Professional Documents
Culture Documents
- Cac cam bien thu ong tieu bieu nh cam bien sc cang thay oi ien tr theo ap lc hay
thermistor thay oi ien tr theo nhiet o.
Cam bien ien c s dung hau het e o cac ai lng phi ien. Vi muc ch nay phai s
dung phan t phat hien hay cam ng, chuyen oi ai lng vat ly sang o dch chuyen /bien thien. o
dch chuyen /bien thien tac ong vao mot cam bien ien hoat ong nh la cam bien th cap va cho tn
hieu ien ngo ra. ai lng ien ngo ra co the la dong ien, ien ap, tan so da tren cac thong so thay
oi R, L C.
Mot cach tong quat, cam bien chuyen 1 tn hieu phi ien ra thanh 1 tn hieu ien co the xem nh
gom 2 phan, phan cam va phan bien.
Phan cam/ phat hien la phan ap ng vi mot hien tng vat ly hoac tao mot thay oi mot hien
tng vat ly. ap ng cua phan cam phai cang giong vi hien tng vat ly.
Phan bien chuyen oi ap ng cua phan cam thanh tn hieu ien ngo ra, hoat ong nh cam
bien th cap.
Cam bien co the c phan loai thanh nhieu loai khac nhau tuy theo nguyen ly s dung phan t
cam bien e chuyen oi hien tng vat ly sang tn hieu ien, hay theo ac tnh ng dung cua
cam bien.
* Phan loai theo phan t cam bien
1- ien tr
2- ien cam
3- ien dung
4- ien t
5- Ap ien
6- Phat quang
7- Cam quang
8- Phan ap
9- Nhiet ien
10- Phat tan so
Quang tr lam viec theo hieu ng quang dan. Tren mot thanh ban dan nhieu tap chat n tiet dien
A, chieu day L, co mot ca so e anh sang co the chieu xuyen qua.
Bnh thng khi che anh sang hay at quang tr trong bong toi, ien tr quang tr hai au 1-2
rat cao , khi co anh sang chieu vao, se cung cap nang lng e tao ien t t do vi mat o tang ty le
cng o anh sang chieu vao ca so . Ket qua la neu cap mot ien the mach ngoai hai au 1-2,se
tao dong ien qua quang tr va ien tr cua quang tr cung se giam ty le theo cng o anh sang
chieu vao ca so.
Co the bieu dien mach tng ng cua quang tr gom RC0 //RCp trong o RCp la ien tr b anh
hng bi anh sang toi theo hieu ng quang ien:
RCp a.
(1.1)
a: phu thuoc vao vat lieu, nhiet o va pho anh sang ti.
: quang nang anh sang ti (quang thong )(W)
= 0,51: he so truyen at
(1.3)
*Nhan xet: Bien thien ien tr theo cng o anh sang khong tuyen tnh, co the tuyen tnh hoa tng
phan bang cach mac them mot ien tr song song vi quang tr (xem phan mach tao va x ly tn hieu)
Ga tr ien tr quang tr con phu thuoc vao nhiet o va ien ap ap len no.
o nhay: Theo hnh 1.4, ien dan cua quang tr:
GC GC 0 GCp
(1.4)
Vi GC0=1/RC0 va GCp=1/RCp=(1/a).
Goi V la ien ap tren RC va I la dong qua RC:
(1.5)
I= GC.V = GC0.V+GCp.V = I0+Ip
Vi GC0.V=I0: dong qua quang tr toi
Va GCp = Ip: dong tao ra do hieu ng quang ien
Thong thng: I0<ICp nen ;
V
I I p
(1.6)
a
Trong trng hp ac biet =1, dong ien I xem nh ty le tuyen tnh vi .
Chia (1.6) cho :
I V 1
(1.7)
a
o nhay quang tr:
I
V
1
(1.8)
Nhan xet:
He so truyen at tnh ty le vi o nhay.
Quang tr ty le phi tuyen vi quang thong, trng hp ac biet =1 quan he gan tuyen tnh, ch
ap dung oi vi tn hieu nho, ngha la quang thong bien thien be.
- Quang tr ty le vi ap V at tren no, tuy nhien neu tang ap dan en mat mat cong suat va nhiet
o tang gay giam o nhay quang tr.
ap ng thi gian va tan so:
- Thi gian ap ng va tan so ap ng phu thuoc vao vat lieu la chu yeu,
- Thi gian ap ng la thi gian thay oi gia tr ien tr khi cng o anh sang vao bien thien.
- Thi gian ap ng 0,1 s oi vi loai SbIn, AsIn, CdHgTe, va
0,1 100 ms oi vi loai PbS, PbSe, CdSe.
Tan so ap ng la tan so thay oi o nhay quang tr theo tan so bien thien cng o anh sang. Fc
= 102 105 Hz.
ng dung tieu bieu:
- Do ac tnh phi tuyen cua quang tr theo cng o anh sang nen ngi ta thng ch s dung
quang tr trong cac ng dung ve nhan dang mot mc cng o anh sang .
- V du: o mc cng o anh sang, ieu khien theo mc cng cng o anh sang.
Hnh 1.5 minh hoa cac dang mach s dung quang tr ong m/ r le theo mc cng o anh sang.
-
Neu ap vao mot ien ap phan cc nghch cang lam tang Eb va Vb va dong nghch cang tang neu
hat tai sinh ra nhieu. ay la nguyen ly lam viec cua photo diode.
Khi co anh sang chieu vao vung tiep xuc photo diode se sinh ra cac hat tai t do la ien t va lo
trong.Neu phan cc nghch, cac hat tai nay se chuyen ong tao dong ien nghch qua diode tang
ty le theo cng o anh sang chieu vao ca so .
Goi Vd va I lan lt la ien ap va dong ien tren diode:
qv
I I 0 exp d I 0
(1.9)
KT
Do vd<<KT/q=26mV@300oK
Ta co the xem dong nghch qua diode
Ir = Io
(1.10)
ac tnh:
1- Mode quang dan:
Hnh 1.7 a la mach phan cc photo diode bi nguon phan cc nghch Es va tr tai Rm
Hnh 1.7 b la ac tuyen tieu bieu cua photo diode.
Hnh 1.7 :a) S o phan cc photo diode lam viec theo hieu ng quang dan
b) ac tuyen Photo diode va ng tai lam viec
Do vd<0 nen dong nghch qua diode c viet :
qv
I r I 0 exp d I 0 I p
(1.11)
KT
Ip la dong ien hieu ng quang ien sinh ra:
q (1 R )
0 . exp( X )
Ip
(1.12)
h.c
q :ien tch =1,6x10-19C
:he so giai phong hat tai
R: he so phan xa hat tai
:bc song anh sang ti (m)
h : hang so plank = 6,6256 x10-34 J.s
c : van toc anh sang = 3x108 m/s
o: thong lng anh sang (w)
: he so tiep thu anh sang
X: be day phien ban dan anh sang chieu qua
Vi:
Ip
q
I0
(1.18)
(1.19)
+ Ngan mach Isc :trng hp Rm <<rd xem nh dong Ir la dong ngan mach va Ir = Ip ty le tuyen tnh
vi cng o anh sang.
o nhay:
Vi bc xa co pho xac nh,dong quang ien Ip t le tuyen tnh vi thong lng.
o nhay pho:
I
q (1 R)
s( ) p
. exp( X ) (1.21b)
h.c
ng dung tieu bieu:
Do tnh chat tuyen tnh cua ap ng photo diode oi vi cng o anh sang nen ngi ta co the
ng dung khuech ai / truyen at tn hieu cach ly bang cach chuyen oi quang ien . Tuy vao
phng phap chon photo diode hoat ong theo hieu ng quang dan hoac rao quang the theo ng
dung cu the.
1- Mode quang dan:
ac tnh photo diode:
- Tuyen tnh
- ap ng thi gian cham,bang thong rong
hnh 1.9 a:
R
(1.22)
V0 Rm 1 2
R1
Rm lam giam nhieu on nhng gay giam toc o, tong tr vao OPAMP cao tranh re dong diode
Ir.
hnh 1.9b:
V0 R1 R2 I r
(1.23)
ien tr cap dong cho diode giam tng ng bang (R1+R2) /Av0,vi Av0 la he so khuech ai
vong h cua OPAMP, C1va C2 cai thien ap ng nhanh theo ieu kien : C1 R1 = C2 R2
2. Mode rao quang the:
ac tnh photo diode:
- Tuyen tnh hoac loga.
- Giam nhieu on
- ap ng tot va bang thong hep
Hnh 1.10: ng dung photo diode theo mode rao quang the
Gio trnh in T ng Dng
(1.24)
(1.25)
Hnh 1.11:
Ta co: Ir = Io+Ip
Ic = (+1) Ir = (+1) Io + (+1) Ip
(1.26)
Dong ro Ico hay dong Ic toi 25oC khoang 10-8 10-9 A tuy thuoc vao ien ap tren CE va nhiet
o. Co the giam dong Ico bang cach phan cc cc B bang mot ien tr va u nho.
ap ng tan so:
g b 'e
fc
2 Cb 'e Cb'c (1 g m Rm
Hnh 1.15: Cac mach photo transistor lam viec tuyen tnh
Hnh1.15 a) Mach o thong lng(flux)
Hnh 1.15 b) Mach K CC co phan cc B
Gio trnh in T ng Dng
10
11
(1.35)
12
Vm
Es RT
4 R0
(1.36)
Trong mach bu day, cac day dan co ien tr Rf =Rfo + Rf co chieu dai bang nhau va c at
tham gia nh mot ien tr trong cac nhanh cua cau.
1- Mach bu day 3 day:
13
(1.41)
(1.42)
14
Nguyen tac chung e tuyen tnh hoa la mac them mot ien tr Rl, goi la ien tr tuyen tnh hoa
song song hoac noi tiep vi cam bien. Chon Ti la iem tuyen tnh sao cho trong tam o a xac nh t
T1 en T2, ac tnh at c la tuyen tnh nhat. Thong thng iem chon Ti la iem uon cua ac tuyen
ban au. Goi Vm la ien ap ngo ra mach chuyen oi sang ien ap, yeu cau tuyen tnh thoa ieu kien:
d 2Vm
0
(1.45)
dT 2
T T
i
Cho:
T T
i
Suy ra: Rl
2 R'c (Ti )
Rc (Ti )
R"c (Ti )
Vi (dRc/dT)=Rc va (d2Rc/dT2)=Rc
Trng hp nhiet tr kim loai:
Rc(T) = Rco (1+AT+BT2)
( A 2 BTi ) 2
Rl Rco
Rc (Ti )
B
Trng hp Thermistor:
1 1
Rc (T ) Rco exp B
T T0
Rl Rc (Ti )
B 2Ti
B 2Ti
(1.46)
(1.47)
(1.48)
(1.49)
15
T2:
Chon
Suy ra:
TM=(T1+T2)/2
R R (T )
R(T1 ) R(T2 )
R(TM ) 1 c M
R1 Rc (TM )
2
R (T )R (T ) Rc (T2 ) 2 Rc (T1 ) Rc (T2 )
Rl c M c 1
Rc (T1 ) Rc (T2 ) 2 Rc (TM )
(1.51)
(1.52)
d 2Vm
0
dT 2
T Ti
2
2 R'c (Ti )
Rl
Rc (Ti )
R"c (Ti )
(1.53)
16
a) Diode
(1.55)
Do I>>I0 nen:
qv
I I 0 exp
(1.56)
KT
qv
I 0 CT m exp
Trong o:
(1.57)
KT
la dong ien ngc
v = 1,12 V oi vi Si
m=3
C hang so phu thuoc vao hnh dang tiep xuc
q= 1,6x10-19C
k hang so Boltzman
T: oK
Bieu dien sang ien ap:
KT
KT
KT
v v
LogI
mLogT
LogC
(1.58)
q
q
q
Hang so C va I co the loai tr neu ta biet c ien ap v1 tai nhiet o T1 t o:
T
T
KT
T
(1.59)
v v1 v 1 m
Log
T1
q
T1
T1
T (1.59),ta xac nh o nhay ve nhiet:
dv
1
KT
T
1 Log
(v1 v ) m
dT
T1
q
T1
Viet di dang ham theo v:
dv
K
1
m (v v )
dT
q
T
(1.60)
(1.61)
17
Trong vung nhiet o lam viec cua ban dan 50oC +150oC co the bo qua so hang th 2 , ta tnh
c:
dv
2mV / C
(1.62)
dT
e loai tr anh hng theo nhiet o cua dong nghch Io , ta mac mach nh hnh 1.26c ta co:
qv
KT
I
I1 I 0 exp 1 v1
Log 1
KT
q
I0
qv
KT
I
I 2 I 0 exp 2 v2
Log 2
KT
q
I0
(1.63)
(1.64)
Hnh 1.27:
VBE1 VBE 2
KT
Log 8
q
18
RI T
2
2 KT
Log 8
R q
Neu chon: R= 358 :
IT
1A / K
(1.65)
T
hnh 1.27b, dong IT c chuyen thanh ap:
Vd = IT x Ra
hay Vd = T x Ra
(T=oK, V = V, R= )
2- Vi mach cam bien nhiet tao ap LM 335:
Suy ra:
IT
Hnh 1.28:
19
Hnh 1.30: Bien thien sc ien ong cac loai cap nhiet ien.
e xac nh quan he sc ien ong/ nhiet o ta co 2 cach:
+ Cach 1: tra bang so lieu sc ien ong /to
+ Cach 2: bieu dien quan he sc ien ong/ to theo a thc dang:
i 8
E aiT i
(E:V,T:0C)
(1.67)
i 0
20
1. Hieu ng Peltier:
Xem hnh 1.31a, tai v tr tiep xuc cua hai kim loai khac nhau A va B at trong vung nhiet o T,
se phat ra mot hieu ien the goi la sc ien ong Peltier
VM-VN=PTA/B
(1.68)
o nh luat mach kn:Trong mot mach kn gom cac kim loai khac nhau tiep xuc tao ra, tong
cac sc ien ong Peltier bang 0.
o Tren hnh 1.31b ta co:
PTA/B +PTB/C +PTC/D + PTD/A =0
(1.69)
(1.70)
EA
TM TN
hAdT
(1.70)
TN
(1.70) goi la sc ien ong Thomson, hA la he so Thomson cua vat dan va la ham theo to.
- Neu tren toan bo vat dan ong chat co cung nhiet o th sc ien ong Thomson bang 0.
3. Hieu ng Seebeck:
Trong mach kn gom hai vat dan khac loai AB co 2 tiep xuc at 2 nhiet o khac nhau T1 va
T2, se tao thanh mot cap nhiet ien .
TT
Cap nhiet ien nay tao ra 1 sc ien ong Seebeck E AB 2 1 bao gom ca sc ien ong Peltier va
Thomson.
Sc ien ong gia a va b:
T2
eab hA dT
T1
21
ecd hB dT
T2
(1.71)
T1
Tref
Tc
A/ B
eP
Tref
B / M1
h dT P
B
Tc
Ta1
Ta1
M1 / M 2
hM1 dT P
Tref
Tref
T
Ta2
Ta2
M2 / M3
hM 2 dT P
Ta1
Ta3
hM 3 dT PMa32/ M 2
Ta2
Tc
T
Ta1
Tref
eP
Tref
A/ B
TT
(1.72)
Tc
22
Hay noi cach khac, sc ien ong Seebeck sinh ra tren 2 iem cua au nguoi nhiet o Tref vi
au nong at trong vung nhiet o can o Tc.
e tuyen tnh hoa ac tuyen cap nhiet ien trong tng vung nhiet o, quan he sc ien ong
hay ien ap theo nhiet o c n gian thanh bieu thc sau:
Ec s (Tc Tref )
(T:0C)
(1.73)
s: he so Seebeck phu thuoc vao tng vung nhiet o.
tam nhiet o thap (300oC) he so Seebeck cua cac loai Thermocouple c cho theo bang (1.1):
Bang 1.1: He so Seebeck cac loai cap nhiet ien(T<300oC)
Loai
S (v/oC)
J
52,3
K
51,2
E
61,4
T
40,2
S,R
5,76
Bang 1.2 tom tat tam nhiet o s dung cua cac loai cap nhiet ien.
Bang 1.2: Tam nhiet o s dung cua cac loai cap nhiet ien:
Loai
Tam to(oC)
E(mV)
Cu/ Contantan- T
(/knh d= 1,63mm)
-270370
-6,25819,027
2% t 100oC -40oC
0,8% - 40oC 100oC
0,75% 100oC 300oC
-210800
-8,09645,498
3% t
Cr/Al- K
(d= 3,25mm)
Cr/ Contantan- E
(d=3,25mm)
Pt-Rh (10%)/Pt- S
(d=0,51mm)
-2701250
-5,34550,633
-270870
-9,83566,473
-501500
-0,23615,576
Pt-Rh(13%)/Pt- R
(d=0,51mm)
Pt-Rh (30%)/ Pt-Rh(6%)
(d=0,51 mm)
B
-501500
0oC400oC
01700
-0,22617,445
012,426
ng knh day dan cap nhiet ien cang to nhiet o cc ai o c cang cao.
Nhiet o chuan Tref au nguoi:
1- Tref =0 : ay la nhiet o chuan e o cac gia tr sc ien ong tng ng vi nhiet o cho trong
cac bang tra.
2- Tref co nh 0: ap dung nguyen ly xep chong nhiet o:
TT
T 0
(1.74)
E E Ac/ Bref E Aref/ B
23
V du: Cap nhiet ien Pt- Ph (10%)/Pt co sc ien ong phat ra 2,80 mV ng vi au nguoi at
tai nhiet o Tref =26oC , t bang tra E26oC0=0,15 mV.
Do o ETc 0o=2,95 mV ng vi Tc = 368oC.
3- Tref thay oi nhiet o theo moi trng chung quanh:
Trong o cap nhiet ien tao E TAc/TBa ,con mach bu nhiet au nguoi tao ra ien ap V (Ta ) E TAa/0B C .
Mach bu au nguoi co the s dung day bu nhiet hoac mach cam bien nhiet co he so nhiet gan
bang he so nhiet cua cap nhiet ien.
Hnh 1.35 minh hoa mach bu nhiet au nguoi s dung cam bien LM335.
Ta co:
Vi VTa = (273+Ta) x10-2 V la ien ap sinh ra tren cam bien LM335 at nhiet o Ta.
V2= K Eref ien ap chnh 0 tao 0V ngo ra khi Tx=0oC
R2
(273 Ta ).10 2 KEref
Ta c : E TAa/ 0B
R1 R2
Khi Ta=0oC: E TAa/ 0B 0
R2
Suy ra:
273.10 2 KEref 0
R1 R2
Gio trnh in T ng Dng
(1.75)
24
T o :
Chon:
E TAa/ 0B
R2
Ta .10 2
R1 R2
(V)
(1.76)
R2
.10 2 s
R1 R2
He so Seebeek cua cap nhiet ien se bu c nhiet o au nguoi, bieu thc cuoi cung co dang:
V1 V2 s (Tx Ta ) sTa sTx
(1.77)
Tham kho vi mch AD594/595 o nhit dng thermocoupe c mch b u ngui bn
trong.
1.4: Cam bien v tr va o dch chuyen:
Cac cam bien v tr va o dch chuyen co the c phan thanh 2 loai: ng thang va goc quay.
Cam bien v tr va o dch chuyen ng thang co n v o la chieu dai (m hoac mm), cam bien v tr
va o dch chuyen goc quay co n v o la rad hoac o, mot rad bang 180/ o (57,3o). Hnh 1.36
minh hoa cac phng thc o ng thang va goc quay.
Eout ( x / L).Es
(1.78)
Vi bien tr quay:
Eout ( / L ).Es
(1.79)
Bien tr co dang day quan vi bc quan la N. o phan giai cam bien c tnh la s thay oi
ien ap khi con chay bien tr dch chuyen c mot bc quan.
ien ap moat bc quan: ET Es / N
o phan giai:
(1.80)
25
(1.81)
a
Es
1 ar ar 2
Vi r R p / RL
Hay: Eout
(1.82)
(1.83)
(1.84)
(1.85)
o = 4.10-7
N: so vong day
S: tiet dien loi t
lf: chieu dai trung bnh ng sc trong mach t
l0: chieu dai trung bnh ng sc trong khong kh
f: o t tham cua loi vat lieu t (103104)
26
(1.86)
Mot s bien thien x cua loi dan en khe h t thay oi lo =2x va iem cam mi se hnh
thanh:
L L
0 N 2 S
l0
1
2 x
1
l0
(1.87)
2 0 N 2 S x
L 2x
1
Vi: L
va
2
2x
l0
L
l0 1 2 x
1
l0
l0
Neu x lo co the bien oi thanh:
2
2 0 N 2 S 2x 2x
...
(1.88)
x
l
l02
l0
0
o nhay:
2
L 2 0 N 2 S 2x 2x
1
...
S
(1.89)
x
l
x
l02
l0
0
e tang o nhay va loai bo thanh phan bac 2 anh hng en o phi tuyen, ta s dung mach t
kep gom 2 cuon day giong nhau L va L nhng o lech chuyen loi ngc nhau nh hnh 1.40
2 0 N 2 S 2x 2x
...
x
Vi x lo: L'
(1.91)
l
l02
l0
0
ien cam bien thien tong cong cua mach:
2
4 0 N 2 S 2x
L' L
...
x
(1.92)
l02
l0
27
th cap ta ket noi ngc au 2 cuon th cap e ho cam sinh ra t 2 cuon th tac ong len cuon s cap
M(x)va M(x) ngc chieu nhau.
Khi dch chuyen truc , 2 ho cam M(x) va M(x) se thay oi theo o dch chuyen x.
Xem mach tng ng hnh 1.41c , cho e1= E1cost:
Vi L2 =L2 +L2
, R2 =R2 +R2
Mach tng ng tren bo qua anh hng cua cac tu ky sinh.
Tai goc toa o O, x=0 M(0) = M(0).
Cho Ri rat ln (Ri>50K)co the tnh gan ung Vm:
j[ M " ( x ) M ' ( x )]e1
Vm
R1 jL1
(1.95)
Lu y: M(x) va M(x) bien thien ngc nhau xung quanh x=0, neu ta co:
M(x)= M(0)+ax+bx2 .
M(x)=M(0)-ax+bx2 ..
Suy ra: M(x) M(x) =-2ax
2 jae1
Va
(1.96)
Vm
x
R1 jL1
Vm ty le tuyen tnh vi o dch chuyen x.
1.4.4: Cam bien ien dung:
1- ien dung thay oi be mat:
Trng hp ien dung n:
C (x)= k(x)
r 2
K 0
Dang xoay:
(x=0)
360 D
r: ban knh ban cc.
D: khoang cach gia 2 ban cc.
Gio trnh in T ng Dng
(1.97)
(1.98)
28
Dang tru:
2 0
Log (r2 / r1 )
(x=l(m))
(1.99)
(1.100)
Sz
(1.101)
dx
Kx 2
b phi tuyen
e tranh phi tuyen khi xet theo tong tr, ta dung phng an tu kep nh hnh 1.42 b,d.
Trng hp ien dung oi:
Goi x la o dch chuyen cc ai; C21 va C31 lan lt la ien dung cua cac tu thanh phan. Khi ban
cc dch chuyen mot khoang x:
C21 K ( X x) KX (1 x / X ) C0 (1 x / X )
(1.102)
C31 K ( X x) KX (1 x / X ) C0 (1 x / X )
Vi: Co = KX
X=L/2, L khoang dch chuyen cc ai vi tu hnh tru hnh (1.42d)
X= M/2 ,M khoang goc quay cc ai vi tu hnh quat hnh(1.42b)
Tnh theo tong tr:
Z 31
C21
x
1
1
Z 21 Z 31 C21 C31 2 X
(1.103)
Z 21
C31
x
1
1
Z 21 Z 31 C21 C31 2 X
Phan ap tong tr thay oi tuyen tnh theo o dch chuyen.
2- ien dung thay oi theo khoang cach 2 ban cc:
Theo hnh 1.43a, ien dung tnh c:
C (d ) 0 A /( D0 d )
(1.104)
(1.105)
S z 1 / 0 A
Gio trnh in T ng Dng
(1.106)
29
C0
D0 d D0 1 d / D0
1 d / D0
(1.107)
A
A
1
1
C0
C31
1 d / D0
D0 d D0 1 d / D0
Vi
C0 0 A / D0
Z 31
C21
d
1
1
Z 21 Z 31 C 21 C31 2 D0
Z 21
C31
d
1
1
Z 21 Z 31 C 21 C31 2 D0
(1.108)
30
o o dch chuyen thang: goi d la ng knh banh xe tiep xuc mat phang, chu vi cua banh xe la
d. Khi vat dch chuyen 1 oan x, bo ma hoa quay c 1 goc , tng ng iem tiep xuc dch
chuyen 1 oan x c tnh:
dNT
(1.110)
x
NR
Bo ma hoa tuyet oi co a ma hoa c khac vach theo ma Gray hoac ma nh phan 8421.
Cong tac ra ien dung: cau tao c ban cong tac ra ien dung nh hnh 1.48a, be mat co mot ong
dan ien hnh tru boc ben ngoai bang vo kim loai tao thanh 02 ban cc cua tu C1 co nh. Khi
at cam bien gan be mat vat kim loai, gia be mat cam bien va vat kim loai hnh thanh 1 tu
ien C(x). Ngoai ra con tu ky sinh sinh ra bi vo ngoai va vat kim loai Cp(x), ga tr (Cx) phu
thuoc vao lp ien moi gia be mat vat kim loai va be mat cua cam bien la chu yeu.
Mach phat hien co the s dung dao ong thay oi f hoac mach cau whenston,
32
R l s
(1.112)
R
l
s
p
o bien dang theo chieu dai lam bien dang theo chieu ngang, canh a va b trong trng hp tiet
dien hnh ch nhat va ng knh d vi tiet dien hnh tron, o bien dang theo chieu ngang ty le vi o
bien dang theo chieu dai:
a b d
l
(1.113)
a
b
d
l
Vi la he so Poisson, chon bang 0,3 trong trng hp bien dang an hoi.
T (1.113) dan en bien dang theo tiet dien:
s
l
2
(1.114)
s
l
ien tr dan kim loai va ban dan khac nhau gia tr ien tr suat / .
Vi ien tr dan kim loai, bien thien ien tr suat theo the tch va hang so Bridgman:
V
C
(1.115)
V
C: hang so Bridgman
l
V
l
C (1 2 )
(1 2 )
Thay V=snl,
va
l
V
l
Ta c:
R
l
l
[(1 2 ) C (1 2 )] K
(1.116)
R
l
l
K (1 2 ) C (1 2 )
K: goi la he so dan (cang). Thay cac gia tr 0,3 va C1,he so K tnh ra xap x bang 2
Vi ien tr dan ban dan, bien thien ien tr suat phu thuoc vao ap lc va he so ien tr ap
ien :
l
(1.117)
l
Y: module Young
R
l
l
[(1 2 ) ] K
(1.118)
l
R
l
K (1 2 )
Hay K do
1 2
He so K thay oi t 100200 oi vi ien tr dan ban dan .
ien tr dan ban dan co o nhay cao hn ien tr dan kim loai rat nhieu, nhng o tuyen tnh
kem hn ien tr dan kim loai.
Cac loai ien tr dan kim loai va ban dan eu b anh hng bi nhiet o, nen thong thng
trong mach ien cam bien phai co phan t bu nhiet.
1- ien tr dan kim loai:
ien tr dan kim loai co thanh phan cau tao chnh la hp kim cua Nickel. Bang (1.3) mo ta cac
loai ien tr dan kim loai:
Bang 1.3: Cac ien tr dan kim loai
Hp kim
Thanh phan
He so dan
Constantan
45%Ni, 55% Cu
2,1
Isoelastic
50%Fe, 36%Ni, 8%Cr, 4%( Mn, Mo)
3,5
Gio trnh in T ng Dng
33
Karma
Nichrome V
Platin- Tungstene
2,1
2,5
4,1
hay
R
R
R
Rl
l
Rt
l
va
vi
K
K t
Rl
l
Rt
lt
Hay:
Thong thng vi day kim loai Kt 2x10-2K va Rt RL nen co the bo qua bien dang theo chieu ngang.
2- ien tr ban dan:
ien tr ban dan co 2 loai: Loai oan va loai
khuech tan:
Loai oan gom 1 oan hoac nhieu oan ghep
Hnh 1.51: ien tr dan ban dan loai oan
vi nhau. Cac oan nay la cac thanh ban dan N hoac P.
Loai khuech tan: hoat ong bang cach khuech tan hat dan t lp e qua tiep xuc PN (hnh 1.52).
ien tr suat cua ien tr ban dan c tnh:
1
(1.120)
q ( n n p p )
q : ien tch n v
n va p lan lt la nong o ien t va lo trong t do
n, p o linh ong hat dan n,p.
Gio trnh in T ng Dng
34
(1.121a)
(1.121b)
es l
K
4
l
(1.123)
Hnh 1.53: Cau wheastone 1 cam bien 3 day
35
Vm
es RC1) m RC 2) m RC 4) m RC 3) m
4
RC 0
(1.125)
(1.126)
(1.127)
2RBN L
KE
60
Trong o:
E: Sc ien ong ngo ra (V)
: van toc goc rad/s
N: so thanh dan hieu dung
KE: hang so EMF, V/rpm
R: ban knh trung bnh (m) L: chieu dai thanh dan (m)
S: van toc goc vong /phut
B: cam ng t Wb/m2
2) May phat toc ac (ac tachometer): cau tao tng t nh may phat ac 3 pha, can phai co mach chnh
lu 3 pha ngo ra.May phat toc ac co the lam viec vi toc o cao,nhng ngo ra b phi tuyen khi toc o
thap (do ien ap m V tren diode chnh lu).Mot u iem na la may phat toc ac khong s dung choi
than.
3) May phat toc quang hoc: s dung bo ma hoa quang hoc (xem phan cam bien quang). o nhay rat
cao nen o toc o rat chnh xac.
Quan he gia toc o truc quay va so xung em:
60C
(1.127)
S
NTc
S: toc o truc quay vong/ phut
N: so xung phat ra/1 vong quay
C: tong so xung em c trong thi gian Tc
Tc : Thi gian em(s)
Gio trnh in T ng Dng
36
Ta co:
S: ap lc (N/m2)
f : lc tac ong (N)
L: khoang cach t iem o en iem tac ong (m)
b: chieu rong dam(m)
h: be day dam (m)
R 6GL
Thay cac bieu thc tren:
2 f
R
bh E
Gio trnh in T ng Dng
(1.132)
(1.133)
37
Trong thc te cac ien tr sc cang o lc c ket noi thanh mach cau wheastone a co bu
nhiet, bu phi tuyen va co o nhay cao. Cac cam bien nay goi la loadcell thng s dung e o lc hoac
trong lng.
1.7.2: S dung bo phat lc kh nen:
39
Hnh 1.61: Cam bien mc chat long dung phao tao o dch chuyen
Hnh 1.62 minh hoa cam bien mc chat long dung phao chuyen thanh o dch chuyen, thong qua
on tay va goi ta chuyen thanh lc tac ong len cam bien loadcell. Lc tac ong len loadcell se bang
hieu gia trong lc cua phao va lc noi(lc ay Archimede) cua chat long xung quanh phao.
(1.135)
f Mg gAh
f: lc tac ong len load cell
M: Trong lng phao
g = 9,81m/s2
: khoi lng rieng chat long (Kg/m3)
A: tiet dien ngang cua phao (m2)
h: chieu dai cua phan phao b ngap nc(m)
Hnh 1.62: Cam bien mc chat long dung phao/ o dch chuyen en lc
40
P gh
(1.136)
P: ap suat tnh
: khoi lng rieng Kg/m3
H : chieu cao mc chat long tren iem o(m)
g= 9,81 m/s2
Lu y: Phng phap cam bien ap suat ch ap dung khi mat thoang tren h, neu mat thoang tren
ong kn phai s dung phng phap o ap suat vi sai.
1.9.3: Cam bien mc dung au o ien dung:
au o ien dung co lp cach ien ngoai la mot ban cc va bon cha la ban cc con lai. Mc
chat long thay oi se ty le bien thien ien dung.
41
42
43
44
45
Ngun cung cp
Ngun DC
Kch thch
Zero&calip
K DC
Output
LPF
Cu W
Cm bin
Kch thch
Cm bin
Cu W
Zero&calip
K AC
nhy pha
Output
LPF
Ngun
cung cp
To sng mang
46
S/H 1
ADC
S/H 2
Tn hiu cm bin
B phn knh
Analog
B
S/H 3
iu khin
S/H 4
47
Vos = 75 V (max)
IB = (4.0nA (max)
TC Vos = 1,3 V/ C
Khi s dng OPAMP trong K AC, ngoi cc thng s trn, ta phi quan tm thm nhng
thng s lin quan n tc lm vic v p ng tn s ca OPAMP:
SR=17V/ s
GBW=63MHz
rt thch hp cho KAC tri lch p thp , nhiu thp, tc cao (xem thm ti liu OP37)
1) Khuch i o:
- Tn hiu ng ra o pha ng vo
- H s K Av =
R2
R1
- Tng tr vo: Ri = R1
(1.137)
(1.138)
Hnh 1.69: Khuch i o
48
2) Khuch i khng o:
-
Tn hiu ng ra ng pha ng vo
H s K: Av = 1+
R2
R1
(1.139)
(1.140)
3) Khuch i theo in p
-
Tn hiu ng ra ng pha ng vo
H s K: Av = 1
Tng tr vo: Ri =
Tng tr ra : Ro 0
(1.141)
V0 (
RF
R
R
Va F Vb F Vc )
Ra
Rb
RC
(1.142)
Chn RF = Ra = Rb = RC
(1.143)
V0 (Va Vb Vc )
V0 (1
R2
R4
R
)(
)Va 2 Vb
R1 R3 R4
R1
(1.144)
Chn R1 = R2 = R3 = R4
(1.145)
V0 Va Vb
V0 R
E
2R0
(1.146)
49
R
R
VB 1 2 vi 2 2 vi1
R1
R1
2R
V0 VB V A 1 2 vi 2 vi1
R1
(1.147)
Vab
R E
22 R0 R
V0 Vab
RF
R1
R
R E
F
22 R0 R R1
(1.148)
Hnh 1.76: IA K cu W
Hnh 1.77 gii thiu mch IA AMPO1 ca hng ANALOG DEVICE
c tnh ca AMPO1:
o Lch in p
15 V
o Tri in p
0,1 V / oC
o Nhiu n
0,2 Vpp0,1Hz 10 Hz
o Li ng ra
Gio trnh in T ng Dng
10V @ 50mA
50
o n nh ti dung
n 1 F
o HSK
0,1-10.000
o Tuyn tnh
16bit Av=1000
o CMRR
140dB Av=1000
(1.149)
T
Av R
ard
rd R r0
r // R ro
r
1
, Ri d
, Ro o
1T
1 T
1 1/T
(1.150)
(1.151)
Hnh 1.78: Mch chuyn I-V c bn
T : li vng
rd : tng tr vo vi sai
ro : tng tr ra
Gio trnh in T ng Dng
51
v1 v1 v o v1
0
R
R1
R2
Theo (1.149): v1 R.I i
Thay vo ta c:
(1.152a)
vo KRI i
K 1
R 2 R2
R1
R
(1.152b)
V-I ti th ni:
hnh 1.80a: Vi io R
Suy ra: io
Vi
R
(1.153)
(1.154)
V-I ti ni masse:
y l mch ngun dng Howland:
52
io
Vi
VL
vi
R1
(1.155a)
R4 R2
R3 R1
(1.155b)
R3
Vsat
R3 R4
(1.155c)
a)
IE
Vz
RE
I 0 I C I E
VL I 0 RL VEE
b)
Vz
RE
VD Vz
IE
Vz
RE
(1.156)
I 0 I C I E
(1.156b)
VL I 0 RL VEE
Vz
(1.157)
RE
Vz VCEsat (1.157b)
53
V0
Vi
b) c tuyn hnh a
d) c tuyn hnh c
R1
R1
VOS (1.158)
VOS , VTL
R1 R2
R1 R2
R1
R1
VOS , VTL VOS (1.159)
R2
R2
54
Vi
V i + V Don .iu ny c th lm
mo tn hiu ra nu Vi bin thin nhanh . ci thin, ta
thm diode kp D2 nh hnh 1.88 .
Hnh 1.87: Mch HWR
+ Khi Vi dng, D1 on, D2 off, mch tr thnh K khng o c:
VOA s tng t - VOS n
R
Vo 1 2 Vi
R1
+ Khi Vi m,D1 off,D2 on:
VOA VD 2on
(1.161a)
(1.161b)
Vo
R
R5
Vi 5 VO1
R3
R4
R
R R
5 2 5
R 4 R 1 R3
AVi
Vi 0 : D1on, D2 off :
V0
R5
Vi AVi
R4
Vi
(1.162a)
(1.162b)
(1.162c)
Trong c 2 bn k : V0 A Vi
(1.162d)
* Nhc im ca mch FWR hnh 1.89 l phi chn t l in tr tht chnh xc !
Hnh 1.90 l mch FWR ch cn s dng 2 loi tr ng t l v cho V 0 A V i
(Phn ny chng minh qua bi tp )
55
ID
VGS= 0
VGS= 0
VGS
gim
VDS
1/rDS ON
VGS
-
0
a) JFET knh n
VDS
VDS
dvDS rdsON
Trong thc t rdsON khong vi chc n trm ty theo loi .
Khi JFET OFF, in tr tt rdsOFF rt ln . Lc ny ch cn
dng r IDOFF v dng ngc IGSS qua knh dn . Lu l
cc dng ny ph thuc vo nhit v tng gp i khi
nhit tng 10 0 C !
Tham kho JFET tiu biu knh n : 2N4391 c cc
thng s T 25 0 C :
- VGSOFF : (-4 -10v)
- rdsON : 30
- I DS OFF : 100 pA
- I GSS : 100 pA
- Ton 15ns
- Toff 20ns
Hnh 1.92: Mch analog SW JFET knh n tiu biu
Hnh 1.92 minh ha mch analog SW tiu biu.
+ Khi VC 0V : Q1off dn n Q2 off . Cathode D1 c phn cc ngun Vcc 15V nn off
lm th ni cc G . R1 dn phn cc G t S lm VGS 0 , do J1 on cho tn hiu Vi ra ti RC
Gio trnh in T ng Dng
56
VGS
(1.164)
Analog SW MOSFET :
Hot ng ca MOSFET tng t JFET ch analog SW
Tham kho cc IC Analog SW CMOS nh CD4051,4052,4053
* Chn anlog SW : lu cc thng s
RON 0
ROFF
Tc p ng (ns)
Mc in p iu khin
4. Ly mu & gi ( Sample & Hold : S/H):
Mch ly mu v gi(S/H) ly mu tn hiu vo trong 1 thi on ngn v gi li tn hiu
ly mu ng ra a vo x l tng k tip .
Mch S/H thng c p dng trong cc h thng thu thp v bin i data , cc mch
phn knh/ dn knh tn hiu analog .
Hnh 1.94 l mch ly mu & gi c bn .
Vi
V0
A1 , D1 , D2 lm vic nh mch theo in p ty theo
bn k tn hiu vo Vi .Khi SW ng, D1 / D2 on v p ri
t
trn SW rt b nn p r trn tr 0, A1 s np nhanh p
0
trn C H v V0 s ly mu theo v tr tc thi .
Khi SW m, p trn C c gi theo Vi cui thi im
ly mu v Vo Vi .R dng np x C H qua Vo m
S/H
57
1.10.7: Cc mch to hm :
1. Mch tch phn :
58
0.33
(1.169)
RC
vi RA RB R
VR 100K dng iu chnh mo hi (THD%)
ng ra sin t thp nht .
* Xem chi tit ti liu IC L8038
fo
1.10.8: B lc :
Phn ny xin tham kho cc ti liu v mch lc
s dng OPAMP- Lc s .
1.10.9 : Mch to xung, V/F & F/V:
1. Mch to xung :
Mch monastable :
Hnh 1.97: Mch to hm ICL8038
Ta c : T 1.1RC
(1.170)
o rng xung T, bit R hoc C s suy ra gi tr cn li.
vk
1/3Vcc
0
t
0
a)-Monostable
b)- Gin xung
Hnh1.98 :Monostable s dng vi mch 555
Mch Astable
Ta c : T T1 T2
0.69( R1 R 2 )C 0.69 R 2 C
(1.171)
2/3Vcc
1/3Vcc
0
V0
Vcc
t
T1
T2
current output 1
Ref. current 2
Freq.out
GND
3
4
LM311
Vs
comp.input
threshold
R/C
59
f 0 IN
2,09 RL Rt Ct
Chnh VR 5K t t l f 0 theo V IN nh yu cu .
Khi cn chnh offset, thm Rof v VR of .
Hnh 1.102 l mch chuyn i F/V s dng IC LM331:
R
(1.173)
Vo f in 2,09 L Rt Ct
RS
* Tham kho chi tit ti liu LM331
RC
Vi V i ( R L R i )
(1.177)
Ri R L
Tn s sng ng ra bng tn s sng mang.
2. B Modulator:
Modulator dng nguyn l iu ch bin (AM)
Tn hiu DC l tn hiu iu ch, tn hiu dao ng
sin cao tn l sng mang .
Hnh 1.105 minh ha b modulator s dng
cu diode.Trong bn k u sng mang, im 1 dng,
dng in chy t im 1 qua D1 , ngun tn hiu DC,
D3 v R1 v im 2 .Trong bn k sau, im 2 dng,
V0
62
Bi tp chng 1
1.
2.
3.
4.
5.
6.
63
Hnh BT23
Hnh BT24
25. V s giao tip ADC ICL7109 vi MCU8051.Vit on chng trnh khi ng v c
gi tr ADC.
26. V s giao tip ADC MX7705 vi MCU8051.Vit on chng trnh khi ng v c
gi tr ADC.
27. Thit k mch o nhit s dng IC LM35.Chuyn gi tr o sang s s dng ADC
ICL7109,m bo phn gii 0,10C.
28. Thit k mt cn in t s dng loadcell nh BT22.Chuyn tn hiu sang s s dng ADC
MX7705,m bo phn gii 1/50.000.
64
65