AMALI 3 NILAI BAHAN API

Tujuan

Untuk menentukan nilai bahan api bagi kerosin (minyak tanah), LPG
(Gas Petroleum) dan lilin.

Bahan

Kerosin, LPG dan lilin.

Radas

Tin Kuprum, Tungku Kaki Tiga, Termometer (0-100C), Silinder

3
Penyukat 100cm , Lampu Minyak, Penimbang Elektronik, Tanah
Liat, Segitiga, Penghadang Angin, Bongkah Kayu.

Prosedur

1. 2 0 0 cm 3 a i r d i t u a n g k e d a l a m t i n k u p ru m d engan
2.
3.
4.
5.

menggunakan Silinder Penyukat.

Tin k u p r u m d i l etakkan di atas tungku kaki tiga.
S u h u a wa l a i r d i s u k a t d a n d i r e k o d ka n .
Penghadang angin diletakkan seperti dalam Gambarajah 3.
3
50cm kerosin dituangkan ke dalam bekas lampu minyak

dan berat lampu dan kandungannya direkodkan.

6. Bekas lampu minyak diletakkan di bawah tin kuprum seperti
dalam Gambarajah 3 dan lampu minyak tersebut dinyalakan
dengan segera.
7. A ir dikacau sepanjang eksperimen ini.
8. A pi dipadam apabila perubahan suhu air telah mencecah 30C.
Suhu tertinggi air direkodkan.
9. B erat lampu minyak serta kandungannya ditimbang dan
direkod.
10. Prosedur 1 hingga 9 diulang menggunakan lilin.
11. Prosedur 1 hingga 9 diulang menggunakan LPG.

Gambarajah 3: Menentukan nilai bahan api untuk kerosin, LPG dan lilin.

Kerosin LPG

Keputusan
Suhu awal air (C)

29 oc

29 oc

29 oc

Suhu akhir air (C)

59 oc

59 oc

59 oc

Peningkatan suhu (C)

30 oc

30 oc

30 oc

276.33 g

74.03 g

29.13 g

264.59 g

70.23 g

27.19 g

2.74 g

3.8 g

1.94 g

Berat awal lampu minyak

(g)
Berat akhir lampu minyak
(g)
Berat bahan api yang
terbakar (g)
Perbincangan

Lilin

Kerosin
Jisim air = Isipadu air = 200 g
Perubahan suhu, T = suhu tertinggi suhu awal
= 59 0C - 29 0C
= 30 0C
Tenaga haba yang dibebaskan oleh pembakaran bahan api = haba
yang diserap oleh air.
Q= mxcx T
= 200 g x 4.2 Jg-1 0C-1 x 30 0C
= 25200 J
= 25200 /1000
= 25.2 kJ
2 g bahan api membebaskan sebanyak 25.2 kJ haba
1 g bahan api membebaskan sebanyak 25.2 2 = 12.6 kJ
Nilai bahan api kerosin = 12.6 kJ g-1
LPG
Jisim air = Isipadu air = 200 g
Perubahan suhu, T = suhu tertinggi suhu awal
= 59 0C - 29 0C
= 30 0C
Tenaga haba yang dibebaskan oleh pembakaran bahan api = haba
yang diserap oleh air.
Q = mxcx T
= 200 g x 4.2 Jg-1 0C-1 x 30 0C
= 25200 J
= 25200 /1000
= 25.2 kJ
2 g bahan api membebaskan sebanyak 25.2 kJ haba
1 g bahan api membebaskan sebanyak 25.2 2 = 12.6 kJ
Nilai bahan api LPG = 12.6 kJ g-1
Lilin
Jisim air = Isipadu air = 200 g
Perubahan suhu, T = suhu tertinggi suhu awal
= 590C - 290C

= 30 0C
Tenaga haba yang dibebaskan oleh pembakaran bahan api = haba
yang diserap oleh air.
Q = mxcx T
= 200 g x 4.2 Jg-1 0C-1 x 30 0C
= 25200 J
= 25200 /1000
= 25.2 kJ
2.8 g bahan api membebaskan sebanyak 25.2 kJ haba
1 g bahan api membebaskan sebanyak 25.2 2.8 = 9 kJ
Nilai bahan api lilin = 9 kJ g-1
Semasa menjalankan eksperimen ini, terdapat beberapa
langkah berjaga-jaga yang perlu dilaksanakan:
1. Memastikan kipas angin ditutup.
2. Memastikan bebuli termometer tidak menyentuhi dasar tin
kuprum.
3. Memegang termometer dihujung atas thermometer.
Kesimpulan

Haba yang dibebaskan daripada pembakaran 1g kerosin (12.6 kJ g 1

) adalah sama dengan haba yang dibebaskan

daripada

pembakaran 1g LPG (12.6 kJ g -1) manakala haba yang dibebaskan

daripada pembakaran 1g lilin (9 kJ g -1). Oleh itu, kerosin dan LPG
merupakan bahan api yang lebih berkesan berbanding dengan lilin.

Soalan:
1. Nyatakan 6 faktor yang mempengaruhi pemilihan bahan api
yang digunakan dalam bidang perindustrian.
Bahan api yang murah dan kos

Mesra alam

operasi yang rendah

Pembakaran bahan api yang efisen. Mudah dan selamat disimpan
Mudah didapati

Nilai bahan api yang tinggi.

2. Dalam suatu perkhemahan, anda diminta untuk menjalankan aktiviti

memasak. Anda dibekalkan dengan lilin, kerosin dan LPG. Bahan api
yang manakah yang akan anda akan memilih untuk menjalankan aktiviti
tersebut? Jelaskan.
Saya akan memilih untuk menggunakan LPG walaupun nilai bahan api
antara LPG dan kerosin adalah sama. Ini kerana LPG merupakan
bahan api yang kurang bergelaga berbanding kerosin dan lilin. LPG

juga mudah dibawa dan selamat disimpan. Ia juga merupakan bahan

api yang mudah didapati dan kosnya murah. Tahap kekuatan api dari
LPG senang dikawal dan efisen.
3. Sekiranya LPG hanya mengandungi butana dan propana, tuliskan
persamaan untuk pembakaran kedua-dua hidrokarbon tersebut.
C4 H10 + 6 O2
4 CO2 + 5 H2O (Butana)
C3 H8 + 5 O2

4 CO2 + 5 H2O (Propana)

4. Jelaskan kenapa nilai bahan api yang diperolehi daripada ujikaji

adalah lebih rendah daripada nilai secara teori?
Nilai bahan api yang diperolehi daripada ujikaji adalah lebih rendah
daripada teori kerana kebanyakan daripada tenaga haba telah
dibebaskan

ke

persekitaran

apabila

eksperimen

dijalankan.

Penghalang angin yang diletak pada kedudukan yang tidak betul

menyebabkan
eksperimen

angin

itu.

yang

Semasa

masuk

akan

menjalankan

menjejaskan
eksperimen,

kejituan

api

yang

disediakan tidak mencapai tin kuprum menyebabkan pembakaran

tidak dijalanakan dengan sempurna, Ketika eksperimen dijalankan, air
di dalam tin kuprum tidak dikacau akan mempengaruhi nilai haba
pembakaran.