1 MAYIS VE MSLMANLAR

saatlerinin haddinden fazla esnek olduu, insan emeinin paavra kadar deerinin olmad,
ii ocuklarnn ortasnda lam akan mahallelerde zaafiyet ve salgn hastalklardan ar ekim
ld yllardr 1800'ler. nsanolunun hrs ve tamahkrlnn buharl makineler ve dokuma
tezgahlaryla canavarlat nam- dier sanayi devrimi a... 1 Mays 1886'da Amerika i
Sendikalar Konfederasyonunun nclnde iiler gnde 12 saat haftada 6 gn olan alma
takvimine kar 8 saatlik i gn talebiyle tezgahlarnn bandan ayrlp sokaklara taarlar. Amerika
Birleik Devletlerinin hemen her eyaletinde iiler aralarndaki rk bariyerleri ykm biimde
siyah ve beyaz yan yana saf tutarak meydanlar doldururlar. Ykselen kapitalizmin bu en gzde
mabedi haline gelen lke emekilerin fkeli uultusuyla sarslr hale gelmitir. 3 Mays gn grev
krclar protesto etmek isteyen iiler polis kurunlaryla yzlemek zorunda kalrlar; 4 ii can
verir. Bu saldry protesto etmek iin ertesi gn Haymarket meydannda dev bir miting dzenlenir.
Miting dalmak zere iken kitlenin ortasna atlan bir bomba onlarca iinin yaralanmasna neden
olur. Tarihe Haymarket olay olarak geen bu hadisenin ardndan yzlerce ii kitlesel tutuklama
dalgalaryla derdest edilir, idamlar gerekleir. Anlayacanz piyasa tanrlar kurban istemi,
Amerikan brokrasisi de bu kurban seremonisini seve seve gerekletirmitir. Yaanan olaylardan 3
yl sonra, 1889'da toplanan kinci Enternasyonal'de bir Fransz ii temsilcisinin nerisiyle 1 Mays
gnnn tm dnyada emek glerinin birlik, mcadele ve dayanma gn olarak kutlanmasna
karar verilir.
O gn bugndr tm dnyada emek gleri ve hakk savunmak derdinde olan kitlelerin dil, din,
milliyet fark gzetmeksizin meydanlarda bulutuu bir gndr 1 Mays. Ya da yle olmas gerekir.
Zira biz bu ortaklamann imdiye kadar gerekleemedii bir lkede yayoruz. Souk Sava'ta
cephe lkesi olan Trkiye, komnizmle mcadelenin en ftursuzca ve akllara zarar yrtld
lkelerdendi. Dikkatinizi ekerim, komnizmin bir ylan olduu, komnistlerin karlarn paylat
tespitleri dzeyinde bir ideolojik mcadeleden sz ediyoruz. Solcularn ise marksizm ile ge
tanmann yaratt kimlik bunalmlar ve eklektik okumalarnn ortasnda kemalizmi kzla
boyayp iselletirdii, pozitivist bilimcilii ve din kartln ament haline getirip ateizmi parti
programlarna kadar soktuu garabet yllardr bunlar.
O yllarda stmze giydirilen deli gmleini hl atabilmi deiliz. Mahalle duvarlar ok kaln
rlm. Geleneksel kalplara uymayan bir sz ya da eylem, tarihin o kadim yasasn her frsatta
harekete geiriyor: Aforoz edilmek. Gelenein kanatlar altnda kafa konforu yaamak varken fikir
sancs ekmek, itiraz gelitirmek, phe etmek, hele hele gelenei ina eden, tarihe mal olarak
ululam abide ahsiyetlere izafe edilen ezberleri sorgulamak zahmetli ve tehlikeli ilerdir. O
yzden buna azmeden insanlar toplumlarn kahir ekseriyetini oluturmazlar. ounlua uyma
eilimi gstermedikleri iin gelenein iinde nefes alp verenlerde igdsel olarak tehlike sinyali
biiminde alglanrlar. Kimliini slam dairesi iinde tanmlayan insanlarn 1 Mays'a katlmasnn
da bu igdsel refleksleri kkrtacana hi phe yok dersek mneccimlik yapm olmayz.
Fikirsel srelerden uzak olan kalabalklar bir yana, eli kalem tutan ama idrakleri tkal ya da en
azndan niyeti bozuk- bir gruha bunun grecei karlk ok st dzeyde bir eletiri gc
iermeyecektir. teden beri tekrar edilen slam ile Sosyalizmi sentezlemeye alyorlar
homurtularnn belki belagat asndan daha kaliteli biimleriyle karlalr; hepsi bu. Eitlik ve
sosyal adalet vurgusunu ilhamn Kur'an'dan ve resulullah'n hayatndan alarak ifade etmeye
alanlarn yine ayn Kur'an ve resulullah' artrmas yerine marksizmi ve pei sra komnizm
csn artryor oluu ackldr. Demek ki hatr saylr bir kitle adalet, eitlik ve zgrlk gibi
kavramlarla yaad din arasnda hibir iliki kuramyor. Rant cokusu ve ticari ihtiraslar eliinde
Musiad toplantlarna kotur kotur katlmak mslman kimlii ile badatrlabiliyor ama sosyal

adaletten bahsetmek, dnya nimetlerinin eite paylalmas gerektiine inanmak niyeyse

komnistlik oluyor. Burada hi phesiz bir sknt, dnsel bir kabzlk sz konusu. Tedavisi bu
basit yaznn haddini aar. Ancak u noktalarn altn kalnca izebiliriz: 1 Mays emeki kitlelerin
bayramdr, marksist bir nmayi deil. Arkasnda ii ynlarnn zulm ve ac ile yourulmu
koca bir tarihi vardr. Bu simgesel gnde bir mslmann 1 Mays alannda olmay yadrgamas
yakn tarihin tortusunu bnyesinde tad iin normal saylabilir. Lakin mazlumiyetin dini yoktur.
Filistin bayra da tasa, pou da taksa, ii tulumu da giyse, ev kadn olup cinayete de kurban
gitse mustazaflardan izmleri sorulmaz. Bu bilinci gelitirmek ve ideolojilerin aramza ina ettii
bariyerleri kaldrp atmak iin 1 Mays meydan bir frsat olabilir. Elalem ne derciler ve slami
imajlarnn zedelenebileceini dnenler iin ise alternatif kitle gsterileri her daim mevcut,
dertlenip tekfir ukuruna gmlmelerine hi gerek yok. Vesselam.