Pr rndsin themelore q

ka shkolla n krkimin
shkencor e botues dhe q ju
t jeni t prditsuar pr
ecurin e reformave
integruese, po botojm t
plot rregulloren mbi Etikn
n Krkimin Shkencor e
Botues: Nj hap cilsor drejt
forcimit t kapitalit njerzor
n nivel kombtar, dhe
rritjen e kapacitetit
bashkpunues me hapsirn
evropiane t krkimit.

Arritja e standardit t lart

t etiks siguron reflektimin
e vlerave n krkim dhe
ndikon ndjeshm n
zhvillimin e shoqris.
shtjet me etikn n krkim
e botim jan komplekse; nisin
q nga przgjedhja e objektit,
subjektit, metods krkuese,
ruajtes s t dhnave,
ndershmeria n prpunimin
dhe arritjen e konkluzioneve,
dhe deri n botimin
publikimin e tyre.
Standarti t lart t etiks
sht nj shtje globale.
Prmendim ktu anullimin e
disa doktoraturave nga disa
universitete evropiane pr
arsye t plagjiturs
(kopjimit) si edhe dorheqjen
e ish-ministrit gjerman t
mbrojtes akuzuar pr
plagjiarism, apo largimi i
presidentit Rumun pasi iu
anullua doktoratura pr kt
arsye.

RREGULLORE
PR ETIKN N VEPRIMTARIN KRKIMORE DHE
BOTUESE
DISPOZITA T PRGJITHSHME
1. PRKUFIZIME
N kuptimin e ksaj rregulloreje, termat e mposhtm kan kto
kuptime:
1.1 Krkimi shkencor quhet puna krijuese e ndrmarr dhe e
realizuar n mnyr sistematike, q ka pr qllim shtimin dhe
zhvillimin e njohurive shkencore.
1.2 Krkimi themelor quhet puna origjinale teorike dhe/ose
eksperimentale e ndrmarr, pr prftimin e njohurive t reja,
pa pasur piksynim t drejtprdrejt ndonj zbatim ose
prdorim praktik t saj. Ky lloj i krkimit, q e prfshin
veprimtarin krkimore, dallohet nga krkimi i zbatuar.
1.3 Krkimi i zbatuar quhet puna origjinale krkimore e
ndrmarr pr t zgjidhur problemet specifike t prdorimit
praktik. Dallohet nga krkimi themelor, sepse nuk synon
prftimin apo prodhimin e njohurive t reja t prgjithshme.
1.4 Zhvillimi eksperimental quhet puna sistematike e
mbshtetur mbi njohurit ekzistuese t fituara nga krkimi
themelor apo i zbatuar dhe mbi t dhnat shkencore, e
orientuar drejt prodhimit t produkteve apo t pajisjeve t reja
dhe q ka pr qllim njohjen, studimin, zhvillimin dhe
prmirsimin e vazhdueshm t tyre.
1.5 Krkim-Zhvillimi (K-Zh) quhet veprimtaria e ndrmarr n
mnyr sistematike q synon shtimin e trsis s njohurive,
duke prfshir edhe ato pr njeriun, kulturn dhe shoqrin, si
edhe prdorimin e dobishm t tyre. Ajo ka n prbrje t saj
krkimin themelor, krkimin e zbatuar dhe zhvillimin
eksperimental, n prputhje me prcaktimet e bra m sipr.
1.6 Veprimtari krkimore quhet krkimi logjik dhe sistematik i
informacioneve t reja dhe t dobishme me synim gjetjen e
prgjigjeve pr pyetjet q lindin dhe t zgjidhjeve t
problemeve n fusha t ndryshme t shkencs nprmjet
analizave objektive dhe prdorimit t metodologjis s duhur
shkencore.
1.7 Institucion krkimor quhet institucioni i arsimit t lart,
qendra krkimore apo instituti ku zhvillohet veprimtari
krkimore shkencore.
2. VEPRIMTARIT JOSHKENCORE
Krkimi joshkencor sht nj mnyr e fitimit t dijeve e njohurive
q rrjedhin nga besimi, traditat dhe dijet joshkencore. Veprimtarit
q nuk prfshihen n K-Zh, prmblidhen si m posht:
2.1 Arsimimi dhe Trajnimi, q prfshin t gjitha veprimtarit
arsimore, formuese dhe aftsuese t personelit n shkencat
1

2.2

2.3

2.4

natyrore, inxhinierike, mjeksi, bujqsi, shkencat shoqrore dhe humanitare n institucionet e

arsimit t lart, t pas shkolls s mesme, pa prfshir ktu K-Zh e kryer nga studentt e ciklit t
dyt dhe t tret sipas prcaktimeve t ligjit nr. 9741, dat 21.5.2007, Pr arsimin e lart n
Republikn e Shqipris, i ndryshuar.
Veprimtarit e tjera teknologjike, t specifikuara si: mbledhje, kodim regjistrim, klasifikim,
prhapje e njohurive, prkthim, analiz, vlersim t kryera nga personeli shkencor dhe/apo
teknik, personeli i bibliotekave, etj.
Veprimtarit e tjera industriale dhe veprimtarit teknike t lidhura me t. Me prodhim dhe
veprimtari teknike t lidhura me t, kuptohet paraprodhimi industrial, prodhimi dhe shprndarja e
mallrave dhe e shrbimeve duke prfshir ktu edhe veprimtarit e prafrta, t cilat organizohen
n disiplina t tilla q parashikojn studimin e tregut.
Administrimi dhe veprimtarit e tjera mbshtetse, prmblidhen n dy komponent:
2.4.1 veprimtarit financuese t K-Zh;
2.4.2 veprimtarit ndihmse.
K-Zh efektiv arrihet nprmjet zhvillimit t kulturs s prparuar krkimore t krkuesve
shkencordhe institucioneve krkimore.

3.
KULTURA KRKIMORE
Kultura krkimore krkon:
3.1 Nivel t lart shkencor (ekselenc)
Krkuesi shkencor apo institucioni krkimor synojn arritjen e nj niveli t lart krkimi dhe
prhapjen me cilsi t rezultateve t tij.
3.2 Ndershmri
Krkuesi shkencor apo institucioni krkimor punojn pr krijimin, prhapjen dhe ruajtjen e
kulturs s krkimit, duke respektuar parimin e ndershmris n krkim. Liria dhe ndershmria
n punn krkimore garanton saktsin e t dhnave dhe t rezultateve t krkimit.
3.3 Kompetenc dhe Integritet
Krkuesi shkencor apo institucioni krkimor vn n zbatim kompetencat dhe njohurit e tyre
brenda fushs ku kryhet veprimtaria krkimore dhe mbshteten n metoda e teknika, pr t cilat
kan prgatitjen e duhur shkencore dhe t prditsuar si edhe prvojn e nevojshme praktike.
Drejtuesi i krkimit shkencor t jet i kualifikuar profesionalisht, t ket titull akademik ose
grad shkencore dhe t karakterizohet nga integriteti shkencor.
Krkuesi shkencor apo institucioni krkimor zhvillojn veprimtari krkimore n prputhje me
kornizn ligjore dhe etike t fushs n t ciln kryhet ajo. Ata deklarojn do konflikt t
mundshm apo real interesi n raport me objektin apo fushn e krkimit dhe marrin masat pr
zgjidhjen e tij.
3.4 Kujdes pr kafsht dhe mjedisin q jan pjes e veprimtaris krkimore
Krkuesi shkencor apo institucioni krkimor, q kryejn eksperimente apo prova shkencore me
mjedisin apo me qeniet e gjalla, t cilat mund t dmtohen gjat ktyre eksperimenteve, marrin
nj aprovim etik paraprak, nnshkruajn marrveshje me specialist t fushs apo institucione t
ngarkuara me ligj pr mbrojtjen e tyre dhe ndrmarrin nj fushat informuese e transparente.
3.5 Miradministrim t burimeve t prdorura pr krkimin shkencor
Krkuesi shkencor apo institucioni krkimor veprojn n transparenc t plot, pr publikun e
gjer dhe garantojn kryerjen e veprimtaris krkimore n prputhje me parimet
miradministrimit t burimeve t prdorura.
3.6 Komunikim dhe bashkpunim
Krkuesi shkencor apo institucioni krkimor sigurojn shkmbimin e lir t ideve, t metodave t
krkimit dhe t rezultateve t tij.
2

3.7

3.8

3.9

Prgjegjshmri sociale
Krkuesi shkencor apo institucioni krkimor jan t prgjegjshm n prdorimin e teorive dhe
metodave, mbi t cilat mbshteten. Krkuesi shkencor, q kryen veprimtari krkimore n kuadr
t ushtrimit t profesionit t rregulluar, e zhvillon at brenda kuadrit ligjore dhe etike t
profesionit t rregulluar n fjal, prcaktuar n ligjin nr. 10 171, dat 22.10.2009 Pr profesionet
e rregulluara n Republikn e Shqipris, t ndryshuar.
Siguri
Krkuesi shkencor, njsia apo institucioni krkimor garantojn sigurin, dinjitetin, t drejtat e
pjesmarrsve apo objektit t krkimit, evitojn rreziqe ose dmtime t paarsyeshme t
subjekteve t krkimit dhe raportojn e informojn pr do shqetsim lidhur me to.
Formim dhe aftsim
Institucioni krkimor ofron mundsi formimi pr personat q kryejn veprimtari krkimore me
piksynim aftsimin e tyre pr t arritur standardet e krkuara dhe i mbshtesin ata n
identifikimin e nevojave lidhur me kt proces.
Krkuesi shkencor shfrytzon burimet e nevojshme pr t br krkim individual ose brenda nj
grupi krkimor n bashkpunim me specialist t njohur t fushs s krkimit dhe raporton pr
punn krkimore t kryer.
PARIMET DHE PRAKTIKAT
PR INKURAJIMIN E VEPRIMTARIS KRKIMORE

1.
PARIMET E PRGJITHSHME PR VEPRIMTARIN KRKIMORE
Krkimi shkencor efektiv pasqyron shkalln e zhvillimit t kulturs krkimore t institucionit.
Prgjegjsit e institucionit
1.1
Nxitja e veprimtaris krkimore efektive
Institucioni duhet:
1.1.1 t nxit ndrgjegjsimin pr t gjitha aktet ligjore e nnligjore t krkimit shkencor;
1.1.2 t hartoj dokumente, q prcaktojn qart politikat dhe procedurat e bazuara n kt
rregullore;
1.1.3 t nxit vazhdimisht bashkpunimin e ndrsjell midis krkuesve nprmjet shkmbimit
t hapur t ideve dhe respektimit t liris s shprehjes;
1.1.4 t ruaj nj klim q nxit prgjegjshmri dhe etik n krkim.
1.2.
Krijimi i praktikave pozitive drejtuese dhe menaxhuese
Institucioni prfshin n strategjin e krkimit dhe t zhvillimit t tij, praktikat pozitive t
krkimit t prmendura n kt rregullore.
1.2.1 Institucioni harton nj kuadr t qart rregullues pr etikn n krkim dhe integritetin
shkencor q ka t bj me praktikat pozitive nprmjet t cilave krkimi vlersohet pr
cilsin, sigurin, ruajtjen e anonimitetit, menaxhimin e riskut, menaxhimin financiar
dhe respektimin e etiks. Kuadri drejtues parashikon:
a. mbrojtjen e personave:
b. deklarimin e detyruehm t veprimtaris krkimore q kryhet n institucion;
c. trajtimin e rasteve t veprimeve t ndshkueshme dhe t mungess s etiks n
krkim;
. menaxhimin e konfliktit t interesit;
d. menaxhimin financiar dhe koston e projekteve e t veprimtaris krkimore;
dh. menaxhimin e bazs s t dhnave dhe dosjeve krkimore;
e. funksionimin e nj komiteti t etiks n krkim.
3

1.2.2

1.3.

1.4

1.5

Institucioni zbaton kuadrin rregullues n prputhje me aktet ligjore e nnligjore q

rregullojn zhvillimin e krkimit shkencor n vend dhe prmbush detyrimet
kontraktuale q lindin nga nnshkrimi i marrveshjeve mes palve;
1.2.3 Institucioni siguron disponueshmrin e dokumenteve q ndihmojn drejtimin,
zhvillimin dhe menaxhimin e krkimit shkencor;
1.2.4 Institucioni ndjek nj politik t qart pr hartimin dhe zbatimin e projekteve krkimore
n bashkpunim me organizma t tjer shkencor, e cila krkon arritjen e marrveshjeve
para fillimit t zbatimit t projektit. Marrveshjet mbulojn aspektet e menaxhimit
financiar, mbrojtjen e pronsis intelektuale, t drejtn e autorsis, respektimin e
origjinalitetit krijues (shmangien e plagjaturs) dhe sigurimin e botimit dhe shprndarjes
s rezultateve t krkimit shkencor, miratimin paraprak etik dhe mbrojtjen e t dhnave
personale;
1.2.5 Institucioni ndjek nj procedur t mirprcaktuar pr pranimin dhe menaxhimin e
ankesave pr veprime t ndshkueshme n krkim. Institucioni krkimor merr masa pr
mosprsritjen e tyre;
1.2.6 Institucioni monitoron n mnyr t vazhdueshme veprimtarin krkimore t tij;
1.2.7 Institucioni synon dhe nxit rritjen e cilsis s krkimit shkencor dhe krijimin e
traditave n krkim.
Trajnimi i personelit pr etikn n krkim
Institucioni parashikon aktivitete trajnuese t vazhdueshme pr pjesmarrsit n krkim, pr
personelin msimor krkimor, madje edhe pr studentt. N kto aktivitete trajnuese q mund
t jen konferenca, seminare apo dit informimi ofrohet informacion pr metodat e krkimit,
etikn n krkim, konfidencialitetin, drejtimin e krkimit, ruajtjen e t dhnave. Institucioni ka
t drejt t nnshkruaj marrveshje pr trajnime t prbashkta me institucione t tjera.
Kshillimi i krkuesit shkencor pr praktikat pozitive n krkim
Institucioni kshillon krkuesin shkencor dhe mbikqyr efektivitetin e veprimtaris s tij
krkimore. Ky proces prfshin kshillimin pr etikn krkimore, hartimin e projekteve, metodat
krkimore dhe zhvillimin e nj krkimi t prgjegjshm.
Garantimi i nj mjedisi krkimor t sigurt
Institucioni garanton nj mjedis pune t sigurt n t cilin zhvillohet veprimtaria krkimore.

Prgjegjsit e krkuesit:
1.6
Ruajtja e standardeve t larta t krkimit shkencor t prgjegjshm
Krkuesi karakterizohet nga ndershmria intelektuale, integriteti dhe saktsia shkencore. Ai
duhet:
1.6.1 t njoh prgjegjsit e tij gjat krkimit;
1.6.2 t respektoj t drejtat e atyre q preken nga krkimet e tij;
1.6.3 t shmang konfliktin e interesit;
1.6.4 t prdor metoda t prshtatshme pr arritjen e qllimeve t veprimtaris krkimore;
1.6.5 t ndjek praktikat e duhura pr mbrojtjen dhe sigurin;
1.6.6 t raportoj mime a diploma t fituara dhe punime krkimore, duke prfshir edhe ato
q jan n proces recensimi ose botimi, q ndihmojn veprimtarin krkimore n fjal;
1.6.7 t zbatoj kt rregullore n prputhje me politikat e miratuara nga institucioni i tij dhe
organet e financimit t krkimit.
1.7
Publikimi i rezultateve t veprimtaris krkimore
Krkuesi shkencor bn publike me prgjegjsi, rezultatet e veprimtaris krkimore.

1.8

1.9

1.10

1.11

Respektimi i integritetit dhe konfidencialitetit t pjesmarrsve n veprimtarin krkimore

Krkuesi respekton integritetin dhe konfidencialitetin e pjesmarrve, n veprimtarin
krkimore. Prdorimi i t dhnave personale t pjesmmarsve n veprimtarin krkimore
bhet n prputhje me ligjin nr. 9887, dat 10.3.2008 Pr mbrojtjen e t dhnave personale.
Respektimi i legjislacionit pr mbrojtjen e kafshve n veprimtarin krkimore
Krkuesi shkencor respekton legjislacionin n fuqi dhe konventat ndrkombtare t ratifikuara
pr mbrojtjen e kafshve q prdoren pr eksperimente gjat krkimit shkencor.
Respektimi i legjislacionit pr mbrojtjen e mjedisit
Krkuesi shkencor gjat veprimtaris krkimore respekton kufizimet e shfrytzimit t mjedisit
pr qllime krkimore dhe siguron shmangien e dmtimit, n prputhje me aktet ligjore e
nnligjore n fuqi pr mbrojtjen e mjedisit.
Raportimi i veprimeve t ndshkueshme n krkimin shkencor
Krkuesi shkencor, q konstaton nj praktik negative n krkim raporton n kohn e duhur,
duke pasur parasysh politikat e institucionit dhe paraqet n mnyr t vazhdueshme propozime
pr prmirsime n organizimin dhe zbatimin e praktikave pozitive n krkim.

2.
MONITORIMI DHE VLERSIMI I VEPRIMTARIS KRKIMORE
Institucioni vlerson veprimtarin krkimore t kryer nga krkuesit shkencor, jo vetm pr t matur
prparimin e tyre n karriern akademike, por edhe efikasitetin e fondeve t prdorura pr krkim n
funksion t prmirsimit t politikave t krkimit.
Institucioni krkimor parashikon n politikat e tij ruajtjen e t dhnave dhe rezultateve t veprimtaris
krkimore, si edhe t drejtn e konsultimit t tyre nga studiuesit e interesuar.
Prgjegjsit e institucionit
2.1
Pr vlersimin e veprimtaris shkencore institucioni mbshtetet n komunikimin e rezultateve
t krkimit, n vazhdimsin e veprimtaris krkimore t bazuar n kto rezultate dhe njohjen e
ecuris s veprimtaris krkimore nga pjesa tjetr e komunitetit shkencor.
2.1.1 Institucioni krkimor monitoron veprimtarin krkimore, n afate kohore t prcaktuara n
prputhje me veorit e saj, duke respektuar legjislacionin n fuqi;
2.1.2 Institucioni krkimor vlersonveprimtarin krkimore, n afate kohore t prcaktuara n
prputhje me veorit e saj, duke respektuar legjislacionin n fuqi;
2.1.3 Institucioni krkimor ngre grupe pune ose komisione pr kryerjen e proceseve t
monitorimit dhe vlersimit t veprimtaris krkimore;
2.1.4 Institucioni krkimor trajnon grupet e puns pr kryerjen procesit t monitorimit dhe
vlersimit lidhur me problemet e etiks, ndershmris, plagjiaturs, etj.;
2.1.5 Institucioni krkimor monitoron veprimtarin krkimore q n momentin e prcaktimit
t metodave t krkimit e deri pas prfundimit t saj.
2.2
Mbledhja dhe ruajtja e t dhnave n veprimtarin krkimore
Mbledhja e t dhnave sht grumbullimi i tyre nga krkuesi gjat fazs s par t veprimtaris
krkimore duke treguar kujdes pr saktsin e tyre q do t`i shrbej rezultatit final, ndrsa
ruajtja e tyre sht procesi q ndodh pas prfundimit t saj deri n afatin e parashikuar nga
institucioni, n prputhje me legjislacionin n fuqi.
2.2.1 Institucioni harton nj politik pr mbledhjen dhe ruajtjen e materialeve dhe t dhnave
t krkimit. Politikat institucionale hartohen n prputhje me praktikat pozitive t
disiplins prkatse, n t ciln zhvillohet veprimtaria krkimore dhe me legjislacionin
n fuqi;

2.2.2

2.3

2.4

2.5

T dhnat e krkimit digjitalizohen dhe ruhen n bazn e t dhnave t institucionit. Pr

raste t veanta, periudha pr ruajtjen e t dhnave prcaktohet nga specifika e fushs s
krkimit, si:
a. pr projekte krkimore afatshkurtra q shrbejn vetm pr qllime vlersimi, t
tilla si projektet krkimore t zhvilluara nga ana e studentve, t dhnat krkimore
ruhen deri n 12 muaj pas prfundimit t projektit;
b. pr shumicn e provave klinike, ruajtja e t dhnave krkimore bhet n prputhje
me Ligjit Nr.7815, dat 20. 04. 1994 Pr barnat, i ndryshuar;
c. pr fusha t tilla si terapia gjenetike, t dhnat e krkimit ruhen gjithmon (p.sh. t
dhnat e pacientit).
Krijimi i bazs s t dhnave t veprimtaris krkimore
2.3.1 Institucioni krijon bazn elektronike t t dhnave t veprimtaris krkimore ku ruhen
rezultatet e krkimit. Baza e t dhnave t veprimtaris krkimore ngrihet n nivel
institucioni ose njsie prbrse;
2.3.2 Institucioni krijon mjedise t sigurta pr ruajtjen e t dhnave t veprimtaris
krkimore;
2.3.3 Institucioni harton politika t qarta pr ruajtjen e t dhnave, edhe pr rastet kur:
a. krkuesi lviz nga nj institucion n tjetrin brenda vendit;
b.
t dhnat jan mbledhur jasht vendit, etj.
Mbrojtja e s drejts s autorit n veprimtarin krkimore
Institucioni parashikon n politikat e veta t drejtat dhe kufizimet mbi pronsin e produkteve
q jan objekt i zbatimit t projekteve krkimore dhe mbi t dhnat gjat dhe pas ktij procesi
n mbshtetje t ligjit nr. 7574, dat 19. 05. 1992 Pr t drejtn e autorit, t ndryshuar, t
Vendimit nr. 760, dat 01. 09. 2010 Pr miratimin e Strategjis Kombtare t Pronsis
Intelektuale dhe Industriale, 2010-2015, si dhe akteve t tjera ligjore dhe nnligjore n fuqi.
Institucioni krkimor ndjek nj politik t qart pr ruajtjen e pronsis intelektuale dhe pr
mundsin e konsultimit t bazs s t dhnave.
2.5.1 Institucioni monitoron zbatimin e ksaj politike pr menaxhimin e t dhnave t
veprimtaris krkimore dhe materialeve parsore, duke prfshir mundsin e aksesimit
t tyre, por edhe ruajtjen e pronsis dhe konfidencialitetit;
2.5.2 Institucioni informon krkuesin shkencor n lidhje me marrveshjet e rndsishme q
kan t bjn me konfidencialitetin dhe kufizimet pr prdorimin e t dhnave t
krkimit;
2.5.3 Institucioni v n dispozicion sisteme kompjuterike t sigurta dhe garanton sigurin e
rrjetit dhe kontrollin e t drejtave t hyrjes n to;
2.5.4 Institucioni garanton sigurin e materialeve parsore, ku prfshihen edhe materialet
elektronike duke parashikuar gjithashtu t drejtat dhe kufizimet n aksesimin e tyre.

Prgjegjsit e krkuesit shkencor

Krkuesi shkencor tregon gatishmri pr monitorimin dhe vlersimin e veprimtaris krkimore q
drejton apo n t ciln merr pjes. Krkuesi shkencor bashkpunon me monitoruesit dhe vlersuesit
gjat ktyre proceseve.
2.6
Ruajtja e t dhnave t veprimtaris krkimore dhe materialeve parsore
2.6.1 Krkuesi ruan t dhnat e veprimtaris krkimore dhe materialet parsore pr nj koh
t mjaftueshme q lejon referimin ndaj tyre nga krkues t tjer dhe nga palt e
interesuara. T dhnat e veprimtaris krkimore q jan br publike, ruhen
prgjithmon n form t digjitalizuar;
6

2.6.2

2.7

2.8

Krkuesi, n rastet e kontestimeve t rezultateve t veprimtaris krkimore, ruan

materialet e prfshira n kt proces deri n argumentimin dhe zgjidhjen e shtjes;
2.6.3 Krkuesi shkencor zbaton politikat institucionale pr asgjsimin e sigurt t materialeve
parsore t veprimtaris krkimore.
Menaxhimi i t dhnave t veprimtaris krkimore dhe materialeve parsore
Krkuesi shkencor menaxhon t dhnat e veprimtaris krkimore dhe materialet parsore, n
prputhje me politikat e institucionit. Me prfundimin e projektit krkimor, krkuesi shkencor
dorzon n institucion nj kopje t bazs s t dhnave t krkimit dhe t rezultateve t
krkimit si dhe t materialeve parsore. Pr t arritur kt, ai duhet:
2.7.1 t mbaj shnime t qarta dhe t sakta pr metodat e krkimit dhe burimet e t dhnave,
duke prfshir do miratim t dhn, gjat dhe pas procesit t krkimit;
2.7.2 t ruaj rezultatet e veprimtaris krkimore dhe materialet parsore sipas afatit t
prcaktuar ligjor;
2.7.3 t siguroj t njjtin nivel t kujdesit dhe t mbrojtjes s t dhnave parsore t
veprimtaris krkimore t tilla si: fletoret e laboratorit dhe t dhnat e analizuara t
krkimit;
2.7.4 t ruaj t dhnat e veprimtaris krkimore, duke prfshir t dhnat elektronike, n nj
form t qndrueshme, t indeksuar dhe t aksesueshme nga krkuesit e interesuar;
2.7.5 t menaxhoj t dhnat e veprimtaris krkimore dhe materialet parsore n prputhje
me etikn dhe legjislacionin prkats.
Ruajtja e konfidencialitetit
Krkuesi, ruan konfidencialitetin e t dhnave t veprimtaris krkimore dhe t materialeve
parsore.

3.
UDHHEQJA E KRKUESVE T RINJ
Krkuesit e rinj fillimisht informohen n lidhje me respektimin e etiks n krkim, respektimin e ksaj
rregulloreje dhe politikat e institucioneve krkimore. Udhheqsit e tyre sigurohen q, kolegve m t
rinj t`u paraqesin nj model pozitiv dhe ndihms pr arritjen e nj niveli t lart kulture n kt fush,
me integritet t plot dhe profesionalizm. Krkuesit e rinj t jen t vetdijshm q, kryerja e
veprimtaris krkimore sht nj siprmarrje e madhe, e cila krkon prkushtim dhe prgjegjsi.
Prgjegjsit e institucionit
3.1
Shtimi i numrit t krkuesve shkencor
3.1.1 Institucioni krkimor ndjek nj politik t qart pr t shtuar numrin e krkuesve
shkencor;
3.1.2 Institucioni u bn t njohur dhe u v n dispozicion krkuesve t rinj, dokumentacionin
ekzistues n lidhje me ushtrimin e veprimtaris krkimore, duke prfshir kt
rregullore, udhzimet institucionale pr kryerjen e veprimatris krkimore,
informacionin pr t drejtat dhe kufizimet ndaj objekteve t krkimit dhe respektimin e
parimeve kryesore nga t cilat duhet t udhhiqen gjat kryerjes s saj.
3.2
Sigurimi i standardeve ne udhheqje
Institucionet prgjegjse sigurojn q secili nga krkuesit, qoft ai personel akademik i atij
institucioni ose jo, do t ket nj mbikqyrs t kualifikuar dhe t trajnuar. Prcaktohet nj
raport i prshtatshm i numrit t krkuesve q do t drejtohen nga nj udhheqs/mbikqyrs
pr t siguruar efektivitet n rezultatet e veprimtaris krkimore, sipas legjislacionit n fuqi.

Prgjegjsit e udhheqsit
3.3
Sigurimi i trajnimit
Udhheqsi trajnon dhe informon krkuesin e ri pr mnyrn e mbledhjes, prpunimit dhe
analizs s t dhnave me metodat e reja krkimore, t komunikimit dhe t bashkveprimit me
komunitete t ndryshme apo partner nga fusha t ndryshme t shkencs e teknologjis.
3.4
Drejtimi i krkuesit dhe sigurimi i mbshtetjes
Udhheqsi drejton e monitoron zhvillimin profesional t krkuesve t rinj.
3.5
Sigurimi i krkimit cilsor dhe me vlera
Udhheqja prfshin edhe mbikqyrjen e rezultateve t veprimtaris krkimore nga udhheqsit.
Udhheqsi sigurohet pr saktsin e metodave krkimore mbi t cilat mbshtetet krkuesi
gjat veprimtaris krkimore dhe pr saktsin e rezultateve t nxjerra nga ai nn mbikqyrjen
e tij. Ai sht prgjegjs pr vlefshmrin dhe saktsin e rezultateve t arritura nga krkuesi q
udhheq.
Prgjegjsit e krkuesit shkencor
3.6
Bashkpunimi me udhheqsin
Krkuesi i ri mban qndrim t drejt profesional gjat veprimtaris krkimore. Krkuesi
shkencor konsultohet me udhheqsin pr t dhnat e mbledhura, mnyrn se si i ka prpunuar
dhe analizuar ato si edhe pr rezultatet e krkimit.
3.7
Pjesmarrja n trajnime
Krkuesi i ri merr pjes n aktivitetet trajnuese para fillimit t veprimtaris krkimore. Ai i
krkon udhheqsit ta infornmoj n lidhje me metodat e reja mbi t cilat do ta mbshtes
veprimtarin krkimore.
4.
PUBLIKIMI I REZULTATEVE T VEPRIMTARIS KRKIMORE
Veprimtaria krkimore ka pr qllim prodhimin dhe shtimin e njohurive krkimore. Publikimi i
rezultateve t veprimtaris krkimore bhet n forma t ndryshme: revista shkencore brenda dhe jasht
vendit, vllime me prmbledhje t referimeve, kumtesave t mbajtura n kuadr t nj veprimtarie
shkencore (simpozium, konferenc, kongres), monografi etj. Publikimi i rezultateve t veprimtaris
krkimore sht nj hallk mjaft e rndsishme e procesit krkimor, q e bn t njohur krkuesin n
gjirin e komunitetit shkencor dhe i mundson atij prmirsimin e ksaj veprimtarie duke e br at t
vlefshme pr krkuesit e tjer dhe pr mbar komunitetin shkencor.
Prgjegjsit e institucionit
4.1
Publikimi i punimeve cilsore
Institucioni publikon rezultatet e veprimtaris krkimore t zhvilluar n nj mjedis, ku
mbizotron integriteti, besueshmria dhe prgjegjsia.
4.2
Mbrojtja e konfidencialitetit dhe respektimi i s drejts mbi pronsin intelektuale
4.2.1 Institucioni garanton vetdijsimin e palve pjesmarrse n krkim pr t drejtat dhe
kufijt e informimit tnd lidhje me t dhnat konfidenciale;
4.2.2 Institucioni ndjek nj politik e cila mbron t drejtat e pronsis intelektuale t
institucionit, krkuesit dhe financuesit t veprimtaris krkimore;
4.2.3 Institucioni garanton, nprmjet financuesve t veprimtaris krkimore publikimin n
koh e me cilsi t rezultateve t saj dhe informon krkuesin, n rast t vonesave e
pengesave n lidhje me publikimin.
4.3
Publikimi online i rezultateve t veprimtaris krkimore

4.4

4.3.1 Institucioni publikon n faqen zyrtare t institucionit n format t pamanipulueshm

prmbledhjet e referimeve shkencore t mbajtura n konferenca, brenda dhe jasht
vendit nga krkuesit q ushtrojn veprimtarin krkimore pran tij;
4.3.2 Institucioni publikon n faqen zyrtare t institucionit n format t pamanipulueshm
artikujt shkencor t publikuar n revista shkencore, brenda dhe jasht vendit nga
krkuesit q ushtrojn veprimtarin krkimore pran tij;
4.3.3 Institucioni publikon n faqen zyrtare t institucionit n format t pamanipulueshm
disertacionet e hartuara dhe t paraqitura pr marrjen e diploms pr gradn shkencore
Doktor, si dhe tezat e paraqitura pr marrjen e diploms Master i Shkencave;
4.3.4 Institucioni parashikon n politikat e veta edhe rastin e publikimeve paraprake t
punimeve t krkuesve, t cilat vet autort e tyre zgjedhin t`i vendosin menjher n
dispozicion t komunitetit shkencor, duke i publikuar online n faqen zyrtare t
institucionit ku ata ushtrojn veprimtarin krkimore, edhe pse ato nuk kan marr ende
formn prfundimtare.
Transparenca e financimit t veprimtaris krkimore
Institucioni bn transparente organizmat financuese t veprimtaris krkimore dhe mnyrn se
si jan fituar e menaxhuar projektet krkimore nga krkuesit apo grupet krkimore.

Prgjegjsit e krkuesit shkencor

4.5
Vnia n dispozicion e rezultateve t veprimtaris krkimore.
Krkuesi shkencor ka detyrimin dhe prgjegjsin pr t br publike t plot prmbledhjen e
veprimtaris krkimore.
4.5.1 Krkuesi v n dispozicion pr publikim prmbledhjet e referimeve shkencore t
mbajtura n konferenca, brenda dhe jasht vendit;
4.5.2 Krkuesi v n dispozicion pr publikim artikujt shkencor t publikuar n revista
shkencore, brenda dhe jasht vendit. Procesi i publikimit t marr n konsiderat do
kufizim n lidhje me pronsin intelektuale ose t dhnat konfidenciale;
4.5.3 Krkuesi v n dispozicion pr publikim disertacionin e paraqitur n provimin pr
marrjen e diploms pr gradn shkencore Doktor.
4.6
Prgjegjsia e komunikimit t rezultateve t krkimit shkencor n publik
Sipas kushteve t vna nga financuesi i krkimit shkencor, krkuesi i komunikon rezultatet e
krkimit n nj audienc t gjer q prfshin financuesin, organizatat profesionale,
politikbrsit ose komunitetin e gjer. Krkuesit gzon t drejtn t intervistohet n media, t
ftohet n debate, n seminare dhe veprimtari t tjera ku jepet ndihm profesionale, pr
komunikimin me median dhe komunitetin e gjer, etj.
Gjat komunikimit publik t rezultateve t krkimit shkencor respektohen pikat e mposhtme:
4.6.1 Rezultatet e krkimit nuk bhen publike pa kaluar vlersimin (recensn) n grup. Gjat
diskutimit t rezultateve t krkimit t nj projekt-propozimi, prmendet statusi i
projekt-propozimit, n qoft se ai sht n proces apo ka prfunduar;
4.6.2 Pr t minimizuar keqkuptimet q lidhen me rezultatet e krkimit, krkuesi ua
komunikon ato palve t interesuara, prpara publikimit t tyre pr publikun e gjer;
4.6.3 Rezultatet e krkimit q jan objekt i marrdhnieve tregtare, vlersohen nga nj organ
financiar prpara se t bhen publike;
4.6.4 Pr komunikimin e t dhnave dhe publikimin e tyre duhen mbajtur parasysh
marrveshjet mes krkuesit dhe financuesit t krkimit.
4.7
Sigurimi i saktsis s publikimit dhe prhapjes s informacionit
Krkuesi sigurohet q veprimtaria krkimore q v n dispozicion pr publikim t jet e sakt
dhe e mirraportuar.
9

4.8

4.9

4.10

4.11

4.12

4.13

Shmangia e plagjiaturs
Krkuesi sht i detyruar t citoj n mnyr t plot e t sakt autort dhe punimet e tyre, t
cilat i ka konsultuar si burime t para apo burime dytsore dhe i ka prdorur pr t`u informuar
n lidhje me rezultatet e mparshme apo pr t argumentuar dhe interpretuar rezultatet e
veprimtaris krkimore.
Shmangia e prdorimeve t shumfishta t t dhnave dhe t rezultateve t veprimtaris
krkimore
Krkuesi nuk duhet t paraqes t njjtat arritje shkencore n disa publikime dhe as publikime
t ngjashme pa vn n dukje prmirsimet apo ndryshimet nga publikimet e mparshme.
Marrja e lejes pr ribotimin
Krkuesi respekton kriteret dhe rregullat e prcaktuara nga institucioni krkimor dhe ai botues,
n rastet kur do t ribotoj rezultatet e veprimtaris krkimore.
Transparenca e financimit t veprimtaris krkimore
N publikim jepet informacion pr burimet e mbshtetjes financiare dhe do konflikt t
mundshm interesi. Krkuesi shpreh mirnjohjen pr institucionin prits dhe institucionin q
mundson financimin e veprimtaris krkimore.
Respektimi i etiks n lidhje me kryerjen, prdorimin dhe ruajtjen e provave klinike
Krkuesi respekton parimet e etiks n lidhje me provat klinike (studim sistematik n njerz,
me qllim q t zbulohen a verifikohen efektet terapeutike dhe/ose efektet ansore t
produkteve mjeksore, si dhe t studiohen prthithja, shprndarja, metabolizmi ose jashtqitja e
nj bari, n prputhje me prcaktimet e bra n ligjin nr. 9323, dat 25.11.2004 Pr barnat dhe
shrbimet farmaceutike, t ndryshuar dhe aktet nnigjore n fuqi.
Regjistrimi i provave klinike
Krkuesi regjistron studimet klinike dhe provat klinike t arritura n prfundim t tyre n
regjistra t caktuar pr kt qllim, si edhe t aksesueshm online.

5.
AUTORSIA
Prhapja e rezultateve t veprimtaris krkimore shkencore realizohet n mnyra t ndryshme, por
format m t qndrueshme jan artikujt n revista shkencore, ku krkuesi shkencor konsolidon emrin
dhe pozitat e tij. Pr t'u cilsuar si autor, krkuesi jep nj kontribut t rndsishm n krkim dhe sht
i gatshm t mbaj prgjegjsi pr pjesn e punimeve n t cilat ka dhn kontribut. Roli i tij sht i
pazvendsueshm dhe sht nj investim intelektual themelor pr hartimin e punimeve shkencore, pr
arritjen dhe prhapjen e rezultateve t veprimtaris krkimore shkencore dhe pr komunitetin shkencor.
Hartimi i nj artikulli shkencor krkon angazhimin serioz t autorit jo vetm n lidhje me shkrimin e
rileximin e materialit, por mbi t gjitha punn krkimore pr mbledhjen e informacionit, verifikimin
dhe citimin e burimeve t tij, etj.
Autorsia, n varsi t specifiks s disiplins shkencore, bazohet n kontributet thelbsore q jan
kombinimi i konceptimit, hartimit e zbatimit t nj projekti dhe analizs e interpretimit t t dhnave e
rezultateve t veprimtaris krkimore. Hartimit t pjesve t rndsishme t puns dhe rishikimit kritik
t tyre duke prfshir interpretimin.
Prgjegjsit e institucionit
5.1
Garantimi i s drejts pr t botuar dhe prhapur rezultatet e veprimtaris krkimore
Institucioni garanton botimin dhe prhapjen e rezultateve t veprimtaris krkimore shkencore
t krkuesve q e ushtrojn kt veprimtari pran dhe n kuadr t institucionit.

10

5.2

5.3

5.4

Koordinimi i puns mes financuesit t veprimtaris krkimore dhe krkuesit

Institucioni garanton raporte korrekte mes financuesit t veprimtaris krkimore dhe krkuesit
n lidhje me publikimin e rezultateve t puns krkimore. Ai parandalon ndikimin e financuesit
n paraqitjen dhe interpretimin e rezultateve.
Respektimi i kritereve t autorsis
Institucionet ndjekin nj politik t qart lidhur me kriteret e autorsis, ku prfshihen edhe
mnyrat e trajtimit t rasteve kur ka kontradikta pr autorsin. N rastet kur puna krkimore
prfshin disa autor, autori kryesor mban korrespodencn me botuesin.
Zbulimi i plagjiaturs
Institucionet q kryejn veprimtari krkimore sigurojn software q kontrollojn n mnyr
automatike pr plagjatur punimet krkimore dhe botimet (kumtesa, referate, artikuj shkencor,
disertacione, monografi, tekste msimore, manuale, teza t paraqitura pr marrjen e diploms
Master i Shkencave).

Prgjegjsit e krkuesit shkencor

5.5
Respektimi i politikave n lidhje me autorsin
Krkuesi u prmbahet kritereve pr autorsin dhe politikave institucionale n lidhje me t.
5.6
Rnia dakord pr autorsin
Krkuesit q bashkpunojn bien dakord pr autorsin e nj publikimi n nj faz t hershme
t veprimtaris krkimore dhe rishikojn vendimet e tyre periodikisht.
5.7
Prfshirja e t gjith kontribuesve
Autorsin e marrin ata krkues shkencor t angazhuar n krkim, t cilt kan dhn
kontribut t dukshm dhe jan t gatshm t mbajn prgjegjsi pr punimin shkencor.
5.8
Moslejimi i prfshirjes s pamerituar n autorsi
Asnj nga kontributet e mposhtme, n vetvete, nuk e justifikon prfshirjen e nj personi n
autorsi:
5.8.1 t qenit autoritet drejtues i njsis apo institucionit dhe ushtrimi i autoritetit q ofron
pozicionimi n kt detyr apo miqsia personale me autort;
5.8.2 dhnia e nj ndihme teknike, por pa ndonj pjesmarrje konkrete n punim;
5.8.3 angazhimi pr sigurimin dhe prdorimin efikas t fondeve apo mbikqyrja formale e
krkuesve;
5.8.4 sigurimi i burimeve dytsore t informacionit.
5.9
Shprehja e mirnjohjes ndaj kontribuesve n krkim
Krkuesi citon t gjith ata q kan kontribuar n punn krkimore nprmjet vnies n
dispozicion t mjediseve pr kryerjen e veprimtaris krkimore, t pajisjeve laboratorike, etj.
N rast t nj vlersimi specifik me citim t emrit, merret paraprakisht edhe miratimi me
shkrim.
6.
VLERSIMI I PUNIMEVE SHKENCORE (REVIEW)
Termi peer review prdoret pr t cilsuar vlersimin e pavarur dhe t paanshm t krkimit nga
krkues t tjer t s njjts fush. Vlersimi i veprimtaris krkimore sht nj procedur e prdorur
nga vet institucioni apo nga organizmat q financojn veprimtarin krkimore t tij pr t matur
efikasitetin e ktij financimi n funksion t efektivitetit t veprimtaris krkimore. Vlersimi bazohet
n disa tregues q kan t bjn me: komunikimin e rezultateve t veprimtaris krkimore, vijimsin e
veprimtaris krkimore q sigurohet nga kto rezultate, njohjen e ktyre rezultateve nga pjesa tjetr e
komunitetit shkencor dhe reklamimin e ktyre rezultateve.
Vlersimi merr parsysh ekspertizn e br pr shtje t ndryshme dhe ndikimin e tyre n veprimtarin
krkimore. Ndihmon n ruajtjen e standardeve t larta si dhe n raportimin e sakt, t plot dhe t
11

besueshm t rezultateve t krkimit. Vlersimi shmang problemet q lidhen me botimet e dyfishta,

deklaratat e pavrteta etj., megjithat ai nuk siguron, i vetm, integritetin e krkimit.
Prgjegjsit e institucionit
6.1
Inkurajimi i pjesmarrjes n vlersim
Institucioni inkurajon e mbshtet krkuesin t marr pjes n procesin e vlersimit t
veprimtaris krijuese krkimore t krkuesv t tjer. Institucioni krkon nga vlersuesi t jet
objektiv dhe t ruaj konfidencialitetin. Ai garanton vlersuesin pr mungesn e presionit para,
gjat dhe pas procesit t vlersimit t punimeve shkencore.
6.2
Angazhimi i grupeve t pavarura t vlersimit
Institucioni angazhon grupe specialistsh q kan njohuri shum t mira nga veprimtaria n
fushat prkatse, t cilt respektojn parimet e vlersimit t pavarur dhe nuk ndikohen n asnj
rast nga rrethanat e jashtme.
Prgjegjsit e vlersuesit
6.3
Kryerja e vlersimit me prgjegjshmri
sht e rndsishme q pjesmarrsit n vlersim t plotsojn kushtet n vijim:
6.3.1 t jen t ndershm dhe t respektojn afatet e vlersimit;
6.3.2 t veprojn n konfidencialitet t plot dhe t mos ndrhyjn n prmbajtjen e punimit
shkencor;
6.3.3 t deklarojn do konflikt interesi q prpara prfshirjes n vlersim;
6.3.4 t respektojn kriteret q aplikohen pr vlersim;
6.3.5 t mos pranojn t prfshihen n nj vlersim q sht jasht fushs s tyre t
ekspertizs;
6.3.6 t vlersojn punimet shkencore drejt, pa u ndikuar nga rrethanat e jashtme;
6.3.7 t depozitojn me shkrim recensat pr vlersimin e punimeve, pr t cilat jan ngarkuar
t jen vlersues.
6.4
Sinjalizimi i veprimeve t ndshkueshme
Vlersuesit, t cilt gjat procesit t vlersimit konstatojn shkelje t forms s plagjiaturs,
kopjimit apo falsifikimit t t dhnave, ose shkelje t natyrs etike n konceptimin apo
realizimin e puns krkimore, informojn, duke ruajtur konfidencialitetin, prfaqsuesin e
organizmit q ka krkuar vlersimin (botuesin e revists, kshillin e etiks, financuesin e
projektit etj).
6.5
Realizimi i trajnimeve pr vlersuesit
Drejtuesi krkimor ka prgjegjsi t trajnoj krkues pr procesin e vlersimit, q kta t fundit
t fitojn njohurit e nevojshme pr procesin e vlersimit si dhe t kuptojn detyrimet q
rrjedhin prej ktij procesi.
Prgjegjsit e krkuesit shkencor
6.6
Mosndrhyrja gjat procesit t vlersimit
Krkuesi, puna e t cilit sht duke kaluar n nj proces vlersimi, nuk ndrhyn gjat ktij
procesi.
7.
KONFLIKTI I INTERESIT
Konflikt i interesit sht gjendja e konfliktit ndrmjet interesave individuale t nj personi dhe
prgjegjsive profesionale n t ciln ai ka interesa t drejtprdrejt ose t trthort, q ndikojn, mund
t ndikojn ose duket sikur ndikojn n kryerjen n mnyr t padrejt t detyrave dhe prgjegjsive t
12

tij n veprimtarin shkencore. Institucioni ndjek nj politik t qart pr shmangien e konfliktit t

interesit.
Prgjegjsit e institucionit
7.1
Prcaktimi i nj politike t qart
Institucioni ndjek nj politik t caktuar pr menaxhimin e konfliktit t interesit. Kjo politik
prmban nj gam prgjigjesh, n prputhje me natyrn e konfliktit, me qllim q t pengoj
krkuesit apo vlersuesit e veprimtaris krkimore t influencojn n mnyr t padrejt n
vendime dhe t evitoj perceptimin e pajustifikuar q nj konflikt interesi nuk sht marr n
konsiderat.
Politika e hartuar nga institucioni duhet:
7.1.1 t`u bhet e qart t gjith krkuesve;
7.1.2 n rastet e konstatimit t konfliktit t interesit, t krkohet nj deklarat e plot nga
personat e prfshir pr t paraqitur rrethanat q kan uar n konflikt interesi;
7.1.3 personi q sht n konflikt interesi nuk merr pjes n proceset vendimmarrse;
7.1.4 n rastet e nj konflikti t mundshm apo real mbahet nj procesverbal, i cili detajon
mnyrn se si sht menaxhuar ai. N procesverbal nuk prfshihet informacion
konfidencial;
7.1.5 politikat e institucionit parashikojn menaxhimin e konfliktit t interesit n t gjitha
rastet e mundshme dhe i rishikojn ato periodikisht n funksion t prmirsimit t tyre.
Prgjegjsit e krkuesit shkencor
7.2
T deklaroj konfliktin e interesit
Krkuesi shkencor q sht n kushtet e konfliktit t interesit apo prballet me raste t
konfliktit t interesit duhet t`i deklaroj ato.
Krkuesi shkencor prdor qasjet e mposhtme, n raste t konfliktit t interesit:
7.2.1 zbaton politikat e institucionit;
7.2.2 n rast t angazhimit n grupet apo komitetet e vlersimit t punimeve shkencore
trhiqet menjher;
7.2.3 deklaron n kohn e duhur dhe me prgjegjsi do konflikt, n dukje, t mundshm apo
faktik t interesit.
8.
BASHKPUNIMI NDRINSTITUCIONAL N KRKIMIN SHKENCOR
Krkimi shkencor prfshin nj gam t gjer bashkpunimesh brenda institucioneve, ndrmjet
institucioneve, si dhe ndrkombtare.
Prgjegjsit e institucionit
8.1
Lidhja e marrveshjeve t bashkpunimit
Institucioni q prfshihet n veprimtarin krkimore nnshkruan marrveshje me partnert
lidhur me menaxhimin e veprimtaris krkimore.
Marrveshja parashikon respektimin e parimeve t prcaktuara n kt rregullore, duke
prfshir integritetin n krkim, ndershmrin, angazhimin pr ekselenc n krkim, mbrojtjen
e pronsis intelektuale, konfidencialitetit dhe t drejtn e autorit. N nene t veanta t saj
mund t parashikohen institucionet q financojn veprimtarin krkimore dhe t ardhurat q
mund t sigurohen prej saj.
8.2
Menaxhimi i t drejtave mbi materialet parsore
Palt bashkpunuese prcaktojn personat prgjegjs pr zbatimin e marrveshjes s
nnshkruar paraprakisht pr menaxhimin e t dhnave, rezultateve t krkimit apo dhe t
materialeve parsore t veprimtaris krkimore.
13

Prgjegjsit e krkuesit shkencor

8.3
Respektimi i marrveshjeve ndrinstitucionale
Krkuesi shkencor i prfshir n krkime t prbashkta sht i vetdijshm pr t gjitha
politikat dhe marrveshjet me shkrim q ndikojn n veprimtarin krkimore, sidomos pr ato
q lidhen me publikimin e rezultateve t veprimtaris krkimore dhe menaxhimin e t dhnave
parsore.
8.4
Deklarimi i konfliktit t interesit
Kur zhvillohen veprimtarin krkimore t prbashkta, krkuesi shkencor deklaron, nse ka,
konfliktin n dukje, t mundshm ose faktik t interesit n lidhje me veprimtarin krkimore.
8.5
Pjesmarrja n trajnime
Krkuesi shkencor q zhvillon veprimtari krkimore n kuadr t nj marrveshjeje trajnohet
periodikisht pr mnyrn e mbledhjes, prpunimit dhe analizimit t t dhnave t veprimtaris
krkimore.

SHKELJE T RREGULLORES, VEPRIME T NDSHKUESHME N VEPRIMTARIN

KRKIMORE
DHE TRAJTIMI I TYRE
Institucioni, n rastet kur dyshon se krkuesi nuk ka vepruar me korrektsi, ndrmerr kto hapa: hetim
t fsheht (diskret) dhe zyrtar; vendosje t nj sanksioni; vepron pr t prmirsuar situatn; kshillon
grupet e ekspertve dhe bn deklarata publike, sipas rastit. Pr zgjidhjen e shtjes, nuk krkohet
kalimi npr t gjith hapat e siprcituar.
Krkimi shkencor nuk konsiston n prdorimin e metodave absolutisht t pagabueshme dhe shkenca
ushqehet vazhdimisht nga prpjekjet, pasigurit dhe gabimet e krkuesve shkencor. N kuadr t
zhvillimit t veprimtaris krkimore mund t ndodh q do krkues t kryej me ose pa dashje apo t
prballet me shtje t etiks profesionale a morale n krkim.
1.

SHKELJE T RREGULLORES DHE VEPRIME T NDSHKUESHME N

VEPRIMTARIN KRKIMORE
Institucioni konsideron veprime t ndshkueshme:
1.1
Fabrikimin e t dhnave q quhet sajimi, prodhimi i t dhnave apo edhe i rezultateve t
falsifikuara ose i aspekteve t tjera t veprimtaris krkimore duke prfshir edhe ato pr
dokumentimin dhe aprovimin e pjesmarrsve;
1.2
Mashtrimin shkencor q sht nj veprim i ndshkueshm. Ai sht i ndryshm nga gabimi dhe
prfshin:
1.2.1 Plagjiaturn: q quhet prvetsimi ose prdorimi i ideve, prons intelektuale, apo puns
s t tjerve, n mnyr t shkruar apo n mnyra t tjera, pa njoftimin dhe aprovimin e
autorit;
1.2.2 Falsifikimin: q quhet ndryshimi me qllim dhe/ose seleksionimi jo i drejt i t
dhnave, pamjeve dhe/ose dhnies s plqimit t bashkpuntorve/bashkautorve.
1.3
Interpretimin e gabuar: q quhet paraqitja e gabuar e t dhnave dhe prhapja e gabuar e
rezultateve si: heqja, neglizhimi dhe interpretimi i gabuar me qllim i t dhnave dhe/ose
zbulimeve, si dhe krkesa jo e argumentuar pr prfshirje n autorsi apo mohimi i autorsis.
1.4
Menaxhimin e gabuar apo ruajtjen e paprshtatshme t t dhnave dhe/apo materialeve
parsore q kupton mosmbajtjen e shnimeve t qarta e t kujdesshme pr procedurat dhe
rezultatet e veprimtaris krkimore, si dhe pamundsin e prdorimit nga t tjert n periudha
t caktuara pas prfundimit t krkimit.
14

1.5
1.6

1.7

2.
2.1

2.2

Cenimin e konfidencialitetit: dhnien e paautorizuar t informacioneve pr t dhna zyrtare t

veprimtaris krkimore n proces.
Vendosjen n rrezik t pjesmarrsve apo individve, t prfshir n veprimtarin krkimore
apo cnimin e reputacionit t tyre, nprmjet neglizhimit t marrjes s masave t nevojshme
mbrojtse.
Vlersimin jo t drejt n recensat (peer review) e punimeve krkimore dhe/apo rezultateve t
saj (duke prfshir dorshkrimet e paraqitura pr publikim).
PRGJEGJSIT
Prgjegjsin pr t zgjidhur rastet e identifikuara si veprime t ndshkueshme e kan:
2.1.1 Autoritetet drejtuese t njsis kryesore dhe t institucionit;
2.1.2 Personi prgjegjs pr vlersimin paraprak t akuzave;
2.1.3 Kshilluesi pr integritetin e krkimit;
2.1.4 Drejtuesi i njsis krkimore (departamentit, grupit msimor krkimor);
2.1.5 Udhheqsi i krkuesit shkencor;
2.1.6 Krkuesi shkencor.
Pr raste t veanta ose rastet kur institucioni nuk jep zgjidhje, Ministria e Arsimit dhe
Shkencs ka prgjegjsin pr zgjidhjen e tyre, si autoriteti m i lart mbikqyrs i veprimtaris
s institucionit krkimor.

Prgjegjsit n nivel institucional

2.3
Prcaktimi i politikave t qarta pr trajtimin e ankesave
Institucioni prcakton n rregulloren e tij rastet e trajtimit t ankesave n lidhje me krkimin
shkencor. N rregullore parashikohen masat q merren n rast t moszbatimit dhe shkeljes s
ksaj rregulloreje.
2.4
Rishikimi i kontrats pundhns-punmarrs
shtjet q kan t bjn me konstatimin e veprimeve t ndshkueshme dhe trajtimin e tyre
parashikohen n kontratat pundhns-punmarrs, krahas trajtimit t formave t tjera t
shkeljeve n pun.
Prgjegjsit n nivel departamenti apo qendre krkimore
Drejtuesi i departamentit dhe titullari i grupit msimor krkimor jan pika e par e kontaktit, n rastin
kur lindin shqetsime gjat veprimtaris krkimore. Shkeljet e ksaj rregulloreje q nuk prbjn
veprime t ndshkueshme trajtohen n nivelin e departamentit.
3.
3.1
3.2

3.3

E DREJTA E ANKIMIT
Kushdo q konstaton se krkuesi shkencor ka vepruar n mnyr t paprgjegjshme paraqet
ankesn e tij n departamentin prkats.
Ankesat, s pari, trajtohen n nivel departamenti, n prputhje me afatet dhe procedurat e
parashikuara n ligjin nr. 8485, dat 12.05.1999 Kodin e Procedurave Administrative t
Republiks s Shqipris.
Ankimi pasi shqyrtohet n rrug administrative, ndiqet n rrug gjyqsore n prputhje me
ligjin nr. 8116, dat 29.03.1996 Kodi i Procedurs Civile, t ndryshuar.

15