www.cesti.gov.

vn

STINFO

ISSN 1859 - 2651

THNG TIN

KHOA HOC CONG NGHE

&

TAP CH DO TRUNG TAM THONG TIN KH&CN TP.HCM (CESTI) - S KH&CN TP.HCM XUAT BAN

S 5.2015

CHUI HOT NG CHO MNG NGY KHOA HC

18-5

V CNG NGH VIT NAM LN TH 2 - NM 2015

Ngi hng cng ngh

D liu ln trn cnh ng

Pht trin nng nghip nh ng dng ICT
i mi cng ngh trong doanh nghip: c ch chnh sch l vn trng tm

DCH V CUNG CP THNG TIN TRN GI

Gi thng tin doanh nghip

ISO 9001:2008

9 p ng kp thi thng tin theo chuyn ngnh hot ng ca doanh nghip,

phc v cng tc qun l iu hnh, ra quyt nh trong sn xut kinh doanh
v nghin cu pht trin.
9 L phng tin doanh nghip tip cn cc cng ngh mi, y mnh sn
xut v nng cao nng lc cnh tranh.
9 Hng ngn lt doanh nghip ti TP. H Ch Minh v khu vc pha Nam
n nhn v s dng lin tc dch v Cung cp Thng tin Trn gi.

Ni dung phc v:
1. Cung cp Bn tin 24 gi: kim sot thng tin lin
quan n sn xut - kinh doanh ca doanh nghip
trong ngy v gi qua email t 15h30 - 17h hng ngy.

cc CSDL nc ngoi nh: Springerlink, Proquest,

Wipsglobal, ...
9. Cung cp thng tin tng quan v xu hng pht
trin cng ngh:

2. Thng trc cung cp thng tin theo yu cu:

doanh nghip c th t yu cu cung cp thng tin
qua in thoi hoc e.mail.

- c mi tham d chng trnh bo co Phn

tch xu hng cng ngh, hi ngh, hi tho, trnh
din cng ngh do CESTI t chc.

3. Cung cp thng tin s hu cng nghip theo

yu cu: vn bn php quy v s hu cng nghip,
thng tin v kiu dng, nhn hiu hng ha, thng
tin cc sng ch np n yu cu cp bng c
quyn trn phm vi c nc, ton vn sng ch trong
v ngoi nc thuc lnh vc khch hng quan tm.

- Cung cp thng tin v cc ch trng, chnh sch

ca Nh nc v hot ng i mi, chuyn giao
cng ngh.
- Cung cp tng quan ca chng trnh bo co
phn tch xu hng cng ngh do CESTI t chc
(ti a 10 tng quan/nm).

4. Cung cp thng tin th trng chuyn ngnh

theo yu cu: thng tin th trng, gi c, cc chnh
sch, ch trng ca Nh nc.

10. Cp nht cc thng tin mi theo lnh vc kinh

doanh ca doanh nghip: nh k hng thng
chn lc v cung cp cc thng tin mi trong nc
v quc t theo lnh vc sn xut, kinh doanh ca
doanh nghip: sng ch, kt qu nghin cu, nhn
hiu hng ha, kiu dng cng nghip, ...

5. Cung cp tiu chun, quy chun k thut Vit

Nam v tiu chun quc t theo chuyn ngnh.
6. Cung cp vn bn php quy mi ban hnh theo
chuyn ngnh.
7. Cung cp thng tin thnh tu KH & CN Vit
Nam v th gii: cc thng tin mi nht v thnh
tu nghin cu khoa hc, sng ch, thit b v cng
ngh mi ca Vit Nam v th gii.
8. Cp ti khon truy cp trc tuyn: cho php
t tra cu trc tuyn ti bt k ni no vo ngun
ti liu KH&CN trong v ngoi nc, c bit l

Ph tham gia: 15.000.000

Hoc c th la chn ng k theo tng ni dung vi
mc ph nh sau:
Di 4 ni dung:

5.000.000

Di 6 ni dung:

7.000.000

Di 8 ni dung: 10.000.000
Di 10 ni dung: 13.000.000

a ch lin h: TRUNG TM THNG TIN KHOA HC V CNG NGH TP. HCM

Phng Cung cp Thng tin

a ch: 79 Trng nh (lu 1), Phng Bn Thnh, Qun 1, TP. HCM
T: 08. 3824 3826 (trc tip) - 08. 3829 7040 (s ni b: 102, 202, 203)
Fax: 08. 3829 1957 - E-mail: cungcapthongtin@cesti.gov.vn

www.cesti.gov.vn

STINFO

mc lc

ISSN 1859 - 2651

THNG TIN

KHOA HOC CONG NGHE

&

TAP CH DO TRUNG TAM THONG TIN KH&CN TP.HCM (CESTI) - S KH&CN TP.HCM XUAT BAN

S 5.2015

CHUI HOT NG CHO MNG NGY KHOA HC

18-5

V CNG NGH VIT NAM LN TH 2 - NM 2015

Ngi hng cng ngh

D liu ln trn cnh ng

Pht trin nng nghip nh ng dng ICT
i mi cng ngh trong doanh nghip: c ch chnh sch l vn trng tm

BAN BIN TP
Ph trch tp ch:
KS. Ng Anh Tun
Cc thnh vin:
KS. Trn Trung Hi
KS. Hong Mi
CN. Nguyn Tho Nhin
ThS. Nguyn Thanh Phong
CN. Nguyn Th Vn
ThS. Nguyn Th Kim Loan

TRNH BY
Hong Thi

S 5 - 2015

02-07

TIN TC & S KIN

Thnh ph H Ch Minh t chc chui hot ng cho mng Ngy Khoa hc

v Cng ngh Vit Nam ln th 2

nht iu l mu Qu pht trin khoa hc v cng ngh cp B
v tnh, thnh

Analytica Vietnam 2015: hng n ng dng cng ngh cao trong th
nghim, phn tch, chn on

K kt hp tc thc hin cc chng trnh nghin cu trin khai, o to
ngun nhn lc trong lnh vc nng nghip v nhng ng dng lin quan

Cuc thi Ta nh hiu qu nng lng ln VIII nm 2015

Ngy Sch Vit Nam ln th 2

Ta m v s hu tr tu dnh cho phng vin bo ch

Pht ng cuc thi tng khi nghip ln th 3 Startup Wheel 2015

Kha o to ging vin v p dng quy chun k thut quc gia

i hc RMIT v Trung tm Cng ngh Sinh hc TP. HCM k kt Bin
bn ghi nh h tr v hp tc

Tri h Cng ngh thng tin SaigonTech ln IV nm 2015

S kin Khoa hc v Cng ngh khu vc pha Nam cho mng 40 nm
gii phng min Nam, thng nht t nc

Phi dn nhn nng lng cho t con

Thng

08-15

TH GII D LIU

Cy mc ca

16-29

KHNG GIAN CNG NGH

Ch cng ngh v thit b TP. HCM

Hi - p cng ngh: cch thc bo qun c bin c nh sau nh bt

Gii thiu kt qu nghin cu khoa hc v cng ngh ti TP. HCM

Phong ph sng ch t da

Cng ngh t bo tua - bc tin mi trong iu tr bnh ung th

D liu ln trn cnh ng

30-34
Pht hnh vo tun u hng thng

SUI NGUN TRI THC

Lm y t kiu Cuba

Pht trin nng nghip nh ng dng ICT

35-40
a ch: 79 Trng nh, Qun 1, TP. HCM
T: (08) 3825 6321 - 3829 7040 Ext. 402
Fax: (08) 3829 1957
Email: stinfo@cesti.gov.vn
Giy php xut bn:
699/GP-BTTTT do B Thng tin
v Truyn thng cp ngy 08/5/2008

DOANH TRNG KH&CN

i mi cng ngh trong doanh nghip: c ch chnh sch l vn trng tm

Quyn s hu tr tu trong hi nhp quc t

Khoa hc v Cng ngh Nn tng pht trin bn vng ca doanh nghip

Cc vn bn php lut mi ban hnh trong lnh vc mi trng

41-44

MUN MU CUC SNG

Hc giy, b cnh cng v knh thin vn khng l

Ngi hng cng ngh

STinfo S 5 - 2015

Tin tc & s kin

Thnh ph H Ch Minh t chc chui hot ng

cho mng Ngy Khoa hc v Cng ngh Vit Nam
ln th 2
LAM VN
Vi ch 40 nm khoa hc v cng ngh TP. HCM - mt chng ng pht trin,
chui s kin k nim 40 nm gii phng min Nam, thng nht t nc v cho mng
Ngy Khoa hc v Cng ngh Vit Nam ln th 2 (18/5/2015) s c S Khoa hc v
Cng ngh TP. HCM phi hp vi Thnh on TP. HCM t chc t ngy 14-31/5/2015,
theo ch o ca Thnh y, y ban Nhn dn TP. HCM v B Khoa hc v Cng ngh.
y l dp cc s, ban, ngnh v
gii khoa hc TP. HCM gii thiu
nhng thnh tu, kt qu nghin
cu, ng dng khoa hc v cng
ngh (KH&CN) gp phn xy dng v
pht trin kinh t, x hi ca TP. HCM
trong 40 nm qua; biu dng, tn
vinh nhng ngi lm khoa hc c s
cng hin ni bt; ng vin, khch
l cc hot ng i mi, sng to,
nng cao nhn thc v trch nhim
ng dng cc thnh tu KH&CN vo
qun l, sn xut, kinh doanh trong
cng ng doanh nghip v x hi;
khch l th h tr, c bit l hc sinh,
sinh vin say m sng to, nghin cu
khoa hc, ng gp vo hot ng
KH&CN v s pht trin chung ca
Thnh ph.

sn phm KH&CN ph hp nhu cu

u t, i mi cng ngh ca doanh
nghip ti TP. HCM v cc tnh pha
Nam (kt qu nghin cu, sng ch,
sng kin, cng ngh v thit b sn
sng cung cp) ca hn 100 n v
l cc vin, trng v doanh nghip
tiu biu, c nhng thnh tu, kt
qu nghin cu v ang ng gp
nhiu cho vic pht trin kinh t - x
hi ca Thnh ph trong 40 nm qua.

Cc hot ng chnh ca chui s

kin gm:

Hi tho Nng cao hiu qu hot

ng nghin cu khoa hc v pht
trin cng ngh phc v pht trin kinh
t - x hi ca Thnh ph trong thi k
cng nghip ha, hin i ha v hi
nhp quc t d kin t chc ngy
14/5/2015 v hi tho Nng cao hiu
qu hot ng h tr doanh nghip
ng dng KH&CN d kin ngy
28/5/2015 ti S KH&CN TP. HCM.

Trin lm 40 nm KH&CN TP. HCM mt chng ng pht trin, din ra

t ngy 22 - 24/5/2015 ti Nh Vn
ha Thanh nin, thng qua cc hnh
nh v ti liu trc quan s gii thiu
thnh tu ca mt s ngnh cng
nghip v dch v trng im ca
TP. HCM (c kh ch to, xy dng giao thng, cng ngh sinh hc, cng
ngh thng tin - truyn thng, nng
nghip, y - dc; kt qu ca cc
chng trnh KH&CN nh nng cao
nng sut cht lng, tit kim nng
lng, h tr doanh nghip, nghin
cu khoa hc v pht trin cng
ngh,); trng by, gii thiu nhng

Ta m Tui tr sng to, ch ng

trong nghin cu khoa hc c t
chc vo chiu ngy 22/5/2015 ti
Hi trng Nh vn ha Thanh nin.
Tham d ta m s c lnh o
S KH&CN, lnh o Thnh on
TP. HCM, cc nh khoa hc cng cc
nh nghin cu tr, sinh vin, hc sinh
trao i v chia s kinh nghim, tho
g cc vng mc trong hot ng
nghin cu khoa hc ca cc bn tr,
t hnh thnh nhng nh hng,
chnh sch nhm h tr, to iu kin
hn na cho gii tr sng to ra
nhng sn phm, cng trnh c gi tr
cao, gp phn hu hiu vo cc hot

STinfo S 5 - 2015

ng KH&CN v pht trin Thnh

ph. Ti y, cc bn tr s c c hi
th hin vi ch Nu ti l nh
qun l KH&CN, ti s lm g cc bn
tr pht huy sng to, ch ng trong
nghin cu khoa hc?
Gameshow dnh cho hc sinh, sinh
vin, din ra trong ngy 23/5/2015
ti Nh Vn ha Thanh nin. Ti y,
Trung tm Tit kim nng lng
TP. HCM (ch tr) phi hp vi Thnh
on TP. HCM t chc cc cuc thi,
sn chi (gameshow) hc sinh,
sinh vin th hin ti nng, tr tu, s
sng to nhm khuyn khch hc sinh,
sinh vin am m nghin cu khoa
hc, pht trin t duy sng to. C
th l cc cuc thi Rung chung vng;
Thit k m hnh - tng KH&CN;
Lp rp m hnh nng lng mt tri
v cc sn chi Khoa hc vui - Phng
th nghim khoa hc m; Trc nghim
IQ; Lp trnh cng ngh thng tin.
Chui hot ng hng ng ca
Thnh on TP. HCM. Bao gm: L k
nim 20 nm Chng trnh Vn m
sng to KH&CN tr v 10 nm Cuc
thi sng to thanh thiu nhi thnh
ph c t chc ti Thnh on
TP. HCM vo chiu ngy 23/5/2015.
Ngoi ra, c v tinh thn sng
to, nghin cu v ng dng KH&CN
ca gii thanh thiu nin TP. HCM
ni ring v thanh nin c nc ni
chung, ngy Ch Nht (24/5/2015)
c Thnh on TP. HCM chn lm
Ngy sinh vin sng to.

Tin tc & s kin

Thng nht iu l mu Qu pht trin

khoa hc v cng ngh cp B v tnh, thnh
TY SN

gy 09/3/2015, B Khoa hc
v Cng ngh (KH&CN) va
ban hnh Thng t s 03/2015/
TT-BKHCN ban hnh iu l mu
v t chc v hot ng ca Qu
pht trin KH&CN ca B, c quan
ngang B, c quan thuc Chnh
ph, tnh, thnh ph trc thuc
Trung ng (iu l mi). Thng t
nhm c th ha iu 7, Ngh nh
95/2014/N-CP ngy 17/10/2014
ca Chnh ph v iu 61, Lut
KH&CN s 29/2013/QH13. iu l
mi s thay th cho iu l mu
v t chc v hot ng ca Qu
pht trin KH&CN ca B, c quan
ngang B, c quan thuc Chnh
ph, tnh, thnh ph trc thuc
Trung ng, quy nh ti Quyt
nh s 117/2005/Q-TTg ngy
27/5/2007 ca Th tng Chnh
ph (iu l c).
Kt cu iu l mi gm c 3
Chng v 19 iu, nhiu hn
iu l c (3 Chng v 15 iu);
ni dung c mt s im ng ch
nh sau:
V mt php l, iu l mi xc nh
Qu pht trin KH&CN l n v s
nghip, hot ng khng v mc
tiu li nhun, c chc nng tip
nhn, qun l v s dng vn ngn
sch v cc ngun vn khc ca
cc t chc, c nhn trong nc v
ngoi nc. Qu c ngi i din
theo php lut l Gim c Qu.
V ngun vn hot ng, iu l
mi xc nh r vn iu l ca
Qu c cp mt ln t ngn sch
dnh cho s nghip KH&CN ca B
(hoc tnh) v ngn sch s nghip
KH&CN hng nm cp thng qua
Qu cho cc nhim v KH&CN cp
quc gia c phn cp qun l
cho B (hoc tnh), cc nhim v

KH&CN cp B (hoc cp tnh) do

B (hoc tnh) trc tip qun l.
Thm vo , trong c cu ngun
vn ca Qu cn c ngun b sung
t kinh ph c iu chuyn t qu
pht trin KH&CN ca doanh nghip
nh nc trc thuc B (hoc tnh)
trc tip qun l.
V Hi ng qun l Qu, iu
l mi m thm ch lm vic
chuyn trch, khng ch b gn
trong ch kim nhim nh ti
iu l c, nhng khng ch thi
gian tham gia ca cc thnh vin
khng qu 2 nhim k lin tc (10
nm). Cc trng hp min nhim
hoc thay th thnh vin Hi ng
qun l Qu c xc nh c th.
Ch hp nh k ca Hi ng
qun l Qu c quy nh l 3
thng/ln, quy nh r hn i
tng c quyn ngh triu tp
hp bt thng (Trng ban kim
sot Qu hoc 2/3 thnh vin Hi
ng qun l Qu)
V Ban kim sot Qu, iu l mi
quy nh c cu gm 3 thnh vin,
b sung nhim v kim tra hot
ng ti chnh, gim st vic chp
hnh ch k ton, hot ng
ca h thng kim tra v kim
sot ni b; thm nh bo co ti
chnh hng nm ca Qu, bo co
cho Hi ng qun l Qu. iu l
mi cng cho php Ban kim sot
Qu c quyn s dng t vn c
lp thc hin cc nhim v c
giao; c s dng h thng kim
tra v kim sot ni b ca Qu.
i din Ban kim sot Qu c
quyn tham d cc cuc hp ca
Hi ng qun l Qu v gp v
cc ni dung m Hi ng qun l
Qu tho lun.
V C quan iu hnh Qu, iu l

STinfo S 5 - 2015

mi quy nh Gim c ca Qu l
lnh o n v tham mu qun l
KH&CN ca B kim nhim hoc l
lnh o S KH&CN ca tnh kim
nhim, mt Ph Gim c ca Qu
l lnh o cp v hoc cp phng
ca c quan chuyn trch v ti
chnh ca B kim nhim hoc l
lnh o cp s hoc cp phng
ca S Ti chnh ca tnh kim
nhim vi thi gian lm vic kim
nhim ti Qu ti thiu l 50%. Cc
v tr nhn s khc ca C quan
iu hnh Qu c tuyn dng,
iu ng trn c s iu tit trong
phm vi tng bin ch s nghip
hin c ca B (hoc tnh).
V hot ng ti tr ca Qu, iu
l mi bi b ch ti tr khng
thu hi nh quy nh ti iu l
c m thc hin theo nguyn tc
c hon tr, theo 2 hnh thc: cho
vay (thi gian cho vay khng qu
60 thng) li sut thp (li sut c
nh trong sut thi gian vay vn
thc hin d n) hoc khng ly
li v bo lnh vn vay. Cc d n
c vay vn khng ly li l d n
ng dng kt qu nghin cu khoa
hc v pht trin cng ngh c
to ra trong nc; ng dng cng
ngh cao hoc sn xut sn phm
cng ngh cao; to vic lm v thu
nhp ti cc vng nng thn, min
ni, cc vng c iu kin kinh t x hi kh khn; em li hiu qu
kinh t - x hi; Cc d n c vay
vn vi li sut thp bao gm cc
d n i mi cng ngh nhm
to ra cc sn phm, dch v c
cht lng v sc cnh tranh cao.
Qu thc hin nghip v bo lnh
vn vay cho cc d n KH&CN.
c bo lnh, ngoi vic d n
c t chc tn dng khc thm
nh cho vay v c vn bn yu cu

Tin tc & s kin

bo lnh gi Qu, ch d n phi
c phng n ti chnh, phng
n tr n vn vay v c ti sn m
bo bng hnh thc cm c, th
chp c Qu chp thun. Ngoi
ra, ch d n cn phi tr ph bo
lnh tnh bng phn trm (%) trn
tng s tin m Qu bo lnh. iu
l mi cng khng ch tng s vn
cho vay, bo lnh vn vay hng
nm khng qu 20% vn iu l
ca Qu; tng s d n cho vay v
bo lnh vn vay khng qu 50%
vn iu l ca Qu; kinh ph h tr
mt s hot ng nhm nng cao

nng lc KH&CN trong phm vi ca

B hoc tnh hng nm khng qu
10% vn iu l ca Qu.
Ngoi ra, iu l mi cng ti xc
nh trch nhim ca t chc, c
nhn phi s dng kinh ph hiu
qu, ng mc ch; thc hin y
cc cam kt trong hp ng,
cc ch do Qu quy nh v cc
quy nh php lut khc c lin
quan v kt qu thc hin nhim
v KH&CN phi c cng b theo
quy nh ca Qu v ng k, lu
gi theo quy nh hin hnh.

Theo quy nh, cc B (hoc tnh)

thnh lp Qu v ban hnh iu
l t chc v hot ng ca Qu
trc ngy Thng t c hiu lc
thi hnh (t ngy 23/4/2015) th
B trng, Th trng cc c quan
ngang B, Th trng cc c quan
trc thuc Chnh ph, Ch tch
UBND tnh, thnh ph trc thuc
Trung ng phi iu chnh, b
sung iu l t chc v hot ng
Qu ang hot ng cho ph hp
cc quy nh ti iu l mu ban
hnh km Thng t 03/2015/TTBKHCN.

Analytica Vietnam 2015:

hng n ng dng cng ngh cao
trong th nghim, phn tch, chn on
LAM VN

i ch quc t ln th 4 v
cng ngh th nghim, phn
tch, chn on v cng ngh sinh
hc (Analytica Vietnam 2015) din
ra t 15-17/4/2015 ti Trung tm
Hi ch v Trin lm Si Gn vi s
tham gia ca hn 100 n v n t
15 quc gia v hn 30 cng ty ca
Vit Nam l s kin do Cc Thng
tin KH&CN Quc gia (B KH&CN)
phi hp cng Tp on Messe
Munchen (Cng ha Lin bang c)
t chc. Analytica Vietnam 2015
trng by, gii thiu nhng cng
ngh v thit b (CN&TB), gii php
mi trong cc lnh vc phn tch
(thit b phn tch sc ph, quang
ph); o lng v kim tra/qun
l cht lng (qun l cht lng
trong cng nghip, vt liu, dc
phm); cng ngh phng th
nghim; khoa hc s sng v cng
ngh sinh hc (CNSH); y hc v
chn on bnh. Cc n v tham
gia tiu biu l MERCK, BRAND,
Eppendorf, JULABO, Showa Denko,
SISC, TEGENT, Hoa Viet, Thang Long
(Waters), Trung Son (Shimadzu)

Ti Analytica Vietnam 2015, 30

chuyn gia trong v ngoi nc gii
thiu nhng xu hng v kt qu
nghin cu mi nht trong cc lnh
vc phn tch, sc k khi ph, mi
trng, dc phm v chn on
lm sng, thc phm v an ton thc
phm, CNSH. Hi tho Giao dch cng
ngh v cc dch v h tr lin quan
tp trung gii thiu cc hot ng
th nghim, o lng, gim nh v
chng nhn sn phm ph hp vi
tiu chun Vit Nam v quc t; hot
ng cng nhn phng th nghim
theo tiu chun quc t Vit Nam
v chnh sch v th nghim thnh
tho/so snh lin phng th nghim;
hng dn tm kim thng tin cng
ngh v la chn cng ngh ph hp;
thng tin KH&CN phc v nghin cu
v pht trin, sn xut v kinh doanh.
B L Th Khnh Vn (Ph Cc trng
Cc Thng tin KH&CN Quc gia) cho
bit, mc d c s quan tm, u
t ca Nh nc nhng cc CN&TB s
dng Vit Nam trong lnh vc phn
tch, chn on, nghin cu CNSH vn

STinfo S 5 - 2015

Mt gian hng ti Analytica Vietnam 2015.

nh: YL.
cn lc hu, khng ng b, chnh
xc cha cao; hu ht nhng CN&TB
hin i, tin tin c chnh xc v
tin cy cao u cha sn xut c
trong nc. Trong giai on hi
nhp, cht lng ca cng tc phn
tch, chn on c ngha rt quan
trng. Do vy, Analytica, c t chc
hai nm mt ln, l c hi cho cc
t chc KH&CN Vit Nam, cc doanh
nghip, cc t chc dch v phn tch,
kim nh, chn on, cc hip hi,
ngnh ngh c iu kin tip xc,
tm hiu thng tin v nhng CN&TB
tin tin, hin i trn th gii; giao
lu, trao i hp tc quc t vi cc
i tc nc ngoi nng cao trnh
k thut v cng ngh phn tch;
tm kim v ng dng cng ngh cao
to ra cc sn phm p ng yu
cu ca th trng. y l mt trong
nhng hot ng xc tin, kt ni
cung v cu TB&CN tin tin, hng
n vic u t ng dng cng ngh
phn tch, th nghim hin i nhm
gp phn pht trin x hi.

Tin tc & s kin

im tin
YN LNG
Ngy 3/4/2015, Trung tm Pht trin Khoa hc v Cng ngh Tr (Thnh
on TP. HCM), Vin Cng ngh sinh hc v Thc phm (i hc Cng
nghip TP. HCM) v Cng ty TNHH Dch v Cng ngh sinh hc Mai Lin
tin hnh k kt hp tc thc hin cc chng trnh nghin cu trin
khai, o to ngun nhn lc trong lnh vc nng nghip v nhng ng
dng lin quan; pht trin cc tng, kt qu nghin cu khoa hc kh thi
ca cc ging vin tr, nghin cu vin, sinh vin Hot ng ny l cu
ni h tr cc bn tr yu thch, quan tm v gn b vi ngh nghip lin
quan lnh vc nng nghip, CNSH, cng ngh thc phm c th nng cao k
thut chuyn mn, gn gi hn vi doanh nghip v pht trin nhng m
hnh kinh t trong cc lnh vc ny.

Vi ch T ho lch s - vng bc tng lai,

Ngy Sch Vit

Nam ln th 2 c S Thng tin v Truyn thng TP. HCM phi hp

vi Bu in TP. HCM t chc t ngy 18 - 21/4/2015 ti TP. HCM. Ngy

Sch Vit Nam ln 2 c nhiu ni dung phong ph, a dng nh trin
lm, trng by gii thiu sch hay, sch qu v cuc khng chin chng
M, gii phng min Nam thng nht t nc; nhng thnh tu ca
TP. HCM trong qu trnh pht trin v hi nhp; cc ch v xy dng
vn ha, con ngi vn ha, pht trin v ng dng KH&CN, o to
nhn lc cht lng cao; sch ngoi vn phc v du khch nc ngoi.

Tng cc Nng lng (B Cng

Thng) v Trung tm Tit kim
Nng lng TP. HCM (ECC HCMC)
s tip tc t chc cuc

thi Ta
nh hiu qu nng lng
ln VIII nm 2015, theo 3

loi hnh: ta nh mi v hin c;

ta nh nhit i; ta nh ci to
li. Trong qu trnh tham gia, cc
doanh nghip s c t vn v
thc hin kim ton nng lng,
gip nng cao hiu qu s dng
nng lng, tng kh nng cnh
tranh cho ta nh. Bn cnh ,
nhng ta nh p ng cc tiu ch
v s dng nng lng tit kim v
hiu qu cng s c tuyn chn
tham gia cuc thi Ta nh hiu
qu nng lng khu vc ng Nam
. Cc n v tham gia lin h trc
tip vi ECC HCMC (s 244 in
Bin Ph, Qun 3, TP. HCM) c
hng dn, np h s trc ngy
30/5/2015. L cng b v trao gii
thng d kin cui thng 6/2015.

Ngy 14/4/2015, ti TP. HCM, Cc S hu Tr tu (B KH&CN) t chc bui

ta m v s hu tr tu (SHTT) dnh cho phng vin

bo ch. y l s kin nm trong chui cc hot ng din ra trn c

nc ca thng hnh ng SHTT gp phn gia tng sc mnh cnh tranh

ca doanh nghip hng ti k nim Ngy SHTT Th gii 26/4. Ta m
v SHTT dnh cho phng vin bo ch l hot ng thng nin ca Cc
SHTT nhm trao i thng tin v cc hot ng lin quan n SHTT v cp
nht chnh sch, php lut v SHTT cng xu hng pht trin trong nc
v th gii; trao i v thc trng hot ng xc lp, thc thi v khai thc
quyn SHTT; tho lun v vai tr ca bo ch i vi vic thc y hot
ng SHTT ca Vit Nam.

Fusion Maia Resort Nng t gii

nht ca cuc thi ln th VII.

Ngy 14/4/2015, Trung tm H tr Thanh nin Khi nghip (BSSC) v Hi

Doanh nhn tr TP. HCM (YBA) pht ng cuc

thi tng khi

nghip ln th 3 Startup Wheel 2015. Cuc thi d kin gm

10 s kin ln, vi 500 tng khi nghip sng to ca 1.500 bn tr trn
ton quc, c t chc tp trung ti cc a im: TP. HCM, H Ni,
Nng, Hu, Cn Th. Quy m cuc thi nm nay c m rng cho tt c
cc i tng sinh vin v thanh nin trn ton quc c tng hoc sn
phm khi nghip hay, sng to, c tnh ng dng cao v kh nng trin
khai trong thc t. Nhn n ng k n ht ngy 15/5/2015, ti http://
startupwheel.bssc.vn/gioi-thieu-cuoc-thi-y-tuong-khoi-nghiep/dang-ky. Vng
chung kt, trao gii c t chc vo gia thng 8/2015.
STinfo S 5 - 2015

i din ban t chc ti bui hp bo

pht ng cuc thi. nh: YL.

Tin tc & s kin

Ngy 23/4/2015, i hc RMIT (c)
v Trung tm Cng ngh sinh hc
TP.HCM (HCM Biotech) tin hnh

T ngy 20-22/4/2015, B Xy
dng, i s qun an Mch v
ECC HCMC phi hp t chc

kha o to ging vin

v p dng quy chun
k thut quc gia QCVN

09:2013/BXD - cc cng trnh xy

dng s dng nng lng hiu
qu, dnh cho cc kin trc s, k
s, cc chuyn gia trong lnh vc
xy dng, ti TP.HCM, tng t
kha hc c t chc ti H Ni
t ngy 15-17/4.

Ging vin kha hc l cc chuyn

gia an Mch v Vit Nam thuc d
n hp tc gia B Xy dng Vit
Nam v B Kh hu, Nng lng v
Cng trnh an Mch. nh: YL.

Kha hc c xy dng nhm

chuyn giao kin thc v kin trc v nng lng; cung cp k nng
s phm cho ging vin v cch tin hnh cc kha o to, kin thc
tng th v mt b ti liu o to hon chnh; pht trin cc k nng
v t vn thit k cc cng trnh, d n s dng nng lng hiu qu
trong xy dng.

Tri h Cng ngh

thng tin SaigonTech ln IV nm 2015 (SaigonTech IT

Trung tm Pht trin KH&CN Tr va cho bit,

Bootcamp 2015) s din ra t 8-14/6/2015 ti Trng SaigonTech (Cng

vin Phn mm Quang Trung). Tri h dnh cho 100 hc sinh khi lp
9-12 ti Vit Nam nm hc 2014 2015. Ti y, cc em hc sinh s
c tham d mt trong ba lp hc cng ngh thng tin (CNTT) tiu
chun quc t do ging vin SaigonTech ging dy, bao gm: lp trnh
Android, lp trnh Robot v dng clip chuyn nghip. c bit, cc em
s c c hi gp g, giao lu vi gio s chuyn ngnh CNTT, pht trin
k nng giao tip bng ting Anh, tham gia nhiu hot ng vn ha, l
hi, th cht v c c hi nhn hc bng hc ngnh CNTT ca i hc
Cng ng Huston, M ngay ti SaigonTech. tham gia Tri h, cc
em hc sinh phi vt qua vng thi Khm ph CNTT cng SaigonTech
ti website www.saigontech.edu.vn t 01-09/5/2015.

k kt Bin bn ghi nh lin

quan n vic h tr v hp tc trong
lnh vc hc thut cng nh nghin
cu, to thm c hi thc tp cho
sinh vin RMIT Vit Nam. RMIT Vit
Nam s trin khai cc chng trnh
o to ting Anh hc thut cng
nh chng trnh pht trin k nng
cn thit trc du hc cho nhn
vin HCM Biotech. i hc RMIT,
thng qua RMIT Vit Nam, d kin
cng HCM Biotech hp tc trong cc
chng trnh lin kt o to bc i
hc v sau i hc, cng nh cc hot
ng nghin cu trong lnh vc CNSH
ti Vit Nam hoc c. HCM Biotech
c mi ng gp v t vn cho cc
mn hc, ng thi tham gia tho
lun lin quan n nghin cu v hc
thut trong lnh vc CNSH ti RMIT
Vit Nam.

TS. Dng Hoa X (Gim c Trung

tm CNSH TP.HCM) v i din RMIT
Vit Nam ti l k kt. nh: YL.

Ngy 24/4/2015, di s ch o ca B Khoa hc v Cng ngh v UBND TP.HCM, s kin Khoa hc v Cng

ngh khu vc pha Nam cho mng 40 nm gii phng min Nam, thng nht t nc

c t chc ti khun vin D n Trung tm Thng tin KH&CN khu vc pha Nam nhm trng by, gii thiu nng
lc v cc thnh qu hot ng KH&CN ca 21 tnh, thnh khu vc pha Nam cng cc vin, trng, t chc KH&CN
v doanh nghip trong khu vc.

B trng B KH&CN Nguyn Qun pht biu ti s kin v tham quan cc gian hng. nh: YL.

STinfo S 5 - 2015

Tin tc & s kin

Phi dn nhn nng lng cho t con

BU QUC (Chi cc Tiu chun o lng
Cht lung TP. HCM)

t con mi (t 7 ch tr xung) phi dn nhn nng

lng k t 01/01/2015 theo Thng t lin tch s 43/2014/
TTLT-BGTVT-BCT ca lin B Giao thng Vn ti v B Cng
Thng quy nh v dn nhn nng lng i vi
phng tin xe c gii.
Trong bi cnh nng lng ha
thch ngy cng cn kit khin gi
nhin liu ngy cng tng, vic s
dng lng ph nng lng s lm
gim li nhun ca doanh nghip.
Vic s dng nng lng tit kim v
hiu qu lun l vn quan tm ca
doanh nghip nhm gim chi ph sn
xut, nng cao nng lc cnh tranh.
bnh din rng hn, n cn l vn
m bo an ninh nng lng ca
quc gia, ca nhn loi.
Ti Vit Nam, t ngy 01/01/2011,
Lut S dng nng lng tit kim
v hiu qu c hiu lc v tr
thnh hnh lang php l quan trng
cho ton b hot ng s dng
nng lng tit kim v hiu qu.
Mt trong nhng ni dung quan
trng ca Lut ny l quy nh v
dn nhn nng lng. c th
ha, ngy 12/9/2011 Th tng
Chnh ph ban hnh Quyt nh
s 51/2011/Q-TTg quy nh danh
mc phng tin, thit b phi dn
nhn nng lng, p dng mc hiu
sut nng lng ti thiu v l trnh
thc hin, c hiu lc thi hnh t
ngy 01/11/2011. Trong qu trnh
thc hin, quyt nh ny c sa
i, b sung mt s iu bng Quyt
nh s 03/2013/Q-TTg ca Th
tng Chnh ph ngy 14/01/2013.

Nhn do Cc ng kim cp

Sau khi trin khai l trnh dn nhn

nng lng bt buc i vi cc sn
phm thuc nhm thit b gia dng;
nhm thit b cng nghip (t
thng 7/2013); thit b vn phng
v thng mi (t thng 01/2014),
ngy 24/9/2014 lin B Giao thng
Vn ti v B Cng Thng ban
hnh Thng t lin tch s 43/2014/
TTLT-BGTVT-BCT quy nh v dn
nhn nng lng i vi nhm
phng tin giao thng vn ti (xe
t con loi t 7 ch tr xung)
c sn xut, lp rp t linh kin
ri, hon ton mi hoc nhp khu
cha qua s dng. y l nhm
danh mc cui cng trong l trnh
thc hin dn nhn nng lng
theo Quyt nh s 51/2011/QTTg ca Th tng Chnh ph.
Theo qui nh, c 2 loi nhn tiu th
nng lng s dng cho vic cng
b mc tiu th nhin liu ca
t, mu xanh l cy v mu vng.
Nhn nng lng mu xanh l cy
th hin s liu v tiu th nhin
liu ca chic xe c c quan
qun l nh nc (Cc ng kim)
tin hnh th nghim v cp xc
nhn. Nhn mu vng th hin
s liu v tiu th nhin liu do
doanh nghip cng b. Vic dn

Nhn do nh sn xut t cng b

STinfo S 5 - 2015

nhn ny s chnh thc p dng t

01/01/2015 i vi kiu loi xe sn
xut lp rp, nhp khu mi; cc
trng hp c ng k t cng
b mc tiu hao nhin liu v dn
nhn nng lng (theo quy nh ti
khon 1 iu 5 ca thng t ny)
c p dng t 01/01/2015 n
31/12/2016.
Theo quy nh, nhn nng lng
phi c dn bn trong xe, pha
ngi li, ca knh bn c nh pha
sau hoc knh chn gi pha sau, ti
v tr d quan st nhn t bn ngoi
xe. Nhn nng lng phi c duy
tr trn xe cho ti khi xe c bn
giao n tay ngi tiu dng.
Trn th gii, c hn 100 nc
thc hin vic dn nhn nng lng
cho cc sn phm in gia dng,
in t v phng tin giao thng
vn ti. Ti Vit Nam, d mun hn
nhng y l cng vic rt cn thit,
nhm nng cao nhn thc ngi
tiu dng, gip h hiu r hn hiu
sut thit b, hiu qu s dng nng
lng ca thit b, phng tin m
h ang s dng hng ngy. Hn
th, hot ng ny s ngn chn
cc thit b, phng tin lc hu,
c hiu sut nng lng thp; ng
thi to ra ng lc thc y cc
nh sn xut a ra th trng cc
sn phm c hiu sut cao.
Dn nhn nng lng cho cc sn
phm nhm thc y vic s dng
nng lng mt cch tit kim v
hiu qu, khng ch xut pht t nhu
cu nng cao nng lc cnh tranh
m cn l bng chng chng minh
s tun th ca doanh nghip i
vi cc quy nh ca php lut.

Th gii d liu

Cy mc ca
ANH TNG

Cac loai hat m con ngi co th n c hu ht u cha nhiu loi dng cht rt tt
va cn thit cho c th. Mc ca, loi ht hin ang c nhiu quan tm Vit Nam,
pht trin nh th no trn th gii?
S lc v mc ca
Mc ca hay macadamia l tn mt
chi cy thn g, thuc h Proteaceae,
nhm qu hch, ht c v cng, cao
n trn 12 m. Khi u l loi cy
rng c m ngi dn c xa
bit ly ht n vi tn gi kindal
kindal, n nay c hai loi mc ca
cho ht c th n c l loi v ht
trn Macadamia integrifolia v loi
v ht sn Macadamia tetraphylla
ang c trng ph bin v cc
ging lai t hai loi ny.
L loi cy chu hn tt nn mc ca
thch hp pht trin cc khu vc
thiu nc ti trong ma kh, ni
c nhit trung bnh hng nm
t 20-32oC (Bng 1). Thng thng,
mc ca trng c 5 nm mi bt
u cho qu, khong 1 kg ht/cy
(tnh c v), n nm th 12 tr
ln cy mi cho nng sut n nh,
thng khong 12 14 kg/cy, nu

Bng 1: Tng hp yu t sinh thi cho cy mc-ca

Yu t

Bin thch hp

1. Kh hu
- Nhit ti u (oC)

12 32

- Nhit ma ra hoa (oC)

18 21

- Lng ma ti u (mm)

1.500 2.500

2. t ai
- Loi t

Trng c trn nhiu loi t khc nhau

- Kt cu t
- pH

t ti xp, thot nc tt
5,5 6,5

3. cao so vi mt bin
cao tng i (m)

300 1.200

Ngun: ng inh c Phong &ctv; Cy mc ca, tim nng v trin vng pht
trin trn a bn Ty Nguyn.
ging tt v ph hp th nhng
c th trn 20 kg/ cy (B1). Trng
mc ca cn u t v chm sc thch
ng. Nng sut ph thuc nhiu
vo cc yu t nh ging, t ai,
kh hu, cch trng v chm bn.

STinfo S 5 - 2015

Th gii d liu
Mc ca c u th v cung cp nng
lng v cc cht bo. T l nhn
trong ht mc ca chim t 3050%, c nhiu cht bo (khong
71-80%), ch yu l axit bo cha
bo ha (chim 84% tng cc cht
bo). Ngoi ra, ht mc ca cn cha
vitamin v khong cht nh: can-xi,
st, ma-nh, rt tt cho sc khe
(Bng 2). V ht mc ca c ch bin
thnh nhin liu sinh hc, thc n
chn nui, phn bn hay lp ph
cy trng; nhn mc ca, ngoi rang
n trc tip cn c th ch bin
s dng trong cng nghip thc
phm hay m phm (Bng 3). V
ht mc ca rt cng l tr ngi ln
khi s dng v ch bin. Vic mc
ca cha nhiu cht bo trong nhn
chnh l vn cn lu tm khi ch
bin, v kh bo qun.

B 1: Nng sut mc ca theo nm tui

kg/cy
25

20

15

10

Nm

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20

Ngun: South African Macadamia Association 2007

Bng 2: So snh gi tr dinh dng ca mc ca vi cc loi ht khc

Thnh phn
(c trong 1 ounce # 28,35 g)

Hnh
nhn

Qu hch
Brazil

iu

Ph

Mc ca

H m

c ch

Nng lng (Kcal)

163

186

157

178

204

196

159

185

Protein (g)

6,0

4,1

5,2

4,2

2,2

2,6

5,8

4,3

Tng cht bo (g)

14,0

18,8

12,4

17,2

21,5

20,4

12,9

18,5

Cht bo bo ha (g)

1,1

4,3

2,2

1,3

3,4

1,8

1,6

1,7

Cht bo cha bo ha a (g)

3,4

5,8

2,2

2,2

0,4

6,1

3,9

13,4

Cht bo cha bo ha n (g)

8,8

7,0

6,7

12,9

16,7

11,6

6,8

2,5

Carbohydrates (g)

6,1

3,5

8,6

4,7

3,9

3,9

7,8

3,9

Cht x (g)

3,5

2,1

0,9

2,7

2,4

2,7

2,9

1,9

Calcium (mg)

75

45

10

32

24

20

30

28

St (mg)

1,1

0,7

1,9

1,3

1,1

0,7

1,1

0,8

Potassium (mg)

200

187

187

193

104

116

291

125

Magnesium (mg)

76

107

83

46

37

34

34

45

Km (mg)

0,9

1,2

1,6

0,7

0,4

1,3

0,6

0,9

ng (mg)

0,3

0,5

0,6

0,5

0,2

0,3

0,4

0,5

Vitamin B6 (mg)

0,1

0,2

0,1

0,1

0,5

0,2

Folate (g)

14

32

14

28

Riboflavin (mg)

0,3

Niacin (mg)

1,0

0,1

0,3

0,5

0,7

0,3

0,4

0,3

Alpha-tocopherol (mg)

7,4

1,6

0,3

4,3

0,2

0,4

0,7

0,2

Ngun: USDA, California Almonds.

STinfo S 5 - 2015

Th gii d liu
Pht trin mc ca trn
th gii
C ngun gc t c, trong nhng
nm 1880 mc ca c a ti trng
Hawaii nh mt loi cy trng rng.
n nhng nm 1920, mc ca mi
c trng thng mi ph bin
Hawaii, l do c cho l nh
sng to c thit b hiu qu
tch v mc ca, vn rt cng. Vn
mc ca thng mi u tin c lp
ra bi Cng ty Castle and Cooke ti
Keauhou - Hawaii vo nm 1948. Sau
mc ca mi c trng rng ri
c t nhng nm 1960. Hin nay mc
ca c trng mt s nc nh
Nam Phi, Kenya, Guatemala, Trung
Quc, Malawi, Brazil, Costa Rica,... So
vi cc loi cy ly ht khc, mc ca
l loi c sn lng khng nhiu trn
th gii (B 2).
Qua thi gian pht trin kh di,
xp x tm mi nm, din tch
trng mc ca thng mi trn ton
th gii ch khong 80 ngn ha. Sn
lng mc ca th gii nm 2013 l
37.951 tn (nhn), trong nhiu
nht l c vi 10.500 tn, Nam Phi
xp th hai (10.187 tn), k n l
M (6.510 tn), Kenya (4.940 tn), v
Malawi (1.847 tn). Nhng nc ny
chim 90% sn lng mc ca trn
th gii (B 3, B 4).

Bng 3: S dng ht mc ca
Ht mc ca
V

Du mc ca

Phn bn

Cng nghip m phm

Lp ph cy trng

X bng, du gi,
kem chng nng

27.639

Ngun: Agriculture, Forestry and Fisheries Republic of South Africa, A Profile of the
South African macadamia nuts market value chain, 2013.

B 2: So snh sn lng ht mc ca v mt s loi ht trn th gii

VT: Tn (nhn)
3.500.000
3.000.000

2.920.619

3.037.708

3.236.899

3.404.519

3.229.231

2.744.890

Ht thng
Qu hch Brazil

2.500.000

Ht mc ca

2.000.000

Hat h o
Ht c ch

1.500.000

Ht ph

1.000.000

Ht iu
Ht d

500.000
0

Ht hnh nhn
2008

2009

2010

2011

2012

2013

Ngun: INC International Nut & Dried Fruit, Global Statistical Review 2008-2013

B 4: Cc nc dn u sn lng mc ca,
nm 2013

41.767

28.714

Du trn salad
Thc n chn nui

37.951

27.951

Ch bin thc phm n

lin, bnh, ko scla,...

Nhin liu

B 3: Sn lng mc ca trn th gii

VT: Tn (nhn)

B mc ca

Nhn

29.484

Trung Quc, 1.200

3%
Khc, 1.307
Guatemala, 1.460
3%
4%
Malawi, 1.847
5%
c, 10.500
28%
Kenya, 4.940
13%
M, 6.510
17%

2008

2009

2010

2011

2012

2013

Ngun: INC International Nut & Dried Fruit, Global Statistical

Review 2008-2013

10

Nam Phi, 10.187

27%

Ngun: INC International Nut & Dried Fruit, Global

Statistical Review 2008-2013

STinfo S 5 - 2015

Th gii d liu
Tham kho cc nc hng u v sn xut mc ca: ti c - ni ci ngun v sn lng ng u n nm 2014 c din
tch trng khong trn 18 ngn ha, sn lng trn 40 ngn tn ht/nm; Hawaii- ni u tin trng thng mi c
khong 7 ngn ha nm 2012, sn lng gn 20 ngn tn/nm; Nam Phi ni c sn lng ng th hai, din tch trng
khong 18 ngn ha nm 2013, sn lng khong trn 35 ngn tn ht/nm. (B 5, B 6, B 7)

B 5: Pht trin sn lng c

B 6: Pht trin sn lng Hawaii

VT: Tn (ht)

VT: Tn (ht)

60.000

47.627

50.000

30.000

50.986

25.000

40.600

22.019

20.000

40.000

24.062

16.535

18.614

15.000

30.000

10.000

20.000

5.000

5.504

10.000

0
0

2014

2020

5.504
2.725

Nm

2025

Ngun: Australian Nut Industry Council 2014.

Ngun: Hawaii Department of Agriculture.

B 7: Pht trin sn lng mc ca Nam Phi

VT: Tn (ht)
40.000
35.000
30.000
25.000
20.000
15.000
10.000
5.000
0

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

Nm

Ngun: Agriculture, Forestry and Fisheries Republic of South Africa, A Profile of the South African macadamia nuts
market value chain, 2013.

STinfo S 5 - 2015

11

Th gii d liu
Lng mc ca xut khu trn th gii nhng nm gn y trn 30 ngn tn nhn /nm. Nm 2013, dn u xut khu l
Nam Phi vi t trng 32%, k n l c (19%) v Trung Quc (19%) (B 8, B 9).

B 8: Xut khu mc ca trn th gii

VT: Tn (nhn)

36.193

34.612

B 9: Cc nc xut khu ht mc ca, 2012

34.096

31.260

H Lan **, 1.192

3%

Khc, 3.787
11%

M, 1.743
5%

27.113

Nam phi, 11.197

32%
Guatemala, 1.793
5%
Zimbabwe, 2.298
6%
Trung Quc *, 6.598
19%

2008

2009

2010

2011

2012

Ngun: INC International Nut & Dried Fruit, Global Statistical

Review 2008-2013.

c, 6.680
19%

Ghi ch: *: nc ch bin, **: nc trung chuyn

Ngun: INC International Nut & Dried Fruit, Global
Statistical Review 2008-2013.

Giai on 2008 -2009, M dn u nhp khu mc ca, nm 2012 xung v tr th ba sau Trung Quc (10.207 tn nhn) v
Vit Nam (6.944 tn nhn). Cc nc tiu th nhiu l M (8.534 tn nhn), k n l Kenya (6.123 tn nhn), c (5.638 tn
nhn) v Trung Quc (4.538 tn nhn) (Bng 4, Bng 5).

Bng 4: Nhp khu mc ca trn th gii

VT: Tn (nhn)
Quc gia

2008

2009

2010

2011

2012

Trung Quc *

3.727

5.229

7.459

7.937

10.207

Vit Nam

1.520

3.267

2.514

5.780

6.944

6.994

8.034

6.810

3.827

3.379

Nht

2.278

2.840

2.374

2.140

2.187

3.394

3.638

4.721

4.005

1.503

291

765

1.182

835

1.334

H Lan **

2.180

2.017

1.985

3.011

1.247

Nam Phi

147

158

619

699

896

1.074

991

1.260

1.069

592

Luxembourg

698

772

685

978

494

572

128

80

355

394

Thi Lan

118

169

146

225

384

Canada

Costa Rica

187

397

567

344

Vng Quc Anh

736

561

579

481

311

Singapore

90

128

137

135

311

27.558

31.601

34.642

36.044

34.429

Khc
Tng cng

Ghi ch: *: ch yu ch bin, **: trung chuyn

Ngun: INC International Nut & Dried Fruit, Global Statistical Review 2008-2013.

12

STinfo S 5 - 2015

Th gii d liu
Bng 5: Tiu th mc ca trn th gii

VT: Tn (nhn)
Quc gia

2008

2009

2010

2011

2012

10.429

10.850

9.347

7.570

8.534

860

560

560

2.641

6.123

4.930

3.285

6.545

5.985

5.638

Trung Quc

2.022

783

4.830

3.883

4.538

Nht

2.415

2.840

2.374

2.104

2.187

Malawi

1.210

801

1.483

565

1.539

Canada

648

761

908

441

1.241

Brazil

311

306

560

544

954

733

2.611

3.718

2.980

701

Luxembourg *

698

739

540

912

393

Costa Rica

171

170

447

766

320

Thi Lan

96

144

144

88

320

Hn Quc

154

194

452

185

301

Vng Quc Anh

736

503

525

458

268

Ty Ban Nha

65

100

572

800

209

31.126

29.087

29.271

30.053

41.505

M
Kenya

Khc
Tng cng
Ghi ch: *: nc ch bin

Ngun: INC International Nut & Dried Fruit, Global Statistical Review 2006-2011.

Lt qua gi mc ca trn th gii

So vi cc loi cy cho ht khc, mc ca khng nhiu ni trng theo hng thng mi v th trng khng ln. Ti
c, gi ht mc ca ti ni trng qua 10 nm, t 2003-2013 trung bnh t 2,6 AUD/kg (43.438 VN/kg) n 3,1 AUD/
kg (51.791 VN/kg) (B 10). Hawaii, gi t 1983 n nay thay i trong khong 1,34 USD/kg (28.944 VN/kg)
n 1,98 USD/kg (42.768 VN/kg) (B 11). Gi ti Nam Phi t 2003-2012 thay i trong khong 7 Rand/kg (12.565
VN/kg) 27 Rand/kg (48.465 VN/kg), mc gi cao nht vo nm 2008. n nm 2012 gi ch cn di 10 Rand/
kg (17.950 VN/kg) (B 12). Nam Phi xut khu 95% sn lng mc ca nhng quc gia ny ch thu c 27% li
nhun, trong ngi trng ch nhn c 6% (B 13).

B 10: Gi ht mc ca ti ni trng c

B 11: Gi ht mc ca ti ni trng Hawaii

VT: AUD/kg

VT: USD/kg

4,00

3,45

3,50

3,20

3,00
2,50
2,00
1,50
1,00

2,50

3,60

2,75
2,45

3,10

3,20

3,20

2,69

2,60

1,92
1,52

1,50

2,12

1,45

1,48

1,43
1,34

1,00

1,90
1,50

1,98

2,00

1,65

Nm

Ghi ch: 1 AUD= 16.707 VN

Ngun: Australian Macadamias, Industry Advisory Committee
Annual Report 2012/2013

0,50

0,00

1953-54 1963-64 1973-74 1983-84 1993-94 2003-04 2013-14

Ghi ch: 1 USD = 21.600 VN

Ngun: L nh Kh, Trng macadamia Vit Nam.

STinfo S 5 - 2015

13

Th gii d liu
B 12: Gi ht mc ca ti ni trng Nam Phi

B 13: Dng chy li nhun t mc ca

Nam Phi

VT: Rand/tn
30.000
25.000

Ch bin
21%

Tch v
21%

20.000
15.000

Trng
6%

10.000

Bn bun
51%

5.000
0

Nm

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Ghi ch: 1 Rand = 1.795 VN

Ngun: Agriculture, Forestry and Fisheries Republic of South Africa, A
Profile of the South African macadamia nuts market value chain, 2013.

Ngun: South African Macadamias Growers

Association 2008

Sng ch lin quan n mc ca

Theo d liu sng ch (SC) Wipsglobal, SC u tin lin quan n mc ca ng k bo h ti M vo nm 1965, c tn:
Nut cracker for macadamia and other nuts, cp n phng php v cng c tch ht mc ca. Sau c rt t SC v
mc ca v ni dung ch yu lin quan n vic tch ht. T nhng nm 2000 n nay cc SC v mc ca xut hin nhiu
hn, phn ln v trch xut du v nghin cu s dng chng trong m phm. n nay, mi c hn 70 SC lin quan n
mc ca trn th gii, nc c nhiu ng k SC l Trung Quc (46%), c (25%) v M (17%) (B 14, B 15).

S lng SC

B 14: Pht trin lng SC lin quan n mc ca trn th gii

16
14

14
12
10
8

5
4

14

3
2 2

2 1
0

1
0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

2 2 2

1
0 0 0

0 0 0

1 1 1
0

1 0
Nm
1968 1971 1974 1977 1980 1983 1986 1989 1992 1995 1998 2001 2004 2007 2010 2013
Ngun: Wipsglobal, KL.

STinfo S 5 - 2015

Th gii d liu
Mc ca Vit Nam
nc ta, khu vc thch hp c
th trng mc ca l Ty Nguyn,
Bc Trung B v Bc B. Trung tm
Nghin cu Ging cy rng (nay
l Vin Nghin cu Ging v Cng
ngh sinh hc Lm nghip) thuc
Vin Khoa hc Lm nghip Vit Nam
trng th mc ca ti Ba V (H
Ni) t nm 1994. n nm 2010,
cy sai qu nht cho 10 kg ht. D
n Trng sn xut th nghim mt
s ging Macadamia (OC, 246, 816,
849) ti Ty Nguyn cng c B
Khoa hc v Cng ngh cho thc
hin t nm 2012. Kt qu kho
nghim cho thy, mc ca trng
k Lk cho tri nhiu nht (Bng
6). Trong cc nm 2011 v 2013, B
Nng nghip v Pht trin nng
thn cng nhn 10 ging mc ca
trng ti Krng Nng v Ba V.
Trng mc ca l u t lu di, phi
trng 6-7 nm mi thc s c thu
nhp. Bo qun, ch bin cng cn
tnh trc, bi y l loi ht khng
d tnh nh ht iu, c ph hay
u phng, Gi ht mc ca ti ni
trng trn th gii tuy c thay i,
song tng i n nh gia cc nm
v gia cc nc (trung bnh trong
mi nm qua khong 30.000-50.000
ng/kg ti ni trng). L loi ht
mi c bit n trong phm vi hp
th trng nc ta, mc ca c s
dng nh mt mn n chi, khng
phi l hng ha thit yu. Nu
hng n xut khu th cc khu
thu hoch, bo qun v ch bin
m bo cht lng v nh hng

B 15: ng k SC lin quan n mc ca mt s nc

c, 1%
C quan Sng ch
chu u ,.1%
Israel, 2
New Zealand, 4%
Trung Quc, 46%

T chc S hu Tr
tu Th gii, 4%

M, 17%

c, 25%

Ngun: Wipsglobal, KL.

Bng 6: Nng sut mt s ging mc ca trng Vit Nam

VT: kg/cy
Ging

Ba V
(Trng nm 2002)

Krng Nng (k Lk)

(Trng nm 2004)

2011 2012 2013 2011

Mai Sn (Sn La)

(Trng nm 2004)

2012

2013

OC

6,0

4,0

8,6

8,1

11,3

21,5

2011 2012 2013

5,6

3,6

12,4

246

4,7

5,6

7,6

7,8

10,0

19,9

6,2

3,2

10,8

741

3,8

2,5

4,1

7,3

6,5

13,5

816

4,7

5,6

7,6

8,7

9,5

15,9

2,3

2,5

9,4

842

3,9

7,8

7,8

3,2

0,6

6,8

849

2,9

2,4

2,9

8,7

11,9

17,5

0,2

5,2

Cy ht
AU

3,2

3,9

4,1

3,5

2,4

7,2

1,9

3,6

Ngun: L nh Kh, Trng macadamia Vit Nam; Mai Trung Kin.

th trng l nhng vn cn t
ra trc khi trng. Cn trng l iu
cn thit mc ca khng lp li ip

STinfo S 5 - 2015

khc trng - cht nh tng xy

ra i vi mt s cy cng nghip v
cy n tri khc nc ta.

15

Khng gian cng ngh

CH CONG NGHE VA THIE T B

THANH PHO HO CH MINH
Cho bn, tm mua cng ngh v thit b, xin lin h:

Trung tm Thng tin Khoa hc v Cng ngh TP. HCM

Phng Thng tin Cng ngh
79 Trng nh, Phng Bn Thnh, Qun 1, TP. HCM
T: 08-3825 0602; Fax: 08-3829 1957; Email: techmart@cesti.gov.vn

To mu bng my in 3D
To mu nhanh da trn nguyn tc
xy dng tng lp vt liu, s dng
my in 3D. Quy trnh ny cn c d
liu thit k hon thin v chuyn
v nh dng STL (nh dng ring
cho my in 3D) v np vo my in 3D
t ng x l.
Nguyn l hot ng:
My in 3D hot ng theo nguyn
l in theo lp, phi hp b mt in
v u in to mu khng gian
3 chiu. Sau khi hon thnh bn
thit k 3D, vi nhng my in 3D s
dng dy nha ABS, ngi dng gn
dy nha vo b u phun. B phn
truyn ng trong b u phun ny
s t ng ko dy nha xung u
in. Nh h thng cc thanh trt, u
in c th chuyn ng tnh tin theo
cc chiu ngang-dc v di chuyn ln
xung. ng thi, dy nha s c
gia nhit v ha lng trc khi c
n ra khi u in. Nha i qua u in
c kch thc siu mnh, ch 0.1mm
v ha cng nhanh, t kt dnh vi
nhau thnh cc lp. Qu trnh in ty
thuc vo kch thc v khi lng
ca sn phm.

16

Thng s k thut:
Kch thc in: 200 x 250 x 200 mm.
Kch thc u phun: 0,3 mm; 0,4
mm; 0,5 mm; 0,6 mm.
Nguyn liu in: ABS, PLA, nylon...
Lp in mng nht: 0,08 mm.
Tc in ti a: 150 mm/giy.
Tc in tt nht: 60 mm/giy.
Kh nng in t USB, mn hnh LCD.
Vt liu khung sn my bng
nhm nh hnh.

STinfo S 5 - 2015

Khng gian cng ngh

u im CN/TB:
My in 3D c th to ra sn phm
vi bt c hnh dng v cu trc thit
k no (rng rut, c nhiu l).
L gii php ti u sn xut cc
sn phm n chic hoc s lng t.
Rt linh hot trong vic thay i thit
k, chnh sa m hnh trn phn mm.

Ti u qu trnh giao tip gia cc

nh thit k v sn xut. M hnh
tht c to ra trong thi gian
ngn, gip d dng nh gi v kiu
dng, iu chnh sai st.
Tit kim chi ph v rt ngn thi
gian a sn phm ra th trng, k
c cc b phn gi cho con ngi.

My trn cng nghip kiu ch V

My trn kiu ch V c cu trc n
gin, dng trn cc loi nguyn liu
ht kh, dng bt nh, dng khi v cc
vt liu c cha t l nc nht nh. p
dng trong cc lnh vc sn xut dc
phm, thc phm, ha hc,
Thng s k thut:
ng knh thng trn: 500 mm.
Khi lng trn: 120 kg/m.
S vng quay thng trn: 30 vng/
pht.
Kch thc my: 3.090 x 2.000 x
2.160 mm.

S dng ng c 3HP, 1.450 vng/

pht, truyn ng bng dy ai
rng. iu chnh tc trn v cp
bng bin tn.
u im CN&TB:
My khi ng v dng nh nhng,
c th quay tng vng v o chiu
quay ca my nhanh chng.
Trn u nhng loi nguyn liu c
thnh phn vi lng.
Kim sot thi gian pha trn nguyn
liu bng thit b nh gi. V bc
my s dng vt liu thp khng r,
khng b n mn gip nguyn liu

trn khng b nhim bn.

Kt cu my tho lp nhanh. D vn
hnh, cp liu v x liu d dng.
Thng trn, van tho bt c
lm bng inox 316L. V sinh v bo
dng n gin.

My cn v ng bao
Cn kt hp ng bao s dng cm
bin trng lng xc nh khi
lng cn vi chnh xc cao. My
cn v ng bao c iu khin
bng PLC, m bo hot ng n
nh v bn b, chuyn dng ng
bao nguyn liu ri khng kt dnh,
t chy nh: ng cc, la go, c ph,
cm vin
Nguyn l hot ng:
Cm bin trng lng chuyn tn
hiu trng lc thnh tn hiu in p,
a v b iu khin trung tm.
B iu khin x l d liu theo
thut ton iu khin lp trnh ph
hp vi cng ngh cn ng bao,
hin th thng tin v trng lng
cn, s m cn.
Cc c cu tha hnh truyn tn
hiu t b iu khin n cc c cu

chp hnh (ng c bm, cc van

kh nn, thit b hn ming...)
Thng s k thut:
Phm vi ng gi: 2 -25 kg, sai s
0,02% (so vi mc cn ti a).
Cng sut: 300 - 400 bao/gi.
Kch thc cn: 2.400 x 620 x 710 mm.
Tiu th nng lng: 220 V, 50 Hz,1 KW.
Cc thit b c tnh hp trong t iu
khin: b iu khin cn ng bao,
cm bin trng lng, ng c bm,
van m ca x liu v kp bao.
u im CN&TB:
Cn thit k gn nh, vn hnh m,
c thit k vi 2-3 cp tc , nng
sut cao, khng hao ph nng lng,
khng gy gy nt hay vung vi
nguyn liu.

STinfo S 5 - 2015

Hot ng n nh trong mi trng

cng nghip, d dng ci t v thay
i thng s ty theo mc ch cn,
sn phm cn, mc cn v cc yu cu
khc (nng sut, chnh xc).
Phm vi ng bao rng, d ng dng
cho nhiu loi bao.

17

Khng gian cng ngh

HI - P CNG NGH
Hi: Xin cho bit cch thc bo
qun cc loi c bin c nh sau
nh bt gi c mu sc ti
mi, p ng cc yu cu cm
quan m khng gy hi cho ngi
s dng v mi trng?
p: Khai thc hi sn ng gp
mt phn rt quan trng trong tng
sn lng thy sn hng nm ca
c nc nhng khu bo qun sau
khai thc cn kh yu km, nhiu
tht thot v gim gi tr sn phm.
Bin php ph bin nht hin nay
i vi hu ht ng dn Vit Nam
vn l bo qun s b bng vi
hm bo qun bng tm xp (chim
gn 91%), cn li l hm bo qun
bng cht liu mt xp P.U (foam
P.U) v hm ngm h nhit thn
c. Cc khu bo qun sau nh
bt v bo qun lnh s b a
n tay ngi tiu dng l vn
c nhiu gii quan tm, nht l
vic s dng cc ha cht nh ur
(to ti), clorine hoc hydro
peroxit (ty trng), lu hunh (to
mu vng ng), tm p to
v ngoi ti ngon cho sn phm,
nhng tim n rt nhiu him ha
cho sc khe ngi tiu dng.
c gi c mu ti lu ging
nh c mi nh bt, mt phng
php gip ngn nga s bin mu
nu hoc en ca c c cng
ty JAPAN-TECHNO ng k bo h
c quyn ti Vit Nam, s bng
1-0005311, vi tc gi l Kenichi
HIRAOKA.
Sng ch ny cp n phng
php ngn nga s ng mu nu,
en; x l c b ng mu nu, en
tr li mu t nhin cho cc loi
c nh hoc c bt, c mi con, c
chnh, v c bin nh h Ammodyte.
Sng ch cng gii thiu phng
php sn xut thc phm bng cch
trn c nh ti vi gia v, gip thn

18

c khng b chy nc nn gi c
gi tr thng mi trong thi gian di.
X l c trong dung dch kim

khong t 1%-4% s gip cho tht

c cng chc. Thi gian ra ph
thuc vo thi gian x l bng dung
dch kim, thng tt nht l trong
khong t 30 pht n 3 gi.

C c ngm trong dung dch kim

hoc phun dung dch ny ln c.
Dung dch kim c pH cao hn
7,0 (tt nht l t 9,5-12,0) c iu
ch bng cch ha tan kim (hoc
hn hp kim) trong nc. Kim c
th l cc loi nh canxi cacbonat,
natri hyrocacbonat, Thi gian
x l ph thuc vo nhit x l.
Thng thng, tt nht l t 15-60
pht, nhit x l tt nht trong
khong t 0C-5C. Nu nhit hn
0C th s mt nhiu thi gian di
x l, nhng nguyn liu kh b
nhim khun; nu nhit x l cao
hn 10C th sn phm d b bin
tnh hoc phn hy protein lm mt
hnh dng ban u ca c.

Trung ha: thc hin bng cch

phun dung dch axit v c (u
tin l axit axetic, axit citric) c
pH trong khong t 5,0-6,5 ln c.
Cng c th ngm c trong dung
dch axit v c (u tin l axit axetic,
axit citric) c pH trong khong t
5,5-6,5. Nu khng cn x l c ti,
qu trnh trung ha c th c
thc hin trong khi un si c trong
nc mui (nng trong khong
t 3%-8%), tht c s tr nn rn
chc. Nhit trung ha cng l
nhit si ca nc mui, thng
trong khong 90C-105C. Thi gian
trung ha ph thuc vo thi gian
x l bng dung dch kim, thng
trong khong 30-60 pht.

C th thm cc ph gia, nh sacarit

(ng kh mch nha, sorbitol,
ng ma) v cc mui (v d, natri
clorua) vo dung dch kim nng
cao thm ca dung dch vo
nguyn liu cn x l.

ng gi v bo qun lnh

Ra nc hoc trung ha

Nh qu trnh x l bng dung dch

kim, hu ht vi khun bm vo c
u b tiu dit. Do , c hu nh
khng b bin dng trong khi bo
qun, v thi gian bo qun c
ko di ng k. C qua x l c th
c vn chuyn n ni xa hn
hoc c th c bo qun trong

Quy trnh thc hin gm cc bc:

C sau khi x l bng dung dch

kim c th ch bin theo hai cch:
Ra nc: loi dung dch kim
ra khi b mt thn c, c c ra
bng nc my hoc ra bng nc
mui c nng tt nht trong

STinfo S 5 - 2015

C sau khi c ra bng nc hoc

trung ha nh trn s c ng
gi, v bo qun trng thi lnh
hoc ng lnh.

Khng gian cng ngh

thi gian di hn v c c a
n tay ngi tiu dng vn gi
c mu sc ti, khng b ng
mu nu hoc en.
V d 1: Ngn nga s ng mu
nu hoc en ca c mi ti
iu ch dung dch kim dng
x l c thnh phn nh sau: natri
axetat (cht m) 38%, canxi oxit
(kim) 30%, D-glucoza (cht thm)
32%. Ha tan 10 g dung dch kim
c iu ch nh trn to ra
1.000 ml dung dch kim c nng
canxi oxit l 0,3% v pH=11.
C mi con sau nh bt c
ngm ngay vo dung dch kim
trong iu kin khuy thch hp
nhit khong 5C trong 40 pht
trn tu nh c. Sau , c c
ra nhit 5C trong 40 pht. K
tip, c c lm ro nc v c
bo qun trng thi ng lnh.
Mu i chng c qu trnh x l
tng t nhng b qua giai on x
l bng dung dch kim v ra bng
nc. Quan st s thay i mu da
ca c: c c x l theo sng ch
gi c mu da trng ca c ti,
trong khi c khng c x l s
chuyn dn sang mu nu, sau 30
pht s chuyn sang mu nu en.
V d 2: Ngn nga s ng mu
nu hoc en ca c chn
iu ch dung dch kim nh v d 1.
C ti sau khi nh bt c ngm
ngay trong dung dch kim trong
iu kin khuy thch hp nhit
khong 5C trong 40 pht trn
tu nh c. Sau , c c trung
ha v pH = 6,5 (bng axit axetic)
nhit nm trong khong
92C-100C (nhit u vo nm
trong khong t 96C-100C, nhit
u ra 92C) trong thi gian 2-3
pht, lm ro nc v bo qun
trng thi ng lnh.

Mu i chng c x l tng
t, nhng b qua giai on x l
bng dung dch kim v ra bng
nc, sau c c un si (nng
nc mui: 7% theo khi lng;
iu chnh v pH = 6,5 bng
hydro peroxit). Quan st s thay i
mu da (mu trng) ca c: c c
x l theo sng ch gi c mu
da trng ban u ca c ti, trong
khi c khng c x l chuyn dn
sang mu nu, v sau 30 pht th
chuyn sang mu nu sm khi bo
qun. C un si v trung ha c
kh tht rn chc.
V d 3: Ngn nga s ng mu
nu hoc en ca c mi chn
iu ch dung dch kim nh v
d 1.
C mi con sau nh bt c
ngm ngay vo dung dch nc
kim trong iu kin khuy thch
hp nhit khong 5C trong
40 pht trn tu nh c. Sau , c
c ly ra, ra nhit khong
5C trong 40 pht. Lm ro nc c
ra v un si nhit 95C
trong 3 pht.
Mu i chng c x l tng
t nhng b qua giai on x l
bng dung dch kim v ra bng
nc, v sau c c un si
(nng nc mui: 7% theo khi
lng; iu chnh v pH khong
6,5 bng hydro peroxit). Kt qu, c
c x l theo sng ch v sau
c un si hu nh khng b ng
mu nu hoc en khi bo qun
trong thi gian 20 ngy hoc lu
hn. Ngc li, mu c i chng b
ng mu nu ngay sau khi un si
v ng mu en trong khi bo qun.
V d 4: Thc phm cha c mi
ti
Bc 1: iu ch dung dch kim
dng x l c thnh phn: natri

Tm hiu cc cng ngh vui lng lin h Ban bin tp

STINFO, a ch 79 Trng nh, Qun 1, TP. HCM,
T: 08 3829 7040 (403), email: stinfo@cesti.gov.vn
STinfo S 5 - 2015

axetat (cht m) 38%, canxi oxit

(kim) 30%, D-glucoza (cht thm)
32%. Ha tan 10 g dung dch kim
ny trong nc thu c 1.000
ml dung dch nc kim c hm
lng canxi oxit l 0,3% v pH=
12,6.
C mi ti mi nh bt c
ngm ngay trong dung dch kim
trong iu kin khuy thch hp
nhit khong 5C trong 40 pht
trn tu nh c. Sau , c c
ly ra, ra nhit khong 5C
trong 40 pht. C sau khi ra nc
s c ngm trong nc mui 4%
trong 30 pht lm chc tht c,
sau lm ro nc v bo qun
trng thi ng lnh.
Bc 2: Chun b nguyn liu dng
lm gia v c thnh phn nh sau:
Thnh phn

Khi lng
(g)

Mui

0,4

ng

6,7

Sorbitol

13,6

Natri glutamat

0,4

Mirin (ru sak ngt

dng cho gia v)

6,7

Bt t cayen

0,1

Gim c gia v

1,1

Nc

67,4

Tng cng

100

Trn 100 g c mi ti ro nc
thu c bc 1 vi 100 g nguyn
liu gia v thu c bc 2 nhit
13C trong thi gian 3 pht. Gi
yn hn hp trong 30 pht gia
v thm vo trong c mi, sau
ng gi. Tht c s gi c
chc, v thm ch sau khi nhit
phng trong 5 ngy vn khng
c du hiu chy nc trn thn,
c vn gi nguyn c hnh dng
ban u ca n.
Mu i chng c x l tng t
nhng b qua giai on x l bng
dung dch kim v ra bng nc.
Vi mu ny, c bt u mt hnh
dng ban u ngay sau khi trn vi
nguyn liu gia v v mt gi tr.

19

Khng gian cng ngh

Gii thiu kt qu nghin cu

KH&CN ti TP.HCM
T

heo B Nng nghip v Pht

trin nng thn, 5 nm qua, g
rng trng cung cp 80% nguyn
liu lm dm g xut khu. Vic ch
bin, sn xut dm g xut khu phi
qua khu bc v g, c thc hin
ti ni khai thc hoc ti cng ty ch
bin dm g, ni m vic bc v bng
my ang dn chim u th nh gim
c thi gian sn xut v h gi
thnh sn phm.
Qua kho st cc loi my bc v g,
cc tc gi la chn nghin cu
thit k my bc v g theo nguyn
l trc quay kiu mt trc, s dng
ng c n, c kt cu nh gn, ph
hp vi nhu cu bc v g phn tn,
nng sut 4,2 tn/gi, sch trn
90%, st 1%.
My c khoang lm vic (khoang
cha) hnh ch nht, y c ch
to bng nhng tm thp c khe, gn
cho. Pha di b tr trc bc v c
gn cc vu bc. Trong qu trnh lm
vic, cc vu bc s i qua khe ca cc
tm cho y khoang cha, va p

rn th gii, nhiu nghin cu

khng nh vic thiu I-t
s gy ra cc ri lon v th cht v
tm thn. Ti Vit Nam, nm 2005,
sau 10 nm trin khai chng trnh
vn ng ton dn dng mui I-t,
ch s I-t niu trung v t t 10g/
dl tr ln. Tuy nhin, t nm 2006,
khi vic phng chng cc ri lon do
thiu I-t khng cn l chng trnh
mc tiu quc gia m ch cn l hot
ng thng xuyn ca ngnh y t,
tnh trng thiu ht I-t gia tng tr
li. Mc I-t niu trung v ton quc
nm 2008 l 8,31g/dl, thp hn
khong an ton cn c (10-19,91g/
dl). Ring ti TP. HCM, t 2007-2010,
t l h gia nh s dng mui I-t
lun thp hn 65% v I-t niu trung

20

VN NGUYN

Nghin cu ch to my bc v g
Ch nhim ti: KS. Trn Vn Khu
C quan ch tr: Phn vin C in Nng nghip v Cng ngh Sau
thu hoch
Nm hon thnh: 2015
C quan qun l: S Khoa hc v Cng ngh TP. HCM
vo cc cy g trong thng, ng
thi lm cc cy g va p vo nhau
v xo trn trong thng. Di tc
ng va p ca cc vu bc cng vi
s va p ca cc cy g vi nhau, v
cy g s c bc.
u im ca my l c th bc c c
phn ngn cn nhiu cnh. My c th
vn hnh theo tng m hoc lin tc,
bc c v g v c v la st li g,
gip cho qu trnh bm v sng phn
loi khng b tc kt, nng cao nng
sut, gim chi ph nhn cng.
Theo tnh ton ca nhm nghin cu,
s dng my bc v g mang li li

nhun hn 760 ngn ng/ngy (khi

bc phn cnh ngn cy) v gn 1,1
triu ng/ngy (khi bc phn thn
cy g trn) so vi bc th cng; nu
u t my bc v g (gi khong 150
triu ng), thi gian thu hi vn l
1,7 nm, ng thi s ch ng c
ngun g nguyn liu cho dy chuyn
bm, tng thu nhp nh gim chi ph
sn xut, gim chi ph nhp khu my.
My bc v g c ng dng vo
sn xut ti Cng ty TNHH TM Trng
Anh Ton (ng Nai) gip gii quyt
tnh trng thiu nhn cng lao ng,
p ng khu bc v g cng ty
hot ng n nh.

Nghin cu b sung I-t vo ht nm, gp phn ci thin

tnh trng thiu ht I-t trong cng ng
Ch nhim ti: BSCKII. Th Ngc Dip
C quan ch tr: Trung tm Dinh dng TP. HCM
Nm hon thnh: 2015
C quan qun l: S Khoa hc v Cng ngh TP. HCM
v l 7,21g/dl. Hin nay, ngi dn s
dng nhiu loi gia v mn khc nhau
ngoi mui ch bin thc n (nh
ht nm khng c I-t) l mt trong
nhng nguyn nhn khin cho tnh
trng thiu ht I-t gia tng tr li.

cng ngh v tiu chun sn phm ht

nm b sung I-t; xc nh thi hn s
dng sn phm ht nm I-t; nh gi
hiu qu s dng ht nm I-t nhm
gip phng chng cc ri lon do
thiu ht I-t cho cng ng.

Nhm nghin cu tin hnh thit k

cng thc, xy dng thng s quy trnh

Theo , ti nghin cu v xc
nh cng thc b sung 10g KIO3/100

STinfo S 5 - 2015

Khng gian cng ngh

kg nguyn liu (tng ng 59,3 mg
I-t/kg ht nm). nh gi hiu qu
s dng ht nm b sung I-t trn
ngi trng thnh cho thy c s
gia tng I-t niu 24 gi c ngha
phng bnh trn ngi s dng ht
nm b sung I-t (trung bnh 320,6
42,3 g/24 gi), cao hn 2,3 ln so vi
s dng ht nm khng I-t (trung
bnh 131,5 42,3 g/24 gi).
ti cng xy dng thnh cng quy

n y s ngi mc bnh gan

Vit Nam ngy cng tng do tnh
trng lm dng ru bia, ht thuc l,
tng t l bnh nhn i tho ng
type 2, thc phm nhim ha cht/
cht bo qun... Nhng bnh v gan
thng gp l gan nhim m, vim
gan c th tin trin thnh x gan,
ung th gan. Xu hng chung hin
nay l tm kim v s dng cc loi
thuc c ngun gc tho dc
gip bo v gan trong giai on sm,
iu tr bnh gan kp thi v tnh an
ton v c th s dng thng xuyn,
lu di.
ti c thc hin nhm xy dng
quy trnh sng lc tc dng bo v t
bo gan ca cao ton phn, cao ethyl
acetat, hot cht isoquercitrin t l
chm ngy; cao ton phn, cao ethyl
acetat, hot cht curcumin t c ngh
trn dng t bo HepG2 phng
nga mt s ri lon chc nng gan
gy ra do ru, glucose nng cao,
acid bo, CCl4.
Kt qu, ti hot ha dng t
bo gan HepG2 t yu cu v c
im hnh thi, tc tng trng,
sau cy chuyn, lu gi t bo
trong trong bnh nit lng phc
v cho cc th nghim sau ny. ti
cng tiu chun ha nguyn liu l
chm ngy v c ngh; sau chit
xut cao cn 70%, cao ethyl acetat
t hai dc liu ny v xy dng tiu
chun kim nghim cho cao dng
trong th nghim sng lc tc dng
bo v t bo gan.
ti xy dng c 4 quy trnh m
phng mt s tnh trng ri lon chc

trnh sn xut ht nm I-t vi cng

sut 450 kg/gi. Mu sn phm ca
ti l ht nm I-t Ba Min, ng trong
bao b mng nhm phc hp; ht kh,
ri, mu vng sng, kch thc ht 2-4
mm; hm lng I-t 10-20 ppm, m
< 2 %; vi sinh, kim loi nng p ng
quy nh s 46/2007/Q-BYT. V hn
s dng ca sn phm, sau 16 thng
iu kin thng (nhit trung
bnh 280C), mu sn phm vn m
bo v cht lng cm quan, m,

hm lng I-t v ch tiu vi sinh. Theo

nhm nghin cu, lng ht nm Ba
Min b sung I-t theo cng thc ca
ti c khuyn co tiu th 10 g/
ngy/ngi, m bo cung cp
lng I-t v natri khuyn ngh v dinh
dng ca B Y t. Kt qu nghin cu
ca ti sn sng trin khai sn
xut rng ri, cho sn phm c gi tr
chm sc sc khe, p ng nhu cu
thc t trong vic ci thin tnh trng
thiu ht I-t trong cng ng.

S dng dng t bo HepG2 sng lc tc dng bo v t

bo gan ca l chm ngy (Moringa oleifera Lam.) v c
ngh (Curcuma longa)
Ch nhim ti: TS. Th Hng Ti, ThS. Dng Th Mng Ngc
C quan ch tr: Trung tm Khoa hc v Cng ngh Dc Si Gn
Nm hon thnh: 2015
C quan qun l: S Khoa hc v Cng ngh TP. HCM
nng gan trn dng t bo HepG2 vi
CCl4, acid bo, ru, glucose; nh
gi mc tn thng t bo (gim
t l t bo sng, tng tch ly lipid,
gim hm lng glutathione-GSH ni
bo, gy hoi t t bo, tng phng
thch lactat dehydrogenase-LDH
ngoi bo, hot ha apoptosis tng %
ADN phn mnh); sng lc tc dng
bo v t bo gan ca cc mu th
dc liu c ngh v l chm ngy
trn 4 quy trnh xy dng.
Theo , cao cn 70%, cao ethyl
acetat, isoquercitrin t l chm ngy
c tc dng phng nga s c ch
tng trng t bo; tng lng GSH
ni bo; ngn hoi t v apoptosis,
gim LDH ngoi bo v % ADN phn
mnh. Tc dng bo v t bo gan
th hin tt mu isoquercitrin 5
g/ml, cao ethyl acetat l chm ngy
42,3 g/ml v cao cn 70% t l chm
ngy 257,73 g/ml.
Cao cn 70%, cao ethyl acetat, curcumin
t c ngh c tc dng phng nga s
c ch tng trng t bo, chng oxy
ha, tng lng GSH ni bo, gim
tng sinh cc gc t do, ngn hoi t
v apoptosis, gim LDH ngoi bo v %

STinfo S 5 - 2015

ADN phn mnh. Tc dng bo v gan

HepG2 th hin tt mu curcumin 5
hoc 10 g/ml, cao ethyl acetat ngh
19,0 hoc 37,9 g/ml, cao cn 70% t
c ngh 54,4 hoc 108,7 g/ml.
Nh vy, c th thy, vi cng 1 hm
lng curcumin hoc isoquercitrin,
tc dng bo v t bo gan ca
curcumin hoc isoquercitrin tt hn
cao ethyl acetat v cao cn 70% t
dc liu tng ng. i vi c 2 dc
liu, tc dng ca cao ethyl acetat
v cao cn 70% khc bit khng
ng k. T gi isoquercitrin
hoc curcumin ln lt l mt trong
nhng hot cht quyt nh tc
dng bo v gan ca l chm ngy
v c ngh; c th dng cao cn 70%
hoc vi dung mi phn cc trung
bnh ca 2 dc liu pht trin
thuc phng v iu tr bnh v gan
ni chung hoc bnh gan trn bnh
nhn nghin ru, bnh nhn i
tho ng hoc ri lon lipid huyt
ni ring. Kt qu nghin cu gp
phn lm phong ph thuc phng
v iu tr bnh gan, gim kinh ph
iu tr v tng gi tr ca dc liu
chm ngy v c ngh.

21

Khng gian cng ngh

Phong ph sng ch t da
MINH NHT

X da, go da, mn da hay du da,thm cht sng

to s tng nhiu gi tr cho sn phm
Thc phm b sung t du da
S cng b n: 16518; ngy np n: 11/12/2007 ti Vit Nam; tc gi
v ngi np n: Hortaleza, Rolando, B.; a ch: c/o HBC Corporate
Center, 548 Mindanao Avenue, Novaliches, Quezon City, Philippines.
Du da l loi du thc vt giu dinh dng v rt tt cho sc khe. Ngoi
tc dng chng oxy ha, cc axit bo trong du da cn d tiu ha, nhanh
chng chuyn thnh nng lng nn khng d tr li trong c th. Nhiu
nghin cu cho thy, ch n hng ngy b sung du da s gip gim
cn, ngn nga bnh tim mch, lo ha v ung th. Tuy nhin, du da
c s dng b sung vo thc n, t khi dng nh mt loi thc phm
ring bit. Nguyn nhn l du da thng b tht thot hng v trong
qu trnh sn xut, v bn thn du da c v nht, kh kh n.
Sng ch cp n quy trnh ch bin du da thnh loi thc phm b
sung ngon ming. Thnh phn gm du da v cht to hng v trn
ln vi du, c th thm cc cht lm ngt v/hoc hng liu nh bp,
chui, mt, xoi, du, cam, to, vani, chocolate, c ph, tri cy. Trong
quy trnh sn xut, du da tinh khit c m v hm lng nc thp
c cho vo thng trn; thm hng liu, cht lm ngt vo du v trn
nh nhng trnh si bt, lm gim tui th du. Sn phm ng gi
trong chai nha hoc thy tinh c ht chn khng. Nh thm vo cht
to mi v, du da va cung cp dinh dng cho c th, va c hng v
d chu, d n, c th dng b sung trong thc n hng ngy.

Bp b lm t mn da
S bng sng ch: 2-0000669; cp ngy: 17/12/2007 ti Vit Nam; tc gi
v ch bng: Nguyn Vn Ngha; a ch: 70/4 khu ph 6, p Tn Ha, x
ng Ha, huyn D An, tnh Bnh Dng.
Mn da l phn vn ri vi t x da, pht sinh trong qu trnh ch bin x
da thnh cc mt hng th cng m ngh. Sng ch cp n sn phm
bp b lm t mn da, nhm tn dng ngun ph phm ny.
Bp b theo sng ch c phn u nn
bng mn da, thn bp b c dng ly
cha nc (bng thy tinh hoc vt
liu thch hp khc), trn nh u bp b
c rc ht ging c. Bn trong phn u
c si bc ko di xung thn bp b
ht nc khi cn. Nh , nu c ti
nc v chm sc ng cch, ht ging
c s ny mm, to thnh mi tc c ng
nghnh cho bp b. Ngi chi c th ct
ta, chm sc tc c ca bp b theo
thch. Loi bp b ny c th dng lm qu
tng hoc trang tr trong nh, to cm
gic mt m v gn gi vi thin nhin.

22

STinfo S 5 - 2015

Vt liu dng tm t v da
S cng b n: 20790; ngy np n:
21/01/2009 ti Vit Nam; tc gi v ngi
np n: Trn Th Kim Oanh; a ch: 25302, 536/180 i l Bnh Dng, t 14
khu 1, phng Hip Thnh, th x Th
Du Mt, tnh Bnh Dng.
Sng ch xut vt liu dng tm t v
da v quy trnh sn xut. Vt liu dng
tm t v da c thnh phn gm x
da, mn x da qua x l, cc cht
n v cht kt dnh. Ngoi ra, c th
thm go da qua x l.
im c bit ca sng ch l kt hp
c cc c tnh u vit t ton b
thnh phn ca v da lm vt liu
dng tm vi quy trnh n gin. So
vi vt liu xy dng t g, trn th
trng, vt liu dng tm t v da c
cng, bn v ngt tt hn vi
gi thnh r hn. Sn phm cng nh
nhng khng gin, c th ca, ct, bo,
mi c nh g, khng s nc, chng
mi mt v p t nhin. Sng ch khng
ch cho php tn dng ph phm t qu
da, nng cao hiu qu kinh t nng
nghip, bo v mi trng v sc khe
con ngi, m cn p ng c nhu
cu vt liu thay th g trong xy dng
v trang tr ni tht.

Tc gi Trn Th Kim Oanh

v sn phm vt liu dng tm t v da
(nh: S KH&CN tnh Bnh Dng)

Khng gian cng ngh

B tng nh ct liu go da

Quy trnh bo qun nha da

S cng b n: 26689; ngy np n:

18/01/2010 ti Vit Nam; tc gi v ngi
np n: Nguyn Tn Khoa; a ch: 22/28
L Gia, phng 15, qun 11, TP. HCM.

S bng sng ch: 1-0010164; cp ngy: 28/03/2012 ti Vit Nam;

tc gi: Bashyam Raghavan, Vishweshwaraiah Prakash, Kulathooran
Ramalakshmi, Mysore Nagarajarao Ramesh; ch bng: Council of
Scientific and Industrial Research; a ch: Rafi Marg, New Delhi 110 001,
n .

Go da l ngun ph phm rt ln trong

cng nghip ch bin da. Vic s dng
go da lm than hot tnh hay m
ngh ch tn dng c mt lng go
da rt nh. Trong khi , go da li c
mu sc t nhin vi cng, do ph
hp ch to b tng.
Sng ch cp n b tng nh ct liu
go da gm cc thnh phn: xi mng,
ct, go da v nc. Go da kh c
gt b phn x, gia cng bng my p
ba c kch c 1x2 cm tng ng
vi xy dng, sau x l bng dung
dch NaOH nhit cao tch cc
thnh phn c hi trc khi phi trn vi
nguyn liu khc to thnh b tng.
B tng go da c khi lng th tch
1.400 1.700 kg/m3, thuc loi b tng
nh, cng chu nn t 50 100 kg/cm2
(so vi tiu chun lm tng l 30 kg/
cm2), v c to hnh dng tm theo kch
thc mong mun (30x60 cm, 40x80 cm
hoc 50x100 cm) bng phng php rung
p. Sn phm c kh nng chng thm,
cch nhit, cch m tt, chu n mn trong
mi trng nc ngt, mn, l. Trng
lng nh hn cng lm gim sc nng
cho sn nh v tit kim chi ph xy dng.
B tng nh ct liu go da theo sng
ch va cho php tn dng ph phm
nng nghip, va tit kim c 20%
chi ph xy dng khi so snh vi xy nh
bng t nhin, gp phn gim thiu
tnh trng ph ni ly xy dng.

Nh lm bng b tng nh ct liu go da.

(nh: Trang thng tin Festival Da Bn Tre)

Nha da hay mt hoa da

(neera) l cht lng c
ng cao, thu c t cung
hoa da cha n, t c ch
n ti Vit Nam, ni chng
ta thng ch trng khai thc
thn, l, v, ci, nc t qu
da. Trong khi , y li l sn
phm c gi tr kinh t cao
nhiu quc gia nhit i nh
Thi Lan, Philippines, n ...
Hng mt hoa da.
Ngoi dng nu ng,
(nh:
Thng tn x Vit Nam)
lm gim, nha da cn c th
ln men sn xut thnh ru vang da, loi thc ung l tng giu
protein, vitamin v khong cht, va ngon ming va tt cho sc khe.
Tuy nhin do nha da nhy cm vi nhit mi trng nn rt
kh bo qun. C trong iu kin tr lnh, nha da cng nhanh
chng ln men sau 12-24 gi. Sng ch cp n quy trnh ch
bin nha da v ct gi trong chai thy tinh, nh gi c thnh
phn v hng v t nhin ca nha da. Quy trnh gm cc bc:
thu thp nha da t cy da khe mnh vo bui sng sm, lc
sch tp cht ri vn chuyn n khu vc ch bin trong cc my
lm lnh di ng (nhit t 2-8oC). Sau , nha da c thm
acid citric nng 0,04-0,2%, thm cht bo qun (thng l nisin),
ng chai ri thanh trng nhit 90-95oC trong 3-7 pht.

Bao b m ngh lm bng qu da kh

S cng b n: 2507; ngy np n: 11/04/2014 ti Vit Nam; tc gi v
ngi np n: Phng Minh Tm; a ch: S 25 Yersin, t 3, khu ph 1,
phng Ph Cng, thnh ph Th Du Mt, tnh Bnh Dng.
Gii php hu ch cp n bao b m ngh lm
t qu da kh. Bao b c cu to gm hai phn,
phn qu bn di (11) v phn qu bn trn
(12). Trong , phn qu bn trn (12) c
c xuyn hai l hai bn x dy quai (2),
v c th di chuyn dc theo dy quai
lp c nh vo phn qu bn di (11). Vi
cch ny, bao b m ngh theo sng ch c
th dng cha bn trong m vn gi
nguyn hnh dng t nhin ca qu
da bn ngoi.
tng bao b t qu da kh cho
php tn dng ngun nguyn liu
tng chng b i ch tc thnh
sn phm m ngh c gi tr cao hn.

STinfo S 5 - 2015

23

Khng gian cng ngh

Cng ngh t bo tua - bc tin mi

trong iu tr bnh ung th
H.M.

Vic iu tr bnh ung th (UT) bng phng php x tr liu

cao ri cy t bo gc ti to h thng min dch v mu cho
bnh nhn c nhiu kt qu kh quan. Tuy nhin, nhc im
ca phng php ny l x tr liu cao c kh nng tiu dit c
t bo lnh tnh khc. Lm th no trit tiu c t bo UT
m khng lm hi n cc t bo xung quanh? Gii php t ai
ng, li nm trong chnh c th con ngi - T bo tua.
T bo tua l g
T bo tua (Dendritic cells) l t bo mang khng
nguyn cho cc t bo lympho, c vai tr quan trng
trong h thng min dch ca ng vt c v, k c
ngi. Ch cc t bo tua mi c kh nng kch thch
hnh thnh phn ng min dch t bo lympho T
trong trng thi khng hot ng. T bo tua cng
ng gp vo cc chc nng ca cc t bo lympho B
v gip duy tr b nh min dch ca cc t bo ny. T
bo tua sn xut cytokine v cc yu t khc thc y

Phng php tr liu DC ngoi vi

(1): t bo tua c ly t
mu bnh nhn
(2): t bo tua cha trng
thnh
(3): cc yu t tng sinh c
thm vo

(5): nhm t bo tua c

hot tnh chng UT c
truyn tr li cho bnh
nhn
(6): tch t bo UT t bnh
nhn

(7): chit xut khng

nguyn cng t ung bu
(4) t bo tua trng thnh ca ngi bnh
Ngun: Cell Culture Technology Group, Research
Centre, Germany

24

T bo tua. Ngun: realscience.us

hot ha t bo lympho B. Sau khi c th c p ng

khng th u tin, cc t bo tua dng nh ng
gp vo b nh t bo lympho B bng cch hnh
thnh nhiu phc hp khng th - khng nguyn. Nh
, c th c th phn ng nhanh trong trng hp
b bnh tng t trong tng lai. iu ny cng cho
php h thng min dch "nh" lch s min dch ca
cn bnh b nhim trc y. Nh , cc t bo
lympho B c th cung cp lu di ngun khng th
cho chnh n v cho cc t bo T.
T bo tua cn c tm thy trong cc m c tip
xc vi mi trng bn ngoi nh trn da (t bo
Langerhans) v trong mi, phi, d dy v rut. T bo
tua c th tm thy nhiu c quan ca cc loi ng
vt, bao gm c trong mu ngi. Sau khi kch hot,
t bo tua di chuyn n cc m bch huyt tng
tc vi cc t bo T v t bo lympho B v gip hnh
thnh cc phn ng min dch. Khi pht trin, t bo
tua hnh thnh cc nhnh gi l "tua", l l do ti
sao cc t bo ny c t tn l t bo tua. Nh c
ch kch hot h min dch, t bo tua bn cnh kh
nng gip cc t bo ca h min dch "tm, dit" t
bo UT c tnh, th t bo tua cn c kh nng kch
thch to ra h thng min dch cho ngi bnh, nhm
ngn chn nguy c ti pht v di cn ca t bo c tnh
trn c th.

S dng t bo tua trong iu tr UT

Theo TS. Nguyn c Thi - Phng th nghim Nghin
cu v ng dng T bo gc (i hc Khoa hc T nhin
TP.HCM), v tr liu, phng php ngoi vi (ex-vivo) v
phng php ni vi (in-vivo) ang c s dng
iu tr bnh bng t bo tua. Vi phng php ngoi
vi, t bo tua t mu bnh nhn c nui cy v cho
tip cn vi khng nguyn. Cc t bo tua s c tng
sinh, sau l kch hot to thnh nhm t bo tua
c hot tnh chng UT, c truyn tr li cho bnh
nhn gy hiu ng min dch tr liu.

STinfo S 5 - 2015

Khng gian cng ngh

V phng php ni vi (in-vivo), t bo tua s khng
c ly ra ngoi c th nui cy thnh t bo tua
tr UT, m dng cc khng th chuyn bit ca t bo
tua mang khng nguyn ung bu truyn thng
cho bnh nhn. C hai phng php u a n kt
qu l khi u b gim kch thc v kh nng min dch
ca bnh nhn c tng ln.
Mt khc to ra khng nguyn UT cho t bo tua,
hin nay cc nh khoa hc s dng cc phng php
ph bin sau:
- S dng vc-xin c ngun gc t khng nguyn nhn
to: liu php ny s dng cc khng nguyn nhn
to nh WT-1 peptide. Bng cch ny, c th to ra
thuc m khng cn phu thut ct b t bo UT t
c th bnh nhn. Tuy nhin, phng php ny yu
cu kt hp vi khng nguyn bch cu ngi (HLA).
- S dng vc-xin c ngun gc t cc t bo UT ca
bnh nhn: vc-xin c s dng trong liu php ny
c sn xut thng qua chit xut khng nguyn t
cc t bo trong c th bnh nhn. Nh vy, vic iu
tr c thit k ring cho tng bnh nhn c th.
- iu tr ti ch: thuc chng nga t bo tua c
tim trc tip vo khu vc UT.
Trong th nghim m hnh sc vt, t bo tua c kh
nng to min dch cao i vi cc khi u v ng dng
tr liu t bo tua cho cc bnh nhn ung bu
mang li nhng kt qu tt p. Hin nay c nhiu

th nghim lm sng c s dng liu php t bo tua

trong iu tr cc bnh UT nh tin lit tuyn, bung
trng, u nguyn bo xp, u c tnh, UT hch, v UT
biu m t bo thn. Trong thc hnh, tr liu t bo
tua c an ton cao so vi cc tr liu UT khc, v cc
tr liu nh ha tr v x tr thng gy nhng phn
ng ph nguy hi. Liu php ny cn c th gp phn
iu tr cc cn bnh UT khng th phu thut khi u
nh UT ty, no... Nh cc cng dng cha bnh ca
t bo tua m liu php s dng t bo tua trong iu
tr bnh ot gii Nobel nm 2011.

Nghin cu v t bo tua trn th gii

T bo tua c tm thy ln u tin bi Ralph
Steinman vo nm 1973 ti i hc Rockefeller. Vo
thi im , Steinman v Zanvil A. Cohn nghin
cu t bo l lch tm hiu c ch phn ng min
dch trong c quan lympho ln ca chut. H bit
rng s pht trin h min dch l lch ca chut
cn c hai t bo lympho v "t bo h tr". Cc t bo
h tr lc c cho l cc i thc bo. Tuy nhin,
Steinman v Cohn li nhn thy cc t bo c hnh
dng bt thng, ging nh c "gai", Steinman t tn
chng l t bo tua. ng sau pht hin ra rng cc
t bo tua c mt ti tt c cc lympho bo v hu ht
cc m khng phi lympho bo.
Vo nm 1979, Steinman tm cch tng mt cc
t bo tua. Sau khi s lng cc t bo tua, ng tin
hnh nghin cu chc nng ca cc t bo ny. Nhng

S lng ca tng loi bnh UT c cha thnh cng trong 4.950 ca bnh UT di s hp tc gia cng ty Tella v cng
ty Emergency Assistance Japan. Ngun: emergency.co.jp

STinfo S 5 - 2015

25

Khng gian cng ngh

nghin cu cho thy t bo tua c vai tr kch thch
mnh trong chc nng min dch. Do cc t bo tua
phn b t hn, phi cho n nhng nm 1980, chng
mi c nhn nhn nhn nh t bo chuyn trnh
din khng nguyn. n nm 1992, Steinman, cng
vi cc ng nghip chu u v Nht Bn, pht
trin phng php to ra mt s lng ln cc t
bo tua. Nh , cc nh nghin cu c th thc hin
rt nhiu nghin cu v t bo tua, gip khm ph
nhiu kh nng k diu ca t bo ny.
T khm ph u tin cho ti nay, c gn 100.000 bo
co khoa hc v t bo tua vi nhng kt qu c ngha
quan trng v nghin cu v ng dng tr liu. Vi
pht trin ca ngnh min dch hc, c rt nhiu nghin
cu v ng dng t bo tua tr liu UT. Hin nay, theo c
s d liu v sng ch (SC) ca Google Patent c 1.480
SC lin quan n t bo tua. Nm 1993, gio s Ralph
Steinman cng Kayo Inaba, Gerold Schuler ng k
sng ch u tin (WO 1993020185 A1) v t bo tua c
tn Phng php in vitro gia tng cc tin t bo tua v
s dng chng to h min dch. Gn y nht l SC
s CN 104277094 A cng b ngy 14/1/2015 mang tn
T bo tua hng n peptide ch v ng dng.
Cng theo TS. Nguyn c Thi, hin ang c rt nhiu
nghin cu nhm ci tin hiu nng tr liu t bo tua
nh: ci tin k thut to t bo tua v tm kim nhng
chng loi t bo tua c c tnh kch hot t bo T v
lympho B mnh nht; kt hp vi cc loi cytokine v
t dc c hiu h tr t bo tua trong chc nng
kch hot h min dch; nghin cu v tng tc ca t
bo tua v t bo T iu ha, ang ng gp nhng
d kin quan trng trong mc tiu ti u ha chc
nng ca t bo tua, trnh cc iu kin khin t bo
tua tr thnh t bo i khng c th gy hiu ng t
nhim v o thi trong c th...
Ngoi ra, nm 2011 cc nh khoa hc cng pht
trin ca mt loi vaccine tr UT t t bo tua gi l

Nghin cu ti Phng th nghim Nghin cu v ng dng

T bo gc. Ngun: H Quc gia TP.HCM

26

Gio s Ralph Steinman. Ngun: emergency.co.jp

Provenge (tn chung sipuleucel-T), c pht trin
bi mt cng ty cng ngh sinh hc ti Seattle, dng
kch hot h thng min dch ca c th chng li
UT tuyn tin lit. Tuy nhin, gi ca vaccine ny rt
t, khong 93.000 USD cho mi bnh nhn.

Nghin cu v t bo tua ti Vit Nam

Chi ph iu tr bng liu php t bo tua nc ngoi
cao, nhng ti Vit Nam, Phng th nghim Nghin
cu v ng dng T bo gc nghin cu s dng t
bo tua iu tr UT, d kin chi ph cho vic iu tr
ch mt khong 5.000 USD (khong hn 100 triu) n
20.000 USD/quy trnh (khong 400 triu ng). Liu
php ny c tin hnh nghin cu th nghim
trn chut mang UT v. Kt qu cho thy, khi khng
kt hp vi cc phng php iu tr khc nh phu
thut, ha tr hay x tr, vic ghp t bo tua lm
khi u v ca chut gim kch thc n 87,5% so vi
khi u ban u. Nm 2015, ti ny d kin s c
nghim thu v sau s c trin khai giai on tip
theo c th iu tr lm sng, nhm em li nhng
hy vng mi cho ngi b UT.
Ngoi ra, cng c kh nhiu nghin cu khc v t bo
tua c tin hnh ti Vit Nam, v d nh ti
nghin cu Nghin cu qui trnh sn xut t bo tua
(dendritic cell-DC) trong tr liu v bc u th nghim
trn ng vt do Vin Pasteur TP. HCM ch tr v TS.
Cao Th Bo Vn l ch nhim ti nm 2011. Cc
ti KH&CN cp Nh nc tuyn chn thc hin trong
nm 2011 cng ch trng n cng ngh mi ny nh
Nghin cu phn lp v s dng t bo min dch (t
bo tua) tiu dit t bo UT v; Nghin cu c im
dch t hc, yu t nguy c, phng php chn on v
iu tr UT da; Nghin cu th nghim iu tr chut b
UT v bng t bo gc UT v v t bo tua Mc d
cng ngh cn rt mi, nhng cc nh khoa hc Vit
Nam c nhng kt qu nghin cu ng nghi nhn
trong lnh vc ny.

STinfo S 5 - 2015

Khng gian cng ngh

D liu ln trn cnh ng

P . nguy n

Cm bin, GPS, UAV cng vi cc cng c phn tch d liu c th gip ti u

ha vic s dng nc, phn bn, nhin liu, lao ng v nng cao sn lng
nng nghip.
Theo d bo ca FAO (T chc Lng Nng Th gii),
ngnh nng nghip s phi i mt vi nhng thch
thc rt ln chu cp cho 9 t ngi trong khong
vi chc nm ti: nm 2050 sn xut lng thc phi
tng 70% bt chp t ai canh tc hn ch, nhu
cu nc ngt ngy cng tng (nng nghip tiu th
n 70% lng nc ngt ca th gii) v cc yu t
khc kh d on hn c th nh hng n ma
mng, chng hn nh bin i kh hu.
S dng cng ngh gip cc trang tri tr nn "thng
minh" hn, c tnh kt ni hn, to ra "nng nghip
chnh xc" (hay nng nghip thng minh) gip nng
cao cht lng v sn lng ca nng nghip, l gii
php cho nhng vn trn.

nh v ton cu cho thng tin thc a

b cc cng ngh nh v, sau l cc cng ngh

phc tp hn hng ti kt ni mi th".

Nng nghip chnh xc khng qu mi m. Cc cng

ty sn xut my ko nng nghip nh John Deere,
CNH Global, Class v nhiu hng khc nhy vo
lnh vc ny vi nm nay. Ban u, ch yu l trang

H thng nh v ton cu (GPS) cho thng tin v tr

chnh xc bt k im no trn mt t (hoc gn
trn mt t) da vo t nht ba v tinh ng thi
tnh ton khong cch. Nh my mc nng

STinfo S 5 - 2015

27

Khng gian cng ngh

nghip trang b GPS c th nhn bit v tr ca mnh
trn nng trng v iu chnh hot ng t
hiu qu ti a.
V d ngi ta c th s dng GPS nh v cc
im ly mu t, ri phn tch mu phng th
nghim v lp bn mu ca t bng h thng
thng tin a l (l chng trnh my tnh chuyn x
l d liu a l v lp bn ). Vi bn ny ngi
ta c th xc nh lng phn bn cn thit cho tng
im trn cnh ng. Nhng chic my bn phn
dng cng ngh VRT (c kh nng thay i tc
phun) s phun chnh xc lng phn theo yu cu
trn khp cnh ng.

Thng tin, phn tch v cng c

thc hin thnh cng nng nghip chnh xc, cn
c 3 th: th nht l thng tin thc a (bn
mu p ng yu cu ny); th hai l, kh nng nm
bt vn v ra quyt nh da trn thng tin thc
a (vic ra quyt nh thng c h tr bi m
hnh my tnh phn tch v mt ton hc v thng k
mi quan h gia cc bin s nh mu ca t v
sn lng ca cy trng); th ba l cng c thc
thi cc quyt nh (trong v d trn l thit b bn
phn VRT c GPS t ng iu chnh tc phun
thch hp cho tng a im).
C th k thm v d khc nh thay i mt gieo
ht trn cnh ng theo loi t v s dng cm bin
nhn bit c di hoc su bnh dng thuc
ni cn thit.
Thng tin thc a khng ch c bn tnh trng
t ai, m cn c c hnh nh v tinh cung cp tnh
trng sc khe cy trng trn khp cnh ng. nh
vin thm c th chp t my bay. Phng tin bay
khng ngi li (UAV) gi c th chp nh chi tit
cc c im cy trng v cnh ng. V d, nhng
hnh nh ny cho thy s khc bit v sng phn
x (c th nhn bng mt thng hay phn tch bng
my tnh) c lin quan n tnh trng sc khe cy
trng hoc loi t. Nhng khc bit (trong trng
hp ny l nhng vng bnh sm hn) gip nhn
din bnh thi r bng, mt loi bnh kh tr do
nm, c ngun gc t t. Khi khoanh c vng
bnh, ngi ta c th tp trung x l. UAV c u

im l chi ph cho mi chuyn bay tng i thp

v nh chp chi tit cao, tuy nhin khun kh php
l cho vic s dng UAV trong nng nghip vn cn
l bi ton.

T ng ha
H thng dn ng t ng da trn GPS ng dng
rt hiu qu khi iu khin my ko theo m hnh
chnh xc hn nhiu so vi con ngi. My mc lm
vic trn nng trng hin c th t ng ha hon
ton v hin bt u c p dng vi quy m
nh trong lnh vc nng nghip li nhun cao.
My mc t ng c th thay th con ngi thc
hin nhng cng vic t nht, chng hn nh thu
hoch rau ci. Nh cng ngh cm bin (nh mt
thn hay th gic my), my c th nhn din v tr v
kch thc ca thn v l, nh thc hin cc tc
v mt cch chnh xc. Trong lnh vc ny, Nht l
nc dn u, tin phong v robot (hay iu khin
hc). Nhng xu hng t ng ha li th hin r
hn M.

28

STinfo S 5 - 2015

Khng gian cng ngh

Vi s pht trin ca robot bay, n mt lc no ,
UAV trang b th gic my v thit b gp (ta nh tay
ngi) s c th thay con ngi thc hin hu ht
cc cng vic chm sc cy trng. Robot c th bay
n cc im xa trn nng trng ly mu l trn
cy v lt xem c cn trng hay khng, m khng
cn c s can thip ca con ngi.

Nui trng + cm bin + robot

M hnh cy trng nng sut cao (HTPP - Highthroughput plant phenotype) l cng ngh v nng
nghip chnh xc ang pht trin, kt hp gia di
truyn hc, cm bin v robot. N c ng dng
pht trin cc bin th hay ging cy trng mi ci
thin cc c tnh nh thnh phn dinh dng, kh
nng chu hn v su bnh. HTPP s dng nhiu cm
bin o lng cc c im quan trng ca cy
trng, chng hn nh chiu cao cy; s lng, kch
c, hnh dng v mu sc ca l; dy cung l; s
im u qu, th hin nhng c im di truyn
ca cy. Ngi ta c th so snh cc s o ny vi
cc ch du di truyn bit trc xc nh bin
th cy trng.
Kt hp nhiu cm bin c th o m nhanh chng
cc c im ca hng ngn cy trng thng s to
iu kin cho cc nh nhn ging v di truyn hc
xc nh nhng bin th no cn a vo hoc loi
tr trong ln th nghim sau, gip tng tc ng k
cng vic nghin cu ci thin ging cy trng.
Trong chn nui chnh xc (Precision Livestock
Farming - PLF), mt nhnh ca nng nghip chnh
xc, cm bin c s dng theo di v pht hin
sm cc bin c sinh sn v ri lon sc khe ng
vt. D liu gim st in hnh l nhit c th,
hot ng ca vt nui, khng m, nhp mch v v
tr GPS. SMS cnh bo s c gi cho ngi nui,

da trn cc d kin c xc nh trc, chng

hn khi mt con b chun b sinh. Lin minh chu
u ti tr cho nhiu d n thuc dng ny trong
Chng trnh khung ln th VII v trong Chng
trnh Horizon 2020 hin thi. Chng hn d n EUPLF c thit k xem xt tnh kh thi ca cc
cng c PLF c kim chng v hiu qu v mt
chi ph t phng th nghim ra trang tri. Mt s
cng ty t nhn cng bt u nhy vo lnh vc
ny, chng hn nh Anemon (Thy S), eCow (Vng
quc Anh), Connected Cow (Medria Technologies v
Deutsche Telekom).
Trong vi thp k qua sn xut nng nghip pht
trin nhanh n mc tht kh tng tng n s nh
th no trong vi chc nm ti. Tc i mi cng
ngh trong nng nghip vn khng ngng tng. V
vy, ng ngc nhin nu 10 nm ti bn li xe trn
ng cao tc nng thn v nhn thy mt chic
trc thng b xu bay trn cnh ng, dng li trn
cy, s dng cnh tay robot thao tc l, dng my
nh v th gic my tm kim su b, ri sau
bay ln trn nhng tn cy n im quan st tip
theo. Tt c khng h c bng dng con ngi.

STinfo S 5 - 2015

29

Sui ngun tri thc

Lm y t kiu Cuba
NHT ANH

Bao cp, hon ton min ph nhng cht lng

vt tri. Nghch l, nhng li l thnh cng
ca m hnh y t Cuba. Ti sao?
Nghch l Cuba
Thng 3/2015, Cuba tr thnh quc
gia u tin trn th gii tiu
chun ngh WHO cng nhn xa
b thnh cng ly nhim giang mai
v HIV t m sang con.
Trc , Cuba cng l nc u tin
tung ra th trng vaccine vim mng
no B, vaccine vim gan siu vi B, vaccine
nga ung th v thuc iu tr AIDS.
Khng ch vy, Cuba cn dn u v s
lng chuyn gia tham gia cc chng
trnh hp tc y t v y t nhn o vi
39.000 chuyn gia ang tnh nguyn
h tr ti hn 60 quc gia khp th gii.
Ti th Havana, trng i hc Y
khoa M Latinh (ELAM) mi nm thu
ht 20.000 sinh vin quc t theo hc.
Bn cnh o to, Cuba cn ni ting
vi dch v du lch cha bnh rt hp
dn khch nc ngoi.
Bt chp thu nhp bnh qun u
ngi ch bng 1/8 so vi M (khong
6.000 USD/nm), Cuba ang nm trong
tay h thng y t hon ton min ph
vi cht lng c nh gi l tt nht
th gii. Theo s liu t World Data

Bank nm 2014, tui th trung bnh ca

ngi Cuba hin nay l 79 tui (tng
ng cng dn M), t l bc s trn
s dn l 1/300 (con s ny Anh l
1/1.800), t l t vong ca tr s sinh
mc thp (0,4-0,6%), v t l nhim HIV
thp nht trn th gii (0,1%). Nhng
thnh tu thn k ca nn y t Cuba
dng nh cng li mi gi thuyt
v mi tng quan gia nng lc ti
chnh vi kh nng chm sc sc khe.
Lm cch no Cuba c th m bo
cht lng y t tng ng, thm
ch vt tri cc quc gia phn thnh,
bt chp nhng kh khn do s cm
vn ca M trong nhiu nm? Trong
s nhiu nghin cu l gii thnh
cng ca m hnh y t c bit ny,
bi bo The Curious Case of Cuba"
ca William C. Keck v Gail Reed
ng trn The American Journal of
Public Health nm 2012 v nghin
cu Cuban Health Care: A Different
Way ca tc gi Kyra Forman, i hc
Pittsburgh nm 2014 trnh by ba
im ni bt lm nn s khc bit cho
h thng y t Cuba. Th nht l s ch
trng vo y t d phng. Th hai l
tn dng cc liu php b sung-thay

Chm cu (tri) v s dng tho mc (phi) l hai liu php CAM ph bin ti Cuba.

30

STinfo S 5 - 2015

th (Complementary and Alternative

Medicine - CAM). V cui cng l
mng li y t cng ng 3 cp.

3 b quyt mang li thnh cng

Cu chuyn v phng thc gip Cuba
t c thnh tu y t bt ngun t
hn 50 trc, khi Fidel Castro ln nm
chnh quyn vo nm 1959 vi li ha
hn v mt h thng y t min ph
cho ton x hi. Vo thi im , c
hai thch thc ln m chnh ph phi
vt qua. Th nht l tnh trng khan
him trang thit b v thuc men, h
qu t lnh cm vn ca M. Th hai
l s bc s ch cn li mt na, phn
ln di c ra nc ngoi sau cuc
cch mng. V Fidel Castro, vi quyt
nh khn ngoan t trng tm vo
chm sc sc khe, gio dc v phng
nga ngay t u, thay v chi tiu cho
trang thit b v thuc men gip
y t Cuba lm nn iu k diu bng
ngun lc t i. B quyt l nga bnh
sm cho ngi dn v iu tr bnh
cng nhanh cng tt.
Y t d phng, vn b xem nh ti
nhiu quc gia, tr thnh ct li
cho h thng y t Cuba. Y t d phng
tp trung loi b ngay t u nhng
nguy c gy bnh t li sng, ch
n ung, sinh hot, mi trng
bng cch can thip, t vn v tuyn
truyn ngi dn thay i hnh
vi. Nh ngn nga sm, gim chi ph
iu tr, hu ht cc dch v chm sc
sc khe vn c m bo ch vi
vi loi thuc v trang thit b c bn.
y phng cch d dng, t tn km
nhng mang li hiu qu cao.
Mt khc, ng ph vi tnh trng
thiu thuc men v nhu yu phm, cc

Sui ngun tri thc

bc s Cuba buc phi thnh tho trong
vic s dng cc liu php b sung, thay
th (Complementary and Alternative
Medicine - CAM) nh dng tho mc,
tr liu bng m nhc, tr liu bng tinh
du, cc bi tp th gin, thi min, bm
huyt, chm cu, vi lng ng cn (tr
bnh bng cch s dng mt lng
nh cc cht t nhin theo nguyn tc
d c tr c) Khng ch gip Cuba
vt qua ro cn chi ph, phng php
CAM cn rt hiu qu trong nhng tnh
hung thin tai, thm ha hoc khi h
tr y t ti cc quc gia ngho.
S u t hp l vo y t d phng v liu
php CAM gip h thng y t Cuba
vt qua tnh trng thiu thuc men v
trang thit b. Nhng m bo 100%
dn s c chm sc sc khe vi vn
vn 3.000 bc s cn li, chnh ph cn
thit lp mt m hnh c s khm cha
bnh 3 cp theo khu vc a l gm:
phng khm ca bc s gia nh, phng
khm a khoa v bnh vin. u tin
ngi dn s c bc s gia nh khm
v cha tr. Sau , ty trng hp c th
chuyn n phng khm a khoa
tip tc iu tr nu cn. Nu bnh tnh
nghim trng hoc phc tp, bnh nhn
mi c a n bnh vin.
Phng khm ca bc s gia nh cn
c gi l ngi gc cng - ni
thc hin nhng chn on v iu tr
c bn nht cho ngi dn. Mi nhm
bc s gia nh sng v lm vic ngay
ti a phng, ph trch mt khu vc
khong 120-150 h. Ngoi khm bnh,
bc s gia nh cn dnh thi gian tm
hiu mi trng sng v sinh hot,
nhng vn ngi dn gp phi. Cc
thng tin ny v tnh hnh sc khe ca
bnh nhn c ghi chp cn thn.

Sinh vin i hc y ELAM thc tp

ti phng khm.

Phng khm ca bc s gia nh

ch c trang b c bn.
Khng nh nhiu ni thng lu tr h
s bnh nhn ring bit, h s y t ca
ngi dn Cuba c lu tr chung vi
cc thnh vin khc trong gia nh. Nh
hiu r tnh trng sc khe, gia nh,
gio dc, ngh nghip v iu kin
sng ca ngi dn, cc bc s c th
nhanh chng chn on v iu tr tt
hu ht cc bnh ph bin ngay t u.
H cng d dng t vn ngi dn
bit cch phng nga bnh.
Phng khm a khoa trng y
khoa thu nh: l im kt ni cc cp
khc nhau trong h thng y t Cuba.
Do c bc s gia nh ng vai tr
ngi gc cng nn phng khm a
khoa c gim ti ng k. Ti Cuba
c gn 500 phng khm a khoa. Mi
phng khm c nhiu khoa nh sn
khoa, nhi khoa, ni khoa,, m nhn
bnh nhn ca 14-30 nhm bc s gia
nh, thc hin cc dch v nh tim
chng, phc hi chc nng, siu m, xt
nghim, X-quang, ni soi, lm rng, k
hoch ha Ngoi iu tr, cc phng
khm a khoa cn kim thm hai nhim
v quan trng. Th nht l trao i nh
k vi bc s gia nh v tnh hnh trong
khu vc lp k hoch truyn thng,
gio dc sc khe ph hp vi a
phng. Th hai l ng vai tr trng
y khoa thu nh cho sinh vin y ti cc
trng i hc n thc tp. Mi sinh
vin y khoa ti Cuba u phi lm vic
ti phng khm a khoa ngay t nm
u tin, v mi bc s ti phng khm
cng ng vai tr nh gio. Mt mt,
iu ny cho php sinh vin sm tip
cn vi thc tin, mt khc gip gim
bt tnh trng thiu nhn vin ti phng
khm a khoa.
Bnh vin cp th 3, c s lng
kh hn ch do hu ht bnh nhn

STinfo S 5 - 2015

Bnh vin c y thit b

v cng ngh hin i.
c cha khi hai cp u tin. So
vi phng khm a khoa, bnh vin c
y trang thit b iu tr chuyn
su hn. c ging cho bnh
nhn, thi gian iu tr ni tr ca mi
ngi thng gii hn trong khong
30 ngy, sau khi tnh trng n nh s
chuyn v cc tuyn thp hn.
Nh vy, nh s phn b hp l ca
m hnh 3 cp, n lc phng nga v
phng php CAM, h thng y t Cuba
hot ng hiu qu, vi chi ph thp
ng ngc nhin. S phi hp cht
ch gia cc c s y t cn gip ng
ph tt trong nhng tnh hung khn
cp. Chng hn khi mt cn bo hoc
dch bnh xy ra, bc s gia nh bit r
mi ngi trong khu ph nn c th
h tr tc th. Bng cch ny, Cuba
gim s ngi nhim AIDS xung cn
khong 200, trong khi New York (c s
dn tng ng Cuba) c n 43.000
ngi nhim AIDS.
C th ni, chnh sch cm vn ca M,
trn phng din tch cc, li thc y
Cuba n lc nhiu hn tm ra cch
vn hnh h thng y t t tn km nht.
Trong khi nhiu nc trn th gii vn
xem y t l dch v thu tin, th ti Cuba,
c chm sc sc khe tr thnh
quyn c bn ca con ngi (95% chi
ph y t c nhn ti Cuba c chnh
ph chi tr). Tht kh khng nh liu
m hnh y t Cuba c p dng c cho
cc nc khc hay khng, bi nhng
c im rt ring trong lch s, vn ha,
x hi v kinh t ca t nc ny. Tuy
nhin, nhng ni c ngun lc khan
him vn c th tham kho t Cuba
bi hc v tm quan trng ca y t d
phng, cc liu php b sung, thay th
v mng li y t cng ng 3 cp
linh hot vn dng cho ph hp.

31

Sui ngun tri thc

Pht trin nng nghip

nh ng dng ICT
MINH THO

Nng nghip ng dng cng ngh thng tin v truyn thng (information and
communications technology - ICT), cn gi l nng nghip thng minh hay
nng nghip in t - ang tr thnh xu th mi, ci thin ng kinh ngc
nn nng nghip nhiu ni trn th gii. Hnh nh nh nng vt v v lc
hu ang tr thnh li thi, thay vo l nhng nng dn ng dng thun
thc cng ngh v k thut hin i vo thng mi, sn xut.
Nu ai hi, ng lc no gip vng t Israel cn ci
khng nhng t lc m cn xut khu c nng sn?
Ngi Israel s p ngay khng chn ch: bng cch
ng dng ICT vo nng nghip.
Nu ai hi, u l tr th c lc gip Nht Bn xy
dng thnh cng chui cung ng thc phm xut sc
hng u th gii? Cu tr li cng l ICT.
Khi nhng thch thc ca nng nghip ngy cng gia
tng, cng l lc ICT pht trin mnh tr thnh
mt cng c kp thi v hu hiu.

Mt s ng dng chnh ca ICT trong nng nghip:

Internet: cung cp thng tin
ng dng u tin, ph bin nht v mang li nhiu li ch
nht phi k n l internet. Internet cung cp v s li gii
min ph v nhanh chng cho nhng vn thng gp
ca nh nng. c th l li khuyn t chuyn gia, l kinh
nghim thc tin ca cc nng dn khc, l mt chng
trnh h tr ca chnh ph Vi lng thng tin khng l
v cp nht, internet cn gip ngi nng dn hin i lp
k hoch sn xut tht chi tit, t sn lng, chi ph u vo,

ICT ch cc thit b, cng c hoc ng dng thng tin

v truyn thng, cho php thu thp-trao i d liu
thng qua vic tng tc hoc truyn ti, v d: radio,
v tinh, in thoi di ng, internet, in ton m
my, ng dng thanh ton in t, phn mm qun
l ti chnh, h thng t ng ha... Khi c ng
dng trong nng nghip, ICT gip ngi nng dn
nng cao kh nng tip cn thng tin, ci thin nng
lc thanh ton, tng nng sut, nng cao nng lc
qun l, ng ph hiu qu vi ri ro, thm ch hng
li nh n u thay i.

32

STinfo S 5 - 2015

Sui ngun tri thc

li nhun mong i, ri ro gp phi linh hot ng ph
vi cc tnh hung pht sinh. S pht trin ca cc ng dng
thanh ton v ngn hng in t trn mng cng to iu
kin thun li cho hot ng mua bn ca ngi nng dn.
Nm 2008 ti Uganda, Hip hi Nng dn huyn Busia
thnh lp mt trung tm vin thng (telecenter) trang b my
tnh ni mng o to cho 3.800 nng dn v internet.
Cc nng dn ny cho bit, s dng internet gip h tip
cn c nhiu thng tin hu ch v k thut v th trng.
Thit b di ng: xc tin thng mi v cnh bo ri ro
Vi mng li ph sng rng khp, d s dng, a chc
nng v gi r, cc thit b di ng, c bit l in thoi
gii quyt c thch thc ln nht ca nh nng trong
vic kt ni vi th trng, thc y thng mi ha cc sn
phm nng nghip. Trc y, nng dn hu nh khng
bit g v gi c th trng nn nng sn thng c bn
vi mc gi rt chnh lch nhng khu vc ch cch nhau
vi cy s. Nh thng tin cp nht thng xuyn qua in
thoi di ng, ngi nng dn nay bit cch tip th nng
sn hiu qu hn, bn c nhiu hn vi gi tt hn. T
nm 2001, khi cc vng bin ti n bt u ph sng di
ng, ng dn bang Kerala d dng tm ra ni bn hi
sn vi gi tt nht. Mi ng dn c hn mt danh sch
khch hng gi in v thng lng. Nh tm c
nhiu ngi mua vi gi tt, gim lng ph do hi sn hng
nn li nhun bnh qun hng ngy ca ng dn tng
t 97 Rs ln 184 Rs.
Ngoi xc tin thng mi, in thoi di ng cn hot
ng nh h thng cnh bo ri ro hoc knh tuyn dng
lao ng thi v hiu qu. Th Nh K, tin d bo thi tit
nhanh chng c thng bo qua tin nhn nng dn
kp ng ph vi thin tai. Cn ti n , mng li Baba Job
ang ng vai tr sn giao dch lao ng qua tin nhn, h
tr ngi lao ng tip cn vi nh tuyn dng c nhu cu.
Theo nghin cu ca Ngn hng Th gii ti Philippines
v Morocco, nng dn c trang b in thoi di ng s
nng cao kh nng mc c, d tm kim th trng v lao
ng, kim sot tt ri ro nn c thu nhp tng t 11-21%.

Nng dn huyn Busia hc internet ti telecenter.

RFID: qun l ngun gc nng sn
RFID l cng ngh t ng nhn dng i tng bng sng
v tuyn, c kh nng lu tr v nhn d liu t xa thng
qua b pht tn s siu nh. Cng ngh ny cho php theo
di cht ch ngun gc v qu trnh pht trin ca gia sc,
cy trng. Khi c gn ln nng sn, th RFID cung cp
thng tin gip kim sot theo qu trnh, t sn xut, ng
gi, bo qun, n vn chuyn, Nh ngi nng dn
va gim bt tn tht, va to dng c nim tin vi
ngi mua. T nm 2009, Cc Th y Malaysia trin khai
chng trnh s dng RFID theo di 80.000 gia sc trn
ton quc. Mi gia sc c gn th RFID, gip xc nh
v tr, ngun gc, cc ch s sinh l Theo di bng RFID,
mt mt gip nng dn iu chnh ch n ung thch
hp cho gia sc, mt khc c th nhanh chng kim sot
khi dch bnh bng pht. Chng trnh ny gp phn
nng cao kh nng cnh tranh ca nng sn Malaysia trn
th trng quc t, p ng c yu cu nghim ngt t
nhng nc nhp khu nh M, chu u, Trung ng.

in thoi di ng ci thin cuc sng

ca ng dn bang Kerala.

STinfo S 5 - 2015

eo th RFID cho b

33

Sui ngun tri thc

T ng ha: tng nng sut nng nghip
Khi s lao ng tham gia vo lnh vc nng nghip ngy
cng suy gim th cc h thng t ng ha tr thnh
gii php hng u. y cng l cng c mang li thnh
qu nng nghip ng n cho Israel, vn ch c 3% dn
s theo ngh nng. Vi s lng nng dn t i, cc trang
tri b sa ti Israel p dng h thng vt sa t ng
iu khin bng my tnh. H thng c kh nng lm thay
phn vic ca ngi mt s khu trong qu trnh vt sa
b. Nh , Israel c th vn hnh hiu qu nhng trang
tri b sa quy m ln ch vi s lng nhn cng hn ch.
Vt sa b t ng Israel.

GIS v GPS: tng cng kim sot

H thng thng tin a l (GIS) v H thng nh v ton cu
(GPS) cng mang li cho nng nghip nhiu li ch. Nng
dn Kenya tng gn thit b nh v bng GPS ln nhng
ch voi ngn chng ni hng lang thang ph hoi cy
trng. Khi voi vt qua hng ro gii hn, thit b s pht
tn hiu hoc gi tin nhn bo ng cho ch tri. Trong khi
GPS gip gim bt chi ph v cng sc qun l trang tri,
th GIS gip nh nng tn dng hiu qu hn t trng.
D n H thng thng tin t chu Phi (The African Soil
Information System Project) s dng cng ngh GIS
to ra mt bn k thut s v t ca chu Phi, phn
tch cc ch s t, qua t vn cho nng dn cch ci
thin ph ca t v cch tng nng sut cy trng.
Nhn chung, nhng li ch chnh m ICT mang li cho nng
nghip l tng cng thng tin, nng cao nng sut, ci
thin nng lc qun l, ch ng tm kim th trng,
gim bt ri ro, to nn tng pht trin cc m hnh kinh
doanh mi Tuy nhin, khng dng li , ICT cn to
nn mt nn nng nghip ti mi hn nh thu ht lao

ng tr n vi ngh nng. i din t chc Cacao Quc

t (ICCO) cho bit ti hi tho ng dng cng ngh thng
tin trong pht trin chui gi tr ti Kenya nm 2012 - k t
khi nng nghip c ng dng ICT, gii tr bt u
quan tm nhiu hn n nng nghip.
Trc y, nng nghip vn gn lin vi cc c tnh km
hp dn nh nng sut thp, thu nhp thp, lao ng trnh
thp v ri ro ti chnh. Do trin vng cng vic hn
ch, thanh nin thng sm ri nng thn tm kim c
hi vic lm ni khc. Trong khi , vi kh nng tip cn
cng ngh thng tin, nng lc i mi v xu hng ng
u vi ri ro, gii tr chnh l mt xch cn thiu thc
y s pht trin ca kinh t nng thn. Gi y, vi s h
tr ca ICT, ngh nng tr nn hp dn hn nh k thut
sn xut tt, kh nng ng dng cng ngh hin i, chin
lc nh hng th trng hiu qu v nhiu c hi to
thu nhp bn vng. y s l nhng yu t thuyt phc
thu ht thanh nin n vi ngh nng, to ng lc pht
trin mnh m cho nng nghip trong tng lai.

Hnh nh v tinh t h thng GPS gip qun l t ai hiu qu hn.

34

STinfo S 5 - 2015

Doanh trng KH&CN

i mi cng ngh trong doanh nghip:

c ch chnh sch l vn trng tm
Thi gian qua, ng v Nh nc ban hnh nhiu
ch trng, chnh sch nhm thc y hot ng
KH&CN trong doanh nghip, qua nng cao nng
sut cht lng, to ra nhiu sn phm mi cho th
trng v tng sc cnh tranh ca nn kinh t. Tuy
nhin, thc t vn cn nhiu kh khn, vng mc,
m c ch ti chnh v cc chnh sch h tr i mi
cng ngh (MCN) vn l trng tm cn tho g v
trin khai ng b, quyt lit hn.
C ch t chc, u t, ti chnh v
chnh sch h tr MCN phc v pht
trin KH&CN l vn c nhiu i
biu quan tm, tho lun si ni trong
khun kh Hi ngh Giao ban KH&CN
vng ng Nam B ln th 13, din
ra ti ng Nai mi y. Theo , thi
gian qua c nhiu c ch chnh sch
u t, ti chnh, chng trnh h tr
MCN nh hnh thnh cc khu cng
ngh cao, khu nng nghip ng dng
cng ngh cao, cc chng trnh h
tr doanh nghip nng cao nng lc
cnh tranh v cc chnh sch u i
v thu cho cc doanh nghip hot
ng trong lnh vc nghin cu, ng
dng KH&CN. Bn cnh vic trin khai
thc hin Lut KH&CN sa i (2013),
Chnh ph cng ban hnh cc ngh
nh nhm thc hin Ngh quyt 20NQ/TW Hi ngh Trung ng 6 kha XI
v Pht trin KH&CN phc v s nghip
cng nghip ha, hin i ha trong
iu kin kinh t th trng nh hng
XHCN v hi nhp quc t, v d nh
Ngh nh 40/2014/N-CP quy nh
vic s dng, trng dng c nhn hot
ng KH&CN; Ngh nh 23/2014/NCP v t chc v hot ng ca qu
pht trin KH&CN quc gia; Ngh nh
95/2014/N-CP quy nh v u t
v c ch ti chnh i vi hot ng
KH&CN. Song song l cc chng
trnh quc gia v pht trin KH&CN
nh Chng trnh Tm kim v chuyn
giao cng ngh (CGCN) nc ngoi

n nm 2020; Chng trnh Hp

tc nghin cu song phng v a
phng v KH&CN n nm 2020;
Chng trnh Pht trin th trng
KH&CN n nm 2020; Chng trnh
quc gia Nng cao nng sut v cht
lng sn phm hng ha ca doanh
nghip Vit Nam n nm 2020;
Chng trnh sn phm quc gia n
nm 2020; Chng trnh MCN quc
gia n nm 2020
Cc chng trnh, nhim v KH&CN
hng n mc tiu i mi c bn,
ton din v ng b c ch qun l,
t chc, hot ng KH&CN; c bit
tp trung h tr cc doanh nghip
ng dng kt qu nghin cu khoa
hc (NCKH) v pht trin cng ngh
i mi, nng cao trnh cng ngh,
nng cao nng sut cht lng, sc
cnh tranh ca sn phm hng ha. Tc
ng ca c ch, chnh sch bc u
thc y hot ng KH&CN c bc
chuyn bin, nhn thc ca doanh
nghip trong vic tip cn cng ngh
mi, hin i em li nhng gi tr
chuyn bit c nng ln; c ch lin
kt ba nh (khoa hc qun l doanh
nghip) c tc ng gn kt v a
NCKH vo sn xut v i sng
Ti TP. HCM, hot ng KH&CN lun xc
nh doanh nghip l i tng trung
tm. Thc t cho thy, khi c nh
nc h tr mt phn, doanh nghip
tng kh nng u t MCN, thit

STinfo S 5 - 2015

LAM VN

b, ng thi to sc ht cho cc nh
khoa hc u t nghin cu sng to.
Cc chnh sch h tr ca TP. HCM cho
doanh nghip gm nhm chnh sch
h tr doanh nghip gp kh khn v
vn khi u t MCN, thit b, CGCN v
nhm chnh sch h tr doanh nghip
nng cao nng lc cng ngh.
C th, chng trnh kt ni ngn hng
- doanh nghip tr thnh du n,
khi nm 2014, chng trnh ny gii
ngn cho hn 1.000 doanh nghip vi
tng s tin hn 40 ngn t ng (vt
k hoch ca UBND TP. HCM giao l
20 ngn t). Chng trnh gip doanh
nghip gim chi ph sn xut, nng cao
nng lc ti chnh v kh nng cnh
tranh, vt qua kh khn v duy tr
hot ng. Qua nm 2015, Ngn hng
Nh nc chi nhnh TP. HCM tip tc
thc hin chng trnh, vi kinh ph 60
ngn t ng. Qu pht trin KH&CN
doanh nghip (lp v hot ng theo
quy nh ca Lut KH&CN), tnh n
thng 10/2014 c 78 doanh nghip
thc hin lp qu v bo co vi S
KH&CN TP. HCM, trong 30 doanh
nghip trch lp vi tng s tin 414
t ng (chi cho u t MCN, thit
b tng cng 139 t ng). Chng
trnh kch cu thng qua u t nhm
h tr doanh nghip vay vn u t
MCN, m rng sn xut v pht trin
sn phm mi, n nay 209 d n
c ph duyt vi tng mc u t

35

Doanh trng KH&CN

hn 17,7 ngn t ng. Kt qu cho
thy, ngn sch h tr 1 ng vn
th thu ht c 14 ng vn u t
ca cc thnh phn kinh t trong x
hi. Chng trnh ch to thit b, sn
phm thay th nhp khu gip cc
doanh nghip thuc 4 lnh vc u tin
trn a bn TP. HCM tng bc MCN.
Cc sn phm CN&TB ca chng trnh
chuyn giao cho doanh nghip vi
gi bn trung bnh r hn 20%-60%
gi nhp khu. Giai on 2011-2015,
c tnh trung bnh 1 ng vn ngn
sch h tr doanh nghip nghin cu
thit k thu ht 1,4 ng vn u t
ca x hi v tit kim 7,8 ng chi ph
mua thit b ngoi nhp. Chng trnh
h tr doanh nghip s dng nng
lng tit kim v hiu qu, giai on
2011-2015 gip doanh nghip tit
kim 3-4% tng nng lng tiu th
trong nm. Cc gii php mang tnh
u t thay i CN&TB lun mang li
t l tit kim nng lng cao (t 1050% nng lng tiu th). Chng
trnh pht trin cc trung tm m to
doanh nghip cng ngh, mt knh
pht trin doanh nghip KH&CN ca
TP. HCM, trin khai ti i hc Nng
Lm, i hc Bch Khoa, Khu Nng
nghip Cng ngh cao theo hnh thc
hp tc cng-t vi tng u t t
ngn sch tnh n thng 9/2014 gn
7,6 t ng. n nay, tng s doanh
nghip v ang c m to l 31,
vi 3 doanh nghip tt nghip v 3
doanh nghip sn sng tt nghip.

Tuy nhin, vic tip cn v trin khai

cc c ch chnh sch, chng trnh
h tr nh trn trong thc t cn kh
nhiu kh khn, vng mc. Vic th
ch ha v t chc thc hin cc ch
trng, chnh sch v KH&CN ti cc
a phng cn thiu ch ng, quyt
lit. S phi hp gia cc s, ban,
ngnh v cc a phng thiu cht
ch, cha c c ch thc thi ng b
trong vic trin khai cc c ch, chnh
sch pht trin KH&CN, h tr MCN
c bit, qu trnh MCN trong cc
doanh nghip cn rt chm. Hu ht
cc doanh nghip gp kh khn v
vn, phi vay vn vi li sut cao nn
kh c iu kin u t MCN, thc
hin nghin cu pht trin hoc nhn
CGCN tin tin t nc ngoi. Do ,
trnh cng ngh ca cc doanh
nghip ch yu l trung bnh v thp,
dn n cht lng v kh nng cnh
tranh ca cc sn phm trn th trng
trong v ngoi nc cha cao.
Theo ng Phm Vn Sng (Gim c
S KH&CN tnh ng Nai), mc d
nhn thc c li th cnh tranh s
thuc v doanh nghip no bit ng
dng v u t cng ngh mi vo
sn xut, kinh doanh, nhng n nay,
vic nng cao nng lc ca doanh
nghip vn cn nhiu kh khn. Cc
chnh sch ca Nh nc cha thc
s hp dn, th tc xin xt duyt h
tr cn rm r, mt thi gian, doanh
nghip kh tip cn ngun vn u

i v cc ngun h tr khc... V vy,

nhiu doanh nghip cha mn m vi
vic u t cho KH&CN m ch yu
vn tn dng cc trang thit b cng
ngh c, gy nhim mi trng.
TP. HCM tuy t c nhng thnh
qu nht nh nhng hot ng h
tr doanh nghip MCN cng cn
nhiu bt cp nh cng tc tuyn
truyn, qung b v hot ng
KH&CN ni chung v cc chng
trnh h tr ni ring cha i vo
chiu su, doanh nghip cha nhn
thc y v hiu qu lu di ca
vic MCN; cc chng trnh h tr
doanh nghip cha c l trnh pht
trin cng ngh v lu di Mt
khc, th trng cng ngh mc d
hnh thnh nhng cn s khai,
ch yu l hot ng nh l gia cc
doanh nghip, s tc ng h tr t
pha Nh nc cha to s t ph;
cha thc s to ra ng lc gn kt
cht ch gia nghin cu, ng dng
v o to vi nhu cu sn xut, kinh
doanh v qun l.
C ch, chnh sch pht trin KH&CN
ni chung, h tr MCN ni ring
tng i y theo hng i mi
cn bn, ton din v ng b, c
k vng s to iu kin thun li hn
cho doanh nghip v cc nh khoa
hc. Song, vn cn c nhng gii
php vn dng ph hp vi thc tin,
ch trng, chnh sch v KH&CN
thc s i vo cuc sng.

Quyn s hu tr tu trong hi nhp quc t

MINH ANH

nhanh chng hi nhp vi th gii, Vit Nam v ang tin hnh gia nhp nhiu t chc v
iu c quc t, gn y nht l TPP. Vic m rng mi quan h giao lu thng mi vi cc nc,
cc t chc l c hi gip kinh t Vit Nam pht trin. Nhng, bn cnh cng t ra nhng yu
cu rt kht khe, lin quan n quyn s hu tr tu (SHTT), i hi doanh nghip phi thch ng.
Cho n nay, Vit Nam tham gia nhiu iu c quc
t quan trng v SHTT nh: Cng c Berne v bo h
cc tc phm vn hc, ngh thut v khoa hc; Cng
c Paris v bo h quyn s hu cng nghip; Cng
c Rome v bo h ngi biu din, nh sn xut bn

36

ghi m, t chc pht sng; Tho c Madrid v ng

k quc t nhn hiu hng ha v Ngh nh th lin
quan n Tho c Madrid; Hip c Hp tc Patent
(PCT); Tho c Lahay v ng k quc t kiu dng
cng nghip; Hip c lut nhn hiu hng ho; Hip

STinfo S 5 - 2015

Doanh trng KH&CN

c Budapest v s cng nhn quc t i vi vic np
lu chng vi sinh: Cng c quc t v bo h ging
cy trng mi (Cng c UPOV); Hip c Washington
v s hu tr tu i vi b tr mch tch hp; Hip
nh thng mi v Quyn SHTT (TRIPS); cc hip nh
ca WTO; Cng c thnh lp T chc SHTT Th gii
(WIPO),Vic tham gia cc iu c quc t, mt trong
nhng iu kin hi nhp kinh t quc t, chnh l
cam kt ca Vit Nam, c pha chnh quyn ln khi
doanh nghip, v vic tun th nhng yu cu rt cht
ch trong thc thi cc quy nh c lin quan n SHTT.
Tuy nhin, thc v SHTT, nht l nhn hiu hng ha,
ca cc doanh nghip (v c ngi tiu dng) Vit Nam
hin cn nhiu vn .

Quyn SHTT cha thc s c coi trng

Theo s liu ca Cc SHTT, trong s cc nhn hiu ng
k bo h ti Cc SHTT ch c khong 20% l ca doanh
nghip Vit Nam. Trong , a s nhn hiu ng k l
ca cc doanh nghip t nhn. Rt t doanh nghip nh
nc tham gia. iu ny cho thy, vic coi trng, quan
tm ng mc n SHTT ca doanh nghip Vit Nam l
mt vn cn c quan tm su sc hn, c bit l
khi doanh nghip nh nc, v y l khi ng gp
kh ln (khong 40%) trong tng GDP ca c nc.
Bn cnh vic t quan tm xy dng nhn hiu hng ha
cho mnh, nhiu doanh nghip cn sn sng vi phm
quyn SHTT i vi hng ho hay sn phm bn chy
cng loi. Theo TS. Nguyn Nh Qunh, Thanh tra B
Khoa hc v Cng ngh, rt nhiu trng hp c du
hiu vi phm quyn SHTT v nhn hiu hng ha c th
k n nh sn phm m Ho Tm (cng ty .N.), c bao
b tng t nh m Ho Ho ca cng ty Acecook; sn
phm ko Applebe ca cng ty T.T.P. c tn v bao b
c mu sc ging sn phm ko Alpenliebe ca cng ty
Perfetti Van Melle SPA (Italy); sn phm E-Nat ca cng
ty H.K. c tn ging vi sn phm Enat 400 ca cng ty
Mega Lifecences Ltd. (Thi Lan),
Theo bo co ca Chi cc Qun l th trng TP.HCM,
t 13-18/3/2015, c quan qun l th trng thnh
ph kim tra v pht hin khong 2.400 sn phm
qun ty nhi, do mt cng ty ti qun 6 sn xut,
gn nhn hiu Owen mua tri ni trn th trng
bn. Ti Hi ch Trin lm Hng tht - Hng gi t
chc ti TP.HCM, ng Ng c Ha, Ph tng gim
c Tng Cng ty Dt may Thng Li chia s, khng
ch nhn hng Thng Li m rt nhiu sn phm ca
cc thng hiu dt may uy tn trong nc b lm
gi, thm ch nhng ngi kinh doanh hng gi cn
cng khai m c ca hng phn phi sn phm
gi, vi gi ch bng 1/3-1/2 gi hng tht. Khng ch
dng li vic by bn cng khai, mt s ni cn rao
nhn gia cng cc sn phm gi, nhi nhn hiu cho
cc tiu thng c nhu cu.

Nhn thc sai lch ca ngi tiu dng to iu

kin cho nhiu loi hng gi, hng nhi, hng sao chp,
hng lu pht trin trn th trng. Do gi bn cc loi
hng ny ch bng 1/10 n 1/3 gi hng tht, nn
nhiu ngi tiu dng d bit l hng gi nhng vn
mua s dng. Theo ng Phan Hon Kim, Chi cc
trng Chi cc Qun l th trng TP.HCM, S d hng
nhi, hng gi lin tc c nhp lu vo Vit Nam vi s
lng ln, mt phn l do ngi tiu dng thch xi hng
hiu gi r.

Cn quan tm hn v quyn SHTT

Theo m phn TTP hin nay, thi hn bo h i vi
cc sng ch v dc phm s tng ln 25 nm (thay
v quy nh hin ti ca Vit Nam v WTO l 20 nm),
do cn nhc n khon b 5 nm cho thi gian t khi
tin hnh ng k cho n lc sn phm c php lu
hnh trn th trng. Vic thc thi quyn SHTT, theo
cam kt cng phi cht ch hn. V d, thi hn bo h
nhn hiu vn l 10 nm, nhng vic tin hnh cc bin
php ngn chn nhn hiu b lm gi, lm nhi phi
thc hin trit hn.
Theo TS. Nguyn Thanh T, V Php lut Quc t (B
T php), hin nay hng xut khu t b xem xt kha
cnh vi phm quyn SHTT. Tuy nhin, sau khi gia
nhp TPP th vic kim sot cc vi phm v quyn
SHTT cn phi tin hnh cht ch, c bit l i
vi hng xut khu sang khu vc EU, M. V d, cc
doanh nghip gia cng hng xut khu nhn hiu
Nike, Adidas phi xc nh r ngi t hng gia
cng c quyn s hu hp php hoc c y quyn
i vi cc nhn hiu ny hay khng.
Hng ho nhp khu v lu thng trn th trng s
phi kim sot gt gao hn, thm ch cn phi tin
hnh hnh s ha mt s vi phm. Hin nay, vic hnh
s ha vi phm quyn SHTT ch tin hnh khi vi phm
quy m thng mi ln. Trong khi , theo cc thng
tho TPP hin nay, khi xy ra mt v vi phm quyn
SHTT, khng ch quy m thng mi ca vi phm, m
mc thng xuyn ca vi phm cng s c xem
xt chuyn sang x l hnh s.
R rng, bn cnh cc bin php nhm tuyn truyn
nng cao nhn thc v thi , hnh vi ca ngi tiu
dng trong x hi, bn thn cc doanh nghip trong
thi k hi nhp hin nay cng cn nng cao nhn
thc v SHTT. Hiu r quyn SHTT gip doanh nghip
c th khai thc ti a nhng li ch m SHTT mang
li cho doanh nghip, cho cng ng. Thc tin cho
thy, nhiu cng ty, nhiu doanh nghip trn th gii
rt thnh cng v tr nn ni ting nh khai thc c
hiu qu quyn SHTT. Hiu r v SHTT cn gip doanh
nghip trnh b ch ti, khng ch v tin bc m cn c
kh nng b truy t hnh s khi xm phm quyn SHTT
ca ngi khc.

STinfo S 5 - 2015

37

Doanh trng KH&CN

Khoa hc v Cng ngh Nn tng pht trin

bn vng ca doanh nghip
LAM VN

L trng hp ca Cng ty C phn Thuc th

y Trung ng (NAVETCO), doanh nghip trc
thuc B Nng nghip v Pht trin nng thn,
hot ng trong lnh vc nghin cu, sn xut,
kinh doanh thuc th y, th y thy sn.
Thc t chng minh vai tr ca
khoa hc v cng ngh i vi s
pht trin ca NAVETCO, l nn
tng cho sn xut kinh doanh, c
s ca hp tc nghin cu v l
iu kin cn cho cng tc o
to cn b.

t vt v vim gan vt nui cy trn

t bo x phi g v vaccine cm
gia cm nh du H5N1 (thuc
chng trnh sn phm quc gia).
Cc sn phm t kt qu nghin
cu ny c a vo sn xut v
mang li hiu qu kinh t cao.

thnh cng, NAVETCO xc nh

nghin cu khoa hc (NCKH)
phc v sn xut kinh doanh v
ngc li, sn xut kinh doanh
NCKH. Th mnh trong cng tc
NCKH ca NAVETCO l kh nng
huy ng c tt c cc ngun
lc lm cng tc nghin cu. Tc
ng ca NCKH i vi hot ng
kinh doanh ca NAVETCO th
hin vic ci tin, nng cao cht
lng sn phm, pht trin sn
phm mi phc v tt hn cho
ngi chn nui.

Khng ch ch trng cng tc

NCKH, NAVETCO cng sm nhn
thc c vai tr quan trng ca
vic i mi cng ngh (MCN)
nhm nng cao nng sut, cht
lng sn phm. T c s vt
cht hn ch, cng ngh sn xut
n gin v s lng vaccine t
i (6 loi), n nay, nh k hoch
tng bc u t MCN sn
xut, NAVETCO nghin cu v
sn xut thnh cng gn 30 loi
vaccine phng bnh cho gia sc,
gia cm bng cng ngh tin
tin (nh cng ngh ln men vi
sinh vt, cng ngh t bo, cng
ngh ng kh, cng ngh sn
xut cht b tr min dch l nh
du). Vic p dng thnh cng
cc cng ngh mi khng ch
gii quyt nhng hn ch ca cc
cng ngh c, m cn to iu
kin cho vic pht trin cc sn
phm mi trong tng lai, tng
kh nng cnh tranh v m rng
th trng cho NAVETCO.

Mt trong nhng in hnh thnh

cng ca cng tc NCKH sn
xut kinh doanh l Trung tm
Nghin cu Th y. Hng nm,
Trung tm thc hin nhiu ti
cp nh nc, cp b v c s vi
kinh ph t Nh nc, kinh ph
ca NAVETCO v cc d n hp
tc nghin cu vi nc ngoi.
Nh vy, nng lc nghin cu
ca NAVETCO ngy mt tng ln,
c B Khoa hc v Cng ngh
giao thc hin mt s d n sn
xut th nghim nh: sn xut
vaccine t huyt trng nh du
chng P52, vaccine ng kh dch

38

i din NAVETCO cho bit, vic

p dng thnh cng cc cng
ngh tin tin sn xut vaccine
cht lng cao l c mt qu trnh

STinfo S 5 - 2015

thc hin lu di v nhiu yu

t cu thnh. Trong , hp tc
nghin cu vi cc t chc trong
v ngoi nc (Vin Sinh hc Nhit
i, Cng ty Kyoritsu-Nht Bn v
i hc Queensland-c) chnh l
ngun lc KH&CN ca NAVETCO.
Ngoi ra, NAVETCO cng rt quan
tm vic nng cao cht lng
ngun nhn lc thng qua cng
tc o to, bi dng i ng
cn b. Vi th mnh l c m
hnh sn xut v nghin cu kt
hp, thng qua cc d n, chng
trnh nghin cu, hng chc lt
cn b k thut ca NAVETCO
c c i o to ti cc nc
nh c, Nht Bn, Nga, Thi Lan
v tr thnh lc lng chnh gii
quyt cc vn k thut then
cht ca NAVETCO cc b phn
nghin cu v sn xut.
Trong thc t, cc doanh nghip
cn gp rt nhiu kh khn tr
ngi khi mun pht trin NCKH v
MCN, cc in hnh thnh cng
nh NAVETCO l khng nhiu. Tuy
nhin, trng hp NAVETCO v
mt s doanh nghip thnh cng
khc cho thy, trong xu th hin
nay, doanh nghip phi ch trng
cng tc NCKH, tp trung MCN
to ra sn phm cnh tranh c
th chim lnh th trng, t nn
tng bn vng pht trin doanh
nghip, nh B trng B Khoa
hc v Cng ngh Nguyn Qun
tng nhn nh.

Doanh trng KH&CN

Cc vn bn php lut mi ban hnh trong

lnh vc mi trng
MINH THNG

Cc ni dung c bn ca mt s vn bn
php lut v lnh vc mi trng mi
ban hnh trong 3 thng u nm 2015.
Ngh nh s 19/2015/N-CP ca Chnh
ph: Quy nh chi tit thi hnh mt s
iu ca Lut Bo v mi trng
Ngy ban hnh: 14/02/2015
Ngy c hiu lc: 01/04/2015
Ngh nh hng dn cc ni dung lin quan n
ci to, phc hi mi trng v k qu ci to, phc
hi mi trng i vi hot ng khai thc khong
sn; Kim sot nhim mi trng t; Bo v mi
trng lng ngh; Bo v mi trng i vi hot
ng nhp khu, ph d tu bin qua s dng;
Xc nhn h thng qun l mi trng; Bo him
trch nhim bi thng thit hi v mi trng; X
l c s gy nhim mi trng nghim trng; u
i h tr hot ng bo v mi trng; Cng ng
dn c tham gia bo v mi trng.

Ngh nh s 03/2015/N-CP ca Chnh

ph: Quy nh v xc nh thit hi i
vi mi trng
Ngy ban hnh: 06/01/2015
Ngy c hiu lc: 01/03/2015
Ngh nh ny quy nh v trch nhim yu cu bi
thng thit hi v xc nh thit hi i vi mi
trng bao gm: thu thp d liu, chng c xc
nh thit hi i vi mi trng, tnh ton thit
hi i vi mi trng v xc nh trch nhim bi
thng thit hi i vi mi trng do nhim, suy
thoi gy ra trong cc trng hp:
- Mi trng nc phc v mc ch bo tn, sinh
hot, gii tr, sn xut v mc ch khc b nhim,
b nhim mc nghim trng, b nhim mc
c bit nghim trng;
- Mi trng t phc v cho cc mc ch bo tn,
sn xut v mc ch khc b nhim, b nhim
mc nghim trng, b nhim mc c bit
nghim trng;

- H sinh thi t nhin thuc v khng thuc khu bo

tn thin nhin b suy thoi;
- Loi c u tin bo v theo quy nh ca php
lut b cht, b thng.
Vic tnh ton thit hi i vi mi trng cn c vo
chi ph khc phc nhim, suy thoi v phc hi mi
trng ti ni xy ra nhim, suy thoi t cc
quy chun k thut v mi trng i vi cht lng
mi trng nc, cht lng mi trng t; chi ph
phc hi h sinh thi v loi c u tin bo v
v bng hoc tng ng vi trng thi ban u.
Vic tnh ton thit hi i vi mi trng da trn
cc d liu, chng c c thu thp, c tnh,
thm nh theo quy nh ti Ngh nh ny. Thit hi
i vi mi trng ca mt khu vc a l bng tng
thit hi i vi tng thnh phn mi trng ca
khu vc a l .
Ngh nh ny khng p dng i vi cc trng hp
thit hi i vi mi trng do mt trong cc nguyn
nhn: do thin tai gy ra; gy ra bi trng hp bt
kh khng, tnh th cp thit phi tun theo yu
cu ca c quan qun l nh nc c thm quyn;
trng hp khc theo quy nh ca php lut.
Vic xc nh thit hi v bi thng thit hi i vi
sc khe, tnh mng ca con ngi, ti sn v li ch
hp php ca t chc, c nhn do hu qu ca mi
trng b nhim, suy thoi c thc hin theo
quy nh ca php lut dn s.
Ngh nh ny thay th cho Ngh nh s 113/2010/
N-CP ngy 03/12/2010 ca Chnh ph v xc nh
thit hi i vi mi trng.

Ngh nh 18/2015/N-CP ca Chnh ph:

Quy nh v quy hoch bo v mi trng,
nh gi mi trng chin lc, nh gi
tc ng mi trng v k hoch bo v
mi trng
Ngy ban hnh: 14/02/2015
Ngy c hiu lc: 01/04/2015
Ngh nh p dng vi cc i tng l c quan, t
chc, c nhn c hot ng lin quan n quy hoch
bo v mi trng, nh gi mi trng chin lc,
nh gi tc ng mi trng v k hoch bo v

STinfo S 5 - 2015

39

Doanh trng KH&CN

mi trng trn lnh th nc Cng ha X hi Ch
ngha Vit Nam.
Ngh nh ny quy nh chi tit mt s iu v bin
php thi hnh cc quy nh v quy hoch bo v mi
trng, nh gi mi trng chin lc, nh gi tc
ng mi trng v k hoch bo v mi trng ca
Lut Bo v mi trng. Theo , quy hoch bo v
mi trng c lp ph hp vi quy hoch pht
trin kinh t - x hi vi k u cho giai on 2021
2030, tm nhn n nm 2040 theo hai cp l quy
hoch bo v mi trng cp quc gia v quy hoch
bo v mi trng cp tnh.
C quan c giao nhim v xy dng chin lc,
quy hoch, k hoch, t chc dch v khi thc hin
nh gi mi trng chin lc phi c cn b thc
hin nh gi mi trng chin lc p ng iu
kin quy nh; c phng th nghim, cc thit b
kim chun c xc nhn iu kin thc hin
o c, ly mu, x l, phn tch mu v mi trng
phc v vic nh gi.
Khi thc hin qu trnh nh gi tc ng mi trng,
ch d n phi tin hnh tham vn UBND x, phng,
th trn ni thc hin d n, cc t chc v cng ng
dn c chu tc ng trc tip bi d n; nghin cu,
tip thu nhng kin khch quan, kin ngh hp l
ca cc i tng lin quan c tham vn hn ch
thp nht tc ng bt li ca d n n mi trng t
nhin, a dng sinh hc v sc khe cng ng. Bn
cnh , Ngh nh cng quy nh cn b thc hin
nh gi tc ng mi trng phi c trnh i hc
tr ln v phi c chng ch t vn nh gi tc ng
mi trng ng chuyn ngnh.

Thng t s 06/2015/TT-BTNMT ca B Ti
nguyn v Mi trng: Quy nh k thut
cng tc iu tra, nh gi a cht mi
trng khu vc c khong sn c hi
Ngy ban hnh: 25/02/2015
Ngy c hiu lc: 15/04/2015
Theo , khong sn c hi c phn loi thnh 2 nhm:
- Nhm I, bao gm: khong sn phng x v khong
sn cha cc nguyn t phng x (urani, thori,
khong sn khc c cha cc nguyn t phng x).
- Nhm II, bao gm: thy ngn, arsen, asbest v
khong sn khc c thnh phn i km l thy
ngn, arsen, asbest.
Ty thuc vo loi khong sn c hi, phng php
k thut c s dng l t hp cc phng php sau:
1. L trnh a cht mi trng.

40

2. o gamma mi trng.
3. o kh phng x mi trng.
4. o ph gamma mi trng.
5. o hi thy ngn.
6. Ly mu mi trng (mu t, mu , mu nc,
mu thc vt).
7. Phn tch mu mi trng (mu t, mu , mu
nc, mu thc vt).
8. Cng tc trc a.

Thng t s 03/2015/TT-BTNMT v Thng

t s 04/2015/TT-BTNMT ca B Ti
nguyn v Mi trng: Quy nh v thm
d v phn cp tr lng, cp ti nguyn
khong sn vng gc v Quy nh v thm
d v phn cp tr lng, cp ti nguyn
khong sn ch - km
Ngy ban hnh: 13/02/2015
Ngy c hiu lc: 01/04/2015
Theo , ti nguyn khong sn vng gc v ch km c phn lm 02 nhm: ti nguyn xc nh v
ti nguyn d bo. Nhm ti nguyn xc nh phn
thnh 2 loi: tr lng v ti nguyn.
Loi tr lng c phn thnh 3 cp, gm: cp tr
lng 111, 121 v 122; loi ti nguyn c phn
thnh 6 cp, gm: cp ti nguyn 211; 221; 222; 331;
332 v 333.
Nhm ti nguyn d bo phn thnh 2 cp, gm: cp
ti nguyn 334a v cp ti nguyn 334b.
Nhm m thm d c phn chia 4 nhm: nhm
m n gin; nhm m tng i phc tp; nhm
m phc tp; nhm m rt phc tp.
Hai Thng t cng quy nh v cng tc thm d.
Theo , phi thm d t khi qut n chi tit, t
trn mt xung di su, mng li thm d t tha
n dy, o v bn a cht t t l nh n bn
t l ln; thu thp y cc thng tin, s liu, ti
liu a cht, a cht thy vn, a cht cng trnh,
a cht mi trng v iu kin khai thc m phc
v cho vic lp d n u t khai thc khong sn v
thit k m. ng thi, trnh t thm d phi c
xy dng trn c s ph hp vi mc phc tp
v cu trc a cht, quy m tr lng v gi tr kinh
t m; cng tc thm d phi c thc hin trn
ton b din tch v chiu su tn ti ca thn qung
trong ranh gii c la chn trong n thm d
khong sn.

STinfo S 5 - 2015

Mun mu cuc sng

Hc giy, b cnh cng v

knh thin vn khng l
TRN QUN

t nghip k s in t trng i
hc danh gi Stanford, ly bng
tin s vt l ti vin k thut hng
u th gii Caltech vi lun n v
laser bn dn, hon tt chng trnh
hu tin s, Robert Lang tr thnh nh
nghin cu ti nng v si quang hc.
Tng lm vic cho NASA v nhng
phng th nghim danh ting khc,
Lang l tc gi hay ng tc gi ca
hn 80 cng trnh nghin cu v laser
bn dn, quang hc, quang in t;
ng cng ang gi 46 bng sng ch
trong nhng lnh vc ny. Th vui ca
Lang l xp giy (origami).

Nm hc lp mt, c gio ca Lang

tng ng mt cun sch ngh
thut xp giy, vi hy vng nhng
thch thc ca origami s khin cu
b bn rn v khng quy ri cc bn
cng lp. C khng sai khi Lang
tm thy nim say m trong th vui
mi, nhng c khng ng rng, vi
tng np gp ca chic my bay, ch
hc th Lang ngy cng tin gn n
vic khm ph nhng b n ca ngh
thut origami v tr thnh nh sng
ch trong nhng lnh vc nh phi
thuyn khng gian, gii phu tim v
cng nghip t.

Nm 2001, tui 40, Lang t b cng

vic m nhiu ngi m c dnh
ton thi gian cho ngh thut xp
giy. Hn bn cho rng hnh ng
ca Lang tht l k qui, v xp giy th
c ng g theo ui. Nhng Lang
cho rng, c rt nhiu ngi ang
lm vic v laser, nhng nhiu cng
vic trong lnh vc xp giy nu ng
khng dnh ton tm th s khng
th gii quyt.

Lang thy g trong mn ngh

thut c xa ny ca Nht m ngi
khc khng nhn thy? chnh l
hnh mu (patterns). Khi bn thy
c nhng hnh mu th c th gii
quyt nhng vn ca mnh trong
lnh vc no nh vo tri thc ca
nhn loi c tch ly nhng
lnh vc khc.

Hnh 1: ng h qu lc vi ch chim
cu bo gi "Black Forest cuckoo clocks"
c Lang gp nm 1987.

Origami ch "n gin" l nhng ng

gp, hay ni vn v l bn v k thut
ca mt tc phm. Tt nhin, chng ta
khng th ty tin v chng m phi
tun th bn quy tc cn bn. Quy tc
u tin l t hai mau, ngha l bn c
th t bt c mu gp no bng hai
mu m khng c cc cnh nhau
trng mu. Th hai l tai bt ky giao

im nao - s np gp cao (mountain

fold) v s np gp su (valley fold)
lun chnh nhau hai n v (hn hai
hay km hai). Nu bn nhn vo cc
gc quanh mt np gp, th khi nh
s cc gc theo vng trn, th tng tt
c gc s chn v tng tt c gc s l
u l 180 . V cui cng, nu nhn
cch cc lp chng ln nhau, bn s
nhn thy rng, cho d nhng np
gp v lp giy chng ln nhau nh
th no chng na th tm giy khng
bao gi i xuyn qua mt np gp.
Vy , ton b hnh gp origami u
tun theo 4 quy tc ny, v t y c
th lm nn nhng iu k diu.
Nm 1987, khi cn l nghin cu sinh
sau tin s, Lang v v do say m ng
h qu lc vi ch chim cu bo gi
nn dnh ra 3 thng thit k v
6 gi gp t mt t giy vung, khng
ct, cho ra i tc phm (Hnh 1).
L mt nh khoa hc, Lang dn nhn
ra rng mi mu origami u tun
theo mt s hnh mu nht nh. ng
pht trin mt phn mm chuyn
dng (TreeMaker) da trn cc gii
thut v l thuyt ca nhiu ngnh
ton. TreeMaker hin c phin
bn 5.0, cho php tnh ton tt c
mu xp ca bt k hnh nh no bn
tng tng c, v d cho con b
cnh cng di y:

Ch b cnh cng v thit k mu gp.

STinfo S 5 - 2015

41

Mun mu cuc sng

Bn c th tm hiu v phn mm
thit k cng nh ti v phin bn mi
nht min ph trn website ca Lang:
http://www.langorigami.com/science/
computational/treemaker/treemaker.php.
Vi phn mm ny bn ch cn a bt
k hnh nh no mnh mun gp dng
ti gin hnh que v s c s gp
nh trn. Tuy i lc s khng th
gp c, m bn phi tinh chnh li
bng tay v c th lng s sng to ca
mnh vo . Tuy nhin, n l mt cng
c mnh m phc ha cc nhanh.
Vy, nhng ni dung nh trn c lin
quan g n cc ng dng trong i
sng? Koryo Miura, mt k s ngi
Nht nghin cu v sng to ra
kiu gp mang tn ng "Miura-ori"
nh trong hnh, c th gp li cc k
nh gn v im c bit l cu trc
ng, m rt n gin. Kiu gp ny
c ng dng thit k tm pin
mt tri cng bay vo v tr vi knh
thin vn Nht Bn vo nm 1995.
Trong khng gian cn c nhng
origami khc: c quan thm him
khng gian Nht Bn phng "cnh
bum mt tri" (solar sail). Bn c th
thy cnh bum m ra, v thm ch l
nhng ng gp.
Tuy nhin, vn quan trng hn l
gii c bi ton: lm sao mt
i tng nh im xut pht,
nhng tr nn to ln v lin lc ti ch
n. Bn tng ch i vo v tr mi
gp thch thc ? Nhng ng nong
mch mu (stent) cho tim do Zhong
You, i hc Oxford pht trin, c th
gp li nh mt kiu gp origami t

Kiu gp "Miura-ori" c ng dng

thit k tm pin mt tri nm 1995.
ng knh 12 mm v khi bung ra
im cn nong t ng knh 23 mm.
Mt hng xe hi ni ting ca c khi
gp vn trong vic gp cc ti an ton
(airbag) cho loi xe cao cp, h phi
nh n Lang. Thut ton m ng pht
trin xp cn trng tr thnh gii
php cho vic xp nhng chic ti ny
trong cc m phng trn my tnh ca
hng. Nhng ng gp ca origami
gip "thu gn" chic ti trong mt khng
gian nh nht nhng cho php n bung
ra ch trong vi phn nghn giy.
Nhm nghin cu ca Lawrence
Livermore National Laboratory mun
ch to v a vo khng gian knh
thin vn c ng knh vi ng knh
100 m (ngha l ln gp 40 ln knh
Hubble, ng knh ch 2,4 m) trong khi
tn la vn chuyn ch cho php mang
nhng ng hnh tr ng knh t 3-5
m m thi. Li gii cho bi ton a knh
thin vn ng knh c ny ln cao
khong 40.000 km c Lang phi hp
gii quyt bng origami! Knh thin vn
Eyeglass vi ng knh 100 m c

"gp li gn trong 1 tn la ng knh

t 3-5 m bng kiu gp d (umbrella)
ca origami gp nhng hnh trn ln
thnh khi hnh tr nh hn, khi phng
ln qu o s bung ra kch thc tht.
(Hnh 2)
Eyeglass ang trong giai on nghin
cu v nhm ny thc hin thnh
cng mu th nghim ng knh 5 m.
(Hnh 3)
Nhng th tng chng xa nhau nh
mt tri v mt trng, vy m khi nhn
ra hnh mu v vn dng tri thc ton
v khoa hc ni chng li vi nhau,
bn s y tri thc con ngi tin n
mt bc nhy mi. Nhng bi ton m
bn phi gii i khi ch l tng gi tr
thm m, hoc sng to th g p
nhng c lc c p dng thc tin
rt bt ng, k l v p! Hn trc
khi c n y, bn s cho l k quc
khi c gn ghp mt th c xa nh
origami vi khoa hc v cng ngh
hin nay, th m tht ng kinh ngc l
khng ch vy, n cn c th cu sng
con ngi.

Hnh 2: Kiu gp d (umbrella) c ng dng gp nhng hnh trn Hnh 3: Mu th nghim Eyeglass c ng knh 5m
c bung ra t hnh gp ng knh 1,5m lm vic tt.
ln thnh khi hnh tr nh gn.

42

STinfo S 5 - 2015

Mun mu cuc sng

Ngi hng cng ngh

PHNG UYN

Ni Khng! cng hin ht mnh cho s nghip nghin

cu, sng ch cng ngh v bp l v lc, x l thch tn trong
nc, gip ch cho hng triu ngi ngho trn khp th gii.
Ta lc ti ngn i trn khun vin trng UC
Berkeley, Phng th nghim quc gia Lawrence
Berkeley c tm nhn tuyt p hng v thnh ph
San Francisco v cu Golden Gate. t y c th xy
ct nhng ngi nh triu nu n khng c dnh
"cung cp cc gii php khoa hc cho th gii", theo
nh khu hiu ca phng th nghim. Trong vn phng
kh ln xn ca Ashok Gadgil ti y, n sau nhng
chng sch, bng khen, bng trng v th nhn vin
ca cc t chc nhn o, l nhng bc hnh nh ca
cu nht phu nhn Nancy Reagan, vi dng ch
"Just Say No!" (Hy ni Khng!).
Gadgil dng slogan chng ma ty ca b Reagan cho mc
ch khc. "Ti quan tm n rt nhiu th m thi gian li
eo hp, nn t nhc mnh ni 'khng' (t chi) thng hn".
S nghip Gadgil qu tht lin quan n nhiu th. Khi
u vi hc v tin s vt l vo nm 1979 ti i hc
California, Berkeley (M), sau ng chuyn t nghin
cu l thuyt tng i tng qut sang ton hc ng
dng, ri ng lc hc cht lng v k thut c kh. "Con
ng hi lng vng lm iu g c tc ng x hi
gn gi hn", ng tit l c mun ca mnh.
Hn 20 nm qua, Gadgil dn ht tm huyt to ra
cc cng ngh c th gip ch cho nhng ngi ngho
kh v d b tn thng nht. ng sm nhn ra rng,
em n li ch ln nht cho s ng, phi k lng
v thc t trong vic la chn thc hin cc d n.

Khi u bc tin vo lnh vc phng s x hi ca ng

c nhen nhm bi cn bnh dch t pha Nam v
ng Nam chu nm 1993, khin hng nghn ngi
cht. Ngn chn c cc cn bnh ly lan qua ngun
nc nh dch t c th cu sng hng triu ngi trn
ton th gii mi nm. V th, Gadgil bt tay vo nghin
cu cch s dng tia cc tm (UV) kh trng nc, vi
mc tiu ch to h thng hot ng n nh vi gi
tht r. Nm 1996 ng sng ch ra UV Waterworks, thit
b x l nc 60W (sau gim xung cn 40W), kch c l
vi sng, dng bnh in xe hoc pin mt tri, kh trng
c 15 lt nc/pht, hu nh khng cn gim st hoc
bo tr. H thng ny c cp bng sng ch v sau
cp php cho WaterHealth International, mt cng ty
chuyn cung cp nc ung cho nng thn. n nay, h
thng phc v cho khong 5 triu ngi, cu sng c
nghn ngi mi nm.
Nm 2004, T chc Pht trin Quc t M (USAID)
ngh Gadgil gip thit k loi bp l hiu qu hn cho
hng triu ngi ang sng ti cc tri t nn khu
vc pha ty Sudan Darfur (chu Phi) do bp ci truyn
thng khng hiu qu; cc b ni tr phi i lng
thc ly cht t v chu nhiu ri ro khi i kim ci.
Ban u, theo Gadgil, vic thit k l khng cn thit,
do cc loi bp tit kim nhin liu c sng to
t vi chc nm nay. Tuy nhin, sau khi kim tra thc
t, Gadgil pht hin cha c bp no tt. Vy l mt
kiu bp hon ton mi ra i: bp Berkeley-Darfur.
n nay, vi phin bn ci tin ln th 14, bp BerkeleyDarfur tiu th t ci hay than hn mt na so vi loi
bp gch truyn thng, nhng un si nc nhanh hn
gp hai ln, gim lng kh thi CO2 hn 1,5 tn/nm,
tit kim tin cht t cho cc h gia nh Darfur trung
bnh khong 300 USD/nm. Vic ci tin t phin bn
1 ti phin bn 14 bm st nhu cu ca nhng ngi t
nn. Bp c sa i lin tc ngy cng r hn, sn
xut n gin hn v c th lm ti a phng; ngi
t nn c nhn min ph, cn ngi dn a phng
c th mua bp vi gi 20 USD. Hin c khong 40.000
bp ang c s dng chu Phi.
Thit k ca bp v c bn khng thay i nhiu k t
nm 2009, nhng ngi dng c nhng bin tu cho
ph hp vi nhu cu ca h. Ha ra ch s t ngi

STinfo S 5 - 2015

43

Mun mu cuc sng

kh nng mua than, m th ny ch chy tt trong bp

Berkeley-Darfur khi n c lt p li - mt kh nng
m Gadgil v nhm ca ng khng h ngh n. " u
cng c ch cho sng to. Lun c nhng bt ng nh
th, v l nhng bt ng th v".
Phng th nghim bp ca Gadgil t trong mt ta
nh nh ti Phng th nghim quc gia Lawrence
Berkeley, bp c iu chnh s dng ph hp
cc nc c cch thc nu nng khc nhau, v d
nh Ethiopia, Haiti, n v Mng C. Gadgil v cng
s ang tm cch gim lng bi, CO v cc kh thi
c hi khc xung cn 10%. Cc kh thi ny l nguyn
nhn lm cho hn 4 triu ngi cht sm mi nm, ch
yu l ph n v tr em.
Ti phng th nghim nc ca Gadgil, cng trong
khun vin ny, l d n tip theo ca ng: x l thch

tn (asen) trong nc ung mt cch hiu qu v t tn

km. Hn 60 triu ngi n v Bangladesh hin
dng ngun nc ngm b nhim asen t nhin cao
hn 100 ln so vi mc an ton m T chc Y t Th
gii (WHO) khuyn co. Hin nay ti Bangladesh c 5
ngi th c 1 ngi cht v ng c asen.
Nhiu ngi c gng kh asen cp h gia nh,
"nhng hu ht cc nc ang pht trin khng c c
h tng dn nc n tng nh, ngi ta thng phi i
ly nc bn ngoi". Nhn din vn ny, Gadgil cho
rng x l ngun nc tp trung d tip cn cng ng
dn c nht, v vic duy tu bo dng cng d dng.
Gadgil cng vi cc sinh vin ca mnh tm hiu nhiu
phng php kh asen trong thc t, thng l lm cho
cht c ny kt ta c th lc. Tuy nhin cng ngh
ch l th yu so vi cc vn v vn ha v kinh t: lm
cho ngun nc sch d tip cn v gi c phi chng.
"Hiu bit v cch thc ngi ta sinh sng, cuc sng thc
t ca h ra sao, gip ch cho vic hnh dung thit k v
tng thc hin", theo Gadgil.
Vi cng trnh v nc ung an ton, mi y Gadgil
c ghi danh vo Danh sch nhng nh sng ch
danh ting quc gia ca M (National Inventors Hall
of Fame), t cnh nhng ci tn nh Steve Jobs v
Arthur Fry (nh sng ch Post-It Note). Hu ht cc nh
sng ch danh ting "lm nhng cng vic phi thng,
nhng ch yu dnh cho th trng lp trn". Cng vic
ca Gadgil to s khc bit cho cuc sng ca hng
triu ngi ngho kh.

Ashok Gadgil v Christina Galitsky c Tp

ch Popular Mechanics trao gii t ph nm
2007 cho thit k bp Berkeley-Darfur.

44

Vic pht trin cc h thng bp l v kh asen trong

nc ca Gadgil ch mi i na chng ng. Bc tip
theo l a cc gii php t phng th nghim ra th
gii vi quy m c tc ng thc s. V sau , nhiu
vn khc ca cuc sng ang ch
Pha sau mn hnh my tnh ca Gadgil c mt khun
hnh nh vi dng ch Hy ni Khng!.

STinfo S 5 - 2015

TH VIN
TRUNG TM THNG TIN KHOA HC & CNG NGH TP. HCM
Ni tp hp ngun lc thng tin KH&CN:
9

Ni dung a ngnh
9

Loi hnh a dng

9

Cp nht thng xuyn

To c hi tip cn nhanh nht n ngun t liu KH&CN.

Vi nhiu hnh thc phc v phong ph, thun tin cho ngi s dng:
1. Cung cp thng tin trc tuyn: cp ti khon truy cp v khai thc th mc, ton
vn ti liu trn cc c s d liu quan trng trong nc v quc t thng qua h
thng mng www.cesti.gov.vn
2. Chuyn giao thng tin theo chuyn ngnh: cung cp ti liu chuyn ngnh theo
yu cu. Ch cn la chn nhng ti liu theo danh sch hin c, hoc a ra yu cu
v lnh vc quan tm.
3. Phc v trc tip ti th vin: c hng dn tn tnh vi h thng phng c m, c th tm c ti liu
dng giy, CD-ROM, CSDL trc tuyn.

Ngun lc thng tin

CSDL kt qu nghin cu Quc gia: hn
8.000 kt qu nghin cu KH&CN quc gia v tt
c cc lnh vc.
CSDL Kt qu nghin cu TP. HCM: 1.700 kt qu
nghin cu c ng k v trin khai ti TP. HCM.
CSDL tp ch chuyn ngnh: hn 100.000 bi
nghin cu c ng trn tp ch cc chuyn
ngnh trong nc, c cp nht hng ngy.
CSDL tiu chun: hn 11.600 tiu chun v
quy chun ca Quc gia, Hip hi Tiu chun
Th gii (ISO) v cc quc gia khc.
CSDL phim KH&CN: hn 500 phim nghin
cu v cc vn KH&CN c ng dng trong
thc t cuc sng,

CSDL SpringerLink: thng tin t hn 2.743 tp

ch a ngnh; 5 triu d liu v cc ti liu tham
kho in t; 45.000 sch in t mang tnh hc
thut cao, c cp nht hng ngy.
CSDL ProQuest: truy cp ti 11.250 tp ch
(8.400 tp ch ton vn), 479 bo ton vn v cc
lun vn, bo co ca Ox Research v EIU v 252
quc gia v khu vc, h s doanh nghip, bo
co cng nghip ...c cp nht hng ngy.
CSDL sng ch Wipsglobal: truy cp ti hn
110 triu t liu sng ch, km chc nng tm
kim v cng c phn tch xu hng pht trin
ca cc ngnh cng ngh.

a ch lin h:
Trung tm Thng tin Khoa hc v Cng ngh TP. HCM

Phng T liu
a ch: 79 Trng nh, Phng Bn Thnh, Qun 1, TP. HCM
Tel: 08 3823 2197, 08 3829 7040 (ni b 302) / Fax: 08 3829 1957 / Email: thuvien@cesti.gov.vn

Mng Thng tin Khoa hc v Cng ngh TP. H Ch Minh

STINET (Science and Technology Information Network)
a ch: http:// www.cesti.gov.vn

Mng Thng tin Khoa hc v Cng ngh thnh ph H Ch Minh (STINET),

do Trung tm Thng tin Khoa hc v Cng ngh - S Khoa hc v Cng ngh
TP.HCM thit k, xy dng, qun l v pht trin.

Mc tiu ca STINET:

STINET c g ?

To lp knh thng tin v lnh vc

khoa hc - cng ngh - mi trng
trong nc v quc t.

1. Th vin KH&CN: ngun t liu KH&CN trong v

ngoi nc phong ph, kt ni vi nhiu th vin KH&CN
ni ting trn th gii nh Springer, Proquest.

H thng ha cc c s d liu trong

nc v quc t; kt ni mng th vin
phc v tra cu thng tin KH&CN.

2. Ch cng ngh v thit b - TechMart Online: cu

ni, gii thiu, chuyn giao gii php, thit b, cng ngh.

To mi trng thng mi ha cc
sn phm nghin cu KH&CN, pht
trin th trng cng ngh ti thnh
ph v khu vc.
Cung cp cc dch v v thng
tin nhm to iu kin thun li cho
vic nghin cu, hc tp, tm hiu v
KH&CN.
L ni trao i, hc hi v chia s
kinh nghim v kin thc v KH&CN.

3. Tp ch STINFO: gii thiu, phn tch xu hng v

ng dng KH&CN; cc hot ng nghin cu v thnh
qu KH&CN; t vn, gii p cc vn v khoa hc,
cng ngh v mi trng...
4. Tin tc KH&CN: thng tin v nhng s kin, thnh
qu KH&CN mi nht trong nc v trn th gii.
5. Dch v: thit k linh hot ph hp cho nhiu i
tng, gm Dch v cung cp thng tin theo chuyn
ngnh, Dch v cung cp thng tin cng ngh v thit
b, Dch v cung cp thng tin trn gi, Dch v t vn,
chuyn giao cng ngh,

STINET: ngun thng tin KH&CN phong ph, ni gii thiu cng
ngh, thit b, sn phm v hot ng chuyn giao cng ngh hiu qu.
Cp nht thng xuyn, tra cu thun li.

TRUNG TM THNG TIN KHOA HC V CNG NGH TP. HCM - 79 Trng nh, Qun 1, TP. HCM
Tel: 08.3825 8857, 08.3829 7040 (ni b: 403) / Fax: 08.3829 1957 / E-mail: webadmin@cesti.gov.vn