Dou Anadolu Blgesi Aratrmalar; 2006

Figen BALO, rfan KURTBA, Halit Ltfi YCEL

BTKSEL YALARIN DZEL YAKIT ZELLKLER

*Figen BALO, **rfan KURTBA, ***Halit Ltfi YCEL
*Elaz Bayndrlk l Mdrl ELAZI
**Frat niversitesi Teknik Eitim Fakltesi Makine Eitimi Blm ELAZI
***Frat niversitesi Mhendislik Fakltesi Makine Mhendislii Blm ELAZI
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________

ZET
Bitkisel yalar dizel motorlar iin alternatif yakt olabilirler. Bitkisel yalarn dizel yaktnn yaklak olarak
%90 kadar sl deeri vardr. Bitkisel yalarn viskoziteleri dizel yaktndan 10 kat fazladr. Yksek viskozite yaktn iyi paralanmamasna, yanmann tamamlanmamasna, enjektrde koklamaya ve segman kalntlarna sebep olur. Viskozite probleminin zm iin drt yntem nerilmektedir. Dizel motorlar iin yakt
olarak bitkisel yalar kullanlabilir fakat direkt pskrtmeli motorlarda baz problemlerden dolay motorun
uzun sre almas mmkn deildir. Bitkisel yalar deerlendirmek iin baz deiiklikler yaplarak motor
testleri yaplmtr. Bu almada alternatif dizel yakt olarak bitkisel yalarn zellikleri ele alnmtr.
Anahtar Kelimeler: Bitkisel Yalar, Dizel Motor
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________

PROPERTIES OF VEGETABLE OILS AS AN DIESEL FUEL

ABSTRACT
Vegetable oils are candidates as alternative fuels for diesel engines. They have heat contents approximately
90% of that of diesel fuel. Viscosities of vegetable oils are nearly 10 times that of diesel fuel. High viscosity
leads to poor atomization of the fuel, incomplete combustion, coking of the fuel injector and ring
carbonization. Solution of the viscosity problem has been approached in at least four ways. Vegetable oils
have the potential to be used as fuels for diesel engines. But in direct injection engines some difficulties with
vegetable oils so that long time operation is impossible. Engine tests were made to evaluate some modifications to these oils. In this report properties of vegetable oils as an alternative diesel fuel are discussed.
Keywords: Vegetable Oil, Diesel Engine
__________________________________________________________________________________________________________________________________________________

1. GR
Dnyadaki ekonomik gelimeler ve hzl nfus art sebebiyle, enerji ihtiyac giderek artmaktadr. Gnmzde enerji, byk oranda birincil enerji
kaynaklarndan elde edilmektedir. Enerji hammaddeleri olarak kabul edilen kmr, petrol, doal gaz
ve uranyum retimi ve kullanm, lkeler itibariyle
farkllklar arz etmektedir. Enerji tketimi gnmzn gelien teknolojisine paralel olarak srekli artmaya devam etmektedir. lkeler, dnyadaki birincil
enerji maddelerinin hzla azalan kapasiteleri ve artan
fiyatlar karsnda, zellikle 1970li yllarda ortaya
kan enerji krizlerinden sonra, bu maddelerin da
bamll azaltmak iin yenilenebilir enerji kaynaklarndan yararlanma zorunluluu duymulardr
(Saraolu,1996). Gelimi lkelerin mevcut enerji
kaynaklarnn hzla tkenmesi karsnda yeni ve yenilenebilir enerji kaynaklarnn aratrlmas youn
bir ekilde srmektedir. Petroln nemli bir ksmnn motor yakt olarak kullanld dnlrse alternatif motor yaktlar zerine almalarn gereklilii daha iyi aklanabilmektedir(Ryan ve dierleri,
1982; Peterson ve dierleri,1983).
Bitkisel yalar lkemizde halen yemeklik ya
olarak tketildiinden ekili ve retim miktarlar bu
alana cevap verebilecek dzeydedir(Tablo 1). Bitkisel yalarn motor yakt olarak kullanlabilir duruma gelmesiyle, bu alandaki retimin artrlma olana-

her an mevcuttur. Pamuk yann yakt olarak

kullanlmas; bir anlamda tekstil iin gerekli pamuk
retimi sonucu elde edilen pamuk ekirdeklerinden
preslenerek kartlan yan deerlendirilmesidir.
Ancak bitkisel ya retimi dorudan yakt amal da
olabilir. zellikle kanola bitkisinin GAP blgesinde
byle bir amaca ynelik tarmnn yaplmas tevik
edilmektedir(www.gap.gov.tr). Bitkisel yalarn dizel yakt olarak kullanlmas petrolde da bamll ve petrol ithalatn bir miktar azaltacak ve lke
tarmna ve ekonomisine katkda bulunacaktr.

2. BTKSEL YALARIN ZELLKLER

Mevcut dizel motorlarnda deiiklik yaplmadan kullanlabilecek bitkisel ya yaktlarn belli
zelliklere sahip olmas gereklidir. Motorin alternatifi bitkisel yalar;
evreye zarar vermemelidir.
retimi, tanmas, depolanmas ve kullanm tehlikeli olmamaldr.
Yakt zellikleri standarda uygun olmaldr.
Motor karakteristiklerinde sorun olumamaldr.
Basit bir teknoloji ve dk maliyetle retilebilmelidir.
1

Dou Anadolu Blgesi Aratrmalar; 2006

Figen BALO, rfan KURTBA, Halit Ltfi YCEL

Bitkisel yalar, baz tarm rnlerinin meyve,

ekirdek ve tohumlarnn ilenmesi sonucunda elde
edilmektedir. Gnmzde kullanlan dizel motorlarda bitkisel yalarn yakt olarak kullanlmas iin

viskozite, setan says, sl deeri, younluu gibi

baz zelliklere sahip olmas gerekmektedir(Tablo
2).

Ya bitkisi
Yer fst
Soya
Kolza
Aspir
Ayiei
Keten tohumu
Susam
Haha
Pamuk tohumu
Msr
Kenevir tohumu
Trkiye toplam

Tablo 1.

Ekili alan(ha)
34 000
31 000
7
134
585 000
650
73 000
60 052
741 407
515 000
1600
2 036 850

Ya oran (%)
35-55
13-25
40-45
9-28
40-50
30-40
45-59
44-50
16-24
17-18
-

retim verimi kg/ha)

2353
2419
1286
933
1538
600
411
470
1703
3689
225
-

retim miktar (ton)

80 000
75 000
9
125
900 000
390
30 000
28 249
1 262 583
1 900 000
360
4 266 716

Ya

Bitkilerinin Ekili Alanlar, Ya Oranlar, retim Verimleri ve Miktarlar (Anonim 2000).

2.1. VSKOZTE
Bitkisel yalarn yakt olarak kullanlmasnda
en -nemli problem viskozitedir(Ryan ve dierleri,
1993) Bitkisel yalarn viskoziteleri, ASTM limitlerine gre dizel yaktndan 10 ile 20 kat daha byk-

tr(Georging ve dierleri, 1982). Yaktlarn sahip

olduu dk viskozite pompa kaaklarna, yksek
viskozite ise sistemde yksek basn artlarna ve
dolaysyla enjeksiyon sresi ve yaktn atomize olmasnda aksaklklara neden olmaktadr(etinkaya,
1989; Blumberg ve Ford, 1982).
Tablo 2 . Baz Bitkisel Yalarn Yakt Karakteristikleri (Georing ve dierleri,1982)

BTKSEL
YALAR
HNT Y.
MISIR Y.
PAMUK Y.
BEZR Y.
YERFISTII
KOLZA Y.
ASPR Y.
SUSAM Y.
SOYA YAI
AYEK Y
2 NOLU DZEL

Viskozite Setan
(mm2/s) says
297
?
34.9
37.6
33.5
41.8
27.2
34.6
39.2
41.8
37.0
37.6
31.3
41.3
35.5
40.2
32.6
37.9
33.9
37.1
2.7
47

Isl deeri
(kj/kg)
37274
39500
39468
39307
39782
39709
39519
39349
39623
39575
45343

Dumanlanma
nok. (oC)
-1.1
1.7
1.7
12.8
-3.9
18.3
-3.9
-3.9
7.2
-15.0

Alevlenme Younluk
nok.(oC)
(kg/l)
260
0.9537
277
0.9095
234
0.9148
241
0.9236
271
0.9026
246
0.9115
260
0.9144
260
0.9133
254
0.9138
274
0.9161
52
0.8400

2.2.BTKSEL YALARIN KMYASAL ZELLKLER

Dizel yaktnn byk oranlarda parafinler ve
aromatiklerden olumasna karlk, bitkisel yalar
ya asitlerinin gliserinle yapm olduu esterlerdir.
Doymam ya asitlerinin cinsi ve miktar, bitkisel
yan zelliklerini oluturmaktadr (Muhammed,
1990 ve Erdoan, 1994). Trigliseriddeki doymam
ya asitlerinin cinsi ve miktar, bitkisel yan zelliklerini oluturmaktadr. Ksaca bitkisel yalar mo-

Karbon
artklar (%)
0.22
0.24
0.24
0.22
0.24
0.30
0.25
0.25
0.27
0.23
0.35den az

Kkrt
(%)
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01
0.01den az

Akma nok.
(oC)
-31.7
-40.0
-15.0
-15.0
-6.7
-31.7
-6.7
-9.4
-12.2
-15.0
-33.0

lekl arlklar %95 trigliserid, %5 gliserin olmayan bileiklerden (esterler) olumaktadr (Burchanan
ve dierleri, 1982). Deiik kimyasal yapya sahip
olan bitkisel yalarn ak forml aadaki ekilde
ifade edilmitir (Doan ve Tekin, 1991).

Dou Anadolu Blgesi Aratrmalar; 2006

Figen BALO, rfan KURTBA, Halit Ltfi YCEL

Bitkisel yalar; ya asitlerinin (R-COOH) 3

deerli bir alkol olan trigliseridle yapm olduu
esterlerdir. Buna gliserid ad verilir. Gliserinin 3
karbon atomunun ayn ya asidi ile esterlemesi halinde basit, farkl yal asitleri ile esterlemesi halinde ise kark trigliseridler elde edilir(Doan ve Tekin, 1991).

duu belirtilmitir. Aspir yann daha az doymamlk iermesi bu karm, ayiek yayla oluturulan karma stn klmaktadr. Bu yndeki bir
baka almada kolza ya arlka %10 orannda
dizel yaktna katlm ve bu yan dizel yakt zelliklerinde nemli deiimlere yol amad gzlenmitir. Bu karm ile dizel motorlarnda yaplan
laboratuar almalarndan olumlu sonu alnm,
ayrca egzoz gaznda baz iyilemelerin olduu
belirtilmitir(Erdoan 1994).
3.3. KMYASAL YNTEM
Bitkisel yalarn enerji ierikleri, petrol kkenli dizel yaktlar ile hemen hemen ayn dzeydedir. Ancak dizel yaktna gre10-20 kat daha fazla
sahip olduklar yksek vizkozite sebebiyle; enjektrlerde tkanma, yalama ya problemleri ve motor mrnn ksalmas gibi pek ok olumsuzluklara
neden olmaktadr (Karaosmanolu ve ark, 1992).
Dizel yakt olarak kullanlacak bitkisel yalar dizel
yaktna yaklatrmak iin kullanlan kimyasal yntemleri aadaki ekilde zetlemek mmkndr:
Proliz: Proliz veya kraking kimyasal balarn daha
kk molekller oluturmak zere krlmas ilemidir. Bitkisel yalarn proliz rnlerini elde etmek
iin iki yntem vardr. Bunlardan biri, bitkisel ya
s etkisiyle kapal bir kapta paralamak, dieri ise
standart ASTM distilasyonu ile sl paralanma etkisinde tutmaktr. Bu ikinci yntem ile yaplan bir
almada, soya yandan elde edilen distilatnn saf
bitkisel yaa gre, dizel yaktna daha yakn zellikler tad gzlenmitir
Mikroemlsiyon Oluturma: Bitkisel yalarda,
yksek scaklklarda kk molekllere sahip bileenlerin ayrlmas (distile edilmesi) ile vizkozitenin
byk lde azald grlmektedir. Bitkisel yalarn distilasyonu, bitkisel yalarda damtma yoluyla
yakt rnlerinin elde edilmesi ilemidir. Distilasyon
dzeyi, yaktn tutuma noktasn, yanma kalitesi ve
vizkozitesini etkilemeyecek en dk dzeyde olmaldr. En nemli karakteristikleri; isli yanmay
nlemek iin distilasyon srasnda bitkisel yalarn
ilk %50sini, karbon atklarn nlemek iin de yaklak ilk %90lk blmn almak gerekmektedir.
Dizel yaktnn 370 oCden daha dk buharlama scaklklar tercih edilmemektedir. Bitkisel
yaarn %50 distilasyonunun gerekletii 250-325
o
C kadar elde edilen rnlerin, yakt karmlarnda
karlalabilecek problemleri zebilecek zelliktedir.
3.4. MKROEMLSYON OLUTURMA
Bitkisel yalarn vizkozitesini drmek iin,
metanol veya etanol gibi ksa zincirli alkollerle
mikroemlsiyon oluturulmaktadr. Bylece vizkozite deeri dmektedir.
Mikroemlsiyon , normalde karmayan iki
sv ile bir veya daha fazla amfifilin bir araya gel-

3. BTKSEL YALARIN YLETRLMES

Yksek viskoziteli bitkisel yalarn dizel motorlarnda direk kullanm basit fakat uzun sreli
almalar iin uygun olmayan bir yntemdir. Yan
yanma odasnda daha iyi yanmas atomizasyonunun
iyi olmasna baldr. Bitkisel yalarn direk kullanmnda en byk problem yksek viskoziteye bal
olarak iyi atomizasyon salanamamasndan dolay
yanma odas ierisinde birikintilerin olumas ve
segmanlarn yapmasdr. Bitkisel yalarn dizel
motorlarnda kullanmnda karlalan problemlerin
zmnde iki yntem kullanlabilir(Vellguth,1984)
1-Yaktn motora adapte edilmesi
2- Motorun yakta adapte edilmesi
Birinci yntem daha avantajl bulunmutur.
Bu durumda istenildii zaman bitkisel yaktla, istenildiinde dizel yakt ile allabilmekte veya bitkisel ya-dizel yakt karm kullanlabilmektedir
(Hemmerlien, 1991; Vellguth, 1984). Ayrca mevcut
dizel motorlar, herhangi bir deiiklik yaplmadan
kullanlabilmektedir.
Yakt zellikleri ile ilgili olarak esas problem
olan bitkisel yalarn viskozitesi zerine aratrmalar younlamtr. Bitkisel yalarn viskozitesinin dizel motor yakt olarak uygun hale getirilmesi
iin pek ok yntem denenmektedir. Bu konuda uygulanan yntemler aada aklanmtr.
3.1. BTKSEL YALARI ISITMA YNTEM
Bu yntemde yakt olarak kullanlacak bitkisel yalar motora gnderilmeden nce stlmaktadr. nk scaklk arttka viskozite azalmaktadr.
Ancak bu n stmann zellikle ay iek yanda
yakt borularnda yan yapmas gibi problemlere
sebep olduu grlr. Balangta dzgnleen alma; motorun durdurulup yan soumasndan
sonra tekrar almas srasnda bozulmaktadr.
3.2. ZME (NCELTME)
Bitkisel yalarn belli oranlarda dizel yakt
ile kartrlarak (bitkisel ya/dizel yakt) yalarn
inceltilmesini (dk vizkozite) salamak mmkndr. Bitkisel yan karmdaki oran dk olursa
karmn vizkozitesinin de dt grlmtr.
Ziejewski ve arkadalarnn yapt bir almada
(1982), hacim olarak %25 ayiek ya-%75 dizel
yaktndan oluan karmn 40 oC iin 4.0mm2/s
olarak tespit edilmitir. Bu karmn 200 saatlik
EMA (Motor reticileri Birlii) testinde baarl ol3

Dou Anadolu Blgesi Aratrmalar; 2006

Figen BALO, rfan KURTBA, Halit Ltfi YCEL

mesiyle oluur. Bu yntemle petrolden tamamen

bamsz alternatif dizel yaktlar meydana getirmek
mmkn olabilmektedir.
Transesterifikasyon
Bitkisel yalarn dizel yakt alternatifi olarak
uygun hale getirilmesinde izlenen en nemli kimyasal yntem transesterifikasyon veya dier adyla
alkoliz reaksiyonudur. Transesterifikasyon, bir bitkisel yan kk molekl arlkl bir alkolle katalizrlnde gliserin ve ya asidi esteri oluturmak
zere reaksiyona girmesidir.
Bitkisel yalarn %97sine yakn trigliserid,
%3 di-, monogliserid ve ok az bir miktar da
serbest ya asitlerinden olumaktadr (Vellught,
1994). Gliserid ve yeniden esterleme olaynn
denklemi; Bitkisel yalarn dizel yakt alternatifi
olarak uygun hale getirilmesinde izlenen en nemli
kimyasal yntem transesterifikasyon veya dier

adyla alkoliz reaksiyonudur. Transesterifikasyon,

bir bitkisel yan kk molekl arlkl bir alkolle
katalizrlnde gliserin ve ya asidi esteri oluturmak zere reaksiyona girmesidir. Bitkisel yalarn
%97sine yakn trigliserid, %3 di-, monogliserid
ve ok az bir miktar da serbest ya asitlerinden
olumaktadr (Vellught,1994). Gliserid ve yeniden
esterleme olaynn denklemi;
1 mol Trigliserid + 3 mol Ethanol + Katalizr 3
mol Etilester +1 mol Trigliserid + dierleri
eklinde ifade ediebilir (Kush,1982). Esterleme, 1
mol trigliserin 3 mol ethanol sodyum ile reaksiyona
girdiinde etil ester elde edilmesidir. Bitkisel ya
asit esterlerinin ethanol ile belirli koullarda
reaksiyonu sonucunda daha dk yeni esterler ede
etmek mmkndr (Kush, 1982). Yalarn metil esterleri dizel yaktnn zelliklerine yaklamaktadr
bu adan dizel motorlarda dorudan yakt olarak
kullanlabilmektedir.
Tablo 3. Ayiek Ya ve Ayiek Metil Esterinin Avantaj ve Dezavantajlar

Ay iek Ya
Avantajlar
Dezavantajlar
Dk motor vuruntusu
Enjektr kirlenmesi
Yanma verimi dk
Ya polimerizasyonu
Kolay ilk hareket
Motor atklar fazla

Ay iek Metil Esteri

Avantajlar
Dezavantajlar
Distilasyon ve viskozite dizele yakn
Ya polimerizasyonu
Duman az
Termik verim yksek
Enjektr kirlenmesi az
Kolay ilk hareket

Bitkisel yalar iyi karm oluturabilme yeteneine sahiptir.

Bitkisel yalarn metil ve etil esterlerinin, hem n
yanma odal hem de direkt pskrtmeli motorlarda kullanlmas daha uygundur.
Karm ve ester yaktlar, dizel yaktna ikame
olarak geni kapasitelere sahiptir.
Bitkisel yalarn birounun setan says ASTM
alt snrnn stndedir. Bu adan, dizel motorlarda bitkisel yan kullanmnda vuruntulu almay etkileyen setan says problem tekil etmemektedir.
Bitkisel yalar zehirli deildir, biyolojik olarak
kolay ve abuk ayrabilirler.
Dizel yaktna gre dk karbon ierikli ester
yaktlar, kl oluumunu azaltarak, %0.0005den
dk kkrt ierii ile SO2den ileri gelen kirliliini hemen hemen ortadan kaldrmakta, fotosentez evrimi gerei sera etkisini artrmamakta,
zellikle partikl emisyonlarnda olmak zere
CO, HC, NOx emisyonlarnda da olumlu dlere neden olmaktadr.
Bitkisel yalarn dizel yakt olarak kullanmdaki olumsuz zellikleri ise u ekilde sralanabilir;
Bitkisel yalar ksa sreli testlerde olumlu sonular vermesine karn, uzun sreli motor testlerinde
eitli sorunlara yol at tespit edilmitir (Enjektrlerde karbon birikimi, orifis aplarnda klme, pskrtme karakteristiinde bozulma, kt

4. BTKSEL YA KULLANILAN MOTORLARDA YAPILAN DEKLKLER

Alternatif yakt olarak bitkisel yalarn kullanlaca motorlarda da deiiklik yaplarak bitkisel
yalarn kullanlmas salanmtr. Suda, 1984 ylnda yapt aratrmada; bitkisel yalarn dizel motorlarnda kullanmnda yanmay incelemitir. Test sresi 1000 saat semi ve tam rafine edilmi (12 mikron) soya ya ve tek silindirli bir motorda D- kanal,
180 ve 360olik supap kullanmtr) (ekil 1). Dkanal supap kullanldnda, n yanma odasndaki
keskin gaz ak silindir kapa ierisinde kapaa
kar termal titreimlere neden olur. 180o ve 360olik
supapda niform gaz dalm ve daha iyi performans saland iin ok silindirli motorlarda bu
dizayn tercih edilmektedir (Suda, 1984).

5. SONU
Bitkisel yalarn dizel yakt olarak kullanmdaki olumlu zellikleri u ekilde sralanabilir;
Bitkisel yan yakt olarak enerjisi, geriye kalan
%90lk alann retim faaliyetlerinde kullanlabilecek enerjiyi karlayabilecek dzeydedir.
Bitkisel yalar yenilenebilir enerji kaynaklarndandr.
n yanma odal dizel motorlarnda fazla deiiklik yaplmadan hemen kullanlabilmektedir.
4

Dou Anadolu Blgesi Aratrmalar; 2006

Figen BALO, rfan KURTBA, Halit Ltfi YCEL

atomizasyon, enjeksiyon balang ve biti sresinin belirsizlemesi, nozullarda yapkanlama oluumu vb).
Bitkisel ya kullanlan motorlarda zellikle dk
scaklklarda ilk hareket zorluu ekilir.
Motor elemanlarnda (zellikle valf, yanma odas,
piston ve manifoldlarda) biriken karbon artklar
hareketliliin azalmasna sebep olmas dolaysyla
motorun almasn olumsuz ynde etkiler.
Yalama yanda incelme grlr.
Segman yapmasna neden olabilir.
Yakt filtresi tkanmasnn nlenmesi iin yaktn
nceden filtre edilmesi ve sakzlamann nlenmesi gerekir.
Dk sl deeri nedeniyle, ayn gcn elde edilmesi iin zgl yakt tketimi ykselmektedir.
Ancak ok temiz ve nitelikli bitkisel yalarn sl
deerleri, dizel yaktn sl deerine yaklaacak
kadar yeterlidir.

Uzun sreli depolamada, yalar kimyasal tepkimeye girerek asit olutururlar.

n yanma odal motorlar, direk pskrtme odal
motorlardan daha etkili olmaktadr.
Motorlardaki ou problemler bitkisel yalarn
uygunsuz yanmas sonucu ortaya kmaktadr.
Ortaya kan karter ya yalamas yetersizlilii,
iyi yanma salanabildii ve doru ya deitirme
periyodu seildii takdirde nlenebilmektedir.
Bitkisel yalarn viskoziteleri olduka yksektir.
almalarn byk bir blm bu yksek viskozitenin eitli yntemlerle azaltlmas ynnde
olmaktadr. Viskozitenin drlmesi iin yakt
zerinde baz ilemlerin yaplmas gerekir. Mikroemlsiyonlar, viskoziteyi dizel yaktnnkine yakn deerlere kadar azaltabilir.(1.9-4.0mm2/s), fakat emlsiyonlatrma kimyas olduka pahaldr.
Dizel yakt olarak kullanlacak btn soya
yalar, zamksz olmal ve ayiei yalar mumsuz olmaldr.

6. KAYNAKLAR
1.

2.

3.
4.

5.

6.

7.

8.

Blumberg, P.N., Ford. E.F., 1982. Performance and Durability of a Turbocharged Diesel
Fuelled With Cotton Seed Oil Blends, Vegetable Oils Fuels Proceedings of The International Conference on Plant and Vegetable Oils as
Fuels, ASAE.

9.

10.

Burchanan, L.C., Lapp, H.M., and Tahir, A.R.,

1982. Sunflower Oil as a Fuel for Compressidenignition Engines, Vegetable Oils Fuels
Proceedings of the International Conference on
Plant and Vegetable Oils as Fuels, ASAE.
etinkaya, S.,1989. Yaktlar ve Yanma, Gazi
niversitesi, T.E.F., Otomotiv ABD, Ankara.
Georing, C.E., Schwab, A.W., Daughurt, M.J.,
1982. Fuel Properties of Eleven Vegetable
Oils, Transactions of ASAE
Doan, A., Tekin, A., 1991. Yalarn Fiziksel
zellikleri, Anakara niversitesi, Fen Bilimleri Enstits, Seminer Notu, Ankara.
Erdoan, D., Onurba, A.1994. Bir Diesel Motorunun Yakt Olarak Kullanlan Baz Bitkisel
Yalarla llen Performans Deerleri, Ankara niversitesi, Ziraat Fakltesi Yll, Cilt 44,
Fasikl 1-2, pp. 7-16, Ankara,
Hemmerlein, M., Korte V., and Richter. H.S.,
1991. Performance, Exhaust Emission and Durability of Modern Diesel Engines Running on
Rapeseed Oil, SAE Tech. Paper, 910848.
Karaosmanolu, F., Igrtuna, A., Aksoy,
H.A., 1992. Kullanlm Kanola Yann Dizel
Yakt Olarak Kullanlmas, TIBTD, Cilt 15.
Say 3-4 . pp.30-36.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

17.

Kush, F., 1982. Transesterification of Vegetable Oils for Fuels, Vegetable Oils Fuels
Proceedings of the International Conference on
Plant and Vegetable Oils as Fuels, ASAE
August.
Muhammed, A.A., 1990. Dizel Yakt Olarak
Bitkisel Yalarn zellikleri ve Motora Etkisi,
A.. Ziraat Fakltesi Seminer Notu, Ankara.
Peterson, C.L., Wagner, G.L., and Auld, D.L.,
1983. Vegetable Oil Substitutes for Diesel
Fuel, Translate of ASAE.
Ryan, T.W., Callahan, T.J., and Dodge, L.G.,
1982. Characterization of Vegetable Oils for
Use as Fuels in Diesel Engines, Vegetable Oils
Fuels Proceedings of the International Conference on Plant and Vegetable Oils as Fuels,
ASAE.
Ryan, T., Bagby, M.O., 1993. Identification of
Chemical Changes Occurring During the Transient Injection of Selected Vegetable Oils,
SAE Special Publ., 9581993, pp. 201-210,
19930933, Warrendale, PA, USA.
Saraolu, N., 1996. Enerji Projelerinin Trkiyenin Enerji Potansiyeline Katk Olanaklar,
Trkiye Enerji Semp.,TMMOB, Ankara.
Suda, K.J., 1984. Vegetable Oil or Diesel Fuela Flexible Option, SAE 840004, Transaction
of SAE, pp.123-132, 1984.
Vellguth, G., 1984. Performance of Vegetable
Oils and Their Monoesters As Fuels For Diesel
Engines, SAE 831358.
Ziejewski, M., Kaufman, K.R., 1982. Long
Term Performance of a Sunflower Oil/Diesel
Fuel Blend, The Rise of Sun Power, North

Dou Anadolu Blgesi Aratrmalar; 2006

Figen BALO, rfan KURTBA, Halit Ltfi YCEL

Dakota Farm Research Bimonthly Bulletin,

vol. 39, No.6, May-June, pp.27-35.

Dou Anadolu Blgesi Aratrmalar; 2006

Figen BALO, rfan KURTBA, Halit Ltfi YCEL

ekil 1. Bitkisel Ya Kullanlan Motorlarda Yaplan Deiiklikler