Otpornost na zamor titana i njegovih legura

Ukoliko pojedine komponente u eksploataciji doivljavaju znaajne promjene vrijednosti

mehanikh optereenja onda su izloene zamoru. Titan i veina njegovih legura imaju
izvrsnu otpornost na zamor. Tri su glavna razloga da se titan koristi kao konstrukcioni
materijal: odlina otpornost na tenosti sa kloridima, visoka specifina vrstoa, i izvrsna
biokompatibilnost. Zbog toga titan i njegove legure su pronale primjenu u hemijskoj,
avioindustriji kao i u biomedicini. Pri ovim primjenama struktura titana je esto izloena
optereenju na zamor. ivotni vijek zamorom dinamiki optereene komponente se
moe podijeliti na dva dijela i to:

dio koji opisuje inicijaciju pukotine N1,

dio koji opisuje propagaciju pukotine NF

Analize zamora u titanovim legurama su pokazale da za visoke napone ili amplitude

deformacija, inicijacija pukotine moe biti veoma mala u poreenju sa potpunim
trajanjem optereenja na zamor, - N1/NF= 0,01. Isto tako, usljed niskociklinog zamora,
ivotni vijek komponente je odreen sa otporom na irenje pukotine usljed pojave
zamora. Sa padajuim amplitudama optereenja dio koji se odnosi na inicijaciju pukotine
stalno raste. Isto tako za legure titana, koje su obino bez ukljuaka, otpornost
komponente na visokociklini zamor ( maksimalna amplituda optereenja na zamor
nakon koje komponenta izdri bez pukotina nakon velikog broja ciklusa - 10 7 ) moe se
smatrati dobrom pokazateljem otpornosti komponente na zamor. Propagacija ili rast
pukotine u titan legurama se moe podijeliti na fazu opisanu kao poetna faza stvaranja
male povrinske pukotine ili rasta mikropukotine, i glavnu fazu rasta makropukotine.
Otpornost na zamor i ivotni vijek zamorom optereenih titanovih legura, u zavisnosti od
njihovih legirajuih elemenata zavisi od sljedeih parametara

Stanja povrine metala- od veliine hrapavosti, tvrdoe,

Mikrostrukture metala- da li je struktura sitnozrnata, grubozrnata tj. od veliine
kristalnog zrna, vrste faze
Unutranjih naprezanja u metalu

Otpornost na zamor i produavanje vijeka trajanja titanovih legura optereenih na zamor

se postie:

Naponskim arenjem kojima se smanjuju unutranji naponi,

Oporavak i rekristalizacija mogu reducirati gustinu dislokacija,
Raznim obradama povrina kao to su poliranje moe se smanjiti hrapavost
povrine.

Takoe otpornost na zamor zavisi i od vrste titan legura. Postoje tri vrste legura titana i
to alfa () legure, beta () legure i alfa () + beta () legure titana. Veoma dobre
otpornosti na zamor pokazuju legure alfa () i beta () dok legure alfa () + beta ()
pokazuju veoma malu otpornost na zamor, pogotovo na niskociklini zamor.