LAKUAN MOTOR

&
BIOMEKANIK

UNIT 4

ASAS BIOMEKANIK
4.1 Asas Biomekanik

Bio bermaksud sistem biologi (kehidupan)

Mekanik bermaksud analisis daya dan kesannya.
Biomekanik ialah kajian tentang daya yang bertindak
ke atas tubuh manusia dan kesan yang dihasilkan
daripada daya tersebut.
Definisi
Menurut Watkins (1999), biomekanik ialah kajian
daya yang bertindak ke atas objek dan kesannya
kepada pergerakan, bentuk, saiz dan struktur.
Menurut Mc Ginnis (1999), biomekanik ialah kajian
daya dan kesannya pada sistem khidupan.
Menurut Hay (1985), biomekanik ialah kajian tentang
tindakan daya dalaman dan luaran pada tubuh manusia
dan kesan yang dihasilkan melalui tindakan tersebut.
Biomekanik berkaitan dengan pergerakan yang
melibatkan:
Sistem otot
Sistem rangka
Prinsip mekanikal dalam pergerakan manusia
Kepentingan biomekanik ialah:
Membantu tingkatkan kecekapan dan prestasi dalam
aktiviti fizikal
Merancang program latihan yang lebih berkesan dan
selamat
Prinsip-prinsip biomekanik dalam pergerakan tubuh
manusia ialah:
Sistem tuas
Berfungsi untuk meningkatkan daya dan menambahkan kelajuan
dalam sistem mekanikal jasad
4.1.1 Ciri-ciri Sistem Mekanikal Jasad

Bentuk badan manusia adalah berasaskan struktur

rangka.
Tulang-tulang akan bersambung melalui sendi yang
bertindak sebagai tuas.
Pergerakan berlaku melalui pengecutan otot.
Sistem tuas rangka penting kerana mempengaruhi
keupayaan mekanikal jasad.
Sistem Tuas Rangka
Tuas ialah satu struktur tegar yang bergerak
pada satu titik tetap.
Tuas terdiri daripada:
Beban = bertindak sebagai rintangan atau kerja
Daya = bertindak sebagai penguncupan otot
Fulkrum = bertindak sebagai sendi atau paksi
Jenis-jenis Tuas
Terdapat tiga kelas tuas, iaitu:
Tuas kelas pertama
Tuas kelas kedua
Tuas kelas ketiga

• Klasifikasi tuas adalah ditentukan oleh tiga

kedudukan, iaitu:
Kedudukan fulkrum
Kedudukan beban
Kedudukan daya
 Tuas kelas pertama
• Berlaku apabila fulkrum berada
di antara daya dan beban.
• menggunakan daya yang
minimum untuk mengatasi beban
yang besar tetapi pergerakan
yang perlahan.
• Digunakan untuk:
– keseimbangan
– tingkatkan kelajuan dan julat
pergerakan
– tidak meningkatkan daya
 Contoh tuas kelas pertama

• Aktiviti pukulan dalam

badminton
– Fulkrum =pergelangan F
tangan
– Daya= otot
bahagian lengan
D B
– Beban= berat
tubuh badan
Tuas kelas kedua
• Berlaku apabila beban
berada di antara daya dan
fulkrum.
• Menggunakan daya yang
minimum untuk mengatasi
beban yang besar tetapi
pergerakan perlahan.
• Digunakan untuk:
– Menghasilkan daya gerakan
 Contoh tuas kelas kedua

• Aktiviti lonjakan
menggunakan lombol
– Fulkrum =hujung jari
kaki
– Daya= penguncupan otot
B
kaki
– Beban= berat badan
D
F
Tuas kelas ketiga

• Berlaku apabila daya berada

di antara beban dan fulkrum.
• Menggunakan daya yang
maksimum dan pergerakan
pantas.
• Digunakan untuk:
– Menambahkan kelajuan
 Contoh tuas kelas ketiga

• Aktiviti menolak bola

hoki
– Fulkrum= pergelangan
tangan kiri
– Daya= D
tangan kanan
– Beban= bola
hoki F
B
4.2 Deskripsi Pergerakan Asas

Pergerakan asas adalah berdasarkan kepada tiga

satah anatomi iaitu:
Satah sagital
Satah frontal
Satah horizontal (transverse)
Satah sagital
Satah yang membahagi badan kepada dua iaitu
bahagian kanan dan kiri.
Satah ini merentas dari depan ke
belakang badan.
Contoh pergerakan ialah:
Fleksi
Hiperfleksi
Ekstensi
Hiperekstensi
Plantar-fleksi
Dorsi-fleksi
 Contoh rajah satah sagital

Dorsi-fleksi

Fleksi Hiperekstensi

Ekstensi Plantar-fleksi
Satah frontal
Satah yang membahagi badan kepada dua iaitu
bahagian depan dan belakang.
Satah ini merentas dari sisi kanan ke
sisi kiri badan.
Contoh pergerakan ialah:
abduksi
aduksi
fleksi lateral
inversi
eversi
 Contoh rajah satah frontal
kanan

abduksi
kiri

Fleksi lateral

aduksi

inversi

eversi
Satah horizontal (transverse)
Satah yang membahagi badan kepada dua iaitu
bahagian atas dan bawah.
Satah ini merentas di bahagian
tengah badan.
Contoh pergerakan ialah:
Rotasi
Supinasi
Pronasi
Sirkumduksi
 Contoh rajah satah horizontal

rotasi

supinasi

sirkumduksi
pronasi
4.2 Jenis-jenis pergerakan

Dalam aktiviti fizikal, pergerakan asas ini

bergabung untuk menghasilkan daya
maksimum.
Bagi menghasilkan daya maksimum,
pergerakan perlu menggunakan banyak sendi.
Terdapat dua jenis pergerakan iaitu:
Pergerakan linear
Pergerakan putaran
Pergerakan Linear

Pergerakan yang melibatkan sesaran bergerak

secara menegak atau mendatar pada arah, jarak
dan masa yang sama.
Terbahagi kepada dua jenis iaitu:
Pergerakan rektilinear
Pergerakan kurvelinear
 Pergerakan Rektilinear
• Pergerakan yang
melibatkan sesaran
mengikut landasan lurus.
• Contoh:
– Pergerakan lompatan
acara palang dalam
gimnastik.
– Kedudukan sendi bahu
dan pinggul pada arah
yang sama
 Pergerakan Kurvelinear

• Pergerakan yang
melibatkan sesaran
mengikut landasan yang
melengkung.
• Contoh:
– Pergerakan fasa lompatan
dalam gimnastik.
– Kedudukan sendi pinggul
dan bahu adalah sama.
Pergerakan Putaran/Rotasi/Bersudut

Berlaku apabila bahagian badan bergerak

mengikut lengkung bulatan mengelilingi satu
paksi putaran.
Sesaran bergerak dengan sudut, arah dan masa
yang sama.
Terbahagi kepada dua:
Pergerakan putaran paksi dalaman
Pergerakan putaran paksi luaran
 Pergerakan putaran paksi dalaman

• Pergerakan ini
berlaku apabila kaki
dinaikkan ke atas dan
bahagian badan
bersentuhan dengan
tapak sokongan.
 Pergerakan putaran paksi luaran

• Berlaku apabila tapak

sokongan iaitu
bahagian tengah
palang berada di luar
atau jauh daripada
badan.
 AKTIVITI
• Anda dikehendaki berada dalam kumpulan.
• Setiap kumpulan akan mendapat satu topik.
• Arahan : Cari tiga contoh aktiviti, sukan atau
permainan lain bagi setiap topik yang kumpulan anda
dapat. Huraikan tentang sukan dan permainan tersebut.
– Contoh: topik tuas kelas pertama.
– Aktiviti tekan tubi. huraikan aktiviti ini berada dalam tuas
kelas pertama.