Professional Documents
Culture Documents
V Vn Chn
ThS. Nguyn Hng Vn
KS Phm Hu Ti
Gio trnh
i hc Cn Th - 12/2003
Mc lc
MC LC
*****
MC LC ..........................................................................................................................2
GII THIU TNG QUAN.............................................................................................5
GIO TRNH KIN TRC MY TNH .......................................................................5
MC CH ......................................................................................................................5
YU CU .........................................................................................................................5
NI DUNG ......................................................................................................................6
KIN THC TIN QUYT..............................................................................................6
TI LIU THAM KHO ..................................................................................................6
PHNG PHP HC TP ............................................................................................6
CHNG I: I CNG ...............................................................................................7
I.1 CC TH H MY TNH.........................................................................................7
a.
Th h u tin (1946-1957)................................................................................7
b. Th h th hai (1958-1964) .................................................................................8
c. Th h th ba (1965-1971) ..................................................................................8
d. Th h th t (1972-????) ...................................................................................8
e. Khuynh hng hin ti ........................................................................................8
I.2 PHN LOI MY TNH...........................................................................................9
I.3 THNH QU CA MY TNH .............................................................................10
QUI LUT MOORE V S PHT TRIN CA MY TNH ...................................10
I.4- THNG TIN V S M HO THNG TIN........................................................12
I.4.1 - Khi nim thng tin.........................................................................................12
I.4.2 - Lng thng tin v s m ho thng tin .........................................................13
I.4.3 - Biu din cc s: .............................................................................................13
I.4.4 S nguyn c du..............................................................................................16
I.4.5 - Cch biu din s vi du chm ng:...........................................................17
I.4.6 - Biu din cc s thp phn .............................................................................19
I.4.7 - Biu din cc k t ..........................................................................................19
CU HI N TP V BI TP CHNG I ............................................................22
CHNG II: KIN TRC PHN MM B X L.................................................23
II.1 - THNH PHN C BN CA MT MY TNH..............................................23
II.2 - NH NGHA KIN TRC MY TNH.............................................................25
II.3 - CC KIU THI HNH MT LNH ...................................................................25
II.4 - KIU KIN TRC THANH GHI A DNG ....................................................27
II.5 - TP LNH............................................................................................................27
II.5.1 - Gn tr............................................................................................................28
II.5.2 - Lnh c iu kin ...........................................................................................29
II.5.3 - Vng lp.........................................................................................................30
II.5.4 - Thm nhp b nh ngn xp..........................................................................31
II.5.5 - Cc th tc .....................................................................................................31
II.6 - CC KIU NH V ............................................................................................33
Mc lc
Mc lc
YU CU
Sau khi hc xong mn hc ny, ngi hc c trang b cc kin thc v:
Sinh vin c trang b kin thc v lch s pht trin ca my tnh, cc th h
my tnh v cch phn loi my tnh. Nm vng cc khi nim c bn lin quan n cc
h thng s c dng trong my tnh. Thnh tho cc thao tc bin i s gia cc h
thng s.
Sinh vin c kin thc v cc thnh phn c bn ca mt h thng my tnh,
khi nim v kin trc my tnh, tp lnh. Nm vng cc kin thc v cc kiu kin trc
my tnh, cc kiu nh v c dng trong kin trc, loi v chiu di ca ton hng, tc
v m my tnh c th thc hin. Phn bit c hai loi kin trc: CISC (Complex
Instruction Set Computer), RISC (Reduced Instruction Set Computer). Cc kin thc c
bn v kin trc RISC, tng qut tp lnh ca cc kin trc my tnh.
Sinh vin phi nm vng cu trc ca b x l trung tm v din tin thi hnh
mt lnh m my, v y l c s hiu c cc hot ng x l lnh trong cc k
thut x l thng tin trong my tnh.
Sinh vin phi hiu c cc cp b nh v cch thc vn hnh ca cc loi b
nh c gii thiu c th nh gi c hiu nng hot ng ca cc loi b nh.
Sinh vin phi nm vng cc kin thc v h thng kt ni c bn cc b phn
bn trong my tnh, cch giao tip gia cc ngoi vi v b x l. Bit c cu to v cc
vn hnh ca cc loi thit b lu tr ngoi v phng php an ton d liu trn a cng.
NI DUNG
Chng I: I CNG
Lch s pht trin ca my tnh, thng tin v s m ho thng tin.
Chng II: KIN TRC PHN MM B X L
Gii thiu cc thnh phn c bn ca mt h thng my tnh, kin trc my tnh, tp
lnh v cc kiu nh v c bn. Khi nim v kin trc RISC v CISC, ngn ng cp cao
v ngn ng my.
Chng III: T CHC B X L
Gii thiu cu trc ca b x l trung tm: t chc, chc nng v nguyn l hot
ng ca cc b phn bn trong b x l. Mt s k thut x l thng tin.
Chng IV: CC CP B NH
Gii thiu chc nng v nguyn l hot ng ca cc cp b nh my tnh.
Chng V: NHP - XUT
Thit b ngoi vi: cc thnh phn v h thng lin kt. Phng php an ton d liu
trn thit b lu tr ngoi
PHNG PHP HC TP
Do gio trnh ch mang tnh cht gii thiu tng qut nn ngi c cn c thm
cc ti liu gii thiu v kin trc c th ca cc b x l. Ngi c cn tm hiu thm
cc hnh nh v v d minh ho trong cc ti liu lin quan thy c su hn vn
c t ra.
Chng I: i cng
Chng I: I CNG
Mc ch: Gii thiu lch s pht trin ca my tnh, cc th h my tnh v cch
phn loi my tnh. Gii thiu cc cch bin i c bn ca h thng s, cc bng m
thng dng c dng biu din cc k t.
Yu cu: Sinh vin c trang b kin thc v lch s pht trin ca my tnh, cc
th h my tnh v cch phn loi my tnh. Nm vng cc khi nim c bn lin quan
n cc h thng s c dng trong my tnh. Thnh tho cc thao tc bin i s gia
cc h thng s.
I.1 CC TH H MY TNH
S pht trin ca my tnh c m t da trn s tin b ca cc cng ngh ch to
cc linh kin c bn ca my tnh nh: b x l, b nh, cc ngoi vi,Ta c th ni
my tnh in t s tri qua bn th h lin tip. Vic chuyn t th h trc sang th h
sau c c trng bng mt s thay i c bn v cng ngh.
a. Th h u tin (1946-1957)
Chng I: i cng
cng tc t ng, cn nng 30 tn, v tiu th 140KW gi. N c 20 thanh ghi 10 bit
(tnh ton trn s thp phn). C kh nng thc hin 5.000 php ton cng trong mt
giy. Cng vic lp trnh bng tay bng cch u ni cc u cm in v dng cc ngt
in.
Gio s ton hc John Von Neumann a ra tng thit k my tnh IAS
(Princeton Institute for Advanced Studies): chng trnh c lu trong b nh, b iu
khin s ly lnh v bin i gi tr ca d liu trong phn b nh, b lm ton v lun l
(ALU: Arithmetic And Logic Unit) c iu khin tnh ton trn d liu nh phn,
iu khin hot ng ca cc thit b vo ra. y l mt tng nn tng cho cc my
tnh hin i ngy nay. My tnh ny cn c gi l my tnh Von Neumann.
Vo nhng nm u ca thp nin 50, nhng my tnh thng mi u tin c
a ra th trng: 48 h my UNIVAC I v 19 h my IBM 701 c bn ra.
b. Th h th hai (1958-1964)
Cng ty Bell pht minh ra transistor vo nm 1947 v do th h th hai ca
my tnh c c trng bng s thay th cc n in t bng cc transistor lng
cc. Tuy nhin, n cui thp nin 50, my tnh thng mi dng transistor mi xut
hin trn th trng. Kch thc my tnh gim, r tin hn, tiu tn nng lng t hn.
Vo thi im ny, mch in v b nh bng xuyn t c dng. Ngn ng cp cao xut
hin (nh FORTRAN nm 1956, COBOL nm 1959, ALGOL nm 1960) v h iu
hnh kiu tun t (Batch Processing) c dng. Trong h iu hnh ny, chng
trnh ca ngi dng th nht c chy, xong n chng trnh ca ngi dng th
hai v c th tip tc.
c. Th h th ba (1965-1971)
Th h th ba c nh du bng s xut hin ca cc mch kt (mch tch hp IC: Integrated Circuit). Cc mch kt tch hp mt thp (SSI: Small Scale
Integration) c th cha vi chc linh kin v kt tch hp mt trung bnh (MSI:
Medium Scale Integration) cha hng trm linh kin trn mch tch hp.
Mch in nhiu lp xut hin, b nh bn dn bt u thay th b nh bng xuyn t.
My tnh a chng trnh v h iu hnh chia thi gian c dng.
d. Th h th t (1972-????)
Th h th t c nh du bng cc IC c mt tch hp cao (LSI: Large Scale
Integration) c th cha hng ngn linh kin. Cc IC mt tch hp rt cao (VLSI: Very
Large Scale Integration) c th cha hn 10 ngn linh kin trn mch. Hin nay, cc chip
VLSI cha hng triu linh kin.
Vi s xut hin ca b vi x l (microprocessor) cha c phn thc hin v phn
iu khin ca mt b x l, s pht trin ca cng ngh bn dn cc my vi tnh c
ch to v khi u cho cc th h my tnh c nhn.
Cc b nh bn dn, b nh cache, b nh o c dng rng ri.
Cc k thut ci tin tc x l ca my tnh khng ngng c pht trin: k
thut ng dn, k thut v hng, x l song song mc cao,
e. Khuynh hng hin ti
Vic chuyn t th h th t sang th h th 5 cn cha r rng. Ngi Nht
v ang i tin phong trong cc chng trnh nghin cu cho ra i th h th 5 ca
8
Chng I: i cng
Nm
19461957
n
t
19581964
19651971
Mach IC
1972????
5 ??
K thut
Sn phm mi
Hng sn xut v my
tnh
My tnh mini
Chng I: i cng
1000
Mainframes
100
Mini Computers
10
1
Micro Processor
0.1
1965
1970
1975
1980
1985
1990
1995
2000
10
Chng I: i cng
B x l Intel
Nm SX
4004
1971
2,250
8008
8080
1972
1974
2,500
5,000
8086
1978
29,000
286
1982
120,000
Intel386 processor
1985
275,000
Intel486 processor
1989
1,180,000
1993
3,100,000
1997
1999
2000
7,500,000
24,000,000
42,000,000
2002
2003
220,000,000
410,000,000
Chng I: i cng
VL
Vt1
t1
t2
Thi gian
Chng I: i cng
Khi nim v thng tin gn lin vi s hiu bit mt trng thi cho sn trong
nhiu trng thi c th c vo mt thi im cho trc.
Trong hnh ny, chng ta quy c c hai trng thi c ngha: trng thi thp
khi hiu in th thp hn VL v trng thi cao khi hiu in th ln hn VH. c
thng tin, ta phi xc nh thi im ta nhn trng thi ca tn hiu. Th d, ti thi
im t1 th tn hiu trng thi thp v ti thi im t2 th tn hiu trng thi cao.
I.4.2 - Lng thng tin v s m ho thng tin
Thng tin c o lng bng n v thng tin m ta gi l bit. Lng thng
tin c nh ngha bi cng thc:
I = Log2(N)
Trong : I: l lng thng tin tnh bng bit
N: l s trng thi c th c
Vy mt bit ng vi s hiu bit ca mt trng thi trong hai trng thi c th
c. Th d, s hiu bit ca mt trng thi trong 8 trng thi c th ng vi mt lng
thng tin l:
I = Log2(8) = 3 bit
Tm trng thi c ghi nhn nh 3 s nh phn (mi s nh phn c th c
gi tr 0 hoc 1).
Nh vy lng thng tin l s con s nh phn cn thit biu din s trng
thi c th c. Do vy, mt con s nh phn c gi l mt bit. Mt t n bit c th
tng trng mt trng thi trong tng s 2n trng thi m t c th tng trng.
Vy mt t n bit tng ng vi mt lng thng tin n bit.
Trng thi
0
1
2
3
4
5
6
7
X2
0
0
0
0
1
1
1
1
X1
0
0
1
1
0
0
1
1
X0
0
1
0
1
0
1
0
1
Vk
13
Chng I: i cng
Trong :
Vk: S cn biu din gi tr
m: s th t ca ch s phn l
(phn l ca s c m ch s c nh s th t t -1 n -m)
n-1: s th t ca ch s phn nguyn
(phn nguyn ca s c n ch s c nh s th t t 0 n n-1)
bi: gi tr ca ch s th i
k: h s (k=10: h thp phn; k=2: h nh phn;...).
V d: biu din s 541.25 10
2
1
0
1
2
541.2510 = 5 * 10 + 4 * 10 + 1 * 10 + 2 * 10- + 5 * 10= (500)10 + (40)10 + (1)10 + (2/10)10 + (5/100)10
Mt my tnh c ch yu cu to bng cc mch in t c hai trng thi. V
vy, rt tin li khi dng cc s nh phn biu din s trng thi ca cc mch in
hoc m ho cc k t, cc s cn thit cho vn hnh ca my tnh.
bin i mt s h thp phn sang nh phn, ta c hai phng thc bin i:
- Phng thc s d bin i phn nguyn ca s thp phn sang nh phn.
V d: i 23.37510 sang nh phn. Chng ta s chuyn i phn nguyn dng
phng thc s d:
bit gi
bit c trng
s nh nht
bit c trng
s nh nht
Kt qu cui cng nhn c l: 23.37510 = 10111.0112
Tuy nhin, trong vic bin i phn l ca mt s thp phn sang s nh phn
theo phng thc nhn, c mt s trng hp vic bin i s lp li v hn
14
Chng I: i cng
V d:
Octal
(Base 8)
0
1
2
3
4
5
6
7
10
11
12
13
14
15
16
17
Decimal
(Base 10)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
Hexadecimal
(Base 16)
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
A
B
C
D
E
F
N=
n 1
d i 2i
i =0
15
Chng I: i cng
N=
n2
(1) d n 1 d i 2 i
i =0
V d: +2510 = 000110012
-2510 = 100110012
Mt Byte (8 bit) c th biu din cc s c du t -127 ti +127.
C hai cch biu din s khng l 0000 0000 (+0) v 1000 0000 (-0).
b) Cch biu din hng s b 1
Trong cch biu din ny, s m -N c c bng cch thay cc s nh phn di
ca s ng N bng s b ca n (ngha l nu di = 0 th ngi ta i n thnh 1 v
ngc li).
-2510 = 111001102
V d: +2510 = 000110012
Mt Byte cho php biu din tt c cc s c du t -127 (1000 00002) n
127 (0111 11112)
C hai cch biu din cho 0 l 0000 0000 (+0) v 1111 1111 (-0).
c) Cch biu din bng s b 2
c s b 2 ca mt s no , ngi ta ly s b 1 ri cng thm 1. Vy
mt t n bit (dn-1 ....... d0) c tr thp phn.
N = d n 1 2
n 1
n -2
d i 2i
i =0
Chng I: i cng
d3 d2 d1 d0 N
d3 d2 d1 d0 N
0
0
0
0
0
1
0
0
0 -8
0
0
0
1
1
1
0
0
1 -7
0
0
1
0
2
1
0
1
0 -6
0
0
1
1
3
1
0
1
1 -5
0
1
0
0
4
1
1
0
0 -4
0
1
0
1
5
1
1
0
1 -3
0
1
1
0
6
1
1
1
0 -2
0
1
1
1
7
1
1
1
1 -1
Bng I.4: S 4 bit c du theo cch biu din s m bng s b 2
d) Cch biu din bng s tha K
Trong cch ny, s dng ca mt s N c c bng cch cng thm vo
s tha K c chn sao cho tng ca K v mt s m bt k lun lun dng. S m
-N ca s N c c bng cck ly K-N (hay ly b hai ca s va xc nh).
V d: (s tha K=128, s cng thm vo 128 l mt s nguyn dng. S m
l s ly b hai s va tnh, b qua s gi ca bit cao nht) :
+2510 = 100110012 -2510 = 011001112
Dng 1 Byte (8 bit) biu din mt s c du ln nht l +127 v s nh
nht l 128.
Ch c mt gi tr 0: +0 = 100000002, -0 = 100000002
Cch biu din s nguyn c du bng s b 2 c dng rng ri cho cc
php tnh s nguyn. N c li l khng cn thut ton c bit no cho cc php tnh
cng v tnh tr, v gip pht hin d dng cc trng hp b trn.
Cc cch biu din bng "du , tr tuyt i" hoc bng "s b 1" dn n vic
dng cc thut ton phc tp v bt li v lun c hai cch biu din ca s khng.
Cch biu din bng "du , tr tuyt i" c dng cho php nhn ca s c du
chm ng.
Cch biu din bng s tha K c dng cho s m ca cc s c du chm
ng. Cch ny lm cho vic so snh cc s m c du khc nhau tr thnh vic so
snh cc s nguyn dng.
I.4.5 - Cch biu din s vi du chm ng:
Trc khi i vo cch biu din s vi du chm ng, chng ta xt n cch
biu din mt s di dng du chm xc nh.
V d:
Trong h thp phn, s 25410 c th biu din di cc dng sau:
0
1
2
3
4
254 * 10 ; 25.4 * 10 ; 2.54 * 10 ; 0.254 * 10 ; 0.0254 * 10 ;
Trong h nh phn, s (0.00011)2 (tng ng vi s 0.0937510) c
th biu din di cc dng :
0
1
-4
0.00011; 0.00011 * 2 ; 0.0011 * 2- ; 0.011 * 2-2; 0.11 * 2-3; 1.1 * 2
Cc cch biu din ny gy kh khn trong mt s php so snh cc s. d
dng trong cc php tnh, cc s c chun ho v mt dng biu din:
1. fff...f x 2 E
Trong : f l phn l; E l phn m
17
Chng I: i cng
f1
f2
...........
f22
f23
f1
f2
...........
f51
f52
Chnh
xc n
M rng
chnh xc n
Chnh
xc kp
M rng
chnh xc kp
Chiu di (bit)
32
43
64
79
11
11
15
S tha
127
1023
Gi tr m ti a
127
1023
1023
16383
Gi tr m ti thiu
-126
- 1022
-1022
-16382
23
31
52
63
Chun IEEE 754 cho php biu din cc s chun ho (cc bit ca E khng
cng lc bng 0 hoc bng 1), cc s khng chun ho (cc bit ca E khng cng lc
bng 0 v phn s l f1 f2 ... khc khng), tr s 0 (cc bit ca E khng cng lc bng
0 v phn s l bng khng), v cc k t c bit (cc bit ca E khng cng lc bng
1 v phn l khc khng).
V d cc bc bin i s thp phn -12.62510 sang s chm ng chun IEEE
754 chnh xc n (32 bit):
18
Chng I: i cng
d3
d2
d1
d0
19
Chng I: i cng
Bng m ASCII
Bng m
EBCDIC
20
Chng I: i cng
Bng m UNICODE
21
Chng I: i cng
CU HI N TP V BI TP CHNG I
*****
1. Da vo tiu chun no ngi ta phn chia my tnh thnh cc th h?
2. c trng c bn ca cc my tnh th h th nht?
3. c trng c bn ca cc my tnh th h th hai?
4. c trng c bn ca cc my tnh th h th ba?
5. c trng c bn ca cc my tnh th h th t?
6. Khuynh hng pht trin ca my tnh in t ngy nay l g?
7. Vic phn loi my tnh da vo tiu chun no?
8. Khi nim thng tin trong my tnh c hiu nh th no?
9. Lng thng tin l g ?
10. S hiu bit v mt trng thi trong 4096 trng thi c th c ng vi lng
thng tin l bao nhiu?
11. im chung nht trong cc cch biu din mt s nguyn n bit c du l g?
12. S nh phn 8 bit (11001100)2, s ny tng ng vi s nguyn thp phn c
du l bao nhiu nu s ang c biu din trong cch biu din:
a. Du v tr tuyt i.
b. S b 1.
c. S b 2.
13. i cc s sau y:
a. (011011)2 ra s thp phn.
b. (-2005)10 ra s nh phn 16 bits.
c. (55.875)10 ra s nh phn.
14. Biu din s thc (31.75)10 di dng s c du chm ng chnh xc n
32 bit.
22
B x l trung tm (CPU)
B iu khin
(CU)
Bus a ch
B lm tnh v lun l
(ALU)
Bus d liu
CC THANH GHI
(Registers)
Bus iu khin
B nh trong
Ngoi vi
23
B to thch ng
CPU
B nh trong
Bus vo - ra
iu khin vo -ra
a t
iu khin vo -ra
Mn hnh th
iu khin vo -ra
Mng
24
25
V tr cc
ton hng
Th d
V tr t
kt qu
B 5500 HP
Ngn xp Lnh Push, Pop
3000/70
Thanh ghi PDP 8
1
Thanh ghi Lnh np vo hoc ly ra
tch lu
Motorola
tch lu
t thanh ghi tch lu
6809
(load, store)
2 hoc 3
Thanh ghi Lnh np vo hoc ly ra
Thanh ghi IBM 360
a dng
DEC, VAX
hoc b nh t thanh ghi hoc b nh
Bng II.1 : V d v cch chn la v tr cc ton hng
Mt vi nh sn xut my tnh tun th cht ch cc kiu chn v tr ton hng nu
trn, nhng phn nhiu cc b x l dng kiu hn tp. V d, mch x l 8086 ca Intel
dng cng mt lc kiu "thanh ghi a dng" v kiu "thanh ghi tch lu".
V d minh ho chui lnh phi dng thc hin php tnh C := A + B trong 3
kiu kin trc phn mm.
Ngn xp
Li im
- Lnh ngn
- t m my
- Lm ti thiu trng thi
bn trong ca my tnh
- D dng to ra mt b
bin dch n gin cho
kin trc ngn xp
Thanh ghi tch lu - Lnh ngn
- Lm ti thiu trng thi
(Accumulator
bn trong ca my tnh
Register)
(yu cu t mch chc
nng).
- Thit k d dng
26
Bt li
- Thm nhp ngn xp khng
ngu nhin.
- M khng hiu qu
- Kh dng trong x l song
song v ng dn
- Kh to ra mt b bin dch
ti u
- Lu gi thanh ghi tch lu
l tm thi.
- Nghn thanh ghi tch lu
- Kh dng trong x l song
song v ng dn
- Trao i nhiu vi b nh.
- Tc x l nhanh, - Lnh di
Thanh ghi
nh v n gin.
- S lng thanh ghi b gii
a dng
hn
(General Register) - t thm nhp b nh.
- Kiu rt tng qut
to cc m hu hiu
Bng II.3: im li v bt li ca 3 kiu kin trc phn mm
II.5 - TP LNH
Mc tiu ca phn ny l dng cc v d trch t cc kin trc phn mm c
dng nhiu nht, cho thy cc k thut mc ngn ng my dng thi hnh cc
cu trc trong cc ngn ng cp cao.
minh ho bng th d, ta dng c php lnh trong hp ng sau y :
T gi nh m lnh, thanh ghi ch, thanh ghi ngun 1, thanh ghi ngun 2.
T gi nh m lnh m t ngn gn tc v phi thi hnh trn cc thanh ghi ngun,
kt qu c lu gi trong thanh ghi ch.
Mi lnh ca ngn ng cp cao c xy dng bng mt lnh m my hoc mt
chui nhiu lnh m my. Lnh nhy (GOTO) c thc hin bng cc lnh hp ng v
nhy (JUMP) hoc lnh hp ng v vng. Chng ta phn bit lnh nhy lm cho b
m chng trnh c np vo a ch tuyt i ni phi nhy n (PC a ch
tuyt i ni phi nhy ti), vi lnh vng theo ta ch cn cng thm mt di vo
b m chng trnh (PC PC + di). Ta lu l trong trng hp sau, PC cha
a ch tng i so vi a ch ca lnh sau lnh vng.
27
II.5.1 - Gn tr
Vic gn tr, gm c gn tr cho biu thc s hc v logic, c thc hin nh
mt s lnh m my. Cho cc kin trc RISC, ta c th nu ln cc lnh sau :
- Lnh b nh
LOAD Ri, M (a ch) M[a ch] Ri
STORE Ri, M(a ch)
; Ri M[a ch]
a ch c tnh tu theo kiu nh v c dng.
- Lnh tnh ton s hc: tnh ton s nguyn trn ni dung ca hai thanh ghi
Ri, Rj v xp kt qu vo trong Rk:
ADD (cng)
ADDD (cng s c du chm ng, chnh xc kp)
SUB (tr)
SUBD (tr s c du chm ng, chnh xc kp)
MUL (nhn)
DIV (chia)
- Lnh logic: thc hin php tnh logic cho tng bit mt.
AND (lnh V)
OR (lnh HOC)
XOR (lnh HOC LOI)
NEG (lnh ly s b 1 )
1
Dch phi logic
0
Dch tri logic
Dch phi s hc
0
Dch tri s hc
Quay phi
Quay tri
Kt qu
Bit S
Bit Z
Bit OVF
Bit C
29
30
31
B nh trong
Chng
trnh chnh
Th tc
Proc1
Th tc
Proc2
a) Gi th tc v tr v
a) Khi to
ngn xp
b) Sau li
gi th tc 1
c) Sau li
gi th tc 2
d) Tr v
sau li gi
th tc 2
e) Sau li
gi th tc 2
ln 2
f) Tr v
sau li gi
th tc 2
g) Tr v
sau li gi
th tc 1
II.6 - CC KIU NH V
Kiu nh v nh ngha cch thc thm nhp cc ton hng. Mt vi kiu xc
nh cch thm nhp ton hng b nh, ngha l cch tnh a ch ca ton hng, cc
kiu khc xc nh cc ton hng nm trong cc thanh ghi.
Ch rng, trong cc kiu nh v, ta cn lu khi chuyn i d liu nh phn
gia hai kiu nh a ch lin quan n nh, v mi t my tnh gm bn byte, mi
nh cha mt byte. Nh vy, mt t my tnh c lu trong bn nh lin tip
trong b nh trong, c nhiu cch xc mt t my tnh, trong , hai cch tiu biu
nht l:
V d v lnh
Add R3, R4
Thanh ghi
Add R4, #3
Tc th
Add R1, (1001)
Trc tip
ADD R4, (R1)
Gin tip (thanh ghi)
Add R1, @ (R3)
Gin tip (b nh)
Add R4, 100(R1)
Gin tip (thanh ghi + di)
Gin tip (thanh ghi + thanh ghi) Add R3, (R1 + R2)
Gin tip ( t/g nn + t/g ch s + di ) Add R1, 100(R2)[R3]
Add R1, (R2)+
T tng
T gim
Bng II.4 :
Gii thch
R3 R3 + R4
R4 R4 + 3
R1 R1 + M [1001]
R4 R4 + M [R1]
R1 R1 + M[ M [R3]]
R4 R4 + M[R1 + 100]
R3 R3 + M[R1 + R2]
R1R1+M[100+R2+ d * R3]
R1 R1 + M[R2]
R2 R2 +d
Add R1, -(R2)
R2 R2 - d
R1 R1 + M[R2]
Kiu nh v ca mt b x l c kin trc phn mm kiu thanh
ghi a dng.
33
Ton hng
Hnh II.4: Minh ho kiu nh v gin tip (b nh)
Th d
Php tnh s nguyn v php tnh lun l: cng,
tr, AND, OR
Np s liu, lu gi s liu
34
c chiu di c nh, c dng n gin, d gii m. My RISC dng kiu thc hin
lnh thanh ghi - thanh ghi. Ch c cc lnh ghi hoc c nh mi cho php thm
nhp vo nh. Bng II.7 din t ba mu my RISC u tin: mu my ca IBM
(IBM 801) ca Berkeley (RISC1 ca Patterson) v ca Stanford (MIPS ca
Hennessy). Ta nhn thy c ba my u c b iu khin bng mch in (khng
c nh vi chng trnh), c chiu di cc lnh c nh (32 bits), c mt kiu thi
hnh lnh (kiu thanh ghi - thanh ghi) v ch c mt s t lnh.
B x l
IBM 801
RISC1
MIPS
1980
1982
1983
Nm sn xut
120
39
55
S lnh
0
0
0
Dung lng b nh
vi chng trnh
32
32
32
di lnh (tnh
bng bit)
ECL MSI
NMOS VLSI
NMOS VLSI
K thut ch to
Thanh ghi-thanh ghi Thanh ghi-thanh ghi Thanh ghi-thanh ghi
Cch thc hin lnh
Bng II.7 : c tnh ca ba mu u tin my RISC
Tm li, ta c th nh ngha mch x l RISC bi cc tnh cht sau:
- C mt s t lnh (thng thng di 100 lnh ).
- C mt s t cc kiu nh v (thng thng hai kiu: nh v tc th v nh
v gin tip thng qua mt thanh ghi).
- C mt s t dng lnh (mt hoc hai)
- Cc lnh u c cng chiu di.
- Ch c cc lnh ghi hoc c nh mi thm nhp vo b nh.
- Dng b to tn hiu iu khin bng mch in trnh chu k gii m cc
vi lnh lm cho thi gian thc hin lnh ko di.
- B x l RISC c nhiu thanh ghi gim bt vic thm nhp vo b nh
trong.
Ngoi ra cc b x l RISC u tin thc hin tt c cc lnh trong mt chu k
my.
B x l RISC c cc li im sau :
- Din tch ca b x l dng cho b iu khin gim t 60% (cho cc b x l
CISC) xung cn 10% (cho cc b x l RISC). Nh vy c th tch hp thm vo bn
trong b x l cc thanh ghi, cc cng vo ra v b nh cache .....
- Tc tnh ton cao nh vo vic gii m lnh n gin, nh c nhiu thanh
ghi (t thm nhp b nh), v nh thc hin k thut ng dn lin tc v c hiu qu
(cc lnh u c thi gian thc hin ging nhau v c cng dng).
- Thi gian cn thit thit k b iu khin l t. iu ny gp phn lm
gim chi ph thit k.
- B iu khin tr nn n gin v gn lm cho t ri ro mc phi sai st m
ta gp thng trong b iu khin.
Trc nhng iu li khng chi ci c, kin trc RISC c mt s bt li:
36
Hm
5
6
SPARC
Khong trng Ngun 2
khc
5
8
Power
Op code
ch
Ngun 1
Ngun 2 Op code m rng 0
PC
6
5
5
5
10
1
ALPHA
Op code
Ngun 1
Ngun 2
0
Op code m
ch
6
5
5
3
1
rng
5
7
Hnh II.5 : Dng lnh trong kiu nh v thanh ghi - thanh ghi cho vi CPU RISC
MIPS
Op code
Ngun 1
Ngun 2
ch
6
5
5
5
Op code ch Op code Ngun 1 0
2
5
6
5
1
II.10.2 - Kiu nh v tc th
Trong kiu ny, ton hng l mt s c du, c cha ngay trong lnh. Hnh
II.6 cho ta vi v d v dng lnh kiu tc th.
37
MIPS
SPARC
ALPHA
Power
PC
Op code
Thanh ghi
ngun
Thanh ghi
ch
S c du ( ton hng tc th )
16
ngun
6
16
5
5
Hnh II.6 : Dng lnh trong kiu nh v thanh ghi - tc th cho vi CPU RISC
Op code
temp = v[k];
v[k] = v[k+1];
v[k+1] = temp;
lw $15, 0($2)
lw $16, 4($2)
sw $16, 0($2)
sw $15, 4($2)
0000
1010
1100
0101
1001
1111
0110
1000
1100
0101
1010
0000
0110
1000
1111
1001
1010
0000
0101
1100
1111
1001
1000
0110
0101
1100
0000
1010
1000
0110
1001
1111
1970, ngi ta c gng gim bt chi ph pht trin phn mm bng cch thit k
cc kin trc b x l c nhng chc nng m nhng b x l trc phi dng mt
phn mm thc hin. Do vy cc kin trc phn mm mnh nh kin trc phn
mm ca my VAX, c thc hin. My VAX c nhiu kiu nh v v mt tp
lnh phong ph c th s dng nhiu kiu d liu. Tuy nhin, vo u nhng nm
1980, vi s tin b ca cng ngh vit cc chng trnh dch, ngi ta xem xt li
cc kin trc phn mm phc tp v c chuyn hng ch to cc kin trc phn mm
n gin v hu hiu. Chnh v vy m cc my tnh dng b x l kiu RISC
(Reduced Instruction Set Computer) ra i. Vi nhng tin b khng ngng ca
cng ngh ch to my tnh, ca cng ngh vit chng trnh dch v ca cng ngh
lp trnh, ngi ta ang tin ti ch to cc kin trc phn mm hp dn hn trong
tng lai.
*****
40
CU HI N TP V BI TP CHNG II
*****
1. Cc thnh phn ca mt h my tnh n gin
2. Nhim v ca mi bus trong h thng bus ca mt h my tnh n gin? Ti
sao trong thc t cn c mt h thng bus vo ra?
3. M t cc kiu thi hnh lnh ca mt my tnh. Ti sao kiu thi hnh lnh
thanh ghi thanh ghi c dng nhiu hin ti?
4. M t mi kiu nh v trong cc kiu nh v m mt CPU c th c. Cho
CPU RISC, cc kiu nh v no thng c dng nht?
5. S khc bit gia CPU RISC v CPU CISC?
6. Trong CPU Power PC, gi s m tc v ca lnh ADD l 011010. Vit lnh
m my tng ng vi ADD R1, R19, #-15673
41
III.1. NG I CA D LIU
Phn ng i d liu gm c b phn lm tnh v lun l (ALU: Arithmetic
and Logic Unit), cc mch dch, cc thanh ghi v cc ng ni kt cc b phn trn.
Phn ny cha hu ht cc trng thi ca b x l. Ngoi cc thanh ghi tng qut,
phn ng i d liu cn cha thanh ghi m chng trnh (PC: Program Counter),
thanh ghi trng thi (SR: Status Register), thanh ghi m TEMP (Temporary), cc
thanh ghi a ch b nh (MAR: Memory Address Register), thanh ghi s liu b nh
(MBR: Memory Buffer Register), b a hp (MUX: Multiplexor), y l im cui
ca cc knh d liu - CPU v b nh, vi nhim v lp thi biu truy cp b nh t
CPU v cc knh d liu, h thng bus ngun (S1, S2) v bus kt qu (Dest).
Nhim v chnh ca phn ng i d liu l c cc ton hng t cc thanh
ghi tng qut, thc hin cc php tnh trn ton hng ny trong b lm tnh v lun l
ALU v lu tr kt qu trong cc thanh ghi tng qut. ng vo v ng ra cc thanh
ghi tng qut c cc mch cht A, B, C. Thng thng, s lng cc thanh ghi tng
qut l 32.
Phn ng i ca d liu chim phn na din tch ca b x l nhng l
phn d thit k v ci t trong b x l.
42
B X L
BUS S1
S2
BUS DEST
Ng vo
ALU
B
Ng ra
Ng vo
Dy cc
thanh ghi
K
H
I
TEMP
PC
SR
MAR
MBR
IR
Ng vo d liu
B NH TRONG
a ch
Ng ra d liu
MUX
III.2. B IU KHIN
B iu khin to cc tn hiu iu khin di chuyn s liu (tn hiu di chuyn
s liu t cc thanh ghi n bus hoc tn hiu vit vo cc thanh ghi), iu khin cc
tc v m cc b phn chc nng phi lm (iu khin ALU, iu khin c v vit
vo b nh trong...). B iu khin cng to cc tn hiu gip cc lnh c thc hin
mt cch tun t.
Vic ci t b iu khin c th dng mt trong hai cch sau: dng mch
in t hoc dng vi chng trnh (microprogram).
III.2.1. B iu khin mch in t
hiu c vn hnh ca b iu khin mch in t, chng ta xt n m
t v Automate trng thi hu hn: c nhiu h thng hay nhiu thnh phn m mi
thi im xem xt u c mt trng thi (state). Mc ch ca trng thi l ghi nh
nhng g c lin quan trong qu trnh hot ng ca h thng. V ch c mt s trng
thi nht nh nn ni chung khng th ghi nh ht ton b lch s ca h thng, do
vy n phi c thit k cn thn ghi nh nhng g quan trng. u im ca h
thng (ch c mt s hu hn cc trng thi) l c th ci t h thng vi mt
lng ti nguyn c nh. Chng hn, chng ta c th ci t Automate trng thi hu
hn trong phn cng my tnh dng mch in hay mt dng chng trnh n gin,
trong , n c kh nng quyt nh khi ch bit mt lng gii hn d liu hoc bng
cch dng v tr trong on m lnh a ra quyt nh.
Dy iu khin
Automate
trng thi hu hn
Ng ra
ng i
d liu
Trng
Thi
tng
lai
Trng thi
Ng vo
Xung
nhp
IR
44
cu hnh cc ng vo v trng thi hin ti, Automate s cho trng thi tng lai v
cc ng ra tng ng vi trng thi hin ti. Automate c ci t di dng l
mt hay nhiu mch mng logic lp trnh c (PLA: Programmable Logic Array)
hoc cc mch logic ngu nhin.
K thut iu khin ny n gin v hu hiu khi cc lnh c chiu di c
nh, c dng thc n gin. N c dng nhiu trong cc b x l RISC.
III.2.2. B iu khin vi chng trnh:
Dy diu khin
B iu khin vi chng trnh
B nh vi chng
trnh
Ng ra
xung nhp
PC ca vi CT
+1
ng i
d liu
phn
vi
a
ch
tip
theo
Xc nh a ch
ca vi lnh tip
theo
IR
45
Thanh ghi Rd
5
Tc v
11
46
- Mt lnh ca ALU
Ng ra ALU Kt qu ca php tnh
ALU thc hin php tnh xc nh trong m lnh, a kt qu ra ng ra.
- Mt php nhy
Ng ra ALU a ch lnh tip theo do ALU tnh.
ALU cng a ch ca PC vi di lm thnh a ch ch v a a ch
ny ra ng ra. Nu l mt php nhy c iu kin th thanh ghi trng thi c c
quyt nh c cng di vo PC hay khng.
4. Thm nhp b nh trong hoc nhy ln cui
Giai on ny thng ch c dng cho cc lnh np d liu, lu gi d liu
v lnh nhy.
- Tham kho n b nh:
MBR M[MAR] hoc M[MAR] MBR
S liu c np vo MBR hoc lu vo a ch m MAR tr n.
- Nhy:
If (iu kin), PC ng ra ALU
Nu iu kin ng, ng ra ALU c np vo PC. i vi lnh nhy khng
iu kin, ng ra ALU lun c np vo thanh ghi PC.
5. Lu tr kt qu
Rd Ng ra ALU hoc Rd MBR
Lu tr kt qu trong thanh ghi ch.
47
Bo in b ct.
2
IF
ID
3
EX
IF
ID
EX
MEM
RS
IF
ID
EX
MEM
IF
ID
EX
IF
ID
Lnh th i+4
RS
MEM RS
EX MEM RS
Hnh III.4: Cc giai on khc nhau ca nhiu lnh c thi hnh cng mt lc
48
So snh vi kiu x l tun t thng thng, 5 lnh c thc hin trong 25 chu
k xung nhp, th x l lnh theo k thut ng dn thc hin 5 lnh ch trong 9 chu k
xung nhp.
Nh vy k thut ng dn lm tng tc thc hin cc lnh. Tuy nhin k thut
ng dn c mt s rng buc:
- Cn phi c mt mch in thi hnh mi giai on ca lnh v tt c cc
giai on ca lnh c thi hnh cng lc. Trong mt b x l khng dng k thut ng
dn, ta c th dng b lm ton ALU cp nht thanh ghi PC, cp nht a ch ca ton
hng b nh, a ch nh m chng trnh cn nhy ti, lm cc php tnh trn cc ton
hng v cc php tnh ny c th xy ra nhiu giai on khc nhau.
- Phi c nhiu thanh ghi khc nhau dng cho cc tc v c v vit. Trn hnh
III.4, ti mt chu k xung nhp, ta thy cng mt lc c 2 tc v c (ID, MEM) v 1 tc
v vit (RS).
- Trong mt my c k thut ng dn, c khi kt qu ca mt tc v trc ,
l ton hng ngun ca mt tc v khc. Nh vy s c thm nhng kh khn m ta s
cp mc ti.
- Cn phi gii m cc lnh mt cch n gin c th gii m v c cc
ton hng trong mt chu k duy nht ca xung nhp.
- Cn phi c cc b lm tnh ALU hu hiu c th thi hnh lnh s hc di
nht, c s gi, trong mt khong thi gian t hn mt chu k ca xung nhp.
- Cn phi c nhiu thanh ghi lnh lu gi lnh m chng ta phi xem xt
cho mi giai on thi hnh lnh.
- Cui cng phi c nhiu thanh ghi b m chng trnh PC c th ti tc
cc lnh trong trng hp c ngt qung.
a. Kh khn do cu trc:
y l kh khn do thiu b phn chc nng, v d trong mt my tnh dng k
thut ng dn phi c nhiu ALU, nhiu PC, nhiu thanh ghi lnh IR ... Cc kh khn ny
c gii quyt bng cch thm cc b phn chc nng cn thit v hu hiu.
b. Kh khn do s liu:
Ly v d trng hp cc lnh lin tip sau:
Lnh 1: ADD R1, R2, R3
Lnh 2: SUB R4, R1, R5
Lnh 3: AND R6, R1, R7
R8, R1, R9
Lnh 4: OR
49
Hnh III.5 cho thy R1, kt qu ca lnh 1 ch c th c dng cho lnh 2 sau
giai on MEM ca lnh 1, nhng R1 c dng cho lnh 2 vo giai on EX ca lnh 1.
Chng ta cng thy R1 c dng cho cc lnh 3 v 4.
IF
ID
EX
MEM RS
IF
ID
EX
IF
ID
EX
IF
ID
R8, R1, R9
MEM RS
MEM RS
EX MEM RS
CC THANH GHI
a hp
a hp
ALU
Thanh ghi
m cha kt
qu
R4
R1
Hnh III.6: ALU vi b phn phn cng a kt qu tnh ton tr li ng vo
Khi b phn phn cng nu trn pht hin c dng kt qu ca ALU lm ton
hng cho lit k, n tc ng vo mch a hp a ng ra ca ALU vo ng vo ca
ALU hoc vo ng vo ca mt n v chc nng khc nu cn.
c. Kh khn do iu khin:
Cc lnh lm thay i tnh thi hnh cc lnh mt cch tun t (ngha l PC tng
u n sau mi lnh), gy kh khn v iu khin. Cc lnh ny l lnh nhy n mt
a ch tuyt i cha trong mt thanh ghi, hay lnh nhy n mt a ch xc nh mt
cch tng i so vi a ch hin ti ca b m chng trnh PC. Cc lnh nhy trn c
th c hoc khng iu kin.
Trong trng hp n gin nht, tc v nhy khng th bit trc giai on gii
m (xem hnh III.4). Nh vy, nu lnh nhy bt u chu k C th lnh m chng trnh
50
III.7. SIU NG DN
My tnh c k thut siu ng dn bc n bng cch chia cc giai on ca k
thut ng dn n gin, mi giai on c thc hin trong khon thi gian Tc, thnh n
giai on con thc hin trong khon thi gian Tc/n. hu hiu ca k thut ny tng
ng vi vic thi hnh n lnh trong mi chu k Tc. Hnh III.7 trnh by th d v siu
ng dn bc 2, c so snh vi siu ng dn n gin. Ta thy trong mt chu k Tc, my
dng k thut siu ng dn lm 2 lnh thay v lm1 lnh trong my dng k thut ng
dn bnh thng. Trong my tnh siu ng dn, tc thc hin lnh tng ng vi
vic thc hin mt lnh trong khong thi gian Tc/n. Cc bt li ca siu ng dn l thi
gian thc hin mt giai on con ngn Tc/n v vic tr hon trong thi hnh lnh nhy ln.
Trong v d hnh III.7, nu lnh th i l mt lnh nhy tng i th lnh ny c gii
51
m trong giai on ID, a ch nhy n c tnh vo giai on EX, lnh phi c nhy
ti l lnh th i+4, vy c tr tr 3 lnh thay v 1 lnh trong k thut ng dn bnh thng.
i
IF1
IF2
ID1
ID2
EX1 EX2
MEM1 MEM2
RS1 RS2
i+1
i+2
i+3
i+4
i+5
i
IF
i+1
i+2
ID
EX
MEM
RS
IF
ID
EX
MEM
RS
IF
ID
EX
MEM
RS
Hnh III.7: Siu ng dn bc 2 so vi siu ng dn n gin.
Trong khong thi gian Tc, my c siu ng dn lm 2 lnh
thay v 1 lnh nh trong my c k thut ng dn n gin.
IF
ID
EX
MEM
RS
(a)
i+2
IF
ID
EX
MEM
RS
i+3
IF
ID
EX
MEM
RS
ID
EX
MEM
RS
IF
(b)
i+1
IF
ID
EX
MEM
RS
52
Trong mt my tnh siu v hng phn cng phi qun l vic c v thi hnh
ng thi nhiu lnh. Vy n phi c kh nng qun l cc quan h gia s liu vi nhau.
Cng cn phi chn cc lnh c kh nng c thi hnh cng mt lc. Nhng b x l
u tin a ra th trng dng k thut ny l cc b x l Intel i860 v IBM RS/6000.
Cc b x l ny c kh nng thc hin song song nhiu tc v trn s nguyn v trn s
l.
Nm 1992, ngi ta thy xut hin cc b x l c nhiu b thc hin tc v c lp
vi nhau (nhiu ALU, b tnh ton s l, np d liu, lu d liu, nhy), c th thc hin song
song nhiu lnh (lnh tnh s nguyn, s l, lnh b nh, lnh nhy...). S lnh c th c thi
hnh song song cng nhiu th phn cng thc hin vic ny cng phc tp.
53
vi s pht trin ca cng ngh my tnh khin ngi ta ngh ti gii php song song
theo ngi ta tng cng hiu qu ca my tnh bng cch tng s lng b x l.
Cc my tnh c th sp xp vo 4 loi sau:
1- SISD (Single Instructions Stream, Single Data Stream): My tnh mt dng
lnh, mt dng s liu.
2- SIMD (Single Instructions Stream, Multiple Data Stream): My tnh mt
dng lnh, nhiu dng s liu.
3- MISD (Multiple Instructions Stream, Single Data Stream):My tnh nhiu
dng lnh, mt dng s liu.
4- MIMD (Multiple Instruction Stream, Multiple Data Stream): My tnh
nhiu dng lnh, nhiu dng s liu.
Kiu phn loi ny n gin, d hiu, vn cn hiu lc n hm nay, mc d
c nhng my tnh dng kin trc hn tp.
Cc my tnh SISD tng ng vi cc my mt b x l m chng ta
nghin cu.
Cc my MISD kiu my tnh ny khng sn xut thng mi.
Cc my SIMD c mt s ln cc b x l ging nhau, cng thc hin mt
lnh ging nhau x l nhiu dng d liu khc nhau. Mi b x l c b nh d
liu ring, nhng ch c mt b nh lnh v mt b x l iu khin, b ny c v
thi hnh cc lnh. My CONNECTION MACHINE 2 (65536 b x l 1 bt) ca cng
ty Thinking Machine Inc, l mt v d in hnh ca SIMD. Tnh song song dng
trong cc my SIMD l tnh song song ca cc d liu. N ch c hiu qu nu cu
trc cc d liu d dng thch ng vi cu trc vt l ca cc b x l thnh vin. Cc
b x l vc-t v mng thuc loi my tnh ny
Cc my MIMD c kin trc song song, nhng nm gn y, cc my MIMD
ni ln v c xem nh mt kin trc ng nhin phi chn cho cc my nhiu b
x l dng trong cc ng dng thng thng, mt tp hp cc b x l thc hin mt
chui cc lnh khc nhau trn cc tp hp d liu khc nhau. Cc my MIMD hin ti
c th c xp vo ba loi h thng s c gii thiu trong phn tip theo ca
chng trnh l: SMP (Symmetric Multiprocesors), Cluster v NUMA (Nonunifrom
Memory Access)
a). Mt h thng SMP bao gm nhiu b x l ging nhau c lp t bn
trong mt my tnh, cc b x l ny kt ni vi nhau bi mt h thng bus bn trong
hay mt vi s sp xp chuyn mch thch hp. Vn ln nht trong h thng SMP
l s kt hp cc h thng cache ring l. V mi b x l trong SMP c mt cache
ring ca n, do , mt khi d liu trong b nh trong c th tn ti trong mt hay
nhiu cache khc nhau. Nu mt khi d liu trong mt cache ca mt b x l no
b thay i s dn n d liu trong cache ca cc b x l cn li v trong b nh
trong khng ng nht. Cc giao thc cache kt hp c thit k gii quyt vn
ny.
54
55
B x l
L1 Cache
B x l
L1 Cache
L2 cache
L1 Cache
L2 cache
L2 cache
Bus dng
h
iu hp
vo ra
B nh trong
dng chung
Bus
ni
ngoi
vi
iu hp
vo ra
iu hp
vo ra
Hnh III.9: My tnh song song vi b nh dng chung, h thng bus dng chung
B X
L
+
CACHE
B NH
TRONG
B X
L
+
CACHE
I/O
B NH
TRONG
B X
L
+
CACHE
I/O
B NH
TRONG
I/O
B NH
TRONG
I/O
H thng kt ni
B NH
TRONG
I/O
B X
L
+
CACHE
B NH
TRONG
I/O
B X
L
+
CACHE
56
B X
L
+
CACHE
57
Kin trc song song pht trin mnh trong thi gian gn y do cc l do:
- Vic dng x l song song c bit trong lnh vc tnh ton khoa hc v cng
ngh. Trong cc lnh vc ny ngi ta lun cn n my tnh c tnh nng cao hn.
- Ngi ta chp nhn rng mt trong nhng cch hiu qu nht ch to
my tnh c tnh nng cao hn cc my n x l l ch to cc my tnh a x l.
- My tnh a x l rt hiu qu khi dng cho a chng trnh. a chng trnh
c dng ch yu cho cc my tnh ln v cho cc my phc v ln.
Cc v d v cc siu my tnh dng k thut x l song song:
- My in ton Blue Gene/L ca IBM ang c t ti Phng th nghim
Lawrence Livermore, v ng u trong s 500 siu my tnh mnh nht th gii. Siu
my tnh Blue Gene/L s c s dng cho cc cng vic "phi truyn thng", ch yu l
gi lp v m phng cc qu trnh sinh hc v nguyn t. My in ton Blue Gene/L
t tc hn 70 teraflop (nghn t php tnh/giy). Kt qu ny c th s a c my
ln v tr dn u trong danh sch cc siu my tnh nhanh nht th gii, c cng b
ngy 8/11/2004. Theo , siu my tnh do IBM lp rp t tc 70,72 teraflop trong
cc cuc th nghim hi thng 10/2004. IBM nghin cu v pht trin Blue Gene vi
mc ch th nghim nhm to ra cc h thng cc mnh nhng chim t khng gian v
tiu th t nng lng. IBM d kin, s lp t cho phng th nghim quc gia Lawrence
Livermore mt siu my tnh c tc nhanh gp 4 ln so vi k lc va t c. Khi
, thit b s c ng dng vo nhiu nghin cu khoa hc. H thng mi bao gm
16,384 giao im in ton kt ni 32.768 b x l.
- Thng tin mi nht (02/2005) cho bit: siu my tnh IBM Blue Gene/L va
thit lp k lc mi l c kh nng x l 135,5 nghn t php tnh/giy (135,3
teraflop), vt xa k lc 70,72 teraflop do chnh siu my tnh ny lp nn. S b x l
(BXL) ca Blue Gene/L va c cc nh khoa hc tng ln gp i (64.000 BXL) nhm
tng cng kh nng tnh ton cho siu my tnh ny. Cng cn phi nhc li rng thit
k hon thin ca siu my tnh Blue Gene/L, d kin s hon tt vo khong thng 6 ti,
s bao gm 130.000 BXL vi tc tnh ton c k vng vo khong 360 teraflop.
Blue Gene l tn gi chung cho d n nghin cu siu my tnh c IBM khi
ng t nm 2000, vi mc ch ban u l thit k mt "c my" c kh nng x l 1
teraflop. Trong khi , siu my tnh Blue Gene/L l mt trong nhiu sn phm ch lc
ca IBM nhm cnh tranh vi cc hng i th Silicon Graphics v NEC.
- Hng in t khng l NEC pht hnh mt supercomputer dng vector, my
SX-8 mi ra i c tc x l cc i ln ti 65 teraflop (65 nghn t php tnh du
phy ng/giy) v kh nng hot ng n nh mc xp x 90% ca tc 58,5%
teraflop. My SX-8 c kin trc khc hn Blue Gene/L ca IBM. N dng kin trc
vector nn em n n nh khi hot ng cao hn nhiu so vi dng my tnh v
hng (scalar) nh ca IBM
- Mt h thng ti trung tm nghin cu ca C quan hng khng v tr M
(NASA) ti California cng t c tc 42,7 teraflop. Vi tn gi Columbia, siu
my tnh ny s c s dng nghin cu kh tng v thit k my bay. H thng tr
gi 50 triu USD (thi im thng 10/2004) ny s dng phn mm Linux v c
SGI k hp ng bn cho C quan hng khng v tr M NASA. N c th thc hin
58
42,7 nghn t php tnh/giy (42,7 teraflop). Tuy nhin, tc cha phi l tt c
nhng g ni bt ca siu my tnh ny: h thng mi ch khai thc c 4/5 cng sut ca
10.240 b x l Intel Itanium 2 trong ton b c my t trung tm nghin cu ca
NASA California (M). Siu my tnh ny khng ging vi hu ht cc siu my tnh
hin nay thng c to nn theo kiu cluster, vi s tham gia ca nhiu c my gi r.
Columbia c thit lp t 20 my tnh m mi chic c 512 b x l, kt ni bng cng
ngh mng cao tc v u chy mt h iu hnh c lp. Cch xy dng ny rt hu ch
cho nhng cng vic nh gi lp cc yu t kh ng lc cho tu khng gian. Mt ng
dng khc ca siu my tnh Columbia l vic d bo bo. Phn mm cho tc v ny
ang c thit k v ha hn kh nng d bo chnh xc ng i ca bo sm 5 ngy.
Ton b my Columbia chim dng mt din tch bng khong 3 sn bng r.
C nhiu thanh ghi: s lng thanh ghi cc b x l kin trc IA-64 l 256
thanh ghi. Trong , 128 thanh ghi tng qut (GR) 64 bit cho cc tnh ton s nguyn,
lun l; 128 thanh ghi 82 bit (FR) cho cc php tnh du chm ng v d liu ho;
ngoi ra, cn c 64 thanh ghi thuc tnh (PR)1 bit ch ra cc thuc tnh lnh ang thi
hnh.
59
Kin trc IA-64 nh ngha mt gi (buldle) 128 bit cha ba lnh (mi lnh di
41 bit) v mt trng mu (template field) 5 bit. B x l c th ly mt hay nhiu gi
lnh thi hnh cng lc. Trng mu (template field) ny cha cc thng tin ch ra cc
lnh c th thc hin song song (Bng III.1). Cc lnh trong mt b c th l cc lnh
c lp nhau. B bin dch s sp xp li cc lnh trong cc gi lnh k nhau theo mt
th t cc lnh c th c thc hin song song
Hnh III.12a ch ra nh dng lnh trong kin trc IA-64. Hnh III.12b m t
dng tng qut ca mt lnh trong gi lnh. Trong mt lnh, m lnh ch c 4 bit ch ra
16 kh nng c th thi thi hnh mt lnh v 6 bit ch ra thanh ghi thuc tnh c dng
vi lnh. Tuy nhin, cc m tc v ny cn tu thuc vo v tr ca lnh bn trong gi
lnh, v vy kh nng thi hnh ca lnh nhiu hn s m tc v c ch ra. Hnh III.12c
m t chi tit cc trng trong mt lnh (41 bit)
Trong bng III.1 , cc kiu L-Unit, X-Unit l cc kiu m rng, c th thc hin
lnh bi I-Unit hay B-Unit.
Template
00
01
02
03
04
05
08
09
0A
Slot 0
M-Unit
M-Unit
M-Unit
M-Unit
M-Unit
M-Unit
M-Unit
M-Unit
M-Unit
Slot 1
I-Unit
I-Unit
I-Unit
I-Unit
L-Unit
L-Unit
M-Unit
M-Unit
M-Unit
60
Slot 2
I-Unit
I-Unit
I-Unit
I-Unit
X-Unit
X-Unit
I-Unit
I-Unit
I-Unit
0B
0C
0D
0E
0F
10
11
12
13
16
17
18
19
1C
1D
M-Unit
M-Unit
I-Unit
M-Unit
F-Unit
I-Unit
M-Unit
F-Unit
I-Unit
M-Unit
M-Unit
F-Unit
M-Unit
M-Unit
F-Unit
M-Unit
I-Unit
B-Unit
M-Unit
I-Unit
B-Unit
M-Unit
B-Unit
B-Unit
M-Unit
B-Unit
B-Unit
B-Unit
B-Unit
B-Unit
B-Unit
B-Unit
B-Unit
M-Unit
M-Unit
B-Unit
M-Unit
M-Unit
B-Unit
M-Unit
F-Unit
B-Unit
M-Unit
F-Unit
B-Unit
Bng III.1: Bng m ho tp hp cc nh x trong trng mu.
*****
61
CU HI N TP V BI TP CHNG III
*****
1. Cc thnh phn v nhim v ca ng i d liu?
2. M t ng i d liu ng vi cc lnh sau:
i. ADD R1,R2,R3
ii. SUB R1, R2, (R3)
iii. ADD R1, R5, #100
iv. JMP R1 (Nhy n nh m R1 tr ti)
v. BRA +5 (Nhy b 5 lnh)
3. Th no l ngt qung? Cc giai on thc hin ngt qung ca CPU.
4. V hnh m t k thut ng dn. K thut ng dn lm tng tc CPU
ln bao nhiu ln (theo l thuyt)? Ti sao trn thc t s gia tng ny li t
hn?
5. Cc iu kin m mt CPU cn phi c ti u ho k thut ng dn. Gii
thch tng iu kin.
6. Cc kh khn trong k thut ng dn v cch gii quyt kh khn ny.
7. Th no l my tnh vect? Cc kiu ca kin trc vect?
8. Cho v d v my tnh mt dng lnh, nhiu dng s liu (SIMD)
9. Cc my tnh song song nhiu dng lnh, nhiu dng s liu (MIMD) dng
nhiu b x l, c phn thnh 2 loi tu theo t chc b nh ca chng l:
my tnh a x l c b nh tp trung chia s v my tnh a x l c b nh
phn tn. Phn tch u - khuyt im ca hai loi my tnh ny.
10. Cc loi h thng MIMD.
11. Cc c trng ca kin trc IA-64? nh dng lnh trong kin trc IA-64?
62
Chng IV: Cc cp b nh
Chng IV: CC CP B NH
Mc ch: Chng ny gii thiu chc nng v nguyn l hot ng ca cc cp
b nh my tnh: b nh cache: nguyn l vn hnh, phn loi cc mc, nh gi hiu
qu hot ng; v nguyn l vn hnh ca b nh o.
Yu cu: Sinh vin phi hiu c cc cp b nh v cch thc vn hnh ca cc
loi b nh c gii thiu c th nh gi c hiu nng hot ng ca cc loi b
nh.
IV.1. CC LOI B NH
B nh cha chng trnh, ngha l cha lnh v s liu. Ngi ta phn bit cc
loi b nh: B nh trong (RAM-B nh vo ra ngu nhin), c ch to bng cht bn
dn; b nh ch c (ROM) cng l loi b nh ch c v b nh ngoi bao gm: a
cng, a mm, bng t, trng t, cc loi a quang, cc loi th nh,...
B nh RAM c c tnh l cc nh c th c c hoc vit vo trong
khong thi gian bng nhau cho d chng bt k v tr no trong b nh. Mi nh c
mt a ch, thng thng, mi nh l mt byte (8 bit), nhng h thng c th c ra
hay vit vo nhiu byte (2,4, hay 8 byte). B nh trong (RAM) c c trng bng dung
lng v t chc ca n (s nh v s bit cho mi nh), thi gian thm nhp (thi
gian t lc ua ra a ch nh n lc c c ni dung nh ) v chu k b nh
(thi gian gia hai ln lin tip thm nhp b nh).
MAR
RAM
Wi
MBR
Wj
R/W
63
Chng IV: Cc cp b nh
i thi gian thm nhp nh. Vic lu gi thng tin trong bit nh ch l tm thi v t
in s phng ht in tch np vo v nh vy phi lm ti b nh sau mi 2s.
Lm ti b nh l c nh v vit li ni dung vo li nh. Vic lm ti c
thc hin vi tt c cc nh trong b nh. Vic lm ti b nh c thc hin t ng
bi mt vi mch b nh. B nh DRAM chm nhng r tin hn SRAM.
64
Chng IV: Cc cp b nh
Loi
C ch xo
RAM
ROM
Programmable ROM
(PROM)
Erasable PROM
Electrically Erasable
PROM (EEPROM)
Flash Memory
c/ghi
ch c
Khng th xo
Tia cc tm, mc chip
hu ht ch
c
C ch
ghi
bng in
Mt n
bng in
Tnh bay
hi
C
Khng
IV.2. CC CP B NH
Cc c tnh nh lng thng tin lu tr, thi gian thm nhp b nh, chu k b
nh, gi tin mi bit nh khin ta phi phn bit cc cp b nh: cc b nh nhanh vi
dung lng t n cc b nh chm vi dung lng ln (hnh IV.3)
Hnh IV.3: Cc cp b nh
65
Chng IV: Cc cp b nh
Mc
cache - B
nh trong
Cc thanh ghi
Cache
Mc b
nh o
B nh trong
a cng
Hnh IV.4: Hai mc b nh
Bng t, CD, DVD
Hnh IV.4: Hai mc b nh
66
Chng IV: Cc cp b nh
B x l
Cache
B nh trong
cache.
- Trng pht tht bi cache (cache penalty): Thi gian cn thit x l mt
tht bi cache. Thi gian bao gm thi gian thm nhp b nh trong cng vi thi gian
chuyn khi cha t cn c t b nh trong n cache. Thi gian ny tu thuc vo kch
thc ca khi.
hiu c cch vn hnh ca cache, ta ln lt xem xt v tr li bn cu hi
lin quan n cc tnh hung khc nhau xy ra trong b nh trong.
Cu hi 1: Phi mt khi b nh vo ch no ca cache (sp xp khi)?
Cu hi 2: Lm sao tm mt khi khi n hin din trong cache (nhn din
khi)?
67
Chng IV: Cc cp b nh
Kiu hon ton phi hp: trong kiu t khi ny, mt khi trong b nh
trong c th c t vo v tr bt k trong cache.
Nh vy, trong kiu xp t khi ny, mi v tr t khi trong cache c th cha
mt trong tt c cc khi trong b nh
68
Chng IV: Cc cp b nh
S th t khi
1
0
1
1
1
2
1
3
1
4
1
5
1
6
1
7
1
8
1
9
2
0
2
1
2
2
2
3
2
4
2
5
2
6
2
7
2
8
2
9
3
0
3
1
B nh trong
S th t khi
0 1 2 3 4 5 6 7
0 1 2 3 4 5 6 7
B nh cache
TH0
TH1
TH2
TH3
Phi hp theo tp hp
69
Chng IV: Cc cp b nh
xt.
+
Phn nhn: so snh tng ng vi nhn ca khi cache c ch ra bi
phn ch s khi.
Ch s khi trong b nh
Nhn
-
Ch s khi cache
a ch
t cn c trong khi
i vi kiu hon ton phi hp, phn nhn dng ch s khi trong a ch
s c so snh vi nhn ca tt c cc khi cache.
a ch
t cn c trong khi
Ch s khi
Ch s tp hp
a ch
t cn c trong khi
Ch s khi b nh (Nhn)
(5 bit)
-
a ch
t cn c trong khi
(5 bit)
a ch
t cn c trong khi
(5 bit)
70
Chng IV: Cc cp b nh
10 bit
Ch s khi b nh (5 bit)
Nhn
Ch s tp hp
(3 bit)
(2 bit)
a ch
t cn c trong khi
(5 bit)
71
Chng IV: Cc cp b nh
=
+
trung bnh bnh
nhpthanh cng thtbai thtbai
Thi gian thm nhp thnh cng l thi gian thm nhp vo mt thng tin trong mt
thnh cng cache. T s tht bi l t s gia s tht bi cache v tng s thm nhp cache.
Thi gian thm nhp thnh cng v trng pht tht bi c o bng n v thi gian hoc
bng chu k xung nhp (clock cycle).
Trong vic tm kim thng tin trong cache phi ch lm gim t l tht bi m
cc nguyn nhn chnh l nh sau:
72
Chng IV: Cc cp b nh
- Khi ng: trong ln thm nhp cache u tin, khng c thng tin cn tm
trong cache nn phi chuyn khi cha thng tin vo cache.
- Kh nng: v cache khng th cha tt c cc khi cn thit cho vic thi hnh
mt chng trnh nn gp tht bi do cache thiu kh nng, do mt khi b ly ra khi
cache ri li c a vo sau ny.
- Tranh chp: Nu chin thut thay th cc khi l phi hp theo tp hp hay
tng ng trc tip, cc tht bi do tranh chp xy ra v mt khi c th b a ra khi
cache ri c gi vo sau nu c nhiu khi phi c thay th trong cc tp hp.
Ba nguyn nhn trn cho ta nim v nguyn nhn tht bi, nhng m hnh n
gin trn c nhng hn ch ca n. M hnh ny gip ta thy mt s liu trung bnh
nhng cha gii thch c tng tht bi mt. V d, nu tng kch thc cache th gim
tht bi do tranh chp v tht bi do kh nng v cache cng ln th nhiu khi c th
c a vo. Tuy nhin, mt tht bi c th i t tht bi do kh nng n tht bi do
tranh chp khi kch thc ca cache thay i. Khi nu ba nguyn nhn trn ta khng
lu n cch thc thay th cc khi. Cch thc ny c th dn n nhng vn hnh bt
thng nh l t l tht bi cao ln khi phi hp ln ln.
IV.7. CC MC CACHE
Vic dng cache trong c th lm cho s cch bit gia kch thc v thi gian
thm nhp gia cache trong v b nh trong cng ln. Ngi ta a vo nhiu mc
cache:
Cache mc mt (L1 cache): thng l cache trong (on-chip cache; nm bn
trong CPU)
Cache mc hai (L2 cache) thng l cache ngoi (off-chip cache; cache
ny nm bn ngoi CPU).
Ngoi ra, trong mt s h thng (PowerPC G4, IBM S/390 G4, Itanium
ca Intel) cn c t chc cache mc ba (L3 cache), y l mc cache trung gian gia
cache L2 v mt th b nh.
73
Chng IV: Cc cp b nh
Kiu
Nm pht
hnh
L1 Cache a
L2 Cache
L3 Cache
IBM 360/85
PDP-11/70
VAX 11/780
IBM 3033
IBM 3090
Intel 80486
Pentium
Mainframe
Mini Computer
Mini Computer
Mainframe
Mainframe
PC
PC
1968
1975
1978
1978
1985
1989
1993
16 to 32 KB
1 KB
16 KB
64 KB
128 to 256 KB
8 KB
8 KB / 8 KB
PowerPC 601
PowerPC 620
PowerPC G4
PC
PC
PC/Server
1993
1996
1999
32 KB
32 KB / 32 KB
32 KB / 32 KB
IBM S390/G4
IBM S390/G6
Pentium 4
IBM SP
Mainframe
Mainframe
PC/Server
High-End server/
Super Computer
Super Computer
PC/Server
High-End server
1997
1999
2000
2000
32 KB
256 KB
8 KB / 8 KB
64 KB / 32 KB
256 to 512
KB
256KB to
1MB
256 KB
8 MB
256 KB
8 MB
2000
2001
2001
8 KB
16 KB / 16 KB
32 KB / 32 KB
B x l
CRAY MTA b
Itanium
SGI Origin 2001
a
2 MB
96 KB
4 MB
2 MB
2 MB
2 MB
-
IV.8. B NH TRONG
B nh trong tho mn cc yu cu ca cache v c dng lm m vo
ra v b nh trong va l ni cha cc thng tin t ngoi a vo, va l ni xut
ra cc thng tin cho cache. Vic o hiu qu ca b nh trong da vo thi gian
thm nhp v b rng di thng. Thng thng thi gian thm nhp b nh trong l
phn t quan trng cho cache trong lc di thng b nh l phn chnh cho cc tc
v xut nhp. Vi vic dng ph bin cc cache ngoi, di thng ca b nh trong
cng tr thnh quan trng cho cache.
Mc d cache cn b nh trong c thi gian thm nhp nh, nhng thng th
d ci thin di thng b nh nh nhiu cch t chc b nh mi, hn l gim thi
gian thm nhp cho cache. Cache th hng cc tin b v di thng bng cch tng
kch thc ca mi khi ca cache m khng tng ng k trng pht tht bi cache.
Ngi ta dng cc k thut sau y ni rng di thng ca b nh trong:
Ni rng chiu di nh trong. y l k thut n gin tng gii thng
b nh. Thng thng cache v b nh trong c chiu rng nh l chiu rng 1 t v b
x l thm nhp vo mt t nh. Nhn i, nhn bn chiu rng nh ca cache v b
nh trong lm lu lng thm nhp b nh trong c nhn i hay nhn bn. Vy cng
phi chi tiu thm ni rng bus b nh (l bus ni b x l vi b nh).
Mt v d b x l c chiu di nh trong ln l b x l ALPHA AXP 21064 (Hng
DEC). Cache ngoi, b nh trong v bus b nh u c rng l 256 bit.
74
Chng IV: Cc cp b nh
Di 0
a ch
Di 1
a ch
Di 2
a ch
Di 3
1
2
3
5
6
7
9
10
11
13
14
15
Hnh IV.6: B nh an cho bc 4.
Di th i cha tt c cc t c a ch tho mn cng thc (a ch) mod 4 = i
IV.9. B NH O
B nh o xc nh mt c ch vn chuyn t ng s liu gia b nh trong v
b nh ngoi (a t).
Trc y, khi di ca chng trnh vt qu gii hn dung lng b nh th
ngi lp trnh phi phn chia chng trnh ca mnh thnh tng phn t loi b nhau
(overlays) v phi t qun l vic trao i thng tin gia b nh v a t. B nh o lm
nh trch nhim ca cc nh lp trnh bng cch lm cho vic trao i thng tin ny c
thc hin mt cch t ng.
Trong cc b x l hin i, b nh o c dng cho php thc hin cng
lc nhiu tin trnh (process), mi tin trnh c mt khng gian nh v ring. Nu tt c
cc khng gian nh v ny u thuc khng gian nh v b nh trong th rt tn km. B
nh o bao gm b nh trong v b nh ngoi c phn tch thnh khi c th cung
cp cho mi chng trnh mt s khi cn thit cho vic thc hin chng trnh . Hnh
IV.7 cho thy mt chng trnh cha trong b nh o gm 4 khi, 3 trong 4 khi nm b
nh trong, khi th t nm trn a.
75
Chng IV: Cc cp b nh
a ch vt l
A
B
C
D
b nh trong
0
4K
8K
12K
16K
20K
24K
28K
A
B
...
...
a cng
DD
b nh o
16 - 128 byte
1 - 2 xung nhp
6 - 60 xung
2 - 40 xung
T s tht bi
0,5% - 10%
0,00001% - 0,001%
Dung lng
8 KB 8MB
16 MB 8GB
76
Chng IV: Cc cp b nh
77
Chng IV: Cc cp b nh
CPU
Base
a ch
logic
ng
+
<
S: a ch on trong b nh
o
D: di on trong b nh o
Limit: gii hn ti a ca on
Base: di trong on
sai
a ch
vt l
B NH
TRONG
78
Chng IV: Cc cp b nh
79
Chng IV: Cc cp b nh
tri php b nh trc khi vic thm nhp ny gy h hi. Cc tin trnh c bo v v
c bng trang ring cho mnh tr n cc trang tch ri nhau trong b nh.
*****
80
Chng IV: Cc cp b nh
CU HI N TP V BI TP CHNG IV
*****
1. S khc nhau gia SRAM v DRAM? Trong my tnh chng c dng
u?
2. Mc tiu ca cc cp b nh?
3. Nu hai nguyn tc m cache da vo vn hnh.
4. Cho mt b nh cache tng ng trc tip c 8 khi, mi khi c 16 byte. B
nh trong c 64 khi. Gi s lc khi ng my, 8 khi u tin ca b nh
trong c a ln cache.
a. Vit bng nhn ca cc khi hin ang nm trong cache
b. CPU ln lt a cc a ch sau y c s liu: O4AH, 27CH, 3F5H.
Nu tht bi th cp nht bng nhn.
c. CPU dng cch ghi li. Khi tht bi cache, CPU dng cch ghi c np.
M t cng vic ca b qun l cache khi CPU a ra cc t sau y ghi
vo b nh trong: 0C3H, 05AH, 1C5H.
5. Cc nguyn nhn chnh gy tht bi cache?
6. Cc gii php m bo tnh ng nht d liu trong h thng b a x l c
b nh chia s dng chung?
7. Cc cch ni rng dy thng ca b nh trong?
8. Ti sao phi dng b nh o?
9. S khc bit gia cache v b nh o?
81
V.1. DN NHP
B x l ca my tnh in t lin h vi bn ngoi nh cc b phn xut nhp
(I/O) m ta cn gi l ngoi vi.
Cc ngoi vi thng dng l:
- Mn hnh, bn phm, chut, my in, th mng... l nhng b phn gip con
ngi s dng my tnh d dng.
- Cc a t, bng t, a quang, cc loi th nh l nhng b phn lu tr thng
tin tr lng ln.
Tt c cc ngoi vi u c ni vo b x l v b nh trong bng mt h
thng dy ni phc tp v tnh a dng ca cc ngoi vi.
Trong chng ny chng ta tp trung ni n cc b phn lu tr s liu c tr
lng cao (a t, a quang, bng t) v s kt ni cc b phn ny vo my tnh.
V.2. A T
D rng cng ngh mi khng ngng pht minh nhiu loi b phn lu tr mt
lng thng tin ln nhng a t vn gi v tr quan trng t nm 1965. a t c hai
nhim v trong my tnh.
- Lu tr di hn cc tp tin.
- Thit lp mt cp b nh bn di b nh trong lm b nh o lc chy
chng trnh.
Do a mm dn c cc thit b lu tr khc c cc tnh nng u vit hn nn
chng ta khng xt n thit b ny trong chng trnh m ch ni n a cng. Trong ti
liu ny m t mt cch khi qut cu to, cch vn hnh cng nh cp n cc tnh
cht quan trng ca a cng.
Mt a cng cha nhiu lp a (t 1 n 4) quay quanh mt trc khong 3.60015.000 vng mi pht. Cc lp a ny c lm bng kim loi vi hai mt c ph mt
cht t tnh (hnh V.1). ng knh ca a thay i t 1,3 inch n 8 inch. Mi mt ca
mt lp a c chia thnh nhiu ng trn ng trc gi l rnh. Thng thng mi
mt ca mt lp a c t 10.000 n gn 30.000 rnh. Mi rnh c chia thnh nhiu
cung (sector) dng cha thng tin. Mt rnh c th cha t 64 n 800 cung. Cung l n
v nh nht m my tnh c th c hoc vit (thng thng khong 512 bytes). Chui
thng tin ghi trn mi cung gm c: s th t ca cung, mt khong trng, s liu ca
cung bao gm c cc m sa li, mt khong trng, s th t ca cung tip theo.
82
Mt ghi khng u
Mt ghi u
83
V.3. A QUANG
Cc thit b lu tr quang rt thch hp cho vic pht hnh cc sn phm vn
ho, sao lu d liu trn cc h thng my tnh hin nay. Ra i vo nm 1978, y l
sn phm ca s hp tc nghin cu gia hai cng ty Sony v Philips trong cng nghip
gii tr. T nm 1980 n nay, cng nghip a quang pht trin mnh trong c hai lnh
vc gii tr v lu tr d liu my tnh. Qu trnh c thng tin da trn s phn chiu
ca cc tia laser nng lng thp t lp lu tr d liu. B phn tip nhn nh sng s
nhn bit c nhng im m ti tia laser b phn x mnh hay bin mt do cc vt
khc (pit) trn b mt a. Cc tia phn x mnh ch ra rng ti im khng c l khc
v im ny c gi l im nn (land). B nhn nh sng trong a thu nhn cc tia
phn x v khuch tn c khc x t b mt a. Khi cc ngun sng c thu nhn, b
vi x l s dch cc mu sng thnh cc bit d liu hay m thanh. Cc l trn CD su 0,12
micron v rng 0,6 micron (1 micron bng mt phn ngn mm). Cc l ny c khc
theo mt track hnh xon c vi khong cch 1,6 micron gia cc vng, khong 16.000
track/inch. Cc l (pit) v nn (land) ko di khon 0,9 n 3,3 micron. Track bt u t
pha trong v kt thc pha ngoi theo mt ng khp kn cc ra a 5mm. D liu
lu trn CD thnh tng khi, mi khi cha 2.352 byte. Trong , 304 byte cha cc
84
thng tin v bit ng b, bit nhn dng (ID), m sa li (ECC), m pht hin li (EDC).
Cn li 2.048 byte cha d liu. Tc c chun ca CD-ROM l 75 khi/s hay
153.600 byte/s hay 150KB/s (1X).
Di y l mt s loi a quang thng dng.
CD (Compact Disk): a quang khng th xo c, dng trong cng nghip
gii tr (cc a m thanh c s ho). Chun a c ng knh 12 cm, m thanh pht t
a khong 60 pht (khng dng).
CD-ROM (Compact Disk Read Only Memory): a khng xo dng cha cc
d liu my tnh. Chun a c ng knh 12 cm, lu tr d liu hn 650 MB. Khi pht
hnh, a CD-ROM c cha ni dung. Thng thng, da CD-ROM c dng
cha cc phn mm v cc chng trnh iu khin thit b.
CD-R (CD-Recordable): Ging nh a CD, a mi cha c thng tin, ngi
dng c th ghi d liu ln a mt ln v c c nhiu ln. D liu trn a CD-R
khng th b xo.
CD-RW (CD-Rewritable): Ging nh a CD, a mi cha c thng tin, ngi
dng c th ghi d liu ln a, xo v ghi li d liu trn a nhiu ln.
DVD (Digital Video Disk - Digital Versatile Disk): Ra i phc v cho cng
nghip gii tr, a cha cc hnh nh video c s ho. Ngy nay, DVD c s dng
rng ri trong cc ng dng cng ngh thng tin. Kch thc a c hai loi: 8cm v 12
cm. a DVD c th cha d liu trn c hai mt a, dung lng ti a ln n 17GB.
Cc thng s k thut ca a DVD-ROM (loi a ch c) so vi CD-ROM. Tc c
chun (1X) ca DVD l 1.3MB/s (1X ca DVD tng ng khong 9X ca CDROM).
DVD-R (DVD-Recordable): Ging nh a DVD-ROM, ngi dng c th ghi
d liu ln a mt ln v c c nhiu ln. a ny ch c th ghi c trn mt mt
a, dung lng ghi trn mi mt ti a l 4.7 GB.
DVD-RW (DVD-Rewritable): Ging nh a DVD-ROM, ngi dng c th
ghi, xo v ghi li d liu ln a nhiu ln.. a ny cng c th ghi c trn mt mt
a, dung lng ghi trn mi mt ti a l 4.7 GB.
85
V.4. CC LOI TH NH
Hin nay, th nh l mt trong nhng cng ngh mi nht c dng lm thit
b lu tr. Th nh flash l mt dng b nh bn dn EEPROM(cng ngh dng ch
to cc chip BIOS trn cc v mch chnh), c cu to bi cc hng v cc ct. Mi v
tr giao nhau l mt nh gm c hai transistor, hai transistor ny cch nhau bi mt lp
-xt mng. Mt transistor c gi l floating gate v transistor cn li c gi l
control gate. Floating gate ch c th ni kt vi hng (word line) thng qua control gate.
Khi ng kt ni c thit lp, bit c gi tr 1. chuyn sang gi tr 0 theo mt qui
trnh c tn Fowler-Nordheim tunneling. Tc , yu cu v dng in cung cp thp v
c bit vi kch thc nh gn ca cc loi th nh lm cho kiu b nh ny c dng
rng ri trong cng ngh lu tr v gii tr hin nay.
V.5. BNG T
Bng t c cng cng ngh vi cc a t nhng khc a t hai im:
- Vic thm nhp vo a t l ngu nhin cn vic thm nhp vo bng t l
tun t. Nh vy vic tm thng tin trn bng t mt nhiu thi gian hn vic tm thng
tin trn a t.
- a t c dung lng hn ch cn bng t gm c nhiu cun bng c th ly
ra khi my c bng nn dung lng ca bng t l rt ln (hng trm GB). Vi chi ph
thp, bng t vn cn c dng rng ri trong vic lu tr d liu d phng.
Cc bng t c chiu rng thay i t 0,38cm n 1,27 cm c ng thnh
cun v c cha trong mt hp bo v. D liu ghi trn bng t c cu trc gm mt
s cc rnh song song theo chiu dc ca bng.
C hai cch ghi d liu ln bng t:
Ghi ni tip: vi k thut ghi xon c, d liu ghi ni tip trn mt rnh ca
bng t, khi kt thc mt rnh, bng t s quay ngc li, u t s ghi d liu trn rnh
mi tip theo nhng vi hng ngc li. Qu trnh ghi c tip din cho n khi y
bng t.
Ghi song song: tng tc c-ghi d liu trn bng t, u c - ghi c th
c-ghi mt s rnh k nhau ng thi. D liu vn c ghi theo chiu dc bng t
nhng cc khi d liu c xem nh ghi trn cc rnh k nhau. S rnh ghi ng thi
trn bng t thng thng l 9 rnh (8 rnh d liu - 1byte v mt rnh kim tra li).
86
87
Bus h thng
Bus ni ngoi vi
rng ca bus
ng dy a ch v s liu
khc nhau
ng a ch v s liu c a hp
S t c chuyn
Chuyn nhiu t
Chuyn n gin mi ln mt t
Ch nhn ca bus
Nhiu
Mt
Chuyn tng gi
Xung nhp
ng b
Khng. Kt ni mt ln v chuyn ht
thng tin
Bt ng b
89
Vi c ch c/ghi thng tin din ra trn nhiu a (ghi an cho hay soi
gng).
3. Trong mng a c lu cc thng tin kim tra li d liu; do , d liu c
th c phc hi nu c mt a trong mng a b h hng .
Tu theo k thut thit lp, RAID c th c cc mc sau:
i). RAID 0: Thc ra, k thut ny khng nm trong s cc k thut c c ch an
ton d liu. Khi mng c thit lp theo RAID 0, a logic c c (m h iu hnh
nhn bit) c dung dng bng tng dung lng ca cc a thnh vin. iu ny gip
cho ngi dng c th c mt a logic c dung lng ln hn rt nhiu so vi dung
lng tht ca a vt l cng thi im. D liu c ghi phn tn trn tt c cc a
trong mng. y chnh l s khc bit so vi vic ghi d liu trn cc a ring l bnh
thng bi v thi gian c-ghi d liu trn a t l nghch vi s a c trong tp hp
(s a trong tp hp cng nhiu, thi gian c ghi d liu cng nhanh). Tnh cht ny
91
Strip 1
Strip 2
Strip 3
Strip 4
Strip 5
Strip 6
Strip 7
Strip 8
Strip 9
Strip 10
Strip 11
Strip 12
Strip 13
Strip 14
Strip 15
Strip 1
Strip 2
Strip 3
Strip 0
Strip 1
Strip 2
Strip 3
Strip 4
Strip 5
Strip 6
Strip 7
Strip 4
Strip 5
Strip 6
Strip 7
Strip 8
Strip 9
Strip 10
Strip 11
Strip 8
Strip 9
Strip 10
Strip 11
Strip 12
Strip 13
Strip 14
Strip 15
Strip 12
Strip 13
Strip 14
Strip 15
92
b0
b1
b2
F1(b)
F0(b)
b3
F2(b)
b0
b1
b2
P(b)
b3
Block1
Block2
Block3
P(0-3)
B4
B5
B6
B7
P(4-7)
B8
B9
B10
B11
P(8-11)
B12
B13
B14
B15
P(12-15)
v). RAID 5: yu cu thit lp ging nh RAID 4, d liu c ghi tng khi trn
cc a thnh vin, cc bit chn l c tnh ton mc khi c ghi tri u ln trn
tt c cc a trong mng. Tng t RAID 4, khi mt a bt k trong mng b h hng,
h thng vn hot ng bnh thng. Khi thay th mt a mi vo mng, cn c vo d
liu trn cc a cn li, h thng ti to thng tin. Hiu sut s dng a cho cch thit
lp ny l n-1/n. RAID 5 ch c th c thit lp bng phn cng (RAID controller). C
ch ny khc phc c khuyt im nu trong c ch RAID 4.
Block1
Block2
B4
B5
B6
P(4-7)
B7
B8
B9
P(8-11)
B10
B11
B12
P(1215)
B13
B14
B15
P(16-19)
B16
B17
B18
B19
Block 0
Block3
P(0-3)
Block2
B4
B5
B6
B8
B9
B12
P(16-19)
Block 0
P(0-3)
Q(0-3)
P(4-7)
Q(4-7)
B7
P(8-11)
Q(8-11)
B10
B11
P(12-15)
Q(12-15)
B13
B14
B15
Q(16-19)
B16
B17
B18
B19
Block3
94
CU HI N TP V BI TP CHNG V
*****
1.
2.
3.
4.
95