Professional Documents
Culture Documents
fia*j,a
Saferworld
fia*j,a" cd;Hka;rj rdcHhka iy is,a iudch iu mfhaIK lsu"
udkj wdrlaIdj m%jOkh i|yd kj Wmdh ud. h;a lsu iy ikakoaO
m%pKav;ajh je<elau i|yd ls%hdlrk iajdk rdcH fkdjk ixOdkhls'
This publication is a translated extract from Action Against Small Arms, originally
published by International Alert, Oxfam GB and Saferworld in 2003. This translated
edition is published with permission by Saferworld and South Asia Partnership Sri
Lanka in August 2006.
This edition has translated relevant sections of Action Against Small Arms and
had updated these sections to reflect developments that have occurred since
2003. The Sinhala and Tamil translations have also been adapted to better reflect
the needs of those working to combat the problem of small arms in Sri Lanka
63
64
mgqk
fmrjok
iA;=;sh
fl fh
ye|skau
19
37
5' idrdxYh
56
miq igyka
57
65
66
fl fh
ATT:
BASIC:
CEDE:
COIB:
DDR:
DRP:
ECOSOC:
ECOWAS:
EU:
European Union
FIQ:
FOSDA:
IANSA:
ICBL:
KYPPEDE:
LPO:
MALAO:
NISAT:
OAS:
OAU:
POA:
PPDI:
SADC:
SALW:
SIPRI:
SSRP:
SWOT:
UKWG:
UNDDA:
UNDIR:
68
fmrjok
zzfkl ysre Wodfj;au yis oe m%ydrhlg .ulg lvd jek ler<slrefjda fhka
.il iejqk l=vd <uqka lsysm fofkl= oel Tjqka urd oeug ierfi;s' ta gq
Tjqkaf.a uj Tjqka urd fkdouk f,i;a" wjeis k ;ud urd ouk f,i;a wdhdpkh
lrhs' ler<slrefjda bka tla <ufhl=g hqo whla ;u uj fj; t,a, lr fldld
wk f,i wK flfr;;a Tyq th ;rfha m%;slafIam lrhs' bka WrK jQ ler<slrefjda
Tyqf.a mdohlg fj ;n;s' bka fkdkej;=k Tjqyq nd, <uhdg ;u uj urd ouk
f,i wK lr;s' Tyq ;u uj fj ;nd urd ouhs' thska Woaodu jQ ler<slrefjda Tyq
fkdief,k oe igkaldfhl= f,i ;u yuqodjg n|jd .ks;s'
zishrd,sfhdka ys *S%-gjqka k.rh fj; t,a, jQ ysiqKq m%ydrfhka mkaoyilg je
msila ureuqjg m;ajQy' u<jqka ysoka lsug k.rfha lsisfjl= fkdjQfhka" u<kS
ksr;=reju .scq ,sysKshkaf.a f.dre njg m;ah' w wfudard.;a ler<slrefjda
k.rjdiSka ksjdi ;=<g nf,ka we;=,a lr fmg%,a oud .sks;enQy' frd.ekSug
mek hdug ;e;al<jqkag gq ;ek fj ;enQyZZ1'
whsiela ,emshd-wefkia bkagkeIk,a" ishrd,sfhdka'
zzcd;Hka;r Khfok wdh;kj,ska ;u <s rgj,g fok ,o Kh lmdyeug
cd;Hka;r wmrdO wlrKhla msysgqug i|yd o kdYld fndanj,g tfrysj o
uE; wjqrej, f,da jgd mekke.=Kq ck;d Woaf>daIK yd ck wr., fya;=fldgf.k"
fndfyda rdcHj, rdcH m%;sm;a;sj, we;s jQ uQ,sl fjkial" f,dj fmd ck;djf.a
noaO jQ iqfYaI yelshdjkaf.a ch.%yKhka m%oYkh lsuls' we;a; jYfhka u
fujeksu wjOdkhla iq w yd ieye,a wdhqO fydr cdjdru flfrys o fhduqu
w;HjYHh'ZZ 2
fld*S wkakka uyf,al tlai;a cd;Skaf.a ixOdkh'
ksis md,khlska f;drj idjoH f,i myrKh flfrk f,dj jgd me;s we;s iq
w yd ieye,a wdhqO fya;=fldgf.k iEu jirla mdidu ureuqjg m;ajk <uqkaf.a
yd ldka;djka we;= ish oyia .Kkla ksia ; wo uq uy;a f,dalh jid isk
ne?re m%Yakhla we;' wka; .S nj" W!K ixjOkh" udkj ysl W,a,x>kh"
wmrdO" hqO .egq yd im;a yslr.ekSf wl ;rld nj hqO w i|yd we;s
b,au u; n,mdk idOlhka w;r f' iq w yd ieye,a wdhqO ,shk 639 lg
jvd je m%udKhla f,dj jgd ixirKh fj;ehs .Kka n,d we;3' wo f,dalfha
fj<| iud. 1000lg je m%udKhla iq w ksmof fhfoA' hg;a msfika rgj,a
98 la" ;uka i|yd fujeks w yd ta i|yd wjYH WKav ksmof yelshdfjka hqla;
h'
iq w ms<sn| f.da,Sh fj<|du b;d Yd,h' tys uq jkdlu weuldkq fvd,
,shk 335la blaujd h;ehs .Kkh lr we;' f,dj jgd O mqoa.,fhda" iud. yd
rdcHhka tys ksr; fj;s4' iq w yd ieye,a wdhqO nyq, f,i ksIamdokfhka yd
tajd wksis myrKfhka isjk ksia im;a ydksh ^msjeh& .Kkh lsu wiSreh'
fjdhska hqO .egq yd wr., .a.eiaiSu yd hqKq ;shqKqu isjk w;r ;=jd,
lrejka yd urK ixLHdj jefjka uq uy;a ksia im; kdY flf' oY ,laI
.Kka ck;djlg ;u jdiia:dk w;yer oud hdug isfjhs' tlai;a cd;Skaf.a
ixOdkfha uy f,al fld*S wkakka 2001 jif m%ldYhla ksl=;a lrka" iq
w...
hqO .egq ;j-;j;a ;Sj% lsug;a" irKd.;hkaf.a ixLHdf ksr;=re
69
70
ia;+;sh
iq w ms<sn| .egj iu wrNhd O ixOdk u.ska ilia lrk ,o M,odhS
l%shdld jevigyka mok fldg .;a w;aoelS yd isoa wOHhkhka (Case Studies)
fuu ix.%yhg we;=,;a f' Tjqkaf.a uy= odhl;ajhg tajdfha l;Djreka yd
m%ldYlhkag wmf.a lD;{;djh m,flf' ;jo" fuu lD;sh imdokfha yd uq,a
msgm; iudf,dapkfhys fhk ixOdk yd mqoa.,hskag wmf.a ia;=;sh mskef'
fuu im;a f;dr;=re w;afmd; mrsj;kh iy m%ldYhg m;alsu Wfoid ka odhl;ajh
i|yd YS% ,xldf %;dkH uy flduidia ldhd,hg fia*j,a ia;=;sh mskef'
ye|skau
fuu w;afmd; u.ska iq w yd ieye,a wdhqO (SALW) zziq,nu yd wksis Nd;hZ
fya;=fldgf.k we;sjk m%;sM, yd n,mEu uYkhg Ndckh flf' tu.ska tajdfha
iemhqu yd b,aug wod,j mek k.sk .eg ksrdlrKhg iqiq l%shdud. iuqodhla
bm;a lrhs' tfukau fuu oefjk m%Yakh ksrdlrKfhys oemkg ls%hd;aul flfrk
l,dmSh" nyq-mdYah yd cd;Hka;r uQ,drNhkao iudf,dapkh flf'
4'
lk ;yk kS;s
Nd;hg wod< ;yx
cd;Hka;r talu;slNdjh ,efnk wjia:d
wdoY iu; (normative framework) rduqjla ilia lsu
M,odhS l%shdld l%ufohka ilia lsu
,shdmxhg wod, md,khka yd l%ufohka
wjika Nd; iy;slh yd wKh (end-use certification and monitoing)
i,l=Kq lsu yd fidhd .ekSu (marking and tracing)
;e/ ldrl yd ke tacka;jrekaf.a ldhhka md,kh lssu
wjir,;a foaY ksIamdok md,kh
Convention against the Illicit Manufacturing of and Trafficking in Firearms, Ammunition, Explosives and
Other Related Materials)
rsfjda,ajr
iajhxlS%h msiaf;da,
rhs*,a iy fl-;=jlal=
wO iajhxlS%h ;=jlal=
m%ydrl rhs*,a (assault rifles)
ieye,a ueIska ;=jlal=
ieye,a wdhqO
iq w iy ieye,a
wdhqO j,g Nd;d
lrk m;frd yd
mqmqrk jH'
iq w i|yd jk m;frd
ieye,a wdhqO i|yd jk fj WKav iy ihs,
mqoa., iy hqO gexls kdYl f.%fka
fndan" mqmqrk jH (explosives), .=jka hdkd kdYl iy
hqO gexls kdYl moaO;s i|yd wjYH hqO WmlrK'
whs;h
s
ixLHdj
m%;Y
s ;h
rchka i;=
wdrlaIl yuqod
fmd,Sis
259"600"000
^241"600"000&
^1"800"000&
40'6
^37'8&
^2'8&
is,a jeishka
ikakoaO lKavdh
tl;=j
370"300"000
1"000"000
638"900"000
59'2
0'2
100
fuu ixLHdjg wu;rj ;j;a iq w iy ieye,a wdhqO Yd, m%udKhla ksIamdokh" wf,h"
yqjudrej iy m%jdykh lsu ffokslj isf'
f;dr;=re igyk 1
iq w mefKkafka fldfykao iy tajdfha yslrejka ixLHdj4
iq w ksIamdokh lsu f,dj mqrd wdh;k 1000lg wl ixLHdjla u.ska islrhs'
wju jYfhka rgj,a 98 g iq w iy mf;dfrd ksIamdokh lsu fyda wjYH
gl ksIamdokh lsf yelshdj fyda mj;S'
iq w fjf<|m, ;=, rgj,a 13la bfhka is' tajd k Tia%hdj" fn,ahu"
n%iS,h" kh" m%xYh" cuksh" BY%dh,h" b;d,sh" reishdkq iuQydKavqj" iamd[a[h"
iai,ka;h" tlai;a rdcOdksh iy tlai;a ckmoh f'
mf;dfrd o iys;j f,dj we;s iq w j, iuia: wju jkdlu 2000 jif
fvd, ,shk 7'4 la muK h'
kS;Hdkql+, mej (Legal Transfers): fuh isjkafka rdcHhl fyda Tjqkaf.a n,h
,;a ksfhda;hskaf.a ls%hdld uey;afuka iy cd;sl yd cd;Hka;r kS;skag
wkql+,jh' flfia fj;;a w wjidk Nd;h u.ska cd;sl fyda cd;Hka;r
kS;ska W,a,x>khula isjqjfyd;a tu mejrSu ks;s frda fjhs'
kS;s frda mej (Ilegal Transfers): w inkaOfhka cd;sl jYfhka fyda
tlai;a cd;Skaf.a ixOdkh jeks cd;Hka;r wdh;k iska mkjd we;s
indOl meye,sj u W,a,x>kh lsuhs' rcfha ks, tl;djhlska fyda
md,khlska f;drj we;e Is; ks,Odka iska jHdc fyda wi;H ,shlsh,s
u.ska is lrk we;e w mej kS;s frda fjhs'
zwksYa;Z mej (Grey-market Transfers): fuh meye,s lsu b;du wmyiq
ls%hdjla jk w;r" thg fya;= we;af;a" wksYa; mejul by; .%y ls
foflysu ,lAIK wh;a ug bv we;s neks' WodyrK f,i tlai;a cd;skaf.a
ixOdkh indOl mkjd we;s wjia:djl wjir fkd,;a ;eklg hefjk
wdhqO rdcH wjirh ,;a .kqfokqjla jYfhka .uk wdrN lr" miqj wmkhk
wjia:df m%ldYs; .ukdka;fhka msgu. yrjd heu isf' wksYa;
mejul ksr;=reju rdcHhka" Tjqkaf.a ksfhda;hka" fyda mqoa.,hka cd;sl
md,khg msg;ska fyda kS;Skaf.a we;s wvqmdvq fyda m%fhdackhg .kska
l%shd;aul fj;s' fujeks mej i|yd cd;Hka;r kS;s ;;a;ajhla .%y lr
ke;s kuq;a we;e g fjd kS;s frda .kqfokq f,i ykajhs' flfia
fj;;a fuu lreKq fy<sor lsu i|yd cd;Hka;l talu;sl Ndjhla
u;=fjka mj;S' WodyrK jYfhka wyrKh ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a
iuqf zzim%odhsl wZZ(conventional weapons) kS;sfrda f,i fj<|d lsu
ms<sn|j mq,a .%yhla bosm;a lrk ,' ;jo cd;sl fyda wka;cd;sl kS;shg
mgyeksj islrk cd;Hka;r im%odhsl w fj<|du o tys wka;.; lr
;snqKs'6 fndfyda rdcH fkdjk ixOdk fmkajd kafka" cd;Hka;l kS;suh
im%odhhka W,a,x>Kh lrka myrKh flfrk iy mjrd fok w kS;s
frda f,i ie,lsh hq;= njhs'
id:lj ue~,Su i|yd rdcH wkque;sh ,;a fj<|du md,kh lsug Wmdh ud.
ykajd u o jeo.;a fjhs'
fojkqj" we;e rchka kS;s frda fj<|du .%y lr we;af;a wmkhkh lrk fyda
Ndr.kq ,nk fyda rchla u.ska wkque;sh ,nd ke;s mej hkqfjks' kuq;a"
fndfyda rchhka iy is,a iudc mdYajhka Yajdi lrkafka" fuu .%yh wj,
wjidk Nd;h ms<sn|j kS;Hdkql+,Ndjh ie,ls,a,g fkd.kakd ksid th b;d mgq
.%yhla jk njhs'
f w;r tlai;a cd;Skaf.a ixOdkh iy rdcH fkdjk ixOdk jir .Kkdjla
isl< ilaIK fmkajd fokafka" rdcHhka kS;Hdkql+,j wmkhkh lrk we;e iq
w iy ieye,a wdhqO" ksia whs;sjdisl W,a,x>kh lsu" wnqo ksudKh" wmrdO
islsu" iy rchka fmr<d oeu" wd l%shdjkAg fhdod .kska cd;Hka;r kS;sh
W,a,x>kh flfrk njhs'
cd;Hka;r m%cdj iskA iq w iy ieye,a wdhqO kS;sfrda fj<|du ms<sn|j 2001
mej;s tlai;a cd;Skaf.a iuqj weru;a iu. f,dal ugfuka iq w md,kh
i|yd uq,a jrg lghq;= lsug yd kS;s frda iq w fj<|du ms<sn| fjkia jQ
.%yhka bosm;a lsug mgka .eksks' fufia m,jQ O woyia f.dKq lsf
mrud:fhka cd;Hka;r m%cdj 2001 iuqj iq w iy ieye,a wdhqO je,elau"
md,kh lsu iy uq,skqmqgd u i|yd uQ,slj l%shdlsu hkqfjka k lsug tl
h '
.egq we;sl
s u" udkj ysl W,a,x>kh yd wka;cd;sl udkqIl
s kS;h
s
lvlsu i|yd iq w u.sk
s a we;sjk n,mEu7
iq w jOkh u rg ;=< wNHka;r .egq iu iudkqmd;slj isfjhs'8 iq w
talrdYSu yd Nd;h .egqj,ska iajdh;a;j isfkdjk kuq;a tajd .egqld
ls%hdjkaf.a ;Sj%;djh, ysxidld ls%hdjkaf.a udrdka;sl nj yd mj;sk ld, iSudj
jOkh lsrsug fya;=fjhs' tfukau wkdrlaIs; nj ms<sn| yesu jOkh u yd w
wdhqO inkaOj we;s b,au je ug o n,mdhs'9 we;e pdrlhska iq w
iq,nu ikakoaO .egq we;sug wdikaku fya;=j f,i i,lk w;r tajd ksid
wdrjq,a iys; ;;a;ajhka uyd mudK .egq njg mj;kh u o isjk nj
fmkajd fohs'10 iq w ksrka;rj ikakoaO .egq yd inkaO jk kuq;a, w wdhqO
iu. inkaO W,a,x>kSh ;;ajhka (violations) we;sjk fjk;a ikaoNhka o ;sf' tu
W,a,x>kSh ;;ajhka fYaIfhka jHdma; jkafka .egqld ;;a;ajhkaf.ka miqj
mj;sk wkdrlaIs; Ndjh" wmrdO yd fld,a,lE" irKd.; l|jqre iy wj;ekajQjka
i|yd jk l|jqre" yuqodlrKh u fya;=lr .ekSu u.sks'
iq w talrdYSu ksid n,y;aldrfhka wj;eka lsf m%jK;djka l= .ekaf.
WodyrKhla f,i .jhka meyer .ekSu yd uxfld,a,lEu jeks odul l l<
flfkla AK-47 rhs*,hla ish w;g m;ajQ miq tfr m%cdjka ish ksfjia j,ska yd
. j,ska m,jd yeu i|yd ia;%S IK yd kS uere ysiqKq odul l is
lsug fm<f' fujeks ysxidld ls%hd ksid wj;eka jQ m%cdjka urKSh ;ck yd
;=jd,ls j,g ,lau muKla fkdj Tjqka f.a wdydr" /ljrKh" fi!LHh"
wOHdmkh yd wfkl=;a uQ,sl wjYH;djhka imqrd,Sf ud. j,g o ndOd muqKqjhs'11
yuqodlrKh jQ irKd.; l|jqre cd;Hka;r m%cdjg n,mdk ne?re m%Yakhls'
hqoaOhg f.dre jQjka i|yd we;s l< wdrlaIs; ia:dk" wdhqO ikakoaO l,a,s jOkh
i|yd jk ire njg m;aj we; ' wdhqO fj<|fmd,j,a njg tu l|jqre m;ajk
w;r tu.ska we;sjk wkdrlaIs; nj l,dmSh ia:djr;ajhg ;ck t,a, lrhs'12
wdhqO ikakoaO wr.,j, idudkH ck;dj ysxidld ls%hdjkag ksr;=rej b,lal
flfrhs' igka lrejka fkdjk idudkH ksiqkag tfrysj isjk fuu ysxidld
10
iq w md,kh iy ";%i;
a jdohg tfrys hqoO
a h"
kS;sh l%shd;aul lrkakka" ckudOHfka" rdcH fkdjk ixOdk yd tlai;a
cd;Skaf.a ixOdkh iska fidhdf.k we;s idlaIs wkqj cd;sl" l,dmSh yd
wka;cd;sl w md,kh lsu inkaOj we;s j,;djhka m%fhdackhg .kska
j.lSulska f;drj lghq;= lrk rchka yd w ;e/lrejka iska wmrdOlrejkag"
udkj ysl W,a,x>kh lrkakkag yd ;%ia;jdkag w yqjudrej i|yd ^iq w yd
ieye,a wdhqO we;=j& lghq;= i,id we;'
2001 jif iema;en 11 jeksod weuld tlai;a ckmofha f,dal fj<|
uOHia:dkhg yd fmkag.khg t,a, l< m%ydrfhka miqj fndfyda fYaI{hka
mjikafka iq w meju inkaO md,kh ;r l< hq;= njhs' fuh w,alhsvd iy
wfkl=;a ;%ia;jd ixOdk iu igka lsu i|yd wka;cd;sl m%cdjg b;d
jeo.;a Wmdh ud.hla nj fmkajd fok ,' rchhka oeka iq w iy ieye,a
wdhqO md,kh Yla;su;a lsu i|yd fmrg jvd je im;a m%udKhla fhosh hq;=h'
f inkaOj iuyr l%shdud. f.k we;;a" w wmkhkh lrk m%uqL rgj,a
.Kkdjlau rdcH yd rdcH fkdjk mqoa.,hkag w lsKSf " tA inkaOj we;s
md,khka ,sys,a lr we;' fuh tlai;a ckmo m%;sm;a;sh u.ska ms<sUq f'
2001 jif iema;en 11 jeksod isg rdcH fkdjk ixOdk islrk Yaf,aIKhlg
wkqj ;%ia;jdohg tfrys hqoaOh ms<sn|j wdrlaIl lghq;= Yla;su;a lsu i|yd
weuld tlai;a ckmoh iska rgj,a 67la i|yd weuldkq fvd, ,shk 3'8 l
wdOdr imhd ;sf'23
f i|yd f;dardf.k we;s rgj,a w;ka 32 la weuldkq tlai;a ckmo rdcH
fomd;fka;=j iska jir 2000 udkj ysl jd;dj u.ska b;du;a j, yd
my< ;;ajfha mj;sk rgj,a f,i k lr we;'24
f;dr;=re igyk 2 (
wjOdkhg fhduqh hq;= lreKla ( ms,m
s k
S hqo yuqodj ikakoaO lsu25
2001 jif iema;en 11 jeks od isjQ ;%ia;jd m%ydr j,ska miqj weuld
tlai;a ckmoh ms,smSk rchg ,ndfok yuqoduh wdOdr je lrk ,' weuld
tlai;a ckmo f,aLkj,g wkqj fuu wdOdr i|yd hqouh WmlrK ^wdhqO& o
we;=<;a h' M-16 j.fha rhs*, 30"000la iy ;%ia;jdkaf.ka t,a,jk
;ckj,g uqyqKu i|yd yuqoduh mqyqKq o fuu wdOdrj,g we;=<;a h' fndfyda
w .;a lKavdh w,alhsvd jeks ;%ia;jd ixOdk iu. in|l mj;ajk
njg weuldj Yajdi lrhs' ms,smSk yuqod idudlhka fj;ska is we;ss udkj
ysl lvls yd ysxid ms,sn|j weuldkq rchg jd;d we;;a weuldj
ms,smSk rchg wLKavj yuqoduh wdOdr ,nd fohs' weuld tlai;a ckmoh iska
,nd fok fuu w iy yuqod mqyqKqj mj;sk we't'c' kS;s ;s j,g wkql+,j u;a
udkj ysl wdrlaIdjkag wod,j yd u;a f;dard .ekSf l%shdj,shlg wkqj
is fkdu fndfyda rdcH fkdjk ixOdkj, ie,ls,a,g Ndckh we;' weuld
tlai;a ckmoh" lekvdj yd ol=Kq wm%sldj ms,smSkhg ie,lsh hq;= iq w
m%udKhla imhhs' 2000 jif kaokdfjda .egqj,ska wj;ekajQ is,a jeishka
ixLHdj 500"000 ls' udkj ysl W,a,x>kh ls yd fndan m%ydr wpdrj;a
f,i is h' 2003 jif fmnrjd udifha 150"000 fofkl= wj;eka jQ njg
jd;d h' uQ,sl ksia whs;sjdisl /l .ekSug iq?lSug oe Odk
fkdfhjfyd;a weuld tlai;a ckmoh iska ms,smSkhg ,ndfok hqouh wdOdr
udkj ysl lvlsu" ysxidld l%shd ;Sj%lsu iy wnqo yd wdrjq,a .a .eiaiSug
we;s wjodku je lrhs'
11
12
tys Tyq wrd cd;slhka we;= foaYslhkag yuqod mqyqKqj ,ndfok l|jqre o
mj;ajdf.k .sfha h' wmrdO mlaIKj, wm%sldf msys weulka ;dkdm;s
ldhd, 2g fndan m%ydr t,a, lsu inkaOj 2001 w,alhsvd idudlhka
jrolrejka njg Tmamq lr we;' fuu kvqf idlaIs foka bid-w,a- keue;a;d
mejiqf ;ud weuldkq iud.ulska iakhsm j.fha ;=jlal= 25la ,f.k tajd
we*a.ksia:dkhg hejQ njhs' ta wiQj oYlfha w. jljdkqfh' fuu rhs*,j,g
fy,sfldmag hdkdj,g fj ;nd u fy,sh yels w;r ikakdy fyda bkaOk
gexls midrelrf.k hk mrs r isg fj ;eug o yelsh' ^j;udkfha
weuldkq rdcH fomd;fka;=j jdKsc wmkhk f,i fuu wdhqO ;ks
mqoa.,hkag wf, fkdlrhs'& 2001 jif ka-,dvkaf.a wkq.dlhka mdlsia:dkfha
fmIdj ys fjf<kaokaf.ka ihs, iy iq w , f.k lkaoyd m%foaYfha
l|jqrlg ,nd oS we;s njg jd;d f' 2003 jif ;a weuldkq yd we*a.ka yuqod
w wdhqO ikakoaO ol=fKa ;f,hsndka yd w,alhsvd igkalrejka iu. in|l
mj;ajk ,' Tjqyq j;auka foaYmd,k m%jdyh yd m%foaYfha udkqIsl wdOdr fnodf
l%shdj,shg o ndOd muqKqj;s'
iq w iy m%pKav ixialD;Ska
iq w yd ieye,a wdhqO iq,n u yd me;srhdu .ska .gu mj;sk l,dm Bkshd
m%pKavld l,a,s ixialD;shlg (gang culture) u. mdohs' tfukau m%pKavld
ixialD;shla hgf;a idm%odhsl .egq ksrdlrKh lsf l%u is|S f.dia wdhqO
Nd;h iudh ms<sfj;la f,i biau;=f' rdcH wdrlaIdj ke;sjQ g fyda j, jQ
g w wdhqO ixirKh h<s werfUhs' wd;audrlaIdj ms<sn| Yajdih w wdhqO
flfrys ;enQ g ysxidld ls%hdjka jOkh fjhs' ksia wdrlaIdj Ldokhg ,lafjhs'
O%elrKh jQ iudc jHqyhka ;=< Tjqkaf.a mS; iudc ;;ajhkaf.a m%;sM,hla f,io
m%pKavld ixialD;shla ysh yelsh' weuld tlai;a ckmofha yd n%iS,fha l,a,s
ixialD;sh (gang culture) m%pKav;ajh wkkH jQ iudc ixoNhla ksfhdackh lrhs'
;=jlal= w; ord isu n,fha iy fm!reIfha ixfla;hla f,i fujeks ixialD;Ska ;=<
olakg ,ef' mqyq w,xlrKh msKsi ;=jlal= j, Yd, msx;+r udOH ;=< Nd; lsu
u.ska n,h ms<sn| yeSula we;s lrhs' fuu.ska m%;sreoaO u;Od mka;Ska w;r n,
inkaO;djhka jvd;a ria lrka kS;s m%ldr fyda wh:d f,i wdhqO j,g b,aula
we;s lsrSug fya;= fjhs'27
f;dr;=re igyk 4:
ol=Kq wm%l
s df m%pKav ixialD;sh
ol=Kq wm%sldf jK fNaojdoh ksid thg tj O ysxidld ls%hd ish'
<slu jeu$/lshdj" myiql yd hym;a jk ;;a;ajhka fkdue;s me,am;a
k.r iy ,sx. fNaojdoh wl yssxidld ls%hdjkag fya;= jk lreKq h' ysxidld
pl%h ;=< yssxilhka yd ka;hka hk fomdYjhgu <uhs nyq, jYfhka ,sfj;s'
ol=Kq wms%ldj f,dj jeu kS uere m%;sY;h jd;djk rghs' tfukau taia
wdid;hska jefhkau fjfik rghs' ISS jd;djlg wkqj b jir 12 ;=< trg
wkd:hka fo,laI mkia oyila ys jkq we;' Tjqkag u fmkaula fyda u
fmkajkakka fkdue;' Tjqka taia wdid;hka ksid lsisjla .ek ;elSula fkdlrkq
we;' Tjqka ksrdhdifhka ;=jlal= w;g .ekSug bv we;' fujka miqula hgf;a
ysxidld l%shd jOkh ug fld;r wjldY we;ehs lsjfyd;a ;h jkafkao
ke;so hkak ;SrKh lrk tlu idOlh fuh ug bv we;'28
iq w iy m%pKav wmrdO
f,dj mqrd ;%ia;jd ixOdk yd wmrdO islrk lKavdhj, ls%hdjka iq w yd
ieye,a wdhqO jHdma;u ksid jOkh fjhs' fujeks w wdhqO ysxidld ls%hd yd
;ckh ls i|yd o Tjqkaf.a wNsu;h m reoaO jdkag fukau kS;sh ls%hd;aul
lrkakkag tfrysjo ls%hd;aul fjhs' fndfyda rgj,g yd l,dmj,g wh:d f,i
wdhqO wf, lsu" md lsu" wdhqO cdjdru m%Odk iudc .egjla njg m;a
;sf' WodyrK f,i uOHu weuldf kS;s frda f,i wdhqO myrKh lrkakka
f.a ixLHdj ,shk folla f,i uq l,dmhgu weia;fka;= lr we;s w;r
f.!;ud,df muKla ,shk folla f,i .Kkh lr we;' fuu l,dmfha ukqIH
>d;k wkqmd;h ck.ykfhka ,laIhlg 60 fofkls' th weuldkq uydoamfha
wfkl=;a rgj,a yd ixikaokh lrk g fo.=Khls'29 iq w Nd;h yd ysxidld
ls%hd tys ol=Kq . m%foaYhg iSud ;sf' f,dj fndfyda hqKq rgj, o yssxidld
ls%hdjka i|yd iq w Nd;h iS>%fhka jOkh ;sf' 2002 jif ,kavkh ;=<
.sks w wdY%s; wmrdO m%;sY;h ishhg 11 ls'30 f,dal fi!LH ixOdkh 2001 jif
ksl=;a l, jd;djlg wkqj YajdiodhS f.da,Sh o;a; fkdue;s ksid jirla mdid
isjk ,shk 2'3 urK ixLHdfjka fldmuK m%udKhl g iq w inkaO oehs
fkdokS' kuq;a mj;sk o;a; wkqj jdIslj urK Yd, ixLHdjla ^,laI .Kkla& iq
w ksid isfjhs' WodyrK f,i ukqIH >d;k" ish kid .ekS yd wdhqO
ikakoaO wr.,j,ska we;s jk urK i|yka l< yelsh'31
ysxidld ls%hd j,g fya;=fjk iq w iy ieye,a wdhqO iemfhk ud. fndfyda
we;' f.da,Sh iq w iy ieye,a wdhqO ^kS;s frda& fj<|du .;a g wh:d
ksIamdokh iy fj<|du inkaOfhka kS;s frda wdhqO f,i .uka wrUkafka b;d
iq ixLHdjls' kuq;a" ol=Kq wdishdj yd uOHu weuldj hk l,dmj, wh:d f,i
w wdhqO ksIamdokh kS;s frda iq w iy ieye,a wdhqO m%Yakhg lemS fmfkk
wkaoka odhl f' iq w yslr .ekSug mqrjeishkag n,m;% Yd, m%udKhla
,ndfok weuld tlai;a ckmoh yd ol=Kq wm%sldj jeks rgj, wmrdO i|yd Nd;d
lrk w je m%udKhla tf,i kS;Hdkql+, mqoa.,sl whs;sh i|yd mjrd ka w
fjhs' fuf,i kS;Hdkql+,j mejrE w fidrl lsu" ke;su" wh:d f,i h<s
wf, lsu fyda l=<shg u ysxidld ls%hd ioyd fhdod .ekSug fmr isfjhs' kS;sh
iq/lSug isk wdh;khkays ks<Odka iska kS;s frdaj w lsKSuo iq w
m%Yakhg odhl fjhs'32
13
14
f;dr;=re igyk 5:
n%i,
S fha ikakoaO m%pKav;ajh36
fhda-o-cefkhsfrda kqjr ikakoaO lKavdh ms<sn| jd fhda iy wd.l
wOHhkh ms<sn| wdh;kh olajk jd;djlg wkqj 1987 isg 2001 olajd jhi
wjqre 18g wvq <uhska 4"000 la ;=jlal= wdY%s; .egqj, ;=jd, ,nd ;sf' tfukau
fhda-o-cefkhsfrda kqjr .sks w j,ska isjQ urK ixLHdj fld,dhdj"
ishrd,sfhdka" hqf.daiaf,dahdj" we*a.ksia;dkh" W.kavdj yd BY%dh,fha hqO ;=jd,
lrejkag jvd jeh' idudkHfhka fhda-o-cefkhsfrda k.rfha isjk kS
uerej,ska ishhg 80la ;=jlal= wdY%s; tajdh' 1970 oYlfha isg fuu kS uere
ixLHdj jOkh fjka we;af;a thg iudka;rj u;ajH cdjdr lrejka iska
l,Iaksfld AK- 47 fyla, iy fldla G3, jeks w n,e;s .sks w Nd;h
jOkh u;a iu.h'
ia;r igyk 6 :
fkamd,fha udfjdajd le/,af,a ldka;dfjda
fkamd,fha iEu ugul u ck;d igka i|yd ldka;d odhl;ajh olakg ,ef'
iEu udfjdajd ler<slrejka ;sfofkl=g tla ldka;djla o udfjdajd igkalrejka
oifofkl=g tla ldka;djla o wh;a h' m%foaY Ndr wK fokakskhka f,i o
ldka;dfjda lghq;= lr;s' ldka;d .,a,d igkaldhka l=l%siaZZ(Khrukris) yd fl
;=jlal= jeks wdhqO Nd;d lrhs' kuqq;a idudkHfhka fuu .,a,d Ngfhda 303
rhs*, yd AK-47 j.fha rhs*, fukau f.dm, wdmkak o wdhqO f,i Nd;d
lr;s' ldka;d igkaldhka fujeks iq w myrKhg o mqyqKq lr we;s w;r"
wfkl=;a ldka;d ler<slrejka mKsv yqjudrej" m%jdykh" T;a;= fiajh jeks
lghq;= i|yd fhdojdf.k ;sf' tfiau iq w iq,nu yd wksis Nd;h g o
Tjqka odhl fjhs'38
iudc Ndjh yd jhi ksid we;s fjkial inkaOj imhd .; yels o;a; m%udKh
iS; jqj;a iq w j, n,mEu iudc Ndjh wkqj fjkiajk wdldrh fmdf
ie,l=jfyd;a fndfyda ixialD;Ska ;=< wdhqO fyda .sks w oeu mqreI n,h ms<sn|
ixfla;hla njg m;a we;' ms mlaIhg ;=jlal=j" n,h yd wdrlaIdj ksfhdackh
lrkakla njg m;a ;sf' mqreIfhda .egqj, igka lrejka f,i urKhg m;au
yd ;=jd, ,eu ms<sn|j Yd, wjodkula or;s' we*a.ksia:dkfha wka;cd;sl r;=
l=rei iudchg wh;a frday,aj,g isk frda.Skaf.ka ishhg yeg myla hqoaOfha
;=jd, ,enQjka h' we*a.ksia:dkh" rejkavdj" fpkshdj fukau flkahdj yd
ldfndacfha foaY iSud m%foaYj, wka;cd;sl r;= l=rei iudchg wh;a frday,aj,g
we;=<;a lr we;s jhi wjqre 16-50 ;a w;r ;=jd,lrejka f.ka ishhg 65la mska
h' 3 9
we;e g ldka;djkag w w;a m;a u u.ska mqreI uQ,sl ixialD;shla ;=< Tjqkaf.a
n,h yd ksoyi ixfla;j;a f' ;j;a fldgilg iq w ;udg;a ;u mjq,a j,
idudlhkag;a ;ckhla f,i fmkS hhs' is,a jeishka f,i ldka;djka yd .eyeKq
<uqka iq w urK yd ;=jd, i|yd jeu wjodkula or;s' Tjqyq IKhg fyda ,sx.sl
ieyeislj,g yd jOj,g o b,lal fj;s' tf,iskau .Ksld jD;a;shg nf,ka weo
oeu" ^igka lrejkaf.a zzkaoEjrekaZZ f,i& nf,ka .e .ekau" taia frda.h
je<u jeks ;;a;ajhkag ldka;dfjda b,lal fj;s' .egq wjia:dj, ldka;djka
15
16
ia;r igyk 7 :
m%cd;ka;j
% d fldkaf.da ckrcfha ia;s% IKh hqO whla f,i fhdod .ekSu'
zz,sx.sl ieyeisl" hqoaOfha whla f,i fhdod .ekSu .egqj,g inkaO jQ
fndfyda mdYjhka iska is flf''''' Ilhkaf.ka je m%udKhla w;ska fjk;a
lDr ls%hd o isflfrhs' fj ;eu" msyshd ;, fyda f,a ;, j,ska lmd oeu
islrk w;r m%ydrj,g ,la jQ .eyeKq <uqka w;r jhi wjqre myla fkd blaujQ
oehka o w;r jhi wiQjla jk jeys ldka;djka o fj;s'ZZ40
ia;r igyk 8 (
.Dyia: ysxikh - ldfndach
zysxidjg f.drejk ldka;djkaf.ka y;frka tllg wdikak msilf.a
iajdmqreIhka ;=jlal= yshka jk w;r tu ;=jlal= fndfyda g zzldka;djkag
;ckh lsug;a n,y;aldrl lsug;aZZ Nd;d flf' ysxidjgm;a
ldka;djkaf.ka 18]lg;a jvd je m%udKhlg ;ckh lr we;af;a ;=jlal= Nd;
lsfuka jk w;r 4]la muK m%udKhla w;afndan (grenade) fyda nhsfka;a;=
(bayonet) md lsfuka ysxidjg f.dre lrkq ,en we;'Z41
iq w j,ska isjk ;=jd, ksid ldka;djka yd ;reK .eyeKq orejka b;d oreKq
iudchSh yd wdl fldkalsulg ,la fj;s' WodyrK jYfhka ;=jlal=jla
Nd;fhka wmfhdackhg ,lalrk fyda IKh lrkq ,nk ldka;djla fyda .eyeKq
orefjl= mjqf,ka yd iudcfhka m%;slafIam lrk ksid wef.a orejkag iy wehg;a
wdluh jYfhka Wmldrhla fyda iyfhda.hla ,nd.ekSug fkdyelsjk ugf
iudh .egqulg uqyqK fohs' wdhqO inkaO wmrdO iy ikakoaO wr., j,ska
mSvdjg m;ajk whf.a l iem fidhd n,k iy fi!LHuh wjYH;djkag i
imhk id;a;=lrejkaf.ka nyq;rhla ksfhdackh lrkafka o ldka;djka iy .eyeKq
orejka h'
mska hqoaOhg f.dia fyda hqoaOfhka hf.dia we;sgl mjqf,a wdluh nr
lrmskakdf.k tfkod jfkdamdh i lrkafka o ldka;dfjda h' WodyrKhla
jYfhka rejkavdf isjQ iuQ, >d;kfhka miqj weia;fka;= lr we;s wkaoug rf
ck.ykfhka ishhg 70la ldka;djka jQ w;r rf .Dyia:hkaf.ka ishhg 50lu
.DyuQ,sl;ajh oeref o ldka;djka h'42
ldka;djka yd mska iq w wksis Nd;hg fmd<Ujk ldrKd f;are .ekSu u.ska
ta i|yd we;s b,au ms<sn| wjfndaOhla ,nd.; yelsh' tu.ska tu m%Yakhg foaYSh"
cd;sl" l,dmSh yd wka;cd;sl ugfuka i fih yels l%uhla .ek o fidhd
ne,sh yelsh' WodyrKhla jYfhka Tjqka wdhqO w;g .ekSug fmd<Ujk ldrKd
f;are .ekSfuka ksrdhqOlrK jevigykl ,ndh yels iy ,ndh hq;= .eka
ms<sn|j o wjfndaOhla ,nd.; yels h'
17
18
19
20
21
22
f;dr;=re igyk 9 (
wdrlaIl wxY m%;i
s xOdkh lsf jevigyk - n%i,
S h
zzfmd,Sish ;=< .ska .gu joysxid ls ysxidld iy my;a ls%hdldrl ish'
isrf.j,a iy nd,jhialdrhska r|jk uOHia:dkj, ;;a;ajh o thu h'
fYaIfhka kd.l uOHia:dkj, fmd,Sish u.ska is lrk urK yd wdrlaIl
wxYhkag inkaO >d;k tall jeh' bv m%;sixialrK l%shdOrhka iy bv
m%Yakj,g uey;a jQ wdosjdiS ck;djg ysyer ysxik fukau urKh w;akakg
isjQfha bv yshka iska l=,shg .kakd ,o ;=jlal=lrejka iy ,sg fmd,sia
(military police) ks,Odka w;sks' fuu l%shd is jQfha fmd,SisfhA iy ks,Odka f.a
wkqoekqu we;sjhs' lekafvf,ahd iuQy >d;kh ms<sn| wNshdpkdlrKfha
weiqKq kvqjl ,sg fmd,sia iellrefjl= ms<sn| idlaIs ug bm;aj is
t,sin;a l%siakd T,sfhd uhshd idlaIs ug l f,djlg fmr 2000
iema;en 26 jk k wef.a ksji bmsg urd oud ;sKs' wef.a urKh >d;k
tallhlg inkaOnj ms<sUq jQ w;r wfkl=;a idlaIslrejka w;r >d;l tall
flfrys ;j;j;a jOkh h'
fmnrjd 7 fjksod fcdwd t,aisfhda ,Sud mfidajd Tyqf.a f.dhswdia ckmofha
wd.=ia ,skavdia ys ksji fj; h mojka ish ud.h .,a fmr<d wjysr lr
;snqKs' Tyq th bj;a lsug W;aidy lsf fj jeoS >d;khg ,lah' Tyqf.a
|g fj jeKq kuq;a wehf.a ;h freKs' Tyq >d;k tallj,ZZ lghq;=
kslaIKh lrka is uyck wdrlaIdj ms<sn| ljqkai,fha fiajh lrka
is fha h '55
mqo.
a ,sl yuqod" wdrlaIl iud. iy iq w iq,nu yd tajdfha wksis Nd;h
jI 1990 .Kkaj, .egq j, uQ,sl iajNdjh fjkiah' ,nd.; yels wdhqO
m%udKh jeu;a iu. m%pKav l%shd j,g inkaO jk fkdfhl=;a wdldrfha
mdYjhkA o nyq, h' fuu fjkia f lemS fmfkk ,laIKh jQfha l=,S fyajdhka
iy mqoa.,sl iud. hqO yd wdrlaIl lghq;= bgqlsug bm;a u ;j;a jOkh
uhs' fuu fiajdjkag .egqul ixOdkuh iemhq (logistics) ,nd u" mqyqKq lssu" w
wdhqO iemhSu iy igka lsu jeks fndfyda foa wh;a h' mqoa.,sl yuqod yd
wdrlaIl iud. yd l=,S fyajdhka iudcfha iq w iq,nu yd wksis Nd;djg
fYaIs; wdldrj,g n,mE yelsh' bka lsysmhla my; olajuq"
23
24
25
26
wka; cd;sl kS;shg yd rdcH kS;sj,g mgyeksjZZ lrk wka; cd;sl im%odhsl
w .Kqfokq h'ZZ 60
iq w yd ieye,a wdhqO kS;s frda fj<|du iyuq,ska Wmqgd oeug iy
je,elaug tlai;a cd;Skaf.a l%shdld ie,eiau (UN PoA) l%shd;aul f' tu.ska ia:dms;
wka;cd;sl kS;s l%shd;aul lsu yryd iq w yd ieye,a wdhqO iEu w;skau
md,kh lsug tlai;a cd;Ska lghq;= lrhs' t'cd' l%shdld ie,eiaf fojeks fldgfia
fojeks j.ka;shg wkqj"
oe cd;sl kS;sj,g hg;afjka wmkhkh i|yd wjiru iy iq w yd ieye,a
wdhqO inkaO ish lghq;= rcfha yd wka;cd;sl kS;s hgf;a isjk njg fidhd
ne,Sug''' idudl rgj,a ne ishs61
f wkqj meye,s jkafka cd;Hka;r kS;s hgf;a rchl oekg mj;akd j.lSj,g"
wod< iq w yd ieye,a wdhqO inkaOj ;SrK .ekSug jeo.;a kshuhka iuQyhla
olajd we;s njhs' kEu M,odhs iq w iy ieye,a wdhqO mej md,k l%uhlg
wod< uq,Ou jkafka fjd f'
oekg wdhqO fj<|du inkaOj we;s wka;cd;sl j.lS l%shd;aul lrka" th
md,khg h jdrK we;slsug mshjr f.k we;' wka;cd;sl kS;shg wkql+,j f.k
we;s fuu ;SrK lk jdrK f,i ykajhs'
sion)
tla rchla ;j; rdcHhl jer l%shdldrlj,g wdOdr yd Wo fokafka k" miq lS
rch wka;cd;sl jrolg miq jk ;;a;ajhka .ek oekqula we;sj tn l%shdjla
islrhs k fmr lS rdcH" wka;cd;sl jrola islsu inkaOfhka j.lsj hq;=h'
fujka ;ykulg ,lah yels wka;cd;sl jer fufia oelah yelsh
miq.sh jir lsysmh ;=< ol=Kq wm%sldj jeks iuyr rgj, iy hqfrdamd yjq, (EU)"
wdrlaIdj yd iyfhda.S;dj i|yd jQ hqfrdamd ixOdkh (OSCE) jeks ixOdk
wka;cd;sl kS;shg wkql+,j" kS;s ix.%yhka imdokh lsf W;aidyhka ord
;sK' fuu W;aidyhka ;=< Wjukd ish foa wvx.= fkdjqk;a tajd wkd.;hg
m%fhdackj;a u i,l=Kla jYfhka jeo.;a fjhs'
27
28
ia;r igyk 10 (
w fj<|du ms<n
s | iuq;h
s (The Arms Trade Treaty)
cd;Hka;r kS;S{hka iu. yjq,aj rdcH fkdjk ixOdk iuQyhla (NGOs)62
wka;cd;sl w fj<|du ms<sn| iuq;shla (ATT) we;s lsrSu Wfoid lreKq
f.kyer mdhs. fuh mj;akd wka;cd;sl kS;sh u; mok jQ im%odhsl wdhqO
(SALW we;=<;aj) fj<|du yd yqjudrej ms<sn|j jk wju m%;Ska iy l%u fohka
we;=<;a kS;suh ne|sula iys; cd;Hka;r f,aLkhls'63 fuu f,aLkhg uQ,sl
jkafka w wmkhkfha cd;Hka;rj ms<s.;a kS;s oej W,a,x>kh lrk l%shdjka
i|yd ,nd fkdug wmkhklrejka ne isuhs' f i|yd fkdfn,a idu
;Hd.,dNS mqoa.,hka yd wdh;k .Kkdjla o f,dj mqrd rchhka 46 la o wkque;sh
m,lr we;s w;r, tlS ixLHdjka je fjka mj;S.64 rgj,a 160 la mqrd 800,000
wl msrsila ish PdhdrEm ta ioyd jk ,shkhla uqyqKq fm;aiu i|yd ,ndoS
we;. tu.ska rchhkag w i|yd g jvd oe md,khla we;s lsrSug n,mE
lrkq ,ef' tu fm;aiu 2006 cQks ui t.cd. iudf,dapk if,khg NdroSug
ksh;h. tu.ska 2001 if,kfha isg f olajd >d;kh jQ ,shkhla fokd
ieuug ksh;h.
u.ska wka;cd;sl w yqjudref yrhd;aul fmd wju m%;Ska ia:dmkhg
yd tu m%;Ska fhoug wjYH hdka;%K we;s lsrSug o W;aiql fjhs' fuhg wod<
w fj<|du ms<sn| f.da,Sh uQ,Ouhka my; oelaf'
ATT
uQ,Ouh 1 (
uQ,Ouh 2 (
uQ,Ouh 3 (
Nd;h fyda Nd;d h yels wkaou ms<sn| iSudjka wka;cd;sl kS;sh tlai;a cd;Skaf.a m%{ma;sh yd n,h
ms<sn| ms<s.;a kS;s W,a,x>kh lsrSug fyda tfia W,a,x>kh
ug bv we;s wjia:dj,oS w yqjudrej wkqu; fkdl<
hq;=h. udkj ysl W,a,x>kh, wka;cd;sl udkj ysl
lv lsu" wka;cd;sl udkqIsl kS;sh W,a,x>Kh lsu ck
ixydrh yd wudkqIsl wmrdO j,g tu wdhqO Nd;d lrk
fyda Nd;d h yels wjia:d j, o rchhka iska wdhqO
meju wkqu; fkdl< hq;=h'
uQ,Ouh 4 (
uQ,Ouh 6 (
29
30
wjidk Nd;d lrkakd id:l f,i iy;sl lsug yd wlaIKh i|yd ksfoaY
31
32
.ekSu i|yka l< yelsh' tfukau is,a mqoa.,hka i;= iq w yd ieye,a wdhqO
kS;Hdkql+, whs;slre iska kS;s frda f,i w lsKSu yd jirlg ish oyia
.Kkla mqrjeishka i;= w wia:dk.;uo isf'67 rch iska w;am;a lr.kakd
wdhqO wdrCIdldj ;nd fkd.;fyd;a fyda kdY fkdl<fyd;a fyda kS;s frda
f,i tajd mqrjeishka w;g m;aug bv we;'
fndfyda l,dmSh yd wka;cd;sl .siq u.ska"68 iq w yd ieye,a wdhqO Nd;h
yd ysld;ajh ms<sn|j tu l,dmj, iy rgj,g ;ka isk f,ig kshu lr we;'
iqiq md,khla we;s lsu" i,l=Kq lsu" jd;d ;nd.ekSu" is,a mqoa., whs;sh
ms<sn|j Wjukdj yd wod,;ajh ms<sn| ksoNdjh" iy iqiq kS;s n,d;aul lsu
fuu .siq j,g we;=,;a lr we;' cd;Ska w;r ixOdkd;aul wmrdO iuq;sh
;=<ska (fuh tlai;a cd;Skaf.a .sks w flgqm; hkqfjka o ykajhs' Protocol to the UN
Convention on Transnational Organised Crime) w f.k hk ke ;u uqyq iSudjg we;= ug
fmr yd uqyq iSudj yryd .uka lsug fmr ta ta rgj,a ;u ;udf.a wjirh ,nd
.; hq;= njg kshu lr we;' tfukau tlai;a cd;Skaf.a .sks w flgqm; (Firearms
Protocol) u.ska iq w yd ieye,a wdhqO ykd .ekSu yd i<l=Kq lsu (marking)
inkaOfhka wju m%;Ska mkjd ;sf' fuu ish mshjr j,ska n,dfmdfrd;a;=
jkafka is,a mqrjeishkag kS;Hdkql+,j whs;s iq w yd ieye,a wdhqO kS;s frda
fj<|m,g udreu je<elauhs'
fuu .egj inkaOfhka wka;cd;sl wjOdkh je we;s kuq;a mqrjeishka i;=
iq w yd ieye,a wdhqO md,kh lsug we;s kS;sj, Yla;su;a Ndjh rka rgg
fjkia f' WodyrK jYfhka uyd %;dkHfha is,a jeishkag yslr .ekSug bv
fokafka iq w yd ieye,a wdhqO j. lsysmhla muKla jk kuq;a weuldkq rch
mqr jeishkag ,sg mkakfha m%ydrl rhs*,a j. mjd yslr .ekSug bv fohs'
iq w yd ieye,a wdhqO i|yd is,a mqoa., whs;sh md,kh lsu i|yd ksfoaY
mqrjeishka i;= wdhqO kS;sfrda f,i Nd;dlrkakka w;g m;af wjia:dj wvq
lsf wruqK we;sj" ishu rgj,a" iq w yd ieye,a wdhqO inkaO mqrjeis
ysld;ajh iy Nd;h inkaOfhka tl iudk wkq,a,x>kSh kS;s moaO;shla
wkq.ukh l< hq;=h' tu kS;s moaO;sfha my; ioyka lreKq wka;.; h hq;=h'
33
34
35
36
cd;Hka;r m%h;akhka
kS;s frda iq w fj<|du ms<n
s |j tlai;a cd;Skf
a .a iuqj
kS;s frda iq w fj<|du ms<sn|j tlai;a cd;Skaf.a iuqj fujka f;audjla u;
ixOdkh flreKq m%:u cd;Hka;r iuqj h' tlai;a cd;Skaf.a ixOdkfha ish
idudl rdcHhkag kS;s frda iq w iy ieye,a wdhqO fj<|du inkaOfhka
iy tys ish mdYajhka ms<sn|j idlPd lsug ,o m%:u wjia:dj fuh jQ w;r
.egjg ms<sh fhug ia;SK jevms<sfj,lg tl jQ ienE W;aidyhla f,i
fuu iuqj yekah yelsh' fuu iuqj u.ska kS;s frda iq w iy ieye,a
wdhqO fj<|df iajNdjh iy O rgj, iy Wm l,dm j, m%uqL;d iy .eg
ms<sn|j jvd fyd| wjfndaOhla ,nd ug odhl h'
iq w .egjg ms<sh fhoug l%shd lsf ,d is,a iudchg o fuu iuqj
jeo.;a h' fuu iuqj u.ska iq w .egj iar f,iu foaYmd,k kHdhm;%hg
fhduq lsug iu;a jQ w;r is,a iudchg wdKavqj,ska fjkila b,a,d isug
fldjla imhd ks' kS;s frda w fj<|dfuka we;s jQ fokd iy | iukh
lsu Wfoid l%shdldkaf.a y~g lkaug" fuu iuqj rdcHhkag wjia:dj ,nd ks'
tlai;a cd;Skaf.a ixOdkh fuu iuqj ixOdkh l< w;r 2001 cQ,s 9-20 k
olajd ksfhdala ys tlai;a cd;Skaf.a uQ,ia:dkfha meje;ajqks ' fuys b,lalh jQfha
cd;sl" l,dmSh iy f.da,Sh ugj, isg kS;s frda w .Kqfokq j,g ms<sh
37
38
fiug mq,a l%shdld rduqjla f.dvke.Suhs' fuu rduqj fmdf ykajk ,oafoa
tlai;a cd;Skaf.a l%shdld jevigyk (UN PoA UN Programme of Action) jYfhks'
iuqjg fmr m%drNl ldrl iNd /ia (Prepratory Committee Meeting - PrepCom) ;=kla
meje;ajQ w;r" ka folla l%shdld jevigyfkys ie,iq (drafts) i,ld ne w;r"
fuhg iuqj iudma;sfha talu;sl tl;ajh ,eKs' f,dj mqrd is,a ixOdk
fuu m%drNl iuq ;=kg iy uyd iuqjg o inkaO h' Tjqka WmfoaYkh" udOH
iy m%;sm;a;s WmfoaY iemhSu isl< w;r m%cd ugka fukau m%;sm;a;s ixjOkh
iy mfhaIK j,g inkaO jQjka o ksfhdackh flKs' iq w ms<sn|j cd;Hka;r
l%shdld cd,h (IANSA)" rdcH fkdjk ixOdk fuu m%drNl iuq ;=kg iy uyd
iuqjg o inkaO h' Tjqka WmfoaYkh" udOH iy m%;sm;a;s WmfoaY iemhSu isl<
w;r m%cd ugka fukau m%;sm;a;s ixjOkh iy mfhaIK j,g inkaO jQjka o
ksfhdackh flKs' iq w ms<sn|j cd;Hka;r l%shdld cd,h" rdcH fkdjk
ixOdk iy is,a iudc lKavdh w;r inkalrKh isl< w;r f,dalfha ish
l,dm j, ksfhda;hkaf.a iyNd.s;ajh i|yd myiql ie,iSh'
tlai;a cd;Skaf.a ls%hdld ie,eiau uq,a fldg f.k meje;a jQ fuu iuqj iy tys
m%;sM,hla jQ tlai;a cd;Skaf.a l%shdld jevigyk" kS;sfrda w fj<|du tys ish
wxYhkag ms<sh fhu i|yd iar l%shdud.hla .ekSug cd;Hka;r m%cdjg wys jQ
wjia:djla f,i fndfyda fofkl= Yajdi lr;s' fuu iuqf tl jQ l%shdld
jevigyk jeo.;a m%;Ska yd ne imhd kak o th fuu m%Yakfha we;e uQ,sl
wx. ksrdlrKh fkdlrhs' udkj ysl m%Yak" foaYSh w md,kh iy rdcH fkdjk
mqoa.,hkag yd ixOdk j,g w lsKSu ms<sn|j fuys meye,s igykla ke;'
tlai;a cd;Skaf.a l%shdld jevigyfka b;d j, wx. f,i w wmkhk md,kh
i|yd jk ksKdhl" kso Ndjh iy;sl lsf l%ufo iy w ;e/lrejkaf.a
l%shdld;ajh md,kh lsug cd;Hka;r ne yd iemhq ud. fidhd .ekSu
fmkajd fohs'
flfia kuq;a iuqfjka miqj tu idlPd Wmfhda.S lr .kska wdKavq iska Ndr.;a
Okd;aul wer ud,djla h' fuu jevlghq;= j, fndfyda g is,a iudc
ixOdk m%Odk yjq,alrejka f,i inkaO jQy'
39
40
tlai;a cd;Skf
a .a iq w iuqjg miq.dj l%h
s dld jevigyk l%h
s df
fhou - 2003 oa jdIsl rdcH iuqj (The 2003 Biennial Meeting of StatesUN BMS)
jevigyk l%shdf fhou i|yd hdka;%Khla ia:dms; lsf fhdackdj fuu
iuqf m%;slafIam h' fuys m%;sM,hla jYfhka tys l%shd;aul lsf j.lSu
jemqru rdcHhka fj; mejreKq w;r rdcHhka iafPdfjka tlai;a cd;skaf.a
wyrK lghq;= fomd;fka;=jg (UNDDA) m%.;sh jd;d l, hq;=j we;'
f ksid oajdIsl jevigyka ls%hdjg kxjk wdldrh uiSug iuqjla le|u;a"
l%shdld jevigyk ls%hd;aul lsf m%.;sh wlaIKh lsug" iuqjla le|ug
tl u b;d jeo.;a f' fuu.ska l%shdld jevigyk ls%hdjg kexug .= ld,Sk
yd ldHlaIu mshjr .ekSug we;s wjYH;djh fmkajd ug yd l%shdld jevigyk
ls%hdjg kexf m%.;sh wlaIKh lsug;a is,a iudchg wjia:djla ,ef'
41
42
fhduq lr we;' fuu .siqf ish,qu wx. yrsye ls%hdjg kexjqjfyd;a kS;Hdkql+,
fkdjk w ksIamdok yd cdjdru md,kh lsug jeo.;a mshjr lsysmhla ielfia'
tfukau iyfhda.S;dj jOkh" f;dr;=re yqjudrej yd kso Ndjh jOkh lsugo
jeo.;a f'
2005 cQ,s 03 jk od rgj,a 42l wkque;sfhka fuu .siqu l%shdjg kexks' tlai;a
cd;Ska f.a idudl rgj,a 192 ka rgj,a 49la f jkg fuu .siqug w;aika ;nd
we;' tlai;a cd;Skaf.a .sks w flgqm;g wkqj Bg ine ish mdYaj .siqug
wod, Odkhka l%shd;aul lsu i|yd kS;suh jYfhka ne we;' fuh tlai;a
cd;Skaf.a iq w ms<sn| tlai;a cd;Skaf.a l%shdld jevigykg iu.dj we;s
foaYmd,kuh neuhs' tuksid fuu .siqu imQKfhkau ls%hdjg kexfuka bgqjk
ldhNdrh b;d jeo.;a f' tfukau fuu.ska kS;Hdkql+, fkdjk iq w ksIamdok
cdjdru fukau tys wfkl=;a wxY yd fj WKav we;= mqmqrK jH u; ldhlaIu
wka;cd;sl md,khla we;s lsug fnfyka odhl f'
fkdu ms<sn|j rgj,a w;r iafPdfjka f;dr;=re yqjudre lsug .si .ekSu f
wjfndaO;df m%Odk wx.hls'
jdiafikd wjfndaO;df uQ,sl wruqKq uyd mudKfha im%odhsl w yd oa;aj
Nd; ;dlaIKh yd inkaO jQj;a" jir 2000 meje;s idudl rgj, /iaf iq
w yd ieye,a wdhqO wmkhkfha j.lSula iys; wmkhk m%;sm;a;s yd wmkhk
md,k l%u we;slsu u.ska w wu;a f,i tl;= u je,elaf jeo.;alu kej;
fmkajd fok ,' iq w ieye,a wdhqO wmkhkfha Nd;d l< hq;= fhda.H l%shd
ms<sfj;a yd ksKdhlhka iuQyhla i|yd jdiafikd rgj,a tl jQy' ta w;ka
my; lreKq jeo.;a f'
M,odhSj kS;sh l%shd;aul lsu (effective enforcement) i|yd fhda.H ls%hdms<sfj;a (best
practices) jdiafikd rgj,a iska y\qkd f.k we;' wmkhk ia:dkfha NdKav yd
tajdfha ,shlsh,s mlaId lsu" iellghq;= ke.; ls r|jd .ekSu" wkjir fyda
kS;s frda wmkhk ;yk lsu yd wjidk ia:dkhg mefKk NdKav mlaId
lsu fuhg wh;a f'
rgj,a j, w wdhqO ;e/ldr lghq;= u;a lsu i|yd w wdhqO ;e/lrejka
inkaO wjfndaO;dj hk m%ldYhlg 2002 tl h' f i|yd ls%hdud. f,i
w wdhqO ;e/lrejka ,shdmx lsu fyda ;e/ldr lghq;= i|yd n,m;%hla fyda
iy;slhla ksl=;a lsug fuu .siqug wod, rgj,a iska wjOdkhg fhduq l< hq;=h'
jdiafikd jevms<sfj, wvx.= imqK f,aLkhla my; i|yka fj wv j,ska
,nd.; yel' www.wassenaar.org fyda http://projects.sipri.se/expcon/Wassenaar_documents.html
43
44
^Algiers&
igyka lsu" jd;d lsu" wdkhk wmkhk yd h:d fj<|du (licit trade)
inkaO md,kh iy kS;s l%udkql+,j inkalrKh lsu'
fmd,sish" f.=j iy foaYiSud md,k ks,Odka w;r woyia yqjudrej iy
l,dmSh yd uyoamsl iyfhda.S;dj je lsu'
www.small-arms.co.za/BamakodecoI.html
fj
45
46
(SADC)
wm%sldkq ixjOk ljqkais, (SADC) flgqm; u.ska m%Odk jevms<sfj,j,a y\qkajd fok
w;r tajd imQK lsug rgj,a 14la w;aika lr ne is;s'
flgqmf;a m%Odk wx. fufia h'
.sks w md,kh ms<sn|j kS;s kej; i,ld ne,Su yd tu lghq;= taldnoaOj is
lsu
kS;s ls%hd;aul lrk wdh;kj, ls%hdld;ajh je hqKq lsu
.sks w tl;= lsu" kdY lsu yd bj;a lsu
.sks wj,ska iudchg jk n,mEu ms<sn| kqu jOkh lsu yd uyck;dj
kqj;a lsu
rch i;= .sks w ms<sn| md,kh kej; wOHhkh lsu
.sks w i,l=Kq lsu yd fidhd .ekSu ms<sn| l%shdj,sh kej; wOHhkh lsu
yd je hqKq lsu iy
wfkHdkH kS;s Wmldr i|yd bv ,ndu'
ol=Kq wm%sldkq ixjOk ljqkais,h (SADC) ol=Kq wm%sldkq ixjOk l,dmh ;=< lghq;=
inkAlrKh i|yd iq w i|yd jQ ol=Kq wm%sldkq ixjOk ljqkais, lgqj
wdrN lf<ah' ;jo l,dmfha iq w m%Yakh ms<sn| lghq;= l%shdjg kexf
wdh;kh f,i ol=Kq wms%ldkq l,dmSh fmd,sia m%OdkSkaf.a iyfhda.S;d ixOdkh
(South African Police Chiefs Co-operation Orgnisation-SARPCCO) m;a lf<ah' g wu;rj" iq w
ms<sn| wm%sldkq ixjOk ljqkais,-hqfrdamd yjq, (SADC EU) ls%hdld lKavdhu iq w
m%Yakh ms<sn| l,dm w;r woyia yqjudre lsug ksrka;rfhka uqK .efi;s'
flgqm; ls%hd;aul lsf ie,lsh hq;= m%.;shla ,nd.ekSug iuyr ol=Kq
wm%sldkq rgj,a iu;aj is' (SADC) iq w flgqm; ls%hd;aul lsf wjOdkh la
jQ uQ,sl lreKq my; laf'
(SADC)
cd;sl flakash uOHia:dk ( National Focal Points- NFPs) msysgqu - ol=Kq wm%sldj"
fudiela" fndiajdkd yd gekaidkshdj hk rgj, cd;sl flakash
uOHia:dk msysgqjd we;
SADC
www.smallarmssurvey.org/RegionalDocs.html
f.%
a -f,ali
a a ^uyd ,a& l,dmfha yd fydak-a T*a-we*sl
% d ^wm%l
s df w&
l,dmfha wkjir iq w yd ieye,a wdhqO iq,n f m%YK
a h ms<n
s |
khsfrda m%ldYh'
nqreka" fldxf.da m%cd;dka;%sl ckrch" nq" b;sfhdamshdj" t;%shdj" flkahdj"
rejkavdj" iQvdkh" gekaidkshdj iy W.kavd hk rgj, rdcH ksfhda;fhda 2000
jif ud;= 15 jk k khsfrda m%ldYh w;aika lrk ,'
ol=Kq wm%sldf fuka l,dmfha mj;sk iq w iq,nu ms<sn| wNsfhda.hg mq,a
m%fYhla" ,nd ug n,dfmdfrd;a;= jk khsfrda m%ldYh my; lreKq i|yd je
wjOdkh fhduq lrhs'
47
48
kexu i|yd iyh ,ndf woyiska wdOdr ,ndfok wdh;k tl;= khsfrda
;=rkaZZ (Friends of Nairobi) f,i lKavdhula msysgqjd .kakd ,'
ta jk g ukao.dj ls%hd;aul jQ khsfrda m%ldYh ldhlaIuj ls%hd;aul lsug
iy" kej; m%dKj;a lsug weu;sjrekaf.a iudf,dapk iuqj lghq;= lf<ah'
l%shd;aul lsug wjYH iuyrla m%Odk wx. ;=,ska ;ju;a m%.;shla wjYH flfrk
wxY ukdj ms<nq f' tajd w;r
ngysr wm%l
s df iq w yd ieye,a wdhqO wdkhkh, wmkhkh yd ksmou
inkaOfhka, ngysr wm%l
s dkq rgj, wdl iyfhda.;
S dj iska mkjd we;s
;djld,sl w;a ysg
q u (ECOWAS Moratorium)
ngysr wm%sldkq rgj, wdl iyfhda.S;djhg wh;a idudl rgj,a 16l rdcH
kdhlhska iska 1998 jIfha Tlaf;dan udifhaoS" ngysr wm%sldf iq w iy
ieye,a wdhqO wdkhkh" wmkhkh yd ksmou inkaOfhka jQ ECOWAS ixOdkh
iska mkjd we;s ;djld,slj w;aysgqf tl;djh (Moratorium) w;aika ;nk ,'
wjqre ;=klg jrla w;a l< hq;= fuu ;djld,slj w;aysgqf tl;djh 2001
jif ;j;a wjqre 3la i|yd > lrk ,' fuh" fujeks lghq;a;la i|yd fhdod
.;a m<uq tl;djh jk w;r iq w iy ieye,a wdhqO inkaOfhka ;djld,slj
w;aysgqf tl;djhla we;s lr.;a m<uq l,dmh ngysr wm%sldj f,io yekah
yelsh' iq w iy ieye,a wdhqO iq,nu inkaOj m,uqj wdrlaIdj (security first)
hk f;audj uq,a fldg f.k .si.;a m,uq .siqu yehg ECOWAS .siqu yekah
yelsh' fuhska .= ld,sk iduhla yd ;sridr ixjOkhla i|yd iq w md,khg
wjYH ls%hdud. .ekSu jeo.;a mQj fldkafoaishla f,i fmkajd fohs'
iq w ixirKh jeu keje;au i|yd .;a fuu foaYmd,ksl m%ldYh l,dmSh
jYfhka isl< b;d jeo.;a m<uq mshjrls' th cd;Hka;r jYfhka wkqu; lr we;s
w;r ^WodyrKhla f,i& Bg jdiafikd wjfndaO;df idudlfhda fldkafoais
rys;j iyfhda.h ,nd ug ;SrKh l<y' ;jo cd;sl wmkhk md,kh ;=< fuu
tl;djfha fldkafoais j,g .re lsug;a" ;djld,slj keje;af tl;djh
www.nisat.org/
fyda
www.smallarmssurevey.org/Regional/Docs.html
49
50
fuu m%{ma;sh my; i|yka wdldrhg .sks w ksjpkh lrhs' WKavhla heug
ksudKh lr we;s fyda WKavhla heug myiqfjka yrjd .; yels" msmsul .sks
ula ish yels" kEu ner,hla iys; wdhqOhla fyda fjk;a kEu wdhqOhla fyda
kdYld mqmqrK jHhla" .sks .ekah yels WmlrKhla" .Eia fndan" w;a fndan
^f.%fka&" frdl k" ihs," ihs, moaO;shla fyda fndan f .Khg jef'
wka; weuldkq ix.ufha m%Odk ih fuu yekaf .eUqre njhs' fndfyda
iuqj, .sks w yekau i|yd wh;a jk w j. iSudiys; jQj;a" ngysr
wOf.da,fha urK" ;=jd, iy lmkhka i|yd j.lsjhq;= O j.fha iq w
yd ieye,a wdhqO i|yd wka; weursldkq m%{ma;sh yd w:l:kh fhoh yels h'
m%{ma;sfha b,lal jkqfhA"
tlai;a cd;Skaf.a iuqjg fmr 2001 jif uehs ui wka; weuldkq iuqf
WmfoaYl lgqj fjdIskagka kqjr tla/ia jQy' /iaug fya;= ldrKh jQfha 20012002 jir i|yd jevigyk wkqu; lr.ekSu" iuqf iar ls kej; i,ld
ne,Su" fulaisflda rch bm;a l< isoa wOHhkh ms<sn| i,ld ne,Su" iEu rchlu
inkalrK ia:dk (Focal Point) we;s lsu iy iu;lsu" ykajdu" l%shd;aul
lsug wjYH kS;s yd kS;suh lghq;= i|yd j.lsj hq;= m%Odk ks,Odka y\qkd.ekSu
hkdhhs' jir 2001-2002 i|yd jevigykg my; i|yka m%Odk lreKq wh;a f'
(OAS)
www.oas.org/juridico/english/treaties/a-63.html
51
52
OSCE
OSCE
wdfoaY lsu yd fhdod .ekSu iafPdfjka f' tu ksid kS;suh nej,g jvd
foaYmd,ksl ne u; jQ j.lS f
j.lS OSCE rgj,a j,g iSud jk w;r" OSCE rgj,a j,ska OSCE fkdjk rgj,g
j.lS meju wod< fkdf
indOl" .siq yd md,k wldka (control regimes) jeks lreKq hgf;a hqfrdamd
yjqf,a idudl rgj,aj, cd;Hka;r ne j,g .re lsu
wjidkhg <d jk rfgys udkj ysl .relsu'
wjidkhg <d jk rfgyss wNHka;r ;;ajh
l,dmSh iduh" wdrlaIdj" yd ia:djr;ajh iq/lSu
idudl yd wfkla inkaO rgj, cd;sl wdrlaIdj ms<sn| ie,lSu
;%ia;jdoh yd wka;cd;sl kS;s i|yd .re lsu inkaOfhka , .kakd
rf yeiSu yd wdl,am
, .kakd rg ;=,ska WmlrK fjk;a ;eklg fhduqlsu fyda kej;
wmkhkh ms<sn|j we;s wjodku iy
,nd.kakd rf ;dlaIKsl yd wdl Yla;sh
53
54
http://projects.sipri.se /expcon/eucode.htm
iq w ms<n
s | hqfrdamh
S yjqf,a iuQy l%h
s dld;ajh (European Union Joint Action
on Small Arms)
iq w m%Yakhg iq,nf m%Yakhg ms<s;=re fif f.da,Sh m%h;akhg odhl;ajhla
f,i iq w yd ieye,a wdhqO md,khla ke;sj iq,nu iy me;su je,elau
i|yd hqfrdamd yjqf,a odhl;ajfhka iuQy l%shdld;ajhla 1998 foien ui"
hqfrdamd yjqf,a wud;H ljqkais,h iska ykajd fok ,' 1997 cQks ui ykajdka
idm%odhsl w l=Gkh je,elaf yd uOkh lsf jevigyk (EU Programme for
Preventing and Combating Illicit Trafficking in Conventional Arms) yd 1998 cQks ui ykajd ka w
wmkhkh ms<sn| hqfrdamd yjqf,a phdOu moaO;sh (EU Code of Conduct on Arms Exports)
u; fuu .siqu ilialr we;' tfiau .siqu u.ska fuu m%Yakhg l,dmSh yd
m%jOkd;aul m%fYhla ,ndfoa' iq w yd ieye,a wdhqO fldgia 10 lg ,ehsia;=
.; lrk iuQy l%shdld;ajfha (Joint Action) iSudjka ;=<g iq w yd ieye,a wdhqO
m;frd o we;=<;a jk fia th 2002 kej; ixfYdaOkh lrk ,' kg mj;sk
l,dmSh yd cd;Hka;r m%fYhka ;=<ska w;sla; yd md,khlska f;drj me;s we;s
iq w uokh lsf cd;Hka;r m%h;akhka jOkh lsu iuQy l%shdld;ajfha
wNsm%dhhs'
my; i|yka ms<sh i|yd wjOdkh fhduq lrka iyfhda.d;aul m%;sm;a;Ska jOkh
lsug hqfrdamd yjqf,a idudl rgj,a tl jQy'
55
56
5' idrdxYh
iq w m%;sm;a;s inkaOfhka jk lreKq fuu w;afmdf;a m<uq fldgfika ykajd
we;' my; m%Yakj,g mss<s;=re fidhd .ekSu i|yd Nd;d lrkakdg yekaula
,ndu tys wruqKhs'
miq igyka(
fmrjok
1.
2.
3.
4.
5.
wka;.;h
1.
57
58
13. Arms Availability and the Situation of Civilians in Armed Conflict, International
Committee of the Red Cross, Geneva 1999. p.16 (citing Kuzman study) (hereinafter
ICRC Arms Availability Report).
14. Ibid.
15. Robin M.Coupland and David R. Meddings, Mortality associated with use of weapons
in armed conflicts, and civilian mass shootings: literature review, British Medical
Journal, 1999 , Vol.319, pp.407-10
16. Peter Salama, Bruce Laurence, and Monica Nolan, Health and Human rights in
contemporary humanitarian crises: is Kosovo more important than Sierra Leone,
British Medical Journal, 1999, Vol. 319, pp.1569-71.
17. United Nations, Report of the Secretary-General on the Protection of Civilians in
Armed Conflict (S/1999/957), para 16.
18. The Machel Review, op. cit., p. 5.
19. Ibid., p. 33. An RPG is an anti-tank grenade launcher.
20. Robert Muggah, Caught in the crosshairs: the humanitarian impact of small arms,
draft chapter for Small Arms Survey, 2002, p.9.
21. Robert Muggah and Eric Berman, Humanitarianism under threat, Small Arms
Survey, 2001, pp.4-5. The UN does not collect statistics on injuries directly resulting
from armed violence.
22. Amnesty International, Human Rights Abuses with Small Arms, Illustrative cases
from Amnesty International reports 2000-2001.
23. Arms Sales Monitor, August 2002, Federation of American Scientists.
24. Country Reports on Human Rights Practices 2000, US State Department, released
by the Bureau of Democracy, Human Rights and Labor, February 2001.
25. See, for example, The Terror Trade Times 2002, Amnesty International.
26. Ibid.
27. Michael Freeman, Small arms in Africa: counting the cost of gun violence, Africa
Recovery, Vol.15 No.4, December 2001, p.I.
28. Virginia Gamba, Quoted in Carolyn Dempster: Guns, gangs and culture of violence,
BBC News, 10 April 2002.
29. Wendy Cukier, Combating the Illicit Trade in Small Arms and Light Weapons:
Strengthening Domestic Regulations, Biting the Bullet Briefing 7, BASIC, Saferworld,
and International Alert, p.7,2001. Available on-line at www.internaional-alert.org/
publications.htm
30. Paul Eavis, The hidden security threat: transnational organised crime activity, RUSI
Journal, December 2001, Vol. 146, No. 6.
31. World Health Organisation, Small Arms ad Global Health, Geneva, 2001, http:///
www5.who.int/violence_injury_prevention/download.cfm?id=0000000158
32. Wendy Cukier, op. cit., p.6.
33. Eavis, p.cit.,
34. Government response to gun crime in the UK needs to go further, press release,
Saferworld, 9 January 2003.
35. For more detail, see D. Darchiasvili: Georgia: a hostage to arms in The Caucasus:
Armed and Defended Safeworld, 2003.
36. Luke Downing Child Combatants in Organised Armed Violence, ISER and Viva Rio,
www.desarme.org/
37. Michael Fleshman, Small arms in Africa: counting the cost of gun violence, Africa
Recovery, December 2001, Vol.15, NO 4, p.1.
38. S. Gautam and T. Koirala (eds.), Women and Children in the Periphery of Peoples
War, Institute of Human Rights communication in Nepal, December 2001.
39. International Committee if the Red Cross, Small Arms Survey, 2002.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
59
60
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
Esquivel, Jose Ramos Horta, Joseph Rotblat, Aung San Suu Kyi, the Reverend
Desmond Tutu, Lech Walesa, Elie Wiesel, Betty Williams, and Jody Williams.
Report of the Panel of Experts on Violations of Security Council Sanctions against
UNITA. UN Document S/2000/203, annex 1.10 March 2000. Final Report of the
Monitoring Mechanism on Angola Sanctions, UN document S/2000/1225, Annex. 21
December 2000.
Wendy Cukier, op.cit., p.2.
Ibid.
1996 Inter-American Convention Against the Illicit Manufacturing of ad Traffickig in
Firearms, Ammunition, Explosives, and Other Related Materials (OAS Convention);
1991 Firearms Directive, Council Directive 91/477/EEC of 18 June 1991 on the control
of the acquisition and possession of weapons; UN Convention on Transnational
Organised Crime of 2001; resolution 1209 of the UN Security Council, November
1998; UN General Assembly Declaration of December 1999; UN Commission on
Crime Prevention and Criminal Justice Resolution of 1997.
Se Human Rights Watch open letter to the President of Burkina Faso, 28 March
2000, at www.hrw.org/press/2000/03/burkinao330letter.htm.
Those States that have ratified so far are Antigua and Barbuda (2003), Argentina
(2001), Bahamas (1998), Belize (1997), Bolivia (1999), Brazil (1999), Colombia
(2003), Costa Rica (2000), Ecuador (1999), El Salvador (1999), Grenada (2002),
Guatemala (2003), Mexico (1998), Nicaragua (1999), Panama (1999), Paraguay
(2000), Peru (1999), Uruguay (2001), and Venezuela (2002).
OSCE Member States are Albania, Andorra, Armenia, Austria, Azerbaijan, Belarus,
Belgium, Bosnia and Herzegovina, Bulgaria, Canada, Croatia, Cyprus, Czech
Republic, Denmark, Estonia, Finland, France, Georgia, Germany, Greece, Holy See,
Hungary, Iceland, Ireland, Italy, Kazakhstan, Kyrgyzstan, Latvia, Liechtenstein,
Lithuania, Luxembourg, Malta, Moldova, Moanaco, Netherlands, Norway, Poland,
Portugal, Romania, Russian Federation, San Marino, Serbia and Montenegro, Slovak
Republic, Slovenia, Spain, Sweden, Switzerland, Tajikistan, The former Yugoslav
Republic of Macedonia, Turkey, Turkmenistan, Ukraine, United Kingdom, United
States of America, and Uzbekistan.
Elizabeth Clegg, Owen Greenes, Sarah Meek, and Geraldine OCallaghan, Regional
Initiatives and the 2001 UN Conference: Building Mutual Support and complemetarity,
Biting the Bullet Briefing 2, BASIC, Saferworld, and International Alert, p.39, 2001.
Available on-line at www.international-alert.org/publications.htm
The principles include, inter alia, that the participating States reaffirm, for example,
the need to ensure that arms transferred are not used in violation of the purposes
and principles of the Charter of the United Nations. Also, each participating State
will, in considering proposed transfers, take into account, for instance: (i) the respect
for human rights and fundamental freedoms in the recipient country; (ii) the internal
and regional situation in and around the recipient country, i the light of existing
tensions or armed conflics.
OSCE Document on Small Arms and Light Weapons, 24 November 2000.
Michael Crowley, Roy Isbister, and Sarah Meek, Building Comprehensive Controls on
Small Arms Manufacturing, Transfer and End-Use, Biting the Bullet Briefing 13,
BASIC, Saferworld, and International Alert, p.15,2001. Available on-line at
www.internationalaler.org/publications.htm
Existing EU members: Austria, Belgium, Cyprus, Czech Republic, Denmark,
Estonia, Finland, France, Germany, Greece, Hungary, Ireland, Italy, Latvia, Lithuania,
Luxembourg, Malta, Poland, Portugal , Slovakia, Slovenia, Spain, Sweden, The
Netherlands, United Kingdom
Saferworld
The Grayston Centre
28 Charles Square
London N1 6HT
UK
Tel.: +44 (0) 20 7324 4646
Fax: +44 (0) 20 7324 4647
Email: general@saferworld.org.uk
Web: www.saferworld.org.uk
61