Kajian Pengangguran Di Kalangan Siswazah

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)
KAJIAN
MASALAH PENGANGGURAN DI
KALANGAN SISWAZAH
LAPORAN AKHIR
Dibentangkan kepada
Jabatan Pendidikan Tinggi
Kementerian Pengajian Tinggi Malaysia
oleh
Institut Penyelidikan Pendidikan Tinggi Negara (IPPTN)
d/a Suite 109A, Tingkat 1, Kompleks EUREKA
Universiti Sains Malaysia
11800 Minden
Pulau Pinang
Februari 2003
KANDUNGAN
Halaman
RINGKASAN EKSEKUTIF
i - xi
SENARAI JADUAL
xii - xvi
SENARAI RAJAH
xvii
TEKS LAPORAN
1.0
Pendahuluan
2.0
Isu-isu utama kajian
3.0
Objektif kajian
4.0
Skop kajian
5.0
Pendekatan dan metodologi

5.1
Pendekatan kajian
5.2
Metodologi kajian
5.2.1
Sampel kajian
5.2.2
Instrumen kajian
(a) Soal selidik melalui pos
(b) Soal selidik untuk temu bual kumpulan
fokus
(c) Pembinaan inventori atribut psikologi
3
3
4
4
6
6
6
6.0
Data dan analisis data: Kadar respons dan kebolehpercayaan

6.1
Soal selidik melalui pos
6.2
Temu bual kumpulan fokus
6.3
Profil atribut psikologi siswazah
6.4
Maklumat tambahan: Pengalaman penyelidik
6.5
Pemprosesan dan analisis data
7
7
8
8
9
9
7.0
Pengangguran di kalangan siswazah: Rangka kerja ekonomi

kajian
7.1
Pendahuluan
7.2
Objektif
7.3
Rangka kerja makro RM8 dan RRJP3
7.4
Andaian-andaian RRJP3
7.4.1
Transformasi struktural
7.4.2
Produktiviti dan guna tenaga
7.5
Penilaian terhadap RRJP3
7.6
Rangka kerja ekonomi makro alternatif
7.7
Tenaga kerja dan guna tenaga di Malaysia
7.7.1
Isu-isu dalam perancangan guna tenaga dan
tenaga kerja
7.8
Penutup
10
10
10
14
14
15
16
19
22
22
Analisis dapatan kajian 1: Responden melalui pos

8.1
Maklumat peribadi
8.2
Aktiviti mencari pekerjaan
8.2.1
Mula mencari pekerjaan
32
32
39
39
8.0
10
31

8.2.2
8.3
8.4
8.5
8.6
Variabel yang mempengaruhi aktiviti

mencari pekerjaan
8.2.3
Permohonan dan temu duga
8.2.4
Bekerja dan masih mencari pekerjaan
8.2.5
Sumber maklumat pekerjaan
8.2.6
Pola aktiviti mencari pekerjaan mengikut
kumpulan etnik
8.2.7
Kualiti responden yang dipentingkan majikan
Status pekerjaan
Responden yang bekerja
8.4.1
Tempoh mendapat pekerjaan pertama
8.4.2
Bilangan permohonan pekerjaan selepas
tamat pengajian mengikut bidang pengajian
8.4.3
Pekerjaan sekarang mengikut bidang
pengajian
8.4.4
Sektor pekerjaan mengikut bidang pengajian
8.4.5
Taraf pekerjaan
8.4.6
Bilangan pekerjaan sekarang
8.4.7
Tempoh masa bekerja
8.4.8
Pendapatan bulanan responden mengikut
bidang pengajian
8.4.9
Pertalian pekerjaan sekarang dengan bidang
pengajian program ijazah sarjana muda
8.4.10
Kesesuaian pekerjaan dengan kelayakan
akademik
8.4.11
Jantina dan kumpulan etnik responden
bekerja
8.4.12
CGPA responden bekerja
Responden yang bekerja sendiri
8.5.1
Tempoh perniagaan
8.5.2
Sektor perniagaan
8.5.3
Pendaftaran entiti perniagaan
8.5.4
Pendapatan bulanan perniagaan
8.5.5
Modal permulaan perniagaan
8.5.6
Peluang pekerjaan
8.5.7
Dorongan untuk memulakan perniagaan
8.5.8
Kurikulum/ko-kurikulum keusahawanan
Profil responden yang tidak bekerja
8.6.1
Latar belakang responden
8.6.1.1 Jantina dan kumpulan etnik
8.6.1.2 Bidang pengajian mengikut
kumpulan etnik
8.6.1.3 Pencapaian akademik mengikut etnik
8.6.1.4 Kelayakan masuk ke universiti
8.6.2
Aktiviti pencarian kerja di kalangan siswazah
menganggur
8.6.2.1 Jarak masa responden tidak
mempunyai pekerjaan
8.6.2.2 Faktor-faktor penyebab responden
tidak bekerja
8.6.2.3 Bilangan permohonan pekerjaan
responden
8.6.2.4 Bilangan temu duga yang dihadiri
responden
8.6.2.5 Sektor pekerjaan yang ingin diceburi
responden
8.6.2.6 Jenis pekerjaan yang ingin diceburi
responden
40
41
43
43
45
46
47
49
49
50
51
55
56
57
59
60
61
63
65
65
67
67
68
68
69
70
71
71
72
74
74
74
75
76
78
80
80
81
82
83
85
86
8.7
8.8
8.9
9.0
10.0
8.6.2.7 Negeri dan bandar tempat responden

ingin bekerja
8.6.2.8 Jenis skim latihan siswazah
Kemahiran dan kecekapan
8.7.1
Kemahiran bahasa
8.7.2
Kemahiran komputer
8.7.3
Masalah kemahiran: Punca
Kemahiran yang dimiliki selepas tamat pengajian di
IPT dan kemahiran yang digunakan semasa bekerja
8.8.1
Kemahiran berkomunikasi
8.8.2
Kemahiran berfikir
8.8.3
Kemahiran merancang dan mentadbir
8.8.4
Kemahiran dalam teknologi komunikasi dan
maklumat
8.8.5
Analisis penjadualan silang antara
responden yang bekerja dengan responden
yang tidak bekerja (menganggur) dari segi
kemahiran yang dimiliki
Bahagian praktikal/praktikum, ko-kurikulum dan
skim latihan lepasan siswazah
8.9.1
Latihan praktikal
8.9.2
Latihan ilmiah
8.9.3
Menghadiri seminar dan persidangan
8.9.4
Penglibatan siswazah dalam aktiviti kokurikulum berunit/berkredit
(a)
Kursus ko-kurikulum umum
(b)
Kursus ko-kurikulum kemahiran
generik
(c)
Kursus ko-kurikulum kebudayaan
(d)
Kursus ko-kurikulum sukan dan
rekreasi
8.9.5
Kegunaan pengetahuan aktiviti kokurikulum
8.9.6
Kegunaan pengalaman bengkel/seminar/
persidangan
8.9.7
Skim latihan lepasan siswazah
8.9.8
Kegunaan skim latihan semula dalam
mencari pekerjaan
88
90
92
92
96
97
98
98
103
108
109
111
116
116
117
118
119
119
121
121
122
124
126
127
128
Analisis dapatan kajian II: Temu bual kumpulan kecil fokus

9.1
Temu bual dengan siswazah: rumusan
9.1.1
Alasan siswazah mendaftar nama di bawah
skim latihan
9.1.2
Profil siswazah
9.1.3
Pengalaman di IPT
9.1.4
Perkara berkaitan skim latihan
9.1.5
Cadangan siswazah kepada IPT di Malaysia,
khususnya IPTA
9.2
Temu bual dengan majikan
9.2.1
Alasan siswazah tidak mendapat pekerjaan
9.2.2
Kualiti siswazah dan kemahiran yang
ditekankan majikan semasa sesi temu duga
9.2.3
Cadangan majikan kepada IPT
129
129
129
Analisis dapatan kajian III: Profil atribut psikologi responden

10.1
Pendahuluan
10.2
Dapatan kajian
10.2.1
Atribut umum responden
137
137
138
138
129
131
132
133
134
134
135
136

10.2.2
10.3
Atribut siswazah yang bekerja dan tidak

bekerja
Kesimpulan
138
140
11.0
Kebolehgunaan tenaga responden (Employability): Analisis logit

11.1
Pengenalan
11.2
Hasil analisis
11.3
Anggaran dan pemerihalan parameter
142
142
142
144
12.0
Rumusan dan implikasi dapatan kajian

12.1
Inisiatif
12.2
Kebolehan untuk berubah
12.3
Pemikiran negatif
12.4
Cadangan umum
144
144
145
146
146
13.0
Isu-isu utama dan cadangan tindakan

13.1
13.1.1
Isu 1: Kesedaran bekerjaya (career
awareness)
13.1.2
Cadangan 1: Unit Kerjaya
(a)
Membina kesedaran kerjaya
(b)
Meneroka bidang pekerjaan baru
(c)
Menjalankan latihan yang berkaitan
dengan aktiviti mencari pekerjaan
13.1.3
Cadangan 2: Membaiki Unit Kerjaya
13.2
Kemahiran dan kecekapan lain
13.2.1
Isu 1: Tahap kemahiran
13.2.2
Isu 2: Kecenderungan kemahiran
13.2.3
Isu 3: Kesepadanan kemahiran yang dimiliki
dengan kamahiran yang digunakan semasa
bekerja
13.2.4
Isu 4: Latihan praktikal/pratikum, kokurikulum dan skim latihan lepasan
siswazah
13.2.5
Cadangan 1: Mengkaji semula komponen
kemahiran yang selaras dalam kurikulum
13.3
Kemahiran keusahawanan di kalangan siswazah
13.3.1
Isu 1: Menerokai potensi bekerja sendiri
13.3.2
Cadangan 1a: Menyemak semula Program
Pembangunan Usahasiswa (PPUS)
13.3.3
Cadangan 1b: Penyediaan prasarana
keusahawanan di IPT
13.3.4
Cadangan 1c: Perlantikan kaunselor
keusahawanan
13.3.5
Cadangan 1d: Tabung Keusahawanan
Siswazah
13.3.6
Cadangan 1e: Program Anak Angkat
Usahawan
13.3.7
Cadangan 1f: Pertandingan keusahawanan
dalaman dan antara IPT
13.3.8
Cadangan 1g: Penggubalan kurikulum
keusahawanan
13.3.9
Cadangan 1h: Penggubalan ko-kurikulum
keusahawanan
13.3.10
Cadangan 1i: Kursus kemahiran kepada
siswazah yang akan menamatkan
pengajian
147
147
147
149
149
150
151
152
152
152
153
153
154
155
156
156
156
157
157
158
158
159
159
160
160

13.3.11
13.4
Atribut
13.4.1
13.4.2
13.4.3
13.5
14.0
Cadangan 1j: Sokongan dan penglibatan

pihak pengurusan IPT
psikologi: Ke arah siswazah yang berkualiti
Isu 1: Ketidakpekaan tentang realiti tempat
bekerja dan harapan pekerjaan
Cadangan 1a
Cadangan 1b
Hubungan dan peranan kerjasama antara Institusi

Pengajian Tinggi (IPT) dan industri dalam
pembangunan tenaga manusia mahir/terlatih
13.5.1
Isu 1: kurangnya sinergi antara IPTA
dengan pihak swasta/industri
13.5.2
Cadangan 1
Ke arah siswazah + +
APENDIK 1a
APENDIK 1b
APENDIK 2
Anggaran parameter
Pemerihalan parameter
Senarai ahli pasukan kajian
161
161
161
161
161
162
162
162
162
RINGKASAN EKSEKUTIF
1.0
Pendahuluan
1.1
Meskipun kajian ini berfokus kepada masalah pengangguran di kalangan

siswazah, Jawatankuasa Pemandu Kajian telah menetapkan supaya suatu
sampel graduan tahun 2001 dikaji dan sampel ini merangkumi graduan yang
sedang menganggur dan yang sudah bekerja. Pendekatan ini akan
membolehkan perbandingan dijalankan antara dua kelompok graduan ini dari
segi perbezaan ciri-ciri peribadi/psikologi dan ciri-ciri lain yang berperanan
dalam menentukan status bekerja/tidak bekerja seseorang siswazah.
2.0
2.1
Banyak yang telah diperkatakan tentang ciri-ciri siswazah yang diperlukan

oleh majikan. Sehubungan dengan hal ini, tiga persoalan yang timbul ialah:(a)
Apakah hakikat ciri-ciri siswazah yang dimaksudkan?
(b)
Apakah langkah-langkah yang telah, sedang dan perlu diambil oleh

IPT untuk menghasilkan graduan yang boleh bersaing di pasaran?
(c)
Selain peluang pekerjaan di sektor awam, di sektor swasta dan di

sektor bekerja sendiri, adakah kemungkinan siswazah menceburkan
diri dalam aktiviti sektor ketiga yang merangkumi organisasi bukan
kerajaan (NGO), badan-badan sukarela dan lain-lain? Potensi peluang
pekerjaan dalam sektor ketiga, selain sektor awam dan swasta dan juga
bekerja sendiri, perlu diterokai. IPT perlu menyediakan siswazah
dengan kemahiran teras (core skills) dan kecekapan/kompetensi
(competencies) yang bersifat umum yang dapat disesuaikan dengan
keempat-empat sektor yang dimaksudkan.
3.0
Objektif kajian
3.1
Objektif kajian ini adalah seperti berikut:(a)
Untuk mengkaji pola, corak dan punca masalah pengangguran di

kalangan siswazah Institusi Pengajian Tinggi Awam (IPTA), Institusi
Pengajian Tinggi Swasta (IPTS) dan IPT di luar negara yang telah
berijazah pada tahun 2001.
(b)
Untuk menganalisis perkaitan profil siswazah yang menganggur dan

yang berjaya mendapat pekerjaan dengan variabel seperti gender,
umur, etnik, bidang pengajian, institusi pengajian, tempoh masa
menganggur, kemahiran, dan kecekapan.
(c)
Untuk menentukan profil siswazah mengikut perspektif majikan.
(d)
Untuk menentukan tindakan yang perlu diambil oleh IPT bagi

mengatasi masalah pengangguran di kalangan siswazah.
4.0
Skop kajian
4.1
Dalam konteks pengangguran di kalangan siswazah yang telah berijazah pada

tahun 2001, kajian akan mengkaji perkara-perkara berikut:(a)
Isu dalaman IPT, iaitu perkara-perkara yang bersangkutan dengan

pelbagai aktiviti dan program IPT yang merangkumi program
pengajian, pembentukan sahsiah, perwatakan, ketrampilan dan lainlain.
(b)
Isu luaran, iaitu keperluan bagi memenuhi kehendak pasaran dan

bidang-bidang yang boleh diceburi.
(c)
Polisi kerajaan, dalam hubungannya dengan pihak swasta dan

pelanggan, yang boleh membantu melaksanakan tindakan-tindakan
yang bakal dicadangkan bagi menangani masalah pengangguran di
kalangan siswazah.
4.2
Seterusnya, kajian ini akan mencadangkan tindakan-tindakan berbentuk

jangka pendek dan jangka panjang yang perlu dilaksanakan oleh Jabatan
Pendidikan Tinggi (JPT) dan IPT serta agensi-agensi kerajaan yang berkaitan
bagi menangani masalah pengangguran di kalangan siswazah.
5.0
5.1
Pendekatan kajian
5.1.1 Untuk melaksanakan kajian ini pelbagai agensi kerajaan seperti Jabatan
Perangkaan Malaysia, Jabatan Pendidikan Tinggi (Kementerian
Pendidikan Malaysia), Jabatan Pendidikan Swasta (Kementerian
Pendidikan Malaysia), Unit Perancangan Ekonomi (UPE),
Kementerian Sumber Manusia, Majlis Tindakan Ekonomi Negara
(MTEN), pertubuhan seperti Federation of Malaysian Manufacturers
(FMM), Malaysian Employers Federation (MEF), dan Kementerian
Perdagangan Antarabangsa dan Industri telah membekalkan maklumat
yang diperlukan.
5.1.2 Data sekunder mengenai pembangunan kurikulum dan pelajar telah
dibekalkan oleh beberapa IPT.
5.1.3 Memandangkan persoalanpersoalan yang telah disenaraikan sebelum
ini tidak mungkin boleh dijawab sepenuhnya oleh data sekunder sahaja
maka kajian ini juga telah mengumpul data primer daripada dua
sumber utama iaitu siswazah dan majikan.
ii
5.2.1 Metodologi kajian

5.2.1 Sampel kajian
(a)
Untuk mendapatkan sample kajian, tinjauan melalui pos suatu

sampel siswazah IPT yang telah berijazah pada tahun 2001
telah dijalankan. Persampelan kajian untuk tujuan tinjauan
melalui pos telah dikenal pasti dengan cara mengambil 25
peratus daripada jumlah bilangan siswazah sarjana muda untuk
tahun 2001. Seterusnya teknik persampelan pembahagian
bertujuan (purposive sampling) digunakan. Daripada jumlah
keseluruhan sampel, 78 peratus terdiri daripada sampel bidang
pengajian sastera tulen dan sastera gunaan; 16 peratus sains
tulen dan enam peratus bidang teknikal (termasuk sains gunaan,
kesihatan dan perubatan).
(b) Temuduga dengan kumpulan kecil fokus seperti berikut:

i.
ii.
iii.
(c)
Pihak majikan seperti badan profesional, MEF, FMM, dan

badan korporat.
Pusat Latihan Kemahiran seperti Penang Skills
Development Centre (PSDC).
Siswazah menganggur yang berdaftar dengan Skim
Siswazah Menganggur.
Sampel-sampel utama untuk inventori profil atribut psikologi
diambil daripada responden-responden kajian pos. Pecahan
penghantaran adalah seperti berikut:-
i.
384 inventori dihantar kepada sampel yang tidak bekerja.
ii.
397 inventori dihantar kepada sampel yang bekerja.
iii.
Selain penghantaran secara pos, inventori ini juga diberikan

kepada siswazah kumpulan fokus yang ditemu bual. Sampel
kumpulan fokus ialah mereka yang menyertai skim latihan
siswazah menganggur dan mereka ini berjumlah 34 orang.
Untuk menambahkan lagi jumlah sampel responden,
sebanyak 100 inventori telah diedarkan kepada ahli-ahli
Malaysian Employers Federation (MEF) yang menghadiri
sesi temu bual kumpulan fokus majikan bersama ahli
pasukan penyelidik. Majikan-majikan ini diminta
menyampaikan inventori profil atribut psikologi ini kepada
pekerja mereka yang menepati ciri-ciri sampel yang
dikehendaki.
iii

5.2.2
Instrumen kajian
(a)

Soal selidik yang sebahagian besarnya berstruktur dan tertutup
ialah instrumen yang telah digunakan untuk mengumpul data
primer daripada sampel siswazah 2001.
(b)
Soal selidik untuk temu bual kumpulan fokus

Garis panduan temu bual telah digunakan untuk mendapatkan
maklumat daripada kumpulan focus, seperti siswazah yang
menganggur, pihak majikan dan pengelola program latihan.
(c)
Pembinaan Inventori Atribut Psikologi

(i)
Untuk tujuan pengisahan profil ini satu instrumen telah

digubal untuk meneroka 19 kategori atribut psikologi
yang positif dan tiga kategori atribut psikologi yang
negatif. Dalam setiap kategori atribut ada lima item
sahaja.
(ii)
Kesahihan item dan kategori serta kebolehpercayaan item

dan kategori disemak dan disahkan oleh pihak yang
berkenaan. Dalam sorotan literatur, pekali melebihi enam,
diterima sebagai pekali piawai bagi kebolehpercayaan
inventori sesuatu kajian penerokaan. Pekali sebenar
setiap atribut bagi inventori kajian ini terletak antara 0.60
- 0.87 (Jadual 5.1).
6.0
6.1

6.1.1 Sebanyak 8500 borang soal selidik telah dihantar kepada sampel
siswazah IPT yang telah berijazah pada tahun 2001 dan sejumlah 2274
soal selidik sesuai untuk dianalisis (bersamaan dengan kadar respons
26.6 peratus).
6.2

6.2.1 Sepuluh sesi temu bual yang melibatkan 63 orang siswazah
menganggur yang berdaftar di bawah Skim Sangkutan Pembantu
Pengajar, Skim Sangkutan dan Latihan, dan Skim Latihan Semula
lepasan ijazah (PSDC) telah diadakan. Daripada sejumlah 63 orang ini,
39 orang terdiri daripada responden wanita dan 24 orang lelaki, dan
dari segi etnik pula 49 Melayu, 12 Cina, seorang India, dan seorang
Punjabi.
6.2.2 Empat sesi temu bual dengan kumpulan fokus yang terdiri daripada 31
orang pengurus besar dan pengurus bahagian sumber manusia yang
mewakili beberapa syarikat Industri Kecil dan Sederhana (IKS) dan
iv

Multi National Companies (MNCs) telah diadakan di Kuala Lumpur,
Pulau Pinang dan Taiping.
6.2.3 Maklumat yang lebih terperinci mengenai siswazah yang tidak bekerja
diperoleh melalui sesi temu bual ini. Perkara yang paling penting ialah
maklumat yang dibekalkan oleh responden melalui soal selidik boleh
didalami lagi dan boleh diperiksa / disahkan dengan pihak majikan
yang menghadiri sesi temu bual.
6.3

6.3.1 Berdasarkan senarai responden kajian, seramai 561 responden dipilih
untuk menjawab inventori psikologi. Daripada jumlah itu, seramai 235
(41.9%) ialah responden lelaki dan 326 (58.1%) pula perempuan. Jika
dibahagikan mengikut status pekerjaan pula, 275 (49.0%) sedang
bekerja, 272 (48.5%) tidak bekerja dan 14 (2.5%) sedang menyambung
pelajaran. Daripada 272 orang yang tidak bekerja, 152 orang
menganggur dan 120 orang daripada mereka sedang mengikuti skim
latihan siswazah menganggur.
6.4

6.4.1 Maklumat yang diperoleh daripada pelbagai sumber seperti di atas
perlu dilengkapkan dengan pengalaman dan pengamatan penyelidik.
Oleh itu, meskipun sampel terhad, maklumat tambahan berdasarkan
pengalaman dan penglibatan penyelidik menguatkan lagi kesimpulan
dan cadangan tindakan kajian ini.
6.5

6.5.1 Data primer telah diproses dan dianalisis menggunakan perisian SPSS.
Penjadualan silang serta ujian seperti ujian-t dan ANOVA (Analysis of
Variance) telah dijalankan untuk mengungkap beberapa perkara
berkaitan dengan matlamat kajian ini. Analisis logit telah dijalankan
untuk menentukan probabiliti seseorang graduan menganggur
berdasarkan ciri-ciri tertentu.
6.5.2 Data sekunder telah dianalisis secara kualitatif dan kuantitatif untuk
mengungkap beberapa perkara berkaitan dengan fenomena
pengangguran di Malaysia.
7.0
Pengangguran di kalangan siswazah: rangka kerja ekonomi

kajian
7.1
Beberapa cadangan/langkah timbul daripada perbincangan tentang isu dan

cabaran tenaga kerja dan guna tenaga di Malaysia. Antara cadangan dasar
tersebut termasuklah: menentukan perimbangan antara kadar proses peralihan struktur
daripada p-ekonomi kepada k-ekonomi dengan penawaran,
v
8.0
permintaan tenaga kerja, teknik pengeluaran dan produktivi

buruh supaya tidak wujud defisit atau lebihan dalam tenaga
kerja,
menggubal Dasar Pekerja Asing Negara,
menggubal Pelan Induk Sumber Manusia Negara,
menubuhkan Konsortium Pakatan Tiga Pihak berhubung dengan
isu-isu tenaga kerja dan guna tenaga di Malaysia,
memastikan semua dasar berhubung dengan tenaga kerja dan
guna tenaga konsisten, lestari dan kurang bersifat ad hoc.
Rumusan dan implikasi dapatan kajian

Dapatan daripada (a) kumpulan fokus, (b) pencarian kerja dan (c) profil atribut
psikologi diintegrasikan untuk menyingkap ciri-ciri responden siswazah.
Berikut ialah gambaran yang diperoleh daripada intergrasi tersebut.
8.1
Inisiatif
8.1.1 Berdasarkan dapatan tinjauan aktiviti mencari kerja, responden
menganggur mulai memohon pekerjaan selepas tamat pengajian. Akan
tetapi 33 peratus siswazah yang bekerja mula memohon kerja sebelum
mereka menamatkan pengajian. Dapatan ini selaras dengan dapatan
tinjauan umum yang mendapati bahawa bilangan permohonan kerja
yang dihantar oleh responden yang bekerja adalah lebih daripada 10
permohonan. Responden yang menganggur pula memohon kurang
daripada 10 permohonan.
8.1.2 Tinjauan aktiviti mencari pekerjaan juga dilakukan terhadap responden
yang telah pun mendapat pekerjaan tetapi masih lagi mencari
pekerjaan baru. Responden yang bekerja mengambil inisiatif meneroka
pasaran kerja untuk mencari kerja baru yang lebih baik. 70.8 peratus
responden yang bekerja menghantar resume kepada majikan. 62.7
peratus responden Melayu menghantar permohonan menggunakan
borang permohonan berbanding dengan siswazah Cina (17.2%) yang
tidak berbuat demikian. Ini menunjukkan mereka kurang inisiatif.
8.1.3 Data ini juga diperkukuhkan oleh dapatan daripada profil atribut
psikologi yang mendapati responden yang tidak bekerja kurang
inisiatif.
8.2

8.2.1 Tinjauan daripada aktiviti mencari pekerjaan mendapati bahawa
terdapat 70.8 peratus responden Melayu yang mencari pekerjaan
melalui Jabatan Perkhidmatan Awam, berbanding responden Cina 46
peratus dan India 38.1 peratus.
8.2.2 Ini selaras dengan dapatan kumpulan fokus yang menunjukkan ratarata responden Melayu mengharapkan pekerjaan daripada kerajaan.
vi

Responden menganggur juga bergantung kepada kerajaan, bukan
sektor swasta untuk mendapatkan pekerjaan. Mereka juga tidak mahu
bekerja dalam bidang yang tidak sesuai dengan kelayakan mereka.
8.2.3 Analisis ekonomi mendapati sektor pekerjaan telah berubah daripada
sektor pentadbiran (kerajaan) kepada sektor perkhidmatan (swasta).
Nampaknya responden menganggur tidak searus dengan perubahan ini.
Mereka tidak mudah berubah dan keupayaan untuk berubah mengikut
arus adalah lemah.
8.3
Pemikiran negatif
8.3.1 Melalui temu bual dengan kumpulan fokus didapati bahawa responden
gagal untuk mendapatkan pekerjaan kerana kurang mempunyai
hubungan dan tiada pengalaman kerja. Mereka juga beranggapan
mereka tidak mendapat pekerjaan kerana ada unsur diskriminasi seperti
perempuan dan bertudung.
8.3.2 Responden yang tidak bekerja sering menyatakan sebab mereka tidak
mendapat pekerjaan kerana faktor luaran dan ini boleh membawa
kepada pemikiran negatif dan tanggapan yang tidak realistik tentang
perkara di sekitar mereka.
8.4
Cadangan umum
IPT perlu mengambil beberapa langkah, misalnya menyediakan kaunseling kerjaya

ataupun menubuhkan pusat penempatan kerjaya untuk membantu pelajar meningkat
kemahiran, sahsiah, minat dan nilai kerja sejajar dengan dunia pekerjaan semasa.
Mereka juga mesti membantu pelajar meneroka peluang pekerjaan dalam pasaran
kerja.
9.0
Isu-isu utama dan cadangan tindakan
9.1

9.1.1
Isu 1: Kesedaran berkerjaya (career awareness)

Responden tidak mempunyai kematangan dari segi hal-hal kerjaya
(career immaturity). Keputusan ujian F yang tidak signifikan
menunjukkan pola yang sama di kalangan responden daripada pelbagai
latar belakang ekonomi.
9.1.2
Cadangan 1: Unit Kerjaya

Unit kerjaya perlu ditubuhkan di setiap IPT. IPT yang sudah ada unit
kerjaya perlu mengkaji semula atau mempertingkatkan peranan unit
ini sesuai dengan keperluan pelajar dan juga negara. Fungsi unit
kaunseling kerjaya bukan sahaja untuk membantu pelajar mencari
pekerjaan, tetapi juga untuk memenuhi fungsi-fungsi berikut:vii
i.
ii.
iii.
9.1.3
9.2
Membina kesedaran kerjaya

Meneroka bidang pekerjaan baru
Menjalankan latihan yang berkaitan dengan aktiviti mencari
pekerjaan.

9.2.1
Isu 1: Tahap kemahiran

Kebanyakan responden, sama ada yang bekerja atau menganggur,
memiliki kemahiran yang terbabit pada tahap yang tinggi. Kebanyakan
respons untuk setiap kemahiran diberi respons baik atau sangat
baik. Bilangan respons tidak baik agak rendah. Namun, seperti yang
diterangkan di bawah, kemahiran yang mereka miliki tidak konsisten.
9.2.2
Isu 2: Kecenderungan kemahiran

Responden lebih cenderung terhadap kemahiran tertentu. Contohnya,
dalam aspek kemahiran berfikir, responden lebih cenderung terhadap
kemahiran yang bersifat umum, dan kurang cenderung terhadap
kemahiran yang bersifat spesifik. Dalam aspek kemahiran
berkomunikasi pula, terdapat lebih kecenderungan terhadap kemahiran
bersifat lisan, berbanding penulisan.
9.2.3 Isu 3: Ketidaksepadanan kemahiran yang dimiliki dengan kemahiran

yang digunakan semasa bekerja
9.2.3.1 Banyak kemahiran yang dimiliki selepas tamat pengajian di
IPT tidak selari dengan penggunaan kemahiran semasa
bekerja.
9.2.3.2 Responden yang menganggur menunjukkan kurang
kecenderungan terhadap kemahiran berkomunikasi secara
penulisan. Penemuan ini konsisten dengan penemuan tentang
kemahiran bahasa yang menunjukkan kemahiran penulisan
dalam bahasa Malaysia dan bahasa Inggeris merupakan
kemahiran yang paling kurang dimiliki oleh responden.
9.2.3.3 Penemuan ini juga konsisten dengan penemuan tentang atribut
psikologi siswazah yang menganggur. Dalam hal ini didapati
siswazah yang menganggur menilai diri mereka lebih daripada
realiti. Senario ini juga dapat digambarkan daripada penemuan
tentang kemahiran yang dimiliki oleh siswazah. Lebih ramai
siswazah yang menganggur mengganggap mereka memiliki
kemahiran yang ditanya, berbanding siswazah yang bekerja.
viii

9.2.3.4 Responden yang menganggur juga tidak memperlihatkan
kecenderungan yang tinggi terhadap kemahiran yang penting
dalam bidang keusahawanan. Kebanyakan mereka memberi
kedudukan yang rendah terhadap kemahiran membuat
pembentangan, memimpin dan memotivasi kumpulan, dan
melakukan beberapa tugas serentak.
Boleh dirumuskan
siswazah yang menganggur kurang memiliki
ciri-ciri
keusahawanan.
9.2.4 Isu 4: Latihan praktikal/praktikum, ko-kurikulum dan skim latihan
lepasan siswazah
9.2.5
9.3
9.2.4.1
Pemendekan tempoh pengajian daripada 4 tahun kepada 3

tahun menyebabkan universiti tidak memberi tumpuan
kepada latihan praktik, latihan ilmiah dan ko-kurikulum.
9.2.4.2
Walaupun latihan praktik penting, tidak semua responden

menjalaninya untuk benar-benar mendedahkan mereka ke
alam pekerjaan.
9.2.4.3
Skim latihan selepas pengajian mestilah berbentuk

vokasional. Graduan yang bekerja banyak mengikuti skim
latihan yang berbeza dengan skim mainstream.
Cadangan 1: Mengkaji semula komponen kemahiran yang selaras

dalam kurikulum
Kemahiran keusahawanan di kalangan siswazah

9.3.1 Isu 1: Menerokai potensi bekerja sendiri.
9.3.2 Cadangan:
1a: Menyemak semula Program Pembangunan Usahasiswa
(PPUS).
1b: Penyediaan prasarana keusahawanan di IPT.
1c: Perlantikan kaunselor keusahawanan.
1d: Tabung Keusahawanan Siswazah.
1e: Program Anak Angkat Usahawan.
1f: Pertandingan keusahawanan dalaman dan antara IPT.
1g: Penggubalan kurikulum keusahawanan.
1h: Penggubalan ko-kurikulum keusahawanan.
ix

1j: Kursus kemahiran kepada siswazah yang akan menamatkan
pengajian.
1k: Sokongan dan penglibatan pihak pengurusan IPT.
9.4
Atribut psikologi
9.4.1 Isu 1: Ketidakpekaan tentang realiti tempat bekerja dan harapan
pekerjaan
9.4.2 Cadangan 1:
1a: IPT perlu mendidik semula mahasiswa supaya peka tentang
realiti tempat bekerja dan harapan pekerjaan realistik dalam
penilaian keupayaan dan potensi mereka berbanding dengan
peluang atau pilihan pekerjaan; bersifat terbuka dalam
menilai diri sendiri, mengakui kelemahan dan kekurangan,
dan seterusnya berusaha untuk mengatasinya.
1b: IPT perlu melantik seorang kaunselor untuk setiap 500
mahasiswa dan peranan kaunselor ini adalah seperti
berikut:-
9.5
(i)
Menjalankan ujian psikologi terhadap mahasiswa untuk

memastikan mereka mempunyai imej sendiri yang
realistik.
(ii)
Memberi perkhidmatan kaunseling kepada individu

dan/atau kumpulan sebagai suatu strategi campur
tangan.
(iii)
Menjalankan penilaian kerjaya dan kaunseling untuk

membantu mahasiswa memadankan kecekapan,
personaliti, minat dan nilai dengan pilihan program dan
kerjaya.
Hubungan dan peranan kerjasama antara Institusi Pengajian Tinggi

(IPT) dan industri dalam pembangunan tenaga manusia mahir/terlatih
9.5.1 Isu 1: Kurangnya sinergi antara IPTA dengan swasta/industri
9.5.2 Isu 2: Penubuhan satu forum atau jawatankuasa-bersama antara IPT
dengan pihak industri antara lain mempunyai tujuan berikut: Memberikan
penjelasan
lanjut
dan
seterusnya
membincangkan kandungan program akademik yang
disediakan kepada siswazah di IPT.

Merangka program berbentuk kemahiran ringan secara
kerjasama antara IPT dengan pihak industri supaya dapat

memenuhi keperluan bakal majikan.
Menyediakan pangkalan data bakal graduan yang berpatutan
untuk tujuan penempatan kerja.

Bekerjasama
untuk mendapatkan insentif rebet cukai

daripada kerajaan untuk program latihan kemahiran ringan.
10.0 Kesimpulan (ke arah siswazah + +)

10.1
Siswazah dalam bidang-bidang yang lazim dikategorikan sebagai Generalist

(sebagai contoh siswazah sastera dan kemanusiaan, dan sains sosial yang
telah dilengkapi dengan pengetahuan dan kemahiran umum berkaitan dengan
pekerjaan) dan Generalist Plus (sebagai contoh siswazah sains tulen yang
telah dilengkapi dengan pengetahuan dan kemahiran umum dan khusus
berkaitan dengan pekerjaan), mendapati amat sukar untuk memasuki pasaran
buruh dan menggunakan kemahiran dan keupayaan mereka berbanding
dengan kelompok Occupational Generalist dan Occupational Specialist.
10.2
Untuk mengatasi masalah pengangguran di kalangan siswazah dalam

Kelompok Generalist dan Generalist Plus kurikulum bidang-bidang berkaitan
perlu bersifat seimbang, iaitu ada elemen penekanan secara eksplisit kepada
pembangunan kualiti personal dan kemahiran praktikal.
10.3
Dalam kata lain, kurikulum yang bersifat seimbang perlu mengurangkan

penekanan kepada keperluan subjek semata-mata dan meningkatkan
penekanan kepada keperluan jangka panjang pelajar. Dalam hal ini pekerjaan
dan perkara-perkara berkaitan dengan tempat bekerja merupakan satu
daripada beberapa keperluan yang dimaksudkan.
10.4
Dalam keadaan ekonomi yang pesat berkembang dan diikuti oleh proses
transformasi struktur pengeluaran dan pekerjaan, cadangan-cadangan seperti
di atas boleh menyumbang kepada kemunculan kelompok siswazah
Generalist Plus Plus. Kelompok ini akan menonjolkan ciri-ciri
peribadi/kemahiran dan bidang pengajian yang selaras dengan dunia
pekerjaan.
10.5
IPT tidak boleh menganggap masalah pengangguran di kalangan siswazah ini

sebagai satu fenomena yang akan berlaku pada ketika tertentu sahaja. IPT
perlu mendapatkan maklum balas secara berterusan daripada siswazah dan
juga majikan tentang objektif kursus-kursus yang ditawarkan.
10.6
Matlamat akhir IPT ialah untuk menghasilkan siswazah yang berkeperibadian,

berilmu, berteknologi dan berkemahiran (elemen + +).
xi
SENARAI JADUAL
5.1
Anggaran kebolehpercayaan untuk kategori dalam inventori

profil atribut psikologi (n=561)
7.1
Sumber pertumbuhan mengikut jenis industri dan struktur

pengeluaran 1991 2010
12
7.2
Gunatenaga mengikut sektor, 2000-2010 (000 orang)
13
7.3
Malaysia: Nisbah buruh-output
18
7.4
Malaysia: Penawaran buruh dan anggaran gunatenaga 2000

2010 (000)
20
8.1
Beberapa aspek latar belakang peribadi responden
32
8.2
Agihan responden mengikut bidang pengajian di peringkat

ijazah sarjana muda
33
8.3
Taburan responden mengikut etnik dan bidang pengajian
34
8.4
Taburan responden mengikut pengkhususan pengajian
35
8.5
Pencapaian akademik
36
8.6
Kelayakan masuk ke program ijazah sarjana muda
37
8.7
Pencapaian SPM
37
8.8
Pencapaian STPM
37
8.9
Keputusan Matrikulasi
38
8.10
Keputusan Diploma
38
8.11
IPT yang menganugerahkan ijazah sarjana muda
39
8.12
Pola aktiviti mula mencari pekerjaan
40
8.13
Pola temu duga
41
8.14
Perkaitan bilangan temu duga yang dihadiri dengan status

pekerjaan responden
42
8.15
Perkaitan antara status pekerjaan dengan aktiviti mencari

pekerjaan
43
8.16
Saluran atau cara memohon pekerjaan
44
8.17
Kesedaran terhadap kewujudan unit kaunseling di IPT
45
8.18
Kaitan pola aktiviti mencari pekerjaan dengan latar belakang

etnik
46
8.19
Pendapat responden tentang kepentingan kualiti-kualiti yang

dikehendaki majikan
46
8.20
Status pekerjaan
47
xii
8.21
Status responden yang bekerja mengikut bidang pengajian
48
8.22
Tempoh mendapat pekerjaan mengikut bidang pengajian
50
8.23
Bilangan permohonan mengikut bidang pengajian
52
8.24
Jenis pekerjaan sekarang mengikut bidang pengajian
53
8.25
Sektor pekerjaan mengikut bidang pengajian
55
8.26
Taraf pekerjaan mengikut bidang pengajian
57
8.27
Bilangan pekerjaan sekarang mengikut bidang pengajian
58
8.28
Tempoh masa bekerja mengikut bidang pengajian
59
8.29
Pendapatan bulanan responden mengikut bidang pengajian

(RM)
61
8.30
Perkaitan pekerjaan sekarang dengan bidang pengajian
63
8.31
Kesesuaian pekerjaan dengan kelayakan akademik mengikut

bidang pengajian
64
8.32
Tahun perniagaan dimulakan
67
8.33
Sektor perniagaan
68
8.34
69
8.35
Pendapatan bulanan perniagaan
70
8.36
Modal permulaan perniagaan
71
8.37
Bilangan pekerja
71
8.38
Dorongan untuk memulakan perniagaan
72
8.39
Bidang pengajian mengikut kumpulan etnik
76
8.40
Nilai PMK mengikut kumpulan etnik
78
8.41
Pencapaian PMK mengikut bidang pengajian
78
8.42
Syarat kelayakan masuk ke program ijazah sarjana muda
79
8.43
Syarat kelayakan masuk ke program ijazah sarjana muda

mengikut kumpulan etnik
79
8.44
Bilangan permohonan pekerjaan responden
82
8.45
Bidang pekerjaan yang ingin diceburi responden
86
8.46
Bidang pekerjaan yang diceburi dengan kumpulan etnik
87
8.47
Bidang pekerjaan yang diceburi dengan bidang pengajian
88
8.48
Negeri tempat responden ingin bekerja
89
xiii
8.49
Taburan responden mengikut jenis skim latihan siswazah

menganggur
91
8.50
Kemahiran bahasa mengikut status pekerjaan
95
8.51
Kemahiran komunikasi yang dimiliki selepas tamat pengajian

di IPT
98
8.52
Kemahiran berkomunikasi yang digunakan semasa bekerja
100
8.53
Perbandingan antara kemahiran yang dimiliki selepas tamat

pengajian di IPT dan kemahiran yang digunakan semasa
bekerja
101
8.54
Kemahiran berfikir yang dimiliki selepas tamat pengajian di

IPT
104
8.55
Kemahiran berfikir yang digunakan semasa bekerja
106
8.56
Perbandingan antara kemahiran berfikir yang dimiliki selepas

tamat pengajian di IPT dan kemahiran berfikir yang
digunakan semasa bekerja
108
8.57
Kemahiran merancang dan mentadbir yang dimiliki selepas

tamat pengajian di IPT
108
8.58
Kemahiran merancang dan mentadbir yang digunakan

semasa bekerja
109
8.59
Kemahiran dalam teknologi komunikasi dan maklumat yang

dimiliki selepas tamat pengajian di IPT
110
8.60

111
8.61
Kemahiran berkomunikasi yang dimiliki selepas tamat

pengajian di IPT
112
8.62
Kemahiran berfikir yang dimiliki selepas tamat pengajian di

IPT
113
8.63
Kemahiran merancang dan mentadbir yang dimiliki selepas

tamat pengajian di IPT
114
8.64

115
8.65
Latihan amali dan status pekerjaan
116
8.66
Tempoh menjalani latihan praktikal dengan status pekerjaan
118
8.67
Status pekerjaan dengan latihan akademik atau menulis

laporan penyelidikan semasa mengikuti pengajian tahun
akhir di universiti
118
8.68
Perbandingan status pekerjaan dengan kehadiran di

bengkel/seminar/persidangan sepanjang pengajian
119
xiv

8.69
Penglibatan aktiviti ko-kurikulum umum mengikut status

pekerjaan
120
8.70
Penglibatan aktiviti ko-kurikulum kemahiran generik

mengikut status pekerjaan
121
8.71
Penglibatan aktiviti ko-kurikulum kebudayaan mengikut

status pekerjaan
122
8.72
Penglibatan aktiviti ko-kurikulum sukan dan rekreasi

123
8.73
Kegunaan pengetahuan aktiviti ko-kurikulum mengikut

status pekerjaan
124
8.74
Kegunaan pengalaman bengkel/seminar/persidangan

126
8.75
Penglibatan siswazah dalam skim latihan lepasan siswazah
127
8.76
Jenis skim latihan siswazah mengikut status pekerjaan
128
8.77
Kegunaan pengetahuan skim latihan semula
128
10.1
Min setiap kategori dalam inventori profil psikologi (n=561)
138
10.2
Min, sisihan lazim dan nilai t bagi responden mengikut status

pekerjaan
139
11.1
Kebolehgunaan tenaga mengikut etnik
143
11.2
Kebolehgunaan tenaga mengikut bidang
143
11.3
Kebolehgunaan tenaga mengikut universiti
144
xv
SENARAI RAJAH
8.1
Jantina dan kumpulan etnik responden bekerja
65
8.2
Responden bekerja mengikut CGPA dan etnik
66
8.3
Responden tidak bekerja: Jantina mengikut kumpulan etnik
74
8.4
Nilai purata markah keseluruhan PMK responden
77
8.5
Jarak masa tiada pekerjaan
80
8.6
Faktor-faktor penyebab responden tidak bekerja
82
8.7
Bilangan temu duga yang dihadiri responden
84
8.8
Sektor pekerjaan yang ingin diceburi responden
85
8.9
Taburan siswazah yang mengikuti kursus bahasa Malaysia

dan bahasa Inggeris mengikut jantina
92
8.10
Kemahiran bahasa lain
93
8.11
Kemahiran bahasa Malaysia
93
8.12
Kemahiran bahasa Inggeris
94
8.13
Responden yang mengikuti kursus Bahasa Inggeris dan

kursus Komputer semasa di IPT mengikut jantina
96
xvi
KAJIAN MASALAH PENGANGGURAN DI

KALANGAN SISWAZAH1
1.0
Pendahuluan
1.1
Laporan Akhir ini mengandungi kupasan mengenai penemuan kajian dan isuisu yang berkaitan. Seterusnya dalam laporan ini juga diketengahkan cadangan
tindakan-tindakan untuk menangani masalah pengangguran di kalangan
siswazah setelah mendapat maklum balas daripada peserta-peserta Bengkel
Kajian Masalah Pengangguran Di Kalangan Siswazah.
1.2
Maklumat telah diperoleh melalui instrumen soal selidik, temu bual kumpulan
fokus (dengan majikan dan siswazah), pengisahan profil (siswazah bekerja dan
menganggur), dan maklumat sekunder daripada Institusi Pengajian Tinggi
(IPT) dan Malaysian Employers Federation (MEF).
1.3
Meskipun kajian ini berfokus kepada masalah pengangguran di kalangan

siswazah, Jawatankuasa Pemandu Kajian telah menetapkan supaya suatu
sampel graduan tahun 2001 dikaji dan sampel ini merangkumi graduan yang
sedang menganggur dan yang sudah bekerja. Pendekatan ini akan
membolehkan perbandingan dijalankan antara dua kelompok graduan ini dari
segi perbezaan ciri-ciri peribadi/psikologi dan ciri-ciri lain yang berperanan
dalam menentukan status bekerja/tidak bekerja seseorang siswazah.
2.0
2.1
Banyak yang telah diperkatakan tentang ciri-ciri siswazah yang diperlukan

oleh majikan. Sehubungan dengan hal ini, tiga persoalan yang timbul ialah:(a)
Apakah hakikat ciri-ciri siswazah yang dimaksudkan?
Merujuk kepada pemegang ijazah sarjana muda sahaja. Mereka dikategorikan menganggur kerana
tidak mendapat pekerjaan bersesuaian dengan kelayakan dan bidang pengajian enam bulan selepas
berijazah.

(b)
Apakah langkah-langkah yang telah, sedang dan perlu diambil oleh

IPT untuk menghasilkan graduan yang boleh bersaing di pasaran?
(c)
Selain peluang pekerjaan di sektor awam, di sektor swasta dan di

sektor bekerja sendiri, adakah kemungkinan siswazah menceburkan
diri dalam aktiviti sektor ketiga yang merangkumi organisasi bukan
kerajaan (NGO), badan-badan sukarela dan lain-lain? Potensi peluang
pekerjaan dalam sektor ketiga, selain sektor awam dan swasta dan juga
bekerja sendiri, perlu diterokai. IPT perlu menyediakan siswazah
dengan kemahiran teras (core skills) dan kecekapan/kompetensi
(competencies) yang bersifat umum yang dapat disesuaikan dengan
keempat-empat sektor yang dimaksudkan.
3.0
Objektif kajian
3.1
Objektif kajian ini adalah seperti berikut:(e)
Untuk mengkaji pola, corak dan punca masalah pengangguran2 di

kalangan siswazah Institusi Pengajian Tinggi Awam (IPTA), Institusi
Pengajian Tinggi Swasta (IPTS) dan IPT di luar negara3 yang telah
berijazah pada tahun 2001.4
(f)
Untuk menganalisis perkaitan profil siswazah yang menganggur dan

yang berjaya mendapat pekerjaan dengan variabel seperti gender,
umur, etnik, bidang pengajian, institusi pengajian, tempoh masa
menganggur, kemahiran, dan kecekapan.
(g)
Untuk menentukan profil siswazah mengikut perspektif majikan.
Penyelidikan ini tidak akan mencuba untuk mengesahkan jumlah sebenar siswazah yang menganggur.
Penyelidikan ini melibatkan kajian melalui soal selidik dan penyelidik berhadapan dengan pelbagai
masalah untuk menghubungi kelompok ini.
4
UKM Pakarunding Sdn Bhd, UKM, Bangi sedang menjalankan kajian Study on unemployment
situation in Malaysia bagi pihak Majlis Tindakan Ekonomi Negara (MTEN) dan kajian yang telah
dijalankan oleh Institut Penyelidikan Pendidikan Tinggi Negara (IPPTN) ini mengkaji aspek-aspek
yang lebih spesifik berkaitan dengan siswazah dan IPT. Terdapat beberapa kajian lain mengenai
masalah pengangguran di kalangan siswazah, tetapi kajian yang diusahakan oleh IPPTN ini berbeza
daripada kajian-kajian terdahulu kerana kajian ini melibatkan pelbagai disiplin. Di peringkat
konseptualisasi kajian, pengangguran dianggap sebagai suatu fenomena pelbagai dimensi dan ini
menjadi tunjang pendekatan kajian ini.
3
(h)
Untuk menentukan tindakan yang perlu diambil oleh IPT bagi

mengatasi masalah pengangguran di kalangan siswazah.
4.0
Skop kajian
4.1
Dalam konteks pengangguran di kalangan siswazah yang telah berijazah pada

tahun 2001, kajian akan mengkaji perkara-perkara berikut:-
(d)
Isu dalaman IPT, iaitu perkara-perkara yang bersangkutan dengan

pelbagai aktiviti dan program IPT yang merangkumi program
pengajian, pembentukan sahsiah, perwatakan, ketrampilan dan lainlain.
(e)
Isu luaran, iaitu keperluan bagi memenuhi kehendak pasaran dan

bidang-bidang yang boleh diceburi.
(f)
Polisi kerajaan, dalam hubungannya dengan pihak swasta dan

pelanggan, yang boleh membantu melaksanakan tindakan-tindakan
yang bakal dicadangkan bagi menangani masalah pengangguran di
kalangan siswazah.
4.2
Seterusnya, kajian ini akan mencadangkan tindakan-tindakan berbentuk

jangka pendek dan jangka panjang yang perlu dilaksanakan oleh Jabatan
Pendidikan Tinggi (JPT) dan IPT serta agensi-agensi kerajaan yang berkaitan
bagi menangani masalah pengangguran di kalangan siswazah.
5.0
5.1
Pendekatan kajian
5.1.1 Untuk melaksanakan kajian ini pelbagai agensi kerajaan seperti Jabatan
Perangkaan Malaysia, Jabatan Pendidikan Tinggi (Kementerian

Pendidikan Malaysia), Jabatan Pendidikan Swasta (Kementerian
Pendidikan
Malaysia),
Unit
Perancangan
Ekonomi
(UPE),
Kementerian Sumber Manusia, Majlis Tindakan Ekonomi Negara

(MTEN), pertubuhan seperti Federation of Malaysian Manufacturers
(FMM), Malaysian Employers Federation (MEF), dan Kementerian
Perdagangan Antarabangsa dan Industri telah membekalkan maklumat
yang diperlukan.
5.1.2 Data sekunder mengenai pembangunan kurikulum dan pelajar telah

dibekalkan oleh beberapa IPT.
5.1.3 Memandangkan persoalanpersoalan yang telah disenaraikan sebelum

ini tidak mungkin boleh dijawab sepenuhnya oleh data sekunder sahaja
maka kajian ini juga telah mengumpul data primer daripada dua
sumber utama iaitu siswazah dan majikan.
5.3
Metodologi kajian
5.2.1 Sampel kajian
(c)
Untuk mendapatkan sampel kajian, tinjauan melalui pos suatu

sampel siswazah IPT yang telah berijazah pada tahun 2001
telah dijalankan5. Persampelan kajian untuk tujuan tinjauan
melalui pos telah dikenal pasti dengan cara mengambil 25
peratus daripada jumlah bilangan siswazah sarjana muda untuk
tahun 2001. Seterusnya teknik persampelan pembahagian
bertujuan (purposive sampling) digunakan. Daripada jumlah
keseluruhan sampel, 78 peratus terdiri daripada sampel bidang
pengajian sastera tulen dan sastera gunaan6; 16 peratus sains
Jawatankuasa Pemandu Kajian telah menetapkan supaya kajian berfokus kepada kohort ini sesuai
dengan definisi pengangguran yang telah dipersetujui, iaitu enam bulan tidak bekerja selepas berijazah.
6
Objektif utama kajian ialah untuk mengkaji fenomena pengangguran di kalangan siswazah. Pihak
pengkaji telah dimaklumkan semasa perbincangan awal Terms of Reference (TOR) kajian bahawa
disebabkan majoriti siswazah yang menganggur terdiri daripada siswazah bidang sastera, maka adalah

tulen dan enam peratus bidang teknikal (termasuk sains gunaan,
kesihatan dan perubatan).7
(d)
Temu duga telah dijalankan terhadap kumpulan kecil fokus

yang berikut:(i)
Pihak majikan seperti badan profesional, Malaysian

Employers Federation (MEF), FMM, dan badan
korporat.
(ii)
Pusat
Latihan
Kemahiran
seperti
Penang
Skills
Development Centre (PSDC).

(iii)
Siswazah menganggur yang berdaftar dengan Skim

Siswazah Menganggur.
(c)
Sampel-sampel utama untuk inventori profil atribut psikologi

diambil daripada responden-responden kajian pos. Pecahan
penghantaran adalah seperti berikut:(i)
384 inventori dihantar kepada sampel yang tidak

bekerja.
(ii)
397 inventori dihantar kepada sampel yang bekerja.
(iii)
Selain penghantaran secara pos, inventori ini juga

diberikan kepada siswazah kumpulan fokus yang
ditemu bual. Sampel kumpulan fokus ialah mereka yang
menyertai skim latihan siswazah menganggur dan
mereka ini berjumlah 34 orang. Untuk menambahkan
lagi jumlah sampel responden, sebanyak 100 inventori
telah
diedarkan
kepada
ahli-ahli
(MEF)
yang
menghadiri sesi temu bual kumpulan fokus majikan

bersama ahli pasukan penyelidik. Majikan-majikan ini
diminta menyampaikan inventori profil atribut psikologi
lebih wajar ramai siswazah dalam bidang ini disoal selidik untuk mengetahui variabel yang berperanan
dalam hal ini. Nisbah responden sastera tulen dan sastera gunaan dalam pecahan sampel ialah 80:20.
7
Pecahan sampel kecil ini ialah 80% responden kejuruteraan dan 20% perubatan dan sains kesihatan.

ini kepada pekerja mereka yang menepati ciri-ciri
sampel yang dikehendaki.
5.2.2
Instrumen kajian
(a)

Soal selidik yang sebahagian besarnya berstruktur dan tertutup
ialah instrumen yang telah digunakan untuk mengumpul data
primer daripada sampel siswazah 2001.
(b)
Soal selidik untuk temu bual kumpulan fokus

Garis panduan temu bual telah digunakan untuk mendapatkan
maklumat daripada kumpulan fokus, seperti siswazah yang
menganggur, pihak majikan dan pengelola program latihan.
(c)
Pembinaan Inventori Atribut Psikologi

(i)
Untuk tujuan pengisahan profil ini satu instrumen telah

digubal untuk meneroka 19 kategori atribut psikologi
yang positif dan tiga kategori atribut psikologi yang
negatif.
Dalam setiap kategori atribut ada lima item
sahaja.
(ii)
Kesahihan item dan kategori serta kebolehpercayaan item

dan kategori disemak dan disahkan oleh pihak yang
berkenaan. Dalam sorotan literatur, pekali melebihi enam,
diterima sebagai pekali piawai bagi kebolehpercayaan
inventori sesuatu kajian penerokaan. Pekali sebenar
setiap atribut bagi inventori kajian ini terletak di antara
0.60 - 0.87 (Jadual 5.1).

Jadual 5.1: Anggaran kebolehpercayaan untuk kategori dalam inventori
profil atribut psikologi (n=561)
Kategori
Jumlah item
Cronbach
dalam setiap
Alpha
Inisiatif
5
0.6045
Melihat dan merebut peluang
5
0.7473
Cekal
5
0.6398
Mencari maklumat
5
0.7758
Menitikberatkan mutu kerja yang tinggi
5
0.6854
Komitmen terhadap perjanjian kerja
5
0.7335
Berorientasikan kecekapan
5
0.7264
Membuat perancangan yang sistematik
5
0.8101
Penyelesaian masalah
5
0.8417
Keyakinan diri
5
0.8106
Ketegasan
5
0.8142
Kemampuan meyakinkan orang lain.
5
0.7878
Mampu menggunakan strategi pengaruh
5
0.7578
Sosialisasi
5
0.7772
Asertif
5
0.8130
Nilai-nilai
5
0.6915
Kemahiran berfikir
5
0.8736
Perubahan
5
0.6770
Ketrampilan (presentation)
5
0.7759
Kerisauan (anxiety)
5
0.8312
Perasaan negatif
5
0.8307
Ciri-ciri kemurungan/kesedihan
5
0.8754
0.7673
6.0
6.1
6.1.1 Sebanyak 8500 borang soal selidik telah dihantar kepada sampel
siswazah IPT yang telah berijazah pada tahun 2001 dan sejumlah 2274
soal selidik sesuai untuk dianalisis (bersamaan dengan kadar respons
26.6 peratus).

6.2
6.2.1 Sepuluh sesi temu bual yang melibatkan 63 orang siswazah

menganggur yang berdaftar di bawah Skim Sangkutan Pembantu
Pengajar, Skim Sangkutan dan Latihan, dan Skim Latihan Semula
lepasan ijazah (PSDC) telah diadakan. Daripada sejumlah 63 orang ini,
39 orang terdiri daripada responden wanita dan 24 orang lelaki, dan
dari segi etnik pula 49 Melayu, 12 Cina, seorang India, dan seorang
Punjabi.
6.2.2 Empat sesi temu bual dengan kumpulan fokus yang terdiri daripada 31
orang pengurus besar dan pengurus bahagian sumber manusia yang
mewakili beberapa syarikat Industri Kecil dan Sederhana (IKS) dan
Multinational Companies (MNCs) telah diadakan di Kuala Lumpur,
Pulau Pinang dan Taiping.
6.2.3 Maklumat yang lebih terperinci mengenai siswazah yang tidak bekerja
diperoleh melalui sesi temu bual ini. Perkara yang paling penting ialah
maklumat yang dibekalkan oleh responden melalui soal selidik boleh
didalami lagi dan boleh diperiksa/disahkan dengan pihak majikan yang
menghadiri sesi temu bual.
6.3
6.3.1 Berdasarkan senarai responden kajian, seramai 561 responden dipilih

untuk menjawab inventori psikologi. Daripada jumlah itu, seramai 235
(41.9%) ialah responden lelaki dan 326 (58.1%) pula perempuan. Jika
dibahagikan mengikut status pekerjaan pula, 275 (49.0%) sedang
bekerja, 272 (48.5%) tidak bekerja dan 14 (2.5%) sedang menyambung
pelajaran.
Daripada 272 orang yang tidak bekerja, 152 orang
menganggur dan 120 orang daripada mereka sedang mengikuti skim

latihan siswazah menganggur.

6.4
6.4.1 Maklumat yang diperoleh daripada pelbagai sumber seperti di atas

perlu dilengkapkan dengan pengalaman dan pengamatan penyelidik.
Oleh itu, meskipun sampel terhad, maklumat tambahan berdasarkan
pengalaman dan penglibatan penyelidik menguatkan lagi kesimpulan
dan cadangan tindakan kajian ini.
6.5
6.5.1 Data primer telah diproses dan dianalisis menggunakan perisian SPSS8.
Penjadualan silang serta ujian seperti ujian-t dan ANOVA (Analysis of
Variance) telah dijalankan untuk mengungkap beberapa perkara
berkaitan dengan matlamat kajian ini. Analisis logit telah dijalankan
untuk
menentukan
probabiliti
seseorang
graduan
menganggur
berdasarkan ciri-ciri tertentu.
6.5.2 Data sekunder telah dianalisis secara kualitatif dan kuantitatif untuk
mengungkap
beberapa
perkara
berkaitan
dengan
fenomena
pengangguran di Malaysia.
Jawatankuasa Pemandu Kajian yang bermesyuarat pada 2 Disember 2002 telah menetapkan hanya
ciri-ciri responden tetapi bukan ciri-ciri keluarga responden yang perlu dianalisis dan dilaporkan.
7.0
Pengangguran di kalangan siswazah: Rangka kerja ekonomi

kajian
7.1
Pendahuluan
7.1.1 Bahagian ini bertujuan untuk memberikan arah tuju pembangunan
ekonomi negara dalam tempoh jangka masa sederhana dan panjang.
Asas ini penting dalam membuat kajian berhubung dengan tenaga
kerja dan guna tenaga secara agregat atau terhadap sesuatu kumpulan
pekerja. Jika asas atau rangka kerja ekonomi ini tidak diambil kira,
analisis dan rumusan yang akan diperoleh daripada kajian ini akan
menjadi kurang bermakna untuk dijadikan dasar perancangan dan
perlaksanaan.
7.2
Objektif
7.2.1 Antara objektif bahagian ini ialah:-
(a)
untuk menilai semula rangka kerja makro Rancangan Malaysia

Kelapan (RM8) dan Rangka Rancangan Jangka Panjang Ketiga
(RRJP3) berhubung dengan pertumbuhan pengeluaran, tenaga
kerja dan guna tenaga, dan
(b)
untuk merangka satu rangka kerja makro alternatif dengan

tumpuan khas terhadap aspek tenaga kerja dan guna tenaga.
7.3
Rangka kerja makro RM8 dan RRJP3

7.3.1 Rangka kerja makro RRJP3 telah digubal berasaskan prospek jangka
panjang yang positif bagi ekonomi dunia seluruhnya. Keluaran Dalam
Negara Kasar (KDNK) ekonomi dunia dijangka akan berkembang
pada kadar 2.3 peratus setahun dalam tempoh 2000 hingga 2010.
Pertumbuhan ini dipacu kuat terutamanya oleh pertumbuhan pesat
ekonomi Amerika Syarikat (AS), dan juga Kesatuan Eropah (EU) serta
pemulihan ekonomi Jepun.
10
7.3.2 Sehubungan dengan ini KDNK Malaysia telah disasarkan untuk

berkembang pada kadar purata tahunan 7.5 peratus dalam tempoh yang
sama berbanding dengan kadar pertumbuhan 7.0 setahun dalam
tempoh Rangka Rancangan Jangka Panjang Kedua (RRJP2), 1990
hingga 2000. (Jadual 7.1).
Untuk menampung pertumbuhan yang
pesat ini, tekanan akan diberikan ke atas peningkatan dalam

produktiviti, khususnya peningkatan dalam sumbangan Total Factor
Productivity (TFP) kepada pengeluaran. Dalam tempoh RRJP3, TFP
telah disasarkan untuk menyumbang sebanyak 42.5 peratus terhadap
KDNK, sementara buruh dan modal pula menyumbang sebanyak 20.9
peratus dan 36.6 peratus masing-masing.
7.3.3 Dalam RRJP3 juga dijangka berlakunya transformasi struktural yang

signifikan yang memperlihatkan sumbangan sektor primer (pertanian,
perhutanan, ternakan dan perikanan, perlombongan dan kuari) akan
berkurangan daripada 15.3 peratus pada tahun 2000 kepada 8.4 peratus
menjelang 2010, sementara sektor sekunder (pembuatan dan
pembinaan) dan sektor tertier (perkhidmatan dan lain-lain) akan
meningkat daripada 36.7 peratus kepada 39.1 peratus dan daripada
52.4 peratus kepada 57.4 peratus masing-masing dalam tempoh yang
sama.
7.3.4 Dari segi pembangunan tenaga kerja dan guna tenaga, tujahan RRJP3
ialah untuk menyediakan tenaga kerja yang mampu menangani
peralihan paradigma struktur ekonomi negara daripada p-ekonomi
(ekonomi berasaskan pengeluaran) kepada k-ekonomi (ekonomi
berasaskan pengetahuan) demi meningkatkan produktiviti dan daya
saing ekonomi negara. Dalam hal ini tenaga kerja disasarkan
berkembang sebanyak 3.1 peratus setahun atau tambahan seramai 3.3
juta bekerja dalam tempoh perlaksanaan RRJP3. Jumlah tenaga kerja
dijangka mencapai sebanyak 12.9 juta menjelang 2010. (lihat Jadual
7.2).
11
Sektor Primer
Sektor Sekunder
Sektor Tertier
Pengiraan Semula Duti Import tolak Bayaran Perkhidmatan

Bank Tertaksir
Sektor Primer
Sektor Sekunder
Sektor Tertier
KDNK pada Harga Pembeli
Pertanian dan Perhutanan, Penternakan dan Perikanan

Perlombongan dan Kuari
Pembuatan
Pembinaan
Bekalan Elektrik, Gas dan Air
Perdagangan Jual Borong dan Jual Runcit, Hotel dan Restoran
Pengangkutan, Penyimpanan dan Komunikasi
Kewangan, Insuran, Hartanah dan Perkhidmatan Perniagaan
Perkhidmatan Kerajaan
Perkhidmatan Lain
(-) Bayaran Perkhidmatan Bank Tertaksir
(+) Duti Import
Sektor
1.3
9.6
7.8
1.2
8.1
8.4
1.2
8.1
8.4
7.5
7.0
1.6
9.9
8.3
3.5
-2.7
8.3
6.6
7.5
9.1
9.7
8.9
3.3
9.1
7.0
3.9
RRJP3
0.5
3.4
10.4
6.4
9.6
8.3
8.9
11.0
4.6
7.4
11.8
2.1
RRJP2
Purata Kadar
Pertumbuhan Tahunan
(%)
0.3
3.0
3.8
0.3
3.2
4.1
7.0
0.1
0.3
3.0
0.2
0.3
1.2
0.6
1.1
0.4
0.5
0.7
0.1
Pencapaian
RRJP2
0.1
2.9
4.4
0.1
3.1
4.6
7.5
0.3
-0.1
2.9
0.2
0.3
1.5
0.9
1.1
0.2
0.7
0.5
0.1
Sasaran
RRJP3
Sumber Pertumbuhan (%)
14.7
35.3
50.0
15.3
36.7
52.4
100.0
8.7
6.6
33.4
3.3
3.4
14.9
8.0
11.8
7.0
7.5
6.8
2.3
2000
8.0
37.4
54.5
8.4
39.1
57.4
100.0
5.9
2.4
36.0
3.1
3.4
17.3
9.8
13.5
4.7
8.7
6.5
1.7
2010
Struktur Pengeluaran (%
KDNK)
Jadual 7.1: Sumber pertumbuhan mengikut jenis industri dan struktur pengeluaran, 1991-2010
12
Jadual 7.2: Guna tenaga mengikut sektor, 2000-2010 (000 orang)

Sektor
2000
2010

Pembuatan
Pembinaan
Perkhidmatan Lain
1,407.5
41.2
2,558.3
755.0
75.0
461.6
1,584.2
508.7
981.0
898.7
15.2
0.4
27.6
8.1
0.8
5.0
17.1
5.5
10.6
9.7
1,231.0
41.8
3,833.3
1,012.4
99.2
669.7
2,159.7
775.9
1,206.3
1,582.0
9.8
0.3
30.4
8.0
0.8
5.3
17.1
6.2
9.6
12.5
Jumlah
92,71.2
100.0
12,611.3
100.0
Tenaga Buruh
Tempatan
Asing
Pengangguran
Kadar Pengangguran (%)
9,572.5
8,823.3
749.2
301.3
3.1
12,939.6
12,589.6
350.0
328.0
2.5
Purata
Pertumbuha
(%
2001
-

Dalam tempoh yang sama, permintaan untuk tenaga kerja akan
meningkat pada kadar 3.1 peratus setahun. Ini akan mengakibatkan
pertambahan guna tenaga daripada 9.3 juta pada tahun 2000 kepada
12.6 juta pada tahun 2010. Dengan kadar pertumbuhan tenaga kerja
sebanyak 3.1 peratus setahun, kadar pengangguran dijangka dicatatkan
sebanyak 2.5 peratus pada tahun 2010 berbanding dengan 3.1 peratus
setahun pada tahun 2000.
7.4
Andaian-andaian RRJP3
Terdapat beberapa jangkaan/andaian implisit dalam rangka kerja RRJP3 di

atas yang amat relevan diberikan perhatian dalam kajian ini.
7.4.1 Transformasi struktural
7.4.1.1
Dijangkakan, dalam tempoh RRJP3, Malaysia akan terus

mengalami transformasi dalam struktur ekonominya selaras
dengan penekanan terhadap proses anjakan paradigma
daripada ekonomi berasaskan pengeluaran kepada ekonomi
berasaskan pengetahuan. Beberapa sektor tradisional akan
mengalami pengurangan syernya dalam KDNK sementara
sekumpulan sektor lagi akan mengalami peningkatan. Antara
sektor yang mengalami pengurangan syernya dalam KDNK
termasuklah sektor pertanian
(-2.8 mata peratusan),
perlombongan (-4.2 mata peratusan), dan perkhidmatan

kerajaan (-3.3 mata peratusan).
Sektor-sektor yang akan
mengalami kenaikan syernya dalam KDNK termasuklah

sektor pembuatan (+2.6 mata peratusan) dan beberapa sektor
perkhidmatan, antaranya ialah sektor perdagangan borong
dan runcit, hotel dan restoran (2.4 mata peratusan);
pengangkutan, penyimpanan dan perhubungan; serta sektor
kewangan, insuran, hartanah, dan perkhidmatan perniagaan.
14

7.4.1.2
Kesan perubahan tersebut ke atas guna tenaga ialah

pengurangan dalam guna tenaga bagi sektor yang mengalami
pengecutan relatif dan di sebaliknya bagi sektor yang
mengalami peningkatan dalam syernya dalam KDNK.
Pengurangan dan pertumbuhan guna tenaga ini pula
bergantung kepada keanjalan permintaan terhadap guna
tenaga,
perubahan
dalam
produktiviti,
dan
teknik
pengeluaran.
7.4.1.3
Bagi sektor yang mengalami pengecutan relatif, seperti

sektor pertanian, pengurangan dalam guna tenaga akan
bertambah besar jika pada masa yang sama produktiviti
meningkat dan/atau teknik pengeluaran menjadi lebih
intensif modal dan pengetahuan. Peningkatan dalam syer
beberapa
sektor
tidak
semestinya
mengakibatkan
peningkatan yang sama dalam guna tenaga sekiranya

produktiviti meningkat dan teknik pengeluaran menjadi
lebih intensif modal.
Dalam keadaan ini, penyingkiran
buruh daripada sektor pertanian tidak akan dapat menjamin

buruh tersebut diserap sepenuhnya oleh sektor berkembang.
Ini akan menyebabkan jumlah pengangguran meningkat.
7.4.2 Produktiviti dan guna tenaga

7.4.2.1
Rangka kerja ini juga mengandaikan produktiviti akan

meningkat pesat sebagaimana yang dibincangkan sebelum
ini.
RRJP3 juga mengandaikan teknik pengeluaran juga
lebih berintensifkan modal dan pengetahuan. Keadaan ini

dapat dilihat apabila dibandingkan nisbah pekerja kepada
KDNK untuk tahun 2000, 2005 dan 2010 bagi keseluruhan
ekonomi dan juga bagi setiap sektor dalam ekonomi. Dalam
hal ini diandaikan bahawa nisbah ini akan berkurangan
daripada 0.0443 pada tahun 2000 kepada 0.029 pada tahun
2010.
Ini bermakna permintaan untuk buruh dijangka

15

berkurangan dalam tempoh RRJP3.
Untuk mengatasi
masalah pengangguran ini ekonomi perlu berkembang

dengan lebih pesat lagi berbanding dengan yang diandaikan
oleh RRJP3, iaitu 7.5 peratus setahun.
7.5
Penilaian terhadap RRJP3

7.5.1 Dari segi andaian kadar pertumbuhan KDNK negara, RRJP3
mensasarkan kadar pertumbuhan tahunan purata sebanyak 7.5 peratus
setahun. Ini berasaskan kepada kadar pertumbuhan yang agak pesat
bagi beberapa negara maju, terutama Amerika Syarikat, dan Kesatuan
Eropah serta pemulihan ekonomi Jepun. Tetapi dalam tempoh dua
tahun kebelakangan ini iaitu tahun 2001 dan 2002 ekonomi ketiga-tiga
negara yang menjadi rakan perdagangan utama Malaysia ini telah
mengalami kemerosotan dalam kadar pertumbuhannya, terutama
selepas Peristiwa 11 September.
Ekonomi Amerika Syarikat telah
mengecut daripada 4.1 peratus pada tahun 2000 kepada 1.0 peratus dan
0.6 peratus pada tahun 2001 dan 2002.
Bagi ekonomi Kesatuan
Eropah pula kadar pertumbuhan ekonominya juga telah merosot

daripada 3.5 peratus pada tahun 2000 kepada 1.5 tahun 2001 dan 2002.
Bagi ekonomi Jepun pula proses pemulihan masih belum berlaku,
malah ekonomi Jepun telah mengecut sebanyak 0.4 dan 1.1 pada
tahun 2001 dan 2002.
7.5.2 Akibat kemelesetan yang berlaku ke atas ketiga-tiga ekonomi tersebut,
pertumbuhan ekonomi Malaysia juga turut terjejas. Ini disebabkan
ekonomi Malaysia bergantung kepada prestasi eksportnya dan eksport
Malaysia pula bertumpu kepada barangan elektrik dan elektronik.
Nisbah eksport kepada KDNK Malaysia merupakan yang tertinggi di
ASEAN, iaitu sebanyak 119.9 peratus berbanding dengan Singapura
(72.3 peratus), Korea (35.5 peratus), Filipina (53.4 peratus), Thailand
(58.4 peratus), dan Indonesia (43.2 peratus). Begitu juga syer eksport
Malaysia ke Amerika Syarikat, merupakan yang tertinggi, iaitu 24.6
peratus berbanding Singapura (20 peratus), Korea (7 peratus), Filipina
(11.8 peratus), Thailand (15.2 peratus), dan Indonesia (7.3 peratus).
16

Oleh sebab itu, apabila ekonomi negara-negara maju terutama Amerika
Syarikat merosot, ekonomi Malaysia merupakan ekonomi yang paling
teruk terjejas.
Mengikut anggaran, sekiranya berlaku pengurangan
sebanyak 20 peratus dalam permintaan terhadap barang elektrik dan

elektronik dari Malaysia, kadar pertumbuhan ekonomi Malaysia akan
merosot sebanyak 2-3 mata peratusan.
Ini terbukti apabila kadar
pertumbuhan KDNK Malaysia telah jatuh merudum daripada 8.0

peratus pada tahun 2000 kepada 0.4 peratus pada tahun 2001 dan
kemungkinan berada di bawah 7.5 peratus sehingga 2005.
7.5.3 Berasaskan perbincangan di atas, didapati bahawa sasaran kadar

pertumbuhan tahunan purata RRJP3 sebanyak 7.5 peratus agak tinggi
memandangkan keadaan ekonomi negara dan dunia dalam dua tahun
yang lepas mungkin akan berterusan sekurang-kurangnya sehingga
tahun 2005. Terdapat beberapa lagi pertimbangan yang perlu diambil
kira dalam menilai semula kadar pertumbuhan ini.
(a)
Perlaksanaan sepenuhnya AFTA menjelang tahun 2003,

kecuali bagi industri automobil yang akan diliputi menjelang
tahun 2005, akan memaksa Malaysia membuat penyelarasan
kepada ekonominya.
memberi
kesan
Umumnya proses penyelarasan akan
negatif
kepada
pertumbuhan
ekonomi,
sekurang-kurangnya dalam jangka pendek.
(b)
Peralihan daripada p-ekonomi kepada k-ekonomi juga akan

mengambil masa dan mengakibatkan proses penyesuaian yang
sukar. Pelan Induk K-Ekonomi yang dilancarkan baru-baru ini
akan mengambil masa untuk dipromosi dan diasimilasikan,
terutama di kalangan sektor swasta apatah lagi untuk
dilaksanakan
dan
memberikan
kesan
positif
kepada
pertumbuhan ekonomi negara.
17

(c)
Proses globalisasi ekonomi dunia yang sedang rancak berlaku

dijangka akan menimbulkan berbagai-bagai cabaran dan
tekanan terhadap pembangunan ekonomi negara.
7.5.4 Secara implisit dalam rangka kerja RRJP3, tersirat andaian bahawa
teknik pengeluaran akan menjadi lebih intensif modal/pengetahuan
melalui kemajuan dalam teknologi dan inovasi. Nisbah guna tenaga
kepada KDNK dijangka berkurangan daripada 0.443 pada tahun 2000
kepada 0.029 bersamaan dengan peningkatan dalam produktiviti
sebanyak 35 peratus dalam tempoh tersebut. Berdasarkan pengalaman
Malaysia, kadar ini didapati terlalu pesat dan selalunya akan
mengakibatkan pengangguran tenaga kerja.
Dari segi jangkaan
utamanya, penurunan nisbah guna tenaga kepada KDNK ini, atau

dalam erti kata penggantian buruh oleh modal/pengetahuan, berlaku
amat pesat pada fasa awal pembangunan ekonomi sesebuah negara dan
menjadi semakin perlahan apabila ekonomi semakin matang. Sebagai
contoh; nisbah ini bagi Malaysia ialah 0.108 pada tahun 1980 dan telah
menurun dengan banyaknya kepada 0.083 pada tahun 1990 dan kepada
0.048 pada tahun 1995. Di antara tahun 1995 hingga 2000 nisbah ini
telah berkurangan sedikit sahaja, iaitu kepada 0.044 atau sebanyak 8.3
peratus.
Jadual 7.3
Malaysia: Nisbah buruh-output

Pembuatan
Pembinaan
Perkhidmatan Lain
Jumlah
2000
2005
2010
0.078
0.003
0.0366
0.108
0.0106
0.028
0.051
0.021
0.067
0.0443
0.062
0.003
0.0298
0.0917
0.0084
0.022
0.0506
0.017
0.045
0.0362
0.0505
0.003
0.024
0.076
0.009
0.016
0.044
0.013
0.06
0.043
0.029
18

7.5.5 Jika dilihat nisbah pekerja kepada KDNK mengikut sektor pula akan
didapati nisbah bagi beberapa sektor, terutama sektor perkilangan
lebih rendah daripada nisbah purata bagi seluruh ekonomi. (Jadual
7.3). Bagi sektor perkilangan nisbah tersebut ialah 0.024 berbanding
nisbah bagi Malaysia, iaitu 0.029. Memandangkan sektor pembuatan
dijangka menjadi sektor yang terbesar dan terpenting dari segi syernya
dalam KDNK dan pekerjaan, maka nisbah yang rendah ini
menyebabkan berlaku penganggaran kurang terhadap jumlah bilangan
pekerjaan yang diwujudkan dalam ekonomi.
Keadaan ini pula
menyebabkan penganggaran berlebihan terhadap kadar pengangguran.
7.5.6 Dilihat dari segi kadar penggantian buruh antara sektor, didapati
bahawa kadar penggantian ini begitu tegar dan menunjukkan kurang
kemampuan daya penyerapan buruh antara sektor. Sebagai contoh,
kita lihat kadar penggantian buruh antara sektor pertanian yang
dijangka mengalami pengurangan dalam guna tenaga (pekerjaan)
dengan
sektor
perkilangan
yang
dijangka
pertambahan bersih dalam guna tenaga.
akan
mengalami
Kadar penggantian buruh
tersebut ialah 0.48 pada tahun 2010. Ini bererti setiap seorang pekerja
yang diberhentikan daripada sektor pertanian hanya 0.48 pekerja
sahaja yang akan memperoleh pekerjaan dalam sektor perkilangan.
Pekerja yang selebihnya akan menganggur. Nisbah pekerja kepada
KDNK yang rendah bagi sektor perkilangan menyebabkan berlaku
penganggaran kurang terhadap daya serapan tenaga kerja sektor
perkilangan dan dengan ini
membawa kepada penganggaran
berlebihan terhadap pengangguran.
7.6
Rangka kerja ekonomi makro alternatif

7.6.1 Dalam membina rangka kerja ini, beberapa perubahan telah dilakukan
ke atas beberapa andaian penting rangka kerja RRJP3. Antara andaian
yang dimaksudkan termasuklah andaian berhubung dengan kadar
pertumbuhan tahunan purata KDNK, nisbah tenaga kerja kepada
KDNK, syer guna tenaga, dan tenaga kerja peringkat ketiga. Rangka
19

kerja alternatif ini belum lagi mengambil kira andaian tentang kadar
upah, inflasi dan kesan-kesan yang timbul daripada proses globalisasi
dan liberalisasi ekonomi kerana ulasan tentang kesan-kesan ini akan
dibuat selepas pembinaan rangka kerja ini.
7.6.2 Antara andaian baru tersebut termasuklah,
KDNK Malaysia akan berkembang pada kadar sebenar iaitu 8.3
peratus pada tahun 2000, 0.4 peratus pada tahun 2001, 4.5 peratus
pada tahun 2002, dan 6.0 peratus dalam tempoh 2004 hingga 2010.
Nisbah tenaga kerja kepada KDNK ialah 0.04 untuk tempoh yang
sama.
Jadual 7.4
Malaysia: Penawaran buruh dan anggaran guna tenaga, 2000-2010 (000)
Penawaran buruh
Guna tenagab
Penawaran buruh (peringkat ketiga)c
Guna tenaga (peringkat ketiga)
Defisit lebihan
%
2000
9,572
9,271
1,343
1,297
46
3.5
2005
11,151
11,555
2,787
2,889
(102)
(3.5)
2010
12,939
13,202
4,528
4,621
(93)
(1.9)
Nota:
a.
Kadar pertumbuhan penawaran buruh diandaikan 3.1 peratus setahun (Rangka Rancangan Jangka Panjang Ketiga, 20012010)
b.
Catatan untuk tahun 2000 ialah angka sebenar; untuk tahun 2005 dan 2010 dikira berasaskan kepada andaian AAFR iaitu
6 peratus setahun dan nisbah KDNK buruh meningkat daripada 0.0442 pada tahun 2000 kepada 0.04 pada tahun 2010.
c. Dianggar berasaskan andaian bahawa peratusan buruh dengan kelayakan peringkat ketiga ialah 14 peratus pada tahun
2000, 25 peratus pada tahun 2005 dan 35 peratus pada tahun 2010 (Lihat Rangka Rancangan Jangka Panjang Ketiga, ms.
151)
7.6.3 Jadual 7.4 menunjukkan anggaran berhubung dengan KDNK, tenaga

kerja dan guna tenaga bagi Malaysia dalam tempoh 2000 hingga 2010.
Antara anggaran menarik yang perlu diperhatikan ialah:(a)
Walaupun kadar pertumbuhan tahunan purata tenaga buruh dan

tenaga kerja diandaikan sama, iaitu 3.1 peratus setahun tetapi
dari segi pertambahan mutlaknya, guna tenaga akan melebihi
tenaga buruh pada tahun 2005 dan juga 2010.
20

(b)
Akibat daripada (a) kedudukan pasaran buruh telah berubah

daripada lebihan pada tahun 2000 kepada defisit pada tahun
2005 dan 2010.
(c)
Selaras dengan perubahan (b) kedudukan pasaran buruh bagi

tenaga kerja peringkat ketiga dijangka mengalami perubahan
daripada keadaan lebihan sebanyak 45 ribu pada tahun 2000
kepada keadaan defisit sebanyak 92 ribu pada tahun 2010.
(d)
Keadaan pengangguran sebanyak 3.5 peratus pada tahun 2000

akan berubah kepada keadaan pengangguran negatif sebanyak
1.9 peratus pada tahun 2010.
7.6.4 Terdapat beberapa keterangan berkaitan perbezaan dalam tingkat

tenaga kerja dan guna tenaga RRJP3 dengan rangka kerja alternatif di
atas. Penerangan yang terpenting berpunca daripada kadar penyerapan
buruh yang berbeza. RRJP3 secara implisit mengandaikan penurunan
yang pesat dalam nisbah guna tenaga kepada KDNK, iaitu daripada
0.0449 pada tahun 2000 kepada 0.029 pada tahun 2010. Ini bermakna
berlaku penurunan dalam permintaan terhadap buruh berbanding
dengan anggaran kajian. Anggaran dalam kajian ini menggunakan
nisbah 0.04 dan dengan ini permintaan untuk buruh lebih tinggi
berbanding dengan RRJP3.
Dengan andaian kadar pertumbuhan
tenaga kerja yang sama bagi Rangka Rancangan Jangka Panjang

Pertama (RRJP1) dan kajian ini, iaitu 3.1, maka anggaran kajian
menunjukkan defisit dalam tenaga kerja sebanyak 102 ribu dan
terdapat 93 ribu pekerja yang berpendidikan tinggi pada tahun 2005
dan 2010.
7.6.5 Sebelum ini telah diberikan beberapa keterangan sebab dipilih nisbah
guna tenaga kepada KDNK yang lebih tinggi, iaitu 0.040 berbanding
dengan nisbah dalam RRJP3, iaitu 0.029. Di pihak penawaran buruh
pula, beberapa perubahan dalam pasaran buruh domestik akan berlaku
yang
menyebabkan keadaan defisit
dalam
penawaran buruh.
21

Perubahan yang penting ialah penghantaran balik pekerja asing ke
negara asal mereka. Sehingga Januari 2002, terdapat seramai 769,566
orang pekerja asing yang sah mengikut data Kementerian Dalam
Negeri.
Jika diambil kira pendatang tanpa izin yang bekerja di
Malaysia, bilangan keseluruhan pekerja asing dianggarkan di antara

1.5 hingga 2 juta orang.
Kehadiran pekerja asing menyebabkan
berlaku fenomena lebihan tenaga buruh yang dialami sekarang. Dasar

terkini Malaysia ialah untuk mengurangkan bilangan pekerja asing ini
dan dijangka hampir keseluruhannya akan dihantar pulang menjelang
tahun 2020.
Kesan dasar ini tidak diambil kira semasa membuat
anggaran RRJP3. Seandainya kesan tersebut diambil kira sudah pasti

kedudukan guna tenaga dan tenaga buruh akan berubah daripada
lebihan kepada defisit seperti yang dianggarkan untuk kajian ini.
7.6.6 Salah satu lagi aspek yang menyebabkan keadaan defisit dalam tenaga
kerja domestik ialah penghijrahan tenaga kerja Malaysia ke luar negara
dan kehadiran golongan pekerja yang berulang-alik antara Malaysia
dengan Singapura. Sehingga sekarang sekurang-kurangnya seramai
50,000 ahli profesional dan teknikal rakyat Malaysia telah berhijrah ke
Singapura, Australia, New Zealand, Amerika Syarikat, Kanada, dan
Eropah dalam tempoh lima tahun yang lepas. Sekarang terdapat di
antara 500 hingga 1000 pekerja Teknologi Maklumat (IT) Malaysia
bekerja di firma-firma di Silicon Valley, Amerika Syarikat.
Dianggarkan 51 peratus daripada pekerja IT asing di Singapura ialah
rakyat Malaysia. Pelajar Malaysia di luar negeri merupakan satu lagi
sumber penghijrahan keluar pekerja Malaysia. Semua ini telah tidak
diambil kira dalam RRJP3.
7.7
Tenaga kerja dan guna tenaga di Malaysia

7.7.1 Isu-isu dalam perancangan guna tenaga dan tenaga kerja
7.7.1.1
Dalam tempoh perlaksanaan RRJP3 ini, negara dijangka

menghadapi cabaran yang mengancam, yang mungkin
belum pernah dihadapi dalam menangani perancangan dan
22

pembangunan sumber tenaga manusia. Cabaran tersebut
sebahagian besarnya timbul daripada proses globalisasi dan
liberalisasi dalam berbagai-bagai aspek ekonomi dunia dan
tindak balas dasar yang dilakukan oleh Malaysia untuk
menangani proses tersebut.
7.7.1.2
Cabaran pertama ialah cabaran untuk menangani proses

anjakan paradigma struktur ekonomi negara daripada yang
berasaskan
pengeluaran
berasaskan
pengetahuan
memerlukan
p-ekonomi
perimbangan
kepada
k-ekonomi.
yang
ekonomi
Anjakan
amat
mengelakkan sebarang ketidakseimbangan.
teliti
ini
untuk
Peralihan
dalam teknik pengeluaran mestilah selaras dengan kadar

penawaran k-buruh.
Jika perubahan kepada teknik
pengeluaran yang berintensifkan pengetahuan berlaku

terlalu pantas, akan berlaku pengangguran buruh dalam
ekonomi.
Keadaan ini akan bertambah berat sekiranya
penawaran k-buruh turut meningkat dengan pesat.
Di
sebaliknya pula, jika peralihan dalam teknik pengeluaran ini

berjalan dengan perlahan maka berlaku defisit dalam
penawaran buruh.
Perimbangan boleh dicapai dengan
memperlahankan perubahan dalam teknik pengeluaran ke

tahap yang membolehkannya menyerap semua buruh yang
ditawarkan.
.
7.7.1.3
Dalam keadaan sekarang, dari segi penawaran buruh, sedang

berlaku fenomena ledakan pendidikan, yakni peningkatan
dalam pengambilan pelajar ke IPTA, penubuhan IPTS tanpa
kawalan yang mencukupi dan konsisten, serta penyingkatan
tempoh pembelajaran dan kursus.
Semua ini akan
mengakibatkan lebihan dalam penawaran buruh sekiranya

perubahan dalam teknik pengeluaran berlaku dengan pesat
seperti yang disasarkan dalam RRJP3. Pilihan perlu dibuat,
yakni sama ada memilih untuk mempercepatkan proses
23

peralihan struktur yang akan melibatkan pengangguran atau
mengurangkan
pengangguran
dengan
memperlahankan
proses peralihan struktur.
7.7.1.4
Cabaran kedua merujuk kepada konsep 'lebihan' dan 'defisit'

tenaga kerja yang kerap digunakan dalam perancangan
pembangunan tenaga manusia. Konsep ini kurang tepat
untuk dijadikan asas perancangan. Konsep ini juga kerap
menimbulkan ketidakserasian antara penawaran dengan
permintaan terhadap tenaga kerja. Ketidaksesuaian ini
menjelma dalam beberapa keadaan, iaitu:(a) Keadaan defisit tenaga kerja sesuatu kategori pekerjaan
dan sektor wujud serentak dengan keadaan lebihan
buruh secara agregat.
(b) Kekosongan sesuatu kategori pekerjaan dipenuhi oleh

pekerja yang mempunyai kelulusan atau kemahiran
yang kurang daripada yang diperlukan.
tiada
rotan
akar
pun
berguna
Peribahasa
amat
sesuai
menggambarkan hal ini yang berlaku dalam keadaan

defisit tenaga kerja.
(c) Kekosongan sesuatu kategori pekerjaan dipenuhi oleh

pekerja yang terlebih kelayakan dan keadaan ini berlaku
akibat lebihan tenaga kerja.
7.7.1.5
Fenomena ketidakserasian ini berlaku sebahagian besarnya

disebabkan tumpuan yang berlebihan terhadap sasaran
kuantiti tenaga buruh berbanding dengan sasaran kualiti
tenaga
atau
kemahiran
buruh
sebagai
asas
dalam
perancangan pembangunan sumber manusia negara. Setakat

ini belum ada pelan induk pembangunan sumber
manusia yang memberi anggaran mengikut keperluan
24

kemahiran dalam jangka masa sederhana dan panjang.
Jika kekurangan ini tidak diatasi, kemungkinan negara akan
memenuhi sasaran tenaga buruh tetapi pada masa yang sama
menghadapi masalah 'jurang kemahiran' yang semakin
meningkat.
7.7.1.6
Cabaran ketiga ialah cabaran menentukan cara untuk

menangani kesan globalisasi dan liberalisasi dalam proses
pengeluaran ke atas penjanaan guna tenaga dalam negara.
Globalisasi dalam proses pengeluaran telah membolehkan
semua aktiviti nilai ditambah dalam mengeluarkan sesuatu
produk, produk boleh diuraikan dan diasing-asingkan serta
seterusnya ditempatkan ke merata-rata lokasi atau negara
berasaskan kepada daya saing lokasi-lokasi berkenaan.
Aktiviti yang melibatkan penyelidikan dan pembangunan
(R&D), inovasi, pemprototaipan, rekaan (design), kawalan
mutu dan ujian, dan pemasaran yang merupakan aktiviti
yang
mempunyai
nilai
ditambah
yang
tinggi
serta
memerlukan tenaga kerja berkemahiran tinggi, diletakkan di

negara-negara maju.
7.7.1.7
Aktiviti yang selebihnya seperti pemasangan (assemblying)

atau pengeluaran alat dan komponen (parts and components)
yang menghasilkan nilai ditambah per buruh yang rendah,
diletakkan di negara-negara sedang membangun, termasuk
Malaysia.
Kemungkinan besar akan berlaku keadaan
apabila sesebuah negara membangun tersebut, seperti

Malaysia
tidak
terlibat
dalam
keseluruhan
aktiviti
pengeluaran tetapi hanya mengeluarkan satu alat/komponen

barang berkenaan atau terlibat dengan satu aktiviti dalam
rangkaian nilai ditambah berkenaan.
7.7.1.8 Terdapat dua implikasi keadaan di atas terhadap pekerjaan

dan guna tenaga.
Aktiviti yang selalu ditempatkan di

25

negara-negara membangun ialah aktiviti yang mempunyai
nilai ditambah buruh yang rendah dan kedua aktiviti tersebut
menjadi lebih bebas lepas (footloose) dan amat sensitif
kepada perubahan dalam iklim pelaburan dan ekonomi
negara tuan rumah dan negara-negara pesaing.
Hal ini
bererti pelabur berkenaan dengan mudah boleh mengalihkan

operasinya ke lokasi-lokasi yang lebih berdaya saing. Ini
sudah pasti akan mengakibatkan pemberhentian pekerja dan
pengangguran. Fenomena ini telah tidak diambil kira dalam
menyediakan anggaran guna tenaga RRJP3.
7.7.1.9
Di samping itu terdapat beberapa faktor tarikan yang

mendorong pelabur mengalihkan operasi mereka ke lokasi
lain. Akhir-akhir ini telah muncul sebilangan negara yang
bersaing hebat untuk menarik pelaburan asing langsung ke
negara-negara masing-masing. Pendek kata pelaburan asing
semakin bebas lepas dan dengan ini buruh dan pekerjaan
akan menjadi lebih terdedah kepada faktor dan ancaman
luar.
7.7.1.10 Cabaran seterusnya ialah cabaran menangani proses

pengglobalan buruh dan pekerjaan yang semakin pesat dan
sukar bagi Malaysia untuk mengelakkannya. Telah terdapat
tuntutan dan desakan supaya negara-negara yang selama ini
melindungi pasaran pekerjaan domestik mereka
meliberalkan dasar guna tenaga mereka. Ini untuk
membolehkan buruh (terutama buruh mahir), bergerak bebas
ke negara-negara berkenaan. Mengikut hujah penyokong
agenda ini, proses liberalisasi pekerjaan ini akan membantu
pembangunan negara yang kekurangan tenaga mahir.
26

7.7.1.11
Dalam konteks perancangan tenaga mahir sumber manusia,

bagi Malaysia beberapa isu berkaitan perlu dikaji terlebih
dahulu. Antara isu yang dimaksudkan ialah: sejauhmanakah
Malaysia
bersedia
meliberalkan
kemasukan buruh asing ke dalam negara?

sejauhmanakah migrasi keluar tenaga kerja Malaysia?
7.7.1.12 Berhubung dengan isu pertama, iaitu pengaliran masuk

tenaga buruh asing, sehingga sekarang Malaysia belum ada
dasar yang konsisten dan jelas dari segi jenis buruh
(kemahiran), negara asal buruh, tempoh bekerja dan syaratsyarat kemasukan pekerja asing tersebut. Semua dasar yang
ada bersifat ad hoc dan sementara. Ini amat menyukarkan
perancangan pembangunan guna tenaga dan tenaga kerja
negara. Dasar mengimport tenaga mahir asing dan menarik
serta menggalakkan tenaga mahir Malaysia di luar negara
supaya
kembali
ke
Malaysia
bukanlah
merupakan
penyelesaian yang baik terhadap masalah kekurangan tenaga

mahir bagi Malaysia. Hal ini akan menyukarkan lagi
perancangan dan akan menyebabkan perancangan senantiasa
bersifat ad hoc.
Satu dasar jangka panjang berhubung
dengan isu kemasukan tenaga buruh asing perlu ditentukan

dan dilaksanakan secara konsisten dan berterusan.
7.7.1.13 Berhubung dengan migrasi keluar tenaga kerja Malaysia

terutama tenaga mahir, dasar yang penting ialah berhubung
dengan strategi mengurangkan penghijrahan cendekiawan
ini. Kerajaan tidak boleh mengawal atau menyekat migrasi
keluar tetapi kerajaan boleh mewujudkan persekitaran yang
menarik dan memberansangkan (attractive and enabling
27

employment
environment)
bagi
mengatasi
kesan
penghijrahan cendekiawan ini.
7.7.1.14 Ini
penting
kerana
terdapat
beberapa
tarikan
yang
menyebabkan seseorang bermigrasi keluar. Selain upah dan

syarat kerja yang lebih lumayan dan baik, terdapat beberapa
trend yang sedang berlaku yang mempunyai kesan ke atas
proses migrasi keluar tenaga kerja Malaysia. Pertama, dunia
amnya dan negara-negara maju khasnya akan menghadapi
masalah kekurangan tenaga mahir yang teruk dalam jangka
panjang, terutama dalam bidang Teknologi Maklumat dan
Komunikasi (ICT). Kedua, telah berlaku beberapa perubahan
dalam undang-undang imigresen bagi beberapa negara maju
yang memudahkan kemasukan tenaga buruh asing ke
negara-negara berkenaan. Contohnya, pada akhir tahun
2000, Amerika Syarikat telah meluluskan satu undangundang yang membenarkan syarikat Amerika mengimport
seramai 600,000 buruh mahir selama tiga tahun bermula
pada tahun 2001 yang lepas. Kesannya kepada Malaysia,
ialah Malaysia terpaksa bersaing dengan negara maju untuk
memastikan tenaga mahir domestik tidak mengalir keluar di
samping bersaing untuk memastikan pekerja mahir dan
pelajar Malaysia di luar negara kembali ke Malaysia. Isu ini
perlu diambil kira dalam perancangan sumber manusia
negara.
7.7.1.15 Cabaran seterusnya ialah keperluan terhadap penggubalan

Pelan Induk Sumber Manusia Kebangsaan. Sehingga
sekarang, belum ada lagi kajian yang mendalam berhubung
dengan maklumat tentang kewujudan (availability) semua
kemahiran yang terdapat dalam negara.
Oleh sebab itu,
langkah serta-merta yang perlu diambil ialah untuk

28

melakukan proses audit terhadap semua jenis kemahiran
(Human Resource Audit) yang terdapat di Malaysia pada
masa sekarang di samping membuat pelunjuran terhadap
penawaran kemahiran tersebut dalam jangka masa sederhana
(sehingga 2005) dan panjang (2010 atau 2020). Maklumat
yang dikumpul akan dapat memberi anggaran tentang tenaga
kerja (kemahiran) yang terdapat dalam negara bukan sahaja
secara agregat tetapi juga bagi sesuatu bidang aktiviti dan
sektor.
7.7.1.16 Pada masa yang sama satu penilaian semula terhadap

keperluan tenaga kerja (dan kemahiran) yang terdapat dalam
RM8 dan RRJP3 perlu dilakukan dengan mengambil kira
persekitaran semasa dan juga perubahan serta cabaran yang
dijangka berlaku dalam jangka masa sederhana dan panjang
seperti yang dibincangkan sebelum ini.
7.7.1.17 Kedua-dua
maklumat,
penawaran
dan
permintaan
(keperluan) kemahiran ini perlu dibandingkan untuk

menganggarkan jurang kemahiran (skill gap) ini secara
agregat dan juga mengikut kategori kemahiran.
Untuk
membekalkan maklumat yang lebih tepat dan berguna dalam

pembuatan dasar, pengkategorian tenaga kerja (kemahiran)
yang digunakan sekarang perlu dibaiki.
7.7.1.18 Dengan mengenal pasti jurang kemahiran ini, strategi

institusi pendidikan dan latihan perlu ditentukan untuk
menutup jurang ini. Sehubungan dengan ini, amat penting
IPT menjalin hubungan yang rapat dengan pihak sektor
swasta dan industri dalam merangka kurikulum dan
metodologi latihan untuk memenuhi keperluan kemahiran
29

industri dan sektor swasta.
Satu rangka kerja rundingan
antara sektor swasta dan IPTA perlu disediakan secara rasmi

dan diselaraskan oleh pihak kerajaan.
7.7.1.19 Konsortium pakatan tiga pihak, yakni IPTA/IPTS, sektor

swasta dan kerajaan ini amat penting untuk semua pihak.
Dalam mengkaji semula kurikulum dan program akademik
serta latihan, IPTA perlu mendapatkan maklumat berhubung
dengan permintaan terhadap tenaga kerja daripada sektor
swasta, sementara pembangunan sektor swasta pula banyak
bergantung kepada dasar awam yang digubal oleh pihak
teknokrat dan birokrasi kerajaan.
Ini terdapat dalam
berbagai-bagai pelan induk dan pelan tindakan yang

memberi arah tuju strategik ekonomi amnya dan sektor
swasta khasnya. Amat sukar ditentukan sama ada IPTA dan
institusi latihan telah merujuk kepada dokumen berkenaan
atau tidak, malah maklum tentang kewujudannya. Antara
pelan induk yang amat perlu dirujuk dan diambil kira
matlamatnya termasuklah Pelan Induk Perindustrian Kedua,
Pelan Induk K-Ekonomi, Dasar Pertanian Negara Ketiga,
dan Pelan Induk Sektor Kewangan. Perancangan Program
dan Kurikulum IPT dan institusi latihan perlu berpandu
kepada dokumen-dokumen tersebut untuk memastikan
kualiti perancangan sumber manusia dalam jangka masa
sederhana dan panjang.
30

7.8
Penutup
7.8.1 Bab ini telah membincangkan beberapa kelemahan dalam Rangka

Kerja Makro yang digunakan dalam RM8 dan RRJP3, khususnya
kesan ke atas guna tenaga dan tenaga kerja di Malaysia. Rangka kerja
makro ini memerlukan beberapa pembaikan, khususnya terhadap
andaian-andaian yang digunakan berdasarkan kepada beberapa isu dan
perkembangan mutakhir ekonomi negara dan dunia. Semua ini perlu
diambil kira dalam merangka Rangka Kerja Makro alternatif nanti.
7.8.2 Beberapa cadangan/langkah timbul daripada perbincangan tentang isu

dan cabaran tenaga kerja dan guna tenaga di Malaysia.
Antara
cadangan dasar tersebut termasuklah:
menentukan perimbangan antara kadar proses peralihan struktur

daripada p-ekonomi kepada k-ekonomi dengan penawaran,
permintaan tenaga kerja, teknik pengeluaran dan produktiviti
buruh supaya tidak wujud defisit atau lebihan dalam tenaga
kerja,
menggubal Dasar Pekerja Asing Negara,
menggubal Pelan Induk Sumber Manusia Negara,
menubuhkan Konsortium Pakatan Tiga Pihak berhubung dengan

isu-isu tenaga kerja dan guna tenaga di Malaysia,
memastikan semua dasar berhubung dengan tenaga kerja dan

guna tenaga konsisten, lestari dan kurang bersifat ad hoc.
31
8.0
Analisis dapatan kajian 1: Responden melalui pos
8.1
Maklumat peribadi
8.1.1
Daripada 2274 responden, 1445 orang (64%) terdiri daripada siswazah

wanita. Bakinya, iaitu 829 orang (36%) terdiri daripada responden
lelaki (Jadual 8.1).
Jadual 8.1: Beberapa aspek latar belakang peribadi responden
Peratus
Jantina: (n=2274)
Lelaki
Perempuan
36.0
64.0
Kumpulan etnik: n=2274)

Melayu
Bumiputera lain
Cina
India
Lain-lain
Bukan warganegara
74.3
4.0
18.3
2.9
0.4
0.1
Kumpulan umur:n=2274
20-24
25-29
30-34
35-39
40-44
45-49
Min
: 24.69
Median : 24.00
Mod : 25
Taraf perkahwinan:n=2271
Bujang
Berkahwin
Duda/janda
8.1.2
51.8
45.1
1.5
0.7
0.7
0.1
88.9
11.0
0.1
Sebahagian besar responden ini terdiri daripada siswazah etnik

Bumiputera Melayu, iaitu seramai 1690 orang (74.3%), etnik Cina
seramai 417 orang (18.3%), etnik India seramai 66 orang (2.9%) dan
selebihnya terdiri daripada warganegara lain dan bukan warganegara
seramai 101 orang (4.4%).
32

8.1.3 Dari segi taburan umur didapati sebahagian besar responden terdiri
daripada mereka yang berumur di antara 20 hingga 24 tahun, iaitu
seramai 1179 orang (51.8%). Mereka yang berumur di antara 25
hingga 29 tahun seramai 1025 orang (45.1%) dan selebihnya seramai
70 orang (3.1%) terdiri daripada mereka yang berumur di antara 30
hingga 49 tahun.
8.1.4 Di kalangan responden ini sebahagian besarnya, iaitu 2020 orang
(88.9%) terdiri daripada mereka yang masih bujang, 250 orang telah
berkahwin (11.0%) dan seorang berstatus duda atau janda.
8.1.5 Jadual 8.2 di bawah menunjukkan bidang pengajian responden di
peringkat ijazah sarjana muda. Daripada 2270 responden yang
memberi maklumat, pecahan mengikut bidang pengajian adalah seperti
berikut: bidang ekonomi dan perniagaan berjumlah 760 orang (33.5%),
bidang sastera dan kemanusiaan seramai 555 orang (24.4%),
kejuruteraan seramai 352 orang (15.5%), sains tulen berserta dengan
bidang sains dan lain-lain seramai 267 orang (11.8%), dan sains
komputer dan teknologi maklumat seramai 132 orang (5.8%). Bidang
lain seperti undang-undang dan sastera dan lain-lain mencatatkan
jumlah responden paling sedikit, iaitu kurang daripada 80 orang.
Bilangan responden yang besar dalam bidang sains sosial dan
kemanusiaan selaras dengan persampelan yang dilakukan, yakni
pengambilan sampel yang lebih daripada bidang pengajian berkenaan.
Jadual 8.2: Agihan responden mengikut bidang pengajian di peringkat
ijazah sarjana muda
Bidang pengajian
Sastera dan kemanusiaan
Ekonomi dan perniagaan
Undang-undang
Sastera dan lain-lain
Perubatan dan pergigian
Pertanian dan sains berkaitan
Sains tulen
Sains komputer dan teknologi maklumat
Sains dan lain-lain
Kejuruteraan
Senibina, perancangan bandar dan ukur/ eknikal
dan lain-lain
Jumlah
Bilangan
555
760
76
76
7
29
99
132
168
352
16
Peratus
24.4
33.5
3.3
3.3
0.3
1.3
4.4
5.8
7.4
15.5
0.7
2270
100.0
33

8.1.6 Jadual 8.3 di bawah memaparkan taburan responden mengikut etnik
dan bidang pengajian di peringkat ijazah sarjana muda. Di kalangan
etnik Melayu, kebanyakannya telah mengikuti bidang pengajian
ekonomi dan perniagaan dan sastera dan kemanusiaan, iaitu masingmasing seramai 572 orang (33.9%) dan 415 orang (24.6%). Dalam
bidang pengajian kejuruteraan bilangan responden Melayu adalah
seramai 236 orang (14%), bidang sains dan lain-lain seramai 135 orang
(8%), dan dalam bidang sains komputer dan teknologi maklumat
seramai 107 orang (6.3%). Di kalangan etnik Cina tumpuan mereka
ialah kepada bidang ekonomi dan perniagaan, dan kejuruteraan,
masing-masing seramai 128 orang (30.8%) dan 92 orang (22.1%).
Menarik juga ialah 87 orang (20.9%) responden etnik Cina telah
mengikuti bidang sastera dan kemanusiaan. Kumpulan etnik lain, iaitu
India dan Bumiputera lain, memperlihatkan penumpuan kepada bidang
sastera dan kemanusiaan, dan ekonomi dan perniagaan.
Jadual 8.3: Taburan responden mengikut etnik dan bidang pengajian
Bidang pengajian
Undang-undang
Sains tulen
Sains komputer dan teknologi
maklumat
Sains dan lain-lain
Kejuruteraan
Senibina, perancangan bandar
dan ukur / teknikal dan lainlain
Jumlah
M*
BL
BW
Jumlah
415
(24.6)**
572
(34.0)
72
(4.3)
53
(3.1)
6
(0.3)
28
(1.7)
53
(3.1)
107
(6.3)
135
(8.0)
236
(14.0)
11
(0.6)
29
(32.2)
28
(31.1)
2
(2.2)
3
(3.3)
-
87
(20.9)
128
(30.8)
2
(0.5)
17
(4.1)
1
(0.2)
-
21
(31.8)
28
(42.4)
-
3
(33.3)
3
(33.3)
-
555
1
(100.0)
-
760
3
(9.1)
-
76
29
42
(10.1)
18
(4.3)
25
(6.0)
92
(22.1)
4
(1.0)
3
(9.1)
1
(1.5)
1
(1.5)
8
(12.1)
1
(1.5)
99
132
1
(11.1)
2
(22.2)
-
168
352
16
1688
(100.0)
90
(100.0)
416
(100.0)
66
(100.0)
9
(100.0)
1
(100.0)
2270***
1
(1.1)
1
(1.1)
6
(6.7)
6
(6.7)
14
(15.5)
-
76
* Nota: M= Melayu; BL=Bumiputera lain; C=Cina; I=India; L=lain-lain;BW=Bukan Warganegara.

** Angka dalam kurungan ialah peratus untuk kolum.
*** Empat orang tidak memberi maklumat
34

8.1.7
Berdasarkan Jadual 8.4, dari segi pengkhususan pengajian didapati

seramai 30 orang atau lebih responden telah mengikuti bidang-bidang
seperti perakaunan yang mencatatkan bilangan responden amat tinggi,
iaitu seramai 234 orang; kejuruteraan mekanikal (73); ekonomi (72),
kewangan (71); pemasaran (60); pentadbiran perniagaan (52);
kejuruteraan elektrik dan elektronik (48); pembangunan sumber
manusia (39); Bahasa Melayu (38); pengurusan sistem maklumat (37);
teknologi maklumat (34); pengurusan (34); kejuruteraan awam (31;
Bahasa Arab (30), dan komunikasi (30).
Jadual 8.4: Taburan responden mengikut pengkhususan pengajian
Bilangan responden
Bidang pengkhususan
30 dan lebih
Perakaunan (234), kejuruteraan mekanikal (73), ekonomi

(72), kewangan (71), pemasaran (60), pentadbiran
perniagaan (52), kejuruteraan elektrik dan elektronik
(48), pembangunan sumber manusia (39), Bahasa Melayu
(38), pengurusan sistem maklumat (37), pengurusan (34),
teknologi maklumat (34), kejuruteraan awam (31),
Bahasa Arab (30), komunikasi (30)
20 - 29
Sains politik (29), linguistik (29), perniagaan

antarabangsa (28), perancangan dan pengurusan
bangunan (28), undang-undang (27), pengurusan rekod
(27), mikrobiologi (24), kimia tulen (23), sejarah (21),
rangkaian (21)
10 - 19
Teknologi perubatan (19), geografi (19), syariah (18),

antropologi dan sosiologi (18), pengurusan pusat sumber
maklumat (17), kejuruteraan elektrik (15), kejuruteraan
bahan (15), statistik (15), pengurusan awam (15),
ekonomi industri dan organisasi (15), pembangunan
manusia (15), teknologi makanan (14), sistem pengurusan
maklumat (14), elektronik perubatan (13), pengangkutan
(12), fizik tulen (11), biokimia (11), dan kesusasteraan
(10).
Meliputi semua bidang pengajian sastera, sains sosial,
sains dan teknologi
< 10
8.1.8 Bidang pengkhususan yang memperlihatkan bilangan responden

diantara 20 hingga 29 orang termasuk bidang sains politik (29);
linguistik (29); perniagaan antarabangsa (28); perancangan dan
pengurusan bangunan (28); undang-undang (27); pengurusan rekod
(27); mikrobiologi (24); kimia tulen (23); sejarah (21), dan rangkaian
(21).
35

8.1.9 Bidang pengkhususan yang memperlihatkan bilangan responden di
antara 10 hingga 19 orang termasuk bidang teknologi bioperubatan;
geografi (19); syariah (18); antropologi dan sosiologi (18); pengurusan
pusat sumber maklumat (17); kejuruteraan elektrik (15); kejuruteraan
bahan (15); pengurusan awam (15); statistik (15); pembangunan
manusia (15); ekonomi industri dan organisasi (15); teknologi
makanan (14); sistem pengurusan maklumat (14); elektronik perubatan
(13); pengangkutan (12); fizik tulen (11); biokimia (11), dan
kesusasteraan (10).
8.1.10 Bidang-bidang pengkhususan yang mencatatkan bilangan responden
yang kurang daripada 10 orang merangkumi berbagai-bagai bidang
atau disiplin, bukan sahaja bidang sastera bahkan bidang sains dan
teknologi.
8.1.11 Pencapaian akademik ukuran Cumulative Grade Point Average
(CGPA) / Purata Nilai Gred Keseluruhan (PNGK) / Purata Markah
Keseluruhan (PMK) di kalangan responden semasa menamatkan
pengajian berbeza-beza. Berdasarkan 2205 responden yang memberi
maklumat, 1035 orang (46.9%) memperoleh CGPA diantara 2.50
hingga 2.99, diantara 3.00 hingga 3.49 seramai 645 orang (29.2%), dan
diantara 3.50 hingga 4.00 seramai 136 orang (6.2%) (Jadual 8.5).
CGPA
3.50 4.00
3.00 3.49
2.50 2.99
2.00 2.49
Jumlah
Jadual 8.5: Pencapaian akademik

Bilangan
136
645
1035
389
2205
Peratus
6.2
29.2
46.9
17.6
100.0
Nota: 69 orang responden tidak memberikan maklumat
8.1.12 Maklumat mengenai kemasukan ke program ijazah sarjana muda di

kalangan responden ini adalah seperti yang dijangkakan. Daripada
seramai 2262 responden yang memberikan maklumat, seramai 1549
orang (68.5%) menyatakan bahawa mereka menggunakan sama ada
Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia (STPM) atau Matrikulasi untuk
masuk ke program ijazah sarjana muda (Jadual 8.6).
36

Jadual 8.6: Kelayakan masuk ke program ijazah sarjana muda
Sijil kelayakan
Bilangan
Peratus
Sijil Pelajaran Malaysia (SPM)
297
13.1
38.7
Sijil Tinggi Persekolahan Malaysia(STPM)
875
Matrikulasi
29.8
674
Diploma
11.8
267
2.2
Sijil
49
4.4
A-Level
100
100.0
Jumlah
2262
Nota: 12 orang responden tidak memberikan maklumat.
8.1.13 Di kalangan 154 responden yang menggunakan SPM untuk masuk ke

program pengajian ijazah sarjana muda, hanya 154 orang yang
memberi maklumat mengenai pencapaian mereka di peringkat SPM.
Daripada 154 orang ini 136 orang (88.3%) melaporkan jumlah nilai
mata mereka ialah di antara 30 hingga 49 (Jadual 8.7).
Jadual 8.7: Pencapaian SPM
Jumlah nilai mata*
Bilangan
60 69
1
50 59
40 49
61
30 39
75
20 29
14
10 19
3
Jumlah
154**
Peratus
0.6
39.6
48.7
9.1
1.9
100.0
Nota: * Jumlah nilai mata atau skor dikira daripada nilai mata gred yang diperoleh oleh responden.
Gred A diberi nilai mata 5; B=2; C=3; D=2;E=1.
** 143 orang responden tidak memberikan maklumat.
8.1.14 Berdasarkan Jadual 8.8, di kalangan 823 responden yang memberi

maklumat, seramai 426 (51.8%) melaporkan jumlah nilai mata mereka
di peringkat STPM ialah di antara 10 hingga 19. Di kalangan
responden ini 339 orang (41.2%) mencapai jumlah nilai mata
sederhana tinggi, iaitu di antara 20 hingga 29.
Jadual 8.8: Pencapaian STPM
Jumlah nilai mata*
Bilangan
30 39
57
20 29
339
10 19
426
09
1
Jumlah
823**
Peratus
6.9
41.2
51.8
0.1
100.0
Nota:*Jumlah nilai mata atau skor dikira daripada nilai mata gred yang diperoleh oleh responden. Gred
A diberi nilai mata 6; B=5;C=4;D=3;E=2;R=1.
** 52 orang responden tidak memberikan maklumat.
37

8.1.15 Keputusan pencapaian di peringkat matrikulasi di kalangan 574
responden yang memberi maklumat adalah seperti berikut: 258 orang
(44.9%) memperoleh CGPA di antara 2.50 hingga 2.99 dan 163 orang
(28.4%) mencapai CGPA di antara 3.00 hingga 3.49. Seramai 107
orang (18.6%) melaporkan bahawa CGPA mereka kurang daripada
2.50 (Jadual 8.9).
Jadual 8.9: Keputusan matrikulasi
CGPA
3.50 dan lebih
3.00 - 3.49
2.50 - 2.99
2.00 2.49
0.00 1.99
Bilangan
46
163
258
103
4
574*
Jumlah
Peratus
8.0
28.4
44.9
17.9
0.7
100.0
Nota: * 10 orang responden tidak memberikan maklumat.
8.1.16 Di kalangan responden pemegang diploma hanya 25 orang (10.9%)

daripada 228 yang memberikan maklumat menyatakan bahawa mereka
masuk ke universiti dengan CGPA 3.5 atau lebih (Jadual 8.10).
Jadual 8.10: Keputusan diploma
CGPA
3.50 dan lebih
3.00 3.49
2.50 - 2.99
2.00 2.49
Jumlah
Bilangan
25
98
87
18
228*
Peratus
10.9
43.0
38.1
7.9
100.0
Nota: * 3 orang responden tidak memberikan maklumat.
8.1.17
Daripada Jadual 8.11, didapati majoriti responden dalam sampel

kajian memperoleh ijazah mereka daripada IPTA tempatan dan
sebahagian kecil sahaja memperoleh ijazah dari luar negara atau
IPTS. Daripada 2253 siswazah yang memberi maklumat, seramai 312
orang (13.8%) dari Universiti Putra Malaysia (UPM); diikuti oleh
Universiti Malaya (UM) (13.6%), Universiti Kebangsaan Malaysia
(UKM) (12.7%), Universiti Sains Malaysia (USM ) (11.9%),
Universiti Utara Malaysia (UUM) (11.1%) dan Universiti Tenaga
Nasional (UNITEN) (10.4%).
8.1.18 Sekali lagi taburan responden mengikut IPT memperlihatkan kesan

persampelan bertujuan yang telah digunakan, yakni ramai responden
38

datang daripada universiti-universiti yang sudah mantap dan
menawarkan pelbagai program sastera dan sains sosial.
Jadual 8.11: IPT yang menganugerahkan ijazah sarjana muda

IPT
Bilangan Peratus
13.8
312
Universiti Putra Malaysia (UPM)
13.6
307
Universiti Malaya (UM)
12.7
287
Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM)
11.9
Universiti Sains Malaysia (USM)
268
11.1
251
Universiti Utara Malaysia (UUM)
7.1
160
Universiti Teknologi Mara (UiTM)
7.0
157
Universiti Islam Antarabangsa (UIA)
5.9
Kolej Universiti Teknologi Tun Hussein Onn
134
(KUITTHO)
4.2
95
Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS)
1.1
24
Universiti Teknologi Malaysia (UTM)
10.4
235
Universiti Tenaga Nasional (UNITEN)
0.7
16
Universiti Multimedia
0.1
Victoria University of Technology, Australia
2
0.0
1
Brown University, Amerika Syarikat
0.0
1
Universiti Balqa Appled
0.0
1
Nottingham Trent University, United Kingdom
0.1
2
Linton College, Ipoh, Perak
100.0
2253
Jumlah
Nota: Tiada sampel diterima daripada Universiti Malaysia Sabah (UMS)
8.2
8.2.1 Mula mencari pekerjaan
8.2.1.1.
Daripada Jadual 8.12, terdapat kecenderungan di kalangan

responden yang memberi maklumat untuk memulakan
aktiviti mencari pekerjaan sebaik-baik sahaja selesai
peperiksaan akhir atau sebelum tamat pengajian (67.2%).
8.2.1.2
Tidak kurang daripada 65.0 peratus di kalangan responden

yang mencari pekerjaan sebelum mendapat keputusan
peperiksaan akhir telah berjaya mendapat pekerjaan.
8.2.1.3
Keadaan ini menunjukkan bahawa terdapat kecenderungan

di kalangan
majikan
menawarkan pekerjaan kepada
39

kelompok ini tanpa merujuk kepada keputusan akhir
peperiksaan. Besar kemungkinan ciri-ciri peribadi siswazah
banyak mempengaruhi keputusan majikan.
Jadual 8.12: Pola aktiviti mula mencari pekerjaan

Mula mencari
pekerjaan
Bekerja
Sebelum tamat
pengajian
Selepas
peperiksaan akhir
Selepas mendapat
keputusan akhir
pengajian
Selepas
konvokesyen
Lain-lain
Jumlah
Bekerja
sendiri
n
%
Menyambung
pelajaran
n
%
Tidak
bekerja
n
%
480
68.7
1.3
48
6.9
162
525
65
.9
41
5.1
292
60
1.8
36
67
57.3
67
1432
51.1
63.8
4
30
3
1.3
Jumlah
n
23.2
699
100
235
29.1
808
100
7.4
150
24.6
487
100
6.8
41
35
117
100
38
171
29
7.6
22
610
16.8
27.2
131
2243
100
100
8.2.2 Variabel yang mempengaruhi aktiviti mencari pekerjaan
8.2.2.1
Ujian ANOVA dilakukan untuk melihat sama ada variabel

pekerjaan bapa, ibu atau penjaga responden memberi kesan
terhadap aktiviti mencari pekerjaan di kalangan responden.
8.2.2.2
Keputusan ujian F menunjukkan variabel seperti pekerjaan

dan pendapatan bapa, ibu atau penjaga tidak memperlihatkan
perbezaan yang signifikan dalam aktiviti mencari pekerjaan
di kalangan responden. Gambaran yang diperoleh ialah latar
belakang atau tahap pendidikan dan pendapatan bulanan ibu
bapa atau penjaga bukanlah faktor yang mencorakkan pola
aktiviti mencari pekerjaan graduan.
8.2.2.3
Walau bagaimanapun, variabel seperti lokasi tempat tinggal

keluarga, taraf perkahwinan responden dan bidang pengajian
responden
memperlihatkan
kecenderungan
untuk
mempengaruhi aktiviti mencari pekerjaan.
40

8.2.3
Permohonan dan temu duga
8.2.3.1
Hasil daripada usaha mencari pekerjaan, responden telah

mengemukakan permohonan dan seterusnya dipanggil
untuk menghadiri temu duga. Kebanyakan mereka
mendapat di antara satu hingga lima jemputan temu duga.
Ada juga yang tidak mendapat sebarang jemputan temu
duga. Jadual 8.13 menunjukkan pola jumlah temu duga di
kalangan responden.
Jadual 8.13: Pola temu duga

Bilangan temu duga
0
1
2
3
4
5
8.2.3.2
Jumlah Responden
200
282
326
305
248
253
Peratus
8.8
12.4
14.3
13.4
10.9
11.1
Ada juga responden yang mendapat panggilan temu duga

yang banyak, seperti 10 temu duga (n=149), 15 temu duga
(n=19) 20 temu duga (n=24) dan yang paling banyak ialah
60 temu duga (n=2). Jumlah temu duga yang paling banyak
ialah 50 (n=1). Tetapi ada juga responden yang tidak
mendapat sebarang jemputan temu duga (n=200).
8.2.3.3
Terdapat kecenderungan di kalangan responden untuk

memilih sesi temu duga yang mereka ingin hadiri.
8.2.3.4
Terdapat juga kecenderungan di kalangan responden yang

tidak mendapat jemputan temu duga tetapi telah menghadiri
beberapa temu duga langsung.
8.2.3.5
Jadual 8.14 menunjukkan keadaan bahawa terdapat

responden yang masih belum bekerja walaupun telah
menghadiri banyak sesi temu duga. Namun, gambaran
41

umum yang diperoleh ialah ada perkaitan antara bilangan
temu duga
yang dihadiri dengan status bekerja.
Responden
yang
bekerja
sendiri
atau
menyambung
pelajaran juga aktif menghadiri temu duga.
Jadual 8.14: Perkaitan bilangan temu duga yang dihadiri dengan status
pekerjaan responden
Bilangan temu
duga yang
dihadiri
responden
Tiada
1-2
3-4
5-6
7-8
9-10
11-12
13-14
15-16
17-18
19-20
21-22
23-24
25-26
29-30
35-36
39-40
Belum mencari
Jumlah
Bekerja
Bekerja
sendiri
n
%
38
501
455
229
105
53
15
2
2
3
13
1
2
1
4
1
1
18.6
64.8
72.1
67.8
82.0
74.6
71.4
40.0
25.0
100.0
68.4
33.0
100.0
100.0
66.7
100.0
100.0
7
8
9
2
1
1
3.4
1.0
1.4
0.6
0.8
1.4
5.3
1426
64
29
8.2.3.6
1.3
Menyambung
pelajaran
n
%
57
56
36
10
2
1
1
163
27.9
7.2
5.7
3.0
1.6
1.4
4.8
7.4
Tidak
bekerja
n
%
102
208
131
97
20
16
5
3
6
50.0
26.9
20.8
28.7
15.6
22.5
23.8
60.0
75.0
5
2
26.3
66.7
33.3
1
598
100.0
27
Jumlah
n
204
773
631
338
128
71
21
5
8
3
19
3
2
1
6
1
1
1
2216
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
100
Seterusnya, jumlah jawatan yang dipohon oleh seseorang

responden telah dibandingkan dengan bilangan jemputan
temu
duga.
Ujian
ANOVA
menunjukkan
bilangan
permohonan pekerjaan mempengaruhi jumlah jemputan

temu duga; F ( 30, 2103)= 32.9, p< 0.05.
8.2.3.7
Gambaran umum yang diperoleh ialah majoriti responden

yang sudah mendapat pekerjaan telah mengemukakan
sekurang-kuranganya lima permohonon pekerjaan.
42

8.2.4
Bekerja dan masih mencari pekerjaan
8.2.4.1
Analisis penjadualan silang telah dilakukan untuk melihat

sama ada responden yang masih mencari pekerjaan
termasuk responden yang telah bekerja atau tidak.
Gambaran yang diperoleh ialah terdapat peratusan yang
tinggi bagi mereka yang tergolong dalam kategori masih
mencari kerja walaupun telah bekerja (48.5%). Begitu
juga dengan yang bekerja sendiri dan menyambung
pelajaran. Pola-pola bagi aktiviti mencari pekerjaan bagi
responden yang bekerja sendiri, menyambung pelajaran,
dan tidak bekerja dipaparkan dalam Jadual 8.15.
Jadual 8.15: Perkaitan antara status pekerjaan dengan aktiviti mencari

pekerjaan
Bekerja
Bekerja sendiri
Menyambung pelajaran
Tidak bekerja
Jumlah
Tidak mencari
kerja lain
n
%
730
50.9
10
34.5
107
66
23
3.8
870
38.9
Mencari kerja
lain
n
%
704
49.1
19
65.5
55
34
590
96.2
1368
61.1
Jumlah
n
1434
29
162
613
2238
%
100
100
100
100
100
8.2.5
Sumber maklumat pekerjaan

8.2.5.1
Responden memohon pekerjaan melalui pelbagai saluran.

Jadual 8.16 menyenaraikan saluran yang digunakan oleh
responden semasa mencari pekerjaan. Seseorang responden
telah menggunakan pelbagai saluran untuk mendapatkan
pekerjaan.
43

Jadual 8.16: Saluran atau cara memohon pekerjaan
Saluran
Bekerja
Keluarga atau rakan keluarga

Rakan atau senior
Menghantar resume kepada organisasi
Memohon kepada agensi pekerjaan
Mengemukakan borang permohonan
Iklan di akhbar/majalah
Melalui talian
Suruhanjaya Perkhidmatan Awam
Unit Kerjaya
Temu duga di dalam kampus
Nota: f = kekerapan respons.
8.2.5.2
n
592
604
994
407
649
1169
843
720
93
134
%
57.6
61.3
63.3
59.7
55.6
62.2
64.2
55.5
55
71.3
Bekerja
sendiri
n
12
9
15
8
14
20
15
15
3
%
1.2
.9
1
1.2
1.2
1.1
1.1
1.2
1.8
Menyambung
pelajaran
n
54
57
89
35
77
122
94
76
16
16
%
5.3
5.8
5.7
5.1
6.6
6.5
7.2
5.9
9.5
8.5
Tidak
bekerja
n
370
315
473
232
427
569
362
486
57
38
%
36
32
30.1
34
36.6
30.3
27.5
37.5
33.7
20.2
Jumlah
responden
n
1028
985
1571
682
1167
1880
1314
1297
169
188
%
46.3
44.4
70.8
30.7
52.6
84.8
59.2
58.5
7.6
8.5
Berdasarkan Jadual 8.16, antara saluran yang kerap

dinyatakan oleh responden ialah iklan di majalah atau
akhbar.
8.2.5.3
Cara kedua memohon pekerjaan yang dipilih oleh responden

ialah dengan menghantar resume mereka kepada sebarang
organisasi, dengan harapan kebarangkalian berjaya menjadi
lebih tinggi.
8.2.5.4
Daripada Jadual 8.16, saluran yang paling berkesan ialah

permohonan melalui talian, penghantaran resume, iklan di
surat khabar atau majalah, dan permohonan melalui rakan
atau senior.
8.2.5.5
Unit kerjaya atau temu duga dalam kampus yang dibuktikan

amat berkesan di negara maju tidak digunakan oleh majoriti
responden. Malah, kesedaran terhadap kewujudan unit
seperti ini di IPT amat kurang (Jadual 8.17).
44

Jadual 8.17: Kesedaran terhadap kewujudan unit kaunseling di IPT
Jumlah
responden
Tidak
Ya
Tidak pasti
Dapatkan
khidmat
USM
UM
KUITTHO
UKM
UUM
UIA
UiTM
UNIMAS
n
258
302
124
281
248
153
158
94
n
54
33
36
27
40
4
13
39
%
20.9
10.9
2.9
9.6
16.1
2.6
8.2
41.5
n
203
267
87
252
207
148
144
55
%
78.7
88.4
70.2
89.7
83.5
96.7
91.1
58.5
n
1
2
1
2
1
1
1
0
%
0.4
0.7
0.8
0.7
0.4
0.7
0.6
0
n
41
47
12
44
42
36
34
12
%
15.5
15.4
9.6
15.5
16.9
23.4
21.5
12.6
UTM
23
0.13
20
87.0
16.7
UPM
306
33
1.08
272
88.9
0.3
55
17.9
8.2.5.6
Daripada Jadual 8.17, selain masalah kesedaran tentang

kewujudan
unit
kerjaya,
bilangan
responden
yang
mendapatkan khidmat kaunselor kerjaya juga rendah.

Gambaran yang muncul ialah impak unit ini terhadap
peluang mendapat pekerjaan amat rendah, namun potensinya
amat tinggi.
8.2.6 Pola aktiviti mencari pekerjaan mengikut kumpulan etnik
8.2.6.1
Responden daripada latar belakang etnik yang berbeza

menunjukkan pola aktiviti yang berbeza dalam aktiviti
mencari pekerjaan. Ujian ANOVA, yang memberikan
keputusan yang signifikan, menunjukkan fenomena ini
berlaku. Antara variabel yang diperhatikan signifikan ialah
saluran memohon pekerjaan seperti yang tersenarai dalam
Jadual 8.18. Oleh yang demikian, dapat dirumuskan bahawa
setiap kumpulan etnik mempunyai tanggapan dan saluran
tertentu dalam aktiviti mencari pekerjaan.
45

Jadual 8.18: Kaitan pola aktiviti mencari pekerjaan dengan latar belakang etnik
Saluran
Keputusan Ujian
F
Keluarga/ rakan keluarga
F(5,2211)=12.38,
p<0.05
F(5,2211)=4.017,
p<0.05
F(5,2211)=12.65,
p<0.05
F(5,2211)= 64. 93,
p<0.05
F(5,2211)=4.202,
p<0.05
F(5, 2211)=147.9 ,
p<0.05
Rakan/ Senior
Hantar resume ke organisasi
Borang permohonan
Iklan di akhbar/ majalah
Suruhanjaya Perkhidmatan
Awam
Peratus responden daripada setiap kumpulan etnik yang

menggunakan saluran
Melay
Bumi
Bukan
Cina
India
Warga
u
putera
Warga
negara
Lain
negara
Malaysia
yang lain
79.5
5.2
11.8
2.9
0.6
0.1
77.8
4.6
2.7
0.2
78.4
4.3
14.5
2.4
0.4
0.1
87.9
4.4
6.0
1.5
0.2
75.6
4.4
16.9
2.8
0.4
0.1
70.8
71.9
7.1
55.6
55.6
8.2.7 Kualiti responden yang dipentingkan majikan

8.2.7.1
Responden
mempunyai
tanggapan
mengenai
harapan
majikan terhadap kualiti siswazah. Jadual 8.19 menunjukkan

peratusan responden yang berpendapat bahawa sesuatu
kualiti atau ciri itu penting dari perspektif majikan.
Jadual 8.19: Pendapat responden tentang kepentingan kualiti-kualiti yang
dikehendaki majikan
Bekerja
f
1194
%
64.3
Bekerja
sendiri
f
%
18
1
Personaliti/
Ketrampilan
1043
66.5
17
1.1
110
7.0
398
25.4
1568
71.5
Bidang pengajian
961
62.3
18
1.2
105
7.1
394
26.7
1478
67.5
Pengalaman kerja
862
58.8
22
1.5
108
7.4
473
32.3
1465
66.8
Kemahiran ICT
792
59.9
14
1.1
102
7.7
415
31.4
1323
60.8
Pengkhususan
654
62.9
13
1.3
82
7.9
291
28
1040
47.4
Pengalaman praktikal
semasa pengajian
578
58.7
16
1.6
97
9.8
294
29.8
985
45.0
Jaringan (kenalan)
394
51.4
11
1.4
53
6.9
309
40.3
767
35.1
CGPA/PNGK/PMK/
Kelas Ijazah
417
58.8
1.0
52
7.3
233
32.9
709
32.4
Pengalaman praktikal
sebelum pengajian
342
58.5
1.4
64
10.9
171
29.2
585
26.8
Reputasi institusi
338
64.6
.8
44
8.4
137
26.2
523
23.9
Kemahiran bahasa
Inggeris
Menyambung
pelajaran
f
%
133
7.2
Tidak
bekerja
f
%
512 27.6
Jumlah
f
1857
%
84.6
Nota: f = kekerapan dinyatakan.
46

8.2.7.2
Di samping kualiti yang ditanya dalam borang kaji selidik,

responden juga menyatakan kualiti lain yang dianggap
penting
dari
perspektif
majikan,
seperti
kemahiran
berkomunikasi, kemahiran berbahasa Mandarin, minat yang

mendalam terhadap kerja, kurikulum institusi, pengetahuan
am dan semasa, berkenderaan, keyakinan diri, bangsa, status
perkahwinan, gaji yang dijangkakan oleh pekerja, kokurikulum, kenalan politik, jantina, dan sikap terhadap kerja.
8.3
Status pekerjaan
8.3.1 Dapatan menunjukkan bahawa sejumlah 1448 orang (63.6%) daripada
2275 responden siswazah yang tamat pengajian bekerja berbanding
dengan 617 orang (27.1%) yang masih tidak bekerja. Ini menunjukkan
majoriti responden mendapat pekerjaan selepas tamat pengajian
mereka (Jadual 8.20).
Status pekerjaan
Jadual 8.20: Status pekerjaan

Bilangan
Bekerja
Bekerja sendiri
Tidak bekerja
Peratus
1448
30
180
617
2275
Jumlah
63.6
1.3
7.9
27.1
100.0
8.3.2 Status pekerjaan mengikut bidang pengajian menunjukkan bahawa 100

peratus responden bidang perubatan dan pergigian telah bekerja,
sementara
responden
pengajian
undang-undang
dan
senibina,
perancangan bandar dan ukur membentuk 77.6 peratus dan 86.7

peratus masing-masing. Jadual 8.21 juga menunjukkan bahawa lebih
daripada 30 peratus responden daripada bidang-bidang pengajian
seperti sastera dan kemanusiaan, ekonomi dan perdagangan, sastera
dan lain-lain, pertanian dan sains berkaitan, sains dan lain-lain, masih
tidak bekerja. Dapatan ini membayangkan bahawa bidang pengajian
banyak membezakan status responden dalam kajian.
47
43 (12.2)
2 (33.3)
30 (100)
(1.3)
7 (100)
7 (24.1)
63 (63.6)
97 (72.7)
97 (57.7)
252 (71.6)
13 (86.7)
1445 (100)
(63.7)
Sains tulen
Sains komputer dan

teknologi maklumat
Sains dan lain-lain
Kejuruteraan
Senibina, perancangan
bandar, ukur dan teknikal
Jumlah
* 5 responden tiada maklumat

Angka dalam kurungan ialah peratus
15 (8.9)
3 (0.9)
46 (59.2)
Nota:
8 (6.1)
3 (1.8)
59 (77.6)
Undang-undang
3 (2.3)
1 (3.4)
2 (2.5)
4 (5.3)
9 (1.2)
179 (100)
(7.9)
16 (16.2)
8 (27.6)
3 (3.9)
5 (6.6)
26 (3.4)
517 (68.1)
Ekonomi dan perdagangan
5 (0.9)
287 (51.6)
Sambung
pelajaran
54 (9.7)
Bekerja sendiri
Bekerja
Bidang Pengajian
616 (100)
(27.1)
2 (13.3)
54 (15.3)
53 (31.5)
24 (18.2)
20 (20.2)
13 (44.8)
25 (32.9)
8 (10.5)
207 (27.3)
210 (37.8)
Tidak bekerja
Jadual 8.21: Status responden yang bekerja mengikut bidang pengajian
556 (100)
(24.4)
759(100)
(33.4)
76(100)
(3.3)
76(100)
(3.3)
7(100)
(0.3)
29(100)
(1.3)
99(100)
(4.4)
132(100)
(5.8)
168(100)
(7.4)
352(100)
(15.5)
15(100)
(0.7)
2270*
(100)
Jumlah
48

8.4
Responden yang bekerja
Bahagian ini meneliti status responden yang bekerja selepas tamat pengajian.
Antara aspek yang dibincangkan termasuklah jangka masa yang diambil untuk
mendapat pekerjaan selepas tamat pengajian, bilangan permohonan yang
dibuat sebelum mendapat pekerjaan, jenis pekerjaan sekarang, jawatan, taraf
pekerjaan, tempoh masa bekerja, pendapatan sebulan, tugas utama, pertalian
pekerjaan dengan bidang pengajian dan kesesuaian pekerjaan dengan
kelayakan akademik. Semua variabel tersebut akan diteliti mengikut bidang
pengajian siswazah bagi mengenal pasti kepentingan faktor bidang pengajian
dalam menentukan responden yang mendapat pekerjaan dan bekerja.
8.4.1
Tempoh mendapat pekerjaan pertama
8.4.1.1
Jadual 8.22 menunjukkan bahawa sejumlah besar, iaitu 44.3

peratus daripada 1425 responden yang bekerja, mendapat
pekerjaan kurang daripada dua bulan selepas tamat
pengajian, sementara 24.3 peratus mendapat pekerjaan
dalam tempoh masa dua hingga tiga bulan. Terdapat hanya
17.6 peratus yang mendapat pekerjaan setelah tamat
pengajian melebihi enam bulan berbanding 13.6 peratus
yang mendapat pekerjaan dalam tempoh masa empat hingga
enam bulan.
8.4.1.2
Tidak terdapat perbezaan yang jelas dari segi tempoh masa

mendapat pekerjaan mengikut bidang pengajian.
49

Jadual 8.22: Tempoh mendapat pekerjaan mengikut bidang pengajian
Tempoh masa
Bidang
Pengajian
Kurang 2
bulan
2-3 bulan
4-5 bulan
6 bulan
ke atas
Tidak
berkenaan
102(36.6)
79 (28.3)
44 (15.8)
54 (19.4)
279(100)
(19.6)
231(44.7)
113(21.9)
72 (13.9)
92 (17.8)
2 (0.4)
510(100)
(35.8)
Undang-undang
33 (55.9)
9 (15.3)
3 (5.1)
14 (23.7)
59(100)
(4.1)
25 (56.8)
8 (18.2)
5 (11.4)
6 (13.6)
44 (100)
(3.1)
4 (57.1)
3 (42.9)
7(100)
(0.5)
Pertanian dan sains

berkaitan
4 (57.1)
1 (14.3)
2 (28.6)
7 (100)
(0.5)
Sains tulen
22 (36.1)
18 (29.5)
6 (9.8)
15 (24.6)
61(100)
(4.3)
Sains komputer dan

teknologi maklumat
34 (35.1)
25 (25.8)
19 (19.6)
9 (19.6)
97(100)
(6.8)
Sains dan lain-lain
33 (34.0)
29 (29.9)
17 (17.5)
18 (18.6)
97(100)
(6.8)
Kejuruteraan
136(54.0)
58 (23.1)
28 (11.1)
28 (11.1)
1 (0.4)
250(100)
(17.6)
7 (53.8)
3 (23.1)
3 (23.1)
13(100)
(0.9)
631(44.3)
346(24.3)
194(13.6)
251(17.6)
3 (0.2)
1425* (100)
bandar, ukur dan
teknikal
Jumlah
Jumlah
Nota: Bilangan dalam kurungan ialah peratus, *13 responden tiada maklumat
8.4.2 Bilangan permohonan pekerjaan selepas tamat pengajian mengikut

bidang pengajian
8.4.2.1
Responden
juga
disoal
siasat
mengenai
bilangan
permohonan pekerjaan selepas tamat pengajian sehingga

mereka mendapat pekerjaan pertama. Dapatan menunjukkan
bahawa 38.7 peratus membuat permohonan kurang daripada
lima kali sebelum mendapat pekerjaan pertama. Sementara
itu, sejumlah 29.3 peratus memohon di antara lima hingga
10 kali sebelum mendapatkan pekerjaan pertama. Terdapat
juga sejumlah 10.6 peratus responden yang pernah membuat
permohonan di antara 10 hingga 14 kali, manakala 14.2
peratus pernah membuat permohonan 20 kali dan lebih, dan
50

1.9 peratus pernah membuat permohonan lebih daripada 50
kali. Bagaimanapun, terdapat juga siswazah yang terus
mendapat kerja pertama setelah membuat satu permohonan
sahaja, khususnya melalui pihak penaja (biasiswa) yang
membiayai mereka semasa mengikuti pengajian di universiti
(0.3%).
8.4.2.2
Jadual 8.23 menunjukkan bilangan permohonan mengikut

bidang pengajian. Didapati bahawa bidang pengajian
pertanian dan sains berkaitan mencatatkan 100 peratus
bilangan permohonan kurang daripada lima kali, berbanding
dengan 14.8 peratus sains tulen dan 12.5 peratus sains dan
lain-lain yang memohon pekerjaan sebanyak 25 dan lebih.
8.4.3 Pekerjaan sekarang mengikut bidang pengajian

8.4.3.1
Mengenai pekerjaan responden yang dikaji,
dapatan
menunjukkan bahawa sejumlah 70.2 peratus bekerja dalam

kategori pekerja profesional, teknikal dan yang berkaitan
berbanding dengan 6.8 peratus bekerja dalam kategori
pentadbiran dan pengurusan, dan 9.6 peratus lagi bekerja
dalam kategori perkeranian. Terdapat juga sejumlah 3.5
peratus responden yang bekerja sebagai pekerja jualan,
sementara 8.4 peratus bekerja dalam aktiviti perkhidmatan
lain (Jadual 8.24).
51
4
(0.3)
537
(38.7)
8(57.8)
93 (38.0)
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus. * 21 responden tiada maklumat
Jumlah
1 (0.4)
406
(29.3)
4(32.1)
66(26.9)
25(26.6)
42(44.7)
Kejuruteraan
32(33.2)
29 (30.2)

maklumat
Sains dan lain-lain
13(23.6)
13(29.5)
15(27.3)
148(29.7)
90(33.1)
5-9 kali
21(38.2)
7(100)
5(71.4)
15(34.1)
29(52.7)
164(32.9)
124(45.6)
< 5 kali
Sains tulen
1 (2.3)

-
1(8.3)
Undang-undang
1 (0.2)
Terus
mendapat
kerja/
Biasiswa
-
Bidang Pengajian
Bil. Permohonan
147
(10.6)
32(13.1)
10(10.6)
8(8.3)
6(9.8)
5(11.4)
5(9.1)
61(12.2)
20(7.4)
10-14 kali
21
(1.5)
6(2.4)
1(1.1)
2(2.1)
11(2.2)
1(1.4)
15-19 kali
83
(6.0)
12(4.9)
4(4.3)
11(11.5)
4(7.3)
1(2.3)
1(1.8)
43(8.6)
7(2.6)
20-24 kali
Jadual 8.23: Bilangan permohonan mengikut bidang pengajian
114
(8.2)
1(8.3)
21(8.6)
9(9.6)
10(10.4)
8(14.5)
4(9.1)
2(3.6)
49(9.8)
10(3.7)
25 ke atas
75
(5.4)
14 (5.7)
3 (3.2)
4 (4.2)
3 (5.5)
2(28.6)
5(11.4)
2(3.6)
22 (4.4)
20 (7.4)
Tidak
berkenaan
272 (100)
(19.6)
499 (100)
(36.0)
55 (100)
(4.0)
44 (100)
(3.1)
7 (100)
(0.5)
7 (100)
(0.5)
55 (100)
(4.0)
96 (100)
(6.9)
94 (100)
(6.8)
245 (100)
(17.7)
13 (100)
(0.9)
1387*
(100)
Jumlah
52
Jadual 8.24: Jenis pekerjaan sekarang mengikut bidang pengaj

Pekerjaan
K1
K2
K3
K4
K5
Bidang Pengajian
136(48.9)
29(10.4)
47(16.9)
14(5.0)
44(15.8)
339(65.6)
45(8.9)
64(12.6)
24(4.7)
30(5.9)
Undang-undang
41(69.5)
1(1.7)
7(11.9)
1(1.7)
9(15.3)
26(56.5)
6(13.0)
5(11.9)
3(6.5)
5(10.9)
5(71.4)
1(14.3)
1(14.3)
5(71.4)
2(28.6)
Sains tulen
49(77.8)
2(3.2)
2(3.2)
1(1.6)
8(12.7)

maklumat
Sains dan lain-lain
78(80.4)
4(4.1)
5(5.2)
2(2.1)
7(7.2)
74(80.4)
3(3.3)
5(5.4)
8(8.7)
Kejuruteraan
235(93.3)
6(2.4)
2(0.8)
6(2.4)
Senibina, perancangan bandar,

ukur dan teknikal
10(83.3)
2(15.4)
1(7.6)
998(70.2)
96(6.8)
137(9.6)
50(3.5)
119(8.4)
Jumlah
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus, *26 responden tiada maklumat
K1 = Profesional dan teknikal
K2 = Pengurusan dan pentadbiran
K3 = Perkeranian
K4 = Jualan
K5 = Perkhidmatan lain
K6 = Pertanian, ternakan, perhutanan, nelayan dan pemburu
K7 = Pengeluaran dan operator pengeluaran
2(0
1(1
3(0
8.4.3.2
Kategori pekerjaan di atas amat berkaitan dengan dapatan

data mengenai jawatan responden sekarang iaitu jawatan
pelbagai jenis yang terdiri daripada kerani, operator
pengeluaran, pembantu tadbir, pembantu eksekutif jualan,
pembantu penyelidik, eksekutif jualan sehinggalah kepada
penyelia, guru, pengawai dan pegawai kanan, pegawai
penyelidik, peguam, pengurus, pengurus kanan, jurutera dan
sebagainya. Semua jenis jawatan ini membayangkan bahawa
pekerjaan responden tidak terbatas kepada kelayakan mereka
yang sepadan semata-mata tetapi begitu luas merentasi
jawatan di luar kelayakan mereka dan mungkin tidak
sepadan dengan kelayakan mereka. Dapatan ini mempunyai
kaitan dengan kesukaran untuk mendapatkan pekerjaan dan
pilihan kepada peluang pekerjaan yang terhad.
8.4.3.3
Jadual 8.24 menunjukkan pekerjaan sekarang mengikut

bidang pengajian. Didapati bahawa bidang pengajian
perubatan dan pergigian, undang-undang, kejuruteraan
senibina, perancangan bandar dan ukur serta sastera dan
lain-lain membentuk peratus yang melebihi 70 peratus dalam
pekerjaan profesional dan teknikal serta pentadbiran dan
pengurusan. Bidang kerja seperti jualan banyak melibatkan
responden dalam bidang pengajian sastera dan kemanusiaan,
ekonomi dan perdagangan, serta sains tulen dan sains
komputer. Pekerjaan seperti pengeluaran dan operator
pengeluaran pula melibatkan responden dalam bidang
pengajian sastera dan kemanusiaan, sains tulen dan sains
komputer serta kejuruteraan.
54

8.4.4 Sektor pekerjaan mengikut bidang pengajian
8.4.4.1 Daripada sejumlah 1435 responden yang bekerja dan yang
telah memberikan maklumat, dapatan menunjukkan bahawa
71.8 peratus bekerja dalam sektor swasta berbanding dengan
27.8 peratus bekerja dalam sektor awam. Responden yang
bekerja dalam pertubuhan bukan kerajaan (NGO) amat
rendah iaitu 1.0 peratus sahaja. Dapatan ini menunjukkan
bahawa sektor swasta merupakan sektor yang paling tinggi
mengambil pekerja siswazah manakala pertubuhan bukan
kerajaan bukanlah merupakan pilihan kepada mereka dan
mungkin tidak banyak peluang pekerjaan yang ditawarkan
oleh NGO di negara ini (Jadual 8.25).
8.25: Sektor pekerjaan mengikut bidang pengajian

Sektor Pekerjaan
Bidang
Pengajian
Awam
Swasta
NGOs
Jumlah
115(40.5)
164(57.7)
5(1.8)
95(18.5)
413(80.5)
5(1.0)
Undang-undang
22(37.3)
37(62.7)
11(24.4)
33(73.3)
1 (2.2)
7(100)
4 (57.1)
284(100)
(19.8)
513(100)
(36.0)
59 (100)
(4.1)
45 (100)
(3.1)
7 (100)
(0.5)
7 (100)
(0.5)
62 (100)
(4.3)
97(100)
(6.8)

3(42.9)
Sains tulen
22(35.5)
40(64.5)

maklumat
38(38.5)
59(60.8)
Sains dan lain-lain
39(40.2)
55(56.7)
3(3.1)
Kejuruteraan
45(17.9)
206(82.1)

ukur dan teknikal
Jumlah
3(23.3)
10(82.7)
400(27.9)
1021(71.1)
14(1.0)
97 (100)
(6.8)
251 (100)
(17.5)
13 (100)
(0.9)
1435* (100)
Nota: angka dalam kurungan ialah peratus, * tiga responden tiada maklumat
55

8.4.4.2 Jadual 8.25 menunjukkan bahawa responden dalam bidang
perubatan dan pergigian berkecenderungan untuk terlibat
dalam sektor awam. Sementara itu, peratus yang tinggi
responden bidang pengajian kejuruteraan, ekonomi dan
perdagangan, serta senibina, perancangan, teknikal dan lainlain bekerja dalam sektor swasta, iaitu 82.1 dan 80.5 peratus
masing-masing. Ini bererti selain bidang pengajian perubatan
dan pergigian serta pertanian dan sains berkaitan, sebahagian
besar responden terlibat dalam sektor swasta. Ini juga
menggambarkan bahawa peluang pekerjaan dalam sektor
awam agak terbatas berbanding dengan sektor swasta.
8.4.5
Taraf pekerjaan
8.4.5.1 Dari segi taraf pekerjaan responden siswazah yang bekerja,

dapatan menunjukkan bahawa majoriti responden, iaitu 62.7
peratus bertaraf tetap berbanding dengan 17.1 peratus yang
bertaraf sementara. Jadual 8.26 menunjukkan taraf pekerjaan
lain termasuklah pekerjaan secara kontrak (15.9 peratus) dan
bekerja sambilan (4.3 peratus). Walaupun dapatan ini
menunjukkan bahawa majoriti responden ialah pekerja
bertaraf tetap, tetapi sebilangan mereka yang bekerja masih
tidak mempunyai pekerjaan yang tetap dan berkemungkinan
membayangkan mereka masih lagi dalam proses berusaha
mendapatkan pekerjaan yang tetap.
8.4.5.2
Jadual 8.26 menunjukkan taraf pekerjaan mengikut bidang

pengajian. Didapati bahawa majoriti responden dalam
bidang pengajian seperti perubatan dan pergigian serta
senibina, perancangan bandar dan ukur, sebahagian besarnya
bertaraf pekerja tetap. Ini bererti di kalangan responden
dalam bidang sastera dan kemanusiaan, sains dan lain-lain,
serta undang-undang kurang daripada 50 peratus bertaraf
tetap. Keadaan ini menggambarkan terdapat kecenderungan
56

bagi majikan melibatkan responden jurusan bidang-bidang
pengajian tersebut bekerja secara sambilan.
Jadual 8.26: Taraf pekerjaan mengikut bidang pengajian
Taraf Pekerjaan
Bidang
Pengajian
Sastera dan
kemanusiaan
Ekonomi dan
perdagangan
Undang-undang
Tetap
Sambilan
Sementara
Kontrak
Jumlah
128(44.9)
23(8.1)
82(28.8)
52(18.2)
349(67.8)
18(3.5)
68(13.2)
80(15.5)
36(61.0)
1(1.7)
9(15.3)
13(22.0)
24(52.2)
3(6.5)
7(15.2)
12(26.1)
6(85.7)
1(14.3)
5(71.4)
2(28.6)
47(75.8)
1(1.6)
11(17.7)
3(4.8)
57(58.8)
4(4.1)
18(18.6)
18(18.6)
47(48.5)
5(5.2)
29(29.9)
16(16.5)
194(77.3)
6(2.4)
19(7.6)
32(12.7)
9(75.0)
1(0.6)
3 (23.0)
285 (100)
(19.8)
515 (100)
(35.8)
59 (100)
(4.1)
46 (100)
(3.1)
7 (100)
(0.5)
7 (100)
(0.5)
62 (100)
(4.3)
97 (100)
(6.7)
97 (100)
(6.7)
251 (100)
(17.4)
13 (100)
(0.9)
902(62.7)
62(4.3)
246(17.1)
229(15.9)

Pertanian dan sains
berkaitan
Sains tulen
Sains komputer dan
teknologi maklumat
Sains dan lain-lain
Kejuruteraan
bandar, ukur dan
teknikal
JUMLAH
1439* (100)
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus, *Sembilan responden tiada maklumat
8.4.6 Bilangan pekerjaan sekarang
8.4.6.1
Responden yang bekerja turut diselidik mengenai bilangan

pekerjaan mereka sekarang. Tujuan soalan ini dikemukakan
ialah untuk melihat sama ada mereka sukar untuk
mendapatkan pekerjaan yang sesuai atau setaraf dengan
kelulusan dan terus bertukar kerja sehingga pekerjaan tetap
dan sesuai diperoleh. Dapatan kajian ini menggambarkan
bahawa sejumlah 51.3 peratus daripada 1438 responden
yang bekerja mengatakan pekerjaan mereka sekarang
sebagai pekerjaan yang pertama, sementara 30.4 peratus
mengatakan bahawa pekerjaan sekarang sebagai pekerjaan
yang kedua. Jadual 8.27 memperlihatkan bahawa terdapat
57

juga di kalangan responden yang mengatakan pekerjaan
sekarang sebagai pekerjaan yang ketiga atau pekerjaan yang
keempat dan ke atas, iaitu 11.5 peratus dan 6.9 peratus
masing-masing.
walaupun
Dapatan
sebahagian
ini
besar
membayangkan
responden
bahawa
memperoleh
pekerjaan sekarang sebagai pekerjaan pertama tetapi

sejumlah besar mereka telah bertukar pekerjaan beberapa
kali. Dapatan ini mungkin dapat dikaitkan dengan dapatan di
bahagian awal tadi yang menunjukkan bahawa mereka terus
mencari pekerjaan yang sesuai dan tetap sebaik-baik sahaja
tamat pengajian dan bekerja sebagai pekerja bertaraf
sementara, sambilan atau kontrak.
Jadual 8.27: Bilangan pekerjaan sekarang mengikut bidang pengajian

Pertama
Kedua
Ketiga
Bidang Pengajian
115(40.5)
88(31.0)
45(15.8)
Lebih
daripada
tiga
36(12.7)
266(51.7)
156(30.3)
60(11.7)
33(6.4)
Undang-undang
41(69.5)
10(16.9)
3(5.1)
5(8.5)
21(45.7)
12(26.1)
9(19.6)
4(8.7)
5(71.4)
1(14.3)
1(14.3)
Pertanian dan sains

berkaitan
Sains tulen
3(42.9)
2(28.6)
2(28.6)
32(51.6)
24(38.7)
4(6.5)
2(3.2)
Sains komputer dan

teknologi maklumat
Sains dan lain-lain
51(52.6)
37(38.1)
5(5.2)
4(4.1)
43(44.3)
34(35.1)
17(17.5)
3(3.1)
Kejuruteraan
155(61.8)
67(26.7)
17(6.8)
12(4.8)
5(38.5)
6(1.4)
2(15.4)
JUMLAH
737
(51.3)
437
(30.4)
165
(11.5)
99
(6.9)
Bilangan Pekerjaan
Jumlah
284(100)
(19.7)
515(100)
(36.0)
59 (100)
(4.1)
46 (100)
(3.2)
7 (100)
(0.5)
7 (100)
(0.5)
62 (100)
(4.3)
97(100)
(6.7)
97 (100)
(6.7)
251 (100)
(17.5)
13 (100)
(0.9)
1438*
(100)
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus. * 10 responden tiada maklumat.
8.4.6.2
Dapatan menunjukkan bahawa terdapat kecenderungan di

kalangan
responden
daripada
bidang
sastera
dan
kemanusiaan, ekonomi dan perdagangan, sains tulen, sains

58

komputer dan teknologi maklumat, serta sains dan lain-lain
bertukar pekerjaan.
8.4.7 Tempoh masa bekerja
8.4.7.1
Daripada Jadual 8.28, tempoh masa bekerja di kalangan

responden agak singkat memandangkan mereka baru lebih
kurang setahun tamat pengajian. Bagaimanapun, 56.1
peratus sudah bekerja selama enam bulan ke atas berbanding
dengan 16.1 peratus yang sudah bekerja kurang daripada dua
bulan. Terdapat juga responden yang bekerja selama empat
hingga lima bulan (13.6%) atau dua hingga tiga bulan bulan
(14.1%).
Jadual 8.28: Tempoh masa bekerja mengikut bidang pengajian

Tempoh masa
bekerja
Kurang 2
bulan
2-3 bulan
4-5 bulan
6 dan ke
atas
Jumlah
Bidang
Pengajian
42(14.7)
46(16.1)
47(16.8)
150(52.6)
62(12.1)
52(10.1)
72(14.0)
328(63.8)
Undang-undang
10(16.9)
8(13.6)
15(25.4)
26(44.1)
7(15.2)
9(19.6)
5(10.9)
25(54.3)
3(42.9)
3(42.9)
1(14.3)
Pertanian dan sains

berkaitan
Sains tulen
1(14.3)
2(28.6)
1(14.3)
3(42.9)
14(22.2)
1(1.6)
9(14.3)
39(61.9)
Sains komputer dan

teknologi maklumat
Sains dan lain-lain
13(13.4)
13(13.4)
12(12.4)
59(60.8)
26(27.1)
8(8.3)
14(14.6)
48(50.0)
Kejuruteraan
53(21.1)
59(23.5)
21(8.4)
118(47.0)
1(7.7)
2(16.7)
10(83.3)
285 (100)
(19.8)
514 (100)
(35.7)
59 (100)
(4.1)
46 (100)
(3.2)
7(100)
(0.5)
7 (100)
(0.5)
63 (100)
(4.4)
96 (100)
(6.7)
97 (100)
(6.7)
252 (100)
(17.5)
13 (100)
(0.9)
232
(16.1)
203
(14.1)
196
(13.6)
807
(56.1)
bandar, ukur dan
teknikal
JUMLAH
1439*
(100)
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus. * Sembilan responden tiada maklumat
59

8.4.7.2
Daripada Jadual 8.28, di kalangan responden yang telah

bekerja selama enam bulan dan ke atas, 40.6 peratus terdiri
daripada responden jurusan ekonomi dan perdagangan,
diikuti oleh sastera dan kemanusiaan (18.6%), dan
kejuruteraan (14.6%).
8.4.8 Pendapatan bulanan responden mengikut bidang pengajian
8.4.8.1
Dapatan menunjukkan bahawa kurang daripada 20 peratus

responden yang mendapat pendapatan bulanan kurang
daripada
RM1,000.
Bagaimanapun,
sebahagian
besar
mempunyai pendapatan di antara RM1,000 hingga RM1,999

iaitu sejumlah 55.7 peratus dan 17.9 peratus lagi
berpendapatan antara RM2,000 hingga RM2,499 sebulan.
Hanya sejumlah 5.8 peratus berpendapatan lebih daripada
RM2,500 sebulan (Jadual 8.29).
8.4.8.2
Analisis
pendapatan
mengikut
bidang
pengajian
menunjukkan terdapat kecenderungan responden bidang

pengajian undang-undang (67.4%), dan sains komputer
(62.0%) tergolong dalam kelompok berpendapatan antara
RM1,500 hingga RM2,499 sebulan. Sementara itu, lebih 37
peratus responden daripada bidang pengajian sastera dan
kemanusiaan, dan 28.9 peratus daripada sastera dan lainlain, serta 42.9 peratus daripada pertanian dan sains
berkaitan berpendapatan kurang daripada RM1,000 sebulan.
Ukuran mod, penengah dan min pendapatan tidak banyak
berbeza,
dan
ini
menunjukkan
bahawa
kepesongan/kepencongan dalam pendapatan tidak begitu

ketara.
60

Jadual 8.29: Pendapatan bulanan responden mengikut bidang pengajian (RM)
Pendapatan
bulanan
Bidang
Pengajian
Sastera dan
kemanusiaan
P1
<500
P2
500999
P3
10001499
P4
15001999
P5
20002499
P6
25002999
12
(4.2)
97
(34.3)
64
(22.6)
87
(30.7)
15
(5.3)
Jumlah
4
(1.4)
P7
3000
ke
atas
4
(1.4)
283(100)
(19.9)
Ekonomi dan
perdagangan
9
(1.8)
98
(19.2)
143
(28.0)
155
(30.7)
84
(16.5)
12
(2.4)
9
(1.8)
510 (100)
(35.8)
Undang-undang
8
(13.8)
10
(17.2)
32
(55.2)
8
(13.8)
58(100)
(4.1)
3
(6.5)
10
(21.7)
11
(23.9)
15
(32.6)
4
(8.7)
2
(4.3)
1
(2.2)
46(100)
(3.2)
Perubatan dan
pergigian
1
(14.3)
4
(57.1)
2
(28.6)
7(100)
(0.5)
Pertanian dan sains

berkaitan
3
(42.9)
4
(57.1)
7(100)
(0.5)
Sains tulen
1
(1.6)
5
(7.9)
9
(14.3)
28
(44.4)
14
(22.2)
5
(7.9)
1
(1.6)
63 (100)
(4.4)
Sains komputer dan

teknologi
maklumat
Sains dan lain-lain
1
(1.1)
14
(14.7)
22
(23.2)
37
(38.9)
20
(21.1)
1
(1.1)
95(100)
(6.7)
3
(3.2)
15
(15.8)
22
(23.2)
37
(38.9)
13
(13.7)
2
(2.1)
3
(3.2)
95(100)
(6.7)
Kejuruteraan
3
(1.2)
10
(4.0)
19
(7.7)
86
(34.7)
92
(37.1)
27
(10.9)
11
(4.4)
248(100)
(17.4)
Senibina,
perancangan
bandar, ukur dan
teknikal
JUMLAH
1
(7.6)
3
(25.0)
5
(41.1)
3
(25.0)
1
(7.6)
13(100)
(0.9)
33
(2.3)
260
(18.2)
308
(21.6)
482
(34.1)
255
(17.9)
30
(2.1)
1425*
(100)
Nota:
53
(3.7)
Angka dalam kurungan ialah peratus. * 23 responden tiada maklumat

Purata pendapatan ialah RM 1,538
Penengah = RM 1,500
Mod
= RM 1,500
8.4.9 Pertalian pekerjaan sekarang dengan bidang pengajian program

ijazah sarjana muda
8.4.9.1
Bidang tugas utama dan sampingan responden amat luas

selaras dengan kategori pekerjaan yang mereka lakukan
sebagaimana yang telah dibincangkan sebelum ini. Ini
bererti hampir semua bidang tugas yang terkandung dalam
kategori,
profesional
dan
teknikal,
pengurusan
dan
61

pentadbiran,
perkeranian,
jualan,
perkhidmatan
lain,
pertanian, ternakan, perhutanan, nelayan dan pemburu serta

pengeluaran dan operator pengeluaran dilakukan oleh
responden siswazah. Hal yang lebih penting ialah sama ada
bidang tugas yang dilakukan tersebut mempunyai pertalian
atau tidak dengan bidang pengajian yang mereka ikuti di
peringkat
program
ijazah
sarjana
muda.
Dapatan
menunjukkan bahawa 40.5 peratus mengatakan bidang tugas

yang dilakukan dalam pekerjaan mereka mempunyai kaitan
dengan bidang pengajian mereka berbanding dengan 31.2
peratus yang mengatakan bidang tugas tersebut tidak
berkaitan. Sebaliknya 28.2 peratus lagi mengatakan bidang
tugas tersebut amat berkaitan dengan bidang pengajian
mereka. Ini menunjukkan bahawa lebih 68 peratus
responden berpendapat bidang tugas yang dilakukan dalam
pekerjaan berkaitan dengan bidang pengajian mereka (Jadual
8.30).
8.4.9.2
Daripada
Jadual
8.30,
analisis
mengikut
bidang
menunjukkan bahawa hampir semua responden bidang

pengajian mengatakan bidang pengajian mereka mempunyai
pertalian dengan pekerjaan, kecuali bidang pengajian sastera
dan kemanusiaan kerana 48.6 peratus mengatakan tidak
berkaitan. Ini diikuti oleh responden bidang pengajian sains
komputer (27.1%), sains tulen (30.2%) dan pertanian serta
sains berkaitan (42.9%).
62
Jadual 8.30: Perkaitan pekerjaan sekarang dengan bidang pengajian

Perkaitan pekerjaan
Bidang
Pengajian
Sangat
berkaitan
Berkaitan
Tidak
berkaitan
Tiada
maklumat
Jumlah
53(18.7)
93(32.7)
138(48.6)
2(0.7)
147(28.5)
209(40.5)
160(31.0)
2(0.4)
Undang-undang
41(69.5)
10(16.9)
8(13.6)
7(15.2)
20(43.5)
19(41.3)
6(85.7)
1(14.3)
1(14.3)
3(42.9)
3(42.9)
28(44.4)
19(30.2)
284 (100)
(19.7)
516 (100)
(35.8)
59 (100)
(4.1)
46 (100)
(3.2)
7 (100)
(0.5)
7 (100)
(0.5)
63 (100)
(4.4)
97(100)
(6.7)
97 (100)
(6.7)
252 (100)
(17.5)
13 (100)
(0.9)
Sains tulen
16(25.4)

maklumat
Sains dan lain-lain
32(33.0)
39(40.2)
26(27.1)
19(19.6)
46(47.4)
32(33.0)
Kejuruteraan
76(30.2)
133(52.8)
43(17.1)

ukur dan teknikal
8(66.7)
1(7.7)
3(25.0)
1(33.3)
JUMLAH
406
(28.2)
583
(40.5)
449
(31.2)
5
(0.3)
1441*
(100)
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus. * Tujuh responden tiada maklumat
8.4.10 Kesesuaian pekerjaan dengan kelayakan akademik
8.4.10.1 Daripada 1441 responden siswazah yang bekerja, dan telah

memberikan maklumat,
majoriti (64.2%)
mengatakan
pekerjaan mereka sesuai dengan kelayakan akademik

berbanding dengan 35.3 peratus yang mengatakan tidak
sesuai, manakala hanya 0.3 peratus mengatakan separuh
sesuai
(Jadual
8.31).
Bagaimanapun,
mereka
yang
mengatakan tidak sesuai mungkin dapat dikaitkan dengan

jenis responden siswazah yang mempunyai taraf pekerja
sementara, sambilan atau kontrak.
63
Jadual 8.31: Kesesuaian pekerjaan dengan kelayakan akademik mengikut

bidang pengajian
Kesesuaian
Kelayakan
Sesuai
Separuh
sesuai
Tidak sesuai
Jumlah
Bidang
Pengajian
133(46.7)
2(0.7)
150(52.6)
285 (19.8)
324(62.9)
1(0.2)
190(36.9)
515 (35.7)
Undang-undang
51(86.4)
8(13.6)
59 (4.1)
22(47.8)
24(52.2)
46 (3.2)
6(85.7)
1(14.3)
7 (0.5)
4(57.1)
3 (42.9)
7 (0.5)
Sains tulen
43(68.3)
1(1.6)
19(30.2)
63 (4.4)
Sains komputer dan

teknologi maklumat
Sains dan lain-lain
67(69.1)
30(30.9)
96 (6.7)
63(64.9)
34(35.1)
97 (6.7)
Kejuruteraan
204(81.0)
48(19.0)
252 (17.5)
11(91.7)
2(15.4)
13 (0.9)
JUMLAH
928
(64.4)
4
(0.3)
509
(35.3)
1441*
(100)
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus.* tujuh responden tiada maklumat
8.4.10.2 Jadual 8.31 juga menunjukkan bahawa majoriti responden

daripada bidang pengajian, seperti undang-undang (86.4%),
perubatan dan pergigian (85.7%), pertanian dan sains
berkaitan, serta senibina, perancangan bandar, ukur dan
teknikal (91.7%) mengatakan pekerjaan mereka sesuai
dengan
kelayakan.
Respons
yang
positif
sebegini
diperlihatkan juga oleh responden daripada bidang pengajian

kejuruteraan,
Bagaimanapun,
sains
dan
majoriti
lain-lain,
responden
serta
sains
daripada
tulen.
bidang
pengajian sastera dan kemanusiaan mengatakan pekerjaan

mereka tidak sesuai dengan kelayakan akademik.
64

8.4.11 Jantina dan kumpulan etnik responden bekerja
8.4.11.1 Dapatan menunjukkan 60.8 peratus responden yang bekerja
ialah wanita berbanding 39.2 peratus lelaki. Di kalangan
responden, 69.9 peratus ialah etnik Melayu dan selebihnya
Cina, 23.8 peratus dan India 2.8 peratus (Rajah 8.1).
8.4.11.2 Analisis mengikut jantina dan etnik pula adalah seperti

berikut: 41.9 peratus wanita Melayu berbanding 28.0 peratus
lelaki Melayu; dan 14.8 peratus wanita Cina berbanding 8.9
peratus lelaki Cina.
Rajah 8.1: Jantina dan kumpulan etnik responden bekerja

Lelaki
45
Perempuan
41.9
40
35
Peratus
30
25
20.8
20
14.8
15
8.9
10
5
1.2
0.8
2.1
0
Melayu
Bumiputera
lain
Etnik
Cina
India
8.4.12 CGPA responden bekerja
8.4.12.1 Rajah 8.2 memperlihatkan pola taburan CGPA responden

yang
bekerja.
Terdapat
kecenderungan
di
kalangan
responden yang bekerja memiliki CGPA yang lebih baik.
65

8.4.12.2 Analisis
mengikut
CGPA
dan
etnik
menunjukkan
kecenderungan etnik Cina yang bekerja memiliki CGPA

yang lebih tinggi berbanding etnik Melayu.
Rajah 8.2: Responden bekerja mengikut CGPA dan etnik

Melayu
40
Bumiputera lain
Cina
India
37.5
35
Peratus
30
25
20
15
17.1
13.7
11.4
10
5
5.4
5.4
0.6 1.1 0.6
1.9
1.4
0.6
0.6
1.9
0.1
0.2
0
2.00 2.49
2.50 2.99
3.00 3.49
3.50 4.00
CGPA
66

8.5
Responden yang bekerja sendiri

Berdasarkan maklum balas kajian pos yang telah dilaksanakan, gambaran
umum memperlihatkan bilangan siswazah IPT yang menceburkan diri dalam
bidang keusahawanan adalah amat kecil. Daripada 2275 responden, hanya 30
responden sahaja (1.3%) yang menyatakan mereka terlibat dalam bidang kerja
sendiri. Peratusan ini amat kecil jika dibandingkan dengan keseluruhan jumlah
graduan yang tamat pengajian pada tahun 2001. Ini membuktikan bahawa
sektor bekerja sendiri masih belum mendapat tempat sebagai alternatif kerjaya
siswazah IPT.
8.5.1
Tempoh perniagaan
8.5.1.1
Kajian
ini
mendapati
kebanyakan
perniagaan
yang
dijalankan oleh responden masih muda dan majoriti

perniagaan ditubuhkan pada
tahun 2001
(11
entiti
perniagaan) dan 2002 (13 entiti perniagaan). Penemuan ini

menunjukkan kecenderungan yang meningkat di pihak
siswazah IPT untuk menceburkan diri dalam bidang
keusahawanan.
Walaupun
terdapat
lima
entiti
yang
ditubuhkan lebih awal dari tahun 2001, sebenarnya mereka

telah pun terlibat dengan dunia keusahawanan semasa di
kampus lagi (Jadual 8.32). Ini merupakan petanda yang baik
untuk menggalakkan siswazah berjinak-jinak dengan dunia
keusahawanan semasa mereka sedang menuntut lagi.
Jadual 8.32: Tahun perniagaan dimulakan
Tahun
1995
1996
1999
2000
2001
2002
Jumlah
Bilangan
1
2
1
1
11
13
29
Peratus
3.4
6.9
3.4
3.4
37.9
44.8
100.0
*Nota: Seorang responden tidak menyatakan tahun perniagaan dimulakan.
67

8.5.2
Sektor perniagaan
8.5.2.1
Majoriti responden yang melaporkan mereka bekerja sendiri,

terlibat dalam sektor runcit/perdagangan (39.3%), diikuti
dengan sektor perkhidmatan (35.7%), kontraktor (17.9%)
dan teknologi maklumat dan komputer (7.1%) (Jadual 8.33).
Penemuan ini menunjukkan penglibatan sektor yang amat
terhad. Kajian juga mendapati bahawa sektor-sektor tersebut
tidak memerlukan kos permulaan projek yang tinggi. Walau
bagaimanapun, ini mungkin disebabkan mereka masih baru
dalam
bidang
perniagaan
dan
mengambil
peluang
perniagaan yang lebih mudah untuk dilaksanakan.

Jadual 8.33: Sektor perniagaan
Sektor
Bilangan
Runcit/Perdagangan
11
Perkhidmatan
10
Kontraktor
5
Teknologi
2
Maklumat/Komputer
Jumlah
28
Peratus
39.3
35.7
17.9
7.1
100.0
*Nota: Dua orang responden tidak menyatakan sektor perniagaan mereka.
8.5.3

8.5.3.1
Kajian mendapati seramai 21 responden (73%) telah pun

mendaftarkan perniagaan masing-masing manakala lapan
responden (27%) belum lagi mendaftarkan perniagaan
mereka (Jadual 8.34). Majoriti responden telah mendaftar
perniagaan mereka dengan Suruhanjaya Syarikat Malaysia
(SSM) sama ada dengan Pendaftar Perniagaan (ROB) atau
Pendaftar
Syarikat
mendaftarkan
(ROC).
perniagaan
Seramai
mereka
12
responden
dengan
Pendaftar
Perniagaan sama ada sebagai kepunyaan tunggal atau

perkongsian manakala dua responden berdaftar dengan
Pendaftar Syarikat sebagai entiti Sendirian Berhad. Di
samping berdaftar dengan SSM, terdapat empat responden
yang juga berdaftar dengan Majlis Kerajaan Tempatan dan
68

tiga responden berdaftar dengan Pusat Khidmat Kontraktor
(PKK) dan Construction Industry Development Board
(CIDB). Penemuan ini menunjukkan kesedaran yang tinggi
di kalangan responden untuk menjalankan perniagaan secara
sah.
Jadual 8.34: Pendaftaran entiti perniagaan
Jenis Entiti
Bilangan
Peratus
Kepunyaan Tunggal
11
37.9
Perkongsian
7
24.1
Sendirian Berhad
3
10.3
Tidak Berdaftar
8
27.6
Jumlah
29
100.0
*Nota: Seorang responden tidak menyatakan pendaftaran entiti perniagaan.
8.5.4 Pendapatan bulanan perniagaan

8.5.4.1
Walaupun majoriti responden yang bekerja sendiri (60%)

memperoleh pendapatan bulanan kurang daripada RM2,000
sebulan, namun jauh lebih baik daripada bekerja untuk orang
lain dengan jumlah pendapatan yang sama. Ini kerana
mereka akan dapat mencapai kepuasan yang lebih hasil titik
peluh sendiri. Ini juga jauh lebih baik daripada menganggur
atau menunggu pekerjaan yang sesuai dengan kelayakan.
Terdapat 10 responden yang memperoleh pendapatan di
antara RM2,000 hingga RM10,000 sebulan. Pendapatan ini
jauh lebih tinggi daripada yang ditawarkan oleh pasaran
kepada seseorang pemegang ijazah sarjana muda. Terdapat
juga seorang responden yang memperoleh pendapatan lebih
daripada RM10,000 sebulan. Ini mungkin satu kejanggalan
tetapi hakikatnya ialah peluang untuk mendapat pendapatan
yang lebih tinggi adalah lebih cerah dalam dunia
keusahawanan (Jadual 8.35).
69

Jadual 8.35: Pendapatan bulanan perniagaan
Bilangan
Peratus
RM1,000 ke bawah
10
34.0
RM1,001 RM2,000
8
27.0
RM2,001 RM3,000
6
21.0
RM3,001 RM4,000
2
7.0
RM7,001 RM10,000
2
7.0
RM10,001 ke atas
1
3.0
Jumlah
29
100.0
Pendapatan
*Nota: Seorang responden menyatakan belum mendapat projek lagi.
8.5.5 Modal permulaan perniagaan
8.5.5.1
Sebagaimana yang telah dinyatakan sebelum ini, responden

yang telah menjalankan perniagaan hanya terlibat dalam
sektor yang terhad mungkin disebabkan masalah modal.
Kajian mendapati lebih daripada 74 peratus responden
memulakan perniagaan mereka dengan modal kurang
daripada RM10,000, manakala 15 peratus responden
memulakan perniagaan dengan modal di antara RM10,000
hingga RM50,000. 11 peratus responden lagi memulakan
perniagaan dengan modal melebihi RM50,000 (Jadual 8.36).
Apabila ditinjau dari aspek sumber modal, lebih daripada 87
peratus responden memperoleh modal daripada sumber
dalaman, sama ada daripada simpanan sendiri, keluarga atau
sumbangan rakan kongsi. Hanya tiga orang sahaja setakat ini
yang mendapat pinjaman daripada luar. Penemuan ini
menggambarkan kesukaran graduan memperoleh sumber
modal daripada institusi kewangan. Ini mungkin disebabkan
mereka masih baru dalam bidang perniagaan dan pihak
institusi kewangan biasanya tidak memberi keutamaan
kepada perniagaan baru yang dianggap berisiko tinggi. Pada
masa ini terdapat satu skim pinjaman khas kepada siswazah
di bawah Tabung Usahawan Siswazah (TUS) yang
dikelolakan oleh Bank Pembangunan dan Infrastruktur
(BPIMB), tetapi setakat mana skim ini diketahui oleh
graduan masih lagi dipersoalkan.
70
Jadual 8.36: Modal permulaan perniagaan

Modal Permulaan
Bilangan
Peratus
RM1,000 ke bawah
RM2,000 RM10,000
RM11,00 RM50,000
RM50,000 ke atas
Jumlah
9
11
4
3
27
33.0
41.0
15.0
11.0
100.0
*Nota: Tiga responden tidak menyatakan modal permulaan perniagaan.
8.5.6
Peluang pekerjaan
8.5.6.1
Salah satu sumbangan sektor perniagaan kepada ekonomi

ialah
pewujudan
peluang
pekerjaan
baru.
Selain
menyediakan pekerjaan kepada diri sendiri, usahawan juga

membuka peluang pekerjaan kepada orang lain. Kajian
mendapati bahawa sebanyak 65 peluang pekerjaan baru telah
dapat dijanakan melalui 29 entiti perniagaan yang telah
ditubuhkan oleh responden. Penemuan ini menunjukkan
secara purata satu perniagaan telah dapat mewujudkan 2.3
pekerjaan baru. Ini tidak termasuk pekerjaan kepada
usahawan itu sendiri. Walaupun bukan semuanya merupakan
pekerjaan tetap, namun pekerjaan ini tetap memberi peluang
kepada orang lain untuk menambahkan pendapatan. Pecahan
taraf pekerjaan yang telah dapat diwujudkan adalah seperti
dalam Jadual 8.37.
Jadual 8.37: Bilangan pekerja
Bilangan
Taraf Pekerjaan
Pekerja Tetap
12
Pekerja Kontrak
12
Pekerja Sambilan
25
Pekerja Sementara
16
Jumlah
65
8.5.7 Dorongan untuk memulakan perniagaan

8.5.7.1
Kajian mendapati bahawa dorongan yang paling kuat kepada

responden untuk menceburkan dalam bidang keusahawanan
datang daripada minat diri sendiri (21 responden). Di
71

samping itu, seramai 10 responden menyatakan dorongan
untuk memulakan perniagaan sendiri disebabkan kesukaran
untuk mendapatkan pekerjaan. Penemuan ini menguatkan
lagi
pendapat
yang
menyatakan
bahawa
bidang
keusahawanan boleh menjadi kerjaya alternatif kepada

graduan IPT. Penemuan ini juga menyokong pendapat yang
menyatakan bahawa graduan pada masa ini sudah mula
cenderung untuk bekerja sendiri. Selain sebab di atas,
dorongan daripada ibu bapa, saudara, rakan-rakan dan
pensyarah juga menyebabkan graduan menceburkan diri
dalam bidang keusahawanan. (Rujuk Jadual 8.38)
Jadual 8.38: Dorongan untuk memulakan perniagaan
Kekerapan*
Sumber Dorongan
Diri sendiri
21
Susah untuk mendapatkan pekerjaan
10
Ibu bapa dan saudara
7
Rakan-rakan
6
Pensyarah
3
Jumlah
47
*Nota: Kekerapan melebihi bilangan responden disebabkan responden boleh menanda lebih daripada
satu pilihan.
8.5.8 Kurikulum/ko-kurikulum keusahawanan

8.5.8.1
Daripada 30 orang responden yang telah memulakan

perniagaan, hanya tujuh (23%) yang menyatakan bahawa
mereka telah pernah mengikuti kurikulum/ko-kurikulum
keusahawanan semasa pengajian mereka. Penemuan ini
menunjukkan
bahawa
keusahawanan juga
kurikulum/ko-kurikulum
menyumbang kepada penglibatan
graduan dalam bidang perniagaan. Justeru, dicadangkan

lebih
banyak
keusahawanan
kurikulum/ko-kurikulum
ditawarkan
kepada
siswazah
berkaitan
semasa
pengajian mereka. Cadangan ini selaras dengan pendapat

yang telah diberikan oleh responden, yakni lebih daripada 72
peratus menyatakan bahawa kurikulum perlu digubal bagi
membantu siswazah bekerja sendiri apabila mereka tamat
72

pengajian. Pendapat lain yang dikemukakan adalah seperti
berikut:-
(a)
Kurikulum tidak perlu digubal tetapi mentaliti

siswazah
perlu
ditingkatkan
agar
tidak
terlalu
bergantung kepada pihak lain untuk memajukan diri

sendiri.
(b)
Pendedahan
kepada
dunia
perniagaan
perlu
ditekankan.
(c)
Cara-cara pengurusan akaun, pekerja dan hubungan

dengan pembekal perlu dipelajari.
(d)
Kurikulum perlu lebih menekankan aspek praktikal,

bekerja sambil belajar.
(e)
Kurikulum tidak perlu digubal kerana minat dan tekad

untuk bekerja sendiri datang daripada azam dan ilmu
seseorang itu.
8.5.8.2
Antara jenis kurikulum/ko-kurikulum yang pernah diikuti

adalah seperti berikut:(a)
kursus francais,
(b)
kursus asas perakaunan,
(c)
latihan industri,
(d)
kursus yang dianjurkan oleh persatuan sukan,
(e)
kursus asas keusahawanan,
(f)
kursus yang dianjurkan oleh pertubuhan persatuan

negeri,
(g)
kursus keusahawanan anjuran Puspita,
(h)
kursus jualan langsung,
(i)
kursus keusahawanan anjuran Unit Kajian Industri dan

Perniagaan Kecil, dan
(j)
kursus keusahawanan anjuran Exco Biro Ekonomi.
73

8.6
Profil responden yang tidak bekerja

Hasil penemuan yang diperoleh daripada soal selidik menunjukkan bahawa
daripada sejumlah 2275 responden, 617 (27.1%) daripadanya berada dalam
status tidak bekerja.
8.6.1 Latar belakang responden
8.6.1.1
Jantina dan kumpulan etnik

Daripada sejumlah 617 responden yang tidak bekerja, 189
(30.7%) ialah kaum lelaki dan selebihnya 427 (69.3%) ialah
kaum wanita. Majoriti responden berbangsa bumiputera
Melayu berjumlah seramai 524 orang (85.1%), diikuti
responden berbangsa Cina berjumlah seramai 39 orang
(6.3%), kaum Bumiputera lain yang berjumlah seramai 33
orang (5.4%), dan responden berbangsa India yang
berjumlah seramai 15 orang membentuk 2.4 peratus jumlah
mereka yang menganggur (Rajah 8.3). Gambaran yang
diperoleh daripada kajian ini ialah tanpa mengira kaum,
responden perempuan lebih ramai menganggur daripada
responden lelaki.
Rajah 8.3: Responden tidak bekerja: Jantina mengikut kumpulan etnik

Le laki
70
Perem puan
60.6
60
50
s
u
t 40
a
r 30
e
P
24.5
20
10
1.9 3.4
2.9 3.4
0.8 1.6
Cina
Ind ia
0.5 0.2
0 0.2
0
Bumiputera Bumiputera lain
Melayu
Wa rg anegara
Bukan
Malaysia yang wargane gara
lain
Malaysia
Etnik
Nota: Maklumat seorang responden tidak lengkap
74

8.6.1.2
(i)
Bidang pengajian mengikut kumpulan etnik

Daripada sejumlah 617 responden siswazah yang tidak
bekerja, sebahagian besarnya daripada jurusan sastera dan
kemanusiaan, iaitu seramai 210 orang (34.1%). Ini diikuti
dengan jurusan ekonomi dan perniagaan seramai 207 orang
(33.6%), seramai 54 orang (8.8%) daripada jurusan
kejuruteraan dan 53 orang (8.6%) daripada jurusan sains.
Bidang pengajian lain menyumbangkan sejumlah kecil
mereka yang tidak bekerja dengan masing-masing kurang
daripada lima peratus.
(ii)
Penjadualan silang antara kumpulan etnik dengan bidang

pengajian (Jadual 8.39) menunjukkan bahawa tanpa
mengira kaum, kebanyakan responden yang menganggur
datang daripada jurusan sastera dan kemasyarakatan diikuti
oleh
jurusan
ekonomi
dan
perniagaan.
Walau
bagaimanapun, responden berbangsa Cina menunjukkan

taburan agihan yang hampir sama antara jurusan sastera dan
jurusan kejuruteraan dengan masing-masing 14 dan 15
orang (iaitu 35.9 peratus dan 38.5 peratus daripada
siswazah Cina yang menganggur). Yang menarik perhatian
tentang dapatan kajian ini ialah sejumlah besar mereka yang
menganggur
datang
daripada
jurusan
sastera
dan
kemasyarakatan dan daripada jurusan ekonomi dan

perniagaan yang membentuk 67.7 peratus responden yang
tidak bekerja.
75

Jadual 8.39: Bidang pengajian mengikut kumpulan etnik
Bumiputera
Melayu
Bumiputera
Lain
Cina
India
Bukan
warganegara
Malaysia
-
Jumlah
7
(1.1)
Warganegara
Malaysia
yang lain
2
(0.3)
Sastera dan
kemanusiaan
174
(28.2)
13
(2.1)
14
(2.3)
Ekonomi dan
perniagaan
186
(30.2)
11
(1.8)
2
(0.3)
6
(1.0)
1
(0.2)
1
(0.2)
207
(33.6)
Undangundang
8
(1.3)
8
(1.3)
Sastera lain
22
(3.6)
3
(0.5)
25
(4.1)
Pertanian dan
sains berkaitan
13
(2.1)
13
(2.1)
Sains tulen
16
(2.6)
4
(0.6)
20
(3.2)
Sains
komputer dan
teknologi
maklumat
20
(3.2)
2
(0.3)
2
(0.3)
24
(3.9)
Sains dan lainlain
48
(7.8)
2
(0.3)
2
(0.3)
1
(0.2)
53
(8.6)
Kejuruteraan
35
(5.7)
2
(0.3)
15
(2.4)
1
(0.2)
1
(0.2)
0
(0.0)
54
(8.8)
Senibina dan
perancangan
bandar, ukur
dan teknikal
2
(0.4)
2
(0.4)
524
(85.1)
33
(5.4)
39
(6.3)
15
(2.4)
4
(0.6)
1
(0.2)
616
(100.0)
Jumlah
Nota:
210
(34.1)
Maklumat seorang responden tidak lengkap

Angka dalam kurungan ialah peratus
8.6.1.3
(i)
Pencapaian akademik mengikut etnik

Rajah 8.4 mempamerkan pencapaian akademik responden
yang diterangkan melalui PMK atau CGPA.
Untuk
memudahkan penganalisisan, nilai PMK telah dijulatkan

kepada empat kategori, iaitu 1) 2.00 2.49, 2) 2.50 2.99,
3) 3.00 3.49, dan 4) 3.50 4.00.
76
Rajah 8.4: Nilai purata markah keseluruhan PMK responden

2.3
22.3
2.00 2.49
25.8
2.50 2.99
3.00 3.49
3.50 4.00
49.6
(ii)
Daripada rajah 8.4 didapati bahawa, sejumlah besar

responden, iaitu seramai 300 orang (49.6%) memperoleh
PMK antara 2.50 hingga 2.99. Hampir 26 peratus daripada
responden (156) memperoleh PMK di antara 3.00 3.49,
diikuti dengan 22.3 peratus memperoleh PMK di antara 2.00
2.49. Hanya sejumlah kecil responden, iaitu seramai 14
orang (2.3%) memperoleh PMK di antara 3.50 4.00.
Keseluruhan keputusan menunjukkan bahawa purata PMK
yang dicapai oleh responden siswazah yang menganggur
ialah 2.78 dengan skor minimum bernilai 2.00 dan
maksimum bernilai 3.75.
(iii) Daripada penjadualan silang seperti yang dipamerkan dalam

Jadual 8.40 dan Jadual 8.41, didapati bahawa tanpa mengira
kumpulan etnik dan jurusan pengajian, majoriti responden
memperoleh PMK antara 2.50 hingga 2.99.
Trend yang
sama juga dipamerkan apabila penjadualan silang dilakukan

antara nilai PMK dengan jantina.
77

Jadual 8.40: Nilai PMK mengikut kumpulan etnik
2.00 2.49
2.50 2.99
3.00 3.49
3.50 4.00
Jumlah
114 (18.8)
7 (1.2)
5 (0.8)
5 (0.8)
1 (0.2)
260 (43.0)
16 (2.6)
16 (2.6)
8 (1.3)
1 (0.2)
132 (21.8)
10 (1.7)
11 (1.8)
2 (0.3)
2 (0.3)
8 (1.3)
6 (1.0)
-
514 (85.0)
33 (5.5)
38 (6.3)
15 (2.5)
4 (0.7)
1 (0.2)
1 (0.2)
133 (22.0)
301 (49.8)
157 (26.0)
14 (2.3)
605 (100.0)
Kaum etnik
Bumiputera Melayu
Bumiputera lain
Cina
India
Warganegara
Malaysia yang lain
Bukan warganegara
Malaysia
Jumlah
Nota: Maklumat 12 orang responden tidak lengkap.

Angka dalam kurungan ialah peratus.
Jadual 8.41: Pencapaian PMK mengikut bidang pengajian

Bidang Pengajian
Undang-undang
Pertanian dan sains
berkaitan
Sains tulen
Sains komputer dan
teknologi maklumat
Sains dan lain-lain
Kejuruteraan
Jumlah
2.00 2.49
2.50 2.99
3.00 3.49
3.50 4.00
Jumlah
24 (4.0)
55 (9.1)
2 (0.3)
6 (1.0)
4 (0.7)
109 (18.0)
110 (18.2)
3 (0.5)
12 (2.0)
6 (1.0)
71 (11.7)
36 (6.0)
3 (0.5)
7 (1.2)
2 (0.3)
3 (0.5)
2 (0.3)
-
207 (34.2)
203 (33.6)
8 (1.3)
25 (4.1)
12 (2.0)
9 (1.5)
5 (0.8)
4 (0.7)
11 (1.8)
7 (1.2)
6 (1.0)
1 (0.2)
20 (3.3)
23 (3.8)
11 (1.8)
17 (2.8)
-
28 (4.6)
16 (2.6)
2 (0.3)
12 (2.0)
13 (2.1)
-
1 (0.2)
7 (1.2)
-
52 (8.6)
53 (8.8)
2 (0.3)
133 (22.0)
301 (49.8)
157 (26.0)
14 (2.3)
605 (100.0)

Angka dalam kurngan ialah peratus.
8.6.1.4
(i)
Kelayakan masuk ke universiti

Beberapa kelayakan akademik prauniversiti yang diiktiraf
kerajaan telah digunakan sebagai syarat kelayakan masuk
ke universiti tempatan. Untuk tujuan kajian ini, enam
jenis kelayakan kemasukan dikenal pasti iaitu, 1) Sijil
Pelajaran Malaysia (SPM) atau Malaysian Certificate of
Education (MCE), 2) Sijil Tinggi Pelajaran Malaysia
(STPM) atau High School Certificate (HSC), 3) Sijil
Matrikulasi , 4) Diploma, 5) Sijil-sijil lain yang diiktiraf,
dan 6) A-level.
(ii)
Jadual 8.42
menunjukkan taburan responden yang
menganggur mengikut kelayakan masuk ke universiti.

Majoriti responden ini memasuki universiti melalui STPM
78

(42%) diikuti dengan kelulusan sijil Matrikulasi (30.1%)
dan diploma (12.8%). Dapatan ini menunjukkan tidak ada
perbezaan dengan trend keseluruhan kelayakan masuk ke
universiti bagi semua responden kajian ini.
Penjadualan
silang antara kelayakan masuk ke program ijazah sarjana

muda dengan kumpulan etnik seperti dalam Jadual 8.43
juga menunjukkan bentuk taburan yang sama yang
memperlihatkan majoriti responden memasuki universiti
melalui STPM tanpa mengira kaum.
Jadual 8.42: Syarat kelayakan masuk ke program ijazah sarjana muda

Kelayakan masuk
Bilangan
Peratus
SPM
64
10.5
STPM
257
42.0
Matrikulasi
184
30.1
Diploma
78
12.8
Sijil
16
2.6
A-Level
12
2.0
Jumlah
611
100.0
Nota: Maklumat enam orang responden tidak lengkap.
Jadual 8.43: Syarat kelayakan masuk ke program ijazah sarjana muda

mengikut kumpulan etnik
SPM
STPM
Matrikulasi
Diploma
Sijil
A-level
Jumlah
Bumiputera
Melayu
48
(7.9)
203
(33.3)
173
(28.4)
71
(11.6)
12
(2.0)
12
(2.0)
5
(85.1)
Bumiputera lain
2
(0.3)
16
(2.6)
11
(1.8)
3
(0.5)
1
(0.2)
33
(5.4)
Cina
12
(2.0)
22
(3.6)
4
(0.7)
38
(6.2)
India
1
(0.2)
12
(2.0)
1
(0.2)
1
(0.2)
15
(2.5)
Warganegara
Malaysia yang lain
1
(0.2)
3
(0.5)
4
(0.7)
1
(0.2)
1
(0.2)
64
(10.5)
257
(42.1)
184
(30.2)
79
(13.0)
14
(2.3)
12
(2.0)
610
(100.0)
Bukan
warganegara
Malaysia
Jumlah
N ota:
Maklumat tujuh orang responden tidak lengkap.

79

8.6.2 Aktiviti pencarian kerja di kalangan siswazah menganggur
8.6.2.1
(i)
Jarak masa responden tidak mempunyai pekerjaan

Kajian
ini
mengukur
jarak
masa
responden
tidak
mempunyai pekerjaan hingga tarikh soal selidik dijalankan.

Untuk
tujuan
penganalisisan,
jarak
masa
telah
dikategorikan kepada empat iaitu i) 0 6 bulan, ii) 7 12

bulan, iii) 13 18 bulan, dan iv) melebihi 18 bulan. Hasil
kajian menunjukkan majoriti (59.9%) responden tidak
mempunyai pekerjaan dalam jarak masa 0 6 bulan.
Manakala 28.5 peratus responden tidak mempunyai
pekerjaan dari 7 12 bulan, 10 peratus tidak mempunyai
pekerjaan dari 13 18 bulan dan selebihnya, 2.3 peratus
tidak mempunyai sebarang pekerjaan melebihi 18 bulan.
Rajah 8.5 di bawah menunjukkan taburan responden yang
tidak bekerja mengikut jarak masa.
Peratus
Rajah 8.5: Jarak masa tiada pekerjaan

70
60
50
40
30
20
10
0
59.2
28.5
10
2.3
0-6 bulan
7-12 bulan
13-18 bulan
Melebihi 18 bulan
Jarak masa
(ii)
Untuk melihat sama ada terdapat sebarang perbezaan

taburan, penjadualan silang dijalankan antara jarak masa
tiada pekerjaan responden dengan faktor etnik, universiti,
dan
bidang
pengajian.
Hasil
penjadualan
silang
menunjukkan bahawa majoriti responden tiada pekerjaan

atau dalam proses pencarian pekerjaan dalam jarak masa 0
6 bulan tanpa mengira faktor etnik, universiti mahupun
bidang pengajian.
80

8.6.2.2
(i)
Faktor-faktor penyebab responden tidak bekerja

Untuk melihat sebab-sebab responden tidak bekerja, kajian
ini mengenal pasti enam faktor terbaik sebagai pilihan
responden. Faktor-faktor tersebut ialah, i) masih mencari
pekerjaan,
ii)
tiada pekerjaan
yang
sesuai,
iii)
melanjutkan pelajaran, iv) memilih untuk tidak

bekerja, v) ingin berehat, dan vi) tidak sihat. Walau
bagaimanapun, responden diminta untuk menyenaraikan
faktor-faktor lain jika ada sebagai faktor ketujuh.
(ii)
Seperti yang dijangkakan, majoriti responden (82.8%)

memilih faktor (i) iaitu faktor masih mencari pekerjaan
sebagai punca atau sebab mereka tidak bekerja. Sejumlah
158 responden (25.6%) yang tidak bekerja memilih faktor
(ii), iaitu tiada pekerjaan yang sesuai sebagai sebab mereka
tidak bekerja. Seramai 35 responden (6.1%) memilih faktor
ingin berehat sebagai faktor mereka tidak bekerja. Lebih
kurang 5.2 peratus memilih faktor melanjutkan pelajaran
dan 3.3 peratus memilih faktor tidak sihat sebagai sebabsebab mereka tidak bekerja. Manakala hanya sejumlah
kecil, iaitu 1.0 peratus responden memilih faktor tidak ingin
bekerja. Seramai 55 orang (9.6%) responden memberikan
faktor-faktor lain yang menyebabkan mereka tidak bekerja.
Faktor-faktor lain yang disenaraikan termasuklah faktor
tamat kontrak, keluarga sakit, menunggu hari pengijazahan,
cacat anggota, syarikat tempat kerja menutup operasi, dan
lain-lain. Rajah 8.6 di bawah menunjukkan taburan peratus
kekerapan pilihan yang dibuat responden mengikut faktor
sebab-sebab tidak bekerja.
81
Peratus
Rajah 8.6: Faktor-faktor penyebab responden tidak bekerja

90
80
70
60
50
40
30
20
10
0
82.8
25.6
5.2
Masih
mencari
pekerjaaan
Tiada
Melanjutkan
Memilih
pekerjaan
pelajaran untuk tidak
sesuai
bekerja
9.6
6.1
3.3
Ingin
berehat
Tidak sihat
Lain-lain
Faktor-faktor
8.6.2.3
(i)
Bilangan permohonan pekerjaan responden

Seterusnya kajian ini juga meneliti bilangan permohonan
pekerjaan yang telah dilakukan oleh responden yang berada
dalam
status
tidak
bekerja.
Untuk
memudahkan
penganalisisan dan mendapatkan hasil penemuan yang lebih

bermakna, jumlah permohonan dijulatkan seperti dalam
Jadual 8.44 di bawah.
Bil.
Permohonan
Jadual 8.44: Bilangan permohonan pekerjaan responden

India
Warganegara
Bukan
Bumipute Bumiputera Cina
lain
ra Melayu
0-4
5-9
10-14
15-19
20-24
25-29
30-40
41-50
51-100
> 100
Jumlah
87
(15.9)
77
(14.1)
87
(15.9)
29
(5.3)
59
(10.8)
13
(2.4)
39
(7.1)
21
(3.8)
38
(6.9)
8
(1.5)
458
(83.7)
12
(2.2)
5
(0.9)
7
(1.3)
1
(0.2)
4
(0.7)
1
(0.2)
1
(0.2)
31
(5.7)
Jumlah
Malaysia yang warganegara

lain
Malaysia
6
(1.1)
10
(1.8)
4
(0.7)
3
(0.5)
6
(1.1)
-
4
(0.7)
-
2
(0.4)
-
1
(0.2)
-
3
(0.5)
3
(0.5)
3
(0.5)
1
(0.2)
39
(7.1)
2
(0.4)
2
(0.4)
1
(0.2)
14
(2.6)
4
(0.7)
1
(0.2)
3
(0.5)
-
2
(0.4)
2
(0.4)
-
111
(20.3)
94
(17.2)
101
(18.5)
34
(6.2)
71
(13.0)
14
(2.6)
42
(7.7)
26
(4.8)
43
(7.9)
11
(2.0)
547
(100.0)
82

(ii)
Daripada Jadual 8.44, didapati bahawa kebanyakan

responden yang tidak bekerja (20.3%) telah mengemukakan
tidak
lebih
daripada
empat
permohonan pekerjaan.
Manakala 18.5 peratus responden ini telah mengemukakan

10 hingga 14 permohonan pekerjaan diikuti dengan 17.2
peratus responden yang mengemukakan lima hingga
sembilan permohonan pekerjaan. Yang menarik daripada
Jadual di atas ialah kita dapat simpulkan bahawa terdapat
dua kumpulan responden yang ekstrem dalam usaha
mencari pekerjaan, iaitu satu kumpulan responden yang
tidak langsung mengemukakan permohonan pekerjaan
(2.5%) dan yang satu lagi terlalu aktif dalam usaha mencari
pekerjaan (3.8%) dan dalam hal ini mereka ini telah
mengemukakan permohonan pekerjaan melebihi seratus
kali.
(iii)
Daripada penjadualan silang yang dijalankan antara

bilangan pemohonan pekerjaan dengan faktor etnik,
universiti dan bidang pengajian didapati bahawa majoriti
responden telah memohon satu hingga sepuluh pekerjaan
tanpa mengira faktor-faktor tersebut. Yang menarik hasil
penjadualan silang tersebut ialah didapati bahawa majoriti
(85.7%) mereka yang tidak pernah memohon pekerjaan
ialah responden berbangsa Melayu. Sementara responden
yang memohon pekerjaan lebih daripada 100 kali,
kebanyakannya juga terdiri daripada responden berbangsa
Melayu.
Kajian
silang
responden daripada
juga
menunjukkan
bahawa
bidang pengajian ekonomi dan
perniagaan lebih aktif memohon pekerjaan.
8.6.2.4
(i)
Bilangan temu duga yang dihadiri responden

Selain melihat jumlah permohonan pekerjaan yang dibuat
oleh responden, kajian ini juga menganalisis bilangan temu
83

duga yang telah dihadiri oleh responden yang berada dalam
status tidak bekerja. Rajah 8.7 di bawah menunjukkan
bilangan temu duga yang pernah dihadiri responden.
Rajah 8.7: Bilangan temu duga yang dihadiri responden
35
32.6
30
Peratus
25
21.6
19.4
20
15
9.9
10
6.8
4.9
4.9
9 10
Melebihi 10
kali
5
0
0
12
34
56
7 8
Bilangan temu duga
(ii)
Daripada Rajah 8.7, didapati bahawa 19.4 peratus

responden tidak pernah menghadiri sebarang temu duga.
Hampir 33 peratus responden pernah menghadiri temu duga
di antara satu hingga dua kali. Ini diikuti dengan 21.6
peratus responden yang pernah menghadiri temu duga
sebanyak tiga hingga empat kali, dan 9.9 peratus responden
yang pernah menghadiri temu duga sebanyak lima hingga
enam kali. Terdapat juga sejumlah responden (4.9%) yang
menghadiri temu duga melebihi 10 kali.
(iii)
Daripada penjadualan silang, didapati bahawa tanpa

mengira faktor etnik, universiti dan bidang pengajian,
majoriti responden telah menghadiri sekurang-kurangnya
satu hingga dua temu duga. Yang menarik hasil
penjadualan silang ialah, terdapat sejumlah besar siswazah
Melayu yang tidak pernah menghadiri sebarang temu duga,
iaitu seramai 89 orang (16%).
84

8.6.2.5
Sektor pekerjaan yang ingin diceburi responden
(i)
Kajian ini juga cuba mendapatkan maklumat tentang sektor

pekerjaan yang ingin diceburi responden. Untuk tujuan ini
kajian ini telah menyenaraikan empat sektor pekerjaan
untuk dipilih mengikut keutamaan responden.
Sektor-
sektor pekerjaan tersebut ialah i) sektor awam, ii) sektor

swasta, iii) NGO, dan iv) bekerja sendiri.
(ii)
Sebagaimana yang telah dijangkakan, sektor awam

merupakan pilihan pertama bagi kebanyakan responden
untuk menceburkan diri mereka dalam dunia pekerjaan.
Daripada rajah 8.8, didapati bahawa seramai 442 orang
(68.4%) responden yang menganggur meletakkan sektor
awam sebagai pilihan pertama mereka. Seramai 342 orang
swasta sebagai pilihan kedua, manakala sejumlah 303 orang
NGO sebagai pilihan ketiga. Sejumlah 322 orang (64%)
responden yang menganggur meletakkan sektor bekerja
sendiri sebagai pilihan keempat. Rajah 8.8 memaparkan
taburan bilangan responden mengikut susunan pilihan
sektor pekerjaan.
Rajah 8.8: Sektor pekerjaan yang ingin diceburi responden

70
68.4
68
Peratus
66
64
62.8
64
62
59.4
60
58
56
54
Aw am
Sw asta
NGO
NGO
Pertama
Kedua
Ketiga
Bekerja sendiri
Keempat
Pilihan & Sektor
85

(iii)
Daripada penjadualan silang yang dijalankan antara sektor

pekerjaan yang digemari dengan universiti dan bidang
pengajian, didapati bahawa sektor awam merupakan pilihan
yang
pertama
bagaimanapun,
bagi
kebanyakan
responden.
bila
dijadualsilangkan
Walau
antara
sektor
pekerjaan yang diingini dengan kumpulan etnik, didapati

bahawa majoriti responden berbangsa Cina memilih sektor
swasta sebagai pilihan pertama.
8.6.2.6
(i)
Jenis pekerjaan yang ingin diceburi responden

Selain sektor pekerjaan, kajian ini cuba melihat juga
pekerjaan yang ingin diceburi responden. Untuk tujuan itu,
tiga kategori pekerjaan umum yang merangkumi semua
jenis pekerjaan, iaitu i) pengurusan dan pentadbiran, ii)
profesional,
teknikal
dan
berkaitan,
dan
iii)
perkhidmatan termasuk jualan, pemasaran dan insuran

telah dikenal pasti. Jadual 8.45 di bawah menunjukkan
bilangan responden mengikut jenis pekerjaan yang ingin
diceburi.
Jadual 8.45: Bidang pekerjaan yang ingin diceburi responden
Jenis Pekerjaan
(i) Pengurusan dan pentadbiran
(ii) Profesional, teknikal dan berkaitan
(iii) Perkhidmatan (jualan/pemasaran/insuran)
Pilihan (i) atau (ii)
Pilihan (i) atau (iii)
Pilihan (ii) atau (iii)
Pilihan (i) atau (ii) atau (iii)
Jumlah
Bil.
Responden
329
169
13
25
10
2
16
564
Peratus
58.3
30.0
2.3
4.5
1.8
0.4
2.8
100.0
(ii)
Daripada Jadual 8.45, didapati bahawa, kebanyakan

responden (58.3%) memilih pengurusan dan pentadbiran
sebagai bidang pekerjaan yang ingin mereka ceburi. Ini
diikuti dengan bidang pekerjaan profesional dan teknikal
(30.0%), dan 2.3 peratus memilih pekerjaan di bidang
86

perkhidmatan. Sejumlah 9.4 peratus responden tidak kisah
dengan mana-mana pilihan bidang pekerjaan.
(iii)
Kajian penjadualan silang antara bidang pekerjaan dengan

etnik seperti dalam Jadual 8.46, menunjukkan bahawa
kebanyakan
responden
etnik
bumiputera
Melayu,
Bumiputera lain dan India memilih pekerjaan di bidang

pengurusan
dan pentadbiran sebagai
pilihan utama
pekerjaan mereka. Bidang pekerjaan kedua yang diminati

ialah bidang profesional/teknikal, diikuti dengan bidang
perkhidmatan. Ini berbeza dengan etnik Cina yang majoriti
mereka (51.3%) memilih pekerjaan bidang profesional dan
teknikal sebagai pilihan utama. Lebih kurang 43.6 peratus
responden Cina yang tidak bekerja memilih pekerjaan
dalam
bidang
pengurusan
dan
pentadbiran.
Yang
menariknya ialah, tiada responden berbangsa Cina dan

India yang berminat dengan pekerjaan dalam bidang
perkhidmatan.
Jadual 8.46: Bidang pekerjaan yang diceburi dengan kumpulan etnik
Bumiputera Melayu
Bumiputera lain
Cina
India
Warganegara Malaysia
yang lain
Bukan warganegara
Malaysia
(i)
(ii)
(iii)
(i)
@
(ii)
(i)
@
(iii)
(ii)
@
(iii)
(i)
@ (ii)
@ (iii)
Jumlah
276
(48.9)
21
(3.7)
17
(3.0%)
11
(2.0)
3
(0.5)
141
(25.0)
5
(0.9)
20
(3.5)
2
(0.4)
1
(0.2)
10
(1.8)
3
(0.5)
-
22
(3.9)
-
2
(0.4)
-
15
(2.7)
-
1
(0.2)
-
1
(0.2)
2
(0.4)
-
9
(1.6)
1
(0.2)
-
475
(84.2)
30
(5.3)
39
(6.9)
15
(2.7)
4
(0.7)
1
(0.2)
1
(0.2)
16
(2.8)
564
(100.0)
Jumlah
Nota:
329
169
13
25
10
2
(58.3)
(30.0)
(2.3)
(4.4)
(1.8)
(0.4)
(i) Pengurusan dan pentadbiran, (ii) Profesional dan teknikal, dan (iii) Perkhidmatan,
Maklumat 53 orang responden tidak lengkap.
(iv)
Kajian penjadualan silang juga dijalankan untuk melihat

taburan responden antara bidang pekerjaan yang ingin
diceburi dengan bidang pengajian seperti yang ditunjukkan
87

dalam Jadual 8.47. Daripada jadual tersebut, kita dapati
bahawa sejumlah besar responden dalam kebanyakan
bidang pengajian memilih bidang pekerjaan pengurusan dan
pentadbiran sebagai pilihan utama. Walau bagaimanapun,
dapatan seperti ini terkecuali bagi bidang-bidang sains
merangkumi
sains
tulen,
sains
dan
lain-lain,
dan
kejuruteraan, kerana majoriti responden dalam bidangbidang pengajian ini memilih pekerjaan bidang profesional
dan teknikal sebagai pilihan utama.
Jadual 8.47: Bidang pekerjaan yang diceburi dengan bidang pengajian
(i)
(ii)
(iii)
(i) @
(ii)
(i)@
(iii)
(ii) @
(iii)
(i) @ (ii)
@ (iii)
Jumlah
139
(24.6)
35
(6.2)
3
(0.5)
7
(1.2)
2
(0.4)
3
(0.5)
189
(33.5)
131
(23.2)
24
(4.3)
10
(1.8)
6
(1.1)
10
(1.8)
189
(33.5)
Undang- undang
4
(0.7)
3
(0.5)
1
(0.2)
8
(1.4)
17
(3.0)
4
(0.7)
2
(0.4)
23
(4.1)
6
(1.1)
4
(0.7)
1
(0.2)
11
(2.0)
Sains tulen
8
(1.4)
9
(1.6)
1
(0.2)
1
(0.2)
19
(3.4)
Sains komputer dan IT
6
(1.1)
14
(2.5)
2
(0.4)
22
(3.9)
Sains dan lain-lain
15
(2.7)
27
(4.8)
3
(0.5)
1
(0.2)
2
(0.4)
49
(8.7)
Kejuruteraan
2
(0.4)
48
(8.5)
2
(0.4)
52
(9.2)
Senibina, perancangan bandar

dan ukur, teknikal dan lainlain
Jumlah
1
(0.2)
1
(0.2)
2
(0.4)
329
(58.3)
169
(30.0)
13
(2.3)
25
(4.4)
10
(1.8)
2
(0.4)
16
(2.8)
564
(100.0)
Nota:
(i) Pengurusan dan pentadbiran, (ii) Profesional dan teknikal,dan (iii) Perkhidmatan;
Maklumat 53 orang responden tidak lengkap.
8.6.2.7
(i)
Negeri dan bandar tempat responden ingin bekerja

Kebiasaannya, seseorang individu akan cuba mencari
pekerjaan yang dekat dengan tempat tinggal keluarga atau
negeri kelahiran. Walau bagaimanapun, terdapat juga
individu yang memilih untuk bekerja jauh dari kampung
halaman. Jadual 8.48 menunjukkan taburan pilihan
88

responden mengikut negeri-negeri yang mereka ingin
bekerja.
(ii)
Berdasarkan Jadual 8.48, didapati bahawa sejumlah

responden (14.2%) memilih Selangor sebagai negeri tempat
mereka
bekerja,
diikuti
Sarawak
(7.8%),
Wilayah
Persekutuan (7.6%), Kelantan (7.5%), dan Sabah (6.5%).

Negeri-negeri
lain
walaupun
menjadi
pilihan
bagi
sesetengah responden tetapi jumlahnya tidaklah begitu

ketara atau signifikan.
Jadual 8.48: Negeri tempat responden ingin bekerja
Negeri
Bil. Responden
Peratus
Perlis
4
0.7
Kedah
22
4.0
Pulau Pinang
25
4.5
Perak
27
4.9
Selangor
78
14.2
W. Persekutuan
42
7.6
Negeri Sembilan
9
1.6
Melaka
17
3.1
Johor
20
3.6
Pahang
18
3.3
Terengganu
25
4.5
Kelantan
41
7.5
Sabah
36
6.5
Sarawak
43
7.8
Mana-mana negeri
143
26
Jumlah
550
100.0
(iii)
Yang menarik hasil kajian ini ialah, majoriti responden

(26.0%) meletakkan mana-mana negeri sebagai pilihan
tempat kerja. Ini jelas menunjukkan bahawa responden ini
tidak kisah langsung tentang negeri tempat bekerja asalkan
mereka mendapat pekerjaan.
(iv)
Sukar untuk menganalisis bandar yang menjadi pilihan

tempat kerja responden. Ini kerana sejumlah besar
responden menamakan bandar atau pekan-pekan kecil yang
berhampiran dengan kampung halaman mereka. Walau
89

bagaimanapun, antara semua ibu negeri, Kuala Lumpur
menjadi pilihan paling ramai responden. Mengikut susunan,
bandar Kuching merupakan bandar kedua yang menjadi
pilihan responden diikuti dengan bandar Kota Bharu, Shah
Alam, Kota Kinabalu, Ipoh, Alor Setar, Kuala Terengganu,
George Town, Kuantan, Johor Baru, Seremban, Melaka,
dan Kangar.
8.6.2.8
(i)
Jenis skim latihan siswazah

Terdapat lapan jenis skim yang diperkenalkan oleh kerajaan
untuk membantu meningkatkan kemahiran pelbagai bidang
bagi siswazah yang menganggur. Skim-skim tersebut
ialah:1. Skim Sangkutan dan Latihan (SSL) diselaraskan oleh
Jabatan Perkhidmatan Awam (JPA),
2. Skim Sangkutan Pembantu Pengajar diselaraskan oleh
Kementerian Pendidikan Malaysia,
3. Skim
Sangkutan
Kajian
diselaraskan
oleh
Unit
Perancang Ekonomi (UPE),

4. Skim Sangkutan Latihan Swasta diselaraskan oleh Unit
Perancang Ekonomi (UPE),
5. Skim Usahawan Tani Komersil diselaraskan oleh Bank
Pertanian Malaysia (BPM),
6. Skim Meningkatkan Keupayaan IKS dalam ICT
diselaraskan oleh Perbadanan Pembangunan Industri
Kecil dan Sederhana (SMIDEC) dan Penang Skill
Development Centre (PSDC),
7. Skim Latihan ICT dan Bahasa diselaraskan oleh
Perbadanan Sumber Manusia Berhad (PSMB), dan
8. Skim Melanjutkan Pengajian diselaraskan Perbadanan
Tabung Pendidikan Tinggi Negara (PTPTN).
90
(ii)
Didapati bahawa daripada seramai 617 responden yang

tidak bekerja, hanya seramai 271 (43.9%) responden
menerima atau berdaftar dengan skim latihan siswazah
menganggur. Daripada jumlah ini, 194 (71.6%) telah
berdaftar dengan Skim Latihan Siswazah dan Latihan.
Seramai 53 responden (19.6%) berdaftar dengan Skim
Latihan ICT dan Bahasa, 13 responden (4.8%) berdaftar
dengan Skim Sangkutan Pembantu Pengajar, sembilan
responden (3.3%) berdaftar dengan Skim Meningkatkan
Keupayaan IKS dalam ICT dan masing-masing seorang
responden (0.4%) berdaftar dalam Skim Sangkutan Latihan
Swasta dan Skim Usahawan Tani Komersil. Jadual 8.49
menunjukkan taburan responden mengikut skim latihan
siswazah menganggur.
Jadual 8.49: Taburan responden mengikut jenis skim latihan siswazah

menganggur
Bil.
Jenis Skim
Bilangan
Peratus
Responden
1.
Skim Latihan Siswazah dan Latihan
194
71.6
2.
3.
Skim Sangkutan Pembantu Pengajar

Skim Sangkutan Kajian
13
-
4.8
-
4.
5.
Skim sangkutan Latihan Swasta

Skim Usahawan Tani Komersial
1
1
0.4
0.4
6.
Skim meningkat Keupayaan IKS dalam ICT
3.3
7.
Skim Latihan ICT dan Bahasa
53
19.6
8.
Skim Melanjutkan Pengajian
271
100.0
Jumlah
91

Kemahiran dan kecekapan
8.7.1 Kemahiran bahasa
8.7.1.1
Daripada 2275 responden yang menyertai kajian ini, 1504

orang (66.1%) telah mengikuti kursus Bahasa Malaysia
semasa di universiti. Bagi kursus Bahasa Inggeris pula
didapati
seramai
2044
responden
(89.8%)
pernah
mengikutinya semasa di universiti. Dari segi jantina

peratusan responden
yang
mengikuti kursus Bahasa
Malaysia dan Bahasa Inggeris hampir sama (Rajah 8.9).

Keadaan yang sama dapat dilihat mengikut status etnik dan
lokasi tempat tinggal keluarga.
Rajah 8.9: Taburan siswazah yang mengikuti kursus Bahasa
Malaysia dan Bahasa Inggeris mengikut jantina
63.8
70
63.9
60
Peratus
8.7
50
40
36.2
36.1
30
20
10
0
lelaki
perempuan
Jantina
kursus BM
8.7.1.2
kursus BI
Di samping kursus Bahasa Inggeris dan Bahasa Malaysia,

responden juga ditanya mengenai kursus bahasa-bahasa lain
yang diikuti semasa di universiti. Mengikut dapatan kajian
ini terdapat 16 jenis kursus bahasa lain. Kursus yang paling
popular ialah kursus Bahasa Arab dengan 309 responden
(13.6%), diikuti dengan Bahasa Mandarin 187 responden
(8.2%), Bahasa Jepun 120 responden (5.3%) dan Bahasa
Perancis 50 responden (2.2%). Bagi kursus bahasa-bahasa
lain pula hanya 0.1 hingga 2.2 peratus sahaja yang pernah
mengikutinya (Rajah 8.10).
92

Rajah 8.10: Kemahiran bahasa lain
16
13.6
14
10
8.2
8
5.3
6
4
0.7
0.4
0.1
0.3
Myanmar
0.1
Korea
0.1
Tamil
0.1
Isyarat
0.7
Rusia
0.7
Punjabi
0.9
Portugal
0.2
Jerman
2.2
0.3
Parsi
Sepanyol
Thai
Perancis
Arab
Jepun
Belanda
Bahasa
8.7.1.3
Mengenai kemahiran dalam bahasa Malaysia, didapati

kebanyakan responden mempunyai penguasaan yang baik
dalam semua kemahiran. Kemahiran dalam pembacaan ialah
kemahiran yang paling tinggi dan kemahiran penulisan pula
merupakan kemahiran paling rendah kerana dalam hal ini
hampir sembilan peratus merasakan kemahiran penulisan
mereka sederhana atau kurang baik (Rajah 8.11).
Rajah 8.11: Kemahiran bahasa Malaysia

baik/fasih
100
sederhana
95.6
93.4
kurang baik/kurang fasih

94.9
91.4
80
Peratus
B. Mandarin
Peratus
12
60
40
20
5.1
0.4
3.1 0.5
2.4 0.5
7.5
0.8
0
lisan
bacaan
pendengaran
penulisan
Kemahiran
8.7.1.4
Bagi
bahasa
Inggeris
pula,
kebanyakan
responden
mempunyai kemahiran sederhana atau kurang baik. Untuk

93

kemahiran lisan hanya 787 orang (35.1%) menyatakan
mereka mempunyai kemahiran yang baik atau fasih dan 836
orang (37.5%) menyatakan mereka mempunyai kemahiran
yang sama untuk penulisan. Walau bagaimanapun, bagi
kemahiran pendengaran, 53.8% mempunyai kemahiran yang
baik dan untuk pembacaan pula 1440 (64.3%) mempunyai
kemahiran yang baik (Rajah 8.12).
Rajah 8.12: Kemahiran bahasa Inggeris
baik/fasih
sederhana
kurang baik/kurang fasih
100
90
80
Peratus
70
64.3
55.6
60
50
40
53.9
53.8
43.8
35.1
37.5
34.2
30
20
9.3
10
8.6
2.4
1.5
0
lisan
bacaan
pendengaran
penulisan
Kemahiran
8.7.1.5
Responden mempunyai kemahiran yang baik dalam aspek

pembacaan dan pendengaran dalam bahasa asing tetapi
kurang baik dalam lisan dan penulisan.
8.7.1.6
Berdasarkan respons responden lebih banyak jumlah pelajar

perempuan yang pernah mengambil kursus
Bahasa
Malaysia, Bahasa Inggeris dan Bahasa Mandarin semasa

mengikuti pengajian ijazah sarjana muda. Jika dilihat dari
segi kemahiran bahasa Inggeris dan komputer terdapat 669
(62.2%) responden perempuan yang mempunyai kemahiran
94

bahasa dan komputer manakala hanya 406 (37.8%)
responden lelaki yang mempunyai kemahiran yang sama.
Jadual 8.50: Kemahiran bahasa mengikut status pekerjaan

B.
Malaysia
Bekerja
B.
Inggeris
B.
Mandarin
B.
Malaysia
Tidak Bekerja
B.
B.
Inggeris
Mandarin
1356
(63.8%)
95
(82.6%)
6
(75.0%)
572
(72.7%)
786
(62.9%)
95
(45.7%)
253
(79.8%)
105
(87.5%)
174
(58.9%)
602
(28.3%)
8
(6.9%)
1
(12.5%)
160
(20.3%)
362
(29.0%)
89
(42.8%)
36
(11.4%)
13
(10.8%)
98
(33.2%)
1399
(64.3%)
45
(83.3%)
8
72.7%)
961
(66.7%)
471
(61.5%)
18
(51.4%)
205
(82.0%)
61
(80.3%)
248
(65.1%)
606
(27.8%)
4
(7.4%)
1
(9.1%)
366
(25.4%)
234
(30.5%)
11
(31.4%)
24
(9.6%)
13
(17.1%)
105
(27.6%)
1384
(64.1%)
59
(84.3%)
8
(72.8%)
818
(68.1%)
601
(61.4%)
28
(51.9%)
262
(80.4%)
104
(85.9%)
164
(58.8%)
605
(28.0%)
4
(5.7%)
1
(9.1%)
288
(23.9%)
302
(30.9%)
19
(35.2%)
35
(10.7%)
14
(11.6%)
95
(34.1%)
1306
(63.9%)
134
(72.8%)
10
(76.9%)
588
(70.3%)
746
(61.9%)
114
(59.7%)
155
(79.9%)
86
(81.9%)
265
(66.42%)
582
(28.5%)
26
(14.1%)
2
(15.4%)
189
(22.6%)
361
(29.9%)
57
(29.8%)
21
(10.8%)
13
(12.4%)
108
(27.1%)
Lisan
Baik/Fasih
Sederhana
Kurang baik/Kurang
fasih
Bacaan
Baik/Fasih
Sederhana
Kurang baik/Kurang
fasih
Pendengaran
Baik/Fasih
Sederhana
Kurang baik/Kurang
fasih
Penulisan
Baik/Fasih
Sederhana
Kurang baik/Kurang
fasih
8.7.1.7
Berdasarkan Jadual 8.50 di atas, kebanyakan responden

yang mempunyai kemahiran dalam bahasa sudah mendapat
pekerjaan. Walaupun terdapat lebih 60 peratus responden
yang fasih dalam sesuatu bahasa, hanya 125 responden
yang fasih dalam bahasa Melayu, Inggeris dan Mandarin.
Daripada 125 responden tersebut, 76.1 peratus sudah
bekerja. Seorang responden dalam kelompok ini bekerja
sendiri. 57.3 peratus yang fasih dalam ketiga-tiga bahasa
datang daripada aliran sastera/ekonomi manakala 42.7
peratus daripada aliran sains.
95

8.7.1.8
Didapati bahawa 61.1 peratus responden yang bekerja

mempunyai kemahiran bahasa Inggeris dan Mandarin. Juga
didapati 990 (65.8%) responden yang sudah bekerja ada
mengambil kursus Bahasa Melayu dan 1329 (65%) Bahasa
Inggeris dan 112 (59.9%) pernah mengambil Bahasa
Mandarin semasa di universiti.
8.7.2
Kemahiran komputer
8.7.2.1
Hanya 1159 orang (50.9%) pernah mengikuti kursus

komputer semasa di IPT; yakni 725 orang (62.6%)
perempuan dan 433 (37.4%) lelaki. Analisis data juga
menunjukkan bahawa 62.1 peratus responden perempuan
dan 37.9 peratus lelaki pernah mengikuti kursus kemahiran
komputer dan kemahiran bahasa Inggeris semasa di
universiti (Rajah 8.13).
Rajah 8.13: Responden yang mengikuti kursus Bahasa Inggeris

dan kursus Komputer semasa di IPT mengikut jantina
lelaki
37.4%
perempuan
62.6%
8.7.2.2
Dari sudut etnik pula, responden bumiputera Melayu diikuti

oleh Cina merupakan responden yang banyak mengikuti
kursus kemahiran komputer semasa di universiti.
8.7.2.3
Berdasarkan maklumat lokasi tempat tinggal keluarga

didapati 48.6 peratus responden yang datang dari bandar
96

kecil dan luar bandar pernah mengikuti kursus komputer
semasa di universiti.
8.7.2.4
Antara jenis kemahiran yang diperoleh ialah kemahiran

memproses kata 209 (18.3%), aplikasi perisian komputer
967 (83.4%), pengaturcaraan 316 (27.3%), penggunaan
internet 116 (10%) dan pembaikan komputer 40 (3.5%).
8.7.2.5
Tujuan mengikuti kursus komputer adalah seperti berikut:

338 (30.6%) responden mengatakan bahawa kursus ini
diwajibkan di universiti manakala 50 (14.8%) responden
mengikuti kursus komputer untuk mendapatkan kemahiran
dan pengetahuan. 31 (2.8%) responden mengatakan bahawa
mereka mengikuti kursus komputer sebagai kursus elektif
dan 14 (1.3%) mengikutinya sebagai bidang minor. 64
(5.8%) responden mengikuti kursus komputer untuk tujuan
peningkatan ke tahap yang lebih tinggi.
Di antara 1.3
hingga 3.4 peratus responden pula mengikuti kursus

komputer untuk memudahkan kerja, mendalami perakaunan
komputer, membuat program untuk tujuan automasi, minat,
pengetahuan dan silibus pengajian.
8.7.2.6
Untuk kemahiran komputer mengikut status pekerjaan,

didapati 767 responden (66.2%) daripada kelompok yang
bekerja dan 308 (26.6%) yang tidak bekerja pernah
mengikuti kursus komputer semasa di universiti.
8.7.3
Masalah kemahiran: punca

8.7.3.1
Berdasarkan penemuan di atas, didapati untuk kemahiran

bahasa, masih terdapat pelajar yang tidak mengambil kursus
Bahasa Malaysia 737 (32.4%) dan Bahasa Inggeris 197
(8.7%) semasa di universiti. Kebanyakan pelajar (65%)
masih kurang mahir dalam komunikasi lisan dan penulisan
dalam bahasa Inggeris. Lebih 50 peratus pelajar juga tidak
97

mengambil kursus bahasa asing. Pelajar yang mengambil
kursus bahasa asing didapati kurang mahir dalam aspek
pembacaan dan penulisan.
8.7.3.2
Dari segi kemahiran komputer pula, terdapat 51.6 peratus

pelajar yang tidak mengambil kurus kemahiran komputer
semasa di universiti. Kemahiran ini juga terhad kepada
aplikasi perisian komputer dan pengaturcaraan. 14.9 peratus
responden mengambil kursus komputer kerana kursus ini
merupakan kursus wajib, elektif (2.2%), dan minor (1.4%).
Kurang 2.0 peratus responden mengambil kursus komputer
kerana minat.
8.8
Kemahiran yang dimiliki selepas tamat pengajian di IPT dan kemahiran

yang digunakan semasa bekerja
8.8.1
8.8.1.1
Majoriti responden menyatakan mereka memiliki semua

jenis kemahiran berkomunikasi di atas pada tahap yang baik
atau sangat baik seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 8.51
di bawah.
Jadual 8.51: Kemahiran komunikasi yang dimiliki selepas tamat pengajian di IPT
Kemahiran Komunikasi
Mengemukakan idea secara lisan

Menyumbang idea dalam kumpulan
Menulis laporan
Mengemukakan idea secara spontan
Berkomunikasi dalam kumpulan (latar
belakang berbeza)
Membuat pembentangan
Menulis surat/memo rasmi
Membuat perundingan
Memimpin dan memotivasi kumpulan
Menulis cadangan
Menulis minit mesyuarat
Tidak
Baik
Baik
3.5
2.9
5.5
6.9
6.7
68.7
55.1
60.7
65.7
56.1
6.9
8.5
9.2
11.2
13.3
23.7
64.1
58.6
57.9
58.5
58.9
55.4
Baik/Sangat Baik
Sangat Baik
Jumlah
Baik dan
Sangat Baik
25.2
93.9
38.9
94.0
30.8
91.5
24.5
90.2
34.2
90.3
25.8
29.7
29.5
27.1
24.4
18.6
89.9
88.3
87.4
85.6
83.3
74
Nota : Jumlah peratusan Tidak Baik, Baik dan Sangat Baik tidak genap 100.0 peratus kerana terdapat responden yang
tidak memberikan respons.
98

8.8.1.2
Bilangan responden yang mengatakan tidak baik bagi

kemahiran berkomunikasi adalah agak rendah. Misalnya,
bagi kemahiran mengemukakan idea secara lisan, hanya 3.5
peratus menyatakan tidak baik. Jenis kemahiran yang
paling banyak mendapat respons tidak baik ialah
kemahiran menulis minit mesyuarat. Namun bilangannya
tidaklah begitu tinggi, iaitu hanya 23.7 peratus. Kemahiran
yang paling kerap diberi respons sangat baik oleh
responden ialah kemahiran menyumbang idea dalam
kumpulan. 38.9 peratus mengatakan mereka memiliki
kemahiran yang sangat baik dari segi menyumbang idea
dalam kumpulan. Kemahiran ini juga merupakan kemahiran
yang dimiliki paling ramai responden sekiranya peratusan
respons baik dan sangat baik digabungkan (94.0%).
8.8.1.3
Namun, yang menarik ialah kebanyakan jenis kemahiran

berkomunikasi yang mendapat jumlah bilangan respons
baik dan sangat baik yang tertinggi ialah kemahiran
yang berkaitan dengan komunikasi yang melibatkan lisan.
Kemahiran-kemahiran ini ialah:v mengemukakan idea secara lisan (93.9 %),
v menyumbang idea dalam kumpulan (94 %), dan
v
mengemukakan idea secara spontan (90.2 %).
Bagi ketiga-tiga kemahiran ini, peratusan responden yang

memberi respons baik atau sangat baik melebihi 90
peratus.
8.8.1.4
Sebaliknya, kebanyakan kemahiran berkomunikasi yang

mendapat bilangan respons tidak baik yang tertinggi ialah
kemahiran yang berkaitan dengan penulisan, iaitu:v menulis minit mesyuarat (23.7%),
v menulis cadangan (13.3 %), dan
99

v menulis surat/memo rasmi (8.5%).
Ini menunjukkan bahawa walaupun responden tidak
mempunyai masalah yang serius dalam berkomunikasi,
mereka lebih mahir berkomunikasi secara lisan berbanding
penulisan.
8.8.1.5
Kebanyakan responden yang bekerja bersetuju bahawa

semua jenis kemahiran berkomunikasi yang dinyatakan
dalam borang soal selidik digunakan semasa bekerja. Bagi
setiap kemahiran, bilangan responden yang mengatakan
setuju dan sangat setuju adalah tinggi (Jadual 8.52).
Jadual 8.52: Kemahiran berkomunikasi yang digunakan semasa bekerja


Menulis laporan
belakang berbeza)
Membuat perundingan
Menulis cadangan
Tidak
Setuju
Setuju
4.1
6.3
10.0
6.7
3.9
50.8
47.1
45.9
50.7
39.9
14.6
13.0
6.8
13.5
20.3
30.5
45.8
44.4
49.5
48.7
45.8
41.4
Setuju/Sangat Setuju
Sangat
Jumlah
Setuju
Setuju dan
Sangat Setuju
41.9
92.7
43.3
90.4
40.7
86.6
39.2
89.9
53.1
93.0
35.9
39.4
40.5
34.1
30.1
24.2
81.7
83.8
90.0
82.8
75.9
65.6
Nota : Jumlah peratusan Tidak Setuju, Setuju dan Sangat Setuju tidak genap 100.0 peratus kerana terdapat responden
yang tidak memberikan respons.
8.8.1.6
Kemahiran yang paling kerap diberi respons setuju dan

sangat
setuju
oleh
responden
ialah
kemahiran
berkomunikasi dalam kumpulan yang mempunyai latar

belakang yang berbeza. 39.9 peratus responden mengatakan
setuju dan 53.1 peratus mengatakan sangat setuju.
Jumlah responden yang menyatakan setuju dan sangat
setuju ialah 93 peratus. Hanya 3.9 peratus responden
mengatakan tidak bersetuju. Sebaliknya, kemahiran yang
diberi respons setuju dan sangat setuju yang terendah
100

ialah kemahiran menulis minit mesyuarat. Jumlah responden
yang menyatakan setuju dan sangat setuju bagi
kemahiran ini ialah 65.6 peratus.
8.8.1.7
Ini bermakna semasa bekerja, responden bukan sahaja

menggunakan kemahiran berbentuk lisan tetapi juga
kemahiran
berbentuk
berbentuk lisan lebih
penulisan.
kerap
Namun,
kemahiran
berbanding kemahiran berbentuk penulisan. Sebagaimana

dalam Jadual 8.52, kemahiran menulis surat/memo rasmi,
menulis cadangan, dan menulis minit mesyuarat ialah
kemahiran yang digunakan oleh bilangan responden yang
paling rendah. Secara am, corak ini sama dengan corak
kemahiran yang dimiliki responden selepas tamat pengajian
di IPT. Namun, sekiranya perbandingan dibuat dengan lebih
teliti, terdapat beberapa perbezaan yang menarik (Jadual
8.53).
Jadual 8.53: Perbandingan antara kemahiran yang dimiliki selepas tamat

pengajian di IPT dan kemahiran yang digunakan semasa bekerja

Menulis laporan
belakang berbeza)
Membuat perundingan
Menulis cadangan
8.8.1.8
Dimiliki selepas tamat

pengajian di IPT
Jumlah Baik/ Sangat
Baik
Peratus
kedudukan
1
94.0
93.9
2
91.5
3
90.3
4
90.2
89.9
88.3
87.4
85.6
83.3
74.0
5
6
7
8
9
10
11
Digunakan semasa bekerja

Jumlah Setuju/Sangat
Setuju
Peratus
kedudukan
90.4
3
92.7
2
86.6
6
93.0
1
89.9
81.7
83.8
90.0
82.8
75.9
65.6
5
9
7
4
8
10
11
Jadual 8.53 menunjukkan terdapat empat perbezaan yang

agak ketara antara kemahiran yang dimiliki oleh responden
selepas tamat pengajian di IPT dengan kemahiran yang
digunakan semasa bekerja, iaitu berkomunikasi dalam
101

kumpulan yang mempunyai latar belakang yang berbeza,
menulis laporan, membuat perundingan, dan menyumbang
idea dalam kumpulan.
8.8.1.9 Responden yang bekerja memberi bilangan respons tertinggi

untuk kemahiran berkomunikasi dalam kumpulan yang
mempunyai latar belakang yang berbeza, namun bilangan
respons yang menunjukkan kemahiran ini dimiliki hanya
menduduki tempat keempat tertinggi.
8.8.1.10 Untuk kemahiran membuat perundingan, bilangan respons

yang diberi oleh responden yang bekerja menduduki tempat
keempat
tertinggi,
namun
bilangan
respons
yang
menunjukkan kemahiran ini dimiliki hanya menduduki

tempat kelapan tertinggi. Gambaran yang bertentangan
didapati
mengenai
kemahiran
menulis
laporan
dan
menyumbang idea dalam kumpulan.
8.8.1.11 Untuk kemahiran menulis laporan, bilangan respons yang

menunjukkan kemahiran ini
dimiliki oleh responden
menduduki tempat ketiga tertinggi, namun bilangan respons

yang diberi oleh responden yang bekerja lebih rendah, iaitu
hanya
menduduki
tempat
keenam
tertinggi.
Untuk
kemahiran menyumbang idea dalam kumpulan pula,

bilangan respons yang menunjukkan kemahiran ini dimiliki
selepas tamat pengajian menduduki tempat yang tertinggi.
Namun bilangan respons yang diberi oleh responden yang
bekerja hanya menduduki tempat ketiga tertinggi. Ini
menunjukkan bahawa terdapat kemahiran berkomunikasi
yang agak penting semasa bekerja tetapi kurang dimiliki
oleh responden. Terdapat juga kemahiran berkomunikasi
yang dimiliki oleh responden pada tahap yang agak tinggi,
tetapi tidak begitu penting (sekiranya dibandingkan dengan
kemahiran yang lain) semasa bekerja. Dalam erti kata lain,
102

bagi ketiga-tiga kemahiran tersebut, tidak ada kesepadanan
antara kemahiran yang dimiliki oleh responden selepas tamat
pengajian di IPT dengan kemahiran yang digunakan semasa
bekerja.
8.8.2 Kemahiran berfikir
8.8.2.1
Sebahagian
kemahiran
berfikir,
seperti
menganalisis,
menjana idea kritis dan menilai hasil kerja, melibatkan

penggunaan hemisfera kiri otak sementara sebahagian lagi
seperti menjana idea kreatif, melihat sesuatu secara holistik
dan melakukan beberapa tugas secara serentak melibatkan
penggunaan hemisfera kanan otak. Tiga daripada kemahiran
di atas, iaitu kemahiran menyelesaikan masalah, kemahiran
membuat keputusan dan kemahiran mempelajari dan
mengaplikasi pengetahuan serta kemahiran baru ialah
kemahiran yang umum dan melibatkan penggunaan keduadua hemisfera otak, manakala kemahiran yang lain ialah
kemahiran yang lebih spesifik dan melibatkan penggunaan
sama ada hemisfera kiri atau kanan otak.
8.8.2.2
Kajian ini menunjukkan majoriti responden memiliki

kemahiran berfikir yang baik, seperti yang ditunjukkan
dalam Jadual 8.54 di bawah. Kebanyakan responden
menyatakan mereka memiliki kemahiran berfikir pada tahap
yang baik. Setiap jenis kemahiran yang terbabit diberi
bilangan respons baik dan sangat baik yang tinggi.
Sekiranya bilangan respons baik dan sangat baik
digabungkan untuk setiap kemahiran, peratusannya ialah 81
ke atas. Ini menggambarkan bahawa responden tidak
menghadapi masalah untuk menggunakan pelbagai jenis
kemahiran berfikir.
103

8.8.2.3
Namun terdapat perbezaan dari segi kecenderungan jenis

kemahiran berfikir yang dimiliki. Mereka kelihatan lebih
cenderung terhadap kemahiran berfikir yang bersifat umum.
Jadual 8.54 menunjukkan kemahiran berfikir yang mendapat
jumlah bilangan respons baik dan sangat baik daripada
paling ramai responden ialah kemahiran menyelesaikan
masalah, iaitu 92.6 peratus (65.9 peratus baik, 27.6 peratus
sangat baik). Ini diikuti oleh kemahiran membuat
keputusan. Jumlah bilangan respons baik dan sangat
baik bagi kemahiran ini ialah 92 peratus (63.4 peratus
baik, 28.6 peratus sangat baik). Kedua-dua kemahiran
ini bersifat umum.
Jadual 8.54: Kemahiran berfikir yang dimiliki selepas tamat pengajian di IPT
Kemahiran Berfikir
Tidak
Baik
Baik
3.5
4.1
4.7
7.8
5.3
65.0
63.4
65.4
65.8
58.9
7.6
8.4
9.0
9.9
13.1
14.5
58.3
59.4
59.9
65.0
63.3
57.7
Menyelesaikan masalah
Membuat keputusan
Menganalisis
Menjana idea kreatif
Mempelajari dan mengaplikasi pengetahuan
serta skil baru
Menilai sesuatu secara terperinci
Menilai hasil kerja sendiri
Melihat sesuatu secara holistik/keseluruhan
Membuat penaakulan
Menjana idea kritis
Melakukan beberapa tugas secara serentak
Baik/Sangat Baik
Sangat Baik
Jumlah
Baik dan
Sangat Baik
27.6
92.6
28.6
92.0
26.0
91.4
23.3
89.1
31.7
90.6
30.0
28.3
27.0
20.5
20.2
23.8
88.3
87.7
86.9
85.5
83.5
81.5
8.8.2.4
Kemahiran yang paling tidak digemari oleh responden ialah

kemahiran melakukan tugas secara serentak. Kemahiran ini
diberi bilangan respons baik dan sangat baik terendah
berbanding kemahiran berfikir yang lain, iaitu 81.5 peratus.
14.5 peratus responden memberikan respons tidak baik.
Kemahiran
ini
bersifat
spesifik
kepada
penggunaan
hemisfera kanan otak. Kemahiran berfikir yang diberi

bilangan respons baik dan sangat baik yang kedua
104

terendah berbanding kemahiran berfikir yang lain ialah
kemahiran menjana idea kritis, iaitu 83.5 peratus. Kemahiran
ini bersifat spesifik kepada penggunaan hemisfera kiri otak.
Ini menunjukkan walaupun responden mungkin mahir
menyelesaikan masalah dan membuat keputusan, mereka
mungkin memerlukan lebih daya usaha untuk menghasilkan
tugas yang memerlukan penggunaan kemahiran berfikir
yang lebih spesifik.
8.8.2.5
Antara kemahiran yang melibatkan penggunaan hemisfera

kanan dan kiri otak, didapati responden lebih cenderung
terhadap kemahiran yang melibatkan penggunaan hemisfera
kiri otak. Jadual 8.54 menunjukkan kebanyakan kemahiran
berfikir yang melibatkan penggunaan hemisfera kiri otak
mendapat peratusan jumlah respons baik dan sangat
baik yang lebih tinggi berbanding kemahiran yang
melibatkan penggunaan hemisfera kanan otak. Kemahiran
menganalisis, melihat sesuatu secara terperinci, menilai hasil
kerja sendiri, membuat penaakulan dan menjana idea kritis
yang melibatkan otak kiri menduduki tempat ketiga,
keenam, ketujuh, kesembilan, dan kesepuluh. Sebaliknya,
kemahiran menjana idea kreatif, melihat sesuatu secara
holistik dan melakukan beberapa tugas serentak menduduki
tempat kelima, kelapan, dan kesebelas.
8.8.2.6
Purata bagi jumlah setuju dan sangat setuju bagi ketigatiga kemahiran yang melibatkan penggunaan otak kanan
(menjana idea kreatif, melihat sesuatu secara holistik dan
melakukan beberapa tugas secara serentak) ialah 85 peratus,
sementara bagi kelima-lima kemahiran yang melibatkan
penggunaan otak kiri (menganalisis, melihat sesuatu secara
terperinci, menilai hasil kerja sendiri, membuat penaakulan,
dan menjana idea kritis), puratanya ialah 87.3 peratus.
105

8.8.2.7
Majoriti responden yang bekerja bersetuju semua kemahiran

berfikir yang disenaraikan dalam borang soal selidik
digunakan semasa bekerja.
Kedua-dua jenis kemahiran
berfikir, iaitu yang bersifat umum dan yang bersifat spesifik

digunakan oleh ramai responden. Bagi kemahiran berfikir
yang bersifat umum, iaitu kemahiran menyelesaikan
masalah, kemahiran membuat keputusan dan kemahiran
mempelajari dan mengaplikasi pengetahuan serta skil baru,
bilangan responden yang mengatakan mereka setuju dan
sangat setuju bahawa kemahiran tersebut digunakan
semasa bekerja adalah hampir sama. Malahan, ketiga-tiga
kemahiran ini merupakan antara kemahiran yang menerima
respons
setuju
dan
tidak
setuju
yang
tertinggi
berbanding respons bagi kemahiran berfikir yang lain seperti

yang ditunjukkan dalam Jadual 8.55 di bawah.
Jadual 8.55: Kemahiran berfikir yang digunakan semasa berkerja

Kemahiran Berfikir
Tidak
Setuju
Membuat keputusan
Menganalisis
serta skil baru
Melihat sesuatu secara terperinci
Membuat penaakulan
Menjana idea kritis
Setuju
4.5
5.0
6.3
9.1
3.8
46.1
46.5
48.3
60.1
43.6
5.3
6.4
6.7
8.7
12.5
9.5
44.4
50.3
49.4
57.2
50.6
42.7
Sangat
Jumlah Setuju
Setuju
dan Sangat
Setuju
45.3
91.4
44.5
91.0
41.1
89.4
36.9
97.0
48.8
92.4
46.2
39.3
39.6
29.2
32.1
44.0
90.6
89.6
89.0
86.4
82.7
86.7
8.8.2.8
Daripada Jadual 8.55, kemahiran berfikir yang digunakan

oleh paling ramai responden ialah kemahiran menjana idea
kreatif. Bilangan responden yang memberi respons setuju
dan sangat setuju sangat tinggi, iaitu 97 peratus. Ini
menunjukkan pemikiran kreatif jauh lebih penting daripada
jenis pemikiran yang lain di tempat kerja.
106
8.8.2.9
Jadual 8.55 juga menunjukkan kemahiran yang melibatkan

penggunaan hemisfera kanan otak pada amnya digunakan
oleh responden semasa bekerja pada kadar yang lebih tinggi
berbanding
kemahiran
yang
melibatkan
penggunaan
hemisfera kiri otak.
8.8.2.10 Purata bagi jumlah setuju dan sangat setuju bagi ketigatiga kemahiran yang melibatkan penggunaan hemisfera
kanan otak (menjana idea kreatif, melihat sesuatu secara
holistik dan melakukan beberapa tugas secara serentak) ialah
90.9 peratus, sementara bagi kelima-lima kemahiran yang
melibatkan penggunaan hemisfera kiri otak (menganalisis,
melihat sesuatu secara terperinci, menilai hasil kerja sendiri,
membuat penaakulan, dan menjana idea kritis), puratanya
ialah 87.7 peratus.
8.8.2.11 Terdapat beberapa perbezaan antara kemahiran berfikir yang

dimiliki
responden
dengan
kemahiran
berfikir
yang
digunakan semasa bekerja (Jadual 8.56).
8.8.2.12 Perbezaan yang paling ketara melibatkan kemahiran

menjana idea kreatif dan menganalisis. Kemahiran menjana
idea kreatif merupakan kemahiran yang tertinggi yang
digunakan oleh responden selepas tamat pengajian. Namun
kemahiran ini hanyalah kemahiran yang kelima tertinggi
dimiliki oleh responden selepas tamat pengajian. Kemahiran
menganalisis pula ialah kemahiran yang ketiga tertinggi
yang dimiliki oleh responden selepas tamat pengajian.
Namun kemahiran ini tidak begitu kerap digunakan semasa
bekerja berbanding kemahiran berfikir yang lain (ketujuh
tertinggi).
107

Jadual 8.56: Perbandingan antara kemahiran berfikir yang dimiliki selepas
tamat pengajian di IPT dengan kemahiran berfikir yang digunakan semasa
bekerja
Kemahiran Berfikir
Membuat keputusan
Menganalisis
serta skil baru
Membuat penaakulan
Menjana idea kritis
8.8.3
Dimiliki selepas tamat

pengajian di IPT
Jumlah Baik/ Sangat
Baik
Peratus Kedudukan
92.6
1
92.0
2
91.4
3
90.6
4
89.1
88.3
87.7
86.9
85.5
83.5
81.5
Digunakan semasa bekerja

Jumlah Setuju/Sangat
Setuju
Peratus
Kedudukan
91.4
3
91.0
4
89.4
7
92.4
2
5
6
7
8
9
10
11
97.0
90.6
89.6
89.0
86.4
82.7
86.7
1
5
6
8
10
11
9
Kemahiran merancang dan mentadbir
8.8.3.1
Jadual 8.57 di bawah menunjukkan respons mengenai

kemahiran merancang dan mentadbir.
Jadual 8.57
Kemahiran merancang dan mentadbir yang dimiliki selepas tamat

pengajian di IPT
Kemahiran Merancang dan Mentadbir
Mengurus masa
Membuat perancangan atau pelan tindakan
Mentadbir kumpulan/pasukan
Tidak
Baik
Baik
6.4
8.8
11.4
56.4
57.5
58.4
Baik/Sangat Baik
Sangat Baik
Jumlah
Baik dan
Sangat Baik
33.3
89.7
29.5
87.0
25.9
84.3
Agak ramai responden mengatakan mereka memiliki

kemahiran merancang dan mentadbir pada tahap yang baik.
Antara ketiga-tiga kemahiran tersebut, kemahiran yang
paling digemari oleh responden ialah kemahiran mengurus
masa. Jumlah respons baik dan
sangat baik bagi
kemahiran ini adalah yang tertinggi, iaitu 89.7 peratus.

Kemahiran yang paling kurang digemari ialah kemahiran
mentadbir (84.3%).
108

8.8.3.2
Corak yang sama didapati bagi respons terhadap kemahiran

yang digunakan oleh responden semasa bekerja, seperti yang
dapat dilihat dalam Jadual 8.58 di bawah. Majoriti
responden yang berkerja bersetuju bahawa kemahiran
membuat perancangan atau pelan tindakan, mentadbir
kumpulan atau pasukan dan mengurus masa digunakan
semasa bekerja. Antara ketiga-tiga kemahiran tersebut,
kemahiran mengurus masa ialah kemahiran yang diberi
respons setuju dan sangat setuju oleh paling ramai
reponden
(92.6%).
Kemahiran
ini
juga
merupakan
kemahiran yang diberi respons sangat setuju oleh paling

ramai responden (51.4%). Ini bermakna kemahiran yang
digunakan
semasa
bekerja
kemahiran
merancang
dan
yang
berhubung
mentadbir
selari
dengan
dengan
kemahiran yang dimiliki responden selepas tamat pengajian

di IPT.
Jadual 8.58: Kemahiran merancang dan mentadbir yang digunakan semasa
bekerja
Kemahiran Merancang dan Mentadbir
Mengurus masa
Membuat perancangan atau pelan tindakan
Tidak
Setuju
3.6
7.4
13.6
Sangat
Jumlah Setuju
Setuju
dan Sangat
Setuju
41.2
51.4
92.6
43.5
44.8
88.3
45.9
36.1
82.0
Setuju
8.8.4 Kemahiran dalam teknologi komunikasi dan maklumat
8.8.4.1
Sebagaimana kemahiran lain yang telah dibincangkan di

atas, kelima-lima kemahiran dalam teknologi komunikasi
dan maklumat juga dimiliki oleh responden selepas tamat
pengajian di IPT pada tahap baik atau sangat baik.
Bilangan responden yang menganggap kemahiran mereka
tidak baik sangat kecil, iaitu kurang daripada tujuh peratus
bagi setiap satu kemahiran. Kemahiran yang paling kerap
diberi respons sangat baik ialah kemahiran mendapatkan
109

maklumat (53%). Ini diikuti oleh kemahiran memproses
maklumat (44.2%), kemahiran berkomunikasi (41.8%),
mempersembahkan maklumat (40.8%), dan akhir sekali
memproses kata (38.9%).
8.8.4.2
Kemahiran memproses kata ialah kemahiran yang diberi

respons tidak baik oleh paling ramai responden (7.5%).
Kemahiran ini merupakan kemahiran dalam teknologi
komunikasi dan maklumat yang paling tidak digemari oleh
responden, berbanding kemahiran berkaitan yang lain.
8.8.4.3
Sekiranya peratusan baik dan sangat baik digabungkan,

seperti
dalam
Jadual
8.59,
kemahiran
mendapatkan
maklumat merupakan kemahiran yang dimiliki oleh paling

ramai responden selepas tamat pengajian di IPT (93.3%). Ini
diikuti oleh kemahiran memproses maklumat (90.8%),
kemahiran
berkomunikasi (90.2%),
mempersembahkan
maklumat (89.2%) dan akhir sekali memproses kata (88%).

Ini menunjukkan responden lebih gemar atau mahir
menggunakan teknologi komunikasi dan maklumat untuk
mendapatkan maklumat berbanding untuk tujuan-tujuan lain.
Jadual 8.59: Kemahiran dalam teknologi komunikasi dan maklumat yang
Kemahiran dalam teknologi komunikasi
dan maklumat
Mendapatkan maklumat
Memproses maklumat
Berkomunikasi
Mempersembahkan maklumat
Memproses kata
Tidak
Baik
Baik
2.9
5.1
5.9
6.8
7.5
40.3
46.6
48.4
48.4
51.1
Baik/Sangat Baik
Sangat Baik
Jumlah
Baik dan
Sangat Baik
53.0
93.3
44.2
90.8
41.8
90.2
40.8
89.2
36.9
88.0
8.8.4.4
Bagi kemahiran dalam teknologi komunikasi dan maklumat

yang digunakan semasa bekerja, kemahiran yang diberi
respons
sangat
setuju
tertinggi
ialah
kemahiran
110

mendapatkan maklumat (56.3%). Respons sangat setuju
untuk setiap kemahiran yang digunakan semasa bekerja
serupa dengan corak respons yang diberikan oleh responden
terhadap kemahiran yang dimiliki selepas tamat pengajian.
8.8.4.5
Namun sekiranya respons setuju dan sangat setuju

digabungkan, seperti yang ditunjukkan dalam Jadual 8.60 di
bawah, terdapat perbezaan dengan keputusan sebelum ini.
Kemahiran yang diberi respons setuju dan sangat setuju
tertinggi oleh responden yang bekerja ialah kemahiran
memproses maklumat (89.7%) dan yang kedua ialah
kemahiran mendapatkan maklumat (89.2%). Sebaliknya,
kemahiran yang dimiliki oleh responden selepas tamat
pengajian yang tertinggi ialah mendapatkan maklumat dan
yang kedua pula memproses maklumat. Namun, bagi
kemahiran memproses kata, corak yang sama didapati.
Kemahiran ini merupakan kemahiran yang paling kurang
digunakan semasa bekerja dan yang paling kurang dimiliki
oleh responden selepas tamat pengajian di IPT.

Kemahiran dalam teknologi komunikasi
dan maklumat
Memproses maklumat
Berkomunikasi
Memproses kata
Tidak
Setuju
Setuju
6.6
5.8
8.5
8.4
10.2
32.9
34.9
36.1
37.0
39.2
Sangat
Jumlah Setuju
Setuju
dan Sangat
Setuju
56.3
89.2
54.8
89.7
51.4
87.5
50.2
87.2
45.7
84.9
8.8.5
Analisis penjadualan silang antara responden yang bekerja dengan

responden yang tidak bekerja (menganggur) dari segi kemahiran yang
dimiliki
8.8.5.1
Keseluruhannya, lebih ramai responden yang tidak bekerja

memiliki kemahiran yang terbabit berbanding responden
111

yang bekerja. Jadual-Jadual 8.61, 8.62, 8.63 dan 8.64 di
bawah menunjukkan perbandingan antara kemahiran yang
dimiliki oleh responden yang bekerja dengan responden
yang tidak bekerja selepas tamat pengajian di IPT.
Jadual 8.61: Kemahiran berkomunikasi yang dimiliki selepas tamat pengajian di
IPT
Tidak Baik
Bekerja

Menulis laporan
belakang berbeza)
Membuat perundingan
Menulis cadangan
8.8.5.2
4.4
7.6
7.6
6.6
10.9
Tidak
Bekerja
2.0
6.5
6.1
3.6
4.0
15.6
26.3
3.6
11.8
9.8
7.5
11.1
17.2
1.3
11.1
9.1
6.5
Jumlah Baik dan Sangat

Baik
Bekerja
Tidak
bekerja
95.6
98.0
92.4
93.5
92.4
93.9
93.4
96.4
89.1
96.0
84.4
73.7
96.4
88.2
90.2
92.5
88.9
92.8
98.7
88.9
90.9
93.5
Keputusan ujian F menunjukkan terdapat empat jenis

kemahiran berkomunikasi yang memperlihatkan perbezaan
yang signifikan, iaitu kemahiran menulis laporan, menulis
surat/memo
rasmi,
menulis
minit
mesyuarat,
dan
menyumbang idea dalam kumpulan. Bagi kemahirankemahiran ini responden yang tidak bekerja memberi
respons baik/sangat baik yang lebih tinggi berbanding
responden yang bekerja selepas tamat pengajian di IPT.
8.8.5.3
Terdapat juga perbezaan dari segi kecenderungan kemahiran

berkomunikasi antara responden yang bekerja dengan yang
tidak bekerja selepas tamat pengajian di IPT. Misalnya
responden yang bekerja menunjukkan kecenderungan yang
lebih tinggi terhadap kemahiran menulis minit mesyuarat
dan
kemahiran
menyumbang
idea
dalam
kumpulan
berbanding dengan responden yang tidak bekerja. Bagi

responden yang bekerja, kemahiran menulis minit mesyuarat
112

adalah keempat tertinggi manakala kemahiran menyumbang
idea dalam kumpulan adalah yang kelima tertinggi. Bagi
responden yang tidak bekerja, kemahiran-kemahiran ini
adalah hanya yang keenam tertinggi.
Jadual 8.62: Kemahiran berfikir yang dimiliki selepas tamat pengajian di IPT
Kemahiran berfikir

Menjana idea kritis
Menganalisis
Membuat keputusan
Melihat sesuatu secara
holistik/keseluruhan
Mempelajari dan mengaplikasi
pengetahuan serta skil baru
Membuat penaakulan
Melakukan beberapa tugas secara
serentak
8.8.5.4
Tidak Baik
Bekerja
Jumlah Baik/Sangat Baik

Bekerja
Tidak
bekerja
90.6
94.5
84.8
90.0
95.5
94.5
95.7
95.5
96.3
96.2
90.4
91.6
9.4
15.2
4.5
4.3
3.7
9.6
Tidak
bekerja
5.5
10.0
5.5
4.5
3.8
8.4
7.9
8.8
5.4
8.0
9.4
5.3
92.1
91.2
94.6
92.0
90.6
94.7
10.0
13.2
11.4
19.7
90.0
86.8
88.6
80.3
Bagi kemahiran berfikir, keputusan ujian F menunjukkan

perbezaan antara responden yang tidak bekerja dengan
responden yang bekerja selepas tamat pengajian di IPT
hanya dari segi kemahiran menjana idea kreatif dan
kemahiran menjana idea kritis. Dalam hal ini responden
yang tidak bekerja memberi respons baik/sangat baik yang
lebih tinggi daripada responden yang bekerja.
8.8.5.5
Dari segi kecenderungan terhadap kemahiran berfikir antara

kedua-dua kumpulan responden, tiada perbezaan yang ketara
didapati. Kecenderungan mereka secara keseluruhannya
selari.
8.8.5.6
Bagi kemahiran merancang dan mentadbir, keputusan ujian

F
menunjukkan
kumpulan/pasukan
hanya
kemahiran
memperlihatkan
mentadbir
perbezaan
yang
signifikan antara responden yang bekerja dengan yang tidak

bekerja selepas menamatkan pengajian di IPT. Bagi
113

kemahiran ini, responden yang tidak bekerja memberi
respons baik/sangat baik yang lebih tinggi berbanding
responden yang bekerja.
Jadual 8.63: Kemahiran merancang dan mentadbir yang dimiliki selepas tamat
pengajian di IPT
Membuat perancangan atau pelan

tindakan
Mengurus masa
8.8.5.7
Tidak Baik
Kemahiran merancang dan

mentadbir
Bekerja
Tidak bekerja
Bekerja
Tidak bekerja
9.8
7.9
90.2
92.1
12.8
9.6
87.2
90.4
6.4
6.5
93.6
93.5
Perbandingan dari segi kecenderungan terhadap kemahiran

merancang dan mentadbir antara kedua-dua kumpulan
responden, tidak memperlihatkan perbezaan. Kecenderungan
mereka selari. Bagi kemahiran dalam teknologi maklumat
dan komunikasi maklumat pula, keputusan ujian F
menunjukkan respons baik/sangat baik yang diberikan
oleh responden yang tidak bekerja dan yang bekerja tidak
memperlihatkan perbezaan yang signifikan.

Kemahiran dalam
Teknologi Maklumat dan
Komunikasi
Tidak Baik
Bekerja
Tidak bekerja
Bekerja
Tidak bekerja
3.6
1.8
96.4
98.2
Memproses maklumat
4.9
6.4
95.1
93.6
Memproses kata
7.5
8.2
92.5
91.8
6.3
8.3
93.7
91.7
Berkomunikasi
5.7
6.2
94.3
93.8
8.8.5.8
Walau
bagaimanapun,
terdapat
perbezaan
dari
segi
kecenderungan responden terhadap jenis kemahiran tertentu.

Responden yang bekerja menunjukkan kecenderungan yang
tinggi terhadap kemahiran memproses maklumat (kedua
tertinggi). Namun bagi responden yang tidak bekerja,
114

kecenderungan terhadap kemahiran ini hanya menduduki
tempat ketiga tertinggi.
8.8.5.9
Kajian ini juga membuat perbandingan antara responden

yang menganggur berdasarkan jantina. Tidak banyak
perbezaan yang signifikan didapati.
Perbezaan yang
signifikan hanya melibatkan kemahiran menulis minit

mesyuarat, kemahiran menganalisis dan kemahiran membuat
keputusan. Bagi kemahiran menulis minit mesyuarat,
responden perempuan yang menganggur memperlihatkan
kemahiran yang lebih tinggi berbanding responden lelaki
yang menganggur. Sebaliknya, bagi kemahiran menganalisis
dan kemahiran membuat keputusan, responden lelaki yang
menganggur memperlihatkan kemahiran yang lebih tinggi
berbanding responden perempuan yang menganggur.
8.8.5.10 Perbandingan juga dibuat antara responden lelaki yang
menganggur
dengan
responden
lelaki
yang
bekerja.
Keputusan ujian F menunjukkan tidak ada sebarang

perbezaan yang signifikan antara kedua-dua kumpulan
responden ini. Walau bagaimanapun, perbandingan yang
dibuat antara responden perempuan yang menganggur
dengan responden perempuan yang bekerja memperlihatkan
beberapa perbezaan yang signifikan dalam kemahiran
berikut:
menulis minit mesyuarat,
menulis surat/memo rasmi,
menjana idea kreatif,
menyumbang idea dalam kumpulan,
mentadbir kumpulan/pasukan, dan
menjana idea kritis.
Bagi kemahiran-kemahiran tersebut, responden perempuan

yang menganggur memperlihatkan kemahiran yang lebih
tinggi berbanding responden perempuan yang bekerja.
115
8.9
Bahagian praktikal/praktikum, ko-kurikulum dan skim latihan lepasan

siswazah
Terdapat kepelbagaian dan kelainan kurikulum yang ditawarkan oleh IPTA.
Ada IPTA yang mewajibkan pelajarnya mengambil latihan praktikal dan kokurikulum. Ada pula yang hanya menjadikan kedua-dua komponen itu sebagai
elektif.
8.9.1 Latihan praktikal
8.9.1.1
Latihan praktikal ialah jambatan yang menghubungkan

program pengajian akademik dengan dunia pekerjaan.
Program
perubatan,
pergigian,
perundangan
dan
kejuruteraan mewajibkan pelajarnya menjalani latihan

praktikal. Oleh itu latihan praktikal bagi program ini bersifat
formal dan dinilai. Bagi program lain pula, latihan praktikal
dikendalikan secara ad hoc dan cara penilaiannya juga
pelbagai.
8.9.1.2
Berdasarkan maklumat dalam Jadual 8.65, 58.4 peratus

responden menyatakan bahawa mereka pernah mengikuti
program latihan praktikal semasa di universiti dan 41.6
peratus pula menyatakan bahawa mereka tidak mengikuti
latihan
tersebut.
Berdasarkan
status
pekerjaan
pula,
nampaknya bilangan dan peratusan responden yang bekerja

dan tidak bekerja yang menjalani latihan praktikal tidak jauh
bezanya, iaitu 58.3 peratus yang bekerja dan 57.2 peratus
yang tidak bekerja.
Jadual 8.65: Latihan amali dan status pekerjaan
Latihan praktikal
Status
Bekerja
Bekerja sendiri
Tidak bekerja
Jumlah
Tidak
597 (41.7)
15 (48.1)
64 (36.2)
261 (42.8)
937 (41.6)
Ya
835 (58.3)
17 (51.9)
113 (63.8)
349 (57.2)
1314 (58.4)
Jumlah
1432 (100.0)
32 (100.0)
177 (100.0)
610 (100.0)
2251 (100.0)
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus.
116
8.9.1.3
Daripada 1314 responden yang mengikuti latihan praktikal,

tempoh masa yang diambil untuk menjalankan latihan
praktikal ialah antara sebulan hingga setahun. Kebanyakan
responden menjalankan latihan praktikal kurang daripada 12
minggu (Jadual 8.66). Maklumat terperinci daripada Jadual
ini juga mendapati bahawa tidak banyak perbezaan
pengalaman latihan praktikal responden yang bekerja dengan
yang tidak bekerja.
8.9.2 Latihan ilmiah

8.9.2.1 Dalam latihan ilmiah, pelajar digalakkan menggunakan pengetahuan
yang diperoleh untuk memenuhi keperluan pertanyaan/persoalan.
Pelajar perlu menggabungjalinkan kemahiran pemikiran kritis,
kreativiti dan kesabaran dalam menyelesaikan masalah secara saintifik.
Dalam kurikulum pengajian IPTA, tidak semua program mewajibkan
pelajarnya membuat latihan ilmiah. Berdasarkan maklumat yang
diperoleh, sebanyak 1695 (75.8%) menyatakan mereka menjalani
latihan ilmiah dan 541 (24.2%) menyatakan mereka tidak dikehendaki
menjalani latihan ilmiah. Berdasarkan maklumat dalam Jadual 8.67,
peratus responden yang bekerja dan tidak bekerja yang menjalani
latihan ilmiah tidak jauh berbeza ( 76.1 peratus yang bekerja dan 75.8
peratus yang tidak bekerja). Akan tetapi, peratus pelajar yang bekerja
sendiri yang menjalani latihan ilmiah adalah yang tertinggi, iaitu 81.3
peratus.
117
Jadual 8.66: Tempoh menjalani latihan praktikal dengan status pekerjaan

Tempoh (minggu)
Bekerja
Tiada respons
21
(1.5)
70
(4.8)
270
(18.7)
376
(26.0)
79
(5.5)
9
(0.6)
11
(0.8)
-
1-4
5-8
9-12
13-16
17-20
21-24
25-28
29 atau lebih
Sepanjang pengajian
Tiada
Jumlah
Jumlah
Status anda sekarang

Bekerja
sendiri
1
(3.0)
-
Sambung
pelajaran
4
(2.2)
11
(6.1)
64
(35.6)
29
(16.1)
6
(3.3)
-
Tidak
bekerja
9
(1.5)
19
(3.1)
161
(26.1)
137
(22.2)
22
(3.6)
4
(0.6)
3
(0.5)
1
(0.2)
-
11
(0.8)
1
(0.1)
597
(41.3)
1
(3.0)
-
1
(0.6)
-
15
(45.5)
64
(35.6)
261
(42.3)
35
(1.5)
100
(4.4)
500
(22.0)
550
(24.2)
110
(4.8)
13
(0.6)
15
(0.7)
1
(0.0)
13
(0.6)
1
(0.0)
937
(41.2)
1445
(100.0)
33
(100.0)
180
(100.0)
617
(100.0)
2275
(100.0)
5
(15.2)
8
(24.2)
3
(9.1)
-
1
(0.6)
-
Jadual 8.67: Status pekerjaan dengan latihan akademik atau menulis laporan
penyelidikan semasa mengikuti pengajian tahun akhir di universiti
Status
Membuat latihan akademik atau menulis laporan

penyelidikan
Tidak
Ya
340
1081
(23.9)
(76.1)
6
26
(18.8)
(81.3)
48
128
(27.3)
(72.7)
147
460
(24.2)
(75.8)
Bekerja
Bekerja sendiri
Sambung pelajaran
Tidak bekerja
Jumlah
541
(24.2)
1695
(75.8)
Jumlah
1421
(100.0)
32
(100.0)
176
(100.0)
607
(100.0)
2236
(100.0)
8.9.3 Menghadiri seminar dan persidangan

8.9.3.1
Maklumat dalam Jadual 8.68 mendapati bahawa sebanyak

1612 (72.5%) responden menyatakan mereka pernah
menghadiri aktiviti akademik seperti bengkel, seminar dan
118

persidangan semasa pengajian di universiti. Dari segi
peratus, responden yang tidak bekerja didapati lebih ramai
menyatakan mereka pernah menghadiri aktiviti akademik
seperti bengkel, seminar dan persidangan semasa pengajian
berbanding responden yang bekerja.
Jadual 8.68: Perbandingan status pekerjaan dengan kehadiran di

bengkel/seminar/persidangan sepanjang pengajian
Status
Pernah hadiri
bengkel/seminar/persidangan
Tidak
Ya
408
1002
(28.9)
(71.1)
11
21
(34.4)
(65.6)
43
135
(24.2)
(75.8)
150
454
(24.8)
(75.2)
Bekerja
Bekerja sendiri
Sambung pelajaran
Tidak bekerja
Jumlah
612
(27.5)
1612
(72.5)
Jumlah
1410
(100.0)
32
(100.0)
178
(100.0)
604
(100.0)
2224
(100.0)
8.9.4 Penglibatan siswazah dalam aktiviti ko-kurikulum berunit/berkredit

Hampir semua IPTA mempunyai dasar yang agak liberal dalam kursus
ko-kurikulum. Hasil dasar ini, hanya sekitar 11.3 peratus pelajar yang
menyatakan bahawa mereka mengambil kursus ko-kurikulum semasa
mengikuti program pengajian mereka. Oleh sebab IPTA menawarkan
banyak kursus atau kegiatan ko-kurikulum, bilangan siswazah yang
melibatkan diri dalam satu-satu kursus atau aktiviti adalah sedikit. Bagi
tujuan ini, hanya kursus atau aktiviti yang disertai oleh 10 (0.4%) atau
lebih
responden
sahaja
dilaporkan
secara
terperinci.
Untuk
memudahkan perbincangan, kursus atau aktiviti ko-kurikulum ini

dibahagikan kepada tiga kategori, iaitu ko-kurikulum umum, sukan dan
rekreasi, dan kebudayaan.
(a)
Kursus ko-kurikulum umum

Penglibatan responden dalam aktiviti ko-kurikulum umum yang
paling ramai ialah persatuan fakulti, yakni 10.5 peratus
responden menyatakan mereka melibatkan diri dalam aktiviti
119

ini semasa pengajian. Berdasarkan maklumat dalam Jadual
8.69, peratusan pelajar yang mendapat pekerjaan yang terlibat
dalam aktiviti persatuan fakulti, AISEC dan persatuan
berbentuk keagamaan lebih tinggi berbanding pelajar yang
tidak mendapat pekerjaan. Dalam aktiviti lain seperti aktiviti
kemasyarakatan, pasukan berunifom, seni mempertahankan
diri, Persatuan Mahasiswa, Persatuan Anak Negeri dan Asas
Bina Negara, penglibatan responden yang tidak mendapat
pekerjaan adalah lebih besar daripada responden yang
mendapat pekerjaan.
Umum
Jadual 8.69: Penglibatan aktiviti ko-kurikulum umum mengikut status

pekerjaan
Bekerja
Bekerja sendiri Menyambung Tidak bekerja Jumlah
Status* Bil
%
pelajaran
Persatuan fakulti
0
1
Aktiviti kemasyarakatan
0
1
Pasukan berunifom
0
1
Seni mempertahankan diri
0
1
Persatuan Mahasiswa
0
1
Persatuan berbentuk keagamaan
0
1
Persatuan Anak Negeri
0
1
Asas Bina Negara
0
1
AIESEC
0
1
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
1277
(88.2)
171
(11.8)
1311
(90.5)
137
(9.5)
1327
(91.6)
121
(8.4)
1339
(92.5)
109
(7.5)
1338
(92.4)
110
(7.6)
1367
(94.4)
81
(5.6)
1422
(98.2)
26
(1.8)
1426
(98.5)
22
(1.5)
1432
(98.9)
16
(1.1)
28
(93.3)
2
(6.7)
29
(96.7)
1
(3.3)
28
(93.3)
2
(6.7)
25
(83.3)
5
(16.7)
29
(96.7)
1
(3.3)
28
(93.3)
2
(6.7)
30
(100.0)
30
(100.0)
30
(100.0)
161
(89.4)
19
(10.6)
155
(86.1)
25
(13.9)
167
(92.8)
13
(7.2)
161
(89.4)
19
(10.6)
173
(96.1)
7
(3.9)
170
(94.4)
10
(5.6)
178
(98.9)
2
(1.1)
178
(98.9)
2
(1.1)
180
(100.0)
569
(92.2)
48
(7.8)
541
(87.7)
76
(12.3)
548
(88.8)
69
(11.2)
565
(91.6)
52
(8.4)
565
(91.6)
52
(8.4)
584
(94.7)
33
(5.3)
601
(97.4)
16
(2.6)
606
(98.2)
11
(1.8)
616
(99.8)
1
(0.2)
2035
(89.5)
240
(10.5)
2036
(89.5)
239
(10.5)
2070
(91.0)
205
(9.0)
2090
(91.9)
185
(8.1)
2105
(92.5)
170
(7.5)
2149
(94.5)
126
(5.5)
2231
(98.1)
44
(1.9)
2240
(98.5)
35
(1.5)
2258
(99.3)
17
(0.7)
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus;

*Status: 1=ambil 0=tidak ambil
120

(b)
Kursus ko-kurikulum kemahiran generik

Bilangan yang mengambil kursus ko-kurikulum berbentuk
kerjaya/kemahiran adalah amat kecil. Kebanyakannya terlibat
dengan aktiviti di kolej kediaman, kemahiran ICT, kelab
keusahawanan
dan
kelab
bimbingan
kerjaya.
Secara
keseluruhannya, maklumat yang diperoleh dalam Jadual 8.70

mendapati ramai siswazah yang bekerja melibatkan diri dalam
aktiviti
kolej
kediaman,
kelab
keusahawanan
dan
debat/pengucapan awam berbanding siswazah yang belum

bekerja.
Jadual 8.70: Penglibatan aktiviti ko-kurikulum kemahiran generik mengikut

status pekerjaan
Kemahiran Generik
Status*
N
Bekerja Bekerja sendiri Menyambung Tidak bekerja Jumlah
%
pelajaran
Aktiviti berkaitan kolej
0
1
Kelab Kemahiran ICT
0
1
Kelab Keusahawanan
0
1
Kelab Bimbingan Kerjaya
0
1
Debat/Pengucapan Awam
0
1
Kelab Kerjaya
0
1
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
1395
(96.3)
53
(3.7)
1408
(97.2)
40
(2.8)
1410
(97.4)
38
(2.6)
1419
(98.0)
29
(2.0)
1428
(98.6)
20
(1.4)
1438
(99.3)
10
(0.7)
29
(96.7)
1
(3.3)
30
(100.0)
-
180
(100.0)
178
(98.9)
2
(1.1)
176
(97.8)
4
(2.2)
176
(97.8)
4
(2.2)
177
(98.3)
3
(1.7)
179
(99.4)
1
(0.6)
29
(96.7)
1
(3.3)
30
(100.0)
30
(100.0)
30
(100.0)
-
609
(98.7)
8
(1.3)
598
(96.9)
19
(3.1)
602
(97.6)
15
(2.4)
604
(97.9)
13
(2.1)
611
(99.0)
6
(1.0)
606
(98.2)
11
(1.8)
2213
(97.3)
62
(2.7)
2214
(97.3)
61
(2.7)
2217
(97.5)
58
(2.5)
2229
(98.0)
46
(2.0)
2246
(98.7)
29
(1.3)
2253
(99.0)
22
(1.0)
Nota: Angka dalam kurungan ialah peratus;

(c)
Kursus ko-kurikulum kebudayaan

Hanya sekitar tiga peratus sahaja siswazah yang menyatakan
mereka
mengambil
kursus
ko-kurikulum
kebudayaan.
Kebanyakan mereka terlibat dalam kursus muzik tradisi sahaja

(Jadual 8.71). Secara keseluruhannya responden yang tidak
bekerja lebih aktif berbanding yang bekerja kecuali dalam
aspek alat muzik, drama dan teater.
121

Jadual 8.71: Penglibatan aktiviti ko-kurikulum kebudayaan mengikut status pekerjaan
Kebudayaan
Status*
Kelab Kebudayaan
0
1
Catur
0
1
Fotografi
0
1
Senilukis dan kraftangan
0
1
Permainan alat muzik tradisi
0
1
Kegiatan drama/teater
0
1
N
%
N
%
N
%
Bekerja
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
1444
(99.7)
4
(0.3)
1435
(99.1)
13
(0.9)
1401
(96.8)
47
(3.2)
1408
(97.2)
40
(2.8)
1413
(97.6)
35
(2.4)
1404
(97.0)
44
(3.0)
Bekerja sendiri Menyambung

pelajaran
30
176
(100.0)
(97.8)
4
(2.2)
30
(100.0)
180
(100.0)
30
(100.0)
174
(96.7)
6
(3.3)
172
(95.6)
8
(4.4)
168
(93.3)
12
(6.7)
178
(98.9)
2
(1.1)
30
(100.0)
29
(96.7)
1
(3.3)
30
(100.0)
Tidak bekerja
Jumlah
594
(96.3)
23
(3.7)
2204
(96.9)
71
(3.1)
613
(99.4)
4
(0.6)
611
(99.0)
6
(1.0)
588
(95.3)
29
(4.7)
600
(97.2)
17
(2.8)
602
(97.6)
15
(2.4)
2267
(99.6)
8
(0.4)
2250
(98.9)
25
(1.1)
2191
(96.3)
84
(3.7)
2205
(96.9)
70
(3.1)
2223
(97.7)
52
(2.3)
(d)
Kursus ko-kurikulum sukan dan rekreasi

Semua IPTA mempunyai kemudahan sukan yang mencukupi
untuk semua pelajarnya. Nampaknya bilangan siswazah yang
mengambil kursus sukan dan rekreasi adalah di bawah lima
peratus. Bilangan siswazah yang bekerja lebih aktif berbanding
siswazah yang tidak bekerja dalam semua aktiviti sukan kecuali
bola sepak dan hoki (Jadual 8.72).
122

Jadual 8.72: Penglibatan aktiviti ko-kurikulum sukan dan rekreasi mengikut
status pekerjaan
Sukan dan Rekreasi
Status*
N
Bekerja
Bekerja
Menyambung Tidak bekerja Jumlah
%
sendiri
pelajaran
Sains sukan/Asas pergerakan
sukan
0
1
Sukan rekreasi
0
1
Olahraga
0
1
Bola tampar
0
1
Badminton
0
1
Bola sepak
0
1
Bola baling
0
1
Bola jaring
0
1
Bola keranjang
0
1
Bola lisut
0
1
Golf
0
1
Hoki
0
1
Kelab ekspedisi/Kembara
0
1
Aerobik
0
1
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
1393
(96.2)
55
(3.8)
1400
(96.7)
48
(3.3)
1441
(99.5)
7
(0.5)
1418
(97.9)
30
(2.1)
1426
(98.5)
22
(1.5)
1419
(98.0)
29
(2.0)
1429
(98.7)
19
(1.3)
1424
(98.3)
24
(1.7)
1438
(99.3)
10
(0.7)
1437
(99.2)
11
(0.8)
1433
(99.0)
15
(1.0)
1433
(99.0)
15
(1.0)
1407
(97.2)
41
(2.8)
1436
(99.2)
12
(0.8)
28
(93.3)
2
(6.7)
29
(96.7)
1
(3.3)
30
(100.0)
30
(100.0)
30
(100.0)
30
(100.0)
29
996.7)
1
93.3)
29
(96.7)
1
(3.3)
30
(100.0)
30
(100.0)
29
(96.7)
1
(3.3)
30
(100.0)
28
(93.3)
2
(6.7)
30
(100.0)
174
(96.7)
6
(3.3)
178
(98.9)
2
(1.1)
179
(99.4)
1
(0.6)
174
(96.7)
6
(3.3)
174
(96.7)
6
(3.3)
178
(98.9)
2
(1.1)
175
(97.2)
5
(2.8)
176
(97.8)
4
(2.2)
178
(98.9)
2
(1.1)
180
(100.0)
175
(97.2)
5
(2.8)
178
(98.9)
2
(1.1)
179
(99.4)
1
(0.6)
179
(99.4)
1
(0.6)
594
(96.3)
23
(3.7)
600
(97.2)
17
(2.8)
616
(99.8)
1
(0.2)
609
(98.7)
8
(1.3)
599
(97.1)
18
(2.9)
603
(97.7)
14
(2.3)
611
(99.0)
6
(1.0)
607
(98.4)
10
(1.6)
614
(99.5)
3
(0.5)
611
(99.0)
6
(1.0)
612
(99.2)
5
(0.8)
607
(98.4)
10
(1.6)
601
(97.4)
16
(2.6)
613
(99.4)
4
(0.6)
2189
(96.2)
86
(3.8)
2207
(97.0)
68
(3.0)
2266
(99.6)
9
(0.4)
2231
(98.1)
44
(1.9)
2229
(98.0)
46
(2.0)
2230
(98.0)
45
(2.0)
2244
(98.6)
31
(1.4)
2236
(98.3)
39
(1.7)
2260
(99.3)
15
(0.7)
2258
(99.3)
17
(0.7)
2249
(98.9)
26
(1.1)
2248
(98.8)
27
(1.2)
2215
(97.4)
60
(2.6)
2258
(99.3)
17
(0.7)
123

8.9.5 Kegunaan pengetahuan aktiviti ko-kurikulum
Dalam aktiviti ko-kurikulum, terdapat banyak kurikulum tersembunyi
(hidden curriculum) yang diajar secara tersurat. Impaknya kepada
pembelajaran sosial dan perkembangan diri adalah tinggi. Bagi
siswazah yang dikaji, terdapat dua kemahiran yang dikatakan
membantu mereka mendapat pekerjaan daripada bahan yang diperoleh
semasa
mengikuti
kursus
ko-kurikulum,
iaitu
kemahiran
berkomunikasi, pembangunan kendiri, kepimpinan dan bekerja dalam

kumpulan (Jadual 8.73).
Jadual 8.73: Kegunaan pengetahuan aktiviti ko-kurikulum mengikut status
pekerjaan
Kegunaan KoStatus
N
Bekerja
Bekerja
Menyambung
Tidak Jumlah
kurikulum
Kemahiran komunikasi
(%)
0
1
Kemahiran berfikir
0
1
Kemahiran merancang
dan mentadbir
0
1
Lebih yakin diri dalam

pergaulan/pertuturan/
temu duga
Sifat kepimpinan
1
Berdisiplin
0
1
Ketahanan diri
(kecergasan
mental/fizikal
Menambah
pengetahuan/skil/
pengalaman
Kepentingan/cara
penampilan diri
0
1
0
1
0
1
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
1091
(75.3)
357
(24.7)
1248
(86.2)
200
(13.8)
1298
(89.6)
150
(10.4)
1306
(90.2)
142
(9.8)
1336
(92.3)
112
(7.7)
1389
(95.9)
59
(4.1)
1391
(96.1)
57
3.9)
1406
(97.1)
42
(2.9)
1401
96.8)
47
(3.2)
Sendiri
Pelajaran
Bekerja
27
(90.0)
3
(10.0)
24
(80.0)
6
(20.0)
28
(93.3)
2
(6.7)
27
(90.0)
3
(10.0)
28
(93.3)
2
(6.7)
28
(93.3)
2
(6.7)
28
(93.3)
2
(6.7)
30
(100.0)
-
129
(71.7)
51
(28.3)
150
(83.3)
30
(16.7)
165
(91.7)
15
(8.3)
166
(92.2)
14
(7.8)
162
(90.0)
18
(10.0)
168
(93.3)
12
(6.7)
171
(95.0)
9
(5.0)
171
(95.0)
9
(5.0)
176
(97.8)
4
(2.2)
453
(73.4)
164
(26.6)
509
(82.5)
108
(17.5)
533
(86.4)
84
(13.6)
574
(93.0)
43
(7.0)
572
(92.7)
45
(7.3)
576
(93.4)
41
(6.6)
590
(95.6)
27
(4.4)
586
(95.0)
31
(5.0)
603
(97.7)
14
(2.3)
28
(93.3)
2
(6.7)
1700
(74.7)
575
(25.3)
1931
(84.9)
344
(15.1)
2024
(89.0)
251
(11.0)
2073
(91.1)
202
(8.9)
2098
(92.2)
177
(7.8)
2161
(95.0)
114
(5.0)
2180
(95.8)
95
(4.2)
2193
(96.4)
82
(3.6)
2208
(97.1)
67
(2.9)
124

Sambungan Jadual 8.73.
Membantu mencari
pekerjaan
0
1
Sifat bekerjasama
0
1
Pendedahan alam
pekerjaan/pengalaman
0
1
Memotivasi diri (selfmotivation)
0
1
Sifat berdikari
0
1
Bersungguh dalam
pelaksanaan kerja
0
1
Etika ketika bekerja
0
1
Kemahiran penggunaan
ICT
0
1
Menambah
kenalan/hubungan/
jaringan
Sifat bertanggungjawab
1
Maklumat kerjaya
0
1
Perhubungan awam
0
1
Pendedahan konsep
keusahawanan/semangat
keusahawanan
Teknik ditemu duga
1
Berfikiran terbuka
0
1
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
1410
(97.4)
38
(2.6)
1412
(97.5)
36
(2.5)
1428
(98.6)
20
(1.4)
1426
(98.5)
22
(1.5)
1424
(98.3)
24
(1.7)
1432
(98.9)
16
(1.1)
1429
(98.7)
19
(1.3)
1427
(98.5)
21
(1.5)
1426
(98.5)
22
(1.5)
1433
(99.0)
15
(1.0)
1439
(99.4)
9
(0.6)
1436
(99.2)
12
(0.8)
1439
(99.4)
9
(0.6)
1439
(99.4)
9
(0.6)
1439
(99.4)
9
(0.6)
28
(93.3)
2
(6.7)
30
(100.0)
30
(100.0)
30
(100.0)
29
(96.7)
1
(3.3)
30
(100.0)
30
(100.0)
29
(96.7)
1
(3.3)
29
(96.7)
1
(3.3)
30
(100.0)
30
(100.0)
30
(100.0)
30
(100.0)
30
(100.0)
30
(100.0)
-
175
(97.2)
5
(2.8)
177
(98.3)
3
(1.7)
174
(96.7)
6
(3.3)
178
(98.9)
2
(1.1)
178
(98.9)
2
(1.1)
176
(97.8)
4
(2.2)
175
(97.2)
5
(2.8)
180
(100.0)
179
(99.4)
1
(0.6)
175
(97.2)
5
(2.8)
179
(99.4)
1
(0.6)
180
(100.0)
179
(99.4)
1
(0.6)
178
(98.9)
2
(1.1)
180
(100.0)
-
597
(96.8)
20
(3.2)
605
(98.1)
12
(1.9)
598
(96.9)
19
(3.1)
602
(97.6)
15
(2.4)
608
(98.5)
9
(1.5)
604
(97.9)
13
(2.1)
610
(98.9)
7
(1.1)
609
(98.7)
8
(1.3)
611
(99.0)
6
(1.0)
611
(99.0)
6
(1.0)
608
(98.5)
9
(1.5)
617
(100.0)
613
(99.4)
4
(0.6)
617
(100.0)
616
(99.8)
1
(0.2)
2210
(97.1)
65
(2.9)
2224
(97.8)
51
(2.2)
2230
(98.0)
45
(2.0)
2236
(98.3)
39
(1.7)
2239
(98.4)
36
(1.6)
2242
(98.5)
33
(1.5)
2244
(98.6)
31
(1.4)
2245
(98.7)
30
(1.3)
2245
(98.7)
30
(1.3)
2249
(98.9)
26
(1.1)
2256
(99.2)
19
(0.8)
2263
(99.5)
12
(0.5)
2261
(99.4)
14
(0.6)
2264
(99.5)
11
(0.5)
2265
(99.6)
10
(0.4)
125

8.9.6 Kegunaan pengalaman bengkel/seminar/persidangan
Secara keseluruhannya 70 peratus responden menyatakan mereka
pernah menghadiri bengkel, seminar ataupun persidangan semasa
mengikuti pengajian mereka. Kebanyakan mereka berpendapat,
bengkel, seminar dan persidangan ini dapat menambah pengetahuan,
berkomunikasi dan menambah keyakinan diri untuk mencari pekerjaan
(Jadual 8.74)
Jadual 8.74: Kegunaan pengalaman bengkel/seminar/persidangan mengikut

status pekerjaan
Komunikasi dan Keyakinan Diri
Bekerja
Sambung Bekerja sendiri Tidak bekerja Jumlah
pelajaran
a. Kemahiran berkomunikasi
b. Lebih berkeyakinan
bertutur/menghadapi temu duga
c. Pendedahan alam
pekerjaan/pengalaman bekerja
d. Membentuk personaliti/penampilan
diri/imej bersesuaian
e. Kemahiran berfikir
f. Memotivasi diri
g. Sifat kepimpinan
h. Menambah kenalan/jaringan
i. Harapan majikan terhadap calon
yang ditemu duga
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
Bekerja
Maklumat dan Kemahiran Berkaitan

Kerjaya
a. Kemahiran merancang/mentadbir
b. Pendedahan peluang pasaran
pekerjaan
c. Pengetahuan/prihatin terhadap isu
semasa
d. Kepentingan praktikal/pengalaman
bekerja
e. Teknik mencari pekerjaan
f. Kemahiran komputer/ICT
g. Kepentingan kesedaran
kemahiran/kebolehan diri
h. Kemahiran sesuatu bidang khusus
i. Etika bekerja
j. Pendedahan konsep/semangat
keusahawanan
k. Semangat berusaha
l. Meningkatkan kemahiran
158
(10.9)
97
(6.7)
85
(5.9)
70
(4.8)
58
(4.0)
35
(2.4)
19
(1.3)
6
(0.4)
8
(0.6)
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
38
(2.6)
32
(2.2)
31
(2.1)
24
(1.7)
20
(1.4)
13
(0.9)
9
(0.6)
9
(0.6)
11
(0.8)
6
(0.4)
5
(0.3)
8
(0.6)
25
(13.9)
15
(8.3)
14
(7.8)
7
(3.9)
9
(5.0)
4
(2.2)
2
(1.1)
3
(1.7)
-
4
(13.3)
2
(6.7)
3
(10.0)
1
(3.3)
2
(6.7)
3
(10.0)
1
(3.3)
-
65
(10.5)
53
(8.6)
49
(7.9)
33
(5.3)
27
(4.4)
28
(4.5)
6
(1.0)
6
(1.0)
3
(0.5)
Bekerja sendiri Menyambung Tidak bekerja

pelajaran
1
(3.3)
-
10
(5.6)
5
(2.8)
2
(1.1)
4
(2.2)
3
(1.7)
-
2
(1.1)
-
1
(3.3)
-
1
(0.6)
-
1
(0.6)
1
(3.3)
-
21
(3.4)
21
(3.4)
8
(1.3)
11
(1.8)
8
(1.3)
9
(1.5)
7
(1.1)
4
(0.6)
2
(0.3)
5
(0.8)
6
(1.0)
3
(0.5)
252
(11.1)
167
(7.3)
151
(6.6)
111
(4.9)
96
(4.2)
70
(3.1)
28
(1.2)
15
(0.7)
11
(0.5)
Jumlah
70
(3.1)
58
(2.5)
42
(1.8)
39
(1.7)
31
(1.4)
22
(1.0)
16
(0.7)
15
(0.7)
13
(0.6)
13
(0.6)
11
(0.5)
12
(0.5)
126

8.9.7 Skim latihan lepasan siswazah
8.9.7.1
Program yang diikuti semasa di IPTA adalah berbentuk

akademik dan menjurus kepada sesuatu disiplin. Bagi bidang
vokasional tertentu akibat daripada kemajuan teknologi,
siswazah biasanya perlu mengikuti beberapa kursus lain
selepas tamat pengajian. Berdasarkan kepada maklumat
dalam Jadual 8.75, sebanyak 42.5 peratus mengikuti skim
latihan
lepasan
responden yang
siswazah.
bekerja
Nampaknya,
lebih
ramai
menyatakan mereka pernah
mengikuti skim latihan siswazah.

Jadual 8.75: Penglibatan siswazah dalam skim latihan lepasan siswazah
Ikuti Skim
Tidak
Bekerja
N
%
N
%
Ya
8.9.7.2
740
(51.1)
708
(48.9)
Bekerja
sendiri
16
(53.3)
14
(46.7)
Sambung
pelajaran
122
(67.8)
58
(32.2)
Tidak
bekerja
431
(69.9)
186
(30.1)
Jumlah
1309
(57.5)
966
(42.5)
Terdapat pelbagai skim latihan yang dinyatakan oleh

responden kajian. Berdasarkan kepada maklumat yang
diperoleh dalam Jadual 8.76, ramai siswazah yang tidak
bekerja menyatakan mereka mengikuti skim latihan formal
yang dikendalikan oleh kerajaan seperti SSL, ICT dan SLG.
Siswazah yang bekerja pula menyatakan mereka mengikuti
skim yang tailor made.
8.9.7.3
Oleh sebab ramai responden yang mengikuti Skim Sangkut

dan Latihan, kajian ini juga cuba menilai keberkesanan skim
ini. Didapati hanya seorang yang menyatakan bahawa skim
ini tidak berkesan, tempoh terlalu singkat dan tidak memberi
peluang kepadanya menguasai bahasa Inggeris.
127

Jadual 8.76: Jenis skim latihan siswazah mengikut status pekerjaan
Skim Latihan/Kursus
Skim Latihan ICT

Skim Sangkutan Dan Latihan (SSL)
Skim Latihan Graduan (SLG)
Skim Sangkutan Pembantu Pengajar (SSPP)
Kursus Bahasa Inggeris
Kursus kemahiran komputer/ICT
Latihan dalam kamar (Chambering)
Skim Latihan Bahasa Inggeris
Graduate re-skilling scheme
Kursus seminar/keusahawanan
Skim Latihan ICT dan bahasa Inggeris
Kursus kontraktor asas binaan
Latihan/kursus pengurusan/perakaunan/percukaian
Skim latihan oleh majikan
Bengkel/kursus latihan kejuruteraan
Kursus ekonomi/Kewangan
Kursus pensijilan profesional
Kursus latihan perguruan/pensyarah
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
N
%
Bekerja
Bekerja
sendiri
Sambung
pelajaran
Tidak
bekerja
Jumlah
49
(3.4)
63
(4.4)
17
(1.2)
14
(1.0)
5
(0.3)
15
(1.0)
4
(0.3)
2
(0.1)
-
11
(6.1)
7
(3.9)
2
(1.1)
3
(1.7)
-
111
(18.0)
64
(10.4)
51
(8.3)
6
(1.0)
11
(1.8)
5
(0.8)
2
(0.3)
3
(0.5)
2
(0.3)
3
(0.5)
4
(0.6)
-
171
(7.5)
136
(6.0)
70
(3.1)
24
(1.1)
16
(0.7)
21
(0.9)
6
(0.3)
5
(0.2)
3
(0.1)
12
(0.5)
4
(0.2)
3
(0.1)
14
(0.6)
8
(0.4)
6
(0.3)
4
(0.2)
7
(0.3)
5
(0.2)
2
(6.7)
1
(3.3)
-
1
(0.6)
-
1
(0.6)
-
7
(0.5)
-
2
(6.7)
-
2
(0.1)
13
(0.9)
7
(0.5)
6
(0.4)
2
(0.1)
7
(0.5)
5
(0.3)
1
(3.3)
1
(3.3)
-
1
(0.2)
-
1
(3.3)
-
1
(0.2)
-
8.9.8 Kegunaan skim latihan semula dalam mencari pekerjaan

Walaupun responden bersetuju bahawa skim latihan semula berguna,
tidak ramai yang menyatakan bahawa kemahiran yang diperoleh
membantu mereka mendapatkan pekerjaan. Berdasarkan maklumat
dalam Jadual 8.77, dua kemahiran yang dianggap paling membantu
ialah skim latihan yang mendedahkan mereka kepada alam pekerjaan
dan kemahiran ICT.
Jadual 8.77: Kegunaan pengetahuan skim latihan semula
Kesan
Pendedahan alam pekerjaan
Kemahiran ICT
Kemahiran komunikasi
Menambah pengetahuan
Kemahian
pengurusan/pentadbiran
Keyakinan diri
Membantu mendapatkan pekerjaan (%)

9.4
7.4
4.1
3.5
2.0
1.0
128
9.0
Analisis dapatan kajian II: Temu bual kumpulan kecil fokus
9.1
Temu bual dengan siswazah: rumusan
9.1.1 Alasan siswazah mendaftar nama di bawah skim latihan
Mereka tidak mendapat sebarang pekerjaan sejak berijazah
(disebabkan pelbagai faktor).
Mereka telah mendapat pekerjaan (sambilan dan sepenuh masa)
tetapi meletak jawatan dan mendaftar di bawah skim latihan

dengan harapan akan mendapat pekerjaan yang lebih baik
dari segi pendapatan yang tinggi, lebih terjamin, dan
berdasarkan minat mereka.
Mereka telah bekerja atau menyambung pelajaran tetapi
mendaftar di bawah skim latihan untuk mendapatkan imbuhan

kewangan dan di samping itu disebabkan skim latihan ini
longgar maka ini membolehkan mereka bekerja dan belajar
secara sambilan.
9.1.2 Profil siswazah
Siswazah
dari bandar kecil mengalami masalah untuk
mendapatkan pekerjaan di bandar
masing-masing kerana
peluang pekerjaan terhad. Mereka tidak berupaya bekerja di

bandar besar kerana pendapatan tidak seberapa (sekitar RM500
hingga RM800). Siswazah yang berasal dari bandar besar
sanggup
menerima pendapatan yang rendah kerana mereka
tinggal di rumah sendiri.
Siswazah bumiputera Melayu daripada IPTA lebih cenderung
mencari pekerjaan di sektor awam.

129

Siswazah mencari pekerjaan yang lebih terjamin walaupun
pendapatannya rendah. Mereka sanggup meletak jawatan yang

bersifat sambilan atau bermusim (walaupun jawatan ini
menawarkan pendapatan yang lumayan) untuk menjawat
jawatan yang lebih terjamin.
Siswazah mencari jawatan pentadbiran berbanding dengan
bidang jualan.
Siswazah memilih pekerjaan yang berkaitan dengan bidang,
pengajian namun begitu terdapat juga yang berusaha mencari

pekerjaan lain kerana tidak berminat dengan bidang yang telah
mereka ikuti di IPT (meskipun terdapat peluang pekerjaan
dalam bidang ini).
Siswazah melakukan
sebarang pekerjaan, termasuk menjadi
pekerja kilang untuk menyara kehidupan.
Siswazah enggan
menerima pekerjaan yang dianggap tidak
sepadan dengan kelayakan mereka.
Siswazah sanggup berhenti sebagai guru tuisyen (walaupun
mendapat RM1,500 hingga RM2,000 sebulan) dan mendaftar

di bawah SSPP dengan harapan suatu hari nanti mereka akan
mendapat pekerjaan tetap.
Ramai siswazah beranggapan bahawa mereka gagal untuk
mendapat sebarang pekerjaan
kerana
pengalaman bekerja atau tidak ada
mereka tidak ada

orang dalam/orang
hubungan.
Ada siswazah yang beranggapan bahawa mereka
gagal
mendapat sebarang pekerjaan kerana didiskriminasi oleh bakal

majikan (dari segi gender, ras, atau bertudung).
130

Siswazah
gagal
mendapat
pekerjaan
kerana
beberapa
kekurangan seperti lemah dalam bahasa Inggeris, kecuali

siswazah UIA dan UiTM, dan siswazah bidang sastera tidak
ada kemahiran komputer.
Siswazah gagal mendapat sebarang pekerjaan, meskipun mahir
dalam bahasa Inggeris dan komputer, kerana terlalu memilih

kerja (dari segi lokasi, jenis dan gaji).
Siswazah bidang IT beranggapan pasaran untuk pekerjaan
dalam
bidang
penawaran
ini terlalu
sengit
persaingannya kerana
berlebihan, lagi pun mereka tidak memiliki
pengetahuan praktikal. Golongan ini berasa sukar mengikuti

perkembangan
yang
begitu pesat
dalam bidang ini
dan
mengalami masalah untuk belajar secara kendiri.
9.1.3 Pengalaman di IPT
Siswazah yang ditemu bual tidak begitu positif mengenai pengalaman

dan latihan yang mereka peroleh daripada IPT di Malaysia. Mereka
beranggapan;
Kursus terlalu bersifat teori dan berorientasikan buku teks.
Mereka belajar untuk lulus peperiksaan sahaja. Lazimnya

mereka menghafal nota-nota kuliah dan ini akan diluahkan
semula semasa peperiksaan.
Teknologi IT yang mereka pelajari di IPT tidak relevan kepada
keperluan di tempat kerja; sama ada terlalu maju atau sudah

ketinggalan (bergantung kepada jenis syarikat tempat mereka
bekerja).
Latihan industri dan
projek yang mereka jalankan semasa
mengikuti kursus tidak membantu mereka untuk mendapat

131

pekerjaan sebab latihan ini tidak dijalankan di tempat kerja atau
dijalankan dalam masa yang singkat sahaja.
Pensyarah tidak ada pengalaman industri.
Pensyarah menyuap pelajar supaya lulus peperiksaan.
Mereka belajar untuk lulus peperiksaan kerana beranggapan
jika keputusan baik secara automatik mereka akan mendapat

kerja yang baik juga.
Umumnya
mereka suka melepak semasa di IPT dan
mengunjungi kafe siber bersama rakan-rakan.
Mereka tidak menyertai aktiviti ko-kurikulum
IPT
kerana pihak
tidak mempunyai kemudahan yang mencukupi
dan
aktiviti terhad; selain itu mereka sudah banyak terlibat dengan

aktiviti ko-kurikulum semasa di sekolah.
Mereka lebih suka
belajar sendiri berbanding belajar dalam
kumpulan.
9.1.4
Perkara berkaitan skim latihan
Walaupun SSPP berguna kerana mereka mendapat peluang
untuk menyampaikan kuliah dan mengendalikan tutorial,

namun ramai berpendapat mereka tidak diberi peluang dan
kerap kali tidak diberi tugas. Jika diberi pun lazimnya mereka
diminta membuat kerja-kerja pejabat seperti membuat fotokopi
dan menyusun fail.
Latihan semula siswazah yang dikendalikan oleh PSDC
melibatkan pengurusan projek, pengurusan masa, kerja

berpasukan, dan organisasi kerja amat berguna kerana
132

kemahiran ini diperlukan oleh kebanyakan syarikat, khususnya
IKS.
.
9.1.5 Cadangan siswazah kepada IPT di Malaysia, khususnya IPTA
Siswazah berpendapat
IPT patut membenarkan siswazah
memilih bidang atau program yang mereka minati.
IPT juga patut membenarkan siswazah memilih bidang minor
(khususnya di UIA) dan tidak memaksa siswazah berminor

dalam bidang yang tidak mempunyai nilai pasaran, seperti
bidang pendedahan kepada Islam (IRK).
Program yang ditawarkan jangan terlalu berasaskan teks dan
menekankan teori, tetapi perlu dikaitkan dengan realiti dan

konteks.
Makmal dibuka selepas waktu pejabat untuk kegunaan pelajar.
IPT patut menyediakan perkhidmatan kerjaya kepada pelajar di
peringkat prauniversiti supaya mereka tahu bidang yang ingin

mereka ceburi.
IPT tidak seharusnya menawarkan bidang pengajian yang
terlalu mengkhusus, seperti kejuruteraan satelit yang tidak ada

prospek di Malaysia.
Perubahan yang fundamental mesti bermula di sekolah rendah,
kemudian di sekolah menengah dan seterusnya di universiti.

Pelajar menjadi mangsa pembelajaran bercorak hafalan dan
sistem sekolah yang berorientasikan peperiksaan.
133

IPT wajar meningkatkan program bahasa Inggeris dan memberi
peluang kepada semua pelajar untuk memperoleh kemahiran

ICT semasa di IPT.
aktiviti ko-kurikulum seharusnya melatih pelajar dalam aspek-
aspek seperti mengendalikan mesyuarat, berurusan dengan

masyarakat, kemahiran organisasi dan lain-lain.
9.2
Temu bual dengan majikan

9.2.1 Alasan siswazah tidak mendapat pekerjaan
Siswazah lemah dalam penguasaan bahasa Inggeris, khususnya
dari segi kemahiran berkomunikasi dalam bahasa ini.
Siswazah mengalami masalah untuk berkomunikasi dan tiada
kemahiran hubungan antara perorangan.
Siswazah tidak berupaya mengaplikasikan pengetahuan kepada
alam pekerjaan.
Siswazah tidak proaktif, tiada inisiatif dan mengalami masalah
untuk melaksanakan secara kendiri sesuatu arahan kerja.
Siswazah bermasalah dari segi sikap, terlalu memilih kerja,
tidak boleh bekerja dalam pasukan, tidak sanggup belajar

daripada pekerja bawahan, terlalu berkira, mementingkan
bidang tugas atau spesifikasi kerja semata-mata, mementingkan
heirarki dan status, dan berpandangan sempit.
Siswazah tidak realisitik kerana mendesak majikan membayar
gaji yang tinggi dalam keadaan ekonomi yang lembap.
134

9.2.2
Kualiti siswazah dan kemahiran yang ditekankan majikan semasa

sesi temu duga
Siswazah memenuhi keperluan bidang pekerjaan (bidang
pengajiannya sesuai).
Siswazah boleh menyesuaikan diri kepada kehendak dan
suasana kerja, dan mudah untuk dilatih semula sesuai dengan

keperluan industri dan syarikat.
Siswazah berkeupayaan berkomunikasi dalam bahasa Inggeris
di samping memiliki pencapaian akademik yang baik dan

pengetahuan teknikal.
Siswazah memiliki pengalaman dalam sebarang pekerjaan.
Siswazah memiliki pengetahuan am, kesedaran awam dan
sosial.
Siswazah memiliki kemahiran kepimpinan dan mengelola.
Siswazah bersikap proaktif dan berinisiatif.
Siswazah memiliki kemahiran hubungan antara perorangan,
yakni boleh bergaul dan bekerja sebagai satu pasukan.
Siswazah berpengetahuan tentang suasana tempat kerja, seperti
mengetahui tentang carta organisasi kerja, aspek pengurusan,

dan latar belakang syarikat.
Semua siswazah perlu ada kemahiran ICT.
135

9.2.3 Cadangan majikan kepada IPT
Pelajar perlu diberi kebebasan untuk memilih program.
Pelajar digalakkan bergaul dan berinteraksi dengan kumpulan
etnik lain supaya mereka mendapat pendedahan yang lebih

tentang kerja.
Penekanan terhadap peperiksaan perlu dikurangkan supaya
siswazah tidak terlalu sempit pemikiran mereka, dan terlalu

mementingkan gred semasa di IPT serta gaji semasa mencari
pekerjaan.
Pensyarah
kurangkan corak pembelajaran yang bersifat
menyuap dan menghafal tetapi pertingkatkan pertukaran

akademik dan intelek.
IPT perlu berusaha untuk menghasilkan individu yang serba
boleh (all-rounder).
IPT perlu memberi penekanan kepada kemahiran matematik
dan ICT.
Latihan industri/praktikal tidak perlu diberi markah.
IPT
perlu mengeratkan lagi hubungan universiti-industri
melalui taklimat dan taklimat semula sebelum dan selepas

latihan industri untuk manfaat semua pihak, melantik pensyarah
yang ada pengalaman industri, menyediakan latihan industri
atau sangkutan untuk pensyarah, dan menjemput penyertaan
industri dalam mereka bentuk bahan pengajaran program.
136
10.0 Analisis dapatan kajian III: Profil atribut psikologi responden

10.1
Pendahuluan
10.1.1 Tidak dapat dinafikan bahawa kajian pengaruh faktor luaran, seperti
aspek sosioekonomi, kemahiran dan pencapaian, terhadap fenomena
pengangguran sangat penting dalam usaha untuk mengurangkan
masalah pengangguran. Akan tetapi tinjauan faktor dalaman individu,
iaitu atribut psikologi dan kaitannya dengan fenomena pengangguran
dapat memberi kefahaman yang lebih mengenai cara seseorang
menilai dan membuat tanggapan terhadap diri sendiri dan ini
membolehkan
pembuat
dasar
merangka
dasar
yang
lebih
komprehensif.
10.1.2 Keadaan psikologi (psychological state) mempengaruhi tindakan

seseorang manusia. Keadaan ini mendorong, menggerak dan
merangsang peri laku manusia. Dengan meneroka atribut psikologi,
perancang dan pembuat dasar dapat mengatur strategi, program dan
perancangan yang lebih bermakna serta membawa perubahan yang
menguntungkan. Oleh sebab kajian ini mengkaji beberapa kumpulan
fokus, iaitu siswazah yang bekerja, tidak bekerja, menyambung
pengajian dan bekerja sendiri, atribut psikologi setiap kumpulan fokus
ini perlu dikaji supaya program susulan yang lebih sesuai dan mantap
dapat direncanakan.
10.1.3 Berdasarkan premis ini satu inventori profil atribut psikologi siswazah
telah dibina. Profil ini berbentuk penilaian kendiri dan ditadbir secara
berkumpulan. Dapatan daripada inventori ini berguna untuk diagnosis
dalam proses kaunseling kerjaya.
137

10.2
Dapatan Kajian
10.2.1 Atribut umum responden

10.2.1.1 Secara keseluruhannya, min bagi setiap kategori adalah
seperti berikut. Jika nilai 16 digunakan sebagai skor penentu
bagi kategori positif, maklumat daripada Jadual 10.1
menunjukkan bahawa semua kategori tersebut melepasi nilai
penentu yang telah ditetapkan, kecuali kategori mampu
menggunakan strategi pengaruh (min = 14.9). Jika nilai 12
digunakan sebagai skor penentu bagi kategori negatif,
maklumat daripada Jadual 10.1 menunjukkan bahawa hanya
kategori kerisauan (min 13.14) sahaja yang melepasi nilai
penentu yang ditetapkan.
Jadual 10.1: Min setiap kategori dalam inventori profil psikologi (n=561)
Inisiatif
Cekal
Mencari maklumat
Keyakinan diri
Ketegasan
Kemampuan menyakinkan orang lain
Sosialisasi
Asertif
Nilai-nilai
Kemahiran berfikir
Perubahan
Ketrampilan
Kerisauan
Perasaan negatif
Ciri - ciri kemurungan/kesedihan
N
561
561
561
561
561
556
556
556
561
558
558
558
560
554
554
554
560
555
555
555
555
555
Min
18.0410
19.6934
19.4456
20.6631
20.7576
19.5252
18.3327
18.6673
18.4011
16.7616
17.0233
16.6201
14.9000
18.2708
20.6264
21.6011
18.0750
16.7658
20.3045
13.1441
11.6919
11.6973
SD
3.03258
3.09067
2.79815
3.12574
3.12222
2.91459
3.29822
3.44779
3.64171
3.68541
4.06913
3.59070
4.01749
3.65150
3.13980
2.98969
3.65039
3.85981
3.06945
4.22312
4.66462
4.67136
10.2.2 Atribut siswazah yang bekerja dan tidak bekerja

10.2.2.1 Secara keseluruhannya, maklumat dalam Jadual 10.2
menunjukkan bahawa min kategori positif bagi responden
yang tidak bekerja lebih tinggi daripada min bagi responden
yang bekerja dalam 12 kategori kecuali dalam kategori
inisiatif (yang bekerja ialah 18.29, yang tidak bekerja ialah
138

17.77), melihat dan merebut peluang (yang bekerja ialah
19.80, yang tidak bekerja ialah 19.54), mencari maklumat
(yang bekerja ialah 20.72, yang tidak bekerja ialah 20.67),
berorientasikan kecekapan (yang bekerja ialah 18.39, yang
tidak bekerja ialah 18.29), kemahiran berfikir (yang
bekerja ialah 18.31, yang tidak bekerja ialah 17.84),
perubahan (yang bekerja ialah 17.21, yang tidak bekerja
ialah 16.37), dan ketrampilan (yang bekerja ialah 20.44,
yang tidak bekerja ialah 20.21). Min ketiga-tiga kategori
negatif bagi responden yang tidak bekerja lebih tinggi
daripada responden yang bekerja.
Jadual 10.2: Min, sisihan lazim dan nilai t bagi responden mengikut status pekerjaan
Profil
Inisiatif
Cekal
Mencari maklumat
Keyakinan diri
Ketegasan
Kemampuan menyakinkan orang lain
Sosialisasi
Asertif
Nilai-nilai
Kemahiran berfikir
Status
pekerjaan
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
Min
SD
signifikan
275
272
275
272
275
272
275
272
275
272
272
270
272
270
272
270
275
272
273
271
273
271
273
271
274
272
270
270
270
270
270
270
274
272
18.29
17.77
19.80
19.54
19.37
19.48
20.72
20.67
20.75
20.80
19.27
19.78
18.39
18.29
18.57
18.77
18.19
18.63
16.69
16.71
16.78
17.27
16.57
16.65
14.72
15.08
18.17
18.37
20.43
20.84
21.47
21.73
18.31
17.84
2.99
3.05
3.05
3.13
2.84
2.76
3.10
3.12
3.02
3.08
2.88
2.88
3.30
3.28
3.37
3.53
3.58
3.68
3.60
3.74
4.13
4.05
3.61
3.61
4.00
4.10
3.52
3.78
3.06
3.18
2.90
3.06
3.69
3.66
2.038
.042
.955
.340
-.477
.633
.191
.848
-.215
.830
-2.057
.040
.356
.722
-.702
.483
-1.438
.151
-.075
.940
-1.416
.157
-.205
.838
-1.043
.297
-.624
.533
-1.543
.124
-1.010
.313
1.477
.140
139

Sambungan Jadual 10.2
Perubahan
Ketrampilan
Kerisauan
Perasaan negatif
Ciri - ciri kemurungan/kesedihan
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
bekerja
tidak bekerja
272
270
272
270
272
270
271
270
271
270
17.21
16.37
20.44
20.21
12.61
13.69
11.22
12.19
11.23
12.20
3.63
4.06
2.92
3.24
4.13
4.33
4.50
4.85
4.49
4.86
2.548
.011
.842
.400
-2.980
.003
-2.396
.017
-2.420
.016
10.2.2.2 Berdasarkan nilai t, perbezaan yang signifikan diperoleh

dalam kategori inisiatif, komitmen terhadap perjanjian
kerja, perubahan, kerisauan, perasaan negatif dan
ciri-ciri kemurungan/kesedihan. Responden yang bekerja
mempunyai min yang lebih tinggi dalam kategori inisiatif
dan perubahan. Responden yang tidak bekerja mempunyai
min yang lebih tinggi dalam kategori komitmen terhadap
perjanjian kerja, kerisauan, perasaan negatif dan ciriciri kemurungan/kesedihan.
10.3
Kesimpulan
10.3.1 Semua responden didapati mempunyai profil yang melebihi min
penentu bagi kategori yang positif kecuali dalam kategori mampu
menggunakan strategi pengaruh. Ini menunjukkan bahawa golongan
yang bekerja dan tidak bekerja beranggapan diri mereka mempunyai
ciri-ciri yang serasi atau sesuai dengan kehendak dunia pekerjaan.
Walau bagaimanapun, tumpuan harus diberi kepada pembinaan ciriciri berkaitan dengan mampu menggunakan strategi pengaruh.
10.3.2 Bagi kategori yang negatif iaitu kerisauan, perasaan negatif dan
ciri-ciri kemurungan/kesedihan, terdapat min yang melebihi skor
penentu dalam kategori kerisauan. Terdapat perbezaan signifikan
antara responden yang bekerja dengan responden tidak bekerja dalam
ketiga-tiga kategori negatif ini. Golongan responden yang tidak
bekerja mempunyai min yang lebih tinggi daripada responden yang
bekerja. Ini menunjukkan bahawa golongan yang tidak bekerja
140

berkecenderungan berhadapan dengan masalah kesihatan mental jika
tidak mendapat pekerjaan.
10.3.3 Secara umum, respoden tidak bekerja memperolehi min yang lebih
tinggi daripada responden yang bekerja dalam 12 kategori atribut
positif kecuali dalam kategori inisiatif, melihat dan merebut
peluang,
mencari
maklumat,
berorientasikan
kecekapan,
kemahiran berfikir, perubahan, dan ketrampilan.
Perbezaan
yang signifikan dalam min diperoleh dalam kategori inisiatif,

komitmen terhadap perjanjian kerja, dan perubahan. Min
responden yang bekerja adalah lebih tinggi dalam kategori inisiatif
dan perubahan. Min responden yang tidak bekerja pula lebih tinggi
dalam kategori komitmen terhadap perjanjian kerja.
10.3.4 Jika dapatan ini berlaku di kalangan siswazah, maka peluang bagi
responden yang tidak bekerja untuk mendapatkan pekerjaan adalah
cerah. Golongan yang tidak bekerja harus berusaha meningkatkan ciriciri inisiatif dan penerimaan terhadap perubahan. Tumpuan juga boleh
diberi kepada ciri-ciri melihat dan merebut peluang, mencari
maklumat, kecekapan, kemahiran berfikir, dan ketrampilan.
10.3.5 Min yang tinggi di kalangan responden yang tidak bekerja mungkin
disebabkan mereka menilai diri lebih daripada realiti. Jika keadaan
psikologi ini wujud dalam diri seseorang, maka dia mungkin hidup
dalam dunia yang tidak realistik dan penilaian diri tidak selaras
dengan dunia pekerjaan sebenar. Mengikut pendekatan Humanistic
(Rogerian), seseorang harus mempunyai keselarasan dalam imej
kendiri
benar
dan
imej
kendiri
ideal.
Sekiranya
berlaku
ketidakselarasan antara dua imej ini maka akan wujud perasaan

ketidakpuasan dan tingkah laku disfungsional.
141
11.0 Kebolehgunaan tenaga responden (Employability): Analisis

logit.
11.1
Pengenalan
11.1.1 Analisis logit telah dilakukan ke atas empat ciri terpilih yang
menentukan kebarangkalian kebolehgunaan tenaga responden, iaitu
etnik, jantina, universiti dan bidang. Setiap variabel bebas di atas
mempunyai sekurang-kurangnya dua kategori. Logit akan memilih
satu kasus asas dalam setiap kategori sebagai asas untuk perbandingan.
11.1.2 Kasus asas berikut telah dipilih untuk setiap kategori variabel yang
dikaji.
Kasus asas memberikan nisbah bandingan yang tertinggi
berbanding dengan sebahagian besar kebarangkalian kes-kes lain

dalam kategori variabel masing-masing, kecuali bagi variabel jantina.
i).
Kasus asas kategori jantina perempuan.
ii). Kasus asas kategori etnik etnik Cina.

iii). Kasus asas kategori bidang bidang senibina, perancangan
bandar dan ukur (ramai responden dan bilangan yang menganggur
antara yang terendah).
iv). Kasus asas kategori universiti Universiti Tenaga Nasional.
11.2
Hasil analisis
11.2.1 Hasil analisis logit adalah seperti berikut:
1) Kebolehgunaan tenaga lelaki adalah lebih tinggi, 139 orang bagi
setiap 100 orang perempuan.
2) Kebolehgunaan tenaga bagi 100 orang siswazah etnik Cina
berbanding etnik yang lain ialah 40 (India), 25 (Bumiputera
Melayu), dan 20 (Bumiputera lain) (seperti dalam Jadual 11.1).
142
Jadual 11.1: Kebolehgunaan tenaga mengikut etnik

Kebolehgunaan tenaga
India
40
Bumiputera Melayu
25
Warganegara Malaysia yang lain
22
Bumiputera lain
20
Bukan warganegara
0
Etnik
3) Kebolehgunaan tenaga bagi 100 orang siswazah bidang senibina,

perancangan bandar dan ukur berbanding bidang-bidang lain ialah
>100 (perubatan dan pergigian), 24 (sastera dan lain-lain), dan 16
(sastera dan kemanusiaan) (Jadual 11.2).
Jadual 11.2: Kebolehgunaan tenaga mengikut bidang

Kebolehgunaan
Bidang
tenaga

Undang-undang
Kejuruteraan
Sains dan lain-lain
Teknikal dan lain-lain
Sains tulen
>100
69
62
46
33
28
24
20
19
16
0.7
4) Kebolehgunaan tenaga bagi 100 orang siswazah Universiti Tenaga

Nasional
berbanding
universiti-universiti
lain
ialah
>100
(Universiti Multimedia), 77 (UiTM), 74 (USM), dan 34

(UNIMAS) (Jadual 11.3).
143

Jadual 11.3: Kebolehgunaan tenaga mengikut universiti
Kebolehgunaan
Universiti
tenaga
Universiti Islam Antarabangsa(UIA)
Cawangan universiti luar negara
Universiti Malaysia Sarawak (Unimas)
(KuiTTHO)
11.3
>100
77
74
71
65
63
61
45
38
35
34
0.8
Anggaran dan pemerihalan parameter
11.3.1 Anggaran dan pemerihalan parameter adalah seperti dalam Apendik 1a

dan 1b.
12.0 Rumusan dan implikasi dapatan kajian

Dapatan daripada (a) kumpulan fokus, (b) pencarian kerja dan (c) profil atribut
psikologi diintegrasikan untuk menyingkap ciri-ciri responden siswazah.
Berikut ialah gambaran yang diperoleh daripada intergrasi tersebut.
12.1
Inisiatif
12.1.1 Berdasarkan dapatan tinjauan aktiviti mencari kerja, responden

menganggur mulai memohon pekerjaan selepas tamat pengajian. Akan
tetapi 33 peratus siswazah yang bekerja mula memohon kerja sebelum
mereka menamatkan pengajian. Dapatan ini selaras dengan dapatan
tinjauan umum yang mendapati bahawa bilangan permohonan kerja
yang dihantar oleh responden yang bekerja adalah lebih daripada 10
permohonan. Responden yang menganggur pula memohon kurang
daripada 10 permohonan.
144

12.1.2 Tinjauan aktiviti mencari pekerjaan juga dilakukan terhadap responden
yang telah pun mendapat pekerjaan tetapi masih lagi mencari
pekerjaan baru. Responden yang bekerja mengambil inisiatif meneroka
pasaran kerja untuk mencari kerja baru yang lebih baik. 70.8 peratus
responden yang bekerja menghantar resume kepada majikan. 62.7
peratus responden Melayu menghantar permohonan menggunakan
borang permohonan berbanding dengan siswazah Cina (17.2%) yang
tidak berbuat demikian. Ini menunjukkan mereka kurang inisiatif.
12.1.3 Data ini juga diperkukuhkan oleh dapatan daripada profil atribut
psikologi yang mendapati responden yang tidak bekerja kurang
inisiatif.
12.2
12.2.1 Tinjauan daripada aktiviti mencari pekerjaan mendapati bahawa

terdapat 70.8 peratus responden Melayu yang mencari pekerjaan
melalui Jabatan Perkhidmatan Awam, berbanding responden Cina 46
peratus dan India 38.1 peratus.
12.2.2 Ini selaras dengan dapatan kumpulan fokus yang menunjukkan ratarata responden Melayu mengharapkan pekerjaan daripada kerajaan.
Responden menganggur juga bergantung kepada kerajaan, bukan
sektor swasta untuk mendapatkan pekerjaan. Mereka juga tidak mahu
bekerja dalam bidang yang tidak sesuai dengan kelayakan mereka.
12.2.3 Analisis ekonomi mendapati sektor pekerjaan telah berubah daripada

sektor pentadbiran (kerajaan) kepada sektor perkhidmatan (swasta).
Nampaknya responden menganggur tidak searus dengan perubahan ini.
Mereka tidak mudah berubah dan keupayaan untuk berubah mengikut
arus adalah lemah.
145

12.3
Pemikiran negatif
12.3.1 Melalui temu bual dengan kumpulan fokus didapati bahawa responden
gagal untuk mendapatkan pekerjaan kerana kurang mempunyai
hubungan dan tiada pengalaman kerja. Mereka juga beranggapan
mereka tidak mendapat pekerjaan kerana ada unsur diskriminasi seperti
perempuan dan bertudung.
12.3.2 Responden yang tidak bekerja sering menyatakan sebab mereka tidak
mendapat pekerjaan kerana faktor luaran dan ini boleh membawa
kepada pemikiran negatif dan tanggapan yang tidak realistik tentang
perkara di sekitar mereka.
12.4
Cadangan umum
IPT perlu mengambil beberapa langkah, misalnya menyediakan kaunseling

kerjaya ataupun menubuhkan pusat penempatan kerjaya untuk
membantu pelajar meningkat kemahiran, sahsiah, minat dan nilai kerja
sejajar dengan dunia pekerjaan semasa. Mereka juga mesti membantu
pelajar meneroka peluang pekerjaan dalam pasaran kerja.
146
13.0 Isu-isu utama dan cadangan tindakan

13.1
13.1.1 Isu 1: Kesedaran bekerjaya (career awareness)
13.1.1.1 Kerjaya atau career adalah penting bukan sahaja kepada

seseorang individu tetapi juga kepada negara. Perancangan
kerjaya
yang
berkesan
seharusnya
mengambil
kira
kemampuan, dan aspirasi seseorang individu serta peluangpeluang yang wujud untuk menyalurkan kemampuan dan
mencapai aspirasinya. Perancangan kerjaya yang efektif bagi
seseorang individu juga efektif untuk negaranya. Dalam hal
ini, perancangan kerjaya yang baik bukan mengambil kira
kemampuan dan aspirasi seseorang individu sahaja, tetapi
juga
harus
mengambil
kira
keperluan
negaranya.
Perancangan ini dapat dilakukan dengan berkesan sekiranya

seseorang individu dibantu oleh anggota profesional yang
terlatih dalam bimbingan kerjaya. Perancangan kerjaya
individu yang teratur harus berlaku di peringkat awal
pendidikan, bukan di akhir alam pendidikan atau sejurus
sebelum seseorang memasuki dunia pekerjaan.
13.1.1.2 Dalam kajian ini, didapati bahawa responden tidak

mempunyai kematangan dari segi hal-hal kerjaya (career
immaturity). Ini ditunjukkan menerusi aktiviti mencari kerja
yang tidak seragam di kalangan responden. Tidak ramai
yang memulakan aktiviti mencari kerja sebelum tamat
pengajian. Keputusan ujian F yang tidak signifikan
menunjukkan pola yang sama di kalangan responden
daripada pelbagai latar belakang ekonomi. Walaupun
responden datang daripada keluarga yang kurang kukuh dari
segi ekonomi, aktiviti mencari pekerjaan mereka sama
147

dengan aktiviti mencari kerja di kalangan mereka yang
datang daripada keluarga yang kukuh ekonominya. Keadaan
ekonomi keluarga juga tidak mempengaruhi bilangan
permohonon pekerjaan.
13.1.1.3 Selain itu, bagi mereka yang memohon pekerjaan, mereka

masih lagi menggunakan saluran biasa seperti akhbar,
walaupun ramai yang memanfaatkan teknologi terkini,
melalui talian. Saluran Jabatan Perkhidmatan Awam (JPA)
tidak mendapat sambutan responden bukan bumiputera
seperti yang ditunjukkan oleh responden Melayu dan
Bumiputera lain. Kajian juga menunjukkan kebanyakan
saluran memohon pekerjaan yang ditanya di dalam borang
kajian tidak mendapat skor yang tinggi di kalangan
kumpulan etnik Cina. Mungkin mereka mempunyai saluran
lain untuk mendapat pekerjaan kerana peratusan responden
Cina yang belum mendapat pekerjaan kurang daripada
peratus responden daripada kumpulan etnik lain yang belum
bekerja. Dalam hal yang berkaitan, saluran yang sepatutnya
dimanfaatkan ialah saluran unit kerjaya atau temu duga di
dalam kampus.
13.1.1.4 Di samping itu, yang paling ketara ialah maklumat tentang

bidang pengajian yang tidak berkenaan dengan kerja yang
dilakukan oleh kebanyakan responden daripada pelbagai
bidang pengajian. Responden, terutamanya daripada bidang
sastera melakukan pelbagai pekerjaan, daripada kerani
sehinggalah kepada eksekutif jualan. Di samping itu, ramai
responden yang telah bekerja tetapi masih lagi mencari
pekerjaan lain. Ini mungkin kerana pekerjaan itu tidak serasi
atau sepadan dengan latihan yang diperolehnya semasa
pengajian, atau tidak sesuai dengan minat, personaliti, nilai,
dan
bakat
yang
dimilikinya.
Oleh
yang
demikian,
perancangan pemilihan bidang pengajian perlulah dilakukan

148

dengan berkesan sebelum seseorang memilih bidang
pengajian
masing-masing
di
universiti.
Badan
yang
bertanggungjawab dalam pemilihan pelajar ke universiti

juga harus menyelidiki tahap kesesuaian seseorang individu
dengan bidang yang dipohon dan dalam hal ini individu
mesti mempunyai tahap yang sepadan antara minat dengan
kemampuannya. Dalam hal ini dicadangkan agar borang
permohonan kemasukan ke universiti dan pemilihan
program pengajian di universiti, mempunyai satu bahagian
yang dapat menyemak aspek-aspek nilai, minat, personaliti,
dan bakat seseorang calon. Ini sangat perlu dilakukan agar
program yang ditawarkan sesuai dengan diri calon. Dengan
cara ini perancangan kerjaya untuk seseorang individu akan
lebih berkesan kerana individu dapat mengikuti pengajian
yang sesuai dengan diri sendiri dan keperluan semasa.
Begitu juga dengan perancangan sumber manusia. Universiti
sepatutnya melatih pelajar berdasarkan keperluan semasa
negara dan masa hadapan. Perancangan kerjaya yang
berkesan akan menghasilkan peluang pekerjaan yang sesuai
dari aspek bidang pengajian dan keperluan semasa negara.
Akhirnya, kedua-dua pihak, individu dan negara mendapat
pulangan yang diharapkan.
13.1.2 Cadangan 1: Unit Kerjaya

Berdasarkan dapatan kajian ini dan perbincangan di bahagian 13.1.1,
unit kerjaya perlu ditubuhkan di setiap IPT. IPT yang sudah ada unit
kerjaya perlu mengkaji semula atau mempertingkatkan peranan unit ini
sesuai dengan keperluan pelajar dan juga negara. Fungsi unit
kaunseling kerjaya bukan sahaja untuk membantu pelajar mencari
pekerjaan, tetapi juga untuk memenuhi fungsi-fungsi berikut:(a) Membina kesedaran kerjaya
i.
Unit kaunseling di universiti seharusnya berperanan lebih luas

dengan memberi tumpuan yang sama kepada kaunseling
149

kerjaya, selain menjalankan kaunseling personal. Kesedaran
tentang pentingnya kerjaya, kepentingan memilih kerjaya yang
sesuai, mengenal pasti nilai, minat, personaliti, dan bakat
seseorang
ialah aspek
yang penting
yang
sepatutnya
ditekankan oleh unit ini. Kajian ini menunjukkan bahawa

pelajar tidak mendapatkan khidmat kaunselor kerjaya. Dengan
demikian unit kaunseling perlu melakukan sesuatu untuk
memasarkan perkhidmatan mereka yang sebenarnya penting,
bukan sahaja untuk pelajar tetapi juga untuk hal-hal yang
berkaitan dengan perancangan sumber manusia negara. Ini
kerana pemilihan kerjaya yang tidak tepat akan menimbulkan
masalah kepada seseorang individu, dan kesannya akan
ditanggung oleh pihak majikan secara khusus. Ini akan
menimbulkan masalah produktiviti kepada negara secara
amnya.
ii. Unit kerjaya dicadangkan mewujudkan sistem Fail Kelayakan.
Fail ini berfungsi menyimpan rekod berkenaan penilaian dan
kemajuan pelajar. Pelajar yang berminat memiliki fail
kelayakan digalakkan membuka rekod mereka di unit kerjaya
bagi memudahkan perkembangan kerjaya mereka diikuti dari
semasa ke semasa oleh kaunselor di unit tersebut.
Unit
kerjaya juga boleh bertindak sebagai badan rujukan sekiranya

majikan
ingin
mendapatkan
maklumat
pelajar
yang
mempunyai rekod mereka di bawah sistem ini. Cara ini telah

lama dipraktikkan oleh kebanyakan universiti dan kolej di
negara-negara maju. Keberkesanan sistem ini telah terbukti
kerana mampu membantu membimbing pelajar menilai
kemampuan mereka dan seterusnya meletakkan kerjaya
mereka di landasan yang betul.
(b) Meneroka bidang pekerjaan baru
i.
Unit kerjaya haruslah sentiasa mencari alternatif bidangbidang yang ditawarkan, terutama bagi bidang-bidang yang
150

semakin mendapat sambutan.
Kekeliruan timbul apabila
pelajar tidak mempunyai pengetahuan terkini mengenai bidang

mereka. Ini memberi kesan terhadap pemilihan kerjaya yang
akhirnya menyebabkan mereka berada dalam bidang yang
tidak berkaitan dengan bidang pelajaran mereka.
Ini
dibuktikan dengan keputusan yang diterima oleh pelajar

Sastera/Kemanusiaan dan Sains.
Unit ini disarankan
membantu pihak universiti mendapatkan sokongan daripada

majikan atau institusi lain dalam bidang-bidang tertentu.
Dengan ini graduan dapat dibimbing untuk melihat bidang
kerja yang sesuai bagi mereka secara lebih luas dan berfikir
secara kreatif dalam mengaitkan bidang mereka dengan
permintaan pasaran.
(c) Menjalankan latihan yang berkaitan dengan aktiviti mencari

pekerjaan.
i.
Kajian menunjukkan bahawa walaupun seseorang memohon

pekerjaan atau menghadiri temu duga yang banyak, belum
pasti beliau akan mendapat pekerjaan. Ini berlaku mungkin
kerana (1) beliau tidak mempunyai kemahiran menguruskan
diri untuk temu duga, (2) beliau tidak dapat menyesuaikan diri
dengan keperluan dunia pekerjaan, atau (3) penampilan dirinya
tidak sesuai dengan keperluan dunia pekerjaan yang tertentu.
Oleh yang demikian, unit kaunseling bolehlah memainkan
peranan dalam hal-hal yang berkaitan dengan urusan
permohonan kerja, sebagai lanjutan kepada perkhidmatan
perancangan kerjaya yang disebut di atas. Unit kaunseling juga
boleh berperanan dengan lebih berkesan dengan cara
menyediakan maklumat yang perlu tentang dunia pekerjaan,
seperti trend dunia pekerjaan terkini dan masa depan,
keperluan semasa negara, perubahan dalam dunia pekerjaan,
dan peluang pekerjaan baru atau pekerjaan yang kurang
permintaan.
151

13.1.3
13.1.3.1 Mentaliti para pelajar terhadap unit ini perlu diubah dengan
cara mewujudkan interaksi antara pelajar supaya mereka
tidak beranggapan bahawa unit ini untuk mereka yang
bermasalah sahaja.
13.1.3.2 Program mentor antara bekas pelajar (alumni) dengan

pelajar patut diwujudkan supaya dapat dijadikan suatu
bentuk motivasi.
Program ini bertujuan menyediakan
platform kepada ahli alumni untuk bertukar-tukar pendapat

dan menceritakan pengalaman mereka dalam membentuk
kerjaya mereka sekarang.
13.1.3.3 Unit ini perlu mengambil pendekatan bertemu pelajar, bukan

menunggu pelajar. Dicadangkan supaya unit ini memberi
perhatian khusus kepada pelajar yang berpotensi untuk
diserapkan ke dalam dunia pekerjaan.
Ini juga dapat
membantu pihak universiti menawarkan pekerja yang

berkualiti pada masa depan.
Tindakan ini juga dapat
dijadikan cabaran kepada pelajar lain selain mewujudkan

suatu persaingan yang sihat dalam pelajaran.
13.2
13.2.1 Isu 1: Tahap kemahiran
13.2.1.1 Kebanyakan responden, sama ada yang bekerja atau

menganggur, memiliki kemahiran yang terbabit pada tahap
yang tinggi. Kebanyakan respons untuk setiap kemahiran
diberi respons baik atau sangat baik. Bilangan respons
tidak baik agak rendah. Namun, seperti yang diterangkan
di bawah, kemahiran yang mereka miliki tidak konsisten.
152

13.2.2 Isu 2: Kecenderungan kemahiran
13.2.2.1 Responden lebih cenderung terhadap kemahiran tertentu.

Contohnya, dalam aspek kemahiran berfikir, responden lebih
cenderung terhadap kemahiran yang bersifat umum, dan
kurang cenderung terhadap kemahiran yang bersifat spesifik.
Dalam aspek kemahiran berkomunikasi pula, terdapat lebih
kecenderungan
terhadap
kemahiran
bersifat
lisan,
berbanding penulisan.
13.2.3 Isu 3: Kesepadanan kemahiran yang dimiliki dengan kemahiran yang
13.2.3.1 Banyak kemahiran yang dimiliki selepas tamat pengajian di
IPT tidak selari dengan penggunaan kemahiran semasa
bekerja.
13.2.3.2 Ada kemahiran yang kurang diamalkan, tetapi merupakan

antara kemahiran yang paling penting semasa bekerja.
Antara kemahiran yang dimaksudkan ialah kemahiran
berkomunikasi dalam kumpulan yang mempunyai latar
belakang yang berbeza dan kemahiran mempelajari dan
mengaplikasi pengetahuan serta skil baru.
13.2.3.3 Ada pula kemahiran yang sangat digemari, tetapi merupakan

antara kemahiran yang kurang digunakan semasa bekerja
(berbanding kemahiran yang lain). Antara contoh yang
dimaksudkan
ialah
kemahiran
menulis
laporan
dan
menganalisis.
13.2.3.4 Lebih ramai responden yang tidak bekerja memiliki

kebanyakan kemahiran yang terbabit berbanding responden
yang bekerja, kecuali kemahiran dalam ICT dan beberapa
kemahiran berfikir.
153

13.2.3.5 Responden
yang
menganggur
menunjukkan
kurang
kecenderungan terhadap kemahiran berkomunikasi secara

penulisan. Penemuan ini konsisten dengan penemuan
tentang kemahiran bahasa yang menunjukkan kemahiran
penulisan dalam bahasa Malaysia dan bahasa Inggeris
merupakan kemahiran yang paling kurang dimiliki oleh
responden.
13.2.3.6 Penemuan ini juga konsisten dengan penemuan tentang

atribut psikologi siswazah yang menganggur. Dalam hal ini
didapati siswazah yang menganggur menilai diri mereka
lebih daripada realiti. Senario ini juga dapat digambarkan
daripada penemuan tentang kemahiran yang dimiliki oleh
siswazah.
Lebih
ramai
siswazah
yang
menganggur
mengganggap mereka memiliki kemahiran yang ditanya,

berbanding siswazah yang bekerja.
13.2.3.7 Responden yang menganggur juga tidak memperlihatkan

kecenderungan yang tinggi terhadap kemahiran yang penting
dalam bidang keusahawanan. Kebanyakan mereka memberi
kedudukan yang rendah terhadap kemahiran membuat
pembentangan, memimpin dan memotivasi kumpulan, dan
melakukan beberapa tugas serentak.
Boleh dirumuskan
siswazah yang menganggur kurang memiliki
ciri-ciri
keusahawanan.
13.2.4
Isu 4: Latihan praktikal/praktikum, ko-kurikulum dan skim latihan

lepasan siswazah
13.2.4.1 Pemendekan tempoh pengajian daripada empat tahun kepada

tiga tahun menyebabkan universiti tidak memberi tumpuan
kepada latihan praktikal, latihan ilmiah dan ko-kurikulum.
154

13.2.4.2 Walaupun latihan praktikal penting, tidak semua responden
menjalaninya untuk membolehkan mereka benar-benar
didedahkan dengan alam pekerjaan.
13.2.4.3 Skim
latihan
selepas
pengajian
mestilah
berbentuk
vokasional. Graduan yang bekerja banyak mengikuti skim

latihan yang berbeza dengan skim aliran utama.
13.2.5 Cadangan 1: Mengkaji semula komponen kemahiran yang selaras

dalam kurikulum
13.2.5.1 Pihak IPT boleh mengintergrasikan komponen kemahiran

yang relevan dengan tempat kerja dan keusahawanan ke
dalam program di universiti (akademik dan ko-kurikulum).
Pihak industri harus dilibatkan dalam proses ini, contohnya
pihak ini boleh diminta mengadakan ceramah kepada pelajar
tentang persekitaran pekerjaan atau menganjurkan lawatan
sambil belajar ke tempat-tempat bekerja. Ini akan memberi
pendedahan kepada pelajar tentang alam pekerjaan yang
sebenar.
13.2.5.2 Kerajaan boleh mewajibkan kursus kemahiran berfikir di

semua universiti. Kursus ini harus direka bentuk supaya
silibusnya selari dengan kemahiran berfikir yang digunakan
semasa bekerja.
13.2.5.3 Pensyarah mengikuti kursus-kursus kemahiran supaya

perkara yang dipelajari dapat dipindahkan kepada pelajar.
13.2.5.4 Kaedah pengajaran di universiti harus diubah suai supaya

menjadi lebih berorientasikan tempat bekerja. Contohnya
universiti boleh mewujudkan persekitaran pekerjaan dalam
155

proses pembelajaran. Ini akan membolehkan pelajar
memperoleh kemahiran yang lebih konsisten dengan
keperluan majikan. Untuk ini pensyarah perlu menjalani
kursus intensif mengenai teknik-teknik pengajaran yang
sesuai.
13.2.5.5 Penggunaan komputer dan internet harus dijadikan sebagai

kaedah pengajaran dan pembelajaran utama di universiti. Ini
akan menggalakkan pelajar menjadi lebih cenderung
terhadap teknologi komunikasi dan maklumat.
13.3
Kemahiran keusahawanan di kalangan siswazah:

13.3.1
Isu 1: Menerokai potensi bekerja sendiri.
13.3.2
Cadangan 1a: Menyemak

Usahasiswa (PPUS).
semula
Program
Pembangunan
Kerajaan perlu menyemak semula program keusahawanan yang

sedia ada di setiap IPTA, khususnya program di bawah Program
Pembangunan Usahasiswa (PPUS) yang mendapat peruntukan
daripada Kementerian Pembangunan Usahawan (KPUn). Semua
program tersebut hendaklah dinilai dari segi perlaksanaan,
penyeliaan dan keberkesanannya terhadap pembentukan atau
penerapan budaya keusahawanan di kalangan siswazah yang
menyertai program tersebut. Pada masa ini, program PPUS
dilaksanakan secara ad hoc, tidak secara tersusun dan tidak
menyeluruh. Dalam hal ini dicadangkan supaya setiap IPTA
menghantar laporan tentang program PPUS yang dilaksanakan di
IPT masing-masing untuk mengenal pasti masalah atau potensi
program tersebut pada masa akan datang. Berdasarkan kepada
laporan tersebut, satu rancangan bertindak perlu disediakan bagi
tujuan menyelaraskan semua aktiviti keusahawanan siswazah supaya
dapat memenuhi objektif program.
156
13.3.3
Cadangan 1b: Penyediaan prasarana keusahawanan di IPT.

Bagi tujuan mempergiatkan aktiviti keusahawanan, penyediaan
prasarana keusahawanan berpusat penting untuk mengelakkan
penyalahgunaan
premis
di
samping
memudahkan
aktiviti
pengawalan dan penyeliaan. Dari sudut ini dicadangkan supaya

setiap IPTA mewujudkan pasar pelajar dan siswazah yang ingin
menjalankan perniagaan dibenarkan menyewa ruang perniagaan
pada kadar bayaran yang minimum. Walau bagaimanapun, tapisan
(screening process) perlu dijalankan untuk mengelakkan orang luar
mempergunakan siswazah untuk menjalankan aktiviti perniagaan
mereka. Pentadbiran prasarana keusahawanan berpusat ini perlu
diletakkan di bawah seliaan Bahagian Hal Ehwal Pelajar atau
Pejabat Pembangunan dan Penyelenggaraan IPT masing-masing.
Satu garis panduan perlu dirangka sebelum siswazah dibenarkan
menjalankan aktiviti keusahawanan mereka. Antara lain garis
panduan tersebut perlu menyatakan kriteria tertentu dengan jelas,
seperti jenis perniagaan yang dibenarkan, tahap pencapaian
akademik siswazah, liabiliti perniagaan, kebersihan persekitaran,
kaedah pengambilalihan perniagaan (apabila siswazah menamatkan
pengajian mereka), laporan aktiviti secara berkala kepada Hal Ehwal
Pelajar (HEP) dan tindakan tatatertib yang boleh dikenakan
sekiranya siswazah gagal mematuhi garis panduan yang telah
disediakan.
13.3.4
Cadangan 1c: Perlantikan kaunselor keusahawanan.

Setiap IPT dicadangkan supaya melantik Kaunselor Keusahawanan
yang berwibawa untuk memberi khidmat nasihat keusahawanan dan
bimbingan secara percuma kepada siswazah yang berminat untuk
menjalankan
perniagaan.
Walau
bagaimanapun,
Kaunselor
Keusahawanan tidak dibenarkan terlibat sama sekali dalam

perniagaan yang dikendalikan oleh siswazah. Di samping memberi
khidmat nasihat keusahawanan, Kaunselor juga boleh menganjurkan
157

bengkel atau lawatan ke premis perniagaan di luar kampus untuk
meningkatkan kemahiran siswazah di samping dapat menjana idea
perniagaan yang lebih inovatif.
13.3.5
Cadangan 1d: Tabung Keusahawanan Siswazah.

Masalah modal untuk memulakan perniagaan sering menjadi
penghalang kepada siswazah yang berminat untuk berniaga. Dalam
hal ini dicadangkan supaya satu tabung atau dana keusahawanan
diwujudkan untuk membolehkan siswazah membuat pinjaman
jangka pendek dengan caj perkhidmatan yang rendah. Tabung
pinjaman ini hendaklah berbentuk geran, bukannya pinjaman biasa
(loan). Pengurusan tabung ini hendaklah dilaksanakan secekap
mungkin untuk mengelakkan pinjaman tidak dibayar (nonperforming loans). Satu garis panduan hendaklah disediakan bagi
tujuan ini. Garis panduan tersebut perlu menyatakan dengan jelas
beberapa isu penting seperti had pinjaman, kaedah pembayaran
balik, perjanjian pinjaman dan peraturan berkaitan dengan kegagalan
membayar balik pinjaman. Dana permulaan boleh disediakan oleh
pihak IPTA sendiri (melalui tabung HEP) atau Kementerian
Pembangunan Usahawan.
13.3.6
Cadangan 1e: Program Anak Angkat Usahawan.

Pihak IPT juga boleh menganjurkan program anak angkat usahawan
dan dalam program ini siswazah yang berminat boleh ditempatkan
bersama-sama usahawan tempatan semasa cuti semester. Program
ini dijangka dapat menerapkan nilai dan budaya keusahawanan
kerana siswazah dapat menimba ilmu keusahawanan daripada ibu
atau bapa angkat mereka. Mereka juga akan dapat mempelajari asas
pengurusan perniagaan yang spesifik dalam bidang yang diceburi
oleh ibu atau bapa angkat mereka.
158

13.3.7
Cadangan 1f: Pertandingan keusahawanan dalaman dan antara

IPT.
Pertandingan keusahawanan dijangka akan dapat menarik minat
lebih ramai siswazah untuk melibatkan diri dalam bidang
keusahawanan. Pertandingan ini boleh dijalankan setahun sekali.
Pada peringkat permulaan, setiap IPT boleh menganjurkan
pertandingan di IPT masing-masing. Juara pertandingan dari setiap
IPT pula akan memasuki pertandingan di peringkat nasional (antara
IPT). Di samping itu, pertandingan Rancangan Perniagaan Terbaik
(Best Business Plan) boleh juga dianjurkan pada setiap tahun.
Pemenang pertandingan ini boleh mendapatkan pembiayaan
daripada mana-mana institusi kewangan penaja.
13.3.8
Cadangan 1g: Penggubalan kurikulum keusahawanan.

Setiap IPT dicadangkan menggubal satu kurikulum bersepadu
keusahawanan yang diterapkan dalam setiap jurusan. Kurikulum
yang merentas bidang pengajian perlu diwujudkan supaya peluang
untuk mempelajari subjek keusahawanan akan terbuka kepada
semua pelajar fakulti pengajian. Pihak Kementerian Pendidikan
disarankan supaya membentuk satu jawatankuasa untuk menggubal
kurikulum yang sesuai yang dapat diselaraskan di semua IPT.
Apabila kurikulum sudah digubal, kurikulum berkenaan sepatutnya
menjadi salah satu kurikulum teras di setiap IPT dan bukan
kurikulum opsyenal. Penekanan dalam kurikulum keusahawanan
perlu lebih berteraskan pendekatan praktikal berbanding teori, dan
ditawarkan secara berterusan kepada semua peringkat pengajian,
yakni peringkat diploma, ijazah sarjana muda, sarjana dan doktor
falsafah.
Walaupun
kurikulum
tersebut
bersifat
akademik,
kurikulum ini perlu menjuruskan siswazah supaya bekerja sendiri

apabila mereka menamatkan pengajian.
159

13.3.9
Cadangan 1h: Penggubalan ko-kurikulum keusahawanan.

Di samping menyediakan kurikulum teras, pihak IPT juga
dicadangkan supaya memulakan aktiviti ko-kurikulum untuk
membolehkan siswazah yang berminat mempamerkan bakat
keusahawanan mereka. Mata kredit tidak perlu diberikan, memadai
dengan penilaian sama ada lulus atau gagal. Kegiatan ko-kurikulum
ini boleh dijadikan sebagai unsur tambahan kepada kurikulum
teras/wajib.
Pendekatan
ko-kurikulum
seharusnya
bersifat
amali/praktikal.
13.3.10 Cadangan 1i: Kursus kemahiran kepada siswazah yang akan

menamatkan pengajian.
Siswazah yang akan menamatkan pengajian boleh ditawarkan untuk
mengikuti kursus kemahiran tertentu, (seperti latihan Majlis Latihan
Vokasional Kebangsaan [MLVK]) mengikut minat masing-masing
dengan yuran kursus yang berpatutan. Kursus ini hendaklah
berbentuk praktikal dan jangka masanya tidak melebihi tiga bulan.
Kursus tersebut boleh menjadi pelengkap kepada siswazah yang
ingin bekerja sendiri. Antara kursus yang dicadangkan termasuklah
kursus dalam bidang IT (memasang dan membaik pulih komputer,
pemprosesan data, membina pangkalan data, membangunkan laman
web, e-perdagangan dan sebagainya.), kontraktor (awam, elektrik,
lanskap, pembersihan kawasan, penyelenggaraan pendingin hawa
dan sebagainya), peruncitan (francais, pasar raya hiper, jualan
langsung dan sebagainya), teknikal (automotif, reka bentuk,
perancangan bandar, reka bentuk dalaman dan sebagainya), khidmat
perundingan (peguam, arkitek, akauntan dan sebagainya), kemahiran
berasaskan teknologi (usahawan tekno, usahawan bio, usahawan
siber, robotik, kad pintar, penerbangan dan sebagainya), dan
pemprosesan hasil pertanian, dan kemahiran pengurusan hal ehwal
keagamaan.
160

13.3.11 Cadangan 1j: Sokongan dan penglibatan pihak pengurusan IPT.
Demi memantapkan perlaksanaan program keusahawanan siswazah
di IPT, sokongan dan penglibatan berterusan daripada pihak
pengurusan IPT sangat diperlukan. Dalam hal ini dicadangkan setiap
IPT menubuhkan Unit Keusahawanan masing-masing untuk
menyelaras semua aktiviti keusahawanan siswazah. Keusahawanan
ialah agenda nasional yang diberi penekanan oleh pihak kerajaan
dan dengan demikian wajar pihak IPT melaksanakannya di IPT
masing-masing agar kemelut yang melanda siswazah menganggur
dapat dikurangkan, walaupun tidak dapat dihapuskan. Laporan
aktiviti keusahawanan setiap IPT perlu dibentangkan dalam
mesyuarat bersama Naib Canselor atau Timbalan Naib Canselor
bagi menjelaskan tujuan dasar dan menentukan arah tuju program
keusahawanan siswazah di peringkat nasional.
13.4
Atribut psikologi: Ke arah siswazah yang berkualiti
13.4.1
Isu 1: Ketidakpekaan tentang realiti tempat bekerja dan harapan

pekerjaan
13.4.2
Cadangan 1a: IPT perlu mendidik semula mahasiswa supaya peka

tentang realiti tempat bekerja dan harapan pekerjaan, realistik dalam
penilaian keupayaan dan potensi mereka berbanding dengan peluang
atau pilihan pekerjaan, bersifat terbuka dalam menilai diri sendiri,
mengakui kelemahan dan kekurangan, dan seterusnya berusaha
untuk mengatasinya.
13.4.3
Cadangan 1b: IPT perlu melantik seorang kaunselor untuk setiap

500 mahasiswa dan peranan kaunselor ini adalah seperti berikut:-
(a) Menjalankan ujian psikologi terhadap mahasiswa untuk

memastikan mereka mempunyai imej sendiri yang realistik.
161

(b) Memberi perkhidmatan kaunseling kepada individu dan/atau
kumpulan sebagai suatu strategi campur tangan.
(c) Menjalankan penilaian kerjaya dan kaunseling untuk membantu

mahasiswa memadankan kecekapan, personaliti, minat, dan
nilai dengan pilihan program dan kerjaya.
13.5
Hubungan dan peranan kerjasama antara Institusi Pengajian Tinggi

(IPT) dan industri dalam pembangunan tenaga manusia mahir/terlatih
13.5.1
Isu 1: Kurangnya sinergi antara IPTA dengan pihak swasta/industri.
13.5.2
Cadangan 1: Penubuhan satu forum atau jawatankuasa bersama

antara IPT dengan pihak industri antara lain mempunyai tujuan
berikut: Memberikan
penjelasan
membincangkan
kandungan
lanjut
program
dan
seterusnya
akademik
yang
disediakan kepada siswazah di IPT (Khususnya untuk

bidang-bidang yang tiada badan profesional).
Merangka program berbentuk kemahiran ringan secara
kerjasama antara IPT dengan pihak industri supaya dapat

memenuhi keperluan bakal majikan.
Menyediakan pangkalan data bakal graduan yang berpatutan
untuk tujuan penempatan kerja.

Bekerjasama
untuk mendapatkan insentif rebet cukai
daripada kerajaan untuk program latihan kemahiran ringan.
14.0 Ke arah siswazah + +

14.1
Siswazah dalam bidang-bidang yang lazim dikategorikan sebagai Generalist

(sebagai contoh siswazah sastera dan kemanusiaan, dan sains sosial yang
telah dilengkapi dengan pengetahuan dan kemahiran umum berkaitan dengan
pekerjaan) dan Generalist Plus (sebagai contoh siswazah sains tulen yang
162

telah dilengkapi dengan pengetahuan dan kemahiran umum dan khusus
berkaitan dengan pekerjaan), mendapati amat sukar untuk memasuki pasaran
buruh dan menggunakan kemahiran dan keupayaan mereka berbanding
dengan kelompok Occupational Generalist dan Occupational Specialist.
14.2
Untuk mengatasi masalah pengangguran di kalangan siswazah dalam

Kelompok Generalist dan Generalist Plus kurikulum bidang-bidang berkaitan
perlu bersifat seimbang, iaitu ada elemen penekanan secara eksplisit kepada
pembangunan kualiti personal dan kemahiran praktikal.
14.3
Dalam kata lain, kurikulum yang bersifat seimbang perlu mengurangkan

penekanan kepada keperluan subjek semata-mata dan meningkatkan
penekanan kepada keperluan jangka panjang pelajar. Dalam hal ini pekerjaan
dan perkara-perkara berkaitan dengan tempat bekerja merupakan satu
daripada beberapa keperluan yang dimaksudkan.
14.4
Dalam keadaan ekonomi yang pesat berkembang dan diikuti oleh proses
transformasi struktur pengeluaran dan pekerjaan, cadangan-cadangan seperti
di atas boleh menyumbang kepada kemunculan kelompok siswazah
Generalist
Plus
Plus.
Kelompok
ini
akan
menonjolkan
ciri-ciri
peribadi/kemahiran dan bidang pengajian yang selaras dengan dunia

pekerjaan.
14.5
IPT tidak boleh menganggap masalah pengangguran di kalangan siswazah ini

sebagai satu fenomena yang akan berlaku pada ketika tertentu sahaja. IPT
perlu mendapatkan maklum balas secara berterusan daripada siswazah dan
juga majikan tentang objektif kursus-kursus yang ditawarkan.
14.6
Matlamat akhir IPT ialah untuk menghasilkan siswazah yang berkeperibadian,

berilmu, berteknologi dan berkemahiran (elemen + +).
163
Status
bekerja
Pintasan
[JANTINA=1]
[JANTINA=2]
[ETNIKR=1]
[ETNIKR=2]
[ETNIKR=4]
[ETNIKR=5]
[ETNIKR=6]
[ETNIKR=7]
[BIDANGR=1]
[BIDANGR=2]
[BIDANGR=3]
[BIDANGR=4]
[BIDANGR=5]
[BIDANGR=6]
[BIDANGR=7]
[BIDANGR=8]
[BIDANGR=9]
[BIDANGR=10]
[BIDANGR=12]
[BIDANGR=15]
[S17R=1]
[S17R=2]
[S17R=3]
[S17R=4]
[S17R=5]
[S17R=6]
[S17R=7]
[S17R=8]
[S17R=9]
[S17R=12]
[S17R=15]
[S17R=18]
[S17R=19]
Apendik 1a: Anggaran parameter

B
Ralat
Wald
Standard
3.548
.873
16.506
.326
.107
9.264
0
.
.
-1.371
.156
77.293
-1.590
.273
34.042
-.920
.306
9.028
-1.510
.739
4.180
-21.342
.000
.
0
.
.
-1.806
.843
4.591
-1.111
.844
1.733
-.379
.900
.177
-1.409
.875
2.591
19.327
.000
.
-2.568
.950
7.304
-1.657
.871
3.620
-.778
.865
.809
-1.288
.857
2.261
-.485
.853
.323
-1.588
1.648
.929
0
.
.
-.298
.255
1.368
-.462
.246
3.531
-2.478
.295
70.758
-.968
.237
16.722
-.492
.241
4.174
-.346
.278
1.558
-.266
.268
.986
-1.070
.312
11.766
-1.040
.488
4.541
-.788
.230
11.759
19.468
.000
.
-.433
1.174
.136
0
.
.
df
Sig.
Exp(B)
1
1
0
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
1
0
.000
.002
.
.000
.000
.003
.041
.
.
.032
.188
.674
.107
.
.007
.057
.368
.133
.570
.335
.
.242
.060
.000
.000
.041
.212
.321
.001
.033
.001
.
.712
.
1.385
.
.254
.204
.398
.221
5.387E-10
.
.164
.329
.685
.244
247490733.613
7.669E-02
.191
.459
.276
.616
.204
.
.742
.630
8.388E-02
.380
.612
.707
.766
.343
.353
.455
284980355.811
.648
.
164
Apendik 1b: Pemerihalan parameter
Status kerja
Bekerja/Tidak bekerja
Jantina
[JANTINA=1]
[JANTINA=2]
lelaki
Perempuan (kasus asas)
Status Etnik
[ETNIKR=1]
[ETNIKR=2]
[ETNIKR=4]
[ETNIKR=5]
[ETNIKR=6]
[ETNIKR=7]
Bumiputera Melayu
Bumiputera lain
India
Warganegara Malaysia yang lain
Bukan warganegara
Cina (kasus asas)
Bidang pengajian di peringkat ijazah sarjana muda

[BIDANGR=1]
[BIDANGR=2]
[BIDANGR=3]
[BIDANGR=4]
[BIDANGR=5]
[BIDANGR=6]
[BIDANGR=7]
[BIDANGR=8]
[BIDANGR=9]
[BIDANGR=10]
[BIDANGR=12]
[BIDANGR=15]

Undang-undang
Sains tulen
Sains dan lain-lain
Kejuruteraan
Teknikal dan lain-lain
Senibina, perancangan bandar dan ukur
(kasus asas)
Nama institusi pengajian tinggi yang menganugerahkan ijazah sarjana muda

[S17R=1]
[S17R=2]
[S17R=3]
[S17R=4]
[S17R=5]
[S17R=6]
[S17R=7]
[S17R=8]
[S17R=9]
[S17R=12]
[S17R=15]
[S17R=18]
[S17R=19]

(KUITTHO)
Universiti Islam Antarabangsa (UIA)
Universiti Malaysia Sarawak (UNIMAS)
Cawangan universiti luar negara
Universiti Tenaga Nasional (kasus asas)
165
Apendik 2
SENARAI AHLI PASUKAN KAJIAN
Ketua
Profesor Dr. Morshidi Sirat
Pengarah
Institut Penyelidikan Pendidikan Tinggi Negara
Ahli
Profesor Madya Dr. Abd. Aziz Buang
Fakulti Pengurusan dan Pembangunan Sumber Manusia
Universiti Teknologi Malaysia
Profesor Dr. Abd. Majid Mohd. Isa
Sekolah Pendidikan dan Pembangunan Sosial
Universiti Malaysia Sabah
Profesor Madya Dr. Ambigapathy Pandian
Pusat Pengajian Ilmu Kemanusiaan
Profesor Madya Dr. Moha Asri Abdullah
Profesor Madya Dr. Mohamed Dahlan Ibrahim
Pusat Pembangunan Usahawan Malaysia (MEDEC)
Universiti Teknologi MARA
Dr. Mohd. Haflah Piei
Timbalah Pengarah
Malaysian Institute of Economic Research (MIER)
Profesor Madya Dr. Molly N.N. Lee
Pusat Pengajian Ilmu Pendidikan
Dr. Munir Shuib
Profesor Madya Dr. Rosni binti Bakar
Sekolah Ekonomi
Universiti Utara Malaysia
166
Profesor Madya Dr. Rujhan Mustafa

Timbalan Dekan, Fakulti Ekonomi dan Perniagaan
Universiti Malaysia Sarawak
Pen. Profesor Dr. Shukran Abdul Rahman
Timbalan Dekan, Bahagian Kemasukan & Rekod
Universiti Islam Antarabangsa Malaysia
Cik Siti Zubaidah A. Hamid
Timbalan Pendaftar, Hal Ehwal dan Pembangunan Pelajar
Profesor Madya Dr. Susie See Ching Mey
Pusat Pengajian Ilmu Pendidikan
Profesor Madya Dr. Wan Ahmad Kamil Mahmood
Pengarah, Bahagian Pembangunan Korporat
Pegawai Penyelidik
Cik Azlin Nita Kamardin
Cik Haslina Arshat
167

Kajian Pengangguran Di Kalangan Siswazah

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Kajian Pengangguran Di Kalangan Siswazah

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

Isu-isu utama kajian

Pendekatan dan metodologi

Data dan analisis data: Kadar respons dan kebolehpercayaan

Pengangguran di kalangan siswazah: Rangka kerja ekonomi

Analisis dapatan kajian 1: Responden melalui pos

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

Variabel yang mempengaruhi aktiviti

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

8.6.2.7 Negeri dan bandar tempat responden

Analisis dapatan kajian II: Temu bual kumpulan kecil fokus

Analisis dapatan kajian III: Profil atribut psikologi responden

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

Atribut siswazah yang bekerja dan tidak

Kebolehgunaan tenaga responden (Employability): Analisis logit

Rumusan dan implikasi dapatan kajian

Isu-isu utama dan cadangan tindakan

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

Cadangan 1j: Sokongan dan penglibatan

Hubungan dan peranan kerjasama antara Institusi

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

Meskipun kajian ini berfokus kepada masalah pengangguran di kalangan

Isu-isu utama kajian

Banyak yang telah diperkatakan tentang ciri-ciri siswazah yang diperlukan

Apakah hakikat ciri-ciri siswazah yang dimaksudkan?

Apakah langkah-langkah yang telah, sedang dan perlu diambil oleh

Selain peluang pekerjaan di sektor awam, di sektor swasta dan di

Objektif kajian ini adalah seperti berikut:(a)

Untuk mengkaji pola, corak dan punca masalah pengangguran di

Untuk menganalisis perkaitan profil siswazah yang menganggur dan

Untuk menentukan profil siswazah mengikut perspektif majikan.

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

Untuk menentukan tindakan yang perlu diambil oleh IPT bagi

Dalam konteks pengangguran di kalangan siswazah yang telah berijazah pada

Isu dalaman IPT, iaitu perkara-perkara yang bersangkutan dengan

Isu luaran, iaitu keperluan bagi memenuhi kehendak pasaran dan

Polisi kerajaan, dalam hubungannya dengan pihak swasta dan

Seterusnya, kajian ini akan mencadangkan tindakan-tindakan berbentuk

Pendekatan dan metodologi

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

5.2.1 Metodologi kajian

Untuk mendapatkan sample kajian, tinjauan melalui pos suatu

(b) Temuduga dengan kumpulan kecil fokus seperti berikut:

Pihak majikan seperti badan profesional, MEF, FMM, dan

384 inventori dihantar kepada sampel yang tidak bekerja.

397 inventori dihantar kepada sampel yang bekerja.

Selain penghantaran secara pos, inventori ini juga diberikan

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

Soal selidik melalui pos

Soal selidik untuk temu bual kumpulan fokus

Pembinaan Inventori Atribut Psikologi

Untuk tujuan pengisahan profil ini satu instrumen telah

Kesahihan item dan kategori serta kebolehpercayaan item

Data dan analisis data: Kadar respons dan kebolehpercayaan

Soal selidik melalui pos

Temu bual kumpulan fokus

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)

Profil atribut psikologi siswazah

Maklumat tambahan: Pengalaman penyelidik

Pemprosesan dan analisis data

Pengangguran di kalangan siswazah: rangka kerja ekonomi

Beberapa cadangan/langkah timbul daripada perbincangan tentang isu dan

National Higher Eduacation Research Institute (IPPTN)