Professional Documents
Culture Documents
neT|<XeTT\T
(Fundamental Principles of
Sankaravedanta)
X+sy<+ neT|<XeTT\T
10
11
12
kj
T H&T. jTq <#q eTT> |]# qT&T&T nqTq~
nqTuy qTksyT q jTTjT jTTq~. eTq+<] duyT njTTq
eTq eeVeTT> q<qTq~ m|&L& jTTqTueeTT\
deTeTT <T ` nqT < eT #|e\dq~ <T.
11. e{ kseTsTT #\<T. |&T <V|]qT&
+&T# <V byT q sH $<V eTT \T>TT+~. nqT y~+#T
y]+= > jTTHsT. JeqT >DeTjTT, $<V eTTjT eTTKeTT
jTjT, #| y<T\T |&TL& HsT. JeqT d<eTT
` nqTq~ eTTKeTT njT dod eTqTq~ $T<_eqee TjTT
X jTTqTue eTT\b+~+ #|+q #sT\eTeTTq ~
$sT<sTT jTq~. |& eTq d+ks<T'KeTT $T<e eTqdT
e#TqT nqT #sT\eTeTTq +es#|q eTeTT\jTT
$sT<yT nsTT jTTq$ nqTq~ dweTT.
#sT\T u~+#T y<+eTT q~ b<T, ~ s<T
nqTeTT qe\+_+ jTT+&TqT. ysT X , jTT, nqTue eTTq
b+<T>& \T>TqT B #|+#<sT. n+<T# eTqeTT y y
#| \sy < +eTT jTT e\> XyjTTC\eTT\qT
eTqeTT+<T |{ uj
T eTT *+#T yUq|kqeTT\ dy V|&
yTTyT T< X+su > e <T\T eT uweT+<T sj
T eTT #dj
T Tq
y<+eTTH XeDeTT #jT e\jTTqT. #sT\T @|jT qT nqTd]+
@$<e TT> eTeTeTTqT nqTue eTTq VT=qTqT #dH sqT<
eTT+<T #|+#T |jT +#<q T.
14
15
16
17
18
19
CqeTT
X+su > e <T\T nqTd]+q y<+k+|<jTeTTq $T>
y<+T\ d+|<jTeTT\ q |sdsy \DeTTqT d+ |eTT>
#|qsTTq~. |&T y<+eT+<T #|q CHCqeTT\>T]+
$#s e TT # j T e\d j T Tq~. nsTT < + f y T T<
CqCqeTT\qT $#seTTq rdT=qT neXeTT.
quT |{q|&T y& yTT< H\T |#jTTqT. e
qH Hqyd |dy & H+#T |< =+<]jT+<Tqf. s
V+~ jTeTTbT # ]+~jTeT |#jT TqT. y |XeTTqT
20
21
22
23
24
5. nqTue$XweTT\T
CqeTTq +~jTeTT\T, eTqdT k<q yT HjTjTT y{
jT{ || + #eTTqT ee TT =+es *d=qe#TqjT +es
*d= qsTTq~. jT{ $wjT eTT\qT *jTT +~jTeTT\qT
k<qyT> +~jTeTT\ HsT> #q< k<qeTT> #dT =
< <seTT +~jT >=#seTT = |<seTT\qT }V+jT
\TdT=qe#TqT, $<e TT> Cqk<q +~jTeTT\H |< qeTT>
|j +#T=qTysT |eDy<T\|+#T=+<TsT.
|e DeTT\jT+<T | e TTqT ee TT |=qysT eTq<X
eT+<T #s\|+#T=+<TsT. +~jTeTT\ eTqeTT #HeT
*+#T =q<+jT eTT<T. eTsTu $TjT+<T <seTT> q&T
m+&ee\ sT eTT> sT<T. n& eTq *qZ ~ d]jT e CqeTT
<T. n~ e{ u+ ($T<CqeTT, $|CqeTT): XeTT
\es e TT>qTq~ n, eTq q & T j T u +j T .
l+<+<seTT |&jTTq &TqT beTTjTT, ds|X eTT
< < j T y T s j T T# T q eTT | | qT y + & j T qT u +
dT|d < e TsTTq~. n+<T#H +~jTeTT\e\ eTq CqeTT u+j,
j<sy n >TsT|T seTT e\djTT+&TqT n n|&
#|qsTTq~. |eTT> # seTT<s XsTT+q s
jT<sCqeTT \T>TqT. Te+{ |CqeTTqT nqTueeTjT
25
26
27
28
29
30
6. nqTueeTT
| e DeTT # y T q <H j T < s e T | e Dy< T \T
|=+<TsT. nsTT |e DeTTjTT $wjT eTTq y]H ]=]
eTu< e TTq~, |eDeTT\ X~d+ ysT s eTTqT |j +#>s T :
s $wjT eTT eT u< e TTq< #| qsTTq~.
|eDeTT+fq | yTTnsTTq CqeTTjTT <seTTqT
$#seTTq |eDy<T\T rdT=q<T . nqTue yT n |eDeTT\
eeV s e TTq | H~. nqTu e eTTj T T < s e TT +&
|e Deeu|eTT }|] rdT=qT M\T>T . $<e TT> +&T#
B nqTue eTqT|sT qseT>T M\T<T. eqq# B
| P sqTu e eT | \ Tee# T . l X + s u > e < T \ ys T
|seseTTjTT CqeTT uedTejTT $wjTyT +&T#
V&d nqTue eT+< |s ekqeT>TqT. n+<T# Cdj
T +<T
e{ X<TH |eDeTT<T, nqTuy<T\T L& |eDeT
<w + HsT. y] eTeTTqT $qy] me]Hds ~jTTeTH#T qT.
sE nqTueTTjTT $wjTeT+<T +=+ $#seTT
#jTT<eTT, +~jTeTT\T |yTjTeTsTTjTTq |<seTT\qT eeTT
\TdT=qTqT. +~jTeTT\qT eTqdT \TdT=q>\<T. nqTuey
31
32
33
34
|+|Cj
T T#Tqq < < n+T (ds) +&<T .
+e\ #|q~ eTq+<]dueeTTqT >T]+jT, B @
Xd|eDeTTq XsTT+#e\dq|<T. <+jT eTq
nqTue yTnsTT q~. yX ~ H *jTT<T n MTs|sH
#| qsTT >TsTs<T (*jT<T ) nqTq~ <e\ *dq< n<Hq T
|&| #| #Tq nqTue eTTw n XsTT+#T=q+&
C> d|dTw|\qTq~ eTq+<] nqTueeT eTqeTT
*dqyseTTM{ eTqyT nqTu$ +#T#THeTqT|&T L& M{kj
T q
eTq ds|eTTjTT <seTTH eqT nqT#THeTT.
nqTueeTT\ +es nqT d]V<T<T, nqTueeTT n{
y|+#T=jTTq~. njT nqTue yT nsTTjTTq~. <+f ysT >
@ {jTTq H<T. >Tq< X+s#sT\T <jT
eTqeTqdT VT=qTqT #|HsT. eTqeTT n+sTKeTTqT
(|*#|qT) d+b~+#T= y]nqT>V eTT nqTue eTTjTT
eTTqT qT>= <qT\eT>T<TeTT> :
35
7. |seeVseTTqq
<syTq nqTueeTT
|eD, |yTjTeeVseTTqT nqTueeTTjTT <seTT
<e# T qqT < * d =q s TTq~. sE L &
nqTue eTTqT>T]+ $#seTTH b&+#e\dq~>qTq~. sEL&
nqTueeTTqT>T]+#T $#seTTH b&+#e\dq~>qTq~.
eeVseT+<T CqeTT @$<eTT> \T>TqT ? +~jTeTT\
$wjT d++<y T q eeTT y{CqeTT *beqT. eTqeTT &H
36
37
38
jTeV]+#<q T. nsTTHH e sT ? Cj
T T ds|eTT @$<e TT>
+&TqT ? n> +~jTeTT\T msT>e, eTqdTmsT>~. $<e TT>
q|{L eTq +~jTeTT\T, eTqdT q$ nqT$wjTeTT
=~>L& d+XjTeTT<T. n+<T# CHq HqT Cq sDeTTq
+~jTeTT\T eT]jTT eTqdT ` M{q{ msT>Tq~ mesT ?
nqT< msT>T#Tq msTjTT ksyTT{ jTTq~. n<
nqTueeTqTq~. nqTueeTTjTT \eTT#H +~jTeTT\T,
eTqdT eT ybseTTqT #jTT#Tq$. $,jTeTTqT >TsTw
d+uwDeTT<s H|qTwT $<eTT> ssTT+q~. Hw +
||w+ eTq ' q bD '|<eTT '|jTT 'Hw+
y#$Te+e< # X+<y jTT ( 1`1) me] #eeTT
|]eTsTT eTqdT q $wjTeTT\| |&T#Tq~? eTTKbDeTT
me]# |]eTsTT |> ] +Tq~ ? me] # &
e\qT qT\T e{ T# T Hs T ? # ]+~j T eTT\qT
X+~jTeTT\qT $\j+T <e&T mesT ? n n& w& T
n&T>TqT. < >TsTe q de<q$T~. Xd X+ eTq
keTHjT< y#Vy#+dbDd bD' #wXs eTT#Bs '
|k<eT ue ( ` 1`2).
e n&T>T#Tq <e&T XeTTq Xe TT, eTqdTq eTqdT,
y y, bDeTTq bDeTT, #e ` M{jT+<T ` HqT,
H~ nqT n_eqeTTqT e~* eeVseTTqT+& e\ bsTTq
$y\T neTT\>T<TsT.
eeVseTTq+<T n{ eTT<seTT>qTq Cs|yT
n$< *eTsTTq<T. m+<Tq> <V+~j<T\jT+<T HqT H$
` nqT n_eqeTT +& C C\&T. n$< *eTsTTq
39
40
41
8. ned\jT+<Tq
n$jqTueeTT
43
44
45
46
47
9. ]XwyTq
+es eTqeTT +~jTeTT\T, eTqdT ` s+&T eTeT
ybseTTqT #jT T <seTT>qTq nqTue eTTqT >T]+ $#seTT
#d eHeTT. nqTue ds|yT nsTTH&T. jTqjT+<T @
$XweTT\T e. jTq ]sT&T, n+T&T, @ XeTT\#q
| j T eTT\ # q $w s T ] +# T M\T y& T ` n
XsTT+HeTT.
eTT+&|wT ds|eTTqT \T| CqeTTqT |s$<
n |\T#T#Tq~. Xq&qTy&T n+^sdT |PE& @ <
m]qsTT >+jT *dq>TqT ? n n&q|&T
48
49
50
51
52
54
55
56
57
58
11. CeTT
y < + e TTj T T < w j T +< T s s D u eeTTqT
s|D#jTyTq~. sjT|Ps e sDyT (seTTq
|PsseT+< jTeTeTT +&e\dq~ sDeTT) n ]\T
#|sD\DeTT X<eTT<T. m+<Tq> \eT VeTTjTT
syT nsTTjTTq~. \eTT, XeTT, yjTTe yTT<\>T y{q{
|seyT |sesyTq <syTjTTq~. X~jTq
>+jT T < seTT, nq> &Tq+<T #T beTTe $T<udyT
nsTTq~. B+{ |se yTq d<yT j
T TH&T. sDyT
seTT> #T #Tq~. sDeT+< nse T+< sDyTj
T Tq~ nqTq>
y<+ rsqeTT. & ssD$#seTTqT \T|<e TT.
sE <w eTTqT >T]+ $#eTT#<eTT |d< y T q Je
>T]+ XjT+<T @wV <cdc, X, | , sds TTeTH, u<,
s, $CH |sT w' (| 4`9) n e]+q~. <w (##Ty&T), |
(ydq ##Ty&T), u< (msT>Ty&T), s (#jTTy&T), ` T j
+~jTeTT\jTT | #jTT# $CH <w, X `
yTT<\>T |sT eq$. $<yTq |sT j +~jTeTT (e\)
eqy n Vd bDHe bDHeTue ! e<H y |X +X
XDH X+ eHH= eTqkqd s HeHe ( 1`4`15) X
jT eTq| #T#Tq~. eT+<T sjTTeT
d++<eTT +& =&T, us, n\T&T nqT$<eTTq |sTe#T
nqTq~jT |s jT+<T @ {jT |Psds|eTTqT
e]+|C\<qTq~jT eTq *djT q~. > <w,X `
yTT<\>Tq$ js\e\ e#THeTeTT\>T # n$
59
61
62
12. neTeTT
CjTT eTT eseq ds|yT neT yT jTTq~
n |wT #| q~. <e\T neTsTjT T+<Ts Xd eT+<Tq~<
? nsTT y] neTs eTT eTTKyTq neT eTT <T. VQBs \eTT
es +&Tq~ nqT nseTTjTT neTseT~. dT&T
HjTT bdq b+<T neTs eTTqT n&q s nq
<s<q<s <qkY Y ! nq u# uy#
jT Xd < < (.1.2.14) <s <s eTT\ +fq ssDeTT+fq
uu$wY \eTT\+fq e\qTq eTTH H #| n
neTeTTjTT CqeTTqT *jTCjTeT eTT<eqT
y&T=H&T ! je\T&T q us*<] q <qeT+j TT (d)
|+|{ |se TV+d> be\jTTqqT=q|&T yT sTT nqT |< us
d\d+|<\ L&q u$TjT+jTT <=]q# HqT<
63
64
14. |d+VseTT
sE + e s # | q $w j T eTT\ | d + V s e TTqT
#jTe\dq~> qTq~. X+su>e<T\T y<+$#seTTq+{
nqTueyT |<qyTq< #|HsT q <sCkj$Te X <jT
65
66
67
68
70
71
72
73
74
17. V $CqeTT
C <+ q$< (*d=# <eTT H < T ) nqT n_jT T\
e#qeTT eTqdT #T+f q<+jT n~rjT edT e
@s&TqT. n+<T# < *d=q# n{ \TdT=q>T qT.
n djT+> d<e T>TqT B \TdT=qT>H eTT+&| Tq+<T
dqT u>y=C ds$T<+ $C+ ue |PE& ! @ <
\TdT=+f <+jT *d=qT n>TqT ? n Xq&T n+^sdT
n&q< #| q~.
& *d=qT n+f @$T ? eT+<T qT\T =
$w j T eTTqT y s T y s T > ms T > T | s e TT> | s e TTqT
\TdT=qTjT n]e ? +~jTeTT\+<T @< < $wjT eTTqT
# eTqeTT msT>T q|&T eTqdTq+<T $seTT \T>TqT.
eTqdT eTqeTT edTe\qT msT>Tq|&T = edTeqT msT>Tq|&T
L& eTq|P] eTqd $jTTeT>TqT. n<qeTTq eT] @
|<seTTqT *jTT eTqdT XeTT beqT. += edTeqT
*d=qeqq | $wjT eTTqT e<*jT = edTeqT eTqdT
75
76
77
78
80
81
82
83
84
85
86
87
19. V$<
eTqeTT sEesL nqTue eTTH nXsTT+ ds|eTTqT
>T]+#T $<qeTT\H \TdT=qT# e#T#THeTT. q{sE X
|d < e TsTTq eTd nqT yeTT jTT n_bjTeTT nqT|ue eTTq
#T=qT |seTTqT >T]+ $#seTT #jTTTHeTT. |{ =+<sT
y<+T\T eTd nqTq~ |<X yeTjT, nV+Vd nqTq~
nqTue yeTjT yeTT\qT $&BjTTTHsT. >TsTyqy&T e
VyT n <V ]+#TqT. w&q y&T HqT VyT n \TdT=qTqT
` nqTq~ eTT. nsTT s+&T yeTT\ nqTueyT <seTT
nqTueeT+< M{ CqeTT |sekqeTT #+<e\jTTeT. <wH
s+&+{ @ y\eTT +&H +&<T. (H <T)
r sE nV+Vd nqTyeTTqT >T]+ = $#seTT\qT
MTeTT+<T |f<qT. $#seTT L& neXeTT> nqTueeTTH
|< qeTT> |T=q~. V ds|eTTqT msT> be# eTqeTT
|]q s|yT jTTHeTT nqT nH~ u+ eTqjT+<T H\=q~.
eTqeTT V ds|\yT n *d=q eseTT # ~ \>TqT.
eTqeTT dss>T<TeTT. $< $<\ ds| seTT\qT
V<sDeTT +&eT+<T T e]+q~.
V y <eT> nd <qyTyyY nV+Vd kY
dseTv\Y < j <yH+ |jTT< d @e <ue <D+
< eTqTcD+ < XqwseT<e' ||< V+ eTqTsue +
dsX ~<eT|] jT @e y<V+ Vd d <+ ds+
ue dVq <yXHu X Vc+d ue n< j
H+ <eeTT|d HkeH V+eTd qdy< jT< |X se+ d
88
<yHyT (1.4.10)
& dseueeTT VeTTq mT ejTT+&TqT ? VeTT
@$TjT msT>H dseT nsTTq< eTqL& nT m+<T
s<T ? VeTTL& eT]jTT eTTqT msT>T# H
ds ueeTTqT b+<qT nq> += eTTq mT dsueeTT
ejTT+&q~? nqT|X yTT\TqT. n|&T eTT @
eT]jTT< msT>T#, eT]jTT{ L& + ysT <
*d=qT# dseTTqT b+~q~ ? n |eTT\ esTd
n+T +& beqT. qT mT $|=qe\jTTqT ? nqT X+
& de<qeTTqT #| q~.
VeTT eT]jTT< \TdT= dseT nsTTq~ nqT
yeTT\ nsseTTH |T=qT# eq~. bd &T
bd<eqT HqT nqT ueq <qeTT #dq# <e du eyT
e#Tq y<eT+<T #|q~. > eTqeTT dss|yTq VeTTqT
HH n <+ kseTTqT b+<e\jTTqqT X |>
nseTTqT *+#T=qT# \T>TqT. edTd T <T.
q<+jT VyTTf. n< eTq+<] jTTq~. VeTqTq~
eTq+f ysT <T . n~ bd ds ueeTTqT, CqeTTjTT \eTT
y+H b+<qT. Cq \eTTH jTq TT><eT+<Tq nV+
eTqTsue +dsX nqT yTT< q eT+eTT\qT |fqT.
& nCqeTTbe, CeTTe#T, nsVeTTqT e<T\T,
VeTTqT |{+#T=qT ! nseTT \>T, ds eTT
b+<T`nqT s+&T |Tq\T \T>e` n+<s |& &
Vds|\T> nsTTjTTHsT. dsT\ nsTTHsT, C qeTT
\_+#T yeT<e TTwe eTqeTT L& eTVMsTq TTw
89
90
20. dTwbeTT
y<+eT+<T #| q ueTqTue eTT eTq n\e&T dTw|
jT+<T dsT \ nqTue eT+<Tq q dueeTTqT >T]+ eTs\
eTs\ ++#T #T+&e\jTTqT. y~sT\ +q<esH
nqTueeTT <sTT+#e\dq~> jTTq~. n+<T# sE
nedj
T T ds|eTTH eTTUjTeTT> $#seTTq rdT=+<eTT.
$CH dV <y X ds ' bDu d+|w jT
<s+ y<jT jTdT keTd ds ' dsyTy$yX |.4.
~ |X|wT q+<T >sTZ || <TTw #| q > d+>V
yeTT, dTw|jT +<T $CH +&<T . +~jTeTT\, y{ n~cq
91
92
93
94
97
98
99
100
101
102