Professional Documents
Culture Documents
Saytay Bakanl
Performans Bilgisi
Denetimi Rehberi
Nisan 2013
ANKARA
T.C.
SaYITAY BAKANLII
PERFORMANS
BLGS DENETM REHBER
Nisan 2013
ANKARA
Belge Ad:
Versiyon No:
2013/1
Versiyon Tarihi
Nisan 2013
Sunu
Yeni kamu mali ynetimi anlaynda hesap verme sorumluluunun ve saydamln artrlabilmesi
amacyla kurumsal performansn llmesi yaklam n plana kmaya balamtr. darelerin ama
ve hedeflerini faaliyetler yoluyla hayata geirmelerinde kendilerine tahsis edilen kaynaklarn etkin,
ekonomik ve verimli kullanm bu yeni srecin en nemli unsuru haline gelmitir.
Bu anlay dorultusunda Saytayn da denetimdeki rol deimitir. Dzenlilik denetimlerinin
yan sra ynetsel sorumluluk balamnda idarelerin hazrlad plan ve programlarn (ama ve
hedefler, faaliyetler ve performans hedefleri balamnda) deerlendirilmesi grevi performans
denetimi yetkisi ile Saytaya verilmitir. Performans ynetimi ve denetimi yaps gerei yeni yntem
ve tekniklerle srekli gelien bir sretir. Kurumsal ama ve hedeflere ulama performans ve kurum
faaliyetlerinin yaratt etkinin amalanan etkiyle karlatrlmas bu kapsam iinde ele alnmtr.
INTOSAI Denetim Standartlar (ISSAI 100-40): Performans denetimi; c) Denetlenen kurulularn
hedeflerine ulamas ile ilgili performans etkinliinin denetlenmesi ve faaliyetlerin yaratt gerek
etkinin amalanan etkiyle kyaslanarak denetlenmesini kapsar.
INTOSAI Denetim Standartlar (ISSAI 100-45): Yksek Denetim Kurumlar, performans lmlerinin
geerliliini denetlemek iin teknikler gelitirmeye almaldr.
INTOSAI Denetim Standartlar (ISSAI 100-46):Denetilerin giderek genileyen denetim rolleri,
denetlenen kuruluun makul ve geerli performans ltleri kullanp kullanmadn deerlendirmek
iin denetilerin yeni teknikler ve metodolojiler gelitirmelerini gerekli klacaktr. Denetiler, dier
disiplinlerdeki metodoloji ve tekniklerden faydalanmaldr.
Kurumsal dzeyde performans bilgisi denetimi, idarenin plan ve program belgelerinin
nda izleyecei yolu ortaya koyan ama ve hedefleri ile bte uygulamas sonucunda ortaya kan
faaliyet sonularnn performans gstergeleri erevesinde llmesi eklinde yaplr. Bu ereve
iinde performans bilgisi denetimi sonucu hazrlanan denetim raporu idarenin dnem sonundaki
performansn balangtaki hedefleriyle karlatrarak ortaya koyar.
Performans bilgisi denetimi sonucu hazrlanan denetim raporu kurumsal performansn objektif
bir erevede bamsz bir bak asyla deerlendirilmesi asndan nem tamaktadr. Denetim
raporlar hesap verme sorumluluunun etkin ilemesini salamann yan sra idarelerin performans
ynetimi srelerinin iyiletirilmesine de nemli katkda bulunacaktr.
Bu rehber performans bilgisi denetimine ynelik olarak mevcut kamu mali ynetim sistemi
ve uluslararas iyi uygulama rnekleriyle tutarl bir ereve ortaya koymaktadr. Bununla birlikte, bu
sre kurumsal kapasite art ve mali ynetim sistemindeki deiimlerle birlikte srekli bir geliim
iinde olacaktr. Rehberde yer alan konularn birou uygulamada elde edilecek deneyim ve birikimle
birlikte srekli gzden geirilerek gelitirilecek ve eitli altdokmanlarla derinletirilecektir.
Bu vesile ile rehberin hazrlanmasnda emei geen tm mensuplarmza teekkr eder,
rehberin kullanclar iin faydal olmas dileklerimle sayglarm sunarm.
indekiler
GR........................................................................................................................................... 1
ZET............................................................................................................................................ 4
1. PLANLAMA.............................................................................................................................. 7
1.1 Denetim Ekibinin Oluturulmas . .................................................................................... 7
1.2 Denetlenecek dareyle letiim Kurulmas........................................................................ 7
1.3 Denetlenecek darenin Tannmas.................................................................................... 8
1.4 darenin Genel Performans Ynetimi Hakknda Bilgi Edinilmesi..................................... 9
2. UYGULAMA............................................................................................................................ 12
2.1 Raporlama Gerekliliklerine Uygunluun Deerlendirilmesi.......................................... 12
2.1.1 Genel.......................................................................................................................... 12
2.1.2 Stratejik Plan............................................................................................................. 12
2.1.3 Performans Program............................................................................................... 14
2.1.4 Faaliyet Raporu.......................................................................................................... 16
2.1.5 Denetim Deerlendirmesi........................................................................................ 17
2.2 Performans Bilgisinin eriinin Deerlendirilmesi....................................................... 17
2.2.1 Genel.......................................................................................................................... 17
2.2.2 Stratejik Plan ve Performans Programna likin Kriterler ..................................... 18
2.2.3 Faaliyet Raporuna likin Kriterler............................................................................ 22
2.2.4 Denetim Deerlendirmesi......................................................................................... 24
2.3. Performans Bilgisini reten Veri Kayt Sistemlerinin Deerlendirilmesi . .................. 25
2.3.1 Genel.......................................................................................................................... 25
2.3.2 Veri kayt sistemi tanmlamas ................................................................................. 26
2.3.3 nemli Veri Kayt Sistemlerinin Seilmesi................................................................ 28
2.3.4 Veri Kayt Sistemleri Deerlendirme Admlar . ....................................................... 28
3. RAPORLAMA......................................................................................................................... 37
4. ZLEME.................................................................................................................................. 40
EK I- FORMLAR......................................................................................................................... 41
EK II- Plan Format................................................................................................................... 56
EK III- Rapor Format................................................................................................................ 57
GR
Deien Kamu Mali Ynetim Sistemi ve Performans Esasl Bteleme
5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunu ile mali ynetim ve kontrol sistemi
yeni bir anlay erevesinde deitirilmi ve yeni sistem; etkinlik, verimlilik, ekonomiklik,
saydamlk ve hesap verebilirlik kavramlar zerine ina edilmitir.
5018 sayl Kanunun yrrle girmesiyle birlikte performans esasl bteleme
sistemine geilmi ve bunun bir sonucu olarak kamu idarelerinin, orta ve uzun vadeli ama
ve hedefleri ile gstergelerini Stratejik Planlarnda ortaya koymalar gereklilii ortaya
kmtr. Buna ilaveten kamu idarelerinin, Performans Programlar araclyla btelerini
yllk performans hedefleri ile ilikilendirerek hazrlamas ngrlmektedir. Yl sonunda
btenin uygulanmas ile kamu idarelerinin Faaliyet Raporu araclyla performanslarn
yine ilgili hedef ve gstergelerle ilikilendirerek raporlamas gerekmektedir.
Bahsedilen dokman; Stratejik Plan, Performans Program ve Faaliyet Raporu,
performans esasl bteleme sisteminin temelini oluturmaktadr. dareler bu belgeleri
hazrlayarak hedeflerini, faaliyetlerini ve performanslarn kamuoyuna, mahalli idare
meclislerine ve Trkiye Byk Millet Meclisine (TBMM) sunmaktadr. Bu mekanizma ile
saydam ve hesap verebilir bir mali ynetim sistemi oluturulmas hedeflenmektedir.
Denetim kriteri
Mevcudiyet
Raporlama
gerekliliklerine
uygunluun
salanmas
Zamanllk
Sunum
lgililik
llebilirlik
yi tanmlanma
Performans
bilgisinin ieriinin
kalitesi
Tutarllk
Tanm
Denetlenen idarenin, yasal dzenlemelere gre ilgili
dokmanlar hazrlamas
Performans bilgisinin yasal sre iinde raporlanmas
Performans bilgisinin dzenleyici esaslara uygun ekilde
raporlanmas
Hedefler ve gstergeler arasnda mantksal balant olmas
Performans programlarndaki hedeflerin, gstergeler ile
llebilir olmas
Hedeflerin ve gstergelerin ak ve net bir tanmnn olmas
Hedeflerin (gstergeler dhil), denetlenen idarenin
planlama ve raporlama dokmanlarnda tutarl olarak
kullanlmas
Geerlilik/ kna
edicilik
Doruluk
Veri gvenilirlii
Tamlk
ZET
Performans bilgisinin denetimi drt aamada yrtlr:
I. Planlama
II. Uygulama
III. Raporlama
IV. zleme
Planlama
Planlama aamasnda denetim ekibi, denetimin uygulanmas iin hazrlk yapar. Bu
aamada aadaki faaliyetler gerekletirilir:
Denetim ekibinin oluturulmas
Denetlenecek idare ile iletiim kurulmas
Denetlenecek idarenin tannmas
Denetim plannn hazrlanmas
Uygulama
Uygulama aamas aadaki srelerden olumaktadr:
Raporlama gerekliliklerine uygunluun deerlendirilmesi
Performans bilgisinin ieriinin deerlendirilmesi
Performans bilgisini reten veri kayt sistemlerinin deerlendirilmesi
Uygulama aamasnda gerekletirilen srelerden her biri, belirli denetim kriterleriyle
ve denetim alanyla balantldr. Aadaki tabloda, her srece ynelik denetim kriterleri ve
denetimin hangi alana odakland gsterilmektedir:
Tablo 2: Uygulama aamas sreleri
Denetim hedefleri
Raporlama Gerekliliklerine Uygunluk
Veri Gvenilirlii
Denetim kriterleri
Mevcudiyet
Zamanllk
Sunum
lgililik
llebilirlik
yi Tanmlanma
Tutarllk
Dorulanabilirlik
Geerlilik/kna Edicilik
Doruluk
Tamlk
Denetim alan
Stratejik Plan
Performans Program
Faaliyet Raporu
Stratejik Plan
Performans Program
Faaliyet Raporu
Veri Kayt Sistemleri
Raporlama
Denetimin uygulama aamasndan sonra denetim ekibi Denetim Raporunu hazrlar.
Performans bilgisi denetimi sonucu hazrlanana Denetim Raporunda;
Ynetici zetine,
Performans bilgisi denetiminin ama ve kapsamna,
Denetim kriterlerine,
Raporlama gerekliliklerine uyma,
ilikin bulgulara,
zleme ve etki deerlendirmesine ynelik bulgulara,
Bulgularla ilgili olarak, kamu idaresine yaplan nerilere,
Yer verilir.
zleme
Denetim sonularnn izlenmesi, Saytay raporlarnn TBMMde grlmesinden
sonra; denetim raporlarnda belirtilen bulgulara ilikin nerilerin denetlenen idare tarafndan
ne lde yerine getirildiinin deerlendirilmesi amacyla yaplr.
zleme aamasnn, denetimi yrten denetim ekibince yerine getirilmesi esas olmakla
birlikte, gerektiinde farkl denetilerin de bu faaliyeti yrtmesi mmkndr.
Denetim kriteri
Denetim kapsam
I. Aama Planlama
Mevcudiyet
II. Aama Uygulama Zamanllk
Sunum
(Stratejik Plan
ve Performans
lgililik
Program)
llebilirlik
yi tanmlanma
II. Aama Uygulama
Doruluk
(Veri Kayt
Tamlk
Sistemleri)
Mevcudiyet
Zamanllk
II. Aama Uygulama Sunum
(Faaliyet Raporu)
Tutarllk
Dorulanabilirlik
Geerlilik/ kna edicilik.
III. Aama
Raporlama
Zaman plan
Mays
Stratejik Plan
Performans Program
Haziran Temmuz
Tm performans hedefleri
Seilen veri kayt
sistemleri
Eyll Aralk
Faaliyet Raporu
Ocak Mart
Seilen performans
hedefleri
Nisan
Denetimin yrtlmesine ilikin sunulan zaman plan fikir verme amal olup, denetim
ekibinin kapasitesine ve i planna gre deiiklik gsterebilir. Ayn denetim yl iinde ayn
denetim ekibi tarafndan birden fazla idarenin denetim kapsamna alnmas durumunda
zaman plan buna uygun ekilde deitirilebilir.
1. PLANLAMA
Planlama, denetim iin ak ve makul hedefler belirlenmesini, gereki ve gl bir
denetim yaklam oluturulmasn ve kaynaklarn tespit edilmesini gerektirmektedir.
Denetimin planlanmas aamasnda takip edilmesi gereken admlar unlardr:
1. Denetim ekibinin oluturulmas,
2. Denetlenecek idareyle iletiim kurulmas,
3. Denetlenecek idarenin tannmas,
4. darenin genel performans ynetimi hakknda bilgi edinilmesi,
5. Denetim plannn hazrlanmas.
Dzenlilik denetimi ile performans bilgisi denetiminin birlikte yaplmas halinde 1, 2 ve
3 nc admlar dzenlilik denetimine paralel yrtlecektir. Performans denetimleri esas
olarak dzenlilik denetimleri ile paralel yrtleceinden planlama, dzenlilik denetiminin
planlamas ile e zamanl yaplr.
INTOSAI Denetim Standartlar
(ISSAI 300-0.3/a)
Deneti denetimin yksek kalitede, verimli, tutumlu ve etkin bir ekilde ve zamannda
yrtlmesini gvence altna almak zere denetimi planlamaldr.
dolayl kaynaklardan elde edebilecei gibi, dorudan kurumun kendi veri kaynaklarndan
(Stratejik Plan, Faaliyet Raporu, rgt emalar, kurum ii rehber ve el kitaplar, yneticilerle
yaplan grmeler, vb.) da elde edebilir. Bunlara ek olarak, nceki denetim raporlarndaki
nerilerin ve bu nerilere ynelik olarak idarenin att admlarn gzden geirilmesi de
faydal olacaktr.
10
11
2. UYGULAMA
Denetim plannn Bakanlka onaylanmasnn ardndan denetimin uygulama aamas
balar. Performans bilgisi denetiminin uygulama aamas temel sreten oluur:
- Raporlama gerekliliklerine uygunluun deerlendirilmesi.
- Performans bilgisinin ieriinin deerlendirilmesi.
- Performans bilgisini reten veri kayt sistemlerinin deerlendirilmesi.
12
5018 sayl Kanuna ilaveten 5393 sayl Belediye Kanunu ve 5216 sayl Bykehir
Belediye Kanunu uyarnca 50.000den fazla nfusa sahip tm belediyelerin Stratejik Plan
hazrlamas gerekmektedir. 5302 sayl l zel daresi Kanunu ile il zel idarelerine de
Stratejik Plan hazrlama zorunluluu getirilmitir.
Kamu darelerinde Stratejik Planlamaya likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik
uyarnca aadaki kamu kurumlar, Stratejik Plan hazrlamaktan muaf tutulmutur:
Milli Savunma Bakanl,
Dileri Bakanl,
Milli Gvenlik Kurulu Genel Sekreterlii,
Milli stihbarat Tekilat Mstearl,
Jandarma Genel Komutanl ve
Sahil Gvenlik Komutanl.
Ayrca Dzenleyici ve Denetleyici Kurumlar 5018 sayl Kanunun 9 uncu maddesine tabi
olmadklarndan Stratejik Plan hazrlama ykmllnden muaftr.
Denetim ekibi, denetlenen idarenin Stratejik Plan hazrlama konusundaki yasal
dzenlemelere uyup uymadn gzden geirir ve Form 3te yer alan ilgili sorular
cevaplandrarak bulgularna denetim raporunda yer verir.
Zamanllk
Kamu idarelerinin Stratejik Planlarn ilgili mevzuatta ngrlen srelerde hazrlayp
hazrlamadklar deerlendirilir ve Form 3te yer alan ilgili sorular cevaplandrlarak
bulgulara denetim raporunda yer verilir.
Sunum
Kalknma Bakanlnn hazrlad Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzu,
stratejik planlama sreci ve Stratejik Planlarn kapsam ve ieriine ilikin genel bir ereve
sunar. Kamu idarelerinin bu Klavuzda belirtilen genel yap ve temel ilkelere riayet etmesi
beklenir.
Stratejik Planlama Klavuzunun 5D, 5E ve 5F blmleri ama, hedef ve gstergelerin
oluturulmasyla ilgilidir. Denetim ekibi kamu idaresinin ama, hedef ve gstergelerinin
sunum asndan ilgili klavuzda her biri iin belirlenen kriterlere uygunluunu deerlendirir
ve bulgularna denetim raporunda yer verir. Stratejik Plann sunum kriterine gre
deerlendirilmesi Form 3 araclyla yaplr. Ayrca Stratejik Plann sunum kriterine gre
deerlendirilmesinde idare tarafndan belirlenen misyonun kurulu amacyla ve stratejik
ama ve hedeflerin aadaki tabloda belirtilen ulusal politika ve plan belgeleriyle uyumlu
olup olmad deerlendirilerek, bulgulara raporda yer verilir.
13
KURUMSAL PLANLAR
Kurum Stratejik Plan
Ama ve Hedefler
Blgesel Planlar
Orta Vadeli Program
Stratejiler
Eylem Plan
Zamanllk
Performans Program Hazrlama Rehberine gre: Merkezi Ynetim kapsamndaki
kamu idareleri hazrladklar performans programlarn bte teklifleri ile birlikte, Maliye
Bakanlna ve Kalknma Bakanlna gnderirler.
Sosyal gvenlik kurumlar ve mahalli idareler ile ilgili dzenleme ise Kamu darelerince
Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmelikte yer almaktadr.
Madde 7- Sosyal gvenlik kurumlar ve mahalli idarelerin performans programlar, st yneticileri
tarafndan bte teklifleri ile birlikte ilgili mevzuatnda belirlenen tarihte yetkili organlara sunulur.
Bu kurum ve idarelerin yetkili organlarnda kesinleen bte byklklerine gre revize edilen
performans programlar, sosyal gvenlik kurumlarnda ilgili Bakan veya st ynetici; mahalli
idarelerde ise st yneticiler tarafndan Ocak ay iinde kamuoyuna aklanr.
14
Sunum
Performans Program Hazrlama Rehberi, Performans Programlarnn kapsam ve
ieriine ilikin genel bir ereve sunar. Kamu idarelerinin bu Rehberde ortaya konan genel
yap ve temel ilkelere riayet etmesi beklenir.
Performans Program Hazrlama Rehberinin Ek ksm, Performans Programnn
formatn belirlemektedir. Buna gre idarelerin amalar, hedefleri, performans gstergeleri
ve faaliyetlerini, kaynaklar ile ilikilendiren bir tablo hazrlanmas gerekmektedir. Denetim
srasnda, kamu idarelerinin Performans Program Hazrlama Rehberine gre hazrlamalar
gereken Tablo 1, Tablo 2 ve Tablo 3n, Form 3te yer alan ilgili sorular da dikkate alnarak
uygun ekilde hazrlanp hazrlanmad deerlendirilir.
Aadaki ekilde de grlecei zere idarelerin amalarn harcama birimleri ve
performans hedefleriyle ilikilendirmeleri, bu hedefler iin de faaliyetler belirleyerek bu
faaliyetlerin maliyetlerini tespit etmeleri beklenmektedir. Bu deerlendirme yaplrken
faaliyet maliyetlerinin sz konusu rehbere uygun ekilde tespit edilip edilmedii ve kurum
kaynaklarnn ne lde performans hedefleriyle ilikilendirildii deerlendirilir.
ekil 1: Stratejik Plan, Performans Program ve Bte likisi
15
Merkez ynetim kapsamndaki kamu idareleri ve sosyal gvenlik kurumlar, idare faaliyet raporlarnn
birer rneini Saytaya ve Maliye Bakanlna gnderir. Mahall idarelerce hazrlanan idare faaliyet
raporlarnn birer rnei Saytay ve ileri Bakanlna gnderilir. ileri Bakanl, bu raporlar
esas alarak kendi deerlendirmelerini de ieren mahall idareler genel faaliyet raporunu hazrlar ve
kamuoyuna aklar. Raporun birer rnei Saytaya ve Maliye Bakanlna gnderilir.
Zamanllk
Kamu darelerince Hazrlanacak Faaliyet Raporlar Hakknda Ynetmeliinin 11 inci
maddesine gre:
Genel bte kapsamndaki kamu idareleri, zel bteli idareler ile sosyal gvenlik kurumlarnn
ilgili mali yla ilikin idare faaliyet raporlar st yneticileri tarafndan izleyen mali yln en ge Nisan
ay sonuna kadar kamuoyuna aklanr. Bu raporlarn birer rnei ayn sre ierisinde Saytaya ve
Bakanla gnderilir.
l zel idarelerinin faaliyet raporlar Mart ay sonuna kadar; belediyelerin faaliyet raporlar ile
mahalli idare birliklerinin faaliyet raporlar ise Nisan ay sonuna kadar st yneticileri tarafndan
kamuoyuna aklanr. Bu raporlarn birer rnei ayn sreler iinde Saytaya ve ileri Bakanlna
gnderilir.
Sunum
Kamu darelerince Hazrlanacak Faaliyet Raporlar Hakknda Ynetmelik, Faaliyet
Raporlarnda yer verilecek bilgilere ynelik ilkeleri ve bu raporlarn hazrlanmasnda
izlenecek sreleri ortaya koymaktadr.
16
llebilirlik:
yi tanmlanma:
Tutarllk:
Dorulanabilirlik:
Geerlilik/ kna
edicilik:
17
18
Gstergelerin lgililii
Performans Program Hazrlama Rehberinde gsterge yle tanmlanmaktadr:
Gsterge, kamu idarelerince performans hedeflerine ulalp ulalmadn ya da ne kadar ulaldn
lmek, izlemek ve deerlendirmek iin kullanlan ve saysal olarak ifade edilen aralardr.
Performans gstergesi
Gsterge yok.
Mteri memnuniyetinin
derecesi (%).
lgili.
lgili.
lgili deil.
19
llebilirlik
Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzu, idarelerin llebilir hedefler
belirlemesini ngrmektedir. llebilir hedefler belirlenememesi halinde llebilir
performans gstergeleri tanmlanmaldr.
Performans Program Hazrlama Rehberinde:
performans hedefleri, performans gstergeleri ile llebilir olmaldr.
denilmektedir.
lgililik kriterine gre yaplan deerlendirme sonucu ilgili olmad tespit edilen
hedefler ve gstergeler llebilirlik kriterine gre deerlendirmeye tabi tutulmaz.
Aadaki tabloda performans hedefi ve gstergelerinin llebilirlik kriteri temelinde
deerlendirilmesine ilikin bir rnek sunulmutur:
Tablo 7: llebilirlik kriteri deerlendirmesi
Ama: Otoyol andaki trafik gvenliini artrmak
Performans hedefi
Performans gstergesi
llebilirlik konusundaki
kanaat
Gsterge yok.
Mteri memnuniyetinin
derecesi (%).
llebilir.
llebilir.
Denetim ekibi, Stratejik Planda ve Performans Programnda yer alan performans hedef
ve gstergelerini llebilirlik kriterine gre deerlendirdikten sonra Form 4 doldurarak
raporda yer verilmek zere bulgularn yazl hale getirir.
20
yi tanmlanma
Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzuna gre kurumlar ulalmak
istenen sonular, amalara gre ak bir ekilde ifade etmelidir. Ayn ekilde Kamu
darelerince Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmelie gre performans
programlarnda yer alan hedef ve gstergelerin sade ve anlalr olmas esastr.
yi tanmlanma kriteri, net ve anlalabilir hedef ve gstergeler hazrlama gereklilii
ile ilgilidir. Yani idareler, neyi baarmak istediklerini aka tanmlamaldr. yi tanmlanmam
gstergelerin performansa dayal bteleme sistemlerine ynelik dourduu risk udur:
Kamu idareleri, hedeflerine ynelik baary raporlayabilmek iin lmleri sonradan
deitirebilir. Bu riskin ortadan kaldrlabilmesi iin kamu idarelerinin hedef ve gstergelerini
ak ve anlalr ekilde belirlemeleri esastr.
yi tanmlanma, iki zellikle ilgilidir:
Tanmn ierii: Gsterge yalnzca tek bir ekilde mi aklanabiliyor?
Tanmn durumu: Tanm, kamu idaresinin (i) dokmanlarnda yazl hale getirilerek
resmiletirilmi mi?
lgili ve/veya llebilir olmad dnlen hedef ve gstergeler iyi tanmlanma
kriteri asndan deerlendirilmez. Performans bilgisinin iyi tanmlanma kriterine gre
deerlendirilmesine ilikin rnek aadaki tabloda gsterilmektedir:
Tablo 8: yi tanmlanma kriteri deerlendirmesi
Ama: Otoyol andaki trafik gvenliini sreli olarak artrmak
Performans hedefi
Performans gstergesi
Gsterge yok
Deneti, idarenin lm ve
yaralanmayla sonulanan kazalar ve
bunlarn lmyle ilgili net tanm
olup olmadn belirlemelidir.
Hava trafiinde
meydana gelen lm
ve yaralanmayla
sonulanan kazalarn
says.
21
22
tutarl olmas gerekir. Dorulama kayna performans izlemek iin kullanlan bir bilgisayar
programnn ktlar olabilecei gibi, herhangi bir faaliyetin gerekletirildiini gsteren
bir rapor da olabilir. Bu deerlendirme iin bilgi salamak amacyla denetim ekibi, Faaliyet
Raporunda yer alan beyan dorudan inceler ve bunu kamu idaresinin kulland veri kayt
sisteminden (veya baka bir kaynaktan) aktarlan saylarla karlatrr.
Denetim ekibi, Faaliyet Raporunda yer alan performans hedef ve gstergelerini
dorulanabilirlik kriterine gre deerlendirdikten sonra Form 10u doldurarak raporda yer
verilmek zere bulgularn yazl hale getirir.
Geerlilik / kna edicilik
Geerlilik/kna edicilik kriteri, planlanan ve gerekleen performans arasndaki
veya hedefe ilikin btedeki2 sapmann nedenlerinin inandrc ve geerli olup olmadn
deerlendirmek iin kullanlr. Bte ve performans hedeflerinin gerekleme durumu
ile meydana gelen sapmalara ilikin gerekeler geerlilik/ikna edicilik kriterine gre
deerlendirilir. Bu deerlendirme yaplrken ilgili hedefin TBMM ve kamuoyu asndan
nemli olup olmad da gz nnde bulundurulur.
Bte ve hedef gereklemelerinde sapmalar olmas durumunda denetlenen idare,
hedef ve gerekleme arasndaki sapmann nedenleri hakknda aklama getirmelidir. 5018
sayl Kanunun 41 inci maddesinde;
dare faaliyet raporu, ilgili idare hakkndaki genel bilgilerle birlikte; kullanlan kaynaklar, bte
hedef ve gereklemeleri ile meydana gelen sapmalarn nedenlerini, varlk ve ykmllkleri ile
yardm yaplan birlik, kurum ve kurulularn faaliyetlerine ilikin bilgileri de kapsayan mal bilgileri;
stratejik plan ve performans program uyarnca yrtlen faaliyetleri ve performans bilgilerini
ierecek ekilde dzenlenir.
denilmektedir.
Buradaki bte ifadesi; kamu idaresinin kendi btesine ek olarak bte d fonlar, dner sermaye, d kaynaklar ve dier
kaynaklar gibi kalemleri de ierecek ekilde anlalmaldr.
23
darenin hedeflere ilikin bte gereklemelerini takip etmesine ilikin bir sistem
yoksa veya takip etmiyorsa, ikna edicilik / geerlilik kriterine gre deerlendirme yapmaya
imkan olmad denetim raporunda belirtilir.
darenin performans dkl ve hedefe ynelik btede oluan sapmalar iin
aklama yapt durumlarda denetim ekibi, bu nedenlerin geerliliini deerlendirir. Bu
nedenlerin geerliliini deerlendirmek iin, kamu idaresinden destekleyici kantlar talep
edilir.
Bte ve performans hedeflerinin gerekleme durumu ile meydana gelen sapmalara
ilikin kamu idaresinin gsterdii nedenlerin inandrc olmamas halinde denetim ekibi, bu
bulgusunu raporlar.
Geerlilik /ikna edicilik kriterine gre yaplacak deerlendirme rnei aadaki
tabloda verilmektedir:
Tablo 9: Geerlilik/ ikna edicilik kriterine gre yaplacak deerlendirme rnei
Gsterge
Tamamlanan
kavaklarn says
Hedeflenen
Say
Gerekleen
Say
40
Minimum engellilik
standartlarn
karlayacak
ekilde iyiletirilen
kavaklarn says
20
Islah edilen
rmaklarn uzunluu
45
15
Mcbir hal
Kamu idaresinin baz yetki ve
sorumluluklarnn dier idarelere
devredilmesi
Projelerin iptal edilmesi
24
Tamlk:
Veri ak:
25
rnein; okul terk oranyla ilgili bir hedefin llebilmesi iin toplam renci says
ile okulu terk eden renci saysna ihtiya duyulacaktr. Bu durumda toplam renci says
ve okulu terk eden renci says bilgileri veri ak olarak adlandrlrken, okul terk oran
ile ilgili nihai bilgiyi reten sistemin tamam veri kayt sistemi olarak adlandrlacaktr. Baz
hallerde veri kayt sistemi tek bir veri akndan da oluabilir.
Sistemleri daha detayl deerlendirirken gvenilirlie ynelik tereddtleri gidermek
iin sistemdeki zafiyetlerin retilen veriler zerindeki olas etkileri tahmin edilmeye allr.
Ancak varlacak sonu sadece sistem iin geerlidir ve belli bir performans bilgisinin
doruluu hakknda kesin bir bilgi vermez. Buna ilikin bir rnek aada yer almaktadr:
lgili kamu idaresi, performans programnda trafik kazalarnn neden olduu lm ve yaralanmalarn
saysnda %3lk bir d gerekletirmeyi hedeflemitir.
Denetim ekibi, trafik kazalarnn neden olduu lm ve yaralanmalarn saysnn veri kayt sistemi ile
gvenilir ekilde retilip retilmediini bu hedefin lmne ynelik veri reten sistemi denetleyerek
tespit eder. Denetim ekibi, trafik kazalarnn neden olduu lm ve yaralanmalarn saysn kendisi
lmez.
Denetimde veri kayt sisteminde trafik kazalarnn neden olduu lm ve yaralanmalarn gerek
saysnn yanl llmesine yol aabilecek nemli zafiyetler tespit edilebilir. Saytay, veri kayt
sisteminin gvenilirliine dair duyduu kayglar rapor eder ancak trafik kazalarnn neden olduu
lm ve yaralanmalarn saysn tahmin etmez veya hesaplamaz.
Veri kayt sistemleri, gstergede ifade edilen ltler ve kamu idaresi tarafndan ilerlemeyi
izlemek ve gereklemeleri lmek iin kullanlan veri ak (veya aklar) arasnda iyi bir
eleme olacak ekilde tasarlanmal ve kullanlmaldr.
Veri kayt sistemleri, veri gvenilirlii salamak zere riskleri azaltc kontrolleri kapsayacak
ekilde tasarlanmal ve kullanlmaldr.
Kamu idaresi, her bir gstergeye ynelik veri kayt sistemi ve veri aknn amaca uygun
ve hedefi lecek nitelikte olmasn salamaldr. Veri kayt sistemi ve gsterge arasndaki
elemenin zayf olmas, bir baka deyile oluturulan sistemin hedefi lecek nitelikte
olmamas, sistemde hataya yol aar ve llen performansn yanl yorumlanmasna ynelik
riski artrr. Veri kayt sistemlerinin oluturulmasnda ortaya kabilecek risklere ilikin
rneklere aada yer verilmitir:
26
Kamu idaresi veri kayt sistemi, gstergenin ifade ettii tm performans zelliklerini ele
almayabilir. rnein, 100 ev ina edilmesi hedefini lmeye ynelik kullanlan veri kayt sistemi
belli illerden gelen verileri toplamyorsa, performans tm ynleriyle llmemi olacaktr.
Seilen veri aklar, ilgili olmayan kalemleri de ierebilir veya ilgili kalemlere yanl deer
biebilir. rnein, zel eitim kurumlarna kayt yaptran renci saysnn llmesinde devlet
okullarna kayt yaptran renci saysna ilikin veri aknn kullanlmas, retilen bilginin doru
olmamasna sebebiyet verecektir.
Kaynak veri, belli bir lt iin yeterli olabilir ancak zamannda ulalabilir olmayabilir. rnein,
2011 yl banda balayan bir faaliyete ilikin 2012 yl Mays ay sonunda elde edilen bir
gerekleme bilgisi 2011 yl faaliyet raporunda gsterilemeyecektir.
Veri kayt sisteminin ileyii; (veri aklar yoluyla) veri toplama, ileme ve analiz
admlarndan oluur.
ekil 2: Veri kayt sistemi ileyii
27
Kamuoyu ilgisi:
Baz gstergeler daha yksek seviyede TBMM, vatanda veya medya ilgisine
sahip olabilir. Bu durum, veri kayt sistemlerinde daha detayl deerlendirme
yaplmas iin gereke salar.
Bte tutar:
lgili hedefe tahsis edilen kaynan yksek olmas veri kayt sistemlerinin
detayl incelenmesini gerektirebilir.
Bu aamadan sonra denetim, seilen hedeflere ynelik bilgi reten veri kayt sistemleri
zerinde gerekletirilir.
28
Gstergeler
Kaynatrma yoluyla
eitim kapsamndaki
renciler iin
standartlara uygun
hazrlanm destek
eitim odalar ile zel
eitim snflarn 2011
yl sonuna kadar %15
arttrmak.
1. zel eitimin
glendirilmesi projesi
kapsamnda donanm
salanan destek eitim odas
says
29
Denetim ekibi, sistem tasarmn temel alarak gvenilir olmayan veri retilmesine yol
aabilecek riskleri tespit eder. Bu tespit yaplrken idarenin kendi gerekletirdii risk tespit
faaliyetleri de gz nnde bulundurulabilir. Bu riskler aadaki ekilde ortaya kabilir:
Birden fazla veri aknn kullanlmas ve veri aklarn birletirmek iin
uygun olmayan yntemin seilmesi verilerin gvenilirlii riskine yol
aabilir.
Veri toplamann
karmakl
Sistemin yeni olmas veya yakn zamanda deitirilmi olmas veya kilit
personelde nemli deiikler meydana gelmi olmas halinde, riskler
daha byk olabilir.
Sistemi ileten
kiilerin uzmanl
Verilerin
performans
ynetme ve
dllendirmede
nasl kullanld
30
Hedef
Gstergeler
Riskler
Kaynatrma yoluyla
eitim kapsamndaki
renciler iin
standartlara uygun
hazrlanm destek
eitim odalar ile zel
eitim snflarn 2011
yl sonuna kadar
%15 arttrmak.
1. zel eitimin
glendirilmesi projesi
kapsamnda donanm
salanan destek eitim odas
says
Risklerin deerlendirilmesi
Kontrol ortamnn tannmas ve risklerin tespit edilmesinden sonra bu risklerin
deerlendirilmesi aamasna geilir. Bu noktada ilk olarak tespit edilen riskler doruluk ve
tamlk ynnden deerlendirilir. Zira buna gre kontrollerde ortaya kan zafiyetlerin retilen
veri zerindeki etkisi deiecektir. Buna ilikin rnek aada verilmitir:
Doruluk:
Tamlk:
Denetim ekibince gzden geirilecek ikinci husus, kamu idaresinin kendi risk
deerlendirme prosedrleridir. Denetim ekibi, sorumlu personelin bilgi ve becerileri dahil
kamu idaresinin riski nasl deerlendirdii ve bunlara kar alnan nlemler hakknda bilgi
edinir. Form 6, 7 ve 8de yer alan sorularn cevaplanmasnda bu bilgiler kullanlr. Risk
deerlendirme prosedrlerinin derinlii ve usul, bir kamu idaresinden dierine deikenlik
gsterecektir. Bu durumda denetinin risk deerlendirmesine ilikin yapaca almalarn
derinlii de farkllk arz edecektir. rnein, idare risk deerlendirmesine ilikin herhangi
bir kt retmediyse, idarenin risk deerlendirmesi anlayn belirleyebilmek iin kilit
personelle grmek veya idare raporlarn gzden geirmek gerekecektir.
31
Tespit edilen risklerin deerlendirilmesine ilikin bir rnek aada yer almaktadr:
Hedef
Gstergeler
Risklerin deerlendirilmesi
1. zel eitimin
glendirilmesi projesi
kapsamnda donanm
salanan destek eitim odas
says
Veri kayt sistemleri, gstergede ifade edilen ltler ve kamu idaresi tarafndan
ilerlemeyi izlemek ve raporlamak iin kullanlan veri ak (veya aklar) arasnda iyi bir
eleme olacak ekilde tasarlanmamsa bu, Faaliyet Raporlarnda yanl bilgiler sunulmasna
sebep olabilir. Bu durumda denetim ekibi idarenin bu riske ynelik uygulad kontrolleri
belirler ve daha sonra bunlar zerinde kontrollerin etkinliinin deerlendirilmesine ynelik
almalar yapar. Denetim ekibi nemli risklere ynelik kontrollerin mevcut olmadn tespit
32
ederse, nerilecek kontroln maliyetini de dikkate alarak, bu bulguya denetim raporunda yer
verir. Ayn zamanda, kamu idarelerinin riskin mevcudiyetini Faaliyet Raporlarnda yeterince
aklayp aklamad da deerlendirilir.
Denetim ekibi, ilgili idarenin her nemli riski yeteri kadar kontrol edip etmediini
inceler. rnein yksek olaslkl riskler, nleyici kontrollere tabi tutulabilirken; dk
olaslkl riskler, tespit edici kontrollere tabi tutulabilir.
Risk seviyesi
Kontrol faaliyeti
Dk
Yksek
nleyici kontroller
33
Denetim Deerlendirmesi
Denetim ekibi; kamu idaresinin veri toplama, ileme ve analiz almalarnda yapt
kontrolleri deerlendirirken:
Sistemin iyi tanmlanm ve ileyiinin dorulanabilir olup olmadn,
Yeterli derecede kontrol edilmemi nemli riskler olup olmadn ve
Kontrol edilmemi nemli riskler varsa, kamu idaresi planlarndan herhangi birinin
bu riskleri zmek iin yeterli olup olmadn dikkate almaldr.
Denetim ekibi, sistemdeki zafiyetlerden kaynaklanan hata veya muhtemel hata dzeyi
miktarn belirler ve bulgularn denetim raporunda kayt altna alr. Veri kayt sistemlerini
dorularken, raporlanan verilerin doruluu hakknda sonu bildirilmez. Gerekletirilen
denetim, yalnzca hata olasl bulunduu sonucuna varabilir.
34
Veri kayt sistemine veri salayan birden ok veri ak bulunan bir durumda denetim
ekibi, veri kayt sistemi iin genel bir sonuca ular. Denetim ekibi, verilerin tam ve
doruluuna ilikin uygun sonuca varmak iin aadaki karar admlarn uygular.
Veri kayt sistemi iliyor mu?
Kamu idaresi, hedefe ynelik gerekleen performans lmek iin kullanlacak bir
sistem oluturmu ve onaylamsa bu sorunun cevab olumlu olmaldr. Denetim ekibi, bir
veri kayt sisteminin mevcut olmadna karar verirse veri kayt sisteminin bulunmadn
raporlar.
Hibir veri kayt sisteminin bulunmad bir durumda denetim ekibi, sistem kontrolleri
hakknda tavsiye verir ve en azndan sistemin gelimesine ynelik beklentilerini raporlar.
Kontrol edilmemi nemli bir risk var m?
Dorulama srecinin her aamasnda yrtlen deerlendirmelerin sonularna gre
denetim ekibi, kontrol edilmemi bir risk kalp kalmadna karar verir. Kontrol edilmemi
hibir nemli risk tespit edilmezse denetim ekibi; sistemin, gstergedeki ilerlemeyi lme
ve raporlama amacna uygun olduu sonucuna varr.
Kontrol edilmemi nemli risk (veya riskler) bulunduuna dair kant elde etmesi
halinde denetim ekibi veri kayt sisteminin zafiyetleri olduunu raporlar.
Risk tm veri kayt sistemini etkileyecek kadar ciddi mi?
nemli bir risk tespit etmesi halinde denetim ekibi, bu riskin sistemi amaca
uygunluktan karacak kadar ciddi olup olmadn deerlendirmek zorundadr. Denetim
ekibi risklerin ciddi olduu kanaatine varrsa sistemin ilgili hedef bakmndan performans
lme ve raporlama amacna uygun olmad sonucuna varr ve tespit edilen zafiyetlerin
nemini raporlar. Uygun olan hallerde, risklere veya bunlarn ele alnmasna ynelik kamu
idaresinin ataca admlar hakknda neriler sunulabilir. Bu nedenle raporda tespit edilen
kontrol zafiyetinin kapsam ve nemi belirtilir.
Kontrol edilmemi riskin tm veri kayt sistemini olumsuz ynde etkilememesi
halinde denetim ekibi, tespit edilen riskin uygun maliyetli olarak azaltlp azaltlamayacan
deerlendirir.
Kontrol edilmemi risk yeterince aklanm m?
Denetim ekibi, kamu idaresinin sz konusu hedefin gereklemesine ilikin yaymlad
Faaliyet Raporlarndaki aklamalarnn yeterli olup olmadna karar verir. Kamu idaresinin
etkin biimde aklama yapmas halinde denetim ekibi, veri kayt sisteminin uygun olduu ve
kamu idaresinin uygun maliyetle kontrol edilemeyecek kstlamalarn sonularn tam olarak
aklad sonucuna varabilir.
Aklamay yetersiz bulmas halinde denetim ekibi, sistemin geni lde uygun olduu
fakat uygun maliyetle kontrol edilemeyecek kstlamalar ierdii sonucuna varabilir. O zaman
kamu idaresi, bunlarn sonularn aklamaldr.
Denetim ekibinin, verilerin tam ve doruluuna ilikin uygun sonuca varmak iin
geecei belli karar admlar aada yer alan ekilde ayrca gsterilmitir.
Denetim ekibi, yukardaki almann tamamlanmas zerine veri kayt sistemleri
deerlendirmesi zetine ilikin formu (Form 9) doldurur. Formun doldurulmas srasnda
kantlayc belgeler arivlenir, gerekli konularda alma kad hazrlanr. Ulalan bulgulara
raporda yer verilir.
35
36
Kontrol edilemeyen
riskier a~klanml m1d1r1
ger~ekl~meleri ol~me
ger~kl~melerl ol~e
amaana uygundur.
3. RAPORLAMA
Denetim uygulama almasnn tamamlanmasnn ardndan denetim ekibi, denetim
raporunu hazrlar. Raporun esasn hedefler ve bunlara ynelik elde edilen bulgu ve sonular
oluturur. Raporda aadaki hususlara ilikin bulgulara yer verilir:
Raporlama gerekliliklerine uyum,
Performans bilgisinin ierii,
Veri kayt sistemleri.
Denetim raporlarnda bulgularn anlalr, ak ve kesin bir ekilde ifade edilmesi
esastr. Raporda nerilerin net bir ekilde ortaya konulmas ve mmkn olduunca yapc
bir slupla yazlmas da nemlidir. Raporda yer verilen bulgularn tamam yeterli ve uygun
denetim kantlaryla desteklenmelidir.
37
Ynetici zetine,
Denetim kriterlerine,
ilikin bulgulara,
Yer verilir.
Raporda grafik, diyagram ve resim gibi gze hitap eden unsurlara yer verilmesi rapora
ilgiyi ve raporun anlalrln arttrr. Genellikle grafik ve diyagramlar karmak bilgilerin
basit bir ekilde sunulmasn salar. Denetim ekibi grafik kullanm iin uzman yardm da
alabilir.
Raporlarn yazmnda uzun cmlelerden kanlmal, yaln cmle yaplar tercih
edilmelidir. Ayrca karmak ve anlalmas g ifadeler kullanlmamaldr.
Raporun oluturulmas srasnda sk sk gzden geirilmesi byk nem tar. Grup
bakannn da gzden geirme srecine katk salamas beklenmektedir. Gzden geirme
srecine mmknse ekip dndan bir denetinin de dhil edilmesi raporun kalitesini
artracaktr.
Denetim raporu gzden geirme srecinin ardndan denetlenen idareye gnderilir.
38
39
4. ZLEME
Saytay, performans bilgisinin denetimi almasnn hesap verebilirliin ve performans
ynetiminin iyiletirilmesine katabilecei deeri gstermelidir. lgili kamu idaresinin
denetim bulgularna ve nerilere gre hareket ederek kendi sistemlerini glendirdii veya
performans raporlarn iyiletirdii durumlarda denetim ekibi, bu deiiklii raporlamaldr.
Bu nedenle yaplan denetimlerin takip edilmesi ve etkilerinin deerlendirilmesi iin izleme
faaliyeti gereklidir. TBMMye geri bildirim salanmas asndan da izleme faaliyeti nem
tamaktadr. Denetim raporlarnda yer verilen neriler sonraki yl denetimlerinde dikkate
alnarak bunlara ilikin idarenin gerekletirdii faaliyetler takip edilmelidir. zleme almas
yapldnda denetim ekibi, nerilere yant olarak atlm admlara ve (varsa) bunlarn
performans ynetimi sistemine ynelik etkisine sonraki yl raporlarnda yer vermelidir.
zleme faaliyeti Saytayn kendi etkinliini deerlendirmesi iin de nemli bir
aratr. Denetim raporunun gerek TBMM, medya ve kamuoyu, gerekse ilgili idare nezdinde
oluturduu etkinin ve uygulama sonularnn deerlendirilmesi Saytayn kendi
performansn deerlendirmesinde nemli gstergeler salayacaktr.
Birok sistem deiikliinin kamu idareleri tarafndan uygulanmas zaman alacak olup
denetlenen idareye nerileri hayata geirmesine imkan verecek makul bir sre tanmak
gerekir.
zlemeye balamann yollarndan birisi denetlenen idarelerden her bir denetim nerisi
ile ilgili olarak alnan nlemlerin bildirilmesini istemektir. Ayrca denetlenen idarelerin i
denetim sonular, faaliyet raporlar, Saytayca gerekletirilen mali denetim sonular vb.
dokmanlar da nerilerin izlenmesinde yararl birer kaynak niteliindedir.
zleme sonucunda tespit edilen ilerlemeler ve ilerleme salanamayan ya da yetersiz
kalnan alanlara denetim raporunun izleme blmnde yer verilir. zleme faaliyetine ilikin
yaplacak raporlamada:
-
ele alnmaldr.
40
EK I- FORMLAR
Performans denetimini tutarl bir ekilde yrtmelerinde denetim ekiplerine yardmc olmak
amacyla Planlama, Uygulama, Raporlama ve zleme aamalarna ynelik formlar gelitirilmitir.
Formlar; denetim almasnn kayt altna alnmas ve kaydedilen ilerleme ve ulalan sonularn
raporlanmas iin standart bir ara ilevi grr. Formlar, denetim sonularn destekleyecek salkl
denetim izinin temelini tekil eder. Doldurulan formlarda performans denetimi srasnda toplanan
ilgili tm bilgiler yer almaldr. Bu formlar yol gsterici nitelikte olduundan kuruma gre deiiklik
gsterebilir. Bu durumda denetim ekibi ilave sorular kullanma ihtiyac duyabilir veya baz sorularn
uygun olmad kanaatine vararak bunlar deerlendirme d brakabilir.
41
10
11
12
42
Evet/Hayr
Referans
Dzenleyen deneti(ler):
Soru
Denetinin
Deerlendirmesi
Referans
(Evet/Hayr/Ksmen)
1
10
Deerlendirme: Bu formdaki sorulara verilen cevaplar nda genel performans ynetimi hakknda
genel bir deerlendirme yaplr ve buna ilikin bir alma kad hazrlanr. Yaplan deerlendirme
denetim plannn hazrlanmasnda dikkate alnr.
43
lgili Denetim
Kriteri
Mevcudiyet
Dokmann
yaymlanma
tarihi mevzuat
gerekliliklerine uygun
mu?
Zamanllk
Stratejik planda
belirlenen misyon
ve vizyon st politika
belgeleriyle uyumlu
mu?
Sunum
Kamu idaresi
amalarn
belirlemi mi?
Sunum
Kamu idaresi
hedeflerini
belirlemi mi?
Sunum
Sunum
Sunum
Performans hedefleri
stratejik planda yer
alan hedeflerin yllk
dilimlerini oluturuyor
mu?
Sunum
44
Stratejik
Plan
Performans
Program
Faaliyet
Raporu
Referans
10
Performans
programnda
belirlenen hedefler st
politika belgeleriyle ve
idarenin ncelikleriyle
uyumlu mu?
Kullanlan
tablolar asndan
performans program
mevzuata uygun
mu? (Performans
Programnn
Hazrlanmasna likin
Rehber Tablo 1, Tablo
2 ve Tablo 3)
Sunum
Sunum
11
Sunum
12
Performans hedefleri
ve bunlara ilikin
faaliyetler kaynaklar
ile ilikilendirilmi mi?
Sunum
13
Faaliyet maliyetleri
Maliye Bakanlnn
ngrd ynteme
uygun hesaplanm
m?
Sunum
14
Faaliyetlerin sonular
raporlanm m?
Sunum
15
Sunum
45
lgililik
Hedef
Gsterge
Evet/
Hayr
(Hayr ise
aklayn)
Evet/
Hayr
(Hayr ise
aklayn)
llebilirlik
yi tanmlanma Deerlendirme
Ama 1
Hedef
1.1
Hedefi
girin
Hedefle ilgili
gstergeyi
girin
Hedef
1.2
Hedef
1.3
vb.
Ama 2
Hedef
2.1
Hedef
2.2
Hedef
2.3
vb.
Ama 3
Hedef
2.1
Hedef
2.2
Hedef
2.3
46
Evet/ Hayr
(Hayr ise
aklayn)
Evet/ Hayr
(Hayr ise
aklayn)
Hedef/
Performansn
gstergelerin Faaliyet
btesel nemi Raporunda
yanl beyan
edilme
olasl
Sonu
Faaliyet
Veri kayt
Raporunda yer
sistemi
denetimi iin alan performans
bilgisi ieriinin
seilecek
denetimi iin
hedef/
seilecek hedef/
gsterge
gsterge
Ama 1
Hedefi
girin
Gstergeyi Yksek/
girin
orta/ dk
Yksek/ orta/
dk
Yksek/ orta/
dk
Evet/ Hayr
Evet/ Hayr
Hedefi
girin
Gstergeyi Yksek/
girin
orta/ dk
Yksek/ orta/
dk
Yksek/ orta/
dk
Evet/ Hayr
Evet/ Hayr
Vb.
Vb.
Ama 2
Hedefi
girin
Gstergeyi
girin
Vb.
Vb.
Ama 3
Vb.
Vb.
47
Referans
48
Deerlendirme
Yksek/ orta/ dk
Referans
Her bir veri ak iin geerli olan genel sorular. Bu sorular tm veri aklar iin doldurulmaldr.
rneklem anket almasna zel sorular (mevcut ise).
D kaynaklardan elde edilen verilere ilikin sorular (mevcut ise).
Kamu idaresinin ad:
Hedef
Gsterge
Genel Sorular
Soru
1
2
3
4
5
6
Denetinin
Deerlendirmesi
Referans
49
14
15
16
17
18
19
50
rneklemin ortaya kan tahminlere gven dzeyini azaltacak kadar kk lekli olmas,
rneklem profilinin hedefle uyumlu olmamas.
Soru
Deneti
Deerlendirmesi
Anket almasnn tasarmnda hangi
rneklem bykl hedeflenmi ve
hedeflenen rnekleme ulalm mdr?
rneklem, hedef poplasyonu temsil
ediyor mu?
Anketlerin test edilmesi amacyla pilot
uygulamalar yaplm m?
Katlmc hatalarn azaltmak zere
hangi prosedrler kullanlyor?
Anketrler deneyimli ve eitimli mi?
Cevap alamama durumunu azaltmak
zere hangi prosedrler kullanlyor?
Referans
Kamu kurumunun veri salayclar yeterli olarak kontrol edememesi ve bunlarla etkileiminin
yetersiz olmas.
Soru
Deneti
Referans
Deerlendirmesi
20
Kamu idaresi, veri salaycnn kulland
veri toplama prosedrlerini biliyor mu?
21
Kamu idaresi, veri toplama ileminin
amacn veri salayc ile birlikte teyit
etmi mi?
22
Kamu idaresi veri salayc ile birlikte
veri ve bilgiye eriime ilikin esaslar
belirlemi mi?
23
Kamu idaresi, veri salaycnn konuyla
ilgili uzmanln deerlendirmi mi?
24
Kamu idaresi, d kaynakl verilerin
zaman iinde dzenli ve tutarl olarak
sunumunu salamay garanti etmi mi?
25
Veri salayc risk tespiti yaparak kontrol
prosedrleri yrtm m?
27
Veri salaycnn yrtt prosedrler
ve kontroller, belgelenmi mi?
28
Kamu idaresi, veri salaycnn
kontrollerini deerlendirmi mi?
29
Kamu idaresi, d kaynakl veriler
zerinde baka kontroller yrtyor mu?
(apraz kontroller gibi)
Denetim ekibi tarafndan forma eklenen dier sorulara ilikin deerlendirme:
Veri toplama
Deerlendirme
Raporlanan verilere
srelerine ynelik
ynelik olas riskler
sonu
Sistemin veri toplama Evet / Ksmen / Hayr Yksek/ orta/ dk
ilemleri amaca
uygun mu?
51
52
Deerlendirme
Raporlanan verilere
ynelik olas riskler
Evet / Ksmen / Hayr Yksek/ orta/ dk
Denetinin
Deerlendirmesi
Referans alma
kad
Veri kayna
Veri tr
(rnein anket almas, idari veriler)
1
2
3
4
Deerlendirme
Sistem uygun
Evet / Ksmen /
biimde
Hayr
belirlenmi mi?
Sebepleri zetleyin
Sonu
verilerindeki
olas riskler
Yksek / Orta /
Dk
Referans
alma kad
neriler
Sistem Operasyonu Veri
toplama, leme ve Analiz
(Formlar 7,8 kapsamnda
yaplan deerlendirmelere
gre cevaplandrlacaktr)
Evet /Ksmen /
Sistem etkin
ekilde iletiliyor Hayr
mu?
Sebepleri zetleyin
Yksek / Orta /
Dk
neriler
Sistem Raporlama (Form
10 kapsamnda yaplan
deerlendirmelere gre
cevaplandrlacaktr)
Sonular
Evet /Ksmen /
uygun biimde
Hayr
raporlanyor mu?
Sebepleri zetleyin
Yksek / Orta /
Dk
neriler
Sistem zayflklarnn
raporlanan verilere
ilikin etkileri (Form 6,7
ve 8 kapsamnda yaplan
deerlendirmelere gre
cevaplandrlacaktr)
Tespit edilen
Evet /Ksmen /
risklerin
Hayr
raporlanan
verilerin
kalitesine ilikin
nemli sonular
var m?
Sebepleri zetleyin
Yksek / Orta /
Dk
neriler
Dier yorumlar
53
Standart sonular
Veri kayt sistemi, hedef ve gsterge
asndan performans lme ve raporlama
amacna uygundur.
2.
Veri kayt sistemi, hedef ve gsterge
iin uygundur ve kamu idaresi, uygun maliyetli
olarak kontrol edilemeyecek kstlamalara ilikin
sonular tam olarak aklamtr.
3.
Veri kayt sistemi, geni lde uygundur
fakat geri kalan risklerin yeterince kontrol
edilmesini salamak zere glendirilmelidir.
4.
Veri kayt sistemi, geni lde uygundur
fakat uygun maliyetli olarak kontrol edilemeyecek
kstlamalar ierir; kamu idaresi bunlarn
sonularn aklamaldr.
5.
Veri kayt sistemi, hedef ve gstergeye gre
performans lme ve raporlama amacna uygun
deildir.
6.
Veri kayt sistemi, bulunmamaktadr;
performans lmek iin hibir sistem
kurulmamtr.
Yalnzca birini
iaretleyin
Deerlendirme
1.
neri
54
Form Referans
Vb.
Ama 3
Vb.
Hedef/ Gsterge
Ama 2
Vb.
Hedef/ Gsterge
Hedef/ Gsterge
Ama 1
Faaliyet
Raporunda
denetim iin
seilecek
hedef/gsterge
(Form 5ten
aln)
Vb.
Vb.
Evet/Hayr
Hedef
Evet/Hayr
Gsterge
Tutarllk
Girin
Performans
Programnda
ngrlen
hedef
Girin
Faaliyet
Raporunda
raporlanan
gerekleme
Dorulanabilirlik
Evet/Hayr
Raporlanan
gerekleme
bilgisi, kaynak
bilgisiyle
dorulanabilir
mi?
Evet/Hayr
Gerekleme
hedefin
altnda m?
Evet/Hayr
Evet ise
nedenlerini
belirtin
Evetse
Faaliyet
Raporu
performans
dkl
iin neden
sunuyor
mu?
Evet/Hayr
Hayr ise
kant
girin
Nedenler
ikna edici
ve geerli
mi?
Sonu
55
Kamu idaresinin ad
Denetim hedefi
Denetim kapsam
Denetim takvimi
Denetim ekibi
56
KRTER
KANIT TOPLAMA
TEKNKLER
GREVL
DENETLER
TAMAMLAMA
TARH
57
Zamanllk
Sunum
lgililik:
llebilirlik:
yi tanmlanma:
Tutarllk:
Faaliyet
Raporu
Dorulanabilirlik:
kna edicilik/
Geerlilik:
58
Anlam
Amaca uygun
Ksmen amaca
uygun
Genel olarak uygundur ancak kalan risklerin yeterince kontrol altna alnmasn
salamak zere glendirilmesi gereklidir.
Genel olarak uygundur ancak maliyet etkin biimde kontrol altna alnamayacak
snrlamalar iermektedir; kamu idaresi A, bunlarn sonularn aklamaldr.
Amaca uygun
deil
59
Performans Program ile ilgili olarak, kamu idaresi Ann ekil 1deki kriterler esas
alnarak raporlama gerekliliklerine uyduu / ksmen uyduu / uymad sonucuna varlmtr.
Faaliyet Raporu ile ilgili olarak, kamu idaresi Ann ekil 1deki kriterler esas
alnarak raporlama gerekliliklerine uyduu / ksmen uyduu / uymad sonucuna varlmtr.
2. Blm: Performans Bilgisinin erii
- Stratejik Planda yer alan performans bilgisinin ierii
Aada detaylar verilen bulgular temel alnarak kamu idaresi Ann XX-XX dnemine
ait stratejik planda sunduu performans bilgisi ieriinin ekil 2deki kriterlere uyduu/
ksmen uyduu/ uymad sonucuna varlmtr.
Bu blmde stratejik planda yer alan hedef ve varsa gstergelerin ilgili kriterlere gre deerlendirme
sonularna rneklerle yer verilir. Hedef ve gstergelerin kriterlere ne kadar uygun olduu oranlarla
belirtilebilir. Bu deerlendirme nda elde edilen denetim bulgular sonucu denetim ekibi yukarda
belirtilen kanaatlerden birini seer ve buna ilikin bulgularna yer verir.
Bulgularn detaylandrlmasnn ardndan ilgili kritere gre belirlenen neriler yazlr.
Bu blmde performans programnda yer alan hedef ve gstergelerin ilgili kriterlere gre
deerlendirme sonularna rneklerle yer verilir. Hedef ve gstergelerin kriterlere ne kadar uygun
olduu oranlarla belirtilebilir. Bu deerlendirme nda elde edilen denetim bulgular sonucu
denetim ekibi yukarda belirtilen kanaatlerden birini seer ve buna ilikin bulgularna yer verir.
Bulgularn detaylandrlmasnn ardndan ilgili kritere gre belirlenen neriler yazlr.
60
Veri kayt sistemleri deerlendirmesi, (denetlenen veri kayt sistemi says yazlacak)
ayr veri kayt sistemine dayaldr ve sonular, kamu idaresi A tarafndan raporlanan tm
performans bilgilerine uygulanamaz. Ancak bulgular, veri kayt sistemlerinin gvenilir
performans bilgisi salama kapasitesi hakknda kamu idaresi Ann geneline yaylan kayglar
olduunu gstermektedir.
4. Blm: Genel deerlendirme
Raporun son blmnde idarenin performans ynetimi sistemi hakknda denetim ekibi tarafndan
oluturulan genel bir denetim grne yer verilir. Bu gr uygulanan performans ynetimi
sisteminin ne derece baarl olduuna ilikin genel bir kanaat ierir. Denetim ekibi denetimin
aamalar srasnda yapt denetim deerlendirmeleri nda nihai bir deerlendirme sonucuna
ular. Bu denetim grnn oluturulmasna, denetimin tm aamalarnda (raporlama
gerekliliklerine uyum, performans bilgisinin ierii ve veri kayt sistemlerinin denetimi) elde edilen
bulgular, kantlar ve deneti yargs temel oluturur. Genel deerlendirme yaplrken her denetim
aamasnda yaplan deerlendirmeler ve ulalan grler analiz edilir ve yorumlanr.
61
T.C.
SaYITAY BAKANLII
PERFORMANS
BLGS DENETM REHBER
Nisan 2013
ANKARA
Belge Ad:
Versiyon No:
2013/1
Versiyon Tarihi
Nisan 2013
Sunu
Yeni kamu mali ynetimi anlaynda hesap verme sorumluluunun ve saydamln artrlabilmesi
amacyla kurumsal performansn llmesi yaklam n plana kmaya balamtr. darelerin ama
ve hedeflerini faaliyetler yoluyla hayata geirmelerinde kendilerine tahsis edilen kaynaklarn etkin,
ekonomik ve verimli kullanm bu yeni srecin en nemli unsuru haline gelmitir.
Bu anlay dorultusunda Saytayn da denetimdeki rol deimitir. Dzenlilik denetimlerinin
yan sra ynetsel sorumluluk balamnda idarelerin hazrlad plan ve programlarn (ama ve
hedefler, faaliyetler ve performans hedefleri balamnda) deerlendirilmesi grevi performans
denetimi yetkisi ile Saytaya verilmitir. Performans ynetimi ve denetimi yaps gerei yeni yntem
ve tekniklerle srekli gelien bir sretir. Kurumsal ama ve hedeflere ulama performans ve kurum
faaliyetlerinin yaratt etkinin amalanan etkiyle karlatrlmas bu kapsam iinde ele alnmtr.
INTOSAI Denetim Standartlar (ISSAI 100-40): Performans denetimi; c) Denetlenen kurulularn
hedeflerine ulamas ile ilgili performans etkinliinin denetlenmesi ve faaliyetlerin yaratt gerek
etkinin amalanan etkiyle kyaslanarak denetlenmesini kapsar.
INTOSAI Denetim Standartlar (ISSAI 100-45): Yksek Denetim Kurumlar, performans lmlerinin
geerliliini denetlemek iin teknikler gelitirmeye almaldr.
INTOSAI Denetim Standartlar (ISSAI 100-46):Denetilerin giderek genileyen denetim rolleri,
denetlenen kuruluun makul ve geerli performans ltleri kullanp kullanmadn deerlendirmek
iin denetilerin yeni teknikler ve metodolojiler gelitirmelerini gerekli klacaktr. Denetiler, dier
disiplinlerdeki metodoloji ve tekniklerden faydalanmaldr.
Kurumsal dzeyde performans bilgisi denetimi, idarenin plan ve program belgelerinin
nda izleyecei yolu ortaya koyan ama ve hedefleri ile bte uygulamas sonucunda ortaya kan
faaliyet sonularnn performans gstergeleri erevesinde llmesi eklinde yaplr. Bu ereve
iinde performans bilgisi denetimi sonucu hazrlanan denetim raporu idarenin dnem sonundaki
performansn balangtaki hedefleriyle karlatrarak ortaya koyar.
Performans bilgisi denetimi sonucu hazrlanan denetim raporu kurumsal performansn objektif
bir erevede bamsz bir bak asyla deerlendirilmesi asndan nem tamaktadr. Denetim
raporlar hesap verme sorumluluunun etkin ilemesini salamann yan sra idarelerin performans
ynetimi srelerinin iyiletirilmesine de nemli katkda bulunacaktr.
Bu rehber performans bilgisi denetimine ynelik olarak mevcut kamu mali ynetim sistemi
ve uluslararas iyi uygulama rnekleriyle tutarl bir ereve ortaya koymaktadr. Bununla birlikte, bu
sre kurumsal kapasite art ve mali ynetim sistemindeki deiimlerle birlikte srekli bir geliim
iinde olacaktr. Rehberde yer alan konularn birou uygulamada elde edilecek deneyim ve birikimle
birlikte srekli gzden geirilerek gelitirilecek ve eitli altdokmanlarla derinletirilecektir.
Bu vesile ile rehberin hazrlanmasnda emei geen tm mensuplarmza teekkr eder,
rehberin kullanclar iin faydal olmas dileklerimle sayglarm sunarm.
indekiler
GR........................................................................................................................................... 1
ZET............................................................................................................................................ 4
1. PLANLAMA.............................................................................................................................. 7
1.1 Denetim Ekibinin Oluturulmas . .................................................................................... 7
1.2 Denetlenecek dareyle letiim Kurulmas........................................................................ 7
1.3 Denetlenecek darenin Tannmas.................................................................................... 8
1.4 darenin Genel Performans Ynetimi Hakknda Bilgi Edinilmesi..................................... 9
2. UYGULAMA............................................................................................................................ 12
2.1 Raporlama Gerekliliklerine Uygunluun Deerlendirilmesi.......................................... 12
2.1.1 Genel.......................................................................................................................... 12
2.1.2 Stratejik Plan............................................................................................................. 12
2.1.3 Performans Program............................................................................................... 14
2.1.4 Faaliyet Raporu.......................................................................................................... 16
2.1.5 Denetim Deerlendirmesi........................................................................................ 17
2.2 Performans Bilgisinin eriinin Deerlendirilmesi....................................................... 17
2.2.1 Genel.......................................................................................................................... 17
2.2.2 Stratejik Plan ve Performans Programna likin Kriterler ..................................... 18
2.2.3 Faaliyet Raporuna likin Kriterler............................................................................ 22
2.2.4 Denetim Deerlendirmesi......................................................................................... 24
2.3. Performans Bilgisini reten Veri Kayt Sistemlerinin Deerlendirilmesi . .................. 25
2.3.1 Genel.......................................................................................................................... 25
2.3.2 Veri kayt sistemi tanmlamas ................................................................................. 26
2.3.3 nemli Veri Kayt Sistemlerinin Seilmesi................................................................ 28
2.3.4 Veri Kayt Sistemleri Deerlendirme Admlar . ....................................................... 28
3. RAPORLAMA......................................................................................................................... 37
4. ZLEME.................................................................................................................................. 40
EK I- FORMLAR......................................................................................................................... 41
EK II- Plan Format................................................................................................................... 56
EK III- Rapor Format................................................................................................................ 57
GR
Deien Kamu Mali Ynetim Sistemi ve Performans Esasl Bteleme
5018 sayl Kamu Mali Ynetimi ve Kontrol Kanunu ile mali ynetim ve kontrol sistemi
yeni bir anlay erevesinde deitirilmi ve yeni sistem; etkinlik, verimlilik, ekonomiklik,
saydamlk ve hesap verebilirlik kavramlar zerine ina edilmitir.
5018 sayl Kanunun yrrle girmesiyle birlikte performans esasl bteleme
sistemine geilmi ve bunun bir sonucu olarak kamu idarelerinin, orta ve uzun vadeli ama
ve hedefleri ile gstergelerini Stratejik Planlarnda ortaya koymalar gereklilii ortaya
kmtr. Buna ilaveten kamu idarelerinin, Performans Programlar araclyla btelerini
yllk performans hedefleri ile ilikilendirerek hazrlamas ngrlmektedir. Yl sonunda
btenin uygulanmas ile kamu idarelerinin Faaliyet Raporu araclyla performanslarn
yine ilgili hedef ve gstergelerle ilikilendirerek raporlamas gerekmektedir.
Bahsedilen dokman; Stratejik Plan, Performans Program ve Faaliyet Raporu,
performans esasl bteleme sisteminin temelini oluturmaktadr. dareler bu belgeleri
hazrlayarak hedeflerini, faaliyetlerini ve performanslarn kamuoyuna, mahalli idare
meclislerine ve Trkiye Byk Millet Meclisine (TBMM) sunmaktadr. Bu mekanizma ile
saydam ve hesap verebilir bir mali ynetim sistemi oluturulmas hedeflenmektedir.
Denetim kriteri
Mevcudiyet
Raporlama
gerekliliklerine
uygunluun
salanmas
Zamanllk
Sunum
lgililik
llebilirlik
yi tanmlanma
Performans
bilgisinin ieriinin
kalitesi
Tutarllk
Tanm
Denetlenen idarenin, yasal dzenlemelere gre ilgili
dokmanlar hazrlamas
Performans bilgisinin yasal sre iinde raporlanmas
Performans bilgisinin dzenleyici esaslara uygun ekilde
raporlanmas
Hedefler ve gstergeler arasnda mantksal balant olmas
Performans programlarndaki hedeflerin, gstergeler ile
llebilir olmas
Hedeflerin ve gstergelerin ak ve net bir tanmnn olmas
Hedeflerin (gstergeler dhil), denetlenen idarenin
planlama ve raporlama dokmanlarnda tutarl olarak
kullanlmas
Geerlilik/ kna
edicilik
Doruluk
Veri gvenilirlii
Tamlk
ZET
Performans bilgisinin denetimi drt aamada yrtlr:
I. Planlama
II. Uygulama
III. Raporlama
IV. zleme
Planlama
Planlama aamasnda denetim ekibi, denetimin uygulanmas iin hazrlk yapar. Bu
aamada aadaki faaliyetler gerekletirilir:
Denetim ekibinin oluturulmas
Denetlenecek idare ile iletiim kurulmas
Denetlenecek idarenin tannmas
Denetim plannn hazrlanmas
Uygulama
Uygulama aamas aadaki srelerden olumaktadr:
Raporlama gerekliliklerine uygunluun deerlendirilmesi
Performans bilgisinin ieriinin deerlendirilmesi
Performans bilgisini reten veri kayt sistemlerinin deerlendirilmesi
Uygulama aamasnda gerekletirilen srelerden her biri, belirli denetim kriterleriyle
ve denetim alanyla balantldr. Aadaki tabloda, her srece ynelik denetim kriterleri ve
denetimin hangi alana odakland gsterilmektedir:
Tablo 2: Uygulama aamas sreleri
Denetim hedefleri
Raporlama Gerekliliklerine Uygunluk
Veri Gvenilirlii
Denetim kriterleri
Mevcudiyet
Zamanllk
Sunum
lgililik
llebilirlik
yi Tanmlanma
Tutarllk
Dorulanabilirlik
Geerlilik/kna Edicilik
Doruluk
Tamlk
Denetim alan
Stratejik Plan
Performans Program
Faaliyet Raporu
Stratejik Plan
Performans Program
Faaliyet Raporu
Veri Kayt Sistemleri
Raporlama
Denetimin uygulama aamasndan sonra denetim ekibi Denetim Raporunu hazrlar.
Performans bilgisi denetimi sonucu hazrlanana Denetim Raporunda;
Ynetici zetine,
Performans bilgisi denetiminin ama ve kapsamna,
Denetim kriterlerine,
Raporlama gerekliliklerine uyma,
ilikin bulgulara,
zleme ve etki deerlendirmesine ynelik bulgulara,
Bulgularla ilgili olarak, kamu idaresine yaplan nerilere,
Yer verilir.
zleme
Denetim sonularnn izlenmesi, Saytay raporlarnn TBMMde grlmesinden
sonra; denetim raporlarnda belirtilen bulgulara ilikin nerilerin denetlenen idare tarafndan
ne lde yerine getirildiinin deerlendirilmesi amacyla yaplr.
zleme aamasnn, denetimi yrten denetim ekibince yerine getirilmesi esas olmakla
birlikte, gerektiinde farkl denetilerin de bu faaliyeti yrtmesi mmkndr.
Denetim kriteri
Denetim kapsam
I. Aama Planlama
Mevcudiyet
II. Aama Uygulama Zamanllk
Sunum
(Stratejik Plan
ve Performans
lgililik
Program)
llebilirlik
yi tanmlanma
II. Aama Uygulama
Doruluk
(Veri Kayt
Tamlk
Sistemleri)
Mevcudiyet
Zamanllk
II. Aama Uygulama Sunum
(Faaliyet Raporu)
Tutarllk
Dorulanabilirlik
Geerlilik/ kna edicilik.
III. Aama
Raporlama
Zaman plan
Mays
Stratejik Plan
Performans Program
Haziran Temmuz
Tm performans hedefleri
Seilen veri kayt
sistemleri
Eyll Aralk
Faaliyet Raporu
Ocak Mart
Seilen performans
hedefleri
Nisan
Denetimin yrtlmesine ilikin sunulan zaman plan fikir verme amal olup, denetim
ekibinin kapasitesine ve i planna gre deiiklik gsterebilir. Ayn denetim yl iinde ayn
denetim ekibi tarafndan birden fazla idarenin denetim kapsamna alnmas durumunda
zaman plan buna uygun ekilde deitirilebilir.
1. PLANLAMA
Planlama, denetim iin ak ve makul hedefler belirlenmesini, gereki ve gl bir
denetim yaklam oluturulmasn ve kaynaklarn tespit edilmesini gerektirmektedir.
Denetimin planlanmas aamasnda takip edilmesi gereken admlar unlardr:
1. Denetim ekibinin oluturulmas,
2. Denetlenecek idareyle iletiim kurulmas,
3. Denetlenecek idarenin tannmas,
4. darenin genel performans ynetimi hakknda bilgi edinilmesi,
5. Denetim plannn hazrlanmas.
Dzenlilik denetimi ile performans bilgisi denetiminin birlikte yaplmas halinde 1, 2 ve
3 nc admlar dzenlilik denetimine paralel yrtlecektir. Performans denetimleri esas
olarak dzenlilik denetimleri ile paralel yrtleceinden planlama, dzenlilik denetiminin
planlamas ile e zamanl yaplr.
INTOSAI Denetim Standartlar
(ISSAI 300-0.3/a)
Deneti denetimin yksek kalitede, verimli, tutumlu ve etkin bir ekilde ve zamannda
yrtlmesini gvence altna almak zere denetimi planlamaldr.
dolayl kaynaklardan elde edebilecei gibi, dorudan kurumun kendi veri kaynaklarndan
(Stratejik Plan, Faaliyet Raporu, rgt emalar, kurum ii rehber ve el kitaplar, yneticilerle
yaplan grmeler, vb.) da elde edebilir. Bunlara ek olarak, nceki denetim raporlarndaki
nerilerin ve bu nerilere ynelik olarak idarenin att admlarn gzden geirilmesi de
faydal olacaktr.
10
11
2. UYGULAMA
Denetim plannn Bakanlka onaylanmasnn ardndan denetimin uygulama aamas
balar. Performans bilgisi denetiminin uygulama aamas temel sreten oluur:
- Raporlama gerekliliklerine uygunluun deerlendirilmesi.
- Performans bilgisinin ieriinin deerlendirilmesi.
- Performans bilgisini reten veri kayt sistemlerinin deerlendirilmesi.
12
5018 sayl Kanuna ilaveten 5393 sayl Belediye Kanunu ve 5216 sayl Bykehir
Belediye Kanunu uyarnca 50.000den fazla nfusa sahip tm belediyelerin Stratejik Plan
hazrlamas gerekmektedir. 5302 sayl l zel daresi Kanunu ile il zel idarelerine de
Stratejik Plan hazrlama zorunluluu getirilmitir.
Kamu darelerinde Stratejik Planlamaya likin Usul ve Esaslar Hakknda Ynetmelik
uyarnca aadaki kamu kurumlar, Stratejik Plan hazrlamaktan muaf tutulmutur:
Milli Savunma Bakanl,
Dileri Bakanl,
Milli Gvenlik Kurulu Genel Sekreterlii,
Milli stihbarat Tekilat Mstearl,
Jandarma Genel Komutanl ve
Sahil Gvenlik Komutanl.
Ayrca Dzenleyici ve Denetleyici Kurumlar 5018 sayl Kanunun 9 uncu maddesine tabi
olmadklarndan Stratejik Plan hazrlama ykmllnden muaftr.
Denetim ekibi, denetlenen idarenin Stratejik Plan hazrlama konusundaki yasal
dzenlemelere uyup uymadn gzden geirir ve Form 3te yer alan ilgili sorular
cevaplandrarak bulgularna denetim raporunda yer verir.
Zamanllk
Kamu idarelerinin Stratejik Planlarn ilgili mevzuatta ngrlen srelerde hazrlayp
hazrlamadklar deerlendirilir ve Form 3te yer alan ilgili sorular cevaplandrlarak
bulgulara denetim raporunda yer verilir.
Sunum
Kalknma Bakanlnn hazrlad Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzu,
stratejik planlama sreci ve Stratejik Planlarn kapsam ve ieriine ilikin genel bir ereve
sunar. Kamu idarelerinin bu Klavuzda belirtilen genel yap ve temel ilkelere riayet etmesi
beklenir.
Stratejik Planlama Klavuzunun 5D, 5E ve 5F blmleri ama, hedef ve gstergelerin
oluturulmasyla ilgilidir. Denetim ekibi kamu idaresinin ama, hedef ve gstergelerinin
sunum asndan ilgili klavuzda her biri iin belirlenen kriterlere uygunluunu deerlendirir
ve bulgularna denetim raporunda yer verir. Stratejik Plann sunum kriterine gre
deerlendirilmesi Form 3 araclyla yaplr. Ayrca Stratejik Plann sunum kriterine gre
deerlendirilmesinde idare tarafndan belirlenen misyonun kurulu amacyla ve stratejik
ama ve hedeflerin aadaki tabloda belirtilen ulusal politika ve plan belgeleriyle uyumlu
olup olmad deerlendirilerek, bulgulara raporda yer verilir.
13
KURUMSAL PLANLAR
Kurum Stratejik Plan
Ama ve Hedefler
Blgesel Planlar
Orta Vadeli Program
Stratejiler
Eylem Plan
Zamanllk
Performans Program Hazrlama Rehberine gre: Merkezi Ynetim kapsamndaki
kamu idareleri hazrladklar performans programlarn bte teklifleri ile birlikte, Maliye
Bakanlna ve Kalknma Bakanlna gnderirler.
Sosyal gvenlik kurumlar ve mahalli idareler ile ilgili dzenleme ise Kamu darelerince
Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmelikte yer almaktadr.
Madde 7- Sosyal gvenlik kurumlar ve mahalli idarelerin performans programlar, st yneticileri
tarafndan bte teklifleri ile birlikte ilgili mevzuatnda belirlenen tarihte yetkili organlara sunulur.
Bu kurum ve idarelerin yetkili organlarnda kesinleen bte byklklerine gre revize edilen
performans programlar, sosyal gvenlik kurumlarnda ilgili Bakan veya st ynetici; mahalli
idarelerde ise st yneticiler tarafndan Ocak ay iinde kamuoyuna aklanr.
14
Sunum
Performans Program Hazrlama Rehberi, Performans Programlarnn kapsam ve
ieriine ilikin genel bir ereve sunar. Kamu idarelerinin bu Rehberde ortaya konan genel
yap ve temel ilkelere riayet etmesi beklenir.
Performans Program Hazrlama Rehberinin Ek ksm, Performans Programnn
formatn belirlemektedir. Buna gre idarelerin amalar, hedefleri, performans gstergeleri
ve faaliyetlerini, kaynaklar ile ilikilendiren bir tablo hazrlanmas gerekmektedir. Denetim
srasnda, kamu idarelerinin Performans Program Hazrlama Rehberine gre hazrlamalar
gereken Tablo 1, Tablo 2 ve Tablo 3n, Form 3te yer alan ilgili sorular da dikkate alnarak
uygun ekilde hazrlanp hazrlanmad deerlendirilir.
Aadaki ekilde de grlecei zere idarelerin amalarn harcama birimleri ve
performans hedefleriyle ilikilendirmeleri, bu hedefler iin de faaliyetler belirleyerek bu
faaliyetlerin maliyetlerini tespit etmeleri beklenmektedir. Bu deerlendirme yaplrken
faaliyet maliyetlerinin sz konusu rehbere uygun ekilde tespit edilip edilmedii ve kurum
kaynaklarnn ne lde performans hedefleriyle ilikilendirildii deerlendirilir.
ekil 1: Stratejik Plan, Performans Program ve Bte likisi
15
Merkez ynetim kapsamndaki kamu idareleri ve sosyal gvenlik kurumlar, idare faaliyet raporlarnn
birer rneini Saytaya ve Maliye Bakanlna gnderir. Mahall idarelerce hazrlanan idare faaliyet
raporlarnn birer rnei Saytay ve ileri Bakanlna gnderilir. ileri Bakanl, bu raporlar
esas alarak kendi deerlendirmelerini de ieren mahall idareler genel faaliyet raporunu hazrlar ve
kamuoyuna aklar. Raporun birer rnei Saytaya ve Maliye Bakanlna gnderilir.
Zamanllk
Kamu darelerince Hazrlanacak Faaliyet Raporlar Hakknda Ynetmeliinin 11 inci
maddesine gre:
Genel bte kapsamndaki kamu idareleri, zel bteli idareler ile sosyal gvenlik kurumlarnn
ilgili mali yla ilikin idare faaliyet raporlar st yneticileri tarafndan izleyen mali yln en ge Nisan
ay sonuna kadar kamuoyuna aklanr. Bu raporlarn birer rnei ayn sre ierisinde Saytaya ve
Bakanla gnderilir.
l zel idarelerinin faaliyet raporlar Mart ay sonuna kadar; belediyelerin faaliyet raporlar ile
mahalli idare birliklerinin faaliyet raporlar ise Nisan ay sonuna kadar st yneticileri tarafndan
kamuoyuna aklanr. Bu raporlarn birer rnei ayn sreler iinde Saytaya ve ileri Bakanlna
gnderilir.
Sunum
Kamu darelerince Hazrlanacak Faaliyet Raporlar Hakknda Ynetmelik, Faaliyet
Raporlarnda yer verilecek bilgilere ynelik ilkeleri ve bu raporlarn hazrlanmasnda
izlenecek sreleri ortaya koymaktadr.
16
llebilirlik:
yi tanmlanma:
Tutarllk:
Dorulanabilirlik:
Geerlilik/ kna
edicilik:
17
18
Gstergelerin lgililii
Performans Program Hazrlama Rehberinde gsterge yle tanmlanmaktadr:
Gsterge, kamu idarelerince performans hedeflerine ulalp ulalmadn ya da ne kadar ulaldn
lmek, izlemek ve deerlendirmek iin kullanlan ve saysal olarak ifade edilen aralardr.
Performans gstergesi
Gsterge yok.
Mteri memnuniyetinin
derecesi (%).
lgili.
lgili.
lgili deil.
19
llebilirlik
Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzu, idarelerin llebilir hedefler
belirlemesini ngrmektedir. llebilir hedefler belirlenememesi halinde llebilir
performans gstergeleri tanmlanmaldr.
Performans Program Hazrlama Rehberinde:
performans hedefleri, performans gstergeleri ile llebilir olmaldr.
denilmektedir.
lgililik kriterine gre yaplan deerlendirme sonucu ilgili olmad tespit edilen
hedefler ve gstergeler llebilirlik kriterine gre deerlendirmeye tabi tutulmaz.
Aadaki tabloda performans hedefi ve gstergelerinin llebilirlik kriteri temelinde
deerlendirilmesine ilikin bir rnek sunulmutur:
Tablo 7: llebilirlik kriteri deerlendirmesi
Ama: Otoyol andaki trafik gvenliini artrmak
Performans hedefi
Performans gstergesi
llebilirlik konusundaki
kanaat
Gsterge yok.
Mteri memnuniyetinin
derecesi (%).
llebilir.
llebilir.
Denetim ekibi, Stratejik Planda ve Performans Programnda yer alan performans hedef
ve gstergelerini llebilirlik kriterine gre deerlendirdikten sonra Form 4 doldurarak
raporda yer verilmek zere bulgularn yazl hale getirir.
20
yi tanmlanma
Kamu dareleri in Stratejik Planlama Klavuzuna gre kurumlar ulalmak
istenen sonular, amalara gre ak bir ekilde ifade etmelidir. Ayn ekilde Kamu
darelerince Hazrlanacak Performans Programlar Hakknda Ynetmelie gre performans
programlarnda yer alan hedef ve gstergelerin sade ve anlalr olmas esastr.
yi tanmlanma kriteri, net ve anlalabilir hedef ve gstergeler hazrlama gereklilii
ile ilgilidir. Yani idareler, neyi baarmak istediklerini aka tanmlamaldr. yi tanmlanmam
gstergelerin performansa dayal bteleme sistemlerine ynelik dourduu risk udur:
Kamu idareleri, hedeflerine ynelik baary raporlayabilmek iin lmleri sonradan
deitirebilir. Bu riskin ortadan kaldrlabilmesi iin kamu idarelerinin hedef ve gstergelerini
ak ve anlalr ekilde belirlemeleri esastr.
yi tanmlanma, iki zellikle ilgilidir:
Tanmn ierii: Gsterge yalnzca tek bir ekilde mi aklanabiliyor?
Tanmn durumu: Tanm, kamu idaresinin (i) dokmanlarnda yazl hale getirilerek
resmiletirilmi mi?
lgili ve/veya llebilir olmad dnlen hedef ve gstergeler iyi tanmlanma
kriteri asndan deerlendirilmez. Performans bilgisinin iyi tanmlanma kriterine gre
deerlendirilmesine ilikin rnek aadaki tabloda gsterilmektedir:
Tablo 8: yi tanmlanma kriteri deerlendirmesi
Ama: Otoyol andaki trafik gvenliini sreli olarak artrmak
Performans hedefi
Performans gstergesi
Gsterge yok
Deneti, idarenin lm ve
yaralanmayla sonulanan kazalar ve
bunlarn lmyle ilgili net tanm
olup olmadn belirlemelidir.
Hava trafiinde
meydana gelen lm
ve yaralanmayla
sonulanan kazalarn
says.
21
22
tutarl olmas gerekir. Dorulama kayna performans izlemek iin kullanlan bir bilgisayar
programnn ktlar olabilecei gibi, herhangi bir faaliyetin gerekletirildiini gsteren
bir rapor da olabilir. Bu deerlendirme iin bilgi salamak amacyla denetim ekibi, Faaliyet
Raporunda yer alan beyan dorudan inceler ve bunu kamu idaresinin kulland veri kayt
sisteminden (veya baka bir kaynaktan) aktarlan saylarla karlatrr.
Denetim ekibi, Faaliyet Raporunda yer alan performans hedef ve gstergelerini
dorulanabilirlik kriterine gre deerlendirdikten sonra Form 10u doldurarak raporda yer
verilmek zere bulgularn yazl hale getirir.
Geerlilik / kna edicilik
Geerlilik/kna edicilik kriteri, planlanan ve gerekleen performans arasndaki
veya hedefe ilikin btedeki2 sapmann nedenlerinin inandrc ve geerli olup olmadn
deerlendirmek iin kullanlr. Bte ve performans hedeflerinin gerekleme durumu
ile meydana gelen sapmalara ilikin gerekeler geerlilik/ikna edicilik kriterine gre
deerlendirilir. Bu deerlendirme yaplrken ilgili hedefin TBMM ve kamuoyu asndan
nemli olup olmad da gz nnde bulundurulur.
Bte ve hedef gereklemelerinde sapmalar olmas durumunda denetlenen idare,
hedef ve gerekleme arasndaki sapmann nedenleri hakknda aklama getirmelidir. 5018
sayl Kanunun 41 inci maddesinde;
dare faaliyet raporu, ilgili idare hakkndaki genel bilgilerle birlikte; kullanlan kaynaklar, bte
hedef ve gereklemeleri ile meydana gelen sapmalarn nedenlerini, varlk ve ykmllkleri ile
yardm yaplan birlik, kurum ve kurulularn faaliyetlerine ilikin bilgileri de kapsayan mal bilgileri;
stratejik plan ve performans program uyarnca yrtlen faaliyetleri ve performans bilgilerini
ierecek ekilde dzenlenir.
denilmektedir.
Buradaki bte ifadesi; kamu idaresinin kendi btesine ek olarak bte d fonlar, dner sermaye, d kaynaklar ve dier
kaynaklar gibi kalemleri de ierecek ekilde anlalmaldr.
23
darenin hedeflere ilikin bte gereklemelerini takip etmesine ilikin bir sistem
yoksa veya takip etmiyorsa, ikna edicilik / geerlilik kriterine gre deerlendirme yapmaya
imkan olmad denetim raporunda belirtilir.
darenin performans dkl ve hedefe ynelik btede oluan sapmalar iin
aklama yapt durumlarda denetim ekibi, bu nedenlerin geerliliini deerlendirir. Bu
nedenlerin geerliliini deerlendirmek iin, kamu idaresinden destekleyici kantlar talep
edilir.
Bte ve performans hedeflerinin gerekleme durumu ile meydana gelen sapmalara
ilikin kamu idaresinin gsterdii nedenlerin inandrc olmamas halinde denetim ekibi, bu
bulgusunu raporlar.
Geerlilik /ikna edicilik kriterine gre yaplacak deerlendirme rnei aadaki
tabloda verilmektedir:
Tablo 9: Geerlilik/ ikna edicilik kriterine gre yaplacak deerlendirme rnei
Gsterge
Tamamlanan
kavaklarn says
Hedeflenen
Say
Gerekleen
Say
40
Minimum engellilik
standartlarn
karlayacak
ekilde iyiletirilen
kavaklarn says
20
Islah edilen
rmaklarn uzunluu
45
15
Mcbir hal
Kamu idaresinin baz yetki ve
sorumluluklarnn dier idarelere
devredilmesi
Projelerin iptal edilmesi
24
Tamlk:
Veri ak:
25
rnein; okul terk oranyla ilgili bir hedefin llebilmesi iin toplam renci says
ile okulu terk eden renci saysna ihtiya duyulacaktr. Bu durumda toplam renci says
ve okulu terk eden renci says bilgileri veri ak olarak adlandrlrken, okul terk oran
ile ilgili nihai bilgiyi reten sistemin tamam veri kayt sistemi olarak adlandrlacaktr. Baz
hallerde veri kayt sistemi tek bir veri akndan da oluabilir.
Sistemleri daha detayl deerlendirirken gvenilirlie ynelik tereddtleri gidermek
iin sistemdeki zafiyetlerin retilen veriler zerindeki olas etkileri tahmin edilmeye allr.
Ancak varlacak sonu sadece sistem iin geerlidir ve belli bir performans bilgisinin
doruluu hakknda kesin bir bilgi vermez. Buna ilikin bir rnek aada yer almaktadr:
lgili kamu idaresi, performans programnda trafik kazalarnn neden olduu lm ve yaralanmalarn
saysnda %3lk bir d gerekletirmeyi hedeflemitir.
Denetim ekibi, trafik kazalarnn neden olduu lm ve yaralanmalarn saysnn veri kayt sistemi ile
gvenilir ekilde retilip retilmediini bu hedefin lmne ynelik veri reten sistemi denetleyerek
tespit eder. Denetim ekibi, trafik kazalarnn neden olduu lm ve yaralanmalarn saysn kendisi
lmez.
Denetimde veri kayt sisteminde trafik kazalarnn neden olduu lm ve yaralanmalarn gerek
saysnn yanl llmesine yol aabilecek nemli zafiyetler tespit edilebilir. Saytay, veri kayt
sisteminin gvenilirliine dair duyduu kayglar rapor eder ancak trafik kazalarnn neden olduu
lm ve yaralanmalarn saysn tahmin etmez veya hesaplamaz.
Veri kayt sistemleri, gstergede ifade edilen ltler ve kamu idaresi tarafndan ilerlemeyi
izlemek ve gereklemeleri lmek iin kullanlan veri ak (veya aklar) arasnda iyi bir
eleme olacak ekilde tasarlanmal ve kullanlmaldr.
Veri kayt sistemleri, veri gvenilirlii salamak zere riskleri azaltc kontrolleri kapsayacak
ekilde tasarlanmal ve kullanlmaldr.
Kamu idaresi, her bir gstergeye ynelik veri kayt sistemi ve veri aknn amaca uygun
ve hedefi lecek nitelikte olmasn salamaldr. Veri kayt sistemi ve gsterge arasndaki
elemenin zayf olmas, bir baka deyile oluturulan sistemin hedefi lecek nitelikte
olmamas, sistemde hataya yol aar ve llen performansn yanl yorumlanmasna ynelik
riski artrr. Veri kayt sistemlerinin oluturulmasnda ortaya kabilecek risklere ilikin
rneklere aada yer verilmitir:
26
Kamu idaresi veri kayt sistemi, gstergenin ifade ettii tm performans zelliklerini ele
almayabilir. rnein, 100 ev ina edilmesi hedefini lmeye ynelik kullanlan veri kayt sistemi
belli illerden gelen verileri toplamyorsa, performans tm ynleriyle llmemi olacaktr.
Seilen veri aklar, ilgili olmayan kalemleri de ierebilir veya ilgili kalemlere yanl deer
biebilir. rnein, zel eitim kurumlarna kayt yaptran renci saysnn llmesinde devlet
okullarna kayt yaptran renci saysna ilikin veri aknn kullanlmas, retilen bilginin doru
olmamasna sebebiyet verecektir.
Kaynak veri, belli bir lt iin yeterli olabilir ancak zamannda ulalabilir olmayabilir. rnein,
2011 yl banda balayan bir faaliyete ilikin 2012 yl Mays ay sonunda elde edilen bir
gerekleme bilgisi 2011 yl faaliyet raporunda gsterilemeyecektir.
Veri kayt sisteminin ileyii; (veri aklar yoluyla) veri toplama, ileme ve analiz
admlarndan oluur.
ekil 2: Veri kayt sistemi ileyii
27
Kamuoyu ilgisi:
Baz gstergeler daha yksek seviyede TBMM, vatanda veya medya ilgisine
sahip olabilir. Bu durum, veri kayt sistemlerinde daha detayl deerlendirme
yaplmas iin gereke salar.
Bte tutar:
lgili hedefe tahsis edilen kaynan yksek olmas veri kayt sistemlerinin
detayl incelenmesini gerektirebilir.
Bu aamadan sonra denetim, seilen hedeflere ynelik bilgi reten veri kayt sistemleri
zerinde gerekletirilir.
28
Gstergeler
Kaynatrma yoluyla
eitim kapsamndaki
renciler iin
standartlara uygun
hazrlanm destek
eitim odalar ile zel
eitim snflarn 2011
yl sonuna kadar %15
arttrmak.
1. zel eitimin
glendirilmesi projesi
kapsamnda donanm
salanan destek eitim odas
says
29
Denetim ekibi, sistem tasarmn temel alarak gvenilir olmayan veri retilmesine yol
aabilecek riskleri tespit eder. Bu tespit yaplrken idarenin kendi gerekletirdii risk tespit
faaliyetleri de gz nnde bulundurulabilir. Bu riskler aadaki ekilde ortaya kabilir:
Birden fazla veri aknn kullanlmas ve veri aklarn birletirmek iin
uygun olmayan yntemin seilmesi verilerin gvenilirlii riskine yol
aabilir.
Veri toplamann
karmakl
Sistemin yeni olmas veya yakn zamanda deitirilmi olmas veya kilit
personelde nemli deiikler meydana gelmi olmas halinde, riskler
daha byk olabilir.
Sistemi ileten
kiilerin uzmanl
Verilerin
performans
ynetme ve
dllendirmede
nasl kullanld
30
Hedef
Gstergeler
Riskler
Kaynatrma yoluyla
eitim kapsamndaki
renciler iin
standartlara uygun
hazrlanm destek
eitim odalar ile zel
eitim snflarn 2011
yl sonuna kadar
%15 arttrmak.
1. zel eitimin
glendirilmesi projesi
kapsamnda donanm
salanan destek eitim odas
says
Risklerin deerlendirilmesi
Kontrol ortamnn tannmas ve risklerin tespit edilmesinden sonra bu risklerin
deerlendirilmesi aamasna geilir. Bu noktada ilk olarak tespit edilen riskler doruluk ve
tamlk ynnden deerlendirilir. Zira buna gre kontrollerde ortaya kan zafiyetlerin retilen
veri zerindeki etkisi deiecektir. Buna ilikin rnek aada verilmitir:
Doruluk:
Tamlk:
Denetim ekibince gzden geirilecek ikinci husus, kamu idaresinin kendi risk
deerlendirme prosedrleridir. Denetim ekibi, sorumlu personelin bilgi ve becerileri dahil
kamu idaresinin riski nasl deerlendirdii ve bunlara kar alnan nlemler hakknda bilgi
edinir. Form 6, 7 ve 8de yer alan sorularn cevaplanmasnda bu bilgiler kullanlr. Risk
deerlendirme prosedrlerinin derinlii ve usul, bir kamu idaresinden dierine deikenlik
gsterecektir. Bu durumda denetinin risk deerlendirmesine ilikin yapaca almalarn
derinlii de farkllk arz edecektir. rnein, idare risk deerlendirmesine ilikin herhangi
bir kt retmediyse, idarenin risk deerlendirmesi anlayn belirleyebilmek iin kilit
personelle grmek veya idare raporlarn gzden geirmek gerekecektir.
31
Tespit edilen risklerin deerlendirilmesine ilikin bir rnek aada yer almaktadr:
Hedef
Gstergeler
Risklerin deerlendirilmesi
1. zel eitimin
glendirilmesi projesi
kapsamnda donanm
salanan destek eitim odas
says
Veri kayt sistemleri, gstergede ifade edilen ltler ve kamu idaresi tarafndan
ilerlemeyi izlemek ve raporlamak iin kullanlan veri ak (veya aklar) arasnda iyi bir
eleme olacak ekilde tasarlanmamsa bu, Faaliyet Raporlarnda yanl bilgiler sunulmasna
sebep olabilir. Bu durumda denetim ekibi idarenin bu riske ynelik uygulad kontrolleri
belirler ve daha sonra bunlar zerinde kontrollerin etkinliinin deerlendirilmesine ynelik
almalar yapar. Denetim ekibi nemli risklere ynelik kontrollerin mevcut olmadn tespit
32
ederse, nerilecek kontroln maliyetini de dikkate alarak, bu bulguya denetim raporunda yer
verir. Ayn zamanda, kamu idarelerinin riskin mevcudiyetini Faaliyet Raporlarnda yeterince
aklayp aklamad da deerlendirilir.
Denetim ekibi, ilgili idarenin her nemli riski yeteri kadar kontrol edip etmediini
inceler. rnein yksek olaslkl riskler, nleyici kontrollere tabi tutulabilirken; dk
olaslkl riskler, tespit edici kontrollere tabi tutulabilir.
Risk seviyesi
Kontrol faaliyeti
Dk
Yksek
nleyici kontroller
33
Denetim Deerlendirmesi
Denetim ekibi; kamu idaresinin veri toplama, ileme ve analiz almalarnda yapt
kontrolleri deerlendirirken:
Sistemin iyi tanmlanm ve ileyiinin dorulanabilir olup olmadn,
Yeterli derecede kontrol edilmemi nemli riskler olup olmadn ve
Kontrol edilmemi nemli riskler varsa, kamu idaresi planlarndan herhangi birinin
bu riskleri zmek iin yeterli olup olmadn dikkate almaldr.
Denetim ekibi, sistemdeki zafiyetlerden kaynaklanan hata veya muhtemel hata dzeyi
miktarn belirler ve bulgularn denetim raporunda kayt altna alr. Veri kayt sistemlerini
dorularken, raporlanan verilerin doruluu hakknda sonu bildirilmez. Gerekletirilen
denetim, yalnzca hata olasl bulunduu sonucuna varabilir.
34
Veri kayt sistemine veri salayan birden ok veri ak bulunan bir durumda denetim
ekibi, veri kayt sistemi iin genel bir sonuca ular. Denetim ekibi, verilerin tam ve
doruluuna ilikin uygun sonuca varmak iin aadaki karar admlarn uygular.
Veri kayt sistemi iliyor mu?
Kamu idaresi, hedefe ynelik gerekleen performans lmek iin kullanlacak bir
sistem oluturmu ve onaylamsa bu sorunun cevab olumlu olmaldr. Denetim ekibi, bir
veri kayt sisteminin mevcut olmadna karar verirse veri kayt sisteminin bulunmadn
raporlar.
Hibir veri kayt sisteminin bulunmad bir durumda denetim ekibi, sistem kontrolleri
hakknda tavsiye verir ve en azndan sistemin gelimesine ynelik beklentilerini raporlar.
Kontrol edilmemi nemli bir risk var m?
Dorulama srecinin her aamasnda yrtlen deerlendirmelerin sonularna gre
denetim ekibi, kontrol edilmemi bir risk kalp kalmadna karar verir. Kontrol edilmemi
hibir nemli risk tespit edilmezse denetim ekibi; sistemin, gstergedeki ilerlemeyi lme
ve raporlama amacna uygun olduu sonucuna varr.
Kontrol edilmemi nemli risk (veya riskler) bulunduuna dair kant elde etmesi
halinde denetim ekibi veri kayt sisteminin zafiyetleri olduunu raporlar.
Risk tm veri kayt sistemini etkileyecek kadar ciddi mi?
nemli bir risk tespit etmesi halinde denetim ekibi, bu riskin sistemi amaca
uygunluktan karacak kadar ciddi olup olmadn deerlendirmek zorundadr. Denetim
ekibi risklerin ciddi olduu kanaatine varrsa sistemin ilgili hedef bakmndan performans
lme ve raporlama amacna uygun olmad sonucuna varr ve tespit edilen zafiyetlerin
nemini raporlar. Uygun olan hallerde, risklere veya bunlarn ele alnmasna ynelik kamu
idaresinin ataca admlar hakknda neriler sunulabilir. Bu nedenle raporda tespit edilen
kontrol zafiyetinin kapsam ve nemi belirtilir.
Kontrol edilmemi riskin tm veri kayt sistemini olumsuz ynde etkilememesi
halinde denetim ekibi, tespit edilen riskin uygun maliyetli olarak azaltlp azaltlamayacan
deerlendirir.
Kontrol edilmemi risk yeterince aklanm m?
Denetim ekibi, kamu idaresinin sz konusu hedefin gereklemesine ilikin yaymlad
Faaliyet Raporlarndaki aklamalarnn yeterli olup olmadna karar verir. Kamu idaresinin
etkin biimde aklama yapmas halinde denetim ekibi, veri kayt sisteminin uygun olduu ve
kamu idaresinin uygun maliyetle kontrol edilemeyecek kstlamalarn sonularn tam olarak
aklad sonucuna varabilir.
Aklamay yetersiz bulmas halinde denetim ekibi, sistemin geni lde uygun olduu
fakat uygun maliyetle kontrol edilemeyecek kstlamalar ierdii sonucuna varabilir. O zaman
kamu idaresi, bunlarn sonularn aklamaldr.
Denetim ekibinin, verilerin tam ve doruluuna ilikin uygun sonuca varmak iin
geecei belli karar admlar aada yer alan ekilde ayrca gsterilmitir.
Denetim ekibi, yukardaki almann tamamlanmas zerine veri kayt sistemleri
deerlendirmesi zetine ilikin formu (Form 9) doldurur. Formun doldurulmas srasnda
kantlayc belgeler arivlenir, gerekli konularda alma kad hazrlanr. Ulalan bulgulara
raporda yer verilir.
35
36
Kontrol edilemeyen
riskier a~klanml m1d1r1
ger~ekl~meleri ol~me
ger~kl~melerl ol~e
amaana uygundur.
3. RAPORLAMA
Denetim uygulama almasnn tamamlanmasnn ardndan denetim ekibi, denetim
raporunu hazrlar. Raporun esasn hedefler ve bunlara ynelik elde edilen bulgu ve sonular
oluturur. Raporda aadaki hususlara ilikin bulgulara yer verilir:
Raporlama gerekliliklerine uyum,
Performans bilgisinin ierii,
Veri kayt sistemleri.
Denetim raporlarnda bulgularn anlalr, ak ve kesin bir ekilde ifade edilmesi
esastr. Raporda nerilerin net bir ekilde ortaya konulmas ve mmkn olduunca yapc
bir slupla yazlmas da nemlidir. Raporda yer verilen bulgularn tamam yeterli ve uygun
denetim kantlaryla desteklenmelidir.
37
Ynetici zetine,
Denetim kriterlerine,
ilikin bulgulara,
Yer verilir.
Raporda grafik, diyagram ve resim gibi gze hitap eden unsurlara yer verilmesi rapora
ilgiyi ve raporun anlalrln arttrr. Genellikle grafik ve diyagramlar karmak bilgilerin
basit bir ekilde sunulmasn salar. Denetim ekibi grafik kullanm iin uzman yardm da
alabilir.
Raporlarn yazmnda uzun cmlelerden kanlmal, yaln cmle yaplar tercih
edilmelidir. Ayrca karmak ve anlalmas g ifadeler kullanlmamaldr.
Raporun oluturulmas srasnda sk sk gzden geirilmesi byk nem tar. Grup
bakannn da gzden geirme srecine katk salamas beklenmektedir. Gzden geirme
srecine mmknse ekip dndan bir denetinin de dhil edilmesi raporun kalitesini
artracaktr.
Denetim raporu gzden geirme srecinin ardndan denetlenen idareye gnderilir.
38
39
4. ZLEME
Saytay, performans bilgisinin denetimi almasnn hesap verebilirliin ve performans
ynetiminin iyiletirilmesine katabilecei deeri gstermelidir. lgili kamu idaresinin
denetim bulgularna ve nerilere gre hareket ederek kendi sistemlerini glendirdii veya
performans raporlarn iyiletirdii durumlarda denetim ekibi, bu deiiklii raporlamaldr.
Bu nedenle yaplan denetimlerin takip edilmesi ve etkilerinin deerlendirilmesi iin izleme
faaliyeti gereklidir. TBMMye geri bildirim salanmas asndan da izleme faaliyeti nem
tamaktadr. Denetim raporlarnda yer verilen neriler sonraki yl denetimlerinde dikkate
alnarak bunlara ilikin idarenin gerekletirdii faaliyetler takip edilmelidir. zleme almas
yapldnda denetim ekibi, nerilere yant olarak atlm admlara ve (varsa) bunlarn
performans ynetimi sistemine ynelik etkisine sonraki yl raporlarnda yer vermelidir.
zleme faaliyeti Saytayn kendi etkinliini deerlendirmesi iin de nemli bir
aratr. Denetim raporunun gerek TBMM, medya ve kamuoyu, gerekse ilgili idare nezdinde
oluturduu etkinin ve uygulama sonularnn deerlendirilmesi Saytayn kendi
performansn deerlendirmesinde nemli gstergeler salayacaktr.
Birok sistem deiikliinin kamu idareleri tarafndan uygulanmas zaman alacak olup
denetlenen idareye nerileri hayata geirmesine imkan verecek makul bir sre tanmak
gerekir.
zlemeye balamann yollarndan birisi denetlenen idarelerden her bir denetim nerisi
ile ilgili olarak alnan nlemlerin bildirilmesini istemektir. Ayrca denetlenen idarelerin i
denetim sonular, faaliyet raporlar, Saytayca gerekletirilen mali denetim sonular vb.
dokmanlar da nerilerin izlenmesinde yararl birer kaynak niteliindedir.
zleme sonucunda tespit edilen ilerlemeler ve ilerleme salanamayan ya da yetersiz
kalnan alanlara denetim raporunun izleme blmnde yer verilir. zleme faaliyetine ilikin
yaplacak raporlamada:
-
ele alnmaldr.
40
EK I- FORMLAR
Performans denetimini tutarl bir ekilde yrtmelerinde denetim ekiplerine yardmc olmak
amacyla Planlama, Uygulama, Raporlama ve zleme aamalarna ynelik formlar gelitirilmitir.
Formlar; denetim almasnn kayt altna alnmas ve kaydedilen ilerleme ve ulalan sonularn
raporlanmas iin standart bir ara ilevi grr. Formlar, denetim sonularn destekleyecek salkl
denetim izinin temelini tekil eder. Doldurulan formlarda performans denetimi srasnda toplanan
ilgili tm bilgiler yer almaldr. Bu formlar yol gsterici nitelikte olduundan kuruma gre deiiklik
gsterebilir. Bu durumda denetim ekibi ilave sorular kullanma ihtiyac duyabilir veya baz sorularn
uygun olmad kanaatine vararak bunlar deerlendirme d brakabilir.
41
10
11
12
42
Evet/Hayr
Referans
Dzenleyen deneti(ler):
Soru
Denetinin
Deerlendirmesi
Referans
(Evet/Hayr/Ksmen)
1
10
Deerlendirme: Bu formdaki sorulara verilen cevaplar nda genel performans ynetimi hakknda
genel bir deerlendirme yaplr ve buna ilikin bir alma kad hazrlanr. Yaplan deerlendirme
denetim plannn hazrlanmasnda dikkate alnr.
43
lgili Denetim
Kriteri
Mevcudiyet
Dokmann
yaymlanma
tarihi mevzuat
gerekliliklerine uygun
mu?
Zamanllk
Stratejik planda
belirlenen misyon
ve vizyon st politika
belgeleriyle uyumlu
mu?
Sunum
Kamu idaresi
amalarn
belirlemi mi?
Sunum
Kamu idaresi
hedeflerini
belirlemi mi?
Sunum
Sunum
Sunum
Performans hedefleri
stratejik planda yer
alan hedeflerin yllk
dilimlerini oluturuyor
mu?
Sunum
44
Stratejik
Plan
Performans
Program
Faaliyet
Raporu
Referans
10
Performans
programnda
belirlenen hedefler st
politika belgeleriyle ve
idarenin ncelikleriyle
uyumlu mu?
Kullanlan
tablolar asndan
performans program
mevzuata uygun
mu? (Performans
Programnn
Hazrlanmasna likin
Rehber Tablo 1, Tablo
2 ve Tablo 3)
Sunum
Sunum
11
Sunum
12
Performans hedefleri
ve bunlara ilikin
faaliyetler kaynaklar
ile ilikilendirilmi mi?
Sunum
13
Faaliyet maliyetleri
Maliye Bakanlnn
ngrd ynteme
uygun hesaplanm
m?
Sunum
14
Faaliyetlerin sonular
raporlanm m?
Sunum
15
Sunum
45
lgililik
Hedef
Gsterge
Evet/
Hayr
(Hayr ise
aklayn)
Evet/
Hayr
(Hayr ise
aklayn)
llebilirlik
yi tanmlanma Deerlendirme
Ama 1
Hedef
1.1
Hedefi
girin
Hedefle ilgili
gstergeyi
girin
Hedef
1.2
Hedef
1.3
vb.
Ama 2
Hedef
2.1
Hedef
2.2
Hedef
2.3
vb.
Ama 3
Hedef
2.1
Hedef
2.2
Hedef
2.3
46
Evet/ Hayr
(Hayr ise
aklayn)
Evet/ Hayr
(Hayr ise
aklayn)
Hedef/
Performansn
gstergelerin Faaliyet
btesel nemi Raporunda
yanl beyan
edilme
olasl
Sonu
Faaliyet
Veri kayt
Raporunda yer
sistemi
denetimi iin alan performans
bilgisi ieriinin
seilecek
denetimi iin
hedef/
seilecek hedef/
gsterge
gsterge
Ama 1
Hedefi
girin
Gstergeyi Yksek/
girin
orta/ dk
Yksek/ orta/
dk
Yksek/ orta/
dk
Evet/ Hayr
Evet/ Hayr
Hedefi
girin
Gstergeyi Yksek/
girin
orta/ dk
Yksek/ orta/
dk
Yksek/ orta/
dk
Evet/ Hayr
Evet/ Hayr
Vb.
Vb.
Ama 2
Hedefi
girin
Gstergeyi
girin
Vb.
Vb.
Ama 3
Vb.
Vb.
47
Referans
48
Deerlendirme
Yksek/ orta/ dk
Referans
Her bir veri ak iin geerli olan genel sorular. Bu sorular tm veri aklar iin doldurulmaldr.
rneklem anket almasna zel sorular (mevcut ise).
D kaynaklardan elde edilen verilere ilikin sorular (mevcut ise).
Kamu idaresinin ad:
Hedef
Gsterge
Genel Sorular
Soru
1
2
3
4
5
6
Denetinin
Deerlendirmesi
Referans
49
14
15
16
17
18
19
50
rneklemin ortaya kan tahminlere gven dzeyini azaltacak kadar kk lekli olmas,
rneklem profilinin hedefle uyumlu olmamas.
Soru
Deneti
Deerlendirmesi
Anket almasnn tasarmnda hangi
rneklem bykl hedeflenmi ve
hedeflenen rnekleme ulalm mdr?
rneklem, hedef poplasyonu temsil
ediyor mu?
Anketlerin test edilmesi amacyla pilot
uygulamalar yaplm m?
Katlmc hatalarn azaltmak zere
hangi prosedrler kullanlyor?
Anketrler deneyimli ve eitimli mi?
Cevap alamama durumunu azaltmak
zere hangi prosedrler kullanlyor?
Referans
Kamu kurumunun veri salayclar yeterli olarak kontrol edememesi ve bunlarla etkileiminin
yetersiz olmas.
Soru
Deneti
Referans
Deerlendirmesi
20
Kamu idaresi, veri salaycnn kulland
veri toplama prosedrlerini biliyor mu?
21
Kamu idaresi, veri toplama ileminin
amacn veri salayc ile birlikte teyit
etmi mi?
22
Kamu idaresi veri salayc ile birlikte
veri ve bilgiye eriime ilikin esaslar
belirlemi mi?
23
Kamu idaresi, veri salaycnn konuyla
ilgili uzmanln deerlendirmi mi?
24
Kamu idaresi, d kaynakl verilerin
zaman iinde dzenli ve tutarl olarak
sunumunu salamay garanti etmi mi?
25
Veri salayc risk tespiti yaparak kontrol
prosedrleri yrtm m?
27
Veri salaycnn yrtt prosedrler
ve kontroller, belgelenmi mi?
28
Kamu idaresi, veri salaycnn
kontrollerini deerlendirmi mi?
29
Kamu idaresi, d kaynakl veriler
zerinde baka kontroller yrtyor mu?
(apraz kontroller gibi)
Denetim ekibi tarafndan forma eklenen dier sorulara ilikin deerlendirme:
Veri toplama
Deerlendirme
Raporlanan verilere
srelerine ynelik
ynelik olas riskler
sonu
Sistemin veri toplama Evet / Ksmen / Hayr Yksek/ orta/ dk
ilemleri amaca
uygun mu?
51
52
Deerlendirme
Raporlanan verilere
ynelik olas riskler
Evet / Ksmen / Hayr Yksek/ orta/ dk
Denetinin
Deerlendirmesi
Referans alma
kad
Veri kayna
Veri tr
(rnein anket almas, idari veriler)
1
2
3
4
Deerlendirme
Sistem uygun
Evet / Ksmen /
biimde
Hayr
belirlenmi mi?
Sebepleri zetleyin
Sonu
verilerindeki
olas riskler
Yksek / Orta /
Dk
Referans
alma kad
neriler
Sistem Operasyonu Veri
toplama, leme ve Analiz
(Formlar 7,8 kapsamnda
yaplan deerlendirmelere
gre cevaplandrlacaktr)
Evet /Ksmen /
Sistem etkin
ekilde iletiliyor Hayr
mu?
Sebepleri zetleyin
Yksek / Orta /
Dk
neriler
Sistem Raporlama (Form
10 kapsamnda yaplan
deerlendirmelere gre
cevaplandrlacaktr)
Sonular
Evet /Ksmen /
uygun biimde
Hayr
raporlanyor mu?
Sebepleri zetleyin
Yksek / Orta /
Dk
neriler
Sistem zayflklarnn
raporlanan verilere
ilikin etkileri (Form 6,7
ve 8 kapsamnda yaplan
deerlendirmelere gre
cevaplandrlacaktr)
Tespit edilen
Evet /Ksmen /
risklerin
Hayr
raporlanan
verilerin
kalitesine ilikin
nemli sonular
var m?
Sebepleri zetleyin
Yksek / Orta /
Dk
neriler
Dier yorumlar
53
Standart sonular
Veri kayt sistemi, hedef ve gsterge
asndan performans lme ve raporlama
amacna uygundur.
2.
Veri kayt sistemi, hedef ve gsterge
iin uygundur ve kamu idaresi, uygun maliyetli
olarak kontrol edilemeyecek kstlamalara ilikin
sonular tam olarak aklamtr.
3.
Veri kayt sistemi, geni lde uygundur
fakat geri kalan risklerin yeterince kontrol
edilmesini salamak zere glendirilmelidir.
4.
Veri kayt sistemi, geni lde uygundur
fakat uygun maliyetli olarak kontrol edilemeyecek
kstlamalar ierir; kamu idaresi bunlarn
sonularn aklamaldr.
5.
Veri kayt sistemi, hedef ve gstergeye gre
performans lme ve raporlama amacna uygun
deildir.
6.
Veri kayt sistemi, bulunmamaktadr;
performans lmek iin hibir sistem
kurulmamtr.
Yalnzca birini
iaretleyin
Deerlendirme
1.
neri
54
Form Referans
Vb.
Ama 3
Vb.
Hedef/ Gsterge
Ama 2
Vb.
Hedef/ Gsterge
Hedef/ Gsterge
Ama 1
Faaliyet
Raporunda
denetim iin
seilecek
hedef/gsterge
(Form 5ten
aln)
Vb.
Vb.
Evet/Hayr
Hedef
Evet/Hayr
Gsterge
Tutarllk
Girin
Performans
Programnda
ngrlen
hedef
Girin
Faaliyet
Raporunda
raporlanan
gerekleme
Dorulanabilirlik
Evet/Hayr
Raporlanan
gerekleme
bilgisi, kaynak
bilgisiyle
dorulanabilir
mi?
Evet/Hayr
Gerekleme
hedefin
altnda m?
Evet/Hayr
Evet ise
nedenlerini
belirtin
Evetse
Faaliyet
Raporu
performans
dkl
iin neden
sunuyor
mu?
Evet/Hayr
Hayr ise
kant
girin
Nedenler
ikna edici
ve geerli
mi?
Sonu
55
Kamu idaresinin ad
Denetim hedefi
Denetim kapsam
Denetim takvimi
Denetim ekibi
56
KRTER
KANIT TOPLAMA
TEKNKLER
GREVL
DENETLER
TAMAMLAMA
TARH
57
Zamanllk
Sunum
lgililik:
llebilirlik:
yi tanmlanma:
Tutarllk:
Faaliyet
Raporu
Dorulanabilirlik:
kna edicilik/
Geerlilik:
58
Anlam
Amaca uygun
Ksmen amaca
uygun
Genel olarak uygundur ancak kalan risklerin yeterince kontrol altna alnmasn
salamak zere glendirilmesi gereklidir.
Genel olarak uygundur ancak maliyet etkin biimde kontrol altna alnamayacak
snrlamalar iermektedir; kamu idaresi A, bunlarn sonularn aklamaldr.
Amaca uygun
deil
59
Performans Program ile ilgili olarak, kamu idaresi Ann ekil 1deki kriterler esas
alnarak raporlama gerekliliklerine uyduu / ksmen uyduu / uymad sonucuna varlmtr.
Faaliyet Raporu ile ilgili olarak, kamu idaresi Ann ekil 1deki kriterler esas
alnarak raporlama gerekliliklerine uyduu / ksmen uyduu / uymad sonucuna varlmtr.
2. Blm: Performans Bilgisinin erii
- Stratejik Planda yer alan performans bilgisinin ierii
Aada detaylar verilen bulgular temel alnarak kamu idaresi Ann XX-XX dnemine
ait stratejik planda sunduu performans bilgisi ieriinin ekil 2deki kriterlere uyduu/
ksmen uyduu/ uymad sonucuna varlmtr.
Bu blmde stratejik planda yer alan hedef ve varsa gstergelerin ilgili kriterlere gre deerlendirme
sonularna rneklerle yer verilir. Hedef ve gstergelerin kriterlere ne kadar uygun olduu oranlarla
belirtilebilir. Bu deerlendirme nda elde edilen denetim bulgular sonucu denetim ekibi yukarda
belirtilen kanaatlerden birini seer ve buna ilikin bulgularna yer verir.
Bulgularn detaylandrlmasnn ardndan ilgili kritere gre belirlenen neriler yazlr.
Bu blmde performans programnda yer alan hedef ve gstergelerin ilgili kriterlere gre
deerlendirme sonularna rneklerle yer verilir. Hedef ve gstergelerin kriterlere ne kadar uygun
olduu oranlarla belirtilebilir. Bu deerlendirme nda elde edilen denetim bulgular sonucu
denetim ekibi yukarda belirtilen kanaatlerden birini seer ve buna ilikin bulgularna yer verir.
Bulgularn detaylandrlmasnn ardndan ilgili kritere gre belirlenen neriler yazlr.
60
Veri kayt sistemleri deerlendirmesi, (denetlenen veri kayt sistemi says yazlacak)
ayr veri kayt sistemine dayaldr ve sonular, kamu idaresi A tarafndan raporlanan tm
performans bilgilerine uygulanamaz. Ancak bulgular, veri kayt sistemlerinin gvenilir
performans bilgisi salama kapasitesi hakknda kamu idaresi Ann geneline yaylan kayglar
olduunu gstermektedir.
4. Blm: Genel deerlendirme
Raporun son blmnde idarenin performans ynetimi sistemi hakknda denetim ekibi tarafndan
oluturulan genel bir denetim grne yer verilir. Bu gr uygulanan performans ynetimi
sisteminin ne derece baarl olduuna ilikin genel bir kanaat ierir. Denetim ekibi denetimin
aamalar srasnda yapt denetim deerlendirmeleri nda nihai bir deerlendirme sonucuna
ular. Bu denetim grnn oluturulmasna, denetimin tm aamalarnda (raporlama
gerekliliklerine uyum, performans bilgisinin ierii ve veri kayt sistemlerinin denetimi) elde edilen
bulgular, kantlar ve deneti yargs temel oluturur. Genel deerlendirme yaplrken her denetim
aamasnda yaplan deerlendirmeler ve ulalan grler analiz edilir ve yorumlanr.
61