Professional Documents
Culture Documents
thu m.
2. Nghe mt hoc hai bi nhc t CD c ting nhc hay cm gic tng t bi nhc bn
sp sa trn ting.
Nghe nhng tiu mu trn monitor ca phng thu nu c th; hy c gng cm nhn v cht
lng m thanh v kt cu ca nhng bi nhc ny. Lng nghe vi m lng nh; ng lm mt
l tai ca bn. Ti thi im ny, mi n lc ca bn tp trung vo vic lm cho thnh gic quen
vi ting nhc bn ang c to ra trong bi nhc ca mnh.
3. Thc hin mt bn trn ting th, khng s dng EQ hoc hiu ng, ri nghe ton b
bi nhc mt ln.
Trong giai on lng nghe ny, ng suy ngh nh mt nh sn xut, nhng hy t bn vo tm
trng ca mt thnh gi bnh thng. Hy lng nghe nhng thnh phn bn thu m c ci g
hay hoc d mt cch ni bt khng? ng nghe v cht lng sn xut. Bn ang c xc
nh nhng nhc c, nhng on nhc, nhng c lick, nhng giai iu hoc nhng ha iu no
khin bn, trong vai mt thnh gi, ch .
4. Dng mt t giy v mt cy bt ghi nhanh nhng tng xut hin trong khi bn
lm vic.
Trong khi nghe bi nhc, ghi ch v nhng ch nn t mt nhc c no . Chng hn, c th
bn mun nhng on lick chi trn cy lead giutar xuyn sut bi nhc phi cm ting phin
khc u tin. Hoc, c th bn nhn thy phn guitar m th ba thu m nn c t bn
phi bn trn ting l hay nht, trong khi hai hai phn guitar m khc c t gn trung tm
hn. Hy ghi li nhng tng sau ny thc hin. Bit u bn li c hng l tng qua
nhng ln nghe u tin.
Trn ting trong Pro Tools
Pro Tools c trang b mt chng trnh trn ting di do nng lc, v mi th bn cn lm u
c th thc hin thng qua chut v bn phm. Nhng mc d vy, nhiu ngi trong c ti
li thch trn ting bng nhng nt trt, nt vn, nt nhn th thit. C th thc hin iu ny
bng nhiu cch: s dng bng iu khin Digi 002 hoc 003, b iu khin MIDI, b trn ting
k thut s, hoc b trn ting tng t. Nhng b trn ting thay th ny c trnh by chi tit
hn trong Quyn I, Chng 2; cn by gi, ti ch mun trnh by v nhng thit lp c bn.
S dng bng iu khin 002 hoc 003
Nu bn c thit b Digi 002 hoc 003 cng vi bng iu khin (xem Hnh 1-1), th h thng
ca bn t ng tch hp trong phn mm Pro Tools. Vi h thng c kt ni thng qua giao
din FireWire, th tt c nhng nt trt, nt xoay, v nt nhn s hot ng lin lc vi phn
mm trn ting. Khi bn ko mt nt trt trn bng iu khin, nt trt track tng ng trn
mn hnh my tnh cng di chuyn theo.
Hnh 1-1: Dng tay iu khin vic trn ting vi bng iu khin 003.
Tham kho Cm nang s dng 002 hoc 003 thnh tho v nhng tnh nng iu khin. Hoc
c th bn ch cn vc ti vc lui ri cng bit, bng iu khin c thit k mt cch rt trc
quan.
S dng b iu khin MIDI
t b iu khin MIDI c mt ngoi th trng lm vic tt vi Pro Tools. (B iu khin Mackie
l ph thng nht). Nu bn mun s dng MIDI, hy tham kho trang web Digidesign v tnh
3
B Guitar
Lead guitar thng c b tr trung tm, hoc hi chch khi trung tm nu ting trung tm
ca trng stereo qu dy. Mt khc, Rhythm guitar thng c t hi xa trung tm, bn
no cng c, nhng thng l bn i din vi nhng nhc c lm nn khc, nh rhythm
guitar b sung, mt synthesizer, mt organ, hoc mt piano.
Bass
Thng thng, bass guitar c b tr trung tm, nhng chuyn khng l khi c nhng k s
trn ting to mt track th hai cho n bass, ri t mt track tn cng bn tri v mt tn
cng bn phi. K thut b tr ny to cm gic khong t cho n bass v dnh nhiu khng
gian hn cho bass guitar v trng p trong bn trn ting.
Trng
Nh mt lut ph thng, ti (v hu ht nhng ngi khc) b tr trng sao cho chng xut hin
trong trng stereo ging nh trn sn khu. (Nhng iu ny khng c ngha l bn phi lm
theo nh vy). Trng snare v trng p thng c b tr trung tm, cn tom-toms hi lch
sang tri hoc hi lch sang phi. Hi-hat cymbals c t bn phi trung tm, ride cymbals bn
tri, v crash cymbals c b tr t tri sang phi ging nh tom-toms.
B g
Nhng nhc c g thng c b tr lch sang bn phi hoc lch sang bn tri. V d, nu c
mt shaker hoc mt triangle chi sut bi nhc, ti s b tr n bn phi, cch trung tm mt
khong bng vi khong cch ca hi-hat b tr bn tri. Theo cch b tr ny, bn nghe thy hihat v nhng nhc c g pht ting tch bit nhau trong bn trn ting.
Piano/synthesizers/organs
Nhng nhc c ny thng c t lch khi trung tm. Nu bi nhc c nhng phn rhythm
guitar, th piano hoc organ c b tr bn pha i din. Synthesizers c th c b tr khp
mi ch. Trong thc t, synths thng c b tr hot ng sut bi nhc, c ngha l, chng di
chuyn t ni ny sang ni khc.
Pha trc hoc pha sau
Khi t micro thu m mt nhc c, c l bn khm ph ra l cht lng ting thay i khi
bn t micro gn hoc xa nhc c hn. t micro cng gn nhc c, bn cng c t khng gian
thu m, v iu ny khin nhc c pht ting cng gn bn hn, hoc ngay vo mt. Ngc li,
t micro cng xa nhc c, bn cng nghe thm nhiu khng gian ting, nhc c pht ting cng
xa hn.
Th tng tng bn ang ng trong mt gian phng rng v ni chuyn vi ai thy (,
thc ra l nghe) s tng quan ny hot ng ra sao. Khi ngi ng gn v ni chuyn, bn
c th nghe thy ting anh ta ni r rng. Bn nghe rt t ting di ca ging ni anh ta t gian
phng. Nhng khi anh ta di chuyn ra cng xa, th nhng ting di ca gian phng cng lc cng
nghe r.
Vo lc ngi ti u kia ca gian phng, th khng nhng bn nghe ting ca anh ta m cn
nghe c m vang ca gian phng ni bn ang ng. Trong thc t, nu gian phng rng, th
ting ca anh ta nghe nh th cch xa c dm, v tt c nhng ting di vang vng khp phng
6
hay trn nhng h thng ca ngi khc. Nu phng trn ting hay nhng loa ca bn lm ting
bass trong bi nhc nghe hay hn, th cng nhng track s nghe mng manh trn h thng ca
nhng ngi khc. Mt khc, nu h thng ca bn thiu ting bass, bn trn ting ca bn s
pht m m khi nghe mt ni khc.
Chn CD tham chiu
CD tham chiu c th l CD ca bt k th loi m nhc no bn yu thch hoc CD gip bn
nghe nhc ca mnh mt cch r nt hn. Trong phn ln trng hp, bn hy chn CD tham
chiu no c s cn bng hon ho gia nhng tn s thp v tn s cao v l tai bn cm thy
hay. iu ny c ngha l, c mt s CD c trn ting thc s hon ho, chng c th gip
bn hiu bit v thit b kim tra ca mnh v hun luyn thnh gic bn nghe ra nhng im tinh
t ca mt bn trn ting. (Ph nhn: Ti rng a ra nhiu th loi m nhc trong danh sch
sau, nhng khng th lit k c ht v s chim nhiu trang sch).
Steely Dan, Two Against Nature
Lyle Lovett, Joshua Judges Ruth
Norah Jones, Come Away with Me
Sting, Brand New Day
Ben Harper, Burn to Shine
Leonard Cohen, Ten New Songs
Beck, Mutations
Peter Gabriel, So
Sarah McLachlan, Surfacing
No Doubt, Return of Saturn
Los Lobos, Kiko
Marilyn Manson, Mechanical Animals
Depeche Mode, Ultra
Bonnie Raitt, Fundamental
Macy Gray, On How Life Is
Pearl Jam, Yield
Metallica, S&M
Dr. Dre, 2001
GHI NH: Tt c mi CD thng mi u c to bn gc. iu ny nh hng i cht n
cht lng ting ca chng.: Quan trng nht l, chng pht to ting hn bi nhc ca bn khi n
cha c to bn gc. Nu nghe qua nghe li gia bn trn ting ca bn v CD tham chiu,
bn hy iu chnh thanh p tng i sao cho chng pht ting to bng nhau qua loa ca bn.
Bi nhc c ting to hn lun lun pht ting hay hn. V cho d lm g, cng ng c lm
m lng bn trn ting ca mnh ging vi CD tham chiu.
i ph vi l tai mt mi
Khi no c c hi trn ting cho mt bi nhc, c th bn s nhn ra rng, bn thc hin bn trn
ting hay hn trong giai on u, v cng lm vic vi bi nhc, bn trn ting cng ti t.
Trong phn ln trng hp, nguyn nhn l l tai ca bn mi mt, v khi chng mt mi,
thm m cho chnh xc s tr nn kh khn hn. Mun thun ha ci l tai mi mt, bn lm
nh sau:
Khng trn ting vo cui ngy, c bit sau khi thc hin bn thu m cho mt bi
10
nhc khc. Dnh cho bn trn ting l cng vic u tin ca bui sng khi l tai ca bn c
c hi c ngh ngi.
Duy tr m lng thp. Ti bit l bn b cm d nng m lng ca bi nhc khi lm vic
vi n, nhng lm nh th ch t sm lm mt nhng l tai v c th gy h hi, c bit khi bn
c b kim tra c th pht to thc s.
Thnh thong, tm ngng cng vic trong chc lt. Ch cn 10 hoc 15 pht yn lng l
bn c th lm vic thm mt gi na hoc hn. Cng th, ng ngi tch ri khi bn trn ting
mt hoc vi ngy.
Khng trn ting di p lc ca mt thi hn cht. ngh ny ph hp vi ngh
trc. Nu chu p lc ca mt thi hn cht, bn khng th t cho mnh thi gian ngh ngi cn
thit v thm tra li bn trn ting trc khi to mt bn thu m r rng.
To nhiu phin bn
Mt iu tuyt vi ca vic thu m k thut s l bn c th to nhiu phin bn ca mt bn
trn ting m khng hao tn g c. Tt c nhng g bn cn l mt t (n, thc t th c ng)
khng gian cng. Bi v bn c th to bao nhiu bin th cho bn trn ting cng c ty
theo kh nng ca cng, cho nn bn c th th nghim nhng thit nh hiu ng mi hoc
th panning ng cho bi nhc xem nghe c hay khng. Rt c th bn s t c iu g
rt phn khch. Ch t, rt cuc bn cng hc thm nhiu iu v thit b ca mnh. y lun
lun l iu tt.
TH THUT: Hy in (ngha l to mt bn thu m r nt) mt bn trn ting trong giai on
u. Trong phn ln thi gian, nhng bn trn ting hay nht ca bn xy ra trong giai on u
ca tin trnh trn ting. In (hoc lu) bn trn ting hon ho u tin bn thc hin c trc
khi th lm nhng bn trn ting sng to hn. Theo cch ny, nu ht tng hoc ht thi
gian, bn vn cn bn trn ting kh hay lm vic tr li.
Chng 2: Thit lp bn trn ting
Nhng mc chnh:
Tm hiu v dng tn hiu
nh tuyn cho insert v send
Tm hiu v ca s Output
S dng plug-in
X l hiu ng ngoi
Trc khi c th thc s trn ting trong Pro Tools, vic u tin l bn phi thc hin mt s
cng vic s b. c bit hn na, bn phi thao tc thnh tho trong ca s Mix, bit r dng
tn hiu di chuyn nh th no trong h thng, bit cch to input ph v nhng nt trt ch b
sung, v s dng insert v send mt cch nhun nhuyn. Chng ny s trnh by chi tit v
nhng vic trn.
Kho st li ca s Mix
Khi trn ting trong Pro Tools, bn s dng phn ln thi gian lm vic trong ca s Mix,
nh thy trong Hnh 2-1. Ca s Mix bao gm nhng di knh cho tng track, thng tin nh
tuyn v nhng nt trt ch. Mi phn trong ca s Mix c m t chi tit trong Quyn II,
Chng 4.
GHI NH: Mun m ca s Mix, bn chn Window > Mix t trnh n chnh hoc nhn
Command + = (phm du bng; Mac) hoc Ctrl + = (phm du bng; PC). Ri bn thit lp
11
nhng thng s hin th ca ca s bng cch chn View > Mix Window t trnh n chnh v
chn nhng thng s mong mun nh thy trong Hnh 2-2.
Hnh 2-1: Ca s Mix l ni bn thc hin vic trn ting trong Pro Tools.
Hnh 2-2: Chn nhng thng s hin th ca ca s Mix.
Tm hiu v dng tn hiu
Hiu bit v nhng track bn thu c nh tuyn nh th no trong Pro Tools c th gip
bn chn c nhng thao tc hiu qu nht v gi cho ting nhc c cht lng cao nht khi
bn trn ting cho bi nhc. Hnh 2-3 cho thy tn hiu (c biu din bng nhng khu vc
trong nhng audio track) di chuyn nh th no qua nhng knh track trong b trn ting ca
Pro Tools (hin th trong ca s Mix).
Tn hiu audio i vo b trn ting t nh ca biu v di chuyn v pha di. Nhn t trn
xung, di knh bao gm nhng phn sau:
Source: y l audio c ghi vo cng ca bn; hoc nu bn c track c kch hot
thu m, th tn hiu n t ng vo bn chn trong phn Input ca di knh. Tn hiu khi
hnh t y ri i vo di knh ca Track.
Insert: y l ni bn chn nhng hiu ng vo track. Hiu ng chn trong nhng track
Audio v track Input ph xy ra trc fader (tin fader) ca track. Hiu ng chn trn nhng
track fader ch xy ra sau fader (hu fader).
Send Pre-fader: y l ni bn gi tn hiu ti mt track Input ph, v ti track ny bn c
th chn vo mt hiu ng.
Mute: Nt ny cho bn lm lng ting (tt) ng ra ca track.
Fader: y l ni bn iu khin thanh p (m lng) ca tn hiu ri khi track v i ti
(nhng) ng ra bn chn trong phn Output ca di knh.
Send Post-fader: Khi ngng kch hot nt Pre, tn hiu Send c gi i t track sau khi i
qua fader ca track. Khi iu chnh m lng ca track th cng iu chnh lun thanh p i qua
ng Send.
Pan: Phn ny dng iu chnh s lng tn hiu ti knh tri hoc phi ca ng ra
stereo. Chc nng ny ch hiu lc nu thit nh Output ca bn l stereo.
Output: y l ng tn hiu di chuyn khi n ri di knh ca track. ng ny c th l
ng truyn ch hoc mt ng truyn hiu ng hay mt ng truyn trn ting ph (c
mt track Input ph iu khin).
GHI NH: Mun to mt track mi (audio, MIDI, auxiliary input, hoc Master fader), bn
chn Track > New t trnh n chnh gi ln hp thoi New Track, ti y bn chn loi track
mun to. (Quyn III, Chng 1 c trnh by chi tit tin trnh ny).
Source audio or input
Insert
Send Pre-fader
Fader (track volume)
12
Send Post-fader
Pan
Output
Hnh 2-3: Tn hiu di chuyn qua b trn ting ca Pro Tools t trn xung di.
Hon tt vic nh tuyn
Khi khi s trn ting trong Pro Tools, vic kim sot c mt s xc lp v vic nh tuyn s
rt c ch. Bn cn mt Master fader c th kim sot m lng ri khi Pro Tools, v bn
phi bit cch s dng nhng phn Insert v Send ca di knh c th chn nhng hiu ng
vo track. Phn sau y s m t v nhng th tc ny.
TH THUT: Nu ang s dng phin bn 6 hoc mi hn, bn c th lm mt track ngng
hot ng bng cch nhn t hp phm COMMAND+Control (Mac) hoc Ctrl+Windows (PC)
ng thi nhp chut vo du ch th loi track bn phi pha di di knh ca track (nh thy
trong Hnh 2-4). Thao tc ny gii phng nng lc x l, v ti khuyn bn nn s dng cho bt
k track no trong phin lm vic m bn khng mun pht ting.
S dng mt Master fader
Bn s dng mt Master fader (nt trt ch) kim sot thanh p ra khi tt c mi track
c nh tuyn ti n. Sau y l danh sch mt s tnh nng bn c th thc hin vi Master
fader:
Kim sot thanh p chnh ca bn trn ting. y l tnh nng chun ca nt trt ny.
Tt c mi track u c nh tuyn ti Master fader, v bn dng nt trt ny kim sot
mc thanh p ton cc i ti b kim tra ca bn.
Kim sot nhng mc thanh p ca bn trn ting ph. Mun kim sot nhng mc
thanh p ca bn trn ting ph, bn nh tuyn nhng track mun s dng trong bn trn ting
ph ti mt trong nhng ng truyn v n nh ng vo ca Master fader cho ng truyn
ny. Ng ra ca Master fader ny s dn ti ng truyn chnh. Bn c th xc lp nhng mc
thanh p ring cho nhng track c trn ting ph ti tng fader ca track v mc thanh p hn
hp ti Master fader ca bn trn ting ph.
Hnh 2-4: Lm mt track ngng hot ng gii phng nng lc x l.
Kim sot thanh p effect-send. Bn c th nh tuyn send tn hiu i qua phn Send
ca track ti mt ng truyn v n nh ng truyn lm ng vo ca Master fader. Sau
bn c th chn hiu ng vo ng vo ca Master fader ny, ri thit lp ng ra i ti Master
fader ca ng truyn trn ting.
B sung hiu ng vo bn trn ting. Bn c th b sung hiu ng nh compression hoc
reverb vo bn trn ting bng cch t n vo phn insert ca Master fader.
Mun to mt Master fader, bn theo nhng bc sau:
1. Chn Track > New t trnh n chnh.
Hp thoi New Track xut hin.
2. Dng trnh n x xung nhp vo s lng track mong mun, loi (trong trng
hp ny, chn Master Fader) v c mun (nhng) track theo stereo hay khng.
13
3. Nhp Create.
Master fader xut hin trong phin lm vic.
4. Nhp vo nt chn Output ca Master fader nt th hai trong ba nt gia di knh
ri thit nh n iu khin cho ng ra bn mong mun.
Nu mun thit nh Master fader ny cho ng truyn trn ting chnh, bn n nh n iu
khin ng ra chnh m mi track c nh tuyn ti.
B sung nhng ng vo ph
Nhng ng vo ph cng nhiu nh nhng audio track, c iu l chng ch nhn tn hiu bn
trong chng trnh Pro Tools thi, thay v t nhng ngun bn ngoi (nh mt micro chng
hn). Bn s dng nhng ng vo ph nh tuyn bn trong chng trnh v rt c dng i
vi mt s tc v quan trng nh:
Gi nhiu track ti mt b x l hiu ng: Tnh nng ny c th gim bt p lc trn h
thng v c th gip bn lm cho nhng track ca mnh pht ting c c kt hn nh ha
trn nhng ting di li vi nhau chng hn.
Kim sot mt bn trn ting ph bng mt fader n: Bn trn ting ph kp hp
nhng track li vi nhau trc khi chng c trn ting qua ng truyn chnh. Chng 7 ca
sch ny c m t chi tit cch thc hin mt bn trn ting ph trong Pro Tools.
a vo nhng tn hiu audio t nhng thit b MIDI: Tnh nng ny gip bn kim tra
ng ra ca nhng thit b MIDI khi nhng track MIDI kch hot chng.
Mun to mt track ng vo ph, bn thc hin theo nhng bc sau:
1. Chn Track > New t trnh n chnh.
Hp thoi New Track xut hin.
2. Dng trnh n x xung nhp vo s lng track mong mun, loi (trong trng
hp ny, chn Auxiliary Input), v c mun cho (nhng) track theo stereo hay khng.
3. Nhp Create.
Ng vo ph lin xut hin trong phin lm vic.
4. Nhp nt chn Input ca track nt trn cng trong ba nt phn I/O ca di knh
ri chn ngun tn hiu cho track ny.
Ngun ny c th l mt ng truyn ni hoc mt ng vo phn cng.
5. Nhp nt chn Output nt th hai trong ba nt gia di knh v n nh n lm
ng ra gi tn hiu.
Chn insert
Insert l hiu ng bn c th t vo mt tn hiu ca track thay i ting ca n. Ni v d,
chn mt compressor (ting nn) s cho bn kim sot mc to nh ca track, v chn mt
delay (ting tr) s b sung hiu ng echo (vang) cho nhc c. Trong Pro Tools, bn c th s
dng ti nm insert cho mi track. Bn c th s dng nhng hiu ng phn cng hoc phn
mm (plug-in) cho nhng insert ny.
Tn hiu i qua nhng hiu ng theo th t t trn xung, nhng hiu ng ny xut hin trong
phn Insert ca di knh ca track. V d, trong Hnh 2-5, tn hiu i qua hiu ng compressor
trc khi i qua hiu ng reverb. Mun thay i th t ca insert, bn ch vic nhp v ko n
ln xung trong danh sch.
Hnh 2-5: Sp xp li th t nhng hiu ng chn bng cch ko.
14
15
di knh.
2. Nhp vo mt trong nhng mc ca phn Send m trnh n x xung dnh cho
mc nhp.
3. Chn ng truyn hoc ng vo/ra phn cng bn mun gi tn hiu ti.
Ca s Send m ra.
4. Trong ca s Send, chn Pre-Fader hoc Post-Fader.
Vic chn Pre-Fader s gi tn hiu i t track trc khi fader kim sot track, v chn PostFader s gi tn hiu i sau khi n i qua fader ca knh.
5. Vn trong ca s Send, bn iu chnh nhng thng s level, panning, v mute.
Mun p dng mt hiu ng cho tn hiu c gi, bn lm nh sau:
1. Chn Track > New t trnh n chnh.
Hp thoi New Track xut hin.
2. S dng trnh n x xung nhp s lng track mong mun, loi (trong trng
hp ny, chn Auxiliary Input), v c mun cho (nhng) track theo stereo hay khng.
3. Nhp Create.
Ng vo ph lin xut hin trong phin lm vic.
4. Ch nh ng vo cho track ph ny l ng truyn bn chn lm ni n ca send
trong danh sch trc y.
5. Tip tc theo nhng bc dng cho vic chn mt hiu ng vo track.
Xem phn trc, mc Chn insert.
Quan st send
Bn c th quan st send, nhng phn iu khin send v nhng thng s send bng cch m
nhng ca s sau y trong phin lm vic:
Send A-E Views: Bn c th xem nhng phn iu khin send trong di knh ca track bng
cch chn Views > Sends A-E t trnh n chnh, trong A-E i din cho nhng send c hiu
lc.
Send View Level Meters: Nu mun khung hin th Send c bn (xem mc trc) bao gm
thm nhng thanh p k ca tn hiu Send, bn chn Show Meters in Sends View th Display
ca hp thoi Preferences. (Chn Setup > Preferences t trnh n chnh ti hp thoi ny).
Send Assignments: Bn c th cho hin th nhng thng s Send bng cch chn View >
Sends A-E (or F-J) > Assignments t trnh n chnh. Ch hin th ny cho bn nhn thy tn
ca nhng send c ch nh cho mt track.
Send Output Window: Bn c th m mt ca s bao gm mi thit nh Send theo nh
dng m rng bng cch nhp vo tn Send trong phn Send ca di knh ca track. Ca s
Send Output ny s c gii thch chi tit hn trong phn k tip, mc Truy cp ca s
Output.
Send Names: Nh thm mt phng cch na t chc cng vic, bn c th t tn
nhng ng truyn dnh cho send. Thc hin vic ny bng cch chn Setup > I/O t trnh n
chnh, ri nhp th Bus trong hp thoi I/O Setup. Trn th Bus, bn nhp kp vo tn ca mt
trong nhng ng truyn ( hin sng n) ri g vo tn mi, nh thy trong Hnh 2-7.
Hnh 2-7: Bn c th t tn cho nhng ng truyn duy tr trt t cho nhng
send hiu ng .
16
17
18
Hnh 2-12: Dng trnh n Plug-Ins Settings lu nhng thit nh v nhiu vic
khc.
Trnh n Librarian: T trnh n x xung ny, bn chn nhng thit nh v plug-in
mnh lu. Trnh n ny c kch hot bng cch nhp v gi nt chut trn tn ca thit
nh (c nhn l Factory Default trong Hnh 2-11) bn cnh nhng mi tn dng cho trnh n
x xung Settings.
Nt Previous (-): Nhp nt ny di chuyn ti plug-in preset bn lu trc trong danh
sch preset.
Nt Next (+): Nhp nt ny di chuyn ti plug-in preset bn lu sau trong danh sch
20
preset.
Nt Preset list: Nhp nt ny m danh sch plug-in preset, t danh sch ny bn chn
preset mnh mong mun.
Nt Compare: Nhp nt ny chuyn bt qua li gia thit nh hin thi v thit nh
trc y.
Nt Auto: Nhp nt ny s m hp thoi Plug-In Automation, ti y bn c th thit nh
automation (ch t ng) cho nhng thng s plug-in chn. (Chng 6 ca sch ny c
trnh by thm v automation).
Nt Automation Safe: Kch hot nt ny trnh vic ghi ln d liu automation lu.
Nt Master Link: Nu nt ny c kch hot, bn c th iu khin mi knh ca mt
multi-mono plug-in cng mt lc. Bn c th nhn thy nhng knh ca phin lm vic trong
hp mu xm bn trn nt ny. Hp vung nh mu en biu th cho nhng knh. Trong Hnh 211, bn thy c 2 hp bi v y l mt phin lm vic stereo. Hp vung bn tri biu th cho
knh tri, v hp vung bn phi biu th cho knh phi.
Nt chn Channel: Dng nt ny chn knh iu chnh cho plug-in.
Nt Target: Nhn nt ny s gi ca s Plug-In hin dch vn m khi bn m mt plug-in
khc. Nu nt ny b tt, khi nhp tn plug-in trong insert ca track, ca s ang m s b thay
th bng mt ca s khc.
Nt Phase Invert: Nt ny (khng phi mi plug-in u c) cho php bn o ngc pha
ca audio i qua plug-in. iu ny c ngha l, lt ngc hnh sng t trn xung di. Quyn
IV, Chng 1 c trnh by thm v hnh sng.
Lm vic vi RTAS plug-ins
Chc chn l bn s dng rt nhiu thi gian s dng nhng plug-in. Tr phi c mt bng
iu khin, bng khng bn s tn nhiu thi gian hn mc cn thit do vic s dng chut vi
nhng nt iu khin. Trong danh sch sau y, ti s cung cp mt s phm tt lm cho vic
s dng nhng plug-in c nhanh chng v d dng hn:
Tinh chnh bng chut: Nhn Command (Mac) hoc Ctrl (PC) khi ko nt iu khin plugin.
a nt iu khin tr li xc lp mc nh: Nhn Option (Mac) hoc Alt (PC) khi nhp
chut vo nt iu khin.
Chuyn t nt iu khin ny sang nt khc trong mt plug-in: Nhn phm Tab trn bn
phm. Mun tr lui, nhn Shift+Tab.
S dng thng s plug-in c n v kilohertz (kHz): Nhn phm k t K sau k s
kilohertz bn nhp vo. V d, mun nhp 10 kHz, bn g 10k.
Tng tr mt thng s m khng cn dng chut: Nhn phm mi tn hng ln () trn
bn phm; mun gim mt tr s, bn nhn phm mi tn hng xung ().
Nhp mt tr s thng qua bn phm: G vo mt s trong hp thng s ri nhn
Return/Enter.
S dng AudioSuite plug-in ngoi tuyn
Pro Tools c trang b nhiu plug-in ngoi tuyn, l nhng hiu ng bn c th dng x l
nhng track nhm thay i tp tin audio gc hay to mt tp tin mi. Nhng kiu plug-in ny
c lit k mc AudioSuite trong trnh n chnh. Hnh 2-13 trnh by trnh n AudioSuite.
Mi mc s c m rng bao gm tt c nhng plug-in c hiu lc trong kiu plug-in .
21
22
23
24
25
Parametric
Vic s dng b iu chnh m tn parametric cho php bn chn tn s mnh mun thay i
cng nh dy tn s chung quanh tn s . Khi iu chnh m tn theo dng parametric, bn ch
nh tn s mun thay i, ri xc lp dy tn s (c tham chiu l Q) chu tc dng. Dng
EQ ny c gi l peak hay notch trong Pro Tools. N c biu th bng biu tng sau:
Q l mt s cho bit dy tn s m EQ tc dng, thng l t ti 2 qung tm. Pro Tools cung
cp nhng thit nh t .33 ti 12, vi nhng s nh th dy tn s chu tc dng s ln hn.
GHI NH: Bn chn thit nh Q da theo ting nhc mnh nghe c trong bn trn ting.
Cng ging vic th nghim vi nhiu tn s khc nhau iu chnh khi trn ting, bn cng
c th th nghim nhiu thit nh Q tm ra dy tn s ti u.
TH THUT: Ci hay ca vic s dng mt parametric EQ l bn c th chn mt di tn nh,
ri nng (tng) hoc ct (gim) bt. Kh nng ny cho php bn ha hp nhng nhc c khc
nhau c trong bn trn ting. (K thut ny c gi l carving out frequencies, c bt tn s).
Trong khi trn ting, parametric EQ chnh l b iu tn hu dng nht, bi v bn c th iu
chnh s p ng tn s ca tng nhc c, sao cho nhng nhc c khc pht ting c r nt
trong bn trn ting. Nhc im ca vic s dng nhng parametric EQ l chng i hi nng
lc x l. Nu bn phi thc hin nhiu vic iu tn, c th bn s gy sc p rt ln ln h
thng. (Li thm mt l do na sm mt my tnh mnh).
Low-shelf/high-shelf
B iu tn shelf tc dng ln di tn bn trn (high-shelf, shelf-thp) hoc bn di (low-shelf,
shelf-cao )tn s ch. iu tn Shelf thng c s dng gim bt phn nh hay phn y
ca mt tn ph. Ni v d, bn c th dng mt EQ shelf-thp gim bt nhng tn s di
250 hertz (Hz), EQ ny s lc bt nhng ting rm rm (ting n tn s thp) trong bn thu m.
Thng th bn s dng shelf EQ iu chnh nhng tn s thp nht v cao nht, v dng
parametric EQ iu chnh nhng tn s trung bnh khi trn ting.
Trong Pro Tools, nhng EQ shelf-thp v shelf-cao c biu th bng nhng biu tng nh
bn thy u dng pha trn. Shefl-thp l chng ba quay tri (trn) v shelf-cao l chng ba
quay phi (di).
Low-pass/high-pass
D tin hay khng, nhng i khi track nhc ca bn s pht ting hay hn nu bn loi b mt
s m tn chn lc. C iu l bn phi bit loi b nhng tn s no. y chnh l ch m hai
tnh nng ca Pro Tools c th tr gip bn chi tr tung hng vi m thanh: low-pass (dm
nhng tn s cao bn khng thch) v high-pass (b qua nhng tn s thp bn khng a).
Dng EQ ny c tn gi thc s l b lc (filter), n lc b nhng tn s cao hn (low-pass)
hoc thp hn (high-pass) so vi tn s ch. B lc low-pass c dng loi b nhng tn s
cao khng mun c, v b lc high-pass l dnh chia tay vi nhng tn s thp khng mong
i. Trong Pro Tools, nhng b lc low- v high-pass c biu th bng nhng biu tng bn
thy u dng pha trn. B lc low-pass l hnh dc nghing xung (trn) v b lc high-pass
c hnh dc nghing ln (di).
Thc hin iu tn
Trc khi iu tn cho nhng track, bn cn bit cch chn EQ plug-in vo track v cch p
26
dng thc s nhng iu chnh ca mt plug-in trong Pro Tools. Phn tip sau y s trnh by
chi tit nhng th tc ny.
Chn mt EQ plug-in vo track
Mun EQ (iu tn) mt track, trc ht bn phi chn AudioSuite plug-in ca Pro Tools vo
track. Mun lm vy, bn theo nh sau:
1. Chn View > Mix Window > Inserts t trnh n chnh nhm bo o phn Inserts
c hin th trong ca s Mix.
2. Nhp mi tn bn tri phn Inserts ca di knh ca track.
Trnh n x xung Inserts xut hin, nh thy trong Hnh 3-1.
3. Mun chn ng loi track bn c, bn chn mc Multi-Channel Plug-In hoc the
Multi-Mono Plug-In.
Nu track thuc dng stereo, bn dng Multi-Channel; cn nu l mono, bn s dng MultiMono.
4. Chn ty chn 1-Band EQ3, 4-Band EQ-3, hoc 7-Band EQ 3.
Ca s ca EQ plug-in bn chn m ra. (Ty chn 1-Band EQ 3 cho bn xc lp mt thng s
EQ, trong khi , vi ty chn 4-Band EQ 3, bn c th xc lp 4 thng s EQ. Chc l bn
on c vi ty chn 7-Band EQ-3, mnh s lm vic c vi my thng s). Mun bit ty
chn no i vi bn l tt nht, hy xem tip.
5. iu chnh thng s bn mun iu tn.
Bn s thy nhng thng s c bit ca tng dng EQ parametric, low-shelf/ high-shelf, v
low-pass/high-pass - phn sau trong chng.
Hnh 3-1: Chn EQ plug-in chn vo track
TH THUT: Nu mun EQ nhiu track cng mt lc v s dng cng nhng thit nh
(nhng bn trn ting ph chng hn), bn lm nh sau:
1. Chn mt trong nhng ng truyn t nt chn Output trong tng track bn mun
submix (trn ting ph).
2. Chn Track > New t trnh n chnh.
Hp thoi New Track xut hin.
3. Dng trnh n x xung nhp vo s lng track (chn 1), loi (chn Auxiliary
Input), v mun track l stereo hay mono.
4. Dng nt chn Input ca track chn ng truyn bn s dng lm ng ra cho
nhng submix track, n nh ng truyn ny lm ng vo cho track ph ny.
5. Chn mt trong nhng EQ plug-in t trnh n x xung Insert trong track ph ny.
Ca s EQ plug-in m ra.
6. iu chnh nhng thit nh EQ t ting nhc mong mun.
Bn s thy nhng thng s c bit ca tng dng EQ parametric, low-shelf/ high-shelf, v
low-pass/high-pass - phn sau trong chng.
Tm hiu nhng ty chn EQ ca Pro Tools
S dng EQ trong Pro Tools bao gm vic la chn mt trong nhng plug-in, chn n vo track
bn mun p dng, v thit nh nhng thng s. Pro Tools c trang b ba EQ c bn: 1-band
EQ, 4-band EQ, v 7-band EQ. Chng l thnh phn trong b cng c thi gian thc AudioSuite
RTAS y chnh l nh dng plug-in m Pro Tools s dng.
27
GHI NH: Bn c th s dng bt k EQ plug-in thuc dng RTAS no, nhng phi mua ring
tng ci. Nu tm kim trn Internet vi t kha RTAS plug-ins, th chc chn bn s tm thy c
ng, tha h m chn. 1-band EQ plug-in dng cho Pro Tools, nh thy trong Hnh 3-2, gip bn
p dng mt b lc EQ cho mt track. EQ ny hu dng khi bn ch mun iu chnh mt thng
s. Bn c th chn bt k dng EQ no - parametric, low-shelf/high-shelf, v low-pass/highpass bng cch nhp chut vo nt thch hp kch hot EQ mnh chn.
4-band and 7-band EQs
4-band v 7-band EQs trong Pro Pro Tools, nh thy trong Hnh 3-3, cho php bn iu chnh
ti 4 hoc 7 (theo th t) b lc EQ cho mt track. Dng EQ ny hu dng khi bn buc phi
thc hin nhiu cng vic iu tn cho mt track. C hai EQ u dng chung mt ca s. iu
khc bit l, i vi 4-band EQ, bn ch c th chn ti a l 4 trong s 7 di tn kh dng ca
EQ. Trong khi , 7-band EQ li cho s dng tt c nhng di tn.
Hnh 3-2: 1-band EQ plug-in trong Pro Tools cho bn thit lp mt thng s EQ.
Hnh 3-3 cho thy tt c 7 di tn. Nhng di tn l:
HPF (High-Pass Filter): Nm bn tri ca khung ha hin th EQ, ti y bn c th
chn b lc high-pass hoc thit nh notch EQ.
LPF (Low-Pass Filter): Nm ngay bn tri ca khung ha hin th EQ, ti y bn c th
chn b lc low-pass hoc thit nh notch EQ.
LF (Low Frequency): Bn c th chn gia mt peak hoc low-shelf EQ bng cch nhp
vo biu tng thch hp bn cnh tn LF.
LMF (Lower-Middle Frequency): La chn duy nht l peak EQ.
MF (Middle Frequency): Cng vy, la chn duy nht ca bn l peak EQ.
HMF (High-Middle Frequency): Ti y, bn c th iu chnh mt peak EQ.
HF (High Frequency): Ging ty chn LF, EQ ny c th l mt peak hoc mt shelf (ln
ny l high-shelf) EQ.
Khi kch hot mi di tn ca EQ (bng cch nhp nt In di nt Q), th c mt chm hin r
trong phn ha ca ca s EQ, cho bn bit l EQ ang tc dng trn track m EQ c ch
nh. Nhng chm ny c m ha bng mu bn d bit v tr ca di tn trong th.
Hnh 3-3: S dng 4-band v 7-band EQ trong Pro Tools p dng 4 hoc 7 b lc
EQ cho mt track.
S dng EQ dng parametric (peak v notch)
Mun s dng parametric EQ, bn nhp nt Peak EQ trong mt ca s EQ plug-in no nh
1-band hoc 4-band chng hn m bn m. Bn c th iu chnh ba thng s:
Q: y l di tn s m EQ s tc dng. S cng cao, di iu tn cng hp. Bn iu chnh
thng s ny bng cch xoay nt vn, hoc nhp vo hp ri g vo mt tr s gia .1 v 10.
Freq: y l tn s trung tm ca EQ. Bn chn di tn bn trn v bn di im ny bng
cch s dng thit nh Q (xem mc k tip). Bn c th g tn s vo hp hoc s dng nt vn
iu chnh.
Gain: y l s lng boost (tng) hoc cut (gim) bn p dng cho tn hiu. Bn c th g
s lng vo trong hp bn cnh nt Peak EQ, hoc dng nt xoay bn phi.
28
S dng low-shelf/high-shelf EQ
Mun s dng low-shelf/high-shelf EQ, bn nhp nt Low Shelf v High Shelf trong di tn EQ
mun kch hot. Khi dng low-shelf/high-shelf EQ, bn c ba thng s iu chnh:
Q: y l di tn m EQ s tc dng. S cng cao, di iu tn cng hp. Bn iu chnh
thng s ny bng cch xoay nt vn hoc nhp vo hp ri g mt tr s gia.1 v 2.
Freq: y l tn s m shelf bt u. Bn c th g tn s vo hp hoc dng nt xoay
iu chnh.
Gain: y l s lng boost (tng) cut (gim) bn p dng cho tn hiu. Bn c th g s
lng vo hp bn cnh nt shelf hoc s dng nt xoay bn phi.
S dng low-pass/high-pass EQ
y l ch bn cho Pro Tools bit phi trnh nhng tn s no khi iu chnh EQ. Nhng nt
low- v high-pass nm bn cnh tn ca di tn EQ. Bn iu chnh hai thng s:
Q: y l gii tn m EQ c tc dng. Vi nhng b lc ny, bn c th chn gia 6, 12, v
24 decibels (dB) cho tng qung 8.
S cng cao, tn s c lc cng k.
Freq: y l tn s m b lc bt u c hiu lc. Bn c th g tn s vo hp hoc iu
chnh bng nt xoay.
GHI NH: i vi mi dng EQ, bn c th nhp v ko du chm c m mu trong khung
ha hin th thit nh di tn EQ. Vic ko sang tri hay phi s lm thay i tn s m EQ
c thit nh; khi ko ln ko xung, bn c th thay i gain.
iu tn cho track
C nhiu tn s c p dng cho mi nhc c trong bn trn ting. Nu c nhiu nhc c chim
mt gii tn c bit no , th chng s tranh ginh ln nhau v lm c bn trn ting. Mc
tiu ca bn khi iu tn l gim bt nhng tn s gy ri lon v/hoc tng cng nhng tn s
c trng cho mt nhc c. Mun thc hin iu ny, bn hy to thm mt t khng gian m
thanh na cho tng nhc c bn trong gii tn chung, bng cch iu tn ring cho tng track khi
trn ting. Phn u ca chng ny hng dn bn cch chun b thc hin vic iu tn.
Trong phn cn li ca chng, bn s tri qua mt vi kinh nghim iu tn thc s.
TH THUT: Sau y l mt mnh quyt nh s boost (tng) hoc cut (gim) nhng tn s
no trong giai on u: Trc ht, cho c din (nhng) track bn ang lm vic, v thit nh
parametric EQ vi thng s Q hp (tc mt tr s cao). Tip n, nng boost ln (ko con trt
Gain sang phi) ri iu chnh thng s trong lc nghe (mun iu chnh, bn ch vic di chuyn
con trt Freq sang tri v phi). Vic ch ghi nhn nhng khu vc c ting pht d v ting
pht hay s gip bn bit c nhng tn s m nhc c to ra. Khi tm ra tn s cn iu
chnh, bn hy th nghim vi thit nh Q khm ph di tn to ra ting hon ho nht, on
iu chnh s lng boost hoc cut cho ti khi t c kt qu mong mun.
Sau khi xc nh c nhng tn s bn mong mun lm vic, hy iu tn cho tng track
ring khi nhc c pht trong bn trn ting (ch khng phi c din). Bn mun ha hp mt
nhc c vi nhng nhc c cn li ti mc hay nht, v mun c vy, bn phi bit nhc c
pht ting th no trong tng quan vi ton b ting nhc bao quanh n.
GHI NH: Mc tiu ca bn khi thc hin iu chnh trong EQ l lm cho mi track ha hp
vi nhau ti mc hon ho nht. Trong mt s trng hp, c th bn s phi thc hin vic iu
tn mt cch trit . ng ngi phi lm nhng vic cn thit c c bn trn ting pht
29
tht hay thm ch khi phi gim hoc tng ti nhng 12dB.
Nhng hng dn chung v EQ
Mc du mt s nhc c cn c nhng hng dn c bit, nhng bn cng cn bit v mt s
nhng im chung khi iu tn, bt k l nhc c no. Trong tn ph nghe c (khong 20 Hz
ti 20 kHz), c nhiu tn s c nhng tnh cht c bit:
Nhng tn s di 100 Hz c th lm m ting mt nhc c hoc c th to thm ting trm
cho n.
Nhng tn s gia 100 v 200 Hz c th lm c ting mt s nhc c v c th to s y
n cho nhng nhc c khc.
Nhng tn s chung quanh 400 Hz c th to ra m thanh c hiu ng hp.
Nhng tn s chung quanh 800 Hz c th to thm chiu su hoc gia tng khi.
Nhng tn s trong khong 1 kHz2 kHz c th to ra ting nh (attack, tn hiu khi u)
hoc ting vn (punch, ting nh r) cho mt s nhc c v c th to ra ting nght (nasally
sound) i vi mt s nhc c khc.
Nhng tn s trong khong 2 kHz5 kHz lm nhc c ni r hn.
Nhng tn s trong khong 5 kHz8 kHz c th to ra ting chi (sound harsh) cho mt s
nhc c.
Nhng tn s trong khong 8 kHz17 kHz to thm nt thanh thot hoc ti sng cho nhc
c.
GHI NH: Mun iu chnh thng s thng qua nhng EQ plug-in ca Pro Tools, bn dng nt
xoay Frequency chn tn s mong mun, v dng nt xoay Gain iu chnh s lng EQ
gia tng (vn nt qua phi) hoc ct gim (vn nt qua tri).
TH THUT: Thng thng, bn nn ct gim hn l gia tng tn s. Nim tin ny bt ngun
t nhng ngy ca EQ tng t vn thng to thm ting n khi gia tng mt tn hiu. iu
ny vn cn din ra i vi mt s EQ k thut s, nhng khng nghim trng lm. Do thi
quen, ti vn ct gim tn s trc khi gia tng chng, v ti khuyn bn cng nn lm nh vy
(tt nhin, khng phi do thi quen, nhng l do l, nu c s khc bit v ting n gia vic
tng v gim tn s, th bn cng bit cch phng nga).
GHI NH: Nhng tn s chnh xc bn quyt nh ct gim hoc gia tng ty thuc vo ba yu
t: ting nhc bn mun c, m sc c bit ca nhc c, v mi lin h gia tt c nhng nhc c
trong bi nhc. Trong phn tip theo y, ti s lit k nhng tn s dng trong vic ct gim
hoc gia tng cho tng nhc c. Nu khng mun theo tt c nhng ngh, bn ch chn nhng
ci ph hp vi mc tiu ca mnh thi.
Parametric EQ l dng EQ bn thng dng nht khi mun ha hp nhng track li vi nhau.
EQ ny cho php bn c c s kim sot ln nht i vi di tn bn iu chnh. Nhng dng
EQ khc (high-shelf, low-shelf, high-pass, low-pass) thng c s dng thnh cng i vi
nhng tn s cao hoc thp c lit k trong nhng phn tip theo.
iu tn cho b ht
i vi a phn nhng bi nhc ph thng, b ht l nhc c quan trng nht trong bi nhc.
Bn phi nghe c b ht mt cch r nt, v n phi c nt c th ca cht ging v phong
cch trnh din ca ngi ca s. Mt trong nhng li thng thng nht trong vic trn ting b
ht l lm n pht ting qu to. Li thng gp tip theo l lm n qu nh. (Li th hai thng
xy ra khi mt ca s c tnh e thn hoc rt r lm bn trn ting cho mnh). Bn mun b ht
chnh ni bt sut bi nhc, nhng khng mun n ln lt nhng nhc c khc. Cch hay nht
30
thc hin vic ny l iu tn cho track b ht sao cho n nm ng ch trong bn trn ting
m vn nghe c mt cch r nt.
B ht chnh
C nhiu cch iu tn cho b ht chnh, ty theo ca s v th loi m nhc. Trong a s
trng hp, ti thng ct gim tn s mt cht khong 200 Hz, on thm mt vi dB tn
s 3 kHz, ri li thm mt vi dB tn s 10 kHz. Ni chung, bn lm theo nhng ch dn sau
y:
Mun ting ht y n, bn thm vi dB tn s 150 Hz.
Mun loi b ting khn c, bn ct gim vi dB tn s 200-250 Hz.
Mun ting ht trong tro, bn tng mt cht tn s 3 kHz.
Mun ting ht r hn, bn tng tn s 5 kHz.
Mun lm ting ht thanh thot hoc ti sng hn, bn tng tn s 10 kHz.
Mun loi b m x, ct gim mt t gia khong tn s 7.4 v 10 kHz..
B ht ph
Mun trnh cho b ht ph tranh chp vi b ht chnh, bn ct gim b ht ph mt cht u
tn s thp (di 250 Hz) v di tn 2.5-3.5 kHz. Mun thm tnh ti sng, bn gia tng mt
cht khong tn s 10 kHz m khng lm b ht ph ln vo b ht chnh.
iu tn cho Guitar
Trong a s trng hp, bn mun trnh ting guitar khn c v bo m l ting nh (attack)
ca guitar pht r trong bn trn ting.
Guitar in
Thng thng, cn ct gim mt cht tn s di 100 Hz loi b ting khn c cho guitar
in. Gia tng khong tn s 120 v 250 Hz s b sung c tnh m p. S gia tng trong gii
tn 2.5-4 kHz s lm ting nh ca guitar ni bt, v gia tng tn s 5 kHz s to thm
chi.
Guitar thng
Guitar thng thng pht ting rt hay khi ct gim mt cht tn s di 80 Hz, v ct gim
thm mt ln na khong tn s 800 Hz 1 kHz. Nu bn mun mt sc m nng nn v y
n hn, hy gia tng mt cht khong tn s 150-250 Hz. Cng vy, thm mt t dB khong
tn s 3-5 kHz nu mun nghe r ting nh (attack) hoc ting vn (punch). Thm mt t dB
tn s 7 kHz s lm ting guitar thng ti sng hn.
iu tn cho n Bass
Nhng nhc c bass rt d b khn c. Ting khn c thng din ra di tn 200-300 Hz,
nn hoc l ti nguyn, hoc l ti ct gim mt cht nu ting bass khng r nt. Him khi
ti thm bt k tn s no di 100 Hz. Nu nhc c pht ting bn bt hoc mng manh, ti gia
tng mt t gia khong tn s 100-200 Hz. Vic gia tng mt cht gia khong tn s 500 Hz-1
kHz s tng cng ting vn (punch), gia tng gia khong 2.5-5 kHz s tng mnh ting nh
(attack), nh vy ting bass c phn sng sa hn.
GHI NH: Mt trong nhng iu quan trng nht cn ghi nh i vi bass guitar l, phi bo
31
34
37
Gain: iu chnh sao cho thanh p output bng thanh p input. Khng cn thm nhiu Gain.
Thng s attack chm lm cy guitar c thm mt t ting punch. Nu mun gim ting punch,
bn gim bt thng s attack. Nhng phi cn thn, v nu bn gim nhiu qu, th kt qu l
ting guitar li o l. (E hm chng ta khng ni chuyn lng mn g y u nh. ti
mun ni l khng c thut ng xc nh cho ting guitar).
Nn ting n bass in
Mt cch khc i ph vi tnh khn c tim tng ca ting guitar bass khuch i l s
dng mt t k thut nn ting. Vic nn ting cn c th gip iu chnh nhng thanh p khng
ng u do nhng tay bass guitar qu hng mu hay thiu kinh nghim to ra. khi u, bn
th p dng nhng thng s sau:
Threshold: 4 dB
Ratio: Gia 2.5:1 v 3:1
Attack: Gia 40 ms v 50 ms
Release: Khong 180 ms
Gain: iu chnh sao cho thanh p output bng thanh p input. Khng cn thm nhiu Gain.
Nn ting nhng nhc c m hc
Thng thng, bn khng cn p dng k thut nn nhiu cho nhng nhc c m hc, c bit
khi mun c ting t nhin. Bn c th s dng compressor lm u s cng hng ca nhc
c, nh m gi c ting c trng ca nhc c khi b chm mt trong bn trn ting v
ng thi trnh c ting m c. Sau y l thit nh hay dnh cho nhng nhc c m hc
chi theo kiu bng hoc khy:
Threshold: 6 dB
Ratio: Gia 3:1 v 4:1
Attack: Khong 150 ms
Release: Khong 400 ms
Gain: iu chnh sao cho thanh p output bng thanh p input. Khng cn thm nhiu Gain.
Thng s Release c t rt cao v khong lu ting m nhng nhc c m hc ny c th to
ra. Nu chi mt nhc c c khong lu ting ngn hn, nh banjo chng hn, c th bn s
nhn ra rng, vi thng s attack v release ngn hn cng to c ting hay nh thng.
Threshold: 6 dB
Ratio: Gia 2.5:1 v 3:1
Attack: Gia 40 ms v 50 ms
Release: Khong 180 ms
Gain: iu chnh sao cho thanh p output bng thanh p input. Khng cn thm nhiu Gain, nu
c.
Nn ting trng p
Trng p hi p rt tt vi compressor khi thu track. Trong a s trng hp, bn c th dng
nhng thng s lm du bt tnh mnh bo v cho pht ht ting attack ban u. Mt thit nh
in hnh c th l nh sau:
Threshold: 6 dB
Ratio: Gia 4:1 v 6:1
Attack: Gia 40 ms v 50 ms
38
39
Khi dng limiter tng m lng ca mt track hay mt bn trn ting, ch tng mi
ln ln 2 dB hoc 3 dB m thi. Theo cch ny, limiter s khng lm bin dng ting ca tn
hiu m ch h bt nh thanh p v nng m lng ln.
Mun b sung s mo ting cho track, bn h thng s Threshold gii hn tn hiu
trong khong t 6 ti 12 dB. iu chnh thng s Attack v Release t ting mong mun.
Cch iu chnh trn to ra s mo ting c th hu dng cho mt track c bit, nh trng snare
chng hn.
Dn nhp v Gate v Expander
V c bn, gate l ci i nghch vi limiter: Thay v gii hn ln ca mt nt, gate li gii
hn nh. Chc nng ca gate l lc b nhng ting no thp hn ngng v cho nhng nt
cao hn ngng i qua m khng b x l chi c.
Tng quan ca expander i vi gate cng ging nh tng quan ca compressor i vi
limiter. Thay v gim bt m lng ca nhng nt di ngng mt lng dB n nh, th
expander li gim bt theo t l. Ni cch khc, khi s dng gate, bn n nh mt lng decibel
m tn hiu b ct gim. Cn i vi expander, bn gim tn hiu thng qua mt t l. T l s lm
bin i tn hiu mt cch t t, nn nhng tn hiu c x l s c ting t nhin hn.
Bn hy s dng expander khi mun gim bt ting n ca track mt cch tinh t, ch khng
n thun lc b hon ton. Mt v d kinh in l khi bn tm cch gii quyt ting th ca mt
ca s. Nu dng gate, bn s c mt track pht ting khng t nhin, bi v hi th b lc b
hon ton. Cn nu dng expander, bn c th n nh n gim bt ting th mt cch va
sao cho kh nhn bit hn, nhng vn cn mt t ting th lm ging ca s c bnh thng,
t nhin. ( ti mun ni l, ai m chng th? ng khng bn?).
Mt khc, gate li rt c dng trong vic lc b hon ton ting n khng mong mun ca mi
trng thu m. Tnh hung in hnh cho vic s dng gate l khi thu m ting trng. Bn c th
thit nh cho gate lc b bt k ting no (chng hn, ting ca nhng trng khc) ngoi tr
ting nh ca chic trng c bit bn c t micro.
Tm hiu nhng thng s ca gate
Bn c th xem expander/gate plug-in km theo chng trnh Pro Tools trong Hnh 4-4.
Nhng thng s khc nhau m bn phi iu chnh cng tng t nhng thng s ca
compressor v limiter, nh lit k trong danh sch di y:
Range: Thng s Range tng t vi thng s Ratio ca compressor, ngoi tr vic bn
chn lng decibel m ti gate gim bt tn hiu. Ni v d, thng s 40 dB s loi b bt k
tn hiu no di thit nh Threshold (ngng) 40 decibel.
Hnh 4-4: S dng gate plug-in lc ting n di mc thanh p no
Attack: Ging nh compressor v limiter, bn dng nt xoay Attack xc lp t l m theo
gate c m (tnh theo mili-giy). Attack nhanh c hiu qu tt i vi nhng nhc c c
attack (ting nh) nhanh, nh trng chng hn. Attack chm li ph hp hn i vi nhng
nhc c c attack chm, v d nh ging ht.
Hold: Dng thng s Hold n nh khong thi gian gate cn m sau khi tn hiu rt
bn di ngng. Khi thi gian hold ht, gate ng li t ngt. Thng s ny c tnh theo
mili-giy. Thng s Hold cho php bn t c ting trng c hiu ng gate vn rt ph thng
trong thp nin 1980. (Phil Collins, v cn ai na?)
Ratio: T l ny n nh s lng m tn hiu b expander ct gim. V d, khi dng t l 2:1,
41
42
43
xung Insert ca track, ri chn Plug-in > Dynamics > De-Esser cho mt mono track. i
vi stereo track, bn chn Multi-mono hay Multi-channel plug-in > Dynamics > De-Esser.
2. iu chnh tn s ti im pht ra ci ting s kh chu.
3. iu chnh di tn cho ti khi ting s bin mt trong track v track pht ting t nhin.
TH THUT: Ch nn loi b mi ting x, bng khng ting ht s thiu s trn y v bt
u khn c (khng r nt).
Thit lp Side Chains
S dng mt side chain c ngha l tn hiu t mt track khc (thng qua mt trong nhng
ng truyn) hoc t mt trong nhng ng vo ca giao din kch hot b x l bin cng
hot ng. Tn hiu bn la chn trong vic kch hot c gi l key input. Side chains l cng
c tuyt vi lm nhng track ha nhp tt hn vo mt bn trn ting dy c hoc gip
ting ca mt trng p c nghe r hn khi n pht ng thi vi ting bass guitar.
Thit lp mt side chain
Thit lp mt side chain trong nhng b x l bin cng ca Pro Tools l vic d dng theo
nhng bc sau:
1. Nhp m trnh n x xung Key Input, trnh n ny c t bn cnh biu
tng ci kha nh nh ca s plug-in.
2. T trnh n x xung, bn chn ng vo giao din hoc ng truyn c tn hiu bn
mun s dng kch hot b x l bin cng.
Thao tc trn s nh tuyn tn hiu t ng vo hoc ng truyn ti b x l.
3. Nhp nt External Key kch hot tnh nng side chain.
Nt External Key c t ti phn Side Chain m phi ca nhng ca s plug-in. (Xem Hnh
4-2).
4. Nhp nt Key Listen nm bn phi nt External Key nghe tn hiu ang n
key input bn chn.
5. Cho pht phin lm vic v iu chnh nhng thng s ca b x l bin cng cho ti
khi t c ting mong mun.
Phn Side Chain ca nhng Dynamics III plug-in trong Pro Tools cung cp cho bn kh nng s
dng nhng b lc tn s cao (HF, high-frequency) v tn s thp (LF, low-frequency) bn trong
plug-in. iu ny l v cng thun li khi chn lc c nhng tn s no , v nh th m
side chain hot ng cng chnh xc hn. Phn Side Chain cung cp cho bn hai ty chn:
HF (High Frequency): M b lc ny bng cch nhp vo nt In bn phi a iu khin
tn s trn nh ca phn Side Chain trong ca s plug-in.
Bn c th iu chnh nhng thng s sau:
Band-Pass Filter: Kch hot b lc ny (dng chut nhp vo, n s hin sng mu xanh)
cng tng t nh s dng mt parametric EQ. (Chng 3 ca sch ny c trnh by v nhng
parametric EQ). Tn s bn chn bng nt HF Frequency Control (xem mc tip theo) s tr
thnh tn s trung tm ca b lc. Nhng tn s nm hai bn tn s trung tm ny s b h xung
theo t l 12 dB cho mt qung tm.
Low-Pass Filter: Kch hot b lc ny cng tng t nh s dng b lc low-pass ca mt
EQ. (Chng 3 ca sch ny c bn v nhng b lc low-pass). Tn s bn chn s tr thnh
im khi s ca b lc low-pass, v tt c nhng tn s cao hn tn s ny s b gim bt 12
dB cho mi qung tm.
44
45
attack (ting nh), cn cy bass guitar to ra ting sustain (ting duy tr, ting tr).
Th thut ny c hiu qu rt tt i vi bi nhc m ting trng p v ting bass guitar c
cng mu chuyn hnh.
Chng 5: S dng nhng b x l tn hiu
Nhng mc chnh:
Hiu bit v s dng nhng hiu ng trong Pro Tools
Tm hiu v reverb
Dn nhp v delay
Kho st tin trnh x l hiu ng ngoi tuyn
Tr phi bn thu m bi nhc ca mnh thng qua mt ban nhc sng trong mt mi trng m
hc hon ho, cn thng th bi nhc ca bn s hi bun t nu khng b sung mt s hiu
ng. Nhng hiu ng cho bn kh nng to ra ting nhc ging n c thu m trong bt k mi
trng no m bn tng tng ra. Bn c th to ra nhng ting trng nh th chng c thu
m trong mt thnh ng hoc ting ht nh c ht t di bin su. Nhng hiu ng cng
cho bn kh nng to ra ting nhc cn hay hn nhng g bn c th to ra khi trnh din. Chng
hn, bn c th b sung nhng phn ha m cho b ht chnh hay nhng b ht ph, hoc bn c
th lm cho cy guitar pht ting ging nh c chi qua nhiu b khuch i.
Trong chng ny, bn s khm ph nhiu b x l hiu ng thng dng nht trong nhng
studio thu m. (Nhng b x l tn hiu l nhng plug-in phn mm tinh xo dnh cho tt c
nhng hiu ng bn c th to c trong studio ca Pro Tools). Bn s nhn ra c s khc
bit gia nhng hiu ng insert v nhng hiu ng send/return. Bn cn c c hi tm hiu
nhng cch thc s dng nhng b x l ny, cng vi nhng khuyn co trong vic s dng
reverb, delay, v chorus. iu c bit hn c l, bn s c bit v tin trnh x l hiu ng
ngoi tuyn nh pitch-shifting chng hn.
GHI NH: Cch hay nht hc s dng hiu ng cho bi nhc ca bn l th nghim. Cng
th nghim vi nhiu thng s khc nhau, bn cng thnh tho cch hot ng ca tng hiu
ng. Nh m bn c c s sng to v t c cch thc p dng hiu ng hon ho nht
cho bi nhc ca mnh.
GHI NH: Nt Effects Bypass trong ca s plug-in x l hiu ng ca chng trnh Pro Tools
l bng hu ch thit ca bn. Vi mt c nhp chut vo nt Bypass, bn c th ngng tc dng
bt k hiu ng no ang p dng cho tn hiu. Hy dng nt ny kim tra nhng thng s
hiu ng so vi tn hiu gc. i khi, ting gc li nghe hay hn ting x l qua hiu ng.
nh tuyn nhng hiu ng
Nhng b x l hiu ng c th c dng lm nhng hiu ng send/return hoc insert. Trong
c hai trng hp, bn u c th lm vic vi tn hiu kh (cha x l) hoc tn hiu t ( x
l) mt cch ring bit. Nu s dng hiu ng theo nh tuyn send/return, bn c th iu chnh
tn hiu kh v tn hiu t bng hai fader ca track, l Aux Send (m bng cch nhp vo
tn hiu ng trong danh sch Send) v Auxiliary. Nu s dng hiu ng theo cu hnh line
(chn), th ca s plug-in s hin th mt thng s Mix, bn dng thng s ny iu chnh s
cn bng t/kh.
Chn mt hiu ng vo track hay s dng tnh nng Send l ty vo iu bn mun thc hin.
Ni v d, nu chn hiu ng vo mt track (nh m t trong phn k tip), th hiu ng ch
lm thay i tn hiu c trong track m n c chn. Mt khc, vic s dng hiu ng Send li
cho bn kh nng nh tuyn nhiu track chu tc dng ca hiu ng. (Bn c th iu chnh
46
nhng mc thanh p ring cho tng track khi ti Send, thnh th bn vn kim sot c mc
tc dng cho tng track).
Thm na, vic chn hiu ng vo track lun lun t hiu ng pha trc fader ca track (gi l
pre-fader, tin-fader); nhng nu s dng send, bn c th la chn hoc cho hiu ng tc dng
trc khi (pre-fader) hoc sau khi (post-fader) tn hiu i vo fader iu khin ng ra ca track.
Nu dng send p dng hiu ng cho nhiu track cng mt lc, bn cng c th gim bt
nng lc x l m hiu ng s dng. (Chn cng mt hiu ng vo tng track s hao tn nng
lc x l hn).
Chn hiu ng
Nu ch mun p dng hiu ng vo mt track duy nht, bn c th chn n vo track bng tnh
nng Insert. Mun chn mt hiu ng trong Pro Tools, bn lm theo nhng bc sau:
1. Bo m phn Inserts c hin th trong ca s Mix bng cch chn View > Mix
Window > Inserts t trnh n chnh.
2. Nhp vo mi tn bn tri phn Inserts ca di knh ca track.
Trnh n x xung Insert xut hin, nh thy trong Hnh 5-1.
3. Nu track thuc loi stereo, bn chn Multi-Channel Plug-In hoc Multi-Mono Plug-In
.
Nu track thuc loi mono, bn khng c la chn no ti y. Bn buc phi s dng mt
mono plug-in.
Hnh 5-1: Trnh n Insert m ra khi bn nhp nt chn Insert input
4. Chn plug-in mong mun D-Verb, Slap Delay, Long Delay, ci no cng c t
trnh n chnh.
Ca s plug-in m ra. Bn thit nh nhng thng s ti y. (Li khuyn c tnh chuyn nghip
ca ti v nhng thng s phi chn s c trong phn sau ca chng, khi trnh by v nhng
hiu ng ring).
Gi tn hiu ti hiu ng
i khi, bn mun nh tuyn nhiu track ti mt hiu ng n (nh trng hp hiu ng reverb
chng hn). Nu qu vy, bn thc hin theo nhng bc sau:
1. Chn mt trong nhng ng truyn t nt chn Send ca tng track bn mun nh
tuyn ti hiu ng.
Ca s Send Output xut hin, nh thy trong Hnh 5-2. Ca s c mt di knh rt thun tin
iu khin tn hiu c gi ti ng truyn chn.
Hnh 5-2: Dng ca s Send Output iu khin tn hiu c gi ti hiu ng
2. Chn Track > New t trnh n chnh.
Hp thoi New Tracks xut hin.
3. Dng trnh n x xung nhp s lng track mong mun (1), loi (Auxiliary
Input), v track l mono hoc stereo.
4. T trnh n x xung ca nt chn Input, bn chn ng truyn s dng cho Send
ca track trong bc 1 lm ng vo cho track ph ny.
5. Chn mt trong nhng plug-in hiu ng t trnh n x xung Inserts v chn n vo
track ph.
47
(Thng s mc nh ca tng nhc c l khc nhau, nhng l chuyn khng quan trng).
Nhng thng s bn c th iu chnh bao gm:
Hnh 5-4: Mt Delay plug-in cho php bn to nhiu hiu ng echo khc nhau
Gain: Dng thng s ny iu chnh thanh p ca tn hiu vo hiu ng delay.
Mix: Thng s ny iu khin thanh p ng ra ca hiu ng. Thng s cng cao, tn hiu
chu hiu ng delay cng ln so vi tn hiu gc.
LPF: B lc Low Pass (LPF) cho php bn lc b mt s tn s cao ra khi delay.
Delay: Thng s ny iu khin khong thi gian gia tn hiu ban u v ting lp li. Thi
gian c tnh theo mili-giy v c th c tr s t vi mili-giy cho ti nhiu giy.
Depth: Thng s ny dng b sung ting ngn cho delay, nh vy bn c th to c
hiu ng chorus. (Xem mc To hiu ng Chorus phn sau ca chng bit thm v hiu
ng Chorus v Flange). Thng s cng cao, ting ngn cng ln.
Rate: Thng s ny dng n nh khong thi gian tun hon ca ting ngn.
Feedback: Thng s Feedback n nh s ln ting echo lp li. Mt thng s nh s lm
ting echo ch din ra mt ln duy nht, v thng s cao hn s to nhiu ting echo hn.
C mt s Delay plug-in trong Pro Tools cn cho php bn thit lp delay cho tempo ca bi
nhc. Danh sch sau y s lit k nhng thng s ny:
Tempo Match: Thng s ny cho php bn n nh delay phi theo ng tit nhp ca bi
nhc. Tnh nng Tempo Match tham chiu ti bn tempo bn thit lp. Bn c th s dng
thng s ny cho bt k hnh nt no, t 1/16 cho ti nt trn, nu mun ting delay theo ng
nhp ca bi nhc. (Nt v nt 1/8 l nhng nt c s dng nhiu nht).
Meter: Thng s ny n nh meter ca bi nhc v hnh nt m delay phi theo. Khi bn
thay i thng s ny, th thng s Delay cng thay i theo.
Groove: Dng thng s ny iu chnh t l ca delay trong tng quan vi tempo v
hnh nt bn chn. Bng cch thay i thng s ny, bn lm ting delay (theo phn trm)
lch khi tempo v hnh nt chun. Tnh nng ny rt c dng trong trng hp bn iu chnh
c ting delay ng nh mong mun. Khi bn thay i thng s ny th thng s Delay cng
thay i theo.
Chun b s dng Delay
Delay c s dng rt nhiu trong m nhc ng thi. Trong nhiu bi nhc, bn khng nghe
thy n tr phi lng nghe mt cch chm ch, trong mt s bi khc, ting delay li ni bt
(chng hn, ting trng snare ca nhc reggae). Sau y l nhng cch thc s dng delay bn
c th p dng cho bi nhc ca mnh:
Mt trong nhng cch thc s dng delay hiu qu nht l p dng slap-back echo cho
b ht. Mt slap-back echo c t mt ti ba ting lp c t rt st nhau, lm cho ting ca b
ht c y n. Thng thng, bn nn thit lp thng s thi gian gia khong 90 v 120 ms.
t mc thanh p sao cho bn nghe r ting echo u tin trong bn trn ting ri iu chnh
cho ti khi t c ting mong mun. Trong m nhc i chng, slap-back echo v vocal plate
reverb rt thng c p dng cho b ht. (Thc s ph bin trong nhng nm 1950, v c
p dng nhiu trong nhc rock, nhng km tinh t hn). Slap Delay plug-in trong Pro Tools l
mt cng c tuyt vi cho bn khi mi bt u, mc d thng s mc nh c delay di hn
thng s m ti khuyn s dng.
S dng tnh nng Tempo Match lm cho delay echo theo ng tit nhp ca bi
nhc. Nh vy m bn trn ting c thm chiu su m khng lm ting b khn c hoc tc
50
51