TM TT LCH S NGI N PH

Nguyn Trung Hin (su tm-gii thiu)

n Ph th c cha Nguyn Th Ngc Deo thi L Trnh.

n c gi l n Ph v c cha l Ty cung ca Thanh vng Trnh
Trng.
Thi by gi kinh trong th Cung vua, ngoi th Ph cha nn ni th ca c
cha c gi l n Ph.
n c xy dng trn mt sn g trng v pha ng bc, xung quanh c dn
c, hai bn l ng ci hai xm.
n c xy dng trn mnh t hnh trn voi, ni m c Khanh L tm
lm nh hu ng cho Cha th cng t tin, ng, b, cha, m.
Trc mt n l con ng t ch Ma thng sang cc thn Mng Ph, Cam
Thnh. Bn kia ng l mt khu vn nh cnh b ao c hai ging nc hai bn
thng gi l hai mt voi. Khong gia hai ging l con lch nh gianh gii ca
hai thn ng Sng Cam Thnh gi l vi voi (Nhn dn gi l rnh Ph).
n Ph xa l ni hu ng dn lng cng t ng b cha m ca Cha. n nm
Bnh Thn, ngy 18 thng 10 nm L Cnh Hng th 37 (1776) dn x lp thnh
n th Cha c ghi bia t ti trong cung. n nm Nhm T nin hiu T
c th nm c sa cha li, ngh thut kin trc theo kiu ch nh (), trn l
cung th, di l h ng. Sau ny xy thm chui v thng gi l Cng ni
cung th vi h ng thnh ch cng (). Khu vc n rng chng 45m2. Cung
trong gia c xy b ln v khm th c Cha, c m chn c dng tr bui
sm, c nh, i, cy n bng ng. Bn t c xy b th ng b cha m cha.
Bn hu cng xy b th cc v th thn khm sai. Hai bn u c th bng s,
bng ng, bng g. Ngoi hin c sp th v hai bn hng n nhn dn tin
l. Ni lin nh h ng l Cng. Nh h ng c 3 gian 2 d, 4 v ct. Hai v
bn hi lm theo li k truyn, hai v gia lm theo kiu chng ging trm tr
tinh vi v cng phu.
T kh trong n c rt nhiu th.
1

Nm 1929 -1930 khu vc sn c tu to li, xy ct tr, p rng ngh, lm cng

st thay cho tng bao xy bng ong trc kia.
Trong cung th c bc honh phi c nin hng ha v 3 cu i sn son
thp vng.
Ngoi hin c 5 i cu i cng sn son thp vng.
Di h ng c 2 bc honh phi. gian gia trong l Ty vng Vng mu,
ngoi l Vng mu phc. Hai bn cnh c 2 bc honh phi. T l Quang
tin, hu l Ti k thng, ngoi ra cn rt nhiu cu i.
Tri qua my th k u c nhn dn gi gn bo qun v tn to trng tu ngy
mt khang trang lng ly.
Trong bi tn vn ca c Ph bng Kiu Onh Mu c vit: a phng ta l ni
a linh nhn kit. Xa c Phng Hng, Ng quyn l hai v vng, sau
c Thm hoa Giang Vn Minh. c Vng mu l bc: Phn son t mt n nhi,
Thoa qun no km tu my anh hng.
Nm Canh Dn 2010, ton dn trong thn t chc i tu li hu cung. Sau nhiu
nm sa cha nh, y l ln tu b ln nht sau 158 nm k t khi tu b ln trc.
Nay c lm quy m hn, xy li u c, lm li mng xi

TM TT TIU S B CHA MA
Nguyn Trung Hin (su tm-gii thiu)

c Cha c tn tht l Nguyn Th Ngc Deo v mt ngi em gi l Nguyn Th

Ngc Thnh.
Sinh ra v ln ln trong mt gia nh nng dn lng Nam Nguyn, t K Ma di
thi L - Trnh.
Cha l c Nguyn Qung, m l c Ng Th Ngc Loan.
C Nguyn Qung mt sm, gia nh cn li ba m con. C Loan m qun hng
nc, cn hai ch em chuyn ngh lm rung, hng ngy ra ng cy hi v chn
tru ct c.
Thi by gi c ng thy a l ngi tng Cam Thng tn l Khanh L thng
hay qua li qun nc ca c Loan. Tm hiu c hon cnh ca ba m con, ng
bn tm t c Loan ci tng c Nguyn Qung t vo . (Ngi m ny hin
cnh ng thn Cam x Cam thng). Ni y c th t Hnh nhn trc nga,
huyt ti m mn, sau ny s pht phc, nht i cung tn, vn i phc thn.
Khi n tui trng thnh, cha l ngi con gi mt hoa da phn, c thanh c sc,
t cht thng minh hn ngi.
Mt hm b ang cng ch em trong lng lm vic ngoi ng th xa gi ca Triu
nh i ti. l Thanh vng Trnh Trng phng mnh triu nh i tun th.
Khi xa gi i qua, mi ngi u s hi trnh, duy ch c b vn ung dung tay ct
c ming ht:
Tay cm bn nguyt snh sang
Na lo vic nc, na toan vic nh
Ting ht du dng, li ca anh thp lt n tai Thanh vng. Ngi cho l
ngi c kh phch lin cho quan qun mi ln xem dung nhan. Sau bui gp g
3

k ng y, c t thi gian Thanh vng Trnh Trng cho xa gi n v cung

kinh xung chc Ty cung.
Ngi l mt Pht t m o cho nn khi tr thnh Ty cung ca cha Trnh
Trng, Cha v qu cng dn lng xy dng ngi cha Ma v nm Tn Du
(1621), i vua L Thn Tng nin hiu Vnh T. Cha c tn l Sng Ngim t.
ng thi ngi cho m ch Ma, khai thng bn sang Vnh Tng, Vnh Phc
dn lng giao lu, qua li bun bn. n nm 1631 cng i vua L Thn Tng
nin hiu c Long th 3, ngi li cho xy dng cha Vin Sn v tu nhiu
rung t lm cng in cng th ly hoa li cng t hng nm.
c cha cng c sinh mt Hong t nhng khng nui c v th lm bnh nng
bn xin vi Thanh vng c v qu dng bnh. Thi gian ny ngi cho
xy dng nh hu ng (nay l n Ph).
Khi c cha bng h ngy mng 1 thng ging (khng r nm), ch bit l tang l
c t chc theo nghi l ca Triu nh v thi hi c an tng ti qu.
Cc triu nh nh Nguyn sc phong b Cha Ma danh hiu L triu vng
mu Nguyn qu th, thy Chiu dung Cng cha trang vi Dc bo trung hng
thng ng thn. Hng nm c n ngy mng 10 thng chp (thng 12 m
lch), dn lng t chc chn mt v ch t n giao tha lm l dng hng
tng nh c cha l ngi c cng vi dn.