BAD SATU

PENDAHULUAN

Dalam bab ml, perkara utama yang akan disentuh adalah herhubung dengan tujuan dan bidang kajian, pemilihan kawasankawasan kajian, metodologi kajian serta beberapa masalah
yang dihadapi semasa menjalankan kajian.
TUJUAN DAN BIDANG KAPLAN
Tujuan asas kajian kes mi adalah untuk meneliti tiga langkah
ke arah menyelesaikan masalah kemiskinan desa oleh tiga
organisasi formal: satu badan kerajaan, satu parti politik, dan
satu badan sukarela. Kajian mi dilakukan memandangkan
bahawa hasil penyelidikan sains sosial tentang kemiskinan
setakat mi lebih banyak meninggalkan teka-teki daripada
jawapan yang jelas. Iroriisnya keadaan inilah yang sebenarnya
menjadi tarikan, malah cabaran, kepada ramai penyelidik
termasuklah pengkaji sendiri, untuk mengkaji dengan lebih
lanjut tentang tema in Selagi masalah mi belum terselesai,
sebagai salah satu masalah terhesar manusia di muka bumi mi,
selagi itulah daya tarikannya akan terus menggoda para
penyelidik sains sosial.
Oleh yang demikian, bidang kajian mi merangknmi
pencapaian pelaksanaan tiga strategi meinbasn kemiskinan di
luar bandar yang dilaksanakan oleh sebuah agensi kerajaan
FELCRA, sebuah parti politik (Pemuda UMNO) dan sehuah
badan swasta (Amanah Ikhtiar Malaysia). Kajian mi memberi
1

AGIHAF~PEMBANGIJNAJ\: TEOHI 1)AN PELAKSANAAN

tumpuan pada dua aspek utama, iaitu, (i) penelitian terhadap

asas teoritikal strategi membasmi kemiskinan o!eh ketiga-tiga
pihak, dan, (ii) peneitian tentang peneapaian pelaksanaan strategi-strategi tersebut. Rangka teori yang digunakan dalam kajian
mi ada!ah pendekatan modenisasi, dan peneapaian perlaksanaan
ketiga-tiga strategi mi pula akan diukur dengan menggunakan
empat pembolehubah, iaitn (i) tahap penyertaan dalam sesuatu
projek, (ii) pendapatan, (iii) kualiti hidup (kemudahan asas) dan,
(iv) tingkat penyertaan dan kesedaran politik.
Kumpulan sasar bagi kajian kes mi ialah penduduk-pendnduk kampung atau pinggir bandar yang telah nienyertai
projek membasmi kemiskinan meialui salah sam dan tiga pihak
yang telah dinyatakan. Kebanyakannya terdiri daripada petani
Melayu yang terlibat dengan sektor pertanian luar bandar dan
mengalami kadar kemiskinan paling tinggi di negara mi.
Pemiihan terna kajian mi adalah berdasarkan dua perhitungan, iaitu: pertama, didapati memang banyak kajian dan
tulisan tentang keniiskinan di luar bandar, tetapi kebanyakannya
menumpukan kepada penghuraian keadaan kemiskinan di sesuatu tempat tertentu. Sedangkan, kajian yangberupa peneitian
dan penilaian semula terhadap strategi-strategi menibasmi kemiskinan di negara i, masih amat berkurangan. Kalaupun ada,
kajian tersebut ditumpukan dalam konteks pembangunan keseluruhannya dan terhadap strategi dan sektor awam saja.
Misalnya, kajian yang dibuat oleh Syed Husin Wafa (1972), cuba
menibandingkan strategi pembangunan tanah yang dijalankan
oleh kerajaan negeri Kelantan dengan Ilancangan FELDA yang
dijalankan o!eh kerajaan pusat. Shamsul Amri Baharuddin

Lihat misalnya, Afifuddin bin llj. Omar, (1978). Peasants, institutions

and development in Malaysia: the political economy of development in
the Muda region, tesis Ph.D., University of Cornell, Asmah Ahmad,
(1983). The Nature of Poverty in Peninsular Malaysia: a Study of
Baling District in the State of Kedah, tesis Ph.D., University of Birmingham; Jan Ishak Shari, (1985). Perubahan Ehonomi dan
Ketidahsamaan dalam Masyarahat Nelayan Perupok, tesis Ph.D.,
Universiti Malaya.

~E\

( ~97) ~

telab incnibtiat satu

it ~\

J)enilaiall lerpennci terhadap

dasardasar dan stratcgi I)t~~1I)it11~11111111

di bawah Raneangan
\~1ala sia isedua 197 1 975 ) seliingga tahtin 1975. Demikian
juga Roksah labJ i 1978), dafani kajiannva wenchui raneangan
tanah yang lerdapat iii neget.i kelantan ~ehagai satti ~trategi
pen1I)angunan di 11 reri tersel)n 1.
,Jadi. ~vaiaiijnin telab hanvak kaJ ian liiahllkan teraa Ian stra
tegi wenll)aslni ketiuiskitian di tierrara iii. uanunn kajian mi menu
PttIiYkti kepentttlgauiiu\a
anir ter~eii*iit~i
. la tuuenupakaui .nati
tisatia
harts dalain pengajian .ains ~zusiaI\1aIa~sia ~~Iitusiusti~a dan ~erri
unenilam ja\ a2agal 11% a j)ela ksanaQu it ~1nu 1)21 mew ha snii kemiskinan tlengan niewhaiidingkan
kel )eu.kesanan tuga i)adan ~. ang
itueinpiitiyal juendekatan dan earmu tuietaapai tnjuan tuuasinginasmg.
Perhit ungan ken un. )enll asa r k a ii er! ~a ndmn gaul ant a na
tahun 1984 tiengan tahun I 87. km lar kenuiskinan dj mar !)andar
adalah Ielnh tinggi tlari kadar kennskinan di bandar (lihat
.1 adual 1). Dan jadual it11. (lidapatu kadar kemiskinan di 1)auldar
pada tahun 1984 iaiah 8.2 perattis 81 300 ~ nunuab I unanakala
di mar bandar 24.7 peratns (402 000 isi runuahi. Pada tahun 1987

ptula, kadar kerniskinan di bandar ialah 8.1

rumah), sementara di

ptt~atius (82

600 isi

mar bandar 22.4 1)eratlts (403 200

isi

rumah). mi menunjnkkan bahawa. biskan sahaja kadar kemiskinan di mar bandar liii iebih tinggi dan di bandar, tetapi juga
jurang perbezaannya masih lebar. Oleb liLt, kajian kenuiskinan di
mar bandar dirasakan penn kerana kaJar kemiskinan mereka
masih tinggi walaupun berbagai strategi diiaksanakan bagi membasmi kemiskinan.
PEMILIHAN KAWASAN-KAWASAN KAJIAN
Berikut dinyatakan pula tentang kawasan-kawasan yang dipilih
untuk kajian kes thi dan kriteria pemilihannya.
(i) Dalam kes projek kerajaan, pengkaji muila-mula telah
meneliti berbagai agensi yang memainkan peranan untuk membangunkan masyarakat mar bandar. Kemudian, dengan berpandukan bancian Bahagian Basmi Kemiskinan, Jabatan Perdana
Menteri, dua daerah yang paling miskin di Malaysia telah clikenal
3

AGIHAN PEMBANGUNAN: TEORI DAN PELAKSANAAN

Jadnal 1.1 Semenanjung Mamaysia: Kadar kemiskinan dan bilangan

isi rumah miskin mengikut kawasan-kawasan bandar danluar bandar,
1984 dan 1987

Strata
dan kumpulan
sasaran

1984
1987
Kadar
Bilangan
Kadar
Bilangan
kemiskinan isi rnmah keniiskinan isi rumah
miskin
miskin

%
Semenanj ung
Mamaysia
Bandar
Luar bandar

18.4
8.2
24.7

Kumpulan sasaran:
Pekebun kecil getah 42.7
Pekebun kecil kelapa 46.2
Penanam padi
57.7
Nelayan
Pekerjaestet

26.1
19.6

483 300
81300
402 000

17.3
8.1
22.4

485 800
82600
403 200

68 500
6 700
70 500
10700
16400

40.0
39.2
50.2
24.5
15.0

83 100
4 900
54400
10700
11700

Sunther: Jadual 3.6, Laporan Separuh Penggal Rancangan Malaysia Kelima,

1989, hhn. 54.

pasti, iaitu Daerah Sik, Kedah dan Daerah Tumpat, Kelantan,

apabila lebih daripada 80% penduduknya berada dalam kemiskinan hard core (berpendapatan di bawah 11M175.00
sebulan). Daerah Sik telah dipilih memandangkan daerah mi
juga merupakan daerah angkat yang pertama di bawah Projek
MEBAHDUA.
Semasa menibuat kajian iinjauan ke daerah mi, pengkaji mendapati agensi FELCRA begitu aktif sekali (berbanding dengan
agensi-agensi lain) dan banyak projek yang diusahakan untuk
menibantu golongan nuiskin di daerah i. Salah satu daripadanya ialah projek tanaman semula getah oleh FELCRA Pulau
Belantik di Kampung Kota Aur, yang telah beroperasi dan mendatangkan hasilnya sejak lebih 10 tahun yang mamu. Maka itu Kampung Kota Aur dipiih sebagai kes projek kerajaan untuk kajian.
4

PENDAHULUAN

(ii) Dalam kes projek Pemuda UMNO, kawasan kajian

telah dipilih berdasarkan Laporan Khas Kemajuan Kampung
Angkat, yang dikeluarkan oleh pihak Pemuda UMNO sempena
Konvensyen Kemiskinan Pemuda UMNO pada 12 September
1987. Mengikut laporan tersebut, danipada 114 buah kampung
angkat yang dikenal pasti di seluruh negara, hanya 87 buah saja
yang masih dapat dikesan dan menghantar laporan ke thu pejabat.
Danipadajumlah 87 buah itu, hanya 35 buah saja yang telah melancarkan program-program untuk membasmi kemiskinan.
Kemudian, daripada 35 buah kampung i, hanya lima buah yang
telah melaksanakan projek dan pesertanya telah pun menerima
faedah danipada projek tersebut. Tendapat hanya 27 buah kam-

pung sedang melaksanakan projek, tetapi belum mengeluarkan hasil, manakala tiga buah kampung menemui kegagalan.
Dengan itu pemilihan ditumpukan kepada lima buah kampung
yang telah melaksanakan projek dan menikmafi hasil daripadanya.
Didapati kelima-lima projek tersebut sememangnya melaksanakan projek berbentuk pertanian, iaitu projek mini
estet padi, tanaman sayur, tanaman jagung, baik pulih dusun,
dan ternakan ayam itik. Maka, berdasarkan kadar kemiskinan
yang paling tinggi di kalangan pesawah padi (RML, 1986:101),
Kampung Angkat Projek Mini Estet Path di Kampung Blok H,
Sawah Sempadan, Selangor, telah dipilih. Projek mi adalah yang
pertama bagi Pemuda UMNO, iaitu terdiri 20 orang responden.
Bagi kajian kes kedua pula dipiih projek ternakan ayam itik
di Kampung Smugai Buaya, Nthung Tebal, Pulau Pinang, kerana
merupakan satu-satunya projek berbentuk ternakan haiwan
yang telah dilaksanakan setakat mi.

(iii) Penuilihan kawasan kajian bagi Projek Amanah Ikhtiar

Malaysia ditentukan bersama pihak Amanah Ikhtiar Malaysia
sendiri. Pihak Amanah Ikhtiar Malaysia telah pun selesai
menjalankan kajian impak mereka di kampung-kampung
yang terlibat dengan penubuhan Pusat di peringkat pertama
(peringkat perintis), di sekitar Sabak Bernam dan Barat Laut
Selangor. Oleh itu, pihak Amanah Ikhtiar Malaysia telah mencadangkan agar dijalankan kajian terhadap peminjam-peminjam di pusat-pusat Ikhtiar yang ditubuhkan di peringkat