U t1 Numer Codigo

1 CURSO: MANTEMENTO ELECTRNICO
MDULO: EQUIPAMENTOS DIXITAIS E MICROPROGRAMABLES
UNIDADE DE TRABALLO 1:
INTRODUCCIN ELECTRNICA DIXITAL.
SISTEMAS DE NUMERACIN.
ARITMTICA BINARIA.
CODIFICACIN.
1.Introducin electrnica dixital ....................................................................................................................................... 2
2.Formacin dos sistemas de numeracin. A sa conversin ............................................................................................. 3
2.1 Sistema de numeracin Binario .............................................................................................................................. 3
2.2.1. Conversin binario decimal ........................................................................................................................ 3
2.2.2.Conversin decimal - binario .......................................................................................................................... 4
2.2. Sistema de numeracin octal ................................................................................................................................. 4
2.2.1. Conversin octal decimal; decimal - octal.................................................................................................... 4
2.2.2. Conversin octal binario ............................................................................................................................. 5
2.2.3. Conversin binario - octal ................................................................................... .......................................... 5
2.3. Sistema de numeracin Hexadecimal ..................................................................................................................... 5
2.3.1. Conversin hexadecimal decimal ................................................................................................................ 6
2.3.3. Conversin hexadecimal - binario................................................................................................................. .. 6
2.3.3. Conversin binario hexadecimal.................................................................................................................. 7
3. Aritmtica binaria ............................................................................................................................................................ 8
3.1. Suma binaria . ........................................................................................................................................................ 8
3.2. Resta binaria. Complemento a 1 e a 2 .................................................................................................................... 9
3.2.1. Mdulo Signo ................................................................................................................................................. 9
3.2.2. Complemento a 1(CA1) ................................................................................................................................ 10
3.2.3. Complemento a 2 (CA2) ............................................................................................................................... 10
3.2.4. Suma e resta en complemento a dous .......................................................................................................... 12
4. Outros sistemas de codificacin ..................................................................................................................................... 13
Sistemas binarios numricos ........................................................................................................................................ 13
Sistema de codificacin numrica binaria BCD (Binary Coded Decimal) ................................................................................
13
U.T. 1: Introducin electrnica dixital. Sistemas de numeracin. Aritmtica binaria. Codificacin
UNIDADE DE TRABALLO 1: INTRODUCCIN A ELECTRNICA DIXITAL.

SISTEMAS DE NUMERACIN.ARITMTICA BINARIA. CODIFICACIN.
1. Introduccin electrnica dixital.
O gran desenvolvemento experimentado pola Electrnica nos ltimos anos propiciou que a maiora dos
equipos actuais funcionen con sistemas dixitais. Un sistema dixital caracterzase por utilizar sinais discretos,
dicir, sinais que toman un nmero finito de valores en certo intervalo de tempo.
A comparacin grfica entre un sinal analxico e un sinal dixital a seguinte:
Sinal analxico
No intervalo de tempo marcado o
sinal pode tomar infinitos
valores.
Sinal dixital
No intervalo de tempo marcado o
sinal pode tomar un nmero
finito de valores.
Na Figura, o sinal inferior corresponde dixitalizacin do sinal analxico, e contn informacin suficiente para
poder reconstrur o sinal dixital.
Todas as telecomunicacins modernas (Internet, telefona mbil, etc.) estn baseadas no uso deste tipo de
sistemas, polo que o estudo das mesmas resulta de gran importancia para calquera tcnico que traballe neste
mbito.
Son moitas as razns que favoreceron o uso extensivo dos sistemas dixitais, entre elas:
Maior fiabilidade no procesamento e transmisin da informacin fronte aos sistemas analxicos, xa que
unha pequena degradacin do sinal non influir (no sistema dixital) no seu valor (ou na sa influencia
como entrada nun circuto dixital). Con todo, nun circuto analxico, calquera pequeno cambio que se
poida producir no sinal propiciar a perda de informacin na mesma.
Disposicin dun soporte matemtico adecuado para o seu desenvolvemento, en concreto, a lxebra de
Boole.
Dominio das tecnoloxas de fabricacin adecuadas.
Contar cunha ampla distribucin comercial grazas s sas diversas aplicacins en mltiples campos.
Podemos clasificar os circutos dixitais en dous grandes grupos:
Circutos combinacionais: caracterzanse porque as sadas unicamente dependen da combinacin das
entradas e non da historia anterior do circuto; por tanto, non teen memoria e a orde da secuencia de
entradas non significativo.
Circutos secuenciais: caracterzanse porque as sadas dependen da historia anterior do circuto, ademais da
combinacin de entradas, polo que estes circutos si dispoen de memoria e a orde da secuencia de
entradas si significativo.
2. Formacin dos sistemas de numeracin. A sa conversin.

O sistema de numeracin que utilizamos habitualmente o sistema de numeracin decimal, nel
empregamos 10 dxitos (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8 e 9) para expresar calquera cantidade, dise que ten base 10;
pois a posicin de cada dxito lle d cantidade un valor ou peso determinado, este valor dervase das
diferentes potencias de 10. As, o valor do 3.867 obtense sumando os pesos representativos de cada dxito
segundo a sa posicin:
3.867 = 3 x 103 + 8 x 102 + 6 x 101 + 7 x 100 = 3 x 1000 + 8 x 100 + 6 x 10 + 7 x 1; deste xeito:
O dxito da dereita, o 7, representa as unidades.
O seguinte, o 6, indica a cantidade de decenas, 10 , que contn a cifra.
1
O seguinte, o 8, as centenas, 10 .
2
O outro, o 3, os millares, 10 , e as sucesivamente.

3
2.1 Sistema binario.

BASE 2 DAS CIFRAS OU DXITOS (0 e 1) (Cada un deles chmase BIT, Binary Digit).
FORMACIN: 0; 1; 10; 11; 100; 101; 110; 111; 1000; 1001; 1010; 1011; 1100; 1101; 1110; 1111;
A posicin de cada cifra na cantidade dlle un valor a esta:
PARTE ENTEIRA
PARTE FRACCIONARIA
POTENCIAS DE 2
26
25
24
23
22
21
20
2 -1
2 -2
2 -3
2 -4
2 -5
EQUIVALENCIA DECIMAL
64
32
16
0,5
0,25
0,125
0,0625
0,03125
2.1.1 Conversin Binario Decimal.

NMERO ENTEIRO: Para obter o valor
decimal de calquera cantidade no sistema
binario faise a suma das multiplicacins de
cada bit ou dxito correspondente polas
sucesivas potencias de 2, empezando polo bit
ou dxito da dereita coa potencia 20.
primeira potencia positiva de 2, 20, a seguinte

por 21, e as sucesivamente, por outra banda,
o primeiro dxito despois da coma multiplcase
pola primeira potencia negativa de 2, 2 -1, o
seguinte dxito por 2 -2, e as sucesivamente.
EXEMPLO: Pasar a decimal 1101, 0101 2 .
EXEMPLO: Calcular o valor decimal do

nmero binario: 1010 2 .
1010 2
empezamos pola primeira
cifra da dereita multiplicada por 20.
0 x 20 = 0
1 x 21 = 2
0 x 22 = 0
1 x 23 = 8
SUMA: 10 10 . 1010 2 = 10 10 .
NMERO FRACCIONARIO: Cando o nmero
fraccionario (ten unha coma) o valor
decimal tamn a suma dos productos do
dxito correspondente polas potencias de 2;
tmase como referencia a coma; o primeiro
dxito antes da coma multiplcase pola
REFERENCIA
1101 , 0101 2
1x20 =1
0x2
=0
1x2
=4
1x2
=8
0x2
-1
=0
-2
1 x 2 = 0, 25
0 x 2 -3 = 0
1 x 2 -4 = 0, 0625
SUMA: 13, 3125 10
RESULTADO: 1101, 0101 2 = 13, 3125 10
2.1.2 Conversin Decimal Binario.

NMERO ENTEIRO: Para obter o valor dun
nmero decimal no sistema binario
realizaranse divisins sucesivas do nmero
decimal pola base binaria 2, o proceso remata
cando o cociente da ltima divisin sexa
menor que 2; o nmero binario equivalente
frmase tomando o ltimo cociente (que ser
o bit da esquerda do nmero binario), e detrs
del colcanse tdolos restos que se foron
producindo nas divisins de xeito ordenado.
sucesivas multiplicacins emprgase s a

parte fraccionaria. O proceso remata cando a
parte fraccionaria nula, ou ben cando se cre
ter chegado a un nmero suficiente de cifras
binarias, xa que algns nmeros decimais non
teen unha representacin exacta en binario.
EXEMPLO: Pasar a binario: 87, 375 10 .
PARTE ENTEIRA:
87 2
07 43 2
1 03 21 2
1 01 10 2
1 0 5 2
1 2 2
0 1 1010111 2
EXEMPLO: Pasar a binario: 25 10 .

25 2
05 12 2
1 0 6 2
25 10 = 11001 2
0 3 2
1 1 11001 2
LTIMO COCIENTE
PARTE FRACCIONARIA:
SENTIDO DE FORMACIN
DO NMERO BINARIO
0, 375 x 2 = 0 , 750 BIT 0

PRIMEIRO BIT DESPOIS DA COMA
0, 75 x 2 = 1, 50 BIT 1
NMERO FRACCIONARIO: A parte enteira

do nmero calclase da forma explicada no
prrafo anterior. A parte fraccionaria
multiplcase sucesivamente por 2, os valores
enteiros obtidos (cifra antes da coma)
constiten o nmero en base dous. Para as
0, 5 x 2 = 1, 0 BIT 1
RESULTADO:
87, 375 10 = 1010111, 011 2
Un byte (ou octeto) unha secuencia de 8 bits. O byte a unidade bsica de almacenamento da
informacin. a unidade que define o tamao da palabra dun computador.
Adoita prse beira do nmero binario, decimal e hexadecimal a base en subndice para diferenciala.
2.2 Sistema octal.

BASE 8 OITO CIFRAS OU DXITOS ( 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6 e 7)
FORMACIN: 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 10; 11; 12; 13; 14; 15; 16; 17; 100; 101; 102; 103; 104; 105; 106;
PARTE ENTEIRA
POTENCIAS DE 8
PARTE FRACCIONARIA
32768
4096
512
64
-1
0,125
-2
0,015625
-3
0,001953125
-4
0,00024414
2.2.1 Conversin Octal Decimal.

O mtodo o mesmo que na conversin
binario decimal, cambiando o 2 da base binaria
polo 8 da base octal.
EXEMPLO 1: Obter o valor decimal de 2478 .

247 8
1 cifra da dereita multiplicada por 80.
7 x 80 = 7
4 x 81 = 32
2 x 82 = 128
SUMA: 167 10 . RESULTADO: 247 8 = 167 10 .
EXEMPLO 2: Obter o valor octal de 963 10 .

963 8
16 120 8
03 40 15 8
3
0 7 1 1703 8
LTIMO COCIENTE
SENTIDO DE FORMACIN
DO NMERO OCTAL
RESULTADO:
963 10 = 1703 8.
2.2.2 Conversin octal binario.

3 bits (2 3 = 8) a conversin dos
nmeros en base 8 a base 2 resulta
moi sinxela; xa que nicamente
convrtese cada cifra da cantidade
octal na sa equivalente binaria en
grupos de 3 bits.
Pdese facer por dous procedementos:

Conversin octal decimal
binario.
Psase a cantidade octal base decimal,
multiplicando polas potencias
sucesivas de 8 e sumando os
resultados destes productos, e o
nmero decimal obtido psase a
binario, facendo as divisins sucesivas
entre 2.
EXEMPLO: Pasar a binario a cantidade

octal: 325, 6 8.
3 8 = 011 2.
2 8 = 010 2.
5 8 = 101 2.
6 8 = 110 2.
Conversin octal binario.

Por existir oito cifras diferentes neste
sistema de numeracin (do 0 7),
representables no sistema binario con
RESULTADO:
325, 6 8 = 011 010 101, 110 2
2.2.3 Conversin binario octal.

Tamn hai dous mtodos posibles:
enteira ou dereita se na parte

fraccionaria, a cantidade en base 8
corresponde coa conversin directa de
cada grupo seu equivalente decimal.
Conversin binario decimal

octal.
A cantidade binaria convrtese en
decimal, facendo a suma dos
resultados dos productos das
potencias sucesivas de dous, e o
nmero obtido en base 10 psase a
octal, facendo divisins sucesivas
entre 8.
EXEMPLO: Pasar a octal o nmero

binario: 11010, 1011 2 .
Contando grupos de 3 bits dende a coma,
necesario engadir un cero esquerda no
ltimo grupo da parte enteira, e dous
ceros dereita no ltimo grupo da parte
fraccionaria.
Conversin binario octal.
REFERENCIA
011 010 , 101 100

3
2
5 4
Agrpanse os bits enteiros e fraccionario

en grupos de tres bits a partir da
coma decimal; para completar o
ltimo grupo engdense os ceros
necesarios, esquerda se na parte
RESULTADO:
11010, 1011 2 = 32, 54 8 .
2.3 Sistema hexadecimal.

BASE 16 16 CIFRAS OU DXITOS (0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, A, B, C, D, E e F)
FORMACIN: 0; 1; 2; 3; 4; 5; 6; 7; 8; 9; A; B; C; D; E; F;10; 11; 12; 13; 14; 15; 16; 17; 18; 19; 1A;1B;
PARTE ENTEIRA
POTENCIAS DE 16
PARTE FRACCIONARIA
16
16
16
16
16
65536
4096
256
16
-1
16
0,0625
16
-2
0,0039
16
-3
0,00024414
Neste sistema emprganse os dxitos do 0 9 e os caracteres alfabticos A, B, C, D, E e F para

representar os dxitos 10, 11, 12, 13, 14 e 15 e evitar confusins precisamente por ser dxitos e non
nmeros. A equivalencia de hexadecimal cos sistemas de numeracin decimal e binaria queda indicada na
tboa seguinte:
HEXADECIMAL
DECIMAL
BINARIO
0000
0001
0010
0011
0100
0101
0110
0111
1000
1001
10
1010
11
1011
12
1100
13
1101
14
1110
15
1111
2.3.1 Conversin Hexadecimal Decimal.

O mtodo o mesmo que na conversin binario
decimal, cambiando o 2 da base binaria polo 16 da base
hexadecimal.
EXEMPLO 1: Obter o valor decimal de 11C 16 .
11C 16
12 x 160 = 12
1 x 161 = 16
1 x 162 = 256 .
SUMA:
284 10 .
RESULTADO: 11C 16 = 284 10 .
EXEMPLO 2: Obter o valor decimal de 1F4 16 .
1F4 16
4 x 160 =
4
15 x 161 = 240
1 x 162 = 256 .
SUMA:
500 10 .
RESULTADO: 1F4 16 = 500 10 .
EXEMPLO 3: Obter o valor hexadecimal de 1546 10 .
1546 16
106 96 16
A 10 00 6 6 0 A 16
LTIMO COCIENTE
SENTIDO DE FORMACIN
DO NMERO HEXADECIMAL
RESULTADO:
1546 10 = 60A 16.
2.3.2 Conversin hexadecimal binario.

Pdese facer por dous procedementos:
Conversin hexadecimal decimal
binario.
Psase a cantidade hexadecimal base decimal,
multiplicando polas potencias sucesivas de 16
e sumando os resultados destes productos, e
o nmero decimal obtido psase a binario,
facendo as divisins sucesivas entre 2.
Conversin hexadecimal binario.
Por existir dezaseis cifras diferentes neste
sistema de numeracin (do 0 9, A, B, C, D,
E e F), representables no sistema binario con
4 bits (2 4 = 16) a conversin dos nmeros en
base 16 a base 2 resulta moi sinxela; xa que
unicamente se converte cada cifra da

cantidade hexadecimal na sa equivalente
binaria en grupos de 4 bits.
EXEMPLO: Pasar a binario a cantidade
hexadecimal: 1ED, 6F 16.
1 16 = 0 0 0 1 2.
E 16 = 1 1 1 0 2.
D 16 = 1 1 0 1 2.
6 16 = 0 1 1 0 2.
F 16 = 1 1 1 1 2.
RESULTADO:
1ED5, 6F 16 = 1 1110 1101, 0110 1111 2
2.3.3 Conversin binario hexadecimal.

Tamn hai dous mtodos posibles:
corresponde coa conversin directa de cada

grupo seu equivalente decimal.
Conversin binario decimal

hexadecimal.
A cantidade binaria convrtese en decimal,
facendo a suma dos resultados dos productos
das potencias sucesivas de dous, e o nmero
obtido en base 10 psase a hexadecimal,
facendo divisins sucesivas entre 16.
EXEMPLO: Pasar a hexadecimal o nmero binario:

10110111011010, 10100110011 2 .
Contando grupos de 4 bits dende a coma,
necesario engadir dous ceros esquerda no ltimo
grupo da parte enteira, e un cero dereita no
ltimo grupo da parte fraccionaria.
Conversin binario hexadecimal.
Agrpanse os bits enteiros e fraccionario en

grupos de catro bits a partir da coma
decimal; para completar o ltimo grupo
engdense os ceros necesarios, esquerda
se na parte enteira ou dereita se na parte
fraccionaria, a cantidade en base 16
REFERENCIA
0010 1101 1101 1010 , 1010 0110 0110
2
D
D
A , A
6
6
RESULTADO:
10110111011010, 10100110011 2 = 2DDA, A66 16 .
RESUMO DAS CONVERSINS
CONVERSIN DE CALQUERA BASE A DECIMAL
CONVERSIN DE DECIMAL A CALQUERA BASE
CONVERSIN DE OCTAL A BINARIO
Mutiplcase polas potencias sucesivas da

base, na parte fraccionaria as potencias son negativas (divdese).
Fanse divisins sucesivas do nmero
decimal entre a base correspondente, o dxito da esquerda o ltimo cociente e cando
hai parte fraccionaria fanse multiplicacins sucesivas desta pola base collendo como dxito
a cifra enteira do resultado.
Convrtese cada cifra octal na sa equivalente binaria
en grupos de 3 bits.
CONVERSIN DE HEXADECIMAL A BINARIO
CONVERSIN DE BINARIO A OCTAL
CONVERSIN DE BINARIO A HEXADECIMAL
Convrtese cada cifra hexadecimal na sa

equivalente binaria en grupos de 4 bits.
Fanse grupos de tres bits tomando como referencia a
coma e convrtese cada grupo seu equivalente decimal.
Fanse grupos de catro bits tomando como
referencia a coma e convrtese cada grupo seu equivalente decimal.
En tdolos sistemas de numeracin que acabamos de ver, nunha cantidade determinada cada
cifra ou dxito que pertence a ela ten o seu valor dependendo da posicin que ocupa dentro da
cantidade; podmolo comprobar na conversin sistema decimal, dependendo da posicin do dxito, este
ir multiplicado por unha potencia da base concreta. Dise, entn, que os sistemas de numeracin estn
ponderados e chmase peso valor que se lle d a cada dxito segundo a sa posicin. As no sistema
binario para a cantidade 101011, 01, por exemplo, temos:
REFERENCIA
101011 , 01 2
empezando pola primeira cifra despois da coma.
PESO DO PRIMEIRO BIT ENTEIRO
PESO DO SEGUNDO BIT ENTEIRO
PESO DO TERCEIRO BIT ENTEIRO
PESO DO CUARTO BIT ENTEIRO
PESO DO QUINTO BIT ENTEIRO
PESO DO SEXTO BIT ENTEIRO
PESO DO PRIMEIRO BIT FRACCIONARIO
PESO DO SEGUNDO BIT FRACCIONARIO
VALOR DECIMAL
1 x 20 =
1 x 21 =
0 x 22 =
1 x 23 =
0 x 24 =
1 x 25 =
1
2
0
8
0
32
1 x 2 -1 =
1 x 2 -2 =
0, 5
0, 25
43, 75 10 .
SUMA:
RESULTADO: 101011,
01 2 = 43, 75 10 .
En numerosas ocasins sanse os nmeros binarios como sinais electrnicos que entran ou saen dun
determinado circuto electrnico. Para evitar confusins sobre cal das cifras a de maior ou menor peso
utilzanse os conceptos de:
Bit Mis Significativo, MSB (Most Significant Bit), que o bit que ten maior peso e est situado
esquerda da cantidade.
Bit Menos Significativo, LSB (Least Significant Bit), que o bit que ten menor peso e est
situado dereita da cantidade.
1 0 1 0 1 1, 0 1
MSB
LSB
1001101
MSB
LSB
Olla que cando empezamos a contar en binario (000, 001, 010, 011, 100, 101, 110,), o bit da dereita
(LSB) cambia a cada paso de contaxe; o bit do medio cambia cada dous pasos; o bit da esquerda (MSB)
cambia cada catro pasos. Se houbese cifras mis esquerda, cambiaran cada oito pasos, cada dezaseis
pasos, cada trinta e dous e as sucesivamente, segun a posicin que ocupasen.
3. Aritmtica binaria.
A electrnica utiliza o sistema de numeracin binario para realizar operacins aritmticas e lxicas.
As operacins en aritmtica binaria exectanse do mesmo xeito que as operacins no sistema decimal,
anda que cmpre se familiarizar con este tipo de operacins.
A operacin aritmtica mis importante a suma. Nela basanse os sistemas dixitais para facer restas,
multiplicains e divisins.
3.1 Suma binaria.

Repasamos a suma decimal: 328 10 + 456 10
1 CARREXO (ACARREO, CARRY)
3 2 8 10
+ 4 5 6 10
7 8 4 10
Smanse as cifras columna por columna,
empezando desde as unidades. Como o sistema
decimal s permite dxitos do 0 9, se o nmero
obtido maior ca este, engdese un 1 seguinte
columna e rstase 10 do resultado; a este 1
engadido chamarmoslle carrexo. Reptese o
proceso ata sumar tdalas columnas, de dereita
a esquerda.
No sistema binario, a base de numeracin
2, e s dispoemos de dous dxitos 0 e 1. Cando
na suma suprase o 1, que o caso de 12 + 1 2 ,
comparando co sistema decimal superar 9;
aplicamos o mesmo mtodo (restamos 2
resultado e carrexamos 1 na seguinte columna).
COMBINACINS DA SUMA BINARIA

S1 S2 SUMA
0+0=0
0+1=1
1+0=1
1 + 1 = 0 e carrxase 1
EXEMPLO 1: Suma en binario: 21 10 + 27 10

SUMA DECIMAL
2 1 10
+ 2 7 10
4 8 10
SUMA BINARIA
1 1 1 1 1
CARREXO
101012
+110112
1100002
Cando se suman mis de dous nmeros,

cmpre ter en conta o nmero total de uns da
columna que se est a sumar: se fose par, a
suma ser 0; se fose impar a suma ser 1 e a
columna seguinte carrexar o nmero de uns que
coincida co redondeo baixa da cantidade de
pares de uns que hai na columna que estamos a
sumar.
EXEMPLO 2:
Suma en binario: 127 10 + 87 10 + 110 10 + 85 10
SUMA DECIMAL
1 2 7 10
8 7 10
1 1 0 10
+ 8 5 10
4 0 9 10
SUMA BINARIA
1 3 2 2 2 3 2 1 N DE UNS
11111112
10101112
11011102
+10101012
1 10 0110012
DO
CARREXO
Respecto aos circuitos dixitais sumadores podemos distinguir dous tipos:
Semisumadores ou Half-Adder (H-A), na entrada do circuito considranse s os dous bits

sumandos S1 (entrada a) e S2 (entrada b), sen ter en conta o carrexo anterior; e como sada
temos o valor da suma, s, e o valor do carrexo, c0 .
Sumador completo ou Full-Adder (F-A): Un sumador completo un circuto que suma dous bits,
como o semisumador, pero ademais ten en conta un posible carrexo dunha suma anterior e
incorprao suma que realiza. As entradas do circuto sern tres, unha para cada bit a sumar
mis o carrexo; sexan a, b e ci respectivamente. As sadas do circuto, funcins das entradas,
sern das, xa que a suma pode ter ata dous bits como resultado; seran s e c0 coma no H-A.
Representamos os valores da suma e dos carrexos en funcin do valor das entradas para ambos:
SUMADOR COMPLETO (F-A)
SEMISUMADOR (H-A)
ENTRADAS
ci
a
b
SADAS ENTRADAS
c0
F. A.
a
b
SADAS
c0
H. A.
3.2. Resta binaria. Complemento a 1 e a 2.

A operacin da resta vai ligada necesidade de representacin de nmeros positivos e negativos. No
caso do binario, o sistema de representacin mis sinxelo, a priori, o mdulo signo.
3.2.1. Mdulo-Signo (MS).

Bit de signo.
Os sistemas dixitais poden unicamente traballar con ceros e uns, polo que non admiten signos. Para
representar nmeros binarios negativos os sistemas dixitais usan o primeiro bit da esquerda (MSB) de
cada nmero para indicar o seu signo; este bit chmase bit de signo (B. S.): se o seu valor 0,
considrase positivo e se o seu valor 1, considrase negativo.
Con 8 bits, sen ter en conta o signo, posible representar 2 8 = 256 nmeros diferentes, do 0 255.
Cando se traballa con 8 bits en MS, utilizando o da esquerda como bit de signo, anda que se
representan 2 7 = 128 valores diferentes do 0 ao 127 para o mdulo, realmente estanse
representando os nmeros dende - 127 ata + 127, segundo o valor do bit de signo. Neste caso
especificamos que a representacin MS (7+1), 7 bits para o mdulo e 1 bit de signo.
Co bit de signo represntase a mesma cantidade de datos diferentes que cun nmero determinado de
bits, pero estes datos teen a caracterstica de estar distribudos doutro xeito.
Pdese comprobar que existen das combinacins binarias que corresponden ao cero, unha positiva
e outra negativa.
EXEMPLOS: BIT DE SIGNO :
MS (7+1)
1 1 1 1 1 1 1 MS = + 1 2 7 10
1 1 1 1 1 1 1 MS = - 1 2 7 10
0 0 0 0 0 0 0 MS = +0 = 0
0 0 0 0 0 0 0 MS = -0 = 0
B. S.
0
1
0
0
MS (4+1)
0 0 1 0 0 MS= + 410
1 0 1 0 0 MS= - 410
B. S.
0 1 1 1 1 MS= + 1510
1 1 1 1 1 MS= - 1510
A descodificacin dun nmero en MS inmediata, xa que o mdulo ven dado en binario natural e s
compre facelo positivo ou negativo a partires do bit de signo.
A partires da representacin en mdulo-signo, a resta binaria pdese plantexar, igual que se fixo coa
suma, por analoxa co sistema decimal. Este plantexamento levara ao desenvolvemento dun novo
conxunto de circutos dixitais restadores, do mesmo xeito que se fixo cos sumadores.
Existen mtodos alternativos para a realizacin de restas binarias, coa vantaxe de que coa mesma
circuitera xa desenvolta para os sumadores, pdense realizar as restas de xeito mis flexible. Os circutos
aritmticos dixitais, que traballan en binario, utilizan o mtodo dos complementos para representar os
nmeros negativos e, deste xeito, trocar as restas por sumas.
Vemos dous destes mtodos: Complemento a 1 e Complemento a 2.
3.2.2. Complemento a 1(CA1).

Ao igual que no sistema de mdulo-signo, no sistema de codificacin en complemento a 1, dos bits que
forman o nmero binario, o mis esquerda emprgase para indicar o signo do nmero representado (bit
de signo).
Codificacin dun nmero en CA1:
Nmeros positivos: O nmero codifcase en binario natural e engdeselle esquerda o bit de
signo=0.
Nmeros negativos: Prtese da codificacin como se fose positivo, segundo a regra dos positivos, e
despois complemntase a 1: trocando os ceros por uns e os uns por ceros, incluindo o bit de
signo.
EXEMPLOS:
DECIMAL CA1: Pon xeito de complemento a un o nmero - 1 3 9 10 .
B.S.
1. Convrtese a binario o nmero positivo e pnselle o bit de signo: + 139 10 = 010001011.

2. Trcanse os uns en ceros e os ceros en uns, convertndose o nmero en negativo:
- 1 3 9 10 = 1 01110100 (CA1).
RESULTADO: -
1 3 9 10 = 1 0 1 1 1 0 1 0 0 (CA1).
CA1 DECIMAL:
Nmero en CA1
(4 + 1)
signo
00100
11011
01111
10000
00000
11111
Cambiar 1s por 0s e
viceversa.
Complemento a 1
Complemento a 1
Complemento a 1
mdulo
valor decimal
0100 = 410
11011 00100 = 410
- 4
1111 = 1510
15
10000 01111 = 1510
- 15
0000 = 010
+0=0
11111 00000 = 010
-0=0
Na tboa anterior podemos observar:
En CA1, o nmero cero ten das posibles representacins, unha positiva e outra negativa.
O rango de valores que se poden representar en CA1 de n + 1 bits (n para a magnitude e 1
para o signo) vai dende (2n -1) ata 2n -1.
A descodificacin dun nmero en CA1 inmediata para os positivos, e para os negativos
abonda con facer de novo o complemento a 1 para obter o seu mdulo en binario natural.
3.2.3. Complemento a dous (CA2).

Ao igual que en CA1, en CA2 o bit mis significativo MSB emprgase para indicar o signo do nmero
representado (bit de signo).
A codificacin dun nmero en CA2 faise de acordo coas seguintes regras:
Nmeros positivos: o nmero codifcase como en CA1 (en binario natural e engdeselle
esquerda o bit de signo=0).
10
Nmeros negativos: Acdase sumando 1 ao CA1 do nmero en cuestin.

En CA2, os nmeros positivos son igual que en CA1 e que en binario natural, coa particularidade de
que sempre empezan por 0 (bit de signo). No caso dos nmeros negativos, ao complementar o positivo
de partida, o bit de signo pasa a valer sempre 1, o que indica que negativo.
Para descodificar un nmero negativo en CA2, procdese igual que na codificacin, dicir, vlvese a
complementar a 1 e logo smaselle 1. O nmero obtido lido en binario natural o mdulo do nmero
negativo de partida en CA2.
EXEMPLOS:
DECIMAL CA2: Pon xeito de complemento a dous o nmero - 1 3 9 10 .
B. S.
1. Obtemos complemento a un do nmero (exemplo pax 10):
- 1 3 9 10 = 1
2. Smase a unidade nmero obtido:
1
RESULTADO: - 1 3 9 10 = 1 0 1 1 1 0 1 0 1 (CA2).
01110100
+1
01110101
CA2 DECIMAL:
Nmero en CA2
(4 + 1)
sign
o
CA1 + 1 en negativos
mdulo
valor decimal
00100
0100 = 410
10100
10100 01011 + 1= 01100
01100 = 1210
11100
11100 00011+1 = 0100
00100 = 410
01111
10001
10001 01110 + 1 = 01111
01111 = 1510
11111
11111 00000 + 1 = 00001
00001=110
-1
00000
0000=010
10000
- 12
- 4
1111 = 1510
10000 01111 + 1 = 10000
15
- 15
10000=1610
- 16
Na tboa anterior podemos observar:
O nmero cero s ten unha posible representacin, a positiva 000...00.

O rango de valores que se poden representar en CA2 de n+1 bits (n para a magnitude e 1 para
o signo) vai dende 2n ata 2n-1 (ver filas 8 e 4).
RESUMO DOS SISTEMAS DE NUMERACIN BINARIO CON SIGNO
n + 1 bits
Mtodo de
codificacin
MS
CA1
CA2
Decodificar -
Mdulo en
binario
natural de n
bits
Mdulo en
binario
natural de n
bits
Mdulo en
binario
natural de n
bits
Mdulo en
binario
natural de n
bits
Mdulo en
binario
natural de n
bits
Mdulo en binario
natural de n bits
Complemento a 1
Engadir bit de
signo = 0
Sumar 1
Engadir bit de
signo = 0
Engadir bit de
signo = 1
Engadir bit
de signo = 0
Engadir bit
de signo = 0
Engadir bit de
signo = 0
2n -1
Cdigos do 0
000...00
-(2n -1)
100...00
2n-1
000...00
-(2n -1)
111...11
Complemento a 1
Complemento
a1
Rango de valores
Sumar 1
2n -1
- 2n
000...00
-------
Ler mdulo en
binario nartural
Por signo -
11
3.2.4. Suma e resta en complemento a 2

Empregando os sistemas CA1 ou CA2 para codificar nmeros con signo, pdense desenvolver circutos
sumadores e restadores a partires ds circuitos sumadores binarios, sen necesidade de desear novos circutos
aritmticos. Describimos o mtodo para o CA2 por ser o mis empregado.
Suma en CA2
Matematicamente demstrase que se se suman dous nmeros codificados en CA2 de n+1 bits (positivos ou
negativos), coas regras da suma binaria natural, o nmero obtido , lido en CA2 de n+1 bits (desprzase o posible
bit n+2 de carrexo), a suma dos nmeros de partida, tendo en conta os seus signos.
Exemplos:
CA2 (4+1) suma binaria
00110
+ 00011
01001
00110 = 610
00011 = 310
01001 = 910

00110 = 610
00110
10011 = -1310 + 10011
11001 = - 710 11001

11100 = - 410 11100
11011 = - 510 + 11011
10111 = - 910 110111
Desprzase o bit de carrexo (n+2 = 6)

As pois, a suma de dous nmeros en CA2(n+1 bits), pdese
=
realizar co mesmo circuto que no caso do binario natural.
Hai que ter en conta que ao sumar dous nmeros en CA2(n+1), o resultado non sempre se vai poder expresar
en CA2(n+1). As, cando se suman dous nmeros positivos, cada un con n bits de magnitude, o resultado tamn
ser positivo e pode chegar a ter ata n+1 bits de magnitude, o que non se pode codificar en CA2(n+1),
senn que fara falta CA2[(n+1)+1]. A este feito chmaselle desbordamento (overflow).
Por exemplo:
CA2 (3+1) suma binaria A suma debera ser

0 101 = 510
0 101
0 101 CA2 (3+1)
0 100 = 410 + 0 100
+ 0 100 CA2 (3+1)
1 0010 = - 710 1 001
910 en CA2 (3+1) NON POSIBLE
0 1001 CA2 (4+1) = 910
Con 3 bits de
magnitude
representamos ata
o valor:
23 -1 = 7.
NON CORRECTO, xa que en CA2 (3+1), 1001 = - 710 , non 5+4 = 9

O mesmo pode ocorrer cando se suman dous nmeros negativos, por exemplo:
CA2 (3+1) suma binaria A suma debera ser
1 001 = - 710
1 001
1 100 = - 410 + 1 100

0 101 = 510
1 001
1 001 CA2 (3+1)
- 1110 en CA2 (3+1) NON POSIBLE
+ 1 100 CA2 (3+1)
1 0 101 CA2 (4+1) = -1110
Para representar a
magnitude 11
necesitamos 4 bits
no mdulo
NON CORRECTO, xa que en CA2 (3+1), 0101 = - 510 , non -7 + (- 4 )= - 11

Cando se suma un nmero positivo e un negativo, nunca vai a haber desbordamento, dicir, o
resultado, positivo ou negativo, sempre se vai a poder expresar en CA2(n+1), igual que os
sumandos.
Nas situacins de desbordamento, o resultado, que incorrecto, presenta un bit de signo
contrario ao dos sumandos. As, cando se suman dous nmeros positivos e hai desbordamento,
o resultado presenta signo negativo. Reciprocamente, cando se suman dous nmeros negativos e
hai desbordamento, o resultado presenta signo positivo.
Resta en CA2
Para restar un nmero a outro, non hai mis que sumarlle o oposto. O oposto dun nmero en CA2,
sexa positivo ou negativo, obtense polo mtodo descrito en apartados anteriores, dicir, complementando
a 1 e sumando 1.
12
Nas operacins de resta tamn poden darse casos de desbordamento, por exemplo cando a un
nmero positivo se lle resta un negativo (equivale a sumar dous positivos), ou cando a un negativo se lle
resta un positivo (equivale a sumar dous negativos).
4. Outros sistemas de codificacin.

Levamos vistos varios sistemas de codificacin de cantidades numricas, axeitados cada un natureza
do procesador que os emprega e tarefa na que se van a empregar.
O sistema decimal axeitado ao ser humano para practicamente todas as sas actividades
contables.
Os sistemas octal e hexadecimal son axeitados ao ser humano para o seu traballo con
procesadores electrnicos dixitais.
O sistema binario axeitado para a realizacin de procesadores electrnicos dixitais, xa que ao ter
tan s dous smbolos distintos, a sa representacin elctrica mediante das tensins distintas
doada empregando a tecnoloxa electrnica.
O sistema binario descrito nos apartados anteriores non o nico que se pode definir utilizando tan s
dous smbolos. De feito, existen mis cdigos binarios que tamn poden ser empregados nos
procesadores electrnicos dixitais, xa que para elo s compre manexar os smbolos un e cero. De seguido
dse un breve relacin doutros sistemas de codificacin binarios.
Sistemas binarios numricos

A partires dos dxitos 1 e 0 establcense diferentes mtodos de codificacin das cantidades para obter
diferentes sistemas de numeracin binarios.
Binario natural: o descrito nos apartados anteriores.
BCD: permite traballar facilmente con cantidades decimais en binario.
Binario mdulo-signo: permite representar cantidades enteiras positivas e negativas.
Complemento a un: permite representar cantidades enteiras positivas e negativas.
Complemento a dous: permite representar cantidades enteiras positivas e negativas
Punto fixo: permite representar cantidades fraccionarias positivas e negativas.
Punto flotante: permite representar cantidades fraccionarias positivas e negativas.
Cdigo Gray, Johnson, etc.
Vemos o sistema BCD.
Sistema de codificacin numrica binaria BCD (Binary Coded Decimal)

O sistema BCD (Binario Codificado Decimal) como o seu nome suxire, un sistema de codificacin
binario para o decimal. Isto , dado un nmero decimal, substitese cada dxito decimal, polo seu
equivalente binario de 4 bits. E ao revs, o nmero binario en BCD psase a decimal formando grupos de 4
bits comezando polo LSB e substitundo cada grupo polo dxito decimal equivalente.
O mtodo semellante ao empregado nos sistemas octal e hexadecimal, pero aplicado ao decimal.
Compre ter sempre presente, que o nmero binario BCD non o equivalente binario natural do nmero.
Caractersticas do cdigo BCD

PONDERADO 8 4 2 1 (PESOS DE CADA BIT).
Usa as 10 primeiras combinacins do sistema binario natural, esto quere dicir que as cantidades
binarias 1 0 1 0, 1 0 1 1, 1 1 0 0, 1 1 0 1, 1 1 1 0 e 1 1 1 1 correspondentes as cantidades decimais 10,
11, 12, 13, 14 e 15 nunca aparecern no cdigo BCD natural; estas cantidades decimais se
representarn neste cdigo con 8 bits.
13
Aplcase nos procesos que

relacionan os nmeros decimais cos
circutos que traballan en binario e
viceversa, nos que hai unha
visualizacin numrica decimal a
travs de displays, un exemplo
seran as fontes de alimentacin.
Conversin DECIMAL BCD:

Xa dixemos que cifra a cifra en grupos de 4 bits.
EXEMPLO 1: Pasar a decimal
100100111000 BCD
Facemos grupos de 4 bits, empezando polo bit menos
significativo, e pasamos cada grupo a decimal:
Tboa.
DECIMAL
BINARIO
NATURAL
BCD
NATURAL
0000
0001
10
0010
11
0011
100
0100
101
0101
110
0110
111
0111
1000
1000
1001
1001
10
1010
0001 0000
11
1011
0001 0001
12
1100
0001 0010
13
1101
0001 0011
14
1110
0001 0100
15
1111
0001 0101
1001 0011 1000

9
3
8
9 3 8 10.
RESULTADO: 1001 0011 1000 BCD = 9 3 8 10

NOTA: Coidado!!, hai unha gran diferencia entre os cdigos BCD
natural e o binario natural, anda que en mbolos dous cdigos as 10
primeiras cantidades (nmeros decimais do 0 9) coinciden; en binario
sguense utilizando os 4 bits ata esgotalas dezaseis combinacins
posibles (ata o nmero decimal 15), nembargante no BCD as seis ltimas
combinacins binarias correspondentes s nmeros decimais do 10 15
non se usan. As, no exemplo se a cantidade dada estivera en binario
natural o resultado ser moi diferente
1001 0011 10002
0x20 =
0
0x21 =
0
0x22 =
0
1x23 =
8
1 x 2 4 = 16
1 x 2 5 = 32
RESULTADO:
0x26 =
0
1 0 0 1 0 0 1 1 1 0 0 0 2 = 2 3 6 0 10
0x27 =
0
1 x 2 8 = 256
0x29 =
0
0 x 2 10 =
0
1 x 2 11 = 2048
SUMA: 2360 10
EXEMPLO 2: Pasar a decimal 10100101110101BCD

10 1001 0111 0101
2
5 2975 10
EXEMPLO 3: Codificar en BCD o nmero decimal 24110.

Facemos a conversin de cada cifra da cantidade decimal a binario en grupos de 4 bits: 2 4 1 10
2 10 = 0 0 1 0 2
4 10 = 0 1 0 0 2
1 10 = 0 0 0 1 2
RESULTADO: 2
4 1 10 = 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 BCD
EXEMPLO 4: Codificar en BCD o nmero decimal 3510.

3
0011
0101
RESULTADO: 35 10
= 0 0 1 1 0 1 0 1 BCD
14

U t1 Numer Codigo

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

U t1 Numer Codigo

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

1 CURSO: MANTEMENTO ELECTRNICO

MDULO: EQUIPAMENTOS DIXITAIS E MICROPROGRAMABLES

U.T. 1: Introducin electrnica dixital. Sistemas de numeracin. Aritmtica binaria. Codificacin

1 CURSO: MANTEMENTO ELECTRNICO

MDULO: EQUIPAMENTOS DIXITAIS E MICROPROGRAMABLES

UNIDADE DE TRABALLO 1: INTRODUCCIN A ELECTRNICA DIXITAL.

1 CURSO: MANTEMENTO ELECTRNICO

MDULO: EQUIPAMENTOS DIXITAIS E MICROPROGRAMABLES

2. Formacin dos sistemas de numeracin. A sa conversin.

O outro, o 3, os millares, 10 , e as sucesivamente.

2.1 Sistema binario.

2.1.1 Conversin Binario Decimal.

primeira potencia positiva de 2, 20, a seguinte

EXEMPLO: Calcular o valor decimal do

U.T. 1: Introducin electrnica dixital. Sistemas de numeracin. Aritmtica binaria. Codificacin

1 CURSO: MANTEMENTO ELECTRNICO

MDULO: EQUIPAMENTOS DIXITAIS E MICROPROGRAMABLES

2.1.2 Conversin Decimal Binario.

sucesivas multiplicacins emprgase s a

EXEMPLO: Pasar a binario: 25 10 .

0, 375 x 2 = 0 , 750 BIT 0

NMERO FRACCIONARIO: A parte enteira

87, 375 10 = 1010111, 011 2

2.2 Sistema octal.

2.2.1 Conversin Octal Decimal.

EXEMPLO 1: Obter o valor decimal de 2478 .

EXEMPLO 2: Obter o valor octal de 963 10 .

U.T. 1: Introducin electrnica dixital. Sistemas de numeracin. Aritmtica binaria. Codificacin

1 CURSO: MANTEMENTO ELECTRNICO

MDULO: EQUIPAMENTOS DIXITAIS E MICROPROGRAMABLES

2.2.2 Conversin octal binario.

Pdese facer por dous procedementos:

EXEMPLO: Pasar a binario a cantidade

Conversin octal binario.

325, 6 8 = 011 010 101, 110 2

2.2.3 Conversin binario octal.

enteira ou dereita se na parte

Conversin binario decimal

EXEMPLO: Pasar a octal o nmero

Conversin binario octal.

011 010 , 101 100

Agrpanse os bits enteiros e fraccionario

11010, 1011 2 = 32, 54 8 .

2.3 Sistema hexadecimal.

Neste sistema emprganse os dxitos do 0 9 e os caracteres alfabticos A, B, C, D, E e F para

U.T. 1: Introducin electrnica dixital. Sistemas de numeracin. Aritmtica binaria. Codificacin

1 CURSO: MANTEMENTO ELECTRNICO

MDULO: EQUIPAMENTOS DIXITAIS E MICROPROGRAMABLES

2.3.1 Conversin Hexadecimal Decimal.

1546 10 = 60A 16.

2.3.2 Conversin hexadecimal binario.

unicamente se converte cada cifra da

1ED5, 6F 16 = 1 1110 1101, 0110 1111 2

U.T. 1: Introducin electrnica dixital. Sistemas de numeracin. Aritmtica binaria. Codificacin

1 CURSO: MANTEMENTO ELECTRNICO

MDULO: EQUIPAMENTOS DIXITAIS E MICROPROGRAMABLES

2.3.3 Conversin binario hexadecimal.

corresponde coa conversin directa de cada

Conversin binario decimal

EXEMPLO: Pasar a hexadecimal o nmero binario:

Conversin binario hexadecimal.

Agrpanse os bits enteiros e fraccionario en

0010 1101 1101 1010 , 1010 0110 0110