TKIVA ZA APSORPCIJU

- ova tkiva vre upijanje vode i mineralnih materija, odnosno rastvorenih organskih
materija
- najvei dio uzimaju iz zemljita, a manji iz vazduha
- mineralne materije ne dobijaju u elementarnom stanju, ve najvie kao soli
- kada se uzmu u obzir i elementi koje biljka uzima iz vazduha i vode, na
osnovu rada sa vodenim kulturama utvreno je da ima 17 esencijalnih
elemenata:
C, O, H, N, S, P, K, Ca, Mg, Fe,
Mn, Zn, Cu, B, Cl, Mo i Ni.

- da bi neki element bio esencijalan mora da ispuni sledee kriterijume:

1. esencijalan je onaj element bez koga biljka ne moe da obavi
svoj potpuni ivotni ciklus (kada se on izostavi, ili ga ima
nedovoljno, pojavljuju se simptomi deficijencije, koji se otklanjaju
ako se ovaj element ponovo doda)
2. esencijalan element ima specifino dejstvo i ne moe se
zamijeniti drugim, slinim elementom
3. esencijalan element mora imati direktno dejstvo tj. mora sam imati
odreenu funkciju (ako je on samo antagonist nekog drugog,
nepovoljnog uticaja, on nije esencijalan, jer gubi znaaj ako se taj
faktor otkloni. Npr. Al otklanja tetno dejstvo visoke doze Cu i pod
tim uslovima izgleda kao bitan element; ali, ako se Cu ne nalazi u
toksinoj koncentraciji Al nema nikakvo dejstvo)
-dopunski kriterijum ako je jedan element sastavni dio nekog
esencijalnog metabolita, onada je i on esencijalan, iako to nije lako
na uobiajen nain dokazati (npr. Co koji je za izvjesne alge i
bakterije bitan kao sastavni dio kobalamina-vitamina B12)
- svih 17 elemenata ispunjava ove kriterijume; u praksi se najvie
koriste prvi i etvrti kriterijum, poto ima nekih okolnosti koji
oteavaju striktno primjenjivanje ostala dva

- izvjestan broj elemenata koji nisu esencijalni mogu imati povoljno dejsto na
rastenje biljaka i oni su oznaeni kao korisni elementi
- tu spada Na koji u nekim nespecifinim funkcijama moe da zamijeni
K, kada nema dovoljno K, prisustvo Na je korisno jer se time tedi k za
specifine potrebe
- Si je koristan element za mnoge trave, jer daje vrstinu elijskom zidu
- Al utie na boju nekih cvjetova, kao to je hortenzija, to ima znaaja
za opraivanje pomou insekata i za preivljavanje vrste, u prisustvu Al smanjuje
se tetno dejstvo visoke doze Cu, pa je u tom sluaju Al koristan.

esencijalni elementi su potrebni biljci u razliitim koliinama

- elementi koje je jo Krop otkrio (N, S, P, K, Ca, Mg i Fe) sa izuzetkom Fe potrebni
su u relativno velikim koliinama i zato se zovu makrometaboliki ili
makrohranjivi ili makroelementi
- ostali su nazvani mikrometaboliki ili mikrohranjivi ili mikroelementi
- razlika meu njima je samo kvantitativna, i jedni i drugi su podjednako neophodni
biljci

APSORPCIONA TKIVA
-imaju periferan poloaj na organima,
-elije su parenhimske,
- tankozidne, bez kutikule,
-ive, bogate citoplazmom, sa krupnim jedrima, manje ili vie izduene
ime se poveava povrina,
-lue kiseline i enzime koje poveavaju rastvorljivost materija koje e
apsorbovati

U zavisnosti koji materiju apsorbuju razlikuju se

1. tkiva za apsorpciju vode i mineralnih materija
2. tkiva za apsorpciju vode i organskih materija

1. tkiva za apsorpciju vode i mineralnih materija

- jednoelijski organizmi primaju hranu cijelom svojom povrinom
- kopnene biljke to ine putem korjenovog sistema na kome se nalazi
apsorpciono tkivo za upijanje vode i rastvorenih mineralnih materija
-RIZODERMIS (rhiza, gr korjen, derma - koa) ili EPIBLEM ili
EPIDERMIS KORIJENA
(nastaje diferenciranjem povrinskog primarnog meristema
PROTODERMA)
- pored njega postoje i druge tvorevine ligule, dlake za apsorpciju,
rizoidi, hidropode i velamen radicum

- rizoidi (gr rhiza korjen, oides - slian)- kod biljaka koje nemaju korjen
(npr mahovine)

- ligule dananji predstavnici preica (Selaginellales i Isoetales) nose pri osnovi

listova, na gornjoj strani, koaste ljuspe, bez hlorofila u svojim elijama oni brzo
upijaju vodu atmosferskih padavina (ligula moe da bude povezana sa provodnim
tkivom u opti provodni sistem)

- dlake za apsorpciju na gornjoj povrini listova, koje su smjetene sa

epidrmalnim elijama u promjenjenom epidermisu ili su uvuene blago u tkiva
lista
- kod kormofita ova pojava je ograniena, tako da one zadovoljavaju vodom
iz rose i padavina samo do 10% ukupne potrebe vode iz spoljne sredine
- meutim one se veoma zastupljene kod vodenih biljaka i paprati vlanih
stanita
- njima se snabdjevaju vodom mnoge epifitske vrste tropskih predjela

- hidropode tzv ljezdane emergence vodenih biljaka

- smatrane su organima ekskrecije, meutim dokazano je da se preko
njih odvija tzv lov jona odnosno prijem mineralnih materija iz vode

- velamen radicum na vazdunim korjenima mnogih monokotila (familije

Orchidaceae i Araceae) koje ive kao epifiti,umjesto epiblema koji je jednoslojan,
razvija se vieslojan velamen radicum (perikline diobe protoderma)
- elije brzo gube ivi sadraj i prelaze u mrtve elemente (dio njih
prije prelaska u mrtvo stanje izgauje sekundarna spiralna
zadebljanja sa unutranje strane zidova, slino traheidima
sprjeavaju spljotavanje zidova kada u u dugim periodima bez kie
elementi bez vode)
-elije velamen radicum-a sadre u zidovima sitne pore kroz koje
prolazi atmosferska voda i ispunjava kapilarnim putem vieslojno
tkivo (voda zatim spie do egzodermisa, ije su elije polutnjale i
nepropustljive za vodu---u njemu postije mjestimino tankozodne
elije koje e primiti vodu iz velamen radicum-a i i dalje prenijeti
tkivu kore i kroz elije propusnice na endodermisu ui u sudove
korijena)

RIZODERMIS sastoji se od jednog sloja elija

- po poloaju bi odgovarao epidermisu stabla pa se ponekad
epidermisom korijena, pa se ak i ubraja u kona tkiva

naziva i

- meutim, njegova funkcija je potpuno suprotna, dok

epidermis zatvara biljku prema spoljnoj sredini, rizodermis maksimalno
poveava mogunost ulaska vode iz spoljanje sredine

- korjenov sistem NE PRIMA VODU CIJELOM SVOJOJ POVRINOM

ve samo mlaim, bonim korjenovima, tako da se EPIBLEM formira
na njihovim vrhovima (izluenom kiselinom ili enzimima djeluje na
supstrat, hemijski ga razlae i priprema za apsorbovanje)

- vrlo esto su elije rizodermisa produene u korjenove dlake, ime se jako

poveava apsorpciona povrina korijena (npr kod kukuruza 5,5 puta, kod
graka 12,4 puta)
- nastaju od posebnih elija koje se nazivaju TRIHOBLASTE (koje se od
ostalih elija rizodermisa razlikuju po tome to su manje, imaju guu
citoplazmu i poliploidna jedra)
- prvo se formira mali izrataj na
trihoblasti, a onda se izduuje
vrnjim rastenjem
- ona nikada nije odvojena od elije
iz koje je izrasla (taj kontinuitet
elijskog lumena ima objanjenje u
brzom transportu primljenih
materija)

- oblik korjenske dlake ako se razvija u vlanom vazduhu ili vodi

- cilindrian, negranata
- ako se razvija u zemljitu
- spljotena i ranjevita (obuhvataju estice zemlje
i poveava se mogunost izvlaenja vode i
mineralnih materija iz nje)

- duina 0,1 8 mm, a debljina 6 12 m

- broj dlaka na jedinicu povrine (1 mm2) veoma razliit (npr kod kukuruza 425,
jabuke 320, graka 230)
- duina ivota i funkcionisanje korjenskih dlaka su veoma razliiti (kod nekih
biljaka izmeu 14 -20 dana)

- ishrana biljke preko korjenskih dlaka ne sastoji se samo u korienju rastvorenih

materije,
nego, ona iskoriava i vre djelie (partikule) koje rastvara aktivnou
korjenskih dlaka, pa znai i cijelog korjenovog sistema
- pored apsorpcije, korjenske dlake slue i za privrivanje biljke
- na vrhovima razgranatog korjenovog sistema nalaze se hiljade dlaka
koje su srasle sa djeliima zemlje - --to koristi mladim biljkama koje su
se tek razvile, kao i klicama iji su korjenovi jo plitki
- omoguavaju i lake savladavanje otpore na koji nailazi vrh korijena
prilikom rastenja kroz tvrde estice zemljita (to je otpor vei, dlake su
blie vrhu korijena, tako kod biljaka koje rastu na stijenama dlake se
nalaze nedaleko od samog vrha korijena)

2. Tkivo za apsorpciju vode i organskih materija

- klice svih viih biljaka u prvim stupnjevima svog razvitka apsorbuju, esto
putem posebnih tkiva, organske marerije iz tkiva za rezervisanje u sjemenu
- to ine i parazitske cvjetnice iz tijela biljke domaina
-takoe, tako vre apsorpciju organskim materija i biljke koje se hrane
ivotinjama

- kod klica trava postoji poseban povrinski sloj,

koji se naslanja neposredno na endosperm ---tit
(skutellum)--- pomou koga klica vri apsorpciju
organskim materija iz hranljivog tkiva endosperma
-skutellum je je izgraen od elija tankih
zidova bogatih citoplazmom, sa krupnim
jedrom, one su izduene (0,09mm ime se
poveava apsorpciona povrina) i normalno
postavljene na povrinu endosperma
- apsorpciono tkivo ima i ljezdanu funkciju jer
u doba klijanja lui enzime ilim se uticajem
skrob endosperma transformie u eer, elije
zatim upijaju eer i predaju ga klici
- dok je plod u stanju mirovanja, elije su
bono priljubljene jedna uz drugu i nemaju
intercelulare, a za vrijeme klijanja povrina
tita se poveava (veliina ostaje ista
0,02mm) stvaranjem intercelulara
- poslije zavretka klijanja elije apsorpcionog
tkiva postaju neive i smeuravaju se

- gljive (parazitske ili saprofitske) upijaju cijelom povrinom svog razgranatog

vegetativnog tijela MICELIJUM-OM organske materije iz svog domaina ili iz
hranljivih supstrata
- znai itavo tijelo predstavlja apsorpcionu povrinu

- parazitska cvjetnica vilina kosica (Cuscuta europea) prima rastvorene

organske materije pomou posebnih sisaljki ili haustorija (haurire, lat.crpsti)
koje urastaju u stablo domaina

- poluparazitska biljka imela

(Viscum album)
-ivi na stablu i granama razliitih vrsta
drvea,
- obrazujui dugake valjkaste ili
malo spljotene korjene koji
urastaju u koru domaina, a
-od njih polaze haustorije koje
dospijevaju do ksilemskih
provodnih elemenata domaina,
-Iz kojih imela dobija vodu i
hranljive materije

PROVODNA TKIVA
- u toku prilagoavanja biljaka na suvozemne uslove ivota razvila su se
provodna tkiva kao visoko specijalizovana tkiva
- u zavisnosti od povrine suvozemne biljke poveano je i njeno odavanje
vode, a samim tim poveana je i potreba da se izgubljena voda nadoknadi
- ta voda sa mineralnim materijama samo kroz provodni parenhim NE
MOE da zadovolji iako se nalaze brojne jamice
- zato je dolo do formiranja provodnog tkiva
- transport se obavlja u 2 pravca
- voda i u njoj mineralne materije kreu se u pravcu od korijena do
listova a
- organske materije od listova u kojima se obrazuju do ostalih
djelova biljke

- kod biljaka nie organizacije, ije elije nijesu diferencirane, ve svaka elija
obavlja sve funkcije ne postoji neka naroita potreba za razmjenu materija
izmeu susjednih elija
- biljke koje ive u vodi, provode vodu od elije do elije, a organske materije
svaka elija stvara za sebe
- prelaskom na kopno pojavio se problem primanja i odavanja vode---pojava
korijena i provodnog sistema predstavlja prekretnicu u evoluciji biljnog svijeta
koja je omoguila odravanje suvozemnih biljaka
- paprati i cvjetnice su tipine VASKULARNE biljke biljke koje imaju provodna
tkiva (lat vas sud, cijev)

- graa elemenata provodnih tkiva zasniva se na principu

-na putu provoenja svesti sve prepreke na minimum
- to se postie smanjenjem broja poprenih zidova u provodnim
elementima i poveanjem propustljivosti tih zidova za materije koje se
provode
- zato su provodni elementi veinom izdueni, poprene membrane su
veoma tanke i snabdjevene brojnim jamicama (otvori koji su razdvojeni
primordijalnom i primarnom membranom) i perforacijama (potpuni
otvori) ili su ak potpuno nestale
-- poveava se difuziona povrina izmeu susjednih elija, to se
postie ili proirenjem provodnih elemenata na mjestu dodira ili kosim
postavljanjem membrana

- perforacije na trahejama u sekundarnom drvetu drvenastih Magnoliopsida ne nastaju

biohemijskim putem (gelifikacijom i rastvaranjem) ve usljed brzog rastenja lana
budue traheje u poprenom pravcu, u doba kada je popreni zid jo njean i tanak

- provoenje vre 2 tkiva

1. KSILEM (gr xylon - drvo) HADROM (gr hadros tvrd, gust)
provodi vodu i mineralne materije na gore
2. FLOEM (gr phlois - kora) LEPTOM (gr leptos -mekan)
provodi organske materije na dolje
KSILEM kompleksno tkivo koje provodi od korjena na gore, ka listovima, vodu i
mineralne soli
- u proljee moe u istom pravcu provoditi i rastvore eera i drugih
organskih materija
- osim provodne funkcije ima i veliki znaaj za davanje vrstine
viegodinjim drvenastim biljkama
(moe da ini 80-90% mase organa ovih biljaka)
- elijski zidovi su po pravilu lignificirani (odrvenjeli) i zato se naziva DRVENI dio ili
jednostavno DRVO
- nastaje (isto kao i floem) diferenciranjem PROKAMBIJUMA OSNOVNOG
MERISTEMA i to je P R I M A R N I K S I L E M
- takoe, moe nastati od elija KAMBIJALNOG PRSTENA i to je
S E K U N D A R N I K S I L E M (slino nastaje i sek floem)

ksilem je izgraen od
- traheja
- traheida
- parenhima ksilema
- elija drvenih zrakova, drvenih (libroform) vlakana kao i raznih
prelaznih oblika izmeu traheida i mehanikih elija

TRAHEJE (gr tracheia - dunik) ne predstavljaju posebne elije, ve

elijske FUZIJE, nizova elija izmeu kojih su se potpuno ili djelimino
izgubile poprene pregrade, tako da se stvara cijev

-kada su potpuno diferencirane mrtve su i

graene samo od elijskih zidova u obliku
dugih, neprekidnih cijevi, prosjene duine
oko 10 cm, a mogu biti i znatno due
(bagrem 1m, hrast 2m, neke lijane 3-5 m)
- prenik traheja zavisi od doba godine u
kome je traheja nastala (one stvorene u
proljee su ire, npr proljeno drvo hrasta
ima traheje prenika 0,3 mm, a lijana ak
do 0,7 mm)

-boni zidovi su lignificirani i sa unutranje strane imaju razliita lokalna zadebljanja

tako da traheje mogu biti
- prstenaste, ljeviaste, spiralne, mreaste i jamiave
(lokalna zadebljanja daju trahejama potrebnu vrstinu i sprjeavaju njihovo
spljotavanje u vrijeme kad usljed intenzivne transpiracije u trajejama vlada negativan
pritisak,
ta zadebljanja ne ometaju u veoj mjeri boni transport materija)

- ako je najvei dio zida zadebljao, u njemu se nalazi veliki broj jamica pa se
takve traheje nazivaju JAMIAVE
- ako su jamice razvuene u poprenom pravcu i rasporeene pravilno jedne
iznad drugih, u nizivima, ima se izgled ljestvice, pa se nazivaju
LJESTVIASTE
- u mladim organima koji jo rastu razvijaju se traheje sa SPIRALNIM i
PRSTENASTIM zadebljanjima (tzv sudovne i vazalne primane)
- izduivanjem ovih elemenata raste cijeli organizam
- otuda su prstenaste i spiralne traheje, kao i ljestviaste, javljaju rano u
procesu evolucije biljnog svijeta, a mreaste i jamiave javljaji se kasnije u
toku istorijskog razvoja biljnog svijeta tj kod filogenetski mlaih oblika

- veliina traheja je veoma razliita, duina lanova

traheja varira kao i irina
-u najveem broju domaih vrsta drvea duina
iznosi oko 1 mm (ako je vrsta na viem stepenu
razvitka, ima krae traheje)
- kao to varira duina segmenta (lana) tako varira
i duina samih traheja prosjeno 10 cm (kod
bagrema 1m, hrasta 2m, kod lijana do desetak m), a
irina kod hrasta 0,3 mm, lipe 0,06 mm, najire kod
lijana 0,7 mm.

-to nije obina cijev,

ve se sastoji od segmenata koji se nastavljaju jedan na drugi
neresorbovanim pregradnim zidovima gradei traheju odreene duine
- poveanje dimenzija se odvija sa poveanjem uzrasta (poinje od 5. do 10. godine, a
zatim sporije dok traheje ne dostignu maksimalnu dimenziju to se deava u razliitim
dobima starosti npr kod breze oko 50.-60. godine, hrasta 60.-70. godine, od tog
perioda postaju konstantne, a onda se u starosti neto smanjuju - -dobar taksonomski
karakter)

- dok su aktivne, traheje sadre vodu, a nefunkcionalne traheje sadre vazduh ili
posebnim tvorevinama koje se nazivaju TILE
- nastaju od ivih parenhimskih elija koje se nalaze oko traheje
- primarni zidovi parenhima urastaju u lumen traheje obrazujui izrataje koji
se kasnije proiruju u mjehurove
-tile mogu potpuno da ispune lumen traheje i tada ona prestaje sa funkcijom
(u jednoj traheji obino ima nekoliko parenhimskih elija koje stvaraju tile, i
njihovi mogu zidovi da im odrvene i zadebljaju pa lie mehanikim elijama,
mogu da sadre u sebi skrob, kalcijum karbonat, tanin, smole i dr materije)
imaju taksonomski karakter

TRAHEIDE (gr tracheia dunik, eidos slian, izgled) slini traheji u

izgledu i funkciji, samo su to pojedinane izduene elije, sa lignificiranim,
lokalno zadebljalim zidovima, koji su esto sa velikim brojem opanenih,
dvojno opanenih i prostih jamica

- na krajevima su zailjene i jedna na drugu se

nastavljaju tim suenim krajevima, gdje se nalaze
brojne jamice
- difuzija izmeu traheida vri se samo kroz
jamice pa je provoenje sporo
- duina najee izmeu 1 i 4 mm a kree se od
desetih djelova mm do nekoliko cm

- postoji itav niz prelaza izmeu traheja i traheida

- u sekundarnom ksilemu leguminoza provodnici za vodu su veoma slini meu
sobom, a razlika je samo u tome to jedni imaju potpuno sauvanu poprenu
pregradu a drugi veim dijelom resorbovanu
- kod biljaka sunih stanita ksilem jeko dobro razvijen, dok ga kod vodenih biljaka i
parazita uopte nema
- po pravilu skrivenosjemenice sadre i traheje i traheide ali ima izuzetaka
(kod vrbe dominiraju traheje, a kod mnogih samo traheide)

- golosjemenice nemaju traheja u principu ali ima izuzetaka (npr Welwitschia ih ima)
- izvjesne paprati (Selaginella, Equisetum) imaju traheje, dok ostale imaju traheide
zato se ne moe tvrditi da su traheje karakteristine samo za najvie organizovane
kormofite cvjetnice, jer izgleda da je ovdje postojala paralelna evolucija izmeu
cvjetnica i izvjesnih manjih grupa golosjemenica i paprati

FLOEM - grade neodrvenjeli elementi, sa relativno tankim zidovima

- u njegov sastav ulaze

- sitaste cijevi
- elije pratilice
- parenhim floema
- elije korinih (floemskih) zrakova i mehanike elije

- Sitaste cijevi su dugaki nizovi elija koji

su povezani preko SITASTIH PLOA tj
preko pregradnih zidova (koji su izbueni
kao sito) sa manjim ili veim perforacijama
- pojedine elije tog niza su izduene, na
poprenom presjeku poligonalne ili krune, i
predstavljaju lanke sitaste cijevi
- dok su mlade one sadre citoplazmu,
jedro, leukoplaste sa skrobnim zrnima i
vakuole
- u toku razvia jedro i leukoplasti se gube a
citoplazma se zadrava uz bone zidove
znai ostaje iva ali vie nije
semipermeabilna ve potpuno proputa
vodu i rastvorene organske materije to
znai da je denaturisana (vie ne moe
plazmolizirati i izmeu nje i vakuole nema
jesne granice)
- zidovi su celulozni, tanki, i pod dejstvom
svog sadraja (kod mladih) elastini i
istegljivi

- popreni zidovi mogu da budu postavljeni

-skoro horizontalno izbuen je po itavoj povrini i tada se zove
SITASTA PLOA,
-malo ukoso ili
-puno ukoso - tada se na njemu nalazi vie sitastih ploa, koje su jedna iznad
druge i koje su razdvojene neperforiranim djelovima zida
- obrazovanje perforacija nije jasno, moda za vrijeme elijske diobe

- sitaste ploe mogu da se javljaju i na bonim zidovima cijevi, ako se one

meusobno bono dodiruju
- sitasta ploa je dio primarnog elijskog zida, sa otvorima koji predstavljaju iroke
kanale plazmodezmi
- veliina sitaste cijevi varira ne samo meu razliitim biljkama nego i kod jedne
vrste u zavisnosti od organa
(prenik sitaste cijevi u prosjeku iznosi 20- 30m, duina lanova nije velika i iznosi
npr 138 m kod krompira, kod lijana duina sitaste cijevi 2 mm i vie a irina 0,3mm)

- obino su aktivne u toku samo jedne vegetacione periode

- zatim se sitasta ploa prekrije bezbojnom materijom (kaloza - polisaharid) koja
zatvara otvore na njoj
- to se deava pred jesen, a u proljee se ova materija rastvara i vrae se sitasta
cijev u funkciju (moe da se ponovo zatvori, 1 do 2 puta a onda slijedi definitivno
iskljuivanje iz funkcije, spljoti se i izgubi)

-elije pratilice kod skrivenosjemenica

pored sitaste cijevi se nalaze i elije pratilice
(uz jedan lanak sitaste cijevi obono 2-4 elije
pratilice) to je znak vie organizacije
-imaju isto porijeklo kao i lanovni sitaste cijevi
tj postaju uzdunom diobom iste meristemske
elije
- ona se dijeli na dva dijela uzduno, vea se
diferencija u lanak sitaste cijevi a manja u
eliju pratilicu
- mogue je da se majka podijeli 2 ili vie puta i najvea od njih postaje lan sitaste
cijevi a ostale elije pratilice (jo nediferencirana elija pratilica se podijeli popreno
na 2 ili vie elija pa zato uz jedan lanak sitaste cijevi imamo 2-4 elije pratilice)
- protoplasti sitastih cijevi i elija pratilica su povezani, to je naroio bitno za
sitaste cijevi ije su izvjesne funkcije oslabljene usljed gubitka jedra
- one su prozenhimske, trougaonaog ili etvorougaonog oblika
- zid im je tanak, celulozan,imaju gustu citoplazmu sa relativno krupnim jedrom
- osnovna uloga im je provodna, a smatra se da su tu obrazuju enzimi koji djeluju
na eere koji se kreu kroz sitaste cijevi, kao i hormoni pod ijim se uticajem
obrazuje traumatina pluta

PROVODNI SNOPII

- nepotpuni ili prosti posebno floem a posebno ksilem

- potpuni ili sloeni sadre i ksilem i floem
- zatvorni provodni snopii kada je itav prokambijum izdiferenciran
u elemente floema i ksilema
(u stablu monokotila i u liu)
- otvorni provodni snopii postoji fascikularni kambijum
(u stablu golosjemenica i dikotiledonih
biljaka )

Podjela prema poloaju floema i ksilema

- koncentrini 1. ksilem u sredini a floem spolja AMFIKRIBRALNI
2.floem u sredini a ksilem spolja AMFIVAZALNI
(rijetki kod skrivenosjemenica i sreu se kod nekih
monokotila (npr podzemni izdanci urevka), dok so kod
paprati vrlo rasprostranjeni)
-kolateralni ksilem i floem na istom radijusu, dodiruju se, floem ka
periferiji, a ksilem ka centru stabla (provodni elemeti
ksilema koji se nalaze blie sri su formirani ranije, i oni su
sa prstenastim i spiralnim zadebljanji)
- moe biti zatvoren i otvoren (interfascikularni i
fascikularni kambijum)
- nalazi se u stablu i listovima veine viih biljaka
- bikolateralan to je varijanta kolateralnog, kod koga se nalazi jo jedan
floem sa unutranje strane ksilema
- nalazi se npr, kod predstavnika familija
Cucurbitaceae, Solanaceae

-radijalni - ima elemente ksilema i floema poreane naizmjenino,

tako da svaki ksilem i floem zauzima poseban radijus
-- nalazi se u korijenu
- prema broju ksilemskoh odnosno floemskih ploa moe
biti monarhni, diarhni, triarhni, tetrarhni i poliarhni
- po pravilu vei broj ploa je kod monokotila nego kod
dikotila

Leptocentrini provodni snopii

rizom vrste Convallaria majalis
(urevak)

elija pratilica
Leptom
Sitasta cijev

Traheja

Hadrom

Koncentrini
provodni snopi
Prelazni
provodni snopii

Hadrocentrini provodni snopi

rizom vrste Pteridium aquilinum (bujad) ili
Dryopteris filix-mas (navala)

Skrobna sara

Sitasta cijev

Traheida
Hadrom
Traheja
Endoderm

Leptom

epidermis
hipoder
m parenhim
primarne kore

Kolateralni zatvo
provodni snopii
parenhim
centralnog
cilindra

Provodni snopii u stablu jedia

(Aconitum sp.)

sitasta cijev
floem
elija pratilica

Kolateralni
otvoreni provodni
snopii

fascikularni
kambijum
traheid
ksilem
traheja

Bikolateralni provodni snopi

stablo vrste Cucurbita pepo (tikva)

Spoljani floem
Fascikularni kambijum

Traheida
Traheja
Unutranji floem

Ksilem