MIMO kod LTE i LTE-Advanced

Predmet: Mobilni internet

Marko Lihter, Saa Ledinak, Goran Lacmanovi, Pako Runji

Sadraj
Uvod
MIMO
LTE
LTE-Advanced

Uvod
LTE se razvija kao novi globalno prihvaeni 3GPP
(eng. Third Generation Partnership Project)
standard za evoluiranu UTRAN (eng. UMTS
Terrestrial Radio Access Network) mreu (EUTRAN) uz istodobnu podrku u evoluiranoj
jezgrenoj mrei (EPC eng. Evolved Packet Core)
proizaloj iz 3GPP studije evolucije arhitekture
sustava (SAE eng. System Architecture
Evolution)
Kljune tehnologije kojima se omoguuje
postizanje visokih brzina prijenosa ukljuuju
radijsko suelje temeljeno na OFDM (eng.
Orthogonal Frequency Division Multiplexing)
pristupu, upotrebu vie-antenskih rjeenja (MIMO
eng. Multiple Input, Multiple Output) te fleksibilnost
upotrebe frekvencijskog spektra.

MIMO
Zasniva se na uporabi vie antena na odailjakoj
i na prijamnoj strani sustava
Koritenje viestrukih antena poboljava obiljeja
radijskog prijenosa zbog prostornog
multipleksiranja i diverziti postupka
Tokovi podataka se istodobno odailju na
razliitim antenama to poveava brzinu prijenosa
(kapacitet sustava)
Preduvjet za to je da nema korelacije izmeu
odgovarajuih staza irenja
najbolje funkcionira u uvjetima viestrukog irenja
uz visoki odnos signal/um (nema optike
vidljivosti izmeu odailjaa i prijamnika, urbani
okoli)
Ako je razliit broj prijamnih i odailjakih antena,
onda uz prostorno multipleksiranje postoji i
prostorni diverziti

MIMO
Razlaganje MIMO sustava moe se proiriti i na nain
da se u odailjaki i prijamni dio ukljui vie baznih
postaja (eNB) i vie korisnikih ureaja (UE), pa se
definiraju sljedei sustavi:
jednokorisniki MIMO (SU-MIMO, Single-User MIMO)
viekorisniki MIMO (MU-MIMO, Multi-User MIMO)
kooperativni MIMO (Co-MIMO, Cooperative MIMO)

MIMO
SU-MIMO se moe upotrijebiti u silaznoj i u
uzlaznoj vezi, a glavna svrha mu je poveanje
brzine prijenosa prema/od jednog korisnika
Zahvaljujui tome dolazi do ukupnog poveanja
kapaciteta u eliji
MU-MIMO koji se koristi samo u uzlaznoj vezi
Vea udaljenost izmeu korisnika poveava
nekoreliranost izmeu staza u odnosu na SUMIMO
Korisnika oprema mora sadravati samo jedan
odailjaki niz, pri emu kapacitet elije raste
kooperativnog MIMO ukljuuje meusobnu vezu
izmeu vie baznih postaja koje komuniciraju s
barem jednim istim korisnikom
CO-MIMO-a u silaznoj vezi najvei dobitak
ostvaruje se na rubu elije

LTE
Glavni zahtjevi:
znaajno poveanje vrnih brzina prijenosa; vrna brzina
prijenosa od 100 Mbit/s u silaznoj vezi i 50 Mbit/s u
uzlaznoj vezi unutar kanala irine 20 MHz uz 2 prijamne
antene i 1 odailjaku antenu na korisnikoj opremi
(temeljna konfiguracija); vrne brzine prijenosa treba
linearno skalirati s dodijeljenom irinom kanala
poveanje brzine prijenosa na rubovima elija uz
zadravanje lokacija postojeih baznih postaja
znaajno poveanje spektralne uinkovitosti
mogunost za kanjenje u radijskoj pristupnoj mrei
ispod 10ms
skalirajua irina pojasa (5; 10; 15; 20 MHz) te izbor
izmeu FDD ili TDD moda rada
razumna kompleksnost sustava i korisnike opreme,
razumni trokovi i potronja energije
kompatibilnost unatrag je poeljna, ali ne pod cijenu
ostvarivih performansi
mrea treba biti optimizirana za male brzine korisnika, ali
treba podravati i velike brzine

LTE
Prijenos podataka kod LTE temelji se na postupku OFDMA
(Orthogonal Frequency Division Multiple Access) u silaznoj
vezi i SC-FDMA (Single-Carrier Frequency Division Multiple
Access) u uzlaznoj vezi. Ako se usporedi CDMA (osnova
UMTS tehnologije) i OFDMA (osnova LTE tehnologije)
zakljuuje se da OFDMA ima mnogo prednosti:
moe se prilagoditi na razliite irine kanala
otporan je na viestazno irenje
jednostavnija je izrada ekvalizatora u prijamniku
lake se primjenjuje MIMO
Ipak OFDMA ima i neke nedostatke:
osjetljivost na Dopplerov pomak (pomak frekvencije)
osjetljivost na fazni um
velike su razlike izmeu vrnih i srednjih snaga
signala (PAPR, Peak to Average Power Ratio)

LTE
LTE podrava u silaznoj vezi tri inaice
viestrukog koritenja antena:
MISO ili odailjaki diverziti
SIMO ili prijamni diverziti
MIMO (prostorno multipleksiranje)
modulacijski postupci za prijenos korisnikih
podataka: QPSK, 16-QAM i 64-QAM
Maksimalna definirana konfiguracija MIMO
sustava je 88
Frekvencijski pojas rada: 1800,1900 MHz

LTE-Advanced
Evolucija LTE sustava
Glavni ciljevi razvijanja ovog sustava:
kontinuiran razvoj i unapreenje LTE radio
tehnologija i arhitekture
kompatibilnost s LTE-Advanced i LTE
sustavima; ideja je da LTE-Advanced sustav
radi s LTE sustavom, ali i obrnuto
propis po kojem je koritenje LTE Advanced
sustava dozvoljeno u onim dijelovima svijeta
gdje je mogue postii spektar kanala iznad 20
MHz
vea brzina prijenosa podataka

LTE-Advanced
Glavni zahtjevi:
brzina prijenosa - brzina prema korisniku od 1
Gbit/s i 500 Mbit/s brzina od korisnika prema
sustavu pri maloj mobilnosti te brzina prema
korisniku od 100 Mbit/s pri velikoj mobilnosti
trostruka spektralna uinkovitost u odnosu na LTE
puno manja latentnost, vrijeme od 50 ms potrebno
je za stvaranje konekcije, a 5 ms za prijenos
podataka
dvostruko vei broj korisnika po eliji u odnosu na
LTE
jednaka mobilnost kao i kod LTE sustava
kompatibilnost s LTE i 3GPP sustavima

LTE-Advanced
LTE-Advanced u svojem radu koristi irinu
frekvencijskog pojasa od 20MHz kao LTE do
100MHz
Kako je frekvencijski podruje normirano bilo je
potrebno normirati nova radna frekvencijska
podruja kako bi se osigurala vea irina
frekvencijskog pojasa

Frekvencijsko
podruje

irina podruja
[ MHz ]

UHF

S/C

450-470

698-862

2300-2400

3400-4200

4400-4499

LTE-Advanced
Potpuno iskoritenje irine frekvencijskog pojasa
od 100 MHz, a istovremena komaptibilnost sa LTE
tehnologijom predloena je agregacija nosioca
Sastoji se od grupe u kojoj je nekoliko nosioca
LTE, tako da ureaji koji koriste LTE-Advanced su
u mogunosti koristiti cijeli frekvencijski pojas,
doputajui istovremeno LTE ureajima koristiti
frekvencijski pojas kao zasebne nosioce
Kako operateri uvijek nee moi kontinuirano
koristiti cijeli frekvencijski pojas predloena je i
nekontinuirana agregacija nosioca
U tom sluaju nosioci koji e biti agregirani mogu
biti ne kontinuirani u istom frekvencijskom pojasu
ili u drugom kanalu

LTE-Advanced
Opcija koritenja vie od jednog kanala postavlja
pitanje koliko i koje kanale bi se koristilo da bi se
zadovoljili razliita ogranienja i zahtjevi
U kanalima na niim frekvencijama bolje je
pokrivanje korisnika, vea mobilnost ali i manji
kapacitet kanala dok kod viih frekvencija vrijedi
obrat
U obzir se moraju uzeti i viestruka podrka
kanala, minimalna i maksimalna udaljenost
izmeu nosioca kao i minimalni i maksimalni broj
frekvencijskih podruja koja mogu agregirati
Kod MIMO tehnike koristi se napredno
pretkodiranje. To je nova kombinacija formiranja
korisnika sa prostornim multipleksiranjem i
prostornim diverzitijem koja se moze koristiti za
jednokorisniko ili viekorisniko formiranje

LTE-Advanced
koncept naprednog predkodiranja pri kojem su
formirana dva korisnika pomou multipleksa i
diverzita

Ideja ovog koncepta je poveati broj prijenosnih

slojeva ili redosljedom diverzita te poveati
performanse kanala kako bi se kompenzirala
kompleksnost kanala
Jednokorisniko ili viekorisniko formiranje moe
se kombinirati sa multipleksom i diverzitom
simultano da se povea podruje pokrivanja i
istodobno povea kapacitet

LTE-Advanced
Problem moze nastati zbog interferencije kanala
pametni antenski nizovi bazne stanice su
opremljene sa vie antenskih nizova podjeljenih
valnih duljina dok su antenski elementi unutar niza
podjeljeni samo za pola valne duljine;
Pretpostavljeno je da su mobilne stanice opremljene
sa vise antena. U tom sluaju via je spektralna
uinkovitost kao i performane BER-a. Mana je
potreba za velikim brojem antena kod bazne stanice.
unakrsna polarizacija antene antena moze biti
unakrsno polarizirana ako moze odasiljati
elektromagnetski val u ortogonalnim modovima.
Dvije odvojene antene mogu se zamjeniti sa jednim
unakrsnim polariziranim elementom emitirajui 2
MIMO kanala. Kod brzog fedinga ovaj nacin
doprinosi poboljanju multipleskiranja. Viestruke
antene bi trebale biti udaljene samo na pola valne
duljine i tada se moze formirati

USPOREDBA
Parametar

Veza

Konfiguracija
antena

LTE

Silazna

8x8

300 Mbit/s

1 Gbit/s

Uzlazna

4x4

75 Mbit/s

500 Mbit/s

Silazna

8x8

15 bit/s/Hz

30 bit/s/Hz

Uzlazna

4x4

3,75 bit/s/Hz

15 bit/s/Hz

Silazna

2x2

1,69

2,4

Silazna

4x2

1,87

2,6

Silazna

4x4

2,67

3,7

Uzlazna

1x2

0,74

1,2

Uzlazna

2x4

1,24

Silazna

2x2

0,05

0,07

Propusnost elije po
korisniku

Silazna

4x2

0,06

0,09

Silazna

4x4

0,08

0,12

[ bit/s/Hz/eliji/korisnik ]

Uzlazna

1x2

0,024

0,04

Uzlazna

2x4

0,042

0,07

Kanjenje

10ms

5-10ms

Tehnika uzlazne veze

SC-FDMA

DFT-S-OFDMA

Brzina prijenosa
Spektralna uinkovitost

Kapacitet
[ bit/s/Hz/eliji ]

LTE Advanced