1

Brikena Balli, PhD

Metodat e Kerkimit Shkencor
Leksioni 1
PSE BEJME KERKIM ???
Kerkimi shkencor: ka impakt mbi jeten tone te perditshme.
Politikat Publike
Gjetjet nga studimet shkencore shoqerore: jane ne media, televizor, gazeta, website, log.
Trajtohen shume ceshtje: krimi, varferia, shendetesia, dhuna ne familje, etj
Denimi me vdekje
Kontrolli i lindjeve: ne moshen adoleshente
Ceshtjet-morale kundrejt evidences shkencore empirike

Kerkimi shkencor: si ti pergjigjemi pyetjeve per boten sociale

Eshte nje process
Metodologjia: te kuptosh te gjithe procesin kerkimor
Kontekstin organizativ dhe social
Supozime Filosofike (ontologjike dhe epistemologjike)
Principet Etike
Impakti Poliltik i dijes se re mare nga kerkimi
Principet
Kendveshtrimet
Idete
Metodat: koleksioni i teknikave specifike qe ne perdorin ne studim
to zgjedhesh rastet,
te matesh dhe observosh jeten sociale ,

te mbledhesh te dhena
analizosh te dhenat
raportosh mbi resultatet
Praktika
Strategji
Kerkimi: proces i zbulimit
Te mesosh gjera te reja per boten sociale
Dokumentosh idete qe ke, besimet per boten sociale
Perpunosh kuptimin se si funsionon bota sociale
Integritet personal, vullnet, tolerance per te pakuptueshmen, nderveprim me te tjeret
Mendimi logjik, rregullat, te perseritesh hapat vazhdimisht .
Te bashkosh teorite, idete me faktet ne menyre sistematike dhe te jesh krijues.

Alternativa ndaj Kerkimin Social

Kerkmi Social: nje proces per prodhimin e dijes
Eshte me i strukturuar, organizuar, dhe proces sistematik

Autoriteti
Dija qe vjen nga prinderit, mesuesit, dhe ekspertet, librat, TV, dhe forma te tjera te medias
Authorieti si baze e dijes
Kufizimet e Autoritetit:
Shume e lehte per ta mbivleresur ekspertizen e te tjereve

Authoritetet mund te mos jene dakort me njeri tjetrin, dhe nuk mund te bazohesh tek ata ne
menyre te njejte
Ata mund te flasin per fusha qe dine pak apo nuk dine fare
Keqperdorimi i autoritetit :
Mbeshtetje e tepert ne autoritetin mund te jete e rezikshme per nje shoqeri demokratike.
Ekspertet mund te promovojne ide dhe forcojne pushtetin dhe pozicionin e tyre
Nuk jepet rruga se si u arrit dija e tyre.

Tradita
Tradita: autoritet i vecanteautoriteti i te kaluares
Njerzit pranojne dicka si te vertete sepse keshtu ka qene gjithmone.
Njerzit e dine, por si e arriten ate?
Nje pjese e dijes tradicionale fillon me paragjykim (ju nuk mund ti besoni Mr. BMr. C.)
Shume njerez i besojne tradites pa e kuptuar ate
Dicka ka dhene rezultate me perpara, prandaj do te jape perseri rezultate

Sensi i pergjithshem
Njerezit mbeshtetenn mbi ate qe dine te gjithe sepse kjo thjesht ka kuptim.
Ndonjehere eshte e vertete, por megjithate ka shume gabime, mungese informacioni, kontradikta,
dhe paragjykime.
Ide kontradiktore: te kundertat terheqin njera tjetren
birds of a feather flock together

Mithet e Medias
TV dhe burime te tjera te medias jane burime te rendesishme te informacionit.
Megjithate, shpesh ato nuk reflektojne realitetin e vertete
Media shpesh ka tendence te vazhtoje mithet e kultures
Jep sensacione: duket sikur gjithmone ka probleme
Interesa konkuruese ne media per te vituar mbeshtetjen e publikut

Eksperience Personale
Burim i fuqishem i dijes
Probleme:
Kater gabime:
Mbipergjithesimie: gjen evidence qe mbeshtet nje besim qe ka njeriu, por ne menyre te gabura
mendon se kjo evidence aplikohet dhe ne shume situata te tjera. (p.sh.: Une kam njohur pese
njerez qe nuk shikojne. Te tjitha ata jane shume te mire. Mund te konkludoj une se te gjithe
njerezit qe nuk shikojne jane te mire?)
Obzervimi Selektiv: njerzit shikojne njerez apo ngjarje qe ju interesonn atyre dhe perpiqen te
gjejne evidence mbi ate qe konfirmon ate qe besojne njerzit dhe injoron informacionin
kontradiktor
Stereotipet mund te luajne rol .
Mbyllje jo e maturuar: kur e ndjen se ti ke pergjigje per nje problem, gjen pak informacion
dhe nuk vazhdon te mbledhesh me tej informacion, apo te ngresh pyetje te tjera.

SHKENCA
Ajo qe ndan kerkimin shkencor mbi boten shoqerore
Kerkimi shkencor: te mendosh ne menyre shkencore mbi pyetjete per boten sociale dhe te
ndjekesh nje proces shkencor
Shkencat sociale: (antropologjia, shkencat politike, sociologjia): studiojne njerezit
(besimet, nderveprimet, institucionet, etj) .
Po: ekonomia, manaxhimi, biznesi
Shkencat Sociale: shkenca te buta: sepse lenda e tyre (sjellja njerezore) eshte shume fluide,
fleksibel, ndryshon, dhe mjaft e veshtire per ta mature ne menyre precize.
Filloi me ate qe quhet Koha e Arsyes: Shekulli 17th-18th
Illuminizmit: mendim i ri (Revolucion ne fushen e Ideve)
Arsye Logjike
Obzervimi i kujdesshem dhe sistematik
Venia ne pikpyetje dhe sfida ndaj tradites dhe mendimit dominues fetar
Revolucioni Industrial: shperndarja e mendimit shkencor
Avancimet ne shkence
Provat, gabimet, triumfi i kerkuesve individuale

RADHA JUAJ:

CFARE ESHTE SHKENCA PER JUVE?

Shkenca:
Nje sistem per te prodhuar dije
Dija qe rezulton nga ai sistem
Sistem i mbeshtetur ne teori dhe ne te dhena empirike
Teoria Sociale: nje sistem idesh te nderlidhuar me njera tjetren qe organizonn dijen per
boten sociale dhe e shpjegon se si funksionon ajo
Te Dhenat: Informacion Numerik (kuantitativ) dhe jo-numerik (kualitativ) dhe evidenca
qe eshte mbledhur me kujdes ne baze te disa rregullave dhe procedurave te vendosura.
Empirike: evidence apo obzervime te mbeshtetura ne eksperiencen e shqisave: prekja,
shikomi, degjimi, shija, dhe te mbajturit ere.
Te Dhenat Empirike mund te jene:
Kuantitative (te shprehura me numra )
Kualitative (te shprehura ne fjale, imazhe, apo objekte)

Pseudoshkenca: shkence falso

eksperte qe perdorin zhargon
Kane pak fakte shkkencore, fakte per sherim te mrekullueshem

Shkenca Junk: Nje term i krijuar nga fimrat qe merren me maredheniet e publikut gjate viteve
1980-s si nje menyre per te denigruar evidencen shkencore
Industria e cigareve: e perdori kete per te kritikuar kerkimin mbi efektet e pijes se duhanit

Komunitetin Shkencor: Nje institucion social i perbere nga

Njerez, organizata, dhe role si dhe
nje sere normash, sjelljes, dhe qendrimesh qe operojne se bashku.
Profesionistet te cilet kane te perbashketa:
Trainimin, principet etike, vlerat, teknikat dhe trajektoret e karieres.
(jo nje komunitet gjeografik)
Nje seri qarqesh koncentrike:
Qendra: numer i vogel udheheqesish te shkences
Qarqet e jashtme: miliona njerez qe praktikojne kerkimet shkencore, kliniciene, teknike
Kufijte: nuk jane te ditur mire
PhDbilete jo formale per anetaresim
Principi kyc: te ndash kerkimet dhe gjetjet nga kerkimet dhe teknikat me anetare te tjere te
komunitetit
Komuniteti zhvillin nje konsensus persa i perket rendesise apo vlerave te dijes se re te bazuar
mbi vleresim pa paragjykues.
Qeliza base e komuniteti te madh shkencor: fusha apo disiplina akademike

Normat dhe Vlerat e Komunitetit Shkencor

Pese Norma Baze

Universalizmi: Kerkimi duhet gjykuar vetem mbi bazen e merites
Skepticizmi i Organizuar: Veshtrim kritik ndaj ideve. Sfida dhe pyetje ndaj te gjithe evidences
dhe idete te jene subjekt i shqyrtimit intensiv
Qendrim Neutral: te paanshem, receptiv, dhe i hapur ndaj obzervimeve te papritura, dhe ideve
te reja. Te mos jete shume i ngushte pas nje ideje te caktuar. Studiuesi duhet te pranoje dhe te
shikoje per evidence qe esthe kunder pozicionit te tij/saj dhe ta proanoje ate dhe te pranoje te
gjitha gjetjet qe jane kryer me kerkim te nivelit te larte.
Komunalizmi: dije shkencore duhet te ndahet me te gjithe. Ju perket te gjidheve.
Ndershmeria: eshte nje norme shume e forte ne kerkim shkencor.

Artikujt ne Revistat Shkkencore

Dije e re: del ne revista shkencore apo libra akademike
Kerkim i plote
Shkruan nje pershkrim te nje studimi
Jep 20 minuta prezantim
Jep prezantim para kerkuesve te tjere dhe studenteve dhe ju pergjigjet pyetjeve nga odienca.
Dergon nje kopje te raportit disa studiuesve te tjere
Dergon editorit te nje reviste akademike
Ai/Ajo i dergon raportit atyre qe quhen blind review.

Kerkimi Kuantitative kunderjt Atij Kualitativ (Tabela) present

10

Kerkimi Kuantitativ

Kerkimi Kualitativ

Mat faktet objektive

Perqendrohet mbi variablat

Nderton realitetin social, kuptimin kulturor

Perqendrohet mbi procesinn interaktiv, dhe

Besueshmeria: faktor kryesor

E cliruar nga vlerat e personit
Ndan teorine nga te dhenat
E pavarur nga konteksti
Shume raste, subjekte
Analize Statistikore
Kerkuesi ka distance me subjektet

ngjarje
Othenticiteti: faktor kryesor
Vlerat jane presente dhe te dukshme
Teoria dhe te dhenat bashkohen
Situata influencon shume kerkimin
Pak raste, pak subjekte
Analize Tematike
Kerkuesi i perfshire

HAPAT NE PROCESIN E KERKIMIT

Hapat ne Kerkimin Kuantitativ
Zgjidh nje Ceshtje:
Fushe te pergjithshme te studimit apo nje ceshtje
Fokusohu mbi pyetjenn:
Ngushtoje pyetjen per tu fokusuar nje nje pyetje qe studimi mund ti adresohet
Shpesh kjo kerkon te behet rishikimi i letersise

11

Planifiko Studimin:
Marrje e shume vendimeve se si do ta besh studimin
Kampionimi, masat, teknikat e kerkimit (pyetesore, eksperimenti)
Ne kete moment marrja e vendimit informohet nga teoria
Mbllidh te dhenat:
Sheno dhe verifiko informacionin qe jepte me numra
Transfero te dhenat numerike ne nje format te lexueshem ne kompjuter
Analyo te Dhenat:
SPSS dhe programe te tjera
Interpreto te dhenat:
Merr per baze teorine per tu pergjigjur pyetjeve
Intepretime Alternative
Krahaso rezultatet me ato te studimeve te kaluara
Cilat jane implikimet e ketyre rezultateve qe kemi nxjere
Informo te tjeret: konferenca, artikuj

Studimet Kualitative
1. Njohja e vehtes dhe kontekstit.
Vetja: Pershkruaj interesta personale dhe formimin tend. Shpjego se si ju u
interesuat ne studim. Trego nje histori.

12

Konteksti Social-historik: vendi fizik-social ku ndodh kkjo

Shume kerkues te studimeve kualitative mbeshteten mbi besimet personale,
biografite, apo ceshtjet specifike te tanishme per te identifikuar ceshtjet me interes
per ata
2. Merr nje perspektive:
Kerkuesit Kualitative mund te mendojne mbi paradigma teoretike-filosofike: p.sh.:
qasje feministe, kritike, interpretuese
Vendosin kerkimin e tyre ne nje diskutim te vashdueshem me kerkuesit e tjere
Zgjidh nje drejtim qe mund te krijoje pyetje te tjera
3-6. Nderto studimin dhe mblidh te dhena, analizoji ato dhe interpretoi
Kerkuesi kualitativ, ndryshe nga ai kuantititatik ka mundesi te mbledhe, analizoje dhe
te interpretoje te dhenat ne te njejten kohe.
Shpesh nderton teori
7. Informon te tjeret

RADHA JUAJ

Cfare lloj dijeje japin alternativat ndaj kerkimit shkencor

Pse mendoni juve se kerkimi shkencor eshte me i mire se alternativat
Cfare esthe komuniteti shkencor? Cili eshte roli i tij?
Cilat jane normat e komunitetit shkencor?
Cilat jane hapat qe perfshihen ne nje prices kerkimi?

13