ANG

KABIHASNANG
APRIKA AT MGA
PULO SA
PASIPIKO

AFRICA
Ang pangalawang pinakamalaking kontinente sa
daigdig, at nagtataglay ng ibat ibang katangiang
pangheograpiya na nagresulta sa ibat ibang uri
ng pamumuhay ng mga tao rito.
May sukat itong 30, 244, 050 Km2.
Ang malaking bahagi ng kontinente ay binubuo
ng disyerto.
Aprikano (lalaki), Aprikana (babae) ang tawag sa
mga taong naninirahan dito.

OASIS

oasis ay lugar sa
disyerto kung saan may
matatagpuang
mga
bukal na tubig.

Ang

 Sa

gitna ng kontinente ay matatagpuan

ang isang tropical rainforest, na
kadalasang umuulan mula lima hanggang
walong talampakan sa isang taon.
Ang tropical rainforest ay mainit; may
basang kagubatan na nagtataglay ng
matataas na punongkahoy.
Kadalasan, sa mga tropical rainforest ay
umuulan araw-araw. Ito ay nasa sonang
malapit sa ekwador.

SINAUNANG KABIHASNAN
SA KANLURANG AFRICA

IMPERYONG GHANA

Ang

timog ng Sahara ay
savanna na katatagpuan ng
Sudan.
Nasa
dakong hilaga ng
relihiyong ito ang sinaunang
imperyo ng kanlurang Africa.
Ito ay ang Ghana, na ang
ibig sabihin ay Lupain ng
mga Itim.

SONINKE
Ang

mga sinaunang tao sa Ghana.

Sila ay masisipag na negosyante
at ang kanilang paninda ay asin,
ginto, at bakal na kanilang
ipinagpapalit naman sa garing at
mga alipin.

 Ang

paggamit
ng
bakal
ay
nakatulong
nang
malaki
sa
pagpapaunlad ng imperyo ng Ghana.
Natutunan din ang paggawa ng ibat
ibang gamit tulad ng mga sandatang
kahoy, buto, at bato.
Nanguna ang Ghana sa laranganng
militar at napasakamay nila ang
malaking bahagi ng Kanlurang
Africa.

ANG MGA PANGUNAHING

LUNGSOD NG GHANA

1. TIMBUKTU

Ang

sentro para sa mga

caravan na tumatawid
sa Sahara. Ito rin ang
sentro ng edukasyon at
kalakalan.

2. DJENNE

Ang

sentro
ng
koleksyon ng ginto at
alipin.

3. KUMBI
Ang

kabiserang lungsod ng Ghana.

Dito matatagpuan ang palasyo ng hari,
pook
tanggulan,
mga
gusaling
napaliligiran ng matataas na pader at
ang
sentro
ng
kalakalan,
na
kinaroroonan ng mga pamilihan at
tirahan ng mga negosyanteng Muslim,
maharlika, at manggagawa.

 Dahil

sa pakikipag-ugnayan
ng mga taga-Ghana sa mga
mangangalakal na Arab,
marami sa kanila ang
nahikayat sa islam.

ANG PAGBAGSAK NG
GHANA

Lumaganap

ang Islam
sa
buong
Hilagang
Africa.
Naging muslim din ang
mga berber.

ALMORAVID
Isang

pangkat ng mga berber.

Sumakop sa Ghana, ngunit
inabot ng dalawamput isang
taon bago nila nasakop ang
lungsod ng Kumbi.
Sinira nila ang iba pang
lungsod ng imperyo.

Maikli
ang
panahon
ng
pananakop ng mga Almoravid sa
Ghana. Nag-aklas laban sa kanila
ang mga tao at naitaboy sila mula
sa Ghana. Dahil dito naging
sentrong pangkalakalan muli ang
Ghana.

Noong

1420 CE, ang

Ghana
ay
naging
bahagi na lamang ng
imperyong Mali.

IMPERYONG MALI

Napasakamay

ng mga
pinuno ng Mali ang mga
ruta ng caravan at mga
lungsod ng Ghana.
Nagtatag
sila
ng
ikalawang pinakamalaking
imperyo sa daigdig noong
panahong iyon.

SUNDIATA KEITA

Isang

Muslim
na Aprikan na
nagtatag
sa
imperyong
Mali.

MANSA MUSA I
Isang

mayamang
emperador ng Mali.
Nanungkulan
siya
mula
1312-1337
(dalawamput
limang taon)
Si Inari Kunate ay
asaw niya.

NIANI

Ang

naging sentro ng
Imperyong Mali sa loob ng
dalawamput limang taon.
Ito rin ang naging sentro
ng pag-aaral sa imperyo.

Hindi

nagtagal
ang
pananakop ng mga Mali sa
Songhay
at
unti-unting
nagbalik ang kayamanan at
kapangyarihan ng imperyo.
Pagkalipas ng ilang panahon,
isang
pangkat
ng
mga
maharlika, ang Sunni, ang
lumitaw.

Pagkamatay

ni Mansa
Musa, hindi na nakayanan
ng kanyang anak na
pamunuan ang imperyo.
Ang mga maliliit na
kanyang
sinakop
ay
humiwalay na, at unti-unti
ang imperyo ay bumagsak.

IMPERYONG SONGHAY

Ang

mga unang Songhay ay

nagtatag ng mga nayon at bayan.
Isa sa mga pamayanang ito ay
ang kukya.
Nasakop nila ang lupain ng mga
Sarkos, at ang bayan ng Ghana
ang naging kabisera ng Songhay.
Naging
pinakamalaki
at
pinakamakapangyarihang
imperyong pangkalakalan sa
kanlurang Africa.

DIA KOSSOI

Naging

pinuno
ng
imperyong
Songhay.

Umunlad

ang Songhay mula

1000 CE hanggang 1300 CE.
Ilang
beses sinubukang
sakupin ng mga Mali ang
Songhay, ngunit sila ay
nabigo.

SUNNI ALI
Unang

pinuno ng
imperyong Songhay.
Namuno siya mula
1464-1492.
Siya
ay
isang
Muslim.
Kilala rin siya sa
pangalang Ali Ber o
Ali the Great.

 Sa

pamumuno ni Ali, ang mga

Songhay ay nakakaani ng sapat na
pagkain para sa buong imperyo.
Nakagawa rin ng mga kasuotan at
nakipagkalakalan sa Europa.
Ang mga Songhay ay marunong
gumamit ng bakal, tanso, at bronse
sa paggawa ng mga kasangkapan,
sandata, banga, at palamuti.
Kamelyo, kabayo, at aso ang gamit
nila sa paglalakbay at bangka naman
sa mga ilog.

ANG PAGBAGSAK NG
SONGHAY

ASKIA MUHAMMAD
Ang

pangalawang
pinakamagaling na
pinuno
ng
Imperyong Songhay.
Kilala
din
siya
bilang Askia the
Great
o
Muhhamad Toure.

Hindi

gaanong nagpakita ng
lakas at galing ang mga
sumunod na pinuno ng songhay
sapagkat hindi nila napag-isa
ang mga tao sa panahon ng
kanilang pamumuno.
Sumalakay
ang Sultan ng
Morocco sa Songhay at sinakop
niya ang Gao.

Nagpatuloy

ang mga Songhay

sa pakikihamok sa mga
Moroccan, at pagkaraan pa
lamang
ng
dalawamput
pitong
taon
bago
nila
napaalis ang mga Moroccan
ngunit hindi na nila naibalik
ang lakas ng Songhay.

SINAUNANG KABIHASNAN
SA SILANGANG AFRICA

Dalawang

sibilisasyon ang
umunlad sa Silangang
Africa- ang Kaharian ng
Kush at ang Kaharian
ng Axum.

IMPERYONG KUSH

 Matatagpuan

ang Kush sa kahabaan ng

Nile sa timog ng Africa. Sumasaklaw ito
sa habang 1 200 kilometro mula hilaga.
Ang Ksuh ay nasa sangandaan ng
maraming sibilisasyon sa sinaunang
daigdig.
Nasa
hilaga nito ang rehiyon ng
Mediterranean; nasa silangan naman
nito ang kabihasnan ng Babylonia,
Assyria, at Persia; sa timog at kanluran
nagsimula naman ang kabihasnan ng
Ghana at Mali.

Ang

Kush ang naging

sentro ng pagpapalitan ng
kalakal gaya ng mga
bakal, ginto, garing, at
mga alipin.

 Nasakop

ng Ehipto ang Kush at

naging kolonya ito sa loob ng 500
taon.
Ang pagsakop ng Ehipto ay nagdulot
upang masanib sa kulturang Kush
ang mga ideya ng mga taga-Ehipto,
sa wika, arkitektura, sining, at
relihiyon.

PAMUMUHAY SA KUSH

 Aktibo

sa pagsasak at kalakalan ang

mga Kushite nang masakop sila ng
mga taga-Ehipto.
Mahirap magtanim noon dahil ang
tubig na pinapadaloy sa mga
taniman ay mula pa sa ilong Nile na
mga 90 kilometro ang layo.
Nagtanim ang mga Kushite ng mga
trigo, barley, millet, at bulak.
Nagalaga din sila ng mga hayop gaya
ng kambing at tupa.

Napabantog

ang mga Kushite

sa Meroe.
Ang opisyal na salita ng mga
Kushite ay ang wikang
Ehipto.
Ginamit din nila ang wikang
Meroitic na isang uri din ng
wikang Ehipto.

PAGBAGSAK NG KUSH

Nagsimulang

humina
ang
kabihasnang Kush nang magapi
ng mga Romano ang mga
Kushite. Ito ang nakapagpabago
ng mga pangunahing rutang
pangkalakalan sa rehiyon.
Noong 350 CE ay bumagsak na
ang kaharian, at mga piramide
na
lamang
ang
makikita
sangayon doon.

IMPERYONG AXUM

Matatagpuan

sa hilagang bahagi
ng bulubunduking Ethiopia.
Ang mga tao roon ay may lahing
Caucasian at itim na African at
gumamit
ng
wikang
kombinasyon ng Arabic at
Hudyo.

 May

relasyong pangkalakalan ang

mga taga-Axum sa mga tao sa
Kanlurang Asya.
Ang kaharian ng Axum ang naging
sentro ng kalakalan ng garing sa
hilaga at silangan ng Africa.
Napasailalim sa imperyong Roman,
at kasabay ng pagbagsak ng
imperyong Roman ay bumagsak din
ito.
Nasakop ito ng Italy noong 1936.

MGA KAGANAPAN SA
MGA ISLA SA PASIPIKO

MELANESIA

Ay

ang mga isla sa Pasipiko

nasa hilaga at silanga
australia.
Ang pangalang Melanesia
mula sa mga salitang Greek
Melas o maitim at nesos
nangangahulugang isla.
Ang
mga
tao
rito
pinaniniwalaang nagmula
lahing Negro African.

na
ng
ay
na
na
ay
sa

Ang

Micronesia ay ang pangalan

ng mga isla sa Pasipiko na
nagmula sa Gilbert Island.
Ang mga tao sa Micronesia ay
nagsasalita ng wikang MalayoPolynesian.

MGA TAO AT KULTURA

NG MELANESIA

Maiitim

at

nagtataglay ng
kulot na buhok ang mga
Melanesians.
Ang mga orihinal na tao sa
New Guinea ay nandayuhan sa
isla.
Karamihan
sa kanila ay
magsasaka.
Ang
kanilang lipunan ay
patrilineal.

PATRILINEAL

Lipunan

na kung saan
nangangahulugan na ang
kanilang tinuturing na
ninuno ay galing sa
angkan ng ama.

MGA TAO AT KULTURA

NG MICRONESIA

Ito

ay tirahan ng mga taong may

mapuputing kulay at tuwid na
buhok at mayroon pa ding mga
kulot.
Ang
mga
Micronesian
ay
naninirahan sa mga pamayanan
na malapit sa mga baybayin.
Ang
Micronesia ay salitang
Greek na nangangahulugang

Ang

mga
pamilyang
Micronesian
ay
mga
matrilineal
na
nangangahulugang
ang
kanilang kanunununuan ay
mula sa angkan ng kanilang
ina.

Bago

pumasok
ang
mga
mananakop sa lupain, ang
kanilang relihiyon ay animism.
Ang
mga
diyos
ang
pinaniniwalaang may kontrol sa
kalikasan, kalusugan, at iba
pang kondisyon, at ang mga
pinuno ang pinaniniwalaan
ding nagmula sa mga diyos.

POLYNESIA

Ang

Polynesia,
na
nangangahulugang Maraming
Isla, ay tumutukoy sa mga isla
na may hugis trianggulo mula
sa isla ng Hawaii sa hilaga
hanggang New Zealand sa
timog.
Ito
ang
pinakasilangang
rehiyon ng Pacific Ocean.

MGA TAO AT KULTURA

NG POLYNESIA

Ang

Polynesian ay may iisang

kultura, wika, at katangiang
pisikal.
Sila ay mga Mongoloid na
matatangkad
at
may
katamtamang kulay ng balat.
Nagtataglay ng maitim na
buhok na diretso o kayay

Ang

mga
Polynesian
ay
responsible sa mga higanteng
monumentong bato sa Easter
Island.
Ang
mga
polynesian
ay
maraming sinasabang diyos, at
ang bawat isa ay kumakatawan
sa ibat ibang aspeto ng
kapaligiran.