You are on page 1of 113

PRO00937

PROCDURES DE
DESCENTE
D'UNE
COMPLTION

Denis PERRIN

2006 ENSPM Formation Industrie IFP Training

Procduresdedescented'unecompltion

SOMMAIRE
1

OPRATIONSPRLIMINAIRES..................................................................................................

1.1

Reconditionnementdelattedepuits.................................................................................................

1.2

Contrledutrou....................................................................................................................................

1.2.1

TopCiment............................................................................................................................

1.2.2

Nettoyagedesparoisducuvelage.........................................................................................

1.2.3

Miseenplacedufluidedecompltion..................................................................................

11

1.3

Diagraphiesentroucuvel...................................................................................................................

11

1.4

ReconditionnementduBOP.................................................................................................................

11

1.5

Rtablissementdelaliaisoncouchetrou:perforation........................................................................

12

MISEENPLACEDEL'QUIPEMENTDESUBSURFACEPOURUNPUITSQUIP
D'UNPACKERPERMANENT(misenplacepralablementladescentedutubing)............

12

2.1

Posedupacker(etdesonextensionsouspacker)...............................................................................

12

2.2

Assemblage,descente(ettestencoursdedescente)del'quipement.................................................

14

2.3

Miseenplacedusigepourvannedescuritdesubsurfaceetpoursuitedeladescente..................

16

2.4

Ajustementdelagarnituredeproductionetfindel'quipementdutubing........................................

16

2.4.1

Repragedupacker................................................................................................................

16

2.4.2

Calculd'ajustement................................................................................................................

17

2.4.3

Ralisationdel'ajustementetfindel'quipementdutubing................................................

17

2.5

Posedel'olivedanslattedesuspensiondutubing............................................................................

18

2.6

Testdelacolonnedeproductionetdel'annulaire...............................................................................

18

PRINCIPALESDIFFRENCESDEMISEENPLACEDEL'QUIPEMENTDE
SUBSURFACELORSQUEL'QUIPEMENTCOMPRENDUNPACKERHYDRAULIQUE
(descendudirectementavecletubing)............................................................................................. 19

3.1

Assemblage,descente(ettestencoursdedescente)del'quipement.................................................

19

3.2

MiseenplacedusigepourSCSSVetfindeladescentedel'quipement........................................

19

3.3

Testpartieldelacolonnedeproduction..............................................................................................

20

3.4

Ancragedupackerhydraulique,posedel'olivedesuspensiondutubingettests..............................

20

MISEENPLACEDEL'ARBREDENOLETMISEENSERVICEDUPUITS...................

21

4.1

RemplacementduBOPparl'arbredeNol.........................................................................................

21

4.2

Testdelattedeproduction................................................................................................................

22

4.3

Miseenplacedufluided'annulaireetdufluidededgorgement.......................................................

23

4.4

MiseenplaceettestdelaSCSSV.......................................................................................................

24

4.5

Dgorgementdupuits..........................................................................................................................

25

DMNAGEMENTDEL'APPAREILDEFORAGE..................................................................

26

RAPPORTFINALDECOMPLTION..........................................................................................

26

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

Procduresdedescented'unecompltion

ANNEXE: Recommandationsgnralelorsdesoprationsdecompltions
(fichesdesynthse).........................................................................................................

29

A1 : Montageettesttubinghead...................................................................................................

31

A2 : Miseenplacedufluidedecompltion...............................................................................

35

Nettoyagedescircuits.....................................................................................................................
Fabricationdelasaumure...............................................................................................................
Dterminationdeladensit............................................................................................................

37
37
38

A3 : Perforation....................................................................................................................................

41

Mthodesdeperforations...............................................................................................................
Scurit...........................................................................................................................................
Autresrecommandations................................................................................................................

43
45
48

A4 : Miseenuvredespackers.....................................................................................................

49

Recommandationsgnrales..........................................................................................................
etsipackerposemcanique.........................................................................................................
etsiposeaucble...........................................................................................................................
etsiposeauxtiges..........................................................................................................................
etsipackerhydraulique..................................................................................................................

51
52
52
52
52

A5 : Miseenuvredutubing.........................................................................................................

53

Scuritpendantladescentedel'quipement................................................................................
Prcautionsprliminaires................................................................................................................
Gerbagedutubing...........................................................................................................................
Graissagedutubing........................................................................................................................
Vissagedutubing...........................................................................................................................
"Test"desjointsdetubing..............................................................................................................
Conditionsdetests(testparl'intrieuraveclefluidedecompltion)...........................................
Vissagedesaccessoires..................................................................................................................

55
56
56
56
57
58
59
59

A6

: Ajustementdutubing(casd'unquipementcomprenantunpackerpermanentpos
pralablementladescentedutubing).........................................................................................
Procdure........................................................................................................................................
Exemple..........................................................................................................................................

61
63
64

A7 : Siutilisationd'unpackerhydrauliquedescendudirectementavecletubing...

65

Testpartiel......................................................................................................................................
Effetsdel'ancragehydrauliquedupacker......................................................................................

67
67

A8 : Posedel'olive...............................................................................................................................

69

A9 : Miseenplacedel'arbredeNol..........................................................................................

73

RecommandationsdescuritpourleremplacementdesBOPparl'arbredeNol......................
Procduregnrale..........................................................................................................................
Montageettestdel'adaptateur.......................................................................................................

75
75
76

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

Procduresdedescented'unecompltion

Montageettestdel'arbredeNol..................................................................................................
Vrificationetentretiendelattedepuits.....................................................................................

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

76
77

Procduresdedescented'unecompltion

A10 : Miseenplacedesfluidesd'annulaireetdedgorgement..........................................

79

Procduredebase...........................................................................................................................
Variante...........................................................................................................................................
Fluided'annulaire:pointsimportants............................................................................................

81
81
82

A11 : MiseenuvredesSCSSV......................................................................................................

83

Testsurbase....................................................................................................................................
Procdured'assemblageetdedescente..........................................................................................
Procduredetest.............................................................................................................................

85
86
87

A12 : Dgorgementdupuits...............................................................................................................

89

Prcaution.......................................................................................................................................
Dgorgement...................................................................................................................................

91
92

A13 : Dmnagementdel'appareil.................................................................................................

93

A14 : Rapportdecompltion.............................................................................................................

97

Formeetcontenu............................................................................................................................
Rdaction........................................................................................................................................

98
98

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

PROCDURESDEDESCENTED'UNECOMPLTION
De nombreux facteurs influencent la procdure de mise en place de l'quipement de
compltion;enparticulier:
laliaisoncouchetrouretenuec'estdiretrououvertoutroucuvelperforet,dansce
derniercas,lemomentol'onperfore(avantouaprsquipementdupuits);
lesoprations"spciales"surlacouchequel'onpeuttreameneffectuer(contrle
dessables,stimulation);
lenombredeniveauxexploitersparmentdansunmmepuits;
l'quipementretenuetenparticulierletypedepackerslectionn.
Nousnouslimiteronsiciproposeruneprocdurepourlecassuivant:
a) encequiconcernelaliaisoncouchetrou:
troucuvelperfor,perforationsralisesavantquipementdupuits,pasd'oprations
spcialessurlacouche,unseulniveauexploiter
b) encequiconcernel'quipement(figure1):
quipementcomprenantenparticulierunpackerpermanentdescendupralablement,
undispositifdecirculationtubingannulaire,unevannedescuritdesubsurfacede
type"WLR".
Toutefois, les principales diffrences de procdure lies l'utilisation d'un packer
hydrauliqueretirableserontabordesauparagraphe3.

1 Oprationsprliminaires
Avant de mettre en place l'quipement, plusieurs oprations sont effectues, dont les
principalessont:
lereconditionnementdelattedepuits,
lecontrledutrou("topciment",nettoyagedesparoisducuvelage,miseenplacedu
fluidedecompltion),
lesdiagraphiesentroucuvel,
lereconditionnementventuelduBOP,

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

Procduresdedescented'unecompltion

lertablissementdelaliaisoncouchetrou:perforation.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

10

Procduresdedescented'unecompltion

FIG.1quipementretenupourlepuits

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

11

Procduresdedescented'unecompltion

1.1 Reconditionnementdelattedepuits(voiraussil'annexeA1)
Aprsdescente,cimentationetsuspensionducuvelagedeproduction(derniercasing),la
ttedesuspensiondutubing(tubingheadspool)estmiseenplacesurlattedesuspensiondu
cuvelagedeproduction.Elleremplace,enfait,unebrideentretoisequisetrouvaitintercale
dans la tte de puits "forage" entre la tte de suspension du cuvelage de production et
l'ensembleBOPdeforage.SamiseenplacencessiteledmontagetemporairedesBOP.
Signalonsquedanscertainscaslattedesuspensiondutubingestintgrelattede
suspensionducasing(tteditecompacteoumonobloc)etsetrouvedoncdjenplace.
AprsavoirremisenplacelesBOPetaprsavoiradapt(siadaptationilyafaire)les
mchoiresdesBOPauxtubulairesquiserontdescendusparlasuitedanslepuits,l'ensemble
esttestenpression.

1.2 Contrledutrou
1.2.1 TopCiment
Unegarnituredeforageestalorsdescenduedanslepuitspourfaireun"topciment",c'est
dire vrifier qu'aprs cimentation du cuvelage de production, le puits est bien libre de
cimentjusqu'l'anneaudecimentation.
Danslecascontraire,lesurplusdecimentestrefor.
Deplus,enfonctiondelacotedecetanneaudecimentationparrapport lacouche
exploiter,ilpeuttrencessairedereforeraussicetanneauetunepartieducimentquise
trouveendessous(cf.figure1).
1.2.2 Nettoyagedesparoisducuvelage
Avantdemettreenplacel'quipement,unegarnituredecontrleestdescenduedansle
puits. Elle comporte un racleur (scraper, figure 2) qui permet de nettoyer l'intrieur du
cuvelage,enparticulierauniveaudelacoted'ancragedupackerol'onprocdeplusieurs
passesetce,encirculation.
Danscertains cas,enparticulierlorsqu'ilnedevraitpasyavoirdereforageciment,le
scraper est descendu directement sur la garniture de forage utilise pour effectuer le top
ciment.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

12

Procduresdedescented'unecompltion

FIG.2Scraper

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

13

Procduresdedescented'unecompltion

1.2.3 Miseenplacedufluidedecompltion(voiraussil'annexeA2)
Lagarniturede"scrapage"toujoursenplaceenfondsdepuits,unoudeuxvolumesdu
puitssontcirculspourreconditionnerlefluideetvacuerles"impurets"prsentes(dpts
arrachslorsduraclage,...).
Lefluidedeforageestremplacparlefluidedecompltion,gnralementunesaumure
propresanssolide(pourlimiterl'endommagementdelaformationlorsdelaperforationetpar
lasuite),etdedensitsuffisantepourtenirlapressiondegisement.
Eventuellement,onpeutcomplterlenettoyagedupuitsencirculantdel'eaudouceoude
meravantlamiseenplacedufluidedecompltion.

1.3 Diagraphiesentroucuvel
Avantdeprocderauxoprationsdeperforation,ilestconseilldevrifierlaqualitdela
cimentation.Plusprcisment,encequiconcernelacimentationducuvelageoudulinerde
production,onvrifieralacotederemonteducimentdansl'annulaireetoncherchera
dtecterd'ventuelsmanquesd'tanchitdelagainedeciment(fonction,entreautre,d'une
mauvaiseadhrenceducimentlaformationet/ouaucuvelage,d'unmanquedeciment).
Suivantlersultatdesdiagraphiesdecimentation,ladcisiondetenterunerestaurationde
cimentationestpriseounon.
Onprocdeaussi,afindepouvoirparlasuitesesituerdemaniresuffisammentprcise
parrapportlaformation(pourlacotedesperforations,dupacker,...)l'enregistrementde
"logsdecalage"parrapportauxdiagraphiesentrououvertpralablementralises.Pourcela,
oneffectuegnralement unenregistrement des joints decuvelage (CCL:CasingCollar
Locator)couplunenregistrementdelaradioactivitnaturelledesterrains(gammaray).
Enfonctiondesbesoinspourlestudes"gisement",d'autresdiagraphiesentroucuvel
peuventtreralisespourcompltercellesquionttfaitesentrououvert.

1.4 ReconditionnementduBOP
Dans la mesure o il n'y aurait pas actuellement dans l'ensemble BOP de mchoires
correspondantaudiamtredutubingquivatredescendudanslepuits,detellesmchoires
seraientmisesenplaceetleBOPseraitalorsretest.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

14

Procduresdedescented'unecompltion

1.5 Rtablissementdelaliaisoncouchetrou:perforation (voiraussil'annexe


A3)
Noussupposeronsquelesperforationssontralisesiciavecdescanonsdescendusau
cblelectrique.
La scurit dupuits est assure, enpremier lieu, parle fluide decompltion (dont la
densit a t choisie de faon ce que la pression hydrostatique en fond de puits soit
suprieurelapressiondecouche)et,ensecondlieu,parleBOP
Dans le cas o l'on raliserait une compltion multiple, les perforations de la ou des
couchessuprieuresseraient"scrapes"pourviterquelesgarnituresd'tanchitduoudes
packersquiseraientplacsparlasuiteendessousnesoientendommages.

2 Mise en place de l'quipement de subsurface pour un puits


quipd'unpackerpermanent (mis en place pralablement la
descentedutubing)
Lesprincipalesphasesdemiseenplacesont,dansl'ordre:
laposedupacker(etdesonextensionsouspacker);
l'assemblage,ladescente(etletestencoursdedescente)del'quipement;
lamiseenplacedusigepourlavannedescuritdesubsurface;
l'ajustementdutubingetlafindel'quipementdutubing;
laposedel'olivedesuspensiondutubingdanslattedesuspensiondutubing;
letestdelacolonnedeproduction(tubing)etdel'annulaire.

2.1 Posedupackeretdesonextensionsouspacker(voiraussil'annexeA4)
Le"scrapage"etlacirculationeffectuslorsdesoprationsprliminairesontpermisde
dbarrasser(plusoumoinsbien)lefluidedeparticules(dbrisderoche,ciment,particules
mtalliques,...)quipourraientnuirelabonnemiseenplacedupacker(blocageencoursde
descente,endommagementdesgarnituresd'tanchit,mauvaiseadhrencedupackersurles
paroisducuvelage,...).
Lorsquelepackerestposaucble,ondescendenplus,toujoursaucbleetpralablement
lapose,unpaniersdiment(junkbasket)munid'unanneaudecalibrage(gagering)de

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

15

Procduresdedescented'unecompltion

manire s'assurerquelepacker, sous l'action desonseulpoids,pourrabiendescendre


jusqu'lacoted'ancragechoisie(figure3).

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

16

Procduresdedescented'unecompltion

FIG.3Junkbasket&gagering

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

17

Procduresdedescented'unecompltion

Lechoixdelacoted'ancragesefaitenfonctiondesdiagraphiesdecimentation(choix
d'unezoneolecuvelageestbiencimentcequipermetd'avoirunbonancrage,lecuvelage
tanttenuparlagainedeciment)etdemanirecequelesabotdutubingsetrouvesi
possibleaumoinsdixquinzemtresaudessusdutoitdurservoirexploit(demanirese
rserver la possibilit d'effectuer des perforations complmentaires ou des diagraphies de
productionsurtoutelahauteurdurservoir).
Laposedupacker(souslequelpeuttrevisseuneextension)sefaitgnralementau
cblelectriqueavecunkitdepose.Celapermet,danslamesureol'ondescendenmme
tempsunCCLouungammaray:
decalerlepackeravecprcisionparrapportaurservoiretlacimentation,
d'viterd'ancrerlepackerauniveaud'unjointdecuvelage,
defairel'conomied'unemanuvreauxtiges.
Enfind'ancrage,letraindeposeestlibrautomatiquementsuitelaruptured'ungoujon
decisaillement(releasestud)etonleremonte.
Lepackerpeut aussitreposauxtiges avecunoutildeposeappropri.Malgrune
manuvrepluslongueetuneprcisionmoindredanslalocalisationdupacker,celapermet
unedescenteplusaisedansuncertainnombredeconfigurations(puitsfortementdvisou
profiltrsperturb,packerancrer,etdoncentrer,dansunlinerdepetitdiamtre,extension
souspacker"longue"etdonctroplourdepourlecble).
Rappelonsquedanscecasl'outildeposeestactivparmonteenpressiondanslestiges.
Unefoislepackerancr,onpeutalorstesterl'ancrage(tractionoumisedepoidsavecles
tigesdeforage)etl'tanchitdupacker(monteenpressiondansl'annulaireaprsfermeture
surtigeduBOP).Lestigessontensuiteremontesaprsdvissagedel'outildeposepar
rotationdroite.

2.2 Assemblage,descente (ettestencoursdedescente) del'quipement (voir


aussil'annexeA5)
Pourcettephase,ainsiquepourlessuivantes,lascuritdupuitsestassureenpremier
lieuparlefluidedecompltionet,ensecondlieu:
pourl'annulaire,parleBOPenutilisantlesmchoiresfermeturesurletubing;
pourletubing,parunevannedetype"grayvalve"(outoutautredispositifdefermeture
adapt)prtetrevissedessus(c'estdiremunid'unfiletageadaptetdisponiblesur
leplancherdel'appareil).

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

18

Procduresdedescented'unecompltion

Avantdecommencerdescendrel'quipement,onenlve,sicen'estpasdjfait,lewear
bushing(chemiseprotgeantlapartiedelattedesuspensiondutubingoviendral'olivede
suspension)etonvrifielapositiondesvispointeauxetdespressetoupecorrespondants.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

19

Procduresdedescented'unecompltion

Aprsassemblagedulocator(oudel'anchor),d'untubing(oud'untubingcourt)etdela
vannedecirculation(avecsigeintgr),ondescendl'quipementengerbantlestubingsau
furetmesure.
Lorsdecegerbage,onprocdesurleplaninclindel'appareildeforageuncalibrage
finaldutubing.Lamanipulationdutubings'effectueavecunlvateurcollierouavecune
ttedelevagespcialise,protecteurdufiletagemleenplace.
Protecteurenlev,onvrifieunedernirefoisl'tatdesextrmits,extrmitsquel'on
graissesansexcsavecunegraissedemmecoefficientqueceluidelagraissequia t
utiliseenusinepourlevissagedumanchon.
Aprsalignementsoign,l'extrmitmledutubevisserestengagedanslemanchondu
tubeprcdemmentmisenplace,deprfrenceenutilisantun"stabbingguide"(entonnoir
guide),surtoutquandlesjointssontdetype"premium".
Lejointestalorsvissetserraucoupleoptimumprconisparlefabricantavecsoinet
sanscoupsdemanirevitertoutsurousousvissage.
D'unemaniregnrale,unvissageaucoupleadquatgarantitprioriunebonnechance
d'obtenir une connexion tanche. Une grande attention est actuellement porte sur ce
problme de vissage et on utile de plus en plus des clefs de serrage hydrauliques avec
enregistrementducoupleenfonctiondunombredetourseffectustelslessystmes"JAM"
(JointAnalysedMakeup)deWeatherfordou"TorqueTurn"deBaker.
Encoursdedescentelesjointspeuventtretestspardiffrentesmthodestellesque:
testjointparjointl'eauetparl'extrieur,
testjointparjointaugazetparl'intrieur,
testpartrononaufluidedecompltion.
Cependant, la graisse mise en place lors du vissage contribue, elle seule ou en
complment d'une porte d'tanchit, l'tanchit du joint. Aussi, moins d'un dfaut
majeur,ilfaudraituntempsdetestprohibitif,surtoutsioneffectueletestjointparjoint,pour
dtecterundfautd'tanchitmoinsimportant.Decefaitcesdiffrentestechniquesnesont
plusgureutilisesetl'onprfreportertoutesonattention:
prserver,avantvissage,lebontatdesextrmits
visser le tube avec soin avec surveillance du couple (et du nombre de tours de
vissage,...).
Toutefois les lments particuliers (dispositif de circulation, mandrin gaslift avec
"dummy",...)sontgnralementprtestsenpressionl'atelieravantenvoisurlechantier.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

20

Procduresdedescented'unecompltion

2.3 Mise en place du sige pour vanne de scurit de subsurface et


poursuitedeladescente
Danslamesureol'onachoisid'utiliserunevannedescuritdesubsurfacecontrle
depuis la surface de type rcuprable au cble (SCSSV wireline retrievable), le sige
correspondantestintercalentredeuxtubingsdemanirecequ'ilsetrouve,enphasefinale,
environ30mtressouslasurfacedusol(oudufonddelamer).
Une"sparationsleeve"(chemisedeprotectionmuniedegarnituresd'tanchitdepartet
d'autredudbouchdelalignedecontrlehydrauliquedanslesige)yestinstalle,et
l'ensembleesttestenpression(moinsquecelan'aittfaitpralablementenatelier).
Engnral,onpoursuitladescentedel'quipementsansmettreenplace,pourl'instant,la
lignedecontrle("liner"ou"controlline").Elleleseralorsquel'onraliseraleschangements
detubingncessairesl'ajustement(cf.paragraphe2.4).Notonsqueparfoislesigepourla
SCSSVn'estintgrqu'cemomentl(enparticulierpourlespuitsterreo,comptetenu
dunombrerduitdetubingsentrecesigeetlasurface,ilrisqued'trencessaire,toujours
lorsdel'ajustement,demodifierlestubingsvissssousoudirectementsurcesige).Ilfaut
alorsbiensrtenircomptedelalongueurdecesigepourlescalculsd'ajustement.

2.4 Ajustementdelagarnituredeproductionetfindel'quipementdu
tubing(voiraussil'annexeA6)
Ilestncessairedeprocderunajustementcarl'olivedesuspensiondutubingseravisse
surletubinglaplaced'unmanchon(etneprendpassurlecorpsdutubecontrairementaux
coinsdesuspensiondescuvelages).Ilfautdoncrespecterunelongueurdetubingdonne
entrelesdeuxpointsfixesquereprsententlepackeretlattedesuspensiondutubing.
2.4.1 Repragedupacker
Lestubingsncessairesnesontpasdterminsenutilisantdirectementlacotedupackeret
lesmesuresdelongueurdesdiffrentslmentsconstituantlacolonnedeproduction,maisen
reprantlepackeravecl'quipementenengageantl'extrmitdulocatoroudel'anchordans
celuici:
soitennotantlachutedepoidsauMartinDeckerlorsquelesgarnituresdulocatoroude
l'anchorentrentdanslapartiepoliedupackeretsurtoutlorsquel'onvientenbutesurle
packer,
soit en circulant faible dbit dans le puits et en notant le moment o, suite
l'introductiondesgarnituresd'tanchitdulocatoroudel'anchordanslapartiepoliedu
packer,lapressionlapompemonte(etledbitderetourchute).

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

21

Procduresdedescented'unecompltion

Danslecasol'onutiliseunanchor,onvrifiequ'ilestbienengagdanslepackeren
faisantaussiunessaientraction.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

22

Procduresdedescented'unecompltion

2.4.2 Calculd'ajustement
Pralablement la descente del'quipement et en tenant compte, en particulier, de la
"respiration" du tubing lors des variations des conditions d'exploitation du puits, ont t
dtermins:
danslecasd'unlocator,salongueurtotale,l'engagementdeceluicidanslepackeret,le
caschant,lepoidsdetubingreposantsurlepackerquel'ondsireavoir,lorsdela
miseenplacedel'quipement,unefoisl'olivedesuspensiondutubingenplacedansla
ttedesuspensiondutubing;
danslecasd'unanchor,lepoidsdutubingreposantsurlepacker(oulatractionexerce
surlepackerparletubing)quel'ondsireavoirdanslesmmescirconstances.
Unefoislepackerreprselonlaprocdurevueprcdemment,onsemetdanslasituation
ainsidtermine(ouontiendracompte,auniveauducalculd'ajustement,dudplacementdu
tubingquiseraitncessairepourseretrouverdanscettesituation).
Aprs avoir mesur de combien dpasse actuellement le dernier tubing de la table de
rotationdel'appareildeforage,etenfonctiond'unepartdeladistanceentrecettetablede
rotationetlattedesuspensiondutubing,etd'autrepartdelalongueurdesdiffrentstubings
utiliss, on en dduit l'cart entre la position du manchon le plus proche de la tte de
suspensiondutubingetlapositionqu'yoccuperal'olivedesuspensiondutubing.
Ondterminealors,demanireannulercetcart:
lestubings,parmilesderniersmisenplace,enlever,
lesnouveauxtubingsetlesjointscourts(pupjoints)introduireen"remplacement"
(nota:lorsdesoprationsdecontrleetdemesuredestubingsleurarrivesurle
chantier, on a pris le soin de mettre de ct des tubings de longueur nettement
diffrentesenvuedecetajustement).
2.4.3 Ralisationdel'ajustementetfindel'quipementdutubing
Lescalculsd'ajustementtantfaits,onremonteletubingjusqu'ausigedelaSCSSV(ou
plussincessaireenfonctiondel'ajustement).Danslecasol'onaunanchor,celancessite
detournerdroiteensurfacejusqu'avoir10toursaufondpourledconnecter.
Lalignehydrauliquedecontrle,aprsavoirtnettoyeencirculanttraversunvolume
suffisantd'huilehydraulique,estconnectesurcesigeparl'intermdiaired'uneconnexion
filete("swedge").Letoutestalorstestlapressiondeservice(engnral350bar).
Onentreprendalorsladescentesimultanedutubingetdelalignedecontrle:
aprs avoir partiellement purg la ligne de contrle et en surveillant cette nouvelle
pressionpourdtecterunefuiteventuelle(arrachementdelalignedecontrle),
enfixantlalignedecontrlesurletubingl'aidedecolliersadaptsetenmettanten
placedesprotecteursauniveaudesmanchons,

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

23

Procduresdedescented'unecompltion

enralisantleschangementsdetubingncessairesl'ajustement.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

24

Procduresdedescented'unecompltion

Unefoisl'ensembledestubingsslectionnsvisss:
uncollierdescuritestinstallsurlederniertubing,
lemanchondecetubingestdvissetsaplace,onvissel'olivedesuspension,
lecollierdescuritestenlev,
lalignedecontrleestconnectesurl'olive(aprsavoirfaitquelquestoursmortsautour
dutubingpourluidonnerdujeu)etl'ensembleesttestenpression,
leoulestubingsdemanuvre(quipermettrontdedescendrel'oliveduplancherlatte
desuspensiondutubing)sontvissssurl'olive(levissagedutubingdemanuvresur
l'olivesefaituncouplemodrdemanirepourvoirledvisserfacilementparla
suite;afind'avoircependantunetanchitsatisfaisantelefiletageestrevtud'unruban
Tflon).

2.5 Pose de l'olive dans la tte de suspension du tubing (voir aussi


l'annexeA7)
Al'aidedutubingdemanuvreonfinitladescentedelacolonnedeproductionjusqu'
posedel'olivedanslattedesuspensiondutubing.
Aprsavoirdesserrlespressetoupe,lesvispointeauxsontvissespourbloquerl'olive
enplacepuislespressetoupesontresserrs.

2.6 Test de la colonne de production et de l'annulaire (voir aussi les


annexesA5etA7)
Lacolonnedeproductiontantcomplte,etquellequesoitlamthodedetestdestubings
ventuellementutiliseencoursdedescente,onprocdealorsuntestglobaldecelleci(au
maximumlapressiondeservicedel'quipementleplusfaible).Malgruntempsdetestde
1530minutesengnral,cetestn'estpasunegarantieabsolued'tanchitdelacolonnede
production,enparticuliercausedu"retard"qu'introduitlagraissedansladtectiond'une
fuite.
Pour effectuer ce test, un bouchon ou une simple "standing valve" (clapet tenant la
pressionduhautverslebas)estdescenduaucbledanslesigeleplusbas.
Enfonctiondel'quipementretenu,onprfreparfoisralisercetestavantlaposede
l'olive.
Untestdel'annulaireestaussientreprispour"tester"l'tanchitauniveaudupacker(et
del'olivedesuspension):
gnralementunepressionmodre(70100bar)pournepastropfairetravaillerla
gainedeciment,

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

25

Procduresdedescented'unecompltion

ouparfoisenfonctiondelarsistancel'clatementducuvelage(entenantcompte
alorsd'uncoefficientdescurit).

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

26

Procduresdedescented'unecompltion

3 Principales diffrences de mise en place de l'quipement de


subsurface lorsque l'quipement comprend un packer
hydraulique(descendudirectementavecletubing)
3.1 Assemblage,descente(ettestencoursdedescente)del'quipement
L'assemblagesefaitbienentenduaufuretmesureetdansl'ordredeladescente.On
trouveraparexemple:
uneextensionsouspackercomprenantaumoinsunsabotderentrepourtraindetravail
aucble,unouplusieurstubings,unsige(detype"nogo"),unouplusieurstubings;
lepacker;
deprfrence,untubing(ouuntubingcourt)etunsige(detype"fullbore")
untubing(ouuntubingcourt)etlavannedecirculation(avecsigeintgr);
destubings.
L'ensembleestdescendusanscoupsdefaonnepasendommagerledispositifdepose
dupacker(end'autrestermes,nepasentamer lesvisdecisaillementquimaintiennentle
packerenpositionretracte).
Si,encoursdedescente,destestsenpressionparl'intrieursontraliss,ilfautfaireen
sortequecettepressionnes'exercepasauniveaudupacker(parexempletestuniquementde
lapartieaudessusdupackerenvenantmettreun"bouchon"detestdanslesigesituau
dessusdupacker,oudfautdanslesigeintgrlavannedecirculation).

3.2 Mise en place du sige pour SCSSV et fin de la descente de


l'quipement
Engnral,etcontrairementlaprocdureprcdente(packermisenplacepralablement
ladescentedel'quipement),iln'estpasncessairedefaireunajustementtrsprcis.En
effet,onnesetrouveplusconfrontl'existencededeux"pointsfixes"(lepackeretlacote
del'olivedanslattedesuspensiondutubing)prexistantladescentedutubing.
Onsecontenteleplussouventdeserfreruniquement aucumuldelalongueurdes
lmentspourincorporerdanslacolonnedeproduction,etauxmomentsadquats,lesige
spcialpourlaSCSSVpuisl'olivedesuspensiondutubing.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

27

Procduresdedescented'unecompltion

Danscecas,partirdumomentolesigespcialpourlaSCSSVatmisenplace,on
poursuitladescentedetubingendescendantsimultanmentlalignedecontrle.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

28

Procduresdedescented'unecompltion

Simalgrtoutunajustementplusprcisestncessaire(packerplacerentredeuxcouches
prochesl'unedel'autre,ouencoreauniveaud'unezonebiencimentedefaiblehauteur,...),
onpeutsereprer:
envenant"toper"lefonddupuits(anneaudecimentation,bridgeplugderfrence)
aveclacolonne,
eneffectuantun"logdecalage"parrapportunesourceradioactivequiatintgre
dansl'quipementlorsdesamiseenplace.

3.3 Testpartieldelacolonnedeproduction
Unefois l'olive desuspension dutubing etle oules tubings demanuvrevisss,on
effectueuntest"global"delacolonnedeproductionenselimitanttoutefoislaportionau
dessus du packer hydraulique ("bouchon" de test dans le sige incorpor la vanne de
circulationparexemple,oudeprfrencedansunsigespcifiquequel'onaintgrdansla
colonneaudessusdupackerlorsdeladescentedutubing).

3.4 Ancrage du packer hydraulique, pose de l'olive de suspension du


tubingettests(voiraussilesannexesA4etA8)
Sicela n'apas dj tfait laphaseprcdente, l'olivedesuspensiondutubingest
positionnecorrectementparrapportlattedesuspensiondutubing,c'estdire:
soitposedirectementdanscelleci,
soit place audessus d'une longueur adquate ("slack off") en fonction de la
compressionquel'ondsiresurlepackerunefoisceluiciancretl'olivepose.
Onprocdealorsl'ancragedupacker.Pourcela,unbouchon(ouclapettancheduhaut
verslebas)estmisenplacedanslesigesouslepacker(d'autresdispositifs,telsunebillequi
vientseposerdansunsigejectableoueffaable,peuventtreaussiutilisspourcela).Puis
letubingestmontenpressionparpaliersjusqu'cisaillementdesvisdeposedupackeret
ancragedeceluici.
Lapressiondecisaillementetd'ancragedpenddesmodlesetdelaprofondeurmaisen
gnral,elleestdel'ordrede100bar.Lapressionestmaintenueuncertaintempspuispurge
defaonprogressive.
Avantdepurgerlapression,onpeutcontinuermonterlapressionjusqu'lapression
retenuepourletestdutubingetdonctesterenfinenpressionlacolonnedeproductiondans
sonintgralit.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

29

Procduresdedescented'unecompltion

Aprsposedel'olivedesuspensiondutubingdanslattedesuspensiondutubing,onpeut
monterenpressiondansl'annulaire,aveclesmmeslimitationsquedfiniesprcdemment,
pour"vrifier"l'tanchitdupacker.

4 Miseenplacedel'arbredeNoletmiseenservicedupuits
Lesprincipalesphasessontdansl'ordre:
leremplacementduBOPparl'arbredeNol,
letestdelattedeproduction,
lechangementdesfluidesdanslepuits(miseenplacedufluided'annulaireetdufluide
dedgorgement),
ledgorgementdupuits.
lamiseenplacedelavanne"dfinitive"descuritdesubsurfacepilotedepuisla
surfaceetsontest,

4.1 RemplacementduBOPparl'arbredeNol(voiraussil'annexeA9)
Pendanttouteslesphasesquiprcdent,leBOPparticipe,encomplmentdufluidede
compltion,lascuritdupuits.
Aussi, avant de le dconnecter et del'enlever et afin de garder unniveau de scurit
satisfaisantlorsdecetteopration,estild'usage(ausensimpratifduterme)d'avoirdansle
puitsauminimumdeux(oummetrois)"barriresdescurit"visvisdurisqued'ruption.
Sanstenir compteduBOP etdelavanneprte trevissesurle tubingetdansle
contextedelaprocdureprsenteici,lesbarriresdescuritactuellementenplacesontles
suivantes:
lefluidedecompltionencequiconcerneletubingetl'annulaire,
lepackeretl'olivedesuspensiondutubingencequiconcernel'annulaire.
Ilyadoncunnombresuffisantdebarriresdescuritsurl'annulaire.Parcontre,ilfaut
complterleniveaudescuritsurletubingenvenantmettre,auchoix,uneouplusieursdes
scuritssuivantes:
unclapetantiretourdansunrceptacle(engnralunfiletage)spcialementusindans
l'olivedesuspensiondutubingetcommunmentappel"BPV"(BackPressureValve);
un(ouplusieurs)"bouchons"(tanchedanslesdeuxsensouseulementdubasversle
haut)dansun(ouplusieurs)sige(s);

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

30

Procduresdedescented'unecompltion

ventuellement,lavannedescuritdesubsurfacedanslesigecorrespondant.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

31

Procduresdedescented'unecompltion

Lascuritdupuitsserad'autantmieuxassurelorsdel'oprationderemplacementdu
BOPparlatted'ruptionquecetteoprationserabrve.Ilimportedoncdefaireensorteque
cellecisoitprparetrssrieusement,quel'quipementncessairesoitprt(sensibilisation
dupersonnel,procdureopratoire,moyendemanutention,prparationdel'adaptateuretde
l'arbredeNol,...).
Laprocdureestalorslasuivante:
a) dboulonnagedel'ensembleBOPetripagedeceluicisurlect,
b) lecaschant,dconnexionetenlvementdutuberisersetrouvantentrelattede
suspensiondutubingetleBOP,
c) montagedel'adaptateursurlabridesuprieuredelattedesuspensiondutubing.
Rappelons que, dans la mesure o l'olive de suspension du tubing est munie d'une
extension,l'adaptateurvientaussicoiffercellecietqu'ceniveaudelattedepuits,sont
gnralementassureslesfonctionssuivantes:
tanchitsurl'extensiondel'olive;
accspardes"testports"auvolumemortcomprisentrel'olivedesuspensionetson
extension,lattedesuspension,lejointtoreetl'adaptateur,cequipermetdetester
l'tanchitdel'ensemble;
"sortie"delalignedecontrledelaSCSSV;
dans le cas d'un puits quip d'une pompe centrifuge immerge, sortie du cble
lectriqued'alimentationdumoteurdecettepompe.
d) montagedel'arbredeNol
Trssouvent,silesconsidrationsdemanutentionlepermettent,lesdiffrentslments
constituantl'arbredeNol,ainsiquel'adaptateurd'ailleurs,sontprassemblsettestsen
atelieretiln'yadoncqu'uneconnexionralisersurlechantier.
Aucoursdecemontage,uneattentionparticuliredoittreportesurlapropretdes
gorges dans lesquelles les joints mtalliques toriques sont mis en place entre brides. Un
serragecorrectencroixestncessairepourobteniruncrasementuniformedujointetparl
mmeunebonnetanchit.

4.2 Testdelattedeproduction(voiraussil'annexeA9)
Unesriedetestshydrauliquesesteffectue,savoir:

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

32

Procduresdedescented'unecompltion

testdel'tanchitentrel'oliveetsonextensionlapressiondeservicedelattede
puits.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

33

Procduresdedescented'unecompltion

Cecipermetdetesterl'tanchitenttedel'annulairelapressiondeservicedelatte
depuitssansavoirmonterenpressionl'annulaireproprementdit(effetsurlagainede
ciment).
testdelalignedecontrledelaSCSSVetenparticulierdesa"continuit"auniveaude
sasortiedelattedepuits.
testglobaldelatted'ruption.
Pourcela,onremplacelaBPVprcdemmentmiseenplacedansl'olivedesuspension
dutubingparundoubleclapettanchedanslesdeuxsens(TWCV=TwoWayCheck
Valve).
danslamesureol'ensembleadaptateurplusarbredeNoln'apastprmontettest
enatelier,untest,vanneparvanne,d'tanchitdesdiffrentesvannes(testd'tanchit
danslesensamontaval).

4.3 Miseenplacedufluided'annulaireetdufluidededgorgement (voir


aussil'annexeA10)
AprsretraitenparticulierdelaTWCVenttedepuits,lavannedecirculationestouverte
autravailaucble.
Lefluided'annulaire(aussiappelfluidedepacker)etlefluidededgorgementsontmis
enplacerespectivementdansl'annulaireetletubing:
parcirculationdirecteouinverse,
endusantaubesoinauretour,enfonctiondeladensitdesfluidespompsetdusensde
circulation,afindemaintenirunepressiondefondsuprieurelapressiondegisement.
Lefluidededgorgementestunfluidesuffisammentlger,comptetenudelapressionde
gisement, pour que la pression hydrostatique correspondante en fond de puits soit
suffisammentinfrieurelapressiondugisementpourquelepuitspuissedmarrerparlui
mme.Onutilisegnralementdel'eau,dugasoiloudubrutdgaz.
Danslecasolapressiondegisementesttropfaiblepourdisposerd'untelliquide,lepuits
peuttredmarr:
parpistonnageaucble;
par"liftage"l'azote,l'azotetantinjectenfonddupuitsaumoyend'uneunitde
coiledtubing;
danslecasolepuitsneseraitpassuffisammentruptifpourproduireledbitdsir
parluimme,enutilisantlemoyend'activationquiquiperaitalorslepuits.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

34

Procduresdedescented'unecompltion

Unefoiscesfluidesenplace,lavannedecirculationestrefermeautravailaucble,etce,
obligatoirementsoussas.Sontanchitestteste:
parmonteenpressiondansl'annulaire(maisdanscecasavecleslimitationsdjvues
quel'ons'impose);
ouparmonteenpressiondutubing,cequincessitedemettreenplacepuisderetirer
unbouchondetestdanslesigesouspacker.

4.4 MiseenplaceettestdelaSCSSV(voiraussil'annexeA11)
Lepuitstanttoujoursfermauniveaudesavannelatraledeproduction,onremonte,au
travailaucbleetsoussasla"sparationsleeve",puisl'ondescendlavannedescuritde
subsurface.Avantdel'engageretdel'asseoirdanssonsige,onrepurgelalignedecontrle
enypompantdel'huilehydraulique.Lavanneestalorsmiseenplaceetverrouilledansson
sige avec soin, puis ouverte en mettant la pression requise dans la ligne de contrle
hydraulique.Onpeutalorsremonterl'outildepose.
Dans lamesure olepuits estdj sous fluide de dgorgement et setrouvedonc en
pression,laSCSSVestgnralementtestedelamaniresuivante:
onfermelaSCSSVenpurgeantlapressiondelalignedecontrlejusqu'lapressionen
ttedetubing;
onpurge(partiellement)lapressiontubingaudessusdelaSCSSV
onobservelapressionenttedepuitspendantletempsncessaire
on galise alors les pressions de part et d'autre de la vanne de scurit soit en
pressurisantlalignedecontrle(silavanneestmunied'undispositifd'galisation)soit
enpompant,traverslattedepuits,danslapartiesuprieuredutubing;
ayantgalislespressions,onpeutalorsouvrirlavannedescuritenutilisantlaligne
decontrle;
onpeutalorsouvrirlepuitsensurfacepourprocderaudgorgement.
S'ils'agitdutestpriodiqued'uneSCSSVsurunpuitsdjenexploitation,onprocdede
mmesicen'estquel'oncommenceparfermerlepuitsensurfaceauniveaudelasortie
latrale.
LecritredevaliditdutestdelaSCSSVpeutvarierselonlecontextedanslequelonse
trouve.
Danslecasdepuitshautsrisques(gazhautepression,prsenced'H2Senvironnement
trssensible,...)letestestconsidrcommesatisfaisants'iln'yapasdemontedepression
enttependantlaprioded'observation(engnral30minutesenviron).

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

35

Procduresdedescented'unecompltion

Lorsquelerisqueestmoindre, onpeut serfrerauxrecommandations del'API(API


RP14B)tolrantundbitdefuite,puitsl'atmosphre,de:
400centimtrescubeslaminutepourunliquide(soit24litresl'heure);
15 pieds cubes standards la minute pour du gaz (soit environ 25 mtres cubes
standardsl'heure).
Onpeutaussiserfrerd'autresrglespratiquestellesque:letestseraconsidrcomme
satisfaisantsipendantletempsd'observation"t"(30minparexemple),lavariationdela
pressionentteestinfrieurey%(10%parexemple)dudiffrentieldepressionappliqu
lavanne(diffrentieldepressionde2040barparexemple).

4.5 Dgorgementdupuits(voiraussil'annexeA12)
Lefluidededgorgementtantdjenplace,ilsuffitd'ouvrirlesvannesdel'arbredeNol
pour que le puits se mette dbiter. On produit gnralement travers une installation
provisoirecomprenantenparticulierunmanifolddeduseetunelignerelieunetorcheet/ou
unbourbier.
Onrgleladuseafind'avoirundbitsuffisantpournettoyerlefonddepuitsetlesabords
dutrou(enphasesforageetquipementdupuits,dufaitdelasurpressionhydrostatiqueen
fonddepuitsparrapportlapressiondegisement,unepartiedesfluidesdeforageetde
compltionaenvahilacouchedemanireplusoumoinsimportante;danslecasol'on
aurait procd une acidification, la couche peut encore contenir de l'acide us ou des
rsidus;...)sanstoutefoisatteindreundbitexcessifquipourraitdstabiliserlesabordsdu
trou ou endommager la liaison couchetrou (dans le cas d'un contrle des sables en
particulier).
Lorsdecettephasededgorgement,ilfautimprativementouvrir(ousurveillerlapression
de)touslesendroitsoduliquideest"pig"(enparticulierdanslesespacesannulaires,le
volumemortentreoliveetextension,lalignedecontrledelaSCSSV)pourtenircomptede
l'effetthermique.
Ledgorgementesteffectu,vannedescuritdesubsurfaceenplace.Toutefois,dansles
casoilyarisqued'endommagementdecettevannepardessolidesentrans,del'acideus,
etc,lorsdudgorgement,onprfrealorsutiliserunevanne"provisoire"quiseraremplace
aprsdgorgement.
Unefoislepuitsbiendmarretl'effluentsuffisammentpropre,lepuitsestbranchsurles
installationsdesurface.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

36

Procduresdedescented'unecompltion

5 Dmnagementdel'appareildeforage(voiraussil'annexeA13)
Unefoislepuitsdgorg,ilestremisenscurit(fermeturedelavannedescuritde
subsurfaceetdesvannesdelattedeproduction,complteventuellementparlamiseen
placed'uneBPVdansl'olivedesuspensiondelacolonnedeproductionet/oud'unbouchon
dansunsigedelacolonnedeproduction).
Danscertainscasledmnagementdel'appareilestralisavantlamiseenplacedes
fluidesd'annulaireetdedgorgementetavantledgorgementdupuits.Celavited'avoir
remettrelepuitsenscurit,maissonabsencepeuttrepnalisantesil'onestconfrontdes
difficultssoitlorsdel'oprationdemiseenplacedesfluidessoitlorsdudgorgement.

6 Rapportfinaldecompltion(voiraussil'annexeA14)
Lacompltiond'unpuitsn'estvraimentterminequelorsquelerapportfinalestcrit.
Cerapportdoitcomporter,entreautres:
l'identificationdupuits,
lesobjectifs,
lesfaitsmarquants(ycomprislesincidents)etlesrsultatsobtenus,
l'tatfinaldupuits,
ledtaildesoprations.
En ce qui concerne l'tat final du puits, il faut fournir une coupe technique dtaille
prcisantenparticulier:
lesquipementsmisenplace,leurcoteetleurscaractristiques(diamtrenominal,drift,
ventuellementdiamtreextrieur,massenominale,typefiletage,etlecaschantvaleurde
cisaillement des anneaux ou goupilles servant lors du dsquipement du puits ou autres
renseignementsspcifiques);
lescaractristiquesdufluided'annulaire;
les"anomalies"(prsenced'unpoissonwireline,...).
Ledtaildesoprations,lui,prcise:
lachronologiedesoprationsetlavaleurdesprincipauxparamtres(coted'ancragedu
packer,pressiondetest,...);

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

37

Procduresdedescented'unecompltion

toutes les "anomalies" observes et tous les changements effectus par rapport au
programmeinitialdecompltion.
Cesdiversrenseignementssonttrsprcieuxd'unepartpouradapterenconsquencele
programme de compltion des puits suivants, et, d'autre part, en cas de problme ou
d'interventionultrieuresurcepuits.Ilnefautpasoublierqu'unincidentquipeutparatre
anodinsurlemoment,peuttreplustardlaclpermettantdecomprendreoudersoudreun
problmesurvenantplusieursannesaprs.

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

38

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

40

ANNEXE:
RECOMMANDATIONSGNRALESLORSDES
OPRATIONSDECOMPLTION
(fichesdesynthse)

SOMMAIRE
A1

MONTAGEETTESTDELATUBINGHEAD......................................... 31

A2

MISEENPLACEDUFLUIDEDECOMPLTION................................. 35

A3

PERFORATION............................................................................................. 41

A4

MISEENOEUVREDESPACKERS........................................................... 49

A5

MISEENOEUVREDUTUBING................................................................ 53

A6

AJUSTEMENTDUTUBING (casd'unquipementcomprenantunpacker
permanentpospralablementladescentedutubing)............................ 61

A7

SIUTILISATIOND'UNPACKERHYDRAULIQUE
descendudirectementavecletubing............................................................. 65

A8

POSEDEL'OLIVE........................................................................................ 69

A9

MISEENPLACEDEL'ARBREDENOL............................................... 73

A10

MISEENPLACEDESFLUIDESD'ANNULAIRE
ETDEDGORGEMENT............................................................................. 79

A11

MISEENOEUVREDESSCSSV................................................................. 83

A12

DGORGEMENTDUPUITS...................................................................... 89

A13

DMNAGEMENTDEL'APPAREILDEFORAGE.............................. 93

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

41

A14

RAPPORTDECOMPLTION.................................................................... 97

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

42

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

43

A1:MONTAGEETTESTDELATUBINGHEAD

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

44

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

45

A1:MONTAGEETTESTDELATUBINGHEAD

. attentionl'orientation
sortieslatralesE.A.
(troussurlabridesuprieurepourlesboulons)
si compltion multiple, orientations induites pour les sorties latrales de
l'arbredeNol
. ventuellement,tanchitcomplmentairesurlecasingdeproduction
. positionvispointeaux(etdespressetoupe)
. wearbushing:
enplacesigarniture"provisoire"
retireravantdescentedel'quipementdfinitif
. testdel'tanchit"ttedecuvelagejointtorettedetubingextensiondu
cuvelage"

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

46

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

47

A2:MISEENPLACEDUFLUIDEDECOMPLTION

SOMMAIRE
1) NETTOYAGEDESCIRCUITS
2) FABRICATIONDELASAUMURE
3) DTERMINATIONDELADENSIT

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

48

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

49

A2:MISEENPLACEDUFLUIDEDECOMPLTION

1) NETTOYAGEDESCIRCUITS(bacs,pompes,lignes,puits)
. lorsduvissagedutubing,graissageavecmodration,deprfrenceuniquementsur
lefiletagemle(impratifpourlamiseenplaced'ungravillonnage)
. plusieurscycles

2) FABRICATIONDELASAUMURE
POINTSASURVEILLER:
. densit(cf.paragraphe3)

. viscosit,filtration
. teneurensolide(filtrerquelquesmicrons,nettoyagecircuit)
. additifs(gonflementargile,inhibiteurcorrosion,bactricide)
ventuellementPRPARATIONDEBOUCHONS:
. bouchonvisqueux

. bouchonaveccolmatantstemporaires

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

50

A2:MISEENPLACEDUFLUIDEDECOMPLTION

3) DTERMINATIONDELADENSIT(1/3)

TENIRCOMPTE:
. delamargedescuritdsire(gnralementde515bar)
. del'effetdetemprature(etdepression)surladensitmoyennedufluide:
pourunesaumure:
4

. d3610 (C)
4

. d+0,20,310 P(bar)
ATTENTION:
. resterdansunmmesystmed'unit(nepasassimilerPgexprimenbarune
pressionenkgf/cm2enappliquantdirectementP=

Zd
10

. tenircomptedelacotederfrencepourlaquellelapressiongisementat
donneparleservicegisement

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

51

A2:MISEENPLACEDUFLUIDEDECOMPLTION

3) DTERMINATIONDELADENSIT(2/3)

- SAUMURES:DENSITENFONCTIONDELATEMPRATURE(a/b:1d1,4)

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

52

A2:MISEENPLACEDUFLUIDEDECOMPLTION

3) DTERMINATIONDELADENSIT(3/3)

- SAUMURES:DENSITENFONCTIONDELATEMPRATURE(b/b:1,4d1,8)

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

53

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

54

A3:PERFORATION

SOMMAIRE
1) MTHODESDEPERFORATION
- principalesmthodes
- choixdelamthode
2) SCURIT
3) AUTRESRECOMMANDATIONS

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

55

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

56

A3:PERFORATION

1) MTHODESDEPERFORATION(1/2)
A)

PRINCIPALESMTHODES

AVANTQUIPEMENT(entrou"nu"):
. canons:
descendusaucblelectrique
degrosdiamtre
directionsdetirmultiples
. tirensurpression
APRSQUIPEMENT(autraversdutubing)
. canonsousupports:
descendusaucblelectrique
depetitdiamtre
uneseuledirectiondetir
. tirendpression
AVECTCP(tubingconveyedperforator):
. descendu:
auboutdutubing
avecl'quipementdfinitif(ounon)
. tirendpression(ouensurpression)

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

57

A3:PERFORATION

1) MTHODESDEPERFORATION(2/2)
B)

CHOIXDELAMTHODE

COMPROMISENTRE:
. lescontraintesliesaupuits:
existenceounond'uncolmatage
risqueounondevenuedesable
naturedel'effluent
caractristiquesdugisement
tatdupuits(cuvelage,cimentation)
scurit
. etlesconditions1optimalesdeperforation:
tirendpression
fluidepropredanslepuits
canondegrosdiamtre
chargesperformantes
dgorgement,rapidementaprstir

conditionspasforcmentcompatiblesentreelles

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

58

A3:PERFORATION

2) SCURIT(1/3)

VRIFICATIONSLECTRIQUESPRALABLES:
. miselamasseetliaison quipotentielledetouslesquipementsconcerns
(derrick,casing,tubing,unitetsongnrateur)
. arrtdesoprationsdesoudurelectrique
. arrtdetouslesgnrateursnonindispensables(maintenirceuxdel'appareilet
ceuxdesquartiersd'habitations)
. pasd'installationlectriquebricole(clairage,...)

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

59

A3:PERFORATION

2) SCURIT(2/3)

SCURITDEBASE:
. pasdeperforation:
encasd'orage
de nuit sauf si rservoir connu et sous rserve d'une analyse spcifique
(clairage,moyensd'vacuation,...)
et,siperforationsensurpressionavantquipement
. fluidedecompltion(vrifierleniveaudufluidedanslepuitsavantletir)
. BOPdeforage
. pompehautepressionbranchesurlepuitsetprtepomper
. (possibilitd'utiliseren"shootingnipple")
. aprschaquetiretpendantlaremonteducanon,surveillerlastabilitdupuits
. remonter lentement (25 40 m/min) pour ne pas pistonner et remplir pour
compenserlevolumecble
ou,siperforationsendpressionaprsquipement
. ttedeproductioncomplteparunsashautepression:
testenpression
delongueurcompatibleavecl'quipementutilis
munid'unpressetoupe,d'unBOPsurcble,d'uneprisedepressionetd'un
manomtre
. puitspleindefluide(fluideininflammableauniveaudelattedeproduction)
saufcasparticulier
. aprschaquetiretpendantlaremonteducanonsurveillerlapressiondupuits

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

60

A3:PERFORATION

2) SCURIT(3/3)

PRCAUTIONS SUPPLMENTAIRES A L'ARMEMENT, EN DBUT DE


DESCENTEETENFINDEREMONTE(jusqu'aumoins30100m/sol):
. selonletypedeperforateur(niveaud'nergiencessairepourlamisefeu),pas
d'missionradio,couperlesradiobalises(prvenirlessupply,leshlicos,la
base)
. pasderemiseenroutedegnrateurs
. loignerlepersonnelnonindispensable
. interdirelestationnementdanslalignedetir
. miseenoeuvredeschargesexclusivementdelaresponsabilitdel'ingnieurde
lasocitdeservices
. safetyswitchenposition"OFF"etclenleve
. redoublerdeprudencelaremonteencasdemisfire
. vrifierlecanonsasortie:
tat
toutesleschargesparties

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

61

A3:PERFORATION

3) AUTRESRECOMMANDATIONS

SIPERFORATIONSENSURPRESSIONAVANTQUIPEMENT:
. importancedelanaturedufluidedanslepuits(fluidepropreetsanssolide)
. vitesse de descente non limite sauf au droit "d'anomalies" (anneau de
cimentationtage,ttedeliner,...)
. viterdedescendreaufonddutrou
. siplusieursruns,perforerdebasenhaut
SIPERFORATIONSENDPRESSIONAPRSQUIPEMENT
. tenircomptedelapressionetdelatempraturepourlechoixdeschargesetdu
cordondtonnant
. faireuncalibrageetuntopsdimentaupralable
. calculerlenombredebarresdechargespourpouvoirdescendreetremonter
sansproblme
. communiquerleprofildupuitsl'oprateurdelasocitdeservice
. descendreetremonterlentementsurtoutaudroitdesrestrictions(connatreavec
prcisionlesdiamtresetprofondeurscorrespondants)
. siplusieursruns,perforer:
debasenhaut(sansdgorgemententrechaquetir)
oud'abordlazonedontonveutfavoriserledcolomatage(soit,selonlecas,
lamoinspermableoulapluspermable)avecdgorgementintermdiaire
. nepasremonterjusteaprstir,maisattendrepourlachutedesdbris

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

62

A4:MISEENUVREDESPACKERS

SOMMAIRE
1) RECOMMANDATIONSGNRALES
2) etSIPACKERAPOSEMCANIQUE
3) etSIPOSEAUCBLE
4) etSIPOSEAUXTIGES
5) etSIPACKERHYDRAULIQUE

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

63

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

64

A4:MISEENUVREDESPACKERS

1) RECOMMANDATIONSGNRALES

. scrapageetcirculationpralableaprs:
lacimentationinitiale
touteoprationdecimentation(restauration,...)oudeperforationaudessus
delacoted'ancrage
. avantdescente,vrificationvisuelledel'tatdesgarnitures
. prvoiruneextensionsouspackerpourmillingouretrievingtool
. choixdelacoted'ancrage(CBLVDLetposeaucble):
posefaceunezonebiencimente
poseentredeuxjointsdecasing
cotesabottubing/toitrservoir(aumoins15maudessus)
. S'ilyaunliner,attentionaupassagedelattedeliner(centrage,descentelente)

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

65

A4:MISEENUVREDESPACKERS

2) etSIPACKERAPOSEMCANIQUE

. vrificationdubonfonctionnementdesslips
3)etSIPOSEAUCBLE

. passejunkcatcher+gaugering
vitessedescentelente(50m/min)
sipanierplein:nouvelledescente
. prcautions en dbut de descente : mmes prcautions que pour perforation
quandlepackerest"ensurface":missionradio,soudure,...
. descentelentedupacker
4) etSIPOSEAUXTIGES

. testannulaireettesttraction/compressionavantderemonterletraindepose
5) etSIPACKERHYDRAULIQUE

. visacierpourtransportettest
. vrifiervisavantdescente(nature,nombre)
. vrifiervisouanneaudedsancrage:
enfonctiondesconditionsfuturesattendues
fairefigurerlavaleurdecisaillementsurlerapportdecompltion
. descentelentesanscoup
. prvoir:
1packerdesecours
1millingouretrievingtool

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

66

A5:MISEENUVREDUTUBING

SOMMAIRE
1) SCURITPENDANTLADESCENTEDEL'QUIPEMENT
2) PRCAUTIONSPRLIMINAIRES
3) GERBAGEDUTUBING
4) GRAISSAGEDUTUBING
5) VISSAGEDUTUBING
6) "TEST"DESJOINTSDETUBING
- parcontrleduvissage
- testparl'intrieuretpartronons
- testparl'extrieurl'eau
- testparl'intrieuraugaz
7) CONDITIONSDETEST(testparl'intrieuraveclefluidedecompltion)
8) VISSAGEDESACCESSOIRES

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

67

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

68

A5:MISEENUVREDUTUBING

1) SCURITPENDANTLADESCENTEDEL'QUIPEMENT

BARRIRESDESCURITpendantlaDESCENTE:
. fluidedecompltiondanslepuits(cttubingetctannulaire)
. BOPpourl'annulaire+vanneprtetrevisse(type"grayvalve"...)pourle
tubing
SURVEILLANCE PERMANENTE du NIVEAU dans le BAC DE
CONTRLE:
. vrifierquelevolumederetourestgalauvolumed'acierdescendu
LIMITATIONdelaVITESSEDEMANOEUVRE

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

69

A5:MISEENUVREDUTUBING

2) PRCAUTIONSPRLIMINAIRES

. enleverlewearbushing
. vrifierquelesvispointeauxsontbienrtractesetquelespressetoupesont
bienserrs
. mettreenplaceunessuietigepourviterleschutesd'objetssurlepacker

3) GERBAGEDUTUBING

. protecteurmleenplace
. calibragedutubingsurleplaninclin:
1calibrepardiamtrenominaldetubingetparmassenominale
1seulcalibresorti
. ventuellement,lavagel'eau
. utilisationd'unettedelevageoud'unlvateurcollier
. utiliseruncollierBAASHROSS(encasdedmanchonnage)

4) GRAISSAGEDUTUBING

. nettoyagepralable(schagel'air)
. mmegraissequecelleutiliseenusinepourlemanchon
. surfiletmledeprfrence(impratifsimiseenplacegravillonage)
. couchefine

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

70

A5:MISEENUVREDUTUBING

5) VISSAGEDUTUBING

. positionnerlemanchon leplusprspossibledescales;demmepourlacl
parrapportaumanchon
. vrifierl'absencedesouilluresurporteetfiletage
. engagementavecunstabbingguide
. bonalignementdes2tubesavantvissage
. premierstourslamain
. puisclhydrauliqueavecbackup:
cl(peignes)adaptaudiamtredutubing
couplefonctionducoefficientdefrictiondelagraisse
blocageenvitesselentesanscoup
contrleducouplepartensiomtre:
. tensiomtreadaptaubrasdelacl
. talonnagefrquent(retourzroaurelchementducouple)
. sipasdebackup:clbienl'horizontale,anglede90aveclecblede
retenue
. attention aux joints spciaux : se conformer aux recommandations du
constructeur
. contrleduvissage:
autensiomtre
parenregistrementducoupleenfonction:
. dutemps
. dunombredetours

NOTA:deprfrence,enfindedescente,recalibrerl'ensembledutubing

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

71

A5:MISEENUVREDUTUBING

6) "TEST"DESJOINTSDETUBING
A)

PARCONTROLEDUVISSAGE:cf.prcdemment

. JAM*(jointanalysedmakeup);TORQUETURN**
B)

TESTPARL'INTRIEUR

. surplugoustandingvalveousigebille
. ventuellementencoursdedescente(tousles5001000m)
. deprfrencepourchaquetronon(souspackerinfrieur,entredeuxpackers,
audessusdupackersuprieur)
. obligatoirementenfindedescente,deprfrenceavant:
ancragepackerhydraulique
dmontageBOP
. faireunecirculationinverseaprsletestsidpotderouilledansletubing(dans
lamesuredupossible)
C)

TESTPARL'EXTERIEURAL'EAU:

. GATORHAWK*
D)

TESTPARL'INTERIEURAUGAZ:

. HOLD*(heliumoperatedleakdetector),STRINGLEAKDETECTOR***:
testjointparjoint
l'hliumoul'azote
dtectionfuitetrssensible(chromatographe)
MAISPROBLEME:durencessairepourqu'untestsoitvalable?

dnomination WEATHERFORD ** dnomination BAKER *** dnomination


NOWSCO
*

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

72

A5:MISEENUVREDUTUBING

7) CONDITIONSDETEST(testparl'intrieuraveclefluidedecompltion)

PRESSIONDETEST:
pression maxi laquelle l'installation pourra tre soumise, c'estdire le
minimum entre la pression de service de la tte de puits et la pression
d'clatementdutubinglaquelleonaappliqulecoefficientdescuritretenu
lorsdel'tude
CRITRE:
pressionstablependantenviron15min(30min)
NOTA:faireunenregistrementdetouslestests

8) VISSAGEDESACCESSOIRES

. maximumdeprmontageenatelier(toutefoisattentionaux"monstres")
. attentionlapositiondesclsdevissage(oudescbles,lingues,...lorsdes
manutentions)
. attentionnepassurvisserlesfiletagesintermdiaires(souventfragiles)quiont
serviaumontageenusine
. utilisationd'uncollierdetypeBAASHROSSsidmanchonnageousi"corps
lisse"

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

73

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

74

A6:AJUSTEMENTDUTUBING

SOMMAIRE
1) PROCDURE
2) EXEMPLE

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

75

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

76

A6:AJUSTEMENTDUTUBING
(casd'unquipementcomprenantunpackerpermanent
pospralablementladescentedutubing)

1) PROCDURE

. amener le tubing la valeur de compression (ou de tension) prvue par le


programme
. cettevaleurfaireunrepre"A"surletubingauniveaudelatablederotation
. mesurerl'excdentdetubingparrapportaupointdevissageprvudansl'olive
L'excdentestconstitude:
a = distanceentrelehautdumanchonprisdansl'lvateuretlerepreA.
b = distanceentrelerepreAetlesvispointeauxdelabridesuprieuredela
ttedutubing
c = distanceentrelesvispointeauxdelabridesuprieuredelattedetubing
etlabasedel'olive
diminude:
d = hauteurd'unmanchonenlever
letotal"a+b+cd"donnelalongueur"E"detubingliminer
. dfinir les tubings enlever ainsi que les tubings ou les pupjoints de
remplacement

NOTA:nepashsiterfaireunSCHMA

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

77

A6:AJUSTEMENTDUTUBING
(casd'unquipementcomprenantunpackerpermanent
pospralablementladescentedutubing)

2) EXEMPLE

E=(a+b+c)(d)

F = (Ln+d)(a+b+c)
= LnE

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

78

A7:POSEDEL'OLIVE

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

79

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

80

A7:POSEDEL'OLIVE

. tubedemanuvrevisslamain+tflon
. poseoliveavecvannesannulairesdelatubingheadspoolouvertes
. sincessaireappliquer500psisurolive(sousHYDRILL)pourassise
. vrifierlapositiondel'oliveavantserragedesvispointeaux
. testdel'annulaireenpression(unepressionmodre:70bar1000psi):
vrificationdel'tanchitdupacker
etnon,testlapressiondeserviceducuvelage

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

81

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

82

A8:SIUTILISATIOND'UNPACKERHYDRAULIQUE
descendudirectementavecletubing

SOMMAIRE
1) TESTPARTIEL
2) EFFETSDEL'ANCRAGEHYDRAULIQUEDUPACKER

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

83

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

84

A8:SIUTILISATIOND'UNPACKERHYDRAULIQUE
descendudirectementavecletubing

1) TESTPARTIEL

. avantancragedupacker,testerlapartiedutubingsituentrelasurfaceetun
sigesitujusteaudessusdupacker

2) EFFETSDEL'ANCRAGEHYDRAULIQUEDUPACKER
A)

ALLONGEMENT

. effetpistonMOINSeffetballooning
effetrsultant=0,4effetpiston
B)

CONSQUENCES

. tubingentensionsipackerancrolivepose
. slackoffplusimportantprvoir
. effetpouvant tre utilis pourlibrer un "joint coulissant" quip de vis de
cisaillement

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

85

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

86

A9:MISEENPLACEDEL'ARBREDENOL

SOMMAIRE
1) RECOMMANDATIONS DE SCURIT POUR LE REMPLACEMENT
DESBOPPARL'ARBREDENOL
2) PROCDUREGNRALE
3) MONTAGEETTESTDEL'ADAPTEUR
4) MONTAGEETTESTDEL'ARBREDENOL
5) VRIFICATIONETENTRETIENDELATTEDEPUITS

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

87

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

88

A9:MISEENPLACEDEL'ARBREDENOL

1) RECOMMANDATIONSDESCURITpourleremplacementdesBOPpar
L'ARBREDENOL

. effectuer, si possible, avantla mise enplace des fluides d'annulaire etde


dgorgement
. s'assurerdelaparfaitestabilitdesfluides
. aumoinsdeuxbarriresdescurit(voiretrois):
barrirehydrostatique:
. ducttubingetductannulaire:fluidedecompltion
barrire(s)mcanique(s):
. ducttubing:BPV,SCSSV,plug
. ductannulaire:olive,packer
. leplusrapidementpossible
. aprsmontage:tests

2) PROCDUREGNRALE

. miseenplacedesscurits
. dmontagedesBOP
. montagedel'adapteur
. montagedel'arbredeNol
. testshydrauliques

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

89

A9:MISEENPLACEDEL'ARBREDENOL

3) MONTAGEETTESTDEL'ADAPTEUR

. Nettoyer:
l'extensiondel'olive
lagorgedujointtore
. Remplirlevolumesurolive
d'huilehydraulique
. Mettreenplacel'adapteur:
attentionl'orientation
(sortieCL,bridesuprieure)
sortieCL(controlline)
packing
. Testshydrauliques:
connexion,extension
controlline

4) MONTAGEETTESTSDEL'ARBREDENOL

. attentionl'orientationdelasortielatrale
. testd'tanchitdel'ensemblepuisvanneparvannepardessoussurTWCVou
plugWL
. contrle du fonctionnement de l'oprateur de la vanne automatique (avec
pression)

NOTA:testlapressiondeservice

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

90

A9:MISEENPLACEDEL'ARBREDENOL

5) VRIFICATIONETENTRETIENDELATTEDEPUITS

. contrle des pressions des annulaires et de la controlline (attention au


dgorgement)
. graissagergulierdesvannes(vannesarbredeNoletvannesannulaires)
. testsrguliersdel'tanchitauniveaudel'olive:
injectiondeplasticpacking
resserragedesvispointeaux
. viterdepurgerl'annulaire
. nepasmanuvrerlavannematresseinfrieure
. pourchangementdevannesurl'arbredeNol,aumoins2(voire3)barrires:
plugWL
BPVouVRplug
colonnefluide

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

91

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

92

A10:MISEENPLACEDESFLUIDESD'ANNULAIRE
ETDEDGORGEMENT

SOMMAIRE
1) PROCDUREDEBASE
2) VARIANTE
3) FLUIDED'ANNULAIRE:POINTSIMPORTANTS

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

93

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

94

A10:MISEENPLACEDESFLUIDESD'ANNULAIRE
ETDEDGORGEMENT

1) PROCDUREdeBASE

. ouverturedelachemisedecirculation
. pompageendirectouinversede:
1volumeannulairedefluidedepacker
1volumetubingdefluidelger(fluidededgorgement):
. attention,ilpeuttrencessairededuserauretour
. possibilitdemettreunplugouunestandingvalvesouslachemisede
circulation
. fermeturedelachemisedecirculation
. testtubing(ouannulaire)

2) VARIANTES

DANSLECASD'UNPACKERHYDRAULIQUE
. lepackerpeuttreancraprsmontagedelatted'ruptionetcirculationdes
fluides
pasd'ouverturedeSSD
maisprcontraintedetractionsurlepacker
UTILISATION D'UNE UNIT DE TRAVAIL PAR TUBING
CONCENTRIQUE(coiledtubing,...)
. conditionquelefluided'annulairesoitdjenplace

NOTA:lefluided'annulaireestaussiappelfluidedepacker

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

95

A10:MISEENPLACEDESFLUIDESD'ANNULAIRE
ETDEDGORGEMENT

3) FLUIDESD'ANNULAIRE:POINTSIMPORTANTS

. fluidepropre"sanssolides"
. inhibiteurdecorrosion+antioxygne+bactricide
. densit:
sicontrledelapressiondelacouche:saumures,mais:
. problmesdecorrosion
. surpressionsifuiteentteetP.ttetubingleve(effluentgaz)
. risquededensittroplevelorsencasdereprisedepuitsultrieure
d'oaussi:gasoil,eaudouce

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

96

A11:MISEENUVREDESSCSSV

SOMMAIRE
1) TESTSURBASE
- SCSSV"wirelineretrievable"
- SCSSV"tubingretrievable"
2) PROCDURED'ASSEMBLAGEETDEDESCENTE
SCSSV"wirelineretrievable"
SCSSV"tubingretrievable"
3) PROCDUREDETEST
testaveclapressiondupuits(ousurplug)
droulementsitestaveclapressiondupuits
critresdevalidit
priodicit

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

97

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

98

A11:MISEENUVREDESSCSSV

1) TESTSSURBASE
A)

SCSSV"WIRELINERETRIEVABLE"

. calibrage
. essaidefonctionnement
. miseenplacedansNipple+PupJoints+Plugs
. testcontrolline(5000psi)
. testtanchitpardessous(Pmaxiattendue)
. essaid'galisation(selontype)
B)

SCSSV"TUBINGRETRIEVABLE"

. calibrage
. essaidefonctionnement
. assemblagesurPupJoints+Plugs
. testcontrolline
. testtanchitducorps
. testtanchitpardessous

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

99

A11:MISEENUVREDESSCSSV

2) PROCDURED'ASSEMBLAGEETDEDESCENTE
A)

SCSSV"WIRELINERETRIEVABLE"

. assemblagenipple+sparationsleeve
. incorporationlacotedsire:
environ30msousmudlineousol
attention,pasderductionimmdiatementsouslenipple(pupjointoutubing
pourrecevoirlecorpsdelavanne)
. flushagevolumecontrolline
. connexionCL+test
. descenteavecCLenpression
. (sur)calibragedestubingssitusaudessusdusigedelaSCSSVenfonction
desODdelavanneetdel'outilWLdepose
(ex:drift3"1/210,2#<2.81<max."outil"WL2.81)
. miseenplacedecolliersetdeprotecteurssurlacontrolline
. siajustagegarniture:fairetoppackersanscontrollinepuisremonterjusqu'au
nipple
et,AVANTDEPOSEBOP,
. connexionCLsuroliveettest
. descenteoliveavecextensionCLjusqu'auplancher
. remontesparationsleeve,flushageCL
. descenteSCSSVetcontrleancrage
B)

siSCSSV"TUBINGRETRIEVABLE"

ATTENTION:
. nicales,niclssurcorpsdevanne
. nepasvisseroudvisserliaisonscorpsdevanne

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

100

A11:MISEENUVREDESSCSSV

3) PROCDUREDETEST(1/2)
A) TEST
AVECLAPRESSIONDUPUITS
ou

SURPLUG(sipasdepressionentte:puitssousfluidedecompltion,...):
. celasupposequel'onpuissefaireuneoprationWLtraverslaSCSSV
. procdurecorrespondante:
fermetureenttedepuits
plugdansnipplesousSCSSV
miseenpressiontubingPtest+100psi
fermetureSCSSV
purgeentte100psi
observation
ouvertureSCSSV(cfcidessous)
rcuprationduplug
B) DROULEMENT(sitestaveclapressiondupuits)

. fermetureenttedepuits(etattentepourgazageduhautdutubingsiP.tte<
P.bulle)
. fermetureSCSSV
. purge en tte pour avoir P.atmosphrique ou P test sur la SCSSV, puis
refermeture
. observation(30min)
. si"SCSSVgalise":ouvertureSCSSV,observation
. sinon,galisationpressionsuretsousSCSSVpuisidem:
Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

101

ouvertureSCSSV,...

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

102

A11:MISEENUVREDESSCSSV

3) PROCDUREDETEST(2/2)
C) CRITREDEVALIDIT(d'aprslanormeAPIRP14B)

. dbitdefuitetolr(puitsl'atmosphre):
liquide:400cc/min(241/h)
gaz:15stcuft/min(25,5m3/h)
pour les liquides : mesure directe du volume de fuite (si tte de puits la
pressionatmosphrique)
pourlesgaz:valuationdudbitparanalysedelaremontedepression
D) PRIODICITDETEST

. chaqueinterventionsurlavanne
. tousles6mois(1anpourlespuitsferms)
. enOPPS:
avantdecommencerl'OPPS
avantchaquedbutdephaseetchaqueoprationspciale
ouselonunrythmergulier(sioprationlongue)

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

103

A12:DGORGEMENTDUPUITS

SOMMAIRE
1) PRCAUTION
2) DGORGEMENT
"dfinition"
procdure
silepuitsnedmarrepas

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

104

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

105

A12:DGORGEMENTDUPUITS

1) PRCAUTION

- APRS:
. retraitventueldesbouchonsmcaniquesdefond
. miseenplaced'uneSCSSV
. essaidefonctionnementetd'tanchitdelaSCSSV
- ATTENTION,pendanttoutledgorgement:
. touslesannulairesouvertsetsoussurveillance
. idempourlestestsports
. surveilleraussilapressiondanslalignedecommandedelaSCSSV

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

106

A12:DGORGEMENTDUPUITS

2) DGORGEMENT
A) "DFINITION"

. miseenproductionpourliminer:
fluidedecompltion,acideus,
dbrissolides,filtratboue
. ilestfiniquandlepuitsproduitunfluide"propre"avecunBSWstabilis
B) PROCDURE

. (surgrosseduse)
. saufsicontrledessables:ouvertureprogressive
. effluentliminsurbrleur
C) SILEPUITSNEDMARREPAS

. (circulationfluidelger)
. (pistonnage)
. (kickoffazoteparSSD)
. misesousazoteaveccoiledtubing
. rocking

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

107

A13:DMNAGEMENTDEL'APPAREIL

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

108

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

109

A13:DMNAGEMENTDEL'APPAREIL

AUMOINSDEUXNIVEAUXDESCURITouplusselonlecontexte:
. arbredeNol
. ductannulaire:packer,olive
. ducttubing:SCSSVou/etplug,

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

110

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

111

A14:RAPPORTDECOMPLTION

SOMMAIRE
1) FORMEetCONTENU
2) RDACTION

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

112

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

113

A14:RAPPORTDECOMPLTION

1) FORMEETCONTENU:endeuxparties

UNRSUMSUCCINCT:
. ralisationdesobjectifs
. principauxincidentsetfaitsmarquants
. rsultats
- UNRAPPORTDTAILL:
. dtaildesoprationseffectueslorsdechaquephase:
chronologie
paramtresprincipaux:diamtres,cotes,dbits,pressions,...
. tatfinaldupuits:
coupedepuitsdtaille
dfinitiondesquipements*
fluidesenplace
. signalanttouteslesanomalies(envuedesoprationsfutures)

2) RDACTION

- RAPPORT ETABLI AU FUR ET A MESURE DE L'AVANCEMENT DES


TRAVAUX,cela:
. facilitelamiseenformedfinitive
. liminebeaucoupdesourcesd'erreursoud'omissions

fairefigurerlavaleurdecisaillementdesdiffrentsanneauxougoupillesencoreenservice
(packerhydraulique,safetyjoint)
Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

114

Copyright2006ENSPMFormationIndustrieIFPTraining

115

You might also like