LI M U

Nhng quyn thng mi - Franchising - ra i v pht trin trong

hn su thp k qua ti nhiu nc u - M. Cn ti Vit Nam, d manh nha
hnh thnh cch y gn chc nm, nhng hin nay nhng quyn thng mi
vn l phng thc kinh doanh hon ton kh mi m. Vi vic chng ta gia
nhp t chc thng mi th gii th vn ny cng phi c quan tm nhiu
hn, n i hi Nh nc v cc c quan qun l phi a ra c nhng quy
nh, chnh sch cho loi hnh ny pht trin ph hp vi thng l ca quc t
v ph hp vi iu kin pht trin ca Vit Nam. p ng yu cu i hi
php lut Vit Nam c mt s quy nh v vn nhng quyn thng
mi, qua bo co ny em xin i su vo vic tm hiu nhng quy nh ca php
lut Vit Nam v vn nhng quyn thng mi.

NI DUNG
I. Khi nim, c im, bn cht v ngha ca nhng quyn thng mi
1. Khi nim
1.1. Mt s khi nim trn th gii
Khi nim nhng quyn ca Hip hi nhng quyn kinh doanh Quc t
(The International Franchise Association):
Hip hi nhng quyn kinh doanh Quc t (The International Franchise
Association) l hip hi ln nht nc M v th gii nu ra Khi nim
nhng quyn thng mi nh sau:
"Nhng quyn thng mi l mi quan h theo hp ng, gia Bn giao
v Bn nhn quyn, theo Bn giao xut hoc phi duy tr s quan tm lin
tc ti doanh nghip ca Bn nhn trn cc kha cnh nh: b quyt kinh doanh
(know-how), o to nhn vin; Bn nhn hot ng di nhn hiu hng ha,
phng thc, phng php kinh doanh do Bn giao s hu hoc kim sot; v
Bn nhn ang, hoc s tin hnh u t ng k vn vo doanh nghip bng
cc ngun lc ca mnh".
Khi nim nhng quyn thng mi ca Cng ng chung Chu u EC
(nay l lin minh Chu u EU):
EC Khi nim quyn thng mi l mt "tp hp nhng quyn s hu
cng nghip v s hu tr tu lin quan ti nhn hiu hng ha, tn thng mi,
bin hiu ca hng, gii php hu ch, kiu dng, bn quyn tc gi, b quyt,
hoc sng ch s c khai thc bn sn phm, hoc cung cp dch v ti
ngi s dng cui cng". Nhng quyn thng mi c ngha l vic chuyn
nhng quyn kinh doanh c Khi nim trn.
Khi nim nhng quyn thng mi ca Mhic:
Lut s hu cng nghip ca Mhic c hiu lc t 6/1991 quy nh:
"Nhng quyn thng mi tn ti khi vi mt li-xng cp quyn s dng
mt thng hiu nht nh, c s chuyn giao kin thc cng ngh hoc h tr
k thut mt ngi sn xut, ch to, hoc bn sn phm, hoc cung cp dch
2

v ng b vi cc phng php vn hnh (operative methods), cc hot ng

thng mi, hoc hnh chnh c ch thng hiu (brand owner) thit lp,
vi cht lng (quality), danh ting (prestige), hnh nh ca sn phm, hoc dch
v to dng c di thng hiu ."
Khi nim nhng quyn thng mi ca Nga:
Chng 54, B lut dn s Nga Khi nim bn cht php l ca "s
nhng quyn thng mi" nh sau:
"Theo Hp ng nhng quyn thng mi, mt bn (bn c quyn) phi
cp cho bn kia (bn s dng) vi mt khon th lao, theo mt thi hn, hay
khng thi hn, quyn c s dng trong cc hot ng kinh doanh ca bn s
dng mt tp hp cc quyn c quyn ca bn c quyn bao gm, quyn i
vi du hiu, ch dn thng mi, quyn i vi b mt kinh doanh, v cc
quyn c quyn theo hp ng i vi cc i tng khc nh nhn hiu hng
ho , nhn hiu dch v,.."
Tt c cc Khi nim v nhng quyn thng mi trn y u da trn
quan im c th ca cc nh lm lut ti mi nc. Tuy nhin, c th thy rng
cc im chung trong tt c nhng Khi nim ny l vic mt Bn c lp (Bn
nhn) phn phi (marketing) sn phm, hoc dch v di nhn hiu hng ha,
cc i tng khc ca cc quyn s hu tr tu, v h thng kinh doanh ng
b do mt Bn khc (Bn giao) pht trin v s hu; c php lm vic ny,
Bn nhn phi tr nhng ph v chp nhn mt s hn ch do Bn giao quy nh.
1.2. Theo php lut Vit Nam
Theo iu 284 Lut Thng mi 2005
Nhng quyn thng mi l hot ng thng mi, theo bn
nhng quyn cho php v yu cu bn nhn quyn t mnh tin hnh vic mua
bn hng ha, cung ng dch v theo cc iu kin sau y:
1.

Vic mua bn hng ha, cung ng dch v c tin hnh theo cch

thc t chc kinh doanh do bn nhng quyn quy nh v c gn vi nhn

hiu hng ha, tn thng mi, b quyt kinh doanh, khu hiu kinh doanh, biu
tng kinh doanh, qung co ca bn nhng quyn;
3

2.

Bn nhng quyn c quyn kim sot v tr gip cho bn nhn

quyn trong vic iu hnh cng vic kinh doanh.

2. c im
Theo nh nh ngha trn th nhng quyn thng mi c nhng c
im sau:
- Nhng quyn thng mi l mt hot ng thng mi do thng nhn
thc hin, tham gia vo hot ng nhng quyn thng mi gm c bn
nhng quyn thng mi v bn nhn quyn thng mi. Hai bn ny u phi
l cc thng nhn v c t cch php l hon ton c lp vi nhau. Sau khi
nhn quyn thng mi, bn nhn quyn thng mi c t mnh tin hnh
vic mua bn hng ha, cung ng dch v trn c s s cho php ca bn
nhng quyn thng mi khai thc li ch cho chnh mnh.
- Nhng quyn thng mi l mt hot ng thng mi c s chuyn
giao quyn thng mi gn lin vi quyn s hu tr tu l cch thc t
chc kinh doanh nhn hiu hng ha, tn thng mi, b quyt kinh doanh,
khu hiu kinh doanh, biu tng kinh doanh, qung co ca bn nhng
quyn cho bn nhn quyn.
- Bn nhng quyn thng mi v bn nhn quyn thng mi lun tn
ti quyn kim sot v tr gip rt gn b v mt thit. y c coi l mt
c im ni bt ca nhng quyn thng mi so vi cc hot ng thng
mi khc. Nhng quyn thng mi thc cht l vic m rng m hnh kinh
doanh thnh cng trn th trng bng cch chia s quyn kinh doanh thng
mi cho cc thng nhn nhn quyn. Tuy nhin vic m rng m hnh kinh
doanh, bn nhng quyn thng mi lun phi i mt vi nguy c gim uy tn
thng mi nu bn nhn quyn khng thc hin ng cam kt. iu ny i
hi bn nhng quyn phi kim sot v tr gip cho bn nhn quyn, khin bn
nhn quyn phi tun th cht ch m hnh kinh doanh ca bn nhng quyn,
qua bo v c thng hiu ca mnh.
- C s php l lm pht sinh quan h nhng quyn thng mi chnh l
hp ng nhng quyn thng mi, chnh hp ng thng mi th hin vic
4

tha thun gia cc bn v vic xc lp, thay i hoc chm dt quyn v ngha
v trong quan h nhng quyn thng mi. Theo iu 285 Lut Thng mi
2005 th hp ng thng mi phi c lp thnh vn bn hoc bng hnh
thc khc c gi tr php l tng ng.
3. Bn cht
Trong thi gian trc y Vit Nam nhng quyn thng mi c
coi nh l mt dng hot ng chuyn giao cng ngh v chu s iu chnh ca
lut v chuyn giao cng ngh. Tuy nhin v bn cht nhng quyn thng
mi v chuyn giao cng ngh l hai hot ng khc bit. Nhng quyn thng
mi chnh l vic nhng quyn kinh doanh km theo l uy tn, nhn hiu
hng ha, tn thng mi, khu hiu, biu tng kinh doanh cng nh cc kin
thc, b quyt kinh doanh dy truyn thit b cng ngh cho mt thng nhn.
Trn c s thng nhn nhn quyn thng mi pht trin mt c s kinh
doanh mi, mt c s c th bn, sn xut kinh doanh mt loi hng ha nht
nh hoc cung cp cc dch v c cng cht lng, hnh thc, phng thc
phc v nh thng nhn nhng quyn v di thng hiu ca thng nhn
nhng quyn. Hay ni cch khc nhng quyn thng mi l hot ng
thng mi nhm m rng h thng kinh doanh ca bn nhng quyn thng
qua vic chia s quyn kinh doanh trn cng mt thng hiu cho bn nhn
quyn. Ngc li chuyn giao cng ngh thc cht l vic chuyn giao cc kin
thc k thut t ngi c kin thc cho mt ngi khc, trn c s ngi
nhn kin thc khai thc cc gi tr ca cng ngh sn xut ra hng ha sn
phm theo kin ch quan ca mnh ch khng phi theo mt khun mu, quy
nh no t pha bn chuyn giao cng ngh. Xut pht t s khc bit v bn
cht , cho nn khi s dng cc vn bn php lut v chuyn giao cng ngh
iu chnh vic nhng quyn thng mi to ra mt s vn bt cp trong
thc tin, nhn thc c nhng vn bt cp , ng thi p ng c
yu cu ca thc tin cuc sng v tin trnh hi nhp, Lut Thng mi 2005
chnh thc b sung thm mt s hot ng thng mi vo phm vi iu
chnh l nhng quyn thng mi. y l ch nh gp phn hon thin
5

php lut v thng mi ni chung v nhng quyn thng mi ni ring.

Nhng quyn thng mi l hot ng thng mi c lp, c nhng nt c
th so vi chuyn giao cng ngh.
Di gc kinh doanh, n l mt hnh thc tip th v phn phi hng
ha, dch v rt hiu qu, theo , bn nhn quyn c cp quyn kinh doanh
mt loi sn phm hoc dch v ph hp vi cc tiu chun, h thng, phng
thc c bn nhng quyn thit lp vi s tr gip, hun luyn v kim
sot ca bm nhng quyn. i li, bn nhn quyn phi tr ph nhng quyn
v ph bn quyn cho bn nhng quyn.
4. ngha ca hot ng nhng quyn thng mi
4.1. i vi bn nhng quyn
+ M rng c h thng kinh doanh m khng phi u t nhiu v vn
nm trong s iu tit, kim sot ca mnh. Do tnh c th ca nhng quyn
thng mi l bn nhn quyn thng mi lun chu s kim sot ca bn
nhng quyn thng mi.
+ Thu c mt khon li nhun khng nh t vic nhng quyn cho
bn nhn quyn v khi nhng quyn, bn nhn quyn phi tr tin bn quyn
thu thng hiu v tin ph c kinh doanh vi tn v h thng ca bn
nhng quyn. ng thi bn nhn quyn phi mua sn phm, nguyn liu ca
bn nhng quyn nh m bn nhng quyn c th ti a ho thu nhp ca
mnh.
+ Ci thin c h thng phn phi.
+ Thc y vic qung b thng hiu. Khi s dng hnh thc nhng
quyn, bn nhng quyn s to c nhng li th trong vic qung co, qung
b thng hiu ca mnh. M rng kinh doanh v s xut hin khp ni ca
chui ca hng s a hnh nh v sn phm i su vo tm tr khch hng mt
cch d dng hn.Bn cnh , v chi ph qung co s c tri rng cho rt
nhiu ca hng, cho nn, chi ph qung co cho mt n v kinh doanh l rt
nh. iu ny gip bn nhng quyn xy dng c mt ngn sch qung co
ln. y l mt li th cnh tranh m kh c i th cnh tranh no c kh nng
6

vt qua. Hot ng qung co cng hiu qu, hnh nh v sn phm, thng

hiu cng c nng cao, gi tr v hnh ca cng ty cng ln s mang li nhiu
thun li cho bn nhn quyn khi s dng nhn hiu, thng hiu ca bn
nhng quyn. V nh th c bn nhng qun v bn nhn quyn ngy cng
thu c nhiu li nhun t vic p dng hnh thc kinh doanh nhng quyn.
+ Hn ch kh nng cnh tranh ca cc i th.
4.2. i vi bn nhn quyn
+ Tn dng c ngun lc, tit kim c chi ph v thi gian trong vic
xy dng mt m hnh kinh doanh o to i ng qun l hay xy dng mt
thng hiu trn th trng.
+ Gim thiu ri ro: Mc ch ch yu ca nhng quyn chnh l gim
thiu ri ro. Vic m ca hng, c s kinh doanh mi c rt nhiu ri ro v t l
tht bi cao. L do chnh ca t l tht bi cao l do ngi qun l l nhng
ngi mi bc vo ngh, khng c kinh nghim v phi mt nhiu thi gian
cho vic hc hi cc c trng ring ca tng loi hnh kinh doanh. Khi tham
gia vo h thng nhng quyn, bn nhn quyn s c hun luyn, o to v
truyn t cc kinh nghim qun l, b quyt thnh cng ca cc loi hnh kinh
doanh c th m bn nhng quyn tch lu c t nhng ln tri nghim
trn th trng tc l h kinh doanh theo mt m hnh qun l c sn. Bn nhn
quyn khng phi tri qua giai on xy dng v pht trin ban u. Bn
nhng quyn s hng dn bn nhn quyn cc nguyn tc chung.
+ c mua nguyn liu, sn phm vi gi u i: bn nhng quyn
lun c nhng u i c bit v cung cp sn phm, nguyn liu cho bn bn
nhn quyn. Do , bn nhn quyn c mua sn phm hoc nguyn liu vi
khi lng ln theo mt t l khu hao y hp dn. Gi ca cc sn phm,
nguyn liu u vo thp s l mt trong nhng li th cnh tranh ln. Nu trn
th trng c nhng bin ng ln nh vic khan him ngun hng th bn
nhng quyn s u tin phn phi cho bn nhn quyn trc. iu ny gip
cho bn nhn quyn n nh u vo, trnh c nhng tn tht t bin ng th
trng.
7

+ Rt ph hp vi nhng thng nhn c quy m kinh doanh va v nh

v mc cnh tranh ca cc thng nhn ny nu t mnh xy dng cc thng
hiu cho ring mnh th s rt kh khn.
II. Thc tin ca hot ng nhng quyn thng mi trn th gii v Vit
Nam
1. Trn th gii
Nhng quyn thng mi c th gii nhn nhn l khi ngun ti M
nhng thc t hnh thnh trc ti Trung Quc vi hnh thc c 2 3
im bn l cng hnh thc ti mt s a im khc nhau cng kinh doanh.
Nm 1840, cc nh sn xut bia ca c cho php mt vi qun bia quyn bn
sn phm ca h. Nm 1851, ln u tin trn th gii nh sn xut my khu
Singer ca M k cho thc hin hp ng nhng quyn kinh doanh. Singer
k hp ng nhng quyn v tr thnh ngi tin phong trong vic tho thun
hnh thc nhng quyn. Nm 1880 bt u nhng quyn bn sn phm cho
cc i l c quyn trong lnh vc xe hi, du la, gas. Trong thi gian ny,
phm vi hot ng nhng quyn ch l chuyn quyn phn phi v bn sn
phm ca cc nh sn xut. Sau chin tranh th gii th 2, hnh thc ny thc
s pht trin rt mnh m. S bng n dn s sau chin tranh ko theo s
tng vt nhu cu v cc loi sn phm v dch v v lc ny, nhng quyn
tr thnh m hnh kinh doanh thch hp pht trin nhanh chng trong ngnh
cng nghip thc n nhanh v khch sn. Vo thp nin 60-70, nhng quyn
bng n v pht trin mnh M, Anh v mt s nc khc.
Ngy nay, qu trnh ton cu ho trn th gii din ra rt nhanh, mnh
trong tt c cc lnh vc. Hnh thc nhng quyn cng pht huy vai tr ca n
trn ton th gii. Theo cc nghin cu mi nht, c 12 pht li c 1 h thng
nhng quyn mi ra i. M, 90% cng ty kinh doanh theo hnh thc
nhng quyn thng mi tip tc hot ng sau 10 nm trong khi 82% cng ty
c lp phi ng ca v cng ch c 5% cng ty theo hp ng thng hiu
tht bi trong nm u tin so vi 38% cng ty c lp. iu cho thy s
bng n hnh thc ny trn th gii l iu tt yu.
8

Mt s kt qu thc s n tng ca h thng ny mang li trn th gii :

Doanh thu t hot ng kinh doanh nhng quyn trn ton th gii nm 2000
t 1.000 t USD vi khong 320.000 DN t 75 ngnh khc nhau. Nu so snh
vi GDP ca Vit Nam cng nm th h thng ny gp trn 28 ln v cn c du
hiu vt hn na trong nhng nm gn y. Ti M, hot ng nhng quyn
chim trn 40% tng mc bn l, thu ht c trn 8 triu ngi lao ng t l
1/7 tng lao ng M v c hn 550.000 ca hng nhng quyn v c 8 pht
li c mt ca hng nhng quyn mi ra i.
Chu u, tng cng c hn 4.000 h thng nhng quyn thng mi;
vi 167.500 ca hng nhng quyn thng mi, doanh thu t khong 100 t
Euro. To ra hn 1.5 triu vic lm. Anh, nhng quyn thng mi l mt
trong nhng hot ng tng trng nhanh nht ca nn kinh t vi khong
32.000 DN nhng quyn, doanh thu mi nm 8,9 t bng Anh. Khu vc
nhng quyn thng mi cng thu ht mt lng lao ng ln vi khong
317.000 lao ng v chim trn 29% th phn bn l.
IFA cho hay, nhng quyn kinh doanh thng hiu ring khu vc chu
to doanh thu hn 50 t USD mi nm.
Thi Lan s hp ng nhng quyn ang tng rt nhanh, trong c
ti 67% thuc khu vc doanh nghip va v nh, vi s vn ban u cho mi
hp ng 20.000-65.000 USD. B thng mi cng b chng trnh khuyn
khch v qung b thng hiu ni a ra th trng quc t qua nhng quyn
thng mi. c h tr o to trung v ngn hn v cng ngh nhng quyn
thng mi. Bc u: nm 2004 t 25 triu Baht, nm 2005 tng 10% tng
t cc nm tip theo.
Ti Nht Bn, nhng quyn thng mi pht trin mnh t nm 1996,
n nm 2004 c 1.074 h thng nhng quyn thng mi v 220.710 ca
hng nhn quyn thng mi, doanh thu t cng ngh nhng quyn thng
mi l khong 150 t USD, tng trng hng nm 7%.
T nm 1980, nhng quyn thng mi vo Trung Quc. n nm
2004, nc ny c 2.100 h thng nhng quyn (nhiu nht th gii), vi
9

120.000 ca hng nhng quyn trong 60 lnh vc khc nhau. Biu tng
trng hot ng nhng quyn ca Trung Quc dng ng k t khi nc ny
gia nhp WTO. T nm 2000, ti Trung Quc, bnh qun mi nm h thng
nhng quyn tng 38% vt xa mc tng trng 10%/nm ca hng tiu dng,
cc ca hng nhn nhng quyn tng 55%. c bit, h thng nhng quyn
thng mi ca doanh nghip Trung Quc cnh tranh ngang hng vi thng
hiu nhng quyn ni ting ca nc ngoi.
Malaysia, nhn thy li ch ca nhng quyn thng mi t 1992,
Chnh ph thnh lp chng trnh quc gia v chuyn nhng (Franchise
Development Programe - FDP) vi 2 mc tiu: Gia tng s doanh nghip bn /
mua nhng quyn thng mi; Thc y pht trin nhng sn phm / dch v
c th ni a thng qua nhng quyn thng mi.
c, tng ca hng nhng quyn thng mi khong 54.000, ng gp
12% vo GDP v to hng trm ngn vic lm cho ngi lao ng.
2. Ti Vit Nam
Gia thp nin 90, nc ta c mt vi doanh nghip kinh doanh thit
b lc nc do Vit kiu v u t a ra hnh thc nhng quyn thng
mi, nhng th trng lc by gi cha thc s si ng v bn thn thng
hiu ca cc doanh nghip cng cha my ni ting nn khng thnh
cng. Mi n 3 - 4 nm tr li y, hnh thc nhng quyn thng mi mi
rc rch tr li vi cc thng hiu tn tui nh Kinh , Trung Nguyn,
Lotteria, Ph 24... Theo ng Patrick Ho Lock Yin - Ph tng gim c Cng ty
c phn Kinh , n nay Kinh c mng li 150 nh phn phi v trn
30.000 im bn l rng khp trn c nc vi nhiu chng loi sn phm bnh,
ko. Trong , c nhiu ca hng Kinh p dng phng thc nhng
quyn thng mi. Cn i vi Cng ty c ph Trung Nguyn, y l thng
hiu c ph s 1 v cng l doanh nghip Vit Nam u tin p dng m hnh
kinh doanh nhng quyn thng mi. Hin Trung Nguyn c 1.000 qun c
ph Vit Nam, Singapore, Nht Bn, Thi Lan, Trung Quc v ang tip tc
pht trin ti M, c, Australia thng qua phng thc nhng quyn thng
10

mi ny. Theo phn tch ca chng trnh d bo bn l ti TP.HCM, c hi

kinh doanh nhng quyn thng mi Vit Nam rt ln do c cc yu t: kinh
t vn ang trong giai on tng trng tt; cc trung tm mua sm, th, khu
thng mi dch v... cn phn b ri rc, thch hp cc thng hiu mnh
pht trin chui - h thng bn hng; vi th trng tim nng hn 84 triu dn,
h tng dch v ngy cng hon thin v tm l kinh doanh thch lm ch ca
ngi Vit Nam trong iu kin vn v kinh nghim u c gii hn th kinh
doanh nhng quyn l phng php thch hp nht. Tm li n nay, Vit
Nam c mt s h thng nhng quyn rt thnh cng v mt s ang trn
pht tin nhng nhn chung l cn rt khim tn. Nhng h thng nhng quyn
thng mi nc ngoi vo Vit Nam, theo thng k cha y , hin c
khong gn 100 thng hiu: Tr Dilmah, tp on bn l Bourbon Group (
BigC), KFC, Jollibee, Qualitea, khch sn Sofitel, Hilton, Sharaton, Metro Cash
& Carry, Bourbon, Parkson (Malaysia), v.v Trong thi gian ti y khi Vit
Nam gia nhp WTO, s c nhiu nhn t lm pht trin th trng nhng
quyn thng mi hn na, c bit khi Vit Nam li c nh gi l th
trng bn l c tim nng cao.
III. Nhng quy nh php lut v nhng quyn thng mi
to c s php l cho hot ng nhng quyn thng mi, nh nc
ta ban hnh nhiu vn bn iu chnh quan h nhng quyn thng mi.
Quan h nhng quyn thng mi rt phc tp, ph thuc vo i tng
quyn thng mi c chuyn giao n mc nh th no m mi hp ng
nhng quyn thng mi c th c nhng c trng ring v t ra nhng yu
cu ring cho vic p dng php lut. V vy php lut iu chnh hot ng
nhng quyn thng mi cng rt a dng v phong ph. C th tm thy
nhng quy phm php lut iu chnh quan h nhng quyn thng mi trong
nhiu vn bn nh ti:
+ B lut dn s 2005

11

+ Lut thng mi 2005 v cc vn bn hng dn thi hnh l Ngh nh

35/2006/N_CP, Thng t B Thng mi (nay l B Cng thng) s
09/2006/TT_BTM ngy 25-05-2006
+ Lut s hu tr tu 2005
+ Lut chuyn giao cng ngh 2006
+ Lut cnh tranh 2004
1. Quy nh ca php lut v nhng quyn thng mi trong Lut thng
mi v cc vn bn hng dn
- Trong Lut Thng mi v cc vn bn hng dn th iu chnh trc
tip hot ng nhng quyn thng mi v vn nhng quyn thng mi
c ghi nhn t iu 284 n iu 291 trong Lut thng mi. Lut Thng
mi mi ch cp nhng vn chung nht v nhng quyn thng mi,
l cc quyn v ngha v ca thng nhn nhng quyn v thng nhn nhn
quyn; nhng quyn li cho bn th 3; ng k nhng quyn thng mi.
Khi thc hin hot ng nhng quyn thng mi th ti iu 286 v
iu 287 c quy nh v quyn v ngha v ca thng nhn nhng quyn nh
sau:
*Tr trng hp c tha thun khc, thng nhn nhng quyn c cc
quyn sau y:
1. Nhn tin nhng quyn;
2. T chc qung co cho h thng nhng quyn thng mi v mng
li nhng quyn thng mi;
3. Kim tra nh k hoc t xut hot ng ca bn nhn quyn nhm
bo m s thng nht ca h thng nhng quyn thng mi v s n nh v
cht lng hng ho, dch v. (iu 286)
*Tr trng hp c tha thun khc, thng nhn nhng quyn c cc
ngha v sau y:
1. Cung cp ti liu hng dn v h thng nhng quyn thng mi
cho bn nhn quyn;

12

2. o to ban u v cung cp tr gip k thut thng xuyn cho

thng nhn nhn quyn iu hnh hot ng theo ng h thng nhng
quyn thng mi
3. Thit k v sp xp a im bn hng, cung ng dch v bng chi ph
ca thng nhn nhn quyn
4. Bo m quyn s hu tr tu i vi i tng c ghi trong hp
ng nhng quyn;
5. i x bnh ng vi cc thng nhn nhn quyn trong h thng
nhng quyn thng mi. (iu 287)
*Quyn v ngha v ca bn nhn quyn c quy nh nh sau:
Tr trng hp c tha thun khc, thng nhn nhn quyn c cc
quyn sau y:
1. Yu cu thng nhn nhng quyn cung cp y tr gip k thut
c lin quan n h thng nhng quyn thng mi;
2. Yu cu thng nhn nhng quyn i x bnh ng vi cc thng
nhn nhn quyn khc trong h thng nhng quyn thng mi. (iu288)
*Tr trng hp c tha thun khc, thng nhn nhn quyn c cc
ngha v sau y:
1. Tr tin nhng quyn v cc khon thanh ton khc theo hp ng
nhng quyn thng mi;
2. u t c s vt cht, ngun ti chnh v nhn lc tip nhn cc
quyn v b quyt kinh doanh m bn nhng quyn chuyn giao;
3. Chp nhn s kim sot, gim st v hng dn ca bn nhng
quyn; tun th cc yu cu v thit k, sp xp a im bn hng, cung ng
dch v ca thng nhn nhng quyn;
4. Gi b mt v b quyt kinh doanh c nhng quyn, k c sau khi
hp ng nhng quyn thng mi kt thc hoc chm dt;
5. Ngng s dng nhn hiu hng ho, tn thng mi, khu hiu kinh
doanh, biu tng kinh doanh v cc quyn s hu tr tu khc (nu c) hoc h

13

thng ca bn nhng quyn khi kt thc hoc chm dt hp ng nhng

quyn thng mi;
6. iu hnh hot ng ph hp vi h thng nhng quyn thng mi;
7. Khng c nhng quyn li trong trng hp khng c s chp
thun ca bn nhng quyn. (iu 289)
Nhng quyn v ngha v trn ch l nhng quyn v ngha v c bn
trong hot ng nhng quyn thng mi, n mi ch dng li bn nhn quyn,
bn nhng quyn v bn th ba nh quy nh ti iu 290 1. Bn nhn quyn
c quyn nhng quyn li cho bn th ba (gi l bn nhn li quyn) nu c
s chp thun ca bn nhng quyn. 2. Bn nhn li quyn c cc quyn v
ngha v ca bn nhn quyn quy nh ti iu 288 v iu 289 ca Lut ny.
Ch n cha cp mt cch chi tit cc vn nh nhng quyn thng mi
trong nc v nhng quyn thng mi nc ngoi, cc iu kin nhng
quyn thng mi i vi cc bn
Ngy 31 thng 3 nm 2006, Chnh ph ban hnh Ngh nh s
35/2006/N-CP quy nh chi tit Lut Thng mi v hot ng nhng quyn
thng mi. Ngh nh ny l vn bn php lut u tin c th ho cc quy nh
v nhng quyn thng mi trong Lut Thng mi nm 2005.
Ngh nh p dng vi thng nhn Vit Nam v thng nhn nc ngoi
tham gia vo hot ng nhng quyn thng mi ti Vit Nam. m bo
thc thi tt cc cam kt quc t ca Vit Nam trong lnh vc phn phi, Ngh
nh cng quy nh i vi doanh nghip c vn u t nc ngoi chuyn hot
ng mua bn hng ho v cc hot ng lin quan trc tip n mua bn hng
ho, ngoi vic tun th Ngh nh, ch c thc hin hot ng nhng quyn
thng mi i vi nhng mt hng m doanh nghip c kinh doanh dch
v phn phi theo cam kt quc t ca Vit Nam.
Ngh nh cng a ra quy nh v iu kin i vi bn nhng quyn
v bn nhn quyn, trong iu kin quan trng nht l h thng kinh doanh
m bn nhng quyn d kin dng nhng quyn phi hot ng Vit
Nam ti thiu l 01 nm.
14

*Thng nhn c php cp quyn thng mi khi p ng cc

iu kin sau y:
1. H thng kinh doanh d nh dng nhng quyn c hot
ng t nht 01 nm.
Trng hp thng nhn Vit Nam l Bn nhn quyn s cp t Bn
nhng quyn nc ngoi, thng nhn Vit Nam phi kinh doanh theo
phng thc nhng quyn thng mi t nht 01 nm Vit Nam trc khi
tin hnh cp li quyn thng mi.
2. ng k hot ng nhng quyn thng mi vi c quan c thm
quyn theo quy nh ti iu 18 ca Ngh nh ny.
3. Hng ho, dch v kinh doanh thuc i tng ca quyn thng mi
khng vi phm quy nh ti iu 7 ca Ngh nh ny (iu 5: iu kin vi
bn nhng quyn)
Thng nhn c php nhn quyn thng mi khi c ng k kinh
doanh ngnh ngh ph hp vi i tng ca quyn thng mi (iu 6: iu
kin vi bn nhn quyn)
Ngoi ra, Ngh nh cng quy nh chi tit v c ch cung cp thng tin,
theo bn d kin nhn quyn s c t nht l 15 ngy, nu cc bn khng c
tho thun khc, xem xt ton b ti liu v hot ng nhng quyn (bao
gm bn sao hp ng mu, bn gii thiu v nhng quyn thng mi) trc
khi k hp ng nhng quyn thng mi:
iu 8. Trch nhim cung cp thng tin ca Bn nhng quyn
1. Bn nhng quyn c trch nhim cung cp bn sao hp ng nhng
quyn thng mi mu v bn gii thiu v nhng quyn thng mi ca mnh
cho bn d kin nhn quyn t nht l 15 ngy lm vic trc khi k kt hp
ng nhng quyn thng mi nu cc bn khng c tha thun khc. Cc ni
dung bt buc ca bn gii thiu v nhng quyn thng mi do B Thng
mi quy nh v cng b.
2. Bn nhng quyn c trch nhim thng bo ngay cho tt c cc Bn
nhn quyn v mi thay i quan trng trong h thng nhng quyn thng
15

mi lm nh hng n hot ng kinh doanh theo phng thc nhng quyn

thng mi ca Bn nhn quyn.
3. Nu quyn thng mi l quyn thng mi chung th ngoi vic cung
cp thng tin theo quy nh ti khon 1 iu ny, Bn nhng quyn th cp cn
phi cung cp cho bn d kin nhn quyn bng vn bn cc ni dung sau y:
a) Thng tin v Bn nhng quyn cp quyn thng mi cho mnh;
b) Ni dung ca hp ng nhng quyn thng mi chung;
c) Cch x l cc hp ng nhng quyn thng mi th cp trong
trng hp chm dt hp ng nhng quyn thng mi chung.
iu 9. Trch nhim cung cp thng tin ca bn d kin nhn quyn
Bn d kin nhn quyn phi cung cp cho Bn nhng quyn cc thng
tin m Bn nhng quyn yu cu mt cch hp l quyt nh vic trao quyn
thng mi cho Bn d kin nhn quyn.
Vi mc ch n gin ho cc th tc hnh chnh nhng vn m bo s
qun l ca Nh nc, Ngh nh a ra c ch ng k hot ng nhng
quyn thng mi ca thng nhn vo S ng k hot ng nhng quyn
thng mi. C quan c thm quyn ng k hot ng nhng quyn thng
mi c trch nhim ng k hot ng nhng quyn thng mi ca thng
nhn vo S ng k hot ng nhng quyn thng mi v thng bo bng
vn bn cho thng nhn v vic ng k (khon 2 iu 17). Bn d kin
nhng quyn, trc khi tin hnh hot ng nhng quyn, ch cn ng k
vi c quan c thm quyn theo mt trnh t th tc n gin, minh bch. Theo
Ngh nh, B Thng mi (nay l B Cng thng) l c quan ng k i vi
cc hot ng nhng quyn t nc ngoi vo Vit Nam, bao gm c hot
ng nhng quyn t Khu ch xut, Khu phi thu quan hoc khu vc hi quan
ring theo quy nh ca php lut Vit Nam vo lnh th Vit Nam v ngc li.
S Thng mi, S Thng mi Du lch l c quan ng k i vi cc hot
ng nhng quyn cn li trong lnh th Vit Nam.
1. B Thng mi thc hin ng k hot ng nhng quyn thng
mi sau y:
16

a) Nhng quyn thng mi t nc ngoi vo Vit Nam, bao gm c hot

ng nhng quyn thng mi t Khu ch xut, Khu phi thu quan hoc cc khu
vc hi quan ring theo quy nh ca php lut Vit Nam vo lnh th Vit Nam;
b) Nhng quyn thng mi t Vit Nam ra nc ngoi, bao gm c
hot ng nhng quyn thng mi t lnh th Vit Nam vo Khu ch xut,
Khu phi thu quan hoc cc khu vc hi quan ring theo quy nh ca php lut
Vit Nam.
2. S Thng mi, S Thng mi Du lch tnh, thnh ph trc thuc
Trung ng ni thng nhn d kin nhng quyn ng k kinh doanh thc
hin ng k i vi hot ng nhng quyn thng mi trong nc tr hot
ng chuyn giao qua ranh gii Khu ch xut, Khu phi thu quan hoc cc khu
vc hi quan ring theo quy nh ca php lut Vit Nam (iu 18)
Bn cnh t iu 24 n iu 26 ca Ngh nh a ra vn vi
phm php lut trong nhng quyn thng mi v thm quyn x l trong
lit k 9 hnh vi vi phm l:
a) Kinh doanh nhng quyn thng mi khi cha iu kin quy nh;
b) Nhng quyn thng mi i vi nhng hng ho, dch v cm kinh
doanh;
c) Vi phm ngha v cung cp thng tin trong hot ng nhng quyn
thng mi quy nh ti Ngh nh ny;
d) Thng tin trong bn gii thiu v nhng quyn thng mi c ni
dung khng trung thc;
) Vi phm quy nh v ng k hot ng nhng quyn thng mi;
e) Vi phm quy nh v thng bo trong hot ng nhng quyn thng mi;
g) Khng np thu theo quy nh ca php lut m cha n mc truy
cu trch nhim hnh s;
h) Khng chp hnh cc yu cu ca c quan nh nc c thm quyn
khi tin hnh kim tra, thanh tra;
i) Vi phm cc quy nh khc ca Ngh nh ny

17

Ngh nh cng quy nh v th tc ng k hot ng nhng quyn

thng mi v c c th ha trong Thng t 09/2006/TT_BTM. Theo
thng nhn d kin nhng quyn thng mi phi lp h s ngh nhng
quyn thng mi bao gm:
a) n ng k hot ng nhng quyn thng mi theo mu
b) Bn gii thiu v nhng quyn thng mi theo mu
c) Bn sao c cng chng Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc
Giy chng nhn u t trong trng hp nhng quyn thng mi t Vit
Nam ra nc ngoi; bn sao Giy chng nhn ng k kinh doanh hoc giy t
c gi tr tng ng ca thng nhn nc ngoi c c quan c thm
quyn ni thng nhn nc ngoi thnh lp xc nhn trong trng hp nhng
quyn thng mi t nc ngoi vo Vit nam;
d) Bn sao c cng chng vn bng bo h quyn s hu cng nghip ti
Vit Nam hoc ti nc ngoi trong trng hp c chuyn giao quyn s dng
cc i tng s hu cng nghip c cp vn bng bo h;
) Giy t chng minh s chp thun v vic cho php nhng quyn li
ca bn nhng quyn ban u trong trng hp thng nhn ng k hot
ng nhng quyn l bn nhng quyn th cp;
Nu cc giy t ni trn c th hin bng ting nc ngoi th phi
c dch ra ting Vit v c cng chng bi c quan cng chng trong nc
hoc phi c c quan i din ngoi giao ca Vit Nam nc ngoi chng
nhn v thc hin vic hp php ha lnh s theo quy nh ca php lut Vit
Nam.
Sau khi lp xong h s ngh ng k nhng quyn thng mi,
thng nhn d kin nhng quyn thng mi phi gi h s n c quan
nh nc c thm quyn v trong thi hn 5 ngy lm vic, k t khi nhn y
h s hp l, c quan nh nc c thm quyn ni trn thc hin ng k
hot ng nhng quyn thng mi vo S ng k hot ng nhng quyn
thng miv thng bo bng vn bn cho thng nhn v vic ng k .
Trong trng hp h s cha y hoc cha hp l, trong thi hn 2 ngy
18

lm vic k t ngy nhn c h s, c quan nh nc c thm quyn phi c

vn bn thng bo bn d kin nhng quyn thng mi b sung hon
chnh h s. Sau khi ht thi hn ni trn m c quan nh nc c thm quyn
t chi vic ng k th phi thng bo bng vn bn cho bn d kin nhng
quyn v nu r l do.
Mt im quan trng trong Ngh nh l quy nh c th v hp ng
nhng quyn thng mi. Theo hp ng phi c lp bng vn bn hoc
hnh thc khc c gi tr tng ng v ni dung ca hp ng c quy nh
ti iu 11
Trong trng hp cc bn la chn p dng lut Vit Nam, hp ng

nhng quyn thng mi c th c cc ni dung ch yu sau y:

1. Ni dung ca quyn thng mi.
2. Quyn, ngha v ca Bn nhng quyn.
3. Quyn, ngha v ca Bn nhn quyn.
4. Gi c, ph nhng quyn nh k v phng thc thanh ton.
5. Thi hn hiu lc ca hp ng.
6. Gia hn, chm dt hp ng v gii quyt tranh chp.
Thi hn ca hp ng do cc bn tha thun,ht thi hn cc bn c th
tha thun gia hn hp ng. ng thi cc bn cng c th tha thun chm
dt hp ng trc thi hn hoc n phng chm dt hp ng nh quy nh
ti iu 16
1. Bn nhn quyn c quyn n phng chm dt hp ng nhng
quyn thng mi trong trng hp Bn nhng quyn vi phm ngha v quy
nh ti iu 287 ca Lut Thng mi.
2. Bn nhng quyn c quyn n phng chm dt hp ng nhng
quyn thng mi trong cc trng hp sau y:
a) Bn nhn quyn khng cn Giy php kinh doanh hoc giy t c gi
tr tng ng m theo quy nh ca php lut Bn nhn quyn phi c tin
hnh cng vic kinh doanh theo phng thc nhng quyn thng mi.

19

b) Bn nhn quyn b gii th hoc b ph sn theo quy nh ca php

lut Vit Nam.
c) Bn nhn quyn vi phm php lut nghim trng c kh nng gy thit
hi ln cho uy tn ca h thng nhng quyn thng mi.
d) Bn nhn quyn khng khc phc nhng vi phm khng c bn trong
hp ng nhng quyn thng mi trong mt thi gian hp l, mc d nhn
c thng bo bng vn bn yu cu khc phc vi phm t Bn nhng
quyn
2. Quy nh php lut v nhng quyn thng mi trong cc vn bn khc
- Trong B lut dn s do tnh cht l mt b lut gc quy nh tt c cc
quan h v ti sn v nhn thn trong i sng kinh t x hi, trong c quan
h nhng quyn thng mi. Bi l, quyn thng mi thc cht l mt loi
ti sn c bit ca thng nhn v vic nhng quyn thng mi thc cht
ch l vic cho thu ti sn c bit ny thi.
- i tng ca nhng quyn thng mi thng cha ng c cc i
tng ca s hu cng nghip c chuyn giao km theo nh tn thng mi,
nhn hiu hng ha, b quyt kinh doanh, khu hiu kinh doanh, biu tng kinh
doanh, qung co ca bn nhng quyn Nu i tng ca hp ng
nhng quyn thng mi c chuyn giao bao gm c chuyn giao quyn s
dng cc i tng s hu cng nghip th phn chuyn giao quyn s dng cc
i tng s hu cng nghip trong hp ng nhng quyn thng mi chu
s iu chnh ca php lut v s hu cng nghip tc s c s iu chnh ca
Lut s hu tr tu v Lut chuyn giao cng ngh.
- Trong hot ng nhng quyn thng mi cc bn thng c tha
thun v cc ni dung nhm duy tr tnh ng nht v thng nht ca h thng
nhng quyn, v vn phn chia th trng, n nh gi bn sn phm
nhng tha thun u c th dn ti vic gy hn ch cnh tranh v iu ny
c th ri vo tm ngm ca php lut v cnh tranh.
3. nh gi chung v cc quy nh php lut

20

Trc khi c Lut Thng mi 2005, hu nh php lut nc ta khng

cp n hnh thc kinh doanh mi m ny, cc doanh nghip kinh doanh di
hnh thc nhng quyn thng mi phi vn dng cc quy nh trong php lut
v dn s, kinh t, s hu tr tu v chuyn giao cng ngh... Do , mc d
hnh thc nhng quyn thng mi xut hin nc ta t nhng nm 1990
th k trc nhng s pht trin cn rt hn ch; a s cng chng cha c c
s nhn thc ng n v hnh thc kinh doanh mi m ny; quyn v ngha v
ca cc bn trong quan h hp ng franchising trong nhiu trng hp khng
c tn trng... Lut Thng mi nm 2005 c ban hnh trong c cc
quy nh v nhng quyn thng mi. Tip n, Ngh nh s 35/2006/N-CP
ngy 31 thng 03 nm 2006 ca Chnh ph quy nh chi tit hot ng nhng
quyn thng mi; Thng t s 09/2006/TT-BTM ngy 25 thng 05 nm 2006
hng dn ng k hot ng nhng quyn thng mi. Cc vn bn php quy
ny xy dng c cc quy nh kh chi tit v y vi vic xc nh cc
vn c bn nh khi nim nhng quyn thng mi, quyn thng mi,
iu kin nhng quyn thng mi, hp ng nhng quyn thng mi, ng
k hot ng nhng quyn thng mi v cc vn ti chnh lin quan n
nhng quyn thng mi. To ra mt hnh lang php l tng i n nh cho
hot ng nhng quyn thng mi.
Tuy nhin y mi ch l nhng quy nh bc u, trong thi gian ti
khi hot ng nhng quyn thng mi din ra nhn nhp hn s ny sinh
nhiu vn hn th cc quy nh php lut phi c b sung, thay i sao cho
thch ng vi iu kin thc t.

21

KT LUN
Thc tin hot ng nhng quyn thng mi ti cc quc gia pht trin
v cc quc gia cng nghip cho php d on rng hot ng nhng quyn
thng mi cng s ng vai tr ngy cng quan trng trong nn kinh t Vit
Nam v l phng thc cc doanh nghip c thng hiu pht trin mng
li kinh doanh mt cch nhanh chng v c hiu qu. Tuy nhin cho hot
ng ny pht trin nhanh chng v hiu qu th phi c mt hnh lang php l
vng chc v n nh cho n. Cc quy nh php lut ca Vit Nam bc u
lm c iu nhng trong thi gian ti cc quy nh ny cn phi c sa
i b sung sao cho ph hp hn vi thc tin.

22

TI LIU THAM KHO

- Gio trnh Lut Thng mi Trng i hc Lut H Ni
- Php lut v hp ng trong thng mi v u t nhng vn php l c
bn ( TS. Nguyn Th Dung ch bin)
- Lut Thng mi 2005
- Ngh nh 35/2006/N_CP
- Thng t 09/2006/TT_BTM
- http://www.judaca.edu.vn
- http://www.nclp.org.vn
- http://www.mof.gov.vn

23

MC LC
LI M U ................................................................................................... 1
NI DUNG ....................................................................................................... 2
I. Khi nim, c im, bn cht v ngha ca nhng quyn thng
mi ................................................................................................................. 2
1. Khi nim ............................................................................................... 2
1.1. Mt s khi nim trn th gii .......................................................... 2
1.2. Theo php lut Vit Nam ................................................................... 3
2. c im ................................................................................................. 4
3. Bn cht.................................................................................................. 5
4. ngha ca hot ng nhng quyn thng mi .............................. 6
4.1. i vi bn nhng quyn................................................................. 6
4.2. i vi bn nhn quyn ..................................................................... 7
II. Thc tin ca hot ng nhng quyn thng mi trn th gii v
Vit Nam ........................................................................................................ 8
1. Trn th gii ........................................................................................... 8
2. Ti Vit Nam ........................................................................................ 10
III. Nhng quy nh php lut v nhng quyn thng mi ................. 11
1. Quy nh ca php lut v nhng quyn thng mi trong Lut
thng mi v cc vn bn hng dn .................................................. 12
2. Quy nh php lut v nhng quyn thng mi trong cc vn bn
khc .......................................................................................................... 20
3. nh gi chung v cc quy nh php lut......................................... 20
KT LUN ..................................................................................................... 22
TI LIU THAM KHO.............................................................................. 23

24