Raporti I Stabilitetit Financiar Per Gjashtemujorin e Pare Te Vitit 2013

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013
Banka e Shqipris
RAPORTI I STABILITETIT
FINANCIAR PR GJASHTMUJORIN
E PAR T VITIT 2013
Banka e Shqipris
Nse prdorni t dhna t ktij publikimi, jeni t lutur t citoni burimin.

Botuar nga: Banka e Shqipris, sheshi Avni Rustemi, nr.24, Tiran
Tel: 355 4 2419301/2/3
Faks: + 355 4 2419409/10/11
E-mail: public@bankofalbania.org
www.bankofalbania.org
Tirazhi: 310 kopje
Shtypur n shtypshkronjn ALBDESIGN
Banka e Shqipris
P r m b a j t j a
Hyrje 7
Sqarime 8
Deklarata e Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013 9
1. Zhvillimet ndrkombtare
1.1 Zhvillimet kryesore n tregjet financiare dhe t lndve t para
17
19
2. Zhvillimet makroekonomike n Shqipri

2.1 Sektori i ekonomis reale
2.2 Tregu i banesave
2.3 Pozicioni financiar dhe ekspozimi ndaj rreziqeve i individve dhe bizneseve
23
23
25
26
3. Tregjet financiare
3.1 Tregu primar i titujve t borxhit
3.2 Tregu sekondar i titujve t borxhit
3.3 Tregu ndrbankar
3.4 Tregu i kmbimeve valutore
40
40
43
43
44
4.
Zhvillimet n sistemet e pagesave
46
5.
Zhvillime t sistemit financiar
50
6. Sektori bankar
6.1 Ecuria e aktiv-pasiveve dhe prbrja e tyre
6.2 Pozicioni i sektorit bankar ndaj jorezidentve
6.3 Teprica e kredis
6.4 Ecuria e depozitave
6.5 Rezultati financiar dhe eficienca e burimeve
6.6 Kapitalizimi i veprimtaris
54
54
55
58
64
66
68
7. Monitorimi i rreziqeve ndaj t cilave ekspozohet sektori bankar

7.1 Rreziqet e tregut
7.2 Rreziku i kreditit
7.3 Rreziku i likuiditetit
7.4. Vlersim i qndrueshmris s sektorit bankar sipas ushtrimit t provs s
rezistencs
71
71
74
79
81
Shtojc 1. Indeksi i fortsis financiare
85
Shtojc 2. Rreziku sistemik n Shqipri
88
Fjalorth 93
Banka e Shqipris

H
Hapsir Informuese 1.
Zhvillimet pr grupet bankare q operojn n Shqipri.
Hapsir informuese 2. Vrojtimi mbi situatn financiare t familjeve dhe bizneseve.
Hapsir informuese 3.
Ndryshime rregullative n sistemin e pagesave.
Sektori financiar jobankar.
Ekspozimi i sektorit bankar ndaj jorezidentve.
Hapsir Informuese 6. Kredia e re.
Depozitat e reja me afat.
E
21
36
48
51
57
62
65
Tabel 1.1.
Disa tregues kryesor makroekonomik pr SHBA-n dhe Eurozonn.
18
Tabel 1.2.
Disa tregues kryesor makroekonomik pr Evropn Lindore Qendrore
dhe Juglindore.
19
Tabel 3. T dhna financiare mbi grupet e huaja bankare t pranishme n Shqipri,

n miliard euro. (Hapsir informuese 1)
22
4. Zhvillimet n sistemin e pagesave
Tabel 4.1.
Ecuria e sistemit AIPS.
Tabel 4.2.
Ecuria e aktivitetit t sistemit AECH.
Tabel 4.3. Treguesi i prqendrimit pr sistemin AECH.
Tabel 4.4. Pesha e pagesave t klientve sipas instrumentit t pagess.
46
47
47
47
5. Zhvillimet n sistemin financiar
Tabel 5.1. Pesha e segmenteve t sistemit financiar ndaj PBB-s n vite

(n prqindje).
Tabel 4.1. Treguesit financiar t aktivitetit t institucioneve financiare jobanka,

vlerat n miliard lek (Hapsir informuese 4)
Tabel 4.2.
Ecuria e disa treguesve t aktivitetit t shoqrive t kursim
kreditit dhe unioneve t tyre, vlerat n miliard lek.

(Hapsir informuese 4)
6. Sektori bankar
Tabel 6.2.1.
Angazhimet e marra nga bankat mma dhe bankat e tjera t grupit.
Tabel 6.5.1. Tregues t prfitueshmris nga veprimtaria kryesore n

prqindje (kumulative).
Tabel 6.6.1. Treguesi i mjaftueshmris s kapitalit, n prqindje.
Tabel 6.6.2. Treguesi i levs financiare, n her.
Tabel 7.3.1. Treguesi i likuiditetit pr grupet e bankave, n prqindje.

Tabel 7.4.1.
Supozimet pr ndrtimin e stress test-it.
Tabel 7.4.2. Rezultatet pr fundin e vitit 2013.
51
51
52
56
66
69
70
80
82
83
83
Shtojca
Tabel 1.1.
Ecuria e nnindekseve dhe indeksit t fortsis financiare pr
sektorin bankar.
87
Banka e Shqipris

P
Grafik 1.1.1.

Ecuria e normave t interesit n tregjet kryesore t paras dhe t

obligacioneve shtetrore 10-vjeare.
Grafik 2.2.1.1. Zhvillimet n tregun e banesave

Grafik 2.3.1. Pozicioni financiar i individve ndaj sistemit financiar, n miliard lek.
Grafik 2.3.1.1. Ecuria e kredis pr individt.
Grafik 2.3.1.2. Cilsia e portofolit t individve.
Grafik 2.3.2.1. Ekspozimi i individve ndaj rrezikut t trthort t kreditit pr shkak t

kursit t kmbimit.
Grafik 2.3.2.2. Cilsia e kredis dhn individve dhe vlerat mesatare t kredimarrjes.
Grafik 2.3.3.1. Ekspozimi i individve ndaj rrezikut t trthort t kredis pr shkak t

norms s interesit.
Grafik 2.3.3.2. Pozicioni financiar i bizneseve.
Grafik 2.3.4.1. Shprndarja e kredis pr bizneset.
Grafik 2.3.4.2. Cilsia e portofolit t bizneseve.
Grafik 2.3.5.1. Ekspozimi i bizneseve ndaj rrezikut t trthort pr shkak t kursit t

kmbimit.
Grafik 2.3.5.2. Cilsia e kredis pr bizneset.
Grafik 2.3.6.1. Ekspozimi i bizneseve ndaj rrezikut t trthort t kredis pr shkak

t norms s interesit.
Grafik 2.1.1. Rezultatet e prgjigjeve t familjeve mbi: aftsin paguese gjat periudhs

referuese dhe pritshmrit e rimarrjes s huas n 6 muajt e ardhshm.
Grafik 2.2.1. Procesi i huamarrjes dhe marrdhnia me bankat.
20
25
27
28
28
29
30
31
32
33
33
34
35
35
37
38
Grafik 3.1.1.

Grafik 3.1.2.

Grafik 3.1.3.
Grafik 3.1.4.

Grafik 3.1.5.
Grafik 3.1.6.
Grafik 3.2.1.
Grafik 3.3.1.
Grafik 3.3.2.
Grafik 3.4.1.
Grafik 3.4.2.
Ecuria e norms mesatare t interesit t borxhit t emetuar n letra me

vler, n prqindje.
Vllimi dhe norma mesatare e ponderuar e kthimit t bonove n tregun
primar.
Ecuria e ankandeve t bonove t thesarit gjat gjysms s par t vitit 2013.
Vllimi dhe norma mesatare e ponderuar e kthimit t obligacioneve n
tregun primar.
Ecuria e ankandeve t obligacioneve gjat gjysms s par t vitit 2013.
Normat mesatare t interesit t borxhit n tregun primar.
Vllimi i tregtimit t bonove n tregun sekondar.
Vllimi dhe normat e interesit n tregun ndrbankar.
Diferenca e normave sipas maturitetit n tregun ndrbankar nga norma baz.
Ecuria e kursit t kmbimit pr tre monedhat kryesore.
Treguesit e kursit nominal efektiv (NEER) dhe t kursit real efektiv (REER).
5. Zhvillimet n sistemin financiar
Grafik 4.1.
Rritja vjetore e aktiveve t shoqrive t sigurimit dhe zrave t tij, n prqindje.
6. Sektori bankar
Grafik 6.1.1.
Grafik 6.1.2.
Grafik 6.2.1.
Grafik 6.2.2.
Grafik 5.1.
Grafik 5.2.
Grafik. 6.3.1.
Grafik. 6.3.2.
Grafik. 6.3.3.

Grafik 6.3.4.
Grafik 6.3.5.

Grafik 6.1.
Grafik 6.2.
Grafik 6.3.
Grafik 6.4.
Kontributi n rritjen vjetore t aktiveve, n pik prqindje.

Financimi me baz vjetore i aktiveve t sektorit bankar, n pik prqindje.
Aktivet me jorezidentt.
Financimi i sektorit bankar.
Ekspozimi i sektorit bankar ndaj jorezidentve.
Prbrja e vendosjeve n institucionet jorezidente.
Norma vjetore e rritjes s kredis sipas afatit t maturimit dhe monedhs.
Struktura e portofolit t kredis pr ekonomin vendase.
Ndryshimi mujor dhe ecuria vjetore e kredis dhn biznesit, e kredis
konsumatore dhn individve dhe e kredis hipotekare dhn individve.
Ecuria e kredis pr subjektet private dhe sektort me kontributin n rritje.
Rritja vjetore e kredis pr biznesin dhe individt sipas qllimit t prdorimit,
n milion lek.
Kredia e re dhe raporti i prdorimit t kredis.
Shprndarja e kredis s re pr biznesin dhe individt sipas qllimit t prdorimit.
Ecuria e kredis s re sipas sektorve t ekonomis, n miliard lek.
Ecuria e normave t interesit pr kredit e reja n lek dhe n valut.
Banka e Shqipris
41
41
41
42
42
43
43
44
44
44
45
52
54
55
56
56
57
57
59
60
60
61
61
62
62
63
63

Grafik 6.4.1.
Grafik 6.4.2.
Grafik 6.4.3.
Grafik 7.1.
Grafik 7.2.
Grafik 6.5.1.
Grafik 6.5.2.
Grafik 6.5.3.
Grafik 6.5.4.
Grafik 6.6.1.
Grafik 6.6.2.
Grafik 6.6.3.
Ecuria e depozitave totale dhe sipas monedhs, n milion lek dhe n prqindje.
Norma vjetore e rritjes s depozitave, n prqindje.
Struktura e depozitave t sektorit bankar sipas maturimit.
Ecuria e depozitave t reja me afat sipas monedhave, n milion njsi monetare.
Normat e interesit pr depozitat e reja me afat, n prqindje.
Struktura e t ardhurave dhe shpenzimeve t sektorit bankar, n miliard lek.
Ecuria dhe prbrja e ROE-s, e linearizuar.
Ecuria e RoE-s dhe RoA-s, n prqindje.
Ecuria e RoE-s dhe RoA-s sipas grupeve t bankave, n prqindje.
Kontributi n rritje t kapitalizimit t sektorit bankar, n pik prqindje.
Ecuria e aktiveve t ponderuara me rrezik.
Aktivet e bankave sipas raportit t mjaftueshmris s kapitalit.
64
64
64
65
65
66
67
67
68
68
69
69
Grafik 7.1.1.1. Pesha e aktiveve dhe detyrimeve n valut ndaj totalit t aktiveve t sektorit

bankar, n prqindje.
Grafik 7.1.1.2 Ecuria e pozicionit t hapur neto n valut ndaj kapitalit rregullator,

n prqindje.
Grafik 7.1.1.3. Ecuria e pozicioneve valutore neto ndaj kapitalit rregullator pr grupet sipas

madhsis s aktivitetit, n prqindje.
Grafik 7.1.1.4. Indeksi i mosprputhjes valutore i modifikuar, n prqindje.
Grafik 7.1.2.1. Gap-et e maturimit sipas periudhave t rimimit, n miliard lek.
Grafik 7.1.2.2. Spread-i i normave t kredive dhe depozitave, n prqindje.
Grafik 7.2.1. Ecuria e aktiveve me rrezik, n lek dhe n prqindje.
Grafik 7.2.2. Ecuria e aktiveve me rrezik ndaj totalit t aktiveve sipas grupeve t

bankave, n prqindje.
Grafik 7.2.3. Ndryshimi absolut tremujor i vllimit t huave me probleme dhe ecuria

e raportit t huave me probleme ndaj totalit t kredis.
Grafik 7.2.4 Ecuria e klasave t portofolit t kredis me probleme, n prqindje.
Grafik 7.2.5. Rreziku i kredis n bilancin bankar pr do bank t sistemit.
Grafik 7.2.6. Raporti i mbulimit me provigjione i huave me probleme, pr do bank t

sistemit.
Grafik 7.2.7. Ecuria e provigjioneve dhe raporti i mbulimit t huave me probleme,

n prqindje.
Grafik 7.2.8. Ecuria e kredis sipas llojit t kolateraleve.
Grafik 7.2.9. Cilsia e portofolit t kredis pr sektort kryesor t ekonomis, n prqindje.
Grafik 7.2.10. Paraqitja grafike e ecuris s treguesve t cilsis pr portofolin e

pambuluar ndaj rrezikut t kursit t kmbimit, n prqindje.
Grafik 7.3.1. Ecuria e raportit depozita ndaj kredi, n prqindje.
Grafik 7.3.2. Aktive likuide ndaj detyrimeve afatshkurtra sipas monedhs, n prqindje.
Grafik 7.3.3. Maturimi mesatar i mbetur i aktiveve dhe detyrimeve, n muaj.
Grafik 7.3.4. Maturimi mesatar i mbetur i kredive dhe depozitave, n muaj.
Grafik 7.4.2. Ecuria aktuale dhe e vlersuar e raportit t kredive me probleme sipas

skenarit baz dhe skenarve t rnduar.
Grafik 7.4.2. Shprndarja e dendurive t vlerave t raportit t kredive me probleme

pr tremujorin e fundit t viteve 2013 dhe 2014, t simuluara me metodn

Monte Carlo sipas skenarit baz dhe skenarve t rnduar.
Shtojc 1
Grafik 1.1.
Grafik 1.2.

Shtojc 2
Grafik 2.1.1.
Grafik 2.1.2.

Grafik 2.2.1.

Grafik 2.2.2.

Grafik 2.2.3.

Ecuria e Indeksit t Fortsis Financiare.

Ecuria e nnindekseve me kontribut negativ n performancn e indeksit t
fortsis financiare.
Indeksi i rrezikut sistemik financiar.
Indeksi i stresit t sistemit financiar pa prfshirjen e nnindeksit t tregut t
shtpive.
Rezultatet e prgjigjeve t bankave mbi probabilitetin e ndodhjes s nj rreziku
t rndsishm sistemik, n periudhn afatshkurtr dhe afatmesme.
Rezultatet e prgjigjeve t bankave mbi ndryshimin e probabilitetit t
ndodhjes s nj rreziku t rndsishm sistemik, n periudhn
afatshkurtr dhe afatmesme.
Rezultatet e prgjigjeve t bankave mbi nivelin e besimit t tyre n sistemin
financiar n vend pr periudhn afatshkurtr dhe afatmesme.
71
72
72
72
73
73
74
75
75
76
76
77
77
78
78
79
80
80
81
81
82
83
85
86
88
89
91
91
92
Banka e Shqipris
Hyrje
Ky sht numri i dhjet i Raportit t Stabilitetit Financiar, nj dokument i

Banks s Shqipris q publikohet dy her n vit. Qllimi i raportit sht
identifikimi dhe vlersimi i rreziqeve me t cilat ndeshet sistemi financiar
dhe infrastruktura e tij, pr ti dhn autoriteteve publike mundsin q
t identifikojn masat prkatse pr korrigjimet e nevojshme. N hyrje t
dokumentit sht vendosur Deklarata e Stabilitetit Financiar, publikimi i s
cils do gjasht muaj sht nj krkes ligjore.
Pr hartimin e raportit, jan shfrytzuar t dhna q disponohen n Bankn
e Shqipris, sht shkmbyer informacion me autoritete t tjera q mbikqyrin
veprimtarin e tregut financiar, si edhe jan shfrytzuar informacione dhe
analiza t institucioneve t vendit dhe t atyre financiare ndrkombtare,
publike dhe private. T dhnat dhe analizat e paraqitura prfshijn kryesisht
zhvillimet gjat gjashtmujorit t par t vitit 2013. Nse nuk prcaktohet
ndryshe n raport, pritjet pr zhvillimet e ardhshme ekonomike dhe financiare
shtrihen, sipas rastit, deri n mesin e vitit 2014.
Qndrueshmria e sistemit financiar sht vlersuar n baz t ecuris
dhe rreziqeve q krijohen nga ndrveprimi i tij me mjedisin e prgjithshm
ekonomik, t brendshm dhe t jashtm, si edhe nga vet veprimtaria e
tij. Pr t vlersuar rreziqet q vijn pr shkak t ndrveprimit me mjedisin
rrethues, jan analizuar prmbledhurazi zhvillimet m t fundit n tregjet
financiare ndrkombtare dhe n ekonomit e zhvilluara e ato t rajonit, si
dhe sht br nj vlersim mbi ndikimin e tyre n sistemin financiar t vendit
dhe sektorin bankar. Ndr treguesit e brendshm, jan vlersuar zhvillimet e
prgjithshme dhe pritshmrit pr rritjen ekonomike, bilancin tregtar, nivelin e
prgjithshm t mimeve, kursin e kmbimit dhe treguesit fiskal. Gjithashtu,
nprmjet nj analize t situats s punznies dhe t ecuris s t ardhurave,
sht vlersuar gjendja financiare e bizneseve dhe e individve dhe ndikimi
mbi aftsin paguese t kredimarrsve t sektorit bankar.
Banka e Shqipris
Sqarime
N fund t muajit qershor 2013, bankat e sektorit bankar shqiptar ndahen

sipas madhsis s aktivitetit t tyre n:
a) banka t Grupit 1 (secila nga 0-2% t totalit t aktiveve t sektorit): Banka
e Bashkuar e Shqipris, Veneto Banka, Banka Ndrkombtare Tregtare,
Banka e Par e Investimeve, Banka e Kreditit t Shqipris;
b) banka t Grupit 2 (secila nga 2-7% t totalit t aktiveve t sektorit):
Banka Procredit, Banka Credit Agricole, Banka Kombtare e Greqis,
Banka Societe Generale - Albania, Banka Alfa Shqipri, Banka Union;
c) banka t Grupit 3 (secila mbi 7% t totalit t aktiveve t sektorit): Banka
Raiffeisen, Banka Kombtare Tregtare, Banka Intesa Sanpaolo Shqipri,
Banka Credins, Banka Tirana.
N fund t muajit qershor 2013, sipas origjins s kapitalit, bankat e
sektorit bankar shqiptar grupoheshin si n vijim:
a) me kapital t huaj1: Banka Raiffeisen (Austri); Banka Intesa Sanpaolo
Shqipri, Veneto Banka (Itali); Banka Alfa-Shqipri, Banka Tirana, Banka
Kombtare e Greqis (Greqi); Banka Kombtare Tregtare (Turqi); Banka
Societe Generale, Banka Credit Agricole (Franc); Banka Procredit
(Gjermani); Banka e Par e Investimeve (Bullgari); Banka Ndrkombtare
Tregtare (Malajzi); Banka e Bashkuar e Shqipris (Arabi Saudite); Banka e
Kreditit t Shqipris (Kuvait);
b) me kapital shqiptar: Banka Credins, Banka Union.
N fund t muajit qershor 2013, shtrirje t rrjetit t degve jasht vendit
evidenton Banka Kombtare Tregtare, n Kosov.
Sipas origjins s kapitalit, kur kapitali i huaj prbn m shum se 50% t madhsis s
kapitalit t paguar t banks.
Banka e Shqipris
Deklarata e Stabilitetit Financiar pr

gjashtmujorin e par t vitit 2013
N mbshtetje t krkess s nenit 69 t ligjit nr. 8269, dat 23.12.1997

Pr Bankn e Shqipris, i ndryshuar, dhe t nenit 8 t ligjit nr. 9962, dat
18.12.2006 Pr bankat n Republikn e Shqipris, i ndryshuar, pr t
informuar Kuvendin e Republiks s Shqipris dhe Kshillin e Ministrave, si
edhe pr t trhequr vmendjen e institucioneve financiare dhe t publikut
mbi gjendjen e sistemit financiar n vend dhe rreziqet potenciale q mund t
krcnojn qndrueshmrin e tij, Banka e Shqipris publikon kt deklarat
periodike. Kjo deklarat sht pjes prbrse e Raportit t Stabilitetit Financiar
pr t njjtn periudh.
Gjat gjashtmujorit t par t vitit 2013, gjendja dhe ecuria e sektorit bankar
dhe e sistemit financiar u paraqit e qndrueshme. Treguesit e kapitalizimit dhe
t likuiditetit t veprimtaris bankare ishin n nivele t knaqshme, ndonse
fitimi i veprimtaris ishte n nivele m t ulta. Vllimi i aktivitetit vijoi t
ngadalsohej n kushtet e rritjes m t ngadalt t depozitave dhe rritjes s
dobt t kreditimit. Cilsia e portofolit t kredis ka vijuar t prkeqsohet
dhe nj pjes e rndsishme e fitimit operativ t sektorit ka shkuar pr krijimin
e fondeve t nevojshme rezerv pr mbrojtjen nga rreziku i kredis. Kuadri
makroekonomik ka qen i qndrueshm, megjith ritmet e ulta t rritjes
ekonomike. Ai sht karakterizuar nga nj luhatshmri e ult n kursin e
kmbimit, presione t dobta inflacioniste megjith lehtsimin e politiks
monetare, dhe rnie e ndjeshme e kostos s huamarrjes s qeveris pavarsisht
rritjes s deficitit buxhetor dhe t borxhit publik. N tregjet financiare, vllimi i
tregtimit dhe numri i transaksioneve kan qen t qndrueshme. Pr sektorin
bankar, rreziku i kreditit prfaqson sfidn m t rndsishme t veprimtaris.
Ndikimi i disa masave me natyr ligjore dhe operative pr administrimin m
t mir t ktij rreziku nga ana e sektorit bankar, pritet t jet m i dukshm
n t ardhmen e afrt. Ekspozimi i sektorit bankar ndaj rreziqeve t tregut dhe
t likuiditetit mbetet i kufizuar.
N vijim paraqitet e prmbledhur analiza e zhvillimeve n mjedisin ekonomik
rrethues, t brendshm dhe t jashtm, si edhe n vet sistemin financiar.
N gjysmn e par t vitit 2013, ekonomia botrore ka vijuar t rritet
por ecuria ekonomike ka treguar diferenca t dukshme midis rajoneve.
N vendet e zhvilluara, zhvillimet ekonomike kan qen m t stabilizuara,
duke shfaqur nj prmirsim relativ n tremujorin e dyt t vitit. Ekonomia e
Shteteve t Bashkuara t Ameriks ka vijuar t rritet e mbshtetur nga politikat
akomoduese monetare, zhvillimet pozitive n tregun e puns dhe prmirsimi
i tregut t pasurive t paluajtshme. Ekonomia e Eurozons shnoi rritje n
tremujorin e dyt t vitit duke zbutur normn vjetore t tkurrjes s ekonomis.
Banka e Shqipris
Politikat monetare mbetn thellsisht lehtsuese duke ndikuar n stabilizimin

e veprimtaris s tregjeve financiare. Megjithat, tensioni n kto tregje sht
rritur pas njoftimit t Rezervs Federale t SHBA-s pr ulje t mundshme
t mass s stimulimit monetar gjat vitit t ardhshm. Si rezultat, ka pasur
rritje t normave t interesit n emetimet m afatgjata t letrave me vler
t borxhit publik dhe privat, duke rritur shqetsimin pr ndikimin e ktyre
zhvillimeve n rritjen ekonomike. Kontributi n rritjen ekonomike botrore i
vendeve n zhvillim vijon t mbetet mbizotrues por ai ka ardhur n rnie.
Vlersohet se n kt ecuri ka ndikuar edhe zbehja e ndikimit t politikave
mbshtetse publike. Vendet e Evrops Qendrore dhe Lindore kan shfaqur
ecuri t ndryshme, ku vendet me sektor eksporti m t zhvilluar kan shfaqur
ecuri m t mir. Kushtet e kreditimit n kt rajon vijojn t mbeten t
shtrnguara edhe pr shkak t uljes s ekspozimit nga bankat e Eurozons.
Vendet e Evrops Juglindore, prgjithsisht kan treguar nj prmirsim
relativ t ecuris ekonomike ndikuar kryesisht nga prmirsimi i bilanceve
t tregtis s jashtme. Megjithat, ato vijojn t shfaqin vshtirsi t rritura
n tregun e puns, rnie t mtejshme t kreditimit nga sektori financiar dhe
ulje t mtejshme t cilsis s saj. N nivel botror, presionet inflacioniste
vijojn t jen t dobta, megjith nj prirje t leht rritse t shfaqur n
vendet e zhvilluara, t reflektuar n rritjen e mimeve t ushqimeve dhe t
lndve djegse. Qndrueshmria e hendekut t prodhimit, nivelet e larta t
papunsis dhe ecuria e mimit t lndve t para e t ushqimeve, pritet t
ruajn nivele t dobta inflacioniste edhe pr t ardhmen e parashikueshme.
N nivel botror, rritja ekonomike pritet t mbetet modeste gjat gjysms s
dyt t vitit 2013 dhe t rigjallrohet disi n vitin e ardhshm. Politikat fiskale
do t vijojn t japin nj kontribut negativ n ecurin e krkess agregate pr
shkak t nevojs pr konsolidim fiskal n mjaft vende. Konsumi privat do t
vijoj t mbetet i ndrydhur, i ndikuar nga kushtet ende t dobta n tregun
e puns, paqndrueshmria n ecurin e pasurive t paluajtshme, si edhe
kushtet e shtrnguara t kreditimit. Kristalizimi i nj prirjeje ngadalsuese n
ecurin e disa ekonomive t mdha n zhvillim, do t ndikoj negativisht n
rritjen e ekonomis botrore. N kto kushte, presionet inflacioniste pritet t
mbeten t dobta.
Ekonomia e vendit ka vijuar t rritet me ritme t ngjashme me periudhn
e mparshme, e mbshtetur kryesisht nga stimuli fiskal dhe krkesa e
huaj. Vlersohet se n tremujorin e par t vitit 2013, ekonomia shqiptare
u rrit mesatarisht me 1.7%. Si edhe n periudhn e mparshme, sektort
e ekonomis q kan dhn kontribut pozitiv n rritjen ekonomike ishin
industria, bujqsia dhe shrbimet. Sektori i ndrtimit ka vijuar kontributin
negativ n rritjen ekonomike, por ai ka qen n nivele m t ulta. Me ndikim
negativ n rritjen ekonomike jan paraqitur edhe sektori i transportit dhe ai i
tregtis. Gjat periudhs, krkesa e jashtme dha nj kontribut pozitiv n rritjen
ekonomike, duke sjell ulje t deficitit t llogaris korrente dhe atij tregtar.
Eksportet kan pasur nj ecuri t mir, ndikuar nga produktet energjetike
dhe ato minerare. Konsumi dhe investimet private vijojn t jen t dobta,
ndrkoh q norma e papunsis mbetet relativisht e qndrueshme. Gjat
periudhs, politika fiskale ka qen dukshm ekspansioniste, si rezultat i rritjes
10
Banka e Shqipris
s shpenzimeve fiskale, prtej nivelit t planifikuar dhe rnies s t ardhurave.

Nivelet m t larta t deficitit buxhetor, jan financuar kryesisht me burime t
brendshme, dhe me nj kosto q ka ardhur n rnie. Kohzgjatja mesatare e
borxhit vijoi t rritet pr shkak t rritjes m t shpejt t vlers s emetimeve
t borxhit me afat maturimi m t gjat se 12 muaj. Gjat periudhs, n
kushtet e presioneve t ulta inflacioniste, Banka e Shqipris ndoqi nj
politik monetare lehtsuese, duke ulur normn e interesit t transaksioneve
t riblerjes me afat maturimi njjavor. Ky qndrim i politiks monetare synon
krijimin e kushteve m t mira pr mbshtetjen e konsumit dhe t investimeve
private, prmes uljes s kostove t financimit n monedhn kombtare. Pr
aktivet jo financiare, gjat periudhs vijoi rnia e njkohshme dhe me ritme
t ngjashme e indeksit t mimit t banesave dhe e atij t qiras. Kjo ecuri
sht shoqruar me rritjen e kostos relative t pagess s kredis pr pasuri t
paluajtshme, megjith prirjen rnse t norms s interesit t kredis pr pasuri
t paluajtshme. T kombinuara, kto informacione sugjerojn pr vijimin, n
mnyr m t qndrueshme, t prirjes rnse t mimit t banesave.
Gjat periudhs, pozicioni financiar dhe ndjeshmria ndaj rreziqeve e
individve dhe bizneseve sht zbutur me ritme t ulta. Pozicioni kreditor i
individve sht thelluar me ritme m t ngadalsuara, n kushtet kur diferenca
mes rritjes s depozitave dhe kredive ka qen m e vogl. Kontributin kryesor
n kt ecuri e ka pasur rritja e kreditimit n monedh kombtare. Cilsia
e kredis pr individt ka ardhur n rnie, pothuaj pr t gjith prbrsit
e saj. Ekspozimi i individve ndaj ndryshimeve t pafavorshme n kursin e
kmbimit ka rn n krahasim me fundin e vitit 2012, por mbetet n nivele
m t larta se nj vit m par. Ekspozimi i individve ndaj ndryshimeve t
pafavorshme n normn e interesit nuk paraqet ndryshime t rndsishme n
krahasim me periudhn e mparshme. Tek bizneset, pozicioni debitor mbetet
n nivele t larta, por ai ka vijuar rnien e nisur n periudhn e mparshme
n kushtet e rritjes s depozitave t bizneseve n banka dhe mungess s
rritjes s kreditimit. Pozicioni debitor ndikohet kryesisht nga veprimtaria n
valut. Ndonse stoku i kredive me probleme tek bizneset ka vijuar rnien e
nisur n periudhn paraardhse, raporti i kredive me probleme tek bizneset
sht rritur pr shkak t ndalimit t kreditimit, ndikuar nga tkurrja e kreditimit
n valut. Ekspozimi i bizneseve ndaj ndryshimeve t pafavorshme n kursin e
kmbimit dhe n normn e interesit, ndonse mbetet n nivele t larta, sht
zvogluar m tej gjat periudhs.
N tregjet financiare, vllimi i veprimtaris ka shnuar nj prirje rritse, ndrsa
normat e interesit kan thelluar ecurin rnse. N tregun e emetimit t titujve
t borxhit t qeveris, sht konstatuar rritja e preferencs s pjesmarrsve
pr emetimet e borxhit me afat maturimi mbi 12 muaj. Normat e interesit
kan thelluar rnien e nisur n periudhn e mparshme n t gjith strukturn
e emetimit t borxhit, duke reflektuar uljen e norms baz t interesit nga
Banka e Shqipris dhe gjendjen e bollshme t likuiditetit t disponueshm
pr kto investime n banka, n kushtet e ngadalsimit t ndjeshm t kredis
pr sektorin privat. N tregun sekondar t titujve t borxhit, vllimet e tregtimit
shnuan nj rritje t leht krahasuar me periudhn paraardhse, por ato
vlersohen t ulta dhe jan t prqendruara vetm tek bonot e thesarit. N
Banka e Shqipris
11
tregun ndrbankar, vllimi i aktivitetit sht rritur ndjeshm, pothuaj duke u

dyfishuar n krahasim me nj vit m par. Transaksionet me afat maturimi
njditor zn peshn kryesore n numrin e transaksioneve. Normat e interesit
n transaksionet ndrbankare kan reflektuar ecurin e norms baz t
interesit, duke qndruar posht saj. N tregun e kmbimeve valutore, leku
sht paraqitur relativisht i qndrueshm gjat periudhs, duke u nnmuar
leht ndaj euros dhe duke u mbimuar ndaj dollarit amerikan.
Infrastruktura teknike q mbshtet veprimtarin e sektorit bankar, ka vijuar
t funksionoj normalisht dhe baza ligjore q rregullon veprimtarin e saj sht
prmirsuar. Gjat periudhs, sistemet e pagesave AIPS dhe AECH, kan
operuar n prputhje me kushtet teknike pr t plotsuar nevojat e sektorit
bankar n shlyerjen e transaksioneve t pagesave n monedhn kombtare.
N sistemin e transaksioneve me vler t madhe, AIPS, sht konstatuar nj
rritje e vllimit dhe vlers s transaksioneve, duke u shoqruar edhe me nj
rritje t vlers pr transaksion. N sistemin e transaksioneve me vler t vogl,
AECH, numri i transaksioneve dhe vlera e tyre ka shnuar rnie. N t dy
sistemet, transaksionet n emr t klientve t bankave zn peshn kryesore
n numrin dhe n vlern e transaksioneve. Sipas bankave, veprimet q kryejn
4 bankat m t mdha n kto sisteme, prfaqsojn rreth 2/3 e numrit dhe
t vlers s transaksioneve t procesuara. Gjat periudhs, u miratua dhe
hyri n fuqi ligji i ri Pr sistemin e pagesave, i cili vendos standarde m
t larta pr sigurin, qndrueshmrin dhe efikasitetin e sistemit kombtar
t pagesave. Kto standarde do t zbatohen n licencimin, rregullimin dhe
mbikqyrjen e pjesmarrsve n sistemin kombtar t pagesave, si edhe
n rregullimin dhe mbikqyrjen e instrumenteve t pagesave. Ligji saktson
veprimet q duhen ndjekur pr t kufizuar ndikimin n sistemet e pagesave
dhe m tej n stabilitetin financiar, t situatave t paaftsis paguese t nj
pjesmarrsi n sistem. N kt frym, ligji zgjeron hapsirat pr prdorimin
e formave t ndryshme t kolateralit financiar dhe prcakton t drejtat e
mbajtsit t kolateralit pr ta zotruar/ekzekutuar at me shpejtsi n rastin
kur pala tjetr n transaksion sht n kushtet e paaftsis paguese.
Gjat periudhs, sistemi financiar ka rritur m tej peshn e tij n aktivitetin
ekonomik t vendit. Niveli i ndrmjetsimit financiar n Shqipri, i llogaritur
si raport i aktiveve t sistemit financiar ndaj Prodhimit t Brendshm Bruto
(PBB) vlersohet n nivelin 95.4% n fund t qershorit 2013, nga 93.9%
q shnonte n fund t vitit t kaluar dhe 92.8% nj vit m par. Vllimi i
aktiveve t institucioneve financiare u rrit me rreth 2.1% krahasuar me nj
gjashtmujor m par dhe rreth 5.1% krahasuar me nj vit m par. Sektori
bankar mbetet segmenti kryesor i ndrmjetsimit financiar, aktivet e t cilit
prfaqsojn rreth 92.6% t totalit t aktiveve t sistemit financiar n trsi
dhe rreth 88.9% t PBB-s.
N kushtet e ngadalsimit t mtejshm t veprimtaris, sektori bankar tregoi
nivele t knaqshme t kapitalizimit dhe t likuiditetit, por fitimi i veprimtaris
ishte m i ult se nj vit m par. N sektorin bankar, totali i aktiveve t sektorit
u ngjit n 1,204 miliard lek, duke shnuar nj rritje prej 1.4% n krahasim
me fundin e vitit 2012 dhe 3.4% n krahasim me nj vit m par. N krahun e
12
Banka e Shqipris
aktiveve, zri me rritjen kryesore ka qen ai q prmbledh veprimet n tregun

ndrbankar dhe at t letrave me vler, duke reflektuar kryesisht rritjen e
pjesmarrjes s sektorit n ankandet e titujve t borxhit t qeveris. Financimi
i veprimtaris sht siguruar prej rritjes s depozitave nga publiku, ndonse
me ritme m t ulta. Ekspozimi i sektorit bankar ndaj subjekteve jorezidente,
sht i ngjashm me periudhn paraardhse duke reflektuar nj varsi t ult
t sektorit bankar ndaj burimeve t huaja t financimit. Ritmi i rritjes vjetore
t kredis sht ngadalsuar ndjeshm duke zbritur n 1.3%, pavarsisht nj
performance m t mir t kredis pr pasuri t paluajtshme dhe pr konsum,
t dhn pr individt. Pr shkak t vijimit t tkurrjes s kredis n valut n
terma vjetor, kontributin e vetm n rritjen vjetore t kredis e ka dhn
kredia n lek, e cila sht rritur me 9.2%. Gjat periudhs, rritja e stokut
t kredis shnoi 0.8 miliard lek, krahasuar me rreth 5.1 miliard lek q
ishte n t njjtn periudh t nj viti m par. Kredia e re e sektorit bankar
gjat periudhs ka qen 16% m e ult se n t njjtn periudh t nj viti m
par. N fund t qershorit 2013, raporti i kredive me probleme ndaj totalit t
kredis shnoi vlern 24.2%, krahasuar me 22.5% q shnonte n fund t vitit
2012 dhe 21.1% nj vit m par. Pr kredin n lek, raporti shnoi vlern
20.1%, me nj rritje prej 2.1 pik prqindje prej qershorit 2012. Pr kredin
n valut, raporti shnoi vlern 26.5%, me nj rritje prej 3.9 pik prqindje
prej qershorit t vitit t kaluar. Depozitat shnuan vlern 991.4 miliard lek,
duke u rritur me 4.9% prej nj viti m par. Rritja vjetore pr depozitat n lek
ishte 7.2%, ndrsa pr depozitat n valut ishte 2.3%.
N nivel sektori, vrehet nj rezultat financiar pozitiv, me nj fitim neto
t akumuluar prej 1.5 miliard leksh, n krahasim me 2.4 miliard lek
q shnonte nj vit m par. N rezultatin financiar, t ardhurat neto nga
interesat arritn vlern 19 miliard lek, duke qen 3.9% m t ulta se nj vit
m par. Ndrkoh, provigjionet pr humbjet nga kredit jan rritur me rreth
7.9 miliard lek, rreth 11.5% m t ulta se nj vit m par. Gjat periudhs,
kapitali i paguar u rrit me rreth 6.3 miliard lek. Kapitali rregullator u ngjit
n nivelin 105.8 miliard lek, me nj rritje prej 1.6%, dhe aktivet me rrezik
zbritn n nivelin 622.3 miliard lek, me nj rnie prej 3.3%. Si rezultat,
norma e mjaftueshmris s kapitalit u ngjit n 17.0%.
Rreziqet pr sistemin financiar burojn prej ndrveprimit t tij me mjedisin
ekonomik rrethues dhe prej vet veprimtaris s tij.
N lidhje me ndikimin e zhvillimeve makroekonomike n ecurin e sektorit
bankar, ndikimi i politiks fiskale mbetet i rndsishm edhe gjat periudhs
s ardhshme, pavarsisht realizimit t pjess m t madhe t deficitit vjetor t
planifikuar dhe financimit t tij. Nse qeveria i prmbahet ligjit t buxhetit pr
vitin 2013, nevojat/hapsirat pr huamarrje m t ult n periudhn e mbetur
deri n fund t vitit, mund t rrisin stimujt n sektorin bankar pr t kredituar
m shum sektorin privat. Nga ana tjetr, hapsira e kufizuar e politiks
fiskale pr t marr nj pozicion m aktiv n shlyerjen e detyrimeve publike
ndaj sektorit privat gjat ktij viti fiskal, do t kufizoj burimet e nevojshme
financiare t cilat biznesi mund ti prdor pr t shlyer detyrimet ndaj sektorit
bankar. Sidoqoft, duket se n do rast ndikimin m t madh politika fiskale
Banka e Shqipris
13
do t duhet ta jap vitin e ardhshm, ku mundsit pr t konsideruar kt

problematik do t jen m t mdha. Nga ky kndvshtrim, vlersohet
se objektivi kryesor i politiks fiskale duhet t jet rivendosja e besimit t
agjentve ekonomik n qndrueshmrin e politiks dhe t treguesve fiskal.
N kt kuadr sht e rndsishme vendosja n afat t shkurtr e nj rregulli
fiskal t qndrueshm, q t prcaktoj kufijt maksimal t borxhit publik
n afat t mesm dhe t mundsoj rikthimin e ktij treguesi n nj prirje
t qndrueshme rnse. Gjithashtu, politika pr zgjatjen e kohs mesatare
t maturimit t borxhit publik duhet t vijoj t jet nj objektiv qendror,
pavarsisht veprimeve operacionale afatshkurtra q synojn maksimizimin
e prfitimit nga rnia e kostos s huamarrjes. Si edhe n deklaratn e
mparshme, vlersojm se monitorimi me kujdes i ecuris s detyrimeve n
valut, sht nj tjetr element i rndsishm i politiks fiskale. Prcaktimi i
veprimeve pr sigurimin, n kohn e duhur dhe me kosto t pranueshme,
e burimeve n valut pr prballimin e ktyre detyrimeve, kontribuon n
shmangien e pasigurive n treg dhe n nxitjen e stabilitetit financiar.
N veprimtarin e sistemit bankar, rreziku i kreditit prfaqson sfidn
kryesore. Prania e stokut t lart t kredive me probleme n bilancin e bankave
rrit koston e veprimtaris s bankave, dmton aftsin e tyre pr t realizuar
ndrmjetsimin financiar dhe krkon nj prdorim t shtuar e joeficient t
kapaciteteve t tyre. N kt drejtim, Banka e Shqipris ka pasur nj qndrim
t qart n raport me industrin bankare dhe me autoritetet e tjera publike
q mund t kontribuojn n zgjidhjen e ktij problemi. N do rast, sht
theksuar roli ky q luan sektori bankar me politikat q ai zbaton pr njohjen
e klientit, pr dhnien dhe pr monitorimin e kredis. Nga ana tjetr, duke
identifikuar nevojat pr prmirsim n kuadrin ligjor dhe rregullativ prkats,
Banka e Shqipris s bashku me Ministrin e Financave dhe me Ministrin
e Drejtsis, prgatitn disa ndryshime ligjore q prmirsojn procesin e
ekzekutimit t kolateralit. Kto ndryshime pritet t hyjn n fuqi n muajin
shtator t ktij viti. Nga ana tjetr, komunikimi me sektorin bankar, tregon
se ndikimi i masave t miratuara nga Banka e Shqipris n maj t ktij
viti, do t shfaqet m i dukshm n pjesn e dyt t tij. S fundi, n treg
jan shfaqur edhe transaksionet e para q mundsojn transferimin e kredive
me probleme nga bankat drejt subjekteve financiare jobanka q zgjedhin t
veprojn pr arktimin e tyre. Pr aq sa ka mundsi, Banka e Shqipris do
t ndrmarr t gjitha veprimet e nevojshme, q ky instrument t forcohet
m tej. Pr kto arsye, sektori bankar pritet t ket mundsi m t mdha n
administrimin e rrezikut t kredis n gjysmn e dyt t vitit dhe n vazhdim.
Banka e Shqipris do t vlersoj n vazhdimsi nevojn pr veprime shtes
q nxisin industrin bankare drejt zgjidhjes s qndrueshme t ktij problemi.
Sektori bankar paraqitet i mbrojtur ndaj rrezikut t drejtprdrejt prej
lvizjeve t pafavorshme n kursin e kmbimit dhe n normn e interesit, por
ndjeshmria sht rritur. Pozicioni i hapur n valut i sektorit bankar sht
brenda niveleve historike, dhe vlerat e aktiveve e t detyrimeve t ndjeshme
ndaj norms s interesit jan t krahasueshme. Megjithat, sektori bankar
paraqitet i ndjeshm ndaj ndikimit q japin, mbi klientt e tij, lvizjet n kursin
e kmbimit dhe n normn e interesit. Nj nnmim i ndjeshm i kursit t
14
Banka e Shqipris
kmbimit ose nj rritje e till e norms s interesit, mund t dmtoj aftsin

paguese t klientve t sektorit bankar, veanrisht t sektorit t biznesit.
Kanali kryesor i transmetimit t ktij rreziku prfaqsohet nga kredia n valut
kur burimi kryesor i shlyerjes s saj sht n monedhn vendase, dhe nga
kredia me norm interesi t ndryshueshme.
Rreziku i likuiditetit pr sektorin bankar, vlersohet gjithashtu n nivele t
moderuara. Si edhe m par, depozitat prbjn burimin kryesor t financimit pr
sektorin bankar dhe ato jan rritur me ritme t mira, ndonse m t ngadalsuara,
se gjat periudhs s kaluar. Huamarrja nga jorezidentt mbetet n nivele t
kontrolluara. Aktivet likuide t sektorit, n lek dhe n valutat kryesore, jan mbi
nivelet minimale q krkon kuadri rregullativ, dhe vlerat negative t diferencave
mes aktiveve likuide dhe detyrimeve afatshkurtra sipas periudhave t maturimit
deri n nj vit, kan shfaqur rnie. Raporti kredi/depozita, pr shkak edhe t
ngadalsimit t kreditimit, sht n nivele optimale.
Treguesit e kapitalizimit t veprimtaris jan aktualisht n nivele t
knaqshme por bankat duhet t vlersojn me kujdes skenart e mundshm
t zhvillimeve t ardhshme dhe nevojat e tyre pr kapital shtes. Gjat ksaj
periudhe, kontributin kryesor n ecurin e kapitalizimit t veprimtaris, e
ka dhn ngadalsimi i rritjes s aktiveve t ponderuara me koeficientt e
rrezikut. Problemet me cilsin e kredis, si edhe rnia e normave t interesit
n treg, kan ulur m tej rezultatin financiar pozitiv t sektorit. N kto kushte,
mundsia e sektorit bankar pr t gjeneruar t ardhura t mjaftueshme n
mnyr q t mbshtes rritjen e kapitalit dhe zhvillimin e veprimtaris me
burime t brendshme, sht m e vogl. Nga ana tjetr, mbulimi me kapital
i kredis me probleme neto sht ulur. Pr kto arsye, si edhe m par,
vlersimi i kujdesshm dhe proaktiv i nevojave pr kapital shtes n prputhje
me profilin e rrezikut t veprimtaris mbetet nj domosdoshmri pr bankat.
Kur del e nevojshme n baz t ktij vlersimi, bankat duhet t veprojn
pr fuqizimin e gjendjes s tyre t kapitalit, fillimisht prmes kufizimit t
shprndarjes s fitimit e m pas prmes injektimit t kapitalit shtes.
Ushtrimi i provs s rezistencs duhet tiu shrbej bankave si instrument
pr t mbshtetur vlersimin e nevojave t mundshme pr kapital shtes.
Banka e Shqipris realizon rregullisht ushtrimet e provs s rezistencs, pr t
vlersuar ndjeshmrin e treguesve kryesor t kapitalizimit t sektorit bankar
ndaj lvizjeve n treguesit makroekonomik. Skenart, baz dhe t rrezikut,
prfshijn supozime lidhur me lvizjet n normn e rritjes s PBB-s, n nivelin
e kursit t kmbimit e t norms s interesit, si dhe n nivelin e kreditimit, dhe
shtrihen deri n fund t vitit 2014. Rezultatet e ushtrimit tregojn se n trsi,
sektori bankar paraqitet i qndrueshm n rast t realizimit t supozimeve
pr treguesit prkats. Niveli i kapitalizimit pr t gjith sektorin mbetet mbi
nivelin minimal t krkuar n rastin e skenarit baz. N rastin e skenarve m
t rnduar (q prfshijn supozimet prkatse pr uljen e norms s rritjes
s PBB-s, uljen e nivelit t kreditimit dhe nnmimin e kursit t kmbimit),
banka t veanta mund t ken nevoj pr kapital shtes. Kuadri rregullativ
mbikqyrs dhe praktikat m t mira ndrkombtare, krkojn q ushtrime t
tilla t kryhen rregullisht nga vet bankat, pr t mbshtetur vendimmarrjen.
Banka e Shqipris
15
I. Zhvillimet ndrkombtare
Situata n tregjet financiare ka qen pozitive pavarsisht problemeve

strukturore ende t mbetura n Eurozon. Politika monetare ekspansioniste e
zbatuar nga shum banka qendrore t bots, ka lehtsuar gjendjen e sistemeve
financiare. Megjithat, rimkmbja e ekonomis botrore ende nuk sht e
dukshme. Nisur nga pasigurit aktuale, ka konsensus t gjer se masat e
politiks monetare nuk do t mjaftojn dhe nevoja pr reforma strukturore do
t mbetet e rndsishme. Me zbatimin e reformave, rimkmbja e ekonomis
globale do t shtyhet m gjat n koh, q n vetvete prkthehet n m pak
krkes pr eksporte kombtare.
N gjysmn e par t vitit 2013, ekonomia botrore ka vazhduar t
rikuperohet gradualisht dhe me diferenca t dukshme midis rajoneve. Ritmi i
rritjes ekonomike t vendeve n zhvillim duket se sht dobsuar disi, ndrkoh
q ka shenja pozitive t stabilizimit ekonomik t vendeve t zhvilluara. Nn
sfondin e nj kuadri ende t ndrydhur makroekonomik, veprimet politike n
shumicn e vendeve kan vazhduar t mbshtesin rritjen ekonomike.
Rritja e aktivitetit ekonomik botror ka qen pozitive gjat gjysms s par t
vitit 2013, por me nj ritm m t ngadalsuar nga sa pritej2. Ecuria ekonomike e
vendeve t zhvilluara rezultoi zhgnjyese n tremujorin e par t vitit, veanrisht
n rajonin e Eurozons, ku rikuperimi ishte i dobt dhe i pabarabart. Procesi i
prshtatjes s bilanceve, shtrngimi fiskal dhe prkeqsimi i kushteve t kreditimit
vazhduan t kushtzojn ecurin ekonomike t ktij rajoni. N tremujorin e dyt
jan vn re shenja pozitive stabilizimi n disa prej ekonomive t zhvilluara, prshir
dhe Eurozonn, dhe aktiviteti ekonomik pritet t marr ritm n fund t ktij viti
dhe gjat vitit n vazhdim. N ekonomit n zhvillim, aktiviteti sht ngadalsuar
disi n tremujorin e dyt, pr shkak t dobsimit t krkess s jashtme, rnies s
mimit t mallrave dhe n disa raste mbshtetjes s dobt nga ana e politikave.
Gjithsesi, kto rajone vazhdojn t mbajn peshn kryesore t rritjes globale.
Gjat muajve t fundit, presionet inflacioniste kan shfaqur tendenc rritse n
vendet e zhvilluara, pr shkak t rritjes s mimeve t ushqimeve dhe lndve
djegse, ndrkoh q n vendet n zhvillim t dhnat mbi inflacionin kan qen
t ndryshme. Gjithsesi, n nivel global, krkesa prgjithsisht e ndrydhur, i ka
mbajtur presionet inflacioniste n nivele t prmbajtura gjat gjysms s par t
vitit. Nn sfondin e mjedisit ende t dobt makroekonomik, politika monetare
ka vazhduar t jet akomoduese n shumicn e vendeve, ndrkoh q Banka
Qendrore Evropiane e ka lehtsuar m tej at3.
Sipas vlersimeve t FMN-s n korrik 2013, rritja ekonomike botrore pr 6-mujorin e par
2013, rezultoi 2.5%, krahasuar me 2.75% t rezultuar n 6-mujorin e dyt 2012. Ky vlersim
ishte m i ult nga sa pritej n parashikimin e muajit prill 2013.
3
N 2 maj 2013, Banka Qendrore Evropiane njoftoi uljen e norms s fondeve me 25 pik
baz, n nivelin 0.50%.
2
16
Banka e Shqipris
Ndryshe nga ecuria e ngadalt e sektorit real, tregjet financiare globale

vazhduan t stabilizohen me ritme t knaqshme gjat muajve t par t vitit
2013, nn efektin e nismave politike t autoriteteve evropiane e amerikane, t
ndrmarra gjat vitit t kaluar. Kushtet e tregtimit u lehtsuan veanrisht n
tregjet e sovranit n Eurozon, duke sjell zbutje t fragmentizimit gjeografik
n normat e krkuara dhe mundsin e emetimeve t reja. Ky stabilitet q
zgjaste q nga vera e kaluar, u trondit n maj-qershor 2013, pas deklaratave
t Rezervs Federale mbi mundsin e modifikimit t programeve t lehtsimit
sasior deri n mbylljen e tyre. Kjo deklarat rriti pasigurin e pjesmarrsve t
tregut mbi rrezikun e ndryshimit t drejtimit t politiks monetare nga vendet
e zhvilluara, gj q shkaktoi rritje t luhatshmris s tregjeve financiare n
shkall globale dhe pjesrisht ndryshim t tendencave. Gjithsesi, kjo tronditje
ka rezultuar e prkohshme dhe gjat muajve t fundit (korrik-gusht) tregjet
duket se jan rikthyer gradualisht n stabilitet.
Nisur nga t dhnat m t fundit t treguesve makroekonomik, rritja
ekonomike globale parashikohet t mbetet modeste gjat gjysms s dyt t
vitit 2013 dhe t rigjallrohet disi gjat vitit t ardhshm. Gjithsesi, nj sr
faktorsh pritet t ken efekt frenues. S pari, shtrngimi fiskal n shumicn e
vendeve t zhvilluara do t vazhdoj t ndikoj negativisht krkesn. S dyti,
konsumi privat do t mbetet i ndrydhur, i ndikuar nga kushtet ende t dobta
t tregun e puns dhe t pasurive t paluajtshme n shumicn e vendeve. S
fundi, ngadalsimi ekonomik i disa ekonomive t mdha n zhvillim, pritet t
ket efekt t dukshm n rritjen ekonomike globale.
Aktiviteti ekonomik i Shteteve t Bashkuara u rrit gjat dy tremujorve t
par t vitit 2013, i mbshtetur kryesisht nga rritja e shpenzimeve konsumatore
dhe e investimeve private. Nga ana tjetr, reduktimi i shpenzimeve qeveritare,
ndonse m i zbutur n tremujorin e dyt dhe rritja m e shpejt e importeve
krahasuar me eksportet, kan kontribuar negativisht. T dhnat mbi treguesit
ekonomik sugjerojn se ekonomia amerikane do t vazhdoj t rritet me
ritme t moderuara gjat pjess s mbetur t vitit, e mbshtetur dhe nga
ecuria pozitive n tregun e puns dhe prmirsimi i vazhdueshm i tregut t
pasurive t paluajtshme. Presionet inflacioniste jan zbutur n tremujorin e
dyt krahasuar me tremujorin e par dhe pritet t mbeten t ulta pr shkak t
nivelit t lart t kapaciteteve t lira n ekonomi. Politika monetare e Rezervs
Federale ka vazhduar t mbshtes rritjen ekonomike duke mbajtur koston e
fondeve n nivelin 0-0.25% dhe duke vazhduar me programet e lehtsimit
sasior. Njkohsisht, sht br i ditur prfundimi gradual i ktij programi deri
n vitin 2014, n rast se ekonomia e vendit do t vijoj rritjen sipas pritjeve.
Pas nj periudhe t gjat rnieje, ekonomia e Eurozons n terma agregat
ka dhn shenja prmirsimi n tremujorin e dyt t vitit 2013, duke shnuar
rritje tremujore modeste prej 0.3%4. N terma vjetor, ekonomia e Eurozons
ka vazhduar t tkurret por me nj rritm m t ngadalsuar (Tabela 1.1).
Ndryshimet brenda ktij rajoni kan vazhduar t mbeten t dukshme. Vendet
e mdha si Gjermania dhe Franca, kan shnuar rritje pozitive modeste n
tremujorin e dyt, ndrkoh q vendet e Eurozons jugore si Italia, Greqia,
4
Sipas vlersimeve m t fundit t Eurostat, 14 gusht 2013.
Banka e Shqipris
17
kan vazhduar t mbeten n terren negativ (Tabela 1.1). Rnia e krkess s

brendshme, kombinuar me dobsin e krkess s jashtme, si dhe procesi
ende i paprfunduar i prshtatjes s bilanceve, kan vazhduar t pengojn
gjallrimin e aktivitetit ekonomik t ktij rajoni. Kushtet n tregun e puns
kan vazhduar t mbeten t vshtira veanrisht pr t rinjt dhe puntort
e pakualifikuar. Norma e papunsis n nivel rajoni ka qen n rritje, por
me ritm m t ngadalsuar dhe me ndryshime t theksuara midis vendeve.
Presionet inflacioniste kan qen prgjithsisht t ulta me norma nn 2%. N
sektorin bankar, kredidhnia ka vazhduar t mbetet e ndrydhur n shumicn
e vendeve t Eurozons pr shkak t dobsis s krkess dhe t oferts pr
kredi, n kushtet e pasiguris s lart dhe aktivitetit t dobt ekonomik.
Prsa i prket pjess s mbetur t ktij viti dhe vitit t ardhshm, aktiviteti
ekonomik i Eurozons pritet t vazhdoj t stabilizohet me ritme t ulta.
Eksportet evropiane pritet t ndikohen pozitivisht nga rritja graduale e krkess
globale, ndrkoh q krkesa e brendshme do t mbshtetet nga politika
monetare akomoduese dhe niveli i ult i inflacionit. Gjithashtu, lehtsimi i
kushteve n tregjet financiare pritet t filloj t reflektohet dhe n ekonomin
reale.
Gjithsesi, vazhdojn t jen t pranishme nj sr rreziqesh q mund t
krcnojn perspektivn ekonomike t Eurozons. Kshtu, tronditja e tregjeve
financiare n periudhn maj-qershor, evidentoi rrezikun e pasojave negative
q mund t vijn nga shtrngimi i kushteve n kto tregje. Ndrkoh, rreziqe
t tjera mbeten: mundsia e rnies s krkess s jashtme nn nivelet e pritura
dhe zbatimi i ngadalt dhe n mas t pamjaftueshme i reformave strukturore.
Tabela 1.1. Disa tregues kryesor makroekonomik pr SHBA-n dhe Eurozonn.
Ndryshimi i PBB-s (%
vjetore)
2012 T113 T213 Mes. 2012
SHBA
Eurozon
Gjermani
Franc
Itali
Greqi
2.8
-0.6
0.7
0.0
-2.4
-6.4
1.3
-1.1
-0.3
-0.5
-2.3
-5.6
Inflacioni (% vjetore)
Papunsia (% vjetore)
Mars13/ Qer13/
2012 Mars.13 Qer.13
Mars12 Qer12
1.4
2.1
1.5
1.8
8.1
7.6
7.6
-0.7
2.5
1.7
1.6 11.4
12.1
12.1
0.5
2.1
1.8
1.9
5.5
5.4
5.4
0.3
2.2
1.1
1.0 10.3
11.0
11.0
-2.0
3.3
1.8
1.4 10.7
11.9
12.1
-4.6
1.0
-0.2
-0.3 24.3
26.8
:
Burimi: Banka Qendrore Evropiane, Eurostat, FMN.
Borxhi bruto i qeveris

(% PBB-s)
2012
T113
100.2
90.7
81.9
90.2
120.7
156.9
101.6
92.3
81.2
91.9
130.3
160.5
Ecuria ekonomike e vendeve t rajonit t Evrops Qendrore Lindore ka

vazhduar t mbetet prgjithsisht e ndrydhur, por gjithsesi me diferenca t
dukshme brenda tij. Vendet e mdha eksportuese si Polonia dhe Hungaria,
kan shnuar rritje pozitive, t ndihmuara nga prmirsimi i kushteve n disa
vende t Eurozons n tremujorin e dyt t vitit. Ndrkoh, kushtet e kreditimit
n kt rajon kan vazhduar t mbeten t shtrnguara pr shkak t uljes s
ekspozimeve nga bankat e Eurozons.
Pas nj ecurie t dobt gjat vitit 2012, aktiviteti ekonomik n rajonin
e Evrops Juglindore shnoi prmirsim gjat tremujorit t par 2013 dhe
pritet t mbetet pozitiv dhe n tremujorin e dyt. Diferencat midis vendeve
18
Banka e Shqipris
ishin gjithsesi t dukshme, ku rritja u kryesua nga Mali i Zi (4.3%, norm

vjetore) dhe Turqia (3%, norm vjetore). Kushtet n tregun e puns vazhduan
t mbeten problematike, me norma t larta papunsie, q n disa vende (si
Bosnje, Turqi), kan qen n rritje. Presionet inflacioniste ishin prgjithsisht
t stabilizuara ose n rnie gjat pjess s par t vitit, me prjashtim t IRJ t
Maqedonis dhe Serbis. Prve Turqis, n t gjitha vendet e tjera t rajonit
jan ngushtuar ekuilibrat e sektorit t jashtm, kryesisht pr shkak t rnies
s importeve ndrkoh q eksportet kan shnuar nj rritje t leht. Nga
ana tjetr, ekuilibrat e sektorit fiskal kan vazhduar t mbeten t theksuara
dhe n nj pjes t vendeve (si Serbi, Shqipri, IRJM) deficitet fiskale gjat
tremujorit t par e kan tejkaluar planin. N sektorin bankar, me prjashtim
t Turqis, aktiviteti kreditues n t gjitha vendet ka vazhduar t tkurret gjat
3-mujorit t par, ndrkoh q cilsia e portofolit sht prkeqsuar m tej.
Tabela 1.2. Disa tregues kryesor makroekonomik pr vendet e Evrops Qendrore
dhe Juglindore.
Evropa
Lindore
Qendrore
Rritja e PBB-s (% vjetore)
Inflacioni (% vjetore)
Mars
Mes.
Mars
Qer
2012
13
2012
13
13
Hungari
-1.7
-0.5
0.2
3.4
2.3
2.0 10.9
10.6
Poloni
1.9
0.7
1.1
3.7
1.0
0.2 10.1
10.7
Evropa Juglindore (Rajoni i Ballkanit)
Turqi
2.2
3.0
:
8.9
7.3
8.3
9.2
10.5
Serbi
-1.7
2.1
0.7
12.2
11.4*
9.9** 23.9
24.1
Kosov
2.1p
:
:
2.5
2.4*
2.2** 35.1
:
IRJM
-0.2
2.9
:
3.3
3.1
3.4** 31.0
29.9
Mal i Zi
-0.5
4.3
:
4.1
3.2*
3** 13.5
14.2
Burimi: Banka Qendrore Evropiane, Eurostat, FMN, Komisioni Evropian, bankat qendrore
prkatse.
*t dhna t muajit prill 2013.
**t dhna t muajit maj 2013.
P parashikim i FMN-s.
2012
T113
Qer
13
T213
T113
79.2
55.6
82.4
57.3
:
:
:
:
:
37.9
59.3
8.4
32.1
51.1
:
63.9
7.9
:
50.3
Kushtet e tregtimit n tregjet financiare kan vazhduar t prmirsohen

gjat muajve t par t vitit 2013, nn efektin pozitiv t masave t marra nga
autoritetet n Eurozon, n fund t vitit t kaluar. Ato mbetn prgjithsisht
t stabilizuara edhe pas ngjarjeve negative q pasuan negociatat mbi krizn
bankare n Qipro5, duke reflektuar n kt mnyr besimin e pjesmarrsve
t tregut n angazhimin e autoriteteve.
Zhvillimet n tregjet e paras, si n Evrop dhe n SHBA, reflektuan politikat
monetare akomoduese dhe nivelin e lart t likuiditetit n tregjet ndrbankare.
N fillim t vitit 2013, sektori bankar n Qipro u prball me nj deficit t thell kapitali. N
negociatat midis qeveris s Qipros dhe BQE-s e FMN-s pr t mbshtetur ristrukturimin
e sektorit bankar me nj paket prej 10 miliard eurosh, nj nga kushtet e marrveshjes q
trhoqi veanrisht vmendje, ishte q depozituesit e pasiguruar t bankave problematike dhe
mbajtsit e obligacioneve shtetrore t mbartnin nj pjes t humbjeve t bankave prmes
nj tatimi mbi investimin e tyre. Depozitat e garantuara nuk u prekn nga kto masa.
Banka e Shqipris
2012
:
10.6
1.1 Zhvillimet kryesore n tregjet financiare dhe t

lndve t para
Borxhi sovran (%
PBB-s)
Papunsia (% vjetore)
19
Si rezultat, normat e interesit ran n nivele t ulta historike gjat tremujorit

t par t vitit, ndrkoh q n tregjet evropiane u lehtsua aksesi n fonde
pr bankat e vendeve me probleme t sovranit. N tregjet e borxhit t sovranit
n Eurozon, perceptimi mbi rrezikun u zbut dhe kushtet e tregtimit vazhduan
t prmirsohen. Si rezultat, diferenca midis normave t kthimit t titujve
shtetror afatgjat t vendeve t Eurozons periferike dhe titujve gjerman,
u ngushtua ndjeshm. Duke prfituar nga kjo situat, disa prej ktyre vendeve
arritn t emetojn me sukses borxh t ri. Zhvillime pozitive u vun re dhe n
tregjet e kapitalit, ku pavarsisht dobsis s ekonomis globale, mimet e
aksioneve u rritn ndjeshm, veanrisht n tregjet amerikane, ndrsa kushtet
e tregtimit n tregjet e kreditit u lehtsuan dhe vllimi i emetimit u rrit.
N periudhn maj-qershor, tregjet financiare u ndikuan nga deklaratat e
Rezervs Federale mbi mundsin e prfundimit t programit mbshtets, t
blerjes s derivatve hipotekar, brenda nj t ardhmeje t afrt. Kjo rriti
shqetsimin mbi ndryshimin e drejtimit t politiks monetare nga vendet e
zhvilluara, gj q u reflektua n rritjen e luhatshmris dhe ndryshimin e
pjesshm t tendencave n tregje. Ndrkoh q interesat n tregjet e paras
mbetn prgjithsisht t stabilizuara, ato u rritn me shpejtsi n tregjet e
titujve shtetror. Rritja ishte m e theksuar n tregjet amerikane krahasuar
me ato evropiane, e ndikuar pjesrisht dhe nga rezultatet pozitive t treguesve
t ekonomis amerikane pr tremujorin e dyt, gj q nxit flukset e investimit
drejt tregjeve m fitimprurse. N kt periudh, luhatje prjetuan dhe
tregjet e aksioneve, ku mimet ran, por rnia ishte m e theksuar n tregjet
evropiane.
Gjithsesi, kjo tronditje duket se ka rezultuar e prkohshme. Pas deklaratave
m t fundit t BQE-s dhe FED-it mbi qndrimin e ardhshm t politiks
monetare n terren akomodues, stabiliteti n tregje duket se po rikthehet
gradualisht.
Grafik 1.1.1. Ecuria e normave t interesit n tregjet kryesore t paras dhe
t obligacioneve shtetrore 10-vjeare.
6
8.00
5
6.00
4
4.00
2
2.00
1
Maj '13
Jan' 13
Shtat'12
Maj '12
Jan' 12
Shtat'11
Maj '11
Jan' 11
Shtat'10
Maj '10
Jan' 10
Shtat'09
Maj '09
Jan' 09
Shtat'08
Maj '08
Jan' 08
EONIA
Euribor 3M
Euribor 12 M
Maj '13
Jan' 13
Shtat'12
Maj '12
Jan' 12
Shtat'11
Maj '11
Jan' 11
Shtat'10
Maj '10
Jan' 10
Shtat'09
Maj '09
Jan' 09
Shtat'08
Maj '08
Jan' 08
0.00
LIBOR 3m (Paund britanik)

LIBOR 3m (Jen japonez)
LIBOR 3m (Dollar amerikan)
Eurozon
Japoni
SHBA
Burimi: Banka Qendrore Evropiane, Eurostat.
20
Banka e Shqipris
N tregjet e monedhave, euro fillimisht u vlersua gjat tremujorit t

par t vitit ndaj monedhave kryesore si dollari amerikan dhe jeni japonez.
Kjo tendenc ndryshoi n tremujorin e dyt, ku euro u zhvlersua disi duke
reflektuar ndryshimin e pritjeve lidhur me inflacionin dhe zhvillimin e normave
t interesit.
N tregjet e lndve t para, mimi i nafts bruto ka ardhur duke rn
q nga mesi i shkurtit 2013 e n vazhdim, duke u luhatur n nivelet 100105 dollar/fui (Brent Crude Oil). Kjo tendenc rnse ishte kombinim i
nj krkese m t ult nga sa pritej dhe oferts s lart. mimet e nafts
prjetuan nj rritje t leht n fund t tremujorit t dyt q pritet t shtrihet
dhe n tremujorin e tret t vitit 2013. Kjo ka ardhur si pasoj e rritjes s
krkess pr naft gjat muajve t fundit, ndrkoh q oferta nga vendet
prodhuese ka qen e pamjaftueshme, ndikuar dhe nga rritja e tensioneve
gjeopolitike. mimet e mallrave t tjera kryesore kan qen gjithashtu n
rnie pas periudhs shkurt-mars 2013 dhe kan shfaqur shenja stabilizimi
gjat muajve t fundit.
Grupet e Mdha Komplekse Bankare q veprojn n Eurozon vazhdojn
t prballen me sfidat q rrjedhin nga dobsia e mjedisit makroekonomik ku
operojn. Kshtu, prfitueshmria e ktyre institucioneve ka vazhduar t mbetet
e ndrydhur gjat 3-mujorit t par t vitit 2013, kryesisht si rezultat i rritjes
s kostove t provigjionimit, n kushtet e prkeqsimit t cilsis s portofolit
t kredive. T ardhurat nga interesi kan mbetur pothuaj t pandryshuara
n tremujorin e par 2013 n terma vjetor, ndrkoh q t ardhurat nga
komisionet dhe aktiviteti n tregjet financiare, kan pasur prmirsim. Cilsia
e aktiveve mbetet shqetsimi kryesor, veanrisht n vendet me rritje t dobt
ekonomike dhe/ose kushte t vshtira t tregut t pasurive t paluajtshme.
Ndrkoh q, n terma mesatar norma e kredive me probleme ka rezultuar
disi m e stabilizuar, n nivel individual diferencat midis institucioneve t
Eurozons mbeten t theksuara. Shumica e bankave ka prmirsuar treguesit
e kapitalit si rezultat i rritjes s kapitalizimit dhe reduktimit t aktiveve me rrezik.
Pavarsisht ksaj, niveli i rrezikut t kredis n sektorin bankar t Eurozons
duket se sht rritur gjat ktij viti dhe pritet t mbetet i lart, i ndikuar nga
dobsia e sektorit real dhe kushtet ende t vshtira t tregut t puns n
shum vende t ktij rajoni.
Banka e Shqipris
21
Hapsir informuese 1 Zhvillimet pr grupet bankare q operojn n Shqipri.

N tabeln e mposhtme paraqiten disa tregues kryesor t nxjerr nga pasqyrat
financiare t grupeve bankare, t cilat operojn n Shqipri. Ecuria vjetore n
kta tregues reflekton jo vetm ndikimin e zhvillimeve makroekonomike, por edhe
vendimmarrjen e ktyre grupeve bankare, gjat gjashtmujorit t par t vitit, apo
prcaktimet rregullative. Ndryshimet paraqiten t larmishme, n varsi t secilit prej
ktyre grupeve, referuar analizave financiare t cituara m posht. Pjes e ktyre
ndryshimeve ka qen niveli i aktiveve t grupit, niveli i fitimit, cilsia e kredis apo
treguesit e kapitalit. Bankat paraqiten t knaqshme lidhur me treguesit e kapitalit.
Ndrkoh, ato regjistrojn prkeqsim n cilsin e portofolit, rnie t t ardhurave
nga interesi dhe prgjithsisht rritje t kostove operative. Pesha e bankave q operojn
n Shqipri n totalin e aktiveve t grupeve bankare t huaja mbetet n nivele t ulta.
Tabel 3. T dhna financiare mbi grupet e huaja bankare t pranishme n
Shqipri, n miliard euro.
Raiffeisen Bank
InternationalI
Totali i aktiveve
130.3
-4.3%
Ndryshim vjetorVIII
Vllimi i kredive t klientve
81.9
Ndryshim vjetor
-1.7%
Vllimi i depozitave t klientve
66.5
Ndryshim vjetor
0.4%
Norma e kredive me probleme
9.9%
Provigjione
0.47
Fitimi neto
0.28
Ndryshimi vjetor
-60.5%
T ardhurat operative
2.7
Ndryshimi vjetor
2.7%
T ardhurat neto nga interesi,
4.2%
ndryshim vjetor
T ardhurat neto nga
9.0%
komisionet, ndryshim vjetor
Shpenzimet operative,
6.5%
ndryshim vjetor
Kosto t stafit, ndryshim vjetor
6.2%
Rezultati neto operativ,
-2.6%
ndryshim vjetor
Marzhi neto nga interesat
3.06%
Norma e mjaftueshmris s
10.9%
kapitalit
Totali i aktiveve t banks n
1.64%
Shqipri ndaj totalit t grupit
Intesa San
PaoloII
647.8
-3.8%
358.4
-4.8%
368.4
-2.4%
2.6
0.4
-66.9%
8.2
-8.3%
-17.6%
15.2%
Alpha
BankIII
74.2
27.1%
53.5
National
Societe
Bank of
GeneraleVI
V
Greece
110.4
1254.1
6%
0%
69.4
341.2
1.0%
3.0%
60.8
350
1.0%
4.0%
31.8%
1.0
2.73
Piraeus
BankIV
95.0
35.0%
63.3
41.9%
54.7
48.0%
33%
1.0
3.50
1.2
81.7%
-5.6%
0.96
35.3%
79.7%
1.9
-7%
-9.0%
26.6%
36.5%
14.0%
42.0
0.9
0.34
Credit
AgricoleVII
1944.2
-3.2%
722.7
-1.7%
645.8
1.1%
9.6%
1.32
12.6%
1.4
-43.8%
2.41
44.2%
3.7
-19.2%
-4.0%
1.3%
-7.7%
26.1%
74.6%
3.0%
-10.6%
-8.9%
36.6%
104.5%
-4.0%
12.6%
13.9%
12.6%
9.2%
11.1%
10.0%
0.14%
0.68%
0.67%
0.26%
0.04%
0.01%
-14.9%
2.0%
3.64%
Raporti financiar gjashtmujor 2013, URL: http://investor.rbinternational.com/fileadmin/

ir/2013_Q2/2013-08-22_Q2_Report_RBI.pdf
II
Rezultatet financiare pr gjashtmujorin e par 2013, njoftim pr shtyp, URL: http://www.
group.intesasanpaolo.com/scriptIsir0/si09/contentData/view/20130802_1H13Resuts_
uk.pdf?id=CNT-04-000000014EF0D&ct=application/pdf
III
Rezultatet financiare pr gjashtmujorin e par 2013, URL:
http://www.alpha.gr/files/investorrelations/Alpha_Bank_H1_2013_Presentation.pdf
IV
Rezultatet financiare pr gjashtmujorin e par 2013, URL:
http://www.piraeusbankgroup.com/en/investors/financials/financial-resultscategories?category=1ou-6minou
V
Pasqyrat financiare pr gjashtmujorin e par 2013, URL:
http://www.nbg.gr/wps/wcm/connect/4cffa091-4f47-4adf-8c74-3ecb17c04b69/
F i n a n c i a l + R e p o r t + N B G + G ROUP - B A N K + 3 0 + 0 6 + 2 0 1 3 _ E N + F I N A L .
pdf?MOD=AJPERES&CONVERT_TO=url&CACHEID=4cffa091-4f47-4adf-8c74-3ecb17c04b69
VI
Informacioni financiar pr gjashtmujorin e par 2013, URL:
http://www.investor.socgen.com/phoenix.zhtml?c=69575&p=irol-results
VII
Rezultatet financiare pr gjashtmujorin e par 2013, URL: http://www.credit-agricole.com/
en/Investor-and-shareholder/Financial-reporting/Credit-Agricole-S.A.-financial-results
VIII
Ndryshim me fundin e vitit paraardhs pr treguesit e bilancit.
I
22
Banka e Shqipris
2.1 Sektori i ekonomis reale

Ekonomia vendase u zgjerua me 1.7% pr tremujorin e par t vitit 2013
n terma vjetor. Sektori i industris shnoi nj rritje prej 14.8% duke dhn
kontributin m t lart n rritjen ekonomike t ksaj periudhe, ndjekur nga
sektori i bujqsis me nj rritje prej 2.1%, ndrkoh q sektori i shrbimeve
sht rritur me vetm 0.9%. Ndonse me ritme m t ngadalta, sektori i
ndrtimit vijoi tkurrjen, duke rn me 4.8% gjat periudhs. N sektorin e
shrbimeve, post-komunikacioni vijoi t kontribuoj pozitivisht, duke u rritur
me 15.4%, ndrsa tregtia dhe transporti patn nj tkurrje prej prkatsisht
2.1% dhe 2.9% n periudhn e analizuar.
Gjashtmujori i par i vitit u karakterizua nga nj ecuri e dobt e krkess
agregate. Stimuli fiskal dhe krkesa e huaj kan qen kontribuesit kryesor
n rritjen ekonomike, ndrkoh q konsumi dhe investimet private kan
mbetur n nivele t ulta. Ecuria e kreditimit ka treguar krkesn e ult t
sektorit privat, si edhe kushtet ende t shtrnguara nga ana e oferts. Politika
monetare ka vijuar t jet stimuluese, prcjellja e s cils synon mbshtetjen e
planeve t konsumit e t investimeve dhe performancn e kreditimit n vend,
s bashku me stimujt makroprudencial t dhn nga Banka e Shqipris
gjat ksaj periudhe.
Ecuria e norms s inflacionit gjat gjashtmujorit t par t vitit 2013
rezultoi brenda objektivit, ndrkoh q presionet inflacioniste u paraqitn t
ulta. Inflacioni mesatar pr kt periudh pati nj norm prej 2.4%, me nj
diferenc negative prej 0.23 pik prqindje me gjashtmujorin paraardhs.
Bazuar n tregues t trthort6, situata e individve filloi t shfaq
prmirsime n tremujorin e dyt t vitit. Treguesi i Besimit Konsumator u
rrit me 5.7 pik prqindje n kt periudh. Nga ana tjetr, standardet e
kreditimit jan lehtsuar dhe krkesa pr kredi pr individt ka dhn shenjat
e para t rigjallrimit.
N tregun e puns, norma e papunsis s regjistruar ka shnuar
12.8% n fund t tremujorit t dyt 2013, duke u ngushtuar me 0.27 pik
prqindje n terma vjetor. Paga mesatare ka psuar rritje n terma real
pr periudhn, pas nj periudhe dyvjeare n rnie. Numri i t punsuarve
sht shtuar me 1.5% n terma vjetor, duke reflektuar prmirsimin e sektorit
privat jobujqsor, numri i t punsuarve t t cilit sht rritur me 7.6% me
baz vjetore. Numri i t punsuarve n sektorin shtetror ka vijuar t bjer,
6
Sipas Vrojtimit t Besimit t Biznesit dhe Konsumatorit dhe Vrojtimit t Aktivitetit Kreditues.
Banka e Shqipris
23
duke ndryshuar me 0.5% n terma vjetor, ndrkoh q nj rnie prej 0.9%

sht shfaqur edhe nga sektori privat bujqsor. Pritshmrit7 pr punsimin
n periudhn n vazhdim paraqiten m optimiste pr sektorin e industris,
vijojn t mbeten pozitive pr sektorin e shrbimit dhe jan lehtsisht m
pozitive edhe pr at t ndrtimit.
Treguesit fiskal pr fundin e gjashtmujorit t par t vitit tregojn nj
politik fiskale me karakter ekspansionist. Totali i t ardhurave ka rn me
2.9% n terma vjetor, me nj vler prej 156.8 miliard leksh. Nga ana
tjetr, shpenzimet kan shnuar nj vler prej 205.1 miliard leksh, me
nj norm rritjeje 12.2% krahasuar me nj vit m par, duke ndjekur ritmin
rrits t gjith ksaj periudhe. Duke marr n konsiderat edhe peshn e
tyre n totalin e t ardhurave, rnia e t ardhurave tatimore ka ndikuar n
rnien e nivelit t prgjithshm t t ardhurave, pavarsisht ecuris s mir t
t ardhurave jotatimore. Shpenzimet e prgjithshme jan ndikuar nga rritja
e njkohshme e shpenzimeve kapitale dhe e atyre korrente, t cilat kan
ndjekur ritme t larta t rritjes prgjat gjith gjashtmujorit. Deficiti buxhetor
ka reflektuar zgjerimin e stimulit fiskal t ksaj periudhe, veanrisht n
tremujorin e dyt t vitit, duke arritur n nj nivel prej 48.2 miliard leksh
n fund t gjashtmujorit t par 2013, ose 3.55% e PBB8-s. Financimi i tij
sht realizuar n nj mas t madhe prej 79.1% nga burime t brendshme,
pjes e rndsishme e t cilave ishin t ardhurat nga privatizimi, ndrkoh q
vetm 20.9% e tij sht financuar prej burimeve t jashtme. Stoku i borxhit
publik arriti nj vler prej 871.5 miliard leksh n fund t gjashtmujorit
t par 2013. Kohzgjatja mesatare e borxhit ka vijuar t rritet me ritme t
shpejta prgjat gjith periudhs s analizuar, duke arritur n 457 dit deri n
maturim n fund t saj. Stoku i borxhit t brendshm prbn 57.4% t stokut
t borxhit publik.
N fund t gjashtmujorit t par 2013, deficiti i llogaris korrente u
ngushtua me 4.2% n terma vjetor, me nj vler prej 519.4 milion eurosh.
Drgesat e emigrantve kan pasur nj vler prej 226.8 milion eurosh pr
periudhn, duke rn me 32.9% krahasuar me gjashtmujorin e par 2012.
N kt periudh, deficiti i llogaris korrente sht financuar nga gjendja e
llogaris financiare dhe kapitale q arriti nj vler prej 534.3 milion euro,
me nj rnie vjetore prej 20.4%. N kt llogari, investimet u zvogluan me
12.6% n terma vjetor, duke regjistruar nj vler prej 446.4 milion euro
pr gjashtmujorin. Ndrkoh, investimet e portofolit shnuan nj prmirsim
pr periudhn, ndrsa investimet e tjera vijuan t bien.
Deficiti tregtar paraqitet i prmirsuar pr gjashtmujorin e par 2013,
krahasuar me t njjtn periudh t vitit 2012, duke u ngushtuar si pasoj e
rritjes s eksporteve dhe rnies s importeve. Rritja e eksporteve ka pasqyruar
kontributin pozitiv t kategoris Minerale, lnd djegse dhe energji
elektrike. N fund t ktij gjashtmujori, raporti i mbulimit t importeve me
Sipas Indeksit t Besimit t Biznesit pr tremujorin e dyt t vitit 2013, treguesi i pritjeve pr
punsimin ka nj vler prej 7.8 pr sektorin e industris, 1.0 pr sektorin e shrbimeve dhe
0.5 pr sektorin e ndrtimit.
8
Vlersime paraprake t PBB-s.
7
24
Banka e Shqipris
eksporte shnoi nj vler prej 50.2% ose 11.9 pik prqindje m tepr se nj
vit m par.
Situata ekonomike e partnerve tregtar kryesor pritet t ushtroj presion
mbi krkesn e huaj dhe mbi drgesat e emigrantve. Stimuli fiskal pritet t
jet mjaft i kufizuar, ndrsa presionet inflacioniste pritet t mbeten t ulta.
Konsumi dhe investimet private do t vijojn t reflektojn pasigurit pr t
ardhmen, duke ndikuar n ritmin e rritjes ekonomike.
2.2 Tregu i banesave

Zhvillimet n tregun e pasurive t paluajtshme shfaqn ndryshime lehtsisht
pozitive gjat gjashtmujorit t par t vitit 2013, n krahasim me periudhn
paraardhse. Pr kt periudh, indeksi i mimit t banesave dhe ai i qiras
kan vijuar t bien, ndr t cilt indeksi i mimit t banesave ka shfaqur nj rnie
m t theksuar se ai i qiras. Kredia pr blerje pasurie t paluajtshme ka psuar
rritje, mbshtetur nga rritja e krkess dhe standardet e lehtsuara t kreditimit
pr kt qllim. Cilsia e portofolit t kredis pr blerje pasurish t paluajtshme
nuk paraqitet e prmirsuar n fund t ktij gjashtmujori, ndrkoh q kostoja
relative e blerjes s pasurive t paluajtshme ka vijuar t rritet.
2.2.1 Zhvillimet n tregun e banesave

N gjashtmujorin e par t vitit 2013, indeksi i mimit t banesave9 dhe ai
i qiras kan vijuar t bien n terma vjetor, duke shnuar nj rnie mesatare
vjetore prej prkatsisht 10.8% dhe 9%. Raporti ndrmjet indeksit t mimit t
banesave dhe atij t qiras shnoi vlern 2.3 n fund t gjashtmujorit t par
t vitit 2013, duke mbetur n nivele thuajse t njjta me vlern e ktij raporti
n fund t gjashtmujorit t par 2012, prej 2.4 njsi.
Grafik 2.2.1.1. Zhvillimet n tregun e banesave.
200
180
160
140
12.0
120
10.0
100
140
120
8.0
80
80
60
6.0
60
mld lek
100
4.0
40
40
20
0
2.0
0.0
T2-13
T4-12
T2-12
T4-11
T2-11
T4-10
T2-10
T4-09
T2-09
T4-08
T2-08
T4-07
T2-07
T4-06
T2-06
T4-05
T2-13
T4-12
T2-12
T4-11
T2-11
T4-10
T2-10
T4-09
T2-09
T4-08
T2-08
T4-07
T2-07
T4-06
T2-06
T4-05
mimi i qiras
Linear (mimi i banesave)
Linear (mimi i banesave)
mimi i banesave
20
Kredia pr blerje pasurie t paluajtshme

Kosto e pagess s kredis pr
blerje pasurie t paluajtshme
Burimi: Banka e Shqipris.
Indeksi i mimit t banesave dhe ai i qiras i referohen vetm kryeqytetit.
Banka e Shqipris
25
N fund t tremujorit t dyt 2013, teprica e kredis pr blerje pasurie t

paluajtshme u rrit me 4.89% ndaj nj viti m par, pas nj zgjerimi me 2.07%
n tremujorin e par t vitit. N fund t tremujorit t dyt 2013, norma e
ponderuar e interesit pr kredi pr blerje pasurie t paluajtshme ka rn me
1.02 pik prqindje n terma vjetor, duke ndjekur prirjen rnse t tremujorit
t par 2013. Kostoja10 relative e pagess s kredis pr blerje pasurie t
paluajtshme ka vijuar t rritet prgjat gjashtmujorit t par 2013, me nj
rritje prej 3.26 pik prqindje n fund t periudhs n terma vjetor. N terma
relativ, kostoja e huas pr banesa sht rritur pasi mimi i banesave ka rn
m shum sesa norma e interesit t huas. Ky ndryshim e bn koston e pagess
s huas m t shtrenjt n terma relativ. Nj prirje e ngjashme u reflektua
edhe n gjashtmujorin paraardhs n vijim t procesit t qndrueshm t
korrektimit t mimeve n tregun e banesave.
N terma vjetor, kredia pr blerje pronash t patundshme ka psuar nj
rritje gjat tremujorit t par dhe t dyt t vitit 2013. Ky prmirsim sht
mbshtetur nga standardet e lehtsuara t kreditimit nga ana e huadhnsve
prgjat ktij gjashtmujori, si edhe nga krkesa n rritje nga ana e individve,
pr her t par q prej tremujorit t dyt t vitit 201111.
Cilsia e portofolit t kredis pr pasuri t paluajtshme tregon nj
prkeqsim pr gjashtmujorin e par t vitit 2013. Raporti i kredive me
probleme pr blerje pasurie t patundshme ndaj teprics s kredis pr kt
qllim shnoi 13.57%, n fund t ktij gjashtmujori, ose 0.69 pik prqindje
m tepr krahasuar me 12.88% q rezultonte n fund t vitit 2012. Sidoqoft,
ky tregues sht m i ult se nj vit m par, periudh n t ciln shnonte nj
vler prej 13.9%. Gjithsesi, cilsia e ksaj pjese t portofolit t kredis mbetet
nn kontroll dhe m e mir se cilsia e portofolit total, pr shkak t forms s
kolateralizimit, e cila dikton nj sjellje t kujdesshme pr sektorin bankar dhe
kredimarrsit.
2.3 Pozicioni financiar dhe ekspozimi ndaj

rreziqeve i individve dhe bizneseve
Gjendja financiare e individve/familjeve ka ruajtur t njjtat prirje si dhe
n periudhn e kaluar, por me ritme t ndryshuara. N gjysmn e par t
vitit 2013, individt kan vijuar prirjen e tyre pr kursim por me ritm t
ngadalsuar, ndrkoh q kreditimi edhe pse pozitiv gjat periudhs, ka qen
gjithsesi i ult. Si rezultat, pozicioni kreditor i individve sht zgjeruar m tej.
Pozicioni debitor i bizneseve sht ngushtuar gjat periudhs n diskutim, pr
shkak t rritjes m t shpejt t depozitave t bizneseve krahasuar me kreditimin.
Cilsia e kredis pr individt dhe bizneset ka vazhduar t prkeqsohet gjat
gjysms s par t vitit 2013. Individt dhe bizneset, ndonse n mnyra t
Kostoja relative e pagess pr blerje pasurie t paluajtshme sht matur si diferenca midis
norms s interesit t kredis pr pasuri t paluajtshme dhe norms mesatare t rritjes s
mimit t banesave pr katr tremujort e kaluar. N rast se kjo diferenc vjen n rritje, ather
kostoja relative vlersohet n rritje dhe anasjelltas.
11
Bazuar n Vrojtimin e Aktivitetit Kreditues pr tremujorin e dyt t vitit 2013.
10
26
Banka e Shqipris
ndryshme, mbeten t ekspozuar ndaj rrezikut t trthort t kreditit q mund t

vij pr shkak t lvizjeve t pafavorshme t kursit t kmbimit ose t norms
s interesit.
Individt
N fund t gjashtmujorit t par 2013, pozicioni financiar kreditor12 i
individve arriti n vlern 678.32 miliard lek, duke u zgjeruar me 4.09
miliard lek gjat periudhs dhe 25.02 miliard lek krahasuar me nj
vit m par. N terma vjetor, zgjerimi i pozicionit kreditor t individve ka
ardhur duke u ngadalsuar, kryesisht pr shkak t ngadalsimit t rritjes s
depozitave n sistem, ndrkoh q kreditimi sht rritur. Kshtu, depozitat e
individve n sistem u rritn me 6.47 miliard lek gjat gjashtmujorit t
par 2013 dhe me 28.69 miliard lek krahasuar me nj vit m par. Rritja
vjetore e depozitave t individve sht ngadalsuar n 3.6% n qershor
2013, nga 7.8% n dhjetor 2012 dhe 12.3% n qershor 2012. Ndrkoh,
kreditimi i individve sht rritur me 2.38 miliard lek gjat periudhs dhe
3.67 miliard lek krahasuar me nj vit m par. Rritja vjetore e kreditimit t
individve sht prshpejtuar n 2.5% n qershor 2013 nga 0.6% n dhjetor
2012 dhe -4% n qershor 2012, ku kontributin kryesor e ka pasur kredia n
lek.
Grafik 2.3.1 Pozicioni financiar i individve ndaj sistemit
financiar, n miliard lek.
800
1,000
700
800
600
600
500
400
400
200
300
200
-200
100
-400
0
Prill 2013
Nen 2012
Qer 2012
Jan 2012
Gsh 2011
Mar 2011
Tet 2010
Maj 2010
Dhj 2009
Korr 2009
Shk 2009
Sht 2008
Pri 2008
Nn 2007
Qer 2007
Jan 2007
Shtat 2012
Maj 2012
Jan 2012
Sht 2011
Maj 2011
Jan 2011
Sht 2010
Maj 2010
Jan 2010
Sht 2009
Maj 2009
Jan 2009
Sht 2008
Maj 2008
Jan 2008
Sht 2007
Maj 2007
Jan 2007
Kredi
Depozita
Pozicioni kreditor
Lek
Valut
Sipas valuts, individt jan kreditor n masn 372.22 miliard lek n

monedh vendase dhe 306.09 miliard lek n monedh t huaj. N qershor
2013, pozicioni kreditor n lek sht zgjeruar me rreth 16.96 miliard lek
krahasuar me nj vit m par, por ritmi i ktij zgjerimi sht ngadalsuar
12
Pozicioni financiar i individve vlersohet si diferenca midis depozitave dhe kredive t individve
rezident n sistemin financiar n vend (prfshihen t gjitha institucionet financiare n vend,
banka dhe jobanka). N rast se kjo diferenc sht pozitive, ather individt jan kreditor
ndaj sistemit dhe n rast se diferenca sht negative, individt jan debitor ndaj sistemit.
N qershor 2013, totali i depozitave t individve n sistem rezulton rreth 830.3 miliard
lek, ndrsa totali i kredive rezulton 151.87 miliard lek.
Banka e Shqipris
27
ndjeshm, pr shkak t ngadalsimit t rritjes s depozitave t individve n

lek. Pr t njjtn periudh, pozicioni kreditor n valut sht rritur vetm
me 8.06 miliard lek krahasuar me rritjen prej 61.29 miliard leksh n
vitin e kaluar. Ky zhvillim ka reflektuar rritjen e kreditimit t individve n
valut krahasuar me nivelet shum t ulta t nj viti m par, ndrkoh q
depozitat n valut jan tkurrur.
Grafik 2.3.1.1. Ecuria e kredis pr individt.
100%
Normat e rritjes vjetore t teprics s kredis sipas

afateve t maturimit pr individ
80%
100%
Normat e rritjes vjetore t teprics s kredis sipas

monedhs pr individ
80%
60%
60%
40%
40%
20%
20%
0%
-40%
-20%
Afatmesme
Afatgjat
Afatshkurtr
Maj 2013
Shk 2013
Nen 2012
Gus 2012
Maj 2012
Shk 2012
Nen 2011
Gus 2011
Maj 2011
Shk 2011
Nen 2010
Gus 2010
Maj 2010
Shk 2010
Nen 2009
Gus 2009
Maj 2009
Shk 2009
Nen 2008
Gus 2008
Maj 2008
Shk 2008
Nen 2007
Gus 2007
Maj 2007
Shk 2007
0%
Qer 2013
Shk 2013
Tet 2012
Qer 2012
Shk 2012
Tet 2011
Qer 2011
Shk 2011
Tet 2010
Qerr 2010
Shk 2010
Tet 2009
Qer 2009
Shk 2009
Tet 2008
Qer 2008
Shk 2008
Tet 2007
Qer 2007
Shk 2007
-20%
Lek
Valut
2.3.1 Rreziku i kredis
3M1:13
3M3:12
3M1:12
3M3:11
3M1:11
3M3:10
N fund t gjashtmujorit t par 2013, teprica e kredis13 pr individ,

n sektorin bankar, ka shnuar nj rritje prej 2.67% n terma vjetor dhe nj
rritje prej 1.65% krahasuar me fundin e vitit 2012. Kredia pr individ n lek
sht rritur me 4.36%, ndrkoh q ajo n valut sht rritur me 1.32% n
terma vjetor, pas disa periudhash t njpasnjshme n rnie. Sipas afatit t
maturimit, n gjashtmujorin e par 2013, kredia
Grafik 2.3.1.2. Cilsia e portofolit t individve.
afatshkurtr pr individ sht rritur me 20.43%,
kredia afatmesme sht tkurrur me 3.38%, ndrsa ajo
70%
20%
afatgjat sht zgjeruar me 2.16% n terma vjetor.
19%
60%
18%
Kredia afatshkurtr z 8.2% t teprics s kredis
50%
17%
pr individt, kredia afatmesme z 12.9% dhe ajo
40%
16%
afatgjat z 78.9% t portofolit t kredis pr individ.
30%
15%
Pesha e kredis afatshkurtr sht rritur lehtsisht
14%
20%
krahasuar me periudhn paraardhse, ndonse
13%
10%
struktura e kredis sipas afatit mbetet e ngjashme.
12%
0%
Edhe struktura e kredis sipas monedhs sht ruajtur
11%
10%
-10%
pothuajse e njjt, sipas t cils kredia n valut z
54.8%, ndrsa ajo n lek 45.2%. Gjithsesi, pesha
e kredis n lek ka vijuar t ket nj prirje t leht
Rritja vjetore e kredis me probleme
Raporti i kredive me probleme
rritse, duke e ngushtuar diferencn midis peshs s
Rritja vjetore e teprics s kredis
kredis n valut dhe asaj n monedhn vendase.
13
N llogaritje prfshihen vetm rezidentt.
28
Banka e Shqipris
Cilsia e portofolit t kredis pr individ ka vijuar t prkeqsohet, pr

shkak t rritjes s stokut t kredive me probleme me ritme m t shpejta se sa
rritja e teprics s kredis pr individ.
N fund t gjashtmujorit t par t vitit 2013, raporti kredi me probleme
pr individ/totali i kredis pr individ shnoi vlern 18.44%, duke u rritur
me 1.5 pik prqindje n krahasim me fundin e vitit 2012 dhe me 2 pik
prqindje n krahasim me fundin e gjashtmujorit t par 2012.
2.3.2 Rreziku i trthort i kreditit pr shkak t kursit t

kmbimit
N fund t muajit qershor 2013, teprica e kredis n valut pr individ,
e pambuluar nga rreziku i kursit t kmbimit prbnte rreth 38.7% t teprics
s kredis totale pr individ. Kjo pesh sht ulur pak krahasuar me fundin e
vitit 2012, por ka mbetur gjithsesi m e lart se nj vit m par.
Rreth 78% e kredis s pambuluar nga rreziku i kursit t kmbimit pr
individt prbhet nga kredia pr blerje shtpie dhe rreth 9.1% nga kredia
konsumatore. Pesha e kredis pr blerje shtpie n totalin e kredis s
pambuluar nga kursi ka rn krahasuar me nivelin 85.1% t rezultuar n
mbyllje t vitit 2012 dhe 84.5% t rezultuar nj vit m par (qershor 2012).
Kjo rnie ka qen rezultat i rnies s kredis n valut t dhn pr blerje
shtpie, ndrkoh q teprica e kredis s pambuluar nga kursi sht rritur.
Nga ana tjetr, pesha e kredis konsumatore sht rritur krahasuar me nivelin
8.5% t rezultuar nj vit m par.
Grafik 2.3.2.1. Ekspozimi i individve ndaj rrezikut t trthort t
kreditit pr shkak t kursit t kmbimit.
80.0
mld Lek
52%
47%
42%
70.0
60.0
50.0
40.0
37%
30.0
32%
20.0
10.0
22%
0.0
3M1:13
3M3:12
3M1:12
3M3:11
3M1:11
3M3:10
3M1:10
3M3:09
3M1:09
3M3:08
3M1:08
3M3:07
3M1:07
3M3:06
Teprica e kredis s pambuluar nga rreziku i

kursit t kmbimit/ Teprica e kredis
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09
27%
Kredi e pambuluar nga rreziku i kursit t kmbimit

Kredi pr blerje banese
Kredi konsumatore
Cilsia e portofolit t kredis n valut t pambuluar nga rreziku i kursit

t kmbimit pr individt, pas nj prmirsimi t vogl n gjashtmujorin
e dyt t vitit t kaluar, duket se sht prkeqsuar me ritme t shpejta
n gjashtmujorin e par t vitit 2013. N fund t qershorit 2013, pjesa
Banka e Shqipris
29
problematike e ktij portofoli arriti n 21.1%, nga 19.04% n dhjetor 2012

dhe 19.74% t rezultuar n qershor 2012. Tendenc t ngjashme kan
ndjekur dhe treguesit e cilsis s portofolit t kredis pr individ n valut
dhe portofolit total (lek dhe valut) t kredis pr individ, duke arritur
respektivisht n 20.41% dhe 18.44%, n qershor 2013.
Grafik 2.3.2.2. Cilsia e kredis dhn individve dhe vlerat

mesatare t kredimarrjes.
Vlera mesatare e kredis n valut pr huamarrs - Individ
3,000
Raporti i kredive me probleme ndaj teprics s kredis - Individ

25.0%
2,500
20.0%
2,000
mij lek
15.0%
10.0%
1,500
1,000
500
5.0%
0
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09

Kredi total
Kredi n valut
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09
0.0%
Kredia n valut/huamarrs
Kredia n valut pr blerje
banese/huamarrs
Kredia n valut pr blerje banese pr huamarrs ka rezultuar mesatarisht

rreth 2.34 milion lek n qershor 2013, duke shnuar rnie krahasuar me
nivelin prej 2.38 milion leksh t rezultuar nj vit m par. Pr sa i prket
cilsis s portofolit pr blerje banese, pr pjesn e pambuluar nga rreziku i
kursit, pesha e kredive me probleme sht ulur n 18.7% n qershor 2013,
krahasuar me 19.9% t rezultuar nj vit m par.
2.3.3 Rreziku i trthort i kreditit pr shkak t norms s

interesit
N fund t gjashtmujorit t par t vitit 2013, ekspozimi i individve ndaj
rrezikut t trthort t kredis pr shkak t lvizjeve t pafavorshme n normn
e interesit, ka mbetur thuajse n t njjtat nivele me fundin e gjashtmujorit t
par 2012 dhe me fundin e vitit. Raporti i kredis me norm t ndryshueshme
interesi ndaj totalit t teprics s kredis pr individt ishte 23.5%, duke u
rritur vetm me 0.1 pik prqindje krahasuar me periudhat paraardhse. Pr
periudhn, normat e interesit t kredis pr individ n lek dhe n valut
kan pasur ndryshime n lehta n krahasim me fundin e vitit paraardhs,
veanrisht n tremujorin e dyt t vitit. Pr kredin e re pr individ, normat
e interesit u rritn me 0.54 pik prqindje pr kredin n lek, me 0.28 pik
prqindje pr at n dollar amerikan, ndrkoh q u uln me 0.53 pik
prqindje pr euron n krahasim me fundin e vitit 2012.
30
Banka e Shqipris
Grafik 2.3.3.1. Ekspozimi i individve ndaj rrezikut t trthort t kredis

pr shkak t norms s interesit.
18.0
35%
16.0
30%
Mes a tare a fatgjat
25%
14.0
12.0
10.0
20%
8.0
15%
6.0
10%
4.0
5%
2.0
2013T2
2013T1
2012T4
2012T3
2012T2
2012T1
2011T4
2011T3
2011T2
2011T1
2010T4
2010T3
2010T2
2010T1
2009T4
2009T3
2009T2
2009T1
2008T4
2008T3
2008T2
2008T1
Maj 2013
Mars 2013
Janar 2013
Nentor 2012
Shtator 2012
Korrik 2012
Maj 2012
Mars 2012
Janar 2012
Nentor 2011
Shtator 2011
Korrik 2011
Maj 2011
Mars 2011
Janar 2011
Nentor 2010
Shtator 2010
Korrik 2010
Maj 2010
Mars 2010
Janar 2010
0%
lek
usd
euro
Ndryshimet aktuale pasqyrojn luhatjet e krkess dhe oferts dhe prkojn

me periudhn e lehtsimit t standardeve t kredidhnies dhe rritjes s krkess
pr kredi nga individt14.
Bizneset
N qershor 2013, pozicioni debitor i bizneseve15 shnoi vlern 285.35
miliard lek, duke u ngushtuar me 3.1 miliard lek krahasuar me dhjetorin
2012 dhe me 11.15 miliard lek krahasuar me nj vit m par. Zhvillimi
i pozicionit debitor gjat gjysms s par t vitit ka qen rezultat i rritjes s
depozitave t bizneseve me 4.09 miliard lek, ndrkoh q kredia sht
rritur vetm me 0.99 miliard lek. N terma vjetor, kredia pr bizneset ka
rn me 0.5% n qershor 2013, krahasuar me rritjen prej 11.6% t rezultuar
nj vit m par. Depozitat kan ndjekur prirje t kundrt duke u rritur n
qershor 2013 me 12.2% n terma vjetor, ndrkoh q nj vit m par kan
shnuar rnie me 2.6%.
14
15
Vrojtimi pr aktivitetin kreditues, T2 2013.

Pozicioni financiar i bizneseve vlersohet si diferenca midis depozitave dhe kredive t bizneseve
n sistemin financiar n vend (prfshihen t gjitha institucionet financiare n vend, banka dhe
jobanka). N rastin kur kjo diferenc sht negative, ather bizneset jan debitor ndaj
sistemit. N qershor 2013, totali i depozitave t bizneseve n sistem rezulton 86.63 miliard
lek, ndrsa totali i kredive rezulton 371.98 miliard lek.
Banka e Shqipris
31
Grafik 2.3.3.2. Pozicioni financiar i bizneseve.

200
50
100
0
-50
mld, lek
Mld lek
0
-100
-200
-100
-150
-200
-250
-300
-300
-400
Prill 2013
Nen 2012
Qer 2012
Jan 2012
Gsh 2011
Mar 2011
Tet 2010
Maj 2010
Dhj 2009
Korr 2009
Shk 2009
Sht 2008
Pri 2008
Nn 2007
Qer 2007
Jan 2007
Prill 2013
Nen 2012
Qer 2012
Jan 2012
Gsh 2011
Mar 2011
Tet 2010
Maj 2010
Dhj 2009
Korr 2009
Shk 2009
Sht 2008
Pri 2008
Nn 2007
Qer 2007
Jan 2007
Depozita
Kredi
Pozicioni debitor
-350
Lek
Valut
Sipas valuts, bizneset jan debitor n masn 78.74 miliard lek n

monedhn vendase dhe 206.61 miliard lek n monedh t huaj. Gjat
periudhs, pozicioni debitor n monedh vendase sht ngushtuar me 7.39
miliard lek ndaj dhjetorit 2012 dhe me 5.97 miliard lek krahasuar me nj
vit m par, si rezultat i rritjes m t shpejt t depozitave n lek krahasuar
me rritjen e kredis n lek. Ndrkoh, pozicioni debitor n valut t huaj
sht zgjeruar me 4.29 miliard lek gjat gjashtmujorit t par 2013 pr
shkak t rnies s depozitave n valut, ndrkoh q kredia ka psuar rritje.
Gjithsesi n terma vjetor, ai sht ngushtuar me 5.18 miliard lek pr
shkak t rnies m t shpejt t kredive n valut krahasuar me rnien e
depozitave n valut.
2.3.4 Rreziku i kredis

Kreditimi i bizneseve ka filluar t shfaq shenjat e para t tkurrjes n
tremujorin e dyt t vitit, duke u ngushtuar me 0.63% n terma vjetor pr
qershorin 2013. Kredia pr biznese n lek sht rritur me 4.29%, ndrsa ajo
n valut ka rn me 2.84% n terma vjetor, duke pasur kt prirje q prej
tremujorit t fundit t vitit paraardhs. Struktura e kredis sipas madhsis
s bizneseve sht ruajtur thuajse e njjt, me ndryshime t lehta n favor
t rnies s peshs s kredis pr bizneset e mdha. N fund t periudhs,
kredia akorduar biznesit t vogl z 17.9% t portofolit t kredis pr biznese,
kredia pr biznesin e mesm z 19.6% t portofolit dhe ajo pr biznesin e
madh z 62.5% t ktij portofoli. Pavarsisht madhsis, vrehet nj prirje
e bizneseve pr t ulur nivelin e kredis afatshkurtr dhe afatmesme, duke
rritur nivelin e kredis afatgjat krahasuar me periudhat paraardhse. Pr sa
i prket monedhs, kreditimi n lek sht rritur pr biznesin e vogl dhe pr
biznesin e madh, ndrkoh q ka rn pr at t mesm.
32
Banka e Shqipris

Grafik 2.3.4.1. Shprndarja e kredis pr bizneset.
100%
Shprndarja e kredis
100%
90%
80%
80%
70%
70%
60%
60%
50%
50%
40%
40%
30%
30%
20%
20%
10%
10%
0%
0%
Pril 2013
Dhj 2012
Gus 2012
Pril 2012
Dhj 2011
Gus 2011
Pril 2011
Dhj 2010
Gus 2010
Pril 2010
Dhj 2009
Gus 2009
Pril 2009
Dhj 2008
Gus 2008
Pril 2008
Dhj 2007
Gus 2007
Pril 2007
Dhj 2006
Gus 2006
Pril 2006
Dhj 2005
Pril 2013
Dhj 2012
Gus 2012
Pril 2012
Dhj 2011
Gus 2011
Pril 2011
Dhj 2010
Gus 2010
Pril 2010
Dhj 2009
Gus 2009
Pril 2009
Dhj 2008
Gus 2008
Pril 2008
Dhj 2007
Gus 2007
Pril 2007
Dhj 2006
Gus 2006
Pril 2006
Dhj 2005
90%
Shprndarja e kredis
Biznesi i vogl
Biznesi i mesm
Biznesi i madh
lek
valut
Grafik 2.3.4.2. Cilsia e portofolit t bizneseve.

Cilsia e portofolit t kredis pr biznese ka vijuar t bjer.
Gjat periudhs,
80%
ritmi i rritjes s stokut t kredis me probleme pr
30%
bizneset sht ngadalsuar, duke ndjekur kt
25%
60%
prirje q prej fundit t vitit 2011.
Gjithsesi, pr shkak t tkurrjes s kreditimit,

raporti i kredive me probleme ka arritur vlern
26.49% n fund t gjashtmujorit t par 2013,
krahasuar me 24.46% n fund t vitit 2012 dhe
22.77% n t njjtn periudh t nj viti m par.
20%
40%
15%
20%
10%
0%
5%
-20%
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
Rritja vjetore e kredis me probleme

Rritja vjetore e teprics s kredis
Raporti i kredive me probleme
Ekspozimi i bizneseve ndaj luhatjeve t kursit t

kmbimit, pas nj rritjeje t leht n tremujorin e
par t 2013-s, sht zbutur srish n tremujorin
e dyt, duke vijuar tendencn rnse t nisur gjat
vitit t kaluar. N qershor 2013, teprica e kredis n valut e pambuluar
nga rreziku i kursit t kmbimit pr bizneset prbnte rreth 28.1% t totalit t
kredis pr kt sektor, krahasuar me 28.4% n dhjetor 2012 dhe 30% n
qershor t nj viti m par. (Grafiku 2.3.5.1 - majtas). Pesha e kredis n
valut n totalin e teprics s kredis dhn bizneseve, gjithashtu ka rn n
66.6% n qershor 2013 kundrejt 67% t rezultuar n fund t vitit 2012 dhe
70.4% t rezultuar nj vit m par.
Pas nj rritjeje t leht gjat tremujorit t par t vitit 2013, teprica e
kredis pr biznese e pambuluar nga rreziku i kursit t kmbimit sht tkurrur
srish gjat tremujorit t dyt, duke rezultuar n muajin qershor 2013 rreth
Banka e Shqipris
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
2.3.5 Rreziku i trthort i kreditit pr

shkak t kursit t kmbimit
0%
33

Grafik 2.3.5.1. Ekspozimi i bizneseve ndaj rrezikut t trthort pr shkak
t kursit t kmbimit.
-
Kredia n valut s pambuluar nga rreziku i kursit-Bizneset

200
mld lek
42%
37%
Thousands
150
32%
27%
100
50
22%
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09
3M1:13
3M3:12
3M1:12
3M3:11
3M1:11
3M3:10
3M1:10
3M3:09
3M1:09
3M3:08
3M1:08
3M3:07
3M1:07
3M3:06
Teprica e kredis e pambuluar nga rreziku

i kursit t kmbimit/ Teprica e kredis
Kredi pr bizneset
Kredi pr zhvillimin e pasurive t paluajtshme
Kredi pr zhvillim biznesi
Kredi pr tregti
8.2% m e ult se nj vit m par16. (Grafiku 2.3.5.1 - djathtas). Rreth

47% e ktij portofoli prbhet nga kredia pr tregti, 25.4% prbhet nga
kredia pr zhvillim biznesi dhe 10% nga kredia pr zhvillimin e pasurive
t paluajtshme. Pesha e kredis pr zhvillim biznesi ka ardhur n rnie q
nga qershori i vitit t kaluar dhe kjo duket se sht kompensuar me nj rritje
t leht n peshn e dy zrave t tjer.
Gjat gjysms s par t vitit, cilsia e portofolit t kredis pr biznese
e pambuluar nga lvizjet e kursit t kmbimit sht prkeqsuar m shpejt
se portofoli i kredis totale pr bizneset dhe pothuaj me t njjtin ritm me
portofolin e kredis n valut pr bizneset17 (Grafiku 2.3.5.2 - majtas). Pesha
e kredive me probleme n portofolin e kredis n valut pr biznese, t
pambuluar nga rreziku i kursit, u rrit n 28.4% n qershor 2013, krahasuar
me 27.2% n dhjetor 2012 dhe 25.2% n qershor 2012, kryesisht si rezultat
i tkurrjes s ndjeshme t stokut t ksaj kredie n tremujorin e dyt t vitit. N
kt portofol, prkeqsimi i cilsis vazhdon t mbetet m i theksuar tek kredia
pr zhvillimin e pasuris s paluajtshme ku pesha e kredive me probleme
n qershor 2013 sht rritur n 48.9% nga 47.1% n dhjetor dhe 37.6% n
qershor 2012. Pjesa e portofolit pr qllime tregtie, gjithashtu ka ardhur
duke u prkeqsuar gjat vitit, ku treguesi i kredive me probleme sht rritur
n vlern 24.4% n qershor 2013, nga 20.4% n dhjetor 2012 dhe 19.1%
n qershorin e vitit t kaluar. Prjashtim nga tendenca ka br kredia pr
zhvillim biznesi, ku pesha e kredive me probleme ka shnuar rnie n vlern
34.9% n qershor 2013, krahasuar me 37.9% n dhjetor 2012 dhe 35.8%
n qershor 2012 (Grafik 2.3.5.2 -djathtas).
N qershor 2013, teprica e kredis s pambuluar nga rreziku i kursit t kmbimit pr bizneset
rezultoi 116.8 milion lek, duke shnuar rnie krahasuar me vlern 124.7 milion lek n
muajin mars 2013 dhe 127.2 milion lek n qershor 2012.
17
N qershor 2013, raporti i kredive me probleme pr kredin totale pr biznese rezultoi 26.5%,
ndrsa raporti i kredive me probleme pr kredin totale n valut pr bizneset rezultoi 28.6%.
16
34
Banka e Shqipris

Grafik 2.3.5.2. Cilsia e kredis pr bizneset.
Raporti i kredive me probleme ndaj teprics s kredis-Biznese
35.0%
50.0%
Raporti i kredive me probleme pr kredin n valut

t pambuluar nga rreziku i kursit t kmbimit - Biznese
30.0%
25.0%
30.0%
20.0%
15.0%
10.0%
10.0%
5.0%
0.0%
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09

Kredi total
Kredi n valut
-10.0%
Kredi n valut e pambuluar nga rreziku i k.k n total

Kredi e pambuluar nga rreziku i k.k pr "tregti"
Kredi e pambuluar nga rreziku
i k.k pr "zhvillim biznesi"
Kredi e pambuluar nga rreziku i k.k pr
"zhvillimin e pasurive t paluajtshme"
2.3.6 Rreziku i trthort i kreditit pr shkak t norms s

interesit
N gjashtmujorin e par t vitit 2013, ekspozimi i bizneseve ndaj rrezikut
t trthort t kredis pr shkak t norms s interesit ka vijuar t bjer.
Raporti i kredis me norm t ndryshueshme interesi ndaj teprics s kredis
pr biznese shnoi nj vler prej 61.9% kundrejt 63% n fund t vitit 2012
dhe 63.8% n fund t gjashtmujorit t par t vitit 2012. Ndonse n rnie,
kjo norm mbetet gjithsesi mbi vlern mesatare afatgjat t ktij raporti.
Grafik 2.3.6.1. Ekspozimi i bizneseve ndaj rrezikut t trthort t
kredis pr shkak t norms s interesit.
14.0
70%
Mesatare afatgjat
50%
10.0
40%
8.0
30%
6.0
20%
4.0
10%
2.0
0%
Maj 2013
Mars 2013
Janar 2013
Nentor 2012
Shtator 2012
Korrik 2012
Maj 2012
Mars 2012
Janar 2012
Nentor 2011
Shtator 2011
Korrik 2011
Maj 2011
Mars 2011
Janar 2011
Nentor 2010
Shtator 2010
Korrik 2010
Maj 2010
Mars 2010
Janar 2010
12.0
2013T2
2013T1
2012T4
2012T3
2012T2
2012T1
2011T4
2011T3
2011T2
2011T1
2010T4
2010T3
2010T2
2010T1
2009T4
2009T3
2009T2
2009T1
2008T4
2008T3
2008T2
2008T1
60%
leke
usd
euro
Normat e interesit t kredis s re pr bizneset kan shnuar rnie si pr

monedhn vendase ashtu edhe pr valutn. Kto norma kan rn me 2.03
Banka e Shqipris
35
pik prqindje pr lekun, 1.12 pik prqindje pr dollarin amerikan dhe me

0.1 pik prqindje pr euron, krahasuar me fundin e vitit 2012.
Ecuria e normave baz n vend dhe jasht tij, krkesa pr kredi e vlersuar
n rnie pr bizneset, standardet ende t shtrnguara pr to, pritet t vijojn
mbshtetjen ndaj ruajtjes s normave t interesit pr kredi brenda ktyre
niveleve.
Hapsir informuese 2. Vrojtimi mbi situatn financiare t familjeve

dhe bizneseve.
Pr t vlersuar gjendjen financiare t familjeve dhe t bizneseve, Banka e Shqipris
kryen nj vrojtim t posam do gjasht muaj. Vrojtimi i fundit u krye n periudhn
maj-qershor 2013, duke pasur n fokus zhvillimet n gjysmn e par t ktij viti*.
2.1 Vrojtimi mbi situatn financiare dhe

huamarrjen e individve**

Situata financiare
Huamarrja
Sipas rezultateve t vrojtimit, burimet kryesore t t ardhurave t familjeve t vrojtuara

vazhdojn t mbeten: t ardhurat nga vetpunsimi, pensioni dhe puna n sektorin
privat, prkatsisht pr 28%, 28% dhe 24% t totalit t personave q sigurojn t
ardhura. Pesha e emigracionit dhe e puns n sektorin privat, si burime t
ardhurash, ka rn gjat gjashtmujorit t par 2013 krahasuar me gjashtmujorin
e kaluar, ndrkoh q pesha e t vetpunsuarve ka vazhduar t rritet. Rreth 52%
e familjeve t prgjigjura deklarojn t ardhura mujore (lek dhe valut) n nivelin
17 mij-50 mij lek dhe 22% n nivelin 50 mij - 100 mij lek. Euroizimi i
t ardhurave rezulton i ult, ku vetm 11% e familjeve t prgjigjura deklarojn se
kan t ardhura n valut dhe kjo pesh ka ardhur n rnie.
Numri i familjeve q pohojn se kan t paktn nj hua t papaguar n momentin e

intervistimit, pavarsisht karakteristikave t saj, ka rezultuar 321 familje ose 28% e t
prgjigjurve, duke shnuar rnie me 6 pik prqindje krahasuar me gjashtmujorin
e kaluar. N 44% t rasteve, familjet huamarrse deklarojn se e kan siguruar
huan/huat nga burime formale, si banka (39%) dhe institucione t tjera
financiare jobanka (4%), ka shnon nj rnie me 2 pik prqindje krahasuar me
gjashtmujorin e kaluar, m e theksuar n zrin e dyt. N 56% t rasteve, familjet
huamarrse deklarojn se u jan drejtuar burimeve informale si persona fizik
(40%) dhe hua nga dyqanet (16%). Qllimet kryesore t huamarrjes s familjeve
mbeten: blerje/riparim i nj prone t paluajtshme n 32% t rasteve, konsum
n 35% t rasteve dhe pr zhvillim t biznesit n 14% t rasteve. Huamarrja me
qllim blerje/riparim prone dhe ajo me qllim zhvillimin e biznesit kan vazhduar
tendencn rnse t konstatuar q n dy periudhat e kaluara. Euroizimi i huamarrjes
s familjeve vazhdon t jet i ult, ku vetm n 4% t rasteve huaja e marr sht
n valut, duke shnuar rnie me 2 pik prqindje krahasuar me gjashtmujorin
e dyt 2012.
36
Banka e Shqipris
Ngarkesa n borxh e familjeve
Rreth 73% e familjeve huamarrse deklarojn se nuk kan pasur ndryshim t

aftsis s tyre paguese gjat periudhs referuese, 23% kan deklaruar rnie
dhe 5% kan deklaruar rritje t aftsis paguese. Balanca neto e prgjigjeve ka
rezultuar negative, gj q nnkupton prkeqsim t aftsis paguese t familjeve,
por krahasuar me periudhat e kaluara duket se ritmi i prkeqsimit sht ngadalsuar
(Grafik 2.1.1). Familjet huamarrse me rnie t aftsis paguese gjat periudhs
referuese, n 51% t rasteve zgjedhin t ulin shpenzimet familjare dhe n 22% t
rasteve krkojn nj pun t prkohshme, si dy mnyrat kryesore pr t prballuar
vshtirsin financiare.
Grafik 2.1.1 Rezultatet e prgjigjeve t familjeve mbi: aftsin paguese
gjat periudhs referuese (majtas) dhe pritshmrit e rimarrjes
s huas n 6 muajt e ardhshm (djathtas).
40%
60%
20%
0%
-20%
40%
-40%
-23%
-22%
-22%
-18%
-29%
-60%
-80%
20%
-61%
-100%
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M2:11
Balanca neto
6M1:10
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M2:11
6M1:10
Rritje
Ulje
0%
Nuk ekziston si mundsi

Ka shum mundsi
Ka pak mundsi
sht e sigurt
Burimi: Banka e Shqipris, Departamenti i Stabilitetit Financiar.
Pr sa i prket gjashtmujorit t ardhshm (6-mujori i dyt 2013), 78% e huamarrsve

nuk presin ndryshime n aftsin e tyre paguese, 14% presin t ken prmirsim dhe
8% presin t ken prkeqsim. Prsa i prket mundsis s rimarrjes s nj huaje t
re n periudhn e ardhshme, rreth 59% e familjeve t prgjigjura (duke iu referuar
t gjith kampionit t intervistuar) e kan prjashtuar si mundsi (Grafik 2.1.1)
2.2 Vrojtimi mbi situatn financiare dhe

huamarrjen e bizneseve

Situata financiare
Pr t analizuar gjendjen financiare dhe t huamarrjes n vend, sht vrojtuar nj

kampion prej 708 ndrmarrjesh t shprndara gjeografikisht n t gjith vendin.
Ndonse me ritme t ngadalta, n kt gjashtmujor t par t vitit 2013, zgjerimi
i veprimtaris apo rritjes s investimeve ka shnuar nj prmirsim n krahasim me
gjashtmujorin e dyt t vitit 2012. Balanca neto e ndrmarrjeve t cilat deklarojn
zgjerim/rritje sht 3.2% ose 1.5 pik prqindje m e lart krahasuar me periudhn
paraardhse. Nga ndrmarrjet aktive n kt vrojtim, 53.7% (ose 45.5% e kampionit
total, 322 ndrmarrje) pohojn se kan aktualisht nj hua pr t paguar, duke mbetur
n nivele pothuaj t njjta krahasuar me prqindjen e ndrmarrjeve huamarrse n
gjashtmujorin e mparshm.
Banka e Shqipris
37
Huamarrja
Huamarrja si burim m vete apo i kombinuar sht prdorur nga 58.4% e totalit t
ndrmarrjeve t prgjigjura n kt vrojtim (188 t tilla pohojn q kan prdorur
huamarrjen pr t financuar veprimtarin), duke rn me 7.6 pik prqindje n kt
gjashtmujor. Prve ktij burimi financimi, veprimtaria e biznesit sht financuar
vetm nga shitjet pr 36.6% t ndrmarrjeve, duke shfaqur rritje pr kt periudh.
Rreth 73% e ndrmarrjeve deklarojn se shesin m shum se 80% t produkteve t
tyre brenda vendit. Balanca neto e ndrmarrjeve t cilat deklarojn nj ndryshim t
rezultatit financiar nga veprimtaria e tyre pr kt gjashtmujor mbetet negative, me
nj vler prej 30.7%, duke raportuar srish nj numr m t lart biznesesh t cilat
kan pasur nj rnie t ktij rezultati pr periudhn. Veprimtaria e ndrmarrjeve sht
realizuar kryesisht n lek pr 71.6% t tyre dhe vetm n lek pr 21.3% t tyre.
Huaja sht prfituar n monedhn vendase nga 56.9% e ndrmarrjeve huamarrse
t prgjigjura n kt kampion, n euro pr 31.7% t tyre dhe n dollar amerikan
pr 2% t tyre. Rreth 32% e ndrmarrjeve pohojn se e kan prfituar huan gjat
vitit t fundit, ndrsa 50.3% e tyre e kan prfituar at prej nj periudhe 1-5 vjeare.
Pr 50.5% t ndrmarrjeve, koha e mbetur pr shlyerjen e plot t vlers s huas
sht 1-5 vjet, pr 21.4% t ndrmarrjeve ky afat sht deri n 12 muaj dhe pr
27.8% t tyre ky afat sht mbi 5 vjet. Huaja ka pasur si qllim prdorimi kryesisht
prballimin e shpenzimeve korrente pr 34.2% t ndrmarrjeve, si edhe kryerjen e
nj investimi afatgjat pr 37.6% t ndrmarrjeve, duke shnuar nj rritje t numrit t
ndrmarrjeve t cilat e kan prdorur huan pr kt t fundit. Pasurit e paluajtshme
jan prdorur si kolateral pr prfitimin e huas nga 74.2% e ndrmarrjeve, duke
rezultuar n rritje n krahasim me gjashtmujorin paraardhs.
Ngarkesa n borxh e bizneseve
Huaja shlyhet nprmjet pagesave me shuma t barabarta, me frekuenc mujore

dhe me nj norm interesi t pandryshueshme deri n fund t afatit t maturimit
pr m shum se gjysmn e ndrmarrjeve huamarrse t prgjigjura n kt
vrojtim. Vlera e prgjithshme e huas n raport me kapitalin e ndrmarrjes ka qen
afrsisht sa gjysma e tij pr 73.0% t ndrmarrjeve, 1.6 pik prqindje m pak se
n gjashtmujorin e dyt t vitit 2012. N raport me nivelin e t ardhurave, 71.7%
e ndrmarrjeve tregojn q n gjasht muajt e kaluar kan shpenzuar pr huan
deri n 20% t t ardhurave t tyre. Ndrsa pr 20.8% t ndrmarrjeve, shpenzimi
Grafik 2.2.1 Procesi i huamarrjes dhe marrdhnia me bankat.
60%
Procesi i huamarrjes nga bankat n vend
Marrdhnia me bankat
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Shum t
thjesht
Normal
T vshtir
6M II 2010
6M I 2011
Shum t
vshtir
Pothuaj t
pamundur
6M II 2011
6M I 2012
T rndsishme Jo edhe aq t
T
dosmosdoshme
rndsishme
6M II 2012
6M I 2013
38
Banka e Shqipris
pr huan ka zn 20-50% t t ardhurave t tyre. Ndryshimi i shpenzimit pr

pagesn e huas paraqitet n nivele thuajse t njjta krahasuar me gjashtmujorin
e mparshm, e shprehur n nj balanc neto pozitive prej 10.6% n fund t
gjashtmujorit t par 2013.
Pr gjasht muajt e ardhshm, pritshmrit pr ndryshimin e pagess totale t kstit
t huas tregojn nj balanc neto pozitive prej 1.28%, duke shprehur nj prirje
t leht rritse, ndonse pr sektor t ndryshm kto rezultate jan t ndryshme.
Planifikimi i nj huaje pr gjasht muajt e ardhshm ka mbetur thuajse n t
njjtat nivele si n gjashtmujorin paraardhs, ku 83.4% e ndrmarrjeve totale t
prgjigjura nuk e planifikojn dika t till. Marrdhnia me bankat sht vlersuar
e domosdoshme pr 48.1% t ndrmarrjeve dhe e rndsishme pr 47.6% t
tyre. Ndrkoh, 49.2% e ndrmarrjeve e kan konsideruar normal procesin e
marrjes s nj huaje nga bankat, 38% e tyre si t vshtir dhe 7.6% e tyre e kan
konsideruar kt proces si shum t vshtir.
* Vrojtohet nj kampion prej 1210 familjesh t shprndara n 17 rrethe t ndryshme t
vendit. N vrojtimin e fundit (gjashtmujori I 2013), jan prgjigjur 96% e familjeve t
intervistuara.
** Llogaritjet e rezultateve t vrojtimit jan br mbi totalin e familjeve q kan dhn
prgjigje pr pyetjen prkatse.
Banka e Shqipris
39
Gjashtmujori i par i vitit 2013, q prkoi edhe me periudhn parazgjedhore,

rezultoi n nj nivel financimi t deficitit buxhetor me borxh t brendshm n
masn 90% t planit vjetor. Krkesa e qndrueshme e agjentve ekonomik
pr titujt e borxhit t qeveris, sht shoqruar me rnie t norms s interesit
t borxhit pr t gjitha kategorit e maturiteteve.
Tregu sekondar i tregtimit t titujve t borxhit t qeveris vijon aktivitetin
e tij normal, me nj rritje t leht t numrit t transaksioneve. N tregun
ndrbankar, vllimi i aktivitetit sht rritur kryesisht pr likuiditetin afatshkurtr,
1 dhe 7-ditor, n prputhje me nevojat e bankave. Ecuria e norms mesatare
t ponderuar t interesit vijon t qndroj posht norms baz t interesit.
Situata ekonomike n vend sht pruar edhe n tregun e kmbimeve
valutore. N harkun kohor t nj viti, monedha vendase sht nnmuar leht
ndaj monedhs evropiane, ndrkoh q ecuria e kursit t kmbimit n terma
efektiv jep sinjale pr nj tkurrje t mtejshme t konsumit.
Nj analiz m e detajuar e ecuris s tregjeve t veanta paraqitet n
vijim.
3.1 Tregu primar i titujve t borxhit

Qeveria e ka rritur financimin me borxh t brendshm n masn 35.8%
gjat gjysms s par t vitit 2013, duke br q vllimi i letrave me vler
t borxhit t emetuara t shnoj 267.0 miliard lek. T dhnat e dy viteve
t fundit tregojn se gjat gjysms s par t vitit, emetimet kan tendenc
t jen m t larta, duke u reduktuar gjat gjysms s dyt t tij. Megjithat,
gjashtmujori i par i vitit 2013 ishte nj periudh parazgjedhore dhe sht
shoqruar me prshpejtimin e realizimit t planit vjetor t financimit t
brendshm t deficitit deri n masn 90% t tij. Sipas strukturs s emetimit,
vijon t dominoj financimi me bono thesari n masn 77.0%. Mes tyre rritjen
m t madhe n vllim e paraqesin bonot me afat 6 dhe 12 muaj, prkatsisht
n masn 44.3% dhe 49.9%.
Treguesit e krkess npr ankande raportohen n rnie, megjithat
kjo nuk ka ndikuar n ecurin e normave t interesit. Normat e interesit t
instrumenteve pr t gjitha kategorit e maturiteteve kan shnuar rnie, duke
br q norma mesatare e interesit t borxhit t emetuar gjat gjashtmujorit
t bjer me 52 pik baz n nivelin 6.42%.
40
Banka e Shqipris
Grafik 3.1.1. Ecuria e norms mesatare t interesit t

borxhit t emetuar n letra me vler, n prqindje.
8.50
8.00
Tek bonot e thesarit, interesi i pjesmarrsve n

ankande vijon t jet m i lart pr afatin 12-mujor
t maturimit, vllimi i t cilave sht rritur me pothuaj
50%. Indikatort e thellsis s ktij tregu (raporti
i mbulimit t krkess me ofert pr instrumentet),
tregojn nj interesim m t ult t pjesmarrsve
pr instrumentin me maturitet 3-mujor, duke
shnuar n disa ankande mosplotsim t shums
s krkuar. Ky instrument nga ana tjetr ka dhn
kontributin m t vogl n rnien e norms s
interesit t bonove.
7.50
7.00
6.50
6.00
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M1:11
6M2:10
6M1:10
6M2:09
6M1:09
6M2:08
6M1:08
Norma mesatare e interesit

Grafik 3.1.2. Vllimi dhe norma mesatare e

ponderuar e kthimit t bonove n tregun primar.
Pr bonot e thesarit, n fund t periudhs, norma

mesatare e interesit rezultoi 5.95% ose 49 pik
baz m e ult se n fund t gjashtmujorit t dyt
t vitit 2012, 95 pik baz m e ult se nj vit m
par dhe 125 pik baz m e ult se mesatarja e
6 viteve t fundit.
250
8
200
7
6
Mld lek
150
5
4
100
3
2
50
1
0
100%
3,000
50%
2,000
0%
1,000
-50%
180% 2,000
180%
2,500
160%
160%
2,000
140% 1,500
140%
120%
120%
1,500
1,000
80%
500
0
100%
Teprica mbi shumn e ofruar

-500
Krkes/Ofert (boshti n t djatht)
-1,000
1,000
Milion
4,000
Emetimi 3- mujor
3,000
Milion
Milion
150%
500
80%
40%
20%
20%
0%
100%
60%
60%
40%
-500
0%
Banka e Shqipris
6M1:13
5,000
6M2:12
Emetimi 6-mujor
200%
6M1:12
6,000
Norma mesatare e interesit

(boshti n t djatht)
Bono Thesari 12 M
Bono Thesari 6 M
Shnim: Vllimi i bonove t thesarit 12-mujore prfshin edhe

emetimin n monedhn evropiane (20 milion Euro, konvertuar me
kursin e dats s ankandit).
Grafik 3.1.3. Ecuria e ankandeve t bonove t thesarit gjat

gjysms s par t vitit 2013.
Emetimi 12-mujor
6M2:11
Bono Thesari 3 M
Bono Thesari 9 M
Bono Thesari n Euro 12 M
6M1:11
6M2:10
6M1:10
6M2:09
6M1:09
6M2:08
6M1:08
Emetimet e borxhit n formn e obligacioneve

arritn n 61.5 miliard lek, nga 44 miliard
lek q rezultonin nj gjashtmujor m par. N
terma vjetor, huamarrja prmes obligacioneve
sht rritur me 49.1%. Gjat periudhs, rritja sht
prfaqsuar nga emetimi i titujve me afat maturimi
7-vjear (pr t dyja kategorit e norms s interesit,
Gjat periudhs, n ankandet e bonove t

thesarit u emetuan letra me vler pr 205.4 miliard
lek, krahasuar me 152.6 miliard lek gjat
gjashtmujorit t dyt 2012 dhe 190.2 miliard
lek gjat gjashtmujorit t par t vitit 2012.
41
fikse dhe variabile) me 7.5 miliard lek ose me rreth 300%. Pothuaj n kto
nivele ka shnuar rritje edhe emetimi pr maturitetin 3-vjear, konkretisht me
10.9 miliard lek ose 277.9% krahasuar me nj gjashtmujor m par.
Krkesa e qndrueshme pr kto emetime ka
kontribuar n rnien e norms s krkuar t kthimit
pr t gjitha kategorit e maturiteteve, niveli mesatar
i s cils shnoi 8.01% n fund t gjashtmujorit
t par t vitit, duke rn me 69 pik baz nga
nj gjashtmujor m par dhe me 109 pik baz
krahasuar me t njjtn periudh t nj viti m par.
Norma e interesit pr kto instrumente, n raport
me mesataren e 6 viteve t fundit qndron 92 pik
baz m posht.
Grafik 3.1.4. Vllimi dhe norma mesatare e ponderuar e kthimit t obligacioneve n tregun primar.
80.00
12.00
10.00
40.00
6.00
8.00
4.00
20.00
2.00
0.00
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M1:11
6M2:10
6M1:10
6M2:09
6M1:09
6M2:08
Grafik 3.1.5. Ecuria e ankandeve t obligacioneve gjat gjysms

s par t vitit 2013.
Emetimi 3 -vjear
0%
Teprica mbi shumn e ofruar

Krkes/Ofert (boshti n t djatht)
2,000
200%
1,500
150%
1,000
100%
200%
2,500
150%
2,000
100%
1,500
1,000
500
50%
500
0%
50%
0%
07/ 05/2013
3,000
07/ 05/2013
50%
250%
19/ 02/2013
1,000
2,500
250%
08/ 02/2013
100%
3,500
08/ 02/2013
2,000
300%
Millions
150%
3,000
05/ 07/2013
3,000
4,000
08/ 04/2013
200%
350%
19/ 02/2013
4,000
Emetimi 5 -vjear
3,500
07/ 01/2013
250%
07/ 01/2013
Emetimi 2 -vear
5,000
Millions
6M1:08
Obligacione 7-vjeare fiks

Obligacione 5-vjeare fiks
Obligacione 2-vjeare
Obligacione 5-vjeare variabl
Norma mesatare e interesit (boshti n t djatht)
Millions
Mld lek
60.00
N vijim pasqyrohet ecuria e normave t interesit sipas strukturs s

maturimit t letrave me vler t borxhit t qeveris.
42
Banka e Shqipris

Grafik 3.1.6. Normat mesatare t interesit t borxhit n tregun primar.
10%
Kurba e normave t interesit t bonove t thesarit
Kurba e normave t interesit t obligacioneve
12%
11%
9%
10%
8%
9%
7%
8%
7%
6%
6%
5%
5%
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M1:11
6M2:10
6M1:10
6M2:09
Bono Thesari 12-mujore
4%
6M1:09

6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M1:11
6M2:10
6M1:10
6M2:09
6M1:09
4%
3.2 Tregu sekondar i titujve t borxhit

Grafik 3.2.1. Vllimi i tregtimit t bonove n tregun
sekondar.
25
20
18
20
16
15
12
10
8
10
6
4
2
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M1:11
6M2:10
6M1:10
6M2:09
6M1:09
6M2:08
6M1:08
6M2:07
Bono Thesari 3 M
Bono Thesari 12 M
Bono Thesari 6 M
Vlera pr transaksion (boshti n t djatht)
3.3 Tregu ndrbankar

Transaksionet n tregun ndrbankar kan vijuar rritjen edhe gjat gjysms
s par t vitit 2013, vllimi i aktivitetit t t cilit shnoi 556.2 miliard lek
n fund t periudhs, duke u rritur me 47.2% nga nj gjashtmujor m par
dhe 97.4% krahasuar me t njjtn periudh t nj viti m par. Bankat kan
paraplqyer huamarrjen me maturitet 1-ditor dhe at javor (vllimi pr t
dy maturitetet sht rritur me rreth 33%), ndrkoh huadhnia me maturitet
mujor ka shnuar rnie gjat gjysms s par t vitit (5 miliard lek ose 35%
krahasuar me gjashtmujorin e kaluar).
Banka e Shqipris
Mln lek
Mld lek
14
6M1:07
Vllimi i transaksioneve t bonove t thesarit

regjistroi n vler nominale nj shifr prej 5.8
miliard leksh, rritur me rreth 0.9 miliard lek
ose 18.4% krahasuar me nj gjashtmujor m
par. Si vrehet edhe grafikisht, pavarsisht
ndryshimeve strukturore t nj viti m par, tregu
vijon aktivitetin n nivelet e tij normale. Numri i
transaksioneve gjat ksaj periudhe ka shnuar
nj rritje t leht (102 transaksione), ndrkoh
q pavarsisht se vijon t mbizotroj tregtimi
i bonove me afat maturimi 12 muaj (92.8% e
vllimit total), n kt gjashtmujor, regjistron rritje
tregtueshmria e bonove me maturitet 3-mujor me
pothuaj 0.3 miliard lek (318.1%).
43
140
120
7
6
100
80
Ecuria e norms mesatare t ponderuar t

interesit n tregun ndrbankar vijon t qndroj
posht norms baz18 t interesit, e cila n fund
t gjashtmujorit rezultoi 3.72% nga 3.93% q
shnonte nj periudh m par. Kjo diferenc ka
ardhur n rnie gjat tremujorit t dyt t vitit 2013.
Miliard ALL
Grafik 3.3.1. Vllimi dhe normat e interesit n tregun

ndrbankar.
4
60
3
40
20
3.4 Tregu i kmbimeve valutore
N harkun kohor t nj viti (qershor 2012 qershor 2013), monedha vendase sht nnmuar
leht ndaj monedhs evropiane me rreth 1.77%
Vllimi
Mesatarja e ponderuar e interesit
dhe sht mbimuar me rreth 3.25% ndaj dollarit
Norma repo
Burimi: Banka e Shqipris. amerikan. Ndrkoh, kursi mesatar lek/euro gjat
gjashtmujorit rezulton 140.19 nga 138.81 q
shnonte nj gjashtmujor m par, ndrsa ai lek/
usd rezulton 106.78 nga 109.00 nj gjashtmujor m par.
-
05-13
01-13
09-12
05-12
01-12
09-11
05-11
01-11
09-10
05-10
01-10
09-09
05-09
01-09
09-08
05-08
01-08
09-07
05-07
01-07
Grafik 3.3.2. Diferenca e normave sipas maturitetit

n tregun ndrbankar nga norma baz.
5.00
4.50
Grafik 3.4.1. Ecuria e kursit t kmbimit pr tre

monedhat kryesore.
150
0.9
140
0.8
130
0.7
0.6
120
4.00
0.5
110
0.4
100
3.50
0.3
90
0.2
80
3.00
Maj 13
Jan 13
Sht 12
Maj 12
Jan 12
Sht 11
Maj 11
Jan 11
Lek/USD
Sht 10
Maj 10
Jan 10
Sht 09
Maj 09
Lek/EUR
Jan 09
Sht 08
Maj 08
44
Jan 08
18
Sht 07
Maj 07
REPO
1-mujore
0.0
Jan 07
25-Qer-13
07-Qer-13
22-Maj-13
06-Maj-13
17-Pri-13
01-Pri-13
12-Mar-13
22-Shk-13
06-Shk-13
21-Jan-13
03-Jan-13
13-Dhj-12
23-Nn-12
07-Nn-12
18-Tet-12
02-Tet-12
14-Sht-12
29-Gus-12
13-Gus-12
10-Kor-12
26-Kor-12
7-ditore
1-ditore
0.1
70
EUR/USD (djathtas)
Veprimet lehtsuese t politiks monetare kan vijuar edhe gjat ktij gjashtmujori, duke
e ulur me 0.25 pik prqindje normn repo n 3.75% n fund t janarit 2013, dhe duke e
mbajtur t pandryshuar n 5 muajt n vijim.
Banka e Shqipris
Treguesit mats t ndryshimeve n kursin e

kmbimit - kursi nominal efektiv i kmbimit (NEER)
dhe kursi real efektiv (REER) i lekut kan forcuar
pozitat e tyre respektive me 0.5% dhe 0.6%.
Grafik 3.4.2. Treguesit e kursit nominal efektiv

(NEER) dhe t kursit real efektiv (REER).
120
115
110
105
100
95
90
85
Jan 13
Kor 12
Jan 12
Kor 11
Jan 11
Kor 10
Jan 10
Kor 09
Jan 09
Kor 08
Jan 08
Kor 07
Jan 07
REER (G5) bazuar n IK

NEER (G5)
Banka e Shqipris
45
4. Zhvillimet n sistemet e pagesave
Sistemet AIPS dhe AECH (infrastruktura baz e pagesave n lek) kan

operuar n kushte normale dhe sipas parametrave t prcaktuar teknik,
duke reflektuar kshtu qndrueshmri t infrastrukturs baz t pagesave
kombtare n lek.
Sistemet e pagesave jan nj pjes e rndsishme n strukturn e nj
sistemi financiar, paraqesin rndsi t veant pr aktivitetet ekonomike
dhe financiare t nj vendi dhe jan thelbsore pr primin e politikave
monetare dhe ruajtjen e stabilitetit financiar. Gjithashtu, garantimi i nj niveli
t lart sigurie pr instrumente t ndryshme pagesash prforcon besimin e
publikut n monedhn vendase. N kt kuadr, operimi i tyre n mnyr t
qndrueshme dhe efikase kontribuon n ruajtjen e stabilitetit financiar.
N vijim, pasqyrohen disa tregues pr vllimin e transaksioneve n sistemet
AIPS dhe AECH.
Sistemi AIPS
Vlera e transaksioneve totale n sistemin AIPS sht rritur me rreth 18%
kundrejt t njjts periudh t vitit t kaluar, ndrkoh q numri i transaksioneve
shfaqi nj rritje prej 10%.
Tabel 4.1 Ecuria e sistemit AIPS.
Sistemi AIPS
Janar - Qershor 2012 Janar - Qershor 2013
Numri i transaksioneve
37,250
40, 847
Vlera e transaksioneve (miliard lek)
2,670.66
3,157,693
Vlera mesatare pr transaksion (milion lek)
71.70
77.03
Gjat ksaj periudhe, Pagesat pr klient kan vijuar t zn peshn

kryesore n rritje t numrit t transaksioneve me rreth 65% ndaj totalit t
tyre. Ky zhvillim mund t reflektoj primin e masave t marra nga BSH (mars
2011) ndaj bankave n lidhje me vendosjen e nj komisioni tavan n lidhje
me pagesat n lek.
Instrumentet financiare t BSh-s, t cilat n fund t vitit 2012 zinin 56% t
vlers s transaksioneve n sistemin AIPS, n fund t gjashtmujorit t par
2013 ishin vetm 37.1% e tyre, duke reflektuar kshtu kushtet e likuiditetit n
treg.
46
Banka e Shqipris
N sistemin AECH procesohen dhe klerohen pagesat e klientve t bankave

me vler nn 1.5 milion lek. Gjat gjashtmujorit t par 2013, n sistemin
AECH u procesuan rreth 163 mij urdhrpagesa, me nj vler mesatare pr
transaksion t shlyer prej 200 mij leksh. Numri i transaksioneve ishte n
rnie n krahasim me periudhn analoge t nj viti m par, me rreth 11%,
ndrsa vlera e transaksioneve psoi nj rritje t leht, me rreth 2%.
Tabel 4.2 Ecuria e aktivitetit t sistemit AECH.
Sistemi AECH
Numri i transaksioneve
Vlera e transaksioneve (milion lek)
Vlera mesatare e transaksionit (milion lek)
Janar - Qershor 2012 Janar - Qershor 2013

183,621
163,348
32,257
33,018
0.18
0.20
Ulja e numrit t transaksioneve n sistemin AECH vjen si rezultat i uljes s

numrit t pagesave t procesuara nga Ministria e Financave, duke qen se
kjo e fundit z peshn m t madhe n procesimin e pagesave n kt sistem.
Por pavarsisht ksaj uljeje, Ministria e Financave vazhdon t jet kontribuesi
kryesor n procesimin e pagesave me vler t vogl, prkatsisht me 53% n
numr dhe me 47% n vler.
Aktiviteti n sistem tregoi prqendrim n rritje; 4 bankat m aktive n sistem
zn rreth 61% t numrit t transaksioneve dhe 67% t vlers s tyre.
Tabel 4.3 Treguesi i prqendrimit pr sistemin AECH.
Sistemi AECH
Numri i transaksioneve Vlera e transaksioneve (n miliard lek)
4 Banka*
42,611
11.2
Pesha ndaj totalit (%)
61
67
Totali
70,865
16.7
*Nuk prfshihen Banka e Shqipris dhe Ministria e Financave.
Prsa u prket instrumenteve t pagesave, transfertat e kreditit mbizotrojn

n totalin e pagesave, por pesha e tyre sht n rnie n favor t pagesave
elektronike, pagesave me kart bankare, debitimit direkt dhe home banking.
Tabel 4.4 Pesha e pagesave t klientve sipas instrumentit t pagess.
Numri (%)
Vlera (%)
2009
2010
2011
2012
2013
2009
2010
2011
2012
2013
Transferta kreditimi t iniciuara

nga klientt
82.16
81.08
79.15
75.58
74.82
96.08
94.25
95.23
94.53
96.22
1-transfert krediti n form

letr
97.59
97.29
97.05
96.61
95.68
97.93
97.15
97.25
96.71
97.32
2-transfert krediti n form

jo-letr
2.41
2.71
2.95
3.39
4..32
2.07
2.85
2.75
3.29
2.68
4.77
5.47
3.78
Pagesa me instrumente t
tjera pagesash (karta bankare,
17.84 18.92 20.85 24.42 25.18
3.92
5.75
debitim direkt dhe eqe)
Burimi: Banka e Shqipris (Raportimet nga bankat sipas Metodologjis pr raportimin e
instrumenteve t pagesave).
Banka e Shqipris
47
Hapsir informuese 3. Ndryshime rregullative n sistemin e pagesave.

Si pasoj e krizs ndrkombtare financiare t vitit 2008, shum vende prforcuan
kompetencat e tyre pr mbikqyrjen dhe kontrollin e sistemeve t pagesave dhe
t infrastrukturs s tregjeve financiare n prgjithsi. N kt kuadr, Banka e
Shqipris, me synim konsolidimin e mtejshm t rolit t saj si mbikqyrs dhe
katalizator i Sistemit Kombtar t Pagesave (SKP), ndr t tjera, hartoi edhe nj
ligj t posam pr sistemin e pagesave. Ligji Pr Sistemin e Pagesave synon t
prcaktoj nj kuadr ligjor t domosdoshm, n funksion t nxitjes s siguris,
qndrueshmris dhe efikasitetit t Sistemit Kombtar t Pagesave (SKP) n
Shqipri. N kt kontekst, prmbushja e qllimit t lartprmendur vlersohet t
arrihet nprmjet prcaktimit t standardeve t cilat kan t bjn me licencimin,
rregullimin dhe mbikqyrjen e elementve t rndsishm t SKP si dhe rregullimin
dhe mbikqyrjen e instrumenteve t pagesave. Pr m tepr, ligji prcakton
rregulla pr mbrojtjen e sistemeve nga paaftsia paguese dhe pr marrveshjet e
kolateraleve financiare.
Sistemi i pagesave i cili prfshin Infrastrukturat e Tregjeve Financiare (ITF) pr
transaksionet e pagesave, titujve dhe t derivateve bashk me tregjet dhe
institucionet financiare, jan n fakt komponentt kryesor t sistemit financiar.
Vlen t theksohet se ligji mandaton Bankn e Shqipris q n bashkpunim edhe
me Autoritetin e Mbikqyrjes Financiare t rregulloj dhe t mbikqyr sistemet
e prfshira n infrastrukturn post-trading t instrumenteve financiare, si pjes
prbrse e sistemit t pagesave n trsi.
Nga ana tjetr, prkufizimi i karakterit prfundimtar t pagesave dhe shlyerjes s
urdhrtransfertave n sistem, si dhe prcaktimi i rregullave n rastin e hapjes s
procedurave pr paaftsi paguese ndaj pjesmarrsit n sistem, duke prfshir ktu
likuidimin dhe vendosjen n kujdestari t nj institucioni n ligj, synon t minimizoj
rrezikun sistemik q lidhet me pjesmarrjen n sistemet e pagesave dhe t shlyerjes
s titujve dhe paraqitjes s paaftsis paguese nga ana e tyre.
S fundi, ligji ofron nj kuadr ligjor kombtar t aplikueshm pr krijimin,
vlefshmrin dhe realizimin e disa llojeve t marrveshjeve t kolateralit financiar*,
si dhe synon t minimizoj/shmang disa pengesa t mundshme nga procedura
administrative ekzistuese n kuadrin ligjor vendas n lidhje me formn, prmbajtjen
dhe realizimin e marrveshjeve t tilla, n funksion t prdorimit me efikasitet t
marrveshjeve t kolateralit financiar n tregun e brendshm financiar.
M konkretisht, ligji synon t lehtsoj procedurat pr realizimin e kolateralit,
duke i njohur t drejtn institucioneve financiare, n rolin e marrsit t kolateralit
- subjekt i marrveshjeve t kolateralit financiar, pr prdorimin dhe ekzekutimin e
detyrimeve kontraktuale. Pr sa i prket ekzekutimit t detyrueshm t kolateralit,
marrsit t kolateralit i njihet e drejta t prshpejtoj detyrimet e debitorit t tij, n
rast mosprmbushjeje t pjesshme ose t plot t detyrimit, si dhe t ekzekutoj
menjher kolateralin n prputhje me dispozitat e prcaktuara n ligj, pa qen e
nevojshme t njoftoj ose t krkoj ndihmn e ndonj autoriteti shtetror. Mbrojtja
e institucioneve financiare nga humbjet, si rezultat i paaftsis paguese t pals tjetr
n marrveshje, shrben pr t kufizuar efektin kontaminues q problemet n nj
institucion t vetm t mos prcillen n sistemin financiar n trsi. Pra, dispozitat
e ligjit mund t shihen si instrumente pr t reduktuar rrezikun sistemik n funksion
t ruajtjes s stabilitetit financiar n Shqipri.
Gjithashtu, ligji synon t rregulloj procedurat q lidhen me kolateralin e siguruar nga
nj pjesmarrs n sistem, duke e mbrojtur at nga efektet e hapjes s procedurs
pr paaftsi paguese kundrejt vet pjesmarrsit. N kt kndvshtrim, ligji synon
48
Banka e Shqipris
t nxis funksionimin efikas t pagesave dhe t marrveshjeve pr shlyerjen e titujve,

duke mbshtetur n kt mnyr lvizjen e lir t kapitalit dhe lirin n ofrimin e
shrbimeve n tregun financiar.
* N kuptimin e ligjit, kolateral financiar jan t gjitha marrveshjet e kolateralit financiar
t lidhura ndrmjet personave juridik, pr ofrimin e titujve dhe t cash-it si kolateral,
marrveshje t cilat mund t jen n formn e marrveshjeve pr sigurimin e kolateralit
financiar ose si marrveshje pr transferimin e titullit t pronsis, prfshir ktu edhe
marrveshjet e riblerjes (REPO), me kusht q t paktn njra nga palt n marrveshje t
jet Republika e Shqipris, Banka e Shqipris, nj bank qendrore e huaj, nj bank, nj
institucion financiar, nj institucion i huaj i ngjashm me bankat dhe institucionet financiare,
nj agjent shlyers, nj operator ose nj autoritet publik vendas ose ndrkombtar.
Banka e Shqipris
49
5. Ecuria e sistemit financiar
Pavarsisht ecuris s ngadalshme t aktivitetit ekonomik n vend,

zhvillimet n sistemin financiar paraqiten t qndrueshme. Sektori bankar
vijon t paraqitet i mirkapitalizuar, likuid dhe me rritje t veprimtaris
bankare. Institucionet financiare jobanka kan zgjeruar aktivitetin e tyre dhe
rritur nivelin e kapitalizimit. Megjithat rreziku i kredis mbetet i lart nisur nga
niveli n rritje i huave me probleme. Shoqrit e kursim-kreditit dhe shoqrit
e sigurimit paraqesin ngadalsim t aktivitetit t tyre. Performanc pozitive
paraqet tregu i pensioneve private suplementare dhe i investimeve n fonde,
pr t cilat u evidentua rritje e nivelit t aktiveve.
Rreziqet kryesore t sektorit financiar rrjedhin nga ngadalsimi i ekonomis
q on n nj rritje t rrezikut t kredis dhe nj rnie t mundshme t
rentabilitetit n sektorin bankar.
Niveli i ndrmjetsimit financiar n Shqipri, i llogaritur si raport i aktiveve
t sistemit financiar19 ndaj Prodhimit t Brendshm Bruto (PBB)20 vlersohet n
nivelin 95.4% n gjysmn e par t vitit 2013, nga 93.9% n fund t vitit 2012
dhe 92.8% nj vit m par. Vllimi i aktiveve t institucioneve financiare u rrit
me rreth 2.1% krahasuar me fundin e vitit 2012 dhe rreth 5.1% krahasuar me
t njjtn periudh t nj viti m par. Sektori bankar mbetet segmenti kryesor
i ndrmjetsimit financiar, aktivet e t cilit prfaqsojn rreth 92.9% t totalit
t aktiveve t sistemit financiar n trsi dhe rreth 88.7% t PBB-s.
Sektori financiar jobankar paraqitet n zgjerim. Totali i aktiveve t sektorit
financiar jobankar prfaqson rreth 7.1% t sistemit financiar, nga 6.4% n
fund t vitit 2012 dhe 6.1% n terma vjetor. Kjo rritje i atribuohet rritjes s
aktiveve t fondeve t investimit dhe t institucioneve financiare jobanka. N
gjysmn e par t vitit 2013, pesha e aktivitetit t sektorit financiar jobankar
ndaj PBB-s ishte rreth 6.8%.
Sistemi financiar prbhet nga bankat, institucionet financiare jobanka, shoqrit e kursimkreditit (SHKK), shoqrit e sigurimit,fondet e pensioneve private suplementare si dhe fonde
t investimit. N analizn e ktij kapitulli, ju lutemi konsideroni se vetm aktiviteti bankar
mbshtetet n t dhnat e qershorit 2013, pr segmentet e tjera ai mbshtetet n bilancet e
tremujorit t par t vitit 2013, si dhe n publikimet m t fundit t Autoritetit t Mbikqyrjes
Financiare.
20
Vlera prej 1,358,188.34 mln lek e PBB-s i referohet vlersimeve t Departamentit t Politiks
Monetare n Bankn e Shqipris mbi shifrat e fundit t INSTAT-it dhe FMN-s.
19
50
Banka e Shqipris

Tabel 5.1 Pesha e segmenteve t sistemit financiar ndaj PBB-s n vite (n
prqindje).
Autoriteti licencues
dhe mbikqyrs
Banka e Shqipris
Autoriteti i
Mbikqyrjes
Financiare
Sistemi financiar
2008
Sistemi bankar
Institucione jobanka
SHKK-t dhe unionet e tyre
Shoqri sigurimi
Fondet e pensionit
Fonde investimi
2009
76.7
1.7
0.7
1.4
-
77.5
2.2
0.8
1.5
0.01
2010
2011
80.9
2.7
0.8
1.4
0.01
84.7
2.5
0.7
1.5
0.01
Burimi. Banka e Shqipris, Autoriteti i Mbikqyrjes Financiare.
2012
87.9
2.6
0.7
1.5
0.02
1.1
6M1-2013
88.7
2.6
0.7
1.6
0.02
1.8
Hapsir informuese 4. Sektori financiar jobankar.

Aktiviteti i institucioneve financiare jobanka
Aktiviteti i institucioneve financiare jobanka paraqiti zhvillime pozitive prsa i prket
zgjerimit t nivelit t aktiveve. N mars 2013, aktivet e institucioneve jobanka
rezultuan 34.8 miliard lek, rreth 2.4% m shum se nj vit m par. Aktiviteti
kreditues z peshn kryesore n veprimtarin e ktyre institucioneve, prkatsisht
56.7%.
Niveli i kapitalizimit, i matur si raport i llogaris s kapitalit me totalin e aktiveve
n tremujorin e par t vitit 2013, ka shnuar rritje n nivelin 39.7% nga 37.3%
nj vit m par.
Cilsia e portofolit t kredis pr institucionet financiare jobanka ka vijuar rnien
duke kulmuar me raportin m t lart t huave me probleme/totalit t huas t
llogaritur n nivelin 13.3% nga 7.9% q shnonte nj vit m par. Prkeqsimi i
cilsis s kredis, reflekton ngadalsimin e prgjithshm t rritjes ekonomike, e
cila ka ndikuar n ritme m t ulta t aktivitetit kreditues.
Institucionet financiare jobanka shnuan rritje t rezultatit financiar n tremujorin
e par t vitit 2013, ku kontributin kryesor e dhan t ardhurat nga interesi t cilat
zn dhe peshn kryesore n totalin e t ardhurave me rreth 40%.
Tabela 4.1 Treguesit financiar t aktivitetit t institucioneve financiare jobanka,
vlerat n miliard lek.
Totali i aktiveve
Portofoli i kredis
Raporti i huave me probleme (%)
Mjaftueshmria e kapitalit (%)
Rezultati financiar mld lek
Mars 2012 Qershor 2012

33,9
33,8
20,2
20,3
7.93
8.99
37.27
38.91
0,251
0,742
Shtator 2012 Dhjetor 2012 Mars 2013

34,6
35,3
34.8
20,2
20,0
19.7
10.39
8.37
13.30
38.68
38.90
39.72
0,719
1,244
0.342
Aktiviteti i shoqrive t kursim-kreditit

Veprimtaria e shoqrive t kursim-kreditit gjat gjysms s par t vitit 2013, paraqet
ngadalsim prsa i prket zgjerimit t nivelit t aktiveve, krahasuar me fundin e vitit
2012. Evidentohet nj tkurrje n aktivitetin kreditues e cila ka ndikuar n cilsin e
portofolit t kredis. N gjashtmujorin e par, ato kan thelluar humbjen financiare
pr periudhn.
Banka e Shqipris
51
Tabel 4.2 Ecuria e disa treguesve t aktivitetit t shoqrive t kursim-kreditit dhe

unioneve t tyre, vlerat n miliard lek.
Totali i aktiveve
Teprica e kredis
Teprica e kredis/totalit t
aktiveve (%)
Kredi me probleme
Kredi me probleme/teprics
s kredis (%)
Mars 2012 Qershor 2012 Shtator 2012 Dhjetor 2012 Mars 2013 Qershor 2013
9,84
9,90
10,00
10,6
10,4
10,3
7,17
7,26
7,13
7,12
6,9
6,8
72.8
73.3
71.2
67.4
67.2
65.8
0,436
0,389
0,408
0,451
0,751
0,725
6.1
5.4
5.7
6.3
10.7
10.7
Shoqrit e kursim-kreditit bashk me unionet e tyre kan thelluar humbjen financiare

n nivelin 194.2 milion lek, ndrkoh q nj vit m par humbja llogaritej n
nivelin 35.9 milion lek. Ky rezultat negativ sht kryesisht rrjedhoj e rritjes s
provigjioneve nga kredit t nj prej unioneve financiare, ndrkoh q krahas ktij
zhvillimi evidentohet gjithashtu rritje n shpenzimet administrative.
Aktiviteti i shoqrive t sigurimit, shoqrive t pensioneve private

suplementare dhe fondit t investimit
Tregu i sigurimeve pr periudhn janar-qershor 2013* paraqet ngadalsim t
aktivitetit ku evidentohet rnie e t ardhurave nga primet e shkruara bruto me rreth
2.4% si dhe rnie e dmeve t paguara me rreth 8.9% referuar t njjts periudh
t nj viti m par. Si rezultat i ksaj ecurie, raporti dme/prime, i cili mat deprtimin
e tregut t sigurimeve n sistemin financiar, ra n nivelin 35% nga 37% q ishte
nj vit m par.
Sa m sipr u reflektua n ngadalsimin e treguesve t performancs financiare RoE
dhe RoA, si dhe treguesve t kapitalizimit dhe mbulimit t humbjeve t mundshme
nga aktiviteti i tyre. Tregu vijon t mbetet i orientuar tek sigurimet e jojets, t cilat
solln 87.5% t vllimit t prgjithshm t primeve.
Tendenca e aktiveve t shoqrive t sigurimit paraqitet e luhatshme n nj hark
kohor 5-vjear. Ritmi i tyre paraqitet pozitiv prkrah
ngadalsimit t prgjithshm ekonomik. Faktort
Grafik 4.1. Rritja vjetore e aktiveve t shoqrive t
kryesor q kan ndikuar ecurin e tyre jan zrat
sigurimit dhe zrave t tij, n prqindje.
depozita, certifikata depozitash dhe llogari n banka,
100.00
40.00
si dhe investime n pasuri t paluajtshme, t cilat zn
35.00
dhe peshn kryesore n aktivin e shoqrive t sigurimit
80.00
30.00
prkatsisht rreth 40% dhe 9%.
25.00
60.00
20.00
40.00
15.00
10.00
20.00
5.00
-
(5.00)
(20.00)
(10.00)
Mar 13
Dhj 12
Sht 12
Qer 12
Mar 12
Dhj11
Sht 11
Qer 11
Mar 11
Dhj 10
Sht10
Qer 10
Mar 10
Dhj 09
Sht 09
Qer 09
Mar09
Dhj 08
Sht 08
Qer 08
Mar 08
Rritja vjetore e aktiveve t shoqrive t sigurimit

Depozita, certifikata depozitash dhe llogari n banka (bd)
Investime n pasuri t paluajtshme (bd)
Burimi: Banka e Shqipris, Autoriteti i Mbikqyrjes Financiare.
52
Shoqrit e sigurimit shnuan nj fitim negativ n

tremujorin e par t vitit 2013, n nivelin 467 milion
lek, i cili ndikoi n performancn e treguesve RoE dhe
RoA t cilt ran respektivisht n nivelet -4.6% dhe -2.3%,
nga 0.44% dhe 0.3% q rezultonin n t njjtn periudh
t nj viti m par.
Ecuri pozitive prgjat tremujorit t par t vitit 2013
u evidentua tek shoqrit e pensioneve private
suplementare**, aktivet e t cilave u ngjitn n nivelin
315.6 milion lek, rreth 11.3% m shum se n fund
t vitit 2012. Numri i shoqrive administruese t fondeve
private t pensioneve vijon t jet 3.
Banka e Shqipris
Fondi i investimeve si segment i ri i sistemit financiar shnoi zgjerim t aktiveve pr

tremujorin e par t vitit 2013, n nivelin 25.3 miliard lek, rreth 10 miliard lek
m shum se n fund t vitit 2012. Aktualisht, numri i shoqrive administruese t
fondit t investimeve sht 1.
* Buletini Statistikor Tregu i Sigurimeve, Janar - Qershor 2013, Autoriteti i Mbikqyrjes

Financiare publikuar m dat 25 korrik 2013.
** Raporti Statistikor Tregu i pensioneve private suplementare, TI-2013, publikim i Autoritetit
t Mbikqyrjes Financiare, 28 maj 2013.
Banka e Shqipris
53
6. Sektori bankar
6.1 Ecuria e aktiv-pasiveve dhe prbrja e tyre

Gjat gjashtmujorit t par t vitit 2013, ritmi i zgjerimit t aktiveve t
sektorit bankar u ngadalsua m tej.
N ecurin e aktiveve, shfaqet mbizotrues zgjerimi i portofolit n investime
n letra me vler, ndrkoh q ka ardhur gjithnj e n rnie kontributi i
aktivitetit kreditues.
Depozitat gjenden n nivelin m t lart historik prsa i takon financimit t
sektorit bankar shqiptar, ndonse si pjesa tjetr e aktivitetit t sektorit bankar,
ato kan shfaqur norma t ngadalsuara rritjeje.
Grafik 6.1.1. Kontributi n rritjen vjetore t aktiveve,
n pik prqindje.
25.00
25.00
20.00
20.00
15.00
15.00
10.00
10.00
5.00
5.00
(5.00)
(10.00)
(10.00)
(15.00)
(15.00)
Maj 13
Mar 13
Jan 13
Nen 12
Sht 12
Kor 12
Maj 12
Mar 12
Jan 12
Nen 11
Sht 11
Kor 11
Maj 11
Mar 11
Jan 11
Nen 10
Sht 10
Kor 10
Maj 10
Mar 10
Jan 10
Nen 09
Sht 09
Kor 09
Maj 09
Mar 09
Jan 09
(5.00)
Veprime me thesarin dhe ndrbankare

Veprimet me letra me vler
Veprime me klient
Mjete t tjera
Fonde rezerv t krijuara
Interesa t prllogaritura
Mjete t qndrueshme
Totali i aktiveve (boshti n t djatht)
N fund t muajit qershor 2013, aktivet e sektorit

bankar u ngjitn n nivelin 1,204 miliard lek,
duke shnuar nj zgjerim modest prej 16 miliard
leksh ose 1.4% referuar nivelit t fundvitit 2012.
Rritja vjetore n aktive vlersohet n 3.4%, nga
10.9% q shnonte nj vit m par. N fund t
periudhs, totali i aktiveve t sektorit bankar prbn
rreth 88.7% t PBB-s s vendit.
Ecuria historike e aktiveve t sektorit bankar
paraqitet e luhatshme, rrjedhoj kjo e ndryshimeve
n kontributin e zrave kryesor t aktivit (Grafik
6.1.1).
Zhvillimet n aktivet e sektorit bankar prgjat

ktij gjashtmujori mbeten t karakterizuara nga
orientimi gjithnj e m shum drejt investimeve me
rrezik t ult. Nga ana tjetr, vendimi i qeveris
pr prqendrimin e financimit t brendshm n fillim t vitit, solli zgjerim t
konsiderueshm t portofolit n investime n letra me vler - me nj rritje
nominale prej rreth 31.5 miliard leksh, duke amortizuar efektin e tkurrjes
s aktiveve t sektorit n veprime me thesarin dhe ndrbankare dhe nivelin
thuajse t pandryshuar t veprimeve me klientt21 (+0.14%) kundrejt fundit
t vitit 2012.
21
Zri Veprime me klientt n aktivin e bilancit t bankave prfaqson kredit e sektorit

bankar pr subjektet rezidente dhe jorezidente, pa prfshirjen e interesave t prllogaritura.
54
Banka e Shqipris
Gjat gjashtmujorit, nj prej bankave t mdha (t grupit G3) ka shitur

tek institucione financiare jobankare rreth 6% t portofolit t kredis s saj, t
prbr kryesisht nga kredi me probleme, duke ndikuar njkohsisht n rnie
t teprics s kredis t sistemit. Megjith rnien e mtejshme t cilsis s
portofolit t kredis, rritja vjetore e fondeve rezerv t krijuara pr mbulimin e
rrezikut t kreditit (provigjioneve) u vlersua me rreth 21%, nga 26% n fund
t vitit t kaluar.
Pr sa i prket burimeve t financimit vihet re se kontributi n gjenerimin
e fondeve vjen krejtsisht nga aktiviteti depozitues, q z mesatarisht 82.5%
t totalit t detyrimeve t sektorit bankar. N fund t muajit qershor 2013,
veprimet me klientt22 u zgjeruan m tej me 4.6 miliard lek (ose 0.5%) n
nivelin 991.4 miliard lek.
Bankat kan ruajtur raportin e prdorimit t
kapitalit t tyre (zri burime t prhershme)
pr financimin e veprimtaris, duke iu prshtatur
njkohsisht krkesave pr shtim kapitali nga
autoriteti mbikqyrs, n kuadr t respektimit t
normave rregullative.
Aktivet n valut t sektorit bankar arritn n
670.7 miliard lek (prej t cilave kredit n
valut ishin rreth 373.6 miliard lek), me rritje
gjashtmujore prej 0.7% dhe rritje vjetore prej
3.86%.
20.00
20.00
15.00
15.00
10.00
10.00
5.00
5.00
(5.00)
(5.00)
(10.00)
(10.00)
Maj 13
Mar 13
Jan 13
Nen 12
Sht 12
Kor 12
Maj 12
Mar 12
Jan 12
Nen 11
Sht 11
Kor 11
Maj 11
Mar 11
Jan 11
Nen 10
Sht 10
Kor 10
Maj 10
Mar 10
Jan 10
Nen 09
Sht 09
Kor 09
Maj 09
Mar09
Jan 09
Detyrimet e sektorit bankar n valut arritn

n 623.4 miliard lek, duke shnuar rnie ndaj
fundit t vitit 2012 (-0.2%) dhe rritje vjetore prej
2.9%.
Grafik 6.1.2. Financimi me baz vjetore i aktiveve t

sektorit bankar, n pik prqindje.
Veprime me thesarin dhe ndrbankare

Veprime me klient
Veprimet me letra me vler
Totali i aktiveve (boshti n t djatht)
Sektori bankar n Shqipri mbizotrohet nga pes bankat m t mdha, t

cilat s bashku prbjn 67.4% t portofolit t kredis s sistemit dhe 74.1%
t depozitave.
6.2 Pozicioni i sektorit bankar ndaj jorezidentve

Varsia e sektorit bankar shqiptar ndaj burimeve t jashtme t financimit
sht tepr e kufizuar. Bankat kan frenuar zgjerimin n aktivet e tyre jasht
vendit. Gjithashtu, ka rn ekspozimi me bankat e huaja mma.
Investimet e sektorit bankar n mjete t subjekteve jorezidente kan shnuar ritme
m t ulta rritjeje n kt periudh, ku evidentohet rnie e vendosjeve n formn
e llogarive rrjedhse dhe depozitave. Nga ana tjetr, totali i linjave t financimit me
mmat ka mbetur thuajse n t njjtin nivel me nj gjashtmujor m par.
22
Zri veprime me klientt n pasivin e bilancit t bankave prfaqson depozitat e subjekteve

rezidente dhe jorezidente, pa prfshirjen e interesave t prllogaritura.
Banka e Shqipris
Detyrime t tjera
Burimet e prhershme
Burimet e prhershme
55
Duke zotruar nj nivel t lart t depozitave me rezidentt, sektori bankar

shqiptar n trsi sht pothuaj i pavarur nga burimet e jashtme t financimit.
Pozicioni i jashtm neto pozitiv, n fund t gjashtmujorit t par, prej 166.4
miliard leksh, sht rritur me m shum se 31 miliard lek krahasuar me
t njjtn periudh t nj viti m par. Megjithat, ai paraqet nj rnie t leht
kundrejt fundit t vitit 2012, prej 1.9%.
Grafik 6.2.1. Aktivet me jorezidentt.
300
25%
250
20%
200
15%
150
10%
100
5%
0%
2012
2011
2010
2009
2008
Qershor
2013
50
Miliard Lek (boshti majtas)

% ndaj totalit t aktivit (boshti djathtas)
Investimet e sektorit bankar n mjete t subjekteve

jorezidente rezultuan rreth 251.9 miliard lek, n
rritje me rreth 0.82% krahasuar me fundin e vitit t
kaluar dhe rreth 17.5% n terma vjetor. Investimet
n formn e vendosjeve pran institucioneve
jorezidente ran n nivelin 128 miliard lek nga
140.6 miliard lek q rezultonin n fund t vitit
2012, kryesisht si rezultat i rnies s depozitave me
afat. N prgjithsi, aktivet me jorezidentt prbjn
rreth 21% t totalit t aktiveve, duke qndruar pran
nivelit t fundit t vitit 2012.
Detyrimet e sektorit bankar ndaj jorezidentve u
vlersuan n masn 85.5 miliard lek, duke prbr
7.1% t totalit t detyrimeve, nga 6.7% n fund t
vitit 2012. N kto detyrime, pjesn drrmuese e
zn detyrimet ndaj grupeve bankare zotruese.
Tabela 6.2.1 Angazhimet e marra nga bankat mma dhe bankat e tjera t grupit.
mln lek
Totali i linjs
Qershor 2013
48,997.4
Dhjetor 2012
49,045.40
Qershor 2012
55,510.84
Grafik 6.2.2. Financimi i sektorit bankar.

70.0
12.00
60.0
10.00
50.0
8.00
40.0
6.00
30.0
4.00
20.0
2.00
10.0
Qershor 2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
Raporti kredi/depozita (boshti majtas)

Detyrime kundrejt jorezidentve ndaj totalit t aktiveve (boshti djathtas)
56
Pjesa e prdorur
10,085.4
10,116.90
13,750.17
Pjesa e paprdorur
38,912.0
38,928.50
41,760.67
Vlera e linjave t kreditit t prfituara nga grupet

bankare zotruese ka mbetur shum pran nivelit
t nj gjashtmujori m par, dhe kjo prirje sht
shfaqur edhe n ecurin e pjess s prdorur dhe t
paprdorur t linjave t kreditit.
Nga analiza e msiprme, ku evidentohet se aktivet
e sektorit bankar ndaj jorezidentve jan pothuaj tre
her m t larta se detyrimet ndaj jorezidentve,
vlersohet se varsia e sektorit bankar n vend nga
grupet bankare zotruese sht e ult. Megjithat,
n banka t veanta kjo varsi sht m e ndjeshme
dhe krkon nj monitorim t kujdesshm.
Mbshtetja shum e ult e bankave n financimin
nga jasht ndihmon n kufizimin e efekteve
potenciale negative t deleveraging n Evrop.
Banka e Shqipris
Hapsir informuese 5. Ekspozimi i sektorit bankar ndaj jorezidentve*.

Kjo hapsir informuese synon t jap nj panoram m t gjer mbi karakteristikat
e ekspozimit t sektorit bankar ndaj jorezidentve.
Vendosjet n institucionet jorezidente, sipas produkteve:
Pjesa kryesore e vendosjeve n institucionet jorezidente
n aktiv i takon depozitave me afat, duke zn 65.2% t
totalit. Llogarit rrjedhse zn 22.5%, t ndjekura nga
huat dhn bankave me 12.2%. Vendosjet n pasiv
jan kryesisht n formn e huave, ndr t cilat n fund
t gjashtmujorit t par t vitit 2013, huat me afat
marr nga bankat zinin 60.4% t vendosjeve totale n
pasiv, ndrsa huat financiare marr nga bankat zinin
34.7% t tyre.
Grafik 5.1. Ekspozimi i sektorit bankar ndaj

jorezidentve.
Pozicionet neto i vendosjeve jorezidente n mln lek
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
Struktura e maturimit t vendosjeve me afat

Vendosjet n institucionet jorezidente karakterizohen
kryesisht nga afate t shkurtra maturimi. N fund t
gjashtmujorit t par t vitit 2013, vendosjet tek
jorezidentt me afat maturimi deri n nj muaj n
aktiv zinin 73.1% t totalit t vendosjeve, ndrkoh
q detyrimet me t njjtin afat maturimi zinin 10.3% t
vendosjeve me afat n pasiv. N pasiv, pjesn kryesore
e zn ato detyrime jorezidente t cilat maturohen pr
m tepr se 6 muaj, me 89.8% t totalit.
20,000
Qer 2013
Maj 2013
Pril2013
Mar 2013
Shk 2013
Jan 2013
Dhj 2012
Nn 2012
Tet 2012
Sht 2012
Gus 2012
Kor 2012
Qer 2012
Maj 2012
Pril 2012
Mar 2012
Shk 2012
Jan 2012
Dhj 2011
Nn 2011
Tet 2011
Sht 2011
Prbrja e vendosjeve sipas monedhave

N fund t gjashtmujorit t par 2013, vendosjet
jorezidente n aktiv paraqiten kryesisht n euro n masn
72.8% dhe n dollar amerikan n masn 19.9%,
ndrsa ato ndaj grupeve bankare zotruese n euro zn
78.9% t totalit. Edhe n ann e pasivit, monedha m e
prdorur sht ajo evropiane pr 98.9% t vendosjeve
jorezidente, t cilat jan kryesisht vendosje ndaj grupeve
bankare zotruese.
Pozicioni neto i vendosjeve totale tek jorezidentt

Pozicioni neto i vendosjeve n grupet bankare zotruese
Grafik 5.2. Prbrja e vendosjeve n institucionet

jorezidente.
Aktivi i vendosjeve totale sipas produktit (n mln lek)
160,000
140,000
120,000
100,000
80,000
60,000
40,000
20,000
-
Qer 2013
Prill 2013
Maj 2013
Mar 2013
Shk 2013
Jan 2013
Depozita pa afat
Depozita me afat
Prbrja e vendosjeve sipas origjins s kapitalit

N totalin e vendosjeve ndaj institucioneve jorezidente n aktiv, vendosjet e bankave
greke zn 20.8% t totalit, vendosjet e bankave italiane zn 11.3%, ato t bankave
franceze zn 7.1% dhe ato t bankave me kapital shqiptar zn 9.7% t totalit t
vendosjeve jorezidente n aktiv. Kto vendosje paraqiten m t ulta krahasuar me
Banka e Shqipris
Dhj 2012
Tet 2012
Llogari rrjedhse
Hua dhn bankave
Nen 2012
Sht 2012
Gus 2012
Kor 2012
Qer 2012
Maj 2012
Prill 2012
Mar 2012
Shk 2012
Jan 2012
Prbrja e vendosjeve sipas shprndarjes gjeografike

Totali i aktivit t vendosjeve n institucionet jorezidente
prqendrohet kryesisht n Eurozon, ndrkoh q nj
pjes m e vogl e tyre jan vendosur jasht saj. N
fund t gjashtmujorit t par t vitit 2013, 71.5% e
vendosjeve totale n aktiv i takonin Eurozons. Vendosjet
n Greqi zinin 9.2%, ndrsa ato n Itali zinin 12.7%
t vendosjeve totale ndaj jorezidentve. Vendosjet n
Bashkimin Evropian, por jasht zons s euros, zinin
7.3% t ktyre pretendimeve. Edhe n ann e vendosjeve
n pasiv, pjesa kryesore (83.5%) jan ndaj vendeve t
Eurozons.
57
fundin e gjashtmujorit t kaluar dhe me nj vit m par pr t gjitha kto grupe

bankare, prve grupit me origjin shqiptare. N aktivin e vendosjeve n grupet
bankare zotruese, vrehet rritje e vendosjeve n grupin grek dhe n at francez
krahasuar me fundin e vitit 2012.
Ndrkoh, ritmet rnse t pasivit t vendosjeve jorezidente jan reflektuar nga
rnia e tyre pr t gjitha grupet bankare krahasuar me periudhat paraardhse.
N fund t qershorit 2013, pesha e vendosjeve n pasiv e bankave italiane
ndaj totalit t pasivit jorezident ishte 34.7%, ajo e bankave greke ishte 28.5%,
ndrkoh q bankat franceze nuk kan m detyrime t tilla. Pozicioni neto i
vendosjeve mbetet pozitiv pr t gjitha grupet. Ai paraqitet i ngushtuar pr
bankat me origjin italiane dhe greke, ndrkoh q sht zgjeruar pr grupin
francez dhe at shqiptar.
* Kjo hapsir informuese sht bazuar n t dhna operative t raportuara nga sektori
bankar mbi marrdhnien me institucionet jorezidente.
6.3 Teprica e kredis

Ritmet e ngadalsuara t kreditimit nga sektori bankar vijojn t prbjn
shqetsim pr zhvillimet e ardhshme ekonomike. Rritja e kredis qndron
ndjeshm posht vlerave t saj historike.
Aktiviteti kreditues u ngadalsua m tej gjat gjysms s par t vitit 2013,
duke u rritur n terma vjetor me 1.3%, niveli m i ult n 11 vitet e fundit. Nj
vit m par, kjo norm rritjeje ishte 9.3%. Kjo ecuri reflekton krkesn e dobt
pr kredi si edhe shtrngimin e kushteve t kreditimit nga bankat pas rritjes
s rrezikut t kreditit. M tej, disponueshmria e alternativave t investimit
me rrezik t ult gjat ksaj periudhe, mund t ket ndikuar vendimmarrjen e
bankave n ecurin e kredis drejt sektorit privat.
Raporti i kredive me probleme ndaj totalit t kredis u rrit n 24.2% n
qershor 2013 nga 22.5% n dhjetor t vitit 2012 dhe 21.1% n t njjtn
periudh t nj viti m par.
N mnyr t veant, kredia pr biznesin e cila z 69.3% t totalit t kredive
dhe q ka qen motori i aktivitetit kreditor gjat 3 viteve t kaluara, psoi
rnie me 0.2% n terma vjetor nga 1.5% rritje n dhjetor 2012. Ndrkoh,
kredia pr individt u prmirsua me 3.1% n terma vjetor, kundrejt nj
rritjeje prej 0.4% n dhjetor 2012.
Si zhvillim i krkes oferts pr kredi, gjat periudhs, mund t prmendet
nj rizgjim i interesimit t individve pr kredimarrje, kryesisht pr blerje
banese dhe konsum mallrash, e cila nga ana tjetr sht mbshtetur nga
bankat duke ofruar mime m t ulta pr kto produkte.
58
Banka e Shqipris
Gjat gjashtmujorit, nj prej bankave t mdha (t grupit G3) ka shitur

rreth 6% t portofolit t kredis s saj, t prbr kryesisht nga kredi me
probleme, duke ndikuar n rnien e teprics s kredis dhe t portofolit t
kredis me probleme pr t gjith sektorin.
Aktiviteti kreditues, n fund t gjashtmujorit t par t vitit 2013, prbnte
42.6% t PBB-s s vendit23 n nivelin 579.2 miliard lek24.
Sipas afatit t maturimit, rritja po mbshtetet nga kreditimi n maturitetin
afatgjat, kategori e cila n terma vjetor shnon nj rritje prej 6%. Gjat
gjashtmujorit t par t vitit, stoku i kredis afatgjat u rrit me 7.8 miliard
lek (ose 2.9%). Ndrkoh, rritja e stokut t kredis afatshkurtr mbetet e
paprfillshme dhe kredia afatmesme vijon trendin rns, me rreth 9.1 miliard
lek ose 7.8% referuar nivelit t nj viti m par. Kredia afatgjat n fund t
periudhs z rreth 48% t portofolit t kredis.
Sipas monedhs, n terma vjetor kredia n valut ra me 2.6%, ndrsa
ajo n monedhn vendase u rrit me 9.2% pavarsisht peshs m t ult n
portofolin e kredis (35.5%). Referuar fundit t vitit t kaluar, kredia n valut
sht rritur me vetm 0.9 miliard lek ose 0.2%, dhe kredia e dhn n lek
me vetm 0.4 miliard lek ose me 0.2%.
Grafik. 6.3.1. Norma vjetore e rritjes s kredis sipas afatit
t maturimit dhe monedhs.
%
70.00
%
70.00
60.00
60.00
50.00
50.00
40.00
40.00
30.00
30.00
20.00
20.00
10.00
10.00
-10.00
Qer 2013
Mar 2013
Dhj 2012
Sht 2012
Qer 2012
Mar 2012
Dhj 2011
Sht 2011
Qer 2011
Mar 2011
Dhje 2010
Sht2010
Qer 2010
Mar 2010
Dhj2009
Sht 2009
Qer 2009
Mar 2009
Dhj 2008
Sht 2008
Qer 2008
Mar 2008
Dhj 2007
Qer 2013
Mar 2013
Dhj 2012
Sht 2012
Qer 2012
Mar 2012
Dhj 2011
Sht 2011
Qer 2011
Mar 2011
Dhje 2010
Sht2010
Qer 2010
Mar 2010
Dhj2009
Sht 2009
Qer 2009
Mar 2009
Dhj 2008
Sht 2008
Qer 2008
Mar 2008
Dhj 2007
Kredi afatmesme
Kredi afatgjat
-10.00
Kredi afatshkurtr
Teprica e kredis
Kredi e dhn n lek

Kredi e dhn n valut
Kredia pr biznesin sht frenuar, por nj rritje modeste evidentohet pr

individt.
Kredia akorduar bizneseve, gjat gjashtmujorit, ka rn me 1.5 miliard
lek ose 0.4%, ndrkoh q rritja vjetore n qershor 2013 shnoi nivelin m
t ult t ktyre 6 viteve t fundit, 0.23% negative.
23
24
Bazuar n PBB-n e parashikuar nga Banka e Shqipris.

Duke prfshir edhe interesat e prllogaritura.
Banka e Shqipris
59
Pr her t par q prej vitit 2011, vrojtimi i

aktivitetit kreditues raporton rritje t krkess pr
kredi nga individt, kryesisht pr blerje banese
dhe financim konsumi, si rezultat edhe i lehtsimit
t standardeve t bankave pr kt kategori25.
Kredia pr individt u rrit me 2.9 miliard lek
ose 1.9%.
Grafik. 6.3.2. Struktura e portofolit t kredis pr

ekonomin vendase.
100%
80%
60%
40%
Kreditimi i sektorit publik rezulton n nivele t

paprfillshme.
20%
Qer 2013
Mar 2013
Dhj 2012
Sht 2012
Qer 2012
Mar 2012
Dhj 2011
Sht 2011
Qer 2011
Mar 2011
Dhj 2010
Sht 2010
Qer 2010
Mar 2010
Dhj 2009
Sht 2009
Qer 2009
Mar 2009
Dhj 2008
Sht 2008
Qer 2008
Mar 2008
Dhj 2007
Sht 2007
Qer 2007
Mar 2007
Dhj 2006
0%
Kredia hipotekare dhn individve

Kredia dhn biznesit
Kredia konsumatore dhn individve
Shnim: T dhnat e grafikut t msiprm i referohen kredis pr subjektet

rezidente dhe prfaqsojn n masn100% totalin e kredis pr bizneset
(prfshi ktu edhe ndrmarrjet me kapital shtetror) dhe 94.9% totalin e
kredis pr individt, pr gjashtmujorin e par 2013.
Grafik 6.3.3 Ndryshimi mujor (boshti n t majt) dhe ecuria vjetore

(boshti n t djatht) e kredis dhn biznesit, e kredis konsumatore dhn
individve dhe e kredis hipotekare dhn individve.
Ndryshimi mujor dhe ecuria
vjetore e kredis dhn biznesit
2,000
55
15,000
45
35
5,000
25
N milion lek
10,000
Ndryshimi mujor dhe ecuria vjetore

e kredis kosumatore pr indidivt
20
1,000
1,500
5
-5,000
-10,000
20
1,000
-20
-1,000
-2,000
500
-20
15 -3,000
Ndryshimi mujor dhe ecuria vjetore

e kredis hipotekare pr indidivt
60
2,000
-60
N %
20,000
-500
-60
-100
Qer 2013
Qer 2012
Qer 2011
Qer 2010
Qer 2009
Qer 2013
-100 -2,000
Qer 2012
-15 -6,000
Qer 2011
-1,500
Qer 2010
-1,000
-5 -5,000
Qer 2009
Qer 2013
Qer 2012
Qer 2011
Qer 2010
Qer 2009
-4,000
Sipas sektorve t ekonomis, prodhimi dhe shprndarja e energjis

elektrike, gazit dhe ujit, vijon t mbshtetet me kredi nga sektori bankar, kjo
edhe pr shkak t prioritetit dhe mbshtetjes q institucionet qeveritare i kan
dhn potencialeve hidroenergjetike t vendit. Kt gjashtmujor, kredia pr
sektorin n analiz sht rritur me rreth 2.4 miliard lek ose 5.2%. Gjithashtu,
n prgjigje t prgatitjes pr sezonin veror, sektori i hoteleve dhe restoranteve
sht mbshtetur me kreditim duke shnuar nj rritje me 2.3 miliard lek
ose 13.3%. Tregtia si sektori me peshn m t madhe t kredis ndaj totalit
shnon nj rritje modeste, ndrkoh q kredia pr sektorin e ndrtimit dhe
at t pasurive t patundshme dhe dhnies me qira, sht tkurrur prkatsisht
me 4.3 miliard lek ose 6.8% dhe 3 miliard lek ose 51.1%. Kontributi i
sektorve kryesor n ecurin e kredis paraqitet n grafikun 6.3.4.
25
Vrojtimi pr aktivitetin kreditues, T2 2013 publikuar nga Departamenti i Politiks Monetare,

Banka e Shqipris.
60
Banka e Shqipris
Sipas qllimit t prdorimit, kredia n formn

Overdraft, q mbizotron n prdorim nga
biznesi, sht kategoria me rritjen m t madhe gjat
gjashtmujorit, me rreth 5 miliard lek ose 4.2%.
Kredia pr kapital qarkullues dhn bizneseve ka
shnuar rritje n vlern 3.4 miliard lek ose 4.3%
m pak se n periudhn e mparshme. Ndrkoh
pr individt, rritja e kredis sht orientuar n
investime pr pasuri t paluajtshme duke shnuar
nj rritje me 1.4 miliard lek ose 1.4%.
Grafik 6.3.4. Ecuria e kredis pr subjektet private

dhe sektort me kontributin n rritje.
55%
35%
15%
T2:13
T1:13
T4:12
T3:12
T2:12
T1:12
T4:11
T3:11
T2:11
T1:11
T4:10
T3:10
T2:10
T1:10
T4:09
T3:09
T2:09
T1:09
T4:08
T3:08
T2:08
T1:08
T4:07
T3:07
T2:07
-5%
Grafiku n vijim paraqet ndryshimet strukturore t

ndodhura n shprndarjen e kredis sipas qllimit t
prdorimit gjat ktyre viteve t fundit.
Tregtia, riparimi i automjeteve dhe artikujve shtpiak

Ndrtimi
Industia
Prodhimi, shprndarja e energjis elektrike, e gazit dhe e ujit
Bujqsia, gjuetia dhe silvikultura
T tjera
Ecuria e kredis pr sektort e ekonomis
Grafik 6.3.5. Rritja vjetore e kredis pr biznesin dhe individt

sipas qllimit t prdorimit, n milion lek.
100,000
Kredia dhn bizneseve
80,000
60,000
40,000
20,000
Qer 2013
Pril 2013
Shk 2013
Investime n blerje pajisjesh

Investime pr pasuri t paluajtshme
Dhj 2012
Tet 2012
Gus 2012
Qers 2012
Pril 2012
Shk 2012
Dhj 2011
Tet 2011
Gus 2011
Qer 2011
Pril 2011
Shk 2011
Dhj 2010
Tet 2010
Gus 2010
Qer 2010
Prill 2010
Shk 2010
Dhj 2009
Tet 2009
Overdraft
Kapital qarkullues
Gus 2009
Qer 2009
Pril 2009
Shk 2009
Dhj 2008
Tet 2008
Gus 2008
Qer 2008
Pril 2008
Shk 2008
Dhj 2007
Tet 2007
Gus 2007
Qer 2007
Shk 2007
-40,000
Pril 2007
Dhj 2006
-20,000
50,000
Kredia dhn individve
40,000
30,000
20,000
10,000
Qer 2013
Pril 2013
Shk 2013
Dhj 2012
Tet 2012
Gus 2012
Qers 2012
Pril 2012
Shk 2012
Konsum i mallrave t qndrueshme

Pr pasuri t paluajtshme
Dhj 2011
Tet 2011
Gus 2011
Qer 2011
Pril 2011
Shk 2011
Dhj 2010
Tet 2010
Gus 2010
Qer 2010
Prill 2010
Shk 2010
Dhj 2009
Tet 2009
Konsum i mallrave jo t qndrueshme

Overdraft
Gus 2009
Qer 2009
Pril 2009
Shk 2009
Dhj 2008
Tet 2008
Gus 2008
Qer 2008
Pril 2008
Shk 2008
Dhj 2007
Tet 2007
Gus 2007
Qer 2007
Pril 2007
Shk 2007
-20,000
Dhj 2006
-10,000
Pr ushtrim aktiviteti
Banka e Shqipris
61
Hapsir informuese 6. Kredia e re.

N gjashtmujorin e par t vitit 2013, sektori bankar dha kredi t re n masn
105.8 miliard lek, 36.3 miliard lek ose 25.5% m pak krahasuar me fundin e
vitit 2012. Krahasuar me nj vit m par, niveli i kredis s re evidentohet t ket
rn me 20.5 miliard lek ose 16.3%.
T njjtn tendenc paraqet edhe kredia e mbledhur gjat periudhs. M konkretisht,
sektori bankar mblodhi kredi n masn 103.7 miliard lek, 35.2 miliard lek
(25.3%) m pak se n fund t vitit 2012 dhe 12.7 miliard lek (10.9%) m pak se
gjat t njjts periudh t nj viti m par.
20
60
15
40
20
Maj 2013
Mar 2013
Jan 2013
Nen 2012
Sht 2012
Kor 2012
Maj 2012
Mar 2012
Jan 2012
Nen 2011
Sht 2011
Kor 2011
Maj 2011
Mar 2011
Jan 2011
Nen 2010
Sht 2010
Kor 2010
Maj 2010
Mar 2010
Jan 2010
Nen 2009
Sht 2009
Kor 2009
Maj 2009
Mar 2009
Jan 2009
Nen 2008
Sht 2008
Kor 2008
Maj 2008
Mar 2008
Jan 2008
10
N %
N miliard lek
Treguesi i prdorimit t kredis i cili prfaqson kredin e mbledhur n raport me

kredin e dhn, pr gjashtmujorin e par t vitit 2013 llogaritet n nivelin 98.1%,
nga 97.8% q shnonte nj gjashtmujor m par dhe
92.2% referuar t njjts periudh t nj viti m par.
Grafik 6.1. Kredia e re dhe raporti i prdorimit t
kredis.
Sipas grupeve t prdoruesve, individt kan prfituar
40
140
rreth 18.4% t kredis s re, ndrkoh q subjektet private
35
kan prfituar rreth 81.6% t saj. Gjat periudhs vrehet
120
nj zhvendosje e kredis drejt individve, pasi pr ta
30
100
rezulton q bankat t ken dhn kredi t re, pavarsisht
25
se mbledhja e saj ka rn.
80
Kredia e re pr biznesin
Kredia e re pr individt
Prdorimi i kredis (boshti n t djatht)
Grafiku 6.1 paraqet ecurin e kredis s re pr kto

subjekte dhe treguesin e prdorimit t kredis n terma
mujor.
Shprndarja e kredis s re sipas qllimit t prdorimit,
evidenton rnie t kredis overdraft tek bizneset me rreth
26.5 miliard lek ose 42.1%, ndrkoh q pr individt
kjo rnie ishte rreth 1.1 miliard lek ose 30%. Kredia e
re pr sektorin privat ka shnuar rnie edhe n kategorit
e tjera t prdorimit, ku bie n sy tkurrja e investimeve
n blerje pajisjesh.
Grafik 6.2. Shprndarja e kredis s re pr biznesin dhe

individt sipas qllimit t prdorimit
Prdorimi i kredis s re sipas qllimit pr individt (pesha)
Prdorimi i kredis s re sipas qllimit pr biznesin (pesha)
60
60
51
50
50
42
40
30
30
28
22
20
20
14 15
10
Overdraft
48
43
40
38
30
45
13 13
15
13
16
15
1213
10
Kapital
Investime n
Investime
qarkullues blerje pajisjesh pr pasuri
t paluajtshme
6M I 2012
6M II 2012
6M I 2013
22 23
20 17 19
6 5
4
Konsum i Pr pasuri Pr ushtrim
Overdraft Konsum i
mallrave
t
aktiviteti
mallrave
paluajtshme
t
jo t
qndrueshme
qndrueshme
6M I 2012
6M II 2012
6M I 2013
62
Banka e Shqipris
Individt jan mbshtetur me kredi t re pr investime n

pasuri t paluajtshme, ndikuar edhe nga nisma sociale
e qeveris pr financim t but pr banesa. Gjat ktij
gjashtmujori, kredia pr kt kategori sht zgjeruar me
1.2 miliard lek ose 15.1%, shoqruar edhe me rritje t
kredis pr konsum t mallrave t qndrueshme dhe jo
t qndrueshme, ndrkoh q vijon t tkurret kredimarrja
pr ushtrim aktiviteti.
Grafik 6.3. Ecuria e kredis s re sipas sektorve t

ekonomis, n miliard lek.
Tregtia, riparimi i automjeteve dhe artikujve
Industria prpunuese
Prodhimi, shprndarja e energjis elektrike, e
Ndrtimi
T tjera
Shrbime kolektive, sociale dhe individuale
Hotelet dhe restorantet
Transporti, magazinimi dhe telekomunikacioni
Bujqsia, gjuetia dhe silvikultura
Ndrmjetsim monetar dhe financiar
Pasurit e patundshme, dhnia me qira,etj.
Industria nxjerrse
Shndeti dhe veprimtarit sociale
Arsimi
Peshkimi
Administrimi publik
Shprndarja e kredis s re sipas sektorve kryesor t

ekonomis paraqitet n grafikun 6.3. Evidentohet tkurrje
e kredis pr sektorin e prodhimit, shprndarjes s
energjis elektrike, gazit dhe ujit me rreth 11.2 miliard
lek ose 50.9%, pr sektorin e tregtis, me rreth 8.9
miliard lek ose 20.4%, ndrkoh q pr hotelet dhe
restorantet ka nj zgjerim me rreth 1.1 miliard lek
ose 46%.
0
6M I 2012
Gjat periudhs, kredia e re evidenton rnie pr t gjitha

monedhat. Kredia e akorduar n monedhn vendase ka
shnuar rnien m t madhe, me rreth 37.6 miliard lek
ose 53.6%. N monedhn evropiane, kjo rnie ishte n masn 15.6 miliard lek
ose 25.2%, ndrsa n monedhn amerikane rnia ishte 2.4 miliard lek ose 24.6%.
6M II 2012
Gjat gjashtmujorit t par t vitit 2013, u vu re nj prirje e leht rnse n normat

e interesit t kredis s re n monedh t huaj, ndrkoh q pr kredin n lek
evidentohet nj rritje e leht. Ecuria e normave n tregjet ndrkombtare sht
transmetuar edhe n tregun vendas. Kredia n dollar amerikan rezultoi 0.5 pik
prqindje m e ult se nj gjashtmujor m par n nivelin 6.54%, ndrsa ajo n
monedh evropiane zbriti me 0.3 pik prqindje n nivelin 6.81%. Kredit e reja
n lek u shtrenjtuan me 0.3 pik prqindje n nivelin 10.9%.
Tek bizneset, rnia m e madhe e norms s interesit vrehet tek kredia e re dhn pr
investime n pasuri t paluajtshme, me rreth 1.2 pik prqindje, n nivelin 7.9%. Tek
individt, m t favorshme jan paraqitur kushtet pr kredin e re pr ushtrim aktiviteti,
ku norma mesatare e interesit ka rn me 0.8 pik prqindje n nivelin 12.57%.
Grafik 6.4. Ecuria e normave t interesit pr kredit e reja n lek dhe n valut.
Ecuria e norms s interesave
pr kredit e reja n euro
Ecuria e norms s interesave pr kredit e reja n lek
Ecuria e norms s interesave pr kredit e reja n usd

16
Maj-13
Sht-12
Jan-12
Maj-11
Sht-10
Jan-10
Maj-09
Sht-08
Jan-08
Interes i ponderuar - kredi n euro

Euribor 12m
Linear (Interes i ponderuar
- kredi n euro)
Maj-07
Sht-06
Jan-06
Maj-13
Sht-12
Jan-12
Maj-11
Sht-10
Jan-10
Maj-09
Sht-08
Jan-08
Maj-07
Interes i ponderuar - kredi n lek

BTh 12m
Linear (Interes i ponderuar-kredi n lek)
Sht-06
Jan-06
Maj-13
Sht-12
Jan-12
Maj-11
Sht-10
Jan-10
10
Maj-09
10
Sht-08
12
10
Jan-08
14
12
Maj-07
14
12
Sht-06
14
Jan-06
16
Interes i ponderuar - kredi n usd

Libor usd 12m
Linear (Interes i ponderuar
- kredi n usd)
Banka e Shqipris
40
60
6M I 2013
Ecuria e normave t interesit pr kredit e reja
16
20
63
Grafik 6.4.1. Ecuria e depozitave totale dhe sipas

monedhs, n milion lek dhe n prqindje.
30.00
25.00
1,000
Thousands
Depozitat e sektorit bankar kan vijuar t rriten

gjat periudhs, por me ritme m t ulta kundrejt
gjashtmujorve paraardhs.
20.00
800
15.00
600
10.00
5.00
400
200
-5.00
-10.00
Qer 2013
Pril 2013
Shk 2013
Dhj 2012
Tet 2012
Gus 2012
Maj 2012
Mar 2012
Jan 2012
Nen 2011
Sht 2011
Kor 2011
Maj 2011
Mar 2011
Jan 2011
Nen 2010
Sht 2010
Kor 2010
Maj 2010
Mar 2010
Jan 2010
Nen 2009
Sht 2009
Kor 2009
Maj 2009
Mar 2009
Jan 2009
6.4 Ecuria e depozitave
Totali i depozitave
Rritja vjetore e depozitave n valut
Rritja vjetore e depozitave n lek
Grafik 6.4.2. Norma vjetore e rritjes s depozitave,

n prqindje.
Gjat gjashtmujorit t par t vitit 2013, baza

e depozitave pr sektorin bankar u rrit me 15.4
miliard lek ose 1.5% duke u ngjitur n nivelin
1,007 miliard lek26. Ritmi i rritjes vjetore t
depozitave u ngadalsua n 4.7% n qershor
2013, kundrejt 12.2% q shnonte nj vit m par.
Depozitat e individve, t cilat prfaqsojn rreth
87.5% t totalit t depozitave, u rritn me nj norm
m t ult vjetore prej 4.9%, kundrejt rritjes 13% t
nj viti m par. Depozitat e bizneseve u rritn me
rreth 8% n terma vjetor, thuajse me ritme rritjeje t
njjta kundrejt vitit t mparshm.
Grafik 6.4.3. Struktura e depozitave t sektorit
bankar sipas maturimit.
40.00
4%
30.00
3%
20.00
Qershor
29%
23%
10.00
Dhjetor
2012
32%
34%
(10.00)
Maj 13
Mar 13
Jan 13
Nen 12
Sht 12
Kor 12
Maj 12
Mar 12
Jan 12
Nen 11
Sht 11
Kor 11
Maj 11
Mar 11
Jan 11
Nen 10
Sht 10
Kor 10
Maj 10
Mar 10
Jan10
Nen 09
Sht 09
Kor 09
Maj 09
Mar 09
Jan 09
Nen 08
Sht 08
Kor 08
Maj 08
Mar 08
Jan 08
(20.00)
Totali i depozitave
Sektori privat
Sektori individ
44%
30%
Deri n 1 muaj
1-6 muaj
Mbi 5 vjet
6-12 muaj
1-5 vjet
Depozitat vijojn t mbeten t prqendruara n bankat m t mdha t

sektorit bankar, por shkalla e prqendrimit t tyre shnon rnie n terma
vjetor27.
N strukturn e depozitave vrehet nj zhvendosje e rndsishme drejt
depozitave me afate m t shkurtra maturimi. Konkretisht, sht rritur pesha
e depozitave me maturim 1-6 muaj kundrejt atyre me maturim deri n nj vit.
Kjo ecuri mund t reflektoj nj ulje t prirjes pr kursim nga ana e publikut,
n vijim t uljes s normave t interesit pr depozitat nga bankat.
26
27
Duke prfshir edhe interesat e prllogaritura.

T matura me indeksin Herfindahl, shkalla e prqendrimit t depozitave ka rn n 1478,
nga 1576 q llogaritej nj vit m par. Pavarsisht rnies s indeksit, sektori bankar shfaq
prqendrim n mbledhjen e depozitave.
64
Banka e Shqipris
Lidhur me strukturn e depozitave sipas monedhs, vrehet se n fund t

muajit qershor 2013, depozitat n lek kan treguar rritje kundrejt atyre n
valut, t cilat shnuan rnie kt gjashtmujor. Rrjedhimisht, ndrkoh q n
periudhat e mparshme zinin t njjtn pesh n totalin e depozitave, tashm
depozitat n lek zn rreth mbi 51% t totalit, me vler rreth 515 miliard
lek.
Hapsir informuese 7. Depozitat e reja me afat*.
Depozitat e reja me afat n monedhn vendase psuan rnie n gjashtmujorin
e par t vitit 2013. Gjat ksaj periudhe u pranuan 230 miliard lek depozita
t reja me afat n lek, ose rreth 20% m pak se n gjashtmujorin e par t vitit
2012. Kjo rnie ka ardhur n nj koh kur norma mesatare e interesit pr depozitat
n lek ka psuar ulje n 4.3%, nga 4.5%. Pr sa i takon strukturs s maturimit t
depozitave t reja n lek, gjat periudhs vrehet rnie me rreth 20 pik prqindje
n peshn e depozitave t reja me afat maturimi 1 muaj, n nivelin 17.2%, dhe
rritje e peshs s depozitave t reja me afat maturimi 12 muaj me rreth 13.8 pik
prqindje, n nivelin 45%.
Depozitat e reja me afat n usd t pranuara nga sektori bankar, n gjashtmujorin e
par t vitit 2013 ishin 337.6 milion usd, rreth 7.2% m pak se nj vit m par. Struktura
e depozitave ka shfaqur nj rritje me 7.6 pik prqindje t peshs s depozitave me
afat 12 muaj dhe nj rnie me 4.6 pik prqindje t peshs s depozitave me afat
maturimi 1 muaj. Gjat periudhs, norma mesatare e interesit pr depozitat e reja n
usd, ka qen 1.8%, krahasuar me 1.6% q ishte n t njjtn periudh t vitit t kaluar.
Depozitat e reja me afat n euro t pranuara nga sektori bankar ishin 1.27 miliard
euro, duke rn me 24.5% n krahasim me gjashtmujorin e par t vitit 2012.
Norma mesatare e interesit tregoi rnie, nga 2.5% n 2%. N lidhje me strukturn
e maturimit t depozitave t reja n monedhn evropiane, vrehet rritje e peshs
t depozitave me afat maturimi 12 muaj me 10.3 pik prqindje, n nivelin 37%,
ndrsa pesha e depozitave me afat maturimi 1 muaj ka rn me 15 pik prqindje,
duke zbritur n nivelin 20%.
Grafik 7.1. Ecuria e depozitave t reja me afat sipas
monedhave, n milion njsi monetare.
300,000
2500
250,000
2000
Grafik 7.2. Normat e interesit pr depozitat e reja me

afat, n prqindje.
7.00
6.00
5.00
200,000
1500
150,000
1000
100,000
500
50,000
4.00
3.00
2.00
1.00
Dollar
Maj 13
Mar 13
Jan 13
Nn 12
Sht 12
Korr 12
Maj 12
Mar 12
Jan 12
Nn 11
Sht 11
Kor 11
Maj 11
Mar 11
Jan 11
Nn 10
Sht 10
Kor 10
Maj 10
Mar 10
Jan 10
Nn 09
Sht 09
Kor 09
Maj 09
Mar 09
Jan 09
Maj 13
Mar 13
Jan 13
Nn 12
Sht 12
Korr 12
Maj 12
Mar 12
Jan 12
Nn 11
Sht 11
Kor 11
Maj 11
Mar 11
Jan 11
Nn 10
Sht 10
Kor 10
Maj 10
Mar 10
Jan 10
Nn 09
Sht 09
Kor 09
Maj 09
Mar 09
Jan 09
Lek
0.00
Euro

Shnim: Depozitat n lek boshti n t majt, depozitat n euro dhe
dollar boshti n t djatht.
Lek
Dollar
* N analizn e treguesve t depozitave t reja duhet marr parasysh fakti se nj pjes e

konsiderueshme e fluksit t depozitave t reja vjen nga rinegocimi i kontratave ekzistuese.
Banka e Shqipris
Euro
65
6.5 Rezultati financiar dhe eficienca e burimeve
Grafik 6.5.1. Struktura e t ardhurave dhe

shpenzimeve t sektorit bankar, n miliard lek.
80,000
4,500
60,000
4,000
3,500
40,000
3,000
20,000
2,500
2,000
(20,000)
1,500
(40,000)
1,000
6m I 2013
T ardhura nga interesat

Rezultati neto (para tatimit)
T ardhura nga veprimtarit e tjera
Fitime nga veprimet me valutat
Shpenzime pr interesat
6m I 2012
Fitimi nga aktiviteti kryesor bankar t ardhurat

neto nga interesat shfaqet n rnie t leht (me
Shpenzime e veprimtaris
rreth 4%) kundrejt nj viti m par, ndrkoh q t
Shpenzime pr provigjone
ardhurat neto nga veprimtarit e tjera u rritn me
Humbje nga veprimtarit e tjera
Humbje nga veprimet me valutat rreth 21.4%. Kontribut pozitiv n rezultatin neto ka
Burimi: Banka e Shqipris. dhn rritja e nivelit t rimarrjeve t provigjioneve
pr kredi, t cilat kan zbutur efektin grryes t
shkaktuar nga prkeqsimi i portofolit t kredive.
6m I 2011
6m I 2010
500
(80,000)
6m I 2009
(60,000)
Rezultati neto i sektorit bankar ishte pozitiv n fund

t muajit qershor 2013, n vlern 1.5 miliard lek,
duke shnuar nj rnie prej 36% krahasuar me nj
vit m par. Thuajse i gjith ndryshimi n rezultatin
neto t sistemit bankar vendas vjen nga rritja e
konsiderueshme e shpenzimeve pr provigjione n
trsi diktuar kryesisht nga prkeqsimi i mimit t
letrave me vler n valut n portofolet e bankave,
gj q ka ndikuar n rritjen e mass s provigjionimit
pr kto investime.
Tabel 6.5.1. Tregues t prfitueshmris nga veprimtaria kryesore n prqindje

(kumulative).
Treguesit
Qershor 2011 Dhjetor 2011 Qershor 2012 Dhjetor 2012 Qershor 2013
T ardhurat nga interesat/aktivet q sjellin t

8.06
ardhura
Shpenzime pr interesa/aktive q sjellin t
3.94
ardhura
Marzhi Neto nga Interesat (MNI)
4.13
7.39
7.78
7.76
7.73
3.57
3.72
3.72
3.61
4.20
4.04
4.01
3.78
N fund t muajit qershor 2013, aktivet mesatare q sjellin t ardhura u

ngjitn n nivelin 1,004.6 miliard lek, duke prfaqsuar rreth 84.1% t
vlers s prgjithshme t aktiveve mesatare t sektorit bankar. Ky tregues
shnoi rritje me 12.3 miliard lek ose 1.2% kundrejt fundit t vitit 2012 dhe
me 27.1 miliard lek ose 2.8% kundrejt nj viti m par. Raporti Pasive
mesatare q shkaktojn shpenzime/Aktive mesatare q sjellin t ardhura
sht n nivelin 102.2%, rreth 2% m i lart se n fund t vitit 2012, dhe rreth
2.5 pik prqindje m i lart se nj vit m par.
T ardhurat neto t veprimtaris s sektorit bankar, rezultojn 24.3 miliard
lek, thuajse t pandryshuara kundrejt t njjts periudh t nj viti m par.
Kostot operative t veprimtaris shnuan vlern 12.7 miliard lek ose 3.2% m
shum se nj vit m par. Si rezultat, raporti i kostove operative ndaj t ardhurave
neto rezulton n nivelin 52.1% nga 50.8% n t njjtn periudh t nj viti m
par.
66
Banka e Shqipris
Raporti i shpenzimeve t prgjithshme t veprimtaris ndaj t ardhurave u

rrit n 95%, krahasuar me 87.6% n muajin qershor 2012, rrjedhoj e rnies
s shpenzimeve pr provigjione me rreth 955 milion lek.
Prfitueshmria e sistemit bankar shfaqet e prkeqsuar n krahasim me
vitin e kaluar. Kthimi nga kapitali (RoE) u vlersua n 2.9% nga 4.8% q
llogaritej nj vit m par. Nj analiz m t detajuar t faktorve q kan
ndikuar n prkeqsimin e RoE-s e jep zbrthimi i prbrsve28 t saj:
Ndryshimi i RoE-s gjat periudhs, sht shkaktuar thuajse ekskluzivisht nga

marzhi i fitimit (raporti I n zbrthim), ndrkoh q leva financiare (raporti IV)
tregon rritje t leht. T ardhurat e rregulluara me rrezik (raporti II) kan rn,
ndrkoh q niveli i rrezikut (raporti III) tregon vlera thuajse t pandryshuara.
Kthimi nga aktivet (RoA) rezultoi 0.25%, kundrejt 0.42% q ishte nj vit m
par.
Grafik 6.5.2. Ecuria dhe prbrja e ROE-s, e
linearizuar*.
2.00
0.2500
1.00
0.2000
Grafik 6.5.3. Ecuria e RoE-s dhe RoA-s (boshti n t

djatht), n prqindje.
1.80
1.60
20.00
1.40
0.1500
1.20
15.00
(1.00)
0.1000
(2.00)
0.0500
(3.00)
*Vlerat e gjashtmujorit t par t vitit 2013 jan krahasuar me

periudhn analoge t nj viti m par.
0.80
10.00
0.60
0.40
5.00
0.20
-
Qer2013
Maj 2013
Pril 2013
Mar 2013
Shk 2013
Jan 2013
Dhj 12
Nn 12
Tet 12
Sht 12
Qer 12
Mar 12
Dhj 11
Sht 11
Qer 11
Mar 11
Dhj 10
Sht 10
Qer 10
Mar 10
Dhj 09
Sht 09
Qer 09
Mar 09
Dhj 08
Sht 08
Qer 08
Mar 08
Dhj 07
Sht 07
Qer 07
Mar 07
6M I 2013
2012
2011
2010
2009
2008
2007
2006
Te ardhurat e axhustuara me riskun

Marzhi i fitimit
Niveli i riskut
Leva financiare
ROE (boshti n t djatht)
1.00
RoE
RoA
Sipas grupeve t bankave, ecuria e ktyre dy treguesve paraqitet n grafikun

6.5.4.
28
Shpjegimi m i detajuar i prbrsve t RoE-s mund t gjendet n Raportin e Stabilitetit

Financiar, 6MI, 2012.
Banka e Shqipris
67

Grafik 6.5.4. Ecuria e RoE-s dhe RoA-s sipas grupeve t bankave, n prqindje.
40.00
Kthimi nga kapitali (RoE)
Kthimi nga aktivet (RoA)

2.50
30.00
2.00
1.50
20.00
1.00
10.00
0.50
-
(0.50)
(10.00)
(1.00)
(1.50)
(20.00)
(2.00)
(30.00)
(2.50)
(40.00)
(3.00)
Qer 13
Prill 13
Shk 13
Dhj 12
Tet 12
Qer 12
Dhj 11
Qer 11
Dhj 10
Qer 10
Dhj 09
Qer 09
Dhj 08
Qer 08
Dhj 07
Qer 13
Pril 13
Shk 13
Dhj 12
Tet 12
Qer 12
Dhj 11
Qer 11
Dhj 10
Qer 10
Dhj 09
Qer 09
Dhj 08
Qer 08
Dhj 07
Bankat e vogla
Bankat e mesme
Bankat e mdha
Bankat e vogla
Bankat e mesme
Bankat e mdha
6.6 Kapitalizimi i veprimtaris

Ruajtja e rezultatit financiar pozitiv, injektimi me kapital, si dhe ngushtimi i
portofolit t investimeve me rrezik, kan prmirsuar treguesin e kapitalizimit
t veprimtaris s sektorit bankar, gjat gjysms s par t vitit 2013.
Norma e mjaftueshmris s kapitalit29 u rrit me 0.83 pik prqindje, n
nivelin 17%. Kapitali rregullator, n gjashtmujorin e par t vitit 2013 u
vlersua n 105.7 miliard lek, n rritje me 1.6% referuar fundit t vitit 2012
dhe me rritje vjetore prej 5.6%.
Grafik 6.6.1. Kontributi n rritje t kapitalizimit t
sektorit bankar, n pik prqindje.
18%
16%
14%
Struktura e kapitalit rregullator vijon t paraqitet e

favorshme n drejtim t kapacitetit pr t asimiluar
humbjet e mundshme, pasi ai prbhet n nj mas
t konsiderueshme nga kapitali baz.
12%
10%
8%
6%
4%
2%
Norma e
mjaftueshmeris s
kapitalit,
Qershor 2013
*Aktive t ponderuara me rrezik
Ndryshim i
ardhur nga
APR*
Ndryshim i
ardhur nga
kapitali
Norma e
mjaftueshmris s
kapitalit,
Qershor 2012
0%
29
Sektori bankar e ka rritur kapitalin baz me 1.8

miliard lek, krahasuar me fundin e vitit 2012, n
nivelin 95.5 miliard lek. Ky zgjerim sht efekt i
injektimit n kapitalin e paguar t katr bankave t
sektorit, aktivet e t cilave prbjn 33.8% t totalit
t aktiveve. Pr rrjedhoj, kapitali i paguar i sektorit
bankar u ngjit n nivelin 98.6 miliard lek nga
92.3 miliard lek q ishte n fund t vitit 2012.
Kapitali baz z rreth 90.3% n totalin e kapitalit
rregullator, ndrkoh q borxhi i varur mbetet n
nivele t ulta.
Norma e mjaftueshmris s kapitalit prllogaritet nga raporti Kapitali rregullator/ Aktive t

ponderuara me rrezik.
68
Banka e Shqipris
N gjashtmujorin e par t vitit 2013, ecuria

historike e totalit t aktiveve t ponderuara
me rrezik, evidentoi pr her t par nj rritje
negative n terma vjetor. Konkretisht, aktivet me
rrezik ran n nivelin 622.3 miliard lek, rreth
17.3 miliard lek (ose 3%) m pak se nj vit m
par.
N mnyr t prmbledhur, vlerat e treguesit t

mjaftueshmris s kapitalit, pr sektorin bankar
dhe grupet e bankave sipas madhsis s aktivitetit
dhe origjins s kapitalit, paraqiten si n tabeln
6.6.1.
mld lek
700.00
60%
600.00
50%
500.00
40%
400.00
30%
300.00
20%
200.00
10%
100.00
0%
-10%
T2 13
T1 13
T4 12
T3 12
T2 12
T1 12
T4 11
T3 11
T2 11
T1 11
T4 10
T3 10
T2 10
T1 10
T4 09
T3 09
T2 09
T1 09
T4 08
T3 08
T2 08
T1 08
N gjashtmujorin e par t vitit 2013,

niveli i kapitalizimit t sektorit bankar tejkalon
normn minimale t krkuar 12%. Prmirsimi i
kapitalizimit t sektorit bankar evidentohet nga
rritja e peshs s bankave q e kan kt tregues
n intervalin 14%-16% dhe mbi 20%. Bankat me
norm mjaftueshmrie brenda intervalit 14%-16%
zn peshn m t madhe, duke prbr 62.8%
t totalit t aktiveve t sektorit bankar, nga 28.3%
q zinin n fund t vitit 2012.
Grafik 6.6.2. Ecuria e aktiveve t ponderuara me

rrezik.
Aktive t ponderuara me rrezik

% e rritjes vjetore (boshti n t djatht)
Grafik 6.6.3. Aktivet e bankave sipas raportit t

mjaftueshmris s kapitalit.
70.0%
60.0%
50.0%
40.0%
30.0%
20.0%
10.0%
0.0%
> 20%
Dhjetor 2012
18%-20%
16%-18%
14%-16%
12%-14%
< 12%
Qershor 2012
Qershor 2013
Tabela 6.6.1 Treguesi i mjaftueshmris s kapitalit, n prqindje.

Periudha
Sektori
Qershor 2013
17.00
Dhjetor 2012
16.17
Qershor 2012
15.7
Grupi 1
29.9
25.10
28.5
Grupi 2
15.5
15.14
13.4
Grupi 3
16.7
16.01
15.8
Grupi italian Grupi francez Grupi grek

24.2
15.0
17.5
19.65
14.74
16.68
20.2
13.2
15.2
N nivel grupesh, bankat e Grupit 2 dhe ato me origjin shqiptare paraqesin

norm m t ult kapitalizimi se grupet e tjera, prkatsisht n nivelet 15.5%
dhe 14.8%.
Kapitali aksioner, n gjysmn e par t vitit 2013, ishte 102.2 miliard
lek, me nj rritje t leht me rreth 360 milion lek kundrejt fundit t vitit
2012.
Banka e Shqipris
69
Grupi shqiptar
14.8
13.90
14.5
Treguesi i levs financiare (raporti i totalit t aktiveve me kapitalin aksioner)

n fund t gjashtmujorit t par t vitit 2013, u llogarit n 11.8 her, me nj
luhatje t leht referuar fundit t vitit 2012.
N tabeln m posht jepet ecuria e treguesit t levs financiare pr bankat
sipas grupeve t madhsis dhe pronsis mbi kapitalin.
Tabela 6.6.2 Treguesi i levs financiare, n her.
Periudha
Qershor 2013
Dhjetor 2012
Qershor 2012
Sektori
11.8
11.67
11.6
Grupi 1 Grupi 2 Grupi 3

5.6
12.7
12.2
6.43
12.19
12.03
5.6
13.3
11.8
70
Grupi italian Grupi francez

8.7
10.2
9.09
9.92
9.3
10.8
Grupi grek
12.2
11.34
11.2
Grupi shqiptar
13.2
11.95
12.1
Banka e Shqipris
7. Monitorimi i rreziqeve ndaj t cilve

ekspozohet sektori bankar
7.1 Rreziqet e tregut

Sektori bankar shqiptar rezulton relativisht i mbrojtur ndaj rrezikut t
drejtprdrejt t lvizjeve t pafavorshme n kursin e kmbimit dhe n normn
e interesit, por ndjeshmria sht rritur.
Pozicionet e hapura valutore t sektorit bankar ndaj kapitalit rregullator
sugjerojn nj mbrojtje t mir dhe jan brenda niveleve historike. Ndrkoh,
diferenca mes aktiveve dhe detyrimeve t ndjeshme ndaj norms s interesit
n raport me totalin e aktiveve nuk sht n vlera t konsiderueshme. Ecuria
e spread-eve pr monedhat kryesore, rezulton t jet zgjeruar lehtsisht pr
lekun dhe euron duke ekspozuar sistemin ndaj rrezikut t trthort t norms
s interesit pr kto dy monedha.
7.1.1 Rreziku i kursit t kmbimit

Sektori bankar ekspozohet ndaj aktiveve n valut me nj ritm m t shpejt
sesa ekuivalenti i bilancit, detyrimet n valut. Nga ana tjetr, pozicioni i
hapur valutor ndaj kapitalit rregullator sugjeron nj mbrojtje t knaqshme
ndaj lvizjeve t pafavorshme t kursit t kmbimit edhe pse ky ekspozim
shfaqet lehtsisht n rritje pr gjysmn e par t vitit. Treguesi i mosprputhjes
valutore tregon nj ekspozim t ult ndaj rrezikut indirekt t kursit t kmbimit.
N gjysmn e par t vitit 2013, aktivet n valut
shnuan vlern 670.7 miliard lek, duke u rritur me
0.7% krahasuar me fundin e vitit 2012, ndrkoh q
detyrimet n valut, ran me 0.1% n nivelin 623.3
miliard lek. Pesha e aktiveve dhe e detyrimeve n
valut kundrejt totalit t aktiveve n qershor 2013,
rezultuan 55.7% dhe 51.8%, krahasuar me 56%
dhe 52.6% q rezultonin n fund t vitit 2012.
Grafik 7.1.1.1. Pesha e aktiveve dhe detyrimeve n

valut ndaj totalit t aktiveve t sektorit bankar, n
prqindje.
60
55
50
Banka e Shqipris
45
40
Qer 13
Pril 13
Shk 13
Dhj 12
Tet 12
Gus 12
Qer 12
Pril 12
Shk 12
Dhj 11
Tet 11
Gus 11
Qer 11
Pril 11
Shk11
Dhj 10
Tet 10
Gus 10
Qer 10
Pril 10
Shk 10
Dhj 09
Tet 09
Gus 09
Qer 09
Prill 09
Shk 09
Dhj 08
Tet 08
Gus 08
Qer 08
Prill 08
Shk 08
Dhj 07
Pozicioni i hapur n valut si prqindje ndaj

kapitalit rregullator, sht rritur lehtsisht n gjysmn
e par t vitit 2013, n nivelin 4.04% nga 3.98% q
ishin n fund t vitit 2012. Sipas valutave kryesore,
bankat kan zgjeruar pozicionet e tyre n dollar
dhe euro, ku ndaj kapitalit rregullator ato u ngjitn
prkatsisht n nivelet 2.75% dhe -0.17%, nga
2.72% dhe -2.1% q shnonin n fund t vitit 2012.
Aktive n valut/Totali i aktiveve

Pasive valut/Totali i aktiveve
71
Grafik 7.1.1.2. Ecuria e pozicionit t hapur neto n

valut ndaj kapitalit rregullator, n prqindje.
12
10
8
6
4
2
0
-2
Qer 13
Maj 13
Prill 13
Mar 13
Shk 13
Jan 13
Dhj 12
Sht 12
Qer 12
Mar 12
Dhj 11
Sht 11
Qer 11
Mar 11
Dhj 10
Sht 10
Qer 10
Mar 10
Dhj 09
Sht 09
Qer 09
Mar 09
Dhj 08
Sht 08
Qer 08
Mar 08
Dhj 07
-4
Pozicioni i hapur neto n valut ndaj kapitalit rregullator

Pozicionimi valutor n shitje apo n blerje

sipas grupeve bankare rezulton n kah t kundrt
me fundin e vitit 2012. Bankat e vogla (Grupi 1)
t cilat rezultonin n shitje n vitin 2012, jan
pozicionuar n blerje duke u ekspozuar m
shum ndaj rrezikut t kursit t kmbimit nisur
nga raporti i lart i pozicioneve valutore neto ndaj
kapitalit rregullator rreth 7.9%, nga -0.3% q
shnonte n fund t vitit 2012. Bankat e mdha
(Grupi 3) kan braktisur pozicionin n blerje pr
kt gjashtmujor duke kaluar n pozicion n
shitje.
Indeksi i Modifikuar i Mosprputhjeve Valutore30
vijon t paraqes nj ekspozim t ult t sektorit
bankar ndaj rrezikut t trthort t kursit t
kmbimit.
Prmirsimi i tij gjat gjysms s par t vitit 2013, nga 11.7% n dhjetor
2012, n 10.95%, i atribuohet kryesisht rnies s kredis n valut t
pambuluar ndaj rrezikut t kursit t kmbimit31 pr sektorin e biznesit, si dhe
ecuris pozitive t aktiveve n valut.
Grafik 7.1.1.3. Ecuria e pozicioneve valutore neto
ndaj kapitalit rregullator pr grupet sipas madhsis
s aktivitetit, n prqindje.
Grafik 7.1.1.4. Indeksi i mosprputhjes valutore i

modifikuar, n prqindje.
10
5
-
10.00
-5
-10
5.00
-15
-20
-25
Qer '13
Mar '13
Dhj '12
Sht '12
Qer '12
Mar '12
Dhj '11
Sht '11
Qer '11
Mar '11
Dhj '10
Sht '10
Qer '10
Mar '10
Dhj '09
Sht '09
Qer '09
Mas '09
Dhj '08
Sht '08
Qer '08
Mar '08
Dhj '07
-10.00
Qer 2013
Mar 2013
Dhj 2012
Sht 2012
Qer 2012
Mar 2012
Dhj 2011
Sht 2011
Qer 2011
Mar 2011
Dhj 2010
Sht 2010
Qer 2010
Mar 2010
Dhj 2009
Sht 2009
Qer 2009
Mar 2009
Dhj 2008
Sht 2008
Qer 2008
Mar 2008
-5.00
G1
G2
G3
Detyrime neto t pambuluara n valut t ndryshuar / totali i aktiveve bankare

Gap-i midis aktiveve dhe pasiveve n valut/totali i aktiveve bankare
Ky indeks sht nj tregues i ri, i bazuar n metodologjin e ofruar nga Romain Ranciere,
Aaron Tornell dhe Athanasios Vamvakidis n A New Index of Currency Mismatch and Systemic
Risk. Indeksi mundson nj matje m t plot t ekspozimeve, q bankat kan ndaj kursit t
kmbimit. Indeksi prllogaritet si: Pasive t pambuluara neto n valut t ndryshuar / Totali i
Aktiveve = {[aktive jorezidente n valut + aktive rezidente n valut] [detyrime jorezidente
n valut + detyrime rezidente n valut] [hua e pambuluar n valut pr individ + hua e
pambuluar n valut pr biznese]} / [totali i aktiveve bankare].
31
Kredia n nj monedh t ndryshme nga monedha e burimit t t ardhurave t kredimarrsit
q shrbejn pr shlyerjen e kredis. Kredia n valut e pambuluar ndaj kursit t kmbimit
pr sektorin e biznesit ra n nivelin 116.8 miliard lek, nga 121.8 miliard lek q rezultonte
n dhjetor 2012.
30
72
Banka e Shqipris
7.1.2 Rreziku i norms s interesit

Ekspozimi i sektorit bankar ndaj luhatjeve t norms s interesit paraqitet n
nivele t kufizuara, megjithat pesha e diferencs s aktiveve dhe detyrimeve
t ndjeshme ndaj norms s interesit n raport me totalin e aktiveve ka shnuar
rritje32. Megjithat, fakti q pr asnj nga maturitetet 1 muaj, 3 muaj dhe
nj vit, gap-i mes aktiveve dhe detyrimeve nuk rezulton pozitiv, e ekspozon
sektorin bankar m pak ndaj rrezikut t t ardhurave, n rast se normat e
interesit do t rriten.
Gjat gjashtmujorit t par t vitit 2013, ecuria e spread-eve n monedhat
kryesore paraqitet n rritje pr lekun dhe euron krahasuar me fundin e vitit
2012, duke e ekspozuar sistemin m ndjeshm ndaj rrezikut t trthort t
norms s interesit pr kto dy monedha. Konkretisht, spread-i i llogaritur pr
kto dy monedha u ngjit n nivelet 6.9% dhe 5.3%, nga 6.2% dhe 4.7% q
shnonin n fund t vitit 2012. Spread-i n dollarin amerikan sht ngushtuar
si rrjedhoj e rnies m t madhe t norms s kredis pr kt monedh pr
periudhn.
Grafik 7.1.2.1. Gap-et e maturimit sipas periudhave

t rimimit, n miliard lek.
Grafik 7.1.2.2. Spread-i i normave t kredive dhe

depozitave, n prqindje.
12
100
10
50
N miliard lek
0
6
-50
4
-100
2
-150
Deri n 1 vit
Qer 13
Dhj 12
Gus 12
Prill 12
Dhj 11
Gus 11
Prill 11
Dhj 10
Gus 10
Prill 10
Dhj 09
Gus 09
Prill 09
Dhj 08
Gus 08
Prill 08
Dhj 07
Gus 07
Deri n 3 muaj
Pril 07
Dhj 06
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09
3M2:09
3M1:09
3M4:08
3M3:08
3M2:08
3M1:08
3M4:07
3M3:07
3M2:07
3M1:07
3M4:06
3M3:06
3M2:06
3M1:06
3M4:05
Deri n 1 muaj
Lek
Usd
7.2 Rreziku i kreditit

Rreziku i kredis mbetet rreziku kryesor pr qndrueshmrin e sektorit
bankar.
Zhvillimi i ngadalt i ekonomis prbn faktorin kryesor n rritjen e rrezikut
t kredis n bilancet e bankave. Pasiguria pr zhvillimet ekonomike, kushtet e
32
Raporti aktive-detyrime t ndjeshme ndaj norms s interesit me maturim deri n 1 muaj/

totalit t aktiveve shnoi -3.3%, ndrkoh q pr maturitetin 3-mujor dhe at deri n 1 vit
raportet rezultuan prkatsisht -9.9% dhe -7.2%.
Banka e Shqipris
Eur
73
dobta n tregun e puns, paqndrueshmria e t ardhurave dhe remitancave

dhe probleme t natyrs strukturore jan disa nga faktort q kan ndikuar n
rnien e cilsis s kredis, si pr familjet ashtu edhe pr bizneset.
Ecuria e dobt e portofolit t kredis gjat vitit sht shoqruar me shtrngim
t standardeve t kreditimit nga ana e bankave dhe orientim t burimeve t
tyre drejt financimit t aktiveve m t sigurta.
Pavarsisht ksaj, niveli i lart i likuiditetit dhe ulja e marzheve t fitimit
ka ndikuar n kahun lehtsues t oferts, kryesisht pr individt, pr t cilt
gjat periudhs kredia sht ofruar me komisione dhe marzhe mesatare m
t ulta. Periudha e ardhshme do t vrtetoj nse ky sht nj fenomen
afatshkurtr apo nj prirje e re n aktivitetin kreditues.
Gjate periudhs, aktivet e ponderuara me rrezik u tkurrn me 21.4 miliard
lek ose 3.3% krahasuar me fundin e vitit 2012. Kjo ecuri ka sjell rnien e
mtejshme t raportit aktive t ponderuara me rrezik / totali i aktiveve n
51.7% nga 54.2% n gjashtmujorin paraardhs.
N kompozimin e aktiveve sipas koeficientve t rrezikut, rritja e aktiveve
me rrezik t lart (t cilat ponderohen me koeficientin 100%) me 14.2 miliard
lek ose 3.9%, sht kompensuar nga rritja e aktiveve pa rrezik (ponderuar
me koeficient 0%) me 7.3 miliard lek ose 1.6% dhe rnia e atyre me rrezik
shum t lart (ponderuar me koeficient 150%) me 7.1 miliard lek ose
5.2%.
Raporti i aktiveve me rrezik ndaj totalit t aktiveve paraqitet n rnie edhe
individualisht sipas grupeve bankare. Grupi 2, i cili mban edhe ekspozimin
m t lart, paraqet rnien m t ndjeshme t raportit gjat gjashtmujorit,
me 2.9 pik prqindje n nivelin 62.2%.
Grafik 7.2.1. Ecuria e aktiveve me rrezik, n lek dhe n prqindje.

58
600
56
500
54
N %
52
400
50
N mld lek
700
60
11
12
39
39
300
48
31
46
32
200
44
100
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M1:11
6M2:10
6M1:10
40
6M2:09
42
16
16
2
2
Aktive pa rrezik (0%)

Aktive me rrezik t ult (20%)
Aktive me rrezik shum t lart (150 %)v
Aktive me rrezik t lart (100%)
Aktive me rrezik t mesm (50%)
Shnim: Grafiku n t djatht paraqet shprndarjen e aktiveve t ponderuara me rrezik sipas koeficientve t rrezikut.
Aktive me rrezik / Totali i aktiveve
Aktive me rrezik
74
Banka e Shqipris
Pas nj rnieje t leht n fund t vitit t kaluar,

rreziku i kredis n sektorin bankar i sht kthyer
tendencs n rritje.
Grafik 7.2.2. Ecuria e aktiveve me rrezik ndaj totalit

t aktiveve sipas grupeve t bankave, n prqindje.
80
Prpjekjet e bankave pr t prmirsuar nivelin

e arktimit t detyrimeve t prapambetura t
huamarrsve, n mbyllje t vitit financiar, rezultuan
n nj prmirsim t leht t stokut t kredive me
probleme n fund t vitit 2012. Megjithat, sikundr
evidentohet edhe grafikisht, huat me probleme t
sektorit bankar u rritn gjat gjashtmujorit t par
2013 me 10.1 miliard lek ose 7.8%, n nivelin
140.1 miliard lek.
70
60
N %
50
40
30
20
10
0
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09
3M2:09
3M1:09
3M4:08
3M3:08
3M2:08
3M1:08
3M4:07
3M3:07
3M2:07
3M1:07
Rreziku i kredis n bilancet e bankave, i shprehur

G1
G2
G3
me raportin e huave me probleme ndaj totalit t
huave, ka vazhduar trendin rrits dhe n fund t
periudhs, u ngjit n nivelin 24.2% nga 22.5% n
fund t vitit 2012 dhe 21.1% n t njjtn periudh Grafik 7.2.3. Ndryshimi absolut tremujor i vllimit t
huave me probleme dhe ecuria e raportit t huave me
t nj viti m par.
probleme ndaj totalit t kredis (boshti n t djatht).
30%
16
14
25%
12
Miliard Lek
N fund t periudhs, pesha e kredis me probleme

t sektorit privat u rrit me 2.5 pik prqindje duke
u ngjitur n nivelin 28.4%. Pr individt, pesha e
kredis me probleme ruajti nivelin e nj periudhe
m par, n 17.2%.
10
20%
15%
6
4
10%
5%
0%
Qer 2013
Shk 2013
Tet 2012
Qer 2012
Shk 2012
Tet 2011
Qerr 2011
Shk 2011
Tet 2010
Qer 2010
Shk2010
Tet 2009
Qer 2009
Shk 2009
Tet 2008
Qer 2008
Shk 2008
Tet 2007
Qer 2007
Shk 2007
Tet 2006
Qer 2006
Shk 2006
Gjat gjashtmujorit t par t vitit, kredia e

0
-2
klasifikuar standarde sht tkurrur me rreth 15.6
-4
miliard lek ose 4% n nivelin 384.1 miliard
lek, duke humbur 2.9 pik prqindje pesh n
klasifikimin total, prkatsisht n nivelin 66.3%.
tremujor
Kredia e klasifikuar n ndjekje sht rritur me 7.1
miliard lek ose 14.8%, duke sugjeruar nevojn
pr nj monitorim t kujdesshm t mundsis
q nj pjes e saj t shndrrohet n kredi me
probleme. N grupin e kredive me probleme, sht evidentuar nj rritje
e kredis s klasifikuar n klasn e humbur, me 9.3 miliard lek ose
21.1%. Klasifikimi brenda kredis me probleme, paraqitet n grafikun n
vijim.
NPL (boshti n t djatht)
Diagrama 7.2.5 m posht paraqet kombinimin piksor t raporteve:

Hua me probleme/ Teprica e kredis dhe Hua n vones33/Teprica e
kredis, pr bankat e sistemit. N kategorizimin e kombinimeve piksore
pr do bank t sistemit jan marr parasysh raportet e kuartilit t 75-t t
33
Hua me vones konsiderohet kredia e cila nuk shlyhet n ditn e maturimit t kstit. N kt
kategori prfshihen huat q paraqiten me 1-90 dit vones nga dita e maturimit t kstit.
Kjo kategori kredish nuk prfshihet n zrin hua me probleme.
Banka e Shqipris
75
Grafik 7.2.4. Ecuria e klasave t portofolit t kredis

me probleme, n prqindje.
100%
90%
treguesve34, n mnyr q t bjn t dallueshm

numrin e bankave t cilat bien n nivelet m
ekstreme t ktyre treguesve.
Krahasuar me gjashtmujorin e kaluar sistemi
bankar paraqet nivel m t lart t kuartilit t 75-t
pr treguesin e huave n vones (nga 42.96% n
60.10%) por lehtsisht m t ult pr at t huave
me probleme (nga 33.54% n 33.02%). Zgjerimi
i kategoris s kredive me vones n pages, rrit
mundsin e kalimit t tyre n kredi me probleme.
Kjo mundsi sht m e lart pr bankat q bien n
kuadratin e ngjyrosur t figurs m posht.
80%
70%
60%
50%
40%
30%
20%
10%
0%
Qer 2013
Shk 2013
Tet 2012
Qer2012
Shk2012
Tet 2011
Qer 2011
Shk 2011
Tet 2010
Qer 2010
Tranzicioni i kredive n klasat me cilsi m t

ult, sht shoqruar me rritje t mbulimit me fonde
rezerv (provigjione). Kshtu sektori bankar, ka
shtuar provigjionet n masn 8.3 miliard lek ose
11.6% gjat gjashtmujorit, duke br q raportet provigjion / teprica e
kredis dhe provigjion / kredi me probleme t arrijn nivelet maksimale t
tyre q prej vitit 2008, prkatsisht 13.9% dhe 57.4%. N fund t vitit 2012,
kto raporte shnonin respektivisht 12.5% dhe 55.4%.
T dyshimta
T humbura
Grafik 7.2.5. Rreziku i kredis n bilancin bankar pr do bank t sistemit.
Prqindja e huave n vones/

totali i kredis n %
60.10
Prqindja e huave n vones/

totali i kredis n %
Shk 2010
Tet 2009
Qer 2009
Shk 2009
Tet 2008
Qer 2008
Shk 2008
Nnstandard
42.96
33.02
Hua me probleme/Teprica e kredis n %
33.54
Harta e shprndarjes s bankave lidhur me mbulimin me provigjione

t huave me probleme (grafiku 7.2.6) evidenton se shumica e bankave
qndrojn n intervale mbulimi m t larta se raporti pr sistemin, i cili pr
m tepr gjat gjashtmujorit ka shnuar rritje (nga 55.45% n 57.39%).
34
Pr shembull, n 75% t rasteve treguesi i raportit t huave me probleme ndaj teprics s

kredis bie nn nivelin 33.54%.
76
Banka e Shqipris
Megjithat ka edhe disa banka t cilat shfaqin nj kombinim rreziku me nj

raport mbulimi me provigjione nn mesataren dhe nj nivel t lart t huave
me probleme. Bankat q kalojn kuartilin e 75-t t kredive me probleme
dhe q nuk sigurojn mjaftueshm mbulim me provigjione krahasuar me
mesataren e sistemit, mbeten n numr t njjt me nj gjashtmujor m
par.
Provigjone/Kredi me probleme n %
Provigjone/Kredi me probleme n %
Grafik 7.2.6. Raporti i mbulimit me provigjione i huave me probleme,

pr do bank t sistemit.
55.45
57.39
Dhjetor 2012
33.54
Qershor 2013
33.02
Raporti i huave me probleme neto ndaj teprics s kredis, rezulton n

nivelin 10.3%. Ky raport sht rritur me 0.3 pik prqindje krahasuar me
dhjetorin 2012, dhe me rreth 1.5 pik prqindje krahasuar me mesataren e
tre viteve t fundit.
Mbulimi me kapital i kredive me probleme n
baza neto, i matur nga raporti kredi me probleme
neto / kapitalit rregullator, sht ngjitur n nivelin
56.4%, krahasuar me 55.6% n dhjetor 2012.
Grafik 7.2.7. Ecuria e provigjioneve dhe raporti i

mbulimit t huave me probleme, n prqindje.
16
70
14
60
12
50
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M1:11
77
6M2:10
6M1:10
6M2:09
6M1:09
6M2:08
Banka e Shqipris
6M1:08
6M2:07
Kolateralizimi i kredis, nj faktor tjetr i

10
40
rndsishm i mbrojtjes ndaj rrezikut t kredis,
8
evidenton nj prmirsim t leht gjat gjysms s
30
6
par t vitit. M konkretisht, mbulimi me kolateral i
20
kredis sht rritur me 1.8 pik prqindje krahasuar
4
me nj gjashtmujor m par, n nivelin 79.7%.
10
2
Nga t dhnat vrejm se sht rritur ndjeshm
0
0
kredia e mbrojtur me pasuri t paluajtshme tregtare
me rreth 28.4 miliard lek ose 21% dhe ajo e
Provigjone / Teprica e kredis (boshti n t majt)
kolateralizuar me cash, me rreth 3.8 miliard lek
Provigjone / Hua me probleme (boshti n t djatht)
ose 23%. Kt fenomen e vrejm si pr bizneset
ashtu edhe pr individt, ndrkoh q pr kta
t fundit rritje paraqet n vetvete edhe kredia e
pakolateralizuar (3.1 miliard lek ose 12.2%), shenj e lehtsimit t kushteve
t kreditimit nga ana e sektorit bankar.
Edhe n portofolin e kredive me probleme vrehet nj rritje e leht e raportit

t mbulimit me kolateral, nga 81.1% n 82.1% gjat periudhs dhe zhvillimet
evidentohen po brenda kategoris kolateralizuar me pasuri t paluajtshme
tregtare, ku pesha e kredive me probleme sht rritur me 5.6 pik prqindje
n 34%.
Grafik 7.2.8. Ecuria e kredis sipas llojit t kolateraleve.

Npl sipas kategorive t kolateraleve
40
160
35
140
30
120
N %
N miliard lek
25
20
15
10
100
80
60
40
20
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M1:11
6M2:10
6M1:10
6M1:13
6M2:12
6M1:12
6M2:11
6M1:11
6M2:10
6M1:10
Pasuri t paluajtshme tregtare

Kolateral tjetr
Pasuri t paluajtshme rezidenciale
Kredi e pakolateralizuar
Tok
Cash
6M2:09
6M2:09
Kredia totale sipas kategorive t kolateraleve
180
Pasuri t paluajtshme tregtare

Kredi e pakolateralizuar
Kolateral tjetr
Cash
Pasuri t paluajtshme rezidenciale
Tok
Bankat jan m t ekspozuara ndaj rrezikut t kredis pr portofolin e

kredis afatmesme, kredis s akorduar n valut dhe kredis pr subjektet
private. Pesha e kredive me probleme n kto portofole ishte prkatsisht
31.4%, 26.5% dhe 28.4%, krahasuar respektivisht me 28.5%, 24.7% dhe
25.9% q shnonin n fund t vitit 2012.
Grafik 7.2.9. Cilsia e portofolit t kredis pr
sektort kryesor t ekonomis, n prqindje.
Ndrtimi
Tregtia
Industria prpunuese
Sektort m prfaqsues t ekonomis kan

psuar rnie t konsiderueshme t cilsis s
kredis. Sektort q kryesojn n prkeqsimin e
raportit t kredive me probleme jan ai i ndrtimit,
industris prpunuese dhe tregtis, ku pesha e
kredis me probleme u ngjit respektivisht n 53.2%,
44.6% dhe 46.2%, krahasuar me 32.3%, 27.7%
dhe 29.2% q shnonin nj gjashtmujor m par.
Bujqsia
Prodhimi i energjis
10
20
30
Qershor 2012
Dhjetor 2011
Qershor 2011
40
50
60
Dhjetor 2012
Qershor 2013
78
Banka e Shqipris
Sektori bankar, ka prmirsuar leht ekspozimin ndaj rrezikut t trthort t

kredis ndonse ai mbetet n nivele t larta. Teprica e kredis n valut ku t
ardhurat e huamarrsit jan n lek, gjat periudhs ka shnuar rnie t leht
me rreth 0.2% n nivelin 180.6 miliard lek, duke prbr 31.2% t teprics
totale t kredis dhe 48.4% t teprics s kredis n valut.
Ecuria sipas monedhave evidenton rritje t teprics s kredis t pambuluar
n monedhn evropiane (2.5 miliard lek ose 1.7%), ndrkoh q kredia e
pambuluar n dollar vijon t bjer (2.8 miliard lek ose 9.7%). Respektivisht
kto monedha prbjn 85.5% dhe 14.3% t teprics s kredis s pambuluar.
Cilsia e kredis n monedh t huaj paraqet rnie. Raportit hua me
probleme n valut (ku kredimarrsi sht i pambuluar nga rreziku i kursit
t kmbimit) / teprica e kredis n valut (ku kredimarrsi sht i pambuluar
nga rreziku i kursit t kmbimit) sht rritur n nivelin 25.6% nga 24.4% q
shnonte n fund t vitit 2012. Kontributin m t madh e ka dhn kredia e
pambrojtur n monedh amerikane, e cila mban edhe vlern m t lart t
raportit35.
Grafiku 7.2.10. Paraqitja grafike e ecuris s treguesve t cilsis pr portofolin e
pambuluar ndaj rrezikut t kursit t kmbimit, n prqindje.
40
35
60
30
50
25
40
20
30
15
20
10
10
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M3:11
3M4:11
3M1:11
3M2:11
3M3:10
3M4:10
3M1:10
3M2:10
3M1:13
3M2:13
3M3:12
3M4:12
3M1:12
3M2:12
3M3:11
3M4:11
3M1:11
3M2:11
3M3:10
3M4:10
3M1:10
3M2:10
Kredia e pambrojtur/ Kredia totale

Kredia e pambrojtur/ Kredia n valut
Raporti NPL pr kredin e pambrojtur

Raporti NPL pr kredin e pambrojtur n Euro
7.3 Rreziku i likuiditetit

Rreziku i likuiditetit pr sektorin bankar vlersohet t jet n nivele t
moderuara. Treguesit e likuiditetit t sektorit bankar pasqyrojn stabilizim n
nivele t qndrueshme. Depozitat vijojn t mbeten burimi kryesor i financimit
edhe pse me rritje m t ngadalshme. Aktivet likuide t sektorit bankar n
35
Sipas monedhave, raporti hua me probleme (euro/usd), ku kredimarrsi sht i pambuluar

nga rreziku i kursit t kmbimit / teprica e kredis (euro/usd), ku kredimarrsi sht i pambuluar
nga rreziku i kursit t kmbimit n euro rezultoi 24.8% nga 24.1% q ishte nj gjashtmujor
m par, ndrkoh n monedhn amerikane ky tregues evidentoi rritje m t madhe, n
nivelin 31.1% nga 26.2%.
Banka e Shqipris
79
Grafik 7.3.1 Ecuria e raportit depozita ndaj kredi, n

prqindje.
180.00
175.00
170.00
monedhn vendase dhe n monedh t huaj jan

mbi nivelet minimale rregullative. Mosprputhja
e maturimit midis aktiveve dhe detyrimeve sht
zgjeruar, por gjendet brenda vlerave historike.
Aktiviteti i sektorit bankar shqiptar financohet
n mnyr t konsiderueshme nga depozitat e
klientve, t cilat mbulojn mbi 1.7 her vlern e
kredive.
165.00
160.00
155.00
150.00
145.00
140.00
135.00
Maj 13
Mar 13
Jan 13
Nen 12
Sht 12
Kor 12
Maj 12
Mar 12
Jan 12
Nen 11
Sht 11
Kor 11
Maj 11
Mar 11
Jan 11
Nen 10
Sht 10
Kor 10
Maj 10
Mar 10
Jan 10
Nen 09
Sht 09
Kor 09
Maj 09
Mar 09
Jan 09
Grafik 7.3.2. Aktive likuide ndaj detyrimeve

afatshkurtra sipas monedhs, n prqindje.
60.00
N fund t muajit qershor 2013, bankat paraqiten

likuide duke siguruar respektimin e normave
rregullative pr treguesin aktive likuide/detyrime
afatshkurtra, si n monedhn vendase, ashtu
dhe at n valutat euro dhe usd. N fund t vitit
2012, ky raport n monedhn vendase u llogarit n
nivelin 43.3% nga 45.4% q ishte nj vit m par,
ndrkoh ai n valut u llogarit n nivelin 23.8%
nga 26.6% nj vit m par.
N fund gjashtmujorit t par 2013, aktivet
likuide prfaqsonin 33.8% t totalit t detyrimeve
afatshkurtra dhe 27.4% t totalit t aktiveve,
krahasuar me 36% dhe 29% q rezultonin nj vit
m par36.
50.00
40.00
30.00
20.00
10.00
Qer 13
Pril 13
Shk 13
Dhj 12
Tet 12
Gus 12
Qer 12
Pril 12
Shk 12
Dhj 11
Tet 11
Gus 11
Qer 11
Pril 11
Shk 11
Dhj 10
Tet 10
Gus 10
Qer 10
Pril 10
Shk 10
Dhj 09
Lek
Valut
Minimumi rregullator (20%)

N grupet e bankave sipas madhsis s

aktivitetit, vlen t prmendet fakti se vetm bankat e
Grupit 2 shfaqin rritje pr kta dy tregues. T ndara
sipas origjins, vrehet se Grupi italian i bankave
shfaq rnie t konsiderueshme n t dy treguesit,
duke qen shkak thuajse ekskluziv n rnien e ktyre
treguesve pr sistemin bankar vendas n trsi. N
tabeln 7.3.1 paraqitet treguesi aktive likuide/
totali i aktiveve sipas grupeve t origjins.
Tabel 7.3.1. Treguesi i likuiditetit pr grupet e bankave, n prqindje.

Qershor 2012
Dhjetor 2012
Qershor 2013
Grupi 1
29.5
30.9
28.46
Grupi 2
Grupi 3
27.2
29.5
27.5
29.9
28.33
27.00
Grupi italian Grupi francez

35.2
26.4
36.9
26.0
16.47
26.13
Grupi grek
29.6
27.2
31.21
Grupi shqiptar
21.3
20.8
22.16
N gjysmn e par t vitit 2013, diferenca n maturim midis aktiveve dhe

detyrimeve sht zgjeruar krahasuar me nj gjashtmujor m par. Ky zhvillim
ka ardhur si rezultat i rritjes s maturitetit t mbetur t aktiveve, ndrkoh q
maturiteti i mbetur i detyrimeve ka shnuar rnie.
36
Tremujori i dyt i vitit 2013 tregon se likuiditeti i sistemit ka njohur nj rnie, e cila sht
rrjedhoj edhe e uljes s limitit rregullator, ndryshuar me vendim t Kshillit Mbikqyrs t
Banks s Shqipris nr. 28 dat 27.03.2013.
80
Banka e Shqipris
N gjysmn e par t vitit 2013, aktivet e sektorit bankar kishin nj afat

maturimi mesatar t mbetur prej 28.4 muajsh, krahasuar me 27.6 muaj
q llogaritej n fundin e vitit 2012. Ndrkoh, detyrimet e sektorit bankar
paraqitn nj afat maturimi mesatar t mbetur prej 11.9 muajsh, nga 12.5
muaj n dhjetor 2012.
Diferenca n maturim midis aktiveve dhe detyrimeve u zgjerua me rreth 1.4
muaj, n nivelin 16.5 muaj. Ky zgjerim ka ardhur kryesisht si rezultat i rnies
s maturimit t mbetur t zrit kryesor t detyrimeve, depozitave, me rreth 0.5
muaj, n nivelin 5.2 muaj krahasuar me fundin e vitit 2012.
Grafik 7.3.3. Maturimi mesatar i mbetur i aktiveve
dhe detyrimeve, n muaj.
35.00
25.00
30.00
20.00
25.00
15.00
20.00
15.00
10.00
10.00
5.00
5.00
Maturimi i mbetur i aktiveve

Diferenca e maturimit
Maturimi i mbetur i detyrimeve
50.00
7.00
48.00
6.00
46.00
5.00
44.00
4.00
42.00
3.00
40.00
2.00
38.00
1.00
36.00
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09
3M2:09
3M1:09
3M4:08
3M3:08
3M2:08
3M1:08
3M4:07
3M3:07
3M2:07
3M1:07
3M4:06
3M3:06
3M2:06
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
3M4:10
3M3:10
3M2:10
3M1:10
3M4:09
3M3:09
3M2:09
3M1:09
3M4:08
3M3:08
3M2:08
3M1:08
3M4:07
3M3:07
3M2:07
3M1:07
3M4:06
3M3:06
3M2:06
Grafik 7.3.4. Maturimi mesatar i mbetur i kredive

dhe depozitave, n muaj.
Maturimi i mbetur i depozitave

Maturimi i mbetur i kredive
7.4 Vlersim i qndrueshmris s sektorit bankar

sipas ushtrimit t provs s rezistencs37
Nprmjet provs s rezistencs ose analizs stress-test me vshtrim nga
e ardhmja, vlersohet stabiliteti i sistemit financiar dhe mjaftueshmria
e kapitalit n sektorin bankar pr nj periudh kohore deri n fund t vitit
2014. Prova e rezistencs vlerson ndikimin e situatave makroekonomike n
gjendjen financiare t sektorit bankar, duke prjashtuar mundsin e rritjes
s kapitalit t paguar gjat periudhs s marr n konsiderat. N praktik,
situata zakonisht prkeqsohet gradualisht dhe bankat kan koh t marrin
masat e nevojshme, duke injektuar kapital.
37
Prova e rezistencs nuk prfaqson nj mnyr parashikimi. N mnyr t qllimshme, skenart

prmbajn zhvillime negative dhe ekstreme, por me nj probabilitet t ult ndodhjeje, pr
t provuar rezistencn e sektorit bankar ndaj tyre. Megjithse bankat nxiten t vlersojn
kapacitetin e gjendjes s tyre financiare pr t prballuar ndikimin e ktyre skenarve, ato nuk
duhet ti konsiderojn kta skenar si ngjarje t pritshme nga ana e Banks s Shqipris pr t
ardhmen. Skenart jan t ndryshueshm prgjat kohs, n varsi t zhvillimeve ekonomike
dhe financiare. Nga ana tjetr, skenart nuk marrin n konsiderat veprimet q mund t
kryejn bankat pr t forcuar n vazhdimsi situatn e tyre financiare dhe qndrueshmrin
ndaj rreziqeve.
Banka e Shqipris
81
Kjo analiz prmban tre skenar: skenarin baz dhe dy versione t

skenarve t rnduar. Skenari baz bazohet n parashikimin e treguesve
ekonomik dhe financiar mbshtetur kryesisht n ecurin e tyre historike.
Skenart e rnduar t analizs supozojn nj situat t stresuar me nj
probabilitet t ult ndodhjeje. Ata jan mbshtetur n dy goditje t mundshme
n ekonomin shqiptare:
1. Prgjysmim i rritjes vjetore t kreditimit (gj q supozon njkohsisht
dhe rritje t normave t interesit t tregut - skenari i rnduar R1);
2. Prgjysmim i rritjes vjetore t kreditimit dhe njkohsisht nnmim i
monedhs vendase me 10% (skenar i rnduar R2).
Tabel 7.4.1. Supozimet pr ndrtimin e stress test-it.
Skenart e rnduar
Skenari - R1
Skenari - R2
(reduktim i kredis
(nnmim
Skenari baz
me 50%)
i kursit me
10%+reduktim
kredie me 50%)
2013
2014
2013
2014
2013
2014
Vlera n terma mesatar
2.09
1.55
1.64
1.08
1.36
-0.49
0
0.5p.p
0.5p.p
2p.p
0.5p.p
2p.p
Rritja vjetore e PBB-s (%)

Rritja vjetore e normave t interesit (n pik prqindje)
Nnmimi i lekut kundrejt dy monedhave kryesore (EUR
2.1
1.98
2.1
1.98
12.4
12.2
dhe USD), n prqindje
Rritja vjetore e parashikuar pr tepricn e kredis, n
2.2
5
1.1
2.5
1.1
2.5
prqindje
Burimi: Supozime t Departamentit t Stabilitetit Financiar dhe projeksione t Departamentit t
Krkimeve, Banka e Shqipris.
Shnim: Pr vitin 2013, supozimet prkatse dhe parashikimet bhen pr periudhn e mbetur t
vitit (3-mujort e tret dhe t katrt t vitit).
Grafik 7.4.1. Ecuria aktuale dhe e vlersuar e raportit

t kredive me probleme sipas skenarit baz dhe
skenarve t rnduar.
31.0%
29.5%
Vlersimet pr treguesin e cilsis s portofolit

t kredis deri n fund t vitit 2013 dhe n fund
t vitit 2014, sipas skenarit baz dhe skenarve t
rnduar jan paraqitur n grafikun 7.4.1.
Nga grafikt vihet re se prgjysmimi i ritmit vjetor
t kreditimit ka nj efekt jo shum t ndjeshm
n prkeqsimin e cilsis s portofolit t kredis
(skenari i rnduar R1). Kur ngadalsimit t kreditimit
i shtohet dhe skenari i nnmimit t monedhs
vendase, efekti n cilsin e portofolit t kredis
sht shum m i ndjeshm.
28.0%
26.5%
25.0%
23.5%
22.0%
20.5%
19.0%
17.5%
16.0%
14.5%
13.0%
3M4:14
3M3:14
3M2:14
3M1:14
3M4:13
3M3:13
3M2:13
3M1:13
3M4:12
3M3:12
3M2:12
3M1:12
3M4:11
3M3:11
3M2:11
3M1:11
RKP Faktike
RKP-Skenari baz
RKP-Skenari R1
Skenari R2
82
Banka e Shqipris
Grafik 7.4.2. Shprndarja e dendurive t vlerave t raportit t kredive me probleme

pr tremujorin e fundit t viteve 2013 dhe 2014, t simuluara me metodn
Monte Carlo sipas skenarit baz dhe skenarve t rnduar.
800
700
700
600
600
500
500
400
400
300
300
200
200
100
100
0
32.5%
31.9%
31.3%
30.7%
30.1%
29.5%
28.9%
28.3%
27.7%
27.1%
26.5%
25.9%
25.3%
24.7%
24.1%
23.5%
22.9%
22.3%
Skenari Baz
Skenari i rnduar R1
Skenari i rnduar R2
32.5%
31.9%
31.3%
30.7%
30.1%
29.5%
28.9%
28.3%
27.7%
27.1%
26.5%
25.9%
25.3%
24.7%
24.1%
23.5%
22.9%
22.3%
800
Skenari Baz
Skenari i rnduar R1
Skenari i rnduar R2
Ndikimi i ecuris s msiprme t cilsis s portofolit t kredis (krahas

ecuris s elementve t tjer) n treguesit e kapitalit t sektorit bankar
paraqitet n vijim. Rezultatet jan paraqitur n terma t mjaftueshmris s
kapitalit pr sektorin bankar n trsi dhe t bankave individuale, sipas do
skenari dhe respektivisht n fund t viteve 2013 dhe 2014.
Tabel 7.4.2 Rezultatet pr fundin e vitit 2013.
Kapitali rregullator
Nnkapitalizim modest 1/
Nnkapitalizim i rnd 2/
Kapital baz (kapital baz/totali i aktiveve me rrezik)
1/ Nn 12 pr qind.
2/ Nn 8 pr qind.
3/ Nn 6 pr qind.
4/ Nn 3 pr qind.
Skenari baz
Skenari R1
Banka
Sektori
Banka
Sektori
I kapitalizuar
I kapitalizuar
JO
JO
Jo
Jo
I kapitalizuar
I kapitalizuar
Jo
Jo
Jo
Jo
Skenari R2
Banka
Sektori
I kapitalizuar
Po
Jo
I kapitalizuar
Po
Jo
Burimi: Departamenti i Stabilitetit Financiar, Banka e Shqipris.

Skenari baz
Banka
Sektori
Kapitali rregullator
I kapitalizuar
Po
Jo
Kapital baz (kapital baz/Totali i aktiveve me rrezik)
I kapitalizuar
Jo
Jo
1/ Nn 12 pr qind.
2/ Nn 8 pr qind.
3/ Nn 6 pr qind.
4/ Nn 3 pr qind.
Banka e Shqipris
Skenari R1
Banka
Sektori
I kapitalizuar
Po
Jo
I kapitalizuar
Po
Jo
83
Skenari R2
Banka
Sektori
I kapitalizuar
Po
Jo
I kapitalizuar
Po
Po
Rezultatet e ushtrimit stress-test tregojn se n trsi, sektori bankar

mbetet i qndrueshm edhe n rastin e realizimit t supozimeve t ngritura
pr treguesit prkats. N t gjitha rastet e skenarve t supozuar, niveli i
kapitalizimit t sektorit bankar mbetet mbi nivelin minimal t krkuar. Gjithsesi,
si n rastin e skenarit baz dhe n rastin e skenarve t rnduar, banka t
veanta mund t ken nevoj pr kapital shtes.
84
Banka e Shqipris
Shtojc 1. Indeksi i fortsis financiare38
Ecuria e Indeksit t Fortsis Financiare t sektorit bankar
38
Qershor 2013
Ecuria e indeksit t fortsis financiare rezultoi
n nivele t qndrueshme n terma gjashtmujor,
me nj prmirsim t ndjeshm n terma vjetor.
Kshtu, vlersohet se n fund t muajit qershor
2013, vlera e indeksit t fortsis financiare u
llogarit n nivelin 87.3 nga 84.6 referuar t njjts
periudh t nj viti m par. Faktort kryesor q
kontribuan pozitivisht n kt ecuri ishin ekspozimi
m i ult i sektorit bankar ndaj rrezikut t kursit t
kmbimit dhe norms s interesit, si dhe prmirsimi
i kapitalizimit t veprimtaris, kryesisht si rrjedhoj
e ngadalsimit t investimeve n aktivet me rrezik.
Grafik 1.1. Ecuria e Indeksit t Fortsis Financiare.

110.00
105.00
100.00
95.00
90.00
85.00
80.00
75.00
70.00
Qer 13
Mar 13
Dhj 12
Sht 12
Qer 12
Mar 12
Dhj 11
Sht 11
Qer 11
Mar 11
Dhj 10
Sht 10
Qer 10
Mar 10
Dhj 09
Shtr 09
Qer 09
Mar 09
Dhj 08
Sht 08
Qer 08
Mar 08
Dhj 07
Sht 07
Qer 07
Mar 07
Dhj 06
Sht 06
Qer 06
Mar 06
Dhj 05
Prkrah ecuris pozitive t indeksit n terma

vjetor, n qershor 2013 u evidentua ngadalsim
i performancs s sektorit bankar krahasuar me
tremujorin e par t vitit. Vlera e indeksit t fortsis
financiare ra n nivelin 87.3 nga 93.2 q llogaritej
n mars 2013. Rnia e indeksit u shkaktua si rezultat i efektit t kombinuar
t ecuris s nnindekseve prbrs t indeksit t fortsis financiare, si m
posht:
Nnindeksi i likuiditetit ka shnuar rnie39, n nivelin 81.6 nga 102.6

si rezultat i rnies s raportit prbrs t tij aktive me maturim deri n
3 muaj/detyrime me maturim deri n 3 muaj, raport i cili n gjysmn
e par t vitit ra n nivelin 69.8% nga 91.7%.
Nnindeksi i rrezikut t kursit t kmbimit ka shnuar rnie, ka
tregon ekspozim m t lart ndaj rrezikut t kursit t kmbimit, pr
shkak t llogaritjes s anasjellt t ktij nnindeksi. Ky ekspozim m i
Banka e Shqipris prllogarit Indeksin e Fortsis Financiare si nj mesatare e peshuar

e treguesve prbrs t shndetit financiar t bankave. Indeksi kombinon gjasht fusha t
treguesve t shndetit financiar: cilsin e aktiveve, likuiditetin, prfitueshmrin, rrezikun
ndaj kursit t kmbimit, mjaftueshmrin e kapitalit dhe rrezikun ndaj norms s interesit.
Metodologjia e ndrtimit t Indeksit t Fortsis Financiare sht prezantuar n Raportin e
Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2010.
39
Likuiditeti i sistemit ka njohur nj rnie, rrjedhoj njkohsish edhe e uljes s limitit rregullator,
ndryshuar me vendim t Kshillit Mbikqyrs t Banks s Shqipris nr. 28 dat 27.03.2013.
38
Banka e Shqipris
85
lart ka ardhur si rezultat i rritjes s raportit zrat e bilancit40/kapitalit

rregullator n 8.4% nga 4.2% e llogaritur n fund t muajit mars
2013.
Nnindeksi i prfitueshmris ka shnuar ngadalsim n qershor
2013, n nivelin 75.5, nga 79.9 q shnonte n mars 2013, si rezultat
i rnies s njkohshme t t dy raporteve prbrs t ktij nnindeksi
konkretisht rezultatit neto ndaj totalit t aktiveve dhe rezultatit neto
ndaj kapitalit aksioner.
Ecuria e prbashkt e ktyre tre nnindekseve paraqitet n grafikun 1.2,
m posht.
Faktort q kontribuan pozitivisht, megjithse jo mjaftueshm pr t rritur
vlern agregate t indeksit t fortsis financiare rezultuan: kapitalizimi m
i lart i veprimtaris, ekspozimi m i ult ndaj rrezikut t norms s interesit
dhe nj prmirsim i leht i cilsis s aktiveve si rezultat i nj ritmi m t ult
rritjeje t huave me probleme.
Grafik 1.2. Ecuria e nnindekseve me kontribut
negativ n performancn e indeksit t fortsis
financiare.
Grafik 1.3. Ecuria e nnindekseve me kontribut

pozitiv n performancn e indeksit t fortsis
financiare.
200.00
120.00
100.00
160.00
80.00
120.00
60.00
80.00
40.00
40.00
20.00
40
Qer 13
Mar 13
Dhj 12
Sht 12
Qer 12
Mar 12
Dhj 11
Sht 11
Qer 11
Mar 11
Dhj 10
Sht 10
Qer 10
Mar 10
Dhj 09
Shtr 09
Qer 09
Mar 09
Dhj 08
Sht 08
Qer 08
Mar 08
Dhj 07
Sht 07
Qer 07
Mar 07
Dhj 06
Sht 06
Qer 06
Mar 06
Dhj 05
Qer 13
Mar 13
Dhj 12
Sht 12
Qer 12
Mar 12
Dhj 11
Sht 11
Qer 11
Mar 11
Dhj 10
Sht 10
Qer 10
Mar 10
Dhj 09
Shtr 09
Qer 09
Mar 09
Dhj 08
Sht 08
Qer 08
Mar 08
Dhj 07
Sht 07
Qer 07
Mar 07
Dhj 06
Sht 06
Qer 06
Mar 06
Dhj 05
Nnindeksi i likuiditetit
Nnindeksi i prfitueshmris
Nnindeksi i rrezikut t kursit t kmbimit
Nnindeksi i mjaftueshmris s kapitalit

Nnindeksi i cilsis s aktiveve
Nnindeksi i rrezikut t norms s interesit
Zrat e bilancit i referohen diferencs aktive minus pasive n valut, pa prfshir zrat jasht
bilancit.
86
Banka e Shqipris
Tabela 1.1 Ecuria e nnindekseve dhe indeksit t fortsis financiare pr sektorin

bankar.
Cilsia
Nnindekset
e aktiveve
Dhjetor 05
100.00
Mars 06
98.69
Qershor 06
97.41
Shtator 06
98.69
Dhjetor 06
98.69
Mars 07
98.41
Qershor 07
98.41
Shtator 07
98.13
Dhjetor 07
97.86
Mars 08
96.60
Qershor 08
92.98
Shtator 08
93.22
Dhjetor 08
86.52
Mars 09
85.53
Qershor 09
84.78
Shtator 09
83.76
Dhjetor 09
82.78
Mars 10
81.18
Qershor 10
80.91
Shtator 10
78.98
Dhjetor 10
78.67
Mars 11
78.07
Qershor 11
73.71
Shtator 11
72.03
Dhjetor 11
71.52
Mars 12
70.09
Qershor 12
69.56
Shtator 12
67.91
Dhjetor 12
68.85
Mars 13
67.69
Qershor 13
67.92
Banka e Shqipris
Rreziku
i likuiditetit
100.00
100.55
99.79
97.55
92.51
95.48
90.99
92.10
88.54
90.96
81.81
86.09
79.36
79.53
74.88
80.01
78.35
86.78
78.44
88.94
80.82
83.70
71.19
84.59
88.24
97.04
85.32
99.16
93.39
102.63
81.65
Rreziku
i kursit t
kmbimit
100.00
105.03
153.23
109.06
114.99
111.07
142.87
103.70
145.28
104.97
146.99
120.43
128.90
146.99
125.08
121.13
131.52
118.49
109.68
130.24
112.45
124.73
117.75
128.80
122.60
106.93
103.03
96.97
114.84
130.86
110.02
Prfitueshmria
100.00
106.08
100.69
100.14
100.49
104.87
106.38
105.87
104.32
97.44
99.55
98.10
89.99
72.67
73.21
73.15
78.49
84.87
86.66
81.85
84.73
75.63
74.63
73.51
71.12
85.41
79.09
77.87
77.00
79.94
75.47
Mjaftueshmria
e kapitalit
Rreziku
i norms s interesit
100.00
100.00
94.57
94.57
94.57
89.14
89.14
99.60
89.14
89.14
89.14
89.14
89.14
89.14
89.14
88.46
86.27
85.06
85.84
80.26
79.03
74.21
67.43
68.34
70.64
71.20
68.96
68.04
71.36
73.69
75.05
100.00
100.18
91.41
97.01
91.74
96.34
94.24
97.40
94.24
96.89
86.68
90.09
99.86
102.39
111.21
108.49
112.17
104.26
107.31
108.17
94.99
93.06
102.18
99.94
91.77
105.10
101.39
102.30
98.05
104.26
113.43
87
Indeksi i
Fortsis
Financiare
100.00
101.75
106.18
99.50
98.83
99.22
103.67
99.47
103.23
96.00
99.52
96.18
95.63
96.04
93.05
92.50
94.93
93.44
91.48
94.74
88.45
88.23
84.48
87.87
85.98
89.29
84.56
85.37
87.25
93.18
87.26
Shtojc 2. Rreziku sistemik n Shqipri
2.1. Indeksi i rrezikut t stresit t sistemit financiar

pr Shqiprin (IRSF)
Matja e rrezikut sistemik41 dhe analiza e tij ndihmojn n identifikimin dhe
vlersimin e krcnimeve t cilat i kanosen stabilitetit financiar t nj vendi.
Pr kt qllim, sht ndrtuar nj indeks i rrezikut42 sistemik, i cili mat
nivelin e stresit financiar pr ekonomin vendase, nprmjet informacionit q
vjen nga segmente t ndryshme t sistemit financiar, t cilt jan agreguar
n nj tregues t vetm gjithprfshirs. Treguesit e prdorur jan grupuar
n katr nnindekse, duke prfaqsuar segmente t rndsishme t sistemit
financiar n ekonomi, si sektori bankar, tregu i paras, tregu i kmbimeve
valutore (kursi i kmbimit) dhe tregu i shtpive. Kto nnindekse synojn t
sigurojn informacion t ndryshm dhe plotsues mbi nivelin e stresit financiar
n segmente t ndryshme t tregut. Ato paraqiten edhe t peshuara, pr t
reflektuar kontributin e secilit prej ktyre segmenteve t tregut n sistemin
financiar dhe n aktivitetin ekonomik n vend.
Grafik 2.1.1. Indeksi i rrezikut sistemik financiar.
1.00
0.90
0.90
0.80
0.80
0.70
0.70
0.60
0.60
0.50
0.50
0.40
0.40
0.30
0.30
0.20
0.20
0.10
0.10
0.00
0.00
Maj '13
Dhj '12
Kor '12
Shk '12
Sht '11
Pril '11
Nen'10
Qer '10
Jan '10
Gus '09
Mar '09
Tet '08
Maj '08
Dhj '07
Kor '07
Shk '07
Sht '06
Pril '06
Nen '05
Qer'05
Jan '05
Gus '04
Mar '04
Tet '03
Maj '03
Dhj '02
Kor'02
Shk 02
Sht '01
Pril '01
Nen'00
Qer '00
Jan '00
Kursi i kmbimit
Tregu i shtpive
Tregu i paras
Sektori bankar
Maj '13
Dhj '12
Kor '12
Shk '12
Sht '11
Prill '11
Nen '10
Qer '10
Jan '10
Gus'09
Mar '09
Tet '08
Maj '08
Dhj '07
Kor '07
Shk 07
Sht '06
Pril '06
Nen '05
Qer '05
Jan '05
Gus '04
Mar '04
Tet '03
Maj '03
Dhj '02
Kor'02
Shk '02
Sht '01
Pril '01
Nen'00
Qer '00
Jan '00
1.00
IRSF -mesatare e ponderuar

IRSF -mesatare rrshqitse e ponderuar eksponenciale
Rrezik sistemik sht konsideruar materializimi i goditjeve kur mungesa e stabilitetit financiar
merr prmasa t tilla q dmtojn funksionimin e sistemit financiar deri n masn q mirqenia
dhe rritja ekonomike preken n mnyr materiale (Hollo et al, 2011).
42
Nj prezantim i detajuar mbi metodologjin e prdorur pr ndrtimin e Indeksit t Rrezikut
Sistemik paraqitet n materialin Nj indeks pr rrezikun sistemik financiar n Shqipri,
Vasilika Kota dhe Arisa Saqe, publikuar n faqen zyrtare t Banks s Shqipris, nn rubrikn
Krkime dhe materiale diskutimi, seria 2013.
41
88
Banka e Shqipris
M sipr paraqitet grafikisht Indeksi i Rrezikut Sistemik Financiar (IRSF),

sipas kontributit t secilit nnindeks n nivelin e prgjithshm t tij (n t
majt), si edhe sipas vlersimit t korrelacioneve, duke prdorur varianckovariancat prkatse t secilit nnindeks (n t djatht).
Sipas ktij indeksi dallohen periudhat kryesore me nj nivel m t lart
stresi financiar. Gjendja e theksuar e stresit dallohet veanrisht duke filluar
prej fundit t vitit 2008, e transmetuar prej krizs financiare. Kjo gjendje sht
reflektuar nprmjet luhatjeve t ktij indeksi edhe n periudhat n vazhdim,
me nj nivel t rritur stresi financiar n fund t vitit 2012 ndikuar nga nj sr
faktorsh. Sidoqoft, n kt gjashtmujor t par t vitit 2013, IRSF paraqet
prmirsime, duke prcaktuar nj nivel m t ult stresi financiar krahasuar
me fundin e vitit t mparshm, kryesisht prej kontributit t segmentit t tregut
t shtpive n bashkveprim me segmentet e tjera t sistemit financiar t
prfshira n kt indeks.
Prfshirja n kt indeks e tregut t shtpive, edhe pse jo pjes e sistemit
financiar, synon vlersimin e vulnerabilitetit dhe ekspozimit q pron ky
treg n segmentet e tjera t sistemit financiar n vend. Pr ta veuar, IRSF
sht ndrtuar edhe pa prfshirjen e tij n bashkveprim me kto segmente,
pra duke marr n konsiderat vetm segmentet t cilat i prkasin sistemit
financiar. N rast t mosprfshirjes s tij, ecuria e indeksit t rrezikut sistemik
financiar paraqitet si n grafikun 2.1.2.
N kt rast, krahasuar me fundin e vitit 2012, ekspozimi ndaj rrezikut ka
treguar nj rritje t leht pr gjashtmujorin e par t vitit 2013. Si pritej,
kontribues kryesor n nivelin e stresit pr sistemin financiar jan sektori
bankar dhe kursi i kmbimit, t ndikuar edhe nga pesha q kto dy segmente
kan n indeks.
Grafik 2.1.2. Indeksi i stresit t sistemit financiar pa prfshirjen e

nnindeksit t tregut t shtpive.
1.00
1.00
0.90
0.90
0.80
0.80
0.70
0.70
0.60
0.60
0.50
0.50
0.40
0.40
0.30
0.30
0.20
0.20
0.10
0.10
0.00
Maj '13
Dhj '12
Kor '12
Shk '12
Sht '11
Pril '11
Nen'10
Qer '10
Jan '10
Gus '09
Mar '09
Tet '08
Maj '08
Dhj '07
Kor '07
Shk '07
Sht '06
Pril '06
Nen '05
Qer'05
Jan '05
Gus '04
Mar '04
Tet '03
Maj '03
Dhj '02
Kor'02
Shk 02
Sht '01
Pril '01
Nen'00
Qer '00
Jan '00
Tregu i paras
Sektori bankar
Kursi i kmbimit
Maj '13
Dhj '12
Kor '12
Shk '12
Sht '11
Prill '11
Nen '10
Qer '10
Jan '10
Gus'09
Mar '09
Tet '08
Maj '08
Dhj '07
Kor '07
Shk 07
Sht '06
Pril '06
Nen '05
Qer '05
Jan '05
Gus '04
Mar '04
Tet '03
Maj '03
Dhj '02
Kor'02
Shk '02
Sht '01
Pril '01
Nen'00
Qer '00
Jan '00
0.00
IRSF-mesatare rrshqitse e ponderuar eksponenciale

IRSF-mesatare e ponderuar
Banka e Shqipris
89
2.2 Rezultatet e vrojtimit Rreziku sistemik ndaj

sistemit bankar shqiptar
Pr t identifikuar dhe vlersuar opinionin e sektorit bankar shqiptar mbi
stabilitetin e sistemit financiar vendas dhe sfidat e mundshme pr zhvillimin
e tij t qndrueshm n t ardhmen, Banka e Shqipris kryen nj vrojtim
periodik mbi rreziqet n sektorin bankar shqiptar, me frekuenc tremujore.
Bankat vlersojn burimet kryesore t krcnimeve pr sistemin financiar
shqiptar, probabilitetin e ndodhjes s ngjarjeve negative dhe ndikimin e tyre
t mundshm n sistemin e brendshm financiar pr periudha afatshkurtra
dhe afatmesme.
Vrojtimi mbledh opinionet e prfaqsuesve me prvoj dhe n nivele
drejtuese n bankat e sektorit, lidhur me situatn e brendshme t sistemit
financiar. N kt analiz prezantohet n mnyr t prmbledhur mendimi i
t anketuarve dhe jo pikpamjet zyrtare dhe vlersimet e Banks s Shqipris
ose t stafit t saj. N procesin e prgjithsimit t opinioneve dhe analizs
analitike t prgjigjeve, bankave individuale u sht dhn pesh e njjt pa
marr parasysh pjesn e tyre n sektorin bankar.
Nga prgjigjet e dhna, duke pasur si referenc gjashtmujorin e par t
vitit 2013, rezulton se:
Pes rreziqet sistemike t perceptuara nga bankat si rreziqet me ndikimin
m t lart n sistemin financiar n rast t materializimit t tyre, t renditura n
rend zbrits jan: 1) Prkeqsimi i ekonomis s brendshme; 2) Transferimi i
goditjeve nga ekonomia e jashtme; 3) Rritje e rrezikut t kreditit t bizneseve;
4) Paqndrueshmria e borxhit publik; dhe 5) Rritje e rrezikut t kredis pr
t gjitha subjektet kredimarrse. Krahasuar me rezultatet e vrojtimit t kaluar,
n kt vrojtim vihet re nj rritje e shqetsimit t bankave lidhur me rrezikun
e paqndrueshmris s borxhit publik ndrkoh q, ka vazhduar t rritet
rndsia e rrezikut t prkeqsimit t ekonomis s brendshme. Nga ana
tjetr, konstatohet nj zbutje e perceptimit lidhur me rrezikun e goditjeve nga
jasht.
Tre rreziqet sistemike m pak shqetsuese pr sektorin bankar pr momentin,
t renditura n rend zbrits sipas frekuencs s przgjedhjes nga bankat,
rezultojn: 1) Probleme n funksionimin e sistemit t pagesave; 2) Rreziku
i inflacionit n vend; dhe 3) Probleme t funksionimit t tregut ndrbankar.
Dy rreziqet sistemike t konsideruara nga bankat si m t vshtira pr tu
menaxhuar n nivel kompanie, sikurse n vrojtimin e kaluar vazhdojn t
mbeten: Prkeqsimi i ekonomis s brendshme, pr shkak t natyrs s
gjer dhe komplekse t tij dhe Vshtirsit n ekzekutimin e kolateraleve, q
sipas bankave lidhet me mangsit ligjore e rregullative q vonojn procesin
e ekzekutimit t kolateralit.
Rreth 31% e sektorit bankar percepton nj probabilitet t lart dhe shum
t lart t ndodhjes s nj rreziku sistemik brenda periudhs afatshkurtr (deri
90
Banka e Shqipris
n 12 muaj), por kjo frekuenc sht ulur krahasuar me vrojtimin e kaluar.

Kur kndvshtrimi shtrihet n periudhn afatmesme (1-3 vjet), perceptimi
mbi probabilitetin e ndodhjes s nj rreziku sistemik zbutet disi dhe 63% e
sektorit e konsideron at n nivelin mesatar, ndrkoh q asnj bank nuk e
konsideron shum t lart.
Grafik 2.2.1. Rezultatet e prgjigjeve t bankave mbi probabilitetin e ndodhjes s nj
rreziku t rndsishm sistemik, n periudhn afatshkurtr (grafiku n t majt)
dhe afatmesme (grafiku n t djatht)
100%
7%
6%
20%
100%
13%
19%
19%
80%
60%
6%
6%
80%
53%
56%
38%
47%
60%
50%
40%
20%
6%
38%
56%
69%
56%
63%
40%
44%
33%
40%
38%
44%
38%
31%
38%
31%
0%
Korrik'13
Mesatar
I ult
I lart
Mesatar
I ult
Janar'13
Tetor'12
Korrik'12
Mars'12
6%
Korrik'13
Tetor'12
Korrik'12
Mars'12
Shum i lart
I lart
6%
Janar'13
0%
20%
25%
Gjysma e bankave t sektorit bankar mendon se probabiliteti i ndodhjes

s nj rreziku sistemik n periudhn afatshkurtr nuk ka ndryshuar, 44%
mendon se ky probabilitet sht rritur dhe 6% mendon se sht ulur.
Balanca neto e prgjigjeve ka rezultuar +18.8%, njsoj sa n vrojtimin e
janarit 2013, ka tregon se perceptimi n nivel sektori nuk ka ndryshuar
gjat 6-mujorit. Kur gjykimi shtrihet n horizontin kohor afatmesm (1-3 vjet),
perceptimi n nivel sektori zbutet disi dhe balanca neto e prgjigjeve rezulton
+15.6%, n rnie krahasuar me periudhn afatshkurtr dhe me vrojtimin e
kaluar.
Grafik 2.2.2. Rezultatet e prgjigjeve t bankave mbi ndryshimin e
probabilitetit t ndodhjes s nj rreziku t rndsishm sistemik,
n periudhn afatshkurtr dhe afatmesme.
Periudha afatshkurtr (0-12 muaj)
80%
Periudha afatmesme (1-3 vjet)
80%
60%
60%
33%
40%
20%
40%
13%
20%
19%
34%
25%
25%
16%
20%
sht rritur
sht ulur
Balanca Neto
Korrik'13
Janar'13
Tetor'12
Korrik'12
Mars'12
Korrik'13
Janar'13
-20%
Tetor'12
-20%
Korrik'12
0%
Mars'12
0%
sht rritur
sht ulur
Balanca Neto
22%
19%
Banka e Shqipris
91
Strategjit kryesore pr zbutjen e rrezikut sistemik n periudhn afatshkurtr,

t cilsuara m shpesh nga bankat jan: forcimi i sistemeve t brendshme t
kontrollit, paksimi i ekspozimeve, veanrisht n valut dhe prmirsimi
i strukturs s kolateralit. Me shtrirjen e horizontit kohor n afat t mesm,
bankat e vn theksin n strategji m afatgjata si orientimi drejt sektorve
strategjik, diversifikimi i aktivitetit dhe diversifikimi i burimeve t
financimit.
Pr sa i prket nivelit t besimit n sistemin financiar n vend, ashtu sikurse
n vrojtimet e kaluara dhe n kt vrojtim, shumica e bankave shprehen
pozitivisht lidhur me qndrueshmrin e tij n periudhn afatshkurtr dhe
n at afatmesme. Gjat gjashtmujorit t par 2013, vrehet nj rritje
n nivelin e besimit shprehur n lvizjen e bankave nga kategoria besim
i mjaftueshm drejt shum besim, referuar fundit t vitit t kaluar (Tetor
2012). Kjo tendenc sht akoma m e theksuar pr perspektivat e bankave
n nj periudh afatmesme.
Grafik 2.2.3. Rezultatet e prgjigjeve t bankave mbi nivelin e besimit t tyre n
sistemin financiar n vend pr periudhn afatshkurtr
(majtas) dhe afatmesme (djathtas).
6%
Korrik 2013
6%
6%
6%
Korrik 2013
6%
6%
31%
31%
Tetor 2012
Tetor 2012
38%
50%
50% 56%
Besim t plot
Shum besim
Besim t mjaftueshm
44%
63%
Besim t plot
Shum besim
Besim t mjaftueshm
T pyetura se si ka ndryshuar niveli i besimit n sistemin financiar gjat

6-mujorit t par t vitit 2013, 15 banka nga 16 t prgjigjura kan deklaruar
se niveli i besimit nuk ka ndryshuar, pasi pavarsisht vshtirsive, sistemi
vazhdon t jet i mirkapitalizuar dhe likuid, dhe 1 bank ka deklaruar rritje
t nivelit t besimit.
92
Banka e Shqipris
Fjalorth
Afat maturimi - prfaqson jetn e mbetur t nj instrumenti financiar.

Aftsi paguese - sht vlersimi mbi mundsin e shlyerjes s borxhit nga
nj kredimarrs.
Aktiv me rrezik do instrument financiar me rrezik t ndryshm nga zero.
Aktive t ponderuara me rrezik jan aktivet e nj banke q sipas
karakteristikave vlersohen t ken rrezik tregu, operacional ose kredie sipas
rregulloreve t mjaftueshmris s kapitalit.
Antar n nj fond pensioni - sht personi fizik, n emr dhe n prfitim
t t cilit sht hapur nj llogari pensioni n fondin e pensionit dhe q ka
t drejtn e prfitimit n t ardhmen nga fondi i pensionit sipas kontrats
s fondit t pensionit, me shoqrin administruese, n masn e zotrimit t
kuotave.
Bazel III - sht nj kuadr rregullator ndrkombtar mbi mjaftueshmrin
e kapitalit t nj institucioni financiar, dhe q zvendson Bazel II n kt
fush. Krahasuar me Bazel II, krkesat pr kapital jan m t mdha dhe
njkohsisht rregullon menaxhimin e likuiditetit t banks. Ky kuadr do t
zbatohet gradualisht deri n vitin 2019.
Bilanci i pagesave - sht nj pasqyr statistikore e transaksioneve
ekonomike t nj vendi me botn q e rrethon dhe prbhet nga llogaria
korrente, llogaria kapitale dhe llogaria financiare.
Bono thesari - sht nj instrument financiar afatshkurtr i garantuar nga
qeveria q e emeton.
Burime t prhershme (kapitali) - sht ai z i bilancit t nj banke q
rezulton nse nga aktivet zbriten detyrimet.
Deficit tregtar - sht nj tregues ekonomik i cili mat bilancin tregtar negativ
t nj vendi, pra kur importet e tij tejkalojn eksportet. Nj deficit tregtar
prfaqson nj dalje t monedhs vendase n tregjet e huaja.
Dm i paguar - sht shuma e paguar pr nj humbje financiare ose
jofinanciare, sipas nj kontrate sigurimi, me ndodhjen e ngjarjes s siguruar.
Banka e Shqipris
93
Eksporte neto - sht vlera e eksporteve t nj vendi pasi i jan zbritur

importet. Prdoret pr t llogaritur Produktin e Brendshm Bruto t nj vendi.
Fond investimi - sht nj institucion q financohet nga kapitali i shum
investitorve dhe kto fonde i prdor pr blerje kolektive letrash me vler,
ndrkoh q do investitor sht zotrues i pjess s investimit individual.
Grup bankar zotrues - sht nj grup bankar ndrkombtar q operon n
Shqipri.
Hua me probleme (cilsia e kredis / rreziku i kredis) - sht ajo kredi q
ka nj probabilitet t lart t mos ripaguhet sipas termave t kontrats.
Indeksi i Herfindahlit - sht nj tregues q prcakton nivelin e prqendrimit
pr nj veprimtari t caktuar. Vlerat e treguesit luhaten nga 0 n 1, ku vlera
0 tregon pr prqendrim m t ult dhe vlera 1 sht treguesi i prqendrimit
maksimal t operatorve prkats pr veprimtarin q matet. Nj indeks nn
0.01 tregon pr nj ambient shum konkurrues, nn 0.15 pak t prqendruar,
0.15-0.25 prqendrim t moderuar dhe mbi 0.25 prqendrim t lart.
Institucion financiar jobank - sht subjekti q licencohet nga Banka
e Shqipris pr t kryer disa veprimtari n fushn e kredidhnies, por q
ndalohet t grumbulloj depozita monetare dhe fonde t tjera t ripagueshme
nga publiku.
Kapital baz - sht treguesi q prbhet nga disa zra t bilancit t banks
si kapitali i nnshkruar, rezervat, fitimet e pashprndara, etj. Konsiderohet
si treguesi baz i fortsis financiare t nj banke nga kndvshtrimi i nj
rregullatori.
Kapital rregullator - sht treguesi q prbhet nga kapitali baz, kapitali
shtes dhe nga nj sr prllogaritjesh t tjera t zrave t bilancit. Prdoret
pr t matur mjaftueshmrin e kapitalit.
Krkes agregate - sht krkesa totale pr mallra dhe shrbime me nj
mim t caktuar, n nj periudh t caktuar, n nj ekonomi t caktuar.
Klasifikim i kredis - sht metodologjia sipas s cils bankat bazuar n
aftsin paguese t kredimarrsit klasifikojn kredit n 5 klasa m qllim
provigjionimin e tyre.
Kredi e pambuluar nga rreziku i kursit t kmbimit - sht kredia dhn
n nj monedh t ndryshme nga monedha e burimit t t ardhurave t
kredimarrsit, q shrbejn edhe pr shlyerjen e kredis.
Kredi hipotekare - sht kredia q merret nga individi me qllim investimin
n pasuri t paluajtshme.
94
Banka e Shqipris
Kredi konsumatore - sht kredia q merret nga individi pr plotsim nevoja

konsumi.
Kurs nominal efektiv i kmbimit (NEER) - sht vlera mesatare e ponderuar e
monedhs s nj vendi ndaj monedhave t vendeve t tjera t cilat kmbehen
brenda nj grupi vendesh me nj karakteristik t prbashkt (p.sh. partner
tregtar), me peshat e rndsis q secili vend ka ndaj vendeve me monedhat
e tjera. Rndsia prcaktohet nga krahasimi i bilanceve tregtare relative, n
terma t monedhs s nj vendi me t gjitha monedhat e tjera brenda grupit.
Kurs real efektiv i kmbimit (REER) - sht vlera mesatare e ponderuar e
monedhs s nj vendi ndaj monedhave t vendeve t tjera t cilat kmbehen
brenda nj grupi vendesh me nj karakteristik t prbashkt (p.sh. partner
tregtar) t korrigjuara me inflacionin, me peshat e rndsis q secili vend
ka ndaj vendeve t monedhave t tjera. Rndsia prcaktohet nga krahasimi
i bilanceve tregtare relative, n terma t monedhs s nj vendi me t gjitha
monedhat e tjera brenda grupit.
Leva financiare - sht shuma e borxhit t prdorur pr t financuar aktivet
e nj institucioni.
Likuiditet sht masa e aftsis s nj institucioni pr t shlyer detyrimet
afatshkurtra. Mund t prshkruaj edhe shpejtsin me t ciln mund t
kthehet nj aktiv n para.
Linj kredie - sht nj marrveshje kredimarrjeje ku kredimarrsi mund t
trheq shuma t pjesshme, pa kaluar totalin e shums s miratuar t linjs.
Mjaftueshmria e kapitalit - sht raporti mes kapitalit rregullator dhe
aktiveve t ponderuara me rrezik i shprehur n prqindje. Ky raport nuk duhet
t bjer nn nivelin 12%.
Mjete t subjekteve jorezidente - jan detyrime n bilancin e banks,
pronsia e t cilave i takon subjekteve q nuk jan rezidente n territorin e
Shqipris.
Ndrmjetsim financiar - sht procesi i kanalizimit t fondeve nga agjentt
q kan suficit drejt atyre q kan deficit.
Nnkapitalizim - sht situata n t ciln institucioni nuk ka mjaftueshm
kapital pr t vazhduar aktivitetin e tij normal.
Norma baz (repo) - sht norma me t ciln banka qendrore riblen
instrumente qeveritare nga bankat tregtare dhe q prcaktohet nga niveli i
oferts pr para q krkohet t mbahet n ekonomi n kuadr t zbatimit t
politiks monetare.
Banka e Shqipris
95
Norm kthimi (yield) - sht norma e kthimit t nj investimi, shprehur n

prqindje.
Pag mesatare - sht raporti i fondit t pagave bruto ndaj numrit t

punonjsve.
PBB (Produkti i Brendshm Bruto) - sht vlera e t gjitha mallrave dhe
shrbime t prodhuara n nj vend pr tu prdorur pr konsum, eksport dhe
investime gjat nj periudhe, zakonisht nj vit ose nj tremujor.
Pension privat suplementar - sht nj grup aktivesh n pronsi t antarve
t fondit t pensionit.
Politik makroprudenciale - sht nj paket masash pr t identifikuar,
monitoruar dhe parandaluar rreziqet q krcnojn stabilitetin n nj sistem
financiar.
Pozicion financiar debitor i bizneseve - sht diferenca midis depozitave dhe
kredive t bizneseve n sistem. N kushtet kur kjo diferenc sht negative,
ather bizneset jan debitor t sistemit.
Pozicion financiar kreditor i individve - sht diferenca midis depozitave t
individve dhe kredive t individve n sistem. N rast se kjo diferenc sht
pozitive, ather individt jan kreditor ndaj sistemit financiar.
Prim i shkruar bruto pr sigurimin vullnetar / t detyrueshm - nnkupton
primin e regjistruar n llogarit e shoqris s sigurimit, sipas nj kontrate
sigurimi prpara zbritjes s komisioneve, shpenzimeve t marrjes n sigurim
dhe primeve t eduara n risigurim.
Prim rreziku - sht kthimi marxhinal mbi normn pa rrezik t nj instrumenti
financiar.
Primi i sigurimit -nnkupton shumn e paguar menjher ose n mnyr
periodike nga i siguruari siguruesit ose nga nj person q vepron n emr t
tij, me qllim sigurimin ndaj nj rreziku t prcaktuar n kontratn e sigurimit
ose t risigurimit.
Prov rezistence - sht analiza e disa skenarve pr t vlersuar
qndrueshmrin e banks ndaj ngjarjeve negative dhe t papritura.
Rndsi sistemike - sht situata e nj aktori tregu, pjes e infrastrukturs
financiare, problemet e t cilit mund t sjellin pasoja t rnda pr t gjith
sistemin financiar duke shkaktuar kosto t larta pr shoqrin.
Rezerva teknike pr shoqrit e sigurimit - jan shumat q kompanit e

96
Banka e Shqipris
sigurimit vendosin mnjan nga fitimet me qllim mbulimin e pretendimeve

t mundshme.
Rezultati / marzhi neto nga interesat T ardhurat nga interesat e huadhnies
minus shpenzimet pr interesat e financimit, sikundr jan depozitat.
RoA - sht treguesi i kthimit nga aktivet, dhe shrben pr t kuptuar
prfitimin q gjeneron institucioni nga investimet e saj n aktive.
RoE - sht treguesi i kthimit nga kapitali, dhe shrben pr t kuptuar sa
prfitim gjeneron institucioni nga investimi i aksionarve/kapitalit t derdhur.
Rrezik i trthort i kredis - sht rreziku me t cilin ekspozohet banka si
rrjedhoj e dhnies s nj kredie n nj monedh t ndryshme nga ajo e
burimit t t ardhurave t kredimarrsit pr ripagimin e kredis.
Rrezik sistemik - sht quajtur materializimi i goditjeve kur mungesa
e stabilitetit financiar merr prmasa t tilla cilat dmtojn funksionimin e
sistemit financiar derisa preken n mnyr materiale mirqenia dhe rritja
ekonomike (Hollo et al, 2011).
Rreziku i kredis - sht rreziku i paaftsis paguese t borxhmarrsit dhe
q ndikon negativisht n kapitalin e banks.
Rreziku i likuiditetit - sht rreziku i pamundsis s shlyerjes s detyrimeve,
si pasoj e mungess s likuiditetit.
Rreziku i tregut - sht rreziku q nj luhatje e pafavorshme n tregjet
financiare, si ndryshimi n normat e interesit, ndryshimi n kurset e kmbimit
dhe n mimin e instrumenteve financiare, t sjell humbje.
Shoqri sigurimi - sht nj person juridik me seli qendrore n territorin e
Republiks s Shqipris, i licencuar pr t ushtruar veprimtari sigurimi.
Shoqri kursim-krediti - sht personi juridik q prbhet nga bashkime
vullnetare t individve, t personave fizik ose juridik, t cilt depozitojn
parat e tyre n shoqri dhe q prdoren nga shoqria pr dhnien e kredive
antarve t shoqris.
Shpenzime korrente - jan z i shpenzimeve t bilancit publik n periudhn
fiskale t analizuar, t cilat i referohen nj periudhe afatshkurtr. Ndr to
prfshihen: shpenzimet e personelit, interesat, shpenzimet operative dhe t
mirmbajtjes, subvencionet, shpenzime t tjera sociale, etj.
Shpenzime operative - jan z i shpenzimeve n pasqyrat financiare t
banks, t cilat ndodhin si rrjedhoj e veprimtaris s vazhdueshme t saj.
Ndr to prfshihen: shpenzimet e personelit, amortizimi i pajisjeve, shpenzime
t tjera t veprimtaris, etj.
Sigurimi - sht transferimi i nj rreziku t mundshm, t nj humbjeje
Banka e Shqipris
97
financiare ose t nj dmi material nga i siguruari tek siguruesi sipas nj

kontrate sigurimi.
Sistemet AIPS dhe AECH - Dy sisteme ndrbankare pagesash, n pronsi
dhe t operuar nga Banka e Shqipris: nj sistem pagesash pr shlyerje ne
koh reale (AIPS) dhe nj sistem pr klerimin e pagesave me vlera t vogla
(AECH). N AIPS procesohen t gjitha pagesat ndrbankare n lek me vler
m t madhe se 1.5 milion lek, ndrsa AECH sht nj sistemi klerimi i
pagesave me vler m t vogl se 1.5 milion lek.
Skenar i rnduar - sht ai skenar i provs s rezistencs, n t cilin
supozohet nj situat e stresuar me nj probabilitet t ult ndodhjeje, duke
u mbshtetur n goditje t mundshme n ekonomin vendase (pr shembull,
ngadalsim i mtejshm i kreditimit, rritje e normave t interesit t tregut,
nnmim i monedhs vendase).
Spread - sht diferenca midis dy normave t interesit n nj treg financiar.
Stimul fiskal - sht mas e marr nga qeveria e cila prfshin rritjen e
shpenzimeve publike dhe uljen e taksave me qllim nxitjen e aktivitetit
ekonomik t vendit.
T ardhura operative - jan z i t ardhurave n pasqyrat financiare t
banks dhe jan rrjedhoj e veprimtaris s vazhdueshme t saj. Ndr to
prfshihen: t ardhurat neto nga interesi, t ardhurat neto nga komisionet
dhe shrbimet bankare, t ardhura neto nga veprimtari t tjera t banks, etj.
Treg ndrbankar - sht tregu n t cilin aktort jan bankat dhe institucionet
financiare dhe shkmbimet jan n formn e instrumenteve financiare apo t
kmbimit valutor.
Treg primar (i emetimit t titujve t borxhit t qeveris) - sht tregu n t
cilin blihen instrumente financiare t sapoemetuara.
Treg sekondar - sht tregu n t cilin investitort blejn instrumente
financiar nga investitor t tjer e jo nga emetuesi i tyre.
Tregjet e kapitalit - jan tregjet n t cilat sigurimi i fondeve mundsohet
nga shitblerja e instrumenteve financiare. Si rrjedhoj, kto tregje prbhen
nga tregu primar dhe ai sekondar.
Treguesi i besimit konsumator - sht nj tregues i cili matet nprmjet
vrojtimeve dhe prdoret pr t prcaktuar gatishmrin e konsumatorit pr
t shpenzuar.
Treguesi i prdorimit t kredis - prfaqson raportin e kredis s mbledhur
me kredin e dhn.
Vendosje pran institucioneve jorezidente - jan aktivet n bilancin e banks

98
Banka e Shqipris
pran subjekteve q nuk jan rezident n territorin e Shqipris.

Veprim lehtsues i politiks monetare - sht politika e nj banke qendrore
pr ti mbajtur normat e interesit t ulta, duke kontrolluar kshtu ofertn
e paras. Sa m t ulta normat e interesit n treg, aq m pak inkurajohet
publiku q t kursej, duke kontribuar kshtu n rritjen e konsumit, dhe nga
ana tjetr, aq m trheqse sht kredimarrja, duke sjell kshtu rritje t
investimeve. Rritja e konsumit dhe investimeve sjell rritje ekonomike pr
vendin.
Banka e Shqipris
99
100
Banka e Shqipris

Raporti I Stabilitetit Financiar Per Gjashtemujorin e Pare Te Vitit 2013

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Raporti I Stabilitetit Financiar Per Gjashtemujorin e Pare Te Vitit 2013

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

Nse prdorni t dhna t ktij publikimi, jeni t lutur t citoni burimin.

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

2. Zhvillimet makroekonomike n Shqipri

Zhvillimet n sistemet e pagesave

Zhvillime t sistemit financiar

7. Monitorimi i rreziqeve ndaj t cilave ekspozohet sektori bankar

Shtojc 1. Indeksi i fortsis financiare

Shtojc 2. Rreziku sistemik n Shqipri

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

4. Zhvillimet n sistemin e pagesave

5. Zhvillimet n sistemin financiar

Tabel 5.1. Pesha e segmenteve t sistemit financiar ndaj PBB-s n vite

7. Monitorimi i rreziqeve ndaj t cilave ekspozohet sektori bankar

Tabel 7.3.1. Treguesi i likuiditetit pr grupet e bankave, n prqindje.

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

Ecuria e normave t interesit n tregjet kryesore t paras dhe t

2. Zhvillimet makroekonomike n Shqipri

Grafik 2.2.1.1. Zhvillimet n tregun e banesave

Ecuria e norms mesatare t interesit t borxhit t emetuar n letra me

5. Zhvillimet n sistemin financiar

Rritja vjetore e aktiveve t shoqrive t sigurimit dhe zrave t tij, n prqindje.

Kontributi n rritjen vjetore t aktiveve, n pik prqindje.

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

7. Monitorimi i rreziqeve ndaj t cilave ekspozohet sektori bankar

Ecuria e Indeksit t Fortsis Financiare.

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

Ky sht numri i dhjet i Raportit t Stabilitetit Financiar, nj dokument i

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

N fund t muajit qershor 2013, bankat e sektorit bankar shqiptar ndahen

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

Deklarata e Stabilitetit Financiar pr

N mbshtetje t krkess s nenit 69 t ligjit nr. 8269, dat 23.12.1997

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

Politikat monetare mbetn thellsisht lehtsuese duke ndikuar n stabilizimin

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

s shpenzimeve fiskale, prtej nivelit t planifikuar dhe rnies s t ardhurave.

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

tregun ndrbankar, vllimi i aktivitetit sht rritur ndjeshm, pothuaj duke u

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

aktiveve, zri me rritjen kryesore ka qen ai q prmbledh veprimet n tregun

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

do t duhet ta jap vitin e ardhshm, ku mundsit pr t konsideruar kt

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

kmbimit ose nj rritje e till e norms s interesit, mund t dmtoj aftsin

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

Situata n tregjet financiare ka qen pozitive pavarsisht problemeve

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

Ndryshe nga ecuria e ngadalt e sektorit real, tregjet financiare globale

Sipas vlersimeve m t fundit t Eurostat, 14 gusht 2013.

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

kan vazhduar t mbeten n terren negativ (Tabela 1.1). Rnia e krkess s

2012 T113 T213 Mes. 2012

Borxhi bruto i qeveris

Ecuria ekonomike e vendeve t rajonit t Evrops Qendrore Lindore ka

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

ishin gjithsesi t dukshme, ku rritja u kryesua nga Mali i Zi (4.3%, norm

Rritja e PBB-s (% vjetore)

Kushtet e tregtimit n tregjet financiare kan vazhduar t prmirsohen

1.1 Zhvillimet kryesore n tregjet financiare dhe t

Raporti i Stabilitetit Financiar pr gjashtmujorin e par t vitit 2013

Si rezultat, normat e interesit ran n nivele t ulta historike gjat tremujorit