BAB

Sel sebagai Unit Asas Hidupan

Cell as a Unit of Life

Anda akan mempelajari

SEL/CELLS
ialah
are

Unit asas

Basic units

bagi
of

membentuk
form

membentuk
form

Organisma
unisel

Organisma
multisel

Unicellular
organisms

Multicellular
organisms

seperti
such as

seperti
such as

terlibat dalam
involved in

Organisasi
sel

Cell
organisation
terdiri
daripada
consists of

Tumbuhan

Ameba

Spirogira

Sel

Haiwan

Paramesium

Mukor

Tisu

Yis

Rumput

Organ

Plants

Animals

Amoeba

Spirogyra

Paramecium

Mucor

Yeast

Grass

Cells

Tissues

Organs

Sistem

Systems

Organisma
Organisms

26

Objektif Pembelajaran

Tarikh:

2.1 Memahami sel

2.1 AKTIVITI
PERBINCANGAN

Mikroskop
Microscope

Kontekstual

1 Kenal pasti bahagian-bahagian mikroskop berdasarkan fungsinya.

Identify the parts of the microscope relating to their functions.

Kanta objek

Cermin

Tapak

Coarse focus knob

Objective lens

Mirror

Base

Kanta mata

Diafragma
Diaphragm

Stage

Pelaras halus

Fine focus knob

Eyepiece

Bahagian mikroskop

BAB

Pelaras kasar

Pentas

Fungsi

Parts of microscope

Function

(a) Kanta mata

Eyepiece

Membesarkan imej spesimen

(b) Pelaras kasar

Coarse focus knob

Memfokus imej spesimen

(c) Pelaras halus

Memfokus dan menajamkan imej

spesimen

Fine focus knob

Enlarges the image of a specimen

Focuses the image of a specimen

Focuses and sharpens the image of a

specimen

(d) Kanta objek

Objective lens

Membesarkan imej spesimen

(e) Pentas

Stage

Untuk menempatkan slaid kaca

(f) Diafragma

Diaphragm

Mengawal kuantiti cahaya yang

sampai ke spesimen

(g) Cermin

Mirror

Memantulkan cahaya melalui

diafragma

(h) Tapak

Base

Menstabilkan mikroskop

Enlarges the image of a specimen

To place the glass slide

Controls the amount of light reaching

the specimen

Reflects light through the diaphragm

Stabilises the microscope

2 Tandakan ( ) cara yang betul untuk menggunakan mikroskop.

Tick ( ) the correct methods of using a microscope.

(a) Pegang lengan mikroskop dengan satu tangan dan sokong tapaknya dengan sebelah
tangan lain.

Hold the arm of the microscope with one hand and support the base with the other hand.

(b) Gunakan kanta objek kuasa tinggi diikuti dengan kanta objek kuasa rendah.
Use the high power objective lens followed by the low power objective lens.

(c) Jangan sentuh kanta dengan jari.

Do not touch the lens with your fingers.

(d) Pastikan mikroskop sentiasa bersih dan dalam keadaan lembap.

Always keep the microscope clean and in a moist condition.

(e) Letakkan mikroskop jauh daripada sumber cahaya semasa menggunakannya.

Place the microscope away from the source of light while using it.

(f) Lihat melalui kanta mata dengan sebelah mata dan buka sebelah mata yang lain.
Look through the eyepiece with one eye and keep the other eye open.

27

Objektif Pembelajaran

Tarikh:

2.1 Memahami sel

2.2 AKTIVITI
PERBINCANGAN
Tujuan

Struktur sel bawang dan sel pipi

Structures of onion and cheek cells

Kontekstual

(a) Menyediakan slaid menggunakan prosedur yang betul

Band 3

(b) Menggunakan mikroskop dengan prosedur yang betul

Band 3

(c) Melukis struktur umum sel haiwan dan sel tumbuhan

Band 3

Preparing slides by using the correct procedure

Using a microscope according to the correct procedure

BAB

Drawing the general structure of an animal cell and a plant cell

Bahan dan
Radas

Larutan metilena biru, larutan iodin, bawang, pencungkil gigi, kertas turas, mikroskop,
penutup kaca, slaid kaca, penitis, pisau cukur, jarum, forsep
Methylene blue solution, iodine solution, onion, toothpick, filter paper, microscope, cover slips, glass
slides, dropper, razor blade, needle, forceps

Prosedur

1 Jalankan langkah (a) hingga (f) untuk memerhatikan sel pipi.

Carry out steps (a) to (f) to observe cheek cells.

(a)

(b)

pencungkil
gigi
toothpick

pencungkil
gigi
toothpick

Kikis bahagian dalam

pipi dengan pencungkil
gigi.

Scrape the inside of the

cheek by using a toothpick.

(d)

(c)

air suling
distilled
water

larutan
metilena
biru
methylene
blue
solution

etakkan sel pipi di atas

L
sekeping slaid di dalam
titisan air suling.
lace the cheek cells on a
P

ambah setitik larutan

T
metilena biru untuk
mewarnakan sel pipi.
Add a drop of methylene

(e)

(f)

slide in a drop of distilled

water.

penutup kaca
cover slip

kertas turas
filter paper

blue solution to stain the

cheek cells.

jarum

unakan jarum untuk

G
menurunkan penutup
kaca ke atas sel pipi.
Use a needle to lower the

erap larutan
S
berlebihan di sekeliling
penutup kaca dengan
kertas turas.
Absorb excess solution

erhatikan sel pipi di

P
bawah mikroskop.
bserve the cheek cells
O

needle

cover slip onto the cheek

cells.

around the cover slip with

a filter paper.

28

under a microscope.

 2 Jalankan aktiviti berikut untuk memerhatikan sel epidermis bawang.

Carry out the following activity to observe onion epidermal cells.

(a)
epidermis

bawang
onion

Then, repeat steps 1(b) to 1(f) to observe

the onion epidermal cells. Replace the
methylene blue solution in 1(c) with
iodine solution to stain the cells.

Kupas lapisan epidermis bawang
dengan pisau cukur dan forsep.
eel off the epidermal layer of an onion
P

BAB

Kemudian, ulang langkah 1(b)

hingga 1(f) untuk memerhatikan
sel epidermis bawang. Gantikan
larutan metilena biru dalam
1(c) dengan larutan iodin untuk
mewarnakan sel.

forsep
forceps

with a razor blade and forceps.

Keputusan

3 Lukis dan label struktur umum sel pipi (sel haiwan) dan sel bawang (sel tumbuhan).

Draw and label the general structure of a cheek cell (animal cell) and an onion cell (plant cell).
membran sel
membran sel
cell membrane
cell membrane
membran sel
membran sel
cell membrane
cell membrane

sitoplasma
sitoplasma
cytoplasm
cytoplasm
nukleus
nukleus
nucleus
nucleus

sitoplasma
sitoplasma
cytoplasm
cytoplasm
nukleus
nukleus
nucleus
nucleus

vakuol
vakuol
vacuole
vacuole

Sel pipi (Sel haiwan)

Sel epidermis bawang (Sel tumbuhan)

Cheek cell (Animal cell)

Analisis

dinding sel
dinding sel
cell wall
cell wall

Onion epidermal cell (Plant cell)

1 Apakah unit asas hidupan?

What is the basic unit of a living thing?

Sel/Cell
2 Tandakan ( ) bahagian-bahagian yang terdapat dalam sel haiwan dan sel
tumbuhan.
Tick ( ) the parts that are present in an animal cell and a plant cell.

Jenis sel

Type of cell

Membran sel

Cell membrane

Sel haiwan
Animal cell

Sel tumbuhan
Plant cell

Nukleus
Nucleus

Sitoplasm

Cytoplasma

Kloroplas

Chloroplast

Vakuol

Vacuole

3 Jenis sel yang manakah mempunyai bentuk yang tetap, sel haiwan atau sel
tumbuhan? Berikan satu sebab.
Which cell has a fixed shape, an animal cell or a plant cell? Give one reason.

Sel tumbuhan/Plant cell

Sebab: Sel ini mempunyai
Reason: This cell has a

dinding sel

cell wall

29

 4 Tandakan ( ) bahagian yang membina protoplasma sel.

Tick ( ) the parts that make up the protoplasm of the cell.

Nukleus

Membran sel

Nucleus

Cell membrane

Sitoplasma
Cytoplasm

5 Apakah fungsi larutan metilena biru dan larutan iodin?

What is the function of the methylene blue solution and the iodine solution?

Mewarnakan sel supaya bahagian sel jelas

BAB

To

stain

kelihatan

.
seen

the cell so that the parts of the cell can be cleary

6 Bulatkan dua haiwan peringkat rendah yang mengandungi vakuol.

Circle two lower level animals which contain vacuoles.

Ameba
Amoeba

Yis

Paramesium
Paramecium

Yeast

Mukor
Mucor

7 Bandingkan antara sel haiwan dengan sel tumbuhan.

Band 3

Compare animal and plant cells.

Persamaan
Similarities

Sel haiwan
Animal cell

nukleus
,
Mempunyai
membran sel dan sitoplasma .
Has a
and

nucleus
cytoplasm

, cell membrane

Sel tumbuhan
Plant cell

Perbezaan
Differences

Tiada
Absent

Tiada
Absent

Tidak tetap
Not fixed

Tiada
Absent

Dinding sel

Ada

Cell wall

Present

Kloroplas

Ada

Chloroplasts

Present

Bentuk sel

Tetap

Shape of the cell

Fixed

Vakuol

Ada

Present

Vacuole

8 Tandakan ( ) pada pernyataan yang betul dan pangkah ( ) pada pernyataan

yang palsu.
Tick ( ) for the statement that is true and cross ( ) for the statement that is false.

Kesimpulan

(a) Sel tumbuhan mempunyai dinding sel yang tegar yang dibina daripada
selulosa./A plant cell has a rigid cell wall which is made of cellulose.

(b) Sitoplasma mengandungi klorofil, iaitu sejenis pigmen hijau yang hanya
dijumpai dalam sel haiwan.

Cytoplasm contains chlorophyll, a green pigment, only found in animal cells.

Kedua-dua sel haiwan dan tumbuhan mempunyai membran sel dan

nukleus
sitoplasma
yang terdiri daripada
dan
.
Both animal and plant cells have cell membrane
nucleus
cytoplasm
the
and
.

30

and

protoplasm

protoplasma

which is made up of

Tarikh:

2.3 AKTIVITI
PERBINCANGAN

Struktur sel dan fungsinya

PPPM
Masteri

Cell structures and their functions

Nama dan padankan bahagian-bahagian sel kepada fungsinya.

Band 3

Name and match the parts of the cell with their functions.

Kloroplas

Dinding sel
Cell wall

Vakuol
Vacuole

Membran sel

Cell membrane

Bahagian/Parts
Cell wall

Controls movement of substances in and out of the

cell

Mengandungi pigmen hijau (klorofil) yang

menyerap cahaya matahari untuk membuat
makanan

Cell membrane

Contains a green pigment (chlorophyll) that

absorbs sunlight to make food

(c) Vakuol

Cytoplasm

Mengawal pergerakan bahan keluar dan

masuk ke dalam sel

(b) Membran sel

Sitoplasma

Fungsi/Functions

(a) Dinding sel

Nukleus

Nucleus

Vacuole

Melindungi sel dan mengekalkan bentuk sel

Protects the cell and maintains the shape of the
cell

(d) Kloroplas

Chloroplast

Tempat berlakunya proses-proses kimia

The place where chemical processes occur

(e) Sitoplasma
Sel tumbuhan
Sel tumbuhan
Plant Plant
cell cell

Mengawal semua aktiviti sel

Cytoplasm

Controls all the activities of the cell

Mengandungi glukosa dan garam mineral

yang terlarut

(f) Nukleus

Nucleus

Contains dissolved glucose and mineral salts

Tarikh:

AKTIVITI PENGUKUHAN KEFAHAMAN

Berikan persamaan dan perbezaan bagi ciri-ciri sel haiwan dan sel tumbuhan dalam peta buih berganda di bawah.
State the similarities and the differences between the characteristics of animal and plant cells in the double bubble map below.

Tiada
dinding cell
No cell wall

Tiada
kloroplas
No chloroplast

Bentuk
tidak tetap
Shape is not
fixed

Ada
glikogen
Has
glycogen

Sel haiwan

Ada nukleus
Has a nucleus

Ada
membran sel

Animal cell

Has a cell
membrane

Tiada
vakuol

Ada
sitoplasma

No vacuole

Has a
cytoplasm

31

Ada kanji
Has starch

Sel
tumbuhan
Plant cell

Ada
dinding sel
Has a cell
wall

Ada
kloroplas
Has
chloroplasts

Ada
vakuol

Bentuk
tetap

Has a
vacuole

Has a fixed
shape

BAB

Chloroplast

Objektif Pembelajaran

Tarikh:

2.2 Memahami organisma unisel dan multisel

2.4
KBAT

PPPM
Penemuan
Inkuiri

EKSPERIMEN Organisma unisel dan multisel

INKUIRI

Tujuan

Unicellular and multicellular organisms

Galeri Info

Memerhati organisma unisel dan multisel

To observe unicellular and multicellular organisms

BAB

Bahan dan
Radas

Air kolam, slaid kaca, penutup kaca, penitis, mikroskop

Prosedur

1 Titiskan setitik air kolam ke atas slaid kaca yang bersih.

Euglena mempunyai
ciri-ciri haiwan dan
tumbuhan.
Euglena have features
of both animals and
plants.

Pond water, glass slide, glass cover, dropper, microscope

Place a drop of pond water on a clean glass slide.

2 Perhatikan air kolam itu di bawah kuasa rendah mikroskop.

Observe the pond water under a low power microscope.

3 Namakan organisma yang biasanya dapat diperhatikan.

Name the organisms that usually can be observed.

Spirogira

Paramesium

Spirogyra

Paramecium

Amoeba

Paramecium

Ameba

Klamidomonas

Amoeba

Chlamydomonas

Pemerhatian

Ameba

Analisis

Chlamydomonas

Paramesium

Spirogyra

Klamidomonas

Spirogira

1 Apakah organisma seni yang tidak dapat dilihat dengan mata kasar?
What is the minute organisms which cannot be seen with the naked eye?
Mikroorganisma/Microorganisms

Band 2

2 Apakah yang dimaksudkan dengan organisma unisel dan multisel?

What are meant by unicellular and multicellular organisms?

(a) Organisma unisel/Unicellular organisms

satu sel

Organisma yang terdiri daripada
one cell

Organisms which consist of only

sahaja.

(b) Organisma multisel/Multicellular organisms

lebih

Organisma yang terdiri daripada

banyak
sel.
more

Organisms which consist of

daripada satu sel atau

than one cell or

many

cells.

3 Kenal pasti organisma yang merupakan tumbuhan (T) dan haiwan (H).
Identify the organisms which are plants (P) and animals (A).

H/A Ameba/Amoeba

T/P Mukor/Mucor

T/P Spirogira/Spirogyra

T/P Yis/Yeast

H/A Hidra/Hydra

H/A Paramesium/Paramecium

T/P Klamidomonas/Chlamydomonas
4 Nyatakan ciri-ciri bagi setiap sel yang diberi./State characteristics of each given organism.
(a) Paramesium/Paramecium:
nukleus , sitoplasma , membran sel dan
vakuol .

Mempunyai
Has a

nucleus

cytoplasm

(b) Spirogira/Spirogyra:
nukleus

Mempunyai
vakuol
Has a

nucleus

, cell membrane and

sitoplasma ,

cytoplasm

32

vacuole

membran sel ,

, cell membrane ,

cell wall

dinding sel
and

dan

vacuole .

 4 Daripada jawapan anda di 3, kenal pasti jenis tumbuhan yang mempunyai kloroplas
yang membolehkannya membuat makanan sendiri.
From your answer in 3, identify the types of plant which have chloroplast that enable them
to make their own food.
Sprirogira dan klamidomonas/Spirogyra and chlamydomonas

5 Namakan organisma yang diberikan. Kemudian, tuliskan organisma unisel (U) atau
Band 2
Band 5
multisel (M) dalam petak yang diberikan.

Hidra

Yis

Euglena

Paramesium

Ameba

Mukor

Spirogira

Klamidomonas

Hydra

Yeast

Amoeba

Euglena

Mucor

Paramecium

Spirogyra

Chlamydomonas

(a)

(b)

Paramesium

Ameba

Paramecium

(e)

(g)

Euglena
Euglena

(h)

Hydra

Chlamydomonas

Spirogyra

Klamidomonas

(d)

Spirogira

Amoeba

(f)

(c)

Mukor

Hydra

Yis

Mucor

Yeasts

6 Daripada maklumat yang diberi, kenal pasti struktur sel yang tidak terdapat pada
ameba dan paramesium dalam petak yang diberikan. Kemudian, berikan sebab
anda.
From the given information, identify the cell structures which do not contain in an amoeba
and a paramecium in the given box. Then, give your reason.

Dinding sel
Cell wall

Sitoplasma
Cytoplasm

Kloroplas

Chloroplast

Vakuol
Vacuole

Nukleus

tidak mempunyai
do not have

Sebab: Ameba dan paramesium ialah

Terdapat organisma
There are

unicellular

unisel
and

dan

multicellular

33

Cell membrane

Dinding sel
Cell wall

Kloroplas

Chloroplast

haiwan peringkat rendah

lower level animals

Reason: Amoeba and paramesium are

Kesimpulan

Membran sel

Nucleus

multisel

dalam air kolam.

organisms in pond water.

BAB

Name the organisms given. Then, write unicellular organism (U) or multicellular organism
(M) in the boxes provided.

.
.

Objektif Pembelajaran

2.3 Memahami sel membentuk tisu, organ dan sistem dalam badan manusia

2.5 AKTIVITI
PERBINCANGAN

Pelbagai jenis sel manusia dan fungsinya

PPPM

Various types of human cells and their functions

Konstruktivisme

Band 1

Namakan pelbagai jenis sel manusia dan padankan dengan fungsinya.

Name various types of human cells and match with their functions.

Sel tulang

BAB

Tarikh:

Band 3

Bone cells

Red blood cell

Sel darah merah

Sel saraf

Nerve cells

Muscle cell

Sel darah putih

Sel pembiakan

Sel epitelium

Sel pipi

White blood cell

Reproductive cells

Epithelium cell

Cheek cell

Sel/Cells
1

Fungsi/Functions
Mengangkut
oksigen

Menyokong
badan

Membolehkan
pergerakan
badan

Terlibat dalam
pembiakan

Memusnahkan
bakteria

Menghantar
maklumat

Transports oxygen

Sel pembiakan

Reproductive cells

White blood cell

Involved in
reproduction

Destroys bacteria

Sel darah merah

Red blood cell

Sel/Cells
5

Supports the
body

Enables body
movement

Sel darah putih

Sel otot

Send information

Melindungi
permukaan
dalam pipi

Protect the
internal surface of
the cheek

Sel pipi

Melindungi
lapisan
permukaan
kulit dan organ
dalaman

Sel pembiakan

Reproductive cells

Sel saraf

Nerve cells

Sel tulang
Bone cells

Protects the
surface layer
of the skin and
internal organs

Sel epitelium

Cheek cell

Epithelium cell

34

Tarikh:

Organisasi sel dalam badan manusia

2.6 AKTIVITI
PERBINCANGAN

PPPM

Cell organisation in human body

Konstruktivisme

1 Berdasarkan pernyataan yang diberi, lengkapkan urutan organisasi sel dalam manusia.

Band 3

Based on the statement given, complete the cell organisation of humans.

Tisu

Sistem

(a) Sel

Cells

Sel

Systems

Organisma

Cells

(b) Tisu

(c) Organ

Tissues

Unit asas

Organisms

(d) Sistem

Organs

Organ

Basic unit

Systems

Organs

(e) Organisma
Organsims

Manusia
Human

Sistem
pencernaan
Digestive
system

Unit asas
bagi semua
hidupan.
Basic unit
for all living
things.

Perut
Stomach

Tisu epitelium
Epithelial tissue

Sel epitelium
Epithelial cell

Terdiri daripada
sekumpulan
sel
yang
sama.
Consists of a group
of the same type of
cells
.

Usus
Intestine

Terdiri daripada
beberapa
tisu
jenis
yang berlainan.
Consists of a few
different types of
tissues
.

Terdiri daripada
Terdiri daripada
beberapa
sistem
organ
yang berlainan
bekerjasama.
yang bekerjasama.
Consists of a few
organs

Consists of different
systems

working together.

working together.

2 Kenal pasti sistem badan manusia yang diberi.

Identify the given systems in the human body.

Respirasi

Saraf

Pembiakan

Otot

Pencernaan

Perkumuhan

Peredaran darah

Rangka

Respiratory

Nervous

Digestive

Reproductive

Excretory

Muscular

Blood circulatory

Skeletal

Jenis sistem dalam manusia/Types of systems in humans

(a)

(b)

Pencernaan
Digestive

Mencerna makanan
Digests food

(c)

(d)

Saraf

Respirasi

Nervous

Respiratory

Membolehkan
pertukaran gas

Menghantar impuls
Sends impulses

Enables gaseous
exchange

Perkumuhan
Excretory

Menyingkir hasil
perkumuhan
Removes waste
products

35

BAB

Tissues

Jenis sistem dalam manusia/Types of systems in humans

(e)

(f)

(g)

(h)

BAB

Rangka
Skeletal

Menyokong badan
Supports the body

Peredaran darah

Pembiakan

Blood circulatory

Reproductive

Mengangkut bahan
cecair
Transports liquid
substances

Menghasilkan selsel pembiakan

Produces reproductive
cells

Otot

Muscular

Membolehkan
pergerakan badan
Enables body
movement

3 Kenal pasti organ-organ yang membentuk sistem.

Identify the organs that form the systems.

Peparu/Lungs
Kulit/Skin
Jantung/Heart
Uterus/Uterus
Usus/Intestines
Salur darah/Blood vessels

Otak/Brain
Perut/Stomach
Rektum/Rectum
Hati/Liver
Hidung/Nose
Saraf tunjang/Spinal cord

Sistem/System
(a) Pembiakan

Reproductive

Tengkorak/Skull
Sendi/Joints
Tulang/Bones
Trakea/Trachea
Alveolus/Alveolus
Mulut/Mouth

Organ-organ/Organs
Uterus, ovary, testis
Uterus, ovaries, testes

(b) Rangka

Skeletal

Sendi, tulang, tengkorak

(c) Respirasi

Peparu, trakea, hidung, alveolus

(d) Pencernaan

Perut, usus, hati, mulut, pankreas, rektum

(e) Perkumuhan

Ginjal, kulit, peparu

(f) Saraf

Saraf tunjang, otak, saraf

(g) Peredaran darah

Jantung, salur darah

(h) Otot

Otot

Respiratory

Digestive

Excretory

Nervous

Blood circulatory

Muscular

Ginjal/Kidneys
Otot/Muscles
Ovari/Ovaries
Testis/Testes
Saraf/Nerves
Pankreas/Pancreas

Joints, bones, skull

Lungs, trachea, nose, alveolus

Stomach, intestines, liver, mouth, pancreas, rectum

Kidneys, skin, lungs

Spinal cord, brain, nerves

Heart, blood vessels

Muscles

36

Galeri Info

Sistem limfa
melindungi badan
kita daripada
penyakit. Sistem
endokrin
menghasilkan
hormon untuk
mengawal aktiviti dan
pertumbuhan badan.
Pankreas dan ovari
ialah contoh organ
bagi sistem endokrin.
The lymphatic system
defends our body
against diseases. The
endocrine system
produces hormones to
control the bodys
activities and growth.
Pancreas and ovary
are examples of the
organs of endocrine
system.

Objektif Pembelajaran

Tarikh:

2.4 Menyedari manusia adalah organisma yang kompleks

2.7
KBAT

AKTIVITI

PERBINCANGAN

Manusia ialah organisma yang kompleks

PPPM

Human beings are complex organisms

Konstruktivisme

Manusia ialah organisma yang kompleks.

Band 6

Human beings are complex organisms.

Gather information from resource centres or the internet on the above statement. Discuss with your friends and
record the discussion outcomes in your note book. Then, write a report following the format below and hand it in
to your teacher.
(a) Tajuk/Title
(c) Hasil perbincangan/Outcomes of the discussion
(b) Objektif/Objective
(d) Kesimpulan/Conclusion

REVISI EKSPRES

1 (a) Label bahagian sel-sel hidupan di bawah dan nyatakan fungsinya.

Label the parts of the living cells shown below and state their functions.
P: Membran sel
Cell membrane

S: Dinding sel
Cell wall

Q: Nukleus
Nucleus

T: Kloroplas
Chloroplast

R: Sitoplasma
Cytoplasm

U: Vakuol
Vacuole

Sel haiwan
Animal cell

Sel tumbuhan
Plant cell

Fungsi bahagian sel/Functions of the parts of the cell

P: Mengawal pergerakan bahan keluar dan masuk ke dalam sel

Controls the movement of substances in and out of the cell

Q: Mengawal semua aktiviti sel

Controls all the cell activities

R: Tempat berlakunya proses-proses kimia

The place where chemical processes occur

S: Melindungi sel/Mengekalkan bentuk sel

Protects the cell/Maintains the shape of the cell

T: Mengandungi klorofil yang menyerap cahaya matahari untuk membuat makanan (fotosintesis)
Contains chlorophyll which absorbs sunlight to make food (photosynthesis)
2 Sel haiwan seperti sel kulit tidak mempunyai dinding sel
cell walls
Animal cells, such as skin cells do not have
,
3 Organisma
banyak sel.
Unicellular

unisel

vakoul
,
vacuoles
and

terdiri daripada hanya satu sel dan organisma

organisms consist of only one cell and

37

multicellular

kloroplas
dan
chloroplasts .

multisel

terdiri daripada

organisms consist of many cells.

BAB

Kumpulkan maklumat daripada pusat sumber atau internet tentang pernyataan di atas. Bincang
bersama rakan-rakan anda dan catatkan hasil perbincangan dalam buku nota. Kemudian, tuliskan
satu laporan mengikut format di bawah dan hantar kepada guru anda.

 4 Namakan organisma di bawah. Nyatakan sama ada organisma itu merupakan organisma unisel (U) atau
multisel (M) dan sel tumbuhan (T) atau haiwan (H) dalam petak yang diberi.
Name the organisms shown below. States in the boxes provided whether they are unicellular (U) or multicellular
(M) organisms and whether they are plant (P) or animal (A) cells.
(a)

(b)

H/A

(c)

H/A

(d)

T/P

H/A

BAB

Paramesium
Paramecium

Ameba
Ameoba
(e)

(f)

T/P

Klamidomonas

Spirogira
Spirogyra
(g)

T/P

Mukor
Mucor

Chlamydomonas

5 Lengkapkan organisasi sel yang berikut.
Complete the following cell organisation.

Sel/Cells
Tisu/Tissues

Hidra
Hydra

T/P

Yis
Yeast

Organ/Organs

Sistem/Systems

Organisma/Organism

6 Namakan jenis-jenis sel yang ditunjukkan di bawah.

Name the types of cells shown below.
(a)

(b)

Sel pembiakan
Reproductive cells

(c)

Sel saraf
Nerve cells

Sel darah putih

White blood cell

7 Namakan tisu-tisu di bawah.

Name the tissues shown below.
(a)

(d)

Sel darah merah

Red blood cell

(b)

Tisu epitelium
Epithelial tissue

Tisu otot
Muscle tissue

Lapisan pelindung permukaan kulit dan

organ seperti di alveolus dan salur
pencernaan
The protective layer of the surface of the skin and
organs such as the alveoli and digestive tract

38

Mengecut dan mengendur untuk pergerakan
badan
Contracts and relaxes for body movement

 8 Berdasarkan organ yang diberi, namakan jenis sistem dalam badan manusia.
Based on the given organs, name the systems in the human body.
(a) Sendi, tulang
: Sistem rangka (e) Ovari, testis, uterus
: Sistem pembiakan
Joints, bones
: Skeletal system
Ovaries, testes, uterus
: Reproductive system
(b) Peparu, trakea, hidung : Sistem respirasi (f) Kulit, peparu, pundi kencing : Sistem perkumuhan
Lungs, trachea, nose

Intestines, liver, pancreas : Digestive system

Muscles
(d) Saraf tunjang, otak, saraf : Sistem saraf
(h) Jantung, salur darah
Spinal cord, brain, nerves : Nervous system
Heart, blood vessels

PT3

PRAKTIS PENGUKUHAN

: Muscuular system
: Sistem peredaran darah
: Blood circulatory system

Arahan: Jawab semua soalan.

Instructions: Answer all questions.
1 (a) Rajah di bawah menunjukkan suatu struktur sel tumbuhan.
The diagram below shows the structure of a plant cell.
T

(i) Kenal pasti struktur sel pada rajah di atas.

Identify the parts of the cell in the diagram shown above.

Q: Kloroplas/Chloroplast

R: Sitoplasma/Cytoplasm

[2 markah/2 marks]
(ii) Pada rajah di atas, tandakan ( ) struktur yang terdapat pada sel jantung manusia.

On the above diagram, tick ( ) the parts which can be found in the cells of the human heart.
[2 markah/2 marks]

(b) Organisma unisel di bawah terdapat dalam air sungai.

The unicellular organisms shown below are found in river water.

Organisma X

Organisma Y

39

BAB

(c) Usus, hati, pankreas

Skin, lungs, urinary bladder : Excretory system

: Sistem pencernaan
(g) Otot
: Sistem otot
: Respiatory system

BAB

Tandakan ( ) pada pernyataan yang betul dan pangkah ( ) pada pernyataan yang palsu.
Tick ( ) for the statement that is true and cross ( ) for the statement that is false.
(i) Organism X mempunyai vakuol manakala organism Y tidak
Organism X has a vacoule while organisma Y does not

(ii) Organisms Y boleh membuat makanan manakala organisma X tidak boleh

Organism Y can make food while organism X cannot

[2 markah/2 marks]

2 Ali memerhatikan struktur paramesium dengan menggunakan mikroskop di bawah kuasa tinggi.
Ali observes the structures of a paramecium by using a microscope under high power.
K : Nukleus
Nucleus
X

L : Sitoplasma
Cytoplasm

M : Membran sel
Cell membrane

(a) Tuliskan membran sel, nukleus atau sitoplasma untuk melabel bahagian-bahagian paramecium yang
ditunjukkan dalam rajah di atas.
Write cell membrane, nucleus or cytoplasm to label the parts of the paramecium in the diagram shown above.

[3 markah/3 marks]
(b) Tuliskan Benar atau Palsu bagi pernyataan yang berikut tentang struktur yang berlabel X dalam rajah
di atas.
Write True or False for the following statements about the part labelled X in the diagram shown above.
(i) Menyerap cahaya matahari untuk membuat makanan
Absorbs sunlight to make food

Palsu
False

(ii) Tidak terdapat pada haiwan peringkat tinggi

Not found in high level animals

Benar
True
[2 markah/2 marks]

(c) Ali kemudian memerhatikan pelbagai bentuk sel pada manusia di dalam buku dan mendapati bahawa
setiap sel haiwan mempunyai bentuknya yang tersendiri.
Ali then observes human cells of various shapes in books and finds that each animal cell has its own shape.

Wajarkan ciri sel haiwan yang menerangkan kenapa sel haiwan yang berlainan mempunyai bentuk
yang berbeza.
Justify the characteristic of animal cells which explains why different animal cells have different shapes.
Sel haiwan tidak mempunyai bentuk yang tetap/Sel haiwan tidak mempunyai dinding sel
Animal cells do not have a fixed shape/Animal cells do not have a cell wall.

[1 markah/1 mark]

40

 3 (a) Klamidomonas dan spirogira merupakan organisma yang hidup dalam air.
Chlamydomonas and spirogyra are two organisms that live in water.

BAB

Klamidomonas

Spirogira
Spirogyra

Chlamydomonas

Mengapakah kedua-dua organisma dikelaskan sebagai tumbuhan?

Why are both organisms classified as plants?
Kedua-dua organisma mempunyai dinding sel dan kloroplas.
Both of organisms have cell walls and chloroplasts

[1 markah/1 mark]
(b) Baca pernyataan di bawah./Read the statement below.
Struktur ini adalah tegar dan dibina daripada sejenis karbohidrat, iaitu selulosa.
This structure is rigid and is made of cellulose which is a form of carbohydrate.

Terangkan fungsi struktur ini.

Explain the functions of this structure.
Melindungi sel dan mengekalkan bentuk sel.
It protects the cell and maintains the shape of the cell.

[2 markah/2 marks]
(c) Manusia ialah organisma multisel yang kompleks. Badan manusia terdiri daripada pelbagai jenis sel,
tisu, organ dan sistem yang mempunyai fungsi tertentu./Humans are complex multicellular organisms.
The human body consists of various cells, tissues, organs and systems that have specialised functions.

Huraikan keunikan Manusia berbanding dengan benda hidup yang lain di Bumi.
Describe the uniqueness of humans compared to other living things on the Earth.
Manusia boleh menggunakan bahasa dan pemikiran kerana mempunyai perkembangan otak yang lebih

baik. Manusia boleh mereka cipta dan belajar daripada pengalaman yang jauh melebihi kebolehan spesies

lain. Manusia dapat menggunakan keupayaan ini untuk mencipta teknologi dan hasil seni, dan memban-

gunkan pemahaman saintifik berkenaan diri mereka dan dunia./ Manusia dikurniakan kebijaksanaan yang

membolehkannya berfikir dan memberi alasan secara rasional dan membezakan perkara yang betul dan

salah./Humans have languages and thoughts as they have a better developed brain. Humans are able to create

and learn from experience that is far exceeds any other species. Humans are able to create technologies and liter

ary and artistic works on a vast scale, and to develop a scientific understanding of themselves and the world./

Humans are endowed with intelligence which enables them to think and reason rationally and differentiate right

from wrong.

[3 markah/3 marks]

41