SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

NDEKLER

TESS HAKKINDA GENEL BLGLER.............................................................................................................2

PROSESLER, TEKNOLOJLER, ORGANZASYON VE TESS TANITIMI ...........................................................2
TEHLKEL MADDELER SINIFLANDIRILMASI VE ENVANTER......................................................................3
BYK KAZAYA YOL AAN OLAYLARIN BELRLENMES ............................................................................3
ANA OLAY FREKANSI.................................................................................................................................5
MUHTEMEL SENARYOLAR VE LGL FREKANSLAR ...................................................................................6
SENARYO ETKLER ....................................................................................................................................8
SONULARIN DEERLENDRLMES ..........................................................................................................9
DOMNO ETKS ..................................................................................................................................... 10
BOW-TIE MODELLEMES (PAPYON DYAGRAMI) .................................................................................. 10
RSK DEERLENDRMES ........................................................................................................................ 11
TM RSKLERN GSTERM ................................................................................................................. 12
TANIMLAR ............................................................................................................................................. 16
REFERANS KAYNAKLAR .......................................................................................................................... 17

Sayfa 1 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

TESS HAKKINDA GENEL BLGLER

Gvenlik Raporu, aada verilen maddeler de dahil olmak zere ynetmelik kapsamna giren
kuruluun detayl bir tantmn (kuruluun ismi, retim tesisleri, depolar, tank sahalar,
terminaller..) sunar.

Tesisin evresinin tantm,

Jeolojik ve hidrografi bilgileri,
Analiz altndaki tesisin genel tantm

Verilecek genel bilgiler, grafiksel veriler (tesisin bulunduu alann uygun lekli genel
haritalandrmas) ile desteklenir.

PROSESLER, TEKNOLOJLER, ORGANZASYON VE TESS TANITIMI

Rapor kapsamnda aada belirtilen hususlarn detayl tantm yaplacaktr:

Tesisin genel tantm ve tarihesi,

nceleme altndaki tesiste (kuruluta) gerekleen prosesler,
Uygulanan teknolojiler,
Tesis organizasyonu (gnlk ve shift personelleri),
Snrlar ierisinde bulunan en yksek insan says.

Aklamalar, ilgili izimler ve emalar (proses ak diyagramlar, lay-outlar, organizasyon

emas vb..) ile birlikte gsterilir.

Proses Ak Diyagramna bir rnek

Sayfa 2 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

TEHLKEL MADDELERN SINIFLANDIRILMASI VE ENVANTER

Trk yasa ve ynetmeliklerinde uyguland gibi Seveso Direktifi Ek-1 dahilindeki kapsama
tabi olan tesislerde bulundurulan ve ilenen tm tehlikeli maddelerin tanmlanmas ve bu
maddelerin MSDS formlarna gre snflandrlmas ile, sz konusu tehlikeli maddeler
zerinden derinlemesine bir analiz yrtlr.
Seveso Direktifi kapsamnda sz edilen tehlikeli maddelerin maksimum envanter
hesaplamas, kuruluun yasal limitleri ierisinde geni boru hatlar ve sabit olmayan
kamyonlar gibi proseste ve depo sahasnda bulundurulan maksimum miktar temel alnarak
yaplr. Envanter hesaplamas Seveso-II Direktifi Ek-1de verilen kriterlere uygun olarak
gerekletirilir.

BYK KAZAYA YOL AAN OLAYLARIN BELRLENMES

Byk bir kazay tetikleyen olaylar belirlemek iin 2 ana madde deerlendirilir:

Gemi ve istatistiksel analiz,

letilebilirlik almalar.

Gemi ve statistiksel Analiz

Gerekletiinde kuruluu etkileyecek olan byk risklerin n belirlemesi; ilgili maddeler,
usuller, nedenler, etkiler ve sonular gz nnde bulundurularak, inceleme altndaki tesiste
veya benzer tesislerde gemite gereklemi veya atlatlm kazalarn bir analizi ile yerine
getirilir. Gerekli bilgiler uluslararas referansl kaynaklardan (raporlar) ve zel veri
tabanlarndan da elde edilir. Ayn zamanda 30 yllk tecrbesiyle ICARO, EU JRC Byk Kazalar
Raporlama Sistemi (MARS)nden ve dier pek ok referans kaynaktan temin ettii,
gncelledii ve organize ettii bilgileri ieren kendine ait bir tescilli veri taban kurmutur.

letilebilirlik almalar
Tehlike ve letilebilirlik Analizi (HazOp), rastlantsal tehlikeler gsterebilen prosesin normal
iletim koullarndan sapmalarnn belirlenmesine ve deerlendirilmesine olanak tanyan,
proses veya operasyonun sistematik bir incelemesidir. HAZOP almas bir dizi toplant
srasnda multi disipliner bir ekip ile (HAZOP ekibi) gerekletirilmektedir. Bu teknik,

Sayfa 3 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

balantl P&ID diyagramlar ve prosesin derinlemesine analizi araclyla proses

aksaklklarna ilikin potansiyel tehlikelerin belirlenmesini salamaktadr ve byk kazalarn
belirlenmesinde en yaygn kullanlan yntemdir.
Dier Yntemler
Spesifik gerekliliklere gre dier yntemler de mevcuttur;

Hata Tr ve Etkileri Analizi (Failure Mode and Effects Analysis - FMEA),

Olursa Ne Olur? Analizi (What If?),
Kontrol listeleri ve dierleri.

Belirlenen olaylar (Ana Olaylar) genellikle byk kaza tehlikelerine yol ama potansiyeline
sahip tehlikeli maddelerin kaybna dayanmaktadr. Baz durumlarda spesifik durumlara ilikin
ani patlamalar veya kaak reaksiyonlar hesaba katlmaktadr.

HAZOP analizi srasnda zerinde allm bir P&ID rnei

alma yaplrken, analiz edilen Ana Olay nlemek veya etkilerini azaltmak iin uygulanan
teknolojik ve organizasyonel gvenlik nlemleri ak bir ekilde gz nnde bulundurulur.

Sayfa 4 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

ANA OLAY (TOP EVENT) FREKANSI

Ana Olay frekans genellikle 2 yntem kullanlarak tahmin edilmektedir:

Rastgele nedenler sebebiyle benzer tesislerdeki daha nce kaydedilmi madde

kayplar frekansnn istatistiksel analizi (Rastgele olay),
Hata Aac Analizi (proses olay) teknii.

statistiksel Frekans (Rastgele olay)

Rastgele olaylar sebebiyle meydana gelen madde kayplar, 3 temel edeer ap altnda
toplanr: kk szntlar iin 6.35 mm, orta derecede szntlar iin 25.4 mm, youn szntlar
iin 100 mm civarna kadar (4 = 101.6 mm). zel lokal durumlar (titreim, yksek
korozyon/erozyon oranlar gibi) gereklemez ise kk apl borularda ani tam ap
yrtlmas olmas mmkndr. zellikle fazla miktarda szntlar ile ilgili, hem ICAROnun
gemi deneyimleri hem de literatr bulgular dikkate alndnda aadaki durumlar temel
alnmaldr:

3 apa kadar olan borular iin standart sznt edeer ap: boru ap kadar alnr
(full bore rupture),
>8 apl borular iin sznt edeer ap 4,
ap 4 ile 6 arasnda olan borular iin edeer ap = 76.2 mm (3)

Rastgele senaryolarn analizinde kullanlacak olan seilmi akmlarn karakterizasyonu,

(madde, basn, scaklk, madde hali, ak hz gibi alardan) her bir durum iin
gerekletirilmelidir. Ana olay temel frekans, tesisteki spesifik durumlar iin uygulanan
teknolojik ve organizasyonel gvenlik nlemleri asndan baz dzenlemeler ile birlikte API
581 standardnda (2000 ve 2008 yl basmnda) belirtilenler ierisinde seilir.
Hata Aac Teknii (Proses olaylar)
Bu teknik ounlukla HAZOP raporundan bilgiler toplamaya ve tehlikeli maddelerin aa
kmasna sebep olan tetikleyici nedenlerden itibaren mantksal balantlarn olumasna
olanak tanmaktadr.
Hata aac teknii, spesifik bir yazlm olan FTA Pro (Diadem Inc tarafndan) ile
gelitirilecektir. Her bir balang olaynn hata oran aadaki uluslararas veri tabanlarndan
alnmaktadr:

OREDA; Offshore Reliability Database Handbook, 2009,

Exida; Safety Equipment Reliability Databook, 2007.

Sayfa 5 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

hmal Edilebilir Frekans (Tm olaylar)

1x10-6 olay/yl eik deerinin altndaki bir meydana gelme sklnda beklenen ana olaylar
ihmal edilebilir riskler olarak dnlr ve daha ileri gelitirilmez.

MUHTEMEL SENARYOLAR VE LGL FREKANSLAR

Alevlenir ve toksik maddelerin serbest kalmas durumu, maddelerin zelliklerine (alevlenir,
alevlenemez gibi) ve tutuma kaynaklarnn varlna gre deiik ekillerde
geliebilmektedir. Tm potansiyel senaryolar (yangn, patlama, toksik bulut, atmosferde
yaylma gibi) snflandrmak ve olaslklar nicel olarak belirlemek iin Olay Aac teknii
kullanlr. Bu teknik, her biri kendine ait olaslk deerlerine sahip tm muhtemel mantkl
paralarn aratrlmasna imkan tanmaktadr.

Olay Aac tekniine bir rnek

Varsaylan rastlantsal olaylar birletirilerek tm potansiyel senaryolarn kalitatif ve kantitatif
olarak analizinin yaplmas mmkndr. Bir senaryonun tahmini frekansnn
deerlendirilmesi ayn zamanda maddenin zelliine (buhar/gaz), aa kan maddenin
scaklk ve basncna, ak hz ve evresel koullara da dayanmaktadr. Senaryolarn frekans,
genellikle literatrde/veri tabanlarnda yer alan olaslk parametreleri araclyla saptanr.
rnek olarak; spesifik kaynaklarn belirlenmesinde, szntnn aa kmas sresi alternatif
bir bilginin olmamas durumunda 30 dakika olarak alnr. Tutuma olasl dnldnde
bilimsel literatrden alnan aadaki deerler kabul edilir:

Sayfa 6 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

rnek- Tutuma Olaslklar

Alevlenir ktlenin 500 kgdan dk olmas durumunda UVCE mmkn bir senaryo olarak
dnlmez.
Teknolojik ve organizasyonel gvenlik nlemlerin uygulamas, rastlantsal senaryonun
frekansn byk lde etkileyecektir.

hmal Edilebilir Frekans (Tm senaryolar)

1x10-7 olay/yl eik deerinin altndaki bir meydana gelme sklnda beklenen senaryolar
ihmal edilebilir riskler olarak dnlr ve daha ileri gelitirilmez.

rnek - Senaryo frekanslarnn dalm

Sayfa 7 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SENARYO ETKLER
Spesifik bir yazlm program (Phast Pro 7.1 paket program) ile, belirlenmi olan her bir
senaryonun fiziksel etkileri zerine bir alma gerekletirilir. Sz edilen paket program
genellikle aadaki etkileri hesaplamak iin kullanlmaktadr:

Yangn senaryolarna ilikin radyasyon erileri

Patlamalara ilikin ar basn deerleri
Yanc ve/veya toksik yaylml maddelere ilikin madde deriim profili

Her bir senaryonun sresi teknik ve organizasyonel koruyucu, hafifletici ve snrlandrc

nlemlerin mevcudiyetine, personelin ve Acil Durum Ekibinin mdahale zamanna baldr.
Senaryo etkileri genellikle aadaki snr deerlere gre snflandrlmaktadr:

Termal radyasyon (jet/havuz yangnlar): 37.5 kW/m2, 12.5 kW/m2, 7 kW/m2, 5

kW/m2
Tutuma iin gaz bulutu konsantrasyonu (Flash yangn): LFL, 0.5 LFL
Basn dalgas ar basn: 0.3 bar, 0.15 bar, 0.05 bar
Toksik deriim: IDLH, LC50, LC1
Termal doz: 3200 kW/m2 (%100 lm olasl), 2000 kW/m2 (%50 lm olasl),
1000 kW/m2 (%1 lm olasl)

Programda bulunan mevcut seenekler referans ile aadaki varsaymlara bavurulur:

Serbest kalan svnn sabit/deiken/maksimum ak hz

Jet yangn: API model (blmlere ayrlm ak koni modeli)
Buhar bulutu patlamas: tesis alan bana multi enerji modeli, TNO modeline
istinaden

Etki deerlendirme tesisin bulunduu alann meteorolojik verilerine bal olarak gelitirilir.
Genel bir kriter olarak spesifik lokal veri yokluunda, simlasyon iin rzgar hz ve kararllk
kategorisi (2-D veya 2-F) seilir.

Sayfa 8 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

SONULARIN DEERLENDRLMES
Sonularn analizi, etkinin boyutsal yaylmnn bir deerlendirilmesi olarak belirlenebilir. Ayn
zamanda, nceden de tanmland gibi insanlar, evreyi ve varlklar etkileyen potansiyel
hasarlarn deerlendirilmesi ile saptanabilir.
Byk bir kazann etkileri, etki grebilecek evre alanlar da kapsayacak ekilde kurulu
ierisinde dzgn bir ekilde haritalandrlr. Haritalar, senaryolarn etkilerine maruz
kalabilecek alanlarn belirlenmesine imkan tanr.
Aadaki rnekte, EP 01, EP 02 vs. isimlendirilen gsterimler incelenen senaryonun kayna
olan Ana Olay tanmlamaktadr. Mavi renk ile evrelendirilen alan Flash yangndan, mor renk
ile evrelendirilen alan patlamalardan (VCE-0.3 bar basn dalgas) etkilenen alanlar
gstermektedir. Pembe eri ierisindeki alan ise lmcl toksik etki bulunan alan temsil
etmektedir.

Senaryo etki haritas rnei

Sayfa 9 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

DOMNO ETKS
Gvenlik raporunda belirtilen birinci rastlantsal senaryo ile treyen ikincil bir byk kazann
analizi (Domino olay) detayl bir alma gerektirmektedir.
Maalesef domino olaynn dnya apnda kabul gren kendine zg bir tanm
bulunmamaktadr. HSE-UK (COMAH)a gre:
Domino olay, yaknndaki bir byk tehlike kuruluundaki btnlk kaybndan direkt veya
indirekt olarak etkilenen bir byk tehlike kuruluundaki btnlk kayb olarak
tanmlanmaktadr. Bir domino etkisinden sz etmek iin iki olay e anl veya yakn bir zaman
dilimi ierisinde gereklemelidir ve tehlike dizisi balang olaynn tesine genilemelidir.
ICARO, domino etkisi ile ilgili tescilli metodolojiler ile birlikte pek ok literatr ve kamu/zel
kaynakl referansa dayanan ok sayda alma gelitirmitir. Senaryolarn domino etkisi
yaratacak komu hedeflerine (gl patlama dalgas, svlam toksik veya alevlenir
gaz/svlarn byk miktarlarn vuran radyasyon/jet yangn) olan etkilerini gelitirirken bu
alma u konular da dikkate alacaktr: hedef maruz kalma yzeyi ve maruz kalma sresi,
engelleyici nlemler (gaz detektr sistemi gibi), uygulanan koruyucu nlemler (fiziksel
bariyerler, soutma sistemleri, su perdesi, buhar bariyerleri gibi..), zel ekip tarafndan ve
prosedr
ile
acil
durum
mdahalesi,
senaryo
lokasyonuna
eriilebilirlik,
aralarn/ekipmanlarn kullanlabilirlii ve dier parametreler. Bir Olay Aacnda her bir
parametre oluturulurken, balam olan bir dier kazann (Domino Etkisi) son frekans
bulunabilir; bunun yan sra ilk senaryodan kaynaklanan ikincil senaryonun trn (yklma,
patlama) belirlemek mmkndr.

BOW-TIE MODELLEMES (PAPYON DYAGRAMI)

Her bir olas byk kaza gz nne alnarak aadaki durumlar iin bir papyon diyagram
hazrlanacaktr:

Belirli bir tehlike etrafnda var olabilecek tm mantkl kaza senaryolar hakknda
grsel bir zet sunmak
Kuruluun ilgili senaryolar kontrol etmek iin ald kontrol nlemlerini belirlemek
Kontrol nlemlerinin baarsz olduu durumlar belirlemek ve bu durumda olabilecek
muhtemel art faktrlerini kontrol etmek
Sonularn genilemesini nleyebilen/azaltabilen iyiletirici nlemleri belirlemek

Sayfa 10 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

yiletirici nlemlerin baarsz olduu durumlar belirlemek ve bu durumda olabilecek

muhtemel art faktrlerini kontrol etmek
Aada rnek bir Papyon Diyagram gsterilmektedir:

rnek Papyon Diyagram

Papyon Diyagramlar belirli yazlmlar araclyla oluturulmaktadr.

RSK DEERLENDRME
Belirlenen her bir senaryo iin, hasara maruz kalma potansiyeli olan hedefler (insan, evre,
varlklar) de gz nnde bulundurularak, olayn meydana gelme skl ve ilgili sonularn
iddeti arasndaki kombinasyon; spesifik risk matrisi araclyla riski snflandrmada
kullanlr. Sz edilen matris kullanlarak riskler Kabul Edilebilir, ALARP (Mmkn Olan En
Yksek nlem Seviyesi), Kabul Edilemez eklinde snflandrlmaktadr. Kabul edilemez veya
ALARP seviyesinde risklerin tespit edilmesi durumunda riskin sonularn indirgemek iin
nlemler belirlenecek/nerilecektir.
Aada bir Risk Matrisi rnei gsterilmektedir:

Sayfa 11 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

Frekans

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

iddet

Krmz blgeler kabul edilemez risk seviyesini, sar blgeler ALARP seviyesini, yeil blgeler
ise kabul edilebilir risk seviyesini temsil etmektedir.
TM RSKLERN GSTERM
Saysal risk deerlendirmesi sonularndan balayarak aadaki kriterlere gre risk grafikleri
gelitirilir:

Bireysel risk (zo-risk grafikleri)

Toplumsal risk (f-n grafikleri)

Her senaryo ve etkileri ana koordinatlar ve etkilenen alana gre snflandrlr. lm ile
sonulanabilecek olaylar iin snr deerler ve ilgili frekanslar grafiklerin gelitirilmesi iin
dikkate alnacaktr.
Her bir ayr elementte yazlm program, tm senaryo etkilerinde lm skln azaltmay
salayabilecek bir kombinasyon yapar.

Sayfa 12 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

Grafiklerdeki eriler aadaki etkiler iin hazrlanr:

Kararl radyasyon
Patlama dalgas
Is aks
Toksik deriim

Bireysel Risk
Bireysel risk, tehlike civarnda bulunan kiiler iin risktir.
Her bir noktadaki toplam bireysel risk, bireysel risklerin toplamna eittir. Bu noktada boru
hatlar ile ilgili tm olay sonular:
(

Burada:

I.R. (x,y) = sz konusu (x,y) lokasyonunda toplam bireysel lm riski (ylda lm

olasl veya 1/yl)
I.R. (x,y)i = senaryo iden kaynaklanan ve sz konusu (x,y) lokasyonunda toplam
bireysel lm riski (ylda lm olasl veya 1/yl)
n = analizde deerlendirilen toplam kaza senaryosu says

I.R. (x,y)i ise u ekilde hesaplanmaktadr:

I.R. (x,y)i = fi . pdi . Pfi
Burada:

fi = senaryo i frekans (1/yl)

pdi = olay faktr (atmosferik koullar, maddenin aa kma yn gibi..)
Pfi = (x,y) lokasyonunda lm ile sonulanacak olan olay i sonucu olasl

pdi genellikle rzgar yn ve hz olmad ve atmosferin yatkn koullarda olduu

dnldnden genellikle 1 olarak alnmaktadr.
Analizin sonucu, her biri etkinin beklenen frekansna eit veya altnda bir deerde olduu bir
blgeyi tanmlayan erilerle evrilmi bir harita olacaktr. Aada bir rnek verilmitir:

Sayfa 13 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

Sonular iletmeye ait risk kabul edilebilirlik kriterleri ile karlatrlr.

Toplumsal Risk
Toplumsal risk; byk kaza sonularndan etkilenen insan says (N) ile beklenen meydana
gelme frekansnn (F) bir kombinasyonu olarak belirlenir.
Frekans, N lm kadar ok sonu verebilecek tm farkl byk kaza senaryolarnn toplam ile
hesaplanr.
F-N erileri tesis iinde ve dndaki insan dalm gz nnde bulundurularak hesaplanr.
Toplumsal risk aadaki forml araclyla hesaplanmaktadr:
(

Burada:

p (x, y) = (x, y) lokasyonunda bulunan insan says

pdi = olay faktr (atmosferik koullar, maddenin aa kma yn gibi..)
Pfi = (x,y) lokasyonunda lm ile sonulanacak olan olay i sonucu olasl

Sayfa 14 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

Analizin sonucu lm says (N) ve ilgili frekans deeri (f) arasndaki kombinasyonu sunan
grafiksel bir sonu olacaktr. Aada F-N erisine bir rnek gsterilmektedir:
F/N Curve
1,00E-02

Unacceptable

Frequency (F) per year

1,00E-03

1,00E-04

ALARP
1,00E-05

1,00E-06

Acceptable
1,00E-07

1,00E-08

10

100

1000

Fatalities (N or more)

Sonular iletmeye ait risk kabul edilebilirlik kriterleri ile karlatrlr.

Felaket Senaryolar
Felaket senaryosu tanm Saysal Risk Deerlendirmesi (SRD) sonular (frekans ve analiz
edilen her senaryonun hasarlar asndan) temeline dayanmaktadr.
Bu tanm, aadaki kriterleri temel alan Maksimum Gvenilir Kaza Senaryolar (MCAS)
yaklamna gre gerekletirilir:

Senaryo gvenilir/inandrc olarak snflandrlr (rn: Beklenen frekans 1,0 x 10

olay/yln zerinde)
Hasarn genilemesi nemli bir kriterdir (rn: kuruluun snrlar d)

-6

Seilen senaryolar, kuruluun evre alanlardaki (ierisinde ve dnda) faaliyetlerinin

etkilerinin tanmlanmas iin bir referans olarak snflandrlr. Sonular Dahili Acil Durum
Plan ve uygulanabilir olan yerlerde Arazi Kullanm Planlamas iin temel olacaktr.

Sayfa 15 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

TANIMLAR

SRD: Saysal Risk Deerlendirmesi

HAZOP: Tehlike ve letilebilirlik almas, bir tesiste kazaya yol aabilecek proses
aksaklklarnn analizini yapabilmek iin multi disipliner bir ekip ile birlikte tehlikeleri
ve prosesten sapmalar belirlemeye yarayan sistematik bir almadr.
Rastlantsal kayp: Borulardan ve ekipmanlardan evreye tehlikeli madde aa
kmasna yol aan rastgele nedenler sebebiyle gerekleen madde kaybdr.
Proses kayb: Borulardan ve ekipmanlardan evreye tehlikeli madde aa kmasna
yol aan proses nedeniyle gerekleen madde kaybdr.
Ana Olay: Proses srasnda veya rastgele nedenler ile tehlikeli bir maddenin aa
kmas ile meydana gelen istenmeyen olay
Frekans: Bir zaman periyodu ierisinde (genelde 1 yl) Ana Olayn meydana
gelmesine yol aabilen nedenlerin tahmini says
Hata Aac: Tesiste bir tehlikenin ortaya kmasna veya kazaya yol aabilen olas
anormalliklerin kalitatif ve kantitatif olarak sunumu
Olay Aac: Bir kazann balangcndan bitimine kadar (yangn, patlama, yaylma)
aamalarnn kalitatif ve kantitatif olarak sunumu
Senaryo: Ana olay ile balayan kaza aamalarnda varsaylan gelimelerin son biimi
(yangn, patlama ve/veya atmosfere yaylm asndan)
Jet Yangn: Basnl bir ekilde aa kan yanc bir maddenin tutuma sonucu
oluan ince uzun alev yangn
Havuz Yangn: Yanc bir maddenin veya tanktan szm olan bir svnn tutumas ile
oluan yangn tipi
UVCE: Snrlandrlamayan Buhar Bulutu Patlamas; yanc bir gaz bulutunun
atmosfere yaylmas ile ani patlamas (tutumadan patlamaya) sonucu oluan yangn
tr
LFL: Alt Yanma Limiti; atmosferde tutuabilen yanc maddelerin tutuabilecei en
dk snr deeri
Flash Yangn: nemli ar basn sonular olmakszn bir buhar bulutunun ani
yanmas sonucu oluan yangn tr

Sayfa 16 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

REFERANS KAYNAKLAR
1

International Association of Oil&Gas Producers, Risk Assessment Data 2010

Directory, Report No. 434-6.1 Ignition Probablities, March 2010

Flemish Government-LNE Department, Environment, Nature and Energy Policy 2009

Unit, Safety Reporting Division: Handbook of failure frequencies for drawing
up a Safety Report -Technical report and Appendix, 2009

National Institute of Public Health and the Environment (RIVM), Reference 2009
Manual Bevi Risk Assessments, version 3.2, 01/07/2009.

API STD 581 Risk based inspection - Downstream Document 2008

Recommended Practice September 2008.

Exida 2007: Safety Equipment Reliability Handbook

2007

UK HSE, Clive Nussey Failure frequencies of high pressure storage vessel at 2006
COMAH sites. A comparison of data used by HSE and the Netherlands , 2006

H.I. Beerens, J.C. Pos t, P.A.M. Uijt de Haag The use of generic failure 2006
frequencies in QRA: the quality and use of failure frequencies and how to bring
them up to date Journal of Hazardous Materials , 130 (2006), 265-270

TOTAL - Guidelines for risk analysis , doc HSE-SRD-004, 2006

2006

Energy Institute, 2006, IP Research Report Ignition Probability Review, Model

2006

Development and Look-up Correlations, London, UK.

10

Sintef 2006: PDS Data Handbook

2006

11

HSE Planning case and assessment guide (PCAG) Failure rate and event 2004
data for use within risk assessments, 2004

12

W.K. Muhlbauer, Pipeline Risk Management Manual, 3rd Ed., 2004, Elsevier

2004

13

SINTEF OREDA, Offshore Reliability Data, 2002

2002

14

Dimitri B. Kececioglu, "Reliability & Life Testing Handbook, Vol 1, 2002,

DEStech Publications
Oreda 2002: Offshore Reliability Data, 2002
API STD 581 Risk based inspection Base Resource Document, 2000

2002

15
16

Sayfa 17 / 18

2002
2000

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme

RSK ANALZ VE
DEERLENDRMES

SEVESO GVENLK RAPORU Klavuzu

17

DNV Technica, a cura di John Spouge A guide to quantitative risk

1999

assessment for offshore installations CMPT, 1999

18

TNO - Committee for the Prevention of Disasters, CPR, Guidelines for

1999

quantitative risk assessment Purple Book, doc CPR 18 E, 1999

19

Lees Loss Prevention in the Process Industries , 2nd edition, 1996

1996

Butterworth Heinemann
20

E&P Forum: Quantitative Risk Assessment Data Directory - Report No 11.8/250 1996
1996

21

AIChE Chemical Transportation Risk Analisys CCPS

1995

22

Hurs t et al. Failure rates and incident database for Major Hazards 7th

1992

International Symposium on Loss prevention and Safety Promotion in the

Process Industry, Taormina (IT), 1992
23

Hydrocarbon Leak and Ignition Database (1992).

1992

24

CCPS: Process Equipment reliability data base

1989

25

Progetto ARIPAR, Analis i dei Rischi Industriali e Portuali dellArea di Ravenna, 1987
1987

26

World Bank - Manual of Industrial Hazard Assessment Techniques , 1985

1985

27

B.J. Wiekema - TNO - "An Analysis of Vapour Cloud Explosions Based on 1983
Accidents ".

28

Thomas, HM Pipe and vessel failure probability Reliability Engineering,

1981

1981; 2:83 -124

29

Cremer & Warner - App IX in COVO Commission- Risk analysis of six

1981

potentially hazardous industrial objects in the Rijnmond Area, a pilot study A

report to the Rijnmond Public Authority, 1981

Sayfa 18 / 18

[Metni
yazn]
Seveso Gvenlik Raporu KlavuzuRisk
Deerlendirme