Muret strukturore te iftezuar

5-MURET BETONARME TE IFTEZUAR

Projektimi i mureve strukturore special te iftezuar,nderfut kompleksitete
projektimi pertej atyre te hasura ne muret muret e palidhur.Traret lidhes te
ketyre mureve shpesh kane raport relativisht te ulet gjatesi/lartesi,dhe
kerkese per deformacione te medha,duke kerkuar keshtu nje detajim special
ne menyre qe te arrijne duktilitetin dhe performancen e kerkuar.Lidhja midis
mureve rezulton me nje ndryshim force aksiale,qe veshtireson projektimin e
tyre.Lidhja,nyja mur-tra kerkon vemendje shtese per te shmangur
komplikimet ne pozicionim e shufrave te armatures.
Ne varesi te rigjiditetit,shtangesise(ne varesi te dimensioneve) qe kane traret
lidhes,lidhja qe i sigurojne mureve mund te jete inkastrim apo cerniere. Kjo
ndikon ne menyren e pune se mureve,nese do te punojne vec-e vec,te
izoluar nga njeri tjetri,apo sigurojne lidhjen e mjaftueshme te murit per te
punuar si nje i vetem.

Muret e ciftezuar
Nen veprimin e ngarkesave anesore,lidhjet midis mureve shkatojne
ndryshime neforcen aksiale te murit,shtese e momentit dhe forces prerese
qe ekzistojne tashme tek muri.Kombinimi qe rezulton nga forca aksiale dhe
momenti,shkakton sforcime shtese nga perkulja ne disa zona te seksionit
terthor.Ne menyre te ngjashme ndryshon dhe sforcimet shtypese.Muret e
vecante,te projektuar per keto kombinime,mund te kene elemente kufitare
josimetrike,sic tregohet ne figren me poshte:

Muret strukturore te iftezuar

Muret strukturore speciale dhe traret lidhes jane projektuar qe te kene

duktilitet.Si i tille,projektimi duhet te jete i afte te kete avantazhe ne
rishperndarjen e momenteve te vlerave te marra nga analiza elastike,ku nuk
jane marre ne konsiderate efektet e demtimeve ne performancen e
nderteses. Nqs konsiderojme muret ne fig.e meposhtme,analiza elastike do
ten a jepte vlera te barabarta te momenteve dhe forcave prerese ne
mure,per murin ne terheqje dhe ne shtypje.mund te kete disa perfitime nga
kjo,(si p.sh.:reduktimin e demtimit te armatures apo themele me ekonomike)
ne rishperndarjen e momenteve nga muri ne terheqje ne murin ne shtypje.

Po ashtu,momentet dhe forcat prerese ne traret lidhes,mund te variojne ne

menyre te vazhduar me lartesine,ndersa aty ka perfitime ne projektimin e
trareve uniform,per disa nivele. Disa kode projektimi,sic eshte Eurocode
8,lejojne momentet ne mur ne cdo segment te murit,te rriten deri me
30%,duke mundesuarnje moment dhe force prerese proporcionale ne
segmentin tjeter te murit.Per me teper,momentet ne traret lidhes mund te
rriten deri ne 20% ne cdo nivel,duke bere te mundur qe forca totale ne traret
lidhes,ne lartesine e nderteses te mos reduktohet. Kjo perqasje,nuk eshte e
njohur ne menyre te qarte nga kodi i projektimit te U.S. ,por eshte
konsiderohet e arsyeshme per projektimin e mureve speciale strukturore te
ciftezuar.

Traret lidhes
ACI 318 i klasifikon traret lidhes ne 3 kategori,ne funksion te raportit ln/h dhe
forces prerese.Gjithashtu per ceshtje praktike shtohet dhe nje kategori e
katert per traret shume te thelle.

Muret strukturore te iftezuar

a.Trare lidhes me ln/h4 duhet te kenaqin dimensionimin dhe detajimin e

trareve me perberes te ramave.Keta trare konsiderohen shume te ceket,me
lartesi te vogel,te papershtatshem per perdorim efficient te vendosjes se
armatures diagonal,ndersa armatura vendoset horizontalisht ne pjesen e
siperme dhe te poshtme te traut.
b. Trare lidhes me ln/h<2 dhe Vu>4 f ' c Acw,duhet te armohen me 2 grupe
armaturash diagonale qe nderpriten,dhe ku shufrat jane te vendosura ne
menyre simetrike ne lidhje me mesin e hapesires.
(Vu-forca prerese e karakterizuar ne seksionin perkate ; fc-rezistenca ne
shtypje e betonit; Acw siperfaqja e betonit e seksionit te traut lidhes qe i
reziston forces prerese)
c.Trare te tjere lidhes,qe nuk kane raporte brenda kufijve te 2 rasteve te
mesiperme,mund te armohen me shufra diagonal ose ne menyren klasike.
d.Traret me raport shume te vogel gjatesi/lartesi,projektohen me mire sipas
metodes strut-and-tie(ACI 318 Apendix A)

(detaje per armimin klasik sipas ACI te trareve lidhes)

Detaj armimi i trareve lidhes,me armature diagonale

Muret strukturore te iftezuar

Traret lidhes te armuar me shufra diagonal mund te idealizohensi kapriata

me diagonal ne shtupje dhe terheqje pergjate akseve te vendosjes se
armaturave.Ne traret me armature diagonal eshte eshte e rendesishme te
theksohet se dhe V-forca prerese dhe M-momenti,perballohen nga i njejti
mekanizem qe eshte kapriatame diagonal ne shtypje dhe terheqje.
Nga ekuilibri i forcave te brendshme ,percaktohet forca prerese Vn=2Avdfysin
Sipas ACI 318 duhet qe V 10 f ' c A
gjithashtu,sipas ACI V V ku V n

cw

forca prerese nga kombinimi i ngarkesave ; Vn-forca prerese e

normuar(nominale)
-faktori i reduktimit te
rezistences ,ndryshe nga traret e zakonshem ku merr vleren tipike 0.75,ne
traret lidhes ky faktor =0.85

Muret strukturore te iftezuar

6-HAPJET NE MURET STRUKTURORE

Ne shume mure strukturore kerkohet nje model I rregullt I vendosjes se
hapjeve te dyerve apo dritareve,pasi eshte e rendesishme qe te rezultoje nje
structure racionale sjellja e se ciles te jete lehtesisht e
parashikueshme.Projektuesi duhet te sigurohet qe integriteti I struktures ne
terma te rezistences ne perkulje,nuk eshte i rrezikuar nga reduktimi I
seksionit bruto I siperfaqes se murit afer fibrave ne ekstreme te seksionit.Ne
menyre te ngjashme dhe forca prerese e murit ne drejtimin vertikal dhe
horizontal,duhet te qendroje te realizueshme dhe te pershtatshme qe te
sigurojne zhvillimin e plote te rezistences ne perkulje.
Hapjet ne kafazet e shkalleve jane ndonjehere te pozicionuara ne menyre te
tille,qe rezultojne fibra shume te dobeta per shkak te forces prerese ku
kendet,qoshet e brendshme te hapjeve jane mbi njera-tjetres,si ne figure.

Muret strukturore te iftezuar

Eshte e veshtire qe ne raste te tilla te realizohen lidhje mjaftueshem

duktile,dhe shmangia e demtimeve ne fazen e hershme te renies se
termetit,prandaj eshte mire te shmanget nje pozicionim te tille. Nje hapesire
me e madhe midis hapjeve te shkallezuara,sidoqofte mund te lejoje
zhvillimin e nje fushe sforcimesh ne terheqje dhe te nje tjetre si diagonale ne
shtypje,pas formimit te plasaritjeve diagonale.
Kur eshte armuar ne menyre te pershtatshme,me armature diagonale,mund
te mundesohet shkarkim i zonave midis hapjeve,per shkak te forces
prerese,dhe nje reagim duktil I konsolit per shkat te plastifikimit ne bazen e
murit. Ne shume raste mund te kerkohet qe muret ne nivelin e katit te pare
te behen me nje lartesi dhe hapesira me te medha.Nje strukture e
konceptuar ne menyre jo te arsyeshme,si ne figure,ne te cilen zonat me

kritike eshte dobesuar qellimisht.

Transmetimi I forces prerese nga muri tek themeli,do te perfshinte krijimin e
nje meknizmi kat I bute,me nje probabilitet te larte te tejkalimit te kerkeses
se duktilitetit ne kolona.
Momentet permbysese do te stimulonin forca aksiale shume te medha ne
mbeshtetjet e kolonave.Ky sistem duhet te shmanget.
Sidoqofte shpesh eshte e mundur qe te transmetohet forcen totale
sizmike,mbi hapjet nepermjet nje lidhje te diafragmes rigjide me muret e
tjere strukturore,duke shmangur lekundjen e kolonave,si ne figuren e
meposhtme.Per shkak te mundesise se humbjes se qendrueshmerise
anesore(kolonave te poshtme nen veprimin ciklik te forcave aksiale,duke
perfshire plastifikimin e tyre pergjate te gjithe gjatesise ,ato duhet te
projektohen te tilla qe te mbeten ne stadin elastik.
Sistemet strukturore shume eficiente ,vecanerisht te pershtatshem per
reagim duktil me karakteristika shume te mira per shuarjen e energjise,mund
te arrihen nese hapjet jane te vendosura ne nje menyre te rregullt. Shembuj
te tille tregohen ne figuren e meposhtme,ku nje numer I caktuar muresh
mund te lidhen me trare lidhes me njeri-tjetrin,prandaj dhe iu referohemi si
mure strukturale te ciftezuar; term qe perdoret me kuptimin qe traret lidhes
jane relativisht te shkurter e te thelle,qe jane me te dobet se sa muret.Muret

Muret strukturore te iftezuar

qe sillen kryesisht si konsola, imponojne rrotullime te mjaftueshme ne traret

lidhes per ti bere ata te rrjedhshem. Nese detajohen ne menyren e
duhur,keta trare jane te afte te shuajne energji pergjate gjithe lartesise se
struktures.

Nga pikepamja e rezistences sizmike,nje sistem strukturor I papelqyer qe

mund te haset ne ndertesat me lartesi te mesme deri ne ato te larta,ku
hapjet jane pozicionuar ne menyre te tille qe traret lidhes jane me te forte se
sa muret.
Ne disa
raste projektuesit perballen me dilemen,vecanerisht kur konsiderojne forcen
prerese,se nese duhet ti trajtojne muret si mure te lidhur,te ciftezuar apo si
nje mur I vetem me nje seri te caktuar hapjesh.eshtja mund te zgjidhet
nese konsiderojme sjelljen e murit dhe mekanizmin e rezistences se nje muri
konsol dhe I krahasojme me ate te mureve te ciftezuar. Eshte vene re se
momenti total permbyses,Mot ndryshe nga muret kosol(rasti ne fig),ne muret
e ciftezuar duhet te kemi parasysh dhe forcen aksiale.
Kushti qe plotesohet ne gjendjen e ekuilibrit,per muret e ciftezuar qe te
mbajne te njejtin moment si muri konsol,eshte:
Mot =M1 +M2 +lT

Madhesia e forces aksiale duke qene nje shume e forcave prerese e te

gjithe trareve lidhes ne nivelet e siperme,do te varet nga shtangesia
dhe rezistenca e ketyre trareve. Ndryshimi i forces aksiale ne
mure,ndjek te njejtat parime qe aplikohen tek kolonat e sistemeve
rame. Ne nje structure me trare lidhes te forte(rasti b ne fig),kontributi

Muret strukturore te iftezuar

i forces aksiale ne forcen totale ne perkulje,qe shprehet nga parametri

A ka vlere domethenese.
A=Tl/ Mot
Prandaj kjo strukture mund te sillet si konsol,dhe gjithe struktura mund
te trajtohet si nje mur i vetem.
Kur lidhja eshte relativisht e dobet,sic eshte rasti i ndertesave te
apartamenteve,ku per shkak te kufizimit te lartesise se
shfrytezimit,lidhja eshte e mundur vetem nepermjet soletave
rigjide(rasti c ne fig),vlera e parametrit A eshte e vogel,pasi
komponentet M1 dhe M2 perbejne pjesen me te madhe te momentit
total rezistues.Ne kete rast muret duhet te konsiderohen secili me
vete,dhe nen veprimin e nje force aksiale relativisht te vogel,qe vjen
nga veprimi i termetit.

7-MODELIMI GJEOMETRIK
Per muret kosol do te ishte e mjaftueshme te supozonim se karakteristikat e
seksionit jane te perqendruara ne vijen qendrore vertikalete murit.Kjo duhet
te merret e tille qe te kaloje ne qender te aksit te seksionit te murit,qe
konsiston vetem per siperfaqen bruto te betonit.
Kur muret jane te
lidhura ne cdo kat nepermjet soletave,normalisht eshte e mjaftueshme te
supozojme se soleta do te sillet si nje diafragme rigjide.
Duke neglizhuar deformimet e murit per shkak te forces prerese dhe ato per
shkak te perdredhjes,analiza e forcave anesore mund te reduktohet ne nje
analize te thjeshte te nje grupi konsolash ne te cilet deformimi,shtemberimi

Muret strukturore te iftezuar

nga perkulja do te kontrolloje kompatibilitetin e deformimeve. Duhet pasur

parasysh se nje analize e tille inelastike,sado e perafert te jete ,duhet te
kenaqe kerkesat e ekulibrit statik dhe prandaj duhet te oje ne nje
shperndarje te pranueshme te forcave te brendshme pergjate mureve te nje
structure inelastike.
Kur dy apo me shume mure ne te njejtin plan jane te lidhur nepermjet
trareve ,ne vleresimin e shtangesise do te jete e nevojshme te llogaritet nje
rigjiditet me i madh ne zonat fundore ku traret lidhen me muret.struktura te
tilla zakonisht modelohen si ne figuren e meposhtme,dhe me pas mund te
perdoren programe te caktuar per analizen e atrukturave rame.
Duhet theksuar serisht se saktesia e modelimit gjeometrik te
shtangesise,mund te varioje ne sasi te konsiderueshme. Ne muret e iftezuar
deformimet aksiale mund te jene me vlera te konsiderueshme dhe kjo ndikon
ne eficiencen e transmetimit te forces prerese permes sistemit lidhes. Eshte
e veshtire te modelohen me saktesi deformimet aksiale ne elementet e
thelle pas fillimit te plasaritjes nga perkulja.

Per te studiuar efektet e shtengesise relative ne sjelljen elastike te mureve te

iftezuar,do te shqyrtohen rezultatet e nje studimi parametrik te nje
structure sherbimi me seksion konstant,dhe do te varioje lartesia e trareve
lidhes nga 15cm deri ne 25cm,nderkohe qe gjeresia e trareve do te jete
30cm. Gjithashtu eshte konsideruar lidhja nga nje solete me trashesi 15cm
me gjeresi efektive 60,120 dhe 35cm.

Muret strukturore te iftezuar

Shtangesia e trareve do te percaktohet sipas ekuacionit te meposhtem :

Ie=0.4Ig/[1+3(h/ln)2]
Ku: Ig eshte momenti i inercise se siperfaqes bruto te betonit duke mos
parasysh siperfaqen e armatures
Ie eshte momenti ekuivalent i inercise se seksionit
h eshte lertesia e trareve lidhes
ln eshte hapesira drites e traut
Figura e meposhtme permbledh reagimin e kesaj structure ndaj forcave
anesore te cilat jane madhesive F1=2000kN, F2 =700kN, F3 =300kN.

Muret strukturore te iftezuar

Figura e mesiperme(fig.a) krahason momentet perkules qe do te

zhvilloheshin ne te dy muret,pa plasaritje,me ato te marra ne rastin kur
lejohen disa plasaritje ne murin ne terheqje.Per te dy rastet jane konsideruar
trare me lartesi 10cm.
Vihet re se rishperndarja
e momenteve ne mur per shkak te plasaritjeve eshte e konsiderueshme.
Fig.c krahason variacionin e forces prerese (q-per njesi gjatesie),ne gjithe
lartesine e strukturs,nderkohe qe varion lartesia e traut. Verehet se me
traret e thelle,forca prerese ka vlera me te medha ne 1/3 e lartesise,dhe
reduktohet shume shpejt drejt lartesise.
Nga ana tjeter ,forca
prerese ne traret e ceket kontrollohet kryesisht nga anesimi,pjerresimi i
murit. Kurba me e jashtme e paraqitur ne grafik tregon rishperndarjen e
forces prerese vertikale qe do te rezultonte ne muret konsol(ne ato me
shtangesi infinite lidhese).
Megjithese
varion lartesia e trareve lidhes,forca prerese dhe forca aksiale nuk
ndryshojne vlerat ne menyre domethenese ne katet e siperme.

Muret strukturore te iftezuar

8-RISHPERNDARJA E FORCAVE ANESORE MIDIS MUREVE

Parimet e diskutuara per rishperndarjen e forcave te projektimit ne ramat
duktile,te vleresuara nga analiza elastike,jane njesoj te aplikueshme ne
muret strukturore ne studim,pasi me disa detajime specifike do te zoteronin
kapcitet te mjaftueshem duktiliteti.Gjate termeteve pritet te krijohen
ernierat plastike ne bazen e secilit mur.
Momentet perkules dhe perkatesisht forcat anesore,gjate projektimit mund
te rishperndahen nga nje mur tek tjetri,kur ky proes on ne nje zgjidhje me
te mire. Eshte e rekomandueshme qe nese shikohet e pershtatshme ne
sistemet e mureve duktile konsol,forcat e brendshme ne projektim te
reduktohen deri ne masen 30% ne do mur. Kjo force me pas duhet te
rishperndahet tek muret e tjere te sistemit. Avantazhet e rishperndarjes se
ngarkesave te projektimit mund te perdoren ne nje shkalle akoma me te
madhe ne muret e iftezuar sic tregohet ne figuren e mesiperme. Mekanizmi
i deshiruar per shuarjen e plote te energjise ne muret e iftezuar,do te jete
ingjashem me ate te nje structure rame shumekateshe me trare te dobet
dhe kolona te forta.kjo perfshin plastifikimin e te gjithe trareve lidhes dhe
zhvillimin e nje erniere plastike ne bazen e mureve.

Analiza elastike e nje structure te tille mund te kete momentet M1 dhe M 2,per
murin ne terheqje dhe shtypje,si ne figure(rasti a,b). Rishperndarja e
momenteve nga njeri mur tek tjetri,gjithashtu gjithashtu perfshin
rishperndarjen e forcave prerese,afersisht ne te njejtin rend. Konsiderata te
ngjashme ojne ne synimin e rishperndarjes se forcave prerese vertikale ne
traret lidhes.Traret lidhes mund te ofrojne nje kapacitet duktiliteti te
mjaftueshem,prandaj ato duhet te detajohen dhe te projektohenper

Muret strukturore te iftezuar

deformime te medha plastike. Sugjerohet qe reduktimi i forcave projektuese

prerese ne cdo tra lidhes,nuk duhet te tejkaloje vleren 20% te forces prerese
te parashikuar per keto trare ne analizen elastike.

9-PROJEKTIMI SIPAS KAPACITETEVE I STRUKTURAVE ME MURE

DUKTILE TE IFTEZUAR
Hapi 1

Rishikimi i gjeometrise
Para se te fillojme procedure e analizes statike elastike,duhet te
sigurohemi qe gjometria e struktures ne zonen e seksionit kritik,eshte
e pershtatshme per shuarjen e energjise.

Hapi 2

Ngarkesat e gravitetit dhe .masa ekuivalente

Hapi 3

Forcat e projektimit nga termeti

Ne vleresimin e forcave horizontale te projektimit,duhet te perdoren
parimet perkatese per percaktimin e tyre.Kapaciteti per te ofruar
duktilitet i sistemit,mund te percaktohet vetem me perafersi,meqenese
efienca e trareve lidhes nuk eshte akoma e njohur.Rekomandohet qe
ne kete faze te pranohet nje vlere duktiliteti =5.

Hapi 4

Analiza e mureve strukturore

Me vleresimin e forcave anesore statike,mund te kryhet analiza e plote
e forcave te brendshme te struktures,si momentet,forcat prerese e
keshtu me rradhe.

Hapi 5

Konfirmimi i nje faktori te pershtatshem duktiliteti dhe forcat e

projektimit
Duke pasur vlerat e forcave aksiale dhe

Muret strukturore te iftezuar

momentit ne bazen e murit,mund te percaktohet madhesia e

parametrit A=Tl/ Mot . Gjithashtu nepermjet formulave
perkatese,mund te percaktohet nje factor i pershtatshem
duktiliteti,dhe nese rezulton i ndryshem nga ai i presupozuar me
heret,mjaftom qe do madhesi te marre nga anliza elastike,mund te
pershtaten ne menyre ptoporcionale me kete faktor.

Hapi 6

Kontrolli i kerkesave qe duhet te plotesoje themeli i mureve

Per te shmangur ndryshimet e panevojshme ne fazat e mevonshme te
projektimit,ne kete etape duhet te kontrollohet nese struktura e
themelit e mureve te iftezuar eshte apo jo e afte qe te transmetoje te
pakten 1.5 fishin e momentit permbyses Mot.

Hapi 7

Projektimi i trareve lidhes

Duke marre parasysh ne konsiderate perkuljen dhe prerjen,mund te
projektohen traret lidhes ne secilin kat.normalisht duhet te perdoret
dhe armature shtenguese per shufrat diagonale. Eshte e pershtatshme
te perdoret nje factor i reduktimit te rezistence =0.9 Armimi i trareve
duhet ti afrohet sa me shume te jete e mundur forces prerese te
kerkuar.

Hapi 8

Mbirezistenca e trareve lidhes

Per tu siguruar qe nuk do te tejkalohet rezistenca ne prerje e mureve te
iftezuar dhe se maksimumi i ngarkeses ne themel eshte vleresuar ne
menyre te pershtatshme,duhet te vleresohet mbirezistenca e zonave
potenciale plastike.

Hapi 9

Percaktimi i ngarkesave qe veprojne ne mur

Per te percaktuar sasine e nevojshme te armatures,duhet te
percaktohen sakte ngarkesat qe veprojne ne mur,dhe sipas
kombinimeve sipas kodeve te perdorura te projektimit.

Muret strukturore te iftezuar

Hapi 10

Percaktimi i seksionit ne bazen e murit

Me informacionet e mesiperme dhe perdorimin e =0.9 dimensionimi
dhe percaktimi i armatures ne mur,mund te percaktohet lehte.

Hapi 11

Forca aksiale e shkaktuar nga termeti

Ne strukturat me disa kate,rekomandohet qe ne varesi te forces
prerese ne traret lidhes, forca aksiale ne mur te percaktohet me ane te
n

barazimit te meposhtem:

PEo=(1-n/80)

Qio
i

Ku n-numri i trareve mbi nivelin i

Hapi 12

Forca prerese ne mur

Duke perdorur konceptet e rishperndarjes se forcav inelastike,forca
prerese maksimale ne nje mur te struktures me mure te iftezuar
mund te vleresohet per cdo nivel me formulene meposhtme:
Mio
Vu=Vi,wall=vo,w ( M 1 o+ M 2 o )VE i=1,2
v faktori i zmadhimit te forces prerese
VE forca prerese ne gjithe strukturen e mureve te iftezuar
Duhet qe: vo,w

Hapi 13

Percaktimi i armatures per forcen prere ne bazene murit

Hapi 14

Kontrolli i kapacitetit ne rreshqitje te murit

Ne zonen e formimit te cernieres plastike,dhe vecanerisht ne
konstruksionin e nyjeve,duhet te kontrollohet nese armatura vertikale
mundeson forcen e nevojshme per fiksimin e saj ne nyje,pra per
realizimin e nje nyje rigjide.

Hapi 15

Muret strukturore te iftezuar

Shtrengimi i seksionit te murit

Nga kombinimet e forcave te konsideruara me lart,mund te
percaktohet pozicioni i aksit neutral i seksionit te murit.