V D V K TON THU THU NHP DOANH NGHIP

Phn 1 Cc v d v ti sn thu thu nhp hon li

V d 1: Ghi nhn v hon nhp ti sn thu thu nhp hon li pht
sinh t khon l tnh thu cha s dng:
Khon l tnh thu l khon l pht sinh t hot ng kinh doanh ca
doanh nghip do cc khon chi ph hp l, hp l ln hn tng doanh thu v
c php chuyn l theo quy nh ca c ch ti chnh hin hnh (chuyn l
trong vng 5 nm) khu tr s thu TNDN ca cc nm trong tng lai khi
doanh nghip c thu nhp chu thu. Cc khon chi ph khng c khu tr vo
thu nhp chu thu TNDN trong nm bo co to ra chnh lch vnh vin gia li
nhun k ton v thu nhp chu thu khng c coi l l tnh thu (xem phn
cui v d).
Gi s trong nm 2009, tng doanh thu ca doanh nghip l 1.000 triu
ng; Tng chi ph hp l hp l c khu tr cho mc ch xc nh thu
TNDN l 1.200 triu ng. Kt qu kinh doanh ca doanh nghip trong nm
2009 l l 200 triu ng. Cui nm 2009, khi lp bo co ti chnh, cn c vo
cc du hiu ca th trng, doanh nghip c tnh trong nm 2010 s c li
nhun trc thu l 1.500 triu ng.
Khi lp BCTC nm 2009, doanh nghip xc nh ti sn thu thu nhp
hon li pht sinh t khon l tnh thu cha s dng trong nm 2009 nh sau:
Ti sn thu thu nhp hon li = L tnh thu x Thu sut
c ghi nhn trong nm 2009
= 200 triu ng x 25% = 50 triu ng
K ton ghi: N TK 243/C TK 8212: 50 triu ng
Bo co kt qu kinh doanh nm 2009 s bao gm cc ch tiu sau:
n v trnh: Triu ng
Doanh thu:
1.000
Chi ph:
(1.200)
Li nhun trc thu:
(200)
Chi ph thu TNDN hon li:
50
Li nhun sau thu:
(150)
Nm 2010, doanh nghip c s liu sau: Doanh thu: 4.000 triu ng;
Tng chi ph hp l hp l c khu tr vo thu nhp chu thu: 2.500 triu
1

ng, Li nhun trc thu: 1.500 triu ng. Khon l tnh thu trong nm 2009
c chuyn l sang nm 2010 v khu tr vo thu nhp chu thu.
S thu TNDN phi np = (Li nhn trc thu - l tnh thu) x 25%
Trong nm 2010
nm 2009
325 triu
= (1.500 triu
- 200 triu) x 25%
Nm 2010, khi lp BCTC, doanh nghip phi hon nhp khon ti sn thu
thu nhp ghi nhn t k trc:
K ton ghi: N TK 8212/C TK 243: 50 triu ng
Bo co kt qu kinh doanh nm 2010 s bao gm cc ch tiu sau:
n v tnh: Triu ng
Doanh thu:
4.000
Chi ph:
(2.500)
Li nhun trc thu:
1.500
Chi ph thu TNDN hin hnh:
(325)
Chi ph thu TNDN hon li:
(50)
Li nhun sau thu:
1.125
V d 2: Ghi nhn v hon nhp ti sn thu thu nhp hon li pht
sinh t khon u i thu cha s dng:
Doanh nghip bt u i vo hot ng thuc i tng c u i thu
TNDN di hnh thc min thu TNDN 02 nm, k t khi c thu nhp chu thu
v gim 50% s thu phi np cho 02 nm tip theo.
Gi s nm 2008 v 2009, doanh nghip c min thu. Nm 2010,
doanh nghip c gim 50% s thu phi np.
Trong nm 2010, doanh nghip c s liu sau: Tng doanh thu: 2.000 triu
ng; Tng chi ph hp l, hp l: 1.200 triu ng; Li nhun trc thu: 800
triu ng; S thu TNDN phi np (c gim 50%):
(800 triu x 25%)/2 = 100triu ng.
Trong nm 2010, doanh nghip quyt nh tm thi cha s dng khon
u i thu ny v s dnh gim tr s thu TNDN phi np trong nm 2011.
Do vy, trong nm 2010, doanh nghip vn np 100% s thu TNDN tnh trn
li nhun trc thu l 800 triu x 25% = 200 triu

Do cha s dng s thu TNDN c u i trong nm 2010 nn doanh

nghip c ghi nhn ti sn thu thu nhp tnh trn khon u i thu cha s
dng (100 triu) nu c cn c xc nh trong nm 2011 doanh nghip s c
thu nhp chu thu.
K ton ghi: N TK 243/C TK 8212: 100 triu ng
Bo co kt qu kinh doanh trong nm 2010 gm cc ch tiu sau:
n v tnh: Triu ng
Doanh thu:
2.000
Chi ph:
(1.200)
Li nhun trc thu:
800
Chi ph thu TNDN hin hnh:
(200)
Chi ph thu TNDN hon li:
100
Li nhun sau thu:
700
Nm 2011, doanh nghip quyt nh s dng ton b s thu TNDN c
u i, bao gm c s thu TNDN c u i trong nm 2010 nhng cha s
dng gim tr s thu TNDN phi np ca nm 2011.
Trong nm 2011, doanh nghip c s liu nh sau:
- Tng doanh thu: 5.000 triu; Tng chi ph hp l, hp l: 3.000 triu;
- Li nhun trc thu: 2.000 triu;
- Thu TNDN phi np tnh trn li nhun chu thu ca nm 2011 (u
i 50%): 250 triu; S thu TNDN np nm 2010 c gim tr
vo s thu TNDN phi np nm 2008: 100 triu; Tng s thu TNDN
phi np nm 2011 l 150 triu.
Do nm 2011, doanh nghip s dng khon u i thu ca nm 2010
lm gim s thu phi np ca nm 2011 nn k ton phi hon nhp ti sn
thu thu nhp hon li ghi nhn t nm 2010:
N TK 8212/C TK 243: 100 triu
Bo co kt qu kinh doanh trong nm 2011 bao gm cc ch tiu sau:
n v tnh: Triu ng
Doanh thu:
5.000
Chi ph:
(3.000)
Li nhun trc thu:
2.000
Chi ph thu TNDN hin hnh:
(150)
Chi ph thu TNDN hon li:
(100)
Li nhun sau thu:
1.750
3

V d: 3: Ghi nhn v hon nhp ti sn thu thu nhp hon li pht

sinh t khon chi ph sa cha ti sn c nh trch trc nhng thc t
cha chi ht.
Trong nm 2010, Cng ty Thng Long c s liu sau: Tng doanh thu
chu thu TNDN: 4.000 triu ng; Tng chi ph 3.000 triu ng. Trong nm
2010, Cng ty trch trc chi ph sa cha TSC dng cho qun l: 300 triu,
thc chi bng tin mt 100 triu ng; Li nhun trc thu 1.000 triu ng;
Li nhun chu thu: 1.200 triu ng; Thu TNDN phi np: 300 triu ng.
Do chi ph sa cha TSC thc t pht sinh trong nm 2010 l 100 triu
ng nn Cng ty Thng Long ch c tnh s tin 100 triu ng l chi ph hp
l hp l khu tr cho mc ch thu. Nh vy pht sinh khon chnh lch
tm thi c khu tr gia li nhun k ton v thu nhp chu thu l 200 triu
ng v lm pht sinh ti sn thu thu nhp hon li l 50 triu ng.
Cui nm 2010, Cng ty Thng Long c c s c tnh rng trong nm
2011, Cng ty c thu nhp chu thu s dng khon chnh lch tm thi
c khu tr pht sinh trong nm 2010, cn c vo gi tr khon chnh lch tm
thi c khu tr c tp hp v trnh by trn Bng xc nh ti sn thu thu
nhp hon li, k ton ghi s ti sn thu thu nhp hon li: N TK 243/C TK
8212: 50 triu.
Bo co ti chnh nm 2010 ca Cng ty Thng Long nh sau:
n v tnh: Triu ng
Doanh thu:
4.000
Chi ph:
(3.000)
Li nhun trc thu:
1.000
Chi ph thu TNDN hin hnh:
(300)
Chi ph thu TNDN hon li:
50
Li nhun sau thu:
750
Nm 2011, Cng ty Thng Long c s liu sau: Tng doanh thu: 6.000
triu ng; Tng chi ph: 4.000 triu ng; Li nhun trc thu 2.000 triu
ng; Trong nm 2011, chi ph sa cha TSC ( trch trc t nm 2010) pht
sinh bng tin mt 120 triu ng v c khu tr vo thu nhp chu thu. Thu
nhp chu thu nm 2011 l 1.880 triu ng; Thu TNDN phi np trong nm
2011 l 470 triu ng
Do khon chi ph sa cha TSC trch trong nm 2010 pht sinh 120
triu bng tin mt trong nm 2011 v c tnh l chi ph hp l nm 2011 nn
4

khon chnh lch tm thi gia li nhun k ton v thu nhp chu thu trong
pht sinh t khon chi ph trch trc ny ch cn 80 triu ng (gim 120 triu
so vi nm 2010). K ton phi xc nh khon hon nhp ti sn thu thu nhp
hon li ghi nhn t nm 2010 nh sau: 120 triu x 25% = 30 triu. Cn c
vo s ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm 2011, k ton
ghi: N TK 8212/C TK 243: 30 triu ng.
Bo co ti chnh nm 2011 ca Cng ty Thng Long nh sau:
n v tnh: Triu ng
Doanh thu:
6.000
Chi ph:
(4.000)
Li nhun trc thu:
2.000
Chi ph thu TNDN hin hnh:
(470)
Chi ph thu TNDN hon li:
(30)
Li nhun sau thu:
1.500
Nm 2012, Cng ty Thng Long c s liu sau: Tng doanh thu: 7.000
triu ng; Tng chi ph: 4.500 triu ng; Li nhun trc thu 2.500 triu
ng; Trong nm 2012, chi ph sa cha TSC ( trch trc t nm 2010) pht
sinh bng tin mt thm 80 triu ng v c khu tr vo thu nhp chu thu.
Thu nhp chu thu nm 2012 l 2.420 triu ng; Thu TNDN phi np trong
nm 2012 l 605 triu ng
Do khon chi ph sa cha TSC trch trong nm 2010 pht sinh thm
80 triu bng tin mt trong nm 2012 nn khng cn khon chnh lch tm thi
gia li nhun k ton v thu nhp chu thu trong pht sinh t khon chi ph
trch trc ny na. K ton phi xc nh khon hon nhp ti sn thu thu nhp
hon li ghi nhn t nm 2010 nh sau: 80 triu x 25% = 20 triu. Cn c vo
s ti sn thu thu nhp hon li c hon nhp trong nm 2012, k ton ghi:
N TK 8212/C TK 243: 20 triu ng.
Bo co ti chnh nm 2012 ca Cng ty Thng Long nh sau:
n v tnh: Triu ng
Doanh thu:
7.000
Chi ph:
(4.500)
Li nhun trc thu:
2.500
Chi ph thu TNDN hin hnh:
(605)
Chi ph thu TNDN hon li:
(20)
Li nhun sau thu:
1.875

V d 4: Xc nh v ghi nhn ti sn thu thu nhp hon li lin quan

n khu hao TSC
Nm 2005, Cng ty Thng Long mua hai TSC:
- TSC A c gi mua l 12.000.000, thi gian s dng hu ch theo k
ton l 3 nm, theo thu l 6 nm; TSC B c gi mua l 10.000.000, thi gian
s dng hu ch theo k ton l 2 nm, theo thu l 4 nm.
- Thu sut thu thu nhp doanh nghip 25%. Gi s cng ty ch c ti sn
thu thu nhp hon li lin quan n TSC A v B.
Vic xc nh ti sn thu thu nhp hon li c thc hin nh sau:
Xc nh chnh lch tm thi c khu tr lin quan n tng TSC t nm
2005 n 2010
n v tnh:1.000
Ch tiu
Nm ti chnh
2005
2006
2007
2008 2009
2010
TSC A (NG: 12.000.000)
Chi ph khu hao (theo k ton)
Chi ph khu hao (theo thu)
Chnh lch tm thi c khu
tr tng
Chnh lch tm thi c khu
tr gim
TSC B (NG: 10.000.000)
Chi ph khu hao (theo k ton)
Chi ph khu hao (theo thu)
Chnh lch tm thi c khu
tr tng
Chnh lch tm thi c khu
tr gim
Tng chnh lch tm thi c
khu tr tng ca TSC A&B
Tng chnh lch tm thi c
khu tr gim ca TSC A&B
Ti sn thu thu nhp hon li
c ghi nhn
Ti sn thu thu nhp hon li
c hon nhp

(4.000)
(2.000)
2.000

(4.000)
(2.000)
2.000

(4.000)
(2.000) (2.000) (2.000) (2.000)
2.000
(2.000) (2.000) (2.000)

(5.000)
(2.500)
2.500

(5.000)
(2.500)
2.500

(2.500) (2.500)
(2.500) (2.500)

4.500

4.500
(500)

1.125

(4.500) (2.000) (2.000)

1.125
(125) (1.125)

(500)

(500)

- Trong 2 nm 2005 v 2006, Cng ty Thng Long phi xc nh khon

chnh lch tm thi c khu tr pht sinh trong tng nm l 4.500.000 tng
ng vi vic ghi gim chi ph thu TNDN hon li v ghi nhn ti sn thu hon
li mi nm l 1.125.000 (4.500.000x25%). K ton ghi:
N TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li:
1.125.000
C TK 8212 Chi ph thu TNDN hon li: 1.125.000
- Nm 2007, cng ty Thng Long phi xc nh:
+ Khon chnh lch tm thi c khu tr pht sinh tng lin quan n
TSC A l 2.000.000
+ Khon chnh lch tm thi c khu tr pht sinh gim lin quan n
TSC B l 2.500.000
Kt qu, nm 2007, chnh lch tm thi c khu tr lin quan ti TSC
A v TSC B gim 500.000. Cng ty Thng Long phi hon nhp ti sn thu
thu nhp hon li v ghi tng chi ph thu TNDN hon li l 125.000 K ton
ghi:
N TK 8212 Chi ph thu TNDN hon li:
125.000
C TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li: 125.000
- Nm 2008, cng ty Thng Long xc nh:
+ Khon chnh lch tm thi c khu tr pht sinh gim lin quan n
TSC A l 2.000.000
+ Khon chnh lch tm thi c khu tr pht sinh gim lin quan n
TSC B l 2.500.000
Kt qu, nm 2008, chnh lch tm thi c khu tr lin quan ti TSC
A v TSC B gim 4.500.000 Cng ty Thng Long phi hon nhp ti sn thu
thu nhp hon li v ghi tng chi ph thu TNDN hon li l 1.125.000. K ton
ghi
N TK 8212 Chi ph thu TNDN hon li:
1.125.000
C TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li: 1.125.000
- Nm 2009 v 2010, cng ty Thng Long xc nh:
Khon chnh lch tm thi c khu tr pht sinh gim lin quan n
TSC A trong mi nm l 2.000.000, tng ng, cng ty Thng Long phi hon
nhp ti sn thu thu nhp hon li l 500.000. K ton ghi:
N TK 8212 Chi ph thu TNDN hon li:
500.000
C TK 243 Ti sn thu thu nhp hon li: 500.000

Phn 2 Cc v d v thu thu nhp hon li phi tr

V d 1: Xc nh v ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr pht
sinh t khon chnh lch tm thi chu thu gia li nhun k ton v thu
nhp chu thu do doanh nghip ghi nhn doanh thu t hp ng cung cp
dch v d dang theo t l hon thnh.
Trong nm 2009, Cng ty ng c s liu sau: Tng doanh thu chu
thu TNDN: 1.000 triu ng, trong c 100 triu ng l doanh thu cung cp
dch v d dang do Cng ty ghi nhn da theo phng php t l hon thnh
(cha thu tin v cha xut ho n GTGT); Tng chi ph 700 triu ng; Li
nhun trc thu 300 triu ng;
Do hp ng cung cp dch v cha hon thnh v Cng ty cha xut ho
n GTGT nn khon doanh thu do doanh nghip ghi nhn theo phng php t
l hon thnh cha phi chu thu TNDN. V vy, li nhun chu thu nm 2000
l 200 triu ng; Thu TNDN phi np: 50 triu ng lm pht sinh khon
chnh lch tm thi c chu thu gia li nhun k ton v thu nhp chu thu
l 100 triu ng v lm pht sinh khon thu thu nhp hon li phi tr l 100
triu x 25% = 25 triu ng.
Cui nm 2009, cn c vo gi tr khon chnh lch tm thi chu thu
c tp hp v trnh by trn Bng xc nh thu thu nhp hon li phi tr, k
ton ghi s khon thu thu nhp hon li phi tr:
N TK 8212/C TK 347: 25 triu.
Bo co ti chnh nm 2000 ca Cng ty Thng Long nh sau:
n v tnh: Triu ng
Doanh thu:
1.000
Chi ph:
(700)
Li nhun trc thu:
300
Chi ph thu TNDN hin hnh:
(50)
Chi ph thu TNDN hon li:
(25)
Li nhun sau thu:
225
Nm 2010, Cng ty ng c s liu sau: Tng doanh thu: 1.500 triu
ng; Tng chi ph: 1.000 triu ng; Li nhun trc thu 500 triu ng;
Trong nm 2008, Cng ty hon thnh hp ng cung cp dch v d dang ca
nm 2007 v xut ho n, do , khon doanh thu c tnh trong nm 2009 phi
chu thu TNDN. Thu nhp chu thu nm 2010 l 600 triu ng; Thu TNDN
phi np trong nm 2010 l 150 triu ng
8

Khon doanh thu ghi nhn t nm 2009 phi chu thu TNDN trong nm
2010 do hp ng cung cp dch v d dang hon thnh nn khng cn khon
chnh lch tm thi chu thu gia li nhun k ton v thu nhp chu thu. V
vy, k ton phi hon nhp khon thu thu nhp hon li phi tr ghi nhn
trong nm 2009, ghi:
N TK 347/C TK 8212: 25 triu ng.
Bo co ti chnh nm 2010 ca Cng ty ng nh sau:
n v tnh: Triu ng
Doanh thu:
1.500
Chi ph:
(1.000)
Li nhun trc thu:
500
Chi ph thu TNDN hin hnh:
(150)
Chi ph thu TNDN hon li:
25
Li nhun sau thu:
375
V d 2: Xc nh v ghi nhn thu thu nhp hon li phi tr lin
quan n khu hao TSC
Nm 2006, Cng ty Thng Long mua hai TSC:
- TSC C c gi mua l 24.000.000, thi gian s dng hu ch theo k
ton l 6 nm, theo thu l 3 nm; TSC D c gi mua l 10.000.000, thi gian
s dng hu ch theo k ton l 4 nm, theo thu l 2 nm.
- Thu sut thu thu nhp doanh nghip 25%. Gi s cng ty ch c thu
thu nhp hon li phi tr lin quan n TSC C v D.
Vic xc nh thu thu nhp hon li phi tr c thc hin nh sau:
Xc nh chnh lch tm thi chu thu lin quan n tng TSC t nm
2006 n 2011
n v tnh:1.000
Ch tiu
Nm ti chnh
2006
2007
2008
2009
2010
2011
TSC C (NG: 12.000.000)
Chi ph khu hao (theo (8.000) (8.000) (8.000)
thu)
Chi ph khu hao (theo k (4.000) (4.000) (4.000) (4.000) (4.000) (4.000)
ton)
9

Chnh lch tm thi chu

thu tng
Chnh lch tm thi chu
thu gim
TSC D (NG: 10.000.000)
Chi ph khu hao (theo
thu)
Chi ph khu hao (theo k
ton)
Chnh lch tm thi chu
thu tng
Chnh lch tm thi chu
thu gim
Tng chnh lch tm thi
chu thu tng ca TSC
A&B
Tng chnh lch tm thi
chu thu gim ca TSC
A&B
Thu thu nhp hon li
phi tr c ghi nhn
Thu thu nhp hon li
phi tr c hon nhp

4.000

4.000

4.000
(4.000) (4.000) (4.000)

(5.000) (5.000)
(2.500) (2.500) (2.500) (2.500)
2.500

2.500
(2.500) (2.500)

6.500

6.500

1.500
(6.500) (4.000) (4.000)

1.625

1.625

375
(1.625) (1.000) (1.000)

- Trong 2 nm 2006 v 2007, Cng ty Thng Long phi xc nh khon

chnh lch tm thi chu thu pht sinh trong tng nm l 6.500.000 tng ng
vi vic ghi nhn chi ph thu TNDN hon li v ghi nhn thu thu nhp hon li
phi tr mi nm l 1.625.000 (6.500.000x25%). K ton ghi:
N TK 8212 Chi ph thu TNDN hon li : 1.625.000
C TK 347 - Thu thu nhp hon li phi tr: 1.625.000
- Nm 2008, cng ty Thng Long phi xc nh:
+ Khon chnh lch tm thi chu thu pht sinh tng lin quan n TSC
C l 4.000.000
+ Khon chnh lch tm thi chu thu pht sinh gim (hon nhp) lin
quan n TSC D l 2.500.000
+ Kt qu, nm 2008, chnh lch tm thi chu thu lin quan ti TSC C
v TSC D tng 1.500.000. Cng ty Thng Long phi ghi nhn thu thu nhp
hon li phi tr v ghi nhn chi ph thu TNDN hon li l 3750.000
(1.500.000x25%) K ton ghi:
N TK 8212 Chi ph thu TNDN hon li: 375.000
C TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr : 375.000
10

- Nm 2009, cng ty Thng Long xc nh:

+ Khon chnh lch tm thi chu thupht sinh gim (hon nhp) lin
quan n TSC C l 4.000.000
+ Khon chnh lch tm thi chu thu pht sinh gim (hon nhp) lin
quan n TSC D l 2.500.000
+ Kt qu, nm 2009, chnh lch tm thi chu thu lin quan ti TSC C
v TSC D gim 6.500.000 Cng ty Thng Long phi hon nhp thu thu nhp
hon li phi tr v ghi gim chi ph thu TNDN hon li l 1.625.000
(6.500.000x25%). K ton ghi
N TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr
: 1.625.000
C TK 8212 Chi ph thu TNDN hon li : 1.625.000
- Nm 2010 v 2011, cng ty Thng Long xc nh:
Khon chnh lch tm thi chu thu pht sinh gim (hon nhp) lin quan
n TSC C trong mi nm l 4.000.000, tng ng, cng ty Thng Long phi
hon nhp thu thu nhp hon li phi tr v ghi gim chi ph thu TNDN hon
li l 1.000.000 (4.000.000x25%). K ton ghi:
N TK 347 Thu thu nhp hon li phi tr
: 1.000.000
C TK 8212 Chi ph thu TNDN hon li : 1.000.000

11