Professional Documents
Culture Documents
Diakhirtahunpelajaran,antaraJuniJuli,disekolahsekolah
biasanyamusimacaraperpisahanaliaspelepasansiswakelas
akhir(kelas6SD,kelas9SMP,ataukelas12SMA).Dalam
beberapatahunterakhir,upacarapelepasansiswaatauistilah
daerahnya'paturaytineung'dilakukandenganupacaraadat.
Memang,upacaraadat,sekarangtaklagididominasioleh
upacarapernikahan.Acaraperpisahansekolahsudahbanyak
yangmenduplikasiupacaraadatpernikahan,tentusajadengan
narasiyangdisesuaikan.
SUNDA
Selainuntukmenandaitelahselesainyamasabelajardisekolah,
tatacaraperpisahandenganupacaraadat,bertujuanuntuk
'ngamumule'(melestarikan)warisanbudayalokal,dalamhalini
budayaSunda.Siswayangakanpergimelanjutkan
pendidikannyakejenjangyanglebihtinggidiharapkantetap
mampuberpijakdibumitempatiadilahirkandandibesarkan.
Raihilmusetinggitingginya,rauppengalamanseluasluasnya,
namuntetapmemeliharabudayatanahkelahirannya.
MaknakataSundasangatluhur,yaknicahaya,cemerlang,putih,
ataubersih.Maknatersebuttidakhanyaditampilkandalam
penampilan,tapijugadidalamidalamhati.Karenaitu,orang
Sundayangnyundaperlumemilikihatiyangluhurpula.Itulah
yangperludipahamibilamencintai,sekaligusbanggaterhadap
budayaSundayangdimilikinya.
RangkaianUpacaraAdatSunda
Acaradibukadengannarasidenganiringangamelansunda,
biasanyamemohonizinkepadaseluruhhadirinuntukmemulai
acara:
Assalamu'alaikumwarohmatullahiwabarokatuh
Embarakabalarea,Bewarakanuaraya.
Kancabarayanupadalenggah,sugripribuminupadalinggih
Mugijantenuninga,wirehingdinadintenieupisan,Saptu13
Juni2015
Kuurangsadayabakalkasakseniprosesiupacarapaturay
tineungkelas9MTsNGarut
SimkuringsaparakancatiSanggarSeniMTsNGarut,
sejangiringaubjabungtumalapungngiringicikibungdina
widangsenisunda.
Sasieureunsabeunyeureunngiringngaguartitinggalkaruhun
PROSESIUPACARAADATDIKAWITAN
*MusikBubuka
*TarianPayung
Seorangponggawapembawapayung'midang'sambilmenarikan
gerakanindahmemainkanpayungyangakandigunakanuntuk
memayungiperwakilansiswayangakandilepas.Biasanyasiswa
yangdipilihadalahyangberpreastaisecaraakademik,putera
danputeri.
*TarianUmbulumbul
Pembawaumbulumbulterdiridari6orangponggawayang
akanmengiringiprosesiupacaraadatpelepasanataupaturay
tineung.
kemudiandatanglahmamanglengser.
LengseradalahtokohsentraldalamupacaraadatSunda.Tokoh
inidigambarkansebagai'figur'yangmemilikikarakteristik
bodor(lucu),polos,namunmemilikikecerdasanyangsulit
diduga,seringdigambarkansebagaitokohyangserbabisa.
Disimbolkansosokseorangkakekkakekyangdituakan,
mempunyaisifatsederhana,tatakramayangbaik,danselalu
memberipetuah.Lengserlebihbanyakmenggunakan
komunikasinonverbaldalamberinteraksi.
PakaianyangdikenakanLengserbiasanyaterdiridari:baju
kampret,celanapangsidilengkapidengansarungyang
diselendangkan,sertatotopong(ikatkepala).Dengan
memperlihatkangiginyayangompongdangerakantarilucu,
kehadirannyatakpelakselalumengundangtawapenonton/tamu
undangan.
Saat'midang'ataumentas,lengserhanya'pepeta'aliasbergaya
tanpasuara,sebabucapanlengserakandisuarakanoleh
panembangyangakanngerajahdiiringikacapisulingyang
'ngagelik'.
Rajahataungerajahditembangkanuntukmenghormatiroh
leluhursertamohonkepadaYangMahakuasa.Rajahnyaseperti
ini:
Sampurasun.....
Amitampunnyaparalun,kagustinumahasucinedapangjiad
pangraksaabdikempelSeuweuSiwi
kabataranedasukakabatarinedasuci
tiluhursausaprambuttihandapsausapdampal
tikalernatikidulna,tikulonna,tiwetanna
hung...ahung..kularekdiajarngidung
Amitampunnyaparalun,bilihmanawamanawi
kemudian dilanjutkan dengan narasi.
Mangga urang sasarengan, mapag nu bade amitan
Anak :
Bapa, ibu, hapunten abdi rumaos teu acan tiasa
mulangkeun kadeudeuh, abdi teu acan tiasa nepakeun
kanyaah, anu aya ngan geugeuleuh jeung kariweuh. Abdi
neda halal ti ibu kalih ti bapa tina sagala rupina, lantaran
abdi teu acan tiasa mulang tarima. Mung abdi sadaya
neda panuhun kanu Maha Agung mugi-mugi guru abdi
sadaya apanjang-apunjung salamina.
Ibu :
Duh, anaking, kolot mah lautan hampura, rido jeung iklas,
ibu reueus reugreug pageuh awor jeung kabungah, lamun
hidep sarerea bisa ngojayan pangalaman atikan nu leuwih
luhur tur lega. Tapi sawalerna ibu teu ridlo, bapa teu rela,
lamun mah hidep kokoleaban na seuneu naraka alatan
nyieun dosa na mangsa rumaja. MOal rela lamun hidep
joledar tambelar kana tetekon ti anu Maha Linuhung, ibu
humandeuar hariwang sieun karandapan. Omat geulis,
kasep, sing bisa nyiar elmu pangaweruh nu leuwih luhur
ajen inajenna manan ti MTs.
Anak :
Duh, bapa, sakitu seueurna kesang anu parantos ngucur
dina enggoning ngatik ngadidik abdi sadaya, poho kacape,
poho kasieun. Bade kumaha abdi mulang tarima? Nu
pareng
musingkeun,
mungpang,
ngabandel