AKM 205 BLM 2 - UYGULAMA SORU VE ZMLER

Do.Dr. Ali Can Takinac

Ar.Gr. Yk. Mh. Murat zbulut
1. Bir otomobile lastiinin basnc, lastik ierisindeki havann scaklna baldr. Hava
scakl 25C iken etkin basn 210 kPadr. Eer lastiin basnc 0.025m3 ise lastik
ierisindeki scaklk 50Cye ktnda meydana gelecek basn artn belirleyiniz.
Ayrca bu scaklkta lastik ierisindeki basnc balangtaki deerine drmek iin
lastikten alnmas gereken hava ktlesini belirleyiniz. Atmosferik basncn 100kPa
olduunu varsaynz.
Varsaymlar: 1) Verilen koullarda hava ideal gaz olarak alnmtr. 2) Lastiin
hacmi sabit kalmtr.
zellikler: Havann gaz sabiti R=0.287 kPa.m3/kg.K
zm: Balangta lastiin mutlak basnc:

Havann ideal gaz olarak kabul edilmesi ve hacmin sabit olarak alnmasyla:

Basn art:

Bu durumda lastikten alnmas gereken hava miktar:

2. Rijit bir tank 21Cde ve 1.38bar basnta 9.072 kg hava iermektedir. Tanktaki basn
2.41 bara ve scaklk 32.2Cye kacak ekilde tanka hava baslmaktadr. Tanka ilave
edilen hava miktarn belirleyiniz.
zm: Rijit bir tankta ilk durumda:
T1=21C=294.15 K, P1=1.38 bar = 138 kPa, m1 = 9.072 kg

kinci durum iin: m2=m1+mek

3. Bir tank 20Cde sv su ile tamamen doldurulmutur. Tankn yapld malzeme ancak
%2lik bir hacimsel genlemeye dayanabildiine gre, gvenlii tehlikeye atmayacak
ekilde izin verilebilecek en fazla su scakl art nedir? Kolaylk bakmndan
=sabit kabul ediniz ve 40Cdeki deerini dikkate alnz.
Kabuller: 1) Hacim genleme katsays sabit 2) Basntaki deiimler ihmal ediliyor.
zellikler: Ortalama hacim genleme katsays =0.377x10-3K-1
zm:
%2lik hacim art younlukta %2lik bir azala neden olacandan;

4. 50-cm x 30-cm x 20-cm boyutlarnda ve 150 N arlnda olan bir blok, srtnme
katsays 0.27 olan eik bir yzey boyunca 0.8m/s sabit hzla hareket ettirilecektir. (a)
Yatay ynde uygulanmas gereken F kuvvetini belirleyiniz. (b) Blok ile yzey
arasnda dinamik viskozitesi 0.012 Pa.s olan 0.4 mm kalnlndaki bir ya filmi
bulunursa, bu durumda uygulanmas gereken kuvvetteki yzde azalmay belirleyiniz.
a)

Bloun hz sabit olduu iin blok zerine uygulanan net kuvvet ve ivme sfr
olmaldr:

(3) denklemini (2) denkleminde yerine yazp, (1) denklemi ile birlikte zersek;

b) Bu durumda, srtnme kuvvetinin yerini ya filmi tarafndan bloa uygulanan

kayma kuvveti alacaktr.

(a) Blmndeki srtnme kuvveti yerine kayma kuvveti yazlrsa;

(5) denklemi aadaki ifadeyi verir:

(4) denkleminde yerine yazarsak;

Yzde deiim:

5. 20-cm x 20-cm boyutlarnda ince dz bir plaka, aral 3.6 mm kalnlndaki bir ya
tabakas ile dolu paralel iki levha arasnda 1 m/s hzla yatay olarak ekilmektedir.
Plakalardan biri sabit, dieri ise ekilde gsterildii gibi 0.3 m/s sabit hzla hareket
etmektedir. Aradaki yan dinamik viskozitesi 0.027 Pa.s olduuna gre, (a) her bir
tabakadaki hz profilini izerek ya hznn sfr olduu konumu bulunuz. (b) Bu
hareketi srdrebilmek iin uygulanmas gereken kuvveti bulunuz.
Kabuller: 1) Plakann kalnl ihmal ediliyor. 2) Hz profili akkann her yerinde
lineer kabul ediliyor.
a)

ki genin geometrik benzerliinden;

b)

Kuvvetlerin dengesinden;

6. Kesik koni eklindeki bir cisim, ekildeki gibi ierisi 20C scaklktaki SAE 10W
yayla doldurulmu (=0.1 Pa.s) bir kapta 200 rad/s sabit hzla dndrlmektedir.
Eer cismin tm yanlarndaki ya filmi kalnl 1.2mm ise bu hareketi salamak iin
4

gerekli gc hesaplaynz. Ayrca ya scaklnn 80Cye kmas halinde (=0.0078

Pa.s) bu g giriinde meydana gelecek olan yzde azalmay hesaplaynz.

Kabul: Ya tabakasnn kalnlnn deimedii varsaylyor.

zm: Ya tabakasnn h kalnlndaki her yerinde hz gradyan V/h olup V=R
teetsel hzdr. Bu durumda koni eklindeki cismin duvarnda oluan kayma gerilmesi:

Diferansiyel dA alanna etkiyen kuvvet, bu kuvvetin yaratt moment (tork) ve gerekli

aft gc:

st yzey iin dA=2rdr. Yerine koyup integre edersek:

Alt yzey iin:

Yan yzeylerde ise dA=2rdz olur. Geometrik zelliklerden

Bu ifadeyi integre edersek;

Yan yzey iin gerekli aft gc:

Gerekli toplam aft gc:

Deerleri yerine koyarsak:

80Cde gerekli aft gc:

G azalmas:
(%92)
7. 0.762 mm apnda bir cam tp 20Cdeki gazya ierisine daldrlmtr. Gazyann
bir cam yzeyle olan temas as 26 olduuna gre gaz yann tpteki ykselme
miktarn bulunuz.

Dairesel bir borudaki klcal ykselme kuvvet dengesinden:

olarak verilmiti. 20C gazya iin yzey gerilimi 0.028 N/m, younluu ise 700 kg/m3
olarak verilmitir. Bylece h ykseklii:
6

8. Suda znm besinler bitkilerin st ksmlarna ince borucuklar zerinden bir lde
klcallk etkisiyle tanr. Sulu zeltinin bir aata 0.005-mm apndaki bir borucukta
klcallk etkisiyle ne kadar yksee kacan belirleyiniz. Sulu zeltinin 20Cde
bulunduunu ve 15lik temas asnda sahip olduunu varsaynz.