Kho Tng Tm Ca ng Gic Ng (Dilgo

Khyentse Rinpoche ging)

Chnh vn: Dza Patrul Rinpoche
Lun gii: Dilgo Khyentse Rinpoche
Vit ng: Hng nh

KHO TNG TM CA NG GIC NG

Cng Phu Kin, Tu v Hnh
Bi Php Ba Phn u, Gia v Cui u Thin
BN THO v.4 Bn nhp th t, nhun vn t 1.
Mi sai st l ca ngi dch.
Mi cng c xin hi hng v thng b .

MC LC
DN NHP
Tm Ngi Tu
Tinh Thn Tu
Ni Dung Tu
KHAI LUN
Tn Dng nh L
c Quan Th m
Tam Bo
Duyn Khi Tc Lun

PHN MT: CHNG DUYN THI MT PHP

ng i Ca Pht
Thi K Suy i
Cht v V Thng
Tu L No Lnh
i L No D
Rong Rui V ch
H Vng Ba Vy
Sc l vng
Thanh l vng
Tm l vng
n dt thn khu
Quay Lng Sinh T
Khng Ung Kip Ngi
PHN HAI: KIN, TU V HNH TRONG I THA
ng Tu Hin Kinh
Quy y
Tm b
Sm hi
Cng dng
o s du gi
ng Tu Mt Tha
Qun nh
Tri kin thanh tnh
Giai on khi hin
Giai on vin thnh
Chuyn ha gic quan, cm th v un
Bn im tinh yu v thn, khu, v Php thn
Kt lun phn hai
PHN BA: QUYT TM THOT SINH T
Quay Lng Vi Vic Th Gian
Vic lm
Ni
i
n
T Duy
S Hu
Ng
Phi Gp Tu Ngay
Hng Phc Tm

KT
LI BT
Mc Lc
Dn Nhp
Khai Lun
Phn 1: Chng Duyn Thi Mt Php
Phn 2: Kin, Tu v Hnh trong i Tha
Phn 3: Quyt Tm Thot Sinh T
Kt
Li Bt
DN NHP
Tm Ngi Tu
Cc loi hu tnh sng trong ci th gian v bin ny, d l loi cn trng b mn, ai ai cng u mong c
sng an vui, thot cnh kh au hung him. Tuy cu vui nhng li khng bit rng vui c l nh lm thin; s
kh nhng li khng thy rng chu kh ch v lm c. C th, m mui quay lng vi nim vui, lao u vo cnh
kh.
Mun vui m khng ngng lm c, chng khc no cm la trong tay li mong khng b chy. Th gian c ai l
ngi mun n au, tt bnh, i kht, nng lnh, nhng nu c lm c th bit n bao gi mi dt c kh
au. Tng t nh vy, chng th yn vui nu c mi chy theo nhng vic lm, li ni v ngh bt thin.
Mun lm thin, phi t mnh hun tp cho chnh mnh. y l iu chng th mua, chng th cp, cng chng
th tnh c may mn m c c.
Chng ta bt c lm vic g cng u lm bng ba ca thn, khu, v . Thn v khu chng th to tc; chnh
tm mi l yu t quyt nh cho li ni v hnh ng. Tm nu th lng s mau chng pht sinh mun vn
iu bt thin. Chng ta c th tri ln trong lun hi sinh t bit bao i kip ri.
C mi ln ti sinh trong v thy lun hi, chng ta u phi c m cha. Ti sinh nhiu ln n ni bt c mt
chng sinh no trong ci th gian ny cng u tng l cha hay l m ca mnh trong mt kip ti sinh no
. Ngh n m cha ca chnh mnh, ui m lang thang trong sinh t by lu, lm sao c th khng but d xt
thng. Nhng xt thng sung l khng , h cn c gip tht s. Tm ny y, nu c tham chp
rng buc th d mang ht thc phm, o qun, tin ti, hay nim yu thng an i ra m trao tng chng na,
cng lm ch c th mang li c i cht an vui tm b. Nht nh phi tm cch a a sinh ph mu vnh
vin thot kh au sinh t. thc hin iu ny, ch c mt cch duy nht l tu theo Pht-php.
Vy ti xin qu v, trc khi th bi php trn qu ny, hy pht tm cho tht thch ng: nguyn hc v tu khng
v li ch c nhn m ch v mc tiu duy nht l ph chng sinh thot bin rng lun hi, t bn b i gic.
y chnh l tm nguyn b bao la tuyt ho.
Tm b , ngha l tm gic ng. Tm ny c hai kha cnh: mt mt hng v chng sinh, mt mt hng
v tr tu.
Kha cnh u ng vi tm i bi bnh ng, hng v ht thy chng sinh, khng phn bit thn s, bn th.

Hy ly tm t bi ny m hnh thin. D ch dng mt ngn n, tng mt cu ch, cng hy lm vi tm

nguyn sinh.
Tuy vy, ch vi lng t bi th cha th sinh. Nh ngi m vi i tay bi lit, nhn con mnh b sng nc
cun i, d au xt n u vn khng th cu con thot dng nc l. Mun a chng sinh thot cnh kh
au, vt sang no gic, tt c nhng g cn lm, qu v u phi lm y tt c.
Cn hiu rng nay gp c thin duyn ln lao nh vy, c sinh vo ni c Pht xut th, Pht li thuyt
php, chng ta li gp c chn s, truyn cho chnh php. C thun tm tn dng kip ngi qu gi bc
vo gii thot o hay khng, iu ny ch ty thuc vo s chn la ca chnh mnh.
Kinh sch ni rng: nh thn ngi m t no gic; v thn ngi m a a ngc. Thnh bc thnh hin t
qu Pht, hay thnh k c nhn a a ngc, tt c ch ty tm ta chn hng i no. Pht-php gip chng ta
phn bit r rng v chn chnh xc, thy r u l iu cn lm, iu cn trnh.
Mc d ngay trong hin ti cha th gip c ai, nhng nu lm vic g cng u lm v mun chng sinh vi
kh, lin tc gi vng tm nguyn ny, nht nh s c ngy c mun thnh s tht. Tm nguyn dn ng
cho hnh ng, ta con knh a nc vo ng ni mnh mun. Mi s u ty thuc ni tm. Nu tm mong
cu khang an thnh vng, cng lm ch c th mang n s khang an thnh vng. Nhng nu tm tha thit
mong chng sinh thot kh, nht nh s c lc chng ta kh nng ton thnh ch nguyn cao c ny. Vy
iu quan trng nht l ng bao gi tm hng v nhng mc tiu b hp.
Ngy xa c hai m con ngi thuyn vt sng. Thuyn ra gia dng, t nhin gp bo ln, thuyn chao sp
m. Trong cn hung him, ngi m thm ngh: c g con mnh thot nn! cn ngi con th li ngh: mong
sao cho m c bnh an! Thuyn m, c hai u cht ui, nhng v c nguyn trong sng m c hai m
con u lp tc vng sinh ci Pht.
Kha cnh th hai ca tm b hng v tr tu, chng tnh khng t ton gic m sinh. Phng-tint-bi v tr-tu-tnh-khng l hai kha cnh ca tm b , khng th tch la. Nh chim phi hai cnh mi c
th bay, tng t nh vy, chng th t qu gic ng nu t bi v tr tu thiu mt mt.
V cu li ci th gian m lm thin, vic thin ny cng s mang li hnh phc, nhng l th hnh phc nht
thi, chng my chc s tan bin, s vn tip tc lang thang trong sinh t. Ngc li, nu tng ngh, li ni, v
hnh ng, u c tm b thng hoa, ngun hnh phc s ngy cng ta ln, khng bao gi tn. Qu n
t tm b khng ging qu n t nhng thin c khc, khng b sn hn phin no lm cho hao mn.
Bt k lm g, iu quan trng nht vn nm ni tm. l l do v sao Pht gio lun xem trng vic luyn
tm. Tm l vua, thn khu l qun thn. Vua bo g, qun thn phi tun theo. Ty ni tm m c tn, c
nghi, c thng, c ght.
Vy chng ta xoay vo bn trong t xt ly tm mnh, v chnh tm mi l yu t xc nh vic ta lm l thin
hay c. Tm nh khi pha l trong sut, t ln tm vi mu g th s hin thnh mu y vi vng th khi pha
l vng, vi xanh th khi pha l xanh. Tng t nh vy, tm nguyn l mu sc ca tm, l yu t xc nh
thc cht ca vic lm, bt k ngoi tng ra sao. Chn tnh ca tm vn khng phi l iu xa xi khng th
bit, tht ra lun hin din. Tuy vy, nu mun nhn th xem tht ra tm l g, s thy tm khng phi l ,
vng, xanh, trng hay xanh l; cng khng phi l vung hay trn, khng mang hnh dng nh chim, nh kh,

hay nh bt c th g khc. Tm ch n thun l bit v ghi nh v vn nim tng. Nu dng nim tng ny
lun l thin, th l tm thun; nu l bt thin, th tm cha thun.
Luyn cho tm tr nn thun thin l iu i hi nhiu n lc kin tr. ng bao gi ngh rng, c Pht l bc
gic ng vin mn, v c Quan Th m l hin thn ca lng t bi; cn k phm phu nh ti lm sao c th
sinh? ng bao gi nn lng. Tm nguyn cng tng trng, cng ta rng th kh nng hnh thin cng ln
mnh theo. D trong hin ti cha lm c vic c Quan Th m lm, nhng hnh tr theo Pht-php s gip
pht huy nng lc sinh. Nu tm khng la ch nguyn sinh, kh nng sinh s n mt cch t nhin,
nh nc xui dc ni.
Mi vn u pht sinh t tm ch k khng bit ngh cho ngi. Lm g cng phi lun t nhn vo i gng
tm t xt xem tm ny ang v bn thn hay ang v chng sinh. C th dn pht huy kh nng nm gi
tm trong mi tnh hung; v nh bc theo gt chn ca bc chn tu tht chng trong cc thi qu kh, chng
ta nht nh c th t qu gic ng ngay trong kip hin tin. Tm thin nh t vng, thp sng bu tri bng
nh hong kim. Cn nu thn khu c mi bt thun th chng hy vng g t thnh tu, d ch my may. Vy
ta nn nghim ngt canh chng ngh li ni v hnh ng ca chnh mnh, trong mi pht giy. thn khu
i lm ng th mi n lc hc v tu u lng ph c.
Lun hi l cnh sng ca k v b phin no v minh thao tng m t gieo kh au cho chnh mnh; nit bn l
cnh gii siu vit kh au, ni cch khc, l qu v Pht. Nu bung lung, tm ty tin chy theo khuynh
hng bt thin, tm s ln vo chn sinh t mt cch t nhin. Nay chng ta ang ng gia ng t ng:
thin duyn c sinh lm ngi, li c sinh vo thi c Pht xut th; khng nhng vy, Pht cn thuyt
php; chng ta cng gp c bc o s truyn php cho, v c hng dn hnh tr; c thn ln tm
u y kh nng thc hnh theo chnh php. By gi mi vic ch cn ty ni mnh. Liu s chn hng
no i? Chn i ln theo ng tu gii thot vi ch nguyn a chng sinh t qu v thng b , hay
chn i xung, a su hn vo m hn trn sinh t, kh lng thot ra?
Tinh Thn Tu
Nh theo gio php ca Pht m kh nng a chng sinh t qu v thng b , v vy phi rt cn trng
khi th php. Quan trng l phi qut cho sch mi li lm che chng khin tm khng hiu r, bao gm ba li,
su nhim v nm sai lm. Bng khng, d b bao nhiu thi gian tu hc cng vn hoi cng. Xin qu v hy
chuyn ch lng nghe bi php sp c ni y, vi y chnh nim v vn dng su ba la mt.
Ni Dung Tu
Bi php mang ta Php Thin on u, Gia v Cui. Cng cn c tn Kin, Tu v Hnh: Kho Tng Tm
ca ng Gic Ng. Chnh vn bi php ny do c Dza Patrul Rinpoche trc tc. Ngi cn c tn l Orgyen
Jigme Chokyi Wangpo, hin thn ca i b tt Tch Thin [Shantideva]. Sut mt i, c Dza Patrul Rinpoche
lun l biu hin ca gii hnh uy nghi, t bi v lng v tr tu thm su, hon ton xut th.
c Pht vi kh nng tuyt bc v lng t bao la thuyt ging gio php qung thm, tt c u c gom
trong Tam Tng kinh in. Gii thch li Pht dy l Lun tng, khng trc tip do Pht thuyt m n t cc i
i o s tip ni i hin thnh x n, thnh gi x Tng v.v Bi php ny ca c Dza Patrul Rinpoche l
mt v d in hnh.
Tt c gio php Pht dy u hng v mc tiu gii thot cu cnh. Pht thuyt nhiu php mn l v cn c

s thch ca ngi tu khng ng. Php Thin on u, Gia v Cui c vit vi vn phong d hiu, d tip
cn v d thc hnh; tuy vy ni dung vn y mi im tinh yu ca ton b gio php, Tiu tha v i
tha.
Theo ng truyn thng, bi php ny c chia lm ba phn: m u, thn bi v kt lun. Mi phn u nhm
vo mt tiu nht nh. Phn th nht ni v cnh sng trin min thng kh ca chng sinh trong thi i
ti m ny; phn th hai ni v cng phu kin, tu v hnh theo Hin tha v theo Mt tha; phn th ba ni v
s t ti thot mi bn tm th tc.
Phn u thc dc chng ta nhn li li mnh v s bt ton ca lun hi, hiu rng mi n lc ra cho ci
th gian ny, mi gng cng, mi thao tc, tht ra ch l tr la mnh di ngi, tt c ch cung phng tm v
k, v tm ny lun vng kt trong nim thng ni ght, chp luyn ngi thn v chng i k th, tht v
ngha lm sao. Thy c iu ny, t nhin s cm thy mt mi chn ngn, t bt u ny sinh ch nguyn
mun thot li sinh t. Ch nguyn mong cu gii thot ny l nn tng ca mi php hnh, v phi hiu r cnh
sinh t mi c c s thi thc khng th km ch mun a trn vn i mnh v vi php hnh.
Trong thi k chuyn php lun th nht, c Pht dy rng ci lun hi ny khng c g ngoi kh au. y l
u tin trong T Diu . Chng sinh hu tnh ai cng u mong c hnh phc, vy m v v minh
phi gieo ton nhn to kh. Khng hiu rng hnh phc chn chnh ch c th n t gic ng chn chnh, c
tham v sn chim ng ci tm, kt trong mng li h vng, ng ngn tri ln t cnh kh ny n cnh
kh khc, khng bao gi ngng.
Chng ta nay sng trong thi k suy i, cn c gi l thi k cn b, v ch cn st li i cht cn b ca
thin c thi hong kim xa xa. Ngi i nay quay lng vi Pht-php, ch cn vi bc thnh nhn him hoi
tht s sng theo chnh php. Mi ngi u kht khao mong cu hnh phc, nhng cch nhn v li sng u
ch khin cho h cng ln su thm vo cnh kh.
Kh au c o cng cc n ni cho d ch tng tng cng khng th no tng tng ra c. Chng sinh
ci a ngc thng kh v nng v lnh; chng sinh ci ng qu bc bch v i v kht. Cc loi sc sinh, m
qung si m, chu cnh rng buc, lun sng trong kinh hong s hi. Cho d khng th mng tng ra ni
cnh sng trong ba ci c o, t ra chng ta cng phi bit ngh n qu bo ca vic mnh lm ngay trong
kip sng hin ti. Nh cc i o s dng Kadampa thng ni, gio php cao tri hn c chnh l gio php
gip ta soi t li lm su kn trong tm. Trc tin phi thy lun hi chng c g ngoi kh au. Sau , nhn
bit li ca mnh nhn vo nguyn nhn to kh. Gc r ca kh au l v minh. Gc r ca v minh l vng
tm chp ng. Ngi Nguyt Xng dy:
Trc tin thy c ta, nn sinh tm chp ng
Ri thy c ca ta, nn sinh tm chp php
Nc trn bnh xe nc, xoay vn chng th ngng
nh l tm i bi, v chng sinh pht khi.
V bm dnh vo thn ca ti, tm ca ti, tn tui ca ti, nn gp vic nghch th chng i, gp vic thun
th bm dnh. y l hot ng cn bn ca tm chp ng, l chnh gc r ca kh au.
Vch r cnh nhn tnh th thi trong thi k gio php suy i, phn mt ca bi php ny gip chng ta thu
hiu thc cht cnh lun hi cm thy au xt su xa, khi ch nguyn mnh lit mun thot vng vy v

minh khin trm lun kh no. Tuy vy, pht nguyn sung khng , cn phi bit mun thot th phi lm
sao. Ni cch khc, phi bit tu nh th no.
Phn hai ca bi php ny cho bit phi tu nh th no ha gii vng tm. Php tu c gii thch qua ba
im kin, tu v hnh theo Pht gio i tha. y l ct ty ca Pht-php. Tu theo php tu ny, chng
nghip gieo trong qu kh s thanh tnh, cng c gii thot gic ng vn c s hin l. Bi php ny c
bit hng dn theo khun kh c th ca php tu c Quan Th m, c Pht i Bi.
Trc tin cn t c kin. t kin c ngha l t c ci nhn xc quyt v chn , cn gi l chn l cu
cnh. Thy th gii hin tng ny, mc d hin ra v to tc dng, nhng thc cht hon ton khng c mt
thc ti rt ro no c. Chng bit vn php tuy hin ra nhng bn tnh vn khng, y l ht mm, t tr
qu gic ng. Mun c kin, trc tin phi hiu chnh xc v tnh khng. Ri mun chuyn s hiu ny
thnh kinh nghim chng ng th phi da vo lin tc hnh tr, l tu. Duy tr kinh nghim kin tnh
trong mi lc, di mi hon cnh, l hnh. Lun phi hp kin, tu v hnh, nh qu tu s thnh thc chn
mi.
Sch c cu, sa khuy cho kho s thnh b. Qu tu l qu nh th no? n ha t ch l du hiu ca s
hiu; khng b phin no che chng l du hiu ca s tu. Tnh c ny cng ht thy cng c gii thot s
bn r trong ta, v s t biu hin khng ngn ngi qua mi vic ta lm. c kin cng v nh hiu c li ch
ca mt dng c no . Tu, v nh ra ph mua dng c v, hc cch s dng. Hnh, v nh kho lo dng
dng c ny. Qu tu l mn lm ra c nh vo .
Phn ba ca bi php ny cho thy biu hin ca qu tu trong i sng hng ngy, thot mi bn tm th tc,
lun thun theo chnh php.
Cng chn ngn sinh t, cng mt i o vng tin vo hnh phc th gian, cng m mnh trong php hnh, th
cm gic t ti s cng tng, mt cch t nhin: ta khng cn theo ui nhng th to kh au. Mun thot
lun hi th phi tht s quay lng vi lun hi, phi chn thnh mun thot li, ch nh vy mi c kh nng gii
thot sinh t.

Mc Lc
Dn Nhp
Khai Lun
Phn 1: Chng Duyn Thi Mt Php
Phn 2: Kin, Tu v Hnh trong i Tha
Phn 3: Quyt Tm Thot Sinh T
Kt
Li Bt
KHAI LUN
Tn Dng nh L
C QUAN TH M

Chnh vn khai lun vi cu NAMO LOKESHVARYA

Cu ting Phn ny c ngha l: nh l ng Ti Cao Ng Tr Ci Th. y chnh l i B Tt Qun T Ti,

c Quan Th m.
Tm i bi ca c Quan Th m ch che khp chng hu tnh, t thng dn n quc vng, t thanh vn
duyn gic n b tt mi a. c Quan Th m l hin thn ca lng i bi, bt kh phn chia vi cnh gii
Pht Tr.
Tm t bi gi mt v tr v cng quan trng trong gio php ca Pht, v t ni tm ny xut ra mi biu hin
thm su v qung i ca b tt o. y chnh l tri tim ca gic ng. Trong cnh hin qui c ca tc ,
c Quan Th m v chng sinh m xut th di sc tng mt v i b tt thp a, lm bc trng t ca
mi ng Pht . Trong cnh cu cnh, ngi l nn tng, t hin ra mi ng Th tn, mi quc Pht,
cng nh mi ng Chuyn php lun vng trong thi k ny. V vy m gi tn ngi l ng Ti Cao Ng Tr
Ci Th, khng phi lm vua theo ngha th tc, m l Php Vng, vua ca chnh php, cha t ca tr tu t
bi, trit siu vit ba ci lun hi, vnh vin nm ngoi phm vi ca sinh lo bnh t. V chng sinh, ngi th
hin v lng Sc thn, t bc vng cho n ngi thng, hin c lm sc sinh. Ngi l tm gng gii
thot ton ho dnh cho khp c chng sinh.
y l l do v sao li khai lun hng v c Quan Th m vi lng thnh knh su xa.
TAM BO

1. Hng m mt git ri vo tai ai,

Php m rt y hng v lng kip:
Tam Bo nhim mu, nguyn nh hng danh
ch ngun hnh phc n cho khp c.
y l li tn dng nh l Tam Bo, l Pht, Php v Tng. Hng danh Tam Bo mc d d c nhng hm
cha nng lc gii thot v bin, c kh nng h tr chng sinh thot kh au sinh t. Hng danh ny nh git
cam l bt t, ch mt git cng xoa du cn au rt bng ci lun hi, va thong qua tai gieo trong ta
ht mm gii thot, nh c th sinh vo ni c chnh php, y thun duyn c th vng tin trn
ng tu gic ng.
Chng ta nn xem Pht l bc Thy, Php l ng i, v Tng l bn ng hnh. Nhn t phng din cu cnh
ca Php thn, tm Pht l cnh gii v bin ca tr ton gic, bit mi s ng nh s tht. Nhn t phng
din ca Bo thn siu vit sinh t, khu Pht lin tc thuyt chnh php. Nhn t phng din ca Ha thn, l
cnh gii m tm phm phu nh chng ta y c th thy c, thn Pht th hin thnh c Pht Thch Ca Mu
Ni, th t trong s mt ngn c Pht xut th trong i kip ny.
c Pht Thch Ca Mu Ni n sinh ti x n, lm thi t Tt t a, con trai ca vua Tnh Phn (Shuddodana)
v hong hu Ma Da (Mahamaya) thuc dng h Thch. Khi tr sng i vng son, nhng ri ngi quay lng vi
th tc, dng cng su nm tu kh hnh. Cui cng bung x c php tu kh hnh, ngi t qu v thng gic
di ci b ni ta kim cang. Bn mi nm v chng sinh chuyn php lun, cui cng, khi tc duyn chng
sinh vi cn, ngi nhp bt nit bn. Vi tr ton gic, ng Th tn thy bit khp c, thu r cn c tng t.
p ng nhu cu ca tng loi cn c, Pht thuyt tm vn bn ngn php mn. Gio php Pht dy chnh l
Php bo, hng th hai trong Tam Bo.
Ba t thuyt php ca Pht c gi l ba thi k chuyn php lun. Thi k chuyn php lun th nht ti
thnh Ba la ni, c Pht thuyt v T , l gio php nn tng, chung cho c hai nhnh Tiu tha v i tha.

Thi k chuyn php lun th hai ti nh Linh Thu, c Pht ging v chn , l chn l vng bt mi c
tnh, siu vit nim tng, ngoi tm ngh bn. Gio php ny nm trong b kinh i Bt Nh Trm Ngn Chnh
C. Thi k chuyn php lun th ba nm mt vi thi im v a im khc nhau, Pht thuyt v gio php
cu cnh Kim cang tha.
Php bo c hai phn, gio truyn v gio chng. Gio truyn l li Pht, gom trong Tam Tng: lut tng, kinh
tng v lun tng. Gio chng l chng ng gio php Pht dy nh tu theo gii, nh v tu.
Hng th ba trong Tam Bo l Tng bo, tng ng gi l Gendun, nguyn ngha l on th c hnh. Hiu
theo ngha truyn thng th tng on ca i tha l b tt, v tng on ca Tiu tha l thanh vn v duyn
gic. Nhng nu hiu theo ngha rng th tt c nhng ai nghe Php, t duy v Php v tu theo Php u thuc
v Tng bo.
Tam Bo l ni qui y ti thng, l nn tng ca mi php mn. Tn dng nh l Tam Bo l ng lot tn
dng nh l ht thy o s, Pht , v b tt.
Duyn Khi Tc Lun
c Patrul Rinpoche ly Tam Bo lm o s ti thng ca mnh, tm ngi thm nhun trong Pht-php, v
ngi sng mt i thanh tnh ton ho. Gio php ca ngi v vy rt thanh tnh v chn chnh. Bi php ny
c vit bng tm lng t bi thun tnh, khng ln cht kiu cng, ngo mn. Tuy vy, ngi vn v cng khim
tn, ni rng:
2. Qu hng ma thu, trong xanh, ngoi chn.
Ta y v ngoi thy ging ngi tu,
nhng tm v php bn trong cha ha
nn php thuyt ra tht khng c my.
Ht h vo thu, qu hng trn cy chn khng u. Nhiu qu bn ngoi ng hng nhng bn trong vn cn
xanh, tng t nhng ai lun ra v mnh l bc hnh gi gng mu, tht ra cha y tm him c, ch lo
tch ly ca ci, vo lng cng t, t to ting tm.
Li c nhng qu nhn v ngoi thy vn cn xanh, nhng bn trong chn mi, tng t nhng ai nhn ging
k n xin thp hn, tng t ngu mui, tht ra thot mi bn tm th tc, trn y tn tm, l bc chn tu vi
kinh nghim thin nh v chng ng chn chnh.
Li c nhng qu v v rut u xanh, tng t nhng ai cha tng nhp o, cha bit chnh php, hoc l
khng c lng tin ni chnh php.
V ri cng c mt vi qu bn ngoi chn, bn trong cng chn, nh ch i b tt, bn trong y p tr tu t
bi, bn ngoi th hin mun vn phng tin ph chng sinh. Ni cho ng, tht s c Patrul Rinpoche chnh
l mt trong nhng bc i b tt ton ho ny. Ngi Jamyang Khyentse Wangpo ni v c Patrul Rinpoche
nh sau:
Knh ly c Jigme Chokyi Wangpo, Php Vng v y.
Bn ngoi, ngi l b tt Tch Thin,

Bn trong, ngi l i thnh tu gi Shavaripa

Trong tnh cu cnh, ngi chnh l ng Kh T Thot Ly
y chc chn khng phi ch l li khen ngi sung. Cu chuyn cuc i ca c Patrul Rinpoche cho ta thy
tt c mi li ni, ngh hay hnh ng ca ngi u lun thun theo chnh php. V cng chnh v l do ny
m ngi c cu k ni v mnh khim tn nh vy.
Mun thuyt chnh php, trc tin phi a chnh php ha vo chnh mnh; chng th ch lp li ngn t nh
nhc s ic gy bn nhc t mnh khng th nghe. Mun th chnh php, phi chn thnh pht tm hnh tr
php c th; chng th nhn php c th dy cho ngi khc nh nhc s gy n xin tin, lm nh vy
th php khng lm g, khng li ch cho mnh, cng khng li ch cho ngi. Tch ly kin thc Pht-php
tm cu danh vng a v, u l nhng mc tiu bt chnh.
Sch c cu ni rng: Bit cng nhiu, tm cng kiu, cng xa nh, xa trung thc. Lm sao c th gip ngi
khc nu t lc trn k trong mnh cn cha tr ni? Chng nc ci lm sao, k hnh kht trng tay li ru rao
i m yn tic thit i c lng. Mun tht s bo v li ch chng sinh, trc tin ta cn thun luyn chnh
mnh, cho n khi c th c nh c Patrul Rinpoche, khim nhng t cho mnh chng cht chng ng no
trong khi ton thn y p chnh php.
3. Nhng v bn hin ht mc cu xin, chng th thoi thc,
nn xin ni ra t li bc trc,
khng hp thi thng ca thi mt php,
tng khng di gt, xin hy kho nghe.
Tr vo li ca ngi no, ngi s ni gin, d l con rut hay l t. Cn nu ct ting khen ngi, d l
khen nhng phm cht bn thn h khng c, h vn thy vui. Tuy nhin, sch c cu, d nghe rt ku, sm
gm vn ch l ting ng. c ngi i tn thng tng bc tuy thch tht, nhng chng gip tch ly cng
c tu. iu tht s li ch l c vch li cho thy v c ch cho bit cch sa li. Vng phi p phi t
mi tinh luyn, tng t nh vy, c thng xuyn t xt li mnh v noi theo li dy ca o s, ri chng ta s
c th chuyn ht tnh c thnh ng tu gii thot. K ph ri nu tm ra v tm li ri th dn lng s c
sng yn. Tng t nh vy, li lm tim n bn trong, nh n s t ha khai qut l thin cho thy, dit sch
ri s c sng yn. y cng nh trong b lun lng danh Kunzang La-me Shelung [Li Vng ca Thy Ti],
c Patrul Rinpoche dng li ni thng, nh thng vo ct ty li lm ca ta dn ta vo con ng thng.
Ngi ch ni t li tinh ty, l v chng ta khng cn bit qu nhiu chi tit; iu chng ta cn, l li ging tm
yu dn n qu gic ng.
Trong cu k ny, c Patrul Rinpoche ni rng mc d ngi cha chng ng, nhng nu t ra c th khuyn
khch chng ta quyt tm gii thot sinh t, tp bc theo hnh trng ca tm i bi, vy lun ny vit ra cng
khng phi l v ch.

 Mc Lc
Dn Nhp
Khai Lun
Phn 1: Chng Duyn Thi Mt Php
Phn 2: Kin, Tu v Hnh trong i Tha
Phn 3: Quyt Tm Thot Sinh T
Kt
Li Bt

PHN MT: CHNG DUYN THI MT PHP

Sau khi tn dng nh l Tam Bo, c Patrul Rinpoche bc vo phn u ca bi php.
ng i Ca Pht
4. Bc Chn Hin Thnh, trn c loi tri,
c chn tht a nh tu chn o,
chn tht hin by chn o v thng cho khp chng sinh,
bng khng sao gi l Chn Hin Thnh?
Vo thi n c, cc bc hin thnh Rishi tc di sng i kh hnh ni rng su, sng nh kht thc xa lnh
cnh gia nh, ph ch, rung vn, cng ht thy mi bn bu th gian. Ch v c gi l Rishi, ting Tng gi
l Trangsong, nguyn ngha l trc, l chn, v ch v lun chnh trc, chn tht, xng ng c tn vinh.
Cc v Rishi ny, c v l Pht t, c v khng phi, nhiu trnh tm linh chng c cao thp khc nhau. C v
t thn thng nh nh lc thin lc, c th sng lu hng a tng t kip, c thn nhn, thn tc, ci my bay
trn tri khng mt cch d dng. Nhng d thnh tu thn thng vt bc chng na, ch v vn cha on la
gc r v minh phin no, v vy vn cn nguy c b ng mn tc hi, vn mong c ngi i tn knh ngi
khen. c Pht Th tn, ngc li, l ng vng t v song dng h Thch, ng chp dit tn gc r k t
thi im ngi thnh tu tm b . Lm sao c th c c thnh tu ny? L v khi tm cu qu gic ng, c
Pht ch v li ch ca chng sinh m tm cu. V chnh v nh vy c Pht c gi bc Rishi chn chnh.
Vo lc mt ngn l hai v Pht lp i nguyn v chng sinh th c Pht Thch Ca Mu Ni pht nguyn cu
gip chng sinh thi mt php. Khng ngi ngn v nn ng trc, cng khng lo v tm chng sinh b phin no
th lu che m, b ngn gi tht tnh lc dc khuynh o, cng ci hoang di, kh gio hun. V i nguyn cao
c ny m c Pht Thch Ca Mu Ni, gia ch Pht thi hin kip, ni tri nh a sen trng sng ngi.
T khi b tm khi sinh, c Pht bung b mi du vt ca lng v k, ch hng v li ch ca chng sinh.
Rng r ba thi k v s v hng trm kip ti sinh, Pht khng ngng tch ly cng c. Bng s kin quyt v
ti tho vc v tn, Pht vn dng mi phng tin nng chng hu tnh. V d, trong mt i, Pht
sinh lm v hong t tr, vo rng gp cp m, i l khng cn hi sc kim mi nui con. Lng t bi bao la
mnh lit dy ln, v hong t tr ct tht ca chnh mnh cho cp m n. Nhng cp m v qu yu, c tht ti
cng khng th nhai, v hong t t ct c tay cho cp ung mu, ch cp m hi tnh ri mang ht thn mnh
cho cp n.
Nh lng i bi phi thng v s tinh tn bt tn, c Pht cui cng t qu chnh ng gic. Theo chnh o
n tn cng, ng chp tn dit, ng Th Tn ta rng nh mt tri sng soi ton ci th, ht thy ch v li ch
ca chng sinh.

Mi thnh tu ny, u l v chng sinh m thnh tu, v chnh nh tm gng ton ho ny, nh gio php
khng cht m lm ny, m chng ta ngy nay c c c hi a tm mnh vo trong chnh php, t qu v
Pht. Chn chnh hnh, bc theo chnh php, ri chng ta s c th t chnh qu. S c nh Pht, khng
cn b la di bi chnh mnh hay bi bt c mt ai. c Th Tn l ng chn tht, ni li chn tht hon ton
ng nh s tht. Ai c li, Pht ch cho thy li. Ai mun trn i tu, Pht bo: hy b i sng gia nh, lm
ngi xut gia khng nh, gi ba b y, m mnh trong vn, t v tu. Cho ngi ti gia, Pht dy t b mi
vic c, theo mi vic thin. Vi v vn phng tin, Pht dn dt chng sinh loi cn c sng ng vi
chnh o v tu ng vi chnh php.
Tt c nhng ai noi theo gt chn Pht, d l bc i thnh hin, i hnh gi, hay ch n gin l k phm phu
th tc nh chng ta y, tt c u phi bc theo ng tu cho ng cch. C trong i sng hng ngy,
ngi no sng thng thn chn tht vn c ngi i knh n, cn k bt lng di tr th chng ai tin.
Nn chng ta phi thit tha cu nguyn n s t bi ch cho thy li. Bao gi n s ch li, phi bit n m nhn
ly li hun th t qut li mnh. y li hun th c Patrul Rinpoche tng cho chng ta c trc tip
truyn xung t chnh c Pht, qua mt dng truyn tha khng gin on y chnh l ting li ca ng
Nh lai.
Thi K Suy i
5. Tic thay cho ngi sng thi mt php,
trc tm ho tn, ch cn di lo.
ngh vn v, li ni quanh co,
khn kho la ngi, ai tin cho c?
Vo thi k hong kim, mi s u ton ho. Khng cn nh sng mt trng, mt tri, thn th mi ngi u t
ta ho quang. Ai cng ty du hnh trong khng gian, sng m khng cn n ung. Vo thi y, ai ai cng gi
mi thin nghip. Nhng ri thi gian tri qua, tm dn bin chuyn, h bt u gy hi cho nhau, t t
ni tham chp, ri trm cp, ri di gt. Ho quang tt lm, phi dng nh sng ca mt trng, mt tri; khng
cn kh nng bay trong khng gian; phi n m sng. Ri n lc c tru nh nguyn v v ma khng cn
cy trng cng bin mt, h phi t cy ba c m n. n thi ca chng ta y, nhng tnh c thi
hong kim ch cn st li i cht cn b, nh sau ba tic linh nh ch cn cht mn n tha. Ai ngi c mt
tu, thy r cnh sng ca chng sinh trong thi k suy i ny u khng th no khng but d xt thng.
thi k d di y tranh chp ny, con ngi sng vi c tm, di lo. Lun a mnh ln trc, ch p
quyn li ngi khc. Ai khen th xem l bn, ai tri hay chng i th gi l th. Thi ny dn dn khin
cho mi vic lm, mi li ni, mi tng trong tm h u tr nn mo m. Con ngi cng lc cng xon vn
quanh co, nh gc cy gi cong queo, cui cng tm h suy i n ni mi khi nim v thin v c u mt
ht.
Chng ta sng trong thi k m s gin d, tham chp, dc vng, m mui, kiu mn v ganh ghen tr thnh
mu mc i thng. y l lc mt tri chnh php khut sau b vai ca rng ni pha Ty, phn ln ch
i o s b sang cnh gii khc, ngi tu lc bc m khi trong php thin, ti gia hay xut gia u
khng sng thun chnh php. Chy theo gi tr di lo ca thi k ny, ngi i c th tm c i cht li
lc nht thi, nhng xt cho cng, lm nh vy chng phi la di ai khc hn l bn thn ca chnh mnh.

Cht c phin no trong tm ngi i nay. y chnh l nguyn nhn chnh khin cho h phi tri ln v tn
trong vng quay sinh t. i tr phin no, chng ta cn lun cao cnh gic, theo gng ch i o s
dng Kadampa. Ch v thng ni: Ti m mi lao chnh nim canh chng ca . Phin no tn cng, ti lp
tc phn cng; i phin no thu mng ti mi s thu lao.
6. Than i! chng sinh thi i suy i!
Than i! chng bit tin vo ni ai!
Nh lc gia chn qu n tht ngi.
Hy suy ngh k, t cho mnh mt n hu ln.
Lc x qu n tht ngui th chng th li l, bit r mi ngi quanh mnh d thn thin n u vn c th
thnh lnh b h tn cng, nhai ti nut sng. Tng t nh vy, ngi th gian bt k tt n u, l theo li h
khuyn l gp tai ha. V nu cn phi khuyn h cng s gp rc ri. Vy tt hn hy lo t xt li mnh. Li
lm d nhiu n u cng khng th tn ti vnh vin, lc no cng c th sa li. Chuyn ngh bt thin
thnh tn tm yu thng; chuyn chuyn phim vi ngi i thnh cu kinh cu nguyn; chuyn vic lm v
b thnh l Pht, nhiu Pht. Lm nh vy gi l t ban n hu. Th gii xut gia, tn knh n s, tinh tn vn t
tu, mit mi sa li, u l nhng n hu qu gi tt bc m ta c th t ban cho chnh mnh. Nh git vng rng
c th lm thay i gi tr c h sn, tng t nh vy, p dng chnh php s lm thay i ton b tm mnh.
T ban n hu cho mnh nh ni y khng phi l thi ch k, m c ngha l thay v ko di kh au ca
mnh v ca ngi bng cch rong rui theo cnh lun hi vi tham cng sn, ta hy xt th xem nn sng nh
th no cho tht c ngha. Mc tiu chn chnh ca b tt l chng sinh thot kh lun hi. thc hin
iu ny, trc phi t chnh mnh thot lun hi. Mun t , trc phi hiu r lun hi c g khng
n m phi gii thot.
Sch c cu, c sinh l c t, c hp l c tan, hi ng ri li bit, c thng phi c trm.
Nh hm than , nh rn c, thnh quch qu d, ci th gian ny ch c th mang n cho ta ni kh ln
lao cng cc. C hy tng tng trn thn mnh c khot 360 l, trong mi l ny cm bc vo m t, au
n bao nhiu vn khng th snh vi ni kh n t mt tia la cn con trong ci a ngc.
Trong hin ti phi chu bao nhiu kh no, hy dng kh ny nhc nh mnh m lng thng yu, qut
c nghip c chng, thc dc mnh trn ng tu gii thot. Phi thy r thc cht ca sinh t lun hi
hiu rng kh au ny ch c mt cch i tr duy nht, l tu theo Pht-php.
Cht v V Thng
7. Trc y tm mi lang thang mt mnh,
b gi nghip cun, sinh vo hin ti.
Ri chng my chc, li nh si tc tut khi tng b,
mt mnh lang thang, b li tt c.
Hy nn thn trng, k th ang n. Khng phi k th bnh thng, m l k th v ch: ci cht. D kho
lo n u, khng li van xin no c th thuyt phc c cho ci cht chm bc d ch vi nm hay ch vi
giy. Cho d l chin s dng mnh, cho d thng lnh mi i qun thin chin nht trn ton ci th gian,
cng khng th khin ci cht ngonh mt quay i d ch my may si tc. Khng th dng tin ti mua

chuc, cng khng th dng sc p cm d.

Qu v nhiu khi ngh rng tt nht c dnh mi nm gy dng s nghip, ri thu xp thm mi nm tu
tp theo Pht-php. Nhng ai dm chc mnh s cn sng thm c 20 nm? Ai bit chc u l lc mnh trt
hi th cui cng? n tu trn ni m nhm la ti nay th phi ngh rng chng bit ngy mai c cn y
nhm la na hay khng. C ngi ang ng m cht. C ngi ang i m cht. C ngi ang n m cht. C
ngi ra trn m cht. K cht non, ngi cht gi. Mi s trong i u c th bin thnh nguyn nhn mang
n ci cht. Thm trm nm na, ai ngi ang sng y vn s cn ti th? Chng ta mt mnh vo i; ri
cng s mt mnh la i. Tuy mt mnh nhng vn c chic bng lun bm dnh theo ta. Mt mnh sau khi cht,
tm vn mang theo chic bng ca vic thin c lm. i n lc sp phi bc vo ci trung hu ri mi
thun mun tu th qu mun. Nhng nu t trc c s chun b, t tin vi php hnh, bit r
phi lm th no vng sinh vo ci Pht, c nh vy ci cht s khng gy kh au.
Hm nay cn sng y, li sng rt tt, mt ni y t do t ti m tu. Khng ai bo tn gio ca qu v
l b cm, cng khng ai ni qu v khng c php tr nim Lc t ch. Vy ngay by gi mi chnh l thi
im thch hp nht chun b cho ci cht. Tng lai bao gi cng khin chng ta u lo. B bit bao cng sc
bo m sau ny khng phi thiu tin, thiu n, thiu mc. Nhng trong tt c mi vic s xy n trong
tng lai, chng phi ci cht l vic h trng nht hay sao? V s b m ton m vua cha, th nguyn u cho
h v tc trc quanh mnh; nhng cn tay st th li hi bc nht vi bc tin khng mt ai c th ngn chn
th sao? Khi vo i, lm g c chng c v, bng hu hay bn ng hnh. Nay c th chng ta c ng ngi
quen, cng c th c thm vi k th, nhng khi ci cht n, ht thy u phi b li pha sau, nh cng tc b
tut ra khi tng b. Khng mt thn nhn bng hu no c kh nng cu ta, s phi mt mnh i din vi ci
cht. Thn th ny y, vn khng th chu ni d ch mt vt m b nh ca u kim hay vt phng t hon
ca tia la, by gi sp phi i vo ci cht. Thn th ny y, cng qu bit nhng no, by gi sp bin thnh
xc cht m n c ngi thn cng ch mun tng kh i cng sm cng tt.
Ri s phi lang thang trong ci trung hu, trn tri, ht hong khng bit ang v u, mt mnh n c, tru
nng gnh c nghip gieo. Trc mt l bng m v tn, sau lng l ngn gi nghip ngm cun thc, t
b trng ip s gi Dim vng h ht bt n i! git n i! n lc m cn nh c n n s, d ch
trong thong chc, th cnh hin hi hng ci trung hu s lp tc nha tan, ta s sinh vo ci Pht. Ch t cng
s c sinh tr li lm ngi. Nhng nu lc y tm b c nghip nng, n ni gio php hc khng p
dng c cht g, th bao hy vng c sinh vo thin o u mt c. Nh hn ri xung t nh ni Tu Di,
ta s ri thng vo c o, hon ton v vng. Chng ta, th ngi m c cht kh au cn con trong i ny
cng khng th gnh, s phi ri vo ci kh nn cng cc trin min.
Ngi quyn th c th da vo th lc lm giu; k thi nt c th to su cao thu nng bc lt dn
en. n lc mng chung, tin ti ca ci, danh vng quyn uy, cng mi tha mn tm b m i sng ngn
ngi ny c th mang n, tt c u phi vt li pha sau, cn qu bo n t c nghip li bn b theo ui,
gieo thng kh kinh hong cho tng lai. n khi cht, ch cn hu qu ca nhng vic lm l bm dnh
khng ri, v ch c Pht-php mi c kh nng bo v cho ta. Nay nu b b Pht-php, cho nhng lo toan
vn vt i thng thao tng, nh vy nht nh s b cht c phin no cun phng i, s phi tch ly bao
nhiu l n nghip. Khng c Pht-php, chng ta s hon ton v vng. Thay v bn tm vic th gian, chng
phi chng ta nn lm ht nhng iu cn lm c th hnh tr ngay hay sao?
y mi l vic h trng nht trong i, khng th chn ch. i rnh mi tu, i gi mi tu, hay i c ch tu
ng hong ri mi tu, c nh vy s chng bao gi tu c c. Ngi Padampa Sangye dy rng: i ht bn

rn th chng bao gi c c hi tu. Va ngh n l phi mau lm ngay thi, hi dn Tingri. Vy, nu mun lm
iu tht s c ch trc khi cht, chng ta nht nh phi quay v vi chnh php. l iu chnh vn gii
thch trong cu k tip theo y.
Tu L No Lnh
8. Mnh t mun tt, y vic ng nhin,
Vy t vi mnh, khng th khng tht:
Khng t v mnh t tinh ty php,
chng phi t hi i mnh sao?
Khng ai gi c vi chnh mnh. Chng ai cho rng tt bnh kh au l sng, cng khng ai mun mnh qu
qut, ngho hn, hay b cp bc. iu m ai ai cng mong cu, l chnh mnh c hnh phc, l cnh sng
thoi mi giu sang. Nhng tng ny t u sinh ra? Chnh v chng ta tin rng c mt ci ti. V nim tin su
r ny m chng ta lo lng bn tm cho hnh phc ca chnh mnh. Vi ci tm nh vy s khng bao gi c
tha mn. D thnh bc vng ng tr trn ton ci th gian, ta vn s khao kht thm nhiu quyn uy, ti
sn v lc th.
Tnh cm dnh cho thn nhn bng hu cng vy. V thng yu v, chng, con ci, bn b, m ta xem trng h
hn ai ht. Ai khen ngi gip cho h, ta s thy vui v khc thng. Nhng y khng phi l tnh yu thng
chn chnh m ch v ta ngh h l ca ta.
Chng ta tuy thng mnh hn ai ht, nhng li khng bit phi tm hnh phc u. Nh k in r, chng ta
tm cu hnh phc trong lc th, danh vng, tin ti, qun mt nhng iu ny ri s b ci cht cp ht i.
Bc qua thm ca t, s hu vt v k cp d mt mn cng khng th mang theo. Mi c cng vt v trong
i, cng lm ch c th mang v i cht nim vui tm b kt qu qu nh nhoi so vi khi cng sc khng
l.
Mun tm ngun hnh phc chn tht vnh cu ch c mt cch, rt chc chn, l n gin hng tm v
thit tha thnh cu n s, v tu cho ng cch. Nng vo lut nhn qu v lc gia tr ca Tam Bo, mi kip v
sau u s lun c sinh vo ni chnh php hng thnh, s lun gp c bc thin tri thc, s lun tin b
trn ng tu gic ng kt qu v i so vi khi cng sc nh nhoi.
Ngc li, nu ngh rng php hnh v thin hnh l iu v ngha, lm c cng chng sao, nu cho rng iu
quan trng nht l phi lo hng lc th i ny cng nhiu cng tt, lm nh vy chng ta chc chn s a
ri vo ci d, hay sinh vo mt ni m n c ch Php cng khng tng c nghe.
Tp qun th gian khin ta tin rng vic ng lm nht trong i l chm sc ngi thn v hng phc k th.
Ngh nh vy l lm. Nu tht s mun lm iu c ngha trong cuc sng, hy hin mnh cho chnh php.
nhng bc u trong o php, iu thit yu l phi dn ht n lc quyt tm t ch ng chnh mnh,
thay v non di gnh vc cho ngi. Hin gi, chuyn bng sch gc r ca ng chp hy cn rt xa; vi ci tm
cha thun m lo vic sinh, chng phi ng ci lm sao. V vy gio php dy rng, chng ng cho mnh,
t bi cho ngi. Theo kin, tu v hnh ri s c kh nng tn dit ng chp v phin no, nh tht s sc
sinh. Cng thun luyn tm mnh bng gii lut, khuyt im cng tan bin, thin c ca mt ng b tt
s cng n r. Ngi Long Th c cu ni rng: ai ban u phng dt, ri sau bit t ch, tht p nh trng

sng thot khi ng my che.

Bt k ng chp cng ci kh tr n u, chng ta vn c kh nng dit ng chp v khai m lng t bi.
Th bt c b gii lut bit gii thot no, cng s c c nn tng vng chc thun tm. Nh gi gii thanh
tnh, chng ta c c kh nng phn bit iu g cn gi trn ng tu, v iu g cn b. thi im ny d
cha c kh nng hiu ton b Pht-php, nhng nu chng ta tm c bc chn s; phng s n s cho ng
cch; t ni n s th nhn gio php v kin, tu v hnh; v mang ra thc hnh, c nh vy chng ta nht
nh s kh nng chng c tinh ty ca chnh php.
Nu c c nim tin trn vn ni n s th mi thnh tu tm linh ca n s s vng vng trin khai trong ta,
nh cy thng mc gia rng trm trn ni Malaya, nhiu nm thm m git trm t bao nhnh l, s c
ngy cng thm ngt mi trm. Tuy nhin, nu chn s khng gp, li nng theo thy b m mui, dy cho
cch to thm c nghip, khi y mun ty cho sch cng kh nh l ra nhnh c thi ri vo ng cng. V vy
m ni trc kho chn Thy; sau kho hu Thy; cui cng kho tu gio php Thy dy. Kho c c ba nht
nh vng tin khng bao gi lc trn ng gii thot.
thi k suy i ny, v tr hp li thiu quyt tm nn ngi ta cn mt gio php tht c ng tu. Php
mn phi hp gia tm tn knh o s thy Thy bt nh vi c Quan Th m v cng phu tr tng Lc t
ch c th p ng y nhu cu ny. Lc t ch va d tr tng va hm cha tinh ty ca ton b kinh in.
y l ct ty ca tri tim c Quan Th m, cho ta ngun nng lc gia tr v cng tn. Ly vic tr tng ch
ny lm cng phu chnh th ht thy tri, ngi, v c t ma qu d cng s u x tt vi ta, ta s c i
sng trng th, vng tt bnh c chng, i sau s sinh vo ci Pht Cc lc ni Ph , hay t ra cng c
sinh vo ni Pht-php hng thnh, tt c u nh lc gia tr v bin v lng t bi ca ch Pht .
Cho bt c vic g, cha kha ca thnh cng nm s quyt tm. Quyt tm lm giu th d khi u bng m
tin l vn c th tr thnh triu ph. Quyt tm hc th c ngy s thnh bc hc gi. Quyt tm tu thin, nht
nh s c lc bit cch tho g mi rng buc tu theo Pht-php. Ty chn mc tiu sao cho ng. Tu theo
Pht-php, ta s c nh ng quc vng bch chin bch thng, k ch ca ng cha u hng phc ht
thy, s c th tc th v vnh vin on dit ng chp hnh h ta trong v lng i kip.
i L No D
9. Chng sinh mt php, tm hnh xu c.
Chng ai gip ta, ch ton di gt;
mun gip cho ngi cng kh lm thay!
tt hn b ht tr tt bc ny.
Thi nay, n c cha m cng khng th nng vo m hc cch sng thun theo chnh php. Thn nhn
bng hu, mc d y ho tm, nhng i vi h th vic ng lm trong i l tch ly tin ti ca ci, hng
phc k th, bo v quyn li c nhn. H khng ngng theo ui nhng gi tr ny, tm h lin tc mt dng
y nhng tham v sn. H lun bn tm v cha m yu bnh, con ci v n, nh ca cn sa cha. Nhng nu
tm c xoay vn quanh nhng mi bn tm ny th nh vy l nh mt Pht-php. ng nhin vn phi
ht lng chm lo cho cha m v ngi thn, nhng iu quan trng l thn khu v phi hng thin v phi
c gng hnh tr cng nhiu cng tt.

c cht lc th no, d ch mt mung thc n ngon, ta u h mong ai khc hng thay mnh, nht nh s
mun gi ht cho ring mnh. S tham lam ch k ny, xt cho cng, chng ngha l g c, khng nhng lm cho
ngi khc kh m v lu v di li cn mang kh au n cho chnh mnh. Ch bit n bn thn l bung b
hnh nguyn siu vit ca b tt. C t ht nim tin vo bc o s, bung b mi ch k khng khng trc
ti sn, thc phm, y phc v ngi thn, chng tt hn sao?
Nu chy theo ngi i th s tr thnh ging nh h, mt tn la bp chuyn nghip. Qu v s lng ph i
mnh rong rui theo nhng mc tiu khng bao gi vi ti, s nh a tr mi m chi, khng bit i bit lnh,
khng bit ngy ang qua, n khi bng ti ph y mi cht nh n m, ct ting khc o. Nu tht lng
mun sinh, trc tin phi hon thin chnh mnh. Cn nu c tham lam toan tnh iu, bn rn vic bn
bun i chc, thu nht t, t tn lm Thy, ri s tr thnh ging nh mt con nhn kt trong tm li ca
chnh mnh. Ph b thi gian ging tm li ny, qu v s khng thy ra thi gian qua nhanh nh th no, n
khi git mnh nhn li, ci cht k bn. Khi y nng lc cng cn, kh nhc cng chu, th nhng chng
phi ging th thch khi tu, kh nhc kia chng gip qu v ci thin bn thn c cht no.
Cc bc i o s dng Kadampa thng vn tu trong kham kh, gt b mi tin nghi, gii tr. Bn s ca
chng ta l c Pht Thch Ca Mu Ni cng vy, t b hong cung, su nm sng i kh hnh. L nhng ngi
bc theo gt chn Pht, chng phi ta cng nn bung b mi bn tm th tc, qun ht ni xn xao bt tn
do thn nhn v bng hu mang n ht lng noi theo hun t ca bc chn s hay sao? Ln su sinh t no
c g hay? Mi s trong i ln xung khng chng. Triu ph bin thnh n my; n my tr thnh triu ph.
C bao nhiu cng khng va lng. c mt triu s mun hai, c hai triu s mun ba, lm sao tha mn
cho c. Ch c mt th ng bao gi nn thy , l php hnh ca chnh mnh. Hy ging nh tru i,
va nhai c va nhn ra pha trc xem ch no cn c m n. Tu c nh vy nht nh s khng phi tht
vng.
Cn nu c gng thc hin tt c nhng g mnh mong mun trong i ny, s chng bao gi thi gian. Sch
c cu ni rng: nhng lo toan trong i ging nh tr chi tr nh, chy theo s chng bao gi xong, ch cn
bung xung, tt c ng lot ngng.
10. Phc dch k trn, h chng va ;
chm lo ngi di, h chng toi lng;
Gip cho ngi, ngi no gip mnh.
Hy suy ngh k h quyt tm.
D lm g cng chng th khin cho th gian va lng k quyn th cao sang vi thng dn khng khc. Dc
sc lo cho h, h cng chng bit n, ngc li ch cn qu v phm cht li nh l h s ni da, bt pht, nh
p, vt vo ngc su. Cn nhng ngi sng nng nh vo qu v, d c thng lo cho h, h vn khng bao
gi tha mn. Bn b d tt n u, nghe theo li khuyn ca h s ch khin qu v vng su hn vo mng
li sinh t. Khng lm g c kt thc cho vic chng i k th v chm sc ngi thn, u ch l lng ph thi
gian. Mun gip ngi, trc phi t hon thin chnh mnh. Mun hon thin chnh mnh, trc phi on
la ba loi rng buc: vng lnh ca quyn; vng bn sinh, v nghe li ngi i.
C gng lm vui lng ca quyn th ch l chu thm bao thng trm kh no. C gng mang ti vt ra gip
ngi ch l chm thm cht t vo ngn la sinh t. Cng lm ch c cht tha mn nht thi, chng
gip c ai lc mng chung. y tht ra ch l hiu sai v lng t bi. T bi tht s th phi a chng sinh n
vi ngun h lc bt t ca qu v Pht.

Lm ngi vng kt trong sinh t, qu v phi t thy mnh ging nh t nhn trong ngc ti, trong tm ch thi
thc vi ngh vt ngc. Hiu r vic i ph du v ngha, ch o s dng Kadampa thng ni: t tm ni
Php. t Php ni i sng khim nhng. t i sng khim nhng ni nim tng v ci cht. t ci cht
ni hang hoang tch.
n c ni ho lnh, xa mi chn rn ci th gian, y l cch tt nht bo m mnh s tht s tu.
Chng phi chng ta cn phi lun lun ghi nh tt c nhng iu ny trong tm, v cn dng cng hon thin
chnh mnh hay sao?
y chnh l bc u tin dn n kh nng sinh chn chnh.
Rong Rui V ch
11. i nay a vn chng li chnh php, ch thm tranh bin;
i nay chng ng chng li chng sinh, ch thm ph phn;
i nay a v chng gip tr nc, ch gieo ni lon.
Ngh chuyn i nay, tm li cng thm xt xa chn ngn.
Nhng bc thy v i chng ng cao vn xut hin gia m ngi m mui trong thi k suy i ny nh git
thy ngn ri vo m bi trn. Ch v thng lu ng minh, rng ri thuyt php, nhng phn ln chng sinh
khng nghe, v tm tr xiu vo ch thch ph phn, hoc v khng quan tm n chnh php. D chu nghe cng
ch c i ba ngy l chn, h khng hiu chnh php him hoi qu gi n mc no. Th php ri khng tu,
h c th t c cht tr tu cn ct, ch lm tng thm kiu mn; h c th gi gii c phn no, ch cng
thm t mn trc gii hnh ca chnh mnh; h c th t c chc v cao, ch thm trn lan lng tham
lam, lm dng v ni lon. t kiu ny chng hn g k phm phu, khng h tr chnh php, cng chng
phng s chng sinh.
Trong cc thi qu kh, bc chn s kho thuyt chnh php; m cuc bin lun chnh sa lm lc; tc lun
minh gii chn ngha. Ba vic lm ny nh vic tinh lc vng, gi gn v hong dng chnh php, dn dt
chng sinh vo ng tu chn chnh cho n tn qu v Pht. Nhng i nay, nhng vic lm ny ch a cc
tng phi khc nhau ln nh cao ca kiu cng tt , chy bng v ganh ua, ch trch v c , gy v mt th
samaya, lm nhim c bu khng kh thanh bnh ca php tu chn chnh. Ngay c bc gic ng vin mn nh
c Lin Hoa Sinh v c Vimalamitra, l nhng bc thn thng vt bc, t ng thng, kh nng sinh cao
n ni, bt k l ai, ch cn thy, nghe hay nh ngh n hai v l c th nhp gii thot o. Vy m vn c
ngi thy li, hoi nghi kh nng thnh tu ca hai v, ngh rng ch gii bp bm, lm tr ph thy gt ngi.
t thi mt php c ci nhn mo m nh vy nn h ch c th lm gy v samaya. V l do ny m cc bc
thnh gi khng th ton thnh li ch chng sinh, chnh php khng th lan xa hng thnh.
Ngay c nhng bc tr thnh tr quc, kho lo cho dn bng trn tm lng thnh, vn s c ngi chng i, ni
lon, thm ch st hi. V vy m c cu ni rng: a v cng cao, kh au cng ln. V sao m c bc chng
ng cao cng kh lng gip chng ta? Cu k tip theo gii thch v iu ny.
12. D c gii thch, h cng khng hiu v cng chng tin;
d mang tm chn tht v ngi, h vn thy ngc;
i nay, k mo nhn vo vic thng ch thy cong queo,

chng th gip ai, ng nhiu k vng.

i nay, khi qu v ni chnh php, ngi i s bo: khng! Bit cht t Pht-php nhng tht chng hiu
chi vic i. Nu qu v c cng gii thch lm cch no t ngun hnh phc chn tht, lm sao khi a sinh
c o, h s n gin khng tin. Vi ci nhn xiu vo, h hiu sai tt c mi iu qu v ni ra. Gia ban ngy,
m ngi m ng vi nhau l tri ang m, vn nm ci thy h vng ca h. L thi ca ngi i
nay ct la h ra khi thin tm vn c ca chnh mnh.
Nu bng tm trong sng nht, qu v cho h i li khuyn lnh mnh, h s ngh qu v ang khn ngoan c
tnh li dng h. Nu qu v bo h tu theo chnh php, h s ngh, dt b i sng gia nh v s nghip th
cn c g cho ti! Thm ch h chng thc c rng qu v ang tn tm gip h. Nu ging dy nhiu, h
s bo, i, ci ng ny tht kho n ni! nhng h s chng quan tm n ngha ca li qu v ni ra. Hon
ton khng c kh nng thy c vic g v lu v di s mang li li ch, h ch ngh rng qu v ang c tnh
hi h m thi. Xon vn nh ci cy gi, nhn vic g tm h cng ch thy mo m cong queo.
Vo thi hong kim xa xa, cha m khuyn g, con ci u nghe theo. i nay chng th, vy tt hn thi ng
ni. Chng my ai tht s nghe theo li dy ca s ph, ch bit dc sc kim tin, gy dng s nghip, tranh
dnh a v cng danh. V theo ui nhng mc tiu ny, h dn dn b lng ham mun v tham vng bt chnh
lm cho mo m. thng ngi khc, h la di, ch quan tm n nhng mc tiu ch k ca chnh mnh. Mo
m nh vy lm sao c th gip ln nhau? Nu chu kh xt cho k cnh i ng bun ny, qu v s thy
mi hot ng in cung trong lun hi tht rng khng v ngha. Cng lc qu v s cng bit chc rng iu
duy nht ng eo ui l dn thn vo php hnh.
Noi theo gng c Jetsun Milarepa chng phi l iu tt nht hay sao. Thot ly cnh th tc, n c chuyn
tm tu tp mt mnh. Nu qu v lm c nh vy, ri ra qu v s t c nhng thnh tu m khng ai c th
cp mt i.
Phi tu nh th no? i vi ch i o s dng Kadampa, php tu phi hp tnh khng v t bi l qu gi
nht. Ch v lin tc thun dng t, bi, h, x, nh bn tm v lng ny m kh nng gnh vc chng sinh
pht sinh mt cch t nhin khng dng cng. Lun hnh tr st theo chnh php khng bao gi la, khng tng
nhng b, ch v t rn luyn, trc bng s hc, sau bng kinh nghim trc chng n t s tu. Tu nh vy l
ng cch, s tin dn trn con ng dn n i lc ca qu Pht cu cnh.
Bc i hin thnh Atisa ct tng, s t dng tu Kadampa c mi ngi xem l c Pht th hai, a
php luyn tm v pht tm b vo ni X Tuyt. Ngi khi tu lun tu vi tm t bi. Nu chng ta tu c
ging nh ngi, v lng thng yu chng sinh m khi ch nguyn tu thnh Pht, c nh vy, s khng c
vic g khng th lm. Nhng nu thiu i tm nguyn ny, tm t bi ca chng ta s ch l bn sao m nht
ca lng t bi chn tht. Sch c cu ni rng, mong cho ngi khc c an vui, k c nhng ai gy hi cho
mnh, y chnh l ci ngun an lc chn chnh. Khi t n trnh ny, lng t bi dnh cho chng sinh s
tng trng mt cch t nhin khng cn c gng.
c Pht khi cn ng trn cung tri u Xut, thi im sp tr thnh v Pht th t ca thi hin kip ny,
c Pht ni rng nay n lc nn sinh vo ci Dim Ph , th hin cng hnh Pht. Ch b tt cng ch
Thin khi y ht li can ngn. By gi thi mt php, h ni, t kin lan trn khp mi ni. Nhng c Pht
tr li rng Pht bit chc s thc hin c tm nguyn sinh. Da vo u c Pht c th c c nim t
tn n nh vy? L v tm t bi ca Pht rng v bin. L v Pht bit vi nng lc ca lng t bi, khng c g l

khng th thc hin. Ri khng nh cho li ni ny, c Pht thi ln ting c t v. Ting c hng trng p
ngi, d l m thanh ca ton ci thin cng khng sao snh ni.
c c lng t bi tm c nh Pht, chng ta cn bung b l thi ca ngi i, n lc thun luyn ci tm
cng ci bt thun ca chnh mnh. Nu trn ln php hnh vi vic th gian, thnh tu d c c cng s bt
ton, nh khi vng b m . Thay v vi v thc hin nhng vic ch snh bng chic bng m nht ca b tt
hnh chn chnh, chng ta hy nn thun luyn tm ca mnh trc. Bao gi chng c s bt nh gia tnh
khng v tm bi, khi y s c kh nng bc theo gt chn ca Pht , b tt mt cch t nhin khng cn c
gng.
H Vng Ba Vy
Th xt li cho k nhng gi tr ca ngi i khin mnh rong rui, xem do u m c, qu v s thy gc r
nm s thiu suy xt. Thng thng, mi vic ta lm u l lm vi ci thy sai lm, tin rng mi s u tht
c. Nhng nu xt cho k, s thy th gii hin tng ny ch nh cu vng hin, mu sc r rng nhng hon
ton khng c mt thc th no c.
Ci nhn h vng ca chng ta v thc cht ca s vt c th c chia thnh nhiu loi, tng ng vi tng
lnh vc ca s vt: sc, thanh hay .
SC L VNG

i vi vng kin v sc, chnh vn ni nh sau:

13. Vn php nh huyn, Pht dy iu ny;
Nhng n i nay li cng h huyn hn bao gi ht.
o nh to ra bi nh o thut ranh ma qu qui,
hy nn thn trng vi cnh h vng thi mt php ny.
Tt c mi s trong cnh lun hi v nit bn u nh cnh o thut. Khp ci th gian khng th tm u ra
mt thc th, duy nht, thng cn, c t tnh.
Khng vua no lm vua vnh vin; khng ngi no sinh ra m khng cht i; khng m ng no c hp
khng tan. Mi s u nh mt tn tung vi nhng ti t din mn chinh chin, am m, v t vong. Tt c
u nh mt gic m, khi th gp mng p, lc li gp c mng. Nhng thi i suy i ny mi chnh l nh
cao ca o nh. Ngi i t lu qun ht s trong sng ca thi hong kim. H khng ngh g n kip tng
lai, ch lo vic trc mt. Khng th tin cy, lun kh tnh vi vnh, h chn vi chnh php di ngn ni cao c
hnh. Cnh v ngi u chng i thay nh cng la ong a trc gi, sng ng chiu sai. Ma, tuyt, ma
, nng, v lnh tri thi khin bn ma in o. l nh vy th cng nn hiu rng khng c g phi
qu vui khi gp chuyn lnh: vic lnh chng bao lu s bin thnh tai ho; cng khng cn g phi su thm
khi gp chuyn d: v ni bt hnh ca mnh tht qu nh nhoi so vi kh au ca v lng chng sinh trong
khp ci c o.
Nh o thut chng bao gi b mn o thut ca chnh mnh la gt. Khi gi ln no nga no tru no xe, d
ging tht n u, anh ta cng bit r ht thy u khng tht. Tng t nh vy, b tt chng tnh khng
ca vn php, bit r tnh cht h vng ca cnh i, d sng ti gia cng khng nhim phin no, ng chp.
Hiu r vic lm th tc vn l khng, nn b tt khng tham, cng khng s, khng cu thnh cng, cng

khng e tht bi. B tt c c nim t tin ni vn, t v tu ca chnh mnh, n ni bt k ang lm g cng
u l bc n gn hn vi qu gic ng.
Tuy vy, ngi i nay c c s chng bit ny tht chng my ai. V minh cht chng trn h vng, trn lan
nh by kh bt chc ln nhau, lc xa n ni khng cn bit li thot. Chn tnh ca s vt mt ht trong tm
mt, tht kh lng khng lng ph i mnh. Tuy nhin, nh ch Pht cc i qu kh tng ni, mi s u l
hu vi; php hu vi u v thng; v thng l kh no. Vy chng ta cn phi thy cho ng thc cht ca
cnh i, bung b mi bn tm v tin ti, m thc, v y phc, thi li dng ngi v n lc ha tm mnh
vo vi chnh php. Nu bung ra c i sng th gian bn bu th php tu ca chng ta s thng mt ng
n vi mc tiu cu cnh. Php tu v vic thin tht ra khng hn g mt gic mng, nhng nh vo cng c
nh huyn, chng ta s thnh tu qu Pht nh huyn.
Cn nm r thc cht ca mi s di ngun nh sng ca hai chn l, chn v tc . Ni cho ngn gn, tc
l lnh vc ca cnh hin, sinh ra t s phi hp ca nhn v duyn qua chui duyn sinh. V mi s vn c
mi tng quan mt thit vi nhau nh vy, cho nn, trong cnh gii ca tc , nhn v qu vn khng sai:
vic thin a n qu hnh phc, vic bt thin dn n qu kh au, khng th trnh. Nhn duyn hi th
qu sinh ra, khng g c th ngn cn c. V nh ma xun, nu nh trong lng t c sn ht mm, mt tri
cho hi m, ma cho cht m, ht s ny mm, m hoa, kt tri. l l do v sao chng ta phi lun thn
trng vi vic mnh lm, d l vic nh nht. Cng cn phi thy ra rng duyn tu l iu him hoi qu gi
n mc no. Trong hin ti cn c nh vy, nhng duyn may ny bt c lc no cng c th b ci cht
cp mt i; khng th lng ph thi gian. Lun nh ngh n ci cht thc dc mnh trn ng tu. c Pht
dy rng: Trong s cc du chn th chn voi l ln nht; trong s mi nh ngh th nh ngh v thng l ti
cao.
Chng vn php v thng cng l cha kha dn vo chng ng tnh khng ca vn php. y l chn , ch
c nhng bc thnh tu vin mn mi bit thu. V, rt li, hai chn l ny bt nh trong cnh gii phi hp gia
tng hin v tnh khng.
TH ANH L VNG

i vi vng kin v m thanh, chnh vn ni nh sau:

14. Ngn t chng qua ch l ting vang, Pht dy iu ny;
nhng n i nay li thnh ting vang ca nhng ting vang.
Ting vang ni g, ngha chng h ph hp vi m.
Thi ng bn tm m vang qu qui.
Tt c ngn t v thi ca ngi i, d d chu hay kh chu, d khen hay ch, u ch l ting vang ca
tnh khng. ng u mm ni m ln ting khen ch, l no li cm thy bun vui khi nghe ting vang vng
v? m thanh ca v tr, ting la, ting gi, ting nc, ting h ca cm th, ting ni ca loi ngi, ht
thy u khng c thc th. Ch l nhng m vang trng rng khng th nm bt.
K chuyn i xa, ni chuyn i nay, lun vic tng lai, phn ln ch l biu hin ca lng tham v sn v
ngha. Ngn t n ri i, khng c c s, khng lu du tch. Bui sng ngi khen, bui chiu mit th l chuyn
thng tnh. C khi ming ngoi ngon ngt nhng trong tm y him c. Cng c khi tm tt lnh nhng
ngn t kh nghe. Nu mnh sinh tm vng bn, nht nh s lc li. Vy chuyn phim ngi i, ta hy
lm ng, tt hn nn cu nguyn, tr ch, ln ting tng kinh.

Vui bun v li khen ting ch ch l ni bun vui tm b. Bao gi c khen, thay v cm thy hnh din, hy
nn xem li khen kia nh ting vang vng ca gic m hay tr tng tng. Hy t nh rng chng phi bn
thn ta c khen, ch l li khen dnh cho nhng thin c n t php hnh. Ni cho cng, ch nhng ai t
qu gii thot mi tht s xng ng c ngi khen.
Bao gi b ch, hy tip nhn, xem y l c hi nhn din li lm tng n, tng lng khim cung. C cu ni
rng, Ph bng ngc i l gc r ca a hoa tu thin. y chnh l chn s gip ta dit i th. Nu chuyn
thnh ng tu th li khen ting ch s gip ta tng ngun cm hng v cng c gii hnh. Bit ly g n tr
n ny? i vi b tt chng c tnh nh huyn ca m thanh th li ph bng lng nhc s ch khin php tu
ca ch v thm thng tin. Bt k cnh thun hay nghch u gip b tt tng ngun cng c tr tu. Khng
bao gi b lo u tham dc cun i, v tm ca b tt lun ng yn khng lay ng trong tri kin ton ho. Nh
bung b mi mong cu th tc, b tt tuy khng cu m vn c mi ngi tn vinh.
Cn nh chng ta y, d c dc ton tm ton lc tm cu danh vng trn ton ci th gian, vn s gp
ngi ch bai ch trch. Hay cho d tht s thnh cng i chng na, danh ting c c, bt k cho vic g, lng
can m, sc p hay sc mnh, u ch l danh ting nht thi m thi.
Vy khi c khen, hy ngh rng y l nh mnh lm theo chnh php. Khi b ch, hy li ch nhc nh
mnh tng thm lng t i vi chng sinh v dt b bn tm th tc.
TM L VNG

15. Nhng k con gp, no phi l ngi, ton l k bp;

nhng li con nghe, no phi chn tht, ton l di lo.
i nay tht s chng c mt ai c th tin vo,
chi bng mt mnh ung dung t ti.
Sng trong thi k ny chng khc g b nht trn o y ging qu n tht ngi, lm sao c th sy tm. Gp
cnh no cng c th bin thnh thm cnh; gp ai cng c th b dn i lc ng. Ch c mt iu c th bit
chc, l ch c bc chn s mi c th gip ta li khuyn hu ch. y l iu ta cn phi hiu cho tht r.
Tm ny d b sc trn thao tng, cng d b kt trong ngn t h vng ci th gian. Tm mt ni hoang vng
tu chng tt hn sao? y l phng php tt nht khi tm t bi i vi chng sinh. Gi c nh vy, ngy
mt ngy hai s c lc qu v kh nng hnh thin vi tm lng t bi v lng ca mt bc b tt.
iu quan trng l phi ht lng qun nim v tm b , cho n khi thy r mi vic trong i tht ph phim
ng chn bit bao. Tm s xc ng, xt thng cho thn phn ca chng sinh trong thi k en ti ny, t
pht sinh ch mnh lit mun vt thot sinh t. Tm ny nu tht s bt r th mi cng c, mi thnh tu
i tha nht nh s t m chi. Nhng nu tm ny cha tht s bt r trong tm th php hnh cng s
khng c kh nng pht huy vin mn.
16. Nu vic con lm thun vi chnh php, h s chng con;
nu li con ni thun vi s tht, h s hn con;
nu tm con trong sng hin lnh, h vn bi li.
Chnh lc ny y con phi du kn ng i ca mnh.
Thi gian cha chn mi c th m ra cho ngi khc thy tm vc tht ca chnh mnh. Cng cha n lc

c th gip ngi mt li khuyn, mong h ci thin, lm nh vy ch khin h thm bc bi. y l lc cn phi

t xt li mnh v t sa chnh mnh.
Chng ta ang sng trong thi k m tm l con ngi v cng xo trn. Li ni ngoi ming khng my khi ph
hp vi ngh trong tm. Ngi i v vic i thay i nhanh n ni chng th trng cy ni ai cho bt c
vic g. Ni cho cng, khng ai cho ta li khuyn ng tin cy, ngoi tr bc o s chn chnh.
Trong qu kh, ai th gii xut gia, khot o tng s l biu tng uy nghi ca Pht-php v hnh tr theo
Pht-php s lun c mi ngi tn knh v h tr. Nhng i nay, nu lm vic ny, ngi i s cho rng
qu v ph trng, hay ngh rng qu v bt ti khng th thch nghi vi i sng th tc.
Nu gip ngi bng tri tim trong sng, h s nghi ng qu v la gt h. Nu vch li cho ngi thy bng li
chn tht, h s chng mun nghe. Chn gi tr ca mnh tt hn nn gi kn, nh than hng tim n gia bi
tro. n bng cch no, chnh vn gii thch trong cu k k tip.
N DT THN KHU

17. n thn trn ni hoang vu mt mnh;

n khu bng cch qu giao kim ngn;
n tm bng cch li mnh lun nh:
nh vy ng ngha du gi n tu.
[ND: qu giao: t giao thip; kim ngn: tit kim li ni]
Qu v s khng bao gi thot ly c vng tm nu cn vng kt gia trm cng ngn vic khin tm tn lon.
Quan trng l phi sng mt mnh ni thanh vng, lnh xa mi bn bu ci th gian.
sng v cht, khng u bng hang ng ni thung lng vng du chn ngi, ch thy chim rng, th
hoang. mt ni nh vy, t bi s tng trng, tham sn s bin mt, php thin s khng b ngoi cnh chi
phi.
Ca ming l ca sa a. Ngn t tun ra rt d dng, hu qu li nng n di lu. Phn ln nhng cu chuyn
phim u ch l biu hin ca ham mun v th ght. Ni nhiu s t gy hi cho chnh mnh, nh con kt kt
trong lng kn. Vy hy nn bung b ht mi li ni khng cn thit.
Tm l th khin tri ln lun hi. Chnh tm ny l th phm, lin tc to nm cht c tham, sn, si, kiu mn
v tt , khin vng cnh ba vy ba ci. ng con kh tm tinh qui ny ty hi ta, phi lun xt k li
ca chnh mnh, cht c va dy ln, lp tc p dng liu thuc tr c. V d tr nc tham th dng tm bt
tham; tr nc sn th dng tm t bi bt hi; tr nc si th qun chiu v chui duyn sinh to lun hi nh th
no. Then cht ca thin hnh l thun luyn tm , v vy m ni trng im ca php tu kh hnh l iu
phc tm, bng khng tu kh hnh lm g? Thng xuyn t xt xem tm mnh ang thun vi chnh php
hay ang b cht c phin no xm ln. Nu gi tm khng phng dt v lun tnh gic th thn v khu u s
t nhin theo. T lm ch tm, y chnh l bc o s chn chnh. Php l iu cn c p dng trong mi
lc, bng khng chng lm g!
Du gi n tu l bc du gi khng chung ng vi ngi i, cng khng dnh vo vic th tc, l ngi khng tm
cu ting tm hay t, lun chy bng tm lng kht khao cu o, nm vng ch cu thot sinh t, l gc

r ca chnh php. Qu v c th t hi, nu by gi bung ht vic th gian, liu sau ny s ra sao? Ly g m

n, m , m chu ton nhng th khc? Nhng ni bn khon m mui ny, nu lng hnh, chng nht nh
s thao tng ht cuc i cn li ca qu v, s cng lc cng sit cht thm mng li sinh t. Cn ua theo
thi quen thm cn c ny l cn kh. Qu v s khng th tu nu cha tht s bit chn cnh sng th gian,
bit vui vi nhng g mnh c.
Quay Lng Sinh T
18. Chn ngn l v chng th tin ai;
bun v mi s ch l v ngha;
quyt tm l v khng thi gian t iu mnh mun:
ba iu nh , s gp s lnh.
Thng thng h ai tt vi mnh th mnh xem l bn, cn ai ngn cn bc i th mnh cho l k th. Nhng s
phn nh ny khng ng tin cy. K gi l bn d dng bin thnh th, v ngc li. Khng vic g tht s c
nh c th tin vo.
Nhng mi bn tm th tc cui cng chng li du vt g vng bn hn l ngn tay v hnh trn mt nc.
Bt k c gng c no gy dng thnh cng hnh phc trong i, d n lc n phi ng qu v kit sc,
cng ch hoi cng m thi. C mang theo c g u, khi bc qua thm ca t. Dn thn vo bt c vic g,
tm lun y p hi c v qu kh, bn bu cho tng lai, mt ht chnh nim sng sut i vi hin ti; kiu
ny kh lng thot vng km ta ca phin no. Bt k th no, i ny nht nh qu v khng lm g c c
thi gian thc hin d ch phn na nhng k hoch v tng cu mang.
bit r vic i ph phim nh th no, cng cc chn ngn cho mi lo toan th tc, vy chng phi ch nn
li vi php hnh thi sao? Khng ai l khng cht. n c c Pht Thch Ca Mu Ni, ng gic ng, y
ba mi hai tng chnh v tm mi tng ph ca mt ng Pht , cng x b thn xc nhc chng
sinh nh n v thng. n c Phm Thin, Thch cng ch thin sng lu hng i kip trong cnh gii cao
nht ci lun hi ny, ri cng s cht, cng s a sinh vo c o v cha on dit phin no chng, hung
chi chng ta y, vi tm thn yu ui thp km bt ton ny. C t mn vi s v i ca chnh mnh, kh
mt cht l ni cn bc bi, th s khng bao gi l mt hnh gi chn chnh. T n gi, qu v ch bit
quan tm n chnh mnh, tin nghi, thnh cng, gia nh, bng hu. T v lng i kip lun tm cu hnh
phc c nhn. By gi n lc phi bt u mong cho ngi khc c s tt lnh. Nhng bun vui qu v
phi tri qua trong hin ti, chng qua ch l hoa tri tr t ht nhn gieo trng trong qu kh, cn g phi bn
tm mong ch hay s hi. So vi phc li ca v lng chng sinh, tht chng c g ng ni. Vy c hy cho
n kh au, ly kh au lm li nhc nh cnh sinh t bt ton cng tng thm ch tu, v cng l c hi
gnh kh cho chng sinh. Hnh phc cng vy, c hy tn dng hnh phc hun dng ngun ngh lc
dn n qu gic ng, v tng trng lng t.
Nhn li nh vy, t nhin bun, chn ngn v quyt tm s ng lot pht sinh. Bun v thy r hon cnh ca
chng sinh m bn thn li bt lc khng th cu gip. Chn ngn vi cnh tri ln trong vng quay sinh t qui
c; v quyt tm dn thn vo php hnh.
19. u c thi gian hng hnh phc, chng qua th thi;
khng mun kh th dng chnh php m dit kh.
D vui hay kh, con i hy bit l nghip lc.

T nay v sau, i vi mi ngi, ng mong, ng nghi.

Ngay by gi qu v c th ang hng lc th an vui; nhng u khng bn lu nn qu v ng tm dnh
vo. Trong i ny, qu v s bt buc phi tri qua loi kh khn, tt bnh v nhng iu bt hnh khc;
quan trng nht l phi t nhn cho ra chn l ca chnh php.
Gp vic kh hay sng, bn cng hay sung tc, u ch v nhng g qu v lm trong cc i qu kh. Hin ti
c mnh khe, ni danh, hay giu c, u l nh vic thin lm trong qu kh. Cn nu phi chu cnh kh
au v tt bnh, chng ngi, hay gp cnh phin toi, u l do qu bo ca vic bt thin gieo. Bt k ri
vo hon cnh nh th no, qu v cng u c th tnh ha tm mnh. Khi n au, t trong y tim qu v hy
cu nguyn chu kh au ny thay th cho chng sinh, cho kh au vi cn vnh vin. Cng kh li cng c th
tu php nhn lnh kh au dm cho chng sinh.
Mt khi bin thnh yu t thc y vic tu, kh au tr thnh thun duyn ch khng cn l chng ngi.
c Milarepa l tm gng ton ho, chuyn ht n au gian kh thnh ng tu gic ng. Theo gng c
Milarepa chng nn lm sao? bung b mi bn tm mong cu i sng an vui thoi mi, sn sng n nhn
bt c hon cnh no xy n cho mnh, ly lm lng thc nui sng php hnh, chng phi nn sao?
20. V nhiu mong i ni ngi khc, nn c phi ci;
v nhiu nhu cu cho chnh bn thn, nn c phi lo;
toan tnh trc sau, trong tm cha y mong i, e ngi:
T nay v sau, bt k th no, hy ng nh th.
V tm cu tin ti, a v m qu v phi i ton ht ni ca quyn. C phi xum xoe ci gi di, hy vng t c
nhng iu mnh mun. Va chm bc chn vo th gii ca quyn uy th lc l tm nhum y lo u, lun
bn tm v qu kh, hin ti v tng lai. V ri d quyn uy ph qu n u i chng na, qu v cng vn s
khng thy .
Chng ta khng bao gi va lng vi nhng g mnh c. V vy m c cu ni rng: Tham lam nh ch i.
c nm nc cam l ci tri vn s thm thung th ngon hn; mc c o xng xnh xang vn s kht
khao th sang trng hn. Vy thi, ng khin bn thn kit qu v ch, cn g phi nh tr nh rt bt nh
cu vng! Nhng mc tiu trong ci th gian ny u ph phim nh nhau; hy pht lng tin xc quyt rng
mc tiu duy nht xng ng trong i, l tu theo Pht-php sinh.
im tinh yu ca Pht-php l phi dp sch mi mong cu v s hi trc nim vui ni bun trong i. Mt
mnh sng ni hoang tch, vui vi nhng g mnh c, qu v s c an ton, khng cn b s cn v s mun
hnh h. Vic tu tr nn d dng, khng vng chng ngi, tn tm, hay xung t. Cn nu trn i n lc
tm cu li lc th gian, chng khc g chng li bt c trn dng sng cn nc. Phi hiu tht r iu ny, h
quyt tm khng mnh rong rui theo nhng con ng v ch nh vy.
Khng Ung Kip Ngi
21. D cht hm nay, no c g bun? sinh t lun hi vn l nh vy.
D sng trm nm, no c g vui? tui tr t lu khng cn na
Nay d sng cht, th hi i ny c g h trng?
Tu cho i sau, mi l trng yu.

Nu qu v tu, vy l cuc i ca qu v c ngha. Cho d ngy hm nay thnh lnh b st nh cht i, cng
chng n hn.
Nu qu v cha tu, th t nht c mt iu qu v khng cn phi lo, l nh mt lun hi. Vic ny s khng
bao gi xy ra. By gi qu v trong lun hi, v nhiu i sau vn s trong lun hi, nh con ong kt trong
ci h, khi bay ln, lc li bay xung, nhng khng th thot ra ngoi. Rt li nu sng ph th d sng mt
vi nm hay mt trm nm cng c khc g u.
Qu v t trc n nay c th l lng ph thi gian, nhng mt khi qu v bt u tu theo chnh php th t
tr i, bt k sng thm c bao lu, mi pht giy trong ngy u l mt c hi qu gi v ngn c th v
vi n s, nghe li Thy gio hun, v ht lng tu theo, cho n khi cht. Ri qu v s thy r khng c g xng
ng hn Pht-php, v qu v s thy rng tu theo Pht-php thun luyn bn thn l mi u t qu gi
nht trong i ny, v mi i kip v sau.
Khi ci cht n, qu v s n tip nh tip mt ngi bn lu nm, bit r ton b th gian ny thc ra ch nh
mng huyn v thng. Ngi Gampopa v song c cu ni rng, khi cht, ngi tu hng thng cn cn ht tp
kh, hi nhp ci diu minh; ngi tu hng trung cn khng s hi, t tin i thng vo ci Pht; ngi tu hng s
cn, c c cht t cng phu, t ra cng khng hi tic, bit mnh an ton khng phi a ri c o.
Cho d qu v c bm cht vo mi th trong i, vn khng cch no gi c, n gin ch vy thi. Lc th
tui tr s qua nhanh, khng c Pht-php th d sng trm nm cng ch gnh thm kh au tui gi. Tm
cn b tm mi bn tm th tc khuynh o th khng vn, t hay tu no c th gip qu v gii thot. Mc tiu
ci th gian nhiu bt tn v khng cht gi tr chn tht no. Nhng nu tu vi ngh t qu gic ng ch
sinh th l hng v mc tiu cao qu v xng ng hn c. y chnh l b tm, tinh ty ca mi
ng tu, l mt php thnh tu tt c.
Vic g cng c thi im ca n. Ngi nng dn bit u l thi im thch hp cy ba, gieo, hi,
khng tng b khng lm vic cn lm. Nay qu v c mi gic quan, gp c o s, li c t ni Thy
th php, chng l cnh ng gii thot ny b hoang khng cy trng hay sao?
Phn ln ai cng toan tnh vic tng lai vi rt nhiu hoch nh, nhng tng lai y chng qua ch ng vi vi
nm trong i ny. Tht rt thin cn; chng ta cn mt con ng rt di phi i qua trong bit bao nhiu i
kip pha trc. Ci cht l mt bc thm ta phi i qua, mt mnh, ch c th nng da vo tn tm ni o s
v Tam Bo, cng nim t tn trong php hnh. Thn nhn, bng hu, quyn th, ti sn, v tt c nhng iu
m qu v quen nng da vo, khi y s n gin khng cn na. Vy nu by gi lng ph i ny vi
nhng vic cn con khng dt, qu v c th bit chc rng n lc mng chung qu v s khc nc n v hi hn
v s kinh hong ht hong nh k trm va b vt vo ngc ti, hoang man vi hnh pht sp phi chu. Nh li
c Jetsun Milarepa ni vi th sn Chirawa Gnpo Dorje: ngi ta thng ni c c s t ti v thun tin
ca thn ngi l iu qu gi, nhng nay gp ngi nh ng, ti thy chng qu gi cht no.
Mt ngi cho d khng c thc n, o mc, hay nh , nhng nu trong tm y p nim tin tng n s v
Tam Bo, ngi y s sng v cht vi tri tim vui v t tn.
Phn u ny c thuyt trong phm vi ca T Diu , gio php Pht dy trong thi k chuyn php lun
th nht, tng ng vi bc u trong ba ng tu, l ng tu Tiu tha. Vch r khuyt im ca lun hi
ni chung, thc y lng chn ght ni xu c ca thi k en ti ni ring. ch cng quyt vt thot sinh t

lun hi l nn tng ca mi php hnh. Phn hai s gii thch tip v phng php i tr lun hi: kin, tu v
hnh ca i tha.

Mc Lc
Dn Nhp
Khai Lun
Phn 1: Chng Duyn Thi Mt Php
Phn 2: Kin, Tu v Hnh trong i Tha
Phn 3: Quyt Tm Thot Sinh T
Kt
Li Bt
PHN HAI: Kin, Tu, v Hnh trong i tha
Chng Mt ni v ng tu s khi Tiu tha l gip ngi tu khi tm chn ngn hon cnh hin ti ca
chnh mnh trong sinh t lun hi ni chung v trong thi k gio php suy i ni ring. Chng hai ni v
phng php ha gii: kin, tu v hnh, thun theo gio php i tha Pht dy. Phng php ny c gii
thch qua hai phn, phn mt ni v ng tu trung cp Hin kinh tha v phn hai ni v ng tu phi thng
ca phng tin thin xo, Kim cang tha.
ng Tu Hin Kinh
QUY Y

thy r lun hi chng c g ngoi kh au nn ta quyt tm mun thot. Tuy vy, thc hin iu ny, ta
cn c gip , v ng nhin l chng ta ch c th trng cy vo s gip ca nhng bc t qu
gic ng vin mn, tht s vt thot sinh t lun hi. l l do v sao c Patrul Rinpoche y li hng
tm v c Pht i Bi Quan Th m ct li cu thnh.
22. Ly Quan Th m, sui ngun i bi, bn s t ha,
l chn ch che duy nht ca con.
Lc t minh ch, chn ngn ca ngi, chnh l diu php.
T nay v sau con ch cn bit trng mong ni ngi.
c Quan Th m l mt ng Pht , v li ch ca chng sinh m th hin thn b tt. Ht thy ch Pht u
mang cng mt tnh, v tm i bi ca ch Pht th hin thnh c Quan Th m. V l hin thn ca lng t bi
ca mi phng Pht nn c Quan Th m ng thi cng l ci r ca tt c Pht , b tt, v t bi chnh l
ci r ca gic ng. Quan Th m l Pht; Quan Th m l Php; Quan Th m l Tng; Quan Th m l o s;
Quan Th m l bn tn; Quan Th m l k ni; Quan Th m l Php thn; Quan Th m l Bo thn; Quan
Th m l Ha thn; Quan Th m l A Di ; Quan Th m l Lin Hoa Sinh; Quan Th m l Tara; v trn ht,
c Quan Th m l chnh bn s ca chng con. Nh trm dng nc cng chy qua chn cu, c Quan Th
m l ht thy ch Pht hp li.
Th lc gia tr ca ngi l th lc gia tr ca mi phng Pht; v chng chn tnh ca ngi l chng chn tnh
ca mi ng Pht .
c Quan Th m sinh vo thi k ti m ny di sc tng ca c Lin Hoa Sinh, vi tr, bi v dng chng
vnh hn bt c c Pht no, l v c Quan Th m ch v chng sinh ca thi i ny m lp i nguyn.

Ngi th hin hng sa sc tng: quc vng, o s, thng nam, thng n, th hoang, ngi cng hin c lm
ni, lm cy, lm cu bt k chng sinh cn g, ngi hin lm thn y. C cn gi mt gia tri nng hn, c
pht giy lng du gia cn bnh ngt ngho, tt c u l th hin ca lng t bi ca c Quan Th m.
Tng t nh vy, minh ch ca ngi, OM MANI PADME HUM, l tr tu t bi ca mi phng Pht di dng m
thanh. Su ch ny bao hm chn ngha ca ton b tm vn bn ngn php mn Pht dy. Trong tt c cc
loi ch, tr ch, la ni, hay l mt ch, khng ch no hn Lc t ch ca c Quan Th m. Tr tng Lc t
ch, cn gi l ch Mani, li ch ln lao ra sao, kinh in hin mt u thng nhc n.
Sch rng, tng ch Mani d ch mt ln cng nh l c tng trn vn mi hai loi kinh Pht thuyt. Tng ch
Mani l ton thnh su ba la mt, l on la kh nng sinh vo su ci lun hi. Php tu ny n gin, d hiu,
d tu, y tinh ty ca chnh php. Nu qu v trong mi hon cnh d vui hay bun u ly ch Mani lm
chn qui y, nht nh c Quan Th m s lun bn cnh bn qu v, tn tm ca qu v s t nhin tng trng
v chng ng i tha s t nhin pht khi trong tm.
Theo kinh Kraavyha-stra, nu qu v tng mt trm triu ln ch Mani th mi sinh th trong thn th ca
qu v s c s gia tr ca c Quan Th m. Ri khi qu v la i, ngay c khi bc ln t ngn la thiu xc
qu v, h ai ht vo l u c h tr khi sa c o.
Mi m trong Lc t, m, hay Ma, hay Ni u cha ng nng lc gia tr gii thot khng th ngh bn. Kinh
sch ni rng Pht lm c nhng iu khng ai c th lm, nhng cho d c Pht c th ni chnh xc ma
bo mi hai nm c c bao nhiu git nc, vn khng th ni cho cng tn cng c ca mt ln nim ch
Mani. Hay d c Pht ni c i chng na, mang ht g trn th gian ra m lm giy cng khng th no
chp xung cho c, d ch mt phn my may.
Khng c g trn ton ci th gian ny c th khin Thn Cht s hi lnh xa, nhng nh sng m p t bi ca
c Quan Th m c th xua tan kinh hi trong tm ngi khi ci cht n.V vy m gi y l ni chn qui y
khng h ngy. Hon ton t ti vi lun hi, c Quan Th m lun sn sng tr gip chng sinh. Nht c
nht ng ni ngi mt c ch ca bn tay, mt chp mt tt c u c kh nng thot sinh t. Khi gi
n ngi bng ch Mani, chng ta ng bao gi ngh rng ngi qu xa, tn ci Pht, khng th no nghe c
li chng ta gi. c Quan Th m lun cnh nhng ai c lng tin ni ngi. V v minh che chng nn chng
ta khng th tht s n c ni Ph ci Cc Lc din kin vi ngi, nhng lng t bi ca c Quan Th
m khng bao gi t b bt c mt ai, s tht l nh vy. Ngi lin tc dng thn mnh th hin loi sc
tng, chng sinh cn g ngi lin th hin thn y, nht l sc tng ca ng o s. Vy chng ta phi hiu,
bng lng xc quyt trn y, rng c Quan Th m, bc ch che ti thng a khp chng sinh vo con
ng gii thot, tht ra chng phi ai xa l m chnh l bn s ca mnh.
Git t bi ca c Quan Th m ma xung ng u trn cnh ng chng sinh, khng h c s phn bit;
nhng hoa mu hnh phc khng th tr nhng ni ho a ht tn tm. Thiu tn tm l t nht mnh khng
thy nh mt tri rc r ca nng lc t bi gia tr, nh t nht mnh trong cn phng ti. Nhng nu c tn tm
th khng cn khong cch, khng cn thi gian no ngn chia gia mnh v lc gia tr ca c Quan Th m.
Gio php ca c Th tn qung i thm su khng th ngh bn. Nu c th nm c tt c li Pht dy
bng hiu bit kin thc, y l mt thnh tu ng k. Nhng d c nh vy vn khng . Tr phi chnh
mnh c c kinh nghim tht chng bng cch p dng gio php ny, mang tm mnh ha nhp vi chnh
php, bng khng mi hiu bit ch thun ty l l thuyt, s ch khin ng mn thm dy m thi.

Chng ta c rt nhiu sch, nghe rt nhiu php, nhng chng c li ch chi, c chuyn ha c
mnh u. toa thuc bc s trn u ging th chng bao gi ht bnh. Vy qu v hy xoay tm vo bn
trong v chim nghim su xa ngha ca chnh php, cho n khi diu php thm nhun ton thn.
l l do v sao c Patrul Rinpoche ni rng:
23. Hiu c bao nhiu, ch ton l thuyt, tht chng ch chi.
Lm c bao nhiu, i ny xi ht, tht chng ch chi.
Ngh ngi bao nhiu, ch ton h vng, tht chng ch chi.
Nay n lc ta phi lm iu li ch tht s: tr Lc t ch.
Nh sng di, vic trong i c tip ni dn dp khng ngt, ht vic n n vic kia, rt li vn hon trng tay.
Mun vn tng chy qua trong tr, mi tng li pht sinh thm bit bao tng, ch khin v minh bt
mn thm dy. l nh vy, qun tinh ty ca chnh php v tng ch Mani chng tt hn sao? Nh chng ta
by gi, ln su trong bn ly tp kh, vng cht trong rng buc am m, khng t ti cng khng dng
lc c th cu chng sinh thot kh lun hi. Chng ta cn tm ngi gip , nhng khng phi tm bt k
s gip no m phi l s gip khng h ngy ca c Quan Th m.
24. Ch nng duy nht khng h h ngy chnh l Tam Bo.
Tinh ty duy nht ni Tam Bo, l Quan Th m.
Vi nim tin tng khng h lay chuyn ni tr tu ngi,
chc chn, quyt tm: tr Lc t ch.
Nng vo cc ng thn linh nh Phm Thin, Thch, ch v u thot khi mng li sinh t, khng th
tht s gip ta. Nng vo bc quyn th trong i, hay thn nhn, bng hu, ch c th tm c cht ch che
rt gii hn. C ni non, sao tri, hay nhng thnh phn thin nhin khc, khng th tht s bo v an ton cho
chng ta. Khng ni no tht s l ci ngun quy y chn chnh. Nu b nht vo ngc v mun c th ra th
phi tm s gip ngi c kh nng th ta ra, u th trng cy vo nhng t nhn khc.
c th l ni kh nng cu ta thot dng nc xoy sinh t, ni chn quy y ta tm phi l mt ni hon
ton t do t ti. Ch c mt ci ngun quy y duy nht vt thot mi gii hn ca lun hi, y mi thin
c thnh tu cu cnh, v y lng t bi v lng bnh ng phng s nhu cu ca chng sinh, a chng
sinh i trn con ng cho n tn qu gic ng, ci ngun quy y c nht ny chnh l Tam Bo.
Tam Bo l Pht, l Php, l Tng. Pht l bc o s, th hin t thn, ng tr. Php l con ng, l gio php
c truyn v c chng. Tng l ng hnh trn con ng ny, l nhng ngi hiu r ngha ca gio
php v nh vo c gii thot.
Nh tin tng hng v Tam Bo, chng ta ri s chng bit tht ra Tam Bo khng phi l ba thc th ring
bit, m l thn khu v ca c Quan Th m, c Pht i Bi. Tm ca ngi l Pht. Khu ca ngi l Php.
Thn ca ngi l Tng. Cho d trong hin ti chng ta khng th trc tip din kin, nhng phi bit v nhng
thin c v bin ca ngi nh trong kinh in mt in u c ni. Chng ta cng cn nh rng c Quan Th
m bt kh phn vi Thy ca mnh, ngi gio hun ta trong diu php qu gi. Vi tm lng bit n su xa
lng t bi ca Thy m hng tm v, tr tng Lc t ch, nht nh mi nghip chng phin no u c
th qut sch. Ri s c lc chng ta c trc tip din kin c Quan Th m ngay ni tnh ca ngi, khi
ngi v chng b tt m chuyn bnh xe chnh php i tha.

Qui y l ca vo Pht-php. y l bc ng chung cho c ba c xe v cng l nn tng xy dng php hnh.

Tuy vy, l do thc y ngi i qui y c nhiu loi khc nhau. V s kh au lun hi m qui y cho mnh, l
ng c thp. ng c cao nht l c nguyn a chng sinh thot kh au sinh t, t qu i gic ng. Qui y
vi ci tm nh vy gi l qui y i tha.
Tm qui y cn phi chn tht v thun tnh, v tn tm khng chao ng cn c pht huy. Tn tm l yu t
sng cn trn ng tu, gip tm m ra n lc gia tr ca Pht. Thiu tn tm m mun gic ng th c khc g
ngi trong hang ng m ra hng Bc m mong c nh mt tri soi vo.
Tn tm c bn giai on pht trin: nim tin trong sng, nim tin ngng i, nim tin xc quyt v nim tin bt
thoi. Ln u cht nhn ra tnh c nhim mu huyn diu ca Pht, c Quan Th m, v ca n s mnh,
tm qu v s tr nn trong tro ti vui. y l nim tin trong sng. Ri nim tin trong sng ny s khin qu v
kht khao mun chnh mnh cng c c tnh c ton ho nh c Quan Th m, ngh rng nu c nh vy
th s c kh nng mang li ch n cho bit bao nhiu l hu tnh: nim tin khi y tr thnh nim tin ngng i.
n khi bit chc tnh c ca c Quan Th m tht s ng nh li Pht dy, nim tin lc by gi tr nn xc
quyt. Cui cng, tin tng thm su n ni th b tnh mng ch khng th t b nim tin, y chnh l nim
tin bt thoi. Khi tn tm t n mc ny, qu v bt k ri vo cnh ng no vn s lun trn y t tn, ngh
rng, c Quan Th m, ngi bit tt c, bt k th no con vn lun nng da trn vn ni tr tu t bi ca
ngi. T y v sau, lc gia tr v s dn dt ca c Quan Th m s lun cnh bn ta. Khi y nht nh d
ch ting gi hng danh ca ngi cng gip qu v vt thot sinh t. Phi c nim tin bt thoi ny th s qui
y mi tr nn chn chnh v thun tnh.
C cu ni rng: tn tm l bnh xe qu gi ngy m ln trn ng tu gii thot. y l phm tnh u tin
trong by phm tnh cao c. Mt tri chiu sng ng u khp mi ni, nhng ch ni no dng knh lp hi t
nh sng li mi c th khin c bc chy. Tm t bi ca c Quan Th m ta sng ng u cho khp chng
sinh, nhng ch nhng ai c c knh lp tn tm th la gia tr mi c th bc chy.
Qui y ch v chuyn i ny, hay qui y ch vt kh khn trc mt, u l nhng mc tiu qu thin cn. Qu
v cn phi pht tm qui y cho n khi tt c chng sinh thnh chnh qu. n bao gi qu v c th mang ht
thn khu hin tng cho c Quan Th m vi nim tin chn tht, nng da ht ni ngi d hon cnh thun
tin hay kh khn, mi tht l qui y, trong ngha trn y nht, l s qui y chn chnh ca i tha.
Cng c th qui y ni c Quan Th m qua ba phng din, ngoi, trong v kn mt. Mt ngoi, c Quan Th
m l Tam Bo: Pht, Php v Tng. Mt trong, c Quan Th m l Tam Cn: thng s, bn tn v k ni. V
mt kn mt, c Quan Th m l tam thn Pht: Php thn, Bo thn v Ha thn. Qui y, v vy, nht nh
khng phi ch l cng phu s khi nhp mn. Ni cho chnh xc, cng phu ny bao gm trn vn ng tu
mc thm su nht, n tn qu gic ng. Tuy vy, d qui y c nhiu mc khc nhau, nhng vn c th
lm trn tt c bng cch n gin tr Lc t ch vi tn tm v nim xc quyt rng n s ca mnh, bt phn
vi c Quan Th m, l tinh ty duy nht ca mi biu hin ca Tam Bo.
c A-ti-sa, bc thy tr tu v thnh tu v song c khp vng Bc n v ng n tn vinh l c Pht th
hai, tng du hnh sang Ty Tng. ngi ni v li ch qui y nhiu ln n ni mi ngi bt u gi ngi
l Bc Hin Thnh Qui Y. Khi bit t gi mnh nh vy, ngi ct li cm khi, tht l mt vinh hnh ln lao!
c iu lnh no hn l qui y ni Pht?

 TM B

Hiu r tm quan trng ca tn tm v qui y ri, by gi chng ta bc vo tinh ty ca i tha: tm b .

25. Nn tng i tha l tm b ;
l ng duy nht m khp ch Pht tng i qua.
ng bao gi xa ng tu cao qu ca tm b ,
hy v chng sinh, tr Lc t ch.
Tm b , phn ng l bodhicitta, l c mun t qu gic ng ph chng sinh. Tm b c hai
mt, qui c v cu cnh. Tm b cu cnh l thy c Pht tnh vn c trong mi chng sinh, ch nhng ai
chng c tnh khng ca vn php mi c c tm ny. y khng phi l lnh vc c th d dng hiu cho
trn vn, nn thng thng chng ta bt u bng php tu tm b qui c trc, d tu hn.
Tm b qui c cng c hai: tm nguyn v tm hnh. Tm nguyn b l c mun thnh tu qu gic
ng sinh, v tm hnh b l thc hin c mun ny bng vic lm qua php hnh su hnh ba la mt.
Ni cch khc, tm nguyn b l xc nh mc tiu, v tm hnh b l phng tin p dng t
mc tiu y. Cha kha ca i tha nm im nguyn v hnh u khng hng v bn thn m hng v
chng sinh cho n cng tn sinh t.
B tm nguyn l tm a t bi su xa n ni thit tha cu gic ng ch cu chng sinh, tm nguyn
ny lm cch no c th bt u pht khi? Trc tin, hy mi c Quan Th m chng gim cho lng mnh
kin quyt hng qu gic ng v chng sinh. Tip theo, n lc qut b khuynh hng ch mun tr gip ngi
thn, lm ng trc nhu cu ca nhng ngi mnh khng a thch. iu ny c th lm c nu qu v thy ra
rng trong v s i kip ti sinh khng th m k m mnh i qua, mi chng sinh, khng st mt ai, nht
nh phi tng l cha hay l m ca mnh, t nht mt ln. Mi chng sinh, cho d l ging cn trng b mn,
ai ai cng u mong c hnh phc, khng mun kh au. Nhng li khng bit rng kh au n l v vic
bt thin lm, hnh phc l do tm thin sinh ra. Ngh n ht thy chng sinh ang ui ngt v vng trong
kh au, ta k m i lc gia sa mc bao la, qu v khng th no khng cm thy xt xa, lng t bi khng th
khng pht khi.
lng t bi ny c th pht trin cng rng hn, qu v hy tng tng mnh ang trong ci a ngc, t
dng thy trc mt cha m mnh b ngc tt Dim Vng li ko, nh p, dng v kh st bn m m, dng
ng si m t, dng thit bng chy m . Nhn cha m n au khng khip nh vy, l no lng xt
thng khng dng y, l no khng cm thy thc bch mun hi h chy ngay n cu h? Khi lng thng
lo ny tha thit ni ln, hy suy ngh thm mt cht. Cha m i ny ch l hai trong s lng chng sinh nhiu
nh khng gian v tn, th hi ti sao chng sinh nhiu v tn kia li khng ng cho qu v thng xt? Thy ra
iu ny tht chng c l l g, t t c gng m rng tm t bi, trc tin cho thn nhn, cho bng hu, ri cho
nhng ngi mnh quen bit, ri cho c quc gia, c tri t, cui cng m rng cho v lng chng sinh trong
khp ba ci lun hi. Ch khi no n c vi tm vc v tn ny, tm t bi ca qu v mi c gi l tm t bi
chn chnh.
Tt c chng sinh u ging nhau ch ai cng mong c hnh phc, thot kh au. S khc bit ln gia
mnh v k khc ch nm con s: mnh ch c mt, cn k khc th nhiu v tn. Vy hnh phc ca ti, kh
au ca ti, no ng g so vi hnh phc v kh au ca v lng chng sinh. iu tht s ng ni, l
chng sinh ang kh hay ang vui. y l nn tng ca tm b : mong vui cho ngi thay v cho mnh, c
bit i vi nhng ai mnh gi l k th, nhng k x t vi mnh. Bng khng, t bi lm g?

Cm thy thng lo cho chng sinh l khi im. T s c th chuyn nguyn c ca mnh thnh hnh
ng. Tuy nhin, c Atisa c dy, tm nguyn l chnh. Vy nu tm lc no cng y p mun lm li cho
chng sinh th bt k vic lm bn ngoi biu hin nh th no, b tm hnh vn s vn chuyn mt cch t
nhin.
Gi c b tm th khng nhng khng bao gi i lc m cn lun tin nhanh trn ng tu. Khi thn khu
v thm nhun c nguyn li ch chng sinh, v mnh v khp c m nhm n qu v thng b , th d
ch mt vic lm cn con, mt cu nim ch Mani, hay ch mt ci ly Pht, cng s mang n kt qu thnh
tu mt cch mau chng v chc chn.
Su ch trong ch Mani, tinh ty ca c Quan Th m, l su ba la mt di dng minh ch. Khi nim ch, su
ba la mt ng loi khi, ton thnh b tm hnh.
Sch ni rng chng sinh phin no trong ngc t sinh t, nu pht c tm b , lin ngay tc khc s tr
thnh con trai con gi ca ng Pht , s c tri ngi ct ting ngi khen, trn vn cuc i tr nn c
ngha. Tt c u nh nng lc khng th o lng ca tm b trn qu. Tm b l tinh ty ca tm vn
bn ngn php mn Pht dy, ng thi n gin, d hiu, d tu, ngay c i vi ngi mi nhp mn.
Tm b cu cnh l s bt kh phn chia gia tnh khng v t bi v dng cng. n thun tnh t nhin,
siu vit mi gii hn ca khi nim v kin thc, t pht sinh tm t bi khng i tng, vn c, li ch khp
chng sinh.
Cng tin b trong php hnh th hai mt ny ca tm b s cng h tr tng cng cho nhau. Thy c
chn tnh ca tm, d ch thong qua, cng s gip qu v nhn v ng hng m tu tm b qui c, v
ngc li, tu tm b qui c s m rng hn chng ng ca qu v v tm b cu cnh.
SM HI

Tm b pht khi ng mc ri, by gi chng ta cn qut sch nhng g c th to chng ngi cho
ng tu gic ng.
26. Tri ln lun hi k t v thy cho n ngy nay,
mi vic lm ton l sai quy, cng khin trm lun.
T tn y lng pht l sm hi lm li, a ri,
bng bn sm lc, tr Lc t ch.
Trong cc i qu kh v i ny cho n mi by gi, chng ta gy tn hi cho chng sinh v s ln, di
lo, la gt, cp ot, ph hoi, tn cng, chm git, v bit bao nhiu vic ti bi khc. Tch ly c nghip
kiu ny chnh l nguyn nhn nu gi chng ta trong lun hi, nay tr thnh lc cn chnh, khin chng ta
khng th tin b trn ng tu, nui sng phin no chng v tr chng, l hai loi chng ngi ng ng
khng cho ta n vi kinh nghim Pht tnh.
Hon cnh ca chng ta, tuy vy, khng phi hon ton v vng. Nh ch o s Kadampa thng ni, iu
hay duy nht ca c nghip l c th thanh tnh c. Nghip c l hin tng hu vi, v vy nht nh phi l
v thng. V nh Pht ni, khng c li lm no trm trng n ni khng th dng bn sm lc thanh
tnh.

Nh nng vo bn sm lc, chng ta c kh nng tnh ha tt c mi li lm phm. Sm lc th nht l

nng lc ch nng, l ni chn mnh hng v pht l sm hi ti li, v v vy m tr thnh ch nng
ca s sm hi ca chng ta. Trong trng hp y, ch nng l c Quan Th m, hin thn cho tr tu ca
Pht , b tt. cc php tu khc, ch nng c th l c Kim Cang Tt a, hay 35 c Sm Pht, hay c
Pht T L X Na, ch cn thong nghe danh hiu ca cc ngi cng gip chng sinh trong cc ci c o
c gii thot. Tuy vy, mc d v s ng bn tn c c kh nng ny, nhng ht thy u l hin thn ca
c Quan Th m, v c Quan Th m chnh ch nng tinh ty nht.
Sm lc th hai l nng lc hi ci. Cm gic hi hn s t nhin pht khi nu ta tht s hiu rng mi kh
au phi gnh chu qua v s i kip ti sinh kia tt c u ch do c nghip ca chnh mnh mang n: ng
nghch, thp c, ph phm gii lut tam tha. Tt c chng ta y u phi ti sinh v lng i kip,
nhiu n ni nu em ht thn th mnh tng c trong cc i qu kh gom v mt ni, d mi i ch bng
thn cn trng t hon i chng na, nht nh s cht thnh ng cao hn c ni Tu di. Nu gom ht nhng git
nc mt tng ri v bun v s trong ht thy cc i qu kh, nht nh s rng hn bt k i dng no
trn ton ci th gian. C nhiu v d nh th c ni trong kinh Diu Php Minh Nim. Tt c kh au ca tt
c mi kip ti sinh v tn ch l kt qu ca vic c mnh gieo, di lo, st sinh. Khng bit hu qu vic
mnh lm l nh th no th qu v s mi sng nh k khng in, nhng mt khi bit r chnh c nghip l
nguyn nhn khin ta phi lang thang v tn trong cnh kh lun hi, qu v nht nh s cm thy hi hn su
xa vi tt c nhng vic c lm, khng cn mun tip tc nh vy na. Bng s hi hn chn thnh v mnh
lit, pht l tt c mi c nghip lm, khng gi li cht g.
Nhng ch hi hn l khng , c nghip trong qu kh vn cn cn c tnh ha. Lm c vic ny l nh
nng lc th ba, nng lc ha gii. Vic c gieo bng thn, khu v , th cn ha gii bng liu thuc
tng ng: vic thin ca thn, khu v . Mun c th thc hin iu ny, qu v hy dng thn ly Pht, i
nhiu, chim bi thnh a, phng s chng sinh v chnh php; hy dng khu tng ch Mani; v hy dng
tm nh ngh n c Quan Th m, bit rng nu thiu tm lng t bi ta rng ca ngi th mnh s ch c
th a ri cng lc cng su hn trong sinh t, hng v c Quan Th m vi tn tm mnh lit, thnh cu
ngi gip xua tan mi v minh c nghip. p li thnh cu thit tha ny, qun tng nc cam l tr gic t
thn ca c Quan Th m tun xung, rt qua nh u, vo bn trong thn th ca qu v v khp c chng
sinh, ty sch tt c mi v minh, ph phm, c nghip, cho n khi khng cn st li cht du vt no, thn
th ca qu v sng trong nh pha l. c Quan Th m mm ci rng r, ni rng, ny a con ca dng
truyn tha, tt c mi li lm ca con u c thanh tnh. c Quan Th m tan thnh nh sng, ri tan
vo bn trong qu v. Nhn bit tm ca c Quan Th m v tm mnh ca l mt, nn li t lu trong cnh gii
sng-khng, siu vit nim tng.
Sm lc th t l nng lc quyt tm, l ch quyt lit d cht cng khng ti phm. T trc n gi, c th
l qu v m qung khng bit rng lm c s phi chu kh, nhng t nay v sau khng l do g li khng
thay i cch sng ca mnh. Cng khng th ngh rng lm c ri ch cn sm hi tnh nghip nn khng sao.
T trong tn ct ty phi c s lp tm quyt lit, rng bt k ra sao cng s khng bao gi lm bt c iu g
tri vi chnh php. Mun c nh vy, tm ca qu v phi lun gi chnh nim v tinh tn. Sm lc th t
ny bao gm s quyt tm lun gi thn, khu, v ca chnh mnh thanh tnh ging nh thn khu ca c
Quan Th m. Tng Lc t ch, v minh c nghip s t t tan bin, mi thin c vn c trong gic ng s ta
rng, nh mt tri l dng qua m my che.

 CNG DNG

27. V chp ci ti, nn chp mi th: y l nguyn nhn trm lun sinh t.
Vy hy cng dng cho bc gic gi ni ci nit bn, v hy b th cho k khn cng trong sinh t,
cho ra tt c, thn, ca, cng c, hi hng chng sinh.
Tham chp nm xa, tr Lc t ch.
Nh sm hi tnh nghip, qu v c th qut sch chng ngi trn ng tu gic ng, nhng c th bc
trn ng tu ny, by gi qu v cn phi gom cho lng thc i ng. Tch tr lng thc i ng,
chnh l tch ly t lng phc tu. Tch ly phc c l lm thin v cng dng b th, dn n qu thnh
tu Sc thn. Tch ly tr tu l lm thin m tm khng chp bm, dn n qu thnh tu Php thn. Hai loi
tch ly ny cn c thc hin vi tm nguyn v ngi.
im ct yu phi hiu, l khi nim chp ng, chp vo mt ci ti tht c, y chnh l nguyn nhn
khin chng ta vng kt trong ba ci sinh t. Ci thy h vng ny va bn r l chng ta khi chp ngay vo
thn ca ti, tm ca ti, gia nh ca ti, v.v Chnh nhng khi nim ny khin chng ta kht khao lc th v
khip s kh au. Kt qu l tham v sn c lun phin ni ui nhau bt tn. T nhng lc y tim tng ny
khi sinh bit bao nhiu l phin no xung t, lm tm c mi xo trn khng ngui.
Bit bao i trong qu kh, chng ta tng c rt nhiu tin ti ca ci, nhng v qu s mt, s cn nn
khng lm sao c th cho ra, khng cng dng Tam Bo, cng khng b th chng sinh. Thm ch c ngi
nhiu tin lm ca m vn mc o rch, n cm lt, v qu keo bn, bit h m qung n no trc v
thng, v s c lc chc chn l lc la i, nhiu khi sm hn th h phi mt tt c. Khi y, khng nhng ti
sn khng th mang theo, h cn nhiu nguy c a sinh vo nhng ni m n c ch thc n, thc ung
cng nhiu nm khng c nghe. Mc d ti sn tht ra chng khc g kho tng trong gic mng, ch ta nh
thnh quch o nh lp lnh cui chn my, nhng nu cng dng cho c Quan Th m v cho Tam Bo, qu
v tch ly cng c nh huyn, dn n hnh phc, trng th v thnh vng nh huyn, v ri s c lc t
qu gii thot. tch ly cng c chn tht, hy cng dng b th bng tn tm trn y, khng xen ln cht
ng mn no.
Trong nhng s hu c c trong i, thn th l th ta trn qu nht, n ni d ch mi gai m, chm la
t cng khng chu ni. i tr thi quen chp bm vo tin nghi, s hu, hy mang thn mnh lm n bc
hin dng cho Pht, mang ht ti sn lm my bao la hin dng ch Pht b tt, mi tht l cch s dng
thn mng v ti sn c ngha nht. Thm vo , hy hin dng trong tm tt c nhng g p nht th gian:
hoa c xinh ti, uyn lm xanh mt, nh nhc, hng thm, thc phm tuyt ho, n uc loi, chu bu
ngc ng qu gi bc nht. Ni v phm cng dng th th thng hn c l cng dng mn la, bao gm
ht thy v tr: ni Tu Di v t i b chu, ni chu bo, cy nh nguyn, v.v dng hin ton b tam thin
i thin th gii y p ti bo bt tn ca tri v ca ngi. Dng hin cng phm v cng tn ny cho c hai
thnh phn: tr nit bn l ch Pht b tt, tr lun hi l lc o chng sinh.
Thm vo cng phm ny, hin kinh v mt kinh cn ni n mt phng php cng dng thm thm, dng
lm thuc ha gii tm ng chp, gc r ca sinh t, l php qun thn mnh thnh cam l hin dng cho
bn thnh phn khch qu. Tam Bo l thnh phn khch qu u tin, rt ng c tn vinh. H php l thnh
phn khch qu th hai, vi thin c rt ng c cng dng. Thnh phn khch qu th ba l lc o chng
sinh, rt cn tm t bi: hy v h m qun tng dng cam l cho ra bin thnh tt c nhng g c th xoa du
kh au thc phm cho k i, thuc thang cho k bnh, o qun cho k lnh, mi che cho k khng nh.
Thnh phn khch qu th t l oan gia tri ch, do mnh c n vi h, hoc trong i ny, hoc trong cc i

trc, khin h v nghip cm m bin thnh t lc, to chng ngi, gy m mui, cn tr khng cho qu v tu:
hy cng phm bin thnh tt c nhng g h tha thit c mong, lm nh vy s n tr c n c.
Lc t ch cng c th tng cng dng Tam Bo v b th chng sinh. Ch ny nng lc mang li ngun
phc li v bin. Ngay nh nhng k c c kiu cng bc nht, khng cht duyn lnh vi chnh php, nh ch
lc t vn c th c thun ha, cu gip. V ch ny l ci r ca tm b , sung mn nng lc v bin ca
lng i t i bi, lun thnh cng nhng ni m sc mnh bo ng u phi tht bi.
Php tu ny l tinh ty ca hnh th v lng v tha, nh tu theo nh vy, qu v s thot c ng chp, gc r
ca lun hi. Nh b th cng dng v m lng t bi cho khp c chng sinh, qu v ri s c kh nng tho b
mi chp bm vo ci ti, khng st li cht g. y l phm cng dng th thng nht, l hnh th ba la mt
chn chnh, hnh th o b ngn, siu vit s b th cng dng th gian vo trong tr tu v t bi.
Hnh th cu cnh c ni r qua cu chuyn sau y:
Khi xa c mt v i vng, ni ting l ngi c lng t bi bao la. Ngy ngy trn nh thp cao nht trong
cung in, ngi thng thin qun t bi. Nng lc t bi ca ngi mnh lit n ni khng mt ai c th st hi
bt c mt sinh mng no trong vng quc ca ngi, bt k c gng n u. Mt sng kia, bng nhin c mt
con chim cu bay lt qua ca s, rt vo lng vua, ht hi khip hi. Vi giy sau, diu hu rt ti, lao vo
phng, s u bn mnh vua, ni rng: chim cu ny l ca ti. Ti cn tht nui mnh v nui chim non
ang i. Vua thm ngh, khng th no giao chim cu ny cho m diu hu kia, cng khng c tht g khc
m cho. Nhng nu c vy th m diu hu v t chim non s cht i mt thi. Cui cng vua quyt nh
ct mt t tht ca chnh mnh tng cho chim.
Chim cn bao nhiu tht? Vua hi.
M diu hu tr li, bng trng lng thn ti. Vua mang cn ra, t chim mt bn ri bt u dng dao bn
xo tht i bn phi ca mnh t ln bn cn. Nhng bn cn khng di dch. Vua li ct tip i tri t ln
bn cn, bn cn vn khng nhc nhch. Vua lc tht ton thn, cht ht ln cn, d vy bn cn vn nh c.
Cui cng, vua ngi ln bn cn, cho ht ton thn mnh.
Lin ngay lc y, chim cu v chim diu hu hin r nguyn hnh l hai bc thin nhn, to vic nh vy th
lng t bi ca vua. H tn thn: ngi ng tht l ngi t bi bc nht! Ni va xong, tt c vt thng ca
vua u c lnh ln. V vua ny l tin thn ca c Pht Thch Ca Mu Ni.
Trc mt, chng ta cha th cho ra u, mnh, thn th, tht da nh ch i b tt vn thng lm. Tht ra
trnh ca chng ta, c gng lm nh vy l sai lm. Nn hy bt u bng cch cho ra thn th ca chnh
mnh trong s tng tng, nh tham chp gim dn, tm cng lc cng siu vit, cng rng ln. Ri qu v
s c lc chng c tnh khng ca ng, khi y s c kh nng vin mn kho b tr tu nh dng hin phm
cng dng ton ho nht: chng ng tnh khng ca vn php.
O S DU GI

By gi chng ta bc vo phn tinh ty ca ng tu: php tu o S Du Gi. Nh php tu ny, tr tu t nhin

khi, khng cn dng cng.

28. n s tn qu l chn tnh Pht.

Trong mi phng Pht, n s l Pht t ha bc nht.
Thy r n s cng Quan Th m bt kh phn chia,
thit tha hng tm, tr Lc t ch.
Bn s ca qu v so vi ht thy ch Pht trong qu kh, thin c v dng c mi mt u ngang bng nh
nhau, ch khc mi mt im: lng t ca n s dnh cho qu v ln hn ht thy ch Pht. Sao c th nh th
c? L v chnh bn s ca qu v mi l ngi sn sng khai th ng tu gii thot cho qu v.
Vi lng bit n su xa tm lng t bi ch c ni Thy, qu v phi lun knh Thy nh knh Pht.
Pht ca khp ba thi qu kh, hin ti v v lai, thnh tu v s thnh tu gic ng nh nng da ni
ng n s. Php mn thm su nht trong tt c mi php mn l php i Th n v i Vin Mn, thnh tu
c u nh tm su xa hng o s ch khng bng t duy thao tc. Vi tm su xa hng Thy, chuyn
nht khng chao ng, thy Thy chnh l Pht, thy mi vic Thy lm u tuyt ho, khi y lc gia tr ca
Thy l tr tu ca mi phng Pht s rt v ni qu v mt cch t nhin khng cn c gng. C hy tu
theo li Thy, ri my en nghi ngi s dt tan, mt tri t bi ca n s s chiu sng, si m qu v trong
ngun hnh phc v bin.
ng Chuyn Php Lun Vng lun gi bnh xe thn k bn mnh, nh nm gi t i b chu. Tng t
nh vy, nu qu v c gi mi bn mnh tm hng o s, nht nh tm ny s gip qu v tin thng n qu
gii thot m khng cn phi gng cng. Nh li Pht dy, tm no hng Pht, tm lun c Pht. Nh
bng trng mt h, h cng tnh lng, bng trng cng sng. Tng t nh vy, lc gia tr ca n s tun chy
mnh lit nu tn tm ca qu v mnh m sng trong.
Nh lc gia tr ca n s m qu gic ng s sm c vin thnh. Nh mt kinh c dy:
o s l Pht, o s l Php, o s l Tng;
o s chnh l tr tu ca khp mi phng Pht .
Nh ngh nh vy m thnh cu ng n s, vn l c Quan Th m. Kinh sch thng ni:
Tm ca o s: Php thn bt bin;
Khu ca o s: Bo thn bt dit;
Thn ca o s: Ha thn t bi;
Thnh cu o s, t thn bn nhin
Thnh cu ng n s bt kh phn vi c Quan Th m, y chnh l ct ty ca php tu o S Du Gi.
Cm t o S Du Gi nguyn ngha l hp nht vi chn tnh o s. tm mnh ha vi tm Thy, y
l php tu thm su nht trong tt c mi php tu, v cng l con ng ngn nht dn n qu thnh tu. L
sc sng ca ng tu, l php mn duy nht bao hm mi php mn khc. Ch b tt trong khp cc thi qu
kh, nh nng da ni ng o s m pht c tm b , vin mn hnh ba la mt. Nh b tt Taktu-ngu,
Thng Khc, sn sng cho ra tt c, k c mu tht ca chnh mnh, c o s thu nhn. Hay nh b tt
Shonnu Norsang, Diu Thng Ti, theo hu khng di 143 v o s.

Cho nn quan trng l phi lun thnh cu o s, bt k lc no, trong bt k tnh hung no, t tn y lng
v t trong xng ty. Khi ngi, hy qun tng n s ang ng trn nh u m thnh nguyn. Khi i, hy
qun tng n s trn vai phi m i nhiu. Khi n, hy qun tng n s trong c, tng tng thc phm
bin thnh cht cam l thanh tnh bc nht m cng dng. Khi ng, hy qun tng n s ni tim, ta trn
i sen bn cnh, ta nh sng rng ngi y p c th gian. Ht thy mi lc th c th c c, sc thanh
ti p, mi nim vui trong i, qu v hy nhn ln trong tm thnh nhiu v cng tn, m dng hin n s.
Khi i sng c bnh an hnh phc, hy ngh rng c vy u nh n n s t ha, v th hng nhng g
mnh ang c vi s chp bm khng hn g chp bm mt gic m. Khi i sng on tru v tt bnh, u su,
hay v b ngc i hnh hung, hy thy rng tt c cng u nh n n s t ha, v c kh au mi c c hi
thanh tnh c nghip v qut sch n c; c th, khi tm mong cu chng sinh c bao kh au xin ht v
ni mnh, chng sinh khng cn mt ai phi chu cnh kh.
Nu n c c qu, qu v nhn vo cng vn thy chnh l c Quan Th m, vy mi chp bm vo cnh gii
ca t lc s tan bin v t lc s khng cn kh nng quy nhiu ng tu ca qu v. Khi gp cnh st nh,
ni , hay b th hoang n tht, nu gi c Quan Th m y p trong tm, mang thn mng ra trao ht cho
ngi, qu v s thot mi s hi. i din vi ci cht cng th, nu tm ch bit nh ngh n c Quan Th m
th khng cn s hi trc cnh hin kinh hong ci trung hu. Nhng nu qu v cho ni s xm ln, bi ri
khng bit nn chy i hay nn tm ch no np trn, chng s phi nm np u lo sut i, n khi
mng chung s khng cn kh nng chin thng ni s hi h vng trong ci trung hu.
Mi php mn hin tng v mt tng u c th rt gn thnh tm hng o s, v ht thy u nm trong
php mn tr Lc t ch.
ng Tu Mt Tha
Sau khi trnh by nhng im then cht ca hin tng, by gi c Patrul Rinpoche bc vo phn ni v mt
tng, thng c gi l mt ch, hay Kim cang tha, Vajrayana. im quan trng cn ghi nh l Kim cang
tha vn t trn nn tng ca hin tng, v vy khng bao gi mu thun.
QUN NH

Trc khi bt u bc vo ng tu Kim cang tha qu v cn th php qun nh c th nghe v tu theo.

Vic ny s bo m cho s hiu ca qu v c chn mi ng mc cho n khi kh nng gt hi qu lnh.
Tu Kim cang tha m khng th qun nh chng khc g t si li mong vt c thnh du.
29. Gip thanh tnh chng, khai m php hnh, thnh tu t thn,
Bn php qun nh, tinh ty chnh l Thy Quan Th m.
Chng Thy l Tm th bn qun nh u vin thnh.
Trong ci t th qun nh vn c, tr Lc t ch.
Trc khi rt cht nc qu vo trong bnh, qu v th no cng xt k xem bnh cha c c ra sch hay cha.
Tng t nh vy, bo m chnh mnh l mt bnh cha xng ng vi gio php trn qu sp th nhn, iu
quan trng l phi t lm sch chnh mnh bng cch th qun nh.
Php qun nh (tng ng gi l wang v phn ng l abhisheka), cho php ngi tu nghe, hc v hnh tr [vn,
t v tu] gio php Kim cang tha, c bit c php bc vo hai giai on tu:giai on khi hin, l qun
bn tn v tng ch; v giai on vin thnh l tu cc php du gi ni ti, i th n, i vin mn, din kin

chn tnh ca tm.

Mc d qun nh c nhiu mc , nhng nn tng vn l bn php qun nh tng ng vi bn chng cn
thanh tnh, bn qu trnh thanh tnh, cng bn qu [sau khi c thanh tnh].
Qun nh bo bnh l thanh tnh thn; qun nh kn mt l thanh tnh khu; qun nh tr tu l
thanh tnh ; v qun nh danh t l ng lot thanh tnh mi tp kh vi t ca thn khu v . Bn php
qun nh c truyn t thn-khu- v tr-kim-cng-bt-hoi ca ng o s, y di sc tng c
Quan Th m. Qu ca bn php qun nh ny l thnh tu t thn Pht.
Nh php qun nh, qu v s chng bit chn tnh vn php vn lun thanh tnh. Vy ti sao by lu nay ta
cng chng sinh c phi chu bit bao thng kh trong khp lc o lun hi? n gin ch v chng ta khng
th nhn ra mi s vn vn thanh tnh. Bn lai thanh tnh l trng thi chn tht ca vn php, ci thy nhim
ca chng ta i ngc vi s tht, hon ton h vng, khng my may tht c, nh nhn vo cun dy thng m
thy l rn, nhn o nh m cho rng tht c nc ng xa.
Vy chc nng ca bn php qun nh l gip qu v thc bn tnh thanh tnh ca mi s. Nh lc gia tr
t ni thn ca c Quan Th m, qu v s thy mi cnh gii trn ton ci th gian u l ni P-ta-la, tnh
ca c Quan Th m. Nh lc gia tr t ni khu ca c Quan Th m, qu v s thy mi m thanh trn ton
ci th gian ting nc, la, gi, ting cm th, ting ngi u l m vang ca Lc t ch. Nh lc gia tr t
ni ca c Quan Th m, qu v s chng bit mi nim khi u l tng hin ca tr gic. Nh lc gia tr n
t c ba ca thn, khu, v ca c Quan Th m, qu v s chng bit tht ra thn, khu, v vn khng phi
l ba thc th ring bit, m ch l Quan Th m nht tnh, khng v bi bt kh phn.
Sau khi nhn qun nh t bc o s chn chnh, qu v phi thng xuyn t mnh lm sng dy php qun
nh, mi ln hiu su hn, khi li lc gia tr ca n s, hn gn bt k mt th no l h gy. lm sng dy
php qun nh bo bnh, hy qun tng c Quan Th m hin ra trc mt, l ng Php ch ng tr trn v
lng mn la, thnh cu ngi vi tn tm ngng i. lm sng dy php qun nh kn mt, hy tng Lc
t ch vi tm mnh lit hng v. lm sng dy php qun nh tr tu, hy hng v thnh cu nng lc
gia tr ca i bi v nim tuyt ho ca c Quan Th m thnh ho quang t ni tim ngi phng ra, tan vo
trong tim ca qu v. lm sng dy php qun nh danh t, hy khi lng tn knh su thm hng v c
Quan Th m, cho kim-cang-tr thnh ho quang ng sc t ni thn ngi phng ra, tan vo thn ca qu v. C
nh vy, th nhn bn qun nh, thanh tnh bn chng, thnh tu bn thn Pht.
Cng c th gii thch php qun nh theo th, o v qu. Nh lai tng, cn gi l Pht tnh, l iu qu v
vn sn c: y chnh l qun nh bn th. thi im truyn qun nh, Pht tnh vn c ny s c o
s trc ch khai th v s c t tun t chng bit: y l qun nh o. Phng php thc hin qu trnh
tun t ny bao gm qun tng mn la v ch tn, tr tng ch, v.v Trong php tu ni y, qu v qun
tng c Quan Th m ng trn nh u ca mnh, tr Lc t ch v lun phin th bn php qun nh t
c Quan Th m. Qun nh o dn n qun nh qu, l chng ng vin mn Pht tnh vn c ca mnh,
n gin vy thi.
Lc gia tr v kh nng tnh chng ca bn php qun nh cn c duy tr v pht huy nh nhng php hnh
ca bn chng o tng ng. y l ni dung ca cc cu k cn li trong chng ny.

 TRI KIN THANH TNH

30. Lun hi ch l ci thy ca ta.

Thy c tt c u l bn tn, th vic li tha u vin thnh.
Chng c tnh tnh ca khp vn php th bn qun nh ng lot truyn cho khp c chng sinh:
no vt cng tn y su sinh t, tr Lc t ch.
Cho ngi cn c trung bnh, tm vin ly ton ho l o. Cho bc thng nhn, tm t bi ton ho l o. Cho
bc ti thng cn, thy tnh tnh bn lai ton ho l o. y, iu chng ta ang quan tm n chnh l tri
kin thanh tnh ny ca Kim cang tha.
Vy tri kin thanh tnh ngha l g? Thng thng chng ta lun thy th gii bn ngoi, thn th v cm xc
ca mnh, u l bt tnh, c ngha l chng ta thy mi s di sc tng th tc, u hin hu mt cch c
nh, chc tht. V ci thy h vng ny m pht sinh phin no, khin kh au tip ni khng ngng. Tuy vy,
th nhn li s vt hin ra kia, nhn cho tht tn tng, s thy chng vn khng c mt hin hu chc tht no
c. Xt trn phng din th gian th s vt hin ra l do nhn duyn phi hp, nh o nh, nh gic m, trn
thc t khng c g t nhn duyn sinh ra m li c hin hu chc tht bao gi.
Ni cho ng cng chng c g m hin. Sch c cu, ngi chng tnh khng l chn hin thnh. Truy tm
nh vy, qu v s thy khng c bt c iu g, bt c ni no, khng mt vi trn nh nhoi no c hin hu
chc tht. Nay nu nhn m thy khc, thy s vt hin hu chc tht, y chnh l ci thy h vng, l nn
tng ca lun hi. Nhng chnh vng kin ny cng khng tng la cnh gii tnh khng. V vy v minh chng
qua ch l bc mn che chng tm thi, vn khng t tnh. Chng c iu ny s khng cn ci thy
nhim; ch cn l th hin v bin ca thn-khu- v tr Pht. Khi y khng cn g phi n lc vt b ba ci lun
hi, hay n lc dit kh, v lun hi v kh au cha tng tht s hin hu. Chng bit lun hi l khng, ch nh
o nh, th ton b tp kh v phin no, gc r ca lun hi, u s on la.
Tnh khng, tuy vy, khng phi l rng rang khng-c-g, l v nh kinh Bt Nh dy: Sc chnh l khng.
Khng chnh l sc. Khng chng khc sc. Sc chng khc khng. Vy tnh khng lun phi hp bt nh vi
tng hin ca thn v tr Pht. Ni vy, mi sc tng u l thn ca c Quan Th m; mi m thanh u l
minh ch ca c Quan Th m; v mi tng u l s hp nht lc-khng ca tm bi v tnh khng. Chng
c tnh khng chn chnh ca vn php ri, t nhin s khi lng t bi v nim cho khp chng sinh, v
chp c ci ti m phi trm lun trong bin kh lun hi.
Ci ti phin phc ny, bn tm qu n chnh mnh, tht ra cha tng sinh, cng khng tr u c, v, v
vy, khng th hoi dit. Ci ti ny, d cht du tch my may cng khng th no tm thy. V vy, khi chng
tnh khng th mi khi nim chp ng s tan bin, ng thi tm li tha s l dng, khng cn dng cng,
khng cht c gng. By gi qu v s thy c gng mt tht ca c Quan Th m, tnh khng v t bi hp
nht. V y l im khi u mi a ca b tt, nhng bc b tt c kh nng m rng mt st na thnh c
mt i kip, v cng c th gom c i kip vo trong mt st na. V trong tm ch v lun chan cha lng t bi
v nim vn c nn bt k lm g, d ch mt c ch nh ca bn tay, cng u mang li ch n cho chng sinh.
Ch v khng bao gi lm tin ni cnh hin, nh o thut gia khng bao gi b la v o nh do chnh mnh to
ra, bit cnh hin kia khng tht, bit nu khng thy c iu ny th l h vng. Mi thnh tu th gian
v xut th u do ch v ban cho. Phng s chng sinh khng bit mt, ch v no vt cng tn su thm y
lun hi.
Hy hng tm v, thit tha khn nguyn c Quan Th m, qun tng nh sng v lng t thn ngi ta ra,

xua tan kh au c chng ca khp chng hu tnh, truyn cho chng sinh bn php qun nh. Tt c nam
gii tr thnh c Quan Th m, tt c n gii tr thnh Pht Mu Ta-ra, ton ci th gian tr thnh tnh . Tu
nh vy, chng sinh s c li ch.
Mi s trong ci lun hi v nit bn u ch l phng nh ca tm, nn tt c u l c Quan Th m. Hy
gom ht mi php hnh v lm mt, an tr trong cnh gii sc-khng nht tnh, tr Lc t ch.
GIAI ON KHI HIN

ng tu mt ch chia thnh hai giai on: khi hin v vin thnh. Giai on khi hin bao gm nhng php
du gi ca thn khu v trn mt tr tu gi l thn kim cang, khu kim cang v kim cang. Mc tiu ca giai
on khi hin l chng tnh tnh bn lai ca vn php. Giai on vin thnh l t chng ng v nim v
chn tnh ca tm.
THN KIM CANG
31. Tm khng th gnh tt c php qun;
qun mt Nh lai, l qun c.
Mi cnh hin ra, u l sc tng ca ng i Bi;
trong cnh Pht thn, sc hin vn khng, tr Lc t ch.
Ni dung chnh ca giai on khi hin l qun tng bn thn v chng sinh u l bn tn; qun khp th
gian u l mn la, l ci Pht. Ngi i nay tr tu hn hp, th mng ngn ngi, tinh tn km ci, kh lng
nm vng mi php qun phc tp dy trong mt in. D vy, cng khng cn phi c gng tu theo nhng
php tu phc tp, ch cn thng sut mt php ni mt v Pht l c th n c vi tr tu t bi ca ht thy
ch Pht.
Tu theo php tu ni y, qu v c th qun tng mnh l c Quan Th m, cng c th qun tng c
Quan Th m trn nh u, thy ngi khng khc vi bn s, l v thy mnh cm thy thit tha hng v nht.
Thn ta sc trng: chi rng nh ni tuyt vi nh sng ca trm vn vng dng, ph tan bng m trn
ton ci th. Mt mt: tng trng cho chn tnh nht tnh. Bn tay: tng trng cho t, bi, h, x. Hai chn th
kit gi: tng trng cho s ng ng gia lun hi v nit bn. Ngi trn i sen ngn cnh: tng trng cho
tm i bi; v i mt trng, tng trng cho tnh khng.
Hai tay u chp ni tim cm ngc qu: tng trng cho tm b , l vin ngc nh ban mi thnh tu th
gian v xut th. Hai tay cn li, tay phi cm chui pha l, tay tri cm sen trng: chui pha l tng trng cho
lng t bi ca c Quan Th m rng m nh si dy khng t, xuyn sut tri tim ca khp chng sinh, v
sen trng tng trng cho tr tu thanh tnh bt bin ca c Quan Th m, tr hoa trn ci bn ly th tc.
Ngc qu cng tng trng cho tr-lc, l phng tin, v sen trng tng trng cho tr-khng, l thnh tu. Thn
c Quan Th m p ngi, y mi tng ho chnh ph ca Pht v mi phm trang im la-ngc ca
Bo thn.
Mc ch php qun tng nh vy trong giai on khi hin l gip ngi tu pht khi tri kin thanh tnh:
thy bn thn mnh v tt c hu tnh u l tr-tu-tn; thy cnh gii quanh mnh u l ci Pht; thy mi m
thanh u l minh ch; v thy mi tng u l biu hin ca tr gic. Tri kin thanh tnh ny khng phi l
tng t to, gn p ln thc ti, m l ci thy chn tht, chng bit vn php tht s, v vn vn, thanh tnh.
t c tri kin ny l nh p dng nhiu phng php qun tng c th v tun t. Khi mi bt u, qu v
c khi khng th qun c Quan Th m trn vn r rng, vy hy bt u vi gng mt ca ngi: trng trng

v en ca i mt t bi nhn khp chng sinh, chn my ton ho, sng mi cong, mi ci rng r. Ri t t
m rng php qun, thy trn u c Quan Th m: ng nt tuyt ho v phm trang sc, vng min
vng, bng tai vng. Dn dn qun xung phn di thn ngi, tng mn trang sc, ba lp chui eo, da nai
ph b vai tri, che b ngc tri, king tay, king chn khm chu bu, di khn t la mun mu, thng y
thu ch vng, h y nm sc thm. Qun tng mi chi tit, chm chm tng mn mt, ri t t qu v s c kh
nng qun c trn vn.
Tip theo, hy qun tng trong mi l chn lng trn thn c Quan Th m l mt quc Pht. Mi quc
trong s vn c quc ny u c mt ng Nh lai ang chuyn php lun cho chng thanh vn, duyn gic
v b tt. Gio php kin, tu v hnh i tha u c Pht thuyt bng diu php Lc T i Minh Ch,
phong ph v lng n ni ch mt chng t OMc th thuyt hng i kip vn cha cn . Trong cc ci Pht
ny, khng c g l nhim. Khng on k th, khng luyn bng hu. Nam gii u l c Quan Th m, n
gii u l c Tara Mu. Ht thy u l vng li th hin thn bin nhim mu ca c Quan Th m, biu
hin ca tnh khng v tm bi bt kh phn.
Qu v khng nhng qun thn mnh l thn kim cang ca c Quan Th m, cn phi qun ton b cnh gii
bn ngoi l ci tnh ca c Quan Th m, nh ni Ph trong ci Ty Phng Cc Lc, vi bao iu
huyn diu nh ni chu bo, sng cam l, cy nh , my cng dng y khp khng gian, minh ch Om
Mani Padm Hung rn vang khp ni, n c ch kh cng khng tng nghe thy.
Khi qun thn kim cang ca ng bn tn, qu v ng ngh rng thn ny kt cu t nhng thnh phn cng
chc nh l tht, xng, mu v.v m ch nh nh cu vng, sng chi, y mu sc, hin hin nhng khng
vt th. y l mt khng ca chn tnh c Quan Th m, hon ton khng c nhng thnh phn cu nhim
hay vt th cng chc. c Quan Th m khng b ng un lm cho cu nhim, hp th ng un ny chnh l
iu khin pht sinh khi nim chp ng.
bc khi u, d tinh tn n u, qu v vn c th cm thy kh lng lm ch mi chi tit qun tng. Nu
l nh vy, hy n gin khi nim tin xc quyt rng mnh chnh l c Quan Th m, khng phi do tm vng
tng, m tht s vn l nh vy. Nu qu v qun c Quan Th m trn nh u, hy n gin tin rng ngi
ang , cm nhn r rng s hin din ca ngi. C lin tc ch tm vo tng chi tit mt nh vy, qu v t
t ri s theo thi gian tr nn quen thuc vi php qun tng, cho n khi tt c tr thnh rt t nhin, nh
tng chi tit nh ca ni chn mnh sng lu nm lun sn hin ra trong tr.
Bao gi hnh nh qun tng ca c Quan Th m tr nn r rng v vng vng, hy qun t ni thn ngi ho
quang ln ta khp mi phng, mang phm cng dng dng hin cho ch Pht b tt trong v lng ci
Pht. Ri ho quang thu hi tr v, mang theo nng lc gia tr ca mi ng gic gi, tan vo c Quan Th m,
khin ngi cng thm chi ngi rc sng. Thm mt ln na, nh sng ln li phng ra, ln ny soi khp chng
sinh, xua tan kh no, t chng sinh vo trong tr gic i lc, bin tt c thnh b tt nam v n, bin ci th
gian thnh ci Pht.
Qun tng c Quan Th m nh vy, tp nim s dn lng xung, tm s v tr trong tnh ch. Khi y, nu
nhn vo chn tnh ca tm s t nhin thy rng bn tn v tnh khng thc cht ch l mt. Ri s hiu ny
s trin khai, thnh chng ng thy mi sc hin u ch l khng, v, v vy, trit thanh tnh. Nu c th duy
tr c s chng ny trong mi lc th iu ny c gi l giai on khi hin v lng thanh tnh.

 KHU KIM CANG

32. Tng nim, nghi qu, hay l ba ch, u qu phc tp;
Lc t chnh l chn m diu php, bao hm tt c.
Vn m u l diu khu nhim mu ca c Quan m.
Bit m l ch, thanh hin vn khng, tr Lc t ch.
Mt trong nhng yu t chnh ca Kim cang tha l ch. Ch l nhng cu ting Phn. Trong cnh gii ca m
thanh, ch c tm vc quan trng tng ng vi qun tng bn tn trong cnh gii ca hnh sc. Ch c
nhiu loi, nh l tr ch, mt ch, la ni, v cng c nhng loi tip cn ch, thnh tu ch, v ch ton
thnh bn php hnh.
Tuy vy, khng ch no th thng hn ch Mani. Ch Mani khng nhng bao gm y mi chc nng, li cn
bao gm tt c nng lc v ngun gia tr ca mi ch khc. Ch hin gi trong cc thi qu kh, v d nh c
Karma Chagme, truy tm khp trong kinh in vn khng th tm ra c ch no nhiu li ch hn, tinh ty
d tu hn l ch Mani, nn ch v chn ch ny lm php tu chnh. C khi ch cn nghe ch Mani l thot
lun hi. V d cu chuyn 500 con su ngt ngoi trong h bn khng khip. c Quan Th m thng xt cho
cnh kh ny, lm ong vng bay trn h, vo ve ch Mani. m su nh nghe m thanh Lc t ch m thot
c cnh kh, ti sinh vo ci tri.
Ch Mani khng phi ch l mt chui m thanh bnh thng m bao gm ton b nng lc gia tr v t bi ca
c Quan Th m. Ni cho ng, y chnh l c Quan Th m di dng m thanh. Nh chng ta y, v
nghip che chng nn khng th trc tip din kin c Quan Th m trong ci tnh ca ngi, th nhng
vn cn c th nghe c minh ch ca ngi, tng, c, ghi chp bng ch vng trang nghim, u l nhng
vic mang li ch ln lao, v gia ng bn tn v minh ch l tinh ty ca ngi khng h c s khc bit. Lc
t l su hnh ba la mt ca c Quan Th m. Chnh c Quan Th m c li dy rng ngi no c tng
Lc t ch ny, ngi y s vin thnh su hnh ba la mt v thanh tnh mi chng nghip.
tr tng ch ny, trc tin hy qun tng c Quan Th m nh gii thch, cng r rng hin hin cng
tt. Ni tim c Quan Th m c i sen su cnh, trn l i mt trng. ng gia i mt trng c chng
t HRIH, xung quanh l su chng t OM MA NI PAD ME HUM xp thnh vng trn nh chui ht trai, ta ho
quang ln, mang phm cng dng n ci Cc Lc Sukhavati, n ci tnh Trang Nghim Chim Bi
(Paradise Beautiful to Behold), v v lng ci Pht khc.
Mi tia ho quang mang theo v s phm cng dng, nh l bt thnh ct tng, bt bo, by biu tng
vng, cy nh nguyn, bo bnh, c mt tri my bao la cng phm dng ln ch Pht b tt trong tng ci
Pht. Ch Pht tip nhn cng phm, gip ngi tu tch ly phc v tr.
Ho quang thu hi tr v, chan cha lc gia tr thn khu ca ht thy Pht di dng cam l trn qu, cng
ht thy tr, dng v bi, tan vo chui minh ch ni tim c Quan Th m. c Quan Th m lc by gi li
cng ta sng rng ngi, nh vng rng tm trong nc ngh.
Thm ln na, v lng ho quang t chui minh ch phng ra, ln ny ph tan kh nn ca chng sinh su ci:
cnh thiu nng cng lnh ci a ngc; cnh i kht bc bch ci ng qu; cnh m mui buc rng b ngc
i ci sc sinh; cnh sinh lo bnh t ci ngi; cnh ganh ghen u ci a-tu-la; v cnh cng cc bt an ci
tri khi phc bu cn, t ci i nh y lc th phi a ri vo su thm c o. Tt c kh au ny u
c nh sng minh ch lm cho tiu tan, nh nh mt tri l dng lm tan ht sng bng trn ng c ni

ma ng. Tt c chng sinh u tr thnh c Quan Th m; ri, trc tin l cnh gii quanh mnh, tip theo
l ton ci th gian, u tr thnh tnh Ph sn.
Bng cch ny, ton thnh li ch cho khp chng sinh ri qu v thu hi nh sng tr v li ni mnh, ang l
c Quan Th m. Mi chn lng trn thn th qu v cha ng v lng quc Pht, mi quc vang rn
Lc t minh ch, chn ng khp khng gian nh ting hng triu con ong v t. m thanh minh ch ph tan v
minh; hng phc t lc; thc dc ch thanh vn thc dy t ci nh, t ch v vo i tha; dng phm cng
dng cho ch b tt, khuyn thnh ch v tip tc phng s chng sinh; v iu ng ch h php gi gn cho
chnh php, lm tng trng ngun an vui thnh vng cho tt c.
Ting gi thi, ting sng tri, ting la n, ting chim ht, ting th go hay ting ca loi ngi, mi m thanh
trn ton ci th gian u l ting vang ca Lc t minh ch, m thanh bn lai ca Php: mc d thanh hin
nhng ch l khng, l ting vang ca Php thn v sinh. Nh tr tng, hnh tr php du gi kim cang khu, qu v
s t c mi thnh tu th gian v xut th mt cch t nhin khng cn c gng.
KIM CANG
33. Nh chng v nim gim th kinh nghim v chng ng tng.
Nm c s thy l thng ht thy t chng, k th.
Ban cho thnh tu th gian xut th ngay trong i ny, l Quan Th m.
bn php hnh t nhin thnh tu, tr Lc t ch.
Khng c ch th no, bt k loi g, l tht c, l c nh. Tt c mi s trong khp ci lun hi v nit bn, k
c sc hin thy thnh bn tn hay thanh hin nghe thnh minh ch, u ch l tng hin ca tm. Nu truy
tm chn tnh ca tm, s thy nh trong Kinh Bt Nh c ni: Tm, Tm khng tht c, tng ca Tm l sng
trong.
iu chng ta thng gi l tm, tht ra ch l ci tm h vng, l cn lc xoy ca lon tng, b tham, sn v
si khon ln. Tm ny, khc vi tm gic ng, lun b ht nim ny n nim khc cun phng i. Th hn hay
tham luyn thnh lnh ni ln khng bo trc ch v tnh c chm mt k th hay ngi thn, v nu khng dng
ng liu thuc i tr ha gii ngay, chng s mau chng m r sinh si, khin thi quen tham v sn
trong tm cng thm su dy, tp kh chng nghip cng c bi p.
Tuy vy, bt k cc loi nim tng ny c v mnh m n u chng na, chng ch n gin l nim. Ri
nim s tan v li trong khng. Mt khi thy c chn tnh ca tm, s khng cn b dng nim tng sinh dit
tip ni kia khin cho lon ng. Nh my kt t, tn ti mt lc, ri tan vo tri khng, tng t nh vy, vng
nim khi sinh, tn ti mt thi gian, ri tan bin vo trong tnh khng ca tm; tht ra cha tng c g xy ra.
Khi nh mt tri ri trn khi pha l, ng sc cu vng hin ra r rng, nhng khng h c thc th no c th
nm bt. Tng t nh vy, nim tng thin hnh vn trng knh ngng, t bi, c c, tham luyn u hon
ton khng c thc th. y l tm ca c Quan Th m. Khng mt nim no nm ngoi tnh khng; nu
chng c tnh khng ca nim ngay khi nim va chm khi, nim s t tan bin. Tham v sn s khng bao
gi cn kh nng khin tm xo trn. Nhim tm s t sp . Khng cn nhn c tch ly, v v vy khng
cn qu kh theo sau. y l tt nh ca tiu tai, php u trong bn php hnh.
Bao gi tu php du gi thn khu v m khng cn thnh mi ngon cho nim, lc y tm t bi ca c Quan
Th m v Pht tnh ca qu v s bt u gp nhau v ha vo lm mt. Kinh nghim thin s tng, cng vi

tm knh ngng v tm t bi, tng t nh mt tri tng cng khi chiu xuyn qua mt knh lp. y l tt
nh ca tng trng, hay l tng ch, php hnh th hai.
Mt khi thy rng mi s trong lun hi v nit bn u ch do tm thao tc m c, rng chn tnh ca tm l
khng, khi y chuyn tri kin nhim thnh tri kin thanh tnh khng cn l vic kh khn. Vn php n gin
hin l trong tnh tnh vn c. S chng ny s mang n cho qu v kh nng v hn nh c th thu tm v
iu ng tt c mi hin tng ni chung v c bit l mang n mi lc ca bc gic gi: lc trn vt th,
trn th mng, trn nghip qu v.v V vy m c cu ni rng nm c ci thy ca chnh mnh th nm
c vn php. Mt khi thot c lc thao tng ca vng nim, khi y i vi ton b th gii vt l, qu v
u c th ty xut ra hay thu vo, v s nm c c kho tng h khng bt tn. Vo thi x n gp nn i
khng khip, c Long Th ha sc thnh vng, nh khng nhng cu Tng on thot nn i m cn
kh nng xy nhiu ngi cha mi. Ht thy mi php thn thng quyn bin m 84 i Thnh Tu Gi th
hin trn ci sc tng, u ch c th thc hin c nh chng ng tnh khng v t ti thot vng tm. Ri
cui cng l nm vng c gic ng, y l tt nh ca dng lc [cu triu], php hnh th ba.
Hng phc c vng tm ri, s khng cn ch cho ma qu t lc tc qui; v mt khi chnh bn thn ca qu v
thm m tm b th nhng g trc y thy l t ma c chng, lc by gi qu v s thy l hin thn
ca n s, v nh m qu v c th pht uc tm i t i bi. C nh vy, kh au dn m nht, qu v s
dng t lc, c chng v kh nn gip mnh tin ti trn ng tu. y l tt nh ca hng phc, php
hnh th t.
Nh tu giai on khi hin, qun tng c Quan Th m v tng minh ch ca ngi, qu v s chng bit c
tr tu ca c Quan Th m. Nh tia la ca s chng bit ny, tr tu s tng trng nh la chy rng kh.
y l tinh ty ca giai on vin thnh. Nh tu nh vy, tm s thun v bn php hnh s c vin thnh
mt cch t nhin. m chng v c hnh, bnh v kh, u s tnh yn; th mng, cng c, thnh vng v tr
tu u tng trng; con ngi, nim tng, v sinh lc, u v qui thun khng cht kh khn; mi t lc, th
nghch, chng ngi, c ma ni ti l nhim tm phin no, u s c khut phc.
XUT THIN
c th c c kinh nghim trn vn v ngha thm su ca Kim cang tha, iu quan trng l phi gi
php hnh trong mi lc, ch khng phi ch trong thi gian ta thin. Php tu dnh cho thi gian ta thin v
php tu trong thi gian gia hai thi thin c th c gii thch ring bit. Mc tiu ca vic ta thin l ,
nh ni qua, c c ci thy vng vng, rng mi hnh sc u l sc tng ca ng bn tn, mi m
thanh u l minh ch ca ngi, v mi nim u l Php thn, nh chng c chn tnh ca tm, l tnh
khng v tnh sng. By gi ni n thi gian gia hai thi ta thin. Bt k l ang lm g cng cn phi duy tr
s thy ny, khng ri vo thi quen phm phu, pht trin s hiu c c qua thi gian ta thin. C th,
mi hot ng u c ni lin vi kin, tu, v hnh ca Kim cang tha.
34. Vn php khi sinh, dng lm cng phm, dng khch gii thot;
mang ht sc hin, dng lm t st , nn tng sc-khng;
mang ht tt c l ly bt nh, dng ng Chn Tm:
kho tu vic o, tr Lc t ch.
Gia hai thi thin, hy gi sao cho mi vic mnh lm u thun theo chnh php, c nh vy s gip qu v
chng bit su hn v tri kin. Bng khng, va kt thc thi ta thin, quay sang lm vic khc l cho
nim tng sinh si ny n, cho n khi hon ton b vng tng li tut i, chng php thin ca qu v s

khng th tin b v bn thn ca qu v s c mi vt v vi trm ngn chng ngi, v d nh b tr tr hn

trm, hay tn lon tro c. Vy h c thi gian rnh, qu v hy ly Pht, i nhiu thnh a, cng torma, hay lm
tng tsa-tsa; tm li ch lm nhng iu tht s c ngha.
Php l cng torma dnh cho bn thnh phn, thng c gi l thnh phn khch qu: hai thnh phn ng
c tn vinh l Tam Bo v h php; hai thnh phn ng tri lng t bi l ht thy chng sinh v t ma c
chng, oan gia tri ch. Thc hin php l ny cho ng cch, gia tr cng phm bng la ni v minh ch,
c nh vy s nhiu li ch. Cng c loi php l cng nc. Cng dng Tam Bo thnh tu hai b t
lng phc tr; tng h php lm vui lng v thc y h php dn thn hnh ng; san s cho khp c
chng sinh chng sinh thot kh, xoa du ni thng kh ca cc loi ng qu ang chu i chu kht; v san
s cho oan gia tri ch tr n c vng trong cc i qu kh cho ta thot cnh tt bnh, t chng, v
chng ngi loi.
Tng tsa-tsa l thp x li nh, thng thng c c bng t st, tng trng cho kha cnh cu cnh ca
tm Pht, gi l Php thn. i Hin Gi Atisa thng vn t tay nn ba pho tng tsa-tsa mi ngy, v lun
thy y l vic lm mang li nhiu li ch. Nu qu v khng c thi gian lm tng tsa-tsa bng t st, c
th theo phng php lm tsa-tsa vi bn thnh phn t nc la v gi. Cng tsa-tsa cng l mt phng
php tch ly hai b cng c phc tr.
Nu khng th cng dng ti vt bn ngoi, qu v vn c th t trong tm cng dng ton ci th gian p
ngi, mt tri v mt trng, hoa, hng, ting chim thnh tht; v thay v cng dng torma bng vt th, hy
bng s chng bit tm ny l Quan Th m qun thn mnh l tr gic cam l thanh tnh v mang ra cng
dng cho bn thnh phn khch qu nh ni trn.
c Quan Th m l bn tn nhn s cng dng ca qu v, hay l mc tu thin ca qu v, hay l ni chn
qu v hng tm v m nh l v khi tn tm, bt k th no cng s mang n cho qu v v lng li ch.
Tuy vy, nh xem qua, vn php u l nh hin ca tm; ngi cng dng, bn tn nhn s cng dng
v phm vt cng dng u khng c mt thc ti c nh no c. Vy khi mt v i b tt hnh tr hnh th
ba la mt v cc hnh ba la mt khc, ngi bit r mi php hnh ny u chng khc g mt mn o thut hay
mt gic m. i b tt cng dng rng ri, tch ly v lng cng c, ng thi vn t do t ti, thot mi
tham luyn, kiu mn v khinh th.
35. Gic th l sn, hy chin thng bng v kh i t;
gia nh l khp chng sinh su ci, hy bo v bng phng tin i bi;
trn rung tn tm, gt hi hoa mu kinh nghim chng ng:
kho lo vic i, tr Lc t ch.
Theo l thng th chin thng k th, bo v gia nh v gy dng s nghip giu sang thnh vng u c
xem l i sng tha ch, xng ng. Nhng chng ta l Pht t, phi c gng chin thng tm sn hn ca
chnh mnh hn l chin thng k th bn ngoi, chm sc hnh nhn ca mnh hn l chm sc cho gia nh,
dc sc tch ly i t i bi hn l tch ly ti bo thnh vng.
V vy m ni khng c nghip no hn l nghip sn, khng hnh tu no snh bng hnh nhn.
C mi nim sn khi ln l cng c tch ly hng v lng i kip u b ph hy, khin phi a ri vo
cng tn kh au ci a ngc. Trong khi , kham nhn vi k hi mnh, chn thnh mong mi c th a h

n vi bn b hnh phc, iu ny s mau chng a qu v bc ln con ng m ch Pht tng i qua.

Khng c phng php i tr vi k th no hu hiu hn l m lng thng yu h, bit rng trong cc i qu
kh h tng l cha l m rt mc thng yu ta. Khng c cch chm lo cho gia nh no hn l hnh tr
Pht-php v hi hng cng c c c v cho khp c chng sinh. Khng c hoa mu no di do tt ti
hn l hoa mu gieo trng trn tha rung ca tn tm tn ty, chn mi thnh kho tng phc tr.
Thng c cu, ch c lng t bi mi hng phc c k c. Vy i trc bao vn c ca th gian ny, tr
Lc t ch, cu nguyn tt c nhng ai, loi ngi hay loi khng phi ngi, ang ngp ln trong bin th hn,
ch bit thi thc mun tc hi, st hi, ph hoi, u c tm t bi chm vo, t sinh ra tm b cao qu.
Nng lc ca lng t chin thng bo lc c ni r qua cu chuyn gia c Pht v Ma vng. Vo m trc
khi t gic ng, c Pht ngi di ci b ti Kim cang to ca x n, i i ma qun cng n vy quanh
nh mt m my en khng l. in cung v c tm v ganh ghen, chng ln ting chi mng v phng v
kh vo ngi c Pht, nhng Pht vn im nhin ngi, y p tnh thng yu, n ni li cha mng bin
thnh ting nhc m du v cc mi lao c him bin thnh trn ma hoa.
Ly lng t lm v kh, qu v s lun c kh nng khin cho c tiu tan, i din vi c hn, bo ng s
ch khin cho tm b ca qu v cng thm kin c.
Lng t ni y c ngha l tm lng lun mong mi cho chng sinh thot kh au, sng an vui trong nim
hnh phc. V cng c ngha l cng hin c ngn t ln hnh ng thc hin iu ny. C ln bn tay ca
c Atisa b nhim c rt au n, ngi t bn tay au vo lng c Dromtompa, ni rng, Xin con hy gia tr
cho bn tay ny, con l ngi giu t tm, by nhiu lm du cn au. C bit bao l chng sinh ang
tri ln trong sinh t lun hi, hon ton mt hng, v vng ch s gip ca qu v. H tng l cha hay l
m ca qu v trong mt i qu kh no , qu v phi cu h. Nhng cu bng cch no y? Cho d sc
cp dng vt cht cho tt c, cng ch c th gip h tm vi kh au trc mt, khng bn v khng . Hy
suy ngh cho tht su. Trong tt c mi cch gip, khng mn qu no li ch hn l mn qu chnh php, v
y l iu khng nhng gip h trong i ny m li cn a h thot cnh a sinh c o cho cc i tng
lai, ri cui cng a h n vi qu gic ng.
Mang tm gnh vc cho cng nhiu chng sinh th cng c tch ly cng nhiu. Lm vic g cng u ch lm v
hnh phc ca chng sinh, trc mt v vnh vin v sau, ging nh c Quan Th m, th nh vy mi ng
gi l kho lo vic i.
36. Xc gi chp c, thiu bng v chp;
cng tht bng tu tinh ty chnh php;
khi cng thay bng hi hng i sau:
v ngi qu c m lm vic thin, tr Lc t ch.
Ty Tng, theo phong tc, khi c ai qua i, thi th ngi qu c s c ha tng, ri mi tun trong by
tun tip theo u cng tht cho ngi qu c. Tuy vy, tu theo Pht-php th iu li ch nht c th lm
c cho ngi qua i l thin qun v tinh ty ca chnh php v hi hng cng c ny cho ngi y.
Tinh ty chnh php, tri tim ca chnh php, chnh l s v ng ca mi s. Cy sinh t m r t ng chp,
tin c ci ti, chp mi s tht c. t ng chp bng la tr tu th nguyn c cy vi bao nhnh vng tm v

bao l cnh tham v sn xum xu u s chy tan theo.

Khng hiu iu ny m lm l cng tht ly tin hay biu din s ch khin ng tu thm chm tr,
thm ch c th bin thnh chng ngi ln. Bit ti sn v quyn th thc ra ch l nhng mc tiu rng rang,
gi np sng khng li lm, cng hin trn i cho php hnh. i vi chuyn th gian ch nh xc cht khng
tham dnh. i sng ph du, ch l bt nc sn sng v trong mi lc. Khng lm sao c th bit c vic g
s n trc, ngy mai hay ci cht. Tht s l mi khi th ra, khng c g bo m l mnh s li ht vo.
Nh l cng tht cho ngi cht c c hnh u n mi tun trong thi gian c tang, c hai php hnh trong
i cn u n thc hin mi sng v mi ti. Mi sng thc dy hy pht tm b v pht nguyn rng
ngy hm nay s khng qun vic li tha. Mi ti, nh li tt c ngh hnh ng ca mnh trong ngy, xc nh
li xem c bao nhiu phn lm v tm t bi, bao nhiu phn lm v tm ch k. Quan trng l phi xt k t
trong vi t mi biu hin v ng c ca chnh mnh trc khi quyt nh vic g nn lm hay khng nn lm.
ng bao gi thy vic nh l khng ng k, v c vic bt thin cn con cng c th mang n c mt chui
hu qu tang thng, nh mt tia la nh c th lm chy tan c khu rng. Ngc li, nc nh git cng lm
y bnh to, vic thin nh thm vo nhiu vic thin b nh khc, s sm ngy tr thnh ng k. Nhn nhn
li mnh nh vy, chn thnh sm hi li ny, quyt tm t nay s tn dit mi ngh v hnh ng v k; ng
thi hi hng cng c vic thin ca mnh v cho khp chng sinh, quyt ch m lng t bi bi cng lc cng
rng ln hn. Nh ro rit cnh gic v kht khe nh gi vic mnh lm, hot ng ca qu v s cng lc cng
tt hn.
V i hin gi trong qu kh, c Drakhen tr tu, v mun t qut li lm t tp cho mnh thi quen m
mt vin si en cho mi ngh bt thin vng phi trong ngy, v mt vin si trng cho ngh thin, n
cui ngy m li xem c bao nhiu si trng si en. Lc u ch ton si en; sau mt thi gian ro rit canh
chng, si trng nhiu bng si en; ri cui cng, tm c thun luyn, ch cn si trng. Ging nh ngi,
qu v cn kin tr n lc cho n khi khng cn st mt vic no tri vi chnh php. ng bao gi qun rng
c th t thanh tnh chnh mnh theo phng php ny, iu quan trng l phi gi tm nguyn li tha.
Nu kin tr trong thi gian di th vic g cng c th tp c. C ln c mt i ph gia keo kit n ni
khng cch g c th cho ra d ch mt mn vt mn, nn ng ta tm n gp c Pht. tp cho ng ta quen
dn vi tm b th, c Pht bo hy xem tay phi l chnh mnh v tay tri l ngi khc, cm mt vt nh
chuyn t tay phi sang tay tri, ngh rng mnh ang tng mn vt ny cho ngi khc. Tm keo kit nh vy
quen dn vi tng cho ra. Khi y, c Pht li dy ng ta tng mn qu nh, mt tri, mt ht, v.v, cho v
v con ca mnh. Ri Pht li dy ng ta b th, trc tin cho ngi ngho kh nht, ri cho hng xm, ri cho
nhng ngi xa hn. C nh vy m ng ta tr thnh ngi c kh nng cho ra tt c ti sn, y phc v thc
phm cho ngi ngho ca c tnh, khi y c Pht bo rng ng t c hnh th chn chnh.
Chng ta c th vn dng phng php tng t pht huy hay tn dit bt c tm thin hay tm bt thin
no. V d nh tm knh ngng o s cng c th c thun dng theo cch ny, cho n khi tm tr ca
qu v ch cn y p nim tng v o s, thy mt cch rt t nhin rng mi s xy n cho mnh u nm
ht trong tay ca o s. Nh n Thy ging ni, c ch l hai mt trn l. Khi tm knh ngng o s chn
chnh ny ny sinh, hy nhn vo , chng bit chn tnh ca tm, vng mi sc dng, c tnh.
37. Tn tm l con, t ni gng ca ca php hnh tr;
tm bung sinh t, l a con trai, cho gnh vic nh;
tm i t bi, l a con gi, g r ba ci:

vi ngi cn sng, trch nhim chu ton, tr Lc t ch.

Ngi th gian thng lun c gng ht sc nui con. Tm ni xng ng cho con lp gia tht, giao cho tin
ca, gia sn, dy con chm sc thn nhn bng hu v hng phc k th, nh ng b t tin tng nhiu i
lm nh vy. Nhng s thnh t m cha m mong cho con mnh u ch l nhng iu tm b, rt li ch gy
hi. L ngi tu tp hnh tr, iu m qu v nn mong cu l sinh c a con tn tm bt thoi trong tim c
th kho lo qun xuyn gia s, l php hnh tr.
V lo s khng ai ni di khin dng ging t on m ngi th gian quyt ch c con, ri cho con lp gia tht
cng sm cng tt. L ngi tu theo Pht-php, qu v nn v ni s php hnh b t on, i sng b ph b,
m quyt ch sinh ra a con trai, l tm bung sinh t, cho con ni nghip gnh vc gia s. Tm bung sinh
t cho i thi im qu v bit rng rt li i sng th gian ny chng c c my may an vui no. Ht
thy lc th trong ci th gian u ph du ngn ngi nh mt gic m, c g m phi mong cu thnh cng
hay lo s tht bi. Nu c ti sn, chng vic g phi cm thy tham luyn hay kiu cng; hy n gin dng
lm vic thin, lm vic c ngha. Nu c quyn th, hy dng th lc ny phng s Tam Bo v ch i
o s. Nu c rung vn, hy dng lm phng tin phng s Tng bo. Ni tm li, c c cht g, hy
mang ht ra h tr chnh php v li ch chng sinh. c nh vy, ti sn nh huyn v quyn th nh
huyn s mang n cho qu v thm nhiu cng c nh huyn, v ri s a qu v cng lc cng n gn hn
vi gic ng nh huyn.
Bc lm cha m thng thng u mun con gi kt hn vi gia nh giu sang vng tc. Tng t nh vy, v
lng yu thng rng ln lun n cn vi khp c chng sinh, qu v hy g a con gi cng c cho chng r
li ch chng sinh, khng cht ngi ngn. C c tm nguyn b qu gi th qu v nht nh s lun sng
mt i sng tht s c ngha; vy hy gia lc cho vic mnh lm bng tm t bi, tnh ha nhim tm, hi
hng cng c cho khp c chng sinh, tr Lc t ch.
GIAI ON VIN THNH

CHN TNH CA TM
38. Sc hin l vng, cha tng tht c.
Lun hi nit bn, u ch l nim, khng l g khc.
Nim va chm khi, t gii thot ngay, l tt c chng a, chng o.
Dng tinh ty php gii thot nim, tr Lc t ch.
Chng ta by gi bc vo phn ging v mt trong nhng php hnh thuc i Vin Mn: php tu giai on
vin thnh, vt trn mi khi nim.
Kinh Chnh nh Vng (?) dy rng, cn hiu rng trn mnh t v sinh ny, trm vn sc hin c th thy
c nh l thn th, nh ca, xe c v.v, khng mt th g l tht c. Bt c sc php no, nu xt cho tht
tn tng, s thy khng lm sao c th tr ra c u l lc php y sinh ra, tn ti, v hoi dit. Ch do s
phi hp gi tm ca mt s nhn duyn m pht sinh hin tng tng ng, tng t nh nh sng mt tri v
cn ma phn ma h hp li th hin nh cu vng. Nu qu v c th t c nim xc quyt trit rng
ton b cnh gii h vng khng ngng hin ra kia, thc tnh vn ch l khng, iu ny t n chnh l giai on
vin thnh cu cnh.
Ngi phm phu chng ta u tin chc rng tt c mi s trong c hai cnh gii lun hi v nit bn trc tin
phi c sinh ra, ri tn ti th no trong mt khong thi gian no , ri ngng hin hu. Nhng nu chu

kh qun chiu bng lun l Trung qun cho tht tn tng, qu v s thy rng bt k l s vt no cng khng
th tm ra c cht g tht c, d ch my may vi trn. Chng bit iu ny ri th d bung lun hi v khng
vng nit bn, l v c hai u ch n gin l nh hin ca tm phn bit i i. Nhn bng Pht nhn th cho
d l tch ly cng c hay hnh tr su ba la mt u vn vng bt mi thc ti tht c.
D mun tin s vt thng cn n u chng na, s vt vn khng phi l nh vy. Nim vui hm qua bin
thnh ni bun hm nay; nc mt hm nay bin thnh ting ci ngy mai. Ty nhn duyn hi t m cm
xc, phin no, vic thin, vic c, nim vui, kh au c hnh thnh. Bc gic gi nhn vo cnh gii h vng
m chng ta xem l c tht, s thy chng khc g o nh, hay thnh quch chinh phc c trong gic m m
qua. Chnh v tin tng mnh m vo hin hu chc tht c th ca th gii bn ngoi nn chng ta mi c
nhng cm gic a thch hay th ght mnh m nh vy. Bng nh khng tin th khng phi chu s chi phi
ca h vng, v khng lm g c sinh t lun hi.
Tm k phm phu cng tht thng nh con kh lau chau, cho n l vui, qu gy l ni gin. C phi mi lc
mi chuyn sang th mi. Va mi ngh n o s vi lng thnh knh su xa, quay sang thm thung mn
a thch. Dng tng v tm thi c bin chuyn thay i khng ngng, nh m my trc gi, vy m
chng ta li qu xem trng chng. Ngi ln tui ngi nhn tr chi con tr, bit r chng c g quan trng nn
khng h thy vui hay bun trc s vic xy ra trong tr chi. Nhng bn tr th khng nh vy, chng thy
mi s u rt quan trng. Tng t nh m tr con, mi khi gp cnh kh, thay v thy y ch l kt qu h
huyn ca nghip c gieo trong qu kh, tn dng c hi ny m gnh kh cho chng sinh, chng ta li
cm thy bc bi, khng hong. Thm nh rng mnh hnh tr nhiu n nh vy, sao cn phi chu kh au
ny, tht khng xng, ri bt u hoi nghi lc gia tr ca o s v Tam Bo. Thi ny ch khin cho chng
ta kh li cng kh nhiu hn.
To cnh lun hi chnh l tm. To cnh nit bn cng l tm. Vy m tm ny li chng l g c ch thun l
nim. Mt khi qu v nhn din c nim l khng, tm s khng cn kh nng la gt qu v na. Nhng nu
cn tin nim h vng kia l tht, chng s hnh h qu v khng thng xt, nh chng lm tng nh vy t
bit bao i kip qua. Mun hng phc tm, qu v cn thc vic g nn lm, vic g nn trnh, v cng cn
phi rt tnh to v cnh gic c th cht ch kim sot chnh mnh trong tng ngh, li ni v hnh ng.
tr trong thn nh khch tr trong nh. Thn tip xc nhng g, u l do thy, nghe, ngi, nm, hay cm.
m i l thn bin thnh xc cht, chng cn xu p, chng thit khen ch. Mc o la chng sng, dng la
t chng au, thn ny t n ch l mn vt, c khc g cc t, cc . Khi la thn th khu gia cng tan
theo, nh ting vang tan bin. Trong ba ca thn khu v th mi l iu ng ni. V mi chnh l ni cn
p dng Pht-php.
Bao gi nhn din c tnh khng ca , chp th s ri, qu v s khng cn b vng nim cun i. Khi lm
vic li ch cho chng sinh, b tt khng h c ngh mnh s c hi bo, hay c ngi khen v hnh th ca
mnh; b tt khng my may chp vo cng c ca mnh. y chnh l c Quan Th m cu cnh, bn thn
ca tm bi v tnh khng.
39.T tm ny y, gic-khng bt nh, l Php thn.
cho mi s t nhin n thun, nh vy tnh sng s t hin ra.
ng lm g c mi lm xong ht nhng vic cn lm.
Tr trong cnh gii gickhng trn tri, tr Lc t ch.

Qu v khng nn tm bn ngoi, v chn tnh ca tm vn sn bn trong. Khi ni n tm, cn xc nh

xem tm l tm phm phu, ng vi v s chui nim, lun to tc v duy tr cnh gii h vng ca chng ta
y, hay tm nh ang ni y, l chn tnh ca tm, ci ngun pht sinh tt c mi nim ni trn, tnh
sng v khng ca tr gic, hon ton thot mi h vng.
minh gii s khc bit ny, c Pht Thch ca ni v hai li thin: cu thin v s thin. Cm que nm ch,
ch s rt theo que; nhng nu cm que m nm s t, s t s v ngi nm que. Nm ch th nm bao
nhiu que cng c, nhng nm s t th ch c th nm c mt ln. Khi tm b nim ba kn, chy theo tng
nim p dng thuc ha gii th khng cng. l ch rt que. Tt hn hy lm nh s t, nhm thng vo
gc ca nim, l gic-khng. Bn trn nim khi nh sng gn mt h, nhng bn di l trng thi bt bin
ca cnh gii n thun tuyt i. Th lng trong s lin tc khng chao ng ca cnh gii ny, tr Lc t ch.
BN PHP DU GI
ng tu Pht gio c th c din t su rng theo hai h thng: c xe tu nhn v c xe tu qu. H thng u
l Pht gio Tiu tha v i tha hin tng, ni n nm chng v; cn h thng sau l i tha mt tng, ni
n bn php du gi: nht tm, n thun, nht v v v thin. Gio php ging v bn php du gi ch trng
v s hp nht ca hai giai on khi hin v vin thnh.
- DU GI NHT TM
40. Ly tnh cht t tng ng nim.
T trong lon ng thy c tnh tnh.
Tnh, ng bt nh, gi tm bnh thng.
Trong cnh nht tm, tr Lc t ch.
Tm ni chung c hai mt, tnh v ng. Tm c khi yn lng, vng bt nim khi nh mt h tnh lng, l
tnh. Cng c khi nim dy ln trong tm, l ng. Mc d nim vn c ng c tnh, tuy vy, ni cho cng,
hai trng thi ny khng c g khc bit, l v chn tnh ca tnh l khng, m chn tnh ca ng cng l
khng. Tnh v ng ch l hai tn gi khc nhau ca cng mt tm.
Phn ln chng ta u khng thc c tm mnh ang trong trng thi no, cng khng h quan tm nhn
xem tm ang ng hay ang tnh. Khi ta thin, nim c th dy ln trong tm ra ch mua sm, v d vy.
Nu thc c nim ny, cho nim t tan bin, th mi s s chm dt . Nhng nu khng thc c
vic g ang xy ra, cho nim sinh si ny n th nim u s li tip n nim th hai, ngh n vic ngng
thin, v ri chng my chc ng ln ra n ch. Ri cng ni ln thm nhiu nim, nhiu tng, mua ci
ny, bn ci kia v.v n ngang y th qu xa vi tr Lc t ch.
Nim s lun khi, iu ny hon ton t nhin. im then cht khng phi l c gng ngn chn dng nim
tng, iu ny vn khng th, m phi bit cch bung cho nim gii thot. Thc hin c iu ny bng
cch tr trong trng thi n thun, nim t khi hin v t tan bin, khng ko thm bt c nim no khc.
Khi qu v khng duy tr s lin tc ca nim, nim s t tan bin khng li du vt. Bao gi qu v khng cn
ph hng trng thi an tnh bng ng nim phn bit, lc y s c th gi c s yn lng t nhin ca tm,
khng cn phi c gng. Thnh thong nim tri chy, nhn thng vo tnh bt ng diu trm pha sau.
Thnh thong thnh lnh cht t dng lin tc ca nim tng, nhn thng vo tnh gic trn tri.
Do tp kh hun tp khuy ln m nim khi trong tm. Nim ny tip ni nim kia, mi nim tan bin vo qu
kh, ch thay th bng nim k tip, thot hin trong tm trc khi nhng ch cho nim sau. Mi nim u

c khuynh hng gi li lc y ca nim i trc, nn nh hng ca dng nim tng tng bi theo thi gian;
y gi l chui v minh. Cng nh trng ht l mt chui ni lin tng ht ri, iu m chng ta gi l tm,
tht ra ch l mt chui tip ni ca nim sinh dit; nim nh nhim thnh sui, thnh dng, v dng tm thc
ny s a chng ta ra bin sinh t. Tin rng tm l mt thc th c tht, tin nh vy l v suy xt khng thu
o. Chng ta tin rng con sng hm nay cng l con sng ca ngy hm qua, nhng thc s dng sng khng
tng tn ti nh c, d ch trong thong chc. Nc to thnh dng sng ca ngy hm qua, by gi chc chn
ra ti bin. V s nim tng chy qua tm t sng n ti cng vy. Dng tm thc ch l mt chui kt
ni ca nim sinh dit; khng c mt thc th ring bit no c th tr ra gi l tm.
By gi nu qun chiu hot ng ca nim tng theo lun l Trung Qun, s thy r rng l nim qua u
cht, ging nh thy ma. Nim tng lai cha sinh ra. Cn nim hin ti th chng th ni l c c tnh nh
ni tr, mu sc hay tng dng; khng lu du vt, chng tm u ra. Ni cho ng, khng th c im giao
tip gia nim ca qu kh, hin ti v tng lai. Nu tht s c s giao tip ny, v d gia nim qu kh v
nim hin ti, th nh vy cng c ngha l, hoc nim qu kh l hin ti, hoc nim hin ti l qu kh. Nu
qu kh tht s c th ko di vo trong hin ti nh vy th tng lai bt buc phi l hin ti. D vy, v
khng thy c chn tnh ca nim, chng ta c mi gi thi quen thy nim c s lin tc vi nhau, nim ny
tip ni nim kia. y l gc r ca v minh, v y chnh l iu khin chng ta cng lc cng b nim tng v
phin no chi phi, cho n khi b lon tm vng tng khng ch hon ton.
Khn thit nht l phi cnh gic s khi hin ca nim, cho lng xung bao t sng nim dn dp tn
cng. V d nim sn, v cng tai hi, ph hng mi thin c c th c c. Khng ai mun thn gn ngi
nhiu sn hn. Loi rn nhn bn ngoi tht ra khng c g ng s, nhng v thng thng rt hung d nn ch
cn nhn thy l khin ta kinh khip. D ngi hay rn, hung hng nh vy ch n gin v v tch ly c
nim. Nu nh nim sn va chm c th lp tc nhn din ngay mt cch chnh xc, hiu r nim ny tai
hi nh th no, c nh vy nim sn s t lng du v qu v s c th lun gi ha kh vi mi ngi. Ngc
li, nu nim sn u tin sinh ra nim sn th hai, chng my chc cn gin s vt khi tm kim sot, qu
v s sn sng th c mng sng ca mnh tiu dit k th.
V vy phi lun nh rng mt nim ch n gin l kinh nghim n t t hp ca nhiu yu t v hon cnh.
Bt k l thin hay c, nim vn khng tht c. Nim va chm khi, nu tc th nhn bit tnh khng ca n
th nim ny s khng cn kh nng pht sinh ra nim th hai, chui v minh s chm dt ngay tc th v ngay
ti ch. Nh ni qua, iu ny khng c ngha l phi c gng dit b tnh sng to t nhin ca tm, cng
khng cn phi c gng p dng bin php i tr thch hp chn ng nim. Ch cn n gin nhn bit tnh
khng ca nim ri th lng cho nim lng yn vo trong tm th gin. Bn tnh ca tm, vn c v bt bin,
lc y vn lun sng sa v an nh.
Ni v hai kha cnh ca php thin l ch v qun th ch l nn tng, da vo qun mi c th m rng ra
vi chn tnh ca tm, nh vy qu v c th bung th phin no. Nu nn tng l ch khng vng th qun
cng s khng vng, v vng nim s kh lng hng phc. Vy nht nh phi pht huy thin ch m nh
tm, an tr trong bn gic diu trm.
- DU GI N THUN
41. Qun chiu tc , trc nhn chn .
T trong chn , thy c tc hin nh th no.
Nh bt phn, siu vit khi nim, l cnh n thun.
trong tri kin thot mi ng nim, tr Lc t ch.

Trong cnh gii qui c ca tc , chng ta cho rng th gii hin tng c th c x nh thnh nhng phn
t cc vi bt kh phn; tuy vy, lun l Trung qun cho thy phn t ny khng th c hin hu thng cn v
c lp. Th th vt th u th ni l tht c? Tng t nh vy, mc d c th x tm ny thnh nhiu st na
tm thc bt kh phn, nhng nhng st na tm thc ny, xt cho cng, cng khng c mt hin hu chc tht
no c.
Thy c tnh lin tc v ph qut ca tnh khng, l s vng bt mi hin hu tht c, chnh l chng bit
v chn . y l trng thi t nhin ca tm, khng b bt c che chng no quy nhiu, thy vn php nh
ch Pht thy, nh mng, nh o. Trong cnh gii ny, nim tng khng pht sinh phin no, cng khng tch
nghip; thun duyn khng mang n ng mn, tham i; v nghch duyn chng vnh chuyn thnh ng tu
gic ng, v d khi gp ngi mnh ght, qu v khng v vy m ni sn, ngc li khi t tm, bin hon cnh
ny thnh c hi nhn din chn , vn d bt kh phn vi tm b . Luyn tham s vt khng bung ra
c ch v khng nhn din c tnh khng ni s vt. Mt khi chng c tnh khng, qu v s khng cn
kiu ngo vi thnh cng nh huyn, cng khng mun phin vi tht bi nh huyn.
C ngi sng trong cnh p , tin nghi, sung tc, v bnh an, cng c ngi phi sng trong cnh khc
nghit, n c, ngho hn, v hung him. y chng phi l v hn xui hay v nh mnh an bi. Sinh c vo
ni thoi mi l nh trong cc i qu kh tng thc hnh hnh th, nng chng sinh, nghim gi c
hnh, cn ri vo cnh bt hnh l v tng nhiu hi chng sinh, tn cng, giam cm v.v S vt khng phi
do ng vn nng to ra m ch n gin do nhn duyn phi hp m thnh. Khi mt tri chiu qua ln ma,
cu vng s hin gia nn tri, tng t nh vy, v v s vic lm trong cc i qu kh m i ny qu v
hoc l c sng an vui, mnh khe, giu sang, c mi ngi knh yu, hoc l gp cnh bun phin, khn
kh, tt bnh ba vy, b ngi i khinh r. Tht vy, ton ci th gian cng khp chng hu tnh, bt c chi
tit nh no cng u ch l kt qu ca nhiu nhn duyn hi t, v chnh l l do v sao vn php u rt
mc v thng v lun bin chuyn thay i.
Nu qun chiu cho tht su xa bt c iu g, qu v s u lun n vi tnh khng, v khng c g ngoi tnh
khng. Tnh khng l chn tnh ca vn php. L ngi mi pht tm, c th ang trn tch ly o hay gia
hnh o, ngi phm phu nh chng ta cha tht s chng tnh khng. Chng ta bit rng ni no khi, ni
c la. Tuy cha trc tip nhn thy la, nhng nh ln theo vt khi chng ta c th tm thy c la. Tng
t nh vy, iu quan trng l phi hiu rng tri kin tnh khng v kinh nghim trc chng tnh khng l hai
iu khc nhau; nhng nh nng theo tri kin ny, dn tp lm quen vi n, chng ta ri s n vi kinh
nghim trc chng tnh khng, siu vit khi nim. y l chng ng cu cnh ca Trung qun, nh bt kh
phn, phi hp bt nh gia tng hin v tnh khng.
Tnh khng ca vn php l chn , v vn php hin ra nh th no, l tc . Qun chiu tc th
chng c chn , v chn l chn tnh ca tt c. Nu c th gian ny, chu b, ni rng, u b hy dit,
bin mt hon ton, khi y s ch cn li h khng. Qu v s c kinh nghim kh ging nh vy khi tht s
chng bit cnh hin tc l nh th no, vn khng c thc th chc tht, khi y khng g cn li ngoi
tnh khng. Cn tin vo hin hu chc tht ca tc th qu v s cn cha th chng chn . Chng chn
ri, qu v s thy tt c mi sc tng hin ra ni y, ht thy cnh hin v bin ca tc , u ch nh o, nh
mng, nhn vo chng thy luyn tham. Chng sc v khng bt nh, nh vy gi l n thun, l vt thot gii
hn ca khi nim, thot mi ng nim.
Nh khng phi l hai thc th tch la nh hai chic sng tru, m ch n gin l kha cnh sc v
khng ca tnh t nhin. Hiu tri kin bng l tr trc, ri pht huy kinh nghim trc chng v nim t tn ni

tnh bt nh ca sc v khng. Chng c tnh bt nh ca nh l mt kinh nghim thm su, hon ton
nm ngoi mi lnh vc ca khi nim.
y l php Du Gi n Thun.
Duy tr tri kin ny, tr Lc t ch.
- DU GI NHT V
42. T sc, on la chp bm ca tm.
T tm, p tan sc hin h vng.
Sc, tm bt nh rng m v bin.
Trong cnh nht v, tr Lc t ch.
Th gii khch quan hin ra trong nhn thc ch quan nh th no, y l mt chc nng ca tm. Thy tnh
hay bt tnh, thin hay bt thin, ng a hay ng ght, tt c u ty thuc tm ny tip cnh ra sao. Ngi
Tch Thin ni v ci a ngc nh sau: Nn t chy l do ai nung? T u m c bin la kinh hong? Ht
thy u sinh t tm bt thin.
Ni cho ng, khi cc b phn gic quan tip xc vi ngoi cnh, [khi cn giao tip vi trn], vai tr duy nht
ca cnh vt bn ngoi l tc ng qu trnh nhn thc trong tm thc. T thi im tr i, tm duyn theo
cnh di s chi phi ca bit bao thi quen tp kh v kinh nghim qu kh, hon ton ch l cnh gii ch
quan. V th, c h gin ln th c th gian l a ngc. Bao gi tm c s yn lng, thot mi bm dnh chp
th, lm g cng u thun theo chnh php, th s thy mi s bn lai thanh tnh. c Pht nhn cnh a ngc
thy l tnh , cn chng sinh phm phu th nhn cnh tnh thy l a ngc.
Nhn thc ca chng ta b v minh nhum mu, nh ngi bnh vng da nhn g cng thy vng, v mt trong
mt m nhn v c trng li thy thnh mu vng.
V chp bm m gn t vng tm ln sc trn. Va thy iu g, tm lp tc bm dnh vo s thy y, ri
nh gi i cnh ny l ng a, ng ght, hay trung tnh; cui cng, da trn ci thy sai lch ny m pht
sinh hnh ng vi bao nhiu tham luyn, sn hn, dng dng, ri c th m gieo nghip.
on la s chp bm ny, quan trng l phi hiu rng mi sc hin u l khng, nh t o nh m thy c
nc. Sc d p, tm cng chng c li; sc d xu, tm cng chng b hi. Hy cht t mi gt tht ca
ni nim trng mong v s hi, a thch v ght b, gi tm bnh ng bit vn php chng qua ch l phng
nh ca tm ca chnh mnh, khng l g khc.
Nhn din c chn tnh ca tm ri th ton b cu chuyn h cu ca sc hin qui c v tm chp vo sc
hin ny s n gin tan bin. Thin hay bt thin, tnh hay bt tnh, tt c s mt mi v ring, tan vo cng
mt v. Qu v s t thnh tu nh ca c Milarepa Tn Qu, khin vng hay sc u nh nhau. Khi c
Gampoga dng cho c Milarepa vng v tr, c Milarepa ni rng: Ta l mt ng gi, khng cn vng v
cng khng c l un tr. Th lng trong tri kin ny, tr Lc t ch.
- DU GI V THIN
43. Trong chn tnh tm, gic-khng n thun, vn php t ti.
Nim khi chnh l hot dng ca gic, s t thanh tnh.

Tm, gic bt nh trong cnh nht tnh.

Tr trong cnh gii Php thn v thin, tr Lc t ch.
Chn tnh ca tm l tr gic bn lai, t hin ra nim, nh t mt tri m nh sng ta ra. Chng bit chn
tnh ca tm ri, vng cnh tan bin nh my tan gia nn tri. Chn tnh ca tm, thot mi h vng, vn
khng sinh, khng tr, cng khng dit. Theo thut ng ca Mt tha, y l dng thng tr bn lai, hay l
n thun thng tr. Hin tha cng nhc n tm ny, nh Kinh Bt Nh Ba Ba La Mt ni rng: Tm, tm
vn khng c, tnh ca tm l tnh sng. Khi qun xt truy tm tm tnh, tm ng, v ci tm nhn bit c
ng c tnh, bt k tm c no cng khng th thy c g khc hn l khng: tm khng hnh dng, mu sc,
khng vt th. y l mt khng ca tm. Tuy vy, tm vn bit v thy r vn php. y l mt sng ca tm.
S bt kh phn chia gia hai mt ny, sng v khng, l tm thng tr bn lai.
Trong hin ti, tnh sng t nhin ca tm lun b v minh che khut. Bao gi s che chng ny bt u tan th
ho quang ca tr gic s bt u hin l, cho n khi qu v t n cnh gii tng t nh hnh v trn mt
nc, va thot hin tan bin ngay, nim va chm khi t gii thot. Bc vo cnh gii ny l gp c
ci r ca Pht qu: cng phu hnh tr php qun nh th t.
Chng chn tnh ca tm th gi l nit bn; v minh che khut th gi l lun hi. D vy, lun hi v nit
bn u cha tng ri ci tm cu cnh. Bao gi chng ng tr gic t n mc ti a, tng thnh v minh s
b ph hy, qu v s vnh vin chim gi c thnh tr ca Php-thn vt trn php thin. s khng cn
s i i phn bit gia nhp thin v xut thin, mi kinh nghim chng ng u t nhin n khng cn
dng cng; y chnh l v thin. Tr trong cnh gii v bin ca Php thn, tr Lc t ch.
tm tt, php du gi nht tm nhn mnh vo vic tu ly nh, php du gi n thun l t qun. Ch
qun hp nht trong kinh nghim nht v, n khi kinh nghim ny khng cn chao ng, l du gi v thin.
Bn php du gi Mt tha ny tng ng vi nm chng o ca Hin tha. V vy quan trng l phi gi mi
kin, tu v hnh ca c Hin tha ln Mt tha. Tt c nhng mc khc nhau ny trong gio php Pht dy
u mang cng mt mc tiu l on la phin no che chng, v vy hon ton khng mu thun. Nhng dng
gio php khc nhau, tng ng vi cn c v nhu cu ca cc t v tr tu ca cc o s, u tht s ch l
cng mt dng sng.
V y s v song x Dakpo, c Gampopa thnh tr, ban u theo hu o s Kadampa v hnh tr ng tu i
tha, sau v di gt chn ca c Milarepa tn qu, ngi tu theo php mt tng i Th n v php ni ha
cng cc php khc ca su php du gi Naropa, tr thnh mt trong nhng bc t ph ca dng Kagyu. Ch
i o s dng Kadampa lng danh vi php Hin tng, cng c khai th cho t giai on vin thnh ca i
Th n v su php du gi, kho lo phi hp ht thy cc php hnh ny. ng bao gi qun rng iu quan
trng khng nm ch php tu ca mnh thuc hin tng hay mt tng, hay l ca trnh ny, cp bc n, m
quan trng l php tu ny phi l liu thuc ha gii tham chp v phin no v minh mt cch hu hiu.
CHUYN HA CN, TH, V UN

Ct li ca tt c mi gio php nhiu v k trn bit bao chng o ca ng tu Mt tha u nm ch phi

nhn thy mi sc tng hin ra u l thn ca ng bn tn, nghe thy mi m thanh u l minh ch, v
nhn bit mi nim khi u l Php thn. C nh vy, su gic quan, nm cht c phin no v nm un s
c chuyn thnh tr tu tng ng, thn khu v s chng bit l mn la kim cang, mn la vn c ca
tnh tnh bn lai.

 SU CN
- SC
44. Bit mi sc hin u l bn tn,
l then cht ca giai on khi hin.
Chp cnh p-xu tan vo chn tnh.
V chp, tng hin t nhin ca tm l thn bn tn
Ci thy t thot, tr Lc t ch.
Tm vn khng c thc th, ta nh h khng, lm bt c iu g d l hng lun hi hay nit bn cng u
phi da vo thn. C khi vo ci trung hu, chng ta cng c thn-mng-huyn, nh c th cm nhn c
qu trnh chuyn bin t kip trc sang kip sau. Lc thn v tm hp nht th cc b phn gic quan [cn] v
cc thc tng ng nhn bit th gii hin tng. Chc nng ca cc thc ny ch n gin l tip i cnh sc,
thanh, hng, v cc trn cn li khng thm g khc vo. Nhng khi giao tip vi cnh th t ni li pht sinh
khi nim, ngh rng, ci ny p, ci kia xu, ci ny c th hi ti, ci kia s khin ti vui. Khng phi
do sc tng ca i cnh bn ngoi [sc trn], khng phi do con mt [nhn cn], cng khng phi do nhn
thc, sinh ra nhng ng nim ch quan ny rt li phi gieo nghip; m chnh l . Mn p khng c c
tnh no c nh l tt cho tm, mn xu cng khng c quyn nng no c nh l hi cho tm. p hay xu
u ch l phng nh ca . Kh nng to nn nim vui ni kh kia khng phi l c tnh vn c ca ngoi vt.
V d cng mt ngi c th mang nim vui n cho ngi ny, mang kh au n cho ngi kia. Chnh gn
t nhng c tnh i loi ln trn i cnh.
Khi i cnh [trn] tip xc vi gic quan [cn] v c thc th su, l , thy l d chu hay kh chu, nhn
thc mo m ny n l v chp. y chnh l nn tng ca lun hi. Khng chp th mi nhn thc s t gii
thot vo trong tr tu. y l cnh gii thanh tnh nit bn, khng cn cn phi t b lc th gic quan.
thot c chp, chng ta phi tp nhn din mi cnh hin u l ci Pht, mi hu tnh u l bn tn. Thy
c nh vy th nhn thc th gian ca qu v tr thnh tnh tnh bn lai, gip qu v vin thnh cng c ci
Pht.
Ht thy mi hin tng phong ph v lng trn ton ci th gian cng ht thy hu tnh, qu v cng qun
chiu tn tng s cng thy khng tng c iu g tch la khi dng lin tc ca tnh khng. Nh kinh sch c
ni, chn l tnh khng l chn l ca vn php. Tht ra, nh tnh khng, v vn sc tng mi c th hin
ra. Th gii hin tng m chng ta thy , tht ra ch l s hot hin t nhin ca tnh khng, tt c u l
cnh Pht, nam l c Quan Th m v n l c Tara. y l nn tng ca Mt tha.
Nh chng ta trong hin ti y, tham luyn ci p, ght b ci xu; thy vui khi gp bn, thy bc khi gp k
kh a. Phn ng ch quan ny pht xut t tm chp cnh. Bao gi n c t lc qu v cng c th thy c
chnh l th hin ca tr tu ca c Quan Th m, khi y s chp s t thanh tnh, khng cn t lc no c
th quy nhiu i sng hay php hnh ca qu v. Chng bit vn php bn lai thanh tnh, tt c u l th hin
ca ng bn tn, ch v tr, khi y qu v c th chuyn ht mi nhn thc gic quan thnh o. Bao gi thy
mi s u l hin thn ca c Quan Th m, xut ra t tnh khng, chng bit cnh gii v tn thanh tnh, lc
y chng ta s khng cn khi khi nim phn bit tt hay xu, d hay sch, tt c u ch l th hin ca c
Quan Th m. Bn l Quan Th m. Th cng l Quan Th m. Tt c u bt nh ni c Quan Th m,
Khi c c kinh nghim ny, hy thn trng ng chp vo, cng ng cm thy hnh din. S thanh tnh bao
la ny khng phi l thnh qu n t php thin ca chng ta, y l chn tnh ca vn php. Vng vn khng

h c tp cht, tinh lc ri tr li ng tht l vng. Tng t nh vy, vn php, ton b ci th gian ny cng
ht thy chng hu tnh, tt c u vn vn l khng. S vt khng h b hng i v khi nim bt tnh, cng
khng h c hon thin nh khi nim thanh tnh. Chn tnh n gin lun l chnh n.
Nh chnh vn ni, tp nhn bit mi sc tng hin ra u thanh tnh, y l im then cht ca giai on khi
hin. Thng thng vic ny c ngha l phi qun c bn tn, nhng nu qu v khng th gi ht mi chi tit
qun tng trong tm th ch cn thy c th gii ny l ci Pht v chng sinh u mang chn tnh ca ng
bn tn, by nhiu l . Duy tr kinh nghim ny, tr Lc t ch.
- THANH
45. Bit thanh l ch, l then cht ca cng phu tr ch.
Chp thanh hay-d tan vo chn tnh.
V chp, ting ca lun hi nit bn l ting lc t.
Ci nghe t thot, tr Lc t ch.
Thng thng, khi nghe c li khen, tin lnh, hay bn nhc hay, chng ta lun cm thy thch, cn nu nghe
phi li ch bai, bi nh ph bng, hung tin v ngi thn, hay m thanh n o no lon, chng ta lun cm thy
bun phin bc bi. Kh nng mang n cm nhn vui bun kia vn khng phi l c tnh ca m thanh m l
ca tm chp bm. B tt chng bit tm l v sinh, nn khi giao tip vi m thanh, d hay, d d, u nghe
thnh minh ch. Li khen khng khin b tt vui, li th c khng khin b tt gin, ngc li ch khin tng
thm lng kham nhn v t bi. thy m thanh u l minh ch th tin lnh hay tin d u khng th khin
tm chao ng, nh gi khng th quy ry ni ln. Ni cho ngay, nghe hung tin m bun phin th ch t khin
mnh au kh, ngi ra i chng th sng li, ca b cp chng th ly v.
Nh mi th khc, m thanh do s phi hp ca nhiu nhn duyn m c, vn khng phi l mt thc th c
lp. Ting n hay l nh tng si dy n cng va ng mc, ch cn t mt dy hay chng mt si, n s
lc m kh nghe. Hy qun xt tng m thanh cho tht tn tng su xa; m thanh t nhin ca thin nhin
nh ting gi thi, ting sm ng, ting l th thm, cng nh ting cm th, ting ni loi ngi, ting nhc,
tt c u bao gm nhiu thnh phn c bn ca m thanh, v tt c nhng thnh phn ny u l khng.
Chng t A, tng trng cho tnh v sinh, c xem l gc r ca mi m thanh, hm n tinh ty ca Pht tr.
c bit t ni y sinh ra Lc t ch. Trong khi tr Lc t ch, qu v hy thy rng m thanh vn xut ra t tnh
khng, vn l s hot hin bt tn ca minh ch, khu nhim mu ca ch Pht. c vy, d ch tng vi cu
ch cng s m qu lnh. y l php mang m thanh chuyn thnh o.
Li tr chuyn th gian, vn ch l biu hin ca tham v sn, l nhn t khin bnh xe v minh xoay cng lc
cng nhanh. Nhng tr minh ch s gi gn tm thc ca qu v v s gip qu v chng c tnh tr ca khu.
Vy ta hy tr Lc t ch trong mi lc, cho n khi Lc t ch v hi th tr thnh mt.
- HNG
46. Bit hng v sinh, l then cht ca giai on vin thnh.
Chp hng thm-thi tan vo chn tnh.
V chp, mi hng l hng gii lut ca ng bn tn.
Ci hng t thot, tr Lc t ch.

Chng ta a thch mi thm v bt mi trc mi thi. Tuy nhin, mi mi hng, bt k l mi trm thm ngt
hay mi phn hi thi, u ch l khng. Nhn din mi hng vn thanh tnh, khng t tnh, mang mi hng
gii lut ton ho cng dng ln ch Pht. Phm cng dng ny ton thnh hai b cng c phc tr. V Pht
vn khng b tm i i phn bit rng buc, chng ta cng vy, hy t b mi tng thch hay khng
thch. c vy, mi hng s gii thot vo trong chn tnh ca chnh n.
- V
47. Bit v nm l phm cng thing ling, l then cht ca giai on vin thnh.
Chp v ngon-d tan vo chn tnh.
V chp, thc phm u l cng phm dng ng bn tn.
Ci v t thot, tr Lc t ch.
Chng ta thng vn thng thc mn n ngon, nhiu mi v, hay v ngt, v ght nhng mn ng, chua, cay
hay cht. Tht ra, ngon hay d ch do tm chp vo m c. Bao gi tm chng c nhng c tnh ny u l
v sinh, khng t tnh, khi y chn tnh thanh tnh ca mi v nm s c nhn din. Thc n, thc ung, tr
thnh cng phm diu tr ca php l cng Tsog. Nh hnh tr php cng l ny, qu v tch ly cng c, hnh
phc tp kh tham n tham ung, khi ri vo cnh phi sng bng ngh nghip bt chnh. Khi tt c tham
luyn u t gii thot vo trong chn tnh bn lai, chnh l phm cng ti thng.
- XC
48. Bit xc ng ng, l then cht ca a v nht v.
i, no, lnh, nng, tan vo chn tnh.
V chp, xc cm u l thin hnh ca ng bn tn.
Ci xc t thot, tr Lc t ch.
Chng ta phn bit gia cm gic m du ca vi la, cng rp ca vi ay, lng trn ca lng chn, bn nhn
ca mi gai. Nhng xc gic cng ch nh mi gic quan khc, khng khc g nm mng gia ban ngy.
Mt khi khng cn phn bit gia cm xc d chu v kh chu, th lng t nhin trong s ng ng ca tnh
khng, tm s thi khng cn cao hng hay chn ngn. y l kinh nghim ca ng v, l php hnh ti
thng chuyn vui kh thnh o. a thch cm gic mm mi hay khng chu ni cm gic cng th, u ch l
chp. Hy mi a ght tan vo trong tnh khng, v thin hnh ca Pht s t nhin hin l.
Ni tm li, v chp vo gic quan m qu v c phi trm lun sinh t. y cng l l do v sao thng nghe dy
rng hy nn t b lc th gic quan. Nhng nu chng tnh khng ca vn php nh huyn, nh tht s
thot chp bm, vy mi gic quan u c th chuyn thnh o tng trng hai kho phc tr, mang tin b
n cho kinh nghim v chng ng ca php thin. Bt k qu v thy, nm, ngi, nghe, hay cm iu g, c hy
ngh rng ht thy u ch nh bng trng mt nc, hay nh nh cu vng rc r gia nn tri, tuy p mt
nhng ph du chng tan, khng th nm bt, khng cht hin hu chc tht no. Thy c nh vy th cm
th s khng bao gi b ng c v qu lu tm, hay ri bi v chp dnh.
- GIC
49. Bit php l khng, then cht ca kin.
Lng tin chn-vng tan vo chn tnh.
V chp, vn php lun hi nit bn l cnh Php thn.
Ci t thot, tr Lc t ch.

i vi mi kinh nghim, tm lc no cng u phn chia thnh hai phn ch th v i tng, t nhn mnh l
ch th, l ti, ri v c khi nim ca ti m bt u chp vo thn ca ti, tm ca ti, danh ca ti.
Cng chp vo ba khi nim ny chng ta li cng lu tm n phc li ring ca chnh mnh. Mi n lc gy
dng i sng tin nghi, mi bc bi trc cnh ng bt nh , mi bn tm trc chuyn sng kh, giu
ngho, vinh nhc, khen ch, u pht sinh t khi nim v ci ti ny. Chng ta thng lun m nh vi chnh
mnh, n ni gn nh khng cn bit g n li ch ca ngi khc. Tht s m ni, i vi ngi khc chng ta
chng quan tm g hn l con cp quan tm n vic n c. Hon ton tri ngc vi thi ca b tt. Ci ti
tht s ch do nim to ra. Bao gi chng c i cnh v ch th u ch l khng, khi y qu v s d dng
thy c rng ngi khc v mnh tht ra khng khc.
Mi nng lc m chng ta thng vn ra chm lo cho chnh mnh, b tt dng chm lo cho k khc.
Nu b tt thy rng nhy vo la a ngc c th gip c d ch mt chng sinh, b tt s nhy, khng cht
ngn ngi. B tt a th tm chng bit lun hi nit bn hon ton khng khc. y l tri kin cu cnh. Bc
i o s dng Sakya, Jetsun Trakpa Gyaltsen gp c Vn Th trong linh kin, v t ni c Vn th, ngi
th nhn bi php lng danh, Thot T Chp. Trong cu cui ca bi php ny, c Vn Th dy, ni no
c chp, ni vng kin. Ngi Tch Thin [Shantideva] cng vy, dy rng: Mi s nh tri khng y l
iu ti cn chng bit. y l tri kin cu cnh ca c hai tng phi hin v mt.
Tri kin tnh khng trc tin cn hiu, ri cn c kinh nghim, ri cui cng cn phi chng.
T ni tnh khng m sinh ra lun hi v nit bn, v ri s tan v li ni tnh khng. Vn php d hin ra vn
cha tng ri tnh khng. Chng c t tnh ca vn php vn l khng th qu v s c kh nng gnh vc
mi hon cnh, d sng hay kh, m khng vng cht chp bm no.
Nhn t con mt ca tnh khng, chn hay vng u ch l khi nim i i, hin hu qua mi tng quan i
i vi nhau. C vng mi c chn. Nu vng l khng th chn cng l khng. Trong tri kin tnh khng, v
vy, khng h c bt k khng nh no, khng iu kin, khng chp bm. Mt khi ng vng c trong tri
kin ny, b tt khng cn cu an lc ci nit bn, kh nng th hin bt c sc tng no ton thnh li
ch cho chng sinh. Nim t tin ca b tt khng h gin on, nh vy c th hng v lng kip phng s cho
chng sinh, bt k chng sinh c tri lc xa thm n mc no. Khng tng ngh rng kh cng tu tp l t
qu gic ng cho ring mnh, b tt ch mt lng v chng sinh m hng v mc tiu cu cnh.
NM PHIN NO
Chng tri kin ton ho l vt thot nm cht c phin no tri buc ta vo cnh lun hi. Nm c tan th
nm tr hin l.
- SN
50. ng theo i tng ca lng sn hn, hy nhn tm gin
Sn hn va chm t tan bin, l cnh sng-khng.
Sng-khng chnh l i-vin-cnh-tr.
Sn t gii thot: trong cnh gii ny, tr Lc t ch.
Lun hi t u sinh ra? Chng ta nhn bit cnh gii xung quanh bng nm gic quan, ri tm pht sinh loi
cm th a thch v ght b, ri t cm th ny m c lun hi. Nhn bit ngoi cnh, iu ny t n khng
phi l nguyn nhn khin trm lun sinh t m tht ra chnh phn ng ca chng ta trc nhn thc gic quan

ny v suy din gn t ln mi l ng lc y bnh lun hi xoay nhanh. c im phi thng ca Mt

tha nm ch thay v tip tc y lun hi xoay trn theo kiu ny, chng ta c th tp luyn thy rng
mi s u ch l hot hin thanh tnh ca tr gic. Khi hn mt ai, ni hn th ny khng phi gn lin vi ngi
b hn, hay mt kha cnh no ca hn. Cn gin ch c trong tm ca ngi hn. Va thong thy bng k
th, qu v lp tc nh ngay n tt c nhng ln hn hi mnh trong qu kh, n vic hn s lm th no
tip tc hi mnh trong tng lai, ang lm g hi mnh trong hin ti; n ni ch cn nghe nhc n tn l
thy bc. V c mi nui nng ngh nh vy nn sn hn bng ln, lc y ch cn mun vc nm, hay
qu i ci g m qut, trong lng ngh rng, tht ng cht! Sn hn c v nh mnh m cc k, nhng
sc mnh ny, sn hn ly t u ra thao tng qu v d dng nh vy? C phi do sc mnh bn ngoi, c
chn, c tay, cm v kh, mc o gip? nu nh khng phi bn ngoi, th c phi l bn trong? ch no?
c, tim, xng, hay b phn no khc? Tuy khng th tr ra ang ch no, cn gin vn tht s ging nh c
, rt c th, l s chp bm mnh lit khin tm ca qu v b ng cng, mang li bit bao kh no cho
chnh mnh v cho ngi khc. Cng nh m my khng c cht thc th no, khng th ng ln trn hay
khot vo lm o, nhng vn c th che kn c bu tri, ng ng nh mt tri. Tng t nh vy, tng c th
lm che chng nh sng nguyn s ca tr gic. Chng bit tnh khng v tnh trong ca tm, th tm v li
tnh t nhin, an nhin t ti. Mt khi qu v nhn din c t tnh ca sn l khng, sn hn s mt tc dng
gy hi, tr thnh i vin cnh tr. Nhng nu khng nhn din c chn tnh ca sn hn, sn hn t do
thao tng, khi y sn hn s l nguyn nhn nm ta vo ni thng kh chy bng v cng lnh ci a ngc.
Ngi ta thng cho rng chin thng hy dit k th l thnh tch ng k, nhng iu ny dt khot khng
phi l quan im ca Pht gio. Khi sn hn ni ln, ng theo ui, ngc li hy nhn thng vo chn tnh
ca chnh lng sn hn ny, vn ch l s to-tc-vn-khng trong cnh gii khng ca tm. v s i kip ta
lm n l cho s hung hng ca chnh mnh, tch ly v lng c nghip, vy t nay v sau phi nn thn trng,
nh rng sn hn l ht mm sinh ra ht thy kh au ci a ngc. Qut sch sn hn th a ngc s khng
cn.
Thay v hn nhng k gi l k th, nn hn lng sn hn th ng hn.
Bao gi qu v thi khng cn nui nng cm gic gin d, khng t xa lnh ngi khc v ni sn, cn gin t
gii thot vo trong chn tnh, y chnh l i-vin-cnh-tr, l tm gng ln soi khp chng sinh, hin thnh
chnh mnh. Nim sn nu c th dy ln c trong tm c Quan Th m ch c th n gin khin cho tr tu
ca ngi cng thm ta sng. Hn na, bao gi hiu r cn gin khng th n t bn ngoi v tm gin bn
trong vn khng tht c, khi y qu v s thy lng t bi trong mnh t nhin ta rng n khp chng sinh, c
bit cho nhng ai ang khn kh v ngn la sn hn.
Xa kia, trong mt i tin thn, khi Pht ang cn lm hnh b tt di kip rn, c m tr c c bt rn v
hnh h cho n cht. Nu mun, ngi ch cn bng mt tia nhn l c th tiu dit m tr kia, nhng v tim b
tt khng c cht nim sn no nn ngi khng lm nh vy, ngc li, cu nguyn cho m tr nh gieo
duyn git rn ny m v sau s c thnh t ca ngi ngi a n qu gic ng. Tm gng can m
kham nhn ny l kt qu ca chng ng ton ho v tnh khng v tm bi.
Sn hn l k th c hi ca gii thot, v ch mt nim sn khin tiu tan thin cn cng c tch ly trn
hng v lng kip. Nn dit sn hn l mt trong nhng mc tiu chnh ca b tt. Vy hy kin tr gi gn
hnh nhn, tr Lc t ch. Nh sch c cu, khng c nghip no snh bng nghip sn, khng hnh tu no
snh bng hnh nhn.

- MN
51. ng bm i tng ca lng kiu cng, hy nhn tr chp
T tn va chm t tan bin, l cnh vn-khng.
Bn-lai-khng, l bnh-ng-tnh-tr.
Ng mn t thot: trong cnh gii ny, tr Lc t ch.
Va c cht iu hay, cht hiu bit, cht ti nng, l ng mn lp tc pht sinh, ph hng tt c thin c,
bt k loi no. Cng phng trong ni t tn, chong ngp trc sc p, tr khn, hiu bit, quyn lc ca
chnh mnh, chng ta tr nn m qung khng cn thy c c tnh ton ho chn tht ca ch i o s.
Nhng tht ra, cho d k phm phu nh chng ta y, tri lc m khi trong v minh lun hi, thnh thong c
c i cht iu hay i chng na, cng vn qu t i so vi s lng li lm qu ln; v so snh vi v lng
thin c ca cc bc i thnh nhn, thin c bn thn chng ta c th c c tht ch nh nhoi nh nhm
bt. Hung chi m thin c khin chng ta cm thy v cng hnh din kia, phn ln ch l lm li tr hnh.
Vy bt k ti nng no cng u gii hn v tht thng, hon ton chng c g ng t cao. Sch c cu
ni rng, Nh nc chng ng trn nh ni, iu tht s c gi tr chng th tch ly trn ngn t kiu. Ng
mn ngn khng cho qu v pht trin tm hng o s, tr tu, hay t bi; nht cht qu v li khng th nhn
lc gia tr ca o s, cn tr mi bc tin trn ng tu. Vy hy lnh xa him ha ny, ng ng mn, quan
trng l phi chn thnh t xt chnh mnh.
Phn tch ng mn cho tht k, qu v s thy ng mn kia khng phi vn nm ni s vic khin cho mnh ni
t cao, m ch v tm chp bm. t mnh v tr thp hn, gi tm khim cung, ng mn s tan bin nh sng
m bui sng. Tm thot khi mng vut ca ng mn s lun an tr trong bnh ng tnh tr ca c Quan Th
m.
- THAM
52. ng luyn i tng ca lng ham mun, hy nhn lng tham
Tham luyn va chm t tan bin, l cnh lc-khng.
Lc-khng chnh l diu-qun-st-tr.
Tham t gii thot: trong cnh gii ny, tr Lc t ch.
Qu v c th mong cu hnh phc n t cha m, con ci, bng hu, ti sn, hay s hu, nhng hnh phc ny
khng bn, rt li s b ci cht cp i, nu cha mt t trc. Bm vo , tht khng lm g.
Khi cht, bt k c ngi i ngng m c no, bt k giu sang quyn th c no cng khng li ch g. Qu
v vn s phi lang thang trong ci trung hu gia ci cht v kip ti sinh, hnh trang mang theo ch c
nghip thin v nghip c gieo. Tch ly tin ti ca ci, ri gi gn, ri khuych trng, l vic trin min
khng dt, y bc xc.
Chng ta h thy vng hay kim cng l m, tc khc ni lng ham mun khng th cng. Nhng nhng mn
p mn qu kia d c mua v, tham chp vn khng dt m ch cng tng thm. S mt trang sc qu gi va
mua, kha ht vo t st, chng dm eo. Trn i sng vi lng tham th khi vo ci trung hu ch c th gp
nhng kinh nghim kinh hong s hi.
Bn bun, trng trt, hay bt c c s lm n no no kim li trn u trn c ngi khc u ch khin ta gieo
thm nhiu c nghip. Chng ta khng bao gi tha mn vi nhng g c, lun c gng t iu mnh mun,

c nh vy bao i kip t khin mnh kit qu. Bung ht ra bit vui vi o va mc, cm va n,
nh vy chng tt hn sao? Ht mnh tr tng Lc t ch vi tm khng chp bm, ri qu v s thy mnh t t
khng cn tham m chuyn th gian, khng cn lng ph i mnh. i v th tan vo chn tnh, chng phi l
g khc hn l diu qun st tr ca c Quan Th m.
- TT
53. ng theo i tng ca lng ganh ghen, xt tm tm t
Ganh ghen va chm t tan bin, l cnh tr-khng.
Tr-khng chnh l thnh-s-tc-tr.
Ganh ghen t thot: trong cnh gii ny, tr Lc t ch.
Ngi phm phu ni ghen vi bt c mt ai thnh tu bng hoc hn chnh mnh. y cng vy, s ganh ghen
ny khng phi vn c ni i tng ca lng ganh ghen, m ch do tm to tc m thnh. Khi nim ghen ni
ln, n gin nhn din cho ch xc, vui theo thnh tu ca ngi bng trn tri tim.
nim ghen sinh si ny n, chng s tr nn mnh m khc thng. V d cu chuyn B t a ganh vi
anh h l c C m. C sau khi c C m thnh Pht, B t a vn tm mi th on i co
vi Pht. c hnh tt ca B t a mnh n ni t n di chn, ng ta phi ri vo la a ngc.
kh au cng cc, ng ta hi hn khc go, t tn y lng, con xin qui y ni c C m! Cho d v sau
ng ta c ti sinh thnh mt v c Gic, nhng ngay trong i y, n c c Pht cng khng th cu ng
ta. V vy ganh ghen tt l li lm rt trm trng, ng bao gi mnh ri vo .
Ch cn cm thy vui vi thnh tu ca ngi khc v d cng dng rng ri cho Tam Bo qu v cng tch
ly lng cng c ngang bng vi cng c ca ngi kia. Thay v t mn vi thnh tu ca chnh mnh, thay v
thnh mi ngon cho tt , hy vui cng cng c v gi ca ngi khc, c bit vui cng cng c ca bc
gic gi. y chng phi l g khc hn l chnh thnh-s-tc-tr ca c Quan Th m.
- SI
54. ng ham khi nim do v minh to, hy nhn t tnh ca v minh ny.
Vng nim va chm t tan bin, l cnh gic-khng.
Gic-khng l php-gii-th-tnh-tr.
V minh t thot: trong cnh gii ny, tr Lc t ch.
V minh y c ngha l v minh khng bit Pht tnh ca chnh mnh. Trn phng din ny, chng ta cng
v minh nh k n my cm trong tay vin ngc bu, v khng bit gi tr m nm b i. V v minh m phi
lm thn n l cho nim, khng bit phn bit ng sai. V v minh m ui m khng thy lut nhn qu, nht
nh khng tin nhn no qu ny. V v minh m khng th tin nhn c i trc, kip sau. V v minh m khng
tin vo li cu nguyn Tam Bo s mang n kt qu tt lnh. V v minh m khng chng c s tht ca
Php. V minh l gc r ca tm vn bn ngn phin no, v h cha nhn ra chn tnh ca vn php l tnh
khng th s vn c chp tin vo hin hu tht c, v y l ngun gc ca mi vng kin v t nim.
Tuy nhin, v minh khng trng tn nh bng ti trin min ca hang su di lng t. Nh mi php khc,
v minh ch c th n t tnh khng, v v vy khng tht c. Mt khi nhn din c tnh khng ca v minh,
v minh s tr thnh php gii th tnh tr. y l tr ca c Quan Th m, l Pht tnh, l Nh lai tng, mi
chng sinh u c. Nh Pht thuyt, v v minh m tin vo vng tng thay v chng bit chn tnh ca
chnh mnh l Nh lai tng

T ni tnh khng ca v minh, nhn din cnh ti tm h vng ca v minh vn chnh l Php gii. Th lng
trong kinh nghim ny, hnh tr kin, tu v hnh. y chnh l tri tim tinh ty ca c Quan Th m.
Vy, khi no nhim tm phin no tng ng vi nm c pht sinh, thay v nm c li tut mnh i, qu v
hy n gin nhn thng vo chn tnh ca chng; lm nh vy s c lc qu v nhn ra nm c l nm tr, y
l cnh t nhin ca tm khng h vng. n lc y, nim ca qu v va chm s t tan bin ngay, qu v s
khng cn nh mt ci thy ca tr gic, l c Quan Th m cu cnh.
NM UN
c Quan Th m cu cnh vn khng l g khc hn l tnh khng. Tuy vy, trn mt tc , c Quan Th m
th hin mun vn sc tng ph hp cn c chng sinh. Ht thy th hin ny, vi mun vn danh xng, tng
dng, mu sc, u xut ra t tr tu ca ngi, l biu hin phong ph ca tnh khng v t bi. c bit c
Quan Th m c nm hin thn, tng ng vi nm un v nm ci lun hi. Nm cu k tip theo gii thch v
s chuyn nm un thnh nm sc tng ni trn ca c Quan Th m.
- SC
55. Sc un v sinh, bn lai l khng, ta nh h khng.
Ct ty tinh ty ca gic-khng ny, l Quan Th m.
Chng ai khc hn l bc tn qu Vua Ca Tri Rng.
Trong cnh chng khng, tr Lc t ch.
V ma v nng gp nhau m chng ta thy c cu vng hin ra trn bu tri. Tng t nh vy, mun vn hnh
sc hin ra trc mt ca chng ta ch n t s phi hp gi tm ca nhiu nhn duyn. Nu qun chiu tn
tng s thy khng c sc tng no c c cht hin hu chc tht no c. V d chng ta dng ch thn
gi ci khi bin chuyn thay i lun lun vi nhng xng, tht, v mu kia, mc d s tht khng lm g c
mt thc th no l thn c.
Chnh nm un l nn tng, t pht xut khi nim h vng v ng, mt ci ti tht c, ngun gc mi kh
au. Nhng nu nhn din c sc un l khng th un ny khng l g khc hn l c Quan Th m. Hng
danh cho th hin ny ca c Quan Th m l Vua Ca Tri Rng, cho thy thn th hin ny qung i cng
khp nh khng gian. T mi l chn lng trn thn ngi, v lng ci Pht hin ra, khng cn lm ln chn
lng, cng khng cn thu hp ci Pht.
Tuy nhin, thn c Quan Th m khng phi l thn mu tht m l do tr tu ca ngi hot hin m thnh, t
tnh vn khng. Nhn bit iu ny, tr Lc t ch.
- TH
56. Th un l dy buc tm vo cnh.
Khi bit th ny bnh ng bt nh, th chnh l c Quan Th m.
Chng ai khc hn l bc tn qu Bt Khng Thng Lng.
Tr trong cnh gii thm chng nht v, tr Lc t ch.
V thn v tm gp nhau m cm th a ght sng kh pht sinh. Khi thn ca qu v gp cht n au cn
con, nh b gai m, l do qu v khng thch iu ny l v qu v chp vo khi nim t ng. V vy m pht sinh
ngh ti, thn ti, ti vui, ti kh. S tht l khi ngi khc b au y nh vy qu v chng h quan
tm, y l bng chng cho thy tm vc ca s chp vo khi nim t ng ny ca qu v ln n mc no. Th

un chnh l si dy buc cht qu v vo ba ci sinh t. Th l phn ng cn bn ca s thch hay ght khi chm
vo bt c u g trong th gii hin tng ny. Th pht xut t hot ng ca cc cn [b phn gic quan] v
thc tng ng. Nu xt k, qu v s chng bit th ny hon ton khng c thc th, v nh vy th tr thnh
bnh ng tnh tr, chn tnh ca th un ny khng g khc hn l hin thn ca c Quan Th m vi hng
danh Bt Khng Thng Lng, ting Phn gi l c Amoghapasha.
c Amoghapasha thuc b Pht Ngc Bu, dng lc thn thng v ngi, n ni ch cn nghe n hng danh
v minh ch ca ngi cng gip qu v khai m kinh nghim thin nh, khi su tr tu, ko di th mng,
tng bi cng c, ti sn. Vy m thn lc ng kinh ngc ny ca c Quan Th m tht ra khng l g khc
hn l tm ca qu v.
Bao gi nh chng tnh khng m qu v thy c rng cnh lun hi l v lng thanh tnh, m kha cho mt
gic ng ca th un, l kho tng cng c bt tn, th y chnh l c Pht Bo Sinh, Ratnasambhava.
Bt Khng Thng Lng ng ngha vi ngc nh . Nh si dy thng lng, ngc nh c th hng phc tri
ngi, bt k dng mnh n u. Khi cm thy sp ri vo h thm ca v minh phin no, hy cu c Quan
Th m; n lc cht, khi c si dy thng lng t bi ca c Quan Th m nu li, qu v s y p t tin ni
tr ton gic ca ngi. V vy, hy tin tng v hng tm trn y, tr Lc t ch.
- TNG
57. Tng un nm mi cho rng tht c, l vng tm
Cn nm chng sinh bng tm i bi th chnh l c Quan Th m.
Chng ai khc hn l bc tn qu Vt y Sinh T
Tr trong cnh gii i bi v lng, tr Lc t ch.
Khi gp bt c iu g, tm ca qu v u khng ngt phn lng, chc s thch lm y, c khi hi lm y.
Kt qu l c mi luyn tham nhng g mnh ngh l s mang li lc th v s hi nhng g c th gy kh khn.
Tm ca qu v hon ton da vo ci nhn v k m nh gi. Nhng by gi, thay v nh gi s vic da
theo mc sng kh ca bn thn chnh mnh, qu v hy nn quan tm n sng kh ca v lng chng
sinh. T s pht sinh lng i bi v lng, v qu v s chng bit un th ba, tng un, chnh l hin thn
ca c Quan Th m vi hng danh: ng Vt y Sinh T.
Khi vt y bin, tt c nhng g di y u c a ln mt bin. Tng t nh vy, thin hnh t bi ca
c Quan Th m mang chng sinh kt su di y lun hi trong ci c o a ln cc ci cao. Cho d v
mi mt chng sinh m phi lao lc n cng tn sinh t, lng i bi ca ngi cng vn khng h gim. ng
Vt y Sinh T lun sn sng cu chng sinh, nh trong cu chuyn di y.
Xa kia, c nhm li bun ln thuyn ra khi kim o vng o ngc. Thuyn gp bo b m, h dt vo hn
o ca loi qu n tht ngi. nm gi m li bun ny, bn qu bin thnh cng cha hin ra trc mt h,
khin h m m v tin tng. Chng bao lu, m qu i lt cng cha kia ly ht m li bun ny v lm
chng, canh gi nghim ngt, khng cho i lc u xa ra khi nh.
Tuy vy, mt hm trng on tnh c i xa hn m khng ai . ng ta gp mt ta nh khng l ton bng
st. Bn trong c ting gi ln, Hy nghe y, hi ngi i ngoi kia! Chng ti cng l li bun, b m thuyn
lc ln o ny v b cm t y. Hy coi chng! Cc anh ang b la, cc c cng cha m cc anh g ngha,
tht ra u l qu n tht ngi. H nh s git v n tht cc anh! V trng on nh vy hiu ra ng ta v c

on u b m qu i lt cng cha cm t. ng ta hi: chng ti b vng by tn khc, khng l no

khng c li thot? Ting ni kia p: Chng ti th khng, nhng cc anh bn ngoi vn cn mt hy vng.
pha ng c mt ci h, bn b h c mt vn c tn l Vn C Vng. Vo mi m ba mi v m rm,
c Quan Th m di sc tng nga bu Valaha, ngha l Dng Vn, t ci tri Ba Mi Ba xung vn c ny
gm c, ung nc, v ln trn bi ct vng. Ngi mi ai mun thot o qu n tht ngi v li chu Dim
Ph th hy n ci trn lng ca ngi. Ti tng nghe m qu i lt cng cha ni rng ai nm c bm
nga Valaha ny v t chi khng nghe li van xin gi di ca qu, nht nh s an ton thot c ch ny,
khng ai c th ngn cn. V trng on tc tc chy v bo cho bn mnh bit vic va mi nghe. Mi ngi
u kinh hi trc thm cnh ca mnh, v hiu ra rng mun tm li t do ch cn mi mt ngun hy vng duy
nht l t tn y tim phi hng v c Quan Th m m cu nguyn.
Qu ng nh li ni, vo m trng trn, nga bu ci thin hin ra, an lnh gm c trong Vn C Vng.
Khi sp bay ln, nga gi m li bun hy mau leo ln lng. L qu i lt cng cha bit c t nhn ca
mnh ang sp vut thot, h bt u khc than vt v, a n con ra nu ko chng hy li chm sc cho
con trai con gi, khc lc ni rng nu khng c cha th s cht i c. Mt vi li bun v khng on ni tm
luyn i, khng th cm lng trc li van xin ca v qu, t li xung mt t, nhng tt c nhng ngi cn
li, bt tai trc li khn ni y nc mt, mt lng hng tm cu nguyn c Quan Th m vi tn tm mnh
lit, c th an ton vt thot v li chu Dim Ph.
Lng t bi ca c Quan Th m, khng vng tng un, rt xung ng u cho mi chng sinh. Ngi s lun
vt tn su thm sinh t m khng thy mt, cho n khi sch ht khng cn st mt chng sinh no.
Un th nht [sc] l tip xc u tin ca qu v vi i cnh. Un th hai [th] l cm nhn i cnh ny ng
a, ng ght, hay trung tnh. Un th ba [tng] l qu v nh gi cm nhn ny mnh, va, hay yu, ri tm
ca qu v s chp vo s nh gi ny cho rng l tht v ng, lm c s cho hai un tip theo [hnh v
thc]. Do nm un tin trin nh vy m sinh ra kh au. Tuy nhin, nh tr Lc t ch vi tm hng v trn
y, qu v c th ci c cm gng ca tng un, nh thot cm by lun hi.
- HNH
58. Hnh un vng ng to tc sinh t, th tri lun hi;
Cn chng lun hi nit bn bnh ng, th chnh l c Quan Th m.
Chng ai khc hn l ng i Bi Chuyn Ho Chng Sinh.
Tr cnh ng v, lm vic li tha, tr Lc t ch.
Hnh un l t ci thy c a c ght m sinh ra s thi thc, buc phi hnh ng, do to nghip; v vy
hnh un chnh l v kin trc s, xy ln cnh lun hi v nit bn. Qu v b hnh un bin thnh n l mt
cch trit , c th tri ln t i ny sang i khc, t v thy sinh t cho n gi. Tuy vy, nu bit t tnh
ca hnh un l khng, v nu bit ht thy mi thi thc bt tn kia ca hnh un tht ra ch l th hin phong
ph ca tr tu, chng qu v s khng cn b hnh un thng tr.
Theo h Kim cang tha, c Quan Th m ng trn mi mn la lm ng Th tn Uy Dng ca V iu Hoa
Sen. Mc d tht s l mt ng Pht gic ng vin mn vi kho b i bi v tn, ngi th hin sc tng b
tt trc tip ph chng sinh, ty theo nhu cu cn c ca tng chng sinh. B tt lm g cng u v
chng sinh m lm, khng bao gi c mc tiu v k, trong bt k tnh hung no. Lng t bi qung i ny
mang n v lng thin c gic ng, c bit l mang n i gic ng chng bit lun hi v nit bn vn
cng mt mi v.

Trong hin ti, c th l qu v kh lng hnh dung ra c tm vc ln rng bt kh t ngh ca thnh tu, t bi
v kh nng sinh ca c Quan Th m. Nhng nu qu v tr tng ch ca ngi vi tm lng chuyn nht
hng v, ri mt ngy qu v s c kh nng ph chng sinh vi tm vc rng ln y ht nh vy. T tn
y lng hy pht nguyn gnh vc chng sinh, v hy hi hng tt c cng c ca mnh v cho chng sinh,
vi nim tin tng xc quyt rng c Quan Th m bit r, v lun gia lc cho qu v vin thnh ch nguyn
ny.
- THC
59. Thc un biu hin ca tm phm phu, chc nng c tm
Chng bit tm ny vn l Php thn, th chnh l c Quan Th m.
Chng ai khc hn l bc tn qu Bin Rng Th Tn.
Tr trong cnh gii t tm l Pht, tr Lc t ch.
Nu ht gieo vo lng t l ht c, th r v l mc ln t ht ging ny nht nh phi c c, thm ch cht
ngi. Tng t nh vy, ni no c nm un, ni y nht nh c kh au lin k. V ct tr ca nm un nm
ni thc, v thc mi chnh l iu chp vo nm un cho rng tht c. Tht ra thc ch l vng tm, v vng
tng do vng tm m c. Thc cha tng tht c, nn khng th tn ti hay hy dit. Chng c iu ny th
thot c mng vut ca thc. Nhng cha c c s chng ny th thc s mi nm gi h vng lm cho lin
tc v s tip tc gieo cng nhiu nghip hn. V vy m im thit yu l phi dc tm dn sc nhn din
tnh khng ca thc.
Bao gi s chng ny hin hin r rng s ging nh nh ngy ln, qut sch mn m tm ti.
T tnh thanh tnh ca thc l hin thn ca c Quan Th m, vi hng danh Bin Rng Th Tn. Th tn l
Pht , l bc chin thng, t qu v thng b , v Bin Rng l s qung i rng ln v lng v
bin ca ch Pht bt nh vi c Quan Th m. Nguyn nh ngy s n khi qu v t c thnh tu ton ho
n ni ch cn nghe tn gi ca qu v cng cho chng sinh thanh tnh nghip chng, thot kh c o.
Bit c Quan Th m l s thng tr bt bin ca tnh bt nh, lun tr trong mnh, tr Lc t ch.
BN IM TINH YU V THN KHU V PHP THN

THN
60. Chp thn tht c, l nhn sinh ra n l buc rng;
Nu thy thn ny chnh l bn tn, tuy hin vn khng,
th chnh l c Quan Th m
Chng ai khc hn l bc tn qu c Lin Hoa Th:
Tr trong cnh gii thn tng bn tn, tuy hin vn khng, tr Lc t ch.
V chp vo tri kin phm phu thy thn l mt thc th c nh, vi nhng thnh phn xng tht, nn thn ny
mi cun kh au v nh nam chm. Nh chu kh tu theo php qun tng v tr ch, qu v c th ph dn s
chp bm thy thn ny l c nh. Tp thy thn mnh l tr-thn v bin v sinh ca c Quan Th m, qu v
s siu vit cnh kh. Thn c Quan Th m bao la ph qut nh tri rng, khng l tht, l mu, cng khng
phi c vt th nh pho tng. Thn ny trong sut nh cu vng, hin hin r rng nhng vn l khng, khng
c cht thc th no. Cn hn th na, c Quan Th m khng phi ch l mt hnh nh, ngi sng tht, rng
ngi tr tu, t bi, v dng lc, lun linh ng trc li khn nguyn ca bt c mt ai hng tm gi ngi, d ch
bng mi mt c ch chp tay n gin, hay bng cch c tng mi mt cu Lc t ch.

 KHU
61. ng nim phn bit ni ci ng thanh, l nhn sinh vng.
Chng khu l ch, tuy vang vn khng, th chnh l c Quan Th m.
Chng ai khc hn l bc tn qu Ting Gm S T.
Tr trong cnh gii bit khu l ch, tr Lc t ch.
Khi php qun tng thn bn tn ca qu v tr nn r rng v n nh, khi y tr ch s gip hon thin php
hnh, nh gii thch trong phn khu kim cang trc y. Linh t u: OM, tng trng cho nm tr Pht, nh
linh t ct tng. Phn ln cc ch u bt u vi ch OM ny. MANI, ngha l ngc, PADME, ngha l hoa
sen, v HUM l linh t tuyn thuyt v thnh mi tr ton gic ca c Quan Th m. Trn minh ch c th c
gii thch nh sau: Hi ng Ngc Bu Lin Hoa, xin ban cho chng con tr ton gic ca ngi. Lp li hng
danh ca ngi qua Lc t ch, qu v nh ngh n thin c v bin ca ngi, nh th qu v ang gi ngi t ci
xa. p li li gi ca qu v, tm i bi ca ngi s hin ra khng cht c gng, ton thnh mi nguyn c cho
qu v.
h tr chng sinh, c Quan Th m gia lc cho minh ch ca ngi thnh y nh ngi khng khc. Ch ny
l thanh m ca tnh khng v sinh. Vit thnh vn t, ch ny gii thot bng s thy; di dng m thanh,
ch ny gii thot bng s nghe; hin ra trong tm, ch ny gii thot bng s nh ngh; eo trn ngi, ch
ny gii thot bng s chm. Tp quen nghe mi m thanh l minh ch, qu v s khng cn s hi trc m
thanh kinh hong ci trung hu. Qua minh ch ny, c Quan Th m thc hin thin hnh t bi qung i ca
ngi trong phm vi v hn nh. Vy, bng tm knh ngng thit tha, nghe mi m thanh trong ton ci th
gian u l m vang ca minh ch, tr Lc t ch.

62. Chp tht c, vng ny l nhn sinh ra lun hi.

Th an tr trong tnh t nhin thot mi nim khi, th chnh l c Quan Th m.
Chng ai khc hn l bc tn qu Tho Ni Chn Tm.
Tr trong cnh gii tm l Php thn, tr Lc t ch.
Ai cng lun ni, hy thin i, hy thin i! Nhng nu cha c c s hiu vng chc khng m lm v tri
kin tnh khng th tu thin lm g? Khng nhn ra c tnh khng ca tm, y chnh l ci r ca lun
hi. Tnh khng ny, v lng t bi sn c ni y, s c chng bit khi tm ca qu v thot mi nim tng,
thc tnh trong tnh bit n thun ca hin ti.
Th cho sng chy th nim tng s sinh ra ton b sinh t lun hi. yn khng kim sot, nim tng s
lu gi thc ti trc mt, v vy c kh nng lm cho lin tc cnh lun hi. Tuy vy, khng nim no, d thin
hay c, c cht my may hin hu tht c. Tt c mi nim, khng st nim no, u hon ton l khng, nh
cu vng, mc d hin ra gia tri, rng ngi hin hin nm mu, vn khng th nm bt, khng th dng
lm o mc, hay dng lm bt c vic g. Tnh khng chng c g c th lm cho thay i, d c b v minh che
khut mt tu. ng tht l nh vy, v minh khng phi l mt thc th tht c, cn dp b. Ngay thi im
chng c tnh khng ca v minh, v minh ny tan vo h khng. Khi mi h vng ca nim che chng tan
i, tm vn cn nguyn, an nhin t ti, th gin trong t tnh, khng cht dng cng. y l ngha ca hng
danh Tho Trong Chn Tm ca c Quan Th m.
Bu tri khng bao gi v my ni m mun phin hay bin chuyn. Bu tri khng hy vng c cu vng, cng
khng kh au tht vng khi cu vng khng hin. Tm kim cang ca c Quan Th m khng bao gi la chn

tnh, d thin hnh t bi c rng ln n mc no. V chng sinh, ngi th hin v lng Sc thn, nhng tht ra
cha tng ri cnh gii tnh khng.
c Quan Th m l mt vi chn tnh ca tm ca qu v. ng tm ngi ni no khc. c th chng bit
chn tnh ny trong chnh mnh, hy thnh cu v th nhn gio php vi lng knh ngng chn thnh khng
ngy to; ri hy chim nghim v mang gio php ny ha vo vi chnh mnh. Rt li, qu v s t chng ng
cu cnh. Mi nghip kh v phin no ng ng s tan, qu v s trc tip chng bit tnh khng ca vn php.
thi im y, qu v s t tho g chnh mnh vo trong cnh gii an nhin, la xa mi thng kh lun hi. Nh
c gi thanh thn ngi xem tr nh by tr, qu v s bnh thn khng cht chao ng trc s chuyn bin
khng ngng ca cnh gii khng tht.
Nu qu v qun tng ng bn tn m thy kh, trang sc trn ngi, nh sng phng ra, cng tt c mi chi
tit, hy n gin duy tr s bit v tnh t nhin; y l php tu du-gi tm yu ca Php thn. Ngm nhn s
vt hin ra mang mi v c nht ca chn thc ti, tr Lc t ch.
PHP THN
63. Vn php chnh l cnh gii Php thn bn lai thanh tnh.
Din kin Php thn, th chnh l c Quan Th m.
Chng ai khc hn l bc tn qu ng Ng Ci Th.
Tr trong cnh gii thanh tnh v lng, tr Lc t ch.
c Quan Th m cng ht thy Pht , trong mi sc tng th hin, bt k thuc lnh vc ca Bo thn hay
Ha thn, u khi sinh t nn tng ca Php thn. Php thn l chn cnh gii, nm ngoi mi lnh vc ca
khi nim phn bit. Ni y bao gm ht thy mi tnh c gic ng ca Pht qu. y chnh l tr gic vn c,
lun trong ta, t v thy. Tr gic vn c ny c th nhn din c nh php tu ch v qun. Ch l an nh ci
tm bnh thng lun tn lon. Qun l pht huy tri kin qung i vi chng ng thm su theo cng. Khi tm
ch qun bt nh hin ra, l lc Php thn i ng.
C nh vy bc theo b tt o, lin tc duy tr php hnh trong c hai thi ta thin v xut thin, ri s c
lc qu v n vi a b tt th nht, bc vo kin o. C ci tn nh vy l v y l ln u tin qu v
thong thy c thc ti cu cnh, tnh khng ca vn php. Kinh nghim v tnh khng ny, tuy vy, cha
t mc ti a, cn phi tng bc pht huy qua cc a tip theo, cho n thi im cht, a th mzzzzi,
nh chng vnh vin tan bin v tr gic bn lai bt kh on trn vn hin by. Qu v bc vo ni c gi l
v hc o, a v Pht , ni m tm tr thnh bt nh vi tr Php thn. Bt c mt ai t qu gic ng a
v bt nh ny, u tht s ton thnh mc tiu cu cnh ca khp chng sinh trong ton ba ci.
Chnh bn thn c Quan Th m l mt ng Nh lai, tinh ty ca Pht qu, v tt c mi tnh c ca Php
thn s khai m khng cn c gng nh tr tng Lc t ch ca ngi.
Kt Lun Phn Hai
64. c Quan Th m: mt ng bn tn gm ch Pht;
Lc t minh ch: mt cu minh ch gm mi ch;
V b tm: mt php gm hai bc hin, thnh
Tr cnh chng mt gii thot tt c, tr Lc t ch.

Pht Thch Ca Mu Ni l hin thn ca c Quan Th m; Php, cho ta bit iu cn trnh v iu cn lm, nm
gn trong Lc t ch; Tng, ch b tt gip chng ta trn ng tu, cng l hin thn ca c Quan Th m.
Vy c Quan Th m l Tam Bo hp nht. Nh mt thng cha c th cha v s ht ma, lng t bi ca c
Quan Th m gm tr tu ca c Vn Th v dng lc ca c Kim Cang Th. Vi mt bn tn, mt minh
ch, mt php tu, qu v c th vin thnh tt c.
Bn tn c rt nhiu, phong ph v tn: an lc, oai n, mt u, ba u, hay nhiu hn; hai tay, bn tay, su
tay, hay nhiu hn; mi v u biu hin cho mt tnh c khc nhau. Tuy vy, qu v c th tin chc rng ht
thy ch bn tn u nm trong c Quan Th m. Tng t nh vy, ht thy nng lc sinh ca bit bao
minh ch khc u gi trn trong Lc t ch. Vy qu v hy dn ht tri tim tr tng ch ny mt ln. Thn
khu ca qu v vn l mt vi thn khu ca c Quan Th m. y l iu m qu v cn phi nhn din, v
chnh l ct ty ca php hnh.
ng thi, c th bc theo ng tu gic ng n tn mc tiu cu cnh, qu v cn phi lin tc duy tr v
pht huy tm b qung i. Da theo li trc ch khai th ca ch t dngKadampa, trc qu v c khai th
chn tnh ca tm, l tm b cu cnh; sau qu v hun dng lng t bi dnh cho chng sinh, l tm b
qui c.
Tm bt thun kh lng hng phc nu cha chng bit c rng lon tm tht ra cha tng sinh ra, v v vy
khng th tn ti, cng khng th hoi dit. Vi s chng ny, khng duyn theo nim khi, duy tr tnh n
thun khng gin on ca tm t nhin, nh vy gi l tm b cu cnh.
Mt ln thong thy c chn tnh ca tm l nh vy, chng ng v tm b cu cnh ca qu v s tr nn
thm su hn nh hun dng tm b qui c, qua hai mt: tm nguyn mun thnh Pht v li ch ca khp
chng sinh, v tht s thc hin tm nguyn ny. Nh chng ta xem qua trong phn trc, ch mun gip
chng sinh thi l khng , qu v cn phi n lc c th tht s li ch chng sinh, nh l c Quan Th m,
v cng chnh v mc tiu ny m qu v qun tng c Quan Th m, tr tng minh ch ca ngi, qun v chn
tnh ca tr tu ca ngi. Tu nh vy, vng nim tha dn, tr tu r n, gip qu v ton thnh mi li ch trc
mt v cu cnh ca mnh v ca chng sinh.

Mc Lc
Dn Nhp
Khai Lun
Phn 1: Chng Duyn Thi Mt Php
Phn 2: Kin, Tu v Hnh trong i Tha
Phn 3: Quyt Tm Thot Sinh T
Kt
Li Bt
PHN BA
Quyt Tm Thot Sinh T
Quay Lng Vi Vic Th Gian
im tinh ty ca tm chn sinh t l th ht vic th gian chuyn tm tu theo chnh php.

 VIC LM

65. Lm lm g? Vic no cng gieo ton nhn sinh t.

Xem vic lm v ngha bit bao.
Nay th ngng ht, ng lm g c,
th ht chuyn lm, tr Lc t ch.
Ch c Pht mi c th m ht c nhng ln chng ta sinh ra trong ci lun hi v thy ny, v ch c
Pht mi c th ni lun hi khi u t lc no. Trong Diu Php Minh Nim c cu ni rng, nu c th gom
ht s lng thn xc ca mnh trong cc i qu kh, d mi thn ch nh nh xc cn trng, s cht thnh
ng cao hn c ni Tu di; v nu c th gom ht s lng nc mt tun ra v n au, s ong thnh i
dng su rng hn bt c bin rng no trn ton ci th gian ny. V sao? V cho n by gi, tt c mi vic
qu v tng lm u l vic gy hi, may mn lm th c l vic ph phim v ngha.
Chng sinh hu tnh lun bn rn. Loi ngi nh chng ta y, bn rn u cnh tranh ln nhau, mua, bn,
to, ph. Loi chim bn rn chuyn xy t, trng, bn mi cho chim non. Loi ong bn rn ht nhy, lm
mt. Loi th bn rn kim n, sn mi, canh chng nguy him, bo v n con.
Cng lm li cng thm vic, cng thm vt v, nhng kt qu cho s lao nhc ny khng ko di lu hn bc
tranh v bng ngn tay trn mt nc. Bao gi thy ra nhng vic lm v ngha kia ph du ng chn n mc
no, t nhin qu v s hiu iu duy nht tht s ng lm, l hnh tr theo chnh php.
NI

66. Ni lm chi? Ton chuyn to lao.

Nhn xem khin tm tn lon c no.
Nay th lng thinh trong ci tch lng,
ngng hn ting li, tr Lc t ch.
Khi ngi ta ni chuyn, phn ln u l ni li v b. Ch yu mi cu chuyn u pht xut t lng a ght,
ch khin nc c phin no thm su dy. Ni khng lm g, ch khin tng lon ln nh trm vn l c
giy phn pht trong gi lng.
Sch c cu l ming l ca a ngc. Ni chuyn to lao, ni li di lo, ni li th c, ni li tc mch, li ni
no cng khin tm tn lon v lo lng khng thi. D vi ti hng bin, vi li r rng mch lc d nghe, ri
cng ch khin ta thm lng ph thi gian v gp chuyn rc ri. V vy Mt tha c cu ni rng mt thng tnh
khu tng ch li ch ln hn mt nm tng ch xen k chuyn th gian. Tng cho ra tng, khng xen ln bt k
li ni no khc, cng phu tr ch gi c nng lc ti a, ri s gip ta chng c chn tnh siu vit ngn
t, v ch Mani l m vang t nhin ca chn tnh bt kh t ngh ny. Php hnh ca qu v, v vy, s tin b
nhanh chng nu c th dt b mi chuyn phim bt tn ca i sng hng ngy bng cch pht nguyn tnh
khu, khng cn tht ra li no khc hn l Lc t ch.
I

67. Tc bc lm g? ti lui thm mt.

Nhn xem chnh php lc xa c no.
Nay th mt ch, tm th gin,
n nh an nhin, tr Lc t ch.

Chy ua loanh quanh, lng xng ch ny ch n, ch thm mt chng lm g. Chng ta lun lng xng xem
chuyn g ang xy ra ni khc, can d vo th chuyn bn ngoi. Nhng trong sut thi gian , bn
trong tht ra c tha vic nhn, trong s ng tnh ca nim, v tha vic cn lm hng phc vng nim
ny.
Cho n by gi, qu v c mi rong rui qun quanh, tri lc trin min trong my ci sinh t, chng c g
ngoi ni kh au. Gieo nghip v chu kh au qu bo, lc khi chnh php cng lc cng xa. vy chi bng
ngi li mt mnh chn yn tnh thun tin cho vic tu, chng tt hn sao? Qun n s nhim mu, qun gio
php nhim mu, cho n khi chn ngha chnh php hon ton thm nhun trong tm, y l cch duy nht
khin thn ngi qu gi ny tr nn tht s xng ng. Nu qu v c th lm c nh vy, cho d ch trong
mt thi gian ngn, l s gia tr ln lao.
N

68. n lm g? Ch ton thnh phn.

Xem bng by gi n chng bit no.
Nay th sng bng lng thc chnh nh,
dt b chuyn n, tr Lc t ch.
Bt k n g, d ngon hay d, ri cng thnh phn nh nhau, c g phi hm n n th? Tt hn hy xem
mn n l mn cng dng, nh vy tch ly cng c thay v tng bi lng tham.
Khi n, hy qun tng thc n thc ung l cam l thanh tnh, trc dng ln Tam Bo, sau tng tng ch
Pht ban li cho mnh, dng thc n nh th lc gia tr. Cui ba n, qun tng mnh l c Quan Th m, thc
phm va dng bin thnh cam l, t cc ngn tay v ton thn tun ra, gii cn i kht cho ht thy chng
sinh ci ng qu. Vic n ung tm thng, nh vy, tr thnh phng tin tch ly cng c. Phi hp Pht-php
vo sinh hot hng ngy, mi mt trong i sng thng nht u c th bin thnh php hnh, gip s hiu
ca qu v tr nn phong ph thm su hn.
Cn g thm thung nhng mn ngon thnh son. Gng nung chiu lng tham ch ta nh ung nc mui,
cng ung cng kht. Nhn li m xem, thin h b ra bit bao nhiu thi gian, cng sc v tin bc ch v mt
ba n ngon. Thay vo , vui cng thc phm gin tin va , thng thc v cam l chnh nh ca thin ch
qun, y l iu mang n s toi nguyn su xa, qut sch v minh tm ti. Hy nhn din ci ngun ca
dng thc chn chnh, tr Lc t ch.
T DUY

69. Suy ngh lm g? Cng thm h vng.

Xem li mc tiu t c l bao.
Nay chuyn i ny th chng ngh xa,
bung mi lo toan, tr Lc t ch.
ng ko di nim qua, ng mi gi nim cha n, gi tnh bit sng trong ca thi im hin ti.
Bng khng, chng lm sao kt thc c chui vng nim ni di. Nh bc thnh tr Gyalse Thogme dy,
nhng th c gi l nim vui v ni kh kia u ch nh tranh v mt nc, theo ui lm g? Nu qu v nht
nh phi c mt iu g m ngh n, vy hy th ngh m xem c phi l c g mt , to dng bao
nhiu s tan r by nhiu. Tng lai bit u chng m tnh vic xa xi. Lm nh vy cng v ngha nh cu

chuyn Cha ca Danh Nguyt:

Vo mt m kia, c anh nng dn mang bao la mch to tng va mi thu hoch v, ct ln x ngang trn
u ging m ng. Anh ta ng lng xung nm, hai tay k u nhn bao la, ngh rng, la ny nht nh s
bn c gi, ri li ngh, vi s tin ny, mnh kh nng ly v mt c v p. Chng bao lu s c mt
thng cu khu khnh xem, t tn cho n l g nh? Nhn thy trng rm chiu xuyn khung ca, anh cht
c ngh hay, bit ri! ta s gi con trai ta l Danh Nguyt Va lc y, con chut ny gi gm si dy buc
bao la va xong vic, bao la nng rt xung, v n l ht, c anh nng dn ln toan tnh ca anh y.
ng tm min man trong d tnh. Bung b mi lo toan v nhng mi bn tm th tc i ny, nh rng mi
pht giy i qua l mt c hi tu tp qu gi nh th no, hng mi tm mi nim v ht cho c Quan Th
m. Thay v u hng sc mnh ca h vng, hy rt y tm mnh bng i t i bi; thay v lao lc v ch
eo ui nhng mc tiu th tc, hy tr tm bnh ng n t i nh thm su. Tu c nh vy, d ch
trong thi gian mt ting ng h ngn ngi, cng vn l liu thuc hu hiu ha gii phin no v minh, nht
nh s gip qu v tin b trn ng tu. Vy hy cht ht mi hy vng, toan tnh, mong i khin tm thm
lon ng, tr Lc t ch.
S HU

70. S hu lm g? Ch cng thm vng.

Nhn xem sm ngy phi b m i.
Nay th on dt tham lam ti sn,
ngng om ca ci, tr Lc t ch.
S hu cng nh mi ti vt khc, nht nh s phi mt, khng sm th mun. Ph qu l ci ngun ca ni lo
bt tn v loi ti c. Sch c cu ni rng, Ca ci cng nhiu, bt hnh cng ln. Qu v c th dnh trn
i mnh tch ly tin ti ca ci, n ni giu snh Thn Ti, nhng ri thnh lnh cht n, cp i tt c.
Hy nhn li m xem bao quc vng quyn uy tt bc, bao triu i ti lc thnh thanh, phi chu cnh mu
, thm cnh, lt , chin tranh, cng bit bao kh au khc ko v.
Thy c ngi cm ngc qu trong tay nh cm si tm thng, chi mt lc ri vt i, chng xt lm sao?
Nhng vn cha xt bng thy c ngi c hi hnh tr theo chnh php m li ph b i mnh v lm ln
eo ui nhng mc tiu bt xng. Dng thn ngi qu gi ny cho bt c vic g khc hn l mc tiu chn
tht, c khc g dng chu vng rng m hng phn.
ng lng ph, ng dng sai c hi qu gi ny ng ph th gi m tch ly nhng th khng cn thit. Tt
hn hy nn dnh thi gian gy dng kho cng c cho php hnh.
Cho d ch tng mt vi ch Mani hay ch hnh tr trong giy lt cng gip qu v tch ly thm di do kho
tng tm ca ng gic ng. Bit r khng ti sn th gian no c th mang n li ch chn tht d cho i ny
hay i sau, tr Lc t ch bng trn lng tinh tn, trn tm hng v, v trn nim h lc.
NG

71. Ng lm g? Cng thm tr tr.

Nhn xem i sng tri trong dt d.
Nay th bt u ht lng n lc,

ngy cng nh m, b tn tm, tr Lc t ch.

Tnh n nm 70 tui, qu v ng tt c l 70 ln 365 m, hn 20 nm nm ng nh xc cht. Gic ng
phm phu khng nhng khng li ch cho php tu m cn tng bi thm nghip kh v minh, sc y qu v
a ri vo c o lun hi. V vy quan trng nht l phi t b bing li, dn ht n lc v ni php hnh.
V thm mt iu cng rt quan trng, l phi bit dng nhng phng php chuyn gic ng th gian thnh
php hnh tin xa hn trn ng tu. Ban m trc khi ng, hy nh li vic lm trong ngy. Sm hi
vic bt thin, h quyt tm khng ti phm. Nh vic thin lm, hi hng cng c tch ly trong ngy v
cho chng sinh sm thot sinh t. Ri nm theo th s t, nghing pha bn phi, bn tay phi t di m
phi, cnh tay tri t xui bn mnh pha tri; y l t th Pht nm khi nhp nit bn.
Tip theo, qun tng c Quan Th m to c bng ngn tay ci, ngi trn i sen bn cnh ni tim. nh
sng t thn ngi ta ra, rt y thn th qu v, y p cn phng, t t y khp v tr, lm cho tt c tan
thnh nh sng rc r. Nhip tm vo i vo gic ng.
Nu dng gic ng tu th cng phu ngy v m s lin tc ha vo trong nhau. Tng t nh vy, nu
chuyn ht mi sinh hot trong ngy thnh php tu th thi gian xut thin v ta thin s ha vo nhau mt
cch lin tc; vic ny h tr cho vic kia, qu v s tin b nhanh chng. Hy n lc ngy cng nh m, tr Lc
t ch.
Phi Gp Tu Ngay
72. Khng rnh! khng rnh m ng ngh!
Thnh lnh cht n bit phi lm sao?
Nay th tc khc diu php khi tu,
gp ln, mau ln, tr Lc t ch.
Qu v c th bit chc rng ci cht s n, nhng khng th bit lc no, u, v lm sao. C th l ngay
trong ngy hm nay. Quyn lc, hng binh khng lm cho ci cht nao nng; sc p rc r cng khng khin
ci cht ng tm; chng th dng tin ti mua chuc cm d, cng khng ly g y lui c, d ch pht
giy. Khi gi cht im, iu duy nht c th gip qu v l bt k cng phu no tu. Hy lun nh ci cht.
Nh ch o s dng Kadampa dy, chnh nh lun nh n ci cht, nn trc tin tm v vi Php, tip theo
thc y n lc tu, rt li chng bit cht l Php thn. Tuy vy, lc mng chung khng phi l thi im thch
hp bt u tu. Ngay by gi mi phi lc, khi tm khng vng u lo, khi thn khng vng tt bnh. Bt
u tu ngay, d cht n thnh lnh qu v cng sn sng, khng tic, khng s.
ng bao gi qun i sng ny qua nhanh nh tia chp ma h, nh mt ci vy tay. Nay thin duyn tu
th d ch mt pht mt giy cng ng lng ph cho bt c iu g khc, dc ht cng sc v n lc, tr Lc t
ch.
73. Ni g n chuyn nm, thng, hay ngy,
nhn vic trc mt thay i lin tay,
ci cht thm gn, mi pht, mi giy,
phi ngay by gi, tr Lc t ch.

Khng c vic g ng yn bao gi. Mi lc mi thay i. Ma xun ht ny mm; ma h mm ra l, tr n v

m hoa; ma thu tru ht chn vng; ma ng t li chun b n hoa mu nm ti. Mt trng trn ri
khuyn trong cng mt thng; mt tri mc ri ln trong cng mt ngy, mi s khng ngng bin chuyn thay
i.
Bui tra c ngn ngi ma ht trn bi ch phin. Bui ti nhn li hoang vu khng ngi. Trong thi gian ,
mi ngi u vut mt vi gi, n gn hn vi ci cht.
Mi s trn i u lun chuyn ng theo hnh trnh bt bin dn n s hy dit sau cng. Mng sng ca qu
v cng vy, nh ngn n b ang chy, ri s cn. Chng phi qu in r hay sao, khi ngh rng c lo lm
cho xong vic trc ri dnh thi gian cui i tu. Ly g bit chc rng mnh s sng lu nh vy? Chng
phi ci cht khng cha mt ai, d tr hay gi hay sao? Bt k ang lm g, hy nh n ci cht gi tm
chuyn ch ni chnh php. C nh vy, tr Lc t ch.
74. Mng sng cn dn nh mt tri ln;
ci cht n nh bng chiu t;
cn li cht g vi bng chiu tan:
khng cn thi gian! tr Lc t ch.
T lc cho i phi lnh n cht. Khng danh y no c th ngn chn c iu ny, d ti gii n u
chng na. Ci cht lnh lng tin n cnh bn, nh rng ni Ty bng lc chiu t, nut chng cnh vt
vo trong bng ti. c Pht din t, k thn tc tm c c bn mi tn do bn tay x th dng mnh cng
lc bn ra t bn pha, th nhng ci cht khi n li cn nhanh hn th na.
C ln c Pht gp bn ngi lc lng ang loay hoay vn mt khi to khng l. Pht ch cn mt chn a
nh, ht khi ln cao khin v tan thnh tng mnh. Qu kinh ngc, my ngi n ng hi, ngi lm th
no c c thn lc dng mnh n th, c Pht tr li, l nh tch ly cng c. H li hi, c ai mnh
hn th c chng? C ch, c Pht tr li, c ci cht mnh hn nh vy. V ci cht m ti s phi la c
thn ny vi mi tng ho chnh ph. c Pht dy rng nh cht v v thng l ng lc ln nht thc
y chng ta tu.
Hng Phc Tm
75. D Lc t ch c l diu Php,
tn tm ni nhn, tng cng nh khng.
Li ham m s, cng mt trng im.
Hy chuyn qun tm, tr Lc t ch.
Lc t ch tuy kh nng ha gii mi phin no v mang n li ch khng th ngh bn, th nhng nu tng
ch m khng ch tm ng mc th s khng c hiu qu. Nu c xao lng khi tng, duyn theo cm xc ca
thn, theo sc trn bn ngoi, theo chuyn phim vi ngi xung quanh, hay theo tng lan man trong u,
th nng lc ca minh ch s nh khi vng ng bi, khng th nhn ra. D ln trng ht quanh u ngn tay
vi vn tc siu nhanh, cng phu rng khng nh vy liu c ch g? Trng im khng nm ch phi bng mi
gi t tc s tht cao, m phi c c hiu bit su hn v php hnh v v mc tiu cu cnh.
c th gt hi thnh qu ti a ca cng phu tr ch, iu quan trng l gi thn theo ng t th, khng ca

quy bn chn; gi khu theo cu ch, khng ni g khc; v gi vi ni dung qun tng, khng xao lng v
bn nh ngh n qu kh hay toan tnh cho tng lai.
Hy pht nguyn lm theo nh c Milarepa tn qu, b ht pha sau mi chn rn v xao lng v ch ca i
sng th gian, qut ht trong tm mi bing li v phin no, cng hin trn thn mnh cho php hnh. Nu
qu v tu c nh vy, nht nh dng tm thc ca qu v s c ht thy Pht b tt h nim gia tr.
76. Nu bit thng xuyn lin tc xt tm
th mi vic lm u thnh diu php
Trong vn li dy, ct ty l y
Qui v lm mt, tr Lc t ch.
Ton b tinh ty ca gio php Pht dy l hng phc tm. Hng phc c tm th lm ch c thn v
khu, v ch nh vy th kh au ca mnh v ngi mi c th chm dt. Cn nu trong tm trn phin
no th d vic lm v li ni biu hin tt th no, qu v cng vn la xa chnh o.
Mun hng phc c tm th phi ro rit canh chng mi ngh v hnh ng ca mnh. Cn xt tm lun
lun. Nim bt thin va dy ln, lp tc p dng bin php i tr tng ng. Nim thin va ni ln, lp tc
tng bi bng cch hi hng cng c v cho chng sinh thnh tu v thng b . Gi chnh nim lin tc
trong ch qun, ri s c lc qu v kh nng duy tr tnh bit ca tr gic ngay gia mi bn rn tn lon ci
th gian. Chnh nim l c bn, l thuc cha lnh mi nhim tm sinh t.
Php hnh phi gip qu v t n kh nng duy tr tnh bit mt cch lin tc, d ta thin hay xut thin.
y l im tinh ty ca tt c mi li khai th. Thiu mt im ny th d tng ch v cu nguyn bao nhiu
ln, d l ly v i nhiu c trm ngn ln, h tm cn xao lng th tt c nhng vic lm ny u khng th
gip qu v qut b phin no che chng. Khng qun im ti quan trng ny, tr Lc t ch.

Mc Lc
Dn Nhp
Khai Lun
Phn 1: Chng Duyn Thi Mt Php
Phn 2: Kin, Tu v Hnh trong i Tha
Phn 3: Quyt Tm Thot Sinh T
Kt
Li Bt
KT
77. Phn u, su thm chui li than vn thi mt php ny,
l li trch mc ta dnh cho ta.
Xt xa mun phin, su thm lng ta,
Nay tng cho con, nu cng cm nhn.
Phn u ca bi php ny tr ra cho ta thy ngi trong thi i suy i b hnh ng v cm xc khng ch
n mc no, vch trn s v ngha ca i sng th tc, miu t kh nng tn ph ca con ngi trc ngun
hnh phc m h lun mong cu. ng nh gio php Pht dy trong thi k chuyn php lun th nht, bao
gi qu v nhn din c ton b cnh lun hi ch ton l kh au, by gi ch mun thot sinh t s kin

nh khi sinh trong tm, tr thnh nn tng ca php hnh. Chnh mang li s bin chuyn ny trong tm
ngi tu m Patrul Rinpoche tht ln li mun phin chn ngn cnh sinh t lun hi.
78. Bng khng, nu con t tin ni kin, tu ca mnh,
y tng hay o i dung hp,
hnh x kho lo va lng mi ngi
Nu l nh vy, cho ta xin li.
c Patrul Rinpoche ln n thi m mui di lo ca con ngi trong thi k ti m ny, khng phi v on
hn, m l t phi by, t sa li lm ca chnh mnh. Ngi cng mong nhng li ni ra y gip c cho
ngi khc thc tnh trc cn tht lon ca thi i ny, thy ra rng Pht-php l con ng thot kh duy
nht.
Vy dng ca phn mt l a tm m mui quay v vi chnh php. Nhng Patrul Rinpoche ni thm
rng nu ngi c thot khi li ng cong queo ca thi i ny, c s t tin hon ton ni thnh tu
v kin, tu v hnh ca hin v mt tng, tm lc no cng kin nh v chng sinh, v c th dung hp tinh
ty ca chnh php khi dn thn vo vic i, nu l nh vy, Patrul Rinpoche c li xin li l ty tin cho ra
li khuyn khng thch ng ny.
79. Phn hai, xc nh v kin v tu.
Kinh nghim chng ng ta u khng c,
ch ni ra iu hiu nh gio php
truyn tha trn qu Ph-T ton gic
Cu trc ca ht thy mi gio php Tiu tha, i tha v Kim cang tha l li khai th v kin, tu v hnh.
Patrul Rinpoche khim tn ni rng mnh khng c cht chng ng no v ba lnh vc ny. Tht ra, ng nhin
l ngi tu hc tn tng v thm chng gio php ca Longchen Rabjam v Jigme Lingpa, l cha v con
ca dng truyn tha i Vin Mn, nh vin thnh qu gic ng, mang li ch khng th ngh bn n cho
khp chng sinh. Trong bi php ny, ngi trnh by khng cht m lm mi im tinh yu ca Pht o: lm
sao nhn din h vng, p tan lc thng tr ca n, v cui cng chuyn n thnh tr Pht.
80. Phn ba, thc dc b ht m tu
D con c th khng thy im ny, cng t tun ra
Nhng khng mu thun li Pht, b tt,
Tht bit n con nu gng thc hnh.
Chim nghim v ni bt hnh trin min trong cnh sinh t s khin qu v cm thy bun phin ngn ngc
trc qu nhiu kh au, ri cm nhn ny s bin thnh ch mnh lit mun vt thot tt c. Vi s quyt
tm bung b sinh t ny, ri qu v s n vi kt lun rng iu tt nht c th lm c cho chnh mnh v
cho mi ngi l hnh tr Pht-php. Qu v c th l t chn cho mnh mt mc tiu trong i, nhng by gi
hy v chnh mnh m quyt nh mc tiu no quan trng hn, khn thit hn. Nu tht s nghim chnh vi
Pht-php, qu v s hiu r y khng phi l iu c th tr hon. C bao nhiu ngi trn tri t ny s cht
trong vng mt ting ng h sp ti? Qu v dm ni chc l mnh s khng nm trong s ngi hay khng?
Bt k th no, lng ph i mnh th nht nh ri s chng c g, d sng di bao nhiu.
81. Bi php ny y, u, gia v cui, c ba u lnh,

 p li thnh cu ngi bn lu nm, chng th t chi,

c vit ra trong Bch Thch Thng ng ca bc thnh tu
Bi tn rch ri, Apu Hralpo, nm c chy bng.
V li thnh cu kin tr ca mt v t, bi php ny c c Patrul Rinpoche, Orgyen Jigme Chkyi Wangpo,
vit ra ti Trakar Tsegyal, hang ng Bch Thch Thng nh tnh Kham, vng ng Tng, khng xa Datsedo,
bin gii xa gia Ty Tng v Trung Hoa. Ti ni chn xinh p vch cao trng y hang ng t nhin ny,
c Patrul Rinpoche tng n tu cng nm v t. Ti ni y, ngi ban cho nhiu gio php, nh bi php
ny, da theo kinh nghim thin nh ca ngi.
Apu Hralpo l tn thng gi ca c Patrul Rinpoche. Theo ngn ng vng ng Tng, Apu l ting tn xng.
Gii thch theo truyn thng vn chng th ch Apu bao gm hai m, A l biu tng ca tnh khng v sinh,
v Pu ngha l con, ng c Patrul Rinpoche thng chng sinh nh thng con ca chnh mnh. V lng tru
mn bao la dnh cho tt c, ngi cng thng c mi ngi gi l Apu T i.
c Patrul Rinpoche ch nho tn Apu m mi ngi tn knh dnh cho ngi bng cch t gi chnh mnh l Apu
Hralpo. Hralpo c ngha l gi trong m gi rch, v ngi vn thng mc o rch. ng ra, c th ni rng c
Patrul Rinpoche l ngi x tan lp vi h vng chp tm v cnh tht c. Ngi Khenpo Shenga, bc chn s
c o v cng l t ca Patrul Rinpoche, ni v ngi nh sau, Ngi thiu ri nm c bng la tr
tu.
82. T ny n gi, ton li li nhi, nhng vy sao?
Ni dung xng ng, khng sai lm,
vy cng c ny, ta dnh cho con cng vi nhng ai trong khp ba ci,
nguyn mi nguyn c khi t chnh php u thnh s tht!
c Patrul Rinpoche xin li v bi php khng trau chuc ny c mi ko di l th chn ngy nh ting khy
ca n c t giy. Tuy vy, v ng li Pht dy nn bi php ny khng vng sai lm, v chnh v l do ny
m nhng g ni y u xng ng c nghe, xng ng c chim nghim, v xng ng c hnh tr.
Vy thuyt ging bi php ba phn ny c cht cng c no, ngi ni tip, cng xin hi hng v cho khp
c hu tnh, chng sinh trn ng i ca b tt c th thnh tu c a v v thng ca c Quan Th
m.

Mc Lc
Dn Nhp
Khai Lun
Phn 1: Chng Duyn Thi Mt Php
Phn 2: Kin, Tu v Hnh trong i Tha
Phn 3: Quyt Tm Thot Sinh T
Kt
Li Bt
LI BT
[]
Sch ny c bit ni v php tu ca c Quan Th m, php ch ca tt c mi mn la. V ngi l c Pht

i Bi, v v tm i bi l tri tim ca Pht-php, nn c Quan Th m l ng bn tn trn mi ng bn tn,

v tng ch ca ngi c bit c nng lc mnh lit, thm m nng lc gia tr v i, v cng linh ng cu kh
chng sinh. V vy qun tng lin tc v c Quan Th m vi tm hng v khng chao ng l phng php
c bit hu hiu tin b trn ng tu i tha v lau chi sng trong vin ngc b tm.
Xt mt ngoi, tc l tc , c Quan Th m ng ci Pht trn ni Ph , l hin thn ca lng i bi ca
khp ch Pht. Xt mt trong, tc l chn , ngi l tr gic v tm bi vn c ca chng ta. Bit c chn
v tc ng hin nh th no, l kin.
Tuy nhin, ch bit thi khng , khng dng n th bit chng lm g. Nh bt c kh nng no khc, s
bit ny phi c vn dng v phi thnh mt vi chnh mnh nh qu trnh hun tp, l tu. Trong trng
hp nay, tu l nhip tm ni c Quan Th m. Mt khi chng c kin, v tp luyn qua s tu, khi y tt
c vic lm, li ni v ngh ca qu v s t nhin tr nn cng lc cng tt lnh hn. Ri s c lc bt k ng
ngh, lm vic, n, ng, bt k vui hay bun, qu v lun lin tc gi c Quan Th m trong tm; l hnh.
Th gio php ny ri, by gi ch cn ty ni qu v m kt gio php ny ln tm vi cuc i mnh nh th
no. Phi lm sao cho gio php ny ha tan vo tt c mi ngh, li ni v hnh ng ca qu v. y khng
phi l iu d lm, tuy vy, nng nh nng lc h tr ca c Quan Th m v uy lc minh ch ca ngi, qu v
s t t tin b, vt chng ngi, v t qu gii thot nh s n lc ny.
[] Vy hy tr tng ch Mani, chim nghim bi php ny, cho chnh php ha vo trong mnh bng cch
mi ngy u tu, cho d ch l tu dm ba lc. Pht-php l iu m qu v phi t mnh tu, khng ai c th lm
thay.
Cho d ngi tu hay a php hnh vo sinh hot i thng, qu v lm bt c vic g cng phi lun ghi nh ba
im ti thng ni phn u, phn gia v phn cui. Phn u l nguyn vic lm ny li ch chng sinh, a
chng sinh n vi nim an lc v cui cng n vi qu gic ng vin mn. Phn gia l chuyn ch ni vic
ang lm, khng chp vo khi nim ch th, i tng v vic lm l tht c. Phn cui l mang cng c c
c t vic lm ny hi hng v cho khp c chng sinh. Nh nim phong bng s hi hng, qu v c th
bit chc rng cng c ny s chn mi thnh qu Pht, cho bn thn v cho khp c.
Trong thi i vn c v chin tranh, nn i, tt dch, v thin tai, cng bit bao kh au tinh thn th xc
lo i, nu tm c th hng v li ch ca chng sinh, d ch trong thong chc, s c v lng cng c. Xin
qu v hy gi li ging ny bng trn tri tim v hy dng cng hnh tr.
c nh vy, mi iu ti ni y mi tht s c ngha.
[HT PHN LUN GII CA NGI DILGO KHYENTSE RINPOCHE]