SISTEME INNOVATIVE PR NGROHJE, PR LEHTSIM

T NDRYSHIMEVE KLIMATIKE E PUNSIM LOKAL

Punojm s bashku pr t prmiresuar pyllin, shtuar

punsimin lokal e krijuar nj ambient t shndetshm,
me me pak ndotje nga gazi karbonik, pr t kontribuar
n lehtsimin e ndryshimeve klimatike

Sistemi i ngrohjes prmes ashklave me mbeturina t drurit n

Shkolln llore "Prparimi"n Drelaj, Pej dhe puna prgatitore
pr shkolln Anton eta t Dolit Gjakov
Me mbshtetjen nanciare nga Ambasada Suedeze zbatuar nga Fondacioni CNVP n
Kosov
Shoqata e Pronarve te Pyjeve Private "Bjeshkt e Rugovs" n Pej e themeluar n
vitin 2010, me mbshtetje t projektit Sida CNVP, sht br partnere me shkolln e
Drelaj, ku msojn aktualisht fmijt e tyre, pr t promovuar sistemet inovative t
ngrohjes me perdorim t mbeturinave t drurit. Ne fazn e zbatimit i njejti projekt
sht edhe n Shkollen Anton eta t Dolit n Gjakov
Qllimi i Projektit sht promovimi i
prdorimit t mbetjeve t drurit pas
shfrytzimit t pyllit apo rrallimeve si
dhe n sharra pr prodhim energjie t
rinovueshme, (pra prdorim t
mbeturinave e materialeve t holla pr
ngrohje t hapsirave te Shkolls llore
n Drelaj), q on n shtim t punsimit
t popullsis lokale, ruajtje t pyllit e
prdorim racional t drurit teknik
Sistemi i instaluar n Shkolln Drelaj me mbshtetje nga projekti Sida CNVP pr
blerjen dhe instalimin e sistemit modern ngrohs i furnizuar me biomas nga
SHFPPP Bjeshkt e Rugovs, po transferohet kt viti edhe n shkolln e Dolit,
Gjakov.
Potenciali
i
Biomass
drunore: sht vlersuar nga
Shoqata e Pronarve t Pyjeve t
Pejs me mbeshtetje t projektit
Sida
CNVP
Fuqizimi
i
qndrueshem i pylltaris private
dhe t decentralizuar n Kosov".
N pyjet e Rugovs si dhe

sharrat pr gjat lugins rezulton nj kapacitet vjetor i biomass q vjen nga

mbeturinat pas shfrytzimit t pyllit si dhe sharrat prej 652 m3 n vit me fuqi
kalorike prej 691772 kWh. Nse do t merret n konsiderat biomasa potenciale nga
rrallimi i pyjeve potenciali i prllogaritur shumshohet.
Agjencia e Pyjeve t Kosovs, ne bashkpunim me Ministrin e Puns dhe komunn
Gjakov, kan pranuar t ngren eksperimente t propozuar nga CNVP pr
rehabilitimin e pyjeve cungishte t Pashtrikut. Biomasa q rezulton nga punimet pr
prmirsim t pyllit, shoqata e familjeve pronare t pyjeve t Gjakovs i ka
grumbulluar e transportuar pr ti prdorur pr ti prpunuar e prdorur pr ngrohjen e
shkolls s Dolit. Ngrohja aktuale e bazuar n na q vjen nga importi do t
zevendsohet me mbeturina t biomass. Kjo inuencon n ulje t gazit karboni e
ndotjes s atmosfers si dhe n punsim lokal

Makina grirse e drurit

Me mbshtetje te projektit
Sida-CNVP, shoqata e
pronarve sht pajisur
me makin grirse t
drurit. Makina grirse
sht n prputhje me
direktivat EC 2000/14/EC e
cila sht e prodhuar nga
LINDDANA TP me kualitet
t lart duke prdorur
teknologjite me moderne
t prodhimit. TP 160
Makina grirse shte mobile dhe e dizajnuar pr bluarjen e drunjve n form degsh
deri n 16 cm. sht e paisur me kardan i cili prdoret pr lidhjen e makins me
traktor. Kapaciteti i makins sht:

59 KW, pesha n kg 585, RPM 540 me shtypje maximum deri n 150 bar.

Procesi i grumbullimit, transportit, grirjes dhe depozitimit t ashklave:

Prodhimi i ashklave sht i lidhur ngusht me prodhimin e asortimenteve drunore n
pyll. Pjesmarrja e pjesve t paprdorshme te drurit duke e llogarit lvoren, degt
e holla dhe cungjet n raport me vllimin e prgjithshm t nj trungu sht 42%.
Merret n konsiderim vetm ajo mas drunore ndrmejet dimensioneve 3cm deri
n 7cm. Masa drunore nga prerjet parakomerciale si dhe mbetjet e drurit nga
prerjet e planikuara t shfrytezimit t pyjeve grumbullohen n vendgrumbullimet e

caktuara ku lihen t thahen dhe prej aty

me mjete transporti si traktor, kamion
etj transportohen deri n shkoll ku
sht e vendosur paisja pr grirje.
Depozitimi dhe bluarja: Masa drunore e
transportuar deponohet n afrsi t
depos dhe prmes mekanizmit t
makins grirse hudhet direkt n
hapsirat e depos. Depoja e prhershme
sht e tipit t mbyllur dhe mundson arkullimin e ajrit. sht e ndrtuar ngjitas me
objektin e shkolls ku sht e instaluar kalldaja e cila furnizohet me ashkla prmes
transportuesit t tipit kermill.

Pajisja pr grirjen e biomass drunore sht mobile dhe kyet n traktor. Pr operim
me te nevojiten: Nj (1)operator traktori dhe 2 puntor ndihms t trajnuar. Prve
puntoreve ne makinen pr grirje te biomass drunore ,angazhohet edhe nj
puntor teknik ne shkoll pr prkujdesje te sistemit t ngrohjes. Shoqata angazhon
familjt pronar pr grumbullim nga pylli dhe transport sipas marreveshjeve vjetore.

Depoja pr depozitimin e ashklave

Depoja sht vendosur pas shkolls ngjitur me kaldajn me nj an t hapur n
mnyr q t ajroset. Lidhja e kaldajs me depon bhet prmes transmetuesit
krmillor me vid pa fund ndrsa trheqja e ashklave nga hapsira brenda depos
behet prmes susts elastike qe prgjat puns merr edhe sasin ne perimetr 2 m.

Procesi i djegies:
Kaldaja e instaluar ne shkollen " Perparimi" ne Drelaj eshte versioni me i sotiskuar
aktualisht ne treg e cila shfrytezon maksimalisht potencialin energjetik te karburantit
(ashklave), minimizon mbetjet nga karburanti qo n form tymi me element
ndots dhe toksik, qo t hirit, sistemi i transportimit te ashkalve ne kaldaj eshte i
automatizuar. Sa m e vogl t jet pjesmarrja e lagshtis n ashklat e drurit, aq
me e lart do t jet shkalla e shfrytzimit energjetik te karburantit dhe aq me e
gjate do te jete edhe jetgjatsia e kaldajs.
Ashklat nga depoja
prmes transportuesit
barten
n
dhomn
ndezse te kaldajs e cila
furnizohet me oksigjen
nga ajri i dhoms.
Temperatura e liruar
prdoret pr ngrohje te
ujit i cili prmes gypave
prcjellt ne radiator te
instaluar ne hapsirat e
Shkolls, t cilt i ngrohin
ato hapsira. Procesi
sht
plotsisht
i

automatizuar dhe mund t

kontrollohet dhe dirigjohet nga
distanca si ne rregullimin e
temperaturs ashtu edhe n
eliminim e pengesave te
mundshme nse paraqiten ne
fytin furnizues me ashkla.

Avantazhet e prdorimit te ashklave

Prdorimi i ashklave ka ndikime: ekonomike, sociale dhe mjedisore.
Si Lnd e par pr prodhimin e ashklave n radh t par shrbejn mbetjet drunore
nga operacionet e shfrytzimit t pyjeve, operacionet e tjera silvikulturore dhe
mbetjet teknologjike nga prpunimi i idrurit dhe ky mbase sht avantazhi kryesor i
prdorimit te ashklave. Por kjo nuk sht prparsia e vetme:
Biomasa drunore si lnd e par sht burim i sigurte dhe i riperteritshm i
energjis pr dallim nga burimet e tjera me origjin fosile,qe clirojne sasi te lart
CO2
Cilsia e energjis s prodhuar nga ashklat sht e barabart me cilsin e
energjis se prodhuar nga burimet e tjera energjetike (kualiteti, niveli, mundsia e
transmisionit etj)
Emetimi neutral i CO2 (dioksid karbonit) n atmosfer
Mbetje e vogl e hirit i cili mund te prdoret pr plehrim te tokave bujqsore
Aktivizon lende te pare te perhreshme vendore dhe puneson pronaret e pyjeve
Analiza ekonomike eshte bere mbi bazen e krahasimit te kosotve per sisteme te
ndryshme aplikaur ne shkollen llore Drelaj:

CNVP Oce - Pristina

Oce Address: St. Sejdi Kryeziu no.45
10000 Pristina, Republic of Kosovo
T: + 381 38 227 543

CNVP Oce - Peje

Oce Address: St.Mbretresha Teut.115
30000 Peje, Republic of Kosovo
T&F: + 381 39 423 870

www.cnvp-eu.org