ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-2270

Phßng thö nghiÖm trang: 1 /4

Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm-d 2270 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

tÝnh chØ sè ®é nhít tõ ®é nhít ®éng häc ë 40 vµ 100oC

(Theo ph¬ng ph¸p ASTM D 2270-93 / IP 226-91)

1. Môc ®Ých & Ph¹m vi:

1.1.Híng dÉn tÝnh to¸n chØ sè ®é nhít cña c¸c s¶n phÈm dÇu má, nh dÇu b«i tr¬n,
mét sè vËt liÖu liªn quan tõ ®é nhít ®éng häc t¹i 40 vµ 100oC.
1.2. B¶ng 1 ®a ra trong ph¬ng ph¸p nµy sö dông cho c¸c s¶n phÈm dÇu má cã ®é nhít
®éng häc tõ 270mm2/s (cSt) t¹i 100oC. C¸c ph¬ng tr×nh sö dông ®Ó tÝnh to¸n chØ sè ®é
nhít cña c¸c s¶n phÈm dÇu má cã ®é nhít ®éng häc trªn 70mm2/s (cSt) t¹i 100oC.
1.3. Gi¸ trÞ ®é nhít ®éng häc ®îc x¸c ®Þnh tõ gi¸ trÞ ®¬n vÞ lµ 1,0038mm 2/s (cSt)
cña níc cÊt t¹i 20,00oC. ViÖc x¸c ®Þnh ®é nhít ®éng häc cña mét s¶n phÈm dÇu má cã thÓ
thùc hiÖn theo c¸c ph¬ng ph¸p D 445.
1.4. ChØ sè ®é nhít ®îc sö dông réng r·i vµ lµ sè ®o sù thay ®æi ®é nhít ®éng häc
theo sù thay ®æi nhiÖt ®é cña s¶n phÈm dÇu má trong kho¶ng tõ 40100oC.
1.5. ChØ sè ®é nhít chØ ra sù phô thuéc cña ®é nhít ®éng häc vµo nhiÖt ®é.
2. Tµi liÖu tham kh¶o:
2.1. Tiªu chuÈn ASTM:
- B¶n dÞch tiªu chuÈn Ph¬ng ph¸p tÝnh chØ sè ®é nhít tõ ®é nhít ®éng häc t¹i 40 &
100oC.
3. ThuËt ng÷:
3.1. ChØ sè ®é nhít - Lµ sè ®o sù thay ®æi cña ®é nhít ®éng häc cña s¶n phÈm dÇu
má theo nhiÖt ®é.
Th¶o luËn:§èi víi c¸c dÇu cã ®é nhít ®éng häc nh nhau, dÇu nµo cã chØ sè ®é nhít cao
h¬n th× cã sù thay ®æi theo nhiÖt ®é cña ®é nhít ®éng häc nhá h¬n.

Ngêi viÕt: Ngêi duyÖt:

Ký tªn: Ngµy: Ký tªn: Ngµy:

4. ThiÕt bÞ:
4.1. Kh«ng ¸p dông.
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-2270
Phßng thö nghiÖm trang: 2 /4
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm-d 2270 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

5. Ho¸ chÊt & thiÕt bÞ:

5.1. Kh«ng ¸p dông.

6. Qui tr×nh thö nghiÖm:

6.1. Qui tr×nh A - §èi víi c¸c s¶n phÈm dÇu má cã chØ sè ®é nhít  100:

6.1.1. TÝnh to¸n:

6.1.1.1. NÕu ®é nhít ®éng häc cña dÇu t¹i 100oC lµ  70mm2/s (cSt), tra cøu tõ
B¶ng 1 (Tµi liÖu gèc) c¸c gi¸ trÞ t¬ng øng L vµ H. Trêng hîp gi¸ trÞ ®o ®îc kh«ng cã s½n
trong b¶ng th× cã thÓ x¸c ®Þnh L vµ H b»ng ph¬ng ph¸p néi suy tuyÕn tÝnh. ChØ sè ®é
nhít kh«ng ®îc x¸c ®Þnh vµ kh«ng tÝnh to¸n ®îc ®èi víi dÇu cã ®é nhít ®éng häc t¹i
100oC < 2cSt.
6.1.1.2. NÕu ®é nhít ®éng häc t¹i 100oC lµ > 70mm2/s (cSt) th× L vµ H ®îc tÝnh
theo ph¬ng tr×nh sau:
L = 0,8353Y2 + 14,67Y - 216 (1)
H = 0,1684Y2 + 11,85Y - 97 (2)
Trong ®ã:
L - §é nhít ®éng häc t¹i 40 oC cña dÇu cã chØ sè ®é nhít = 0 nhng cã cïng ®é
nhít ®éng häc t¹i 100oC víi dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
Y - §é nhít ®éng häc t¹i 100oC cña dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
H - §é nhít ®éng häc t¹i 40oC cña dÇu cã chØ sè ®é nhít = 100 nhng cã cïng
®é nhít ®éng häc t¹i 100oC víi dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
6.1.1.3. TÝnh chØ sè ®é nhít, VI, cña dÇu theo ph¬ng tr×nh sau:
VI = [(L - U) / (L - H)]  100 (3)
ë ®©y:
U - §é nhít ®éng häc t¹i 40oC cña dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
6.1.1.4. VÝ dô: TÝnh chØ sè ®é nhít cña dÇu cã:
- §é nhít t¹i 40oC = 73,30mm2/s (cSt)
- §é nhít t¹i 100oC = 8,86mm2/s (cSt).
Tõ B¶ng 1 (b»ng néi suy) ta cã: L = 119,94
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-2270
Phßng thö nghiÖm trang: 3 /4
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm-d 2270 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

H = 69,48
Thay vµo ph¬ng tr×nh 3 vµ lµm trßn tíi hµng ®¬n vÞ cã:
VI = [(119,94 - 73,3) / (119,94 - 69,48)]  100 = 92,43
VI = 92
6.2. Qui tr×nh B - Sö dông ®èi víi c¸c s¶n phÈm dÇu má cã chØ sè ®é nhít  100:

6.2.1. TÝnh to¸n:

6.2.1.1. NÕu ®é nhít ®éng häc cña dÇu t¹i 100oC lµ  70mm2/s (cSt), tra cøu tõ
B¶ng 1 (Tµi liÖu gèc) c¸c gi¸ trÞ t¬ng øng L vµ H. Trêng hîp gi¸ trÞ ®o ®îc kh«ng cã s½n
trong b¶ng th× cã thÓ x¸c ®Þnh L vµ H b»ng ph¬ng ph¸p néi suy tuyÕn tÝnh. ChØ sè ®é
nhít kh«ng ®îc x¸c ®Þnh vµ kh«ng tÝnh to¸n ®îc ®èi víi dÇu cã ®é nhít ®éng häc t¹i
100oC < 2cSt.
6.2.1.2. NÕu ®é nhít ®éng häc t¹i 100oC lµ > 70mm2/s (cSt) th× H ®îc tÝnh theo
ph¬ng tr×nh sau:
H = 0,1684Y2 + 11,85Y - 97 (4)
Trong ®ã:
Y - §é nhít ®éng häc t¹i 100oC cña dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
H - §é nhít ®éng häc t¹i 40 oC cña dÇu cã chØ sè ®é nhít = 100 nhng cã cïng
®é nhít ®éng häc t¹i 100oC víi dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
6.2.1.3. TÝnh chØ sè ®é nhít, VI, theo ph¬ng tr×nh sau:
VI = [((antilogN) - 1) / 0,00715] + 100 (5)
Trong ®ã:
N = (logH - logU) / logY (6)
hoÆc
YN = H/U (7)
ë ®©y:
U - §é nhít ®éng häc t¹i 40oC cña dÇu thö nghiÖm, mm2/s (cSt).
6.2.1.4. VÝ dô :
VD 1: TÝnh chØ sè ®é nhít cña dÇu cã:
- §é nhít ®éng häc t¹i 40oC = 22,83mm2/s (cSt)
- §é nhít ®éng häc t¹i 100oC = 5,05mm2/s (cSt)
Tõ B¶ng 1 (néi suy) ta cã: H = 28,97
Thay vµo ph¬ng tr×nh (6) cã:
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-2270
Phßng thö nghiÖm trang: 4 /4
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2000

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p thö C¬ quan ban hµnh :

AStm-d 2270 ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp

N = [(log28,97 - log22,83) / log5,05] = 0,14708 (8)

Thay vµo ph¬ng tr×nh (5) vµ lµm trßn:
VI = [((antilog 0,14708) - 1) / 0,00715] + 100 = 156,37 (9)
VI = 156
VD 2: TÝnh chØ sè ®é nhít cña dÇu cã:
- §é nhít ®éng häc t¹i 40oC = 53,47mm2/s (cSt)
- §é nhít ®éng häc t¹i 100oC = 7,8mm2/s (cSt)
Tõ B¶ng 1 ta cã: H = 57,31

Thay vµo ph¬ng tr×nh (6) cã:

N = [(log57,31 - log53,47) / log7,80] = 0,03376 (10)
Thay vµo ph¬ng tr×nh (5) vµ lµm trßn:
VI = [((antilog 0,3376) - 1) / 0,00715] + 100 (11)
VI = 111
7. B¸o c¸o thö nghiÖm:
7.1. Ghi kÕt qu¶ chØ sè ®é nhít tÝnh ®îc chÝnh x¸c ®Õn 1 ®¬n vÞ.
8. §é chÝnh x¸c vµ sai lÖch:
8.1. TÝnh to¸n chØ sè ®é nhít tõ ®é nhít ®éng häc t¹i 40 vµ 100 oC lµ chÝnh x¸c vµ
kh«ng cã giíi h¹n cña ®é chÝnh x¸c ®îc nªu ra.
8.2. Sù chÝnh x¸c cña chØ sè ®é nhít ®îc tÝnh chØ phô thuéc vµo ®é nhít ®éng
häc ®îc x¸c ®Þnh. Ph¬ng ph¸p D 445 ®· ®a ra tÝnh trïng lÆp lµ 0,35% vµ tÝnh t¸i diÔn
lµ 0,70%.
8.4. §é sai lÖch - TÝnh to¸n chØ sè ®é nhít tõ ®é nhít ®éng häc t¹i 40 vµ 100 oC lµ
chÝnh x¸c vµ kh«ng cã sai lÖch theo ph¬ng ph¸p tÝnh nµy.