ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4308

Phßng thö nghiÖm trang: 1 /6

Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2002

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é C¬ quan ban hµnh :

dÉn ®iÖn ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp
AStm-d 4308-95

Ph¬ng ph¸p thö tiªu chuÈn x¸c ®Þnh ®é dÉn ®iÖn cña c¸c chÊt láng hydrocacbon
b»ng m¸y ®o chÝnh x¸c
1. Ph¹m vi :
1.1. Ph¬ng ph¸p thö ¸p dông ®Ó x¸c ®Þnh ®é dÉn ®iÖn cña nhiªn liÖu hµng
kh«ng vµ c¸c chÊt láng hydrocacbon t¬ng tù kh¸c cã ®é dÉn thÊp trong kho¶ng tõ 0,1 ®Õn
2000ps/m ( xem 3.2 ). Ph¬ng ph¸p thö nµy ®îc dïng c¶ ë phßng thÝ nghiÖm hoÆc trªn
hiÖn trêng.
1.2. C¸c gi¸ trÞ ®îc nãi ®Õn trong hÖ SI ®îc coi lµ chuÈn
1.3. Tµi liÖu nµy kh«ng cã môc ®Ých th«ng b¸o mäi vÊn ®Ò liªn quan nh an
toµn ,sö dông v.v….
2. Tµi liÖu tham kh¶o :
2.1.C¸c tiªu chuÈnASTM D150
ASTM D150:Thö A_C .§Æc tÝnh tæn thÊt h»ng sè ®iÖn m«i cña c¸c chÊt c¸ch
®iÖn r¾n.
ASTM D2624:Ph¬ng ph¸p thö ®é dÉn ®iÖn cña nhiªn liÖu hµng kh«ng vµ nhiªn
liÖu chng cÊt
ASTM D4306 :Thùc hµnh cho c¸c vËt cøa mÉu nhiªn liÖu hµng kh«ng ®Ó thö ¶nh
hëng sù nhiÔm bÈn.
E1.Tiªu chuÈn kü thuËt c¸c nhiÖt lÕ.
3. ThuËt ng÷
3.1. Picosiemens /m : Lµ ®¬n vÞ cña ®é dÉn ®iÖn hay cßn gäi lµ mét ®¬n vÞ ®é
dÉn. 1 siemen (1S) theo ®Þnh nghÜa cña SI lµ ®¹i lîng nghÞch ®¶o cña ohm ( 1  )
( ThØnh tho¶ng gäi lµ mho )
1 pS/m = 1 x 10-12-1.m-1 = 1 Cu = 1 picomho /m.
3.2. §é dÉn ®iiÖn tån d
Lµ gi¸ trÞ nghÞch ®¶o cña ®iÖn trë cña nhiªn liÖu kh«ng tÝch ®iÖn mµ kh«ng cã
sù gi¶m thiÓu ®iÖn tÝch hay sù ph©n cùc §ã chÝnh lµ ®é dÉn ®iÖn ë ngay thêi ®iÓm
ban ®Çu khi thùc hiÖn phÐp ®o dßng sau khi c¸c ®iÖn cùc t¹o ra mét hiÖu ®iÖn thÕ d-c.
4.Tæng quan vÒ ph¬ng ph¸p :
MÉu hydrocacbon láng ®îc tiÕp xóc víi mét tÕ bµo dÉn ®iÖn s¹ch, tÕ bµo nµy ®-
îc m¾c nèi tiÕp víi nguån ®iÖn thÕ vµ 1 ampe kÕ nh¹y. Ngêi ta tÝnh ®é dÉn th«ng qua
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4308
Phßng thö nghiÖm trang: 2 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2002

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é C¬ quan ban hµnh :

dÉn ®iÖn ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp
AStm-d 4308-95

®Þnh luËt Ohm khi biÕt hiÖu ®iÖn thÕ ®Ønh vµ h»ng sè tÕ bµo dÉn ®iÖn, gi¸ trÞ ®é
dµi ®îc biÓu diÔn b»ng sè theo hÖ tù ®éng hoÆc hÖ ®o thñ c«ng cña m¸y.
5. ý nghÜa vµ øng dông :
5.1 . Sù sinh ra vµ sù mÊt di ®iÖn tÝch trong nhiªn liÖu phô thuéc chñ yÕu vµo
lo¹i ion cã mÆt ®îc ®Æc trng b»ng ®é dÉn ®iÖn c©n b»ng hoÆc tån d.
Thêi gian ph©n tÝch ®iÖn tiªu t¸n tû lÖ nghÞch víi ®é dÉn. Ph¬ng ph¸p nµy bæ
sung cho ph¬ng ph¸p D2624 , ph¬ng ph¸p ®ã chØ ¸p dông cho c¸c nhiªn liÖu chøa phô gia,
chøa chÊt ph©n t¸n ®iÖn tÝch.
* Chó ý 1 :
§èi víi c¸c chÊt láng cã ®é dÉn thÊp ( nhá h¬n 1ps/m) ngêi ta thêng dïng kü thuËt
®o xoay chiÒu AC h¬n lµ ph¬ng ph¸p mét chiÒu DC, ®Ó x¸c ®Þnh ®é dÉn ®iÖn cña
chÊt láng. Ph¬ng ph¸p thö DC ®îc dïng trong kho¶ng ®é dÉn tõ 0,1 – 1ps/m nÕu cã th«ng
b¸o ghi ë tÕ bµo hoÆc mÉu. NÕu sö dông ph¬ng ph¸p DC ®Ó ®o ®é dÉn cña chÊt láng <
1ps/m th× cÇn ph¶i chê 15 phót sau khi n¹p mÉu tiÕp xóc víi tÕ bµo dÉn ®iÖn.
6. ThiÕt bÞ :
6.1. ThiÕt bÞ ®o ®é dÉn – C¸c phÇn cña thiÕt bÞ ®îc chØ ë H1
6.1.1. TÕ bµo dÉn ®iÖn ë h×nh 1 gåm 1 ®iÖn cùc trong vµ 1 ®iÖn cùc ngoµi
ng¨n c¸ch b»ng chÊt c¸ch ®iÖn. §iÖn cùc ngoµi vµ ®Çu mót t¹o 1 ®êng nèi ®Êt vµ vµnh
tÜnh ®iÖn.
6.1.2. TÜnh ®iÖn kÕ ë H1 gåm 1 pin cung cÊp hiÖu ®iÖn thÕ cho tÕ bµo vµ 1
m¹ch cÇu ®o dßng vµ chuyÓn c¸c tÝn hiÖu ®Çu ra th¼ng tíi thiÕt bÞ ®o ®é dÉn(ps/m ).
Bé nót Ên cho phÐp chän c¸c nót vÞ trÝ ban ®Çu (0); hiÖu chuÈn vµ lùa chän kho¶ng
bèn.
6.1.3. TÕ bµo ®iÖn vµ tÜnh ®iÖn kÕ ®îc nèi b»ng 1 d©y c¸p 3 trôc ë H1.
6.2. NhiÖt kÕ hiÖu chuÈn tíi 0,50C vµ ®¸p øng c¸c tiªu chuÈn E1.
7. Ho¸ chÊt.
7.1. Dung m«i s¹ch :
7.1.1. Hçn hîp rîu isopropyl – Toluen : Trén 2 phÇn thÓ tÝch Toluen vµ 3 phÇn
thÓ tÝch rîu isopropyl sau ®ã ®em chng cÊt ; lo¹i bá phÇn 20% thÓ tÝch ®Çu vµ 5% thÓ
tÝch cuèi. ( Chó ý: dÔ ch¸y, h¬i ®éc )
7.2. n – Heptane.
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4308
Phßng thö nghiÖm trang: 3 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2002

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é C¬ quan ban hµnh :

dÉn ®iÖn ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp
AStm-d 4308-95

7.2.1. Ho¹t ho¸ kho¶ng 2000g Silicagel ( cì h¹t r©y 100 – 200 ) b»ng c¸ch ®un
nãng ë 1800C trong 24h, lµm nguéi trong b×nh hót Èm chøa N 2 hoÆc ch©n kh«ng. TÈm ít
0,5 g b«ng thuû tinh trong n – heptane s¹ch trong 24 giê.
7.2.2. LÊy 1 èng thuû tinh Bo cã ®êng kÝnh trong tõ 60-70mm ®é dµi 1500 mm
cã ®¸y h×nh nãn vµ 1 vßi thñy tinh. §Æt 1 ®Þa sø cã lç ( dk 25 mm) ë ®¸y cña èng vµ
®Æt miÕng b«ng thuû tinh ®· ®îc tÈm ít vµo ®¸y èng thuû tinh.N¹p Silicagel ho¹t tÝnh
vµo èng b»ng c¸ch gâ nhÑ cho chÆt cïng lóc ®ã th× x¶ van ®Ó ®îc sù ®ång nhÊt. Líp
Silicagel sÏ cao kho¶ng 1250 mm. Gãi cét b»ng giÊy ®en ®Ó tr¸nh ¸nh s¸ng.
7.2.3. Läc ít n- heptan qua cét theo tèc ®é 2-3 l/h. Lo¹i bá 3l ®Çu tiªn. Kh«ng ®Ó
cét ch¶y kh«. Lîng silicagel ®ñ ®Ó thÊm ít 1000l n-heptan, lµm ®é dÉn cña n-heptan cha
xö lý < 1 ps/m.
Chó ý 4 . NÕu ®é dÉn cña n- heptan sau xö lý ( ®o theo phÇn 11 trong tÕ bµo
®iÖn s¹ch tuyÖt ®èi ) mµ > 0,1 ps/m th× qu¸ tr×nh xö lý trªn ®îc tiÕn hµnh l¹i.
7.3. Hydrocacbon ®Ó hiÖu chuÈn : H»ng sè ®iÖn m«i.
8. MÉu :
8.1. Lîng mÉu tèi thiÓu lµ 0,7 l.
8.2. Dïng 1 lä ®îc phñ epoxy míi hoÆc 1 chai thuû tinh míi ®· ®îc sóc röa liªn tôc
b»ng níc nãng, níc cÊt, axeton vµ dung m«i s¹ch vµ cuèi cïng xÞt N2 kh« vµo. ChØ dïng
nh÷ng nót ®Ëy kh«ng bÞ nhiÔm bÈn.
- Chó ý 5 : KÕt qu¶ cña ph¬ng ph¸p dÔ bÞ ¶nh hëng víi nh÷ng lo¹i chÊt bÈn d¹ng
vÕt ë dông cô chøa mÉu. Xem thùc hµnh D4306.
- Chó ý 6 : C¸c chai ®ùng mÉu cÇn ®îc kiÓm tra v× bÒ mÆt thuû tinh cã xu híng
hÊp thô tõ nhiªn liÖu nh÷ng chÊt dÉn ®iÖn ®îc ®o trong ph¬ng ph¸p.
8.3. Röa qua dông cô chøa vµi lÇn b»ng nhiªn liÖu tuècbin hµng kh«ng dïng ®Ó
lµm mÉu ( Jet A or A-1, Jet B ). Nªn n¹p mÉu vµo dông cô chøa, ®Ó ë vÞ trÝ ®øng råi ®æ
ra vµ n¹p l¹i.
Tr¸nh lÊy mÉu b»ng c¸ch rãt mµ ph¶i dïng b»ng pipet khi ®o th× mÉu ph¶i s¹ch vµ
s¸ng mµu.
9. ChuÈn bÞ thiÕt bÞ .
9.1. Lµm s¹ch tÕ bµo ®iÖn, sö dông qu¸ tr×nh lµm s¹ch phï hîp víi gi¸ trÞ ®é dÉn
®iÖn íc ®o¸n cña mÉu.
9.1.1.
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4308
Phßng thö nghiÖm trang: 4 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2002

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é C¬ quan ban hµnh :

dÉn ®iÖn ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp
AStm-d 4308-95

§èi víi mÉu cã ®é dÉn < 0,1 ps/m, tÕ bµo ®o KSLA cÇn ph¶i th¸o rêi ra, lµm s¹ch
c¸c phÇn cña nã vµ l¾p r¸p nã l¹i, ph¶i sö dông g¨ng tay b¶o vÖ.
9.1.1.1.
9.1.1.2.
C¸c phÇn tö cña tÕ bµo ®iÖn ph¶i ®îc röa s¹ch kho¶ng 5 lÇn b»ng dung m«i s¹ch.
Sau ®ã ®îc röa b»ng n-heptan . Sau ®ã sÊy kh« b»ng dßng khÝ N2.
9.1.1.3. Sau khi l¾p l¹i, tÕ bµo ®iÖn cÇn ph¶i röa b»ng n- heptan ®· qua xö lý.
9.1.1.4. Sau khi lµm s¹ch, kiÓm tra ®é s¹ch cña tÕ bµo ®iÖn b»ng c¸ch ®o ®é ®Én
cña n – heptan ®· xö lý theo phÇn 11, gi¸ trÞ thÓ hiÖn ®é s¹ch ph¶i nhá h¬n 0,05 ps/m.
9.1.2. §èi víi mÉu dù ®o¸n ®é dÉn cña nã > 1pS/m, kh«ng cÇn th¸o rêi tÕ bµo
KSLA mµ cø ®Ó nguyªn ®Ó röa s¹ch kho¶ng 5 lÇn b»ng dung m«i s¹ch, sau ®ã b»ng n-
heptan ®· xö lý. TiÕp theo, sÊy kh« b»ng dßng khÝ N2.
9.1.2.1. Sau khi lµm s¹ch, kiÓm tra ®é s¹ch cña tÕ bµo b»ng viÖc ®o ®é dÉn cña n
– heptan ®· xö lý theo phÇn 11. Gi¸ trÞ cÇn ®¹t ®îc ph¶i < 0,1 ps/m .
9.2. Lµm s¹ch c¸c dông cô phô trî.
C¸c pipet dïng ®Ó lÊy mÉu cÇn ®îc röa s¹ch bªn trong, bªn ngoµi b»ng dung m«i
s¹ch, sau ®ã lµm kh« b»ng viÖc thæi khÝ N 2 s¹ch, kh« qua. NhiÖt kÕ còng ®îc lµm s¹ch t-
¬ng tù.
Chó ý 9: NÕu kiÓm tra ®é dÉn cña mÉu cã ®é dÉn cao ( > 1000 ps/m ) th× ph¶i
th¸o rêi tÕ bµo ®iÖn ®Ó lµm s¹ch triÖt ®Ó. §Ó lµm s¹ch triÖt ®Ó th× ph¶i ®Æt tÕ bµo
®iÖn trong 1 thiÕt bÞ soxhlet chøa hçn hîp rîu iso propyl vµ Toluen ®ang s«i trong vµi
giê.
Chó ý 10 : NÕu phÐp kiÓm tra ®îc tiÕn hµnh ë c¶ ®é dÉn thÊp (< 1ps/m ) vµ ®é
dÉn cao ( > 1000ps/m ) th× nªn dïng c¸c tÕ bµo ®iÖn kh¸c nhau.
10. HiÖu chuÈn vµ sù tiªu chuÈn ho¸.
10.1. KiÓm tra c¸c thiÕt bÞ kiÓm tra
10.1.1. Th¸o rêi tÕ bµo ®iÖn vµ d©y c¸p khái m¸y.
10.1.2. Ên nót 20 ps/, sè hiÓn thÞ ph¶i chØ 0,00±0,01 ps/m sau 3 s. NÕu sè chØ vît
qu¸ ±0,01 th× hoÆc lµ ®iÒu chØnh l¹i cho m¸y vÒ Zero ( 0 ) hoÆc ghi l¹i phÇn sai sè ®Ó
tÝnh to¸n ë kÕt qu¶ cuèi cïng.
10.1.3. Ên nót hiÖu chuÈn. Sè hiÓn thÞ ph¶i chØ 1000 ±3 ps/m.
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4308
Phßng thö nghiÖm trang: 5 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2002

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é C¬ quan ban hµnh :

dÉn ®iÖn ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp
AStm-d 4308-95

10.1.4. NÕu cã hiÖn tîng pin yÕu trong qu¸ tr×nh ®o hoÆc hiÖu chuÈn cÇn ph¶i
thay thÕ pin trong.
10.2. KiÓm tra h»ng sè tÕ bµo ®iÖn.
10.2.1. CÇn ph¶i kiÓm tra h»ng sè tÕ bµo ®iÖn phßng trêng hîp tÕ bµo ®iÖn cã
thÓ bÞ h h¹i. TiÕn hµnh hai phÐp ®o ®iÖn dông víi cÇu a- c. T¹o ra 1 sù kÕt nèi v÷ng
ch¾c gi÷a 2 ®iÓm cuèi cña bé tÕ bµo ®iÖn vµ cÇu. §o ®iÖn dung tæng, C E ( picofara)
cña bé rçng. Gi÷ nguyªn, thªm 100ml hydrocacbon chuÈn vµ ®o ®iÖn dung tæng míi, C S
(pF ) vµ nhiÖt ®é cña tÕ bµo ®iÖn. MÆt kh¸c, cÇn ®em tÕ bµo ®iÖn ®Õn nhµ s¶n xuÊt
®Ó hiÖu chuÈn l¹i.
10.2.2. TÝnh to¸n ®iÖn dung thùc tÕ, CA cña tÕ bµo ®iÖn rçng.
CA= ( CS- CE )/( K-1)
Trong ®ã : K lµ h»ng sè ®iÖn m«i cña hydrocacbon t¹i nhiÖt ®é kiÓm tra
10.2.3. TÝnh h»ng sè tÕ bµo ®iÖn: K = 8,854 /CA.
10.2.4. H»ng sè tÕ bµo ®iÖn cña 1 tÕ bµo KSLA míi lµ 1,0. Do cÊu tróc cña nã
nªn h»ng sè tÕ bµo ®iÖn kh«ng thay ®æi ®¸ng kÓ trõ phi do h h¹i nÆng .
11. Quy tr×nh ®o.
11.1. G¾n tÕ bµo ®iÖn s¹ch vµo m¸y nh ë H2
11.1.1. Ên phÝm Zero, sè hiÓn thÞ ph¶i chØ gi¸ trÞ nh ë 10.1.2.
11.1.2. Ên phÝm CAL, sè hiÓn thÞ ph¶i chØ 1000±5.
11.1.3. Röa tÕ bµo ®iÖn ®· lµm s¹ch b»ng mÉu 3 lÇn, sau ®ã ®æ ®i, tiÕp ®ã
thªm vµo khoang ngoµi cho ®Õn khi mÉu ch¶y trµn qua lç trung t©m ( MÆt kh¸c, khoang
ngoµi cÇn n¹p mÉu b»ng pippet víi 100ml mÉu ).
Chó ý 11 : NÕu mÉu cã ®é dÉn nhá h¬n 1pS/m cÇn ph¶i chê 15 phót tríc khi ®äc.
11.1.4. NÕu ®· biÕt dù ®o¸n ®é dÉn cña mÉu, chän kho¶ng ®o t¬ng øng. NÕu
cha biÕt ®é dÉn, ®Çu tiªn kiÓm tra ë kho¶ng 2000pS/m, sau ®ã sÏ kiÓm tra ë c¸c kho¶ng
thÊp h¬n.
11.1.5. Dïng hÖ tù ®éng AUTO, Ên phÝm kho¶ng ®o Range thÝch hîp trong hÖ
Auto, gi¸ trÞ ph¶i æn ®Þnh trong 3gi©y vµ gi÷ hiÓn thÞ trong 9gi©y, ghi l¹i gi¸ trÞ ps/m.
11.1.6. §äc l¹i kÕt qu¶ sau 1 phót chê.
11.1.7. Bá phÇn bäc tÕ b¶o ra vµ ®o nhiÖt ®é kiÓm tra b»ng mét nhiÖt kÕ s¹ch
chÝnh x¸c ®Õn 10C.
 ViÖn ho¸ häc c«ng nghiÖp-TTPGDM M· sè: PTN/HD/PP/ASTM D-4308
Phßng thö nghiÖm trang: 6 /6
Ho¸ chÊt & VËt liÖu Ban hµnh lÇn : 1
Ngµy ban hµnh : /9/2002

Híng dÉn: ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh ®é C¬ quan ban hµnh :

dÉn ®iÖn ViÖn hãa häc c«ng nghiÖp
AStm-d 4308-95

12. TÝnh to¸n .

NÕu sai sè ë ban ®Çu lín h¬n ±0,01 vµ kh«ng thÓ ®iÒu chØnh ®îc vÒ 0 th× gi¸
trÞ cuèi cïng ph¶i ®îc chØnh b»ng c¸ch trõ ®i sai sè d¬ng hoÆc céng thªm vµo nã gi¸ trÞ
sai sè ©m.
13. B¸o c¸o kÕt qu¶
13.1. B¶n b¸o c¸o bao gåm :
13.1.1. §é dÉn ®· ®îc tÝnh to¸n cña mÉu pS/m. Chó ý ghi thªm lµ hÖ thñ c«ng
Manual hay tù ®éng Auto.
13.1.2. NhiÖt ®é cña mÉu.
14. §é chÝnh x¸c.
§é t¸i lÆp vµ ®é lÆp l¹i tÝnh to¸n theo H3