တို လည်းြမန်မာပါလို သူေြပာတဲ့အချိန်

မွန်ြမန်မာကြပားသူငယ်ချင်း

me: ေ သာ်... အဆင်ေြပပါေစေနာ် :) ဟိုေကာင်ေရာ? ထက်ေန ိုင်

Zaw: uni တက်ေနတယ်ေလ
me: um... မ ပီးေသးဘူးလားသူက?
12:16 PM Zaw: fail သွားတယ်ေလ
12:17 PM me: ဒီေကာင်ေဆာ်များလို ေနမယ်ေနာ်? hehehe... :P
Zaw: ဟုတ်တယ် fri က 12:18 PM ok လား?
me: ဒီလိုပါပဲ ဒါနဲ မင်းမှာ သူ အေကာင့်ရှိလား? ထက်ေန ိုင်ရဲ့ account
Zaw: ရှိတယ်ေလ
12:19 PM me: ငါ့ကိုေပးပါလား
Zaw: ********45@gmail.com
12:20 PM me: ေကျးဇူး ငါ add လိုက်မယ်ေနာ် သူ ကိ.ု ..
Zaw: မလိုပါဘူး ဟုတ်ကဲ့ fri
12:21 PM me: ဒါနဲ ဒီေကာင်က Mon စစ်စစ်ပဲလား? မေရာဘူးလား?
Zaw: ဟုတ်တယ်ေရာတယ် myanmar နဲ ေရာတယ်ဗျ
12:24 PM me: ေ သာ် ဟုတ်လား?
Zaw: ဟုတ်
me: သူ father လား mother လား? myanmar က
Zaw: monther ကပါ

သူငယ်ချင်း ၂ ေယာက်ရဲ့ စကားေတွအရ မွန်နဲ ြမန်မာမတူဘူးလို သူတို ယုံ ကည်ေ ကာင်း

ေကာက်ချက်ချ ိုင်ပါတယ်။ မွန်စစ်စစ် ≠ ြမန်မာစစ်စစ် but မွန် + ြမန်မာ = မွန်ြမန်မာ။ ဒါေပမယ့်
အေ ကာင်းအမျ ိးအမျ ိးေ ကာင့် လူေတာ်ေတာ်များများကေတာ့ မွန်နဲ ြမန်မာ (ကွဲ ြပားေအာင်
အဓိပယ်တူစကားလုံး ဗမာ ကိုလည်းသုံး ကတယ်) ၂ ခုလုံးကို ြမန်မာဆိုတဲ့ ေခါင်းစဥ်ေအာက်မှာ
အတူတူပဲလို သတ်မှတ် ကပါတယ်။ တချ ိ မွန်ေတွကိုယ်တိုင် သူတို ကို သူတို
ြမန်မာလို ေြပာတတ် ကပါတယ်။

မွန်ေတွနဲ သူတိုတေတွရဲ့ မျ ိး ိုးဇာတိမာန်

သာမာန်မွန်တစ်ေယာက်အေနနဲ ဗမာေတာထဲမှာ အြခားတိုင်းရင်းသားလူမျ ိးေတွ ကားမှာ သူ ကိုသူ

ဘယ်လို မိတ်ဆက်ရမလဲဆိုတာ သိပါတယ်။ မွန်ေတွက ဘယ်လိုအမျ ိးချစ် ကတာ၊ သမိုင်းမှာ
ဘယ်လိုဂုဏ်ေြပာင်ခဲ့တာ၊ ဘယ်ေလာက် ယဥ်ေကျးမအဆင့်အတန်းြမင့်မားခဲ့ ကတာ အစရှိတဲ့
ဂုဏ်ေဖာ်တဲ့စကားမျ ိးေတွကို ထုတ်ေြပာဖို တချ ိ မွန်ေတွ ရှက်တတ် ကေပမယ့် ကိုယ့်
ကိုယ်ကိုမွန်ပါလို ေတာ့ တိုင်းရင်းသားလူမျ ိးေတွအ ကား ဂုဏ်ယူ ပီး ေြပာြပတတ် ကပါတယ်။
အေမဘက်က ဒါမှမဟုတ် အေဖဘက်က ဗမာ/ြမန်မာေသွးမပါဘဲနဲ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ြမန်မာပါလို ေြပာတာ
ကျေနာ်တို နယ်ဘက်မှာ ေခတ်မစားပါဘူး။ မွန်ြပည်နယ်ကေန တစ်နယ်တစ်ေကျး ေြပာင်း ပီး အဲဒီက
အမူအကျင့်ေတွ၊ အေြပာအဆိုေတွ သယ်လာရင်ေတာင် "ဟယ်သူက ြမန်မာ ဆန်လိုက်တာ"
"ြမန်မာစကားကို ပီပီသသ ေြပာတတ်တယ်ေနာ်" လို ဘယ်သူမှ ေကာင်းချီး မေပးပါဘူး။
"စကားေြပာတာက ဘယ်လိုြဖစ်ေနတာလဲ" "မွန်စကားကို ဗမာလိုေတွေြပာေနတယ်" "မွန်စကားေတာင်
ေြပာမတတ်ေတာ့ဘူးလား?" လို အေြပာမခံရရင် အင်မတန်ကံေကာင်းတယ် မှတ်ပါ။
ေမာင်ေသာင်းေဖလိုလူမျ ိးကို လူေတွက တယ်မ ကိက်လှပါဘူး။

ေနာက် အေြခခံပညာ အားနည်းတဲ့မွန်ေတွနဲ မျက်ကန်းမျ ိးချစ်မွန်ေတွက "ဗမာ" ဆိုရင် သူခိုးဂျပိုးေတွလို

ြမင်ပါတယ်။ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုေတာ့ "စိတ်ရင်းေကာင်းတဲ့လူမျ ိးေတွ၊ ယဥ်ေကျးတဲ့လူမျ ိးေတွ၊ အားနာတတ်တဲ့
လူမျ ိးေတွ" အြဖစ်ြမင်ပါတယ်။ အခုဆိုရင် အညာက (မွန်ြပည်နယ်အထက်ပိုင်း ပဲခူး၊ ဧရာဝတီနဲ
အထက်အညာက ဗမာနယ်ေတွ အေတာ်ေတာ်များများ အကျ ံးဝင်တယ်) အလုပ် ကမ်း လာလုပ်တဲ့
ဗမာေတွကို သူတို ရဲ့ပညာေရးနိမ့်ပါးမ၊ ဆင်းရဲမ၊ ကိုယ်ကျင့်တရားပျက်ယွင်းမေတွ ေ ကာင့် (အဓိကက
ကိုယ်ကျင့်တရားပျက်ယွင်းမေတွေ ကာင့်ပါ) ေဒသခံမွန်ေတွတင်မကဘဲ မွန်ဗမာကြပားေတွကေရာ၊
ဗမာေတွကပါ သူတို အေပ အြမင်မ ကည်လှပါဘူး။ မွန်သမိုင်း ေ ကာင်းကိုမျက်ေြခမပျက်တ့ဲ သူေတွ
အတိုင်းအတာတစ်ခုအထိလည်း ပညာေရးအေြခခံရှိတဲ့ သူေတွက သူတို ကိုယ်သူတို ဘာေ ကာင့်
ြမန်မာ/ဗမာအြဖစ်မခံယူ ိုင်ရသလဲဆိုတဲ့ အေ ကာင်း အရင်းကို ပို ပီးယုတ်တိရှိရှိ ေပးတတ် ကပါတယ်။
ဒါမျ ိးကိုေတာ့ ယုတ်တိနဲ သမိုင်းအချက် အလက်ေတွအေပ အေြခခံတဲ့ ဇာတိမာန်မျ ိးလို
နာမည်တပ် ိုင်မယ်ထင်ပါတယ်။ ဘာေ ကာင့်ပဲ ြဖစ်ြဖစ် မွန်ေတွအေနနဲ ကိုယ့်ကိုယ်ကို
ဗမာ/ြမန်မာအြဖစ်မခံယူတာ မွန်ေတွ ကား မထူးဆန်းတဲ့ ကိစတစ်ခု ြဖစ်သလို ခံယူတဲ့သူေတွကိုေတာင်
ေဝဖန် ကမယ့် အေနအထားမှာ ရှိပါတယ်။

မွန်တစ်ေယာက်အေနနဲ ကိုယက
့် ိုယ်ကို ြမန်မာပါလို ေြပာတဲ့အချိန်

အေပ မှာ ေြပာခဲ့တဲ့ စကားကို ြပန်ေကာက်ရရင် "တချ ိ မွန်ေတွကိုယ်တိုင် သူတို ကိုသူတို ြမန်မာ”
လို ေြပာတတ် ကပါတယ်"။ ဟုတ်ကဲ့ ဘယ်လိုအချိန်ေတွမှာ ဘယ်ေ ကာင့်ေြပာတယ်ဆိုတဲ့ အချက်ေတွက
စိတ်ဝင်စားဖို ေကာင်းမယ်လို ထင်ပါတယ်။

အခွင့်အေရးရမယ့်အေြခအေန

လူေတွရဲ့ အေြခခံလိုအပ်ချက်က စားဝတ်ေနေရးပါ။ သာမန်လူတစ်ေယာက်အေနနဲ စားစရာမရှိ၊

ေနစရာမရှိ၊ ဝတ်စရာမရှိတဲ့အေြခအေနမှာ ဇာတိမာန်ေတွ၊ မျ ိးချစ်စိတ်ဓာတ်ဆိုတာေတွဟာ အလိုလို
ေနာက်တန်းကို ေရာက်သွားတတ်ပါတယ်။ စိတ်ပညာအရ လူေတွရဲ့လိုအင်ဆ ေတွက
အေြခခံအကျဆုံးအချက်ကေန အဆင့်နည်းနည်းြမင့်တဲ့အချက်၊ အဲဒီကေနတစ်ဆင့် ပို ပီး
ြမင့်ြမင့်သွားတဲ့အဆင့်ေတွဆီကို အစီအစဥ်အတိုင်း တိုးတိုးတက်သွားတာပါ။ ဒီေနရာမှာ စားဖို ၊ ဝတ်ဖို ၊
ေနဖို ဆိုတာေတွက လူေတွအတွက် အေြခခံအကျဆုံးလိုအင်ဆ ေတွမှာ ပါ ပီးေတာ့ ကိုယ့်ရဲ့ြမင့်မားတဲ့
ရည်မှန်းချက်ေတွေအာင်ြမင်ဖို ၊ အများအကျ ိးအတွက် ေဆာင်ရွက် ိုင်ဖို ဆိုတာ ေတွကျေတာ့ အဆင့်ြမင့်တဲ့
လိုအင်ဆ ေတွထဲမှာ ပါပါတယ်။ ဒါေပမယ့်လည်း အေြခခံေဘာဂ ေဗဒမှာ "လူေတွရဲ့ လိုအင်ဆ ေတွက
အေသာမသတ် ိုင်ဘူး" ဆို ပီးေတာ့ ေြပာထားတာရှိပါတယ်။ ဒီေတာ့ တချ ိ အေြခအေနမှာ
အတသက်သက်လည်းမဟုတ်၊ ပရသက်သက်မဟုတ်တဲ့ အတပရ ေရာေနတဲ့ ရပ်တည်ချက်မျ ိးကို
ကျေနာ်တို ေတွ လာရပါတယ်။ စီးပွားေရးလုပ်ငန်းရှင်ေတွ လူမေရး ငန်းေတွမှာ ဝင်ေရာက်ရင်း ှီးြမ ပ် ှံတဲ့
ြဖစ်ရပ်မျ ိးေတွက ထင်ရှားတ့ဲဥပမာေတွပါ။

ေခါင်းစဥ်နဲ ဆက်စပ် ရရင်ြဖင့် မွန်ေတွအေနနဲ ကိုယ့်အကျ ိးအတွက် (ဒါဟာ တစ်ချိန်မှာ

တစ်မျ ိးသားလုံးအတွက် ဒါမှမဟုတ် အများအကျ ိးအတွက်လို ခံယူလို ပဲြဖစ်ြဖစ်၊ မခံယူလို ပဲြဖစ်ြဖစ်)
ြမန်မာ/ဗမာဆိုတဲ့ စကားလုံးကို မ ကိက်ေပမယ့် ယုတ်တိေဗဒအရ၊ ဘာသာေဗဒအရ ကိုယ့်ကိုယ်ကို
ရည် န်းဖို မေကာင်းေပမယ့် "ကျေနာ်/ကျမ ြမန်မာ (ဗမာ) ပါ” လို ေြပာလိုက်ရတဲ့
အေြခအေနမျ ိးရှိပါတယ်။ ဥပမာ - ပညာသင်ေထာက်ပံ့ေ ကးေပးတဲ့ အစီအစဥ်ေတွမှာ
မွန်ေတွအတွက်ဆို ပီးေတာ့ သီးြခားေပးေနတာမရှိပါဘူး။ ြမန်မာ ိုင်ငံသား၊ ြမန်မာ ဒုကသည်လို
အမည်ေပါက်ေနတဲ့သူေတွကုိပဲ ေပးတာပါ။ မွန်ကို ဗမာ/ြမန်မာတိုင်းရင်းသား တစ်ခုအေနနဲ ပဲ ကမ ာက
ြမင်ပါတယ်။ ဒီအေြခအေနဟာ ေနာက်လာမယ့်ေခါင်းစဥ် "ေရွးချယ်စရာမရှိတဲ့အေြခအေန"
နဲ လည်းဆက်စပ်ေနတတ်ပါတယ်။ ပညာသင်ေထာက်ပံ့ေ ကးအစီအစဥ်ေတွလို အလားတူ
အစီအစဥ်ေတွကေတာ့ ဒုကသည်ကူညီေစာင့်ေရှာက်ေရးအစီအစဥ်ေတွ၊ ိုင်ငံေရးခိုလံခွင့်အစီအစဥ်ေတွ
ြဖစ်ပါတယ်။ ၂၀၁၀ အေမရိကန်သန်းေခါင်စာရင်းေကာက်တဲ့အခါ လူမျ ိးစုဦးေရများရင်များသေလာက်
အခွင့်အေရးေတွ ခံစားရမှာမို အေမရိကန်ြမန်မာအသိုင်းအဝိုင်းရှိ သန်းေခါင်စာရင်းနဲ ပတ်သက်တဲ့
အကျ ိးေဆာင်အဖွဲ အစည်းတစ်ခုက ြမန်မာေတွစာရင်းေပါက်ဖို ပုံစံြဖည့်တဲ့အခါ BURMESE ဒါမှမဟုတ်
BURMESE-MON (နမူနာပါ။ မွန်ေနရာအြခားတိုင်းရင်းသားမျ ိး ွယစ
် ုေတွြဖစ် ိုင်ပါတယ်။) ြဖည့်ဖို လိုက်
ေဆာ် သေနတာ မ ကာေသးတဲ့အချိန်ကမှ အွန်လိုင်းေပ မှာ ေတွ လိုက်ပါတယ်။ ဒါမျ ိးကလည်း
ြပည်ပေရာက်မွန်မျ ိးချစ်ေတွအတွက် မျ ိးချစ်စိတ်ဓာတ်နဲ အခွင့်အေရးေတွအ ကား ေရွးချယ်ရမယ့်
အေြခအေနတစ်ခုပဲ ြဖစ်ပါတယ်။

ေနာက်တစ်ခုက ကျေနာ့်ရဲ့ ကိုယ်ေတွ အေတွ အ ကံတစ်ခုပါ။ ၂၀၁၀ ှစ်ဆန်းပိုင်းေလာက် ရန်ကုန်ကို

ပတ်စပို လုပ်ဖို သွားတဲ့လမ်းမှာ ကံခဲ့ရတဲ့ အေတွ အ ကံေလးတစ်ခုပါ။ အသွားကို
အကုန်အကျသက်သာေအာင် စီစဥ်ထားတဲ့အတိုင်း လတ်မှတ်ဝယ်ရတာ နည်းနည်းကသိ ကေအာက်
ြဖစ်ရေပမယ့် ြမန်မာ့မီးရထားနဲ ပဲ သွားြဖစ်ပါတယ်။ ရထားေပ မှာ ရန်ကုန်မှာေနတဲ့ မွန်အေဒ
ကီးတစ်ေယာက်နဲ ခုံချင်းကပ်လျက် ထိုင်ရပါတယ်။ ကျေနာ်က ရန်ကုန်ကို အေပျာ်ခရီးထွက်မှာ မဟုတ်
ေတာ့ အထုတ်အပိုးေတွ များများစားစား ပါမသွားေပမယ့် ေဘးနားက အန်တီ ကီးကေတာ့ သူ ဇာတိ မိကို
ေရာက်တုန်းေရာက်ခိုက် ရာသီစာေတွကို ရန်ကုန်သည်သွားချင်လို နဲ တူပါတယ် အထုတ်ေတွအပိုးေတွ
အြပင် "သူ သားရဲ့ ကွန်ပျ တာလို ေြပာတာပဲ" ကွန်ပျ တာအေဟာင်း ၁လုံးေတာင်ပါတယ်။ ခရီးစဥ်အစပိုင်း
မှာေတာ့ အားလုံးအဆင်ေြပေချာေမွ ေနတယ်လို ထင်ရေပမယ့် ေမာ်လ မိင်အေကျာ်ေလာက်မှာထင်တယ်
လက်မှတ်စစ်ေရာက်လာတဲ့အချိန်ကစ ပီး တစ်လမ်းလုံး အဲဒီအန်တီရဲ့ မေကျနပ်တဲ့စကားေတွကိုနားေထာင်
လာခဲ့ရပါတယ်။ အြဖစ်ကေတာ့ - လက်မှတ်စစ်က ကွန်ပျ တာအတွက် တန်ဆာခေတာင်းပါတယ်။ ဘယ်
ေလာက်လည်းဆိုတာ အတိအကျ မမှတ်မိေတာ့ပါ။ ၃၀၀၀ လား? ၄၀၀၀ လား? ပဲ။ ဒါေပမယ့်
အန်တီ ကီးက သူစတက်လာတဲ့ဘူတာ ုံပိုင် ကီးကိုေမးထား ပီး ပီတဲ့။ ဘာတန်ဆာခမှေပးစရာမလိုဘူးတဲ့။
လက်မှတ် စစ်ကလည်း သူ မှာပါလာတဲ့ ပလပ်စတစ်ေလာင်းထားတဲ့ စာရင်းစာရွက်ေလးကိုြပ ပီး
ုပ်ြမင်သံ ကားစက် ဆိုရင်ဘယ်ေလာက်၊ ဟိုဟာဆိုရင်ဘယ်ေလာက်၊ ဒီဟာဆိုရင်
ဘယ်ေလာက်ဆို ပီးေတာ့ ၂ ခါ ၃ ခါေလာက် ဖတ်ြပတယ်။ ဒါေပမယ့်အန်တီ ကီးက မရဘူး။ မေပး င
ို ်ဘူးပဲ။
ဒါေပမယ့် သူက "မေပး ိုင်ဘူး" လို ိုး ိုးေလးမေြပာဘူးဗျ။ "ကိုယ့်ဗမာအချင်းချင်းပဲကွယ် ယူမေနနဲ ေတာ့"
လို ရန်ကုန်သံေပါက်ေနတဲ့ ဗမာသံနဲ ထပ်ခါထပ်ခါ ေြပာတယ်။ လက်မှတ်စစ်ကလည်း
"တာဝန်အရလုပ်ရတာ" လို လည်း ထပ်ေြပာ တယ်။ ၁၀ မိနစ် ၁၅ မိနစ်ေလာက်
ကာသွားတယ်ထင်ပါတယ်။ ေဘးနားကလူေတွက ဒီအေ ကာင်းေတွကို သိပ်နားမလည်လို ၊
ေနာက်ကျေနာ့်အေနနဲ လည်း လက်မှတ်စစ်က သူ တာဝန်အရ လုပ်တယ်လို ပဲ ယူဆလို ကိုယ့်ေဘးနာမှာ
ြဖစ်ေနေပမယ့် ဘာမှေတာ့ ဝင်မေြပာြဖစ်ပါဘူး။ ဒါေပမယ့် အန်တီက "ကိုယ့်ဗမာအချင်း ......
ယူမေနနဲ ေတာ့" ဆိုတာကို ေြပာတိုင်း စိတ်ထဲက ပံးမိပါတယ်။ ဒီစကားမျ ိးကို ကျေနာ်တို နယ်ေတွ
ဘက်မှာ သိပ်မှ မ ကားရတာ။ ကာလို အန်တီကအတိုက်အခံလုပ်ရတာေမာလာေတာ့ကိုယ့်ဗမာအချင်း
ချင်းေလှျာ့ေပးဖို ေလာက်ပဲေြပာေတာ့တယ်။ ဒါေပမယ့် တာဝန်ေကျတဲ့ ြမန်မာ့မီးရထားဝန်ထမ်းက
မရပါဘူးတဲ့။ အန်တီက သူ မှာ ပစည်းေတွများတဲ့အတွက် ရန်ကုန်ေရာက်ရင် တကစီငှားဖို
ပိုက်ဆံမေလာက်ေတာ့ဘူး ပါဘူး ဆိုတာေတွကိုေြပာလည်းေြပာ၊ ဆူဆူေအာင့်ေအာင့်နဲ ပိုက်ဆံကို
ေပးလည်းေပးေတာ့မှ ဇာတ်လမ်း ကတစ်ခန်းရပ်ပါတယ်။ "ကိုယ့်ဗမာအချင်းချင်းေတာင်
ေလှျာ့မေပး ိုင်ဘူး" ဆိုတာေတွလည်း ေြပာေသး တယ်။ အဲဒီအတွဲမှာ လက်မှတ်စစ်ရှိေနတဲ့
အချိန်အထိေတာ့ "ကိုယ့်ဗမာအချင်းချင်းပဲ"။ အဲ လက်မှတ်စစ် လည်း ြမင်ကွင်းကေနေပျာက်သွားေရာ
ဘာေြပာတယ်မှတ်လဲ? ကိုယ့်မန
ွ ်ေတွဆိုရင် အဲလိုမဟုတ်ဘူး။ ေြပာရဆိုရတာလွယ်တယ်။
နည်းနည်းေလှျာ့ေပးလိုက်ရင် ဘာြဖစ်သွားမှာမို လို လဲ? ပိုက်ဆံမေလာက်ေတာ့ဘူးဆို တာေတာင် မရဘူး။
မွန်လိုေြပာတာပါ။ ေဘးနားက တချ ိ ေတွ - ဗမာဆိုရင် ဘာဗမာပဲြဖစ်ြဖစ် မေကာင်းဘူး ြမင်တဲ့လူေတွ -
ကလည်း "ဟုတ်တယ်၊ ဟုတ်တယ်" လို ေထာက်ခံတဲ့အေနနဲ ေခါင်းညိတ်ြပ ကပါတယ်။
ဒီအြဖစ်အပျက်ကိုလည်း ဒီေခါင်းစဥ်ေအာက်မှာ ထည့်သင့်တယ်လို ထင်ပါတယ်။ အခွန်မေဆာင်ချင်လို
ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဗမာလို ေြပာတဲ့အြဖစ်အပျက်ပါ။ သူ ရယ်ရွယ်ချက်က လက်မှတ်စစ်သာ မျ ိးချစ်စိတ်ဗလပွ
နဲ ဗမာအချင်းချင်း သနား ပီးေတာ့ ကွန်ပျ တာအတွက် သူ ကို အခွန်မေဆာင်ခိုင်းေတာ့ဖို ြဖစ် ိုင်ပါတယ်။
ဒါေပမယ့် သူမေအာင်ြမင်ပါဘူး။ လက်မှတ်စစ်က ဒါမျ ိး ခဏခဏ ကံဖူးလို လားေတာ့ မသိ၊ မ ဖံပါဘူး။ တာ
ဝန်အရဆိုတာလည်း ြဖစ် ိုင်ပါတယ်။ တာဝန်အရ အစိုးရ န်းထက် ပိုပိုသာသာေလးအခွန်ေဆာင်ခိုင်းတာ
လည်းြဖစ် ိုင်ေသးတယ်။ ဘာပဲြဖစ်ြဖစ် အခွင့်အေရးအတွက် မဟုတ်ရင် အန်တီ ကီးအေနနဲ သူ ကိုယ်သူ
ဗမာလို အားအားယားယား ေြပာမှာမဟုတ်ေ ကာင်းကိုေတာ့ လက်မှတ်စစ်ထွက်သွား ပီး
ေြပာတဲသ
့ ူ စကားကို သုံးသပ် ကည့်ရင် သိ ိုင်ပါတယ်။

(ဒီကရတဲ့ ေနာက်သင်ခန်းစာတစ်ခုကေတာ့ ဗမာအချင်းချင်း၊ မွန်အချင်း ချင်းဆိုတိုင်း၊

မျ ိးချစ်ပုဂ ိလ်ဆိုတိုင်းကျေနာ်တို တေတွ အယုံအ ကည်မလွန်ကဲ ကဖို ပါ။ ကျေနာ်တို တေတွရဲ့
မျက်ကန်းမျ ိးချစ်စိတ်ဓာတ်ကို ဘာခံယူချက်မှ မရှိဘဲ အခွင့်အေရးတစ်ခုတည်းအတွက် လုပ်ေနတဲ့ လူေတွ
က ေကာင်းေကာင်း ကီး အသုံးချသွားမှာမို ပါ။ ဗမာလူမျ ိးစုေတွအတွက်လည်း တချ ိ တိုင်းရင်းသားေတွက
အခွင့်အေရးတစ်စုံတရာအတွက်ပဲ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဗမာ/ြမန်မာလို identify လုပ်တာကို သိေစချင်စမ်းလှပါ
တယ်။ ဒါေပမယ့် မေမ့သင့်တာက ဒီအခွင့်အေရးေတွဟာ ဗမာလူမျ ိးစုတစ်ခုတည်းအတွက် မဟုတ်ဘူး
ဆိုတာကိုပါပဲ။ တြခားတိုင်းရင်းသားေတွရဲ့ ေမွးရာပါကိုယ်ပိုင်အခွင့်အေရးေတွလည်း ြဖစ်တယ်။ ဒါေပ မယ့်
ြမန်မာ/ဗမာဆိုတဲ့ နာမည်နဲ မှ ယူရတာ ပိုလွယ်တယ်။) ေနာက်မှ သိလိုက်ရတာက အန်တီ ကီးမှာ
ပိုက်ဆံမေလာက်လို မဟုတ်ဘူး။ သက်သက်ကို မေပးချင်လို တဲ့။ သူ ဆီက ေကာင်းေကာင်း ဘာမှမရတဲ့
အစိုးရကို လူေတွကလည်း ဘာအခွန်မှ ြပန်မေပးချင်ေတာ့တာ ဆန်းေတာ့လည်း မဆန်းပါဘူး။ ၂ ဦး ၂ ဖက်
တာဝန်ယူမ၊ တာဝန်ခံမေတွ မရှိေလာက်ေအာင် နည်းပါးသွားတာေပါ့။

ေရွးချယ်စရာမရှိတဲ့အေြခအေန

ေနာက်ြဖစ် ိုင်တဲ့အေြခအေနတစ်ခုက ေရွးချယ်စရာမရှိတဲ့အေြခအေနြဖစ်ပါတယ်။ ဒီအေြခအေနဟာ

အေပ က အခွင့်အေရးရမယ့်အေြခအေနနဲ လည်း ဆက်စပ်မရှိပါတယ်။ တချ ိ အေြခအေနကို ေရွးချယ်
စရာမရှိတဲ့အေြခအေနလို ေြပာလို ရတဲ့အြပင် အခွင့်အေရးရမယ့်အေြခအေနလို လည်းေြပာလို ရပါတယ်။
ဥပမာ မွန်ေတွြပည်ပ ိုင်ငံေတွကို တရားဝင်ထွက်တအ
ဲ့ ခါ တြခား ိုင်ငံသားေတွလိုပဲ ိုင်ငံကူးလက်
မှတ်လုပ် ကရပါတယ်။ ိုင်ငံကူးလက်မှတ်စာအုပ်မှာ ေရွးချယ်စရာ Nationality က ြမန်မာထက်ပို
မရှိပါဘူး။ ိုင်ငံသားအားလုံး ြမန်မာ / Myanmar ကို သုံး ကရပါတယ်။ ေနာက်တစ်ခုက ိုင်ငံြခားေရာက်
လို ကိုယ့်ကိုယ်ကို မိတ်ဆက်တဲ့အခါ "I'm from Monland" "I'm a Mon National" လို ိုင်ငံြခားသားေတွ
ကိုသွားေြပာမိရင် ရှင်းပါေတာ့ Monland ဆိုတာ ဘာလဲ? Mon ဆိုတာဘာလဲ? ဆိုတဲ့ေမးခွန်းေတွကို။ ကိုယ်
ပိုင်လွတ်လပ်တဲ့ ေနရာေဒသမရှိတဲ့ မွန်ေတွအတွက် ကမ ာ့ေြမပုံေပ မှာ မွန် ိုင်ငံဆို ပီးေတာ ့တရားဝင်
မရှိပါဘူး။ ဒီေတာ့ official ေတွနဲ ပဲ အလုပ်လုပ်ေန ကတဲ့ ကမ်ဘာ့အဖွဲ အစည်းေတွက Mon ဆိုတာကို
Monland ဆိုတာကိုသိချင်မှ သိပါလိမ့်မယ်။ ဒါေ ကာင့်အများစုကေတာ့ "Where are you from?" "What
Nationality are you?" ဆိုတဲ့ ေမးခွန်းေတွအတွက် အလွယ် Burma/Myanmar, Burmese/
Myanmar/Myanmese လို ေြဖ ကပါတယ်။ ဒါေတာင်တချ ိ ေတွက သိပ်မသိချင်ဘူးမဟုတ်လား?

ေနာက် ပီး အခုေနာက်ပိုင်း အင်တာနက်ေပ ကို မွန်ေတွအများ ကီး ေရာက်လာပါတယ်။ အင်တာနက်

သုံးဖို အခွင့်အေရးပိုရ ိုင်တဲ့ ြပည်ပကမွန်ေတွကိုအသာထားလို ြပည်တွင်းက မွန်ေတွအတွက်ေတာင်
အင်တာနက်ဟာ လက်လှမ်းမမှီတဲ့ အရာတစ်ခုမဟုတ်ေတာ့ပါဘူး။ မွန်ြပည်နယ် မိနယ်တိုင်းလိုလိုမှာ
အင်တာနက်ဆိုင်ေတွ ရှိလာ ကပါ ပီ။ ကျ ိက်ထိုကစလို ဟိုးေရးအထိကို အင်တာနက်သုံးေန ကပါ ပီ။
အင်တာနက်သုံးေတာ့ ပထမဆုံး Google account ေတွလုပ် ကပါတယ်။ ေနာက်ေတာ့ တြခား facebook,
hi5, ning စတဲ့ social network website ေတွမှာ မှတ်ပုံတင် ပီးေတာ့ ေပျာ်ေပျာ် ကီး အင်တာနက် surfing
လုပ် ကပါတယ်။ ဒီမှာ မှတ်ပုံေတွတင်တဲ့အခါ ဘာေတွ ရသလဲဆိုေတာ့ Location ေတွ၊ country ေတွ၊
language ေတွေမးထားတဲ့ ေမးခွန်းမျ ိးေတွပါ။ အဲဒီမှာ ကိုယ်ကိုယ်တိုင်ြဖည့်လို မ ရတဲ့
အချက်အလက်မျ ိးေတွအတွက် သက်ဆိုင်ရာဝပ်ဆိုဒ်က ေပးထားတဲ့ ိုင်ငံများစာရင်းထဲ၊ ဘာသာ
စကားများ စာရင်းထဲမှာ Monland မပါပါဘူး၊ Mon ဆို ပီးေတာ့မပါပါဘူး။ (ယုတ်ဆွအဆုံး ယူနီကဒ
ု ်ကွန်
ဆိုဒီယံအဖွဲ အစည်း ကီးက မွန်အကရာေတွအတွက် ကုဒ်ပွ ိင့်ေတွသတ်မှတ် ပီး ြမန်မာယူနီကုဒ်ဆက်
ေအာက်မှာထားထားေပမယ့် ဂူဂလ
ဲ ်က မွန်အကရာေတွကို နားမလည်ေသးပါဘူး။ Gmail မှာ မွန်အကရာ
သုံး ပီး စာ ိုက် ကည့်ပါ ေနာက် Spelling Check ကည့်ပါ။ ဂူဂဲလ်က ြမန်မာစာ / ဗမာစာ (Burmese)
အတွက် Spell-check support မရှိဘူးလို ပဲ အေ ကာင်းြပန်ပါလိမ့်မယ်။ ဂူဂဲလ်က ဒီကမ ာ ကီးေပ မှာ
မွန်ဟာလည်း ဘာသာစာေပတစ်ခုဆိုတာကို နားမလည်ေသးပါဘူး။) ဒီေတာ့ ကျေနာ်တို ကို ဒုတိယ
အေနနဲ ကိုယ်စား ပ ိုင်မယ့် ိုင်ငံအတွက် Burma/Myanmar ဘာသာစကားအတွက် Burmese ကို
သုံး ကရတာေပါ့။ ဒီ့ထက်ပို ေရွးချယ်စရာမရှိပါဘူး။ တချ ိ မွန်ေတွက "ဍ င်မန် (မွန်ြပည်/Monland)"
"ဍ င်ပိုယ် (တို ြပည်/our land)" လို ဘယ်လိုပဲ ရေသ့စိတ်ေြဖေြပာေြပာ မွန်လဲန်းဟာ တိဗက်လို၊ Hmong လို
Stateless Nation တစ်ခု ြဖစ်တယ်ဆိုတာ ထင်ရှားတဲ့အချက်ပဲြဖစ်ပါတယ်။ ပိုဆိုးတာက မွန်ေတွဟာ
တိဗက်ေတွ၊ Hmong ေတွရဲ့ အဆင့်ေလာက်ေတာင် အစိုးရကိုယ်တိုင်က ကမ ာက အသိအမှတ် ပတာ
မခံရပါဘူး။

ေနာက်တစ်ခုကေတာ့ ိုင်ငံကိုယ်စား ပအသင်းအဖွဲ ေတွ ိုင်ငံတကာကို သွားတဲ့အခါ ဥပမာ ြမန်မာြပည်က

ေဘာလုံးအသင်းတစ်သင်း အာစီယံဆီးဂိမ်းမှာ ေဘာလုံးဝင်ကန်တဲ့အခါ ေဘာလုံးပရိတ်သတ်မွန်ေတွ
အေနနဲ ဘယ်သူ ကို အားေပး ကသလဲ။ တြခားအားေပးစရာမရှိပါဘူး။ ေဘာလုံးအသင်းဖလားရလာခဲ့ရင်
"ြမန်မာ ိုင် ပီ ဒို ြမန်မာ ိုင်ငံ ပီ" ဆိုတဲ့သီချင်းကိုလည်း ကိုယ်နဲ သိပ်မအပ်စပ်ေပမယ့် ေအာ်ေအာ် ပီး
ဆိုေန ကရပါတယ်။ အေပ မှာေြပာခဲ့ ပီးပါ ပီ။ မွန် ိုင်ငံမရှိေသးပါဘူး။ ိုင်ငံြပင်ပထွက်ကန်မယ့် မွန်ကိုယ်စား
ပေဘာ်လုံးအသင်းလည်း မရှိပါဘူး။ မွန်ေတွအေနနဲ "မွန် ိုင် ပီ၊ မွန် င
ို ် ပီ" "အဲဒါမွန်က"ွ လို ေအာ်ရမယ့်
အချိန်ကလည်း ကျေနာ်တို ေတွအားလုံးအစွမ်းကုန်မ ကိးစားဘဲနဲ အလိုလိုေရာက်လာမှာ မဟုတ်ပါဘူး။

ကိုယ့်ကိုယ်ကို အမျ ိးသားေရးစ ိုက်လကဏာ မရှိေတာ့ဘူးလို ယုံ ကည်လာတဲ့ အေြခအေန

မွန်တစ်ေယာက်ဟာ မွန်စာတတ်ဖို ေဝးလို မွန်စကားေတာင် မေြပာတတ်ေတာ့တဲ့အေြခအေနမှာ

ကိုယ့်ကိုယ် ကို မွန်လို မခံယရ
ူ ဲေလာက်ေအာင် အလုိလို သိမ်ငယ်လာပါတယ်။ ေနာက် ြမန်မာ ိုင်ငံရဲ့
လက်ရှိပညာတတ်အသိုင်းအဝိုင်း ကား မှာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဘာလူမျ ိး၊ ညာလူမျ ိးလို
ဂုဏ်ယူ ပီးေြပာတာေတွက လူမုန်းစရာြဖစ်ေနပါတယ်။ အားလုံးကြမန်မာဆိုတဲ့ ေခါင်းစဥ်ေအာက်
အသားကျေန ပီလို ထင်ရေလာက်ေအာင် တိုင်းရင်းသားပညာတတ် ေတွက သူတို ရဲ့ national pride ကို
မိသိပ်ထားပါတယ်။ တချ ိ ဗမာေတွဆိုရင် ဒီြမန်မာ/ဗမာကိစကို ေဆွးေ ွးစရာ ေခါင်းစဥ်တစ်ခုအေနနဲ
ေတာင်မြမင်ပါဘူး။ တိုင်းရင်းသားေတွက ေမးခွန်းေတာင်မထုတ် ဘဲနဲ ဗမာ/ြမန်မာဆိုတဲ့
ေခါင်းစဥ်ေအာက်မှာ သူတို နဲ တစ်စိတ်တစ်ဝမ်းထဲ စည်းလုံး ကမယ်လို ယုံ ကည်ေန ပါတယ်။ အားလုံးကို
ဗမာ/ြမန်မာလို ေခ တာမသင့်ေတာ်ဘူးလို ေထာက်ြပလာမယ့်သူကိုေတာင် ခွဲထွက် ေရးသမား၊
ကျဥ်းေြမာင်းတဲ့လူမျ ိးေရးဝါဒီ၊ ြပည်ေထာင်စုရဲ့ရန်သူလို ေတာင် တံဆိပ်ကပ်ချင်ကပ်ဦးမယ်။
ဒီေတာ့တင
ို ်းရင်းသားလူငယ်ေတွအဖို ကိုယ့်ကို ခွဲထွက်ေရးသမားလို လည်း အေခ မခံချင်၊ ကျဥ်းေြမာင်းတဲ့
လူမျ ိးေရးဝါဒီလို လည်း အသမုတ်မခံချင်၊ ြပည်ေထာင်စုရဲ့ရန်သူ (ဒီစကားကအရမ်းတာသွားပါတယ်။
ြမန်မာ ိုင်ငံကို ဘယ်တုန်းကမှ ြပည်ေထာင်စုစစ်စစ်စနစ်နဲ မဖွဲ စည်းခဲ့ရေသးဘူး။ ြပည်ေထာင်စုြမန်မာ
ိုင်ငံဟာ ေဝါဟာရအရသာရှိ ပီး ဘယ်တုန်းကမှ အေကာင်အထည် မေပ ေသးတဲ့ ေရြပည်သာစီမံကိန်း
တစ်ခုပ)ဲ ဆိုပိုေဝးေပါ့ မြဖစ်ချင် ကပါဘူး။ ဒီေတာ့ သူလည်းြမန်မာ၊ ကိုယ်လည်း ြမန်မာဆိုတာေတွြဖစ်
ကုန်ေရာ? ဒီအေတွးအေခ ေတွကို ိုက်သွင်းေပးတဲ့ တရားခံေတွကေတာ့ ြမန်မာ့ပညာေရးစနစ်၊
ြမန်မာ့ြပန် ကားေရးစနစ်နဲ မဟာလူမျ ိးေရးဝါဒီ ြမန်မာစာေရးဆရာေတွပါ။ ကျေနာ်တို လူငယ်ေတွ ဟာ
ဒီအစိုးရယ ရားေတွရဲ့ brainwash လုပ်တာကို ှစ်ေပါင်းများစွာ ခံလာခဲ့ရေတာ့ မွန်ေတွက
ကိုယ်ပိုင် ိုင်ငံထူေထာင်မယ်ဆိုရင် မွန်ေတွကိုယ်တိုင်ကပဲ ှေခါင်း ှံ လာပါတယ်။ မွန်တစ် ေယာက်က
သူ ကိုယ်သူ ြမန်မာမဟုတ်ဘူးလို ေြပာလာရင်ကိုယ်ပဲ ကိုယ်နဲ ကမ်ဘာ့ရန်သူလို ြမင်လာ ကပါတယ်။ မွန်က
မွန်လူမျ ိးကိုပဲ ချစ်တယ်ဆိုတာမျ ိးေြပာလာတယ်ဆိုရင်လည်း civilized မြဖစ် ေသးဘူး၊
အမျ ိးချစ်လွန်းအား ကီးတယ်လို စကားတင်းေြပာချင် ကတယ်။ ဒါေပမယ့် ဒီလူေတွ
့ ချက်တစ်ခုက "ြမန်မာဇာတိမာန်" ဟာ "မွန်ဇာတိမာန်" ထက်ဘာတစ်ခုမှ ပိုမြမင့်ြမတ်ဘူး
ေမ့ေနတဲအ
ဆိုတာကိုပါ။ ကိုယ်ေတာ်မိင်းကို မျ ိးချစ်စာဆိုလို ေြပာတတ် ကေပမယ့် ိုင်ပန်းလှကိုေတာ့ အမျ ိးချစ်
လွန်းသူ ကီးလို အ ပသေဘာမေဆာင်တဲ့ အေြပာအဆိုမျ ိးရန်ကုန်မှာ ကျေနာ်ကိုယ်ေတွ ကံခဖ
ဲ့ ူးပါတယ်။
ဒီအေြခအေနေတွေ ကာင့် မွန်စာနဲ စကားမတတ်တဲ့ မွန်ေတွဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို ဗမာလို အလိုလိုသတ်မှတ်
မိ ပီးသား ြဖစ်သွားတတ်ပါတယ်။

ဒါကိုေလာင်စာထပ်ြဖည့်ေပးတဲ့ ေနာက်ဆက်တွဲအြဖစ်အပျက်တစ်ခုက လည်း ရှိပါေသးတယ်။

မွန်စကားတတ်တဲ့ - အထူးသြဖင့် မွန်စာပါတတ်တဲ့ - မျ ိးချစ်ပဂ
ု ိလ်ဆိုသူမွန်ေတွ က မွန်စာမတတ်တဲ့ -
အထူးသြဖင့် မွန်စကားမတတ်တဲ့ - မွန်ေတွ၊ မွန်ကြပားေတွကို ခွဲြခားဆက်ဆံတတ် တဲ့အြဖစ်ပါ။
မွန်စကားနဲ စာကိုမတတ်လို သိမ်ငယ်စိတ်ဝင်ေနတာမျ ိး ြဖစ်ေန ိုင်တဲ့ မွန်ေတွကို "အားငယ် သူအားေပးပါ"
ဆိုတာမျ ိး ကျေနာ်တို က မလုပ်ဘဲ၊ သူတို ေတွ မွန်စာနဲ စကားတတ်လာေအာင် ဘယ်လိုသိမ်း
သွင်းဆွဲေဆာင်ရမယ့် နည်းလမ်းေတွကို မစဥ်းစားဘဲ မွန်စကားမတတ်ဘူးဆိုတာနဲ ၊
မွန်စာမတတ်ဘူးဆိုတာ နဲ ဒါမှမဟုတ် မွန်စကားမပီဘူးဆိုတာနဲ ၊ မွန်စာတတ်ပုဂ ိလ်ေတွေြပာေနတဲ့
မွန်စကားနဲ မတူတာနဲ ကို ခွဲြခား ခွဲြခားလုပ်ချင် ကပါတယ်။ ကျေနာ်တို ေတွက သူတို ကို
မကူညီ ိုင်တဲ့အြပင်ကို အြပစ်ေတွပါေြပာေနေတာ့ ကိုယ့်လူက သူ ဘက်သားြဖစ်သွားရပါတယ်။
မွန်မျ ိးချစ်ဆိုသူေတွ သတိရှိ ကဖို ပါ။ လူ အခွင့်အေရး၊ ဒီမိုက ေရစီေရး၊ တန်းတူညီမှျေရးကို
ေတာင်းဆိုေနယင်းကေန ကျေနာ်တို ကိုယ်တိုင် ဒီအခွင့်အေရးေတွကို ချ ိး ေဖာက်မလ
ိ ျက်သားြဖစ်ေနတဲ့
အြဖစ်မျ ိးေတွက ကိုယ်ကိုယ်တိုင်သတိမထားမိဘဲ ြဖစ်သွားတတ်ပါတယ်။ brainwash
အလုပ်ခံရတဲ့ဘူးအေပ မှာ ခွဲြခားဆက်ဆံခံရတဲ့ဖ ုံပါဆင့်လိုက်ေတာ့ အေြခအေနအရပ်ရပ် ေ ကာင့်
မွန်ဘာသာစာေပ၊ ယဥ်ေကျးမေတွနဲ ကင်းကွာေနတဲ့ မွန်ေတွဟာ ကိုယ့်ကိုယ်ကို အမျ ိးသားစ ိုက်
လကဏာေတွမရှိေတာ့ဘူးလို ယုံ ကည်လာ ပီးေတာ့ ြမန်မာ့ယဥ်ေကျးမဆိုတ့ဲ mainstream ထဲကို အလွယ်
ေရစုန်လိုက်သွားတဲ့အြဖစ်မျ ိးေတွ ြဖစ်လာပါေတာ့တယ်။

(စာ ကွင်းအေနနဲ သူတို ေတွကို ကျေနာ်တို အြပစ် ေြပာလို ဘာေကာင်းကျ ိးတစ်ခုမှ ြဖစ်လာ ိုင်စရာ
မရှိပါဘူး။ သူ တို မိဘေတွကို အြပစ်ေြပာဖို ကလည်း ေဆွစဥ်မျ ိးဆက်လိုက် ပီး ေြပာမှ
ရမယ့်အြဖစ်မျ ိးြဖစ်တာေ ကာင့် passing our blame ဆိုတဲ့ process က မဆုံး င
ို ်ေတာ့ဘဲ
ဆက်ဆက်သံသရာလည်ေနပါလမ့်မယ်။ အြပစ်ေြပာစတမ်းဆိုရင် ကျေနာ်တို ကိုယ်ကို ကျ ေနာ်တို
အြပစ်ေြပာရမယ့်အေြခအေန၊ ကျေနာ်တို မိဘဘိုးဘွားေတွကို ကျေနာ်တို ကိုယ်တိုင် အြပစ်ေြပာ ရမယ့်
အေြခအေနေတွအထိ ေရာက်သွားပါလိမ့်မယ်။)

အ ပသေဘာဝင်ေရာက်ေဆွးေ ွးြခင်းကို ေလးစားစွာ ကိဆိုလျက်

Dho-ong Jhaan (August 7, 2010)