EDİTÖRDEN

Değerli gönüldaşımız,

“İyilik her kapıyı açar!” sloganıyla bu Ramazan’da da bize ihtiyaç du-

İNSANİ YARDIM yan her kapıyı çalmak için yollara düştük. Emanetlerinizi sahiplerine
teslim ettik, yardımlarınızla yetimlerimizin yüzlerinde birer tebessüm
İHH İnsani Yardım Vakfı bültenidir olduk ve böylece Ramazan’ın bereketinin yayılmasında aracı olma-
Sayı: 39 nın mutluluğunu yaşadık. Türkiye’de 54 şehir ve dünyada 54 ülke ve
Ekim - Kasım - Aralık 2009 bölgede gerçekleştirdiğimiz kumanya dağıtımları, iftar programları,
eğitim yardımları ve yetim giydirme organizasyonları ile 1 milyon
İnsan Hak ve Hürriyetleri
insana ulaştık. Öncelikli olarak savaş bölgeleri olan Filistin, Irak, Af-
İnsani Yardım Vakfı adına sahibi
ganistan, Pakistan ve Lübnan’daki çalışmalara ağırlık verdik. Suriye,
F. Bülent YILDIRIM
Irak, Azerbaycan, Lübnan, Ürdün ve Sudan’daki mülteci kamplarını
Genel Yayın Yönetmeni ziyaret ettik. Bayramı Küba, Haiti, Sri Lanka, Madagaskar, Ekvador,
Ali Ensar KILIÇOĞLU Filipinler-Moro, Moritanya, Vietnam ve Zimbabve’de azınlık olan
Editör Müslüman kardeşlerimizle birlikte karşıladık. Anadolu’da gezici aşe-
Amine ERTÜRK vimizle 16 ilde 24 bin kişiye iftar yemeği verdik, 52 ilde 10 bin 551
ihtiyaç sahibi aileye kumanya paketi dağıttık, yurtiçinde ve yurtdışın-
Yayın Kurulu
da toplam 5.600 yetime bayramlık elbise hediye ettik. Ramazan’daki
Ahmet Emin DAĞ
çalışmalarımızı ve sizlerin samimi katkılarıyla gerçekleşen tüm faali-
H. Zehra ÖZTÜRK
yetlerimizi, dergimizde bulabilirsiniz.
Murat YILMAZ
F. Zehra BAYRAK
Şimdi de kurban için seferber oluyor İHH. Her vesileyi, iyiliği yaymak
Osman ATALAY
için fırsat bilen İHH ekipleri yine yollara koyuluyor. Savaş, işgal ve
Zeliha SAĞLAM
afet bölgelerinde yardım eli uzatıyor darda olana, yetim çocukların
Musahhih ellerini tutuyor, bir keşmekeşin ortasında âdeta kaybolmuş solgun
Ümmühan ÖZKAN yüzleri tebessüm ettirmek için çabalıyor. Kurban Bayramı’nı günlük
Tasarım hayatın en uzak köşelerine itilen ahlaki ve insani değerlerin hatırlan-
ARTWORKS ması için vesile kılıyor. Bu kurban döneminde gerçekleştireceğimiz
faaliyetleri ve temeli atılan uzun vadeli projelerimizi yine dergimizin
Basım
içerisinde bulabilirsiniz.
Kelebek Matbaacılık
Tel: (212) 771 54 54
İHH İnsani Yardım Vakfı sadece günlük çözümler üretmenin değil,
Adres uzun vadeli ve istikrarlı kalkınma projeleri geliştirerek kendisine ema-
Büyük Karaman Caddesi net edilen görevi en faydalı şekilde yerine getirmenin gayreti içerisin-
Taylasan Sokak No: 3 de. Kendisinden emin olunan ve iftihar edilen bir aracı olma sorum-
Fatih / İSTANBUL luluğu ve bilinciyle yapılan tüm çalışmaların bir özeti niteliğinde olan
Tel: (212) 631 21 21 bültenimizi ilgilerinize sunuyoruz.
Faks: (212) 621 70 51
info@ihh.org.tr İyilik seferlerinde buluşmak dileğiyle…
 xxxxx
xxxxx xxxxx

xxxxx
xxxxx
xxxxx

00 00
00 00 00 00

00 00
00 xxxxx
00
xxxxx
00
xxxxx
xxxxx
00
xxxxx xxxxx

FAALİYETLER - İHH Pakistan’da Swatlı mültecilerin yanında (14) / İHH’nın yardım eli İtalya’da (16)
/ Somali’de yeni bir mescit (17) / Pakistan’ın yetimleri İHH’nın kolejinde okuyacak (24) / Yetimler İHH’da
bir araya geldi (25) / Kırgızistan’da sünnet organizasyonu ve giysi yardımı (25) / Lübnan’da mültecilere
yardım (26) / Kamplardaki Filistinli mülteciler için 20 tırlık yardım yapıldı (26) / Filistin’in daimi kurtuluşuna
doğru (27) / Mültecilik Sempozyumu kitaplaştı (27) / Eğitim faaliyetleri (30) / İHH, İKÖ Üyesi Ülkeler İnsani
Yardım Kuruluşları II. Toplantısı’na katıldı (31) / Mülteciler piknikte buluştu (31) / Humanitarian Forum
İstanbul’da toplandı (31) / Mültecilere yardım (32) / 445 öğrenciye burs (32) / 4760 Kur’an-ı Kerim dağıtıldı
(33) / Gıda yardımı (33) / 4 Kız Kur’an Kursuna gıda yardımı (35) / Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi’nin
modernizasyonuna yardım (35) / Gönlü hayır ile atanlar (36) / HAYAT BULMAYI BEKLEYEN PROJELER
(38) / ARAŞTIRMA: Açlık, yoksulluk ve sosyal adaletsizlik - Küresel düzenin açlığı (40) / İsraf ekonomisi
ve açlık arasında insanlık (44) / Fakirlik de düşmandır (49) / Açlığın çözümü: Sosyal adalet (52) / GÖZLEM
Kardeş ülke Kırgızistan’dayız (60) / BASINDA İHH - (72)
4 DOSYA Kurban Kurban DOSYA 5

DÜNYADA 120 ÜLKE VE BÖLGE İLE

İHH 2009 TÜRKİYE’DE 50 ŞEHİRDE!

KAFKASLAR
Abhazya

Kurban Organizasyonu
BALKANLAR Gürcistan / Acara ORTA ASYA
Kosova Adıgey Afganistan
Makedonya Azerbaycan Pakistan
Arnavutluk Çeçenistan Özbekistan
Bulgaristan Dağıstan Tacikistan
Bosna Hersek İnguşetya Tataristan
Kabardey Balkar Kazakistan
Karaçay Çerkes Kırgızistan
Kırım Moğolistan
Osetya
ORTA DOĞU
Irak
Filistin
Lübnan
Suriye

GÜNEY ASYA
Bangladeş
Arakan
Sri Lanka
Vietnam
Filipinler / Moro
Açe

AFRİKA
Sudan
GÜNEY AMERİKA Etiyopya
Küba Somali
Haiti Burkina Faso
Ekvador Gine
Gana TÜRKİYE
Kamerun Adana Bursa İzmir Samsun
Sierra Leone Adapazarı Çankırı İzmit Siirt
Madagaskar Adıyaman Çorum K. Maraş Sivas
Kenya Afyonkarahisar Denizli Karabük Şanlıurfa
Moritanya
Ağrı Diyarbakır Kars Şırnak
Ruanda
Ankara Elazığ Kastamonu Tekirdağ
Tanzanya
Antalya Erzurum Kayseri Tokat
Çad
Ardahan Gaziantep Konya Trabzon
Malavi
Aydın Gebze Malatya Uşak
Zimbabve
Batman Gümüşhane Mardin Van
Bayburt Hakkâri Mersin Yalova
Bilecik Hatay Muş Zonguldak
Bingöl İnegöl Nevşehir
Bitlis İstanbul Osmaniye

D
ünyada savaş, işgal ve
doğal afetlerden etkilenmiş
ve yoksulluğun yoğun ola-
rak yaşandığı bölgelerde faaliyet
gösteren İHH İnsani Yardım Vakfı,
bu kurban döneminde 120 ülke
ve bölge ile Türkiye’de 50 şehirde
çalışmalar yürütecek.
Kurban çalışmalarımızdaki en
önemli hedefimiz kurban paylarını
hak sahiplerine ulaştırırken top-
lumlar arasında bir sevgi köprüsü
kurmak ve her yıl kurban dönemi
geldiğinde bizleri görmekten mut-
luluk duyan kardeşlerimize umut
ışığı olabilmektir. Çalışmalarımız-
daki bir diğer önemli hedefimiz
ise, gidilen ülke ve bölgelerde ya-
şayan mağdur halklar için yapabi-
leceklerimizi belirleyip buralardaki
sorunların çözümü için projeler
geliştirmektir. Vakfımız, projelen-
dirdiği yardımları her yıl olduğu
gibi siz hayırseverlerimizin günde-
mine taşımakta; okul, yetimhane
ve su kuyuları açılması, katarakt
ameliyatları yapılması, iş-meslek
edindirme projelerinin uygulan-
ması gibi çeşitli alanlarda faaliyet
göstererek ihtiyaç sahiplerine des-
tek olmaktadır.
Amacımız uzak ve yakın arasında
bağ kurmak, adalet ve iyilik için
uzattığınız elinizi diğer el ile birleş-
tirmektir.
Bir kurban bedeli: 250 TL’dir.
 6 DOSYA Kurban Kurban DOSYA 7

Sınanma, teslimiyet ve
yeniden diriliş...
Emrin Çebi

Kurban çalışması aşağıdaki
sıra ile gerçekleşir:
• Kurbanlarını farklı ülke ve bölge-
lerdeki kardeşlerine vekâlet yoluyla
bağışlayan hayırseverlerimiz, ba-
ğış miktarlarını İHH İnsani Yardım
Vakfı’nın banka hesap numara-
larına kredi kartı veya posta çeki
ile, vakıf merkezine bizzat gelerek,
internet üzerinden online bağış
veya telebağış yöntemiyle ulaştıra-
bilirler.
• Kurbanlıklar, İHH İnsani Yardım
Vakfı görevlilerince gidilen ülke ve
bölgelerde dikkatle seçilerek alınır.
• Kurbanlıklar İslami usullere uygun
olarak kesilir.
• Bayramlaşmanın ardından kesilen
kurbanlar pay sahiplerine dağıtılır.
• Kesilen kurbanların bilgisi SMS ile
bağışçılara iletilir.
2009 Yılı Kurban
Organizasyonu’muzla
Dünyada 21 Ülke ve Bölgede
Yetimlerimizin Yanındayız
B
ayramlarımız… Eş dostla,
akrabayla, hep yakınlarımızla,
bize en yakın olanlarla mü-
barekleştirdiğimiz günlerimiz... Neyi
mübarek, neyi bereketli kutlu ettiği-
mizi çoğu kez bilemeden birinden
diğerine ulaşma temennileriyle “nice
bayramlara” dilekleriyle uğurladığı-
mız günler...
Bayramlar hep bir bedelin karşılığı
olarak insanoğluna sunulmuş arma-
ğan zamanlar. Kararmış zihinlere ve
kalplere hep adayışlarının, vazge-
çişlerinin, teslimiyetlerinin sonunda
bahşedilmiş aydınlık zamanlar...
Otuz günlük bir el etek çekiş
ve açlık terbiyesi ile geçir-
diğimiz arınma döneminden sonra
bir müddetliğine yaşadığımız dünya-
ya yeniden alışabilmemiz için sev-
diklerimizle, akrabalarımızla, komşu-
larımızla geçirmemiz tavsiye edilen
üç gün. Otuz güne
karşılık üç gün
içerisinde
insanı

Dünyada ve Türkiye’de “Sponsor

Aile Sistemi” ile 15.000’in üzerin-
de yetimin bakımını üstlenen İHH,
kurban döneminde de gittiği ülke
ve bölgelerdeki yetimleri yalnız bı-
rakmayarak onları kendi ayakları
üzerinde durabilecekleri zamana
kadar hayır sahiplerinin yardımlarıyla
destekliyor.

Bu bayram da İHH İnsani Yardım

Vakfı bayramlık elbise, ayakkabı ve
eğitim yardımları ile yetimlere destek
olacak.

Bir yetimi giydirme bedeli: 50 TL’dir.

 8 DOSYA
hakikatlerden dünyanın gerçeklerine
geri getiren bir süreç bayram. İnsanın
ait olduğu dünyaya tekrar adım at-
ması; sorumlu olduklarıyla, eşi, dos-
tu, komşusu, akrabası en önemlisi de
kendisiyle sil baştan yeniden buluş-
ması, yeniden dirilişi. Gönüllere inen
bütün perdeleri kaldırarak rahmani bir
bakışla dünyaya yeniden bir bakış.
Ve Kurban… Her birimizin dünyada
şu an yaşıyor olduğu gerçeği kadar
gerçekten yaşanmış bir hikâyede
algılayamayacağımız, idrak ede-
meyeceğimiz bir teslimiyetin adı
ve de eylemi olmuş. Bir seçilmişin,
hayatının başından ömrünün ahirine
kadar direnen bir peygamberin, bir
anlık dünyaya gönül vermesi, sevgi
durağında duraklamasıyla başlıyor
bu hikâye.
Hz. İbrahim’den, kavuştuğunu san-
dığını bir hamlede yitirmesi isteni-
yor, hem de kendi elleriyle. Yılların
yükünü yükleyeceği, yorgunluğunu
gidereceği bir sevgi buluyor bir an
ve ona bu sevginin ölümlü olduğu
hatırlatılıyor. Canından, kendiden
olana yükleniyor bir anlık. Taşıması
gerekeni yavaş yavaş paylaştığı an,
ona neye talip olduğu hatırlatılıyor.
Ve bu anlar dünyanın sonuna kadar
milyarlarca insan tarafından hatır-
Kurban
lanacak bir ana götürüyor İbrahim
Peygamber’i.
Kurban… Yaradan’la aradaki tüm
perdeleri indirebilme kudreti ya da bu
hürriyete kavuştuğumuz an. Bıçağı
kurbanın boynuna değil, dünyaya
mıhlanmış ayaklarımıza değdirdiğimiz
an. Bizi dünyaya bağlayan, dünyaya
kök saldıran şeylerin başını vurarak
ayaklarımızı yerden kestiğimiz ve
aslımıza dönmemiz gerektiğini hatır-
latan an. Bu zorlu geçiş eyleminde
muvaffak olanlar bayramla müjdele-
niyor ve ayaklarını itidalle tekrar yere
değdirebilme ruhsatı veriliyor onlara,
mübarek edilen bu günlerde.
Kurban
İnsanları dünyanın ağırlığından
uzaklaştırıp huzura yakınlaştıran bu
kutlu günlerin hem Yaradan’a hem
de yaratılanlara yakınlaşma vesilesi
olması için, çok uzaklarda bulunan
yakınlarımıza, garip kalmış ruhlara
doğru bayramlaşmaya, hatırlamaya,
hatırlanmaya, hatırlatılmaya doğru
yollara çıkıyoruz yine bu bayram.
Birçoğu için acı ve gözyaşıyla dolu
olan dünya, şu an milyarlarca insana
huzur veremeyen yabancı memle-
ket... Savaşlar, afetler ve açlığın ga-
rip bıraktığı insanlar yine de bayram-
ların ulvi atmosferiyle, üç dört gün
de olsa huzurlu bir dünyaya ait olma
hissini tatmak için tüm yaşadıkları
zorlukları unutarak ifa ediyorlar bu
kutlu günleri.
İHH İnsani Yardım Vakfı olarak
her yıl gerçekleştirdiğimiz kurban
organizasyonu ile kutlu buluşma-
lara, bayramlaşmalara yol alıyoruz
yine. Yaşamak ve yaşayamamak
arasında arafta kalmış bu ruhlara,
içlerinde bulundukları mübarek
günleri hatırlatmaya ve yakınlaşma-
ya, tanışmaya, tanınmaya gidiyoruz
yine bu yıl.
Bir bayram ziyaretiyle başladığımız
yolculuklar, 2009 yılıyla dünyada
DOSYA 9
120 ülke ve bölgede gerçekleştirilen
projelere bir önsöz niteliği taşıyor.
1992’den bu yana bayramlaşmak
üzere kapılarını çaldığımız yorgun
dünyaların insanlarının toprakların-
da, Türkiye halkının ortaya koyduğu
gönüller birçok güzel projenin, garip
mazlum kalmış kardeşimizin uzak-
taki akrabaları olarak onların ihtiyaç-
larını gidermede daha uzun soluklu
yardımların temeli oluyor.
Ve Kurban… Sevdiklerimizden fera-
gat ederken sevgiyi bize yeniden ar-
mağan eden kutlu ibadet. Bu kurban
da mazlumlarla ve sevdiklerimizle
yeniden beraberiz.
 10 DOSYA Kurban Kurban DOSYA 11

Kurban’la tanışıp
Kurban’la büyüyoruz
Bir ülke ile başlayan yolculuğumuzda zaman geçtikçe ülke sayısı
10’lara, 20’lere, 50’lere, 80’lere çıktı ve günümüzde ise 110 ülke ve
bölgede Kurban çalışması yapar hâle geldik.
Osman Atalay

İ
HH İnsani Yardım Vakfı olarak
1992 yılında Boşnak halkıyla ta-
nışmamızın ardından Bosna’da
başlayan Kurban serüvenimiz Ku-
zey Irak, Keşmir ve Afganistan ile
devam etti. Çeçenistan, Kosova,
Somali, Filistin derken tanıştıkça
paylaşmanın özüne inmeye başla-
dık. Bir ülke ile başlayan yolculuğu-
muzda zaman geçtikçe ülke sayısı
10’lara, 20’lere, 50’lere, 80’lere
çıktı ve günümüzde ise 110 ülke ve
bölgede Kurban çalışması yapar
hâle geldik.
Kurban aracılığıyla kardeşlerimizle
dertleştik. İslam coğrafyası olarak
sorunlarımızı paylaştık. Her Kurban
Bayramı’nda insanlar yolumuzu
gözlemeye başladı. Sadece bir
parça et yemek ve o bayram günü-
nün manevi hazzını yaşamaktı belki
tek istedikleri. Oysa biz Kurban ve-
silesiyle sadece etimizi, şekerimizi,
unumuzu değil sevinç ve kederleri
de paylaştık. İhtiyaçlarını, olmazsa
olmazlarını ortaya çıkardık. Görevi-
mizi yapmaya çalıştık. Ramazan’da
kumanya dağıttık, Kurban’da kur-
banımızı kestik, gittiğimiz yerlerde
yetimlerimize giysiler hediye ettik.
Bu vesile ile Balkanlardan Orta
Asya’ya, Afrika’dan Ortadoğu’ya
kadar emanetlerimizi ilettik.
Ve 2009 yılından geriye baktığı-
mızda Kurban’ın bereketine şahit
oluyoruz. Afrika’da su kuyuları;
Asya’da yetimhaneler, camiler;
Balkanlarda yetimlerimize yönelik
çalışmalarımız ve kültürel faali-
yetlerimiz; dünyanın çeşitli böl-
gelerinde okullar, sağlık ocakları,
hastaneler, yetim destekleme mer-
kezleri, meslek edindirme kursları,
hayvancılık desteği; dünyanın dört
bir yanından gelen öğrencilerin
Türkiye’de okutulması; Filistin’de,
Lübnan’da eğitim, sağlık ve yetim
merkezleri; Patani’de, Filipinler-
Moro’da, daha başka adı pek
bilinmeyen bölgelerde yaşayan
zor durumdaki kardeşlerimize ver-
diğimiz sosyal destekler… Tüm
bunlara baktığımızda Kurban’ın
bereketini görüyoruz.
Henüz 10 yıl öncesine kadar
Türkiye’de adı duyulmamış olan
topraklarda okullar, hastaneler,
camiler açmak bizler için sadece
büyük birer düş iken şimdi bun-
ların gerçekleşmiş olmasını tek
bir şey ile açıklamak mümkün; o
da Kurban’ın bereketi… Nerede
kurban kesmiş isek birkaç yıl sonra
o topraklarda o kadar güzel hik-
metlere şahit oluyoruz ki… Her şey
200 TL karşılığında bağışlanan bir
dağıtmak için çıktığımız yolcu-
Kurban’la
luk sonucunda bugün vardığımız
tanıştık… Ve yerde çok şükür emeklerimizin ve
Kurban’la büyüdük emanetlerimizin ne kadar kutlu
ve güçlü bir hikmet pınarına dö-
ve büyümeye,
nüştüğünü görüyoruz… Kurban’la
uyanmaya, tanıştık… Ve Kurban’la büyüdük ve
uyandırmaya büyümeye, uyanmaya, uyandırma-
ya devam ediyoruz… Afrika’dan
devam ediyoruz…
Asya’ya, Ortadoğu’dan Balkan-
lara ve Latin Amerika’ya kadar
hisse ile başlıyor… Ve bir müddet Kurban’ın bereketine şahit oluyo-
sonra Kurban’ın yerinde bilgi ve ruz… Kurban bizi büyütüyor… Her
hikmetin yeşermesine tanıklık edi- kurban bir okula, camiye, su ku-
yoruz. yusuna, yetimhaneye, hastaneye
dönüşüyor… Allah kurbanlarımızı
1992 yılında sadece kurban eti kabul etsin…
12 DOSYA Kurban Kurban
Prof. Dr. Vecdi AKYÜZ
Kurban ve
Marmara Üniversitesi, İlahiyat Fakültesi
1) Kurban kavramı
Kurban kelimesinin sözlük anlamı
Önemi
“yaklaşmak”tır. Fıkıh dilinde, bu söz-
lük manasına uygun olarak “Allah’a
yaklaşmak için kesilen hayvan” an-
lamında kullanılır. Kur’an-ı Kerim’de
“mensek”, “nüsük” ve “zibh” keli-
meleri de bazen kurban manasına
gelmektedir. Kurban kelimesi, geniş
anlamda bütün kurban çeşitlerini,
dar anlamda ise sadece udhiye
(bayram) kurbanını içine alır.
2) Bayram kurbanının
hükmü ve delili
Kurban kesmek; zekât, bayram
namazları ve fitreyle birlikte hicretin
ikinci yılında meşru kılınmıştır.
İnsanlık tarihinde dini yaşantıda
önemli bir yeri olan kurban olgusuna
tepki gösterenler de bulunmaktadır.
Bu anlayıştakilere göre kurban, in-
sanlığın geçmiş olduğu ilk çağlarda
bize miras bıraktığı eski, en ağır,
sökülmesi en zor hatadır. Ancak
yapılan araştırmalara göre, kurban
kesmeyen milletlerin spor ve eğlen-
celeri hemen bütünüyle kanlıdır.
Eyyam-ı Nahir’de (Kurban Bayramı
günlerinde) Allah’a yaklaşmak için,
ibadet niyetiyle kesilen özel hayvan-
lara “udhiye” denir. Kurban deyin-
ce, dilimizde, diğer türleri bir yana
bırakılarak, sadece udhiye kurbanı
anlaşılır.
3) Kurbanın amaçları ve
işlevleri
Udhiye kurbanı; hayat nimetine
şükür, Allah’ın bu günlerde oğluna
bedel olarak koç kesme emrini ye-
rine getiren İbrahim Peygamber’in
mirasını diriltmek, sırata binit hazır-
lamak, günahların affı, hataların yok
edilmesi için kesilir.
Hac suresi 34. ayette, her ümmete
kurban kesmenin meşru kılındığı,
bunun sebebinin de Allah adının
anılması olduğu belirtilir. Bu da gös-
termektedir ki kurban, Allah’ın ha-
tırlanması ve O’nun rızasının kaza-
nılması için emrolunmuştur. Sayısız
nimetlere bir şükür vesilesi ve Allah
rızasının kazanılması için kurban bir
fırsattır. Nitekim, Kevser suresinin
1-2. ayetlerinde, Kevser nimetine
bir şükran olarak kurban kesilmesi
istenmektedir.
Hakikatte, kesilen kurbanın ne eti ne
de kanı Allah’a gerekli değildir. Allah
bu vesileyle sadece mü’minlerin,
takvalarına ve takarrub (yakınlaş-
ma) hislerine bakmaktadır. Nitekim
bir ayette de “Kurbanların ne etleri
ne de kanları Allah’a ulaşacaktır.
Allah’a, ancak sizin takvanız ulaşır.
Size olan hidayetine karşı, Allah’ı
büyük tanımanız içindir ki, O, bunları
böylece sizin emrinize vermiştir. İyi-
lik yapanları müjdele.” (Hac, 22/37)
buyurularak bütün açıklığıyla ifade
edilmiştir.
DOSYA 13
Saffat suresi 102-109. ayetlerinde
de kurban kesmek, sırf Allah rızası
için emredilmiştir. Bu emre itaatin
ödüllendirileceği de vaat edilmiştir.
Ayrıca, İsmail (a.s.)’ın hatırası bizlere
ibret olarak bırakılmış ve böylelik-
le babası Hz. İbrahim ve oğlu Hz.
İsmail’in iyi bir namla anılması sağ-
lanmıştır.
Her yıl Müslümanlar tarafından
binlerce kurban kesilmektedir. Bu
bir Müslüman’ın Allah’a ibadet ve
O’nun emrine sarılmak için her şeyi
feda edebileceğinin sembolüdür.
İslam’ın koyduğu bu hüküm, bir
vahşet değil, tersine bir hikmettir.
Bir yıl boyunca pek çok sıkıntılar
çekmiş, belki de ağzına bir lok-
ma et koymamış bir fakir, böylece
Allah için kesilen kurban etinden
faydalanıyor, seviniyor. Kendi keyif
ve zevkleri için binlerce cana kıyan
kimselerin, Allah’a ibadet maksadıy-
la kesilen kurbanlar için bir vahşettir
şeklindeki nitelendirmeleri, kendi-
lerini unutup kusuru başkalarında
aramalarıdır.
4) Kurbanın temeli
Kurbanın vacip olmasının sebebi
vakittir. Vakit tekrar ettikçe, yani
bir Müslüman şartlarını taşıdığı
hâlde, ömrü boyunca Kurban
Bayramı’na ulaştıkça, kendisine
kurban kesmenin vacip olması da
tekrar eder.
 14 DOSYA
Hayvanı kesip kanını akıtma,
kurbanın rüknüdür. Bu sebeple,
kesilen kurbanın sahih olabilmesi
ve etinin yenebilmesi için, kan
akıtma olmadan herhangi bir şe-
kilde öldürülmemesi gerekir. Kan
akıtmak, illeti akılla anlaşılmaz
olduğundan, bunun yerine baş-
kası, mesela aynını ve değerini
tasadduk, kurban yerine geçmez.
Gerekli şartları taşıyanlara kurban
kesmek vaciptir. Bu, sünnet-i
ayn- müekkede olarak ifade edilir.
Hz. Peygamber’in bizzat kurban
kestiği nakledilir. Hatta bir hadis-
te, “Hali vakti müsait olup da kur-
ban kesmeyen mescidimize yak-
laşmasın.” (Ahmed bin Hanbel,
Müsned, 2/321) şeklinde kurban
kesmeyenlere karşı sert ifadeler
kullanmaktadır. Hicretin ikinci
yılından bugüne kadar bütün
Müslümanların kurban kesmeleri,
bir icma-ı ümmet meydana getir-
miştir.
5) Kurbanın kesimi
Etinin yenmesi ve kesilen her hayva-
nın helal olması için, dinî kesim şek-
linin uygulanması şarttır. Bu usule,
“tezkiye” adı verilir.
Hayvanın acı çekmeden ölmesini
sağlamak için tezkiyede bazı şartlar
aranır:
a) Keskin alet kullanmak:
Kesim aletleri, kesici ve parçalayıcı
olmak üzere ikiye ayrılır:
Kesici aletler: Kesim, kanı akıtacak
ve kesilmesi gereken yerleri kesecek
şekilde keskin bir aletle yapılır.
Parçalayıcı aletler: Parçalayıcı
aletlerle yapılan kesimde, boğma
ve parçalama bulunduğu için, ke-
simin onlarla yapılması haramdır;
bu şekilde kesilen hayvanın eti
yenmez.
Kurban Kurban DOSYA 15
b) Allah adını anmak: Kurbanlık veya eti yenecek hay- yan hayvanlara da tezkiye uygu- kesene, kurbanın etini ücret ola-
vanların yenebilmesi için, kesenin lanabilir. Ölmek üzere bulunan bir rak vermek helal değildir. Kurbanı
Kesim sırasında Allah’tan başkasının Müslüman veya kitabi (ehl-i kitap hayvanda, kesim anında belli bir kesen fakir olursa da aynı hüküm
adını anmamak ve O’ndan başkası mensubu) olması şarttır. Böyle canlılık eserinin bulunması gerekir. uygulanır.
adına kurban kesmemek şarttır. Kur-
ban veya eti yenecek hayvanı ke-
serken Allah adını anmaya tesmiye
(besmele çekmek) adı verilir. Bes-
melenin kasıtlı terki hâlinde kurban
sahih olmaz ve eti yenmez. Tesmi-
yenin farz olduğunun delili “Allah adı
anılmadan kesilen hayvanları yeme-
yin.” (En’am, 6/118, 121) ayetleridir.
Tesmiyenin rüknü, Allah (c.c.)’ın
isimlerinden biriyle yapılmasıdır.
Bu sebeple tesmiye, sadece Allah,
Allahu Ekber, Allahu A’zam, Allahu
Ecel, Allahu’r-Rahman vb. Cenab-ı
Hakkın isimlerinden biriyle yapılır.
Allahumeğfirli, Subhanellah gibi, dua
anlatan cümlelerle yapılamaz. Müs-
tehap olan, Bismillahi Allahu Ekber
demektir. Tesmiye başka dillerde de bir şartın aranmasından maksat, 6) Kurbanın eti, derisi ve Kurban etlerinin satılması caiz de-
yapılabilir. Allah adının anılmasıdır. Kitabi ol- diğer kısımları ğildir. Sahibi kurban derisini evde
mayanlar, hayvanı keserken Allah kullanabilir. Deri vb. bölümleri kala-
Tesmiye; hayvanı keserken, kesen adını anmayacakları için, bunların Mükellefin ve aile halkının kurban bilecek şekilde kendisinden faydala-
kişi tarafından yapılır. Tesmiyeyle kestikleri, mesela putperestler ve etinden yemesi müstehaptır. nılan, yani tüketim malı olmayan kı-
hayvanı kesme niyeti taşımak şarttır. diğer dinlere mensup kimselerle sımları satış suretiyle değiştirilebilir,
Bu niyetle olmayan, mesela bir işe dinsizlerin kestiği hayvanların eti Efdal olan, kesilen kurbanın üçte ancak kendisinden faydalanılama-
başlamak için yapılan tesmiyeyle yenmez, haramdır. birini kendi evinde yemektir, üçte yanın para vb. karşılığında satılması
kesilen hayvanın eti helal değildir. birini akraba ve dostlara dağıtmak, helal değildir. Buna rağmen satış
d) Canlılık eserinin bulunması kalan üçte birini de fakir fukaraya yapıldıysa, bu satış geçerlidir.
Tesmiyenin, bakana uzun gelmeye- dağıtmak menduptur.
cek bir zaman içinde kesimle birlikte Kesim anında, kesilecek hayvanda Kurban derisi ve diğer kısımları da-
yapılması gerekir. canlılık eseri bulunması şarttır. Yu- Kurban etinin bütünüyle tasadduku ğıtılacağı zaman ilkin bunlar fakirlere
varlanma, süsme, boğma ve yırtıcı caiz olduğu gibi, tamamının ev halkı verilir. Yararı daha çok olursa din ve
c) Kesme ehliyetinin bulunması: hayvanların saldırısı gibi öldürücü için saklanması da caizdir, ancak millet yararına çalışan güvenilir ku-
sebepler ve fakat öldürücü bir efdal olan yedirme ve tasadduktur. rumlara da verilebilir. Kurban etleri
Müslüman, akıllı ve baliğ olmak şart- maddenin vurmamasından dolayı Bununla birlikte, kendi aile üyeleri Müslüman olmayanlara da tasadduk
larını taşıyanların tezkiyesi caizdir. yaşadığı tahmin edilen hayvanlara kalabalık ve orta halli olanların, edilebilir.
Putperest ve müşriklerin tezkiyesi tezkiye uygulanır. Öldürücü bir se- kurbanlığı tamamen kendilerine
ise caiz değildir. bepten dolayı yaşama ümidi olma- saklamaları menduptur. Kasap ve
FAALİYETLER
 18 FAALİYETLER Ramazan
İHH Ramazan’da
iyilik denizine yelken açtı
Yurt içi ve yurt dışındaki Ramazan çalışmalarımızda, hepimize emanet olan
yetimlerimiz her zaman olduğu gibi yine öncelikliydi; iftar sofralarımızın baş
köşesinde, ilk önce kapısını çaldığımız evlerde onlar vardı.
1
milyon kişiye iyilik götürdük.
İHH İnsani Yardım Vakfı,
“İyilik her kapıyı açar!” slo-
ganıyla, geçtiğimiz Ramazan ayın-
da dünyada 54 ülke ile Türkiye’de
54 şehirde çalışmalarda bulundu.
Kardeşlik ve dayanışma ruhunu
mazlum ve mağdur coğrafyalara
taşıyan İHH, Ramazan ayı süre-
since hayırsever Türkiye halkının
zekât, sadaka ve bağışlarını yak-
laşık 1 milyon ihtiyaç sahibine
ulaştırdı. Asya’dan Uzakdoğu’ya,
Afrika’dan Latin Amerika ülkele-
rine, Balkanlardan Kafkaslara ve
Ortadoğu’ya kadar dağılan İHH
ekipleri, gerçekleştirilen kumanya
Ramazan
dağıtımları, iftar organizasyonları,
kırtasiye malzemesi dağıtımları
ve yetimlere bayramlık giysi yar-
dımlarıyla, Ramazan’ın rahmet ve
bereketini paylaştı.
Yetimler Ramazan’da
da baş tacımızdı
Yurt içi ve yurt dışındaki Ramazan
çalışmalarımızda, hepimize ema-
net olan yetimlerimiz her zaman
olduğu gibi yine öncelikliydi; iftar
sofralarımızın baş köşesinde, ilk
önce kapısını çaldığımız evlerde
onlar vardı. Türkiye’de ve dünya-
nın dört bir yanında gıda yardım-
FAALİYETLER 1919
ları, iftar yemekleri, eğitim yardım-
ları, nakdi yardımlar ve bayramlık
giysilerle, ilk önce yetimlere ve
ailelerine destek olundu.
Yetimhanelere maddi destek
sağlandı, her ay düzenli olarak
bakımını üstlendiğimiz 5 bin 600
yetime bayramlık elbise hediye
edildi.
İHH’dan dünya
çocuklarına eğitim
yardımı
İHH, okulların açılmasına yakın bir
tarihe denk gelen Ramazan ayın-
20 FAALİYETLER Ramazan Ramazan FAALİYETLER 21

da gıda yardımlarının yanı sıra

eğitim yardımında da bulundu.
Yetimler başta olmak üzere on
binlerce ihtiyaç sahibi öğrenciye
çanta, defter, kalem, silgi, cet-
vel ve boya takımından oluşan
kırtasiye malzemesi dağıtıldı.

Ramazan bir vesile…

Savaş, işgal ve çatışmaların

Türkiye’de yardım seferberliği
devam ettiği Filistin, Irak, Afga- İHH yurt dışının yanı sıra yurt içinde de Ramazan sefer- da halka iftar yemeği verdi. Ayrıca çeşitli illerde 10 bin
nistan, Pakistan ve Lübnan’daki berliğini sürdürdü. Ramazan boyunca Anadolu’yu karış 551 ihtiyaç sahibi aileye kumanya paketi dağıtıldı. 1924
çalışmalara Ramazan’da ağır- karış gezen İHH Gezici Aşevi, Türkiye’nin dört bir yanın- yetime ise bayramlık elbise alındı.
lık verildi. Suriye, Irak, Azer-
baycan, Lübnan, Ürdün ve
Sudan’daki mülteci kamplarına
gidilerek mültecilerle birlikte
iftar edildi, mültecilerin gıda
ihtiyaçları karşılandı. Ramazan
haritasında Müslümanların
azınlıkta olduğu ülkeleri de
unutmayan İHH, Küba, Haiti, Sri
Lanka, Madagaskar, Ekvador,
Filipinler-Moro, Moritanya, Viet-
nam ve Zimbabve gibi ülkelerde
Müslümanlarla birlikte geçirdi
Ramazan’ı.

İHH Gazze’de
iftar çadırı açtı

İHH’nın Gazze’de kurduğu iftar

çadırı Ramazan boyunca her
gün 500 kişiye sıcak yemek Gezici Aşevi’yle yurdun
dört bir yanında aşımızı paylaştık
dağıttı. Vakfın Gazze’deki ir-
tibat bürosu önünde kurulan
çadırda pişirilen yemeklerden
şehit aileleri ve ihtiyaç sahipleri “Aşımızı Paylaşmaya Gidiyoruz” sloganıyla yola yetimlerin ve yolda kalmışların istifadesine su-
faydalandı. Ayrıca 5 bin 250 çıkan Gezici Aşevimiz, Ramazan’ın ilk günün- nulan Gezici Aşevi, insanların bir araya gelerek
aileye, içerisinde temel gıda den itibaren 16 ilde yaklaşık 24 bin kişiye iftar Ramazan’ın kardeşlik atmosferini solumasına da
malzemelerinin bulunduğu gıda yemeği dağıttı. İlk etapta ihtiyaç sahiplerinin, imkân sağladı.
kumanyaları dağıtıldı.
 22 FAALİYETLER Kültürel Yardımlar Cami ve Mescit Açılışları Cami ve Mescit Açılışları Kültürel Yardımlar FAALİYETLER 23

Afrika’ya 3 yeni cami, Hacı Abdulgani

Aksüsü Camii
binlerce umut Sudan’da Güney Darfur’un en çok nüfus alan N’yala şehrinde
hizmete açılan Hacı Abdulgani Aksüsü Camii, aynı anda 600
kişiye hizmet veriyor. 950 m² alana sahip olan cami, 2 milyon nü-
Misyonerlerin yoğun olarak propaganda çalışmaları yaptığı Afrika fuslu şehrin en büyük ikinci camisi konumunda. Cami kompleksi
içerisinde medrese ve sosyal merkezlerin de inşa edilmesi he-
ülkelerinden Sudan’da, İHH son olarak 3 caminin açılışını gerçekleştirdi, defleniyor. Aksüsü Camii, sürekli artan nüfusu nedeniyle mevcut
ibadethanelerin ve sosyal merkezlerin yetersiz kaldığı N’yala’da

İ
HH, Afrika’da cami projelerini
hayata geçirmeye devam ediyor.
Afrika’da camiler ibadethane ol-
manın ötesinde Müslümanlar için
birleştirici bir vazife görüyor ve kabi-
leciliğin yaygın olduğu Afrika ülkele-
rinde yardımlaşma ve dayanışmanın
yayılmasına vesile oluyor. Ayrıca,
Müslümanlara hizmet veren eğitim
kurumlarının yetersiz kaldığı yerler-
de okuma yazma gibi temel eğitim önemli bir boşluğu dolduruyor.
ile dinî eğitimin verildiği birer okul
görevini de üstleniyor. Misyonerlerin
yoğun olarak propaganda çalış-
maları yaptığı Afrika ülkelerinden
Sudan’da, İHH son olarak 3 caminin
açılışını gerçekleştirdi.

İzmit Gönüllüleri Camii

Sudan, N’yala’da açılışı gerçekleştirilen bir diğer cami ise İzmitli hayırseverlerin katkıları ile inşa edilen “İzmit
Gönüllüleri Camii”. N’yala’nın Metar bölgesinde açılan camide kadın ve çocuklar Kur’an ve İslami ilimler eğiti-
mi alabilecek. Cami bünyesinde hanımlar için mescit açılması da planlanıyor.

Malatya Kardeşler Camii

İHH tarafından Ruanda’da 2008 yılında yapımına başlanan
Malatya Kardeşler Cami 2009 Ramazan ayında hizmete
açıldı. Başkent Kigali’ye 120 km mesafede bulunan, nüfu-
sun %15’inin Müslüman olduğu Nyegatere’de inşa edilen
cami Malatyalı bir hayırseverin bağışlarıyla satın alınan
6000 m² alan üzerinde inşa edildi.
 24 FAALİYETLER Sağlık Yardımı Katarakt
Afrika’da katarakt İ
HH İnsani Yardım Vakfı’nın
2007 yılında “Siz görürseniz
onlar da görecek!” sloganıyla
hayata geçirdiği katarakt kam-
ameliyatları devam ediyor panyası çerçevesinde gerçekleş-
tirilen katarakt ameliyatları Soma-
li, Etiyopya ve Sudan’da sabit ve
mobil hastanelerde sürdürülüyor.
Afrika’da projenin hayata geçirilmesinden bu yana, Proje ile Afrika ülkelerinde maddi
2009 Eylül ayı itibarıyla 124.937 kişi İHH sağlık ve teknik imkânların yetersizliği
nedeniyle tedavi olamayan kata-
ekipleri tarafından göz taramasından geçirilirken rakt hastalarına ulaşılarak göz-
lerinin açılması sağlanıyor. Sıcak
28 bin 910 kişi de ameliyatla
ışığa kavuşturuldu.
Sağlık Yardımı FAALİYETLER 25
hava, sağlıksız ortam ve iklim
koşulları gibi nedenlerle Afrika’da
her yıl en az 600 bin kişi genç
yaşta görme yetisini yitiriyor. Göz
doktorlarının azlığı, sağlık altyapı-
sının ve tedavi imkânlarının yeter-
sizliği sebebiyle de özellikle kırsal
kesimlerde birçok hasta, tedavi
olamadan karanlığa mahkûm ya-
şıyor.
Afrika’da projenin hayata geçi-
rilmesinden bu yana, 2009 Eylül
ayı itibarıyla 124.937 kişi İHH
sağlık ekipleri tarafından göz
taramasından geçirilirken 28
bin 910 kişi de ameliyatla ışığa
kavuşturuldu. 2009 yılı sonuna
kadar bu sayının 40 bine ulaş-
ması hedefleniyor. Afrika’daki
katarakt ameliyatları Türkiyeli
hayırseverlerin 100 TL’lik bağış-
larıyla yapılıyor. Siz de 100 TL’lik
bir bağışla hayatını karanlıklar Filistinli
yaralılara
içerisinde geçirmiş ve görmeyi
bekleyen bir katarakt hastasına
umut olabilirsiniz.
sağlık
yardımı
2008 yılında 55 Filistinli yaralıyı
tedavileri için 45 refakatçi ile bir-
likte Türkiye’ye getiren İHH, ocak
ayındaki saldırılarda yaralanan 31
Filistinlinin de tedavilerini üstlenmiş-
ti. Yaralılar Katar Kızılayı ile İHH’nın
ortak projesi çerçevesinde Mısır’da
çeşitli hastanelerde tedavi edildi ve
psikolojik destek aldı.
 26 FAALİYETLER Sosyal Yardımlar Yetim Yetim Sosyal Yardımlar FAALİYETLER 27

23 ülkede yetimlere
kıyafet yardımı...
İHH, Ramazan ayında Türkiye’de ve dünyada 5600 yetim çocuğa kıyafet
yardımında bulundu. Öğrenim çağındaki yetimlere kırtasiye malzemeleri de
hediye edilirken, yetim ailelerine de kumanya yardımı yapıldı.

İ
HH dünyada savaş, afet ve iç karışıklıkların olduğu cuk giydirildi. Adana, Batman, Çorum, Kahramanmaraş,
bölgelerde misyoner örgütlerin, insan kaçakçılarının, Muş, İstanbul, Siirt, Şırnak, Mersin, Sivas, Hakkari, Şan-
organ mafyalarının hedefinde bulunan yetim çocuk- lıurfa, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Bursa-İnegöl, Adıyaman,
lara yönelik çalışmalarına devam ediyor. İHH, Ramazan Ağrı, Elazığ, Konya, Osmaniye, Hatay, Kayseri, Afyon,
ayında Türkiye’de ve dünyada 5600 yetim çocuğa kı- Sakarya, Ankara ve Mardin olmak üzere 28 şehirde top-
yafet yardımında bulundu. Öğrenim çağındaki yetimlere lam 1924 yetime kıyafet hediye edildi.
kırtasiye malzemeleri de hediye edilirken, yetim ailele-
rine de kumanya yardımı yapıldı. Arakan, Bangladeş,
Filipinler-Moro, Afganistan, Pakistan, Sudan-Darfur,
Somali, Sierra Leone, Makedonya, Etiyopya, Burkina
Faso, Filistin, Lübnan, Irak, Suriye, Tacikistan, Kırgı-
zistan, Moğolistan, Kazakistan, Tataristan, Gürcistan,
Azerbaycan ve Sri Lanka olmak üzere 23 ülkede toplam
3676 yetim giydirildi.

Bir çocuk da siz giydirin!

Türkiye’de İHH gönüllülerinin “Bir çocuk da sen giydir!”

yardım faaliyetleri çerçevesinde toplam 1924 yetim ço-
 28 FAALİYETLER Sosyal Yardımlar Su Kuyuları Su Kuyuları Sosyal Yardımlar FAALİYETLER 29

Afrika’da su kuyularıyla
Gine
Gine’de 3 yeni su kuyusu faaliyete
geçti. Conakry bölgesinde açılan

bereket yayılıyor
“Mehmet Nuriye Su Kuyusu”ndan
2 bin insan faydalanacak. Gine’nin
Squire bölgesinde açılan “Şefkateli
Su Kuyusu”ndan da yaklaşık 1.800
kişi su ihtiyacını karşılayabilecek.
Coğrafi şartlar, kuraklık ve altyapı sorunları nedeniyle temiz içme “Gönüllü Öğretmenler Su Kuyusu”
suyuna erişim sıkıntısı yaşanan bölgelerde açılan su kuyuları, insanları
Yine başkent Conakry’nin Simbaya
kilometrelerce ötedeki su kaynaklarına muhtaç olmaktan kurtarıyor; bölgesinde açılan “Gönüllü
Öğretmenler Su Kuyusu” da temiz
salgın hastalıkların yayılmasını engelliyor. su ihtiyacını şehrin dışındaki su
kaynaklarından karşılamak zorunda

İ
HH, Türkiyeli hayırseverlerin ba-
ğışlarıyla yeni su kuyusu projeleri-
ni hayata geçiriyor. Coğrafi şartlar,
kuraklık ve altyapı sorunları nedeniy-
le temiz içme suyuna erişim sıkıntısı
yaşanan bölgelerde açılan su kuyu-
ları, insanları kilometrelerce ötedeki
su kaynaklarına muhtaç olmaktan
kurtarıyor; salgın hastalıkların yayıl-
masını engelliyor. Eylül 2009’a kadar
hayırseverlerin bağışlarıyla Afrika’da
toplam 461 su kuyusu açıldı.
Çad
Çad’da Ambatna II, Boutalbagara
II, Boutalbagara III, Ambata ve
Andjare köylerinde açılan 12
yeni su kuyusuyla yaklaşık 18
bin insanın temiz içme suyu
ihtiyacı karşılanacak. Açılan
yeni su kuyularına bağış yapan
havırseverlerin isimleri verildi: “Eyüp
Yavuz Su Kuyusu”, “Dostluk Grubu
Su Kuyusu”, “Şeref Danışman Su
Kuyusu”, “Hacı Mahmut Arslan
Su Kuyusu”, “Burhanettin Öztop”,
“Şems Su Kuyusu”, “İHH İnsani
Yardım Vakfı Su Kuyusu”, “Ahmet
Ertürk Su Kuyusu”, “Gaziantep
Su Kuyusu”, “Kadriye Yıldız Su
Kuyusu”, “Mehmet Bulut Su
Kuyusu” ve “Mustafa Abdulhalık
Gökler Su Kuyusu”
kalan 1800 kişiye hizmet verecek.
Burkina Faso
Burkina Faso’nun başkenti Fadime-Ayten-İsmail Diker Su Ku-
Ouagadougou’ya 65 km mesafedeki yusu, Fatımat’uz-zehra-Gülistan Su
Rana köyünde açılan “Serpil Yaşar Kuyusu, Refik Bürüngüz Su Kuyusu,
Bali Su Kuyusu” bölgede 600 Bursa İHH Gönüllüleri Su Kuyusu,
insana hizmet verecek. Sağlıksız İHH İnsani Yardım Vakfı Su Kuyusu,
su kaynakları sebebiyle zaman Özün Ailesi Su Kuyusu, Kemal Kad-
zaman salgın hastalıkların yaşandığı riye Su Kuyusu, Hamdune Bürüngüz
Rana köyünde açılan temiz içme Su Kuyusu, Mahbub & Derviş Yavuz
suyu kuyusundan çevre köyler de Su Kuyusu, Mustafa-Ayşe Eşmeci
faydalanabilecek. Hayratı ve El-Aziz Rume Su Kuyu-
su.
Somali
Günlük su tüketiminin içme ve
kullanma suyu olarak kişi başına
sadece 5-10 litre olduğu Somali’de
son üç ay içerisinde 14 yeni su
kuyusu açıldı. Somali’de açılan yeni
su kuyuları ve açıldıkları bölgeler
şunlar:

Banadir, Hira, Aşağı Shabelle ve

Orta Shabelle bölgelerinde yaklaşık
45 bin kişinin istifade edeceği Yusuf
Su Kuyusu, Hasan Korucu Su Ku-
yusu, Abdullah Yazıcı Su Kuyusu,
 30 FAALİYETLER Sosyal Yardımlar Sosyal Yardımlar FAALİYETLER 31

Suriye’de 500 Filistinli Irak’ta ve Makedonya’da

mülteci çift evlendi
S
uriye’de mülteci kampla-
rında yaşayan 500 Filistinli
çift, temmuz ayında Yermük
kampında düzenlenen toplu düğün
töreniyle evlendi. İHH Genel Başkanı
Bülent Yıldırım’ın da katıldığı düğü-
ne İstanbul, Konya, Kayseri, Adana,
Zonguldak ve Diyarbakır’dan da
100 İHH gönüllüsü katıldı. İHH, ev-
lenen çiftlere üç tırlık çeyiz malze-
mesi hediye etti ve toplam 150 bin
dolarlık nakdi yardımda bulundu.
Ayrıca Türkiyeli gönüllüler de top-
lam 50 bin dolarlık katkıda buluna-
sünnet organizasyonları
rak çiftleri sevindirdi. İHH, temmuz
ayında Suriye’de Tenf, Hol, Yer-
mük, Handenun, Halep, Hınıs gibi
mülteci kamplarında kalan mülte-
cilere de hayırsever iş adamlarının
bağışladığı 15 tırlık temel ihtiyaç
maddeleri dağıttı.

İ
HH, faaliyet gösterdiği bölgelerde
yetim ve yoksul çocuklara yönelik
düzenlediği sünnet organizasyon-
larına devam ediyor. Irak’ın Telafer
ve Kerkük bölgelerinde, aralarında
yetimlerin de bulunduğu 100 çocuk
sünnet ettirildi. Sünnet organizasyo-
nu sırasında çocuklara giysi, oyun-
cak ve çeşitli hediyeler de verildi.
Makedonya’da da Manastır, Pir-
lepe, Çernelişte, Çırnik, Viniça,
Koçani, Pehçevo, Berovo, Del-
çovoya ve Malina şehir ve kasa-
balarında Türkiye’den giden yedi
kişilik bir sağlık ekibi tarafından
gerçekleştirilen sünnet organi-
zasyonuyla 251 çocuk sünnet
ettirildi.

Gazze’de ambargoya rağmen kesintisiz yardım

İ
HH İnsani Yardım Vakfı Gazze’de her gün 1000 aileye liyete geçti. Yetimler ve yoksullar yararına işletilen fırın,
ücretsiz ekmek dağıtıyor. Gazze’de ambargo sebe- özellikle hastalar ve yoksul aileler için önemli bir ihtiyacı
biyle inşası güç şartlarda tamamlanan hayır fırını faa- karşılıyor.
 32 FAALİYETLER Eğitim Eğitim FAALİYETLER 33

Gine’ye dört dörtlük

bir okul yapıldı...
Eğitim yardımlarımız İ
HH’nın eğitim alanında uzun vadeli projeleri
hayata geçmeye devam ediyor. Gine’nin
300 bin nüfuslu N’zerekore şehri İHH’nın
desteği ile yepyeni bir okula kavuştu. Tür-
yılın haziran ayında inşasına başlanan Halil
İbrahim İlkokulu faaliyete başladı. Toplam 4
derslikten oluşan okulda 160 öğrenci öğre-
nim görecek. Halil İbrahim İlkokulu Gine Millî

Ramazan’da da devam etti

kiyeli hayırseverlerin katkısı ile geçtiğimiz Eğitim Bakanlığı tarafından resmen tanınıyor.

İ
HH İnsani Yardım Vakfı, Ramazan
ayında Türkiye içerisinde ve faali-
yet gösterdiğimiz diğer ülkelerde
özellikle yetimlere yönelik kırtasiye
malzemeleri dağıtımı yaptı.
Türkiye’de de eğitim ihtiyaçlarını
karşılamakta zorlanan öğrenim
çağındaki çocuklara eğitim yardı-
mında bulundu. Adana, Diyarbakır,
Kahramanmaraş, Adıyaman, Elazığ,
Hatay, Mersin, Ankara, Gaziantep,
Malatya ve İstanbul gibi illerde da-
ğıtılmak üzere kırtasiye malzeme-
lerinden oluşan binlerce eğitim seti
hazırlanarak bölgelere gönderildi.
İHH, Filistin ve Lübnan’da çeşitli
bölgelerde çocuklara yönelik düzen-
lenen yaz eğitim kurslarına destek
verdi. İHH, Irak’ın Diyala bölgesinde
de 300 yetim ve mülteci çocuğa bir
eğitim dönemi boyunca yetecek
kırtasiye malzemesi yardımı yaptı.
Sudan’da
Kur’an-ı Kerim dağıtımı
Misyoner kuruluşların propaganda
faaliyetlerinin yoğun olarak sürdüğü
Afrika ülkelerinden Sudan’da ise
İHH, 2500 adet Kur’an-ı Kerim’i üc-
retsiz olarak dağıttı. Özellikle Afrika
ülkelerinde Müslüman topluluklar
misyonerlikle mücadele edebilmek
için temel dinî ve ahlaki yazılı yayın-
lara ihtiyaç duyuyorlar.
 34 FAALİYETLER Bilinçlendirme
Doğu Türkistanlıların yanındayız
5
Temmuz’da patlak veren ve
Doğu Türkistan’da yüzlerce
Uygur Türkünün hayatını kay-
bettiği olayların ardından İHH İnsani
Yardım Vakfı, Doğu Türkistan’da ya-
şanan insan hakları ihlallerini gözler
önüne seren raporunu kamuoyuna
sundu. Doğu Türkistan’da yaşanan
zulmün sona ermesi yönünde ya-
pılan tüm etkinliklere destek veren
ve ulusal ve uluslararası kurum ve
kuruluşlara çağrıda bulunan İHH,
22 Temmuz’da Doğu Türkistanlı
sivil toplum kuruluşları ile bir basın
toplantısı düzenledi. İHH genel
merkezinde düzenlenen basın top-
lantısına İHH Genel Başkanı Bü-
lent Yıldırım, Doğu Türkistan Maa-
rif ve Dayanışma Derneği Başkanı
Hidayet Oğuzhan, Doğu Türkistan
Vakfı Genel Sekreteri Hamit Gök-
türk ve güvenlik nedeniyle kimliği
açıklanmayan Doğu Türkistanlı bir
görgü tanığı katıldı. Toplantıda,
Kudüs’ün muhafızı
Fevziye Cabir’i ağırladık
M
escid-i Aksa’nın yakılma-
sının 40. yıldönümünde
(21 Ağustos 1969) İHH
genel merkezinde düzenlenen
basın toplantısına, İstanbul Ba-
rış Platformu’nun davetlisi olarak
Türkiye’ye gelen Filistin direnişinin
ünlü isimlerinden Fevziye Cabir de
İslam Konferansı Örgütü, Arap
Birliği ve Birleşmiş Milletler’e Çin
hükümetinin Doğu Türkistan’da
uyguladığı soykırım politikalarına
karşı harekete geçmeleri çağrısın-
da bulunuldu. Uygur Müslümanla-
rına yönelik insan hak ihlallerini ve
son olaylar ile ilgili gelişmeleri, İHH
ve diğer sivil toplum kuruluşlarının
katkılarıyla hazırlanan http://dogu-
turkistanplatformu.org sitesinden
takip edebilirsiniz.
katıldı. Evi keyfi olarak İsrail askerleri
tarafından yıkılan, evinin yanına kur-
duğu çadırı defalarca sökülen Cabir,
yaşadıklarını basın toplantısında an-
lattı. “Kudüs’ü asla terk etmeyece-
ğim!” diyen Cabir, Mescid-i Aksa’nın
altında yürütülen kazı çalışmalarına
dikkat çekti.
İHH Lojistik Merkezi
Çorlu’da faaliyete girdi...
İ
HH İnsani Yardım Vakfı Tekirdağ’ın
Çorlu ilçesinde Türkgücü köyü yolu
üzerinde acil müdahale ve yardım
faaliyetlerinde kullanılmak üzere bir
lojistik merkez açtı. 14.000 m² arazi
üzerinde 8.000 m² kapalı alanı olan
Bosna Savaşı’nın gazileri ile tekrar buluştuk
Diğer FAALİYETLER 35
merkez, olağanüstü afet durumlarında ürünleri ve ev eşyaları gibi ayni yardım
acil müdahale olanağı sağlayacak. kalemleri bulunuyor. Merkez, Çorlu
Merkezin içerisinde afet bölgelerinde Havaalanı ve Tekirdağ Limanı’na yakın
kullanılmak üzere kuruluma hazır pre- bir bölgede bulunduğundan Türkiye
fabrik yapılar, acil yardım malzemeleri, içerisine ve diğer ülkelere hava ve de-
temizlik malzemeleri ve gıda, tekstil niz yoluyla acil ulaşıma imkân sunuyor.
B
osna Savaşı’nın 30 gazisi,
Srebrenitsa katliamının 14.
yılında İHH İnsani Yardım
Vakfı’nın davetlisi olarak İstanbul’a
geldi. 7. Müslüman Tugayı’nın ko-
mutanı Albay Şerif Patkoviç’in de
aralarında olduğu 30 gazi, İHH’yı zi-
yaretlerinde 1992 ile 1995 yılları ara-
sında süren savaş boyunca Türkiye
halkının büyük desteğini gördüklerini
belirtti.
 36 FAALİYETLER Türkiye Yurt İçi Yardım Yurt İçi Yardım Türkiye FAALİYETLER 37

İstanbul ve Yalova’da
Çeçen mültecilere yardım

C
eçenistan’daki Rus zulmün-
den kaçan ve Türkiye’ye
sığınan Çeçen mülteci aile-
lere yönelik yardımlar devam ediyor.
İHH, ağustos ayı sonunda Beykoz,
Ümraniye ve Fenerbahçe mülte-
İHH İnsani Yardım Vakfı’nın Türkiye
içerisinde destek olduğu mülteciler
arasında Çeçen mülteciler çoğunlu-
ğu oluşturuyor. Kamplarda yaşayan
ailelere düzenli aralıklarla gıda ve et
dağıtımı yapılıyor. Mültecilerin sağlık Selin vurduğu
bölgelere acil yardım
problemleri, anlaşmalı sağlık kuru-
luşlarında takip ediliyor ve ilaç ihti-
yaçları karşılanıyor. Öğrenim çağın-
daki çocuk ve gençlere yönelik yaz

İ
ci kamplarında kalan 108 Çeçen eğitim kursları düzenleniyor. Geçim HH İnsan Yardım Vakfı, eylül sonrasında afet bölgelerine acil vurduğu 25 binanın zemin katında
mülteci aile ile İstanbul’un çeşitli kaynağı olmayan dul hanımlara ve ayında Tekirdağ ve İstanbul’da yardım ulaştırdı. Selden en çok et- bulunan dairelerin tekrar kullanılabi-
ilçelerinde ve Yalova’da ikamet eden engelli ailelerine kira yardımı yapı- aşırı yağışların neden olduğu sel kilenen bölgelerden olan Tekirdağ, lir hâle gelmesi için su tahliye çalış-
230 Çeçen aileye, Ramazan ayı lıyor, ülkesine geri dönmek isteyen Bahçeköy’de evleri yıkılan ailelere maları yaptı.
süresince ihtiyaçlarını büyük ölçü- mülteci ailelere de maddi destek 200 battaniye, temel gıda maddele-
de karşılayacak gıda yardımı yaptı. sağlanıyor. rinden oluşan 100 kumanya paketi,
giyecek ve içme suyu dağıtıldı. 50
selzedeye bayram öncesi giysi yar-

6 ilde 1500 ihtiyaç sahibine et yardımı dımı yapıldı. İstanbul’da da İHH acil
yardım ekibi, Halkalı’da evlerini su
Diyarbakır, Adıyaman, Kahramanmaraş, Gazian- bağışladığı adak kurbanları kesilerek 1500 ihti- basan ailelerin yardımına koştu. İHH
tep, Batman ve Adana illerinde hayırseverlerin yaç sahibi aileye dağıtıldı. gönüllülerinden oluşan ekip, selin
 38 FAALİYETLER Gönüllü Faaliyetleri Gönüllü Faaliyetleri FAALİYETLER 39

İHH gönüllüleri Ramazan ayı bo- İstanbul’da Hilal Grubu, haziran

yunca ev ve salon toplantıları, iftar
programları, seminerler, fotoğraf
sergileri, kermesler gibi pek çok or-
ganizasyon gerçekleştirerek İHH’nın
Ramazan ve yetim çalışmalarını
hayırseverlerimize aktardı. Ramazan
ayı boyunca İstanbul, Adıyaman,
Bursa, Alanya, Düzce, Konya,
Çankırı, Sivas, Malatya, Adana,
Tekirdağ, Bolu, Elazığ, Kayseri ve
Erzurum’da yapılan faaliyetler neti-
cesinde Türkiye’de 26 ilde, dünya-
da 12 ülkede yetimler giydirildi.
Yetim çalışmalarını önceleyen
İHH’nın faaliyetlerini çocuk gönül-
lülerimiz de yakından takip ediyor.
İHH’nın “Okumak, özgür bir düştür.”
çalışmasına yoğun ilgi gösteren
çocuklarımız İstanbul Büyükşehir
Belediyesi Körler Kütüphanesi’nde
sesli kitap okuyarak ve kabartma
ayında düzenlediği 950 kişilik yat
gezisiyle Afrika’da mescit, medrese
ve su kuyusu inşası projelerine des-
tek oldu.
Sultanbeyli gönüllülerimiz tarafından
düzenlenen yat gezisinden elde
edilen gelir, Filistin’de meslek edin-
dirme projesine destek amaçlı kulla-
nılmak üzere İHH’ya bağışlandı.
Temmuz ayı sonunda Suriye’de ev-
lendirilen 150 Filistinli çiftin düğün
organizasyonu için İHH gönüllüleri
seferber oldu. Ümraniye/Alemdağ
ve Kartal’daki gönüllülerimiz, evle-
nen çiftlere destek olmak amacıyla
bir araya gelerek yardım topladı.
Düğüne İstanbul, Konya, Kayseri,
Adana, Zonguldak ve Diyarbakır’dan
İHH gönüllüleri de katıldı.

Gönüllü seferberliği
kitap yazarak okumaktan zevk al- Erzurum İHH gönüllüleri, düzenle-
dıkları kitapları âmâ kardeşleriyle dikleri organizasyonlarla Suriye’deki
paylaşıyor. Filistin mülteci kamplarında meslek
edindirme kursları projesine fon

devam ediyor!
İstanbul Florya’daki gönüllülerimiz
haziran ayında düzenledikleri fotoğ-
raf sergisi, kermes ve yemekli orga-
nizasyonlarla İHH’nın çalışmalarını
İHH gönüllüleri Ramazan ayı boyunca ev ve salon toplantıları, iftar bağışçılarımıza anlattı. Etkinlikler-
den elde edilen gelirler, yetimlere
programları, seminerler, fotoğraf sergileri, kermesler gibi pek çok yönelik yardımlarda kullanılmak
organizasyon gerçekleştirerek İHH’nın Ramazan ve üzere İHH’ya teslim edildi.
yetim çalışmalarını hayırseverlerimize aktardı. Sarıyer, Ferahevler, Fatih, Kağıtha-
ne, Beykoz ve Pendik’ten İHH’yı
sağladılar.
Ağustos ayında İstanbul Kartal’daki
gönüllülerimiz semt pazarında su
kuyusu tanıtım standı kurdular. Ker-
mes ve fotoğraf sergisinin de yer
aldığı stantta gönüllülerimiz bir hafta
süreyle su satarak elde ettikleri geliri
İHH’nın su kuyusu kampanyalarında
kullanılmak üzere bağışladılar.

T
üm Türkiye genelinde gönül-
lülerimizin fedakârca çalışma-
ları, ihtiyaç sahipleriyle ba-
ğışçılarımızın buluşmasında büyük
rol oynuyor. İyilik, İHH gönüllülerinin
samimi çabalarıyla yayılmaya devam
ediyor. Geçtiğimiz üç ay içerisinde
gönüllülerimizin öncülük etmesiyle
gerçekleştirilen toplantılar ve organi-
zasyonlarla Afrika’da kuraklık ve su
kuyusu çalışmaları, yetim faaliyetleri,
mültecilere ayni yardımlar, çocuk-
lar ve yardımlaşma gibi konular
Türkiye’nin dört bir yanında günde-
me getirildi.
ziyarete gelen çocuk grupları ve
Elma Şekeri Anaokulu ile Katre
Anaokulu öğrencileri İHH çalışmaları
ve özellikle yetim çocuklara yönelik
faaliyetler hakkında bilgilendirildi.
Ümraniye Bulgurlu’da faaliyet gös-
teren Gönüllü Eller gıda, tekstil,
mefruşat vb. üreterek, yetim ve yok-
sullar yararına çalışmalar yaparak
gelirini İHH’ya ulaştırıyor.
 40 HAYAT BULMAYI BEKLEYEN PROJELER
Darfur Nyala Eğitim
Kompleksi Projesi
S
udan’ın Darfur bölgesinde
nüfus yoğunluğu ve yoksul-
luk sebebiyle mevcut eğitim
kurumları ve mescitler halkın ihti-
yacını karşılayamamakta. Bölge-
nin en büyük şehri olan Nyala’da
gerçekleştirilmesi planlanan eğitim
kompleksi projesi ile İHH bölgede
eğitim altyapısına destek vermeyi
ve kardeşlik ve sosyal dayanış-
manın yaygınlaşmasına katkıda
bulunmayı hedeflemekte. 950 m2
alan üzerine kurulacak olan komp-
leks içindeki 120 m2lik bölümde
yer alan iki katlı mescit tamam-
lanmış durumda. Projenin ikinci
ayağı olarak iki katlı bir medrese,
tuvaletler ve abdesthane inşa edi-
lecektir. Sekiz ayda tamamlanması
öngörülen projenin toplam maliyeti
130.000 dolardır.
Vietnam Ho Chi Minh City
Medrese Projesi
V
ietnam’da 100 bin civarın-
daki nüfuslarıyla ülkenin en
küçük azınlık grubunu ve
aynı zamanda en yoksul kesimini
oluşturan Müslümanlar, çocukları
için din eğitiminin verildiği okul-
lara ihtiyaç duymaktadır. Proje
Kamboçya’da Radyo
Yayınına Destek Projesi
1
975-79 yılları arasında Khmer
Rouge rejimi altında tüm toplu-
mu etkileyen büyük bir trajedi-
nin yaşandığı Kamboçya’da ülkedeki
Müslüman azınlığın da çok önemli
kayıpları olmuştur. Çoğunluğunu
imam, öğretmen ve din adamlarının
oluşturduğu eğitimli ve nitelikli bin-
lerce Müslüman bu dönemde kat-
ledilmiştir. Bu büyük travmanın ya-
HAYAT BULMAYI BEKLEYEN PROJELER
ile ülkenin en büyük şehri Ho Chi
Minh City’de Müslümanları temsil
eden İslam Toplumu kurumuna ait
olan ve hâlihazırda medrese ve
ofis olarak kullanılan ancak eğitim
için elverişli olmayan bina yeniden
inşa edilerek büyük ve modern bir
şandığı ülkede bugün Müslümanlar
aralarında dayanışmayı arttırmak ve
toplumsal bir bilinç oluşturmak için
çeşitli çalışmalar yürütmektedir. Bu
bağlamda ülkede azınlık durumunda
olan Müslümanların kendi gündemle-
rini belirleyebileceği, eğitim ve sosyal
hayatta daha etkin olmalarına imkân
sağlayacak radyo yayınlarına destek
projesi hazırlanmıştır. Müslümanların
41
eğitim tesisine dönüştürülecek ve
ofis de yenilenecektir. Medrese,
228 m2 zemin üzerine bir yarım
bodrum, tam kat ve bir yarım
çatı katı olarak inşa edilecektir.
Projenin toplam maliyeti 132.000
dolardır.
kendilerini yaşadıkları toplumda daha
iyi biçimde ifade etmelerine katkıda
bulunacak bu proje kapsamında
devlet tarafından belirlenen üç radyo
kanalında her gün 17.00-18.00 sa-
atleri arasında, ülke Müslümanları,
kendi ihtiyaçları doğrultusunda Çam
ve Khmer dillerinde radyo program-
ları hazırlayıp sunacaklardır. Projenin
bir yıllık maliyeti 16.000 dolardır.
 42 HAYAT BULMAYI BEKLEYEN PROJELER HAYAT BULMAYI BEKLEYEN PROJELER 43

Irak’ta aşevi kurulması ve yoksul

hanımların istihdam edilmesi projesi
S
avaşın yerle bir ettiği Irak’ta
ailelerini geçindirmek zorun-
da kalan yüz binlerce kadın
için çalışma sahaları oluşturmayı
amaçlayan İHH, Bağdat’ta bir aşevi
kurarak yoksul hanımlara iş imkânı
sağlamayı planlamaktadır. Proje
kapsamında civardaki ticarethane-
lere, yemekli düğün ve toplantılara
hizmet verecek olan bir mutfak ve
aşevi kurularak 30 hanım istihdam
edilecektir. Ayrıca buradan her gün
200 yoksul ve yetim ailesine de üc-
retsiz yemek verilecektir. Projenin bir
yıllık maliyeti 18.000 dolardır.

Bangladeş Arakan Mülteci

Tayland-Patani Cami Projesi
E
konomik, kültürel ve dinî
alanlarda Budist Tayland
yönetiminin ayrılıkçı po-
ladığı proje ile Tangyongdala böl-
gesinde 520 m2 genişliğinde iki
katlı olarak inşa edilecek camide
Kampları Yetimhane Projesi
Bataklıkların ortasına kurulmuş gayriresmî kamplarda kalan mülteciler çalışma izni
alamıyor; okul, yetimhane, hastane vb. hiçbir kamu hizmetinden yararlanamıyor.

litikalarına maruz kalan Patanili
Müslümanlar, kendi eğitim ku-
rumlarını ve ibadethanelerini
inşa etme konusunda maddi ve
manevi olarak büyük zorluklar
yaşamaktadır. İHH’nın bölgede
yaşayan Müslümanlara destek
olmak için gerçekleştirmeyi plan-
2000 kişi aynı anda ibadet ede-
bilecektir. Cami ayrıca dinî eği-
timin, halka açık toplantıların ve
diğer toplumsal, kültürel aktivite-
lerin ve ibadetlerin yapılabileceği
bir merkez işlevi de görecektir.
Projenin toplam maliyeti 310.000
dolardır.
B
urma’daki cunta yönetiminin
etnik azınlıklara yönelik uy-
guladığı zulümden kaçarak
Bangladeş’e sığınan on binlerce
Arakanlı Müslüman, mülteci kampla-
rında insanlık dışı koşullarda yaşam
mücadelesi veriyor. Bataklıkların
ortasına kurulmuş gayriresmî kamp-
larda kalan mülteciler çalışma izni
alamıyor; okul, yetimhane, hastane
vb. hiçbir kamu hizmetinden yararla-
namıyor. Mülteci kamplarında yoğun
olarak faaliyet gösteren İHH’nın bu
projesi ile kamplarda yaşayan yetim
çocuklar için 350 m2lik alan üzerinde
dört adet yatakhane, bir personel
odası, depo, banyo ve tuvaletler-
den oluşan bir yetimhane binası ile
yemekhane ve mutfak bölümünden
oluşacak bir yetim kompleksi inşa
edilmesi planlanmaktadır. Kamp
şartlarında tamamlanmasının 10-12
ay süreceği tahmin edilen projenin
toplam maliyeti 80.000 dolardır.
44 ARAŞTIRMA Yetim Yetim ARAŞTIRMA 45

İHH ve yetim
çalışmaları...
Bizler için masumiyetin, saflığın, yaşam sevincinin
timsali olan çocuklarımızın önündeki tehlikelere
dur diyebilmek için çıktığımız yolda rastladığımız
küçük kalpler hem korkularımıza hem de
ümitlerimize; yetim çalışmalarımıza ilham oldu.
Emrin Çebi

S
ığınabileceğimiz en zararsız,
en mutluluk verici, en ra-
hatlatıcı, en huzur dolu, en
emin mekân; sevginin tüketilmedi-
ği, onu ilk hâliyle taptaze saklayan,
her uğradığımızda bizi aslımıza
taşıyan belde: Bir yetimin insana
sükûnet ve mutmainlik veren kal-
bi… Bir yetimin kalbine dokundu-
ğumuzda kendi varlığımızla tanışır,
kendimizi hissederiz… Bir yetimin
başına dokunarak cennete taşı-
nırız bir kez daha; asl olana… Bu
yüzden bir yetimin başı; merhamet
iksirinin çanağı, Rahman ve Rahim
isimlerinin tecellisidir. Bir yetimin
başında insanlığımız kuşatır bizi.
Bir yetimin kalbine dokunarak
hayatımızın ağırlıklarını bir kenara
bırakıp huzura yol alırız.
Yetim… Bir yanı eksik… O bir ya-
nını Rahman kuşatmış; bu yüzden
birçok insandan çok daha tamam.
Bu yüzden yetimin vücudiyeti, başı
kutsaldır. Yetimin başı saklı bir cen-
nettir, bize yabancı bu dünyada.
Dünyanın en hassas ve aynı za-
manda en güçlü kalplerinin sahibi
bu çocuklar, modern çağla birlikte
henüz küçücük yaşlarına rağmen
geleceğe ümitle bakabilme yetilerini
de kaybediyorlar. Bir yanları eksik,
evet. Diğer yanlarına ise dünyanın
yükünü yüklüyor insanoğlu; bir za-
manlar kendisinin de çocuk olduğu-
nu unutarak…
Dünyadaki 200 ülkeden yaklaşık
90’ında çocuklar savaşla iç içe
 46 ARAŞTIRMA
yaşıyor. Milyonlarca çocuk ebe-
veynini kaybetmiş durumda ya da
evinden uzaklarda yaşıyor. Böyle
bir ortamda bu masum kitle, organ
mafyalarından insan tacirlerine,
misyonerlerden çocuk orduları ge-
nerallerine kadar birçok tehlikenin
potansiyel hedefi hâline getirilmiş
durumda.
Bizler için masumiyetin, saflığın, ya-
şam sevincinin timsali olan çocuk-
larımızın önündeki bunca tehlikeye
dur diyebilmek için çıktığımız yolda
rastladığımız küçük kalpler ise hem
korkularımıza hem de ümitlerimize;
yetim çalışmalarımıza ilham oldu.
Korkumuz; zulümlerin, felaketlerin
kol gezdiği, her gün on binlerce ço-
cuğun yetim, öksüz ya da kimsesiz
kaldığı dünyamızda bu zulümlerin
bize de uğrama ihtimaliydi. Ümi-
dimiz ise onca felaketlere, savaş-
lara ve korkulara rağmen yıkıntılar
arasında gördüğümüz gelecekler;
direnen çocuklardı. Ümitlerimizi kü-
çük bedenlerine teslim ettiğimiz tek
varlıktı onlar…
Kuruluş misyonu, mazlum in-
sanlara, yardıma muhtaçlara
ulaşmak üzerine bina edilen İHH,
bölgelerde en mazlum kitleleri
oluşturan sahipsiz, kimsesiz ço-
cukları faaliyetlerinde her zaman
için öncelemektedir. İHH İnsani
Yardım Vakfı, son yıllarda İslam
dünyasını kasıp kavuran savaşlar,
Yetim
işgaller, çatışmalar ve felaketler
sonucunda sayıları hızla artan ye-
timlerin daha fazlasına ulaşabil-
mek için yetim çalışmalarını daha
kapsamlı hâle getirmeyi hedef-
lemekte; bu doğrultuda yetimliği
ve İslam dünyasının yetimlerini
halkımızın gündemine taşımayı
amaçlamaktadır.
Bu misyonla başladığımız yetim
çalışmalarımız, Türkiye dâhil olmak
üzere Ortadoğu, Orta Asya, Uzak-
doğu, Güney Asya, Afrika, Balkanlar
ve Kafkaslardaki 21 ülke ve bölge-
de yetimlerimize sağlık, eğitim ve
barınma alanındaki desteklerimizle
devam etmektedir. Yetimlere yönelik
çalışmalarımız savaş bölgeleri ve
Yetim
mülteci kampları, doğal afet bölge-
leri, kronik açlık ve yoksulluk bölge-
leri olmak üzere üç alanda yürütül-
mektedir.
İHH’nın, dünyanın farklı coğrafya-
larında yürüttüğü yetim çalışmaları
şu an itibarıyla Irak, Filistin, Ürdün,
Lübnan, Pakistan, Açe, Makedonya,
Kosova, Azerbaycan (Çeçen mül-
teciler), Gürcistan, Sudan, Somali,
Burkina Faso, Çad, Gana, Etiyopya,
Sierra Leone, Arakan, Bangladeş,
Moro ve Türkiye’yi kapsamaktadır.
Yetim çalışmalarımız, saydığımız
bu bölgelerdeki çalışmalar dışında
periyodik olarak süregelen Ramazan
ve kurban dönemlerinde de gerçek-
leşmektedir. Bu doğrultuda geçtiği-
miz kurban döneminde Afrika’dan
Uzakdoğu’ya, Ortadoğu’dan Bal-
kanlara kadar dünyanın dört bir ya-
nında yetimlere yönelik çalışmalarda
bulunulmuş; yetimler eğitim, sağlık,
barınma ve giysi ihtiyaçları konusun-
da desteklenmiştir.
Dünyanın farklı coğrafyalarında
gerçekleştirdiğimiz yetim çalışma-
larını simgeleştirmek ve yetimlik
olgusunu Türkiye halkının gündemi-
ne taşımak için İHH İnsani Yardım
Vakfı olarak gerçekleştirdiğimiz
çocuk buluşmaları, çalışmalarımızın
Türkiye’deki yansıması olmuştur.
Bu buluşmalarla amacımız; ümme-
ARAŞTIRMA 47
tin yetimlerini bir araya getirerek ve
Türkiye’de misafir ederek Türkiye
halkına dinî vecibemizi ve tarihi-
mizden gelen sorumluluğumuzu
hatırlatmaktır. Büyük katılımın ve
coşkunun eşlik ettiği bu buluşma-
larda farklı renk ve ırklara mensup,
birbirinden güzel çocuklarla bir ara-
ya gelmenin tarifsiz hazzı, gelecek
çalışmalarımızda bizlere büyük bir
ilham kaynağı olmuştur. Türkiye’de
misafir ettiğimiz yetimlerimizin
hissettikleri mutluluk, özellikle on-
lardan birinin, “Türkiye’yi annem
gibi hissettim.” yorumu, yapılan
çalışmaların ve siz gönüllülerimizin
desteğinin en çocuksu ve en saf
ifadelerle tarifidir.
 48 ARAŞTIRMA Yetim Yetim ARAŞTIRMA 49

E
rgenlik çağına gelmeden Yetimin hem kendisi hem de malı Hz. Muhammed (s.a.v.) bir hadisin-

Yetim ve Sosyal
evvel babasını kaybeden er- mülkü velayet/koruma altına alınır. de, yetim malı yemeyi insanı helak
kek ya da kız, zengin ya da Yetimlerin kişisel veya mallarıyla eden yedi büyük günah arasında
fakir çocuklara “yetim” denir. Bir ilgili işlerini veli/vasi yürütür. Kur’an-ı saymıştır (Buharî, Vesâya, 23).

Sorumluluk
ailesi olduğu hâlde, çeşitli neden- Kerim’de yirmiden fazla yerde ye-
lerle sokağa terk edilen çocukları timlere özel ilgi ve koruma gösteril- “O, seni yetim bulup
da yetim kavramı içinde değerlen- mesi istenmiş, haklarının korunması barındırmadı mı?
dirmek gerekir. Yetimler topluma için ayrıntılı hükümler belirlenmiştir.
Allah’ın emanetleridir. Bu nedenle Bu ayetlerden birinde şöyle buy- Bir imtihandır yetimlik. Yetimin dul
Dünyada 200 ülkeden yaklaşık 90’ında çocuklar savaşla iç içe yaşıyor. onları korumaya alarak eğitip ye- rulmaktadır: “Gerçekte, yetimlerin annesine, dedesine, amcasına, ba-
tiştirmek, Müslümanların ahlaki ve mallarını haksız (ve haram) olarak basının din kardeşlerine, insanlığa
Böyle bir ortamda bu masum kitle, organ mafyalarından insan tacirlerine, hukuki bir görevidir. Büluğ çağına yiyenler, karınlarına ancak bir ateş imtihandır. Yetim kazanırken her-
misyonerlerden çocuk orduları generallerine kadar birçok tehlikenin ulaştıktan sonra yetimlik kalkar. tıkınmış olurlar. Onlar çılgın bir ateşe kesin kazandığı, o kaybederken ise
Yetimlik durumlarını şu şekilde sı- gireceklerdir.” (Nisâ, 4/10). ondan önce diğerlerinin kaybettiği
potansiyel hedefi hâline getirilmiş durumda. ralayabiliriz: 1) Annesiz veya baba-
sız çocuklar, 2) Hem annesiz hem
Dr. Kemal Aydın babasız çocuklar, 3) Annesi veya
babası veya her ikisi de belli olma-
yan çocuklar, 4) Anne veya babası
veya her ikisi tarafından terk edilen
çocuklar.

Ölüm, gayrimeşru ilişkiler, geçim

sıkıntısı, doğal afetler, toplumsal
kargaşalar gibi sebeplerle, tarih
boyunca yetimlik hep olagelmiştir.

Yetim Hakkı

Sosyal hayatın huzur ortamı içe-

risinde sürdürülebilmesi için, adil
devlet anlayışının bir gereği olarak,
toplumun bütün kesimlerine sos-
yal ve ekonomik bir güvence sağ-
lanmış olmalıdır. Toplumun yakın
ilgisine ve bu sosyal güvenceye en
çok muhtaç olanlar hiç şüphesiz
ki yetimlerdir. Sıcak bir aile yuva-
sından mahrum olan bu yavrular
Allah’ın topluma emaneti oldukları
için toplum, yetimler açısından
babanın ve ailenin rolünü üstlen-
mekle yükümlüdür.
Bir başka ayette de şöyle buyru-
lur: “Yetimin malına, rüşd yaşına
ulaşıncaya kadar, en güzel olanın
dışında yaklaşmayın.” (En’âm,
6/152). En güzel yaklaşma, veli
olarak bu malları iyi bir şekilde
yönetmek, kârlı bir şekilde işlet-
mek; yetime ait malı satarken veya
kiraya verirken rayiç bedellere uy-
maktır.
bir imtihan… Bu imtihan vesilesiyle
mala esaretimizin olup olmadığıyla;
“bizden doğmasa bile bize ait” olan,
bağrımıza basacağımız çocuklarımı-
zın olup olmadığıyla sınanırız.
Yetimleri himaye edip yetiştirmek
ve topluma yararlı insanlar olmala-
rına çalışmak, tüm Müslümanların
görevidir.
 50 ARAŞTIRMA
Yetim ne zaman yetimlikten
çıkar ve malı kendisine ne
zaman teslim edilir?
Allah Teala şöyle buyurur: “Yetimleri
evlenme çağına gelinceye kadar
deneyin. Eğer onlarda olgunluk
görürseniz, mallarını kendilerine
verin. Ancak büyüyecekler de mal-
larına sahip olacaklar diye, onları
israf ederek tez elden yemeyin! Kim
zengin ise, iffetli davransın; kim de
yoksul ise, örfe uygun olarak yesin!
Onlara mallarını teslim edeceğiniz
zaman, onlar adına tanık bulundu-
run! Hesap sorucu olarak Allah ye-
terlidir.” (Nisâ, 4/6).
Bu ayete göre, yetim ergenlik çağı-
na gelince durumuna bakılır; malını
yönetebilecek olgunlukta değilse
rüşde/akıl olgunluğuna ulaşması ve
böylece malını saçıp savurmayacak
ve kârını, zararını ayırt edecek hâle
gelmesi beklenir. Çoğunluğun görü-
şüne göre kişi, yaşı ne olursa olsun
reşit oluncaya kadar malı kendisine
verilmez. Ebû Hanîfe’ye göre ise,
akıllı ve ergin kimse en geç 25 yaşı-
na ulaşınca artık malı kendisine tes-
lim edilir. Osmanlı’nın son dönemin-
de rüşd yaşı 20, günümüz Türkiye
uygulamasında ise 18 olarak kabul
edilmiştir. Yetim bu yaşa gelinceye
kadar veli veya vasi onun malını en
uygun biçimde işletmek zorundadır.
İslam’da Sosyal Dayanışma
Dayanışma; toplumdaki fertlerin,
kişilerin ortak çıkarlarının sağlan-
ması ve bütünlüğün korunması
Yetim
için karşılıklı olarak birbirlerine
bağlılık göstermeleri, birbirlerine
dayanıp çeşitli alanlarda yardımla-
şarak birbirlerini tamamlamalarıdır.
Sosyal dayanışma; çalışmak için
güç ve kudreti olmayan ya da
çalışmakla ihtiyaçlarını tamamen
karşılayamayan yoksul ve yetimle-
rin, muhtaç ve düşkünlerin temel
ihtiyaçlarının toplum tarafından
karşılanmasıdır. Her bireyin, için-
de yaşadığı topluma karşı yerine
getirmesi gereken birtakım görev
ve sorumlulukları bulunmaktadır.
Bu konudaki ihmal ve kusurlar,
cemiyet binasının çökmesiyle neti-
celenir ve bu da o toplumun bütün
fertlerine zarar verir.
Birçok ayet ve hadiste de işaret
edildiği gibi namaz, oruç, zekât,
Yetim ARAŞTIRMA 51
sadaka (fıtr sadakası, fidye ve ke- Yetimler için il, bölge ve ülke düze- Yetimler hakkındaki yönetmelikler,
faretler), hac, kurban vb. ibadetler, yinde ve uluslararası planda etkili bir standartlar; kalite, denetim ve serti-
sosyal yardımlaşma ve dayanış- “Yetim Platformu” kurulmamıştır. fikasyon sistemleri çok eksiktir.
mayı sağlayan en güzel unsurlardır.
Ayrıca Hz. Peygamber’in hayatında
da Müslümanların kesintisiz ha-
yır işleme bilincini ve dayanışma
anlayışını geliştiren çok sayıda
örneklik mevcuttur. Vakıf müesse-
sesi de bunun bir sonucu olarak
ortaya çıkmıştır. Hz. Peygamber
Medine’deki yedi parça mülkünü
bizzat vakfetmiş, sahabe-i kira-
mın ileri gelenleri de birçok vakıf
bırakmışlardır. Nitekim İslam’daki
bu anlayış, Müslümanlar arasında
“İnsanların en hayırlısı, insanlara
faydalı olan; malın en hayırlısı, Allah
yolunda harcanan; Allah yolunda
harcananın en hayırlısı da insanla-
rın en çok ihtiyaç duydukları şeyleri
karşılayandır.” şeklinde ilkenin yer-
leşmesini sağlamıştır.
Yetimlerle İlgili Sorunlar
Dünyada ve ülkemizde yetimlerle
ilgili sorunlar ve bunların çözümü
için politikalar geliştirecek bir “Ye-
tim Konseyi” bulunmamaktadır.
İlçe, il, bölge ve ülke düzeyinde ve
uluslararası platformda politikalar Günümüzde yetimler için yerinde, 21. Yüzyılda Yetimler İçin
geliştirmek üzere toplantılar yapa- bölgeye ve kültüre göre farklı hizmet Çözüm Önerileri: Hizmet
cak bir “Yetim Şurası” oluşturul- ve bakım modelleri yeterince gelişti- Sektörü ve İstihdam
mamıştır. rilmemiştir.
Günümüzde hizmet sektörünün
Yetimlerle ilgili kurumların yetim Kamu, özel sektör ve sivil toplum sağlık, sosyal hizmetler, konaklama,
stratejileri ve eylem planları bu- kuruluşları arasında iş birliği yok beslenme ve diğer alanlarında yüz
lunmamaktadır. Bir Yetim Konseyi denecek kadar azdır. binlerce yetişmiş kalifiye elemana
olmadığı için bu konudaki “en iyi ihtiyaç duyulmaktadır. Yetimlerin bu
uygulamalar”dan da haberdar olu- Devletler yetime bakmayı tek başına alanlarda istihdam edilmeleri, iyi bir
namamaktadır. üstlenmektedirler. çözüm olarak görünmektedir.
52 ARAŞTIRMA Yetim Yetim ARAŞTIRMA 53

4. ULUSLARARASI
YETiM
BULUŞMASI
Ayşe Olgun

Yetimlerin bu alanlarda yetişti- Yetim Konseyi, Yetim Platformu

Dr. Kemal Aydın kimdir? rilmesiyle, kendilerine hem iş ve Yetim Şurası ivedilikle her
imkânı sağlanacak hem de sev- ilçe, il ve bölgede uluslararası öl-
1969 Kastamonu doğumlu, bir
gi, merhamet ve şefkat gerekti- çekli olarak hayata geçirilmelidir.
yaşında babasız kalan ve devlet
ren hizmet sektörü, merhamet
kurumlarında büyüyen Geron-
duygularını güçlendirecektir. Yeni iyileştirmeler yapılarak ka-
tolog Dr. Kemal Aydın, Kas-
nunlarla yönetmelikler, standart-
tamonu İmam Hatip Lisesi’ni
Yetimlerin sosyal hizmetler lar, kalite sertifikasyonları ve de-
derece ile bitirdikten sonra tıp
alanında istihdamına örnek netim sistemleri geliştirilmelidir.
eğitimini Pakistan’da Pencap
olarak; kurulacak çeşitli sosyal
Üniversitesi’nde tamamladı.
hizmetler vakıfları aracılığıyla Yetimler, bulundukları çevreden
Hollanda’da Erasmus Üniver-
“Huzurkentler Projesi” hayata uzaklaştırılmadan yaşadıkları
sitesi, Utrecht Üniversitesi ve
geçirilebilir; buralarda yaşlı, en- topluma faydalı bireyler olarak
Vrij Üniversitesi’nde beş yıl
gelli ve hastalar için sağlık ve yetiştirilmelidir. Eğitim, barınma
boyunca geriatri ve gerontoloji
bakım kampüsleri oluşturularak ve sağlığın yanı sıra dinî ve kültü-
alanında çalışmalar yaptı. 2000
“Nesiller Arası Bakım Modeli” rel ihtiyaçları ile sosyal hizmetler
yılında Malta Üniversitesi’nde
uygulanabilir. Böylece hem kül- alanındaki her türlü ihtiyaçları;
Birleşmiş Milletler Uluslararası
tür aktarımı gerçekleştirilecek kamu, özel sektör ve sivil top-
Yaşlanma Enstitüsü işbirliği ile
hem torun sevgisine hasret kişi- lum iş birliği içerisinde karşılan-
yürütülen Gerontoloji ve Geriatri
lerin bu ihtiyaçlarını karşılamaları malıdır.
Programı’nda yüksek lisansını
sağlanacak hem de yetimlere
tamamladı. Hâlen Birleşmiş
barınma, eğitim ve iş imkânı Yetimler, manevi değerlere saygılı
Milletler bünyesinde yaşlanma
sağlanacaktır. vakıflar aracılığıyla akrabalarının
programlarının uygulanması
ve bulundukları toplumun ileri ge-
için kurulan Dünya Yaşlanma
Günümüzde yetimlerle ilgili kar- lenlerinin gözetim ve denetiminde
Konseyi’nin yönetim kurulu baş-
şılaşılan sorunlara yönelik olarak “Toplum Temelli Bakım Modeli”
kanıdır.
şu çözüm önerileri getirilebilir: ile yetiştirilmelidir.
 54 ARAŞTIRMA Yetim Yetim ARAŞTIRMA 55

Yusnidar / Açe / 2006

Babasını 10 yaşında yitiren ve

Deniz / Kosova / 2006
İHH’nın Açe’deki Yetimhanesi’nde
kalan Yusnidar, II. Çocuk
Buluşması’na katıldığında 15 ya-
şındaydı. Şu anda üniversiteye
gidiyor. Buluşmaya katılmak için
ülkemize geldiğinde duygularını
şöyle dile getirmişti Yusnidar: “Kü-
çükken bir rüya görmüştüm. Ne-
resi olduğunu tam kestiremediğim
bir kasabaya ya da başka bir yere
gidiyordum. Çok mutlu olduğum
bir yolculuktu bu. İşte o gün gel-
di ve rüyam gerçekleşti. İstanbul’a

İ
HH İnsani Yardım
Vakfı yetimlerle
yetimlere destek
olan sponsor aile-
lerin kucaklaşacağı
büyük bir çocuk
buluşmasına hazırlanıyor. Çocuk
Buluşması, temelde yetimlik olgu-
sunu ve yetim olarak yaşamanın
yol açtığı duyguları Türkiye kamuo-
yuna aktararak toplumumuzu yetim
konusunda bilinçlendirme ve daha
duyarlı hâle getirme hedefini güdü-
yor. Her yetim, korunup kollanması
ve hayata kazandırılması gereken
değerli bir emanettir, düsturuyla
hareket eden İHH, bu buluşma ile
aynı zamanda yetimleri kendile-
riyle benzer tecrübe ve duygular
içerisinde bulunan ümmetin diğer
yetimleriyle buluşturarak onlar ara-
sındaki kardeşlik duygularını güç-
lendirmeyi ve kültürel kaynaşma
zemini oluşturmayı hedefliyor.
4. Uluslararası Çocuk
Buluşması’na İHH’nın sponsor-
luk çalışması yaptığı 10 farklı
coğrafyadan -Filistin, Irak, Lüb-
nan, Etiyopya, Sudan, Pakistan,
Makedonya, Çeçenistan, Doğu
Türkistan ve Türkiye- 40 yetim
katılıyor. Yetimlerimiz İstanbul,
Kayseri, Konya ve Diyarbakır’da
düzenlenecek yetim programlarına
da katılarak geleneksel sunumları
ile bizleri yaşadıkları coğrafyalara
götürecek ve bizlere kendi kül-
türlerinden örnekler sunacaklar.
Programda Amerika’dan Tyson
Amir, Baraka Blue ve Anas Canon,
Almanya’dan Ammar 144, Serkan
ve Fouad, Lübnan’dan Fırkat el-
Emjad ve ülkemizden Ömer Kara-
oğlu yetimlere ve katılımcılara en
güzel şarkılarıyla eşlik edecekler.
Programın en büyük bölümünü
oluşturan İstanbul’daki yetim
konseri 17 Ekim
tarihinde Sütlüce
Kongre ve Kül-
tür Merkezi’nde
düzenlenirken
20 Ekim’de Kay-
seri, 23 Ekim’de Konya ve
Diyarbakır’da da programlar ya-
pılacak.
Ülkemizde bulundukları süre
içerisinde İstanbul’da ve diğer
illerde tarihî ve kültürel mekânları
ziyaret edecek olan yetimlerimizle
oyun ve eğlence alanlarına da
gidilecek. Onların bu mutlu anla-
rına tanıklık etmek ve varlığınızla
onları sevindirip vaktinizi onlarla
bereketlendirmek üzere İstanbul
ve Anadolu’daki programlarımıza
sizleri de bekliyoruz. Ümmetin
yetimleriyle görüşmek ve onların
başlarını okşamak isterseniz onlar
burada, ülkemizde olacaklar.
Daha önceki çocuk buluşmalarına
katılan yetimlerimizin anıları:
Babasını kaybettiğinde henüz
dört yaşındaymış Deniz. Şimdi
Prizren’de annesi ve erkek kardeşi
ile birlikte yaşıyor. 2006 yılında dü-
zenlenen II. Çocuk Buluşması’na
katıldığında 13 yaşında altıncı sı-
nıf öğrencisiydi. Katıldığı bir radyo
programında, “Bir çocuk olarak ha-
yatında en çok ne olsun istersin?”
sorusuna, hasretini duyduğu bir
oyuncağa ulaşma ya da geleceğe
dair kişisel bir planı gerçekleştir-
me isteğiyle cevap vermek yerine;
“Kosova bağımsız olsun; bayra-
ğımız, dilimiz olsun. Müslümanlar
rahata kavuşsun.” demişti Deniz.
Bunları söylediğinde 13 yaşınday-
dı. Şimdi ise 16 yaşında ve lise bir
öğrencisi. Üç yıl önceki duası ka-
bul oldu. Ülkesi bağımsızlığına ka-
vuştu. Ona şu anda hayatında en
fazla olmasını temenni ettiği şeyi
sorduğumuzda ise: “Zamanı üç yıl
geri alarak 2006 yılına dönmek ve
çocuk buluşmasını baştan sona
tekrar yaşamak isterdim.” cevabını
alıyoruz.
gitme şansı verdi Allah bana. Bunu
düşündükçe kalbim heyecanla
doluyor. İstanbul’a gelmek benim
için ancak bir hayal olabilirdi ve bu
hayal gerçekleşti. Allah’a şükür-
ler olsun, şimdi İHH’nın davetiyle
Türkiye’deyim. Diğer ülkelerden
gelen yetimlerle buluşma fırsatı
buldum.”
Zekeriya Ahmet Ferhati
Filistin / 2006
Babası, amcası ve amcasının oğ-
lunu bir İsrail füze saldırısı sonucu
yitiren Zekeriya ise Gazze’de Ce-
belya kampında 10 kardeşi ve an-
nesiyle birlikte yaşıyor. Çocuk bu-
luşmasını kendisiyle aynı duygu ve
hisleri paylaşan İslam dünyasından
kardeşleriyle tanışma fırsatı olarak
değerlendiren Zekeriya duygula-
rını şu kelimelerle dile getiriyor:
“İHH’ya çok teşekkür ederim; bize
yardım ettiği ve çocukları bir ara-
ya getirdiği için. Türk halkına son-
suz saygı duyuyoruz; çünkü onlar
yetimlere ve muhtaçlara yardım
ediyor; onlara çocukları ve kardeş-
leri gibi davranıyor. Eğer ümmetin
içinde iyi bir yerde olmak istiyor-
sanız böyle devam edin. Yetimleri
sahiplenin.”
 56 GÖZLEM GÖZLEM 57

FİLİPİNLER:
Adası’nda Lapu Lapu önderliğindeki
Müslümanların, aralarında yerlilerin
de bulunduğu bir kuvvetle Magellan
ve arkadaşlarını cezalandırdıkların-
da bu bitmeyen sömürü ihtirasını
ların güneybatısına doğru çekildiler
ve Moro bölgesi denilen Mindanao
Adası ile batısındaki adacıklara yer-
leştiler. Ve yeryüzünün en uzun sü-
ren cihadı böylece başlamış oldu.
sonrasında Amerika ülkeden çeki-
lirken, kendi idarelerine bağlı özerk
bölge niteliğine dokunmadıkları
Moro bölgesini Hristiyan Filipinliler’e
bağlar. Tarihlerinde ilk defa Hristiyan

Philip’in mi ülkesi, tanımadıklarını anlamaları için 44

sene geçmesi gerekiyordu. İspan- Bugün Moro halkı, ihtida ederek
Filipinliler’in yönetimi altına giren
Moro halkı için bu yeni dönem, daha

Süleyman’ın mı?
Ahmet Faruk Ünsal
İslam idaresinden
sömürge dönemine
Çoğunluğun Müslüman ya da Bu-
dist olduğu Uzak Asya ülkeleri ara-
sında, nüfusunun büyük bir kısmı
Hristiyan olan tek ülke Filipinler. Ül-
kede Müslümanlara Moros deniyor.
Müslümanlar da kendilerine “Moro
halkı” anlamına gelen Bangsamoro
diyorlar. 10. yüzyılda Arap tüccar-
ların bölgeye gelmesinin ardından
İslamlaşan Moro halkı, yerleşik
Müslüman halklardan dünyanın en
doğusunda olanıdır.
90 milyona yakın nüfusunun
yaklaşık %10’u Müslüman olan
Filipinler’in Hristiyanlaştırılması,
Avrupa sömürgeciliğinin bildik tak-
tiklerinin İspanyollarca burada da
uygulanmasından başka bir şey de-
ğildi. İspanya Kralı adına denize açı-
lan Portekizli Ferdinand Magellan ve
beraberindeki 150 lejyoner, 1521’de
takımadalara gelen ilk Avrupalılardı.
Adaların ve talihsiz halkının kaderi,
gelen bu davetsiz misafirlerle hayal
bile edemeyecekleri kadar deği-
şecekti. Gelenler bir taraftan halkı
Hristiyanlaştırırken diğer taraftan
da takımadaların zenginliklerini
seyahatlerini finanse eden İspan-
ya Kralı’na nasıl bağlayacakları-
nın hesabını yapıyorlardı. Mactan
ya Kralı II. Philip işgal emri verince İslam’ı kabul eden Filipinli Hristi- önceki dönemlerle kıyaslanamaya-
Meksika’dan yola çıkan İspanyol yanlara, tarihî hafıza ve hatıranın bir cak kadar acı olacaktır. Yabancı iş-
denizciler, 1565’te tekrar ve bu kez gereği olarak “İslam’ı yeniden kabul galciye karşı mücadelede düşmanın
yüzyıllarca gitmemek üzere adaya eden” anlamında, Balikislam diyor. üstün teknolojisi karşısında yenilgiye
geldiler. İspanyollar, işgal ettikleri Başkentte sinema sanatçılarından uğramaları belki anlaşılabilir bir
ülkenin adını da önce Yeni İspanya;
daha sonra da İspanyol Kralı’na
ithafen, Philip’in ülkesi anlamında,
Filipinler koydular.
Morolu Müslümanlar
1571’de, işgalci Miguel Lopez or-
dularına karşı cihat ilan eden ama
savaşı kaybeden Raja Sülayman’ın
yönetimindeki şehir Manila, Yeni
İspanya’nın başkenti ilan edildi. İs-
panyol kolonileştirmesinin resmen
başladığı bu tarihten sonra Philip’in
ülkesi, Müslümanlar ve pagan yerel
halk ile işgalciler arasında bitmeyen
bir politik, askerî ve dinî mücadeleye
sahne oldu. İspanyol işgalciler, yerli
halkı Müslümanlar ve paganların
oluşturduğu takımadada Müslü-
manları öldürmek ve paganları Hris- boksörlere -ki boks Filipinler’in en şeydir ama işgalcinin dinine girerek
tiyanlaştırmak şeklinde bir strateji popüler sporudur- kadar, elit bir Ba- onunla iş birliği yapanların yönetimi
benimsediler. O tarihe kadar halkının likislam cemaati mevcut. altına girmek kabul edilmesi çok zor
İslam idaresi altında ve barış içinde bir durumdur. Moro halkı, tıpkı Filis-
bir arada yaşadığı, sadece rızaya 1821’e gelindiğinde İngilizler baş- tin ve Doğu Türkistan halkları gibi,
dayalı din değiştirmelerin söz konu- kenti İspanyollardan alırlar; fakat II. Dünya Savaşı sonrasında tüm
su olduğu takımadalarda paganlar bütün adaların tamamen İspanyol dünyanın tepkisizliği ya da etkisiz
ve bir kısım Müslüman halk zorla ve hâkimiyetinden çıkması 1898’de tepkileri nezaretinde büyük bir imti-
desiselerle Hristiyanlaştırıldı. Müslü- gerçekleşir. Bu tarihten sonra handan geçmeye başladı. 1946’dan
manların çoğu ise dinlerini terk et- 1946’ya kadar ülke Amerikalıların itibaren Müslüman bölgelerine
meyerek çarpışa çarpışa takımada- kontrolünde kalır. II. Dünya Savaşı Hristiyan yerleşimcilerin getirtilmesi,
 58 GÖZLEM GÖZLEM 59

de İKÖ zeminlerinin harekete geçiril-

mesi gereğini vurguluyoruz.

Moro temaslarımız sırasında bizleri

en fazla etkileyen şey, karşılaştığımız
bütün Müslümanların son derece diri
ve uyanık olmaları oluyor. Gittiğimiz
bütün köylerde istisnasız köy ileri
gelenleri ile MILF yetkilileri, halka
konuşma yapabilmemiz için toplan-
tılar düzenliyorlar. Ülkede hâlihazırda
resmî bir ateşkes olmakla beraber fiilî
durum her an değişebileceği için her-
kes teyakkuzda. Biz de kendilerine
Bu tabela, Sultan Kudarat eyaletinde 24 Eylül 1974 tarihinde 1000’den fazla sivil
yalnız olmadıklarını ifade ediyor, kar-
Müslüman’ın Filipinler ordusu tarafından katledildiği Tacbil Camisi’nde yer alıyor.
deşliğin gereğini yapmanın bir lütuf
kasti olarak ekonomik geri bırakıl- bayramlık ve kırtasiye yardımı da değil zorunluluk olduğunu söylüyoruz
mışlık, Hristiyanlar için özel teşvik ve yapıyor ve bir yıllık ihtiyaçlarını nakdi ve tek millet olmanın hukukunu inşa
imtiyazlar, süresiz sıkıyönetimlerde olarak yetkililere teslim ediyor. etmeye çalışıyoruz.
bitmeyen işkence ve baskılar, iç
Morolu kardeşlerimizin

göçe maruz bırakılarak yerlerinden
yurtlarından edilmiş ve kamplarda
yaşamak zorunda bırakılmış binlerce
ailenin durumu, Moro’da son çareye
başvurmayı kaçınılmaz hâle getirdi:
Moro’da Bangsamoro Çalışmaları
Enstitüsü’nü de ziyaret ediyoruz.
Burada Prof. Dr. Abu Syed Lingga
bizlere ülkedeki politikalar ve insan
Ve yüzümü
yaşadıklarından bir kesit
Ziyaretlerimiz sırasında Moro İslami
mücadelesi hakkında birçok detaya

Balkanlara döndüm
silahlı direniş. vâkıf oluyor, ibret verici birçok olayı
ilk ağızdan öğrenme fırsatı buluyo-
İHH ile Moro’dayız ruz. Bunlardan bizi en çok etkileyen,
duyduğumuzda tüylerimizi diken
2009 Ramazan organizasyonu se- diken eden olay ise, 1974 yılının 24 Bizler farkındayız ve farkındalığımızın getirdiği sorumlulukla oradayız. Birlikteliğimiz,
bebiyle İHH ekibiyle birlikte Moro’ya Eylül’ünde gerçekleşmiş. Diktatör
veren el ile alan elin birleşmesi kardeşliği doğuracak… İnanıyoruz...
gidiyoruz. İHH’ın Cotabato şehrinde Ferdinand Marcos’un askerleri, Sul-
yapımı devam eden yetimhane inşa- tan Kudarat Eyaleti’ne bağlı Palim- Zeliha Sağlam
atını geziyoruz. Yetimhane faaliyete bang Belediyesi Malisbong köyün-

geçtiğinde burada 40-50 yetim
çocuk barınacak. İnşaatın bulun-
duğu büyükçe arsa üzerinde, eğer
destekçi bulunabilirse daha sonra
bir okul ve bir de toplantı salonu
yapılması düşünülüyor. Burada ayrı-
ca iyi bir üniversiteye de ihtiyaç var.
İHH ekibi, burada yetimleri destek-
leme projesi kapsamında 50 yetime
hakları uygulamaları hakkında bil-
giler veriyor. Bizler de mücadelenin
uluslararası alana taşınmasının öne-
minden bahsediyor; hem BM hem
deki Hacı Hamza Tekbil Camisi’nde
topladıkları 1000 Müslüman’ı katlet-
mişler. Genç kadınları ise başkent
Manila’ya götürmüşler. Bu cami
hâlen yıkık durumda; Müslümanlar
camiyi o günden bu yana tamir ettir-
memişler; tehlikenin büyüklüğünü ve
acımasızlığını hatırdan uzak tutma-
mak için…
İ
HH, her Ramazan ve kurban dö-
neminde Balkanlarda varlıklarını
sürdürmeye çalışan Müslüman-
larla el ele vererek bölgede faaliyet
gösteriyor. Bu yıl Makedonya Müs-
lümanları (Arnavut, Türk, Boşnak
vb.) ile birlikte gerçekleştirilecek
Ramazan programına yedi kişilik bir
ekiple gidiyoruz. Birbirini çok az ta-
nıyan dördü İHH gönüllüsü, ikisi İHH
görevlisi, biri gazeteci yedi kadın.
Herkesin içi kıpır kıpır; bir yardım
vakfının görevlileri olarak çıktıkları
yoldan muvaffak bir şekilde dönmek
istiyorlar.
1990’ların başında Yugoslavya’nın
dağılmasından sonra Balkanlarda
varlık gösteren topluluklar kendi
kimlikleri ve özgürlükleri için mü-
cadeleye giriştiler. Güçlünün zayıfı
ezmesi ve kendinden olmayanı
ötekileştirmesi sonucu bölgede
yaşayan Müslümanlar zulüm, baskı
ve eziyetlerle ülkelerinden çıkarıldı,
kalanlar ise kendilerine gösterilen
küçük toprak parçalarında hayata
 60 GÖZLEM
tutunmaya çalıştı. Sahip oldukları
mal ve mülkleri ellerinden alındı.
Makedonya da Boşnak ve Kosovalı
Arnavutlara nazaran daha hafif at-
latsa da savaşım soğuk yüzünü his-
seden ülkelerden biri. Ülke; Türkiye,
Bulgaristan, Arnavutluk ve Bosna-
Hersek’ten sonra Avrupa’daki en
büyük Müslüman nüfusa sahip.
Nüfusun yarısını Hristiyanlar, diğer
yarısını da Müslümanlar oluşturuyor;
ancak Müslümanlar ülke yönetimin-
de etkin değiller.
Makedonya’da ilk gün
Üsküp’teyiz. Buradaki partner
kuruluşumuzdan arkadaşlarla bir
araya gelerek önce Üsküp’ün Eski
Çarşı’sını dolaşıyoruz. Şaşırıyorum,
“Osmanlı!” diyorum gayriihtiyari.
Osmanlı mimarisi; hamamlar, cami-
ler, çeşmeler, dükkânlar, hediyelik
satılan çarık modelleri... Beklediği-
min üzerinde tarih kokuyor burası,
bana yakın bir tarih; aşina olduğum,
gözümün alışkın olduğu bir tarih.
Ara sokaklar birbirini takip eden
beyaz binalardan oluşuyor; binala-
rın duvarlarından çiçekler sarkıyor.
Dükkânların önünden geçerken ku-
laklarımda Balkan türküleri, burnum-
da ise börekçilerden yayılan mis gibi
Arnavut böreği kokuları...
Önce Üsküp’te yaşayan Müslü-
manların kurduğu STK’ları ziyaret
ediyoruz, ardından da Kumanova’da
“Sponsor Aile Sistemi” ile destek-
lediğimiz yetimlerimize bayramlık
elbiseler dağıtmak ve ailelerine ku-
manya paketi yardımında bulunmak
üzere yola çıkıyoruz. Programın
yapılacağı mekânda çocuklar ve
aileleri bizleri bekliyor. Tarifsiz bir
heyecanla içeriye giriyoruz. İHH Gö-
nüllü Birimi Başkanı Demet Hanım
orada bulunuş nedenimizi anlatıyor
içtenlikle. Yetimlerimizi yalnız bı-
rakmayacağımızdan, yetim bir pey-
gamberin ümmeti olduğumuzdan
ve umutsuzluğa kapılmadan, umutla
hayata bağlanmamız gerektiğinden
bahsediyor... Tüm söylenenler Ar-
navutçaya tercüme ediliyor bir bir,
yetimler ve aileleri için. Biz onlar
için oradayız, fark ettirmek istiyoruz.
Bizler farkındayız ve farkındalığımı-
zın getirdiği sorumlulukla oradayız.
Birlikteliğimiz, veren el ile alan elin
birleşmesi kardeşliği doğuracak...
İnanıyoruz...
Tahta parmaklıklar
Araçlara binerek yola çıkıyoruz tek-
rar. Köylerin arasından geçiyoruz.
Yol boyunca dizilen evlerin bahçe
kapıları üzerindeki tahtaların bir
kısmının sökülmüş olduğunu gö-
rüyoruz; tahta parmaklıklar gibiler.
Hemen her evin bahçe kapısından
içerisi görülüyor. Kapıların baskınlar
sırasında bu hâle getirildiğini, tah-
taların aralıklı olarak özellikle sökül-
düğünü anlatıyor mihmandarlarımız.
Askerlerin evlerin içini istedikleri gibi
görebilmeleri ve halkın maneviyatı-
nın sarsılması için bu hâle getirilmiş
kapılar. Tüm bunlar çok eski tarihler-
de gerçekleşmemiş, tanıklar şu an
yanımızda...
Makedonya’daki STK’lar
Makedonya’da bulunan Türklerin
kurduğu STK’lar MATÜSİTEB (Ma-
kedonya Türk Sivil Toplum Kuruluş-
ları Birliği) adlı şemsiye bir kuruluşun
altında toplanmış. Birisi gençlerin
eğitim öğretim ve gelişimleriyle
ilgilenirken bir diğeri toplumsal kim-
lik yapılanmasına hizmet verecek
faaliyetler yürütüyor. Gezi boyunca
toplam 19 dernek ve vakıf ziyaret
ediyoruz. Makedonya’nın geleceğin-
den emin ve umutlu bir duygu sarıyor
içimizi.
Gökyüzüne yazı yazan eller
Gostivar’a doğru yola çıkıyoruz.
Yeşile doymuyor gözlerimiz, tekrar
tekrar görmek istiyoruz her tonu.
Dağların arasından küçük köyler
ilişiyor gözümüze; şirin köyler, mina-
reler... göğe doğru uzanan ince uzun
minareler. Ve Vrapgishte köyüne va-
rıyoruz. Eski Cami adlı camiye giri-
yoruz usulca, kadınlar camide halka
halka oturmuş mukabele okuyor.
Sanki bütün köy kadınları tanıdık.
Her birini bir yakınıma, komşularımı-
za benzetiyorum. Bize bakmıyorlar
bile. Ellerinde, kurtuluşlarına çağrı
mektupları varmışçasına sıkı sıkıya
tuttukları Kur’anlarını okuyorlar. Her
biri bir kalenin muhafızı gibi…
Ve hoca hanım okumasını bitiriyor.
Sonra ayağa kalkıp bizi mihrabın önü-
ne davet ediyor. Bizler de önce ortak
dilimiz olan Kur’an-ı Kerim’den ayet-
ler okuyarak selamlıyoruz onları. Son-
ra ilahimizle duygularımızı birleştiriyo-
ruz ve ardından orada olma amacımı-
zı açıklıyoruz. Bir cami dolusu kadınla
kucaklaşıyoruz… Ramazan’ın ilk günü
ama biz bayramı yaşıyoruz. Bizleri
evlerine davet ediyorlar. Bir nine sarı-
lıyor ve kulağıma “Hakkınızı helal edin
yavrum.” diyor. Hak mı, biz mi? Hangi
hakkı kime helal edeceğiz... Bırakmak
istemiyorum teyzeyi, ondan hak alana
kadar tutmak istiyorum. Onun helalli-
ğine ihtiyacı olan bizleriz. Sözü bana
ağır geliyor teyzenin, ondan sonra
GÖZLEM 61
konuşan her nine, teyze, abla farkında
olmaya çalışan bizlere gönderme ya-
pıyor sanki. Farkındasınız o hâlde ne
bekliyorsunuz? Farkındalık mesuliyet
getiriyor, eziliyoruz.
Ardından dört mukabele programını
daha ziyaret ediyoruz. Buradakiler
Makedon Türkçesi konuşuyor, aşina
olduğum Karadeniz şivesi gibi bu.
Zorlanmıyorum konuşurken, hatta
hoşuma gidiyor. Yüzlerce kişiyle
görüşüyoruz burada, inanılmaz bir
coşku, samimiyet ve heyecan var
Gostivar’da. Benim öğrenmem gere-
ken şeyler vardı diyorum, tazelenme-
miz için buraya gelmemiz gerekiyor-
du. Yardımı kimin verip kimin aldığı,
iç huzuruna kimin muhtaç olduğu
belli değil...
Görevimizi tamamladık
İHH olarak Makedonya’da “Spon-
sor Aile Sistemi” ile üç yıldır düzenli
olarak bakımını üstlendiğimiz 80 ye-
timin 40’ı Üsküp’te yaşıyor. Partner
kuruluşumuz İyilik Başağı Derneği
ile buradaki 40 yetimimiz için bay-
ramlık kıyafet dağıtıyor, ailelerine
Ramazan kumanya paketlerini ve-
riyoruz. İHH’nın kurduğu bu sistem
ile dünyanın 21 ülkesindeki yetimler
gelecekten umutlu; çünkü kendi
ayakları üzerinde duracakları zamana
kadar İHH onların elini bırakmayacak.
Makedonya’nın iki bölgesinde de
yetimlerin durumlarını yerinde göz-
lemleyerek önümüzdeki dönemlerde
uygulanabilecek projelerle ilgili gö-
rüşmeler yapıyoruz. Makedonya’dan
heybemize biriktirdiklerimizle dönü-
yoruz Türkiye’ye.
62 GÖZLEM GÖZLEM 63

O
rta Asya ilginç olmalı, diye Tavgül Camisi’ne gidiyoruz. Bizleri yetimhane. Kazakistan’da böyle özel
düşünüyorum. Uzun uza- bekleyen büyüklerimizin ellerinden, bir yetimhane açabilmek kolay değil.
dıya tüm ülkeyi kapsayan küçüklerimizin yanaklarından öpü- Fakat Allah, 60’lı yaşlarındaki Amine
bir program olmayacak belki ama yor ve dualar eşliğinde paketlerimizi teyzeye böyle bir imkân nasip et-
Kazakistan’ın en mümbit toprakla- dağıtıyoruz. Dua demişken, burada miş. O da Rabbine şükredip hemen
rında dolaşacağız. Yolumuz açık, çok güzel bir âdet var. Şöyle ki, bir işe koyuluvermiş. Yetimhanenin
hava da güzel. Daha ne isteyebiliriz yere geldiğinizde, oradan ayrıldı- bulunduğu yapı, eskiden bir tavuk
ki Allah’tan? Sadece “Bismillah” ğınızda veya özellikle misafirseniz çiftliğiymiş. Çiftliğin sahibi, yöne-
deyip yola revan olmak kalıyor. size dua ettiriyorlar. Yüreğinizden ne tim binasını restore ettirerek Amine
geçiyorsa onu Rabbinizden istiyor- Hanım’a teslim etmiş. Yetimhaneye
Kazakistan’ın 2,7 milyon km2yi aşan
geniş toprakları, sizi bazen genişçe
bir çölün ortasına, bazen bir sıradağ
kitlesinin arasına, bazen de uçsuz
bucaksız sapsarı bir bozkırın orta
yerine bırakıyor.

Eski SSCB ülkesi Kazakistan, ba-

ğımsızlığını 1991 yılında ilan etmiş.
Geçen 18 yılda Orta Asya cumhu-
riyetlerinin en istikrarlı ve en özgür
ülkesi hâline gelmiş. Bunda ülkenin
sahip olduğu zenginliklerin hatırı sa-
yılır bir etkisi var elbet. Gerçi dünya,
zengin ülkelerin mutsuz çocuklarının
dramatik öyküleriyle dolu. Irak, Nijer,
Burkina Faso, Sierra Leone ve daha
niceleri buna örnek. Fakat Kazakis-
tan bir şekilde bu karanlıktan kendi-

Buyurun
ni korumayı başarmış. Bunda ülke- sunuz. Orada bulunan topluluk da kumanya paketleri ve hediyelerle,
nin uluslararası siyasetteki stratejik hep birlikte “Âmin!” diyor. Bu âdet, elimiz kolumuz dolu bir şekilde
konumunun ve Kazakistan’ın bir namaz akabinde de tekrarlanıyor. gidiyoruz. Ancak koşturup duran

Kazakistan seferine
denge coğrafyası olmasının katkısı
da büyük.
Dua… Her yerde dua…
Koşturup duran minik çocuklar, hediyelerden çok, İstanbul’dan gelen Yolumuz uzun, işlerimiz çok. İlk
hedefimiz Almatı’daki kardeşle-
misafirlerine ev sahipliği yapıyor olduklarına seviniyorlar. Bunu orada
rimizle buluşmak ve kendilerine
bulunduğumuz her saniye hissedebiliyoruz. Türkiye’deki hayırsever kardeşlerinin
Ramazan hediyelerini, selam ve du-
Murat Yılmaz alarını iletmek. Bunun için ilk olarak
Duayı yaygınlaştırmak için Kazaklar
hiçbir fırsatı kaçırmıyor.
Gülen bir çocuk…
Sonraki durağımız, yetim çocuk-
larımızın güzel imkânlar içerisinde
yaşama fırsatı buldukları Perzent
Yetimhanesi oluyor. Burası, içlerinde
Uygur, Kazak, Özbek ve hatta Rus
çocukların da bulunduğu özel bir
minik çocuklar, hediyelerden çok,
İstanbul’dan gelen misafirlerine ev
sahipliği yapıyor olduklarına sevi-
niyorlar. Bunu orada bulunduğu-
muz her saniye hissedebiliyoruz.
Uzun süreli olamasa da kendile-
riyle sohbet ediyor, birlikte gülüp
eğleniyoruz. Binlerce kilometre
yol kat ettik ama mutluyuz; çünkü
gülen bir çocuk, dünyanın en gü-
zel şeyi…
 64 GÖZLEM GÖZLEM 65

ödeyerek ve üstelik bu parayı ver-

giden düşerek Kazakistan’da yeni
Hristiyanlaşmış ya da “Hristiyan-
laşmayı bekleyen” bir Kazak’a İncil
bağışlaması mümkün!

Ahıskalılar Türkiye’nin
desteğini bekliyor!

Kazakistan’daki programımız çer-

Kazakistan’ın güzel
çocukları
Ve Kargalı kasabasındayız. Kardeş
kuruluşumuz Kul Hoca Ahmet Yese-
vi İlim ve İrfan Vakfı’nın uhdesinde
bulunan ve bir kısmı yetim olan
130 öğrencinin eğitim gördüğü ya-
tılı medrese, Kargalı’da bulunuyor.
1999 yılında kurulan, 8 ve 11. sınıf
çocuklarının eğitim gördüğü med-
resede temel İslami dersler veriliyor.
Öğleye kadar devlet okullarında
eğitim gören bu güzel çocuklar,
öğleden sonra medrese derslerine
devam ediyorlar ve inanılmaz başa-
rılılar.
500 bin Kazak,
misyonerlerin kurbanı
Kazakistan verilerine göre, bağım-
sızlığın ilanından bugüne kadar yak-
laşık 500 bin Kazak dinini değiştire-
rek Hristiyanlaştırılmış durumda. Bu,
ülkedeki Kazakların %5’ine tekabül
ediyor. Kazakistan’a en çok rağbet
eden misyoner kurumlar ise oldukça
tanıdık. Zira ülkemizde ve hemen
hemen tüm dünyada faaliyet göste-
ren bu kurumların başında Yehova
Şahitleri ve Evanjelistler gelmekte.
Yehova Şahitleri ülkede 13.500’ün
üzerinde çalışana sahip. Evanjelist-
lerin ise 2002 yılında 120 olan kilise
sayıları şimdilerde 250’yi geçmiş
durumda.
Misyonerler, ateizm burgacında kay-
bolmuş ya da laikleşmiş Ruslardan
çok, Müslüman Kazak toplumundan
daha kolay netice alındığını düşü-
nüyor. Batı ülkelerinde insanlar akın
akın ateizmin ve sapkın inançların
kucağına doğru koşarken bu mis-
yoner kurumların kendi ülkelerinde
neden çalışmadıkları da ayrı bir me-
rak konusu. Belki de artık oralarda
mızrak çuvala sığmıyor. Kendi evle-
rinden âdeta kovulan bu misyoner
sürüleri hınçlarını dünyanın fakir ve
cahillerinden alıyor belki de…
“Hristiyanlık mesajının
ulaşmadığı Orta Asyalılar”
için kişi başı dört dolar!
Kültürel emperyalizmin en bariz şekli
ve fiili işgalin de en etkin metotların-
dan biri olarak, milyar dolarlık kilise
fonlarıyla ve bizzat devlet teşvikle-
riyle dünyanın her yerinde sürdürül-
mekte olan misyonerlik çalışmaları,
tüm dünyanın başını ağrıtmaya
devam ediyor. ABD’de yaşayan bir
kişinin “Hristiyanlık mesajının ulaş-
madığı Orta Asyalılar” için dört dolar
çevesinde Ahıskalı kardeşlerimize
yapmış olduğumuz ziyaretimiz
bizler için çok önemli. İlk olarak
II. Dünya Savaşı sırasında, 1944
yılında Stalin tarafından sürülen
Ahıskalılar, Orta Asya’nın içlerine
gönderilmiş. Birkaç saat içerisinde
vagonlara doldurulan ve aile fert-
leri gözetilmeksizin birbirlerinden
koparılarak yüzlerce farklı noktaya
acımasızca “atılan” bu insanlardan
yaklaşık 200 bini Kazakistan’a yer-
leşmiş. İkinci dalga Ahıska göçü ise,
1989 yılında Özbekistan’ın Fergana
Vadisi’nde meydana gelen olaylar
sonucunda gerçekleşmiş.
Almatı’daki merkezlerinde görüştü-
ğümüz Dünya Ahıska Türkleri Birliği
Kazakistan Koordinatörü Roza Os-
manova, Kazak halkının Ahıskalılara
unutulmayacak bir misafirperverlik
gösterdiğini belirtiyor. İHH Kazakis-
tan Ramazan ekibi olarak Taraz’a
bağlı Burul kasabasında Ramazan
hediyeleriyle ziyaret ettiğimiz Ahıs-
kalı kardeşlerimiz ve dedelerimiz
de yaşadıkları mekânlarda sıkıntı
çekmediklerini, fakat gönüllerindeki
vatan hasretinin sürekli sıcaklı-
ğını koruduğunu ifade ediyorlar.
Gürcistan’ın, yakın bir zamanda
aldığı bir kararla, Ahıskalılara yurtla-
rına dönme imkânı sağlamasını ise
tepki ile karşılıyorlar. “Vatanımıza
gidersek sadece Türk ve Ahıskalı
olarak gideriz. Bizi Gürcü olarak
kaydetmek istiyorlar.” diyerek bu
teklifi reddediyorlar. Bazıları ise
geçtiğimiz dönemlerde fırsat bulup
memleketlerini ziyaret etmişler; has-
retlerini, vuslat ateşlerini harlayarak
geri dönmüşler. 60 yıl önceki tarla-
larını, evlerini gören ve gözyaşlarına
boğulan bu insanlar, Türkiye’nin de
dönüşle ilgili çok özel yardım ve
desteklerini talep etmekteler. Son
sözü ise Davut Aga Mescidi’ndeki
Osman amca söylüyor: “Bana yurt
lazım, vatan lazım. Ben ne yapayım
başka şeyi!”
Kısacık Kazakistan programımızı bu
şekilde tamamlarken burada üstün
gayretlerle, büyük fedakârlıklarla
faaliyetlerini yürütmekte olan tüm
kardeşlerime bir kez daha selam ve
sevgilerimi gönderiyorum.
 66 KÜLTÜR
Dünya’da Kurban:
Bir Kültürler Mozaiği
Mervenur Lüleci
“N
ihayet her ikisi de (Allah’ın
emrine) boyun eğip İbra-
him de onu boğazlamak
için yüz üstü yere yatırınca ona şöy-
le seslendik: Ey İbrahim! Gördüğün
rüyanın hükmünü yerine getirdin.
Şüphesiz biz iyilik yapanları böyle
mükâfatlandırırız.” (Saffat; 103-105)
Ardından Allah-u Teala
ken disine sonsuz teslimiyet gösteren
Hz. İbrahim’e Cebrail (a.s.) vasıtasıyla
bir koç gönderir ve oğlu İsmail’in ye-
rine bu koçu kurban etmesini söyler.
Binlerce yıldır tüm müminler Kurban
Bayramı’nda Hz. İbrahim’in bu kurban
sünnetini yerine getirir. Kurban bayram-
ları dünyanın her yerinde özünde aynı
şekilde kutlanır. Ancak farklı kültürle-
rin kendilerine has kokuları bayramın
eşsiz dokusuna öyle güzel sinmiştir
ki, anlatıldığında tahayyülü zor, hoş
bir tat bırakır gönüllerde. İslam coğ-
rafyasının her yerinde kutsal günlere
ve misafirlere verilen öneme binaen
bayram öncesi evler en güzel havasına
bürünür. Ev halkına, özellikle çocuklara
yeni kıyafetler alınır. Hane erkekleri en
iyi kurbanlığı almak için günler önce-
sinden giderler hayvan pazarlarına.
Bayram günü, Allah rızası adına yapılan
akraba ziyaretleri için tatlılar pişirilir;
öyle ki o günlerde daha bir tat kazanır
sohbetler. Arife günü Kenya’da, tıpkı
Pakistan’daki gibi, hanımların elleri
kınalarla süslenir. Bayram sabahı siyah
kıyafetleriyle kadınlar, beyaz kıyafet-
leriyle erkekler tekbir sesleri eşliğinde
şehrin en büyük stadyumuna doğru
yollara düşerler. Bayram namazı çoluk
çocuk tüm aile efradıyla, akrabalarla,
eşle dostla kılınır. Pakistan’da ise bay-
ram namazına giden erkekler mutlaka
şalvar kamis giyinir. Büyük küçük,
mescitleri dolduran herkes, Rabbin
huzurunda saf tutar ve zengin fakir
ayrımı yapılmaz; zengin fakiri, fakir
zengini kucaklar namaz ertesi. Aka-
binde bir bayram sofrası kurulur Doğu
Türkistan’da; sofranın tam ortasında
bayrama özel sangza tatlısı. Dört gün
dört gece yerden kalkmayan bayram
sofrası, ilk önce hane halkının, ardın-
dan gelen misafirlerin karnını doyurur.
Evin hanımları bayramın ilk günü dışarı
pek çıkmadan, evde misafir bekler.
Gelen misafirler bizdeki gibi “çaya”
değil de “ayrana” gelirler. Her nerede
olursa olsun çocuklar, bayramın ilk
harçlıklarını her daim babadan alırlar.
Sırayla öpülen eller asla boş çevirmez
kutlayanını.
Ürdün’de evin erkek çocukları, ister
kendinden yaşça büyük olsun isterse
evli her halükârda kız kardeşlerine
hediyeler vererek kutlarlar bayramı.
Çocuklar kendilerine verilen harç-
lıklarla mahalle bakkalının yoluna
düşer. O gün sadece bayrama özel
oyuncaklar doldurur bakkalları; çata-
patlar, maytaplar… Bir de büyüklerin
Hac’dan getirdikleri resimli oyuncak
dürbünler… Ülkenin bazı bölgelerinde
kurbanlık develer Hz. İsmail’in Rabbin
ziyaretine hazırlandığı gibi hazırlanır;
uzun bir yolculuğa çıkacakmış gibi
süslenir, kuşatılır ve tekbirlerle Allah
için kurban edilir. Bizdeki uygulamanın
aksine, kesilen kurbanın etini yemez
hane sahibi; hepsi dağıtılır ihtiyaç sa-
hiplerine.Sadece bir gün bayram tatili
yapan Kazakistan’da bir duman tüter,
etler pişirilir ve yedide biri dağıtılan
kurbanın kalanı da sofralarda ikram
edilir. Tüm bayram boyunca tıpkı Doğu
Türkistan’daki gibi kurulu kalır sofralar.
Ancak tek bir farkla; gün bitimi top-
lanıp ertesi gün yeniden kurulur. Her
evde, ziyarete gelen misafire Kur’an
okunur, ecdadın ruhuna bağışlanır;
sonra gelen diğer ziyaretçi için yeni-
den ve yeniden…
Kenya’da kesilen kurbanın yanında
bayram sofrasını zenginleştirmek
için bir de tavuk kesilir. Tavuk etin-
den yapılan yemekler sadece bay-
ram günleri süsler sofraları. Kırmızı
etin ucuz, beyaz etin pahalı olduğu
Kenya’da kurbanlık et kadar, fakirin
evine girmeyen bayram tavuğundan
vermek de paylaşmanın ölçüsü-
dür. Bir güne sıkıştırılan bayramda
sokaklar megafonlardan yükselen
tekbir sesleriyle, tüm akrabaların bir
araya toplandığı evler ise çocukların
söylediği ilahilerle şenlenir. Sonra-
sında büyük küçük herkes devletin
bayrama özel kurduğu panayır yer-
lerinde neşelenir.
KÜLTÜR 67
Bosna camilerinden ise bir ses yükselir;
kadın erkek bir arada söylenen ilahiler
bayram içindir. Getirilen salavat-ı şerif-
ler, indirilen hatm-i şerif duaları iç içe
halka oluşturarak oturmuş müminlerin
gönüllerinden kopup ağızlarına inci
misali düşer, toplar melekleri. Bosna’da
Kurban Bayramı, zamanla herkes için
bir paylaşma günü hâline gelmiştir.
Kapı kapı bayram kutlayıp şeker top-
layan Müslüman dünyanın çocukları
Avrupa’dan başlar, Afrika’ya kadar
gezerler tüm evleri. Aslında kapısını
çaldıkları evlerin bereketidir onlar.
İslam’ın kucakladığı her ülkede, mezar-
lıklar ecdada duyulan saygıyla ziyaret
edilir; bir Yasin okunur ruhlarına, ardın-
dan bir Fatiha ile kutlanır bayramları.
Dünyanın her yerinde, ne kadar uzakta
olunursa olunsun, eşi dostu birbirine
kavuşturan Kurban Bayramı; bir, evine
yılda bir kez et girenlerin bir de paylaş-
manın mutluluğunu kucaklarına doldu-
ranların bayramıdır.
 68 BAŞKA HAYATLAR BAŞKA HAYATLAR 69

Mescid-i Aksa’nın
kadın muhafızı:
Fevziye Cabir
Fevziye Cabir, evinin karşısında bir Filistinliye ait olan arazide kurduğu
çadırda yaşamaya başlar. Kaybedeceği hiçbir şeyi kalmayan ve Rabbine ni söyleyen bir adam Fevziye Hanım çalışılmaktadır. El-Kurd ailesinin görünmeyen aile, evden bir şeyler
ve ailesinin tek tek kimlik tespitini mühürlü olan evleri iki yıl süresince çalınmasına ve bunu da el-Kurd
ölünceye kadar Kudüs’ü terk etmeyeceğine dair yemin eden bu yaşlı yaparak aynı gün nöbetçi mahke- kapalı kaldıktan sonra, 2001 yılında ailesinin üstüne atmaya uğraşır. An-
meye müracaat edip evin kendisine bir gün, askerlerin nezaretindeki cak Fevziye Hanım evin güvenliğini
kadın, küçücük çadırında tek başına verdiği direnişi sürdürdükçe ait olduğunu iddia eder. O gün öğle yerleşimciler tarafından gasp edilir.
Siyonistler de onunla uğraşmaya devam ederler. saatlerinde evlerine gelen tebligat- Bu askerlerden biri, “Teyzeciğim, bu
la Fevziye Hanım’ın eşi apar topar adamlar senin evini sahte mühürlü
F. Zehra Bayrak mahkemeye çağrılır. Fakat bayram evraklarla gasp ediyorlar.” diyerek
günü olduğu için avukat bulamaz. uyarıda bulunur. Bunun üzerine avu-

K
udüs’te 1952 yılında,
Mescid-i Aksa’nın kapısının
bitişiğindeki bir evde hayata
gözlerini açar Fevziye Cabir. Aile-
si, işgalci İsrail’in kuruluşunu ilan
etmesi ve Filistin topraklarının ya-
rısından çoğunu gasp etmesi so-
nucu 960 bin Filistinli Müslüman’ın
evsiz kalarak mülteci konumuna
düştüğü 1948 yılında Taberiye
bölgesinden sürülerek Kudüs’e
yerleşmiştir. Kudüs o yıllarda evleri
ellerinden alınan nice Filistinlinin
göç ettiği, Müslümanların huzur
içerisinde yaşadığı bir yerdir. Ancak
Siyonistler bu huzuru bozmakta
gecikmeyecektir. Nitekim 1967 yı-
lında, Fevziye Hanım 15 yaşınday-
ken, Kudüs İsrail tarafından işgal
edilir.
Fevziye Cabir, 1970 yılında evlene-
rek Mescid-i Aksa’ya çok yakın bir
eve gelin gider ve el-Kurd soyadını
alır. Bu ev, 1948 yılında evlerinden
edilerek Doğu Kudüs’e yerleşen
el-Kurd ailesine Birleşmiş Milletler
tarafından kaybettikleri evin yerine
verilmiştir. Bahçe içindeki ev, Fevzi-
ye Hanım’ın çocuklarla genişleyen
ailesine yetmez olunca aynı bahçe
içerisinde birkaç odalı, tuğladan bir
ev daha yaparlar. 1999 yılında, bu
bölümü betonarmeye çevirmek üze-
re Kudüs Belediyesi’ne müracaat
eden el-Kurd ailesi belediyeden ta-
dilat izni alamaz; üstelik kendilerine,
evlerinin ruhsatsız olduğu söylenir.
Bunun üzerine aile yasal yollara
başvurur; fakat tüm planlar, onların
ve diğer tüm Filistinlilerin mahalle-
den gitmesi üzerine kurulmuştur.
O yıl Ramazan Bayramı’nda sabah
erken saatlerde belediyeden geldiği-
Mahkeme sonucunda hâkim, dü-
zenlenmiş sahte belgelere dayana-
rak evin bu Yahudi yerleşimciye ait
olduğuna hükmeder. Ve evleri mü-
hürlenir… Üstelik 50 bin dolar da
para cezasına çarptırılırlar.
Kendi evlerini işgal etmiş duruma
düşen aile, aynı bahçe içerisindeki
evin diğer bölümünde yaşamaya
başlar. Fakat bundan böyle hiç-
bir şey eskisi gibi olmayacaktır…
Fevziye Hanım’ın eşi bu olaydan
sonra şeker hastalığına yakalanır ve
hastalığı her geçen gün ilerler. Çok
geçmeden de tekerlekli sandalyeye
mahkûm olur.
Kudüs’te Filistinliler, resmî ve
gayriresmî yöntemlerle yıldırılmaya
katı ile irtibata geçen Fevziye Ha-
nım, hemen dava açmak ister ama
işgal devletinin kanunlarına göre bir
Yahudi’ye dava açılabilmesi için o
kişinin ikametgâh adresinde en az
bir yıl süreyle oturması gerekmekte-
dir. Evlerini gasp eden aile de bir yılı
doldurmadan evden ayrılır ve yerine
yeni bir aile gelir. Bu durum böylece
devam eder. Fevziye Hanım ve ailesi
bir türlü dava açamaz ve sekiz yıl
boyunca yerleşimcilerle aynı bahçe
içerisinde yaşayarak onların psiko-
lojik ve fizikî saldırılarına tahammül
etmek zorunda kalırlar.
Gasp edilen evlerinde yaşayan yer-
leşimcilerden ilki, Yemenli bir Yahudi
ailedir. Bir ara evlerinin kapısını açık
bırakıp üç gün boyunca ortalarda
 70 BAŞKA HAYATLAR
sağlayarak onların planlarını boşa
çıkarır. Başka bir gün yerleşimciler,
el-Kurd ailesinin bulunduğu evin
penceresinden içeri gizlice silah
sokarlar. Fevziye Hanım ve eşi, par-
mak izleri çıkmasın diye silahlara el
sürmezler. Ertesi gün birileri silahı
gizlice alıp gider. Bir başka gün
Fevziye Hanım evinde güpegündüz
silahlı altı yerleşimciyi namluları-
nı kendisine doğrultmuş şekilde
karşısında bulur. O gün girdiği şok
sebebiyle psikolojik travma geçiren
Fevziye Hanım artık geceleri rahat
uyuyamaz; kendi evinde kendisinin
ve ailesinin güvenliğinden emin de-
ğildir çünkü…
Gasp edilen evde kalan yerleşimci-
ler, planlı bir şekilde el-Kurd ailesini
evlerinden çıkarabilmek için uğraş-
maya devam ederler. Fevziye Hanım
ve eşi tüm bunlara rağmen, zorla
çıkarılana dek evlerini Yahudilere bı-
rakmamaya; ölünceye dek Mescid-i
Aksa’ya ve Kudüs’e sahip çıkmaya
yeminlidir. 2008 yılına gelindiğin-
de, o güne kadar devam eden tüm
baskılar sonuçsuz kalınca, evlerine
bir avukat gelerek 10 milyon dolar
karşılığında evi satın almak istediğini
söyler. Fevziye Hanım onu evden
kovar. Ardından Turizm eski Bakanı
Beni Alon korumaları ile birlikte biz-
zat gelir ve 15 milyon dolarlık bir çek
yazarak kendisine uzatır. O ise çeki
alıp yırtar ve “Rabbimizin ‘çevresini
bereketli kıldığım’ dediği toprakları
ben nasıl yerleşimcilere satıp gide-
rim? Ben yaşlı bir kadınım. Ölünce
yanımda para götüremem. Rabbim,
‘Sen Kudüs toprağını, Mescid-i
Aksa toprağını para karşılığı Siyo-
nistlere nasıl satarsın?’ derse O’na
ne cevap veririm?” der.
9 Kasım 2008 tarihi ise, Fevziye
Hanım’ın hayatından çok şey gö-
türecek, ama onu sıradan bir insan
olmaktan öncü bir şahsiyet olma-
ya taşıyacak olayın tarihidir. Gece
03.30’da evlerinin kapısı çalınır.
Bölgeyi saran yüzlerce kişilik işgal
gücünden 50 kadar asker bir anda
eve girerek el-Kurd ailesini dışarı
çıkarır. Bu esnada Fevziye Hanım’ın
tekerlekli sandalyedeki eşi, askerle-
rin kendisini kollarından tutup yere
atması sonucu kalp krizi geçirir.
Ailenin evine el koyan askerler, tüm
eşyaları bir araca yükleyip götürür-
ler; gitmeden evvel küçük bir kutla-
ma yapmayı da ihmal etmezler.
Askerler gittikten sonra Fevziye
Hanım’ın eşi hastaneye kaldırılır
ancak onun yorgun kalbi, 56 yılını
geçirdiği evinin ve sahip olduğu her
şeyin elinden alınmasına daha fazla
dayanmaz… Fevziye Hanım artık
hem evsiz hem de yapayalnızdır…
En büyük dayanağı, can yoldaşı,
38 yılını paylaştığı dert ortağı artık
yoktur…
O, hem evinin direği eşini hem de
evini barkını; kısacası her şeyini
yitirmiş yaşlı bir kadın olarak bir
köşeye çekilmeyi ve bundan böyle
hiçbir şeye karışmamayı tercih et-
mez. Bilakis, tüm sahip olduklarını
kaybetmesi, onu daha da kamçılar
ve korkusuzlaştırır. Filistin’in kadın
kahramanı, bu yiğit hanımefendi,
tek başına da kalsa, çadırda da
olsa Siyonizme karşı mücadelesini
sürdürmekten asla vazgeçmeyecek
kadar onurludur. İşgal devleti ise,
evini ve eşyalarını gasp ettiği, ko-
casının ölümüne sebep olduğu bu
yaşlı kadından eşyalarının kaldırıldığı
deponun kira bedeli olan 1000 dola-
rı talep etmektedir.
Fevziye Cabir, evinin karşısında bir
Filistinliye ait olan arazide kurduğu
çadırda yaşamaya başlar. Kay-
Fevziye Cabir’in ailesi Kudüs’te
İsrail askerleri tarafından evi yıkılan
8 bin Filistinli aileden yalnızca biri.
Kendisinden sonra evleri tek tek
ellerinden alınan komşularından bir
kısmı da onunla birlikte kaldırım-
daki bu dev direnişi omuzluyorlar.
Fevziye Hanım, dünyanın çeşitli
yerlerinden gelen farklı dinlere men-
sup barış temsilcilerini sık sık çadı-
rında misafir ediyor ve yaşadıklarını
anlatmak ve direniş ruhuyla genç
nesillere örnek olmak üzere dün-
yanın çeşitli ülkelerine davet edili-
yor. Cabir, tüm dünyaya, Mescid-i
Aksa’yı çevreleyen beş Müslüman
mahallesindeki evlerin sahte hukuki
belgelerle ve çevre düzenlemesi gibi
çeşitli bahanelerle tek tek yıkılmaya
çalışıldığını, bu yıkımlar engellen-
mezse Siyonistlerin Mescid-i Aksa
etrafındaki Müslüman halkı uzak-
laştırıp bölgeyi Yahudi mahallele-
riyle kuşatacağını ve böylece tecrit
edilen Mescid-i Aksa’yı kolaylıkla
yıkmayı planladıklarını anlatıyor.
Fevziye Cabir, son olarak geçtiği-
miz ağustos ayında, 21 Ağustos
1969’da gerçekleşen Mescid-i
BAŞKA HAYATLAR 71
bedeceği hiçbir şeyi kalmayan ve
Rabbine ölünceye kadar Kudüs’ü
terk etmeyeceğine dair yemin
eden bu yaşlı kadın, küçücük ça-
dırında tek başına verdiği direnişi
sürdürdükçe Siyonistler de onunla
uğraşmaya devam ederler. Çadırı-
nın bulunduğu arsanın Arap sahibi,
arsayı Fevziye Cabir’e kullandırdığı
için yüklü miktarlarda para cezaları
ödemek zorunda bırakılır. İsrail
askerleri tarafından çadırı tam yedi
kez sökülür. Ve o her defasında
kendisine yeni bir çadır kurar. Onu
da bulamazsa eline şemsiyesini
alır, bir sandalyenin üzerinde oturur
ve kaldırımın üzerinde bu şekilde
bekler Kudüs’ü… O giderse Kudüs
sahipsiz kalacaktır çünkü… kalırsa
umut da kalacaktır…
Aksa’yı yakma girişiminin 40.
yıldönümünde İstanbul Barış
Platformu’nun davetlisi olarak
Türkiye’ye geldi. Osmanlı kayıtların-
da yer alan bir arazi olan mahalle-
sinin tapusu için Osmanlı arşivlerini
tarayan ve bu sayede uluslararası
hukukta hak sahibi olmayı uman
Fevziye Hanım, tapuya ulaşamasa
da evine yeniden kavuşacağına dair
umudunun hâlen devam ettiğini
söylüyor. Yerin, göğün ve bu ikisi
arasındakilerin o büyük azmine
şahit olduğu bu nur yüzlü kadın,
onca baskı ve zulme rağmen terk
etmediği Mescid-i Aksa toprağında
gömülmeyi vasiyet ediyor. Mezar
taşında “Mescid-i Aksa’nın kadın
muhafızı” yazsın istiyor bir de…
72 BASINDA İHH