EDİTÖRDEN
Değerli okuyucumuz,
İNSANİ YARDIM
İHH İnsani Yardım Vakfı Bültenidir
Sayı: 38
Temmuz - Ağustos - Eylül 2009
İnsan Hak ve Hürriyetleri
İnsani Yardım Vakfı adına sahibi
F. Bülent YILDIRIM
Genel Yayın Yönetmeni
Ali Ensar KILIÇOĞLU
Editör
Amine ERTÜRK
Yayın Kurulu
Ahmet Emin DAĞ
F. Zehra BAYRAK
H. Zehra ÖZTÜRK
Murat YILMAZ
Osman ATALAY
Zeliha SAĞLAM
Musahhih
Ümmühan ÖZKAN
Tasarım
ARTWORKS
Basım
Kelebek Matbaacılık
Tel: (212) 771 54 54
Adres
Büyük Karaman Caddesi
Taylasan Sokak No: 3
Fatih / İSTANBUL
Tel: (212) 631 21 21
Faks: (212) 621 70 51
info@ihh.org.tr
1992 yılından günümüze dünyanın farklı bölgelerinde savaş,
işgal ve doğal afetler nedeniyle zor durumda kalan insan-
lara destek olan İHH İnsani Yardım Vakfı, bir süredir İnsani
Yardım bülteni aracılığı ile çalışmalarını sizlerle paylaşıyor. Bu
sayıdan itibaren yeni bir tasarım ve içerikle yayınlanacak olan
dergimiz yine İHH’nın dünyanın 120 ülke ve bölgesindeki ça-
lışmalarını, gözlem ve tespitlerini sizlere aktaracak.
İnsani Yardım’ın bu sayısında, temel çalışma alanlarımızdan
biri olan açlık ve yoksulluğu ele alıyor; sorunun kökenlerini,
dünya açlık ve yoksulluk haritasını ve vakfımızın açlıkla mü-
cadele için yaptığı çalışmaları sizlerle paylaşıyoruz.
Diğer yandan, insani dramların sıklıkla yaşandığı Pakistan
yeni bir mülteci krizine sahne oluyor. Mayıs ayı itibarıyla ça-
tışmaların yoğun olarak yaşandığı kuzeyden daha emniyetli
güney bölgelere göç etmeye başlayan mültecilerin sayısı her
geçen gün artıyor. Pakistan hükümetinin mültecilerin ihtiyaç-
larına cevap vermekte yetersiz kalması insani yardım kuru-
luşlarının bölgedeki faaliyetlerini elzem kılıyor. Ayrıntılı olarak
ele aldığımız Pakistan dosyamızda mültecilere yönelik ger-
çekleştirdiğimiz faaliyetleri bulabilirsiniz.
Su kuyusu, yetim ve katarakt kampanyalarımız bağışçılarımı-
zın katkılarıyla hızla büyürken, kronik sorunlara günlük ve ge-
çici çözümler bularak derman olunamayacağının idrakinde
olan İHH, uzun vadede kalıcı çözümler elde edecek projelere
ağırlık veriyor.
Tüm İslam dünyasının hasretle Ramazan bereketini beklediği
şu günlerde İHH İnsani Yardım Vakfı da tüm hızıyla hazırlıkla-
rını sürdürüyor. “İyilik her kapıyı açar!” sloganıyla Türkiye’de
54 şehirde ve dünyada 54 ülke ve bölgede yüz binlerce ih-
tiyaç sahibine ulaşacağız. İyiliği yaymada aracı olmanın so-
rumluluğunun bilinci ve heyecanıyla bu Ramazan ayında da
yollarda olacağız. 2009 yılı Ramazan programımızı bülteni-
mizle birlikte verilen Ramazan ekinden okuyabilirsiniz.
İyiliğe her daim ortak olmak dileğiyle…
 Gazze’deki
yardım
çalışmaları-
mız devam Mescid-i
ediyor Perdeler Aksa

12
bir bir Sempoz-
kalkıyor yumu

20 28

18
4 Okul ve
cami açılış-
22
Su kuyuları
DOSYA ları umutla-
rı artırdı Afrika’ya
Pakistan’da rahmet ve
yüz binlerce bereket
mülteci götürüyor
yollarda...

FAALİYETLER - İHH Pakistan’da Swatlı mültecilerin yanında (14) / İHH’nın yardım eli İtalya’da (16)
/ Somali’de yeni bir mescit (17) / Pakistan’ın yetimleri İHH’nın kolejinde okuyacak (24) / Yetimler İHH’da
bir araya geldi (25) / Kırgızistan’da sünnet organizasyonu ve giysi yardımı (25) / Lübnan’da mültecilere
yardım (26) / Kamplardaki Filistinli mülteciler için 20 tırlık yardım yapıldı (26) / Filistin’in daimi kurtuluşuna
doğru (27) / Mültecilik Sempozyumu kitaplaştı (27) / Eğitim faaliyetleri (30) / İHH, İKÖ Üyesi Ülkeler İnsani
Yardım Kuruluşları II. Toplantısı’na katıldı (31) / Mülteciler piknikte buluştu (31) / Humanitarian Forum
 ARAŞTIRMA: BAŞKA
Açlık, yoksul- HAYATLAR
luk ve sosyal Milyonlarca
adaletsizlik yetimden
Yetim

40
sadece biri;
Irak... Abdulmacid

62 68

56
34
Ağrı’da
Yeni
okulumuz ve 65
mescitlerimiz-
KÜLTÜR
133 le Gine’deyiz
Ekvator
yetimin
çizgisinde bir
sünneti
Ramazan
yapıldı

İstanbul’da toplandı (31) / Mültecilere yardım (32) / 445 öğrenciye burs (32) / 4760 Kur’an-ı Kerim dağıtıldı
(33) / Gıda yardımı (33) / 4 Kız Kur’an Kursuna gıda yardımı (35) / Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi’nin
modernizasyonuna yardım (35) / Gönlü hayır ile atanlar (36) / HAYAT BULMAYI BEKLEYEN PROJELER
(38) / ARAŞTIRMA: Açlık, yoksulluk ve sosyal adaletsizlik - Küresel düzenin açlığı (40) / İsraf ekonomisi
ve açlık arasında insanlık (44) / Fakirlik de düşmandır (49) / Açlığın çözümü: Sosyal adalet (52) / GÖZLEM
Kardeş ülke Kırgızistan’dayız (60) / BASINDA İHH - (72)
4 DOSYA Pakistan’da Yüz Binlerce Mülteci Yollarda, Kamplarda
Pakistan’da Yüz Binlerce Mülteci Yollarda, Kamplarda
Pakistan’da
Yüz Binlerce Mülteci
Yollarda, Kamplarda
Şenol Öztürk
P
akistan; Pencap, Sindh,
Belucistan ve NWFP
(Pakistan Kuzeybatı Sınır
Eyaleti) olmak üzere dört eyaletten,
ayrıca federal olarak yönetilen
Kuzey Kabile Bölgeleri (FATA)
ve Keşmir’den oluşmaktadır.
Kendi içindeki yapısal nedenler,
Hindistan’la arasındaki problemler,
Afganistan’a komşu olmasının
yol açtığı özel stratejik konumu
ve sorunlar ile bölgede ve İslam
dünyasında sahip olduğu birtakım
üstünlüklerinden dolayı yıllardır
siyasi, ekonomik ve güvenlik
konularıyla ilgili iç karışıklıklar
yaşamaktadır.
Pakistan’daki bu iç karışıklıklar Mü-
şerref Hükümeti’nin ardından da
devam etmektedir. Müşerref sonrası
dönemde beklenenin aksine, Kuzey-
batı Sınır Eyaleti’nde Swat şehrinin
ve Kuzey Kabile Bölgeleri’nde Ba-
jour şehrinin, yeni hükümet göreve
başladığından bu yana devletin
kontrolünden çıktığı ve buraların
Taliban’ın kontrolünde olduğu kamu-
DOSYA 5
oyuna yansımaktaydı. Göz önünde
yaşanan bu otorite çatışması kamu-
oyu tarafından açıkça görülmemekle
birlikte politik ve stratejik analistlerin
argümanları arasında yer alan birçok
farklı etkenin bir sonucu olarak bu-
gün Pakistan’ın kuzey ve kuzeybatı
bölgeleri ciddi bir iç çatışmaya ve
insani trajediye tanıklık etmektedir.
Milyonlarca sivilin hayatını olumsuz
etkilemeye devam eden bu şiddetli
çatışmalar aslında 2-3 yıldır devam
etmekte olan bir sürecin uzantısıdır.
Kuzeybatı bölgelerindeki çatışma-
lar ilk olarak 2007 Temmuz ayında
başladı. O tarihten bu yana Pakistan
ordusu ve ilişkili olduğu paramiliter
kuvvetler, silahlı militanlarla savaş
hâlinde. Mayıs 2008’de geçici bir
ateşkesle bölgeye görece sükûnet
hâkim oldu ancak çatışmalar ağus-
tos ayında yeniden başladı. Bajour
şehrinde başlayan çatışmalar, bu
yıl içinde Kuzeybatı Sınır Eyaleti’nin
büyük bir kısmına yayılarak beklen-
medik bir seviyede insani kriz doğu-
racak bir hâl aldı.
 6 DOSYA
2009 yılı Şubat ayının ortasında
Kuzeybatı Sınır Eyaleti yönetimi,
Swat ve Bajour’da Taliban ile barış
anlaşması yapmıştı. Fakat Federal
Hükümet anlaşılmaz bir şekilde
anlaşmanın yürürlüğe girmesini er-
teledi. Sonuçta, Swat’ta barış ortamı
yeniden tehlikeye girerken Taliban
ve ordu güçleri arasında çatışmalar
tekrar başladı.
Belucistan’da üç siyasi liderin öl-
dürülmesiyle bölgede gerginlikler
daha da arttı. Son zamanlarda ayak-
lanmaların yaşandığı, marketlerin
kapatıldığı tüm Belucistan eyale-
tinde tam bir keşmekeşin hâkim
olduğu bölgeden gelen haberler
arasında. İslamabad ve Lahor’da art
arda meydana gelen bombalama
eylemleri de Kuzeybatı Sınır Eyaleti
ve Belucistan bölgelerindeki kaotik
durumu ülkenin tamamına yayma
amacı taşıyor.
Pakistan’da Yüz Binlerce Mülteci Yollarda, Kamplarda
Federal hükümetin siyasi karışıklık-
ların ardından Kuzeybatı Sınır ve Be-
lucistan eyaletlerinde emniyet birim-
lerine ayrılan bütçeyi iptal etmesinin
ardından eyalet polis birimleri, suç
ve isyanları kontrol altına alma girişi-
minde bulunmuyor. Ekonominin de
gittikçe bozulduğu bölgede IMF’den
oldukça kötü koşullarda ağır krediler
alınıyor ve temel gıda maddelerin-
de kıtlık yaşandığı ve fiyatların bazı
bölgelerde %300 oranında arttığı
görülüyor.
Tüm bu gelişmelerle birlikte siyasi
analistlerin ortak kanaati, ülkedeki
eyaletlerde anarşi ve terör ortamı
yaratılarak merkezî otorite sarsılmak
isteniyor. Oluşacak bu kaos ortamı-
nın ardından da ABD’nin Pakistan’a
girmeye çalışacağı yönünde tahmin-
lerde bulunuluyor.
Swat Vadisi’ndeki durum, hükü-
metle Taliban güçleri arasında bu
yıl mayıs başında imzalanan anlaş-
maya rağmen Taliban’ın hükümetin
bildirisini reddetmesi ve yine Sofi
Muhammed’in Pakistan anaya-
sasının ve bütün mahkemelerinin
İslam dışı olduğunu açıklamasının
ardından daha da kötüye gitmeye
başladı.
Pakistan or dusu tarafından
Kuzeybatı Sınır Eyaleti’nde
Swat Vadisi’nde mayıs ayının
ilk günlerinde başlatılan askerî
operasyon eyaletin birçok bölgesini
kapsayacak şekilde devam ediyor.
Çatışmalar sebebiyle sivil halkın
yaşadığı mağduriyetin boyutları ise
her geçen gün daha da büyüyor.
Askerî operasyon sebebiyle evlerini
terk etmek zorunda kalan insanların
sayısı 4 milyona yaklaşmış durum-
da. İnsanların birçoğu evlerini terk
ederek diğer şehirlerdeki yakınlarının
yanına sığınmış. Çatışma bölgesine
yakın şehirlerde yaşayan halk, ev-
lerini mültecilere açmış olmasına
rağmen kalacak yer bulamayan
650 bin mülteci Pakistan devleti
tarafından kurulan çadır kentlere
yerleştirildi. Çadır kentlere sığınan
mültecilerin birçok temel ihtiyacı ise
karşılanamıyor. Ayrıca yakınlarına ait
evlere sığınan yaklaşık 3,2 milyon
mültecinin de ihtiyaçlarını hangi
ölçüde karşılayabildikleri meçhul.
Mülteci kamplarının sınırlı imkânları
nedeniyle yaşanan problemler her
geçen gün artıyor. Son haftalarda
kamplarda ciddi sağlık problemleri
baş göstermiş durumda. Kamp-
lardaki temizlik sorunu sebebiyle
 Pakistan’da Yüz Binlerce Mülteci Yollarda, Kamplarda
başladığı, kirli sular nedeniyle ishal sal-
gınlarının görüldüğü bildiriliyor. Toprak
arazinin etkisiyle tozlanan ve kirlenen
gıdalar birçok mültecinin solunum yolu
enfeksiyonuna yakalanmasına yol açı-
yor. Binlerce mültecinin kaldığı kamp-
larda kanalizasyon altyapısının olmayışı
da birçok hastalığa sebep olan etken-
lerin başında geliyor. Kamp şartlarında
gerçekleşen doğumlarda dört bebeğin
Federal
Kabile Bölgeleri
Veziristan
Quetta
PAKİSTAN
Belucistan
Sindh
Karaçi
doğum esnasında ha-
yatını kaybettiği gelen
haberler arasında. Daha
önce de iki çocuğun açlık sebebiyle
hayatını kaybettiği bildirilmişti. Bu
ölümlerin dışında bazı yetişkinlerin de
çeşitli sebeplerle kamplarda hayatını
kaybettiği biliniyor.
Öte yandan Swat Vadisi’nde ekinlerin
hasat mevsimi gelmiş durumda. Tek
geçim kaynakları olan ekinlerinin hasa-
dını yapmak isteyen mülteciler evlerine
dönmek istese de çatışmaların devam
etmesi ve ordu birliklerinin engelleme-
leri nedeniyle kamplardan ayrılamıyor.
Swat Vadisi’nde hasat yapılamaması,
bölgede yaşayan çok sayıda insanın
gelecek yıl geçimleri için gerekli olan
gelirden mahrum kalması anlamına
geliyor. Bu da bölgedeki insani krizin
operasyon sonrası da devam etmesine
Kuzeybatı
Sınır
Kuzey
Eyaleti Toprakları
Dir
Swat
Cammu-Keşmir
Bajaur
Mardan
Swabi
Lahor
Pencap
yol açacak son derece ciddi
bir durum. Hükümet bu
durum karşısında insanla-
rın endişelerini gidermek
amacıyla bütün ailelere
maddi yardım yapılacağı sözünü verdi.
Ayrıca evlerine dönenlere iki aylık gıda
yardımı yapılacağı da açıklandı. Swat
Vadisi’nin merkezi olan Mingora şeh-
rindeki yerleşim birimlerinin çatışmalar
sebebiyle yerle bir olduğu da düşü-
nülecek olursa bölge insanının uzun
vadede birçok problemle karşı karşıya
kalacağı açık.
Her ne kadar Swat Vadisi’nin merkezi
olan Mingora, ordunun kontrolüne
geçse ve askerî operasyonun yakın bir
zamanda durdurulacağı açıklaması
DOSYA 7
Pakistan ordusunun Swat
Vadisi’ne yönelik operasyonla-
rının ardından Afganistan’a sınır
olan Güney Veziristan bölgesine
yönelmesi endişeleri arttırıyor.
Bu bölgeye düzenlenecek muh-
temel operasyonlar sonrasında
500 bin kişinin daha mülteci
olarak yollara düşeceği tahmin
ediliyor.
-----------------------------------
Mültecilerin sığındığı resmî 20
kamp dışında derme çatma
kulübelerden müteşekkil 2000
yerleşim yeri daha bulunuyor.
-----------------------------------
Bölgede içme suyu, temizlik,
elektrik ve kanalizasyon altya-
pısı açısından büyük bir kriz
yaşanıyor.
-----------------------------------
Bölgeyi ziyaret eden Birleşmiş
Milletler ekiplerinin raporlarına
göre çatışma bölgelerinde bu-
lunan mayınlı alanlar ve diğer
patlamamış bombalar hareket
hâlindeki mülteci gruplar açısın-
dan büyük risk oluşturuyor.
-----------------------------------
Hastaneler ve kliniklerin pek
çoğu az sayıda personel ve
ilaçların tükenmesi sebebiyle
işlevini kaybetmiş durumda.
Okullar ve üniversiteler eğitim
veremiyor. Halkın günlük ihti-
yaçlarını karşılayabileceği alış-
veriş alanları kapalı durumda.
Çiftçiler hasat döneminin or-
tasında buğday, tütün ve mısır
tarlalarını arkalarında bırakmak
zorunda kaldılar.
 8 DOSYA
Her ne kadar Swat Vadisi’nin merke-
zi olan Mingora, ordunun kontrolüne
geçse ve askerî operasyonun yakın
bir zamanda durdurulacağı açıkla-
ması yapılsa da, çatışmalar Swat
Swat’taki mülteci akını, 1994’te
Ruanda soykırımı esnasında
yaşanan mülteci akınından bu
yana en dramatik mülteci krizi
olarak görülüyor.
-----------------------------------
Birleşmiş Milletler’e göre Swat
Vadisi’nden göç etmek zorunda
kalan yaklaşık 130 bin mülteci
Mardan ve Swabi bölgelerinde
her geçen gün artan ve kavuran
sıcaklarda hiç bir havalandır-
ma sisteminin bulunmadığı
kamplarda kalıyorlar. Yaklaşık 4
milyon mültecinin geri kalanı ise
akrabalarının ve daha önceden
tanımadıkları yabancı ailelerin
evlerine sığınmış durumda.
Mültecileri ağırlayan kimi evler-
de iki-üç odada 85-90 kişinin
kaldığı gelen haberler arasında.
-----------------------------------
Temmuz ayında başlayan Mu-
son yağmurları ile kamplarda
ve mültecilerin sığındığı evlerde
sıtma, ishal ve kirli su tüketi-
minden kaynaklanan hastalıkla-
rın artmasından endişe ediliyor.
-----------------------------------
Pakistan hükümeti, temmuz ayı
itibarıyla mültecileri evlerine geri
dönmeleri için teşvik ederken
mülteciler, güvenliğin sağlana-
madığı bölgelerdeki evlerine
dönmeyip kamplarda yaşamayı
tercih ediyorlar.
Pakistan’da Yüz Binlerce Mülteci Yollarda, Kamplarda
Vadisi’nin diğer yerleşim birimleri
olan Hodigram, Şemuzey, Landake,
Çakdara, Tana, Picuar ve Bacaar
bölgelerinde mevzilenen Taliban
güçlerine karşı devam ediyor. Ordu
yetkilileri operasyonun yakın zaman-
da biteceği sinyalini vermekle birlikte
bölgede yaşanan çatışmalarda Ta-
liban güçlerinin uyguladıkları gerilla
taktikleri sebebiyle çatışmaların
daha uzun süre devam edeceği dü-
şünülüyor. Ayrıca, Taliban güçlerinin
sivil halkın arasına rahatlıkla karışa-
biliyor olmaları ve ordunun operas-
yonlar boyunca bilinen 21 Taliban
liderinden hiçbirini ele geçirememiş
olması da çatışmaların kısa sürede
sona ermeyeceğine işaret ediyor.
Bir yandan Swat bölgesindeki
çatışmaların bitmesi gündeme
gelirken bir yandan da hükümetin
Veziristan’daki operasyonlarının
devam ettirileceği duyuruldu. Ve
hemen akabinde Pakistan ordusu
güney Veziristan’da bombardımana
başladı. Bugün güney Veziristan’da
başlatılan operasyonla yeni bir mül-
teci dalgasından endişe edilmekte.
Swat bölgesindeki çatışmaların
duracağı varsayılsa bile, mevcut 4
milyon mültecinin geri dönmesinin
altı ay gibi uzun bir sürede gerçekle-
şeceği tahmin edilmekte. Veziristan
merkezli yeni bir mülteci dalgası ise
ülkeyi tam bir kaosun eşiğine geti-
rebilir. Yaklaşan Muson mevsiminde
yağacak şiddetli yağmurlar dışarıda
kalan yüz binlerce mülteci için yeni
sıkıntılara yol açacak.
ÝHH Bölgede
İHH İnsani Yardım Vakfı bölgede
yaşanan kriz karşısında faaliyetle-
rine ara vermeden devam ediyor.
Çalışmalarına sıcak yemek dağıtımı
ile başlayan İHH, bugüne kadar bat-
taniye, terlik, giysi, ilaç ve kuru gıda
yardımlarında bulundu, bu malzeme-
lerin dağıtımı hâlen devam ediyor.
Öte yandan Haripur’da 1600 mülte-
cinin kaldığı bir kampın yönetimini
devlet yetkililerinden devralan İHH,
bu kampın altyapısında bazı düzen-
lemeler gerçekleştirdi. Kampta su
sağlanması ve sıcak yemek dağıtımı-
na kadar bir dizi insani yardım ça-
lışmaları gerçekleştiren İHH, ayrıca
Mardan şehrinde bulunan ve ülke-
deki en kalabalık mülteci kampı olan
Celala kampında da bir sağlık kliniği
ile çadır okul kurarak buradaki mül-
tecilere hizmet vermeye başladı. Kli-
nikte muayene olan mültecilere ilaç
yardımında da bulunan İHH, 24 saat
hazır bulundurduğu ambulansıyla
durumu kritik olan mültecileri merkez
hastanelere ulaştırıyor. Kampta İHH
tarafından kurulan dikiş atölyesinde
istihdam edilen mültecilerin diktiği
elbiseler ise yine mültecilere dağıtılı-
yor. Ayrıca bakıma muhtaç yetim ve
özürlü çocuklar, dul kadınlar ve yaş-
lılar için de özel bir çadır kompleksi
kurulmuş durumda.
Mardan, Swabi, Charsadda gibi şe-
hirlerde ve altyapının olmadığı kırsal
bölgelerde kurulan kamplarda içme
ve temizlik için gerekli su ihtiyacını
karşılamak ve kirli suyun neden ol-
duğu hastalıkların önüne geçmek
amacıyla 10 adet yüzey su kuyusu
açılarak mültecilerin hizmetine su-
nuldu.
 Pakistan’da Yüz Binlerce Mülteci Yollarda, Kamplarda
Çalışmalarında her zaman yetim
çocukları önceleyen İHH, bugüne
kadar ailesine ya da akrabalarına
ulaşılamayan beş kayıp çocuğu ve
hayatta kalan hiçbir yakınının bulun-
madığı anlaşılan dört çocuğu koru-
ma altına aldı. Pakistan hükümetinin
özel izniyle kriz bölgesinde yetim
çocukların tespiti için taramalarına
devam eden İHH, yakınlarını kay-
betmiş çocukların bir kısmının eği-
tim, sağlık ve barınma ihtiyaçlarını
karşılamak ve kendi yatılı okullarına
yerleştirmek üzere gerekli işlemlere
başladı.
Mülteciler evlerinin bulunduğu Swat
bölgesinden daha güneyde bulunan
kamplarda, alışık olmadıkları yük-
seklikte sıcak hava ile karşılaşmış
durumdalar. 40 dereceye varan hava
sıcaklığı mültecilerin yaşam koşulla-
rını oldukça zorlaştırıyor.
Pakistan devletinin ihtiyaçlarını
karşılamakta zorlandığı yüzbinlerce
mültecinin bir insani felakete sürük-
lenmemesi için yapılan yardımların
önemi ise çok büyük.
İHH ve İslam dünyasından bazı yar-
dım kuruluşları bölgede insani yar-
dım çalışmaları yapsalar da, yardı-
ma ihtiyaç duyan kitlenin büyüklüğü
ve yardım yapılması gereken zaman
diliminin oldukça uzun olması ne-
deniyle şu ana kadar yapılan yar-
dımlar varolan dramın acısını dindir-
mekten uzak. Bu yüzden Pakistan
devletinin ihtiyaçlarını karşılamakta
zorlandığı yüzbinlerce mültecinin,
bir insani felakete sürüklenmemesi
için yardım kuruluşları tarafından
yapılan yardımların daha geniş kit-
leleri kapsayacak şekilde ve uzun
soluklu olarak sürdürülmesi gerek-
mektedir.
DOSYA 9
Londra’da açıklama yapan do-
kuz yardım kuruluşu, eğer ön-
lem alınmazsa maddi kaynakla-
rının yetersiz olması sebebiyle
bölgeye yaptıkları yardım ope-
rasyonlarını durdurmak zorunda
kalacaklarını açıkladı. Bölgedeki
mülteci krizi sonrasında Birleş-
miş Milletler 543 milyon dolarlık
bütçeye gerek duyulduğunu
açıklamıştı. Ancak şimdiye ka-
dar bu rakamın yaklaşık dörtte
biri olan 138 milyon dolarlık bir
bütçe oluşturulabildi. Yardım
kuruluşları mülteci kriziyle başa
çıkma konusunda Pakistan’a
yardım vaad eden ülkelerin
sözlerini tutmadığı konusunda
hemfikir.
-----------------------------------
4 milyona yakın insanın göç
ettiği bölgelerde insani dramı
hafifleten şey ise, mülteci ya-
kınlarının ve duyarlı ailelerin
mültecilere evlerini açmaları
olarak belirtilmekte. Aileler ken-
dileri ihtiyaç sahibi olmalarına
rağmen mültecileri cömertçe
evlerine kabul ediyorlar.
FAALİYETLER
 12 FAALİYETLER Acil Yardım Gazze

Gazze’de yardım
çalışmalarımız devam ediyor
Bölgede meslek edindirmeye yönelik çalışmalara hız veren İHH, Han Yunus
ve Cebaliye’de hanımlara yönelik dikiş-nakış ve bilgisayar kursları açtı.
Kurslarda bir yıl içerisinde 1000 öğrenci yetiştirilmesi hedefleniyor.

İ
HH Gazze’deki yardım çalışmala-
rına devam ediyor. Her ay düzenli
olarak 1000 aileye gıda yardımı
yapan vakfımız, Zehra bölgesindeki
İbn-i Zeydun İlkokulu ile Musaddar
bölgesindeki Kafr Yasif İlkokulu’nda
toplam 600 öğrenciye çanta ve kır-
tasiye malzemesi dağıttı.
Bölgede meslek edindirmeye yö-
nelik çalışmalara da hız veren İHH,
Han Yunus ve Cebaliye’de hanımla-
ra yönelik dikiş-nakış ve bilgisayar
kursları açtı. Kurslarda bir yıl içe-
risinde 1000 öğrenci yetiştirilmesi
hedefleniyor.
İHH, toprakları son derece verimli
olan Gazze’de tarım çalışmalarına
da destek veriyor; Aksa Vakfı’nın
tarım ve hayvancılık alanındaki ça-
lışmalarına katkıda bulunmak için
bir iş makinası satın alarak vakfa
hediye etti.
İHH’nın Gazze Şeridi’nde devam
etmekte olan çalışmaları ise şu
şekilde özetlenebilir: Refah’ta bir
eğitim merkezi inşası, İsrail sal-
dırılarında zarar gören Teknoloji
Üniversitesi’nin tadilatı ve üniversi-
tede teknik laboratuvar kurulması,
İsrail saldırılarında yaralanan 30 Fi-
listinlinin Mısır’da tedavisi, İsrail sal-
dırılarında zarar gören Gazze İslam
Üniversitesi konferans salonunun
yeniden inşası, Tufah bölgesinde
 Gazze
Daru’l-Erkam İlkokulu’nun
yenilenmesi, ocak ayındaki
saldırılarda yerle bir olan
Beyt Hanun’da hastane ve
yetimhane inşası, Gazze
şehir merkezinde Sultan
Abdulhamit anaokulu ve
ilköğretim okulu inşası,
Gazze merkezde cami
ve kültür merkezi inşası,
Refah’ta İsrail saldırılarında
büyük zarar gören Takva
Camisi’nin onarımı, Refah
Hayr Polikliniği’ne böbrek
taşı kırma cihazı temin edil-
mesi.
Gazze’de
Kudüs Günü
Gazze’de İHH’nın da kat-
kılarıyla Kudüs Günü dü-
zenlendi. Kudüs Günü’ne
konuşmacı olarak katılan
Gazze temsilcimiz Mehmet
Kaya, İHH’nın Gazze’de yü-
rüttüğü çalışmaları anlattı.
Acil Yardım FAALİYETLER 1313
İHH’nın kurulduğu günden
bu yana Filistin halkının
yanında olduğuna değinen
Kaya, bundan sonra da
hayırsever Türkiye halkının
destekleriyle kardeş Filistin
halkının yanında olmaya
devam edileceğini belirtti.
Programda söz alan Fi-
listinli yetkililer de İsrail’in
adım adım Mescid-i
Aksa’yı yıkma planını an-
lattılar. Mescid-i Aksa’nın
önemine vurgu yapan
konuşmacılar, tüm Müslü-
manların bir gün özgürce
namaz kılacakları bir Aksa
özlemi içinde olduklarına,
bunun gerçekleştirilebil-
mesi için her Müslüman’ın
üzerine düşen görevler
olduğuna dikkat çekti-
ler. Program, Mescid-i
Aksa’nın ve Filistin’in öz-
gürlüğüne kavuşması için
yapılan dua ile sona erdi.
 14 FAALİYETLER Acil Yardım Pakistan

İHH Pakistan’da
Swatlı mültecilerin yanında
Haripur’da 1600 mültecinin kaldığı bir kampın kontrolünü devralan
İHH, kampta altyapıdan sıcak yemek dağıtımına kadar tüm acil
ihtiyaçları karşılıyor. İHH, bölgede baş gösteren salgın hastalık
tehlikesine karşı da tam teşekküllü iki ambulans ile çadır kentlerde ve
mültecilerin kaldıkları diğer bölgelerde sağlık taraması yapıyor.
 Pakistan Acil Yardım FAALİYETLER 15

İ
HH İnsani Yardım Vakfı, Pakistan’ı
sarsan bu son krizin ardından böl-
geye ilk giren yardım kuruluşları
arasında yer aldı.

Haripur’da 1600 mültecinin kaldığı

bir kampın kontrolünü devralan
İHH, kampta altyapıdan sıcak
yemek dağıtımına kadar tüm acil
ihtiyaçları karşılıyor. İHH, bölgede
baş gösteren salgın hastalık tehli-
kesine karşı da tam teşekküllü iki
ambulans ile çadır kentlerde ve
mültecilerin kaldıkları diğer böl-
gelerde sağlık taraması yapıyor.
Zehirli ishal ve uyuz gibi bulaşıcı
hastalıklara yakalanan çocuk ve
kadınlar başta olmak üzere birçok
kişi sağlık taramasından geçirilirken
hastaların ihtiyaç duydukları ilaçlar
da İHH sağlık ekipleri tarafından
karşılanıyor.
Yine Merdan şehrinde bulunan ve
ülkedeki en kalabalık mülteci kampı
olan Celala’da bir sağlık kliniği ile
çadır okul kurularak buradaki mülte-
cilere de hizmet verilmeye başlandı.
Kampta bir dikiş atölyesi kuruldu ve
burada mülteciler istihdam ediliyor.
Atölyede dikilecek elbiseler ise mül-
tecilere dağıtılıyor. Kampta bakıma
muhtaç yetim ve özürlü çocuklar, dul
kadınlar ve yaşlılar için de özel bir
çadır kompleksi kuruluyor. Pakistan
hükümetinin özel izniyle kriz bölge-
sinde yetim çocukların tespiti için
çalışmalarına devam eden İHH ekip-
leri, yakınlarını kaybetmiş çocukların
eğitim, sağlık ve barınma ihtiyaçlarını
karşılamak ve bir kısmını İHH’nın
bölgedeki yatılı okullarına yerleştir-
mek üzere gerekli işlemlere başladı.
 16 FAALİYETLER Acil Yardım İtalya

İHH’nın yardım eli

İtalya’da
Deprem bölgesine giden İHH ve WEFA ekipleri, şehirde kurulan 300 kişilik
çadır kampta kalan ailelere temel gıda maddeleri, temizlik malzemeleri,
bebek maması, bebek bezi, oyuncak ve hijyenik sargı bezinden oluşan
yardım malzemeleri dağıttı.

6
,3 şiddetindeki depremle
sarsılan İtalya’daki deprem-
zedelere Türkiye’den yar-
dım eli uzatıldı. İHH, L’Aquila şeh-
rinde meydana gelen depremde
zarar gören ailelere Almanya’da
faaliyet gösteren partner kuruluş
WEFA ile birlikte acil yardım
ulaştırdı.
Deprem bölgesine giden İHH ve
WEFA ekipleri, şehirde kurulan 300
kişilik çadır kampta kalan ailelere te-
mel gıda maddeleri, temizlik malze-
meleri, bebek maması, bebek bezi,
oyuncak ve hijyenik sargı bezinden
oluşan yardım malzemeleri dağıttı.
Ekipler, yardım dağıtımının yanı sıra
bölgede ihtiyaç tespiti yaparak İtal-
yan resmî makamları, sivil toplum
kuruluşları ve Batılı yardım kuruluş-
ları ile istişarelerde bulundu.
Roma’ya 90 km uzaklıktaki
L’Aquila’da meydana gelen 6,3 şid-
detindeki depremde 300 kişi hayatı-
nı kaybederken 28 bin kişi de evsiz
kalmıştı.
 Cami ve Mescit Açılışları Kültürel Yardımlar FAALİYETLER 17

Somali’de yeni bir mescit

Türkiyeli hayırseverler İHH ile birlikte Afrika’da su kuyusu, cami, okul, poliklinik
ve hastane gibi kalıcı yüzlerce sosyal yardım projesini hayata geçiriyor.

T
ürkiyeli hayırseverler İHH ile
birlikte Afrika’da su kuyusu,
cami, okul, poliklinik ve has-
tane gibi kalıcı yüzlerce sosyal yar-
dım projesini hayata geçiriyor.
Daha önce Afrika’da 20 cami açan
İHH, son olarak Somali’nin Aşağı
Shabelle bölgesinin Afgoi kasa-
basında 150 m² alan üzerine yeni
bir mescit daha inşa ederek bölge
halkının hizmetine sundu. Hizme-
te sunulan Hacı Vakıfa Şerefoğlu
Mescidi’nden bölgedeki 500 ailenin
faydalanması bekleniyor. Kabile
kültürünün yaygın olduğu Afrika kı-
tasında cami ve mescitler insanları
bir araya getirme, kaynaştırma ve
kardeşlik bağları kurması açısından
büyük öneme sahip. Kıta genelinde
misyoner kuruluşların yoğun faa-
liyetleri de Müslüman halklar için
özellikle kırsal kesimlerde sosyal
merkezlerin kurulmasını gerekli
kılıyor.
 18 FAALİYETLER Kültürel Yardımlar Cami ve Mescit Açılışları

Okul ve cami
açılışları umutları artırdı
Kamerun’un liman ticaret merkezi olan 5 milyon
nüfuslu Duala kentinde Şerefoğlu Camisi, Okulu ve
Osman Gazi Camisi hizmete açıldı.
 Cami ve Mescit Açılışları Kültürel Yardımlar FAALİYETLER 19

2008 yılı Ocak ayında İHH tarafın-
dan temelleri atılan iki cami ve bir
okulun açılışı gerçekleştirildi.
Osman Gazi Camisi
Kamerun’un liman ticaret merkezi
olan 5 milyon nüfuslu Duala kentinin
Pekakatorz bölgesinde, Bursa Os-
man Gazi Belediyesi’nin bağışlarıyla
inşa edilen üç katlı Osman Gazi Ca-
misi ibadete açıldı. Caminin açılışı
yerel yöneticiler, din adamları ile İHH
Genel Başkan Yardımcısı Durmuş
Aydın, İHH Yönetim Kurulu Üyesi
Osman Atalay ve Bursa İnsan Hak
ve Hürriyetleri İnsani Yardım Derneği
Üyesi Avni Günaydın tarafından ger-
çekleştirildi. 3000 kişinin faydalana-
cağı cami bünyesinde açılan okuma
evi ve su kuyusu da bölge halkının
bulunmaktadır. Daha önce harabe
durumundaki bir mescidin bulundu-
ğu yerde şimdi bölge halkının ihti-
yacına büyük ölçüde cevap verecek
olan cami ve diğer hizmet binaları
memnuniyetle karşılandı.
Şerefoğlu Külliyesi
Duala kenti Dogbasi ilçesinde, Müs-
lümanların yoğun olarak yaşadığı bir
bölgede, 2048 m² alan üzerinde inşa
edilen Şerefoğlu Külliyesi hizmete
açıldı. Külliye iki katlı bir cami ve yedi
sınıflı bir ilköğretim okulundan oluşu-
yor. İnşa edilen okul ve cami, ilçede
Müslümanların kurduğu tek cami ve
okul olarak hizmet verecek. Daha
önce caminin yerinde 40 m2lik derme-
çatma bir mescit bulunuyordu.

Şerefoğlu Camisi
hizmetine sunuldu. Ayrıca, caminin
yanında cami derneğine gelir geti-
ren bir dükkân, cami imamı için bir
lojman, abdesthane ve gasilhane de

K
amerun 16 milyon nüfuslu
bir Batı Afrika ülkesi.
Zengin yer altı ve yer üstü
kaynaklarına sahip olmasına
rağmen gelir dağılımı sıralamasında
Afrika’nın en yoksul ülkeleri
arasında. Kamerun’da nüfusun
%50’si Müslüman; ancak ülkede
Müslüman nüfusun ihtiyaçlarına
cevap verebilecek sosyal
kurumların sayısı çok yetersiz. İHH
İnsani Yardım Vakfı, Kamerun’da
Müslüman nüfusun bu yöndeki
ihtiyacını gidermek için sosyal
yardım çalışmalarına devam ediyor.
 20 FAALİYETLER Sağlık Yardımı Katarakt

Perdeler bir bir kalkıyor

Ameliyatlar, Afrika’nın Sahra Kuşağı’nda bulunan Nijer, Gana, Benin, Togo ve
Çad ülkelerinde tamamlanırken, Somali, Etiyopya, Sudan’daki operasyonlar
sabit ve mobil hastanelerde İHH sağlık ekipleri tarafından sürdürülüyor.

İ
HH İnsani Yardım Vakfı, 2007
yılında “Siz görürseniz onlar da
görecek!” sloganıyla başlattığı
katarakt kampanyası ile sadece
Afrika’da 100 bin kişinin gözlerini
açmayı hedefliyor. Afrika’nın Sahra
Kuşağı’nda bulunan Nijer, Gana,
Benin, Togo ve Çad ülkelerinde
tamamlanan operasyonlar So-
mali, Etiyopya ve Sudan’da sabit
ve mobil hastanelerde İHH sağlık
ekipleri tarafından sürdürülüyor.
Proje ile Haziran 2009 itibarıyla
108 bin kişi göz taramasından ge-
çirilirken yapılan ameliyatlarla yak-
laşık 24.603 kişi de ışığa kavuştu-
ruldu. 2009 yılı sonuna kadar top-
lam 40 bin ameliyat hedefleniyor.
Sudan’ın başkenti Hartum’da Ab-
dulfadıl Almas Göz Hastanesi’nde
açılan kalıcı klinikte düzenli olarak
operasyonlar yapılırken ülkede-
ki farklı eyaletlerde de başkente
kadar gelecek durumu olmayan
yoksul hastalar için 16 göz kampı
ile hizmet veriliyor. Verilen hizmet-
ler karşılığında hastalardan hiçbir
ücret alınmıyor.
Katarakt kampanyası çerçevesin-
de Kuzey Darfur’da da, Ramazan
ayından sonra 10 bin katarakt
ameliyatı yapılması planlanmakta.
 Katarakt
11 yaşında hayata
yeniden başladı
Doğuştan katarakt hastası olan Arife Hasan 11 yaşında. İHH sağlık ekibinin
yarım saat süren ameliyatıyla ışığa kavuştu ve annesinin yüzünü ilk defa gördü.
A
frika’da her yaş grubundan
toplam 6 milyon katarakt
hastası var. Ancak bunlardan
çok azı, yardım kuruluşlarının katkısı
veya kendi imkânları ile tedavi olma
şansını yakalayabiliyor.
Doğuştan katarakt hastası olan kü-
çük Arife de bu 6 milyon hastadan
sadece biri. İki gözü de kataraktlı
olan Arife, hayatı boyunca ne an-
nesini görmüş ne de babasını. Hiç
okula gidememiş. Hayata dair her
şeyi dokunarak, duyarak ve his-
sederek öğrenmiş. Annesinin elini
sımsıkı tutarak sağlık kampına gelen
Arife Hasan’ın ameliyatının ardından
doktoru şunları söylüyor:
“Hastanenin kurulduğu kampa
Sağlık Yardımı
çok uzak bir bölgede yaşayan Ari-
fe annesiyle birlikte geldi. Kamp
doktorlarının ilk kontrolü sonucu
Arife’nin ameliyatla görme imkânı
olduğu tespit edildi ve çok başarılı
iki operasyon ile Arife’nin gözleri
ameliyat edildi. Ameliyattan bir gün
sonra Arife’nin göz sargıları açılırken
FAALİYETLER 21
herkeste tedirgin bir bekleyiş vardı.
Sargılar çıkarıldı, gözleri dikkatle
temizlendi. Arife kirpiklerini hareket
ettirmeye başladı ve etrafına şaşkın-
lık içinde bakındı. Hayatında ilk kez
sadece seslerini duyduğu insanları
karşısında gören kızın tedirgin ba-
kışları karşısında tüm ekip sevinç
içindeydik. Hepimiz Arife’nin hayatı-
nın yeniden başladığını hissedebili-
yorduk.”
Arife gibi daha yüzlerce Afrikalı
çocuk ışığa kavuşmayı bekliyor.
100 TL’lik bir bağışla siz de kata-
rakt hastası bir Afrikalının gözleri-
nin açılmasına vesile olabilirsiniz.
Ayrıntılı bilgiye www.afrikago-
recek.com adresinden
ulaşabilirsiniz.
 22 FAALİYETLER Sosyal Yardımlar Su Kuyuları

Su kuyuları
Afrika’ya rahmet ve
bereket götürüyor
Su kuyuları bir yandan susuzluğa çare olurken bir yandan da kabileler
arasında yaşanan gerginliklerin azalmasında rol oynuyor.

Y
az aylarıyla birlikte susuz-
lukla kavrulan Afrika’da
İHH’nın su kuyusu açma
çalışmaları devam ediyor. Haziran
ayı itibarıyla Etiyopya’da 10, Çad’da
14, Somali’de 5 ve Burkina Faso’da
1 yeni su kuyusu açıldı. Faaliyete
geçen son su kuyuları ile birlikte
İHH’nın Afrika genelinde açtığı ku-
yuların sayısı 428’i buldu.
Etiyopya
Etiyopya’nın Kofale bölgesinin
Kerreyu Gofingira, Feqa, Fallicha,
Canıh-Koroso, Mamo-Mohjorota,
Mukalemmami, Kofaleborana,
Mokke, Grado ve Kofaleta’a köy-
lerinde açılan su kuyularından
toplam 17 bin kişinin istifade et-
mesi bekleniyor. Açılan kuyulara
bağışçıların isimleri verildi: Musa
Kazı Koca, Muammer Düdükçü ve
Ailesi, Nuran Sözduyar, Ankara İn-
sani Yardım Derneği, Ali Sözduyar,
Hamdiye Uğur Akatürk, İsa Ulusu,
Fatma Ulusu, Kasım Gözbaşı, Kay-
seri İHH 1 ve 2 su kuyuları. Böy-
lelikle İHH’nın Etiyopya’da açtığı
toplam su kuyusu sayısı 88 oldu.
 Su Kuyuları Sosyal Yardımlar FAALİYETLER 23

Çad
İHH’nın Afrika’da yoğun olarak su
kuyuları açtığı Çad’da da Türkiyeli
yardımseverlerin desteği ile 31 su
kuyusuna ilaveten 14 yeni su kuyusu
açıldı. Adjirefi, Naala, Loubana Go-
utounfoulaı, Koundoul II, Koulkoulai
Daraba, Fadje ve Fadje Hileterbechire,
Kintchemi, Marmını, Daima, Hilelele
Abakar Falalati ve Bogoyo köylerinde
açılan ve 7 bin ailenin faydalanacağı
temiz içme suyu kuyularına şu isimler
verildi: Bedriye ve Mustafa Aktürk, Somali Ustaosmanoğlu su kuyusu, Osmanlı
Fatma Çağlar ve Bereket Kadın Grubu Sıddıkları su kuyusu ve Selam 9 su
su kuyuları, Ankara İHH Gönüllüleri, Somali’de 5 yeni su kuyusu açan kuyusu.
Hacı Mehmet Vural, Sevim Seyhan, İHH, temiz içme suyuna erişimin çok
Ahmet Hanse Gürses su kuyuları, Eti kısıtlı olduğu Aşağı ve Orta Shabelle Burkina Faso
Maden İşletmeleri Genel Müdürlüğü bölgelerinde binlerce insanı temiz
Çalışanları, Hacar, Abdülkadir ve Fat- suya kavuşturdu. Bölgede açılan Burkino Faso’nun Yuluti köyünde
ma Kozal, Selam 1, Selam 2 ve Selam kuyular: Eflani Grubu su kuyusu, de Selam 8 adıyla bir su kuyusu
3 su kuyuları. Hüsnüşah Işıkla su kuyusu, Mahmut açıldı.
 24 FAALİYETLER Sosyal Yardımlar
Pakistan’ın yetimleri
İHH’nın kolejinde okuyacak
T
emeli iki yıl önce İHH tarafın-
dan atılan Hubeyb Koleji dü-
zenlenen bir törenle hizmete
açıldı. Pakistan’da Azad Keşmir’in
başkenti Muzafferabad’a 8 km
uzaktaki Rara bölgesinde 20 bin m²
arazi üzerine kurulan ve 5 bin m²
kapalı alanı bulunan eğitim komp-
leksinde bilgisayar, kimya ve fizik
labaratuvarları, sosyal tesisler, spor
alanları ve kütüphane bulunuyor.
Kompleks bünyesinde anaokulun-
dan liseye kadar tüm yaş gruplarına
eğitim veriliyor.
Yetimlere hizmet veren bir de yurdun
bulunduğu okul toplam 800 öğrenci
kapasiteli. Şu an 450 öğrencinin
eğitim gördüğü okulda 100’ü yetim
120 çocuğun tüm masrafları da İHH
tarafından karşılanıyor.
Yetimlerimiz sahipsiz değil
İHH’nın öncelik verdiği çalışma-
larında “yetim” projesi hayırse-
verlerden büyük destek görüyor.
Ocak ayındaki savaşın ardından
Gazze’ye yönelik yetim çalış-
malarını yoğunlaştıran vakfımız,
geçtiğimiz günlerde Gazze’de
düzenlediği bir organizasyonla
Türkiye halkının sponsor olduğu
yetimlerden 1000’ine kefaletlerini
Yetim
verdi. Yetim sponsorluğuna gös-
terilen yoğun ilgi sonucunda proje
kapsamı Arakan, Moro, Bangladeş
ve Arnavutluk’taki yetimleri de içine
alacak şekilde genişletildi.
İHH ekipleri geçtiğimiz üç ay içe-
risinde Moro ve Bangladeş’teki
yetimhaneleri ziyaret ederek denet-
lemelerde bulundu. İHH, Irak’tan
da yeni 50 yetimin bakımını üstlen-
di. Irak’ta bölgenin ileri gelenlerinin
katılımıyla gerçekleştirilen yetim
buluşmasında da hazır bulunan
İHH, yürütülen yetim faaliyetleri
hakkında deneyimlerini diğer STK
temsilcileriyle paylaştı.
 Yetim Sosyal Yardımlar FAALİYETLER 25

Yetimler İHH’da bir araya geldi

İ
HH İnsani Yardım Vakfı’nın
İstanbul’da bakımlarını üstlendiği
49 yetim, aileleriyle birlikte İHH
genel merkezinde düzenlenen kah-
valtıda bir araya geldi. Etkinliğe İHH
Genel Başkan Yardımcısı Durmuş
Aydın ve İHH Yetim Birimi çalışan-
ları da katıldı. Durmuş Aydın mi-
safirlere vakfın yetim çalışmalarını
anlattı ve İHH’nın yetim çalışması
yaptığı ülkelerden örnekler verdi.
Gördükleri ilgiden oldukça mutlu ol-
dukları gözlenen yetimler ve aileleri
de memnuniyetlerini dile getirdiler.

Kırgızistan’da sünnet
organizasyonu ve giysi yardımı
Issık Göl
K
ırgızistan’ın Araşan
şehrinde 62’si yetim
eyaletine bağlı toplam 100 öğrenciye
giysi yardımı yapıldı.
Balıkçı şehrinde
ise 100’ün Issık Göl eyaletine bağlı Ba-
lıkçı şehrinde ise 100’ün üze-
üzerinde çocuk rinde çocuk sünnet ettirildi,
sünnet ettirildi sünnetin İslam’daki yeri ve
önemine değinilen konuşma-
lar yapıldı.
 26 FAALİYETLER Sosyal Yardımlar
Lübnan’da mültecilere yardım
İ
HH ekipleri nisan ayında
Lübnan’daki Nehrul Barid mülteci
kampında yaşayan 5200 aileye
gıda ve diğer temel ihtiyaç madde-
Kamplardaki Filistinli mülteciler için
20 tırlık yardım yapıldı
İ
HH, Suriye’de Filistinli mültecilerin
yaşadığı kamplara gıda, giysi ve
sağlık malzemesi taşıyan 20 tır
yardım gönderdi. Yardımlar Tenf,
Hol, el-Haseki ve Velit kampların-
daki mültecilere dağıtılacak. Yardım
malzemeleri arasında kuru bakliyat,
konserve, salça, süt tozu, un, bis-
küvi, çocuk bezi, ayakkabı ve tekstil
(giysi) malzemeleri gibi temel ihtiyaç
kalemleri bulunuyor. Yardımların
mülteci ailelerin ihtiyaçlarını biraz
olsun gidermesi bekleniyor. Ayrıca,
Suriye’de 24 Temmuz’da düğünü
lerinden oluşan kumanya paketleri
dağıtımı yaptı. 35 bin Filistinli mül-
tecinin yaşadığı kamp, 2007 yılında
Lübnan ordusu tarafından yerle bir
Mülteciler
edilmişti. Son yapılan yardım dağıtı-
mıyla bu kamptaki mültecilere yapı-
lan toplam yardım miktarı 1 milyon
doları buldu.
yapılacak olan 320 Filistinli çift için
Kayseri’den İstikbal Mobilya tarafın-
dan gönderilen üç tır dolusu ev eş-
yası (mobilya) da bölgeye ulaştırıldı.
Diğer Ortadoğu ülkelerinde oldu-
ğu gibi, Filistinliler Suriye’de de
üç kuşaktır mülteci kamplarında
yaşamakta. Suriye’deki 10 kampta
413.827 kayıtlı Filistinli mülteci bulu-
nuyor. Bunların 120.865’i kamplarda
çadır hayatı sürdürüyor. Bugün tüm
dünyada yaklaşık 5 milyon Filistinli
mülteci var.

Filistin’in daimi kurtuluşuna doğru
İ
slam ülkelerinden çeşitli sivil top-
lum kuruluşlarının girişimiyle dü-
zenlenen Filistin Sivil Dayanışma
Konferansı 22-23 Mayıs tarihleri ara-
sında İstanbul’da düzenlendi. Dünya
Müslüman Âlimler Birliği, Ulusal Arap
Konferansı Örgütü, Dünya Müslüman
Parlamenterler Forumu, Uluslara-
rası Kudüs Müessesesi, Filistin İçin
İşbirliği Cemiyeti gibi uluslararası
Mültecilik Sempozyumu kitaplaştı
İ
HH İnsani Yardım Vakfı, kuruldu-
ğu günden bu yana faaliyetlerinin
önemli bir bölümünü mülteci-
lere yönelik
gerçekleşti-
riyor. Bosna
savaşından
bu yana elini
uzatabildiği
savaş ve afet
coğrafyaların-
da yaşanan
mülteci sorunu
Bilinçlendirme
kuruluşlar ve Türkiye’den İHH İnsani
Yardım Vakfı, Medeniyet Derneği ve
Filistin Dayanışma Derneği (FİDDER)
tarafından düzenlenen Filistin Sivil
Dayanışma Konferansı’na dünyanın
farklı ülkelerinden geniş katılım oldu.
Aralarında Şeyh Raid Salah, Şeyh
Yusuf el-Kardavi, Prof. Dr. Mattias
Gardell, Sudan eski Cumhurbaşkanı
Abdurrahman Suvar er-Zeheb, dü-
ile ilgilenirken Türkiye’de de mülte-
cilere yönelik insani yardım çalış-
malarında bulunuyor. Mültecilerin
günlük temel ihtiyaçlarının karşılan-
masının yanı sıra, karşı karşıya kal-
dıkları diğer sorunları da gündeme
getirmek amacıyla İHH, 14 Haziran
2008 tarihinde “Mültecilik: Sorun-
lar, Tanıklıklar ve Çözüm Önerileri”
başlıklı bir sempozyum düzenledi.
Bu yıl dünya mülteciler gününde de
mülteciler için bir piknik düzenleyen
İHH, yayına hazırladığı kitabı kamu-
FAALİYETLER 27
şünür Fehmi Huveydi, Kudüs TV’den
Gassan bin Ciddu, Av. Tom Nelson,
Dr. Muhammed Adluni gibi isimlerin
de bulunduğu âlimler, aktivistler,
düşünürler, hukukçular, sivil toplum
kuruluşu temsilcileri, sosyologlar ve
tarihçiler, Filistin davasının geleceğini
ve “daimi kurtuluşu”nu konuştu ve
Filistin’in kurtuluşu için birlik çağrısı
yaptı.
oyuna takdim etti. Kitap mültecili-
ğin kavramsal tanımı, tarihçesi ve
dünyadaki yansımalarının tartışıldığı
sempozyum tebliğlerine ek olarak
Asya, Afrika, Ortadoğu ve Kafkasya
bölgelerinde mültecilerin karşı kar-
şıya kaldığı sorunlara değinen yeni
makaleler ve İHH’nın faaliyetlerine
yer veren ek bilgilerle zenginleştiril-
di. “Mültecilik: Sorunlar, Tanıklıklar
ve Çözüm Önerileri” kitabımızı İHH
İnsani Yardım Vakfı’ndan temin
edebilirsiniz.
 28 FAALİYETLER Bilinçlendirme

Mescid-i Aksa
Sempozyumu
Ö
zelde İslam âleminin genelde de tüm yer buldu. Sempozyum tebliğleri Türkçe, İngilizce ve
insanlığın ortak mirası olan Mescid-i Aksa’ya Arapça olarak kitaplaştırıldı. “İsrail Kazdıkça Kanayan
yönelik tehditler, İHH İnsani Yardım Vakfı’nın Yara: Mescid-i Aksa Sempozyumu” sonuç bildirgesinde
da kurucuları arasında yer aldığı İstanbul Barış yer alan bazı hususlar ise şöyle:
Platformu’nun, Nisan ayında İstanbul’da düzenlediği
uluslararası bir sempozyumla gündeme getirildi. İsrail, 1970’li yılların başından beri sürdürdüğü ve ar-
keolojik amaçlı olduğunu iddia ettiği kazılarla Mescid-i
Türkiye, Filistin, Ürdün, Güney Afrika, Moro, Kanada, Aksa’nın altında tüneller açmış ve mescidin altında bir
İngiltere gibi ülkelerden İslam âlimlerinin, akademis- havra inşa etmiştir. İsrail, Mescid-i Aksa’yı yıkarak ye-
yenlerin ve sivil toplum temsilcilerinin tebliğ sunduğu rine Süleyman Mabedi’ni inşa etmeyi
sempozyumda, Mescid-i planlamaktadır. İsrail’in Mescid-i Aksa
Aksa’nın arkeolojik amaçlı ve çevresindeki kutsal mekânlara yö-
olduğu iddia edilen kazılarla nelik saldırıları ivedilikle durdurulmalıdır.
yıkımın eşiğine getirildiğinin Bu zamana kadar yapılan tahribatlar
altı çizildi. İsrail’den tazmin edilmeli, tahrip edilen
mekânlar da aslına uygun bir şekilde
1500 kişinin takip ihya edilmelidir.
ettiği sempoz-
yum, yerli ve Mescid-i Aksa ile ilgili ihlaller, ulusla-
yabancı ba- rarası hukuk mekanizmalarına intikal
sında geniş ettirilmeli, Mescid-i Aksa’ya yönelik
 Bilinçlendirme FAALİYETLER 29

ihlalleri takip edecek bir “Mescid-i Aksa Hukuk Komis-

yonu” oluşturulmalıdır.

Mescid-i Aksa mücadelesi evrenselleştirilmelidir. Dünya

çapında sahiplenilecek bir Mescid-i Aksa gündemi ve
Mescid-i Aksa kampanyası oluşturulmalı, Müslüman
veya gayrimüslim tüm aklıselim, bu
kampanyaya dâhil edilerek, özelde
Mescid-i Aksa’da genelde ise bölgede
barışın tesisi sağlanmalıdır.

Tahammülleri zorlayan “güvenlik ön-

lemleri” uygulayan, Mescid’i Aksa’nın
çeşitli noktalarına kame-
ralar yerleştiren, Filistin-
lilerin camiye girişlerinde
yaş sınırlaması getiren,
Kudüs dışında yaşayan
Müslümanların Mescid-i Aksa’ya erişimlerini engelleyen
İsrail, Filistinlilerin tüm temel hak ve özgürlüklerini en-
gellemektedir. Bu uygulamalar acilen sonlandırılmalıdır.

Her yıl Miraç Gecesi, Dünya Mescid-i Aksa günü olarak

ilan edilmelidir. Dünya Mescid-i Aksa Günü’nde ulus-
lararası etkinliklerle, Mescid-i Aksa geniş bir gündem
bulmalıdır.
 30 FAALİYETLER Eğitim
Eğitim faaliyetleri
İ
HH İnsani Yardım Vakfı, faaliyet
gösterdiği tüm bölgelerde eğitim
çalışmalarını aralıksız sürdü-
rüyor. Vakfımızın Kırgızistan’da
Orta Asya Gençlik Vakfı ile birlikte
yürüttüğü “İmamlara yönelik mes-
lek içi eğitim çalışması” 28 yeni
mezun daha verdi. Kur’an-ı Kerim,
fıkıh, hadis, tefsir ve imamet ders-
lerinin verildiği kurslarda bugüne
kadar 300 imam yeterlilik sertifika-
sı aldı.
Vakfımızın eğitime destek çalış-
malarını yürüttüğü yerlerden biri
de Balkanlar. Makedonya’nın
başkenti Üsküp’te eğitimlerini
sürdüren 42’si kız toplam 85 üni-
versite öğrencisine destek veren
İHH, bu öğrencilerin tüm barınma
ve eğitim masraflarını karşılıyor.
İHH’nın Balkanlarda eğitim çalış-
malarına destek verdiği bir diğer
yer de Sırbistan-Sancak’ta Gazi
İsa Bey Medresesi. Medresede
ortalama 300 öğrenci eğitim görü-
yor. Aylık sabit giderlerini karşıla-
makta zorlanan medrese, İHH da
destek veriyor. İHH Balkanlarda
gerçekleştirilen sosyal ve kültürel
çalışmalara da aktif olarak katılı-
yor. Bosna-Hersek’te düzenlenen
İslam ve Sağlık konulu seminere
katılan İHH, Makedonya’nın Stru-
ga ilinde gerçekleştirilen “Etkin ve
istikrarlı bir aileye doğru” konulu
hanımlara yönelik eğitim kampına
da katıldı.
Kampa İHH’yı temsilen iştirak
eden Necla Koytak, Batı ve İslam
toplumları arasında fikri çatışmaya
neden olan kadın ve aile konusun-
daki görüşlerini diğer STK temsil-
cileriyle paylaştı.

İHH, İKÖ Üyesi Ülkeler İnsani Yardım
Kuruluşları II. Toplantısı’na katıldı
B
irincisi 7-9 Mart 2008 tarih-
lerinde Senegal’in başkenti
Dakar’da yapılan İslam
Konferansı Örgütü (İKÖ) Üyesi
Ülkeler İnsani Yardım Kuruluşları
Toplantısı’nın ikincisi 2-3 Nisan
2009 tarihlerinde Libya’nın Trablus
şehrinde gerçekleştirildi. Toplan-
tıda İKÖ bünyesinde kurulması
Mülteciler piknikte buluştu
İ
stanbul’da yaşayan Çeçen, Irak-
lı, Türkmen, Doğu Türkistanlı,
Ahıskalı ve Sudanlı yaklaşık 700
mülteci İHH İnsani Yardım Vakfı
tarafından 20 Haziran Dünya Mül-
teciler Günü vesilesiyle düzenlenen
piknikte bir araya geldi.
Arnavutköy Kayabaşı mesire alanın-
da bu yıl ikincisi düzenlenen mülteci
pikniğinde Birleşmiş Milletler Mül-
tecilik Yüksek Komiserliği Türkiye
Temsilcisi Fuat Özdoğru, gazeteci-
yazar Abdurrahman Dilipak, Doğu
Türkistan Maarif Derneği Başkan
Yardımcısı Alim Can, Ahıskalılar
Yardımlaşma Vakfı Başkanı Meh-
Humanitarian Forum İstanbul’da toplandı
K
urucuları arasında İHH’nın
da bulunduğu Huma-
nitarian Forum (İnsani
Forum)’un yönetim kurulu top-
lantısı 20-23 Nisan tarihlerinde
İstanbul’da yapıldı. İslam dünya-
sından ve dünyanın çeşitli bölge-
planlanan insani yardım çalışmala-
rını yönlendirecek birimin altyapısı-
na yönelik görüşmeler yapıldı. İs-
lam dünyasının önde gelen yardım
kuruluşlarının görüşlerinin alındığı
müzakere toplantılarında İHH, İKÖ
bünyesinde oluşturulacak birimin
tesis edilmesinde temel teşkil ede-
cek İnsani Yardım Kuruluşları Ça-
lerinden çok sayıda yardım kuru-
luşunu bünyesinde barındıran Fo-
rum, insani yardım çalışmalarının
yürütülmesinde şeffaflık, iş birliği
ve diyalog zemininin sağlanması-
nı, insani yardım prensiplerinin ve
standartlarının geliştirilmesini he-
Diğer FAALİYETLER 31
lışma Prensipleri çalışmasını sun-
du. Toplantı sonucunda Gazze ve
Darfur için özel çalışma yapacak
komisyonlar kuruldu. İHH’nın da
aralarında olduğu komisyon üyeleri
ilk toplantılarını gerçekleştirdiler
ve İHH eğitim, sosyal çalışmalar
ve mobilizasyon alanlarında görev
üstlendi.
met Oğuz ve Irak Türkmenleri Yar-
dımlaşma Derneği Başkanı Mithat
İbrahim’in de katılımıyla bir basın
toplantısı düzenlendi. Toplantıda,
mülteciler açısından bir geçiş ülkesi
olan Türkiye’de mültecilere yönelik
hukuki düzenlemelerin bir an önce
yapılması için çağrıda bulunuldu.
Kurulduğu günden bu yana mülte-
cilere yönelik destek çalışmalarında
bulunan İHH, mültecilerin günlük
temel ihtiyaçlarının karşılanmasının
yanı sıra, karşı karşıya kaldıkları di-
ğer sorunları da gündeme getirmek
ve çözüm üretmek için çalışmalarda
bulunuyor.
defliyor. Yıl içerisinde farklı ülke-
lerde yapılan toplantıların Türkiye
oturumu İHH’nın ev sahipliğinde
gerçekleşti. Toplantıda, temel
olarak yardım kuruluşlarının çalış-
malarında nasıl bir stratejik plan
izlenmesi gerektiği tartışıldı.
 32 FAALİYETLER Türkiye Yurt İçi Yardım

Mültecilere yardım
Değişik ülkelerden gelen ve ülkemizde yaşayan 9 mülteci aileye içinde temel
gıda maddelerinden oluşan kumanya paketleri dağıtılırken, 575 mülteci ailenin
kira masrafları da dâhil ihtiyaç duydukları diğer ev giderleri karşılandı.

İ HH, Türkiye’de yaşayan mülteci

ailelere yardım etmeye devam edi-
yor. İHH ekipleri son olarak Çorum
ilinde geçici olarak ikamet eden 100
Iraklı aileye kuru gıda, et ve kahval-
tılıktan oluşan kumanya paketleri
dağıttı. İHH geçtiğimiz nisan, mayıs
ve haziran aylarında da Türkiye’nin
çeşitli bölgelerinde yaşayan 50 Iraklı
mülteci aileye 50 paket et ve 50
adet gıda kolisi dağıttı. Değişik ülke-
lerden gelen ve ülkemizde yaşayan
9 mülteci aileye de içinde temel gıda
maddelerinden oluşan kumanya
paketleri dağıtılırken, 575 mülteci
ailenin kira masrafları da dâhil ih-
tiyaç duydukları diğer ev giderleri
karşılandı.

445 öğrenciye burs

F
aaliyetleri arasında eğitim
çalışmalarına ayrıca önem
veren İHH, maddi imkânı
olmayan öğrencilerle Türkiye’de
eğitimini sürdüren yabancı öğren- öğrenciye kira ve gıda yardımında
cilere yönelik yardımlarını sürdür- bulunurken 348 öğrenciye de ihti-
dü. 2009 yılı başından bu yana yaçlarına göre eğitim yardımında
445 öğrenciye burs veren İHH, 81 bulundu.
Yurt İçi Yardım
4760 Kur’an-ı Kerim dağıtıldı
E
ğitim çalışmalarına
paralel olarak kültürel
etkinliklerini de arttıran
Gıda yardımı
2
12 yoksul aileye paket et ve
gıda yardımında bulunul-
du. Hiçbir sosyal güvenlik
FAALİYETLER Türkiye FAALİYETLER 33
İHH, Diyarbakır’da 4760 adet imkânsızlıklar nedeniyle kitap
Kur’an-ı Kerim dağıtırken, ay- almakta zorlanan kitapsever-
rıca 7857 adet kitabı da maddi lerle buluşturdu.
imkânı bulunmayan birçok yoksul ihtiyaçları karşılandı. İHH 2009
tedavi ettirilirken, ilaç alacak du- yılı başından bu yana 200 milyarı
rumda olmayan 274 kişinin ilaç aşkın sağlık yardımında bulundu.
34 FAALİYETLER Türkiye Yurt İçi Yardım

Ağrı’da 133 yetimin

sünneti yapıldı
2
6-28 Haziran 2009 tarihleri arasında Ağrı’da yetim ve muhtaç ai-
lelerin çocuklarına yönelik sünnet organizasyonu düzenlendi. 133
yetim ve muhtaç çocuğun sünneti gönüllü doktorlar tarafından ger-
çekleştirildi. 2000 kişiye yemek ikram edilen organizasyon sırasında 180
aileye de giysi yardımı yapıldı.
Yurt İçi Yardım Türkiye FAALİYETLER 35

4 Kız Kur’an Kursuna gıda yardımı

F asulye, kırmızı mercimek, arpa şehriye, un, nohut, makarna, salça, pirinç vb. ürünlerden oluşan 7 ton gıda,
Siirt’te 600 öğrencinin faydalanacağı 4 kız Kur’an kursuna gönderildi.

Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi’nin

modernizasyonuna yardım
İ
HH, İstanbul Kağıthane’de bulunan Otistik Çocuklar Eğitim Merkezi’nin modernizasyonu için okula nisan ayında
teknik eğitim malzemeleri ve çeşitli eğitim setleri yardımında bulundu.
 36 FAALİYETLER Gönüllü Faaliyetleri
Gönlü hayır ile atanlar
Y aptıkları çalışmalarla tüm hayır-
severlere yol gösterici olan İHH
gönüllüleri dur durak bilmiyor. Türki-
ye genelinde onlarca seminer, ker-
mes, panel, resim sergisi gibi yardım
amaçlı çalışmalar gerçekleştiren İHH
gönüllüleri, sadece kendi çevrele-
rinde değil dünyanın çeşitli coğraf-
yalarında da çok sayıda mağdur ve
mazluma yardım ulaştırıyor.
Pakistanlı mülteci ve
yetimlerimizi anlattık
P akistan’daki mülteci kriziyle bir-
likte Pakistan’a yönelik gönüllü
çalışmaları da hız kazandı. Ümrani-
ye, Beylikdüzü, Sultanbeyli, Kağıt-
hane, Adapazarı, Bursa, Gaziantep,
Adana, Kayseri, Ankara, Erzurum
ve Konya’da, Pakistan’da yaşanan
son durum ve yetimhane çalışmaları
konulu seminer, ev toplantıları, ker-
mesler ve salon programları düzen-
lendi; toplanan yardımlar İHH aracı-
lığı ile Pakistan’daki yetimlerimize ve
mültecilere gönderildi.
Afrika, gönüllülerimi-
zin çabaları ile suya
kavuşuyor
İ sar Grubu üyeleri Pendik Aydos’ta
bir kermes düzenleyerek topladık-
ları yardımları su kuyusu projesine
destek olmak amacıyla İHH’ya ba-
ğışladı. İstinye Sosyal Tesisleri’nde
düzenlenen kahvaltı programında
bir araya gelen gönüllülerimiz bilet
satışından elde ettikleri geliri yine
su kuyusu açılması için İHH’ya iletti.
İstanbul Kartal’da bir araya gelen
gönüllülerimiz de İHH’nın su kuyusu
çalışmaları hakkında hayırseverlere
bir sunum yaparak özellikle Afrika
için su kuyusunun önemine vurgu
yapıp yardım çağrısında bulundu.
İskenderun İnsani Yardım Derneği
gönüllüleri de su kuyusu projesine
destek kervanına katılarak projeye
katkı sağlamak amacıyla çalışma
başlattı.
 Gönüllü Faaliyetleri FAALİYETLER 37

Yaptıkları çalışmalarla tüm hayırseverlere yol gösterici olan İHH gönüllüleri

dur durak bilmiyor.

Morolu yetimlerin Türkiye genelindeki • Filistin ve Gazze hakkında

Başakşehirli anneleri gönüllülerimizin aktif
İ stanbul Başakşehir’de gönüllü
hanımlar, kendilerinden binlerce
kilometre uzakta, Uzakdoğu’da yer
alan ve Filipinler’in işgali altında olan bazıları ise şunlar:
Moro’daki yetimlere sahip çıktılar. 4.
Etap 1. Kısım’daki Vadi Center Alış-
veriş Merkezi’nde düzenlenen ker-
mesten elde edilen gelir, Moro’daki
binlerce yetimin yararına kullanılmak
üzere İHH’ya bağışlandı. Kermeste
Başakşehirli hanımların hazırladıkları
el emeği göz nuru ürünler, hediyelik
eşyalar, tekstil ürünleri, gıda ve te-
mizlik malzemeleri yer aldı.
olarak destek verdiği
diğer faaliyetlerden
• Günışığı Derneği gönüllüleri tara-
fından “Yardımlaşma Bilinci ve İHH
Çalışmaları” konulu seminer düzen-
lenmesi.
• Afganistan’da yürütülecek olan
Fen Bilimleri Projesi’ne destek
olmak amacıyla seminer düzenlen-
mesi.
Ümraniye’de düzenlenen kahvaltı
programa katılım sağlanması.
• İlim Yayma Cemiyeti kız öğrencile-
rine İHH’nın 120 ülkede gerçekleş-
tirdiği faaliyetler hakkında seminer
verilmesi.
• Kağıthane aktif gönüllülerimize
ve İsviçre Milli Görüş Teşkilatı’ndan
gelen hanımlara İHH çalışmaları
hakkında seminer verilmesi.
 38 HAYAT BULMAYI BEKLEYEN PROJELER

Kosova’da çocuk kreşine destek

1998 yılında Sırbistan’ın kanlı saldırılarına maruz kalan Kosova’da
savaş boyunca 1 milyon insan evini terk etmek zorunda kalmış, 15
bin Arnavut hayatını kaybetmiş, binlerce çocuk da yetim kalmıştır.
İHH İnsani Yardım Vakfı bu proje ile yetim çocuklara hizmet veren
Kosova’nın Prizren şehrindeki İyilik Başağı Derneği Çocuk Kreşi’ne
maddi destek sağlamayı amaçlamaktadır. Proje çerçevesinde ço-
cuk kreşinin bir yıllık kira masrafı, öğretmen maaşları, eğitim araç-
gereç giderlerinin karşılanması hedeflenmektedir. Projenin toplam
maliyeti 21.200 avrodur.

Burkina Faso’da tarım destek projesi

Müslümanların nüfusun %60’ını
oluşturduğu Burkina Faso yoksul-
luğun ve misyonerliğin en yaygın
olduğu Afrika ülkelerden biridir.
Sosyoekonomik olarak şartların
oldukça yetersiz olduğu Burkina
Faso’da insanların temel geçim
kaynağı olan tarım ve hayvancılık
da verimsiz, geleneksel yön-
temlerle yapılmaktadır. Başkent
Ouagadougou’ya 6 km mesafe-
deki 40 dönümlük bir tarım arazi-
sini satın alan İHH İnsani Yardım
Vakfı, burada modern yöntemlerle
tarım yapılmasını ve gelirinin
bölgedeki yetim ve yoksullar için
kullanılmasını planlamaktadır.
Projedeki asıl hedef ise, bölge
insanına modern tarım yöntem-
lerini uygulamalı bir şekilde öğ-
reterek bölgede faaliyet gösteren
misyonerlere muhtaç olmadan
geçimlerini sağlamalarına katkıda
bulunmak ve böylece kendi ayak-
ları üzerinde durmalarına yardımcı
olmaktır. Projenin toplam maliyeti
25.850 avrodur.

Makedonya’da eğitim kurslarının desteklenmesi

Makedonya’da Müslümanlar nüfusun %33,3’ünü
teşkil etmektedir. Ekonomik sıkıntılar ve baskıcı po-
litikalar nedeniyle kültürlerini ve dinlerini yaşamak-
ta oldukça zorlanan Müslümanlar için köylerdeki
camilere imam bulmak bile neredeyse imkânsız
hâle gelmiştir. İHH’nın bu proje ile amaçladığı,
Makedonya’nın Kumanova bölgesinde faaliyet gös-
teren Vllaznia Derneği’nin gençlere yönelik açmış
olduğu eğitim kurslarına destek vererek genç nesil-
lerin kültürel ve ahlaki değerlerini doğru kanallardan
öğrenebilmelerine katkıda bulunmaktır. Bir yıl süreli
proje kapsamında kursların kira giderlerinin ve eği-
timcilerin masraflarının karşılanması hedeflenmekte-
dir. Proje maliyeti 30.600 avrodur.

Tanzanya-Zanzibar’da
projelerimiz hayata geçmeyi bekliyor
Tanzanya’ya bağlı yarı-otonom
bir ada olan Zanzibar’da nüfusun
%99’u Müslüman’dır. Sahip olduğu
doğal kaynaklar, bereketli topraklar
ve kıyı şeridine rağmen son derece
fakir olan ülkede bu kaynakları de-
ğerlendirebilecek yetişmiş, eğitimli
insanların sayısının az olması büyük
bir sorun teşkil etmektedir. Zanzibar
halkına insani yardım sağlamayı ve
özellikle eğitim alanında projeler
geliştirerek yoksul halka destek ol-
mayı hedefleyen yerel sivil toplum
kuruluşlarıyla geliştirdiğimiz projeler
hayata geçmeyi bekliyor:
1. Zanzibar’ın kuzeyindeki Bubu-
bu bölgesinde bulunan Fath-kheri
Medresesi’nde 500 öğrenci İslami
ilimler eğitimi almakta fakat med-
resede eğitim gören öğrenciler için
yeterli okul araç-gereci bulunma-
maktadır. Proje ile medreseye okul
araç ve eşyası sağlayarak eğitim
için uygun ortam oluşturulması
hedeflenmektedir. Projenin toplam
HAYAT BULMAYI BEKLEYEN PROJELER
maliyeti 20.500 dolardır.
2. Bweleo, Zanzibar Adası’nın 20
km kuzeyinde 3000 kişilik nüfusa
sahip bir yerleşim yeridir. Bweleo
köyünde eğitim amaçlı medrese ola-
rak kullanılabilecek hiçbir bina bu-
lunmamaktadır. Hâlihazırda Kur’an
eğitimi ve diğer eğitim faaliyetleri
ağaç altlarındaki gölgeliklerde yapıl-
maktadır. Önerilen proje çerçevesin-
de modern şartlarda 250 öğrencinin
eğitim alabileceği ve yetimlere yö-
nelik de hizmet verebilecek bir med-
rese inşa edilmesi planlanmaktadır.
İnşa edilecek medrese 4 sınıf, 1 ofis
ve 1 tuvaletten oluşmaktadır. Proje-
nin toplam maliyeti 12.000 dolardır.
3. Zanzibar’ın 20 km güneybatısın-
da yer alan 780 haneli Fumba kö-
yünde toplam 6800 kişi yaşamak-
tadır. Köyde cami bulunmadığı için
halk ibadet için iki km mesafedeki
camiye gitmek durumunda kalmak-
tadır. Proje çerçevesinde ibadete
39
uygun, kullanışlı bir cami inşa ede-
rek bölgedeki Müslümanlar ara-
sında cemaat bilincini yerleştirmek
ve civarda yaşayan Müslümanlara
İslami bilgi sağlayacak bir mekân
oluşturmak amaçlanmaktadır. 2176
m2’lik alan üzerine inşa edilecek
camide, 250-300 kişi ibadet ede-
bilecek. Projenin toplam maliyeti
30.000 dolardır.
4. Toplam nüfusu 6639 olan Mu-
ambe köyünde aileler okul öncesi
eğitim için çocuklarını köyden
yaklaşık altı kilometre uzaklıktaki
başka bir köye göndermektedir.
Bölgede kurulacak modern bir
anaokulu ile çocukların hem ilköğ-
retim eğitimine hazırlanmaları hem
de İslami eğitim alabilecekleri bir
ortam oluşturulması hedeflenmek-
tedir.
İnşa edilecek okul 3 sınıf, 1 ofis ve
1 tuvaletten oluşmaktadır. Projenin
toplam maliyeti 12.000 dolardır.
40 ARAŞTIRMA Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik

Uzun bir zamandır açlığın kaderin bir cilvesi

olmadığının ve sessiz sedasız kitlesel
cinayetlere doğru yol alan bu paradigmanın en
büyük zaaflarının, yine en büyük güçlerinden
kaynaklandığının artık hepimiz farkındayız.
Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
Küresel
Düzenin Açlığı
Yrd. Doç. Sadık Ünay
F
ransız tarihçi ve sosyolog Fernand Braudel
eserlerinde insanlık tarihi kadar eski olan pi-
yasa organizasyon modelleri ile bu modellerin
son yüzyıllarda kazandığı özel bir form olarak kapi-
talizmin ayrıştırılması gerektiğine ısrarla dikkati çe-
ker. Avrupa merkezli bir ‘dünya ekonomisi’nin Çin,
Hindistan ve Osmanlı gibi alternatif ekonomik alan-
lara üstünlük sağlaması; kadim piyasa anlayışlarının
yerini ticari, sınai ve finansal formlarıyla kapitalizmin
alması; sanayi devrimi, sömürgeci yayılmacılık ve
dünya savaşları; küresel kapitalist entegrasyon ve
bütün bu evrelerin sonunda ulaştığımız nihai nok-
tanın küresel bir nirvana değil, küresel açlık tehdidi
olması onu doğrular niteliktedir. Popüler meşruiyet
kazanımı noktasında gösterilen tüm çabalara ve ya-
pay söylem/politika üretimlerine rağmen kapitaliz-
min yapısal sorunları ve insani olmayan sınırsız kâr
eksenli irrasyonalitesi, insanlığı 21. yüzyılın başında
bir taraftan sistemik finansal krizleri diğer taraftan
ise küresel açlık tehlikesini konuşur bir noktaya sü-
rüklemiş bulunuyor.
Son aylarda ayyuka çıkan küresel gıda krizi ya da
“açlığın küreselleşmesi” üzerinden küresel ekono-
mik sistemin çarpık yönetişim sorunlarına dair çok
sarih bir okuma yapmak da mümkün. Bunun için
tekrar Braudel’e başvurarak konvansiyonel piya-
ARAŞTIRMA 41
sa ilişkilerinin ötesine geçen kapitalist örgütlenme
biçimlerinin tekelci, tahakkümcü ve rekabete karşı
tabiatını hatırlamak yararlı olabilir. Sosyal ve tarih-
sel gerekçelerle kapitalistleşmenin Anglo-Sakson
dünya, Avrupa ve Japonya’da gerçekleşebildiğini
düşündüğümüzde gerek uluslararası gerekse yerel
sosyoekonomik statü grupları arasındaki derin eşit-
sizlikleri ve bunları yapısal olarak destekleyen güç
ilişkilerini normal karşılamamız gerekecektir. Ancak
bütün bunlara rağmen “beyaz adamın yükü”nden
“küreselleşerek birlikte zenginleşmek” dönemine
uzanan bir çizgide, küresel ekonominin kapitalizmin
merkezi ile çevresindeki ülke ve toplumların kabaca
kapitalist bir sosyoekonomik çerçeve içinde refah
ve huzura kavuşacakları tezinin farklı biçimlerde
işlenegeldiği de unutulmamalıdır.
Süreç 20. yüzyıla ulaştığında, özellikle Bretton
Woods sistemi ve Birleşmiş Milletler (BM)’in ekono-
mik kolları üzerinden kapitalizmin tarihsel olarak is-
patlanan yıkıcı etkilerini sınırlayacak etkin bir yöne-
tişim mekanizmasının kurulacağı yönünde umutlar
yeşermişti. Küresel hegemon rolüne soyunan ABD
ve mihmandarı İngiltere’nin ekonomi-politik çıkarları
doğrultusunda 1950’li ve 60’lı yılların gelişmekte
olan ülkelerin umutlarını besleyen görece bir istikrar
dönemi olması da bu erken iyimserliği destekledi.
 42 ARAŞTIRMA Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik

Ancak küresel sistemin kurumsallaşan yönetişim

Sistemin “taşra”sından bakıldığında plan kabaca
mimarisinin yerleşmesi için dekolonizasyon süre-
şöyleydi: Egemen dünya güçlerinin sömürgeci sis-
cinde bağımsızlıklarını kazanan az gelişmiş ülkelerin
temlerine yüzyıllardır cebren eklemlenmiş bulunan
“aşağıdan” meşruiyet sağlayıcı katkılarına ihtiyaç
ve dekolonizasyon sürecinde bağımsızlıkları kerhen
vardı. Bu çerçevede IMF, Dünya Bankası, Ekonomik
tanınan üçüncü dünya ülkeleri, liberal ticaret öğre-
Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) gibi kurumlara
tisinin buyruklarını takip ederek küresel ekonomik
oyuna katılacaklardı. Aktif ticaretteki “mukayeseli
avantaj”larını takip ettiklerinde kazan-kazan prensi-
binin gereği olarak kendilerine göre bir kalkınma ve
öndekilere yetişme (catch-up) yolu tutturacaklar ve
kolonyal efendilerinin lütfettikleri borç ve yardımlara
ihtiyaç duymadan varlıklarını sürdürüp gideceklerdi.
Dönemin popüler öğretisi “modernleşme teorisi”
tarafından siyasi ve sosyal dönüşüm boyutlarıyla
desteklenen bu değişim projeleri manzumesi, Afri-
ka ülkeleri başta olmak üzere ardı ardına pek çok
ülkede “liberal demokrasi-piyasa ekonomisi” for-
mülüyle hayata geçirildi ve “bağımsızlar
hareketi”nden ilhamla çocuksu bir iyim-
Dünyada 1 milyar 20 milyon kişi aç. BM Tarım ve serlik içinde daha adilane yeni bir “ulusla-
Gıda Örgütü’nün 19 Haziran 2009’da yaptığı açık- rarası ekonomik düzen” dahi talep edildi.
lamaya göre, dünyada açlık yaşayan kişilerin sayısı
tarihin en yüksek seviyesine ulaştı. Ancak, küresel kapitalizmin uzun süreli
tarihsel devinimi içinde iki savaş arası
dönemin sıkıntıları, büyük buhranın yol
açtığı sistemik çalkantılar ve II. Dünya
Savaşı’nın yıkıcı etkilerine karşı bir restorasyon dö-
nemi olarak görülen Keynezyen aralığın kapitalist
genişleme dinamiğinin yapısını değiştirmediği kısa
zamanda anlaşıldı. 1970’lerin başından itibaren pat-
layan uluslararası petrol ve borç krizleri, gelişmekte
olan dünyanın erken gelişme umutlarını süpürüp sis-
temin tepesindekiler ile dibindekiler arasındaki farkı
daha da keskinleştiren neoliberal çerçeveli finansal
ek olarak BM bünyesinde kurulan “Kalkınma Prog- (gazino) kapitalizminin de önünü açtı. Kâr maksimi-
ramı” (UNDP) ile eski kolonileri ticaret yoluyla dış zasyonu, verimlilik ve hissedar memnuniyeti üçge-
yardıma bağımlılıktan kurtarmayı hedefleyen “Ticaret ninde yaşayan şirket ve kişisel girişimciler dünyası,
ve Kalkınma Konferansı” (UNCTAD) verili sosyoeko- Atlantik-Japonya ekseninde konuşlanırken “küresel
nomik eşitsizlikleri giderme yolunda küresel sistemin sosyal sorumluluk” kavramı, gittikçe derinleşen
hâkim güç ve yapılarına duyulan güven ve iyimserliği kuzey-güney ayrımı bağlamında, anlamını tamamen
yansıtan platformlar oldular. yitirdi.
Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
Reel zamanda 24 saat sanal işlemlerin yapıldığı;
yerkürenin finansal sermayeye ev sahipliği yapan
birkaç şehri arasındaki hisse senedi, tahvil, bono,
türev ticaretinin üretime dayalı ekonomi ile ilişkisinin
koptuğu; ve tıpkı petrol ile değerli taşlarda olduğu
gibi tahıl ve yiyecek maddelerinin de uluslararası
spekülasyon konusu olduğu bir dünyada açlığın ya-
yılması değil, aksine küresel bir nitelik kazanmaması
sürpriz olurdu. Geldiğimiz noktada, Türkiye dâhil
gelişmekte olan ülkelerin pek çoğunda, küresel ısın-
maya paralel olarak artan kuraklık, spekülatif etkiler,
biyoyakıt üretimi gibi sebeplerle tahıl ve temel gıda
fiyatları özellikle düşük gelir gruplarındaki milyon-
larca insanın geçimini tehdit eder bir noktaya doğru
hızla ilerlemekte. Buna karşın küresel yönetişim sis-
teminin başarısız aktörleri ise -Mısır, Senegal, Hin-
distan, Yemen ve Meksika dâhil 33 ülkede -açlıktan
kaynaklanan siyasi-sosyal kaos, toplu ayaklanma ve
yağmalama tehlikesinin had safhaya ulaştığını belirt-
mekle yetinmekteler.
Bütün bunlar olurken AB’nin ortak tarım politikası
üzerinden bütçesinin yaklaşık üçte birini tarım des-
teklerine ayırmaya devam ettiğini, ABD’nin yükselen
tahıl fiyatlarına karşın çiftçilerine cömert sübvansi-
yonlar dağıtmayı sürdürdüğünü ve Dünya Ticaret
Örgütü’nün 2002’de Doha’da başlayan görüşmeler
ARAŞTIRMA 43
serisinin gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler ara-
sında en çok tarım ürünleriyle ilgili anlaşmazlıklar
yüzünden tıkanmış olduğunu da hatırlatalım. Keza
Tony Blair gibi ‘mesiyanik’ liderlerin gayretleriyle
çalışmalarını 2015 yılında dünyada fakirliği yarıya
indirmek dâhil pek çok abartılı hedef içeren “Milen-
yum Kalkınma Hedefleri”ne endeksleyen BM’nin
UNDP ve UNCTAD gibi kurumları ile yaklaşık 20
yıldır ‘fakirliği azaltma’ şarkıları söyleyen Bretton
Woods kuruluşlarının tüm inandırıcılık ve kredibilite-
lerini yitirdikleri de aşikâr.
Açlığın küreselleşmesi riski altında iflas eden asıl
unsurun küresel kapitalist paradigmanın kendisi
olduğu ya da küresel açlık krizinin sistemin insani
değerlere açlığını ortaya koyduğu belirtilebilir. Kâr
ve verimlilik söylemleri ile gerçek rekabeti yok eden;
yaşam hakkı dâhil insani ihtiyaçları imtiyazlı bir “ya-
tırımcılar” grubunun çıkarlarına endeksleyen; sürekli
spekülasyon ve şişirilmiş kazanç alanları üretme
noktasında sınır tanımayan ve hiçbir ahlaki nosyon
ile sınırlanamayan kapitalist paradigmanın varoluşsal
bir krizi bu aslında. Dünya üzerinde epey bir zaman-
dır açlığın kaderin bir cilvesi olmadığının ve sessiz
sedasız kitlesel cinayetlere doğru yol alan bu para-
digmanın en büyük zaaflarının, yine en büyük güçle-
rinden kaynaklandığının artık hepimiz farkındayız.
 44 ARAŞTIRMA
İsraf Ekonomisi ve
Açlık Arasında
İNSANLIK
Doç. Dr. Recep Şentürk
D
ünyamızın “geri kalmış” ola-
rak adlandırılan kısmı fakirlik
ve açlık, “gelişmiş” olarak
adlandırılan kısmı ise aşırı tüketim-
den dolayı ekonomik kriz yaşıyor.
Bu kriz israf ekonomisinin krizidir.
Bu durum sadece ekonomik şart-
ların ve kaynakların yetersizliğinin
ürünü olarak değerlendirilemez. Tam
tersine sorun ahlakidir ve dünyada
şu anda temelde bir değerler sorunu
yaşanmaktadır. Bir yanda obezlerin
yani aşırı şişmanların diğer yanda
açlıktan ölüm derecesine varan fa-
kirlerin bulunduğu bir dünyayı baş-
ka nasıl açıklayabiliriz? Ekonomik
kriz gelişmiş ülkeleri ilgilendirdiği
için dünya gündemine oturdu ama
fakirlik ve açlık geri kalmış ülkeleri
ilgilendirdiği için hiçbir zaman ulus-
lararası medyanın gündeminde hak
ettiği yeri alamadı.
Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
Ekonomik gelişme ve kalkınma,
toplumsal değerlerin sonucu olduğu
gibi, ekonomik kriz de toplumsal
değerlerdeki bozulma ve çürümenin
sonucudur. Bizce ekonomik krizin
gerisinde aşırı tüketim, hak etmeden
kazanma hırsı veya daha basit ifa-
Mevcut global
kapitalist ekonomik
düzen ne Batı
içinde ne de
uluslararası düzeyde
adaletli bir dağılımı
gerçekleştirmek
amacı gütmektedir.
deyle aç gözlülük; açlık probleminin
gerisinde ise israf ekonomisinin
doğurduğu adaletsiz paylaşım me-
selesi vardır.
Global kapitalizmin içine düştüğü bu
krizin çıkış yolu olarak bazılarınca
daha fazla tüketim önerilmektedir.
Ancak birtakım ekonomistler tüke-
timin de çözüm olmayacağı tezini
savunmaktadırlar. Aşırı tüketim üze-
rine kurulmuş bir ekonomi, insanlar
tüketimlerini normal seviyeye çektiği
zaman krize girer.
Şu anda modern dünyada insanlar
tüketimi durdurmamışlardır, normal
seviyeye indirmişlerdir. Batı’da ev-
sizler gibi açlık sınırında yaşayan
gruplar ekonomik krizden önce de
vardı, hâlâ da var. Ancak medya
Amerika ve Avrupa’daki evsizleri
Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik ARAŞTIRMA 45
 46 ARAŞTIRMA
hiçbir zaman ciddi bir problem ola-
rak göstermedi. Evsizlerin varlığı
Batı toplumlarındaki ekonomik dağı-
lımdaki adaletsizliğin en güzel gös-
tergesidir. Mevcut global kapitalist
ekonomik düzen ne Batı içinde ne
de uluslararası düzeyde adaletli bir
dağıtımı gerçekleştirmek amacı güt-
mektedir. Tam tersine maddi imkânı
olanların aşırı tüketimini pompala-
maktadır.
Aşırı tüketim ahlaki bir problem-
dir. Bu ahlaki problemin adı bizim
geleneğimizde israftır. İsrafın söz-
lük manası aşırı gitmek ve haddi
aşmaktır. İsraf eden kişiye müsrif
denir. Kur’an-ı Kerim’e göre “Allah
müsrifleri sevmez”. İsrafın ahlaki bir
problem olmasının sebebi hedonizm
ve bencillik duygularını yansıtma-
sındandır. İsraf yapan kişi, tüketimi
vasıta değil gaye olarak görür; tüke-
tim onun için en büyük zevk kaynağı
Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
hâline gelir. Bundan daha kötüsü
müsrif sadece kendisini düşünür,
paylaşma düşüncesinden uzak bir
şekilde eldeki kaynakları sadece
kendisi tüketmek ister. Hâlbuki din
îsârı yani başkalarını kendine ter-
cih etmeyi emreder. Diğer yandan
müsrif hem kendini hem de etrafın-
dakileri tükettiklerine göre tanımlar
ve bizatihi insan oldukları için değil,
tükettikleri şeylerin fiyatına göre on-
lara değer biçer.
Bu bağlamda “Nasıl bir tüketim?”
sorusu ister istemez gündeme
gelmektedir. Tüketime karşı olmak
mümkün değildir; çünkü insan
tüketmeden yaşayamaz. Ancak
bilinçsizce, küresel kapitalizmin da-
yatmalarına boyun eğerek, reklam
kampanyalarına ve modaya teslim
olarak yapılan tüketim ne ferde
ne aileye ne de topluma mutluluk
getirecektir. Böyle bir tüketim ni-
hayetinde üretici firmaların kârlarını
arttıracak ve dünyadaki kaynakların
bilinçsiz bir şekilde yok edilmesi
sonucunu doğuracaktır. İnsanlar da
birer tüketici sıfatıyla büyük şirketle-
rin kârını artırma aracı olmaktan öte
bir işlev yerine getirmeyecektir.
Aşırı tüketim veya israf, insanın
kendisine ait helal yoldan kazandığı
malı harcadığında bile caiz değil-
dir. Bizim geleneğimizde “mülkiyet
hakkı” ile “tüketim hakkı” arasında
fark vardır. Daha açık bir ifadeyle, bir
şeye sahip olmak onu hiçbir sınırla-
ma olmaksızın tüketme hakkını size
vermez. Kendi malınız bile olsa, ihti-
yacınızdan fazla tükettiğiniz zaman
israf ve haram olur. Böyle bir mülki-
yet anlayışı modern kültürde yoktur.
Bundan dolayı, modern tüketim ve
mülkiyet anlayışı ile bizim İslam’dan
gelen mülkiyet ve tüketim anlayışı-
mız arasında büyük bir fark vardır.
 Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
Modern anlayış mülkiyet ve tüketim
hakkı arasında bir fark görmez: Bir
şeye sahipseniz onu istediğiniz gibi
tüketebilirsiniz. Modernleşen Müslü-
manlar da bu anlayıştan etkilenme-
ye başlamışlardır. “Eğer satın alma
gücün varsa tüketme hakkın da var-
dır.” anlayışı Müslümanlar arasında
da yayılmaktadır. Reklam kampan-
yaları ve moda akımları Müslüman-
ların tüketim davranışlarını bilinçsiz
bir şekilde değiştirmektedir.
Hâlbuki tüketim bir yaşam tarzıdır;
materyalistlerin tüketim tarzını be-
nimsemek demek onların hayat tar-
zını da benimsemek anlamına gelir.
Eğer İslam bizim tüketim davranış-
larımızı yönlendirmiyorsa İslam’ı
hayatın dışına itmiş ve İslami hayat
tarzını terk etmişiz demektir. Bu,
din ve ekonomiyi ayırmak isteyen-
lerin yaklaşımını yansıtır. Hâlbuki bir
Müslüman ister üretim ister tüketim
sürecinde olsun ekonomik davra-
nışlarını İslam’a göre düzenlemek
zorundadır.
Modern mülkiyet kavramı ile İslami
mülkiyet kavramı arasındaki bir di-
ğer önemli fark da İslam’ın, zengin-
lerin malında fakirlerin belli bir oran-
da hakkı olduğunu kabul etmesidir.
Bu oran zekât verilecek orandır.
Zekât fakirin hakkıdır ve bu hakkın
ödenmesi ile zenginin malı kul hak-
kından temizlenir. Böyle bir anlayış
modern kültürde yoktur. Modern
kültürde zengin, sahip olduğu şeyler
üzerinde tam bir mülkiyet hakkına
sahiptir. Bir kişinin mülkiyeti üzerine
sırf dinî ve ahlaki sebeplerden dolayı
muhtaçların belli bir oranda ortak
ARAŞTIRMA 47
olmaları diye bir şey modern kül-
türün özel mülkiyet anlayışına ters
düşer. Bu anlayış özellikle kapitalist
modern kültür için söz konusudur.
İnsanın mülkiyet hakkı ile tüketim
hakkı arasındaki ayrıma ve zen-
ginlerin mülkünde fakirlerin hakkı
olduğuna dair İslami değerlere işaret
ettikten sonra tüketim konusunda
en anahtar kavram olan ihtiyaç kav-
ramına dönebiliriz.
İslami yaklaşımın daha iyi anlaşıla-
bilmesi için ihtiyaç kavramıyla ilgili
birkaç sorunun cevabının verilmesi
gerekmektedir. İhtiyaç nedir? Kendi
ihtiyaçlarımın neler olduğunu nasıl
tespit edebilirim? İhtiyaçlarımı kar-
şılarken israf etmemek için gereken
sınır nasıl çizilir?
İslam’a göre, Allah insanı ihtiyaç-
larla birlikte yaratmıştır. İhtiyaçsız
olan sadece Allah Teala’dır. O’nun
Gıda sıkıntısı
dışındaki bütün varlıklar ihtiyaç sahi-
yaşayan kişilerin
bidir. İhtiyaçları yaratan Allah onları
çoğu gelişmekte
karşılayacak şeyleri de yaratmıştır:
olan ülkelerde
“Rızk Allah’a aittir.” Ancak, insanın
bulunuyor. Asya ve ihtiyaçlarını giderecek şeyleri ara-
Pasifik’te tahmini 642 yıp bulması ve kazanması gerekir.
milyon kişi kronik Fıkıh ilmi ihtiyaçları farklı kısımlara
açlık çekerken, ayırmıştır. İhtiyaçların tasnifinin fıkhî
bu rakam Kıta Altı sonuçları vardır. Mesela, havâic-i
Afrika’da 265 milyon; asliyye (asıl ihtiyaçlar) denilen ihti-
Latin Amerika ve yaçlar zekâttan muaf tutulmuştur.
Karayipler’de 53 Diğer yandan insanların ihtiyaçları-
milyon; Yakın Doğu nın standart olmadığının şahıslara,
ve Kuzey Afrika’da zaman ve mekâna göre ihtiyaçların
42 milyon ve gelişmiş değişken olduğunun altı çizilmiştir.
Bu nedenle modern teknolojinin
ülkelerde
ilerlemesi ile birçok yeni ihtiyaç orta-
15 milyondur.
ya çıkmaktadır. Mesela bilgisayar ve
 48 ARAŞTIRMA
Yeterli gıdaya sahip olmamak
ve beslenme ihtiyacını karşıla-
yamamak açlık olarak tanımla-
nıyor. 2001’de 800 milyon kişi
aç olarak kayıtlara geçerken
bu rakam 2009’da 1 milyar 20
milyona ulaştı. Oysa herkesin
yeterli gıdaya ulaşımı ve çeşitli
gıdalardan yararlanma hakkı mi-
lenyum hedeflerinden biri olarak
belirlenmiş ve bu sayının yarıya
indirilmesine yönelik çalışmalar
yapılmasına karar verilmişti.
telefon artık günümüzde bir ihtiyaç
hâline gelmiştir.
Diğer yandan Hz. Muhammed
(s.a.v.)’in sünnetine uygun olan şey,
insanın “züht” içinde yaşamasıdır.
Züht nedir ve post-kapitalist piyasa
şartlarında yaşadığımız günümüzde
nasıl uygulanabilir? Sünnete uymayı
amaç edinen bir Müslüman, içinde
yaşadığımız modern çağda züht
sünnetini nasıl uygulayacağını araş-
tırmak zorunda kalmaktadır; çünkü
zamanımızın sosyal ve ekonomik
şartları Hz. Peygamber (s.a.v.)’in
zamanından çok farklıdır. Sünnete
göre züht uygulaması, Budist ve
Hristiyan rahiplerin yaptığı gibi dün-
yayı terk etmek, bekâr yaşamak,
mülk sahibi olmamak anlamlarına
gelmemektedir. Tam tersine bunlar
sünnete aykırı olan uygulamalardır.
Sünnete göre züht, insanın ihtiyaç-
larını aşırıya gitmeden karşılaması,
dünyevi zevklere kendini aşırı de-
recede kaptırmaması ve onları put-
Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
laştırmaması, tüketimi araç olarak
görüp amaç olarak görmemesi anla-
mına gelmektedir.
İsraftan kaçınmak ve züht içinde
yaşamak sadece ferdi uygulamalar
olarak görülemez. Bunların hem
toplumsal hem de dünya çapında
ekonomik sonuçları vardır. Dünya
çapındaki adaletsiz dağılımı aşma-
nın yolu, maddi imkânı olanların
aşırı tüketimden vazgeçmelerine ve
daha paylaşımcı bir tutum takınma-
larına bağlıdır. Böylece dünyamızın
kaynakları daha rasyonel bir şekilde
kullanılır ve insanlar tüketimi “hedef”
değil “vasıta” olarak görürler.
Günümüz dünyasının “gelişmiş”
olarak adlandırılan kısmı aşırı ve
bilinçsiz tüketim problemleri yaşa-
maktadır. Ölümcül şişmanlık (mortal
obezite) ve onun sebep olduğu has-
talıklar bunların başında gelmekte-
dir. Şu anda yaşanan ekonomik kri-
zin arkasında da aşırı tüketim vardır;
çünkü aşırı tüketimin bir anda dur-
ması -aşırı tüketime göre kendilerini
ayarlamış olan- çokuluslu şirketlerin
krize girmesine sebep olmuştur. Öte
yandan dünyamızın “geri kalmış”
veya “gelişmekte olan” diğer yarısı
ise açlık ve sefalet içinde yaşamak-
tadır. Bunun sebebi sömürü ve kay-
nakların adaletsiz dağıtımıdır. Geliş-
miş olarak adlandırılan ülkelerdeki
israf ekonomisinin çöpe attığı miktar
bile açlık çeken birçok toplumu do-
yurmaya yetecek durumdadır.
Günümüzde İslam’ın sunduğu
mülkiyet anlayışı ve tüketime ge-
tirdiği değerler, bütün dünyada
önemli bir işlevi yerine getirebilir.
Bunu gerçekleştirebilmek için “israf
ekonomisi”ne karşı çıkıp bilinçli tü-
ketime dayalı bir ekonomik düzene
geçmek mecburiyetindeyiz. Bu
süreçte geleneğimizin bize sundu-
ğu değerleri harekete geçirmek ve
onları insanlıkla paylaşmak zorun-
dayız.
 Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik ARAŞTIRMA 49

Fakirlik de
Düşmandır
Nureddin Yıldız

H
astalık, insanın ortadan kaldırama- topluluğu da tasavvur edilemez.
dığı, bünyesini ve yaşadığı toplumu Fakirlik, hastalık gibi insan bün-
kuşatan bir gerçektir. İnsan olmanın yesinin ürettiği sorunlardandır,
tabii sonuçlarından, hayatın düzenekleri tamamen ortadan kaldırıla-
arasında en köklülerinden biri olarak has- maz. Fakirliğin insan top-
talıklar olagelmiştir. İnsan, hayata gözle- luluğunun ağır düşmanla-
rini açtığı andan itibaren sürekli korun- rından, insani gelişmeyi
ması gereken, etkisi altına girdiğinde aksatan engellerden
kurtulmak için mücadele etmesi gere- olması meselenin bir
ken bir düşman olarak hastalığı tescil boyutu iken; fakirli-
etmiştir. Hiç hasta olmamak veya yüzde ğe karşı insani bir
yüz sağlıklı olmak gibi bir hedef arzulan- mücadele içinde
sa da bu, tahakkuku mümkün görülme- olunması da başka
yen bir hâldir. Nihayetinde insan, bünyesi bir boyutudur.
gereği hastalıkla iç içe yaşamak zorunda
olduğunu kabullenerek yaşar. Hastalığı, ka- Fakirlik, oluşturduğu
derin gereği diyerek kabullenip teslim olma tehdit seviyesine göre
temayülü ise insani ve İslami değildir. Hasta- tahlil edilmelidir. İnsan-
lık bir kaderdir ama o kadere karşı tedbir ve ların sürekli yükselen
mücadele de kaderin muhtevası arasındadır. refah düzeyi dikkate
İnsan olmak, insanlığın içini doldurmak böyle alınarak bir fakirlik
bir hayatı ve anlayışı zorunlu kılmaktadır. standardı belirlenebile-
ceği gibi; insanın midesi
Fakirlik ve fakirliğin neden olduğu sorunlar da esas alınarak da bir fa-
hastalık gibi insan bünyesinin ve insandan olu- kirlik standardı belirlenebilir.
şan toplum yapısının kaçınılmazları arasındadır. Hayatilik arz eden ihtiyaçla
Düzeyi konusunda çeşitli rakamlar belirlenebilse kalite arayışından kaynaklanan
de fakirlik hayati bir gerçek olarak kalacaktır. Yüzde ihtiyaç arasındaki açının belir-
yüz sağlıklı bir insan topluluğu tasavvur edileme- lenmesi ile fakirliğe ve fakirliğin
yeceği gibi fakirliğin herhangi bir boyutuyla bulun- ürettiği sorunlara bir standart
mayacağı yüzde yüz zengin, sorunsuz bir insan getirilebilir.
 50 ARAŞTIRMA Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik

Böyle bir standardın belirlenmesi, sına gizlenemeyiz. Buna göre fakirlik Ayet, açık bir ölçüye ve plana dikkat
insan olarak bünyemizi ve kimliği- ve fakirliğin ürettiği sorunlar konu- çekmektedir. Zaten böyle bir takdirin
mizi tehdit eden düşmanımız fakir- sunda şu ilkeleri vurgulayabiliriz: dışında, şu veya bu nedenlerle orta-
liğe karşı yapmamız gerekenler ve ya çıkan fakirlik ve fakirliğin ürettiği
yapabileceklerimiz konusunda bize A. Fakirlik, insan yapısının ve Allah sorunlardan söz edecek olsak, kulla-
alan belirlemiş olacaktır. Bunu biz, Teala’nın insan ekseninde kurduğu rı üzerinde tam bir hükümranlığı bu-
hastalıkla benzeştirerek de şekillen- düzenin gereğidir. Kökten bir imha lunan, yazdığı kaderi eksiksiz tahak-
direbiliriz. Hastalık alanındaki ölüm- mümkün değildir. Aç mide düzeyin- kuk eden ve mahlûkatına karşı latîf
cül vakalarla keyfe keder vakalar deki fakirlikten, refah seviyesi dü- olan Allah Teala’nın kaderinde bir
arasında, hastalık alt paydasında şüklüğü anlamındaki fakirliğe kadar, hatadan söz etme gibi bir bataklığa
buluşmuş olmasına rağmen ilgi ve insanın fakirlik olarak adlandırdığı kaymış oluruz. Hakikat ise şudur:
tedbir bakımından önemli farklılıklar vakıa, yeryüzü düzeninde ovalar,
olduğu muhakkaktır; fakirlik de böy- dereler kadar tabiidir. Zenginliği Allah Teala kullarını, fakiriyle zengi-
le bir tasnife tabi tutulabilir. bahar güzelliğinde telakki edersek niyle bilerek yaratmış ve herkes için
fakirliğin rolünün kışa tekabül ettiğini muayyen bir hayatı takdir etmiştir.
Müslüman olmamız, insan olmamız söylememiz mümkündür. Fakirlik O’nun planında asla bir yanlışlık
üzerine kuruludur. İnsanla ilgili, in- sadece savaşların veya doğal afet- yoktur. Bazı kullarını belirli hastalık-
sani herhangi bir sorun, Müslüman lerin sonucu olarak görülmez. Bu larla yaratması, bazılarına da beden-
olarak bizi İslamlığımız dairesinde il- tür olayları fakirliği kökleştirme ne- sel bir özür vermesi gibi, kullarının
gilendirir. Bir birey olarak bizi doğru- denleri arasında görebiliriz. Kur’an-ı bir kısmını da midesi boş olarak ya-
ratması O’nun planının gereği olarak
tecelli etmiştir. Ortada bir planlama
Ekonomik kriz, işsizlik, artan gıda fiyatları açlık sorununun hatası yoktur, olamaz da.
derinleşmesine neden olarak gösteriliyor. Oysa dünyada
gıda borsası ve market spekülasyonları, biyoyakıt üretimi, B. Allah Teala’nın, kullarının bir kıs-
mını zengin bir kısmını da fakir ola-
doğal kaynakların tüketimi, gelişmekte olan ülkelerdeki yer
rak yaratması hiç şüphesiz, tahak-
altı ve yer üstü zenginliklerinin sömürülmesi ve en çarpı-
kuk etmesini murat ettiği bir plana
cı olanı kuzey ülkelerinin güney ülkeleri ile kurduğu ilişki
binaendir. Bu planın ayrıntılarını bi-
biçimi açlığın sebepleri olarak sıralanabilir. Bugün dünya
zim bilmemiz mümkün değildir. Yer-
kaynaklarının %85’i dünyanın %15’ini oluşturan gelişmiş yüzünden fakirliği kaldırma iddiası
ülkeler tarafından tüketiliyor. veya beklentisi afakidir ve görevimiz
de olamaz. Kış mevsimini kaldırıp
hayatı bahardan bahara akıp giden
dan ilgilendirmediğini söyleyebilece- Kerim’de Şûra suresinin 27. ayetini melteme dönüştüremeyeceğimizi
ğimiz herhangi bir insani sorundan tahlil ettiğimizde bu hakikat karşı- bilmemiz kadar bunu da bilmemiz
söz edemeyiz. İnsanlığın en köklü mıza çıkacaktır: “Allah kullarına (tü- gerekir. Ama fakirliğe ve fakirliğin
sorunlarından biri olarak fakirlik ve müne birden) rızkı bol bol verseydi, ürettiği sorunlara karşı sorumlulu-
fakirliğin ürettiği sorunlar da pek yeryüzünde mutlaka azgınlık eder- ğumuzu hissetmemiz, hissettiğimizi
tabii olarak bizi, ezanın bizi namaza lerdi. Fakat O, rızkı dilediği ölçüde pratiğe dökmemiz, bizden beklenen
davet ettiği gibi, bir şeyler yapmaya indirir. Şüphesiz O, kullarından hak- görevdir. Böyle bir durum fakirliği
davet etmektedir. Yapabileceğimiz kıyla haberdardır ve onları hakkıyla kaldırmasa da bizi rahatlatabilecek
bir şey olmadığı varsayımının arka- görendir.” genişlikte bir alandır. Allah’ın mül-
 Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
künde biz, O’nun plan ve iradesinin
tahakkukundan başka bir işe muk-
tedir olamayız.
Fakirlik ve fakirliğin ürettiği sorun-
larla mücadeleyi, İslam’ın çizdiği
çizgilere sadık kalındığı sürece, in-
saniliği kadar İslami bir eylem olarak
görmemiz gerekmektedir. Kaç fakiri
doyurduğumuzdan çok, kaç fakir
doyuracak bir iş içinde bulunduğu-
muz önemlidir.
C. Başta zekât olmak üzere emre-
dilen veya teşvik edilen sadakalar,
zenginlik-fakirlik çizgisindeki denge-
yi oluşturma üzerine kuruludur. Bu
da bizi, fakirlikle mücadele kadar, o
mücadelede altyapımızı oluştura-
cak “infak” ruhunun oluşturulması
eğitimine yönelmeye zorlamaktadır.
Dünyevileşmenin hastalık boyutuna
ulaştığı, ahiret hayatının uzak görül-
düğü bir ortamda fakirlikle müca-
dele söylemi pratiğinden güçlü olur.
İnfak ruhunun oluşması ise, “Allah’a
borç vermek”ten söz eden Kur’an’a
kulak kabartacak mü’min insanların
ortaya çıkarılması demektir. Neyi,
kime, neden verdiğinin müdriki bir
insanın verdiği maddi değeri kadar,
bereketi itibarıyla manevi değeri de
yüksektir.
D. İslam’ın akraba ilişkilerini öne
çıkarma tarzında iki boyut vardır.
Birinci boyut, “sılayı rahim” dairesi
içinde kalan, insanların insani bağ-
larına sahip çıkması olarak özetle-
yebileceğimiz boyuttur. İkinci boyut
ise akrabanın birbirini maddi alanda
koruması ve kollamasına yönelik
olan boyuttur. Mirasın taksimi, zekât
ve fitrenin verilmesinde akraba ön-
celiğine önem verilmesi, akrabaya
nafaka mecburiyeti getirilmesi, âkile
gibi uygulamalar bir bütün olarak
alındığında bize, herkesin kapısının
önünü temizlemesine benzer bir
mantıkla, akrabadan başlayan bir
ihya ve ayağa kaldırma çalışması
öğütlendiği anlaşılacaktır. Elbette
burada, fakirliğe karşı birey olarak
bir Müslüman’ın yapabilecekleri
düşünüldüğünde akraba bağlamının
öne çıkarıldığını görüyoruz. Mese-
le kurumsal olarak ele alındığında
daha farklı bir boyut ortaya çıka-
caktır. O zaman ümmetin stratejik
planları öne çıkarılacak, yerine göre
bütün insanlık birbirine akraba ola-
rak görülecektir.
Sadakaya ve infaka onca teşvike
rağmen sevgili Peygamberimizin
(s.a.v.) alın terine ve çalışmaya teşvi-
ki de hatırdan çıkarılmamalıdır. Veren
elin alan elden daha değerli oluşu,
odun toplayıp satmanın daha onurlu
bir iş olarak dilenene önerilmesi gibi
örneklere bakıldığında karşımıza
çıkacak çalışma planı şu olacaktır:
ARAŞTIRMA 51
Muhakkak ayni ve nakdi yardımı
fakirlikle mücadelenin vazgeçil-
mez unsurları olarak göreceğiz,
fakat fakirlerin fakirlikle müca-
delede aktif rol almalarını temin
edecek yatırımlarda bulunmayı da
ihmal etmeyeceğiz. Gıda vermek
yerine tarla sahibi yapma, yerine
göre tembelliğe karşı eğitme gibi
çalışmaları da mücadelenin bir
parçası olarak görmek durumun-
dayız.
İnsanlığın kadim düşmanlarından
biri olarak fakirliğe karşı yürütü-
lecek en önemli çalışmalardan
biri de hiç şüphesiz insanın isra-
fa karşı eğitilmesidir. İnsan israf
ettikçe fakirliğe götüren bataklık
kurutulamaz. Su, ekmek gibi basit
israf örneklerinin yanında, zaman
ve mekân israfına karşı da önlem
alarak yaşamamız, belki de fakirlik
sorununun kendiliğinden çözül-
mesine zemin hazırlayacaktır.
Fakirlik düşmanımızdır. Düşmanı-
mızla mücadelemiz ibadetimiz ve
onurumuzdur.
 52 ARAŞTIRMA Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik

Açlığın Çözümü:
SOSYAL ADALET
Murat Yılmaz

ı - KEŞMİR
Ramazan yardım
ojesi - LÜBNAN
Çiftçi destekleme pr
ojesi - AÇE
Balıkçı teknesi pr

miktarın da insanın hayati ihtiyaç-

A
çlık, kişi veya toplulukların
başına gelebilecek en zor
durumlardan biridir. Dün-
yanın birçok noktasında insanlar sa-
vaş ve işgaller, iç karışıklıklar, afetler
ve kuraklıklara bağlı yokluklar, olum-
suz iklim koşulları gibi nedenlerle
aç kalmakta ve bu durum çoğu za-
man kalıcı rahatsızlıklar ve ölüm ile
neticelenmektedir. Dünya üzerinde
görülen açlık olayları, 1900’lü yıllara
kadar çok yaygın
değilken bu dönemle birlikte bir
çığ gibi artmıştır. Bunda elbette 20.
yüzyıldaki iki büyük dünya savaşının
ve ulusların bağımsızlık süreçleriyle
birlikte artan iç savaş ve bölgesel
savaşların etkisi büyüktür. Yine bu
yüzyılda teknoloji daha çok insanı
yok etmeye yönelik kullanılmış, bu
da 20. yüzyıl insanı için bir kâbus
hâline gelmiştir. Bu durumda or-
taya çıkan sonuç, kaynakların eşit
paylaştırılmadığı ve paylaştırılan
larını karşılamaya yönelik değil de
silahlanma ve ihtiyaç dışı alanlara
yönelik olduğunu göstermektedir.
Nitekim bugün dünya kaynaklarının
%85’i dünya nüfusunun %15’i tara-
fından kullanılırken, %85’lik büyük
çoğunluğa ise zenginliklerin %15’i
düşmektedir. Günümüzde devletler
silahlanmaya ortalama %20 oranın-
da harcama yaparken işsizliğin yok
edilmesi için yapılan harcama ancak
%1 seviyelerinde kalmaktadır.
 Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
Dünya üzerinde her gün açlık ve aç-
lığa bağlı nedenlerle ortalama 30 bin
insan hayatını kaybetmektedir. Bu
rakam yıllık olarak 11 milyon insa-
na tekabül etmektedir. Dünya Gıda
Programı (WFP) verilerine göre dün-
ya üzerinde yaklaşık 900 milyon kişi
açlık tehlikesiyle karşı karşıdadır ki
bu, her yedi kişiden birinin aç olarak
sabahladığı anlamına gelmektedir.
Yine dünya nüfusunun yarısı günlük
Katarakt projesi
iki dolar seviyelerinde bir gelire sa-
hipken 1,5 milyar insan için bu oran
bir dolar ve daha altındadır. Oysa
dünyadaki kaynaklar ve gelişen tek-
nolojiyle birlikte artan üretim, dünya
nüfusuna defalarca yetebilecek mik-
tardadır.
Sorun sadece gıda ile
ilgili değil…
Kuzey ve Güney ülkeleri olarak gelir
gruplarına göre tasnif edilmiş ülkeler
arasındaki yaşam seviyesi farkı, in-
sani yardım kuruluşlarının güçlerinin
çok ötesinde farklı bir müdahaleyi
gerekli kılmaktadır. 400 Etiyopyalının
bir günlük gelirinin 1 İsviçreliyle eş
olduğu bilgisi, insanlığın karşı karşıya
olduğu durumun vahametini gös-
teren en önemli verilerden sadece
biridir. Sierra Leone’de sıradan bir
vatandaş için yıllık 3 dolarlık sağlık
- BENİN
harcaması yapılırken bu rakam Batılı
ülkelerde, örneğin Almanya’da 600
dolar seviyelerindedir. Yaşam stan-
dartları arasındaki bu uçurum, soru-
nun sadece gıda ile ilgili olmadığının
da açık bir göstergesidir. Güneyde
yer alan pek çok ülkede hem gıda
hem de hayatın diğer alanlarında
önemli yoksunluklar söz konusudur.
Bir STK olarak İHH
İHH İnsani Yardım Vakfı, insanların
yeni umutlar taşıdığı Soğuk Sa-
vaş döneminin hemen akabinde,
ARAŞTIRMA 53
Yugoslavya’nın bir parçası olan Bosna-
Hersek’te başlayan ve on binlerce
insanın hayatını kaybettiği bir savaşın
yaralarını sarabilmek için çalışmalarına
başladı. Kendisine öncelikli faaliyet
alanı olarak savaş ve afet bölgeleri ile
yoksulluğun yaşandığı coğrafyaları
seçen İHH, 1992’de başladığı çalış-
malarına bugün dünyanın 120 ülke ve
bölgesinde devam etmekte.
NİSTAN
Kış yardımı- AFGA
Savaş alanları ve savaşın hüküm sür-
düğü coğrafyalar insanların her türlü
sıkıntı ve mahrumiyeti yaşayabileceği
alanlardır. Bugüne kadar Bosna-
Hersek, Çeçenistan, Kosova, Make-
donya, Afganistan, Keşmir, Filistin,
Lübnan, Irak, Somali, Moro, Arakan
gibi sıcak savaş ortamlarının hâkim
olduğu coğrafyaların mağdurlarıyla
irtibat içerisinde bulunan İHH, aynı
zamanda doğal afetlerin yaşandığı
Türkiye, Hindistan, İran, Açe, Pakis-
tan, Keşmir, Bangladeş ve Myanmar
gibi coğrafyalarda ve başta Sahra
 54 ARAŞTIRMA
Kuşağı Afrika ülkeleri ve Güneydo-
ğu Asya ülkeleri olmak üzere yok-
sulluğun hüküm sürdüğü ülkelerde
çalışmalar yapmış ve hâlihazırda da
bu ülkelerin önemli bir kısmında faa-
liyetlerine devam etmektedir. Bir sivil
toplum kuruluşu olarak afet noktaları-
na acil müdahalede bulunan İHH’nın
öncelikli faaliyet alanını acil yardım
Su kanalı inşaası- NİJER
Kurban dağıtımı - IRA
kapsamındaki gıda, giysi ve sağlık
yardımları oluşturmaktadır.
Çözüm önerileri
Uzun yıllardır devam etmekte olan
saha tecrübesiyle İHH, Açe’de ya da
Somali’de veya dünyanın bir başka
noktasında sürekli gıda dağıtarak
açlığın tüketilemeyeceğinin bilincin-
dedir. Bunun için açlığı oluşturan
nedenlerin ortadan kaldırılması ya
da en aza indirilmesi için çalışmalar
yapmakta ve bu konuda yapılan
çalışmaları desteklemektedir. İnsan-
ları ataletten kurtarıp harekete ge-
Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
çirmek, onlara yaşadıkları sıkıntıların
bir gün son bulacağına dair güçlü
bir motivasyon sağlayacak ve haya-
ta yeniden tutunabilmek adına onlar
için güzel bir fırsat olacaktır.
İHH, açlık tehlikesiyle yaşamak zo-
runda olan mağdurlar için yaptığı
acil müdahaleler akabinde, yardım-
laşma konusunda ortak bir bilinç
K
oluşturmak için de çalışmalar ger-
çekleştirmektedir. Bir arada yaşayan
insanlar ancak birlikte, yardımlaşma
ve dayanışma içerisinde bulunduk-
larında mesafe katedebilirler. Bu-
nun için çalışılan bölgelerdeki yerel
organizasyonların desteklenmesi
ve güçlendirilmesi zorunludur. Zira
bu kurumlar sürekli olarak bölgede
bulunacaklar ve acil durumlarda ilk
müdahale, sair zamanlarda da sü-
reklilik arz eden çalışmalar o kurum-
lar aracılığıyla gerçekleşecektir.
Yerel kurumların desteklenmesi, çok
büyük bütçelerle Batı ülkelerinden
gelen misyoner kuruluşların çalış-
malarına karşı da oldukça önemlidir.
Zira toplumların cehaletinden güç
alan ve onların öncelikli ihtiyaçla-
rını kullanan misyonerler, insanları
kolayca Hristiyanlaştırabilmektedir.
Yine bu kurumların açlık çeken in-
sanlara genetiği bozulmuş gıdalar
sundukları ve devletleri adına açlık
alanlarını bir laboratuvar olarak
Kurban yardımı- KOSO
VA
kullandıkları da bilinmek-
tedir. İHH, yoksulluğun giderilmesi
ve sosyal adaletin sağlanması için
sürdürülebilir kalkınma projelerini
öncelemektedir. Bu amaçla insan-
ların üretici konuma geçip kendi
ihtiyaçlarını karşılayabilmeleri için
çiftçilik, marangozluk, el sanatları,
terzilik, berberlik, bilgisayar kursları
vb. mesleki eğitim programları dü-
zenlenmektedir. Bu kurslara katılan
binlerce insan kendi geçimini temin
edebilecek duruma gelebilmektedir.
Bunlar dışında daha önce bir mes-
leği bulunan fakat zikredilen sebep-
 Açlık, Yoksulluk ve Sosyal Adaletsizlik
lerden dolayı geçimini temin edebi-
lecek araç ve maddi imkândan yok-
sun olan insanlar için de mikro kredi
programları, balıkçı tekneleri, motor
taksi imkânlarının sunulması, araç-
gereç tedarikleri, çiftçiler için büyük-
baş hayvan, keçi, gübre, tohum ve
benzeri seçenekler sağlanmakta ve
bu şekilde insanlara hayata yeniden
tutunabilme fırsatı verilmektedir.
Meslek edindirme kursla
İHH’nın son iki yıldır özellikle kuraklık
ve buna bağlı açlık vakalarının he-
men her sene yaşanmakta olduğu
Afrika’nın Sahra Kuşağı üzerinde bu-
lunan 10 ülkede icra etmekte olduğu
katarakt ameliyatları da önemle zikre-
dilmesi gereken bir diğer çalışmadır.
2007 Mayıs ayında başlayan ve kata-
rakt nedeniyle görme yetisini yitirmiş
100 bin insanın ameliyat edilmesini
hedefleyen bu çalışma başarıyla de-
vam etmektedir. Çalışma kapsamında
sadece Sudan’da 2008 yılında yapılan
katarakt ameliyatlarının %38’lik kısmı
bu kampanya çerçevesinde yapılmış-
tır. Gözleri görmediği için üretemeyen
ve üretemediği için aile bireylerine
ve topluma yük olan görme engelli
insanlar, sağlıklarına kavuştuklarında
üretime katılabilmektedir. Bugün İHH
katarakt ameliyatları Afrika’nın Soma-
li, Sudan, Etiyopya, Çad, Nijer, Mali,
Burkina Faso, Togo, Benin ve Gana
ülkelerinde devam etmektedir ve
ameliyat sayısının 2009 sonu itibarıyla
45 bine ulaşması hedeflenmektedir.
rı - ÜRDÜN Yaz okulu - ARNAVUTLU
İHH’nın açlık yaşanan coğrafyalarda
üzerinde durduğu bir diğer önemli
husus da eğitimdir. Bugün gelişmekte
olan ülkelerin temel sorunu eğitimsiz-
lik olarak karşımıza çıkarken birçok
Afrika ve Güneydoğu Asya ülkesinde
okuryazarlık düzeyi %20-30’lar sevi-
yesindedir; bu oran kız çocukları için
çok daha düşüktür. Bu çerçevede
açılan anaokulları, okul, dershane
ve enstitüler, üniversite bölüm ve la-
boratuvarları, eğitimli ve dolayısıyla
kendine yetebilen, çevresine faydalı
ARAŞTIRMA 55
bireyler oluşturmayı hedeflemektedir.
Yine mevcut okulların araç-gereç
olarak desteklenmesi, eğitim dönem-
lerinde on binlerce çocuğa kırtasiye
malzemesi yardımında bulunulması,
eğitim bursları verilmesi, kriz bölgele-
rinden öğrencilerin getirilmesi de bu
anlamda ifade edilebilecek çalışmalar
arasındadır. Eğitimli insanların normal
şartlar altında açlığa götüren sebep-
lerden hem kendilerini hem de çevre-
lerini uzak tutabilecekleri muhakkaktır.
İHH, dünyanın birçok mahrum coğ-
K
rafyasında açlık ve ona
götüren sebepleri ortadan kaldırmak
için çalışmalarını yürütürken büyük
resme de işaret etmektedir. Küçük
katkılarla açlığın ve ona yol açan se-
beplerin ortadan kaldırılamayacağına
inanan İHH, bu anlamda sosyal ada-
letin sağlanmasının ve zenginliklerin
adil bir şekilde paylaştırılmasının, sa-
vaşların ve çatışmaların ivedilikle son-
landırılmasının açlık sorununun kesin
çözümü için zaruri olduğu düsturuyla
hareket etmektedir.
 56 GÖZLEM

Yeni okulumuz ve
mescitlerimizle
GİNE’deyiz...
Gine, dünyanın en kaliteli altın yataklarına sahip ülkelerden biri; ancak
ne altınının ne de diğer kaynaklarının maalesef ülkeye bir faydası var.
Ümit Sönmez
İHH Prodüksiyon Birimi

1
958 yılında Fransız sömür-
gesinden kurtularak bağım-
sızlığını kazanan Gine, o
günden bu yana sadece iki başkan
eskitmiş. İkinci başkan 2008 Aralık
ayında hayatını kaybedince yapı-
lan darbe ile ülke bugünkü başkan
Camara tarafından yönetilmeye
başlanmış. Rüşvet, yolsuzluk ve
uyuşturucu ticaretinin yaygın oldu-
ğu ülkede hayat âdeta yarım asır
geriden geliyor.
İlk izlenimlerimiz
Başkentin havaalanı bizdeki bir il-
çenin tren istasyonu görünümünde.
Bizi burada bölgedeki partner ku-
ruluşumuzun temsilcisi arkadaşlar

çok candan ve sıcak bir şekilde
karşılıyorlar. Gine’deki ilk durağımız
bölgedeki faaliyetlerimizde iş birliği
yaptığımız kurumumuzun merkezi
oluyor. Kurum, bazılarının yapımını
İHH’nın üstlendiği camiler, su ku-
yuları ve bir de okulun yapımında
görev aldı. Sanki bir şenlik varmış
gibi her yer süslenmiş. Bizi oldukça
kalabalık bir ekip karşılıyor; kimi
doktor, kimi imam, kimi öğretmen,
kimi esnaf, kimi de iş adamı.
N’zerekore’ye yolculuk
Gine, dünyadaki en kaliteli altın ya-
taklarına sahip ülkelerden biri; ancak
ne altınının ne de diğer kaynaklarının
maalesef ülkeye bir faydası var. Sö-
mürge döneminde ülkenin zengin
kaynaklarını alıp götürebilmek için
demiryollarına ve kısmen de kara-
yollarına yatırım yapılmış. Ülkede
kuzeyden güneye, doğudan batıya
bağlantı sağlayan karayolları var,
ancak bakım yapılmadığı için yollar
oldukça kötü durumda.
N’zerekore’de İHH İnsani Yardım
Vakfı’nın katkılarıyla inşa edilen
mescit ve okulun açılışını gerçekleş-
tiriyoruz. Açılış öncesi bölge valisini
ziyaret ettiğimizde bize, bölgede
yaptığımız çalışmalardan çok mem-
nun olduklarını, misyonerlik faali-
yetleri karşında Müslüman yardım
kuruluşlarının yaptığı çalışmaların
kendileri için çok önemli olduğunu
anlatıyor.
GÖZLEM 57
Bölgenin tüm ileri gelenleri, İslami
cemaat liderleri, yöneticiler ve kadın
erkek, genç yaşlı bölge halkı, açılışa
büyük ilgi gösteriyor. Şehrin kırsal
bir yerinde inşa edilen okul ve mes-
cit bölgede büyük bir ihtiyaca cevap
verecek.
Faydalanılamayan
bereketli topraklar
N’zerekore’deki çalışmalarımızı ta-
mamladıktan sonra ülkedeki diğer
çalışma noktamız olan Siguiri’ye
doğru yola çıkıyoruz. Siguiri,
N’zerekore’nin aksine ülkenin ku-
zeydoğusundaki en uç noktada
 58 GÖZLEM
yer alıyor. Yollarda her tonda ye-
şili alabildiğine görebiliyorsunuz;
sanki Karadeniz’de seyahat eder
gibi. Asfaltın bittiği noktada toprağı
görmenize imkân yok; hemen yeşil
başlıyor ve âdeta yolu işgal etmek
istercesine yola doğru uzanıyor. Fa-
kat böylesine bereketli topraklarda
yol boyunca sadece bir tane traktör
görebiliyoruz. Tarımla uğraşanlar
yok denecek kadar az; olanlar da
geleneksel yöntemlerle tarım yapı-
yor. Bu da elbette verimi düşürüyor.
Bu durumu oradaki arkadaşlarla
konuştuğumuzda bize, bereket ve
kaynaklar açısından ülkenin zengin
olduğunu ancak finansman yetersiz-
liği ve yıllarca süren sömürge düzeni
nedeniyle insanların çalışma alış-
kanlıklarının mevcut durumu ortaya
çıkardığını söylüyorlar.
Siguiri’ye cuma vaktine yakın bir
saatte ulaşıyoruz. Orada da tıpkı
Nzerekore’de olduğu gibi bizi kar-
şılamak için bütün mahalle halkı
toplanmış. Buradaki mescidimizin
açılışını cuma namazının ardından
gerçekleştirmek nasip oluyor.
Ülkede misyonerler
yoğun çalışıyor
%95’i Müslüman olan ülkede Hris-
tiyanların yanı sıra az sayıda Yahudi
ve animalist bulunuyor. Buna rağ-
men yapılan yardım çalışmalarının
%95’i Hristiyan misyonerler tara-
fından gerçekleştiriliyor. Müslüman
kuruluşların yardım çalışmaları,
toplam çalışmaların sadece %5’ini
oluşturuyor.
 GÖZLEM 59

Misyonerler en çok sağlık çalışmaları ile

toplumda yer buluyor. Açtıkları hastaneler,
poliklinikler ve ücretsiz ilaç sağladıkları ecza-
neler aracılığıyla insanlara hizmet veriyorlar.
Ancak her hizmetten önce verdikleri sohbetin
dinlenmesi mecburi; aksi takdirde hastalar,
her seferinde ciddi ücretler ödemek zorunda
kalıyor.

Trafikte dikkatimizi çekenler

Afrika’da trafiğe çıktığınızda başka herhangi

bir ülkede olduğunuzdan çok daha dikkatli
olmanız gerekiyor. Çünkü yol kenarlarında
alışık olduğunuzdan çok daha fazla yaya var;
şehirlerarası yollarda bile. Gine yollarında çok
farklı tecrübelerimiz oluyor. Burada gidece-
ğimiz yerlerin uzaklığı nedeniyle kimi zaman
geceleri de durmaksızın yol alıyoruz. Yollar
çok bozuk olduğu için uyumak da mümkün
olmuyor. Sürekli şoförü ve yolu gözlerken
ilginç bir şey dikkatimizi çekiyor. Şoförler
yolların durumu nedeniyle devamlı uzun far-
larını kullanıyorlar. Herhangi bir aydınlatma
sisteminin bulunmadığı yollarda yapacak
başka bir şey de yok. Karşıdan bir araç gel-
diğinde şoförler birbirlerini görebilmek için
veya uyuklayan bir şoför varsa uyansın diye
selektör yapıyorlar. Ayrıca herhâlde tedbiri
arttırmak için olsa gerek, sol sinyallerini de
“Tamam seni gördüm” anlamında yakıyorlar.

Yeni projelerle döneceğiz

Başkentteki son günümüzü kardeş kurum

yetkilileri ile toplantılar yaparak geçiriyoruz.
Buradaki arkadaşlarla Gine’de gerçekleşti-
rilmesi düşünülen yeni projeler hakkında ko-
nuşuyoruz. Hepimizi, tamamlanan projelerin
ardından yeni başlayacak çalışmaların heye-
canı sarmış durumda. Bu heyecan ile ülke-
mize geri dönüyoruz. Kucaklarımızda Gineli
kardeşlerimizin selam ve sevgi mesajlarıyla…
 60 GÖZLEM
Kardeş ülke
Kırgızistan’dayız
Orhan Şefik
İHH Orta Asya-Kafkasya Masası
K
ırgızların diyarına gidiyoruz.
İHH İnsani Yardım Vakfı’nın
Kırgızistan’da gerçekleştire-
ceği imam eğitim programı, sünnet
organizasyonu ve giysi yardımı ça-
lışmalarına katılmak üzere beş gün-
lük bir program için yola çıkıyoruz.
İmam eğitim merke-
zini ziyaret ve giysi
yardımı
Başkent Bişkek’teki
imam eğitim merkezini
ziyaret ederek burada-
ki imam arkadaşlarla
tanışıyoruz. Daha son-
ra birlikte Bişkek’e 15
km mesafede bulunan
Araşan kasabasına doğru yola çı-
kıyoruz. Kasabada yetim ve ihtiyaç
sahibi 62 öğrenciye giysi yardımı
yapacağız. Araşan’a vardığımızda
ışıl ışıl gözlerle bizleri karşılayan ço-
cuklarla selamlaşıyoruz. Elbiseleri
dağıtırken çocukların mahcup ve
mağrur hâli bizi duygulandı-
rıyor. Kırgız ve Rus çocuklar,
yeni elbiselerini birbirlerine
gösterip seviniyorlar; onların
sevincini görmek hepimizi
mutlu ediyor. Daha sonra
oradaki arkadaşlar bize geleneksel
kıyafetleri olan çapan giydiriyorlar;
yani kendi örf ve âdetlerine göre
bize teşekkür ediyorlar.
Issık Göl: Kırgızistan’ın
en güzel bölgesi
Sabah erkenden bölgede ger-
çekleştireceğimiz sünnet or-
ganizasyonuna katılacak olan
doktor kardeşlerimizle Issık
Göl’e hareket ediyoruz. Saat
09.00’da eyaletin en büyük ve
meşhur kasabası Balıkçı’daki
Devlet Hastanesi’ne geldiği-
mizde avluda büyük bir kala-
balığın toplanmış bizi bekliyor
olduğunu görüyoruz. Kırgız

kardeşlerimizle selamlaşıp hoş beş
ettikten sonra bölge müftüsü ve
devlet hastanesi başhekimi bize
sünnet yapılacak yeri gösteriyorlar.
Mekânı kontrol ettikten sonra hasta-
nenin salonunda çocuklarını sünnet
ettirmek için bekleyen ailelerle bir
toplantı yapıyoruz. Doktorumuz ai-
lelere sünnetin hem İslami hem de
tıbbi olarak faydaları hakkında bilgi
verip sünnetten sonra yapmaları
gerekenleri izah ediyor.
“Vatanım olmayınca…”
Yolumuz üzerinde bulunan bir köye
gidiyoruz. Burada bir evin kapısını
çalıyoruz. Evde Ahıska Türklerinden
bir aile yaşıyor. Aile reisi bizi içeri
buyur ediyor. Tanışıp biraz muhab-
bet ettikten sonra beraberinde yo-
ğurt, peynir, ekmek ve vişne reçeli
ile çaylarımız geliyor. İkram ettikleri
yiyeceklerin hepsini kendileri yap-
mış. Uydu yayını bulunan evde Tür-
kiye gündeminin çok yakından takip
edildiğini görüyoruz. Ev sahibimiz
Azerbaycan’da üniversite okumuş.
Aile daha önce Özbekistan’da ya-
şıyormuş. 80’li yıllarda yaşanan
olayların ardından Kırgızistan’a
yerleşmişler. Bir ara Ahıska bölgesi-
ne yerleşmeyi düşünmüşler ancak
Gürcistan’daki şartlar iyi olmadığı
için bunu göze alamamışlar. En
çok yaşamak istedikleri yerin Tür-
kiye olduğunu ve bir gün mutlaka
Türkiye’ye yerleşmek istediklerini
anlatıyorlar. Ev sahibimize Türkiye
şartlarına göre buradaki yaşantıları-
nın oldukça iyi göründüğünü söyle-
diğimizde birden yüzü ciddileşiyor ve
“Para ve zenginliği nedeyim, vatanım
olmayınca gardaş…” diyerek susu-
yor, söyleyecek söz bulamıyoruz...
Sertifika merasimi
Ertesi gün imam eğitim merkezinde
eğitim gören 13. dönem mezunu 28
imamın sertifika merasimine katılıyo-
ruz. Törende Kırgız Başmüftüsü Mu-
GÖZLEM 61
rat Ali Cumanov, Cumhurbaşkanlığı
Dinî İşler Komisyonu yetkilisi, T.C.
Kırgızistan Diyanet Müşaviri Şem-
settin Ünal, İlahiyat Fakültesi Dekanı
Prof. Hidayet Aydar Bey ve öğretim
üyelerinin yanı sıra sivil toplum tem-
silcileriyle Türk iş adamları da hazır
bulunuyor.
Toplam 2500 cami ve 3000 imamın
bulunduğu Kırgızistan’da bugüne
kadar 360 imam hizmet içi eğitim
programına katıldı. Projeyle ülkede-
ki imamların tamamı bu eğitimden
geçirilerek sertifika verilecek. Ser-
tifika almayan imamların resmiyeti
tanınmayacak. Ülkede imamlık
yapanların büyük çoğunluğu halk
tarafından seçilmiş, dinî konular-
da gerekli eğitime sahip olmayan
kişiler. Genç bir devlet olan Kırgı-
zistan, halkın eğitiminde ve bilinç-
lendirilmesinde önemli etkileri olan
imamlarını bu eğitim programıyla
standart bir seviyeye getirmek ve
bu yolla teşkilat yapısını güçlendir-
mek istiyor.
 62 GÖZLEM
Yetim Irak...
Abdullah Bayrak
İHH Ortadoğu Masası
İ
HH İnsani Yardım Vakfı adına
yürüttüğümüz bir dizi çalışmayı
yerinde gözlemlemek ve birlikte
çalıştığımız kardeş kurumlarımızı zi-
yaret etmek üzere Irak’a doğru yola
çıkıyoruz. İlk durağımız Erbil. İttihat
el-İslami adlı partinin başkanıyla bir
röportaj yapmak üzere parti genel
merkezine gidiyoruz. Başkan, işgalin
en büyük etkisini ahlâki yozlaşma
ve misyonerlerin faaliyetlerinin art-
ması şeklinde özetliyor. Kendilerinin
siyasetten çok ahlaki yozlaşmanın
önüne geçmeyi, Müslüman olan
Kürtlerin kimliklerini korumayı he-
deflediklerini ifade ediyor. Ayrıca
işgalle birlikte ortaya çıkan şiddet
ortamından kaçan mültecilerin Ku-
zey Irak’a sığındıklarını, kendilerinin
bu mültecilere de yardımcı olmaya
çalıştıklarını anlatıyor. Yine, bir yar-
dım derneği gibi kullandıkları radyo-
larında yetimlerle ve ihtiyaç sahiple-
riyle ilgili programlar yaparak yardım
topladıklarını ve yardımları ihtiyaç
sahiplerine ulaştırdıklarını söylüyor.
Güvenlik çılgınlığı
Erbil’den çıktıktan sonra âdeta bir
güvenlik çılgınlığının başladığını ve
Bağdat’a yaklaştıkça bu çılgınlığın
giderek arttığını gözlemliyoruz. Her
yerde kalaşnikoflu adamlar dikka-
timizi çekiyor. Burada ilk kez bir
Amerikan konvoyu ile karşılaşıyoruz.
Yavaş ve kendilerinden emin bir
şekilde devriye geziyorlar. Araçların
üzerinde sürekli dönen camekân bir
bölme ve içerisinde eli makinelisin-
de duran tetikte bir Amerikan askeri
var. Yolda petrol kuyularının alevi
aydınlatıyor her yanı ve Kerkük’teki
kavganın sebebini, dört bir yana
yayılmış bu alevler özetliyor en iyi
şekilde…
İşgalin yıl dönümünde
resmî tatil
Bağdat’a gitmeden önce Kerkük’e
uğruyoruz ve cuma namazımızı bu-
rada Molla Ahmet Camisi’nde kılı-
yoruz. İmam hutbeyi önce Arapça,

sonra Türkmence veriyor. Sonunda
da çeşitli konularda cemaati uyarı-
yor. Bunlardan biri de 9 Nisan’ın tatil
olmaması gerektiğiyle ilgili; “Ülkemiz
bu tarihte işgal altına girdi.” diyor
imam.
Daha sonra Adalet Partisi’ne geçe-
rek parti başkanı Enver Bey ile bir
röportaj gerçekleştiriyoruz. 2003
yılında kurulmuş olan partinin temel
hedefi, Türkmenlerin haklarına sahip
çıkmak ve Kerkük’ün sorunlarının
çözülmesini sağlamak. Enver Bey,
işgalin ekonomi ve güvenlik alan-
larında büyük bir yıkıma sebep ol-
duğunu, dünyanın en zengin petrol
yataklarına sahip olan Irak’ın işgalle
birlikte ciddi bir ekonomik çöküntü
yaşadığını ve beş milyona yakın ye-
tim, bir milyon dul ve bir buçuk mil-
yon can kaybını arkasında bıraktığını
anlatıyor. Mevcut mezhepçi yapı
sebebiyle her şehrin bağımsızlığını
ilan ettiği Somali gibi bir ülke olmak-
tan da endişe duyduklarını belirtiyor.
Ah Bağdat!
Kerkük’teki dostlarımızla vedala-
şıp Bağdat’a doğru yola çıkıyoruz.
4,5 saatlik yolculuğumuz boyunca
20’den fazla kontrol noktasından
geçiyoruz. Şehre girdikten sonra
otele gidene kadar da yaklaşık
10 kontrol noktasından daha
geçiyoruz. Bağdat’ın girişinde
karşılaştığımız Amerikan konvoyu
nedeniyle oldukça yavaş ilerliyo-
ruz. Araçların konvoyu 100 metre
geriden takip etme zorunluluğu
ve konvoyu geçmelerinin yasak
olması nedeniyle şehre yarım saat
gecikmeli olarak ulaşıyoruz. Yo-
ğun bir trafik var; her yandan siren
sesleri yükseliyor ve sürekli silahlı
konvoylar geçiyor. Bu konvoy-
larda genelde önde bir polis cipi,
ardında zırhlı, beyaz renkli, siyah
camlı, birbirinin aynı olan birkaç
cip, onların arkasında da ağır oto-
matik silah yerleştirilmiş bir pikap
bulunuyor.
GÖZLEM 63
Burada, el-Dahiliye mahallesinde
bulunan bir camide müezzinlik
yapan Ömer Bey’le bir röportaj
gerçekleştireceğiz. 2005 Haziran
ayında ABD askerleri tarafından gö-
zaltına alınan ve yaklaşık 2,5 ay ha-
pishanede kalan Ömer Bey, ilk gün
tam altı saat işkence görmüş. 2007
Eylül’ünde Irak ordusunun ve ABD
askerlerinin evini basması sonucu
yeniden gözaltına alınmış ve bu kez
tam 1,5 yıl işgal hapishanelerinde
kalmış. Hapisten çıktığında, giderken
henüz kundakta olan bebeğinin yü-
rüyor olduğunu ve kendisini tanıma-
dığını görünce ağladığını anlatıyor.
Diyala’ya giderken
Diyala valiliğine ait resmî bir ciple
Diyala’ya doğru yola çıkıyoruz. Bir
subay ve üç koruma polisi de bi-
zimle birlikte. Diyala’daki durumun
gergin olduğunu, bu yüzden dikkatli
olmamız gerektiğini söylüyorlar.
Caddeler, sokaklar yerel seçimler-
 64 GÖZLEM
den kalma afişlerle dolu. Bağdat’tan
çıkarken birçok mahallede evlerin
tamamının mermi delikleriyle dolu
olduğunu görüyoruz.
Diyala’da bulunan kardeş kurumu-
muzu ziyaret ediyor ve bu kurum
ile birlikte baktığımız 1004 yetim
hakkında bilgi alıyor, ortak yaptığı-
mız çalışmaları denetliyoruz. Görüş-
menin ardından kurum yetkililerine
yetimlerimizden birini ziyaret etmek
istediğimizi söylüyoruz. Bunun üze-
rine üç araba ve dört askerle birlikte
yola çıkıyoruz. Zira bölgede güven-
lik sağlanmış olsa bile ortam hâlâ
gergin. Gideceğimiz eve ulaşıyoruz
ama yetimimizin annesi evde yok.
Bir süre sonra annenin eve doğru
geldiğini görüyoruz. Fakat kadın evin
önündeki askerleri görünce kaçmaya
çalışıyor. Öyle korkuyor ki… Kardeş
kurumumuzun yetkilileri kadının ya-
nına gidip geliş sebebimizi anlatınca
rahatlıyor ve bize yaşadıklarını anlat-
maya başlıyor. Eşinin, dükkânını ba-
san silahlı milisler tarafından öldürül-
düğünü öğrenince şiddetin onda ve
Irak toplumda oluşturduğu travmayı
daha iyi anlıyoruz.
Dört kardeşin ikincisi Halit. Öğlenci
olduğu için henüz okula gitmemiş.
Kendisiyle tanışıyoruz. Önce korku-
yor bizden; hatta annesini bir kenara
çekip “Konuşmak istemiyorum!”
diye ağlıyor. Ama biz yanına gidince
hemen susuyor ve ağladığını belli
etmemeye çalışıyor. Sonradan alı-
şıyor bize. Evlerinin önünde Halit’le
bir röportaj yapıyoruz. Mahalledeki
en iyi arkadaşı olan Muhammet Tahir
yanımıza gelince daha bir cesaretle-
niyor. Bize babasını anlatıyor; günlük
yaşamını… Mahalleli de meraklı ama
tedirgin gözlerle seyrediyor bizleri.
Annesinden fotoğraf albümünü alıyor
ve babasının fotoğrafına bakıyoruz
birlikte. Lokma tatlısı dükkânı olan,
halktan biriymiş babası. Dükkânını
basıp sırf mezhebi sebebiyle öldür-
müşler onu...
Tanıştığımız farklı simalar
Kaldığımız misafirhanede bize ye-
mek getiren askerlerden biri ile soh-
bet ediyoruz. Anlattıkları bizi dehşete
düşürüyor. Asker, babasının banka
müdürü olduğunu, silahlı milisle-
rin bir gün bankayı basıp babasını
öldürdüklerini ve kasada bulunan
7 milyar dinarı alıp bankayı hava-
ya uçurduklarını söylüyor. Yanında
bulunan arkadaşı da Kuveyt Savaşı
sırasında asker olduğunu, Kuveyt’e
kadar giden ordunun geri çekildiğini
radyodan öğrendiklerinde tüm cep-
haneyi Kuveyt’te bırakıp çölü aşarak
ülkeye geri döndüklerini anlatıyor;
“450 km yürüyerek ülkemize geri
döndük. Eve geldiğimde botlar aya-
ğımdan çıkmıyordu, keserek çıkara-
bildim.” diyor.
Irak’a veda
Süleymaniye’ye tepeden selam
verdikten sonra, Irak’a girerken al-
dığımız 10 günlük vizemizin süresini
birkaç saat ile aşmanın tedirginliğiyle
havalimanına geliyoruz.
Geride Osmanlı’nın yıkılması sonra-
sında yetim kalan; son 30 senesini
İran Savaşı, Enfal operasyonları,
Kuveyt işgali, Körfez Savaşı, ambar-
go ve ABD işgali ile şiddet sağana-
ğına tutularak geçiren ve beş milyon
yetimi ile geleceği de yetim bırakılan
gözü yaşlı Irak’ımızı bırakıyoruz.

Ekvator Çizgisinde
Bir Ramazan
Shahzady Suquillo - Janan Suquillo
Müslüman Gençlik Merkezi / Ekvador
E
kvador Quito’da yaşayan
Müslüman cemaatin tüm üye-
leri çok yakında kendilerine
ruhen ve bedenen huzuru getiren
kutsal Ramazan ayı için hazırlanma-
ya başlayacaklar.
Ekvador’daki Müslümanlar, ken-
dilerine destek olup yüreklendiren
bir aile çevresine sahip değiller.
Quito’da tüm üyeleri Müslüman olan
bir aile bulmak neredeyse imkânsız.
Ekvador genelinde de Müslüman
ailelerin sayısı son derece az. Ül-
kede İslam’ı seçen Müslümanlar
çoğunlukla Katolik ailelerinin birey-
leri. Onlar Ramazan ayında her gün
tek başlarına oruç tutuyor ve tek
başlarına iftar ediyorlar. İslam hak-
kında hemen hiçbir şeyin bilinmediği
KÜLTÜR 65
Ekvador’da insanlara Ramazan’ı
açıklamak ise hiç kolay değil.
Quito’daki İslam Merkezi bu nok-
tada Müslümanlara hem bir arada
ibadet edebilme hem İslam hakkın-
da bilgi edinme imkânı sağlarken
hem de İslam inancını diğer kardeş-
lerle paylaşma noktasında büyük bir
boşluğu doldurmaya çalışıyor.
Surinam
 66 KÜLTÜR
Küba
Geniş bir cemaati olmamasına
rağmen İslam Merkezi çok aktif bir
kuruluş. Merkez, son yirmi yıldır İs-
lam diniyle ilgili olumsuz ön yargıları
düzeltmek ve Ekvadorlu Müslüman
cemaat hakkında toplumu bilgilen-
dirmek amacıyla çeşitli alanlarda
faaliyet gösteriyor.
Merkezin bir diğer önemli işlevi de
bölgedeki Müslüman cemaatin ihti-
yaçlarını belirleyerek bunları gider-
mek için etkinlikler düzenlemek. Her
hafta Ekvadorlu bir imam tarafından
İspanyolca olarak verilen Cuma
hutbeleri ve diğer eğitici çalışmalar,
Ekvadorlu Müslümanlar arasında
İslam’ın evrensel bir inanç oldu-
ğunu; tek bir millete, sınıfa, ırka ait
olmadığını pekiştirmede büyük katkı
sağlıyor.
Batı kültürü etkisinde olan
Ekvador’daki sosyal hayat dikkate
alındığında bizler kendimizi oldukça
şanslı sayıyoruz; çünkü mescidimiz-
de rahatça vakit geçirip ibadet ede-
biliyoruz. Hanım kardeşlerimiz için
eşsiz bir mekân olan merkezimizde
on yedi yıldır her cuma Müslüman
hanımlar için İspanyolca İslam soh-
betleri/dersleri düzenlenmekte. Bu
sohbetler dışında merkezde yine ha-
nımlara ve çocuklara her cumartesi
sabahı Arapça ve Kur’an dersleri
Arjantin
verilmekte. Gayrimüslim misafirlerin
de içtenlikle karşılandığı merkezimizi
ziyaret edenler arasında öğrenciler,
öğretmenler, gazeteciler, rahibeler
ve daha birçok dost canlısı grup
bulunmakta.
Ramazan ayının ilk günlerinden iti-
baren faaliyetlerin arttığı merkezde
Cuma sohbetinden sonra hanımlar
kendi aralarında muhabbet ediyor-
lar. Herkesin çok heyecanlı olduğu
bu dönemde Ramazan günlerini
en iyi şekilde değerlendirmek için
programlar yapılıyor. Ramazan ayı
boyunca cemaat sahurları ve cuma
ibadetleri hep birlikte yapıldığından
herkes merkezde halka açık sahu-
run nasıl organize edileceğini düşü-
nüyor, hanımlar iftar için pişirecekleri
yemekleri planlıyorlar.
Her gece teravih namazlarının
kılındığı merkezde imam veya ce-
maatten bir erkek namaza imamlık
ediyor. Bazen, bu ayda namazlara
imamlık etmek için diğer bölgeler-
den elçiler geliyor. Her zaman içten-
likle karşılanan bu elçiler, Ekvadorlu
Müslümanlara coğrafi uzaklığın
Müslüman kardeşliğine engel olma-
dığı fikrini aşılıyorlar. Kendi toplumu-
muzda azınlık olduğumuz hâlde, Ra-
mazan ayını tüm dünya nüfusunun
dörtte biriyle paylaştığımızı bilmekse
bizleri mutlu etmeye yetiyor.
Ekvador’da bayram heyecanı da
kendi içinde bir mücadeleye dö-
nüşüyor. Toplumun en az %80’inin
Katolik olduğu bir yerde Noel kutla-
malarıyla rekabet etmek gerçekten
zor. Dedeler, büyük anneler, tey-

zeler, amcalar Noel’de her zaman
müthiş hediyeler verirler. Balonsuz,
hediyesiz ve şekersiz bir bayram,
bayram değildir; her çocuk bunu
bilir. İşte bunun için genelde Müs-
lüman hanımlar çocuklar için en iyi
bayram kutlamalarını hazırlamak
için çalışırlar.
Yüce Allah nasıl ki geceyi ve gün-
düzü yarattıysa biz insanlar için
çalıştıktan sonra dinlenmeyi de ya-
ratmıştır. Tüm gün çalıştıktan sonra
her şeye kısa bir mola vereceğimizi
bilmek güzel bir duygu. Herkes
hayatın bazı anlarında dinlenmeye
ihtiyaç duyar. Ramazan ayı boyun-
ca şeytanın bizlerden uzak duraca-
ğını bilmek, onun vesveselerinden
kurtulacağımızı düşünmek de biz
Müslümanlar için işte böyle bir din-
lenme zamanı diye düşünüyoruz ve
bu bizleri teskin etmeye yetiyor. İşte
bu inanç, bizleri iyi işler yapmaya
teşvik ediyor.
Ramazan ayı gayrimüslim arka-
daşlarımıza, hocalarımıza, öğren-
cilerimize, sınıf arkadaşlarımıza ve
akranlarımıza dinimizi açıklayabilme
fırsatı da veriyor. İnsanlara bu ay
boyunca günün belli saatlerinde
yemek yemediğimizi, Allah rızası
için su dahi içmediğimizi sabırla
anlatmaya çalışıyoruz. Sınıf arka-
daşlarımıza Müslümanların herhangi
bir zorlama nedeniyle değil Kur’an-ı
Kerim’deki hüküm gereğince oruç
tuttuğunu anlatıyoruz.
Anne babalar Ramazan ayında
çocuklarının oruç tutmasıyla ilgili
olarak öğretmen ve okul müdürleri
ve yöneticilerle gerek birebir konu-
şarak gerek toplantılar düzenleyerek
onları bilgilendiriyorlar. Geçtiğimiz
dönemde mescit imamımızın eğitim-
ciler için hazırladığı bir kılavuz da bu
konuda çok faydalı oldu. “Okuldaki
Müslüman çocukların özel durumla-
rı” başlıklı kılavuz kitapçık tüm öğ-
retmenlere ve akademisyenlere her
akademik yılı başında dağıtılıyor.
Ekvador
Bu eğitici kılavuz orucun tüm yön-
leriyle ilgili bilgi verdiği için kasa-
badaki her öğrenci için de oldukça
bilgilendirici nitelikte oluyor. Hele ki
500 öğrenci arasında tek Müslüman,
KÜLTÜR 67
tek namaz kılan, tek oruç tutan ve
tek tesettürlü kız sizseniz…
Burada, batı yarım kürede, başlan-
gıçta işler çok daha zordu, ancak
Brezilya
son birkaç yıldır Müslüman cemaati
için Ramazan ayı geçmişe göre
daha iyi geçmekte. Eskiye nazaran
daha iyi organizasyonlarla daha çok
aktivitenin gerçekleştirildiği ülke-
mizde dünya Müslümanları ile daha
yakın ilişkiler kurabilmekteyiz.
Ekvador’da hâlâ yapılması gereken
çok şey var ve cemaatimiz geliş-
mekte olan bir dinî azınlık (nüfusun
%1’inden azı) olarak birçok mü-
cadele vermek zorunda ama çok
cömert ve çok iyiliksever olan Allah,
O’nu hatırlayanları asla unutmaz,
Ekvador gibi çok uzakta olsalar bile.
İnanıyoruz ki, yaklaşan Ramazan
ayı da, Allah-u Teala’nın rahmetiyle
diğer Ramazanlar gibi güzel ve unu-
tulmaz olacak.
Ramazan herkese mübarek olsun!
 68 BAŞKA HAYATLAR

Milyonlarca yetimden
sadece biri; Abdulmacid
Onu tanıdığınızda ona fırsat vermeniz gerektiğini hissedersiniz.
Ah bir imkânı olsa neler yapacaktır!
Ekrem Es

A
bdulmacid, Pakistan’da
İHH’nın Aşiyana yetimha-
nesinde tanıştığımız küçük,
derin ve sessiz bir yetim hayat.
Utangaçlığı ile bütünleşen mütebes-
sim yüzü herkese çok şey anlatıyor.
Onu tanıdığınızda ona fırsat verme-
niz gerektiğini hissedersiniz. Ah bir
imkânı olsa neler yapacaktır! Ya-
şadığı ortamın imkânsızlıkları, yok-
sulluğu, babasızlık, sahipsizlik çok
zor olsa da Pakistan ortamında sivil
kuruluşların hayatlara dokunuşlarıyla
halklar arasındaki köprüler bugün-
den geleceğe de inşa edilecektir.
Yeter ki fırsat verilsin. Dünyanın
birçok ülkesinde böyle birçok hayat
ve hikâye mevcut. Abdulmacid’in
hikâyesi de insani krizlerin sıklıkla
yaşandığı Pakistan’da geçiyor.
Pakistan, İngiliz sömürgesinde
bulunan Hindistan’da yaşanan mü-
cadeleler sonrasında gerçekleşen

bölünme ile 14 Ağustos 1947’de
kurulmuştur. Kuzeyden Afganistan
ve Çin, güneyden Hint Okyanusu,
batıdan İran ile komşudur. Halkın
%97’sinin Müslüman olduğu Pa-
kistan, İslam coğrafyasının önemli
ülkelerinden biridir.
Deprem kuşağında yer alan ve dö-
nem dönem şiddetli sarsıntılarla yıkı-
lan Pakistan’da Ekim 2005 tarihinde
Keşmir bölgesinde yaşanan deprem
yine büyük kayıplara neden oldu.
Resmî rakamlara göre 73 bin, kamu-
oyuna göre 300 bin insan hayatını
kaybetti, on binlerce insan yaralandı.
Depremden en çok etkilenenler ka-
dınlar ve çocuklar oldu. Depremin
ardından 30 bin çocuk yetim kaldı.
Deprem sonrasında Pakistan hü-
kümeti tarafından çocukların yurt
dışına çıkarılması yasaklansa da
yüzlerce çocuğun misyonerler tara-
fından kaçırıldığı belirtiliyor. Sadece
bu depremden yetim kalanlar değil
farklı sebeplerle yetim kalan çok
sayıda çocuğun ve Afganistanlı olup
hem yetim hem mülteci olan binlerce
çocuğun da ülkesi Pakistan.
İşte bu on binlerce yetimden sadece
biri Abdulmacid; diğer adıyla Oring-
zab. Karşılaştığı herkese Rahman
suresinin ilk sayfasını okuyor; o
okumaktan, etraftakiler dinlemekten
memnun. Annesi Oringzab, babası
Abdulmacid diye sesleniyormuş
ona. Şimdilerde o Abdulmacid is-
mini kullanmayı tercih ediyor. Öyle
güzel bir tebessüm var ki yüzünde,
bir çocuk ancak bu kadar içten gü-
lebilir diye düşünüyorsunuz. Onu
görenler, hayatta istediği her şeye
BAŞKA HAYATLAR 69
sahip olduğunu düşünebilir kolayca.
Oysa bazen gizli gizli ağlıyor Abdul-
macid ve küçücük yüreğinde neler
olup bittiğini anlatmaktansa susmayı
tercih ediyor her zaman.
Sadece 40 günlük bir bebekmiş ba-
basını kaybettiğinde. Kansere yaka-
lanmış babası ve ameliyat sırasında
son nefesini vermiş. Kimsesi olma-
yan aile, pek çok sıkıntı yaşamış o
günden sonra. Bu dönemde onlarla
Abdulmacid’in kuzeni ilgilenmiş.
Yedi yaşına geldiğinde Kuveyt mer-
kezli sivil bir kuruluşun Keşmir’deki
yetim destekleme programına katıl-
mış. Orada çok güzel günler geçirdi-
ğini söylüyor Abdulmacid.
Keşmir’deki deprem sırasında
okulda İngilizce dersindeymiş.
Sarsıntıların başlamasıyla birlikte
okul binasını hemen boşalttıkları
için depremde hiçbir arkadaşına
zarar gelmemiş. Ancak okulunun
çevresinde bulunan binalardaki
Yaşadığı ortamın pek çok kişinin öldüğünü anlatıyor.
Çocukların hepsi aileleri için çok
imkânsızlıkları,
endişelenmiş. O sırada yanlarında
yoksulluğu, babasızlık, bulunan bazı kişiler depremin sa-
sahipsizlik çok zor dece İslamabad’da olduğunu, diğer
bölgeleri etkilemediğini söyleyerek
olsa da Pakistan onları teselli etmişler. Ancak daha
ortamında sivil sonra Çela Bandi’ye giderken yollar-
da ölü bedenler ve etrafta ağlayan
kuruluşların hayatlara pek çok insanla karşılaşmış.
dokunuşlarıyla halklar
Depremde Kuveytli yardım kuruluşu-
arasındaki köprüler nun binası da yıkıldığından çocukları
bugünden geleceğe de çadırlarda toplamışlar. 300 öğrenciyi
çadırda tutmak çok zor olduğundan
inşa edilecektir. aralarında Abdulmacid’in de olduğu
bazılarını köylerine geri göndermiş-
 70 BAŞKA HAYATLAR
ler. Abdulmacid 10 gün kadar kendi
köyünde kalmış. Bu sırada akraba-
larından Hubeyb Vakfı ve İHH İnsani
Yardım Vakfı’nın çalışmalarını duy-
muş. İHH’nın kendisini Türkiye’ye
gönderebileceğini öğrendikten son-
ra da akrabaları onu Muzafferabad’a
göndermişler ve orada Aşiyana’ya
ulaşmış Abdumacid.
İki yanı ağaçlık, rengârenk bir ışık
cümbüşünün yaşandığı, kuşların ve
çocukların sesleriyle cıvıl cıvıl bir
kompleks Aşiyana. Burası yürümeye
yeni başlayan bebeğin, bisiklet sür-
meyi öğrenmeye çalışan çocuğun
ve başı önünde düşüncelere dalan
gencin mekânı.
Bir tatil köyünü andıran Aşiyana
Yetimhanesi, 8 Ekim 2005 tarihin-
de Pakistan depreminden sonra
İHH tarafından yetimler ve dulların
barınması için bin dönümlük bir
arazi üzerine kuruldu. Başkent
İslamabad’da kurulan 1200 kişi ka-
pasiteli tesiste 508 yetim ve 51 dul
hanım yaşıyor. Burada ikamet eden-
lerin tüm ihtiyaçları yine İHH tarafın-
dan karşılanıyor.
Aşiyana’da daha önce kaldığı yer-
lerden çok daha rahat olduğunu ve
çok iyi bir eğitim imkânı bulduğunu
söyleyen Abdulmacid, burada bir-
çok ziyaretçi ve misafirle tanışmış.
Ancak en çok Türkiye’den gelen
abla ve ağabeylerini özlediğini an-
latıyor. Özellikle Pakistan/Keşmir
depremi sonrasında İHH’nın ye-
timhanesinde görev yapan Mine
ve Fikriye ablalarını çok özlediğini,
onları hiçbir zaman unutmayacağını

çünkü onların kendisi ve diğer yetim
kardeşleri için gerçekten çok çalış-
tıklarını anlatıyor.
2007 yılında İHH’nın Türkiye’de
organize ettiği Yetim Buluşması
için İstanbul’a gelen Abdulmacid
burada gördüğü ilgiden çok mutlu
olmuş ve yepyeni umutlarla hayata
daha sıkı sarılmaya başlamış. Bu
buluşma sırasında Bosnalı ve Filis-
tinli yetim kardeşleriyle de tanışmış.
İstanbul’un birçok yerine gitmiş,
müzeleri gezmiş ve ilk kez deniz
görmüş. Abdulmacid, “En çok ‘Ya
Taiba, Ya Taiba’ ezgisini söyleyen Fi-
listinli çocuğu sevdim.” diyor ve ek-
liyor; “Onu çok özledim. Türkiye’de
tanıdığım herkesi çok özledim.”
Deprem sonrasında bölgedeki ye-
tim ve dullar için güvenli bir barın-
ma merkezi olarak faaliyet gösteren
Aşiyana Kompleksi’nin daha uygun
bir mekâna taşınana kadar köye
annesinin yanına dönen Abdulma-
cid, köydeki yaşantısını şöyle anla-
tıyor: “Köyümüzde insanlar gündüz
dışarıda çalışmaya giderler, akşam
ise evlerine geri dönerler. Köyde
her gün farklı kişiler işe gidiyor,
diğerleri köyde kalıyor. Bizim zama-
nımız geldiğinde ben de annemle
birlikte çalışmak için gittim. Hava-
nın çok soğuk olduğu köyümüzde,
derme çatma yapılmış çoğu evde
neredeyse hiç eşya yok. Benim
üç kız, bir de erkek kardeşim var.
Kızlardan biri öldü, kalan iki ablam
da evlendiler. Erkek kardeşim okulu
bıraktı ve çalışmaya başladı. Şimdi
tam olarak nerede ne iş yaptığını
bilmiyorum.”
Abdulmacid bir süre köyde kaldık-
tan sonra yaşadığı bölgeye yakın bir
BAŞKA HAYATLAR 71
okul olmadığından hafızlık eğitimine
başlamış ve medreseye giderek
hafızlığını tamamlamış; daha sonra
da tecvit dersleri almaya başlamış.
Medresede okurken bir gün kuzeni
yanına gelerek ona Keşmir’in ilk
Cumhurbaşkanı Serdar Kayyum’un
kendisiyle tanışmak istediğini söy-
lemiş. Bu habere çok şaşıran ama
aynı zamanda sevinen Abdulmacid,
Serdar Kayyum’la tanışmaya gitti-
ğinde kendisine hem İslami hem de
beşeri eğitim alabileceği Rara’daki
İHH Koleji’nden bahsedilmiş ve bu-
rada okuyabileceği müjdesi verilmiş.
Rara’daki okula başlayan Abdulma-
cid okulun ortamından çok mem-
nun. Gelecekle ilgili pek çok hayali
olan Abdülmacid şu günlerde pilot
olmak istiyor. Türkiye’den kendisine
sponsor olan aileye ve ona tüm bu
imkânları sağlayan İHH’ya da ayrıca
teşekkür ediyor.
72 BASINDA İHH