IBON

t 5 5 N 0Il5 . 3 0 0 7

Fqcls&Figures
roMo t2 BLG.1 MARSO 2002

Wob@ at$,,aluropun:
Walangmintisna tambalan'

osipog,molopotot mobllis
no monggogowon9
kontroklwol si cino. Ngunil
nog-restgn sryoso
pogowoqndohilmosomo
ong kemikqlng ielo so
buniisno goyo niyo,. Ngoyo'ymulis'yong
noghohonqpng iroboho.ngunii 'di goyo
ng doii,kqilongonniyongilihimno moy
osowo'lonokno siyo.Poono'y"si'rgle"qt
mosboio ong hinohonopngoyon5omgo
pobriko.

Lumobono ong moio oi nagkoroyumo

no siAmolioso kohohobolng koio ng
binuburdoniyongmgo borongpong-
Nguniidohilso bogongmokino"rg
eksport.
pomburdong pobriko,nowolonsiyong
froboho.Simulonoo'y kungonu-onono
ong pinosokniyo- mutopogfitindo
honggongso poglolobo.

ol Amolioong mgo bido

Hindisino.Gino
ng bogongtelenobelo.Siloang mgo
pongkqroniwonglorowon ng koboboihong
 Globalisasyon:
Oportunidad
oPabigat
saKababaihan?

sanghamonat oportunidad.
Ito angpagtinginng
pamahalaan sa
globalisasyon, Sa
parnamagitan ng pag-
unawasakalagayan ng halos
kalahatio49.64% ngpopulasyon,
maaarinangmasipatangmga
epektonito sabansa.
Angpangunahingbahagi ng
globalisasyonaya g pagtatanggal
lrgmgalimitasyonsapagpasok ng
kapital,produkto, rekurso,
teknolohiya, at mgaserbisyosa
pagitanng mgabansa.
Nangunguna angpamahalaan
sapagsasabing maganda ang Kalagayanng Kababaihang maaaring ihandog ngpamahalaan sa
globalisasyon sapagkat bubuksan Manggagawa mgadambuhalang korporasyon3y
ngmalayang kalakalan angpinto Bilangpagsunod sapatakaran ng angkurnbinasyon ngperninisadong
parasamganegosyanteng globalisasyon,apatnaexport paggawa napleksjble.
magtalayo ng mgaempresasa processiigzones (EPZ)angitinayosa Ang peminisadong paggawa ay
bansa.Lalakiangopoirunidad sa bansa: Mariveles,Bataan;Cebu; walangibakundiangpapapalaking
trabaho.Ang mgasonangpang- Silang,Cavite;atsaBaguio City. paftisipasyonngkababaihan sa
€xportnapangunahing gumagawa Kalakhan samgaempresang nasa paggawaar pagsasamanala sa
ng elektroniks at gannentsay EPZay mgadayuhangkorporasyon kanilangmurang serbisyo.
SaIoobng
lumikhanglibulibongtrabahopara nanasapagmamanupaktura ng mgaEPZ,halimbaw4mas
samgamanggagawa at kung garmentsat elekkoniks. pinapaburan angkababaihang
gayo'ymabutingepektoito. Upangmanatiiiangmga empl€yado dahilsa"natural"nabilis at
Naniniwalarin angpamahalaan daFhangmamuDuhunan saating tiyagang kanilangmgakamayna
nakapagmaluwagangkontrolnito bansaat makapang-akit pang iba, ma.aaringmakatagalsa
saekonomya ay lirlong kailangangpanatilihin
ang"bentahe" pangangailangan ngmabusisingpag-
makapanghihikayat pa samga ngPilipinasnamakukuhaan ngdi asembolngdamil pag-aayos ngwi.es,
dawhangnegosyantena masasaid nabilangng at ibapa.At dahilangpagtatrabahd sa
mamuhunan sabansa,Satulong manggagawang may-kasanayan loobngmgaEPZaytuloy-tuloyat
nila,uunladnaangekonomya at subalitmuraatsiil.Ang masinsin,higit nakinuku.\aangmga
Mula1981, 70-85%ngtnga Alg mgatrabahongkaraniwang Gayangmgalalaking
manggagawa samgalugarna rrcay napupuntafian ngmgakababailran ay manggagaw4 sumusweldo rin angnga
kababaihan. Ang mgamanggagawang nahahalintulad at kaugnayngmga kababaihan ngtrababasaminimumna
nakabase sabahayna nasa gawaing-pambahay. Nilalagay silang sahod, dumar"nasngmalulupitn!
pagmamanupakura ng gainentsat mgaemployersamgatrabahong polisjya,atwalangkasiguruhan sa
telaay umaabotsa90posyento. nangangailangar ngmga trabaho.Nginit angdiskriminasyon sa
Maramiangnaniniwalang "pangkaraniwang" katangianng kababaihar angnakapagpapalala ng
"lumalaya" naangkababhaodahilsa kababaihan gayangpagkamasunurin, kanilangsitwasyon.
paparaming bilangngmga tiyaga,bilisngkamay, pagkanabusis; Saisangpag-aaral noong1999,
kababaihang manggagawa saloobat at ibapa. 39sentimos lamang angkinikilang
labas ngpabrika. Totoonglomalaki ang Sinasabingpamahalaan naang kababaihan sabawatpisong
partisipasyon ngkababaihausa kabuuang bilangngrnanggagawang sinasahod ngkalalatihan.Ayondinsa
produksyon ngunitparaharapinlarnang nasapormalnasektoray angmga tantyang Sandiganng Manggagawa
arg ibapallganyongpagsasamantala. Dasa kategoryang swelduhan at ngShoemart, 1/3lamangngswoldo
Sinasaid angiba'tibarg
ngkapitalista sahuralgmanggagawa. (Tingnanang Dgkalalakihan angnatalanggap ng
pormalrg pagpapababa sasa]odng Talahanayan I ) Kungtitingnan natin kababaihan sapar€honghabang oras
manggagawa sapanamagitanng angdatosngpamahalaan, ng pagtatrabaho. Bukodsadi pantay
iskemangsubkontraktwalisasyoD na nangunguna arg sektorngserbisyong nasahod, dumaranas dinsilang
tumutugon sapleksiblengpaggawa. personal atpaDgkomunidad sa pambabastos at sexualharassment sa
Insttumento ito ngmgakapitalistapara madalas mapuntahan ngkababaihaD kanilangmgapinapasukan. Sa
paliitinangsahodat maabswelto sa bilangmgaguro,nars,janjtress at iba ganitongmgakalagayan, hirrdi
pagbibigay ngmgabenepisyo sa pa.Paugalawa rito ay angsektorng nakapagtataka kungbakitmaraming
manggagawa. May dalawaoguri Dg pagma,nanupaktum. At pa gatloay kababaihan angnagtatayong mga
subconMctiDgl angsektorrg wholesal€ atretail'1a piketlayn ngayon.
walangibakurdimgasalesladies, At imbesDaprot€ktahan ng
. job subcontracting - ang kaheraat merchandisers. estadoangkarapatanng mga
pagpapasang xang .Lsperong
pagmamanupaKrura gaya ng
packaging,maintenance,paga-
asembol atibapanaipioapagawa
samgamanggagawang nakabase
sabahay. Nakakamura sagusali,
elel:trisidad,makinaatbenepisyo
aDgmga kapitalista.
Bukoddito'y
nakabatay sakotaangsaiodkung
kaya't laging mas mababasa
miqfmum wage ang kita ng
manggagawa

. servicesubcontracting- arg
pagpapaubaya ng ilangserbisyo
saoperasyon saahensya. lto ang
nagpapanatiling napakaraming
bilangng kontraktwal,kaswalat
seasonaliramanggaga\ta, Bukod
sawalangkasiguruhan sahabaho,
mgabenepisyo,atkarapafangmag-
unyon,bulnerablerin sila sa
pwersaoongoverumq masamang
kondisyonsapaqawaan at sahod
 ito pangaangdir€ktang : Dahildito,18,348 na sapagkat89.30/0 sakanila nanasa
manggagaw4
sumiilsakanila.SatalangCenterfor i benepisyaryongmagsasaka ang hustonggulangparamagtrabaho ay
lupaing sakop mayhanap-buhay. Ngunit kalahati
TradeUnionandHumanfughts,may : binawianngtitirlo ngmga
: ngrepormangagraryoni Marcosat (50.I %) nito ay nakahanay bilangmga
865kasongpaglusob, Pamimil;t,
pagbabant4 il legalsearch,sexual : Aquino.Mahigitsakalahatinito ang "unpaidfamilylabor",ginagampatan
harassment at iba paangginawang : naapektuhang kababaihan dalang nila ang40%:60%ngmab;bigatna
mgasundalo, goons, atPulislaban sa : pagpapalit-tanim. aspoto ngproduksyon ngwalang
mgakababaihang nasaPiketlayn. : Bilangkatapatan saliberalisasyon tinatanggap nasahod.
Ito angmgakondisyong . pinapasokng
ngagtikultura, Pangalawasakonsenfasyonng
ngpamahalaan: ang : pamalalaan angmgaimpodedna mgakababaihang manggagawang
ipinagmamalali
malawakna satplasng marggagawang : produktong agikultural patinaarrgmga agrikultural aynasaown-account.
siil at mur4 namayoryaay kababaihang: prcdukongitinatani't sabansa rin workersnawalangibakundiangmga
: Dahilmababa angtaripaat gumagamit rray-bahay nakailangang mag-sideline
tumatanggap ngkahitanongtrabaho
lianMga i ngmodernongteknolohiyasa mga paramatustusan ang gastusin ng
dahilwala namang mapagpipi
walaigkasiguruhan, mabusisi : import,lumabas namas nura angmga pamilyao kaya'y mgamanggagawang
f abahong
nila sekswal nanapipilitangmagbigay ng
at lumalabagsamgakaraPatan sa : ito kaysasalokalnakalaPat
: Nalugiang mga Inagsasaka bungang aliwparamabuhay. Maliit nabahagi
paggawa.lto angpaggawang
Kaya'thindi parin (21.3%)angmgaswelduhan at
pinangangalagaan ngHerreraLaw' ang : di pantaynak(mpetisyon.
saplekibleng : rin nakapagtataka na sadatosng sahurang manggagawa (pomal na
batasnanagpahintulot
paggawa, Kaya't kungangkababaihan i pamahalaan, nasa agrikultural na sektor)namalimitpaay mga
ngtrabalo,ito aY : rehiyonangmga inakamalih na
p iraP subkontraktwalisadong habahona
manay nakakakuha
"handog" ng mga itinayongEPZ sa
sailalimngpinakarnapagsarnantalan g : pamilyasabansa.
kondisyon. : Haloskalalutingmanggagawa sa kanayunan,
: sektorngagrikuitura ay kababaihan Kaya't samaramingpagkalQtaon,
: Ngurit, saparehong fabaio, mas naiisipngmaraming kababaihang
Kababaihangll,lagsasaka
targetng i malakiang bayad salalakikaysasa lisaninangkanilang pamilyapatungo sa
Pangunahing
programang pangkaunlaran ng : babae. Kungtitingnan angdatos ng mgalungsodo saibangbansaPara
pamahalaan ay angkanayunanDahil : empleyo sakanayunannoong2000, makahanap ng trabaio.
angmga i nagnumukhang magaldaang Angkalagayang ito ang
dito,lubosnanaapektuhan
i kalagayanngmgakababaihan doon humahamon samgakababaihan sa
magsasaka nanggawingsentrong
komersyal at produksYong Pang_
eksportangmgasakahan
Pinalitanangmgatanimna
makakainngmgahighvaluecrop
(HVC) na masmabentasa
pan&igdigangpamilihanAngmga
palayatmais,halimbaw4aypinalitan
ngmangg4pili, cashew,cassav4
bulalgaspamgus at cutflowers
Pinahintulutan dinngPamahalaan
angkonbersyon ng mga produktibong
lupabilargmgasentrongindustriyal,
exportprocessing zones,at subdisyon
Kalakhansamgapagpapalit-gamit ng
lupaay naganapdaiil sapagpayag ng
Department ofJustice. Sabatas,hindi
kasalisarepormangagraryoangmga
lupangginawangsubdibisyon,
komersyalat industriyalkaya'tnaging
kanayunan Daharapinangkahirapan
saPamamagilan ng paglaban.
Tinatapatan ito ngrehimengAroyot1g
samu'tsaringuriDgpanunupiltuladng
walanghabasnapamamaril,
pamamaslang at parlanakotgamitang
mgapwersangmilitar, pulis,CAFGU,
at bayarang goorssakababaihang
direktangkasapi,ryr?lr thizer,maging
samgainosenteng sibilyanna
pinaghihinalaan g konektado samga
rebeldeng grpo. Tatlumpu'tdalawang
kasonarnanng pwersadong
pagpapalayas, pagbobomba atfood
Dloc&ade sa mgakomunidadna
pinaghihinalaangpugad ngmga
rebeldeangnaitala, kalahatidi(oay
kababaihan.
Ito lamangangnaitxlang mga
organisasyonpara sakarapatang-
pantao.Ibig sabihin, maramipaang
hindirehistrado samgaliblibnalugar
kungsaanmasmadalingmagtago ng
ginagawangkarahasansa
Si KumanderKawawa:ffintfffatT#ilf parasapanxpunargs€rbrsyo.upang

DobIeKarang
Pagsasamantala gtjrjlir#t#j
ffirffi bayadna paggawa.Lubosna
ipinaubayana ngestadosakababaihan
angpagtitiyaksakalusuganngparnilya
habangisinasapribado o isinasara ang
mgahospital,eskwelahan , at daycare
sa bansa.
Kung anu-arongparaanang
ginagawang mgamay-bahaypara
mapagkasya angkita ng pamilya.Ang
hirapnaito angnagtutulaksa
maramingkababaihan, lalo naangmga
ngpagigingpahiyarkal: pormulangnakabataysaistandardna pamilyado at matatanda nahindina
nglipunangPilipinoay i kinakaingcalorie ng tao saisang araw trnatangSap sa mga pagawaan na
kumuha ng mga 'tTabaho"saimpormal
dagdag pahirapsa i pammakagampan ng akibidad sa
kababaihang produksyon. Sapormulang ito,ang na sektor. Nakahanaysila sa
pinahihimpan nang isangtaong may P40ay tinatawag kategoryang "nakabataysasarili"
atraladongekonomya. nang"mayaman"ng pamahalaan, bilangmga"selFemployed",
Pagkatapos ng kayod-kabayong : Sakomputasyon ng IBON, ang "employer"at "di bayadnapaggawa"
pagtatrabaho,babalikatinpang : kinakailangan ngisang pamilyang may (TingnanangTalahanaym I ).
kababaihan angpag-aasikaso ngbalny, : animna kataobawatarawpara Karamihansakalila ay mga"sell
anal, at asawa.Tali silasapaggawangi mabuhay odailycostof living(DCoL) employed"natinderasabangket4
mangangarinderya, labanderaat ibapa.
ito kahitnawalangbayad.At dahil : ay P518.70 saMalmilaatP392.99 sa
walangsahod,angmgananay,ate, : mgalugarnaagrikultural.Subalitang Hindirinkailana mayilansa
may-bahay nalubogsagawaing-bahay: sinasahod lang ng manggagawa sa kababaihang natutulaksapagbedang
aytinataguriang"hindinaghahanapng -P
i Mayrilaay P265at P135 195para katawan dala ng kahirapan. SaLaguna
aabalD"ngpamahalaan at kunggayo'y i samgamanggagawang agdkulhrml. halimbawa, maytinatawagsilang
hindi kasamasalakaspaggawa. I{abalg hindi na nga mapag-abot ang "pagpapalitbigas,'.Kapalitkasing
Binubuo nilaang48.7%potensyalna : kita sagastusin,patuloynamang pagsipingsa panginoong mayJupaay
kababaihangmanggagawa.(Tingnan : tumataasangpresyong mgabatayang bigas.SaCavitenaman,isangbaldeng
angTalahaneyan2)Kungtuhlusin,: bilihin.
allgpaggampan samgagawaingito ay : NoongDisyembre
nagrapalakas sakalusugan ngpamilya i 2001,61sentimos na
atnakapag-aarnbag sapanlipunang : ramangang nay na
produksyon. At kayana$ansilahindina: halagang pisohabang
naghalnnap ngtrabahoaydahilnarin i 3.9%angtantosng
'. implasyon- na
sakawalanngoportunidad paradito.
Kahirapanangnmaranasan ng ipinagmamalaking
:
haloslahatng pamilya sabansa. pamahalaan na
:
Subalitayonsapamahalaan, Iumiitang : pinakamababa saloob
bilangngmahihi&p athindinarinsila I ng 17buwan.Ang
angmayoryangayon.Sakasalukuyan,: totoo,b0mabaang
34.2%nalamangngpamilyangPilipino I implasyondahilsa
anemahirap.Ito anglumalabas sa : kawalanngpambiling
kapeangnakukuhang kapalit,nakung
tawagin ay "isang putoh
Sakawalanngpag-asa
bansA
nagpopalala samgaahensya
isangbalde."
saloobng
libu-liboringPilipinaang
bilangmga
Pagbangon
mail-tcorderbridesnabuiabagsaksa
prcstibsyonsaibangbansa. Ayol samga
pananalilciLmay I 50,000Pilipinaang
umalisngbonsasanakalipas nasamgmg
taonpah$gong US,Japan, SouftKortz,
atEuopaupangmagpakasal samga
day hanghindinilakilala"
Maraminaringkababaihan ang
pumapasok saprostitusyon pa.a ng prosesong
mabuhay.SaisanSpag-aaral, 70%sa globalisasyon,sa
kanilaangnagsasabing kahirapan ang esensya, ay punong
dahilansapagpasok dito.At sa Karahasan sa
pamamagitan ngmgaiskemang karapatanat kabuhayan ng
pangkaunlann saturismong mamamayan, lalakimano babae.
pamahalaafl, lalongmatutulaksa Pinatitinding dipantay narelasyon at
prostitusyon angkababa'han. Targetng ng lipunansakababaihan
istandard
pamahalaan nahikayatinangmga angkanilang kalagayan.
Asyano,A$€rikano,at Eurcpeosa Pinalalangglobalisasyon ang
Nortlem Palawa.rL Batangas, Tag4,tay, mahirapng kalagayan ng
Temate,Baguioat tlocos- mgalugar kabuhayanng mgakababaihan,
kungsaanakliboangprostitusyort. pinadadami angresponsibilidad nito
Tiyaknamulingmaglilipanaalg salipunanat pinalitindiang kanilang
prostitusyon, tuladngnanryayari kaapiban.
ngayon saBasilan dahilsa Kaya't anghaDoDsakababaihan
pagpapalintulotngpamaialaang ngayon,sakabilang mgamapang-
Anoyo sapagbalikngmgatropang apingpatakaran at direktaig
Amerikanosabansa. panunupilngestadosamamanayan,
Kapansin-pansin rinangmalakhg ay angkanilangnagkakaisang
bilangngPilipinang umaalis ngbansa pagbangon labansaglobalisasyon
paramagtrabaho. Sanakalipasnataon, kasama ng ibangsektorsalipunan.l
2,400manggagawa ang
nakikipagsapalaranibangbansa
sa
bilangOverseas FilipinoWorkers
(OFW),68%aykababaihan. Higitsa
kalahating kababaihang OFWay
unangbeses palangaalisng bansaat
nakatalabilangrngadomestichelpers
(38%),choreographer/datcer ( I 8%),
composer/musiciarl/singer ( 1?%)at
nars(6%).Tinitiisdinnilaangmga
pang-aabusong sikoiohikal,pisikaiat
sekswalat m.lbabang pasalodngunit
nakapagpapadala parin silangdolyar
sabansa.Mula Agostohangpng
'Sagad saButong
lfla[a-Ametilano'
r Felicisimo
l\.4onolonson

Noo'y napslayasnq sila sa kst ilang mgq lupaitt

ddhilsspagtqtayong mgabssemilitar ng Kanosa
kqnilang lugar. Ngdyo'! tinutululan nila ang
pqgpapahi\tulot ng pamahalaang Arroyo sa
muling pagpasokng mga trcpqngKano sa bqnsa,

abangpinapalakpakansa galakng mga

saClarkangmay400tropang
turista Kano
sa pagpapakitang kaniladg sa
"stunts"
pagpapalipad
nghehcopter bahagi
bilang
ngnagaganap napagsasanay sapagitan
ng mgapwersangKanoat Pilipino, sa isangdako,
angmagsasakang si RubenVillartaay nakatindig
6apagkatulala at pagkasuklam.
Tulalasiyahindisapaghanga samgasundalong
Amerikanona mulingbumaliksa kanilanglupa,
ngunitgulantangsa tahasangpagbabalewala ng
Pangulong Gloria M a c a p a g a l A r r o y o sa Mulal946hanggang 1991, libu-libong Pilipinong
m a k a s a y s a y a n ga n t i - b a s e n gp a glaban g n Aeta, ang
magsasaka,magingmga katutubong
mamamayan na humantqng sa pagpapatalsik sa pinalayas sa kanilangmgasakahanat katutubong
m g ad a y u h a sna C l a r kn o o n g 1 9 9 1 . lupainsa bisa ng dating RP-USMilitaryBases
l,Iatagal nangsumukosiVillartasa pag-asasa Agreement. Angilangpansakahang komunidad ay
mganagdaang panguloparatuparinangkanilang nagingbiktimapangang pamamaril at pagsasanay
pangakong ibalikanglupangbinubungkalsa kanila.
s a p a g b o b o m b na g m g a s u n d a l o n gK a n o n a
At ngayon,hindiniyamapigilan angsarilinglalong h a n g g a n gn g a y o n a y h i n d i p i n a n a n a g ont g
mapoot kay Arroyo sa pagpapabalik niyasa mga pamahalaan sa kanilangkrimen.
Kanona saloobng limangdekada'y nang-agaw sa May karapatansiyangmakaramdam na itoly
kanilangmga lupainat nagtambaksa kanilang pagtataksil. Ngunitangtalagangbumabagabag sa
kapaligiran ng mganakalalasong basuranapatuloy kanya ay ang sugal na pinasok ng Pangulo. Para sa
nabumabawisa buhayngkanyang mgakapitbahay kanya, 'sobra-sobrang maka-Kano" si Arroyosa
Kaya'tnangmarinigniVillarta angpagdating ng pagtatayang soberanyang bansapati na rin ng
mgamalalaking bulto ng tropang Kano sa Clark at buhayat kaligtasan ng mga Pilipinosa pagpayag
sa iba pang bahaging bansa,halos hindj siya nitongtugisinng mga Amerikanoang mga Abu
magkamayaw sa Protesta. 'Maaaringikauwinatinitosa
Sayyafsa Mindanao.
"llan pang magsasakaang peperwisyuhin at pagiging panibagong Vietnam."
aagawan nilangayonnglupa,kabuhayan atmaging
ngkanilang buhay, kung hindidito, sa Kamindanawan
Sugalni Arroyo:SinongNakikinabang?
naman?martingbanggitniVillarta. SiPangulongAnoyonaangnagsabing
masnanaisin
qi 'l
 upanggawingpribadong balonan9Mindanao para
sa malayang paggamitng mgakorporasyon ng US.
"Tumatayong ang Basilanpa.a sa
laboratoryo
Washington krusada
saanti-terorismong nito.Target
na gawingestratehiyangbaseang Mindanaopara
sa pagtutokng kapangyarihang militarng US sa
Timog6ilangang Asya,partikular
nasa Indonesia na
isangpolitical
powderkegsa rehiyon."

AngDapatGawin
Nanawagan si Vizmanos sa mgaorganisasyon
at lider ng bansa na paigtingin ang paglabanpara
palayasin at pigilin ang panghihimasok ng pwersang
militarng US sa Pilipinas.Sa partikular, hinamon
niya ang marnamayan na "maglunsad ng people
May mga nagsasabing wala ring katiyakan na powersa pamamagitan ng masmataasnaantasng
madudurog nga ang Abu Sayaffsa desisyong ito. pakjkibakang masa."
H i n d i p a m i l y a ra n g m g a s u n d a l o n gK a n o s a " A n g m a i g t i n gn a p a k i k i b a k a n gm a s a a y
kagubatanng Basilan.Bukoddito'ymahihifapankinakailangan kunggustonatingpigilinangwcLang
silanghanapin angtargetdahilnumipis naanggrupo katapusang pananatili ng mgadayuhang pwersasa
ng hindi lalagpas sa 100 kasapi, ang banggit ng ating lupa na insulto sa mamamayang Pilipino at
isangretiradoat nakatataas na sundalosa IBON pambansang soberanya," aniVizmanos.
Features. Ayonsakanya'y hindirin angAnrledForces WalangdudangtutugonsiVillartaatangkanyan
ofthePhilippines angmakikinabang saBalikatan, na mgakababayansa panawagang iio.#
b i n a n s a g a nd i n g " K a l a y a a nA g u i l a 2 0 0 2 " r i g
pamanalaan
Inilantad niRet.NavyCaptainDanVizmanossa
isangporumngIBON.bataysa kanyang mganaging
karanasansa mga pagsasanay kasamang mga
Kano,na ang tunayna napapahusay ay ang mga
sundalong USat hindiangmgasundalong Pilipino at
kung g?yo'y ang US ang nakikinabang sa mga
pagsasanay.
Sa kanyangkaranasan noong1956,itinabiang
mgaPilipinong sundalo sa labanan habangangmga
sundalong Kano,nasakalauna'y dumagsa sanatalo
nilanggyerasaVietnam, angnasaunahanng laban.
Sinabiniyana itorinangmangyayari saBasilan,
Z a m b o a n g aC, l a r k F i e l d s a P a m p a n g aC, a m p
Magsaysaysa Laur,NuevaEcija,at sa iba pang
dakong bansa.lbinigayniyaang mgasumusunod
napal|Wanag:
" S a l i k o d n g p i n a g s a m a n gp a g s a s a n a y
pangmilitar, mulingpinadala angmgatropangmilitar
ngUSsaPilipinas bilangsandata ngkapangyarihang
US sa Asya-Pasipiko.
"Salikodng(paglaban sa)terorismo, nakapokus
ngayonang interesng US sa Mtndanaodahilsa
malawakha likas-yaman at ang kitangmaaa.ifig
 saWala
llaghihintau
r R o c h eA
l n nC o l o b i o

a t u l a d n g p a g h a h a n a ps a m g a
kayamanan niYamashita, o magingang
p a k i k i p a g t u o sn i P a n d a YP a r a s a
mahiwagang espada.ang Pagbawisa
b i l y o n - b i l y o n cgo c o l e v Y f u n d s a ,
maihahanay na rin sa pinakamataas na antasng
panlipunan at ekonomikong mito.Kungsinuman
angmakakuha sapondo aymagkakaroon ngwalang
hanggang -
impluwensya sa kasawian ng 1 5
milyongmagsasaka ng niyogna naghihintay sa
pagbabalik nito.
,Angcocolevyang seryeng r,ngabuwlsna
siningilsa mga magniniyog, ang pundasyon ng
industriya ngniyugan sabansa, mula 1971 hanggang
1983.Ang pondo,na lumakisa P130bilyon,ay
kasalukuyang nakasalang sakortekasama ngiba't levyfund.
ibangkumpanya at pag-aari na binili gamit ang Nabili angmgashares ngSMcsapamamagitan
pondosapanahon at pagkatapos ngdiktaduryang ng 14nanagmamay-aring kumpanya nanilikha ng
lvlarcos. coconut lndustry Investment Fund (CllF). Sa
Mahaba anglalakbayin ngcocolevyhanggang pamamagitan ngAccralawfirm,nakabii3ngCllF
itoaymapagdesisyunan, atkungsaanmapupunta ng33milyong shares sahalagang P50bawatisang
ang pondo aynananatiling isang malaking debate. srare, na umaabot sa halagang P1.656 bilyon.
Habangmaymga grupong nagpipilit na ang
AngMigagandang Intensyon ng PCGG pagmamay-aring SMC shares ay walang kuneksyon
" K u n gm a n a n a l ok a m i s a l a h a tn g k a s ol, sa industriya ng niyog,ang cllF ang direktang
s i g u r a d o n gm a i b a b a l i ka n g p e r a s a m g a umutang saUCPBng P680milyonparabilhinang
magsasaka," angsinabini Commissioner Victoria mga shares. Dapattandaan naparehong kinpn'trol
A. Avenang Presidential Commission on Good ni Dandingcojuangcoang cllF at UCPB sa
Government (PCGG)sa IBONFeatures. panahong ito.Bumilirin siCojuangco nglTmilyong
Angbinabanggit niAvenaayang walong kaso shares sa P22 kada isa na nagkakahalagang P374
kungsaansangkot angPCGGsapagpapabalik ng mIyon.
cocolevy fund. "Kasama sa mga kasong iio ang Habang idineklara kamakailan lamang ngKorte
paglikha ng mgakumpanya mulasa pondo, ang Suprema ang coco levy bilang "pampubliko sa
anomalyang BugsukProject,mapanlinlarig n a ya n i mn a
na k a t a n g i a na .n' gS a n d i g a n b a ya ay m
pagbjli'ng mga kiskisan ng niyog, mga iligalna buwan pa para pagdesisyunan ang natitirapang
pagbabayad, mgainutosna pautang "
ai kontrata walong kaso at gayundin, ang kapalaran ngUCPB
Nasasakdal si Eduardo'Danding" Cojuangco at ang47%sharessa SMC.
Jr.salahafngwalongkasong ito,maliban pa kina l s a p a n g k o n t r o b e r s y a n g s u m u l p o ts a
lvla.ClaraLobregat, angkasalukuyang meyorng pagpasok ng KirinBreweryCo. Ltdssa SMC,na
L u n g s o d n g Z a m b o a n g a .l l a n s a m g a tinitingnan ng PCGGna positibodahil"palalakasin
pinakakontobersyal ayang pagbiliat paggamit ng nitoang dayuhang pamumuhunan at magpapataas
Planters Bank(UcPB)noong '1975. sa halagang Sl\rCshares.'
t nitedCoconut
q.n qih.hi pa:GG
aari nitosa SMC pagkatapos maresolbahan ang
isyukungsinoang nagmamay-ari sa SMC at wala
itong'balak na ipagpatuloy na palakihin ang papel
nitosa negosyo.Dagdagpa, ang pagbebenta ng
SMCay makabubuti sa mga magsasaka.
Ngunitkuhgpaanoibabalikangsalapisa mga
magsasaka ay iba pangkuwento. Ang posibilidad
ngpaghahati-hati ng P130bilyonsa 1.5mjlyongdi-
kilalang magsasaka, maramisakanilaay namatay
na mula noongdiktaduryang lrarcos,ay isang
bangungot.
AyonkayAvena, walarinnamang ligalnabatayan
a n g p a m a m a h a gS i .i n a b in i y a , m a s m a l a k i n g
posibilidad na gamitinng pamahalaan ang pondo
para sa orihinalnitong plano na itaguyodang
industriya ng niyogsa pamamagitan ngsubsidyo at
pautangpara sa mga magsasakaat suportasa
orodukto.
"Napakaraming kasinungalingan pagpirma ngPilipinassaWorldTradeOrganization
angikinakalat
na kapagnaipanalona ng pamahalaan (WTO) Kasunduan
ang mga nanagpapatibay
saAgrikultura,
kaso n i t o , m a p u p u n t l
a a m ng liberalisasyon
a n g a n g p sa sektorng agrikultura,
o n d os a ay
pambansang kaban,"ani ni pumipigilsa
Avena. administrasyon
"Dahil mga parataasanangmga
direktang
iapesyalna batas ang lumikha sa coco levy, subsidyo parasaalinmang produkto,pati
magagamit langitoparasamgalayuning naangniyog. nabanggit
at ang pamamahagi aYmalabo." Subalitangpamahalaan ng Pilipinas
ay hindi
nangailangang magbawas ng anong
kahit subsidyo
naPlang
Magkasalungat para umayon saGeneralAgreement onTariffsand
magandang
Ngunitang hangarin ang
nagamitin Trade (angpinagmulan ng WTO), dahilwalanaman
cocolevyparasa pagtataguyod
ngindustriyang kasing para
subsidyo sasektor ng agrikultura
bago
niyogay malamangna pangarap
lamang dahilsa pamanangmasinsing saagrikultura.
liberalisasyon
ngpamahalaan
mgapolisiya saagrikultura. Kahit ang hakbang ni Pangulong Arroyona
Halimbawa,may mga nagpapalagayna ang gamitin angpondo ngcoco levypara sa ay
industiya
hindikapani-paniwala dahiltaliwasitc
sa prayoridadniyangmagpursigesa
pagliliberalisa ng ekonomya:
K u n g p a a n o r e r e s o l b a h a nn g
administrasyong Arroy0 ang
m a g k a k a t u n g g a l i n gi n t e r e s s a
pagbabawi ng pondong coco lejy ay
masasaksihan ng marami.Ang dapat
sagutin sakagyatayangtanongngayon
n g m a r a m i- k u n g t a m a b a a n g
pangangatwiran ng pamahalaan9a
paggamit ngbuwisnahindinaman dapal
ipinataw.
Kapagdumatingna ang araw na
ivon.anqDondonq cocolevvavmalavo
sa l(amayng mgamagsasaKa ng nlyog
kungkanino itq piniga at sila ngayong
 Striker
r M i r i a mA z u r i n

ni Erwih
malilimutan
inding-hindi
Barrera ang nakaliPasna
dalawangtaon.MasasabiniYa na
sa loobng mga panahong lyon,
natutuhanniyaangmgahindiitinuturo sa
paaralanatnadaanan dinniyaangmgahindi
dapatdanasin ndisangresponsableng anak
at masipagnaemPleyado.
Datingtrainoperator si Erwinsa LRT
Mahalniyaang kanyang trabaho. lto ang
bumubuhay sa kanyang mgamagulang at
mgakapatid. Kaya'thindinakapagtatakang
mapilisiyabilangisasa mga"outstanding
employees" noong1997dahilkahitmay
sakitay hindinag-aabsent at lalonghindi
nagpapahulisa pagpasok. "Dapat pumasok
kamikasituloy-tuloy namanangtraineh,
kahitsa gabina walang pasahero. Pararin
kasikamingmgasundalo. Kapag tres
alas
ngmadaling arawang iskedyulmo, kailangan
nandun ka,"ang kuwento niYa.

Naaalala parinniyaang
kanyang mga ka-trabaho.
Ayon sa kanya'yparang
isang malakingpamilya
ang mga empreyaoong
LRT. Halosbawatisa sa
kanila'yninongsa kasalo
sa binyagng isa pangka-
trabaho.Kaya'tkahitanong
problema ngisasakanila'y
nagdadamayan sila.
Lalonanangdumating
angbalitangisasapribado
na ang LRT. Ang ibig
sabihinnito'ytanggalan sa
trabaho at
ko nt ra kl w a l i sa s on .y
"Siyempre,makakatipid
a n q k a p i t a l i s t ak a p a g
kasingbenepisyo. Kontrasaaminito
lalo'tmaramisa aminang tumanda
na sa kumpanyang ito. Wala nang
kumpanyang tatanggapsa kanila,"
paliwanag niya.Bukodsa epektong
pagsasapribado ng LRT sa 1,000
manggagawa, tiyaknatataas rinang
babayaran ng mga pasahero.
S a p a m u m u nnog P i n a g k a i s a n g
Lakas ng LRT (PIGLAS-LRT),
nagkarsa ang mgamanggagawa na
magwelganoong nuryozuuu5l Erap
p a a n g p i n u n on o o n . H i n d i n i l a
a k a l a i n g a n g " ma k a - ma sa n g "
pangula o y m a g p a p a d anl ag d a a n -
daangpulisat militarparaduruginat
hulihinsilasa piketlayn. "Yungmga
misisnga ng mga kasamako, iyak
ngiyak.Pano'ykitang-kita nilasaTV
ang lahat ng nangyari. Babae o lalake,
walasilangpinalampas," buhayna buhayniyang namanni Joe, isangpamilyadong striker,ang
saraysay. pagpipintura ngkalsada. "Nangsumahod siya,sabi
Magdadalawang taon na sa darating na Hulyo niya'ito lang ba ang kapalit ng pagtatrabaho ko sa
a n g k a n i l a n g w e l g a . P a g k a t a p o s n g kalsada?'ang lalimdawnginiisip niya.Kinabukasan
pakikipagnegosasyon ng unyonsa DOLEat LRT, namatay na langsiya,"malungkot na kwentoni
pinabalik angilansa trabahohabangsamu't sari Erwin.
namangpros€soang dapatdaananng iba pa. M a r a m i n igt i n u r ok a y E r w i na n g k a n y a n g
"Parang ayawtalaga kaming pabalikin!"sambit niya. karanasan. lsaritoayangkatotohanang hinditunay
Ang ibangkasamahan niya ay napipilitang n a n a g l i l i n g k osda m g a m a n g g a g a wa n g
pumasok pansamantala saibangkumpanya dahilsa pamahalaan. Nakitarin niya na sa pagkaliaisa
kahirapan atresponsibilidad sapamilya. Sinubukan l a m a n gm a t a t a m n o g m g a m a n g g a g a waan g
ni Roi, isa ring striker,na mag-aplay sa isang kanyang mga karapatan. Sangayo'y patuloy parin
'Kailangan
department store. Hindi siya tinanggapnang anglabanng mgataga-LRT. maging
malamang taga-LRTsiya. Napilitannaman silrichael matibay ang. unyon. Sa programa ni Gloria ngayon,
na iwananang kanyangmgakapatidparasila'y tiyaknamaramipang manggagawa angmawawalan
mapag-aral sa pamamagitan ng kanyang pag-si- ngtrabaho. Kapagnagkaisa kaminglahat,tiyakna
na'ypinasok magwawagi angaminglaban. '#
seaman. Samantala, kahitmatanda

Tiiitng tlaya. MolvinC.Bonifacio

,-vrrgnr..Mort"rol
ofguiii\ MarcningsalanatkayMelvinC.Bonifaoia
\-=_: Adninislrotion? sapagpapadalangkanyang abn sa
_---ll TiriitngMaya.SiMelvinaytubohg
Silang,Caviteatnagtatrabaho
sa LRT
long
Kdildhg6nmo habang nag-aaralngabagasyasa
ng" MgA"...,/, UniveEityoftheEast.

atn amin angibapang

Hinihikay
nambab asanan agpadalangkanilan
g
 Ang Malahsahg
Kaf+falaana'n

Baiw ka ba?Hinalna ko
' pIi)uur2n),n^,'tnunraun
-}..
'Yalonqba.eelanq
Pweaer4 maT- \
cR afio. oa?at a an trla
'yaA I

--K,
:'4tn1 quotomorqluna4alaig/
 6, t'upoun^ kontratafi Lahat ptnaqdaanan k
'ra.l)I),fB 6a sobran4
m4a boyq, Kayo na an1 a aqa var1 1an
nagvuhaL n4 m1a i6da 9a dta2 5 Tr)ra.ealn:,la4) iht at. d'rfiatftt. Aah)l
laba.l nq ba akan4 fia a!1a? 6a lan6a nq iaaa. Naanq
nasa bulcherl!1q
7ectianako, napu,ulat1
Diyoa ko, thapapaanak
yaLa aka 6a biqat,nq
rn4a banyeranqyar)

Nay ko ?al May mas /,16 matatlq|al 6a trabaho. KahiL

nala a ?a ba alyan? paqlrabahrl1 kami Ailta rA 7 beae6ea
ieanq)in44a, wala kamthqfia4aqauta.
' ?aq ainahlan ma ah| fi6a bata,
saaabhan kan4maq-rc,itn na larT.

Laba anqpakrabanqnOka?iLa
i6ta sa ati14 Ui6a,rar tiniqkon4&apan
rhqa kontnktwa . Narakalit, nq 7ahod nalln aN nya Rarlha. Ynta ka 6a
walapan4 bene?.ya,fubalt arL laki nafian 14 ?ulanqmatnaya ?ara fiasaTat.
tuba n)la.Kaianqantayarq naAka).a ar1 tanatt4 tanan\ rrta.
hah4ianqfiar ri\ t1q.patnaha
aan ant epakla
rq patakaranLkart.aktwai1asyohaa atino
thla nanq1a4a$/a. fana oila. Dapal:.

oo oo
kaminqYha,kaisa kayoa
Nliainlanq nafiin aro
qanran4 6ia\\/25yon.
Kai anqan4 tlyak ana
k nad)ka7annq pamilya
- ko,hhai fta!1qaqinq
!1a6aalarqar n arq

9oti na Iarq aL oa bahay,LL)rn4ar

karnlrl UleLer.a Nrabaha.
Na?apaqaan anq laabko.N\ayon,
nalinti!1aiha!1
ka na kw\ bakit.
ka6amaoya ga )nyanl

...af narani pangnatutunansi /Uhasolso

pulong.Bukodsa kawalqnng proteksyon
sa trabaho,dngnga kababoihang gaya
niyaangpunapasanpa sa halos802 ng
 PiliPino
utangngbawat
P31,000
h .Y u
r Jo s e p S

Ipinapakitasadatosnainilabasng Bureauof na P780.8ay awlomatikong inilaanparasa

Treasuryna umabotnasaP2 352hilyon ang pambayad'utang, (BW 25 Enero 2002) Saunang
kabuuang utangng bansanoongOklubreng pitongbuwanng 2001,umabotsaP 157.74bilyonang
nakaraang taon(TingnanangTalahanayan), Sa pambayad-utang.
na76milyon,ibigsabihinay Ang ibig sabihinnito'y masmababang paglalaaD
tinatayangpopulasyon
P31,000 angbawatPilipino (BW 25 ng pondoparasamga panlipunang gayang
serbisyo
mayutangna
En€ro2002). kalusuganat edukasyon.At para sa mga mahihirap,
sa halagang ito,kinuhanglokalnapangunguung ibigsabihiInito'ymasmaliitnatsansang kumuhang
angP1.22 bilyon o 5203%ngkabuuang utang mgamahahalagang serbisyong ito.
lumaking bahagya angutang panlabas Ang kailanganmarahilaymulingmapag-aralan ng
samantalang
saPl,128bilyono 47.9'7yongh^laga pamahalaan angmgaprayoridadat ituonangpans'nsa
Kunghindipa ilo nakakagulat parasa iyo. kunganotalagaangmahalaga: angkagalingan ng
tingnanmo namanang pambansang badyetsa mamamayan nito kaysasa ikakapanatag ng mga
2002.P360.2bilyon,o 46 1% ng kabuuang badyet pinagkakautangan ng bansa

2001 2000
Kobuuon 2,352,7 44 2,163,404
L Ponloob 1,224,196 1 , 0 3 0 ,| 1
r
A, DirektongUtong 1,207,321 r,oo7,60t
ng Pomoholoon
l. Securities 1,',t92,001 992,038
2. Ginomitng mgoAhensYo 15,320 15,563
B.Tinotoyong Utong 1 6 , 857 22,510
ll. Doyuhon 1,124,544 r ,r 3 3 , 2 9 3
A, DirektongUtong 656,907
o. Ginomiin-gmgo AhensYo 567,O25 588,456
'b. MulingPinou'tong
so GOCCs 89,a82
b, lrnoloyong urong 11,845 13,967
C. Ulong Ponlobosno Nokohologo
SoloPi
so Doyuhong 459,796 433,315

l'lonlht |ryrsON Founddr',,nlnc , wjthiff.e oi Rh 303, scc Blds,

erdior tu d Rscio srr o ccmo (&-,ri* o;d-lr Ad*io r,i.^ n G.dtt
Ed;bd sorsdor r,1.]o.q6 (k E;ib4r 'dmdo turtb {senid! Hed,' M&6 ft4so
PublGh6d
4427lnlgriorOLdSb. M6.,Mdnilo P O BoxSM''147.Monio
T a l . N o s : 7 1 3 2 7 3 7 o n d 7 1 3 2F7c2x9: 7 1 6 0 1 0 3
E moil:adb6@ bon.or€
Ed66d h.nrhly os lire . d$ oi ihs Sro. Moso Poe O$.d.