You are on page 1of 15

MUSHKILOLIN MATASA DA YADDA

MUSULUNCI YA MAGANCE SU

Ahmad Bello Dogarawa, Abu Abdir-Rahmān


Sashen Koyar da Aikin Akanta, Jami’ar Ahmadu Bello, Zaria
+2348026499981 (abellodogarawa@gmail.com)
Gabatarwa
Matasa su ne ginshiqi mafi qwari da qarfi a cikin kowace
al’umma, kasancewar su ne masu kazarkazar da kuma jini a
jika, waxanda ke kare muradun al’umma, su tsare martabarta.
A cikin kowace al’umma, matasa na xaukar matsayin injin
motar xaukar jama’a zuwa ga manufa ko tubalan gina
qaqqarfar al’umma.
Matasa su ne rukunin farko da Allah Ya xora wa dokokin
Shari’a, ‫التكليف‬, kuma idan suka zama masu saiti da manufa,
ana sa ran al’umma ta kyautatu

Tuesday, September 21, 2010 Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria 2


Shekarun Samartaka/Quruciya a Musulunci
Musulunci na xaukar shekarun
samartaka/matasantaka/quruciya a matsayin lokaci mai tsada ga
xan Adam, kasancewarsa lokacin kazarkazar da rashin nauyi
mai yawa, da ke ba mutum damar cinma abubuwa masu yawa.
Manzon Allah (SAW) ya bayyana cewa shekarun quruciya
ni’ima ce daga Allah kuma babu shakka za a tambayi bawa
game da su ranar qiyama. Don haka, mai hankali yana qoqarin
ribantar shekarunsa na quruciya da qarfi
‫ وعن َشبابو‬،‫ عن عمره فيم أفناه‬:‫ال تزوؿ قدما ابن آدـ يوـ القيامة من عند ربو حىت يُسأؿ عن مخس‬
[Tirmidhi] ‫ وماذا عمل فيما علم‬،‫ وعن مالو من أين اكتسبو وفيم أنفقو‬،‫فيم أباله‬
‫اؾ‬ ِ ‫ك‬
َ َ‫وغن‬ ِ
‫م‬‫ر‬ ‫ى‬ ‫قبل‬ ‫ك‬ ‫وشباب‬ ‫ك‬ ِ
‫م‬ ‫ق‬‫س‬ ‫قبل‬ ‫ك‬ ‫ت‬ ‫ح‬ ِ
‫وص‬ ِ
َ ‫قبل موت‬
‫ك‬ ٍ ‫اغتنم مخساً قبل‬
َ ََ َ َ َ َ ََ َ َ َ َّ َ ‫ك‬ َ َ‫مخس اغتنم حيات‬ َ
[Ahmad; Baihaqi] ‫ك‬ ِ‫قبل فق ِرَؾ وفَرا َغك قبل شغل‬
َ ُ َ َ َ
Tuesday, September 21, 2010 Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria 3
Ambaton Matasa a Cikin Alqur’ani da Hadisi
Alqur’ani ya zo da ambaton matasa bisa lafazin ‫ فَػ ًىت‬da ٌ‫الفْتػيَة‬ ِ da
kuma ٌ‫فِْتػيَة‬.
[Anbiyaa, 21:60] ‫يم‬ ِ ‫اؿ لَو إِبػر‬
‫اى‬ ُ ‫ق‬
َ ‫ػ‬‫ي‬ ‫م‬ ‫ى‬‫ر‬ ‫ك‬
ُ ‫ذ‬
ْ ‫ي‬ ‫ىت‬ ‫ػ‬
َ‫ف‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ع‬ َِ ‫قَالُوا‬
‫َس‬
ُ َ ْ ُ ُ ْ ُُ َ ً ْ َ
‫اى ْم ُى ًدى* َوَربَطْنَا َعلَى قُػلُوِّبِِ ْم إِ ْذ قَ ُاموا فَػ َقالُوا‬ ِ ِ
ِ‫ص علَيك نػَبأَىم بِا ْْل ِّق إِنػَّهم فْتػيةٌ آمنُوا بِرِِّّب‬
ُ َ ْ َ َ َ ْ ُ َ ْ ُ َ َ ْ َ ُّ ‫ََْن ُن نػَ ُق‬
‫ن‬
َ ‫د‬
ْ‫ز‬ ‫و‬ ‫م‬
[Kahf, 18:13-14] ‫ض لَ ْن نَ ْد ُع َو ِم ْن ُدونِِو إِ ََلًا لََق ْد قُػ ْلنَا إِ ًذا َشطَطًا‬ ِ ‫السماو‬
ِ ‫ات َو ْاْل َْر‬ َ َ َّ ‫ب‬ ُّ ‫َربػُّنَا َر‬

A cikin Hadisi, Manzon Allah (SAW) ya ambaci matasa a


wurare da yawa, kuma a kan mas’aloli mabambanta.

Tuesday, September 21, 2010 Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria 4


Matsayin Matasa
Alqur’ani ya zo da ambaton matasa bisa lafazin ‫ فَػ ًىت‬da ٌ‫الفْتػيَة‬ ِ da
kuma ٌ‫فِْتػيَة‬.
[Anbiyaa, 21:60] ‫يم‬ ِ ‫اؿ لَو إِبػر‬
‫اى‬ ُ ‫ق‬
َ ‫ػ‬‫ي‬ ‫م‬ ‫ى‬‫ر‬ ‫ك‬
ُ ‫ذ‬
ْ ‫ي‬ ‫ىت‬ ‫ػ‬
َ‫ف‬ ‫ا‬ ‫ن‬ ‫ع‬ َِ ‫قَالُوا‬
‫َس‬
ُ َ ْ ُ ُ ْ ُُ َ ً ْ َ
‫اى ْم ُى ًدى* َوَربَطْنَا َعلَى قُػلُوِّبِِ ْم إِ ْذ قَ ُاموا فَػ َقالُوا‬ ِ ِ
ِ‫ص علَيك نػَبأَىم بِا ْْل ِّق إِنػَّهم فْتػيةٌ آمنُوا بِرِِّّب‬
ُ َ ْ َ َ َ ْ ُ َ ْ ُ َ َ ْ َ ُّ ‫ََْن ُن نػَ ُق‬
‫ن‬
َ ‫د‬
ْ‫ز‬ ‫و‬ ‫م‬
[Kahf, 18:13-14] ‫ض لَ ْن نَ ْد ُع َو ِم ْن ُدونِِو إِ ََلًا لََق ْد قُػ ْلنَا إِ ًذا َشطَطًا‬ ِ ‫السماو‬
ِ ‫ات َو ْاْل َْر‬ َ َ َّ ‫ب‬ ُّ ‫َربػُّنَا َر‬

A cikin Hadisi, Manzon Allah (SAW) ya ambaci matasa a


wurare da yawa, kuma a kan mas’aloli mabambanta bisa
lafuzzan ‫شاب؛ شباب؛ ُشبّاف؛ فىت‬.

Tuesday, September 21, 2010 Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria 5


‫‪A fagen karatun Alqur’ani da hardarsa da sanin fassararsa‬‬
‫وعن أنس بن مالك رضي اهلل عنو قاؿ ‪ :‬كاف شباب من اْلنصار سبعٌن رجالً يقاؿ َلم القراء يكونوف‬
‫يف املسجد فإذا أمسوا انتحوا ناحية من املدينة فيتدارسوف ويصلوف حيسبهم أىلوىم يف املسجد وحيسبهم‬
‫أىل املسجد يف أىليهم ]‪[Ahmad‬‬
‫‪Sadaukar da kai wajen neman ilmi da gwagwarmayar rayuwa‬‬
‫عن مالك بن اْلويرث رضي اهلل عنو قاؿ ‪ :‬أتينا إىل رسوؿ اهلل صلى اهلل عليو وسلم وَنن شبيبة‬
‫متقاربوف ‪ ،‬فأقمنا عنده عشرين يوماً وليلة ‪ ،‬وكاف رسوؿ اهلل صلى اهلل عليو وسلم رحيماً رفيقاً ‪ ،‬فلما‬
‫ظن أنا قد اشتقنا أىلنا سألنا عمن تركنا بعدنا فأخربناه فقاؿ صلى اهلل عليو وسلم ‪ :‬أرجعوا إىل أىليكم‬
‫فأقيموا فيهم وعلموىم ومروىم وذكر أشياء ‪ ،‬وصلوا كما رأيتموين أصلي ‪ ،‬فإذا حضرت الصالة فليؤذف‬
‫لكم أحدكم وليؤمكم أكربكم ]‪[Bukhari‬‬
‫‪A fagen lazimtar ibada‬‬
‫سبعة يُظلهم اهلل يوـ ال ظل إال ظلو‪... :‬شاب نشأ يف عبادة اهلل‪]Muslim[ ...‬‬

‫‪Tuesday, September 21, 2010‬‬ ‫‪Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria‬‬ ‫‪6‬‬
‫‪Kamun kai da tsare mutunci‬‬
‫يا معشر الشباب! من استطاع منكم الباءة فليتزوج‪ ،‬فإنو أغض للبصر وأحصن للفرج‪ ،‬ومن مل يستطع‬
‫فعليو بالصوـ‪ ،‬فإنو لو وجاء [‪]Muslim‬‬
‫‪Shahara wajen riqo da addini da kyawawan xabi’u‬‬
‫قاؿ أبو بكر وعنده عمر بن اخلطاب لزيد بن ثابت رضي اهلل عنهم ‪ :‬إنك رجل شاب عاقل ال نتهمك‬
‫وكنت تكتب الوحي لرسوؿ اهلل صلى اهلل عليو وسلم فتتبع القرآف فأمجعو ]‪[Bukhari‬‬

‫‪A filin daga wajen jihadi‬‬


‫قاؿ الرباء بن عازب رضي اهلل عنو يف غزوة حنٌن ‪ :‬ال واهلل ما َّ‬
‫وىل رسوؿ اهلل صلى اهلل عليو وسلم ولكن‬
‫خرج شباف أصحابو وأخفاؤىم حسراً ليس عليهم سالح ]‪[Bukhari‬‬
‫عن ابن مسعود رضي اهلل عنو قاؿ ‪ :‬كنا نغزو مع النيب صلى اهلل عليو وسلم وَنن شباب‬
‫]‪[Ahmad‬‬

‫‪Tuesday, September 21, 2010‬‬ ‫‪Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria‬‬ ‫‪7‬‬
‫‪Tabbatuwa a kan imani da yaqini lokacin fitinar Dajjaal‬‬
‫أف الدجاؿ يدعو رجالً دمتلئاً شبابا فيضربو بالسيف فيقطعو جزلتٌن رمية الغرض مث يدعوه فيقبل ويتهلل‬
‫وجهو يضحك ]‪[Muslim‬‬
‫‪Kwaxayin rahama da tsoron azaba lokacin mutuwa‬‬
‫دخل النيب صلى اهلل عليو وسلم على شاب وىو يف سياؽ املوت فقاؿ لو ‪ :‬كيف جتدؾ ؟ قاؿ‪ :‬أرجو‬
‫اهلل يارسوؿ اهلل وأخاؼ ذنويب ‪ .‬فقاؿ النيب صلى اهلل عليو وسلم ‪ :‬ال جيتمعاف يف قلب عبد يف مثل ىذا‬
‫املوطن إال أعطاه ما يرجوه وأمنو دما خيافو ]‪[Tirmidhi; Ibn Maajah‬‬

‫‪Hatta a cikin aljanna, matasa sun samu matsayi‬‬


‫اْلسن واْلسٌن سيدا شباب أىل اجلنة ]‪[Ahmad, Tirmidhi‬‬

‫‪Tuesday, September 21, 2010‬‬ ‫‪Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria‬‬ ‫‪8‬‬
Kyawawan Misalai ga Matasa
Annabi Ibrahim
[Anbiyaa, 21:51-73] Annabi Yusuf
[Yuusuf, 12:21-29]

Annabi Musa
Ashaabul Kahf
[Qasas, 28:12-28]
[Kahf, 18:13-21]

Tuesday, September 21, 2010 Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria 9


Misalai Daga Sahabbai
Aliyyu ibn Abi Xaalib (RA) ya sadaukar da ransa ta haryar
kwanciya a kan gadon Manzon Allah (SAW) a daren hijira yana
xan shekara 20
Manzon Allah (SAW) ya tura Mu’azu ibn Jabal zuwa Yemen a
matsaya malami, alqali, gwabna yana shekara 20
Asmaa bint Abi Bakr ta sadaukar da ranta wajen kai wa
Manzon Allah (SAW) da Abubakar abinci a lokacin da suke
cikin kogon Thaur a kan hanyarsu ta yin hijira zuwa Madina
tana shekara 23

Tuesday, September 21, 2010 Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria 10


‫‪Misalai Daga Sahabbai‬‬
‫‪A farkon Musulunci, mafi yawan sahabban da suka yi‬‬
‫;‪gwagwarmaya `yan shekara qasa da arba’in ne: Abubakar 37‬‬
‫‪Umar 27; Uthmaan 34; Aliyyu 10; Xalha 14; Zubair 16; Sa’ad‬‬
‫‪17; Sa’eed 15; Abu Ubaydah 27; Abdur-Rahmaan 30‬‬
‫وما عرفوا سوى اإلسالـ دينا‬ ‫شباب ذللوا سبل املعايل‬
‫كرديا طاب يف الدنيا غصونا‬ ‫تعهدىم فأنبتهم نباتا‬
‫و إف جن املساء فال تراىم من اإلشفاؽ إال ساجدينا‬
‫و مل يُسلم إىل اخلصم العرينا‬ ‫شباب مل ُُتَطّمو الليايل‬
‫و ال عرفوا اْلغاين مائعات و لكن العال ِصيغت ُْلونا‬
‫ويأْتلِفوف ِ‬
‫جمتمعا َرِزينا‬ ‫فيتّ ِحدوف أخالقا ُعذابا‬
‫فما ُعرؼ اخلَالعةُ يف بنات و ال عرؼ التخنث يف بنينا‬
‫كذلك أخرج اإلسالـ قومي شبابا خملصا حرا أمينا‬
‫فيأىب أف يقيد أو يهونا‬ ‫و علمو الكرامة كيف تبىن‬
‫‪Tuesday, September 21, 2010‬‬ ‫‪Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria‬‬ ‫‪11‬‬
‫‪Halin da Matasa ke Ciki‬‬
‫أ‪ -‬غياب اْلىداؼ‬
‫ب‪ -‬غياب اْلمل أو ضعفو والشعور باليأس‬
‫ج‪ -‬االَنراؼ يف الفكر أو السلوؾ أو فيهما معا‪:‬‬
‫عند الشباب عموما‪:‬‬
‫‪‬إفساد اْلياة االجتماعية‬
‫‪‬ارتكاب اجلرائم‬
‫‪‬ارتكاب الفواحش‬
‫عند الشباب الملتزم‪:‬‬
‫‪‬التكفًن‬
‫‪‬الطعن والتجريح يف العلماء والدعاة‬
‫‪‬االىتماـ بصغائر اْلمور واملسائل اخلالفية‬
‫‪‬إشاعة الفنت‬

‫‪Tuesday, September 21, 2010‬‬ ‫‪Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria‬‬ ‫‪12‬‬
‫‪Dalilan Karkacewar Xabi’a Tsakanin Matasa‬‬
‫ضعف الوازع الديين‬
‫ضعف الرتبية والرعاية من قبل الوالدين‬
‫وشلل اإلجراـ والفساد‬ ‫أصدقاء السوء ِ‬
‫الرتؼ الزائد‬
‫الفراغ القاتل‬
‫حب الشهرة والثراء السريع‬
‫ّ‬
‫سن الشباب الداعي إىل املراىقة واملغامرة‬
‫ضغوط اجملتمع وعدـ وجود بيئة صاْلة‬
‫طوؿ اْلمل ونسياف أف أغلب من ديوت من الشباب‬
‫الغفلة عن العقاب يف الدنيا واآلخرة‬
‫الفتنة بأىل الغرب وحضارهتم‬
‫حمبة أىل الفساد من املشهورين‬
‫الغزو الفكري املدمر‬
‫وسائل اإلعالـ بشىت أنواعها‬
‫تشجيع اجملتمع لبعض أنواع االَنراؼ واملنحرفٌن‬
‫اجلهل‬
‫‪Tuesday, September 21, 2010‬‬ ‫‪Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria‬‬ ‫‪13‬‬
‫‪Hanyoyin Magance Matsalolin Matasa‬‬
‫الدعوة إىل اهلل ‪ ،‬وتعليم الناس‬
‫الصرب على أذى الناس‬
‫الطاعة لألوامر ‪ ،‬واالجتناب للنواىي‬
‫تزكية النفس‬
‫االلتفاؼ حوؿ العلماء الثقات‬
‫أف يكونوا قدوة حسنة للناس‬
‫االعتزاز بدينهم ‪ ،‬وترؾ تقليد الكفار‬
‫اجلهاد ‪ ،‬وبذؿ النفس يف سبيل اهلل‬

‫‪Tuesday, September 21, 2010‬‬ ‫‪Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria‬‬ ‫‪14‬‬
Shawarwari ga Matasa
Sanin cewa al’ummarsa ita ce mafi alhairin al’umma, kuma
alhairin zai tabbata ne kawai idan ta yi riqo da addini
Himmar matashi ta zamanto gyaran kai a matakin farko da
xaukar matakin gyara al’umma, da qoqarin bautar da su ga Allah
Fahimtar haqqoqin masu haqqoqi a kansa
Lazimtar karantarwar Musulunci, da kiyaye dokokin Allah, da
xabbaqa Shari’a a cikin addini da rayuwa, da tarbiyyantuwa da
ladubban musulunci da ayyukan nafila
Zama abin koyi a cikin al’umma bisa shiriyar Manzon Allah
(SAW)
Nisantar ra’ayoyi masu haxari da manhajin da ya sava wa na
magabata
Nisantar ta’assubanci ga malamai ko masu da’awah
Tuesday, September 21, 2010 Ahmad Bello Dogarawa, A.BU., Zaria 15

You might also like