BIỂU MÔ

Biểu mô là một loại mô bao gồm các tế bào nằm lót trong các khoang trống và
các bề mặt của các cấu trúc trong cơ thể. Nhiều tuyến của cơ thể cũng được cấu tạo chủ
yếu bằng biểu mô.

1. Nguồn gốc và phân bố

a) Nguồn gốc:
Biểu mô có nguồn gốc từ cả 3 lá phôi
- Từ lá phôi ngoài: Cho ra ngoại biểu mô.
Ví dụ: Biểu bì của da.
- Từ lá phôi giữa: Cho ra trung biểu mô.
Ví dụ: Lá thành, lá tạng.
- Từ lá phôi trong: Cho ra nội biểu mô.
Ví dụ: Biểu mô lót trong ống ruột.
b) Phân bố:
Biểu mô được phân bố trong cơ thể như sau:
- Lớp biểu bì tham gia cấu tạo nên lớp ngoài của da.
- Lớp các xoang cơ thể (xoang ngực, xoang bụng)
- Lớp các xoang nội quan rỗng (Mặt trong ống tiêu hóa, ống hô hấp)
- Tạo nên các tuyến nội tiết, ngoại tiết.
2. Đặc điểm cấu tạo và chức năng:
a) Đặc điểm cấu tạo:
- Các tế bào biểu mô thường phân cực, có cực ngọn và cực gốc.
- Các tế bào thường liên kết chặt chẽ với nhau, khe gian bào hẹp.
- Bề mặt của tế bào biểu mô hấp thu hoặc bài xuất thường biệt hóa cao (có các lông
tơ sắp xếp kiểu bàn chải).
- Mặt dưới của biểu mô thường dựa và màng nền là màng được biệt hóa từ mô liên
kết kế cận.
- Ở biểu mô không có mạch máu đi vào (trừ mê lộ màng ở tai trong), không có thần
kinh đi vào (trừ niêm mạc khứu giác). Chất dinh dưỡng được thấm qua màng nền để nuôi
biểu mô.
b) Chức năng:
- Chức năng bảo vệ: Chống các tác nhân vật lý, hóa học và chống nhiễm khuẩn.
- Có khả năng tái sinh mạnh nhờ phân bào nhanh để hàn gắn vết thương (Ví dụ: biểu
bì da, biểu mô da non của phụ nữ sau khi hành kinh.
- Mọi sự vận chuyển vật chất đi vào và đi ra khỏi cơ thể đều đi qua biểu mô (thức ăn
đã tiêu hóa, O2, CO2, các chất tiết …). Vì vậy biểu mô (cùng với vị trí phân bố của nó)
còn được gọi là mô biên giới.
- Tiết: Trong các tuyến, mô biểu mô chuyên tiết ra các chất hóa học cụ thể như
enzym, hormon và các chất dịch bôi trơn.
 - Cảm thụ xúc giác: Ở một số nơi, biểu mô còn được biệt hóa cao để thu nhận các
kích thích (Ví dụ: các tế bào biểu mô cảm giác của chồi vị giác trên mặt lưỡi, tế bào thính
giác của cơ quan Corti ở tai trong).
- Sự phát triển ác tính của biểu mô được gọi là ung thư biểu mô.