‫ ﺍﻝﻠﻬﻡ ﺼﻠﻲ ﻭﺴﻠﻡ ﻋﻠﻰ ﺴﻴﺩ ﺍﻝﻤﺭﺴﻠﻴﻥ ﻭﺁﻝﻪ‬.

‫ﺒﺴﻡ ﺍﷲ ﺍﻝﺭﺤﻤﻥ ﺍﻝﺭﺤﻴﻡ‬

‫ﻫﺫﻩ ﺍﻝﺘﺭﺠﻤﺔ ﻤﻥ ﺍﻝﻨﻘﻁ ﺍﻝﻐﺎﻝﻴﺔ ﻝﻜﺘﺎﺏ
ح  ا‬
 ‫!  ا أ ز دهن ر ا‬
...............................................................

‫ﺑَﺎبُ ا ْﻟﺧَ ﺑ َِر‬

Bab al Khabar

..............................

AL KHABAR
‫ﺩ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻤﻔﹾ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻏﻴ‬
‫ﻭ ﹶ‬ ‫ﺭﺩ‬ ‫ﻤﻔﹾ‬ : ‫ﻥ‬
‫ﺎ ﹺ‬‫ﻤ‬‫ﻗﺴ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﺒ‬ ‫ﺨ‬
‫ﺍﻝﹾ ﹶ‬‫ﻭ‬

Khabar terbahagi kepada dua bahagian: - khabar mufrad

- khabar ghair mufrad.

a. Khabar Mufrad.
Takrif: khabar yang bukan berbentuk jumlah (ayat ) atau syibhu jumlah, walaupun ia kalimah
musanna atau jama’.1

b. Khabar Ghair Mufrad.

Takrif: khabar yang berbentuk jumlah atau syibhu jumlah.

Jumlah terbahagi kepada 3:

-Jumlah fe’liah: ayat yang terhimpun daripada feel (perbuatan) dan fael (pelaku).
Seperti: ‫ﻗﺎﻡ ﺯﻴﺩ‬

-Jumlah ismiah: ayat yang terhimpun daripada mubtada’ dan khabar.

Seperti: ‫ﺯﻴﺩ ﻗﺎﺌﻡ‬

-Syibhu Jumlah: ayat yang terhimpun daripada zorof dan jar majrur (huruf jar).

1
Hendaklah diambil perha an khabar mufrad bukanlah semata2 khabar yang mempunyai perkataan yang yang
mempunyai bilangan satu sahaja (mufrad) seperti ‫( ﻗﺎﺌﻡ‬seorang lelaki yang berdiri) untuk jumlah ‫ﻗﺎﺌﻡ‬ ‫ﺯﻴﺩ‬, tetapi ia
merupakan semua perkataan yang merangkumi mufrad, musanna dan jama’. Yang dimaksudkan dengan satu di
sini ialah khabar berbentuk satu perkataan sahaja dan ia bukan berbentuk jumlah (ayat).
 ………………………………………………………..

A) Khabar Mufrad.

َ ُِ َ ‫ﻥ‬
‫ن‬  ‫ﻭ‬‫ﺩ‬‫ﺯﻴ‬ ‫ﺍﻝ‬‫ن ﻭ‬
ِ َِ َ ‫ﻥ‬
‫ﺍ ﹺ‬‫ﺩ‬‫ﺯﻴ‬ ‫ﺍﻝ‬‫ َ ٌِ ﻭ‬‫ﺩ‬‫ﺯﻴ‬ ‫ﻭ‬ ‫ﺩ ﹶﻨﺤ‬ ‫ﺭ‬ ‫ﻤﻔﹾ‬ ‫ﻓﹶﺎﻝﹾ‬

Contoh Khabar Mufrad dan I’rabnya:

‫ﺯﻴﺩ ﻗﺎﺌﻡ‬
‫ ﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻀﻤﺔ ﺍﻝﻅﺎﻫﺭﺓ‬:‫ﺯﻴﺩ‬
‫ ﺨﺒﺭ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻀﻤﺔ ﺍﻝﻅﺎﻫﺭﺓ‬:‫ﻭﻗﺎﺌﻡ‬

‫ﺯﻴﺩﺍﻥ ﻗﺎﺌﻤﺎﻥ‬
‫ﺯﻴﺩﺍﻥ ﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻷﻝﻑ ﻷﻨﻪ ﻤﺜﻨﹼﻰ‬
‫ ﺨﺒﺭ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻷﻝﻑ ﻷﻨﻪ ﻤﺜﻨﹼﻰ‬:‫ﻗﺎﺌﻤﺎﻥ‬

‫ﺯﻴﺩﻭﻥ ﻗﺎﺌﻤﻭﻥ‬
‫ ﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻭﺍﻭ ﻷﻨﻪ ﺠﻤﻊ ﺍﻝﻤﺫﻜﺭ ﺍﻝﺴﺎﻝﻡ‬:‫ﺯﻴﺩﻭﻥ‬
‫ ﺨﺒﺭﻩ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻭﺍﻭ‬:‫ﻗﺎﺌﻤﻭﻥ‬

Kesemua ‫ﺠﻤﻊ‬ ‫ﻤﺜﻨﻰ‬ ‫ﻤﻔﺭﺩ‬

contoh ini
adalah contoh ‫ﺯﻴﺩﻭﻥ ﻗﺎﺌﻤﻭﻥ‬ ‫ﺯﻴﺩﺍﻥ ﻗﺎﺌﻤﺎﻥ‬ ‫ﺯﻴﺩ ﻗﺎﺌﻡ‬
khabar
mufrad. ‫ﻤﺤﻤﺩﻭﻥ ﻋﺎﻝﻤﻭﻥ‬ ‫ﻤﺤﻤﺩﺍﻥ ﻋﺎﻝﻤﺎﻥ‬ ‫ﻤﺤﻤﺩ ﻋﺎﻝﻡ‬

Maka kesemua khabar di dalam ayat-ayat ini khabar mufrad, kerana ia bukan khabar jumlah
dan bukan khabar syibhul jumlah.
……………………………………

B) Khabar Ghair Mufrad.

Khabar ghair mufrad terbahagi kepada 4:

a) Dua dari Khabar Syibhul Jumlah:

1. Khabar yang terdiri daripada Huruf Jar
2. Khabar yang terdiri daripada Zorof.
 b) Serta dua dari Khabar Jumlah:
3. Khabar Jumlah Fe’liah
4. Khabar Jumlah Ismiah

………………………………………………………………………………………………………………………………………………..

a) Khabar Syabih Jumlah

Khabar syabih jumlah terbahagi kepada dua, iaitu:

- Khabar yang terdiri daripada Huruf Jar
- Khabar yang terdiri daripada Zorof.

1. Khabar yang terdiri daripada: Huruf Jar

Contoh dan I’rab:
‫ﺍ ﹺﺭ‬‫ ِ ﺍﻝﺩ‬‫ﺩ‬‫ﺯﻴ‬
‫ﺔ ﺍﻝﻅﺎﻫﺭﺓ‬‫ ﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻀﻤ‬: :‫ﺯﻴﺩ‬
‫ ﺍﺴﻡ ﻤﺠﺭﻭﺭ ﺒﺎﻝﻜﺴﺭﺓ ﺍﻝﻅﺎﻫﺭﺓ‬:‫ ﺍﻝﺩﺍﺭ‬.‫ ﺤﺭﻑ ﺠﺭ‬:‫ ﻓﻲ‬،‫ﻓﻲ ﺍﻝﺩﺍﺭ‬
‫ ﻤﺘﻌﻠﹼﻕ ﺒﻤﺤﺫﻭﻑ ﺘﻘﺩﻴﺭﻩ ﻜﺎﺌﻥ ﺃﻭ ﺍﺴﺘﻘﺭ‬،(‫ﺠﺎﺭ ﻭﻤﺠﺭﻭﺭ )ﻓﻲ ﻤﺤل ﺭﻓﻊ ﺨﺒﺭ‬

Terjemahan I’rab khabar : huruf jar (‫ )ﻓﻲ‬dan majrur (‫ )ﺍﻝﺩﺍﺭﹺ‬adalah menempati tempat
khabar, yang berkaitan dengan mahzuf takdirnya ‫( ﻜﺎﺌﻥ ﺃﻭ ﺍﺴﺘﻘﺭ‬wujud).

2. Khabar yang terdiri daripada: Zorof

Contoh dan I’rab:
‫ك‬ ِ ‫ﺩ‬‫ﺯﻴ‬ ‫ﻭ‬
َ َ ْ
‫ﺔ ﺍﻝﻅﺎﻫﺭﺓ‬‫ ﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻀﻤ‬: :‫ﺯﻴﺩ‬
‫ ﻭﺍﻝﺘﻘﺩﻴﺭ ﻜﺎﺌﻥ ﺃﻭ‬،‫ ﻅﺭﻑ ﻤﻜﺎﻥ ﻤﻨﺼﻭﺏ ﻋﻠﻰ ﺍﻝﻅﺭﻓﻴﺔ ﻤﺘﻌﻠﻕ ﺒﻤﺤﺫﻭﻑ ﺨﺒﺭ ﺍﻝﻤﺒﺘﺩﺍﺀ‬: ‫ﺩ‬ ‫ ﻋﻨ‬:‫ﻋﻨﺩﻙ‬
‫ﺍﺴﺘﻘﺭ ﻋﻨﺩﻙ‬
.‫ ﻤﻀﺎﻑ ﺇﻝﻴﻪ ﻤﺒﻨﻲ ﻋﻠﻰ ﺍﻝﻔﺘﺢ ﻓﻲ ﻤﺤل ﺍﻝﺠﺭ‬:‫ ﻭﺍﻝﻜﺎﻑ‬.‫ ﻤﻀﺎﻑ‬:‫ﻭﻋﻨﺩ‬
Terjemahan I’rab khabar : ‫ﺩ‬ ‫ﻋﻨ‬: zorof makan mansub dengan zorfiah, yang mana ia
berkaitan dengan khabar yang dihazafkan takdirnya ‫( ﻜﺎﺌﻥ ﺃﻭ ﺍﺴﺘﻘﺭ‬wujud).

Tambahan: Huraian Sebab Penamaan.

 Dalam bahasa arab, zorof atau jar tidak boleh menjadi khabar secara automatik seperti
hal keadaan khabar fe’liah atau khabar mufrad. Apabila tiada khabar yang zahir dalam satu
jumlah; hakikatnya ia mahzuf (telah ditiadakan). Oleh itu khabar itu mestilah ditaqdirkan
(ditentukan) sama ada dengan jumlah fe’liah iaitu ‫ ﺍﺴﺘﻘﺭ‬atau khabar mufrad dengan perkataan
‫ ﻜﺎﺌﻥ‬.

Jika seseorang mentaqdirkan khabar dengan jumlah fe’liah iaitu dengan penambahan
‫ ﺍﺴﺘﻘﺭ‬maka ayatnya berbunyi = ‫ ﺯﻴﺩ ﺍﺴﺘﻘﺭ ﻋﻨﺩﻙ‬yang bermaksud ‘Zaid berada disisi engkau.’
Oleh itu ia menyerupai khabar jumlah fe’liah, dengan ‫ ﺍﺴﺘﻘﺭ‬sebagai khabar jumlah.

Jika seseorang itu mentaqdirkan khabar dengan khabar mufrad iaitu dengan
penambahan ‫ ﻜﺎﺌﻥ‬maka ayatnya = ‫ ﺯﻴﺩ ﻜﺎﺌﻥ ﻋﻨﺩﻙ‬yang bermaksud ‘Zaid berada disisi engkau.’
Oleh itu ia menyerupai khabar mufrad dengan ‫ ﻜﺎﺌﻥ‬sebagai khabarnya.

Maka seolah-olah zorof dan jar ini mengambil sebahagian dari khabar mufrad dan
sebahagian dari khabar jumlah.

Oleh kerana zorof dan jar ini menyerupai khabar jumlah dan khabar mufrad (yang
arabnya berbunyi: '‫ ) 'ﺸﺒﻪ ﺍﻝﺠﻤﻠﺔ ﻭﺸﺒﻪ ﺍﻝﻤﻔﺭﺩ‬tetapi untuk memudahkan orang menyebutnya,
dikatakan ‫ ﺸﺒﻪ ﺍﻝﺠﻤﻠﺔ‬sahaja. Kaedah ini dinamakan dengan ‘al Iktifa’(memadai). Kaedah ini juga
digunakan dalam Al-Quran;
‫ 〈 ﺃﻱ ﻭﺍﻝﺒﺭﺩ‬2...‫ﺍﳊﺮ‬ ‫ﺳﺮﺍﺑﻴﻞ ﺗﻘﻴﻜﻢ‬
Ertinya; ‘baju-baju menahan kamu dari kepanasan’… iaitu dan kesejukan.

…..

b) Khabar Jumlah

Khabar Jumlah pula terbahagi kepada:

- Khabar Jumlah Fe’liah, yang terdiri daripada Feel dan Fael
- Khabar Jumlah Ismiah, yang terdiri daripada Mubtada dan Khabar

3. Khabar Jumlah Fe’liah

Contoh dan I’rab:

‫ﻭﻩ‬‫ﻡ َﺃﺒ‬ ‫ ﻗﹶﺎ‬‫ﺩ‬‫ﺯﻴ‬ ‫ﻭ‬

2
An Nahl : 81
 ‫ﺔ ﺍﻝﻅﺎﻫﺭﺓ‬‫ ﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻀﻤ‬:‫ﺩ‬‫ﺯﻴ‬
‫ﻫ ﹺﺭ‬ ‫ﺢ ﺍﻝﻅﱠﺎ‬
‫ﻋﻠﹶﻰ ﺍﻝﹾ ﹶﻔﺘﹾ ﹺ‬
 ‫ﻲ‬‫ﻨ‬‫ﻤﺒ‬ ‫ﻲ‬‫ﺎﻀ‬‫ل ﺍﻝﹾﻤ‬
ُ ‫ﻓﻌ‬ :‫ﻡ‬ ‫ﻗﹶﺎ‬
‫ ﻤﻀﺎﻑ‬: ‫ﻭ‬‫ ﻭَﺃﺒ‬،‫ ﻓﺎﻋل ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻭﺍﻭ ﻷﻨﻪ ﻤﻥ ﺍﻷﺴﻤﺎﺀ ﺍﻝﺨﻤﺴﺔ‬:‫ﻭ‬‫ َﺃﺒ‬:‫ﻩ‬ ‫ﻭ‬‫َﺃﺒ‬
.‫ ﻀﻤﻴﺭ ﻤﺘﺼل ﻤﺒﻨﻲ ﻋﻠﻰ ﺍﻝﻀﻡ ﻓﻲ ﻤﺤل ﺠﺭ ﻤﻀﺎﻑ ﺇﻝﻴﻪ‬: ‫ﻭﺍﻝﻬﺎﺀ‬
.*‫ ﺍﻝﻤﺒﺘﺩﺍﺀ‬3‫ﻭﺍﻝﺠﻤﻠﺔ ﻤﻥ ﺍﻝﻔﻌل ﻭﺍﻝﻔﺎﻋل ﻓﻲ ﻤﺤل ﺭﻓﻊ ﺨﺒﺭ‬
*Terjemahan I’rab khabar: ayat dari feel (‫ﻡ‬ ‫ )ﻗﹶﺎ‬dan fael (‫ﻩ‬ ‫ﻭ‬‫ )َﺃﺒ‬menempati tempat khabar
mubtada’ yang marfu’.

4. Khabar Jumlah Ismiah

Contoh dan I’rab:

ٌ َ ‫ﻪ ذَا ِه‬ ‫ﻴ ﹸﺘ‬ ِ‫ﺎﺭ‬‫ ﺠ‬‫ﺩ‬‫ﺯﻴ‬ ‫ﻭ‬
‫ﺔ ﺍﻝﻅﺎﻫﺭﺓ‬‫ ﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻀﻤ‬: ‫ﺩ‬‫ﺯﻴ‬
‫ ﻀﻤﻴﺭ ﻤﺘﺼل ﻤﺒﻨﻲ‬: ‫ ﻭﺍﻝﻬﺎﺀ‬، ‫ ﻤﻀﺎﻑ‬:‫ ﻭﺠﺎﺭﻴﺔ‬،‫ﺔ ﺍﻝﻅﺎﻫﺭﺓ‬‫ ﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﺍﻝﺜﺎﻨﻲ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻀﻤ‬: ‫ﺠﺎﺭﻴﺘﻪ‬
.‫ﻋﻠﻰ ﺍﻝﻀﻡ ﻓﻲ ﻤﺤل ﺠﺭ ﻤﻀﺎﻑ ﺇﻝﻴﻪ‬
‫ﺔ ﺍﻝﻅﺎﻫﺭﺓ‬‫ ﺨﺒﺭ ﺍﻝﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﺍﻝﺜﺎﻨﻲ ﻤﺭﻓﻭﻉ ﺒﺎﻝﻀﻤ‬: ‫ﺫﺍﻫﺒﺔ‬
.‫ ﻭﺍﷲ ﺃﻋﻠﻡ‬.*‫ ﻭﺍﻝﺭﺍﺒﻁ ﺒﻴﻨﻬﻤﺎ ﺍﻝﻬﺎﺀ ﻤﻥ ﺠﺎﺭﻴﺘﻪ‬.‫ﻭﺍﻝﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﺍﻝﺜﺎﻨﻲ ﻭﺨﺒﺭﻩ ﺨﺒﺭ ﺍﻝﻤﺒﺘﺩﺍﺀ ﺍﻷﻭل‬

*Terjemahan I’rab khabar : Mubtada’ yang kedua dan khabarnya ialah khabar untuk
mubtada’ pertama. Penghubung diantara keduanya ialah dhamir ha pada ‫ ﺠﺎﺭﻴﺘﻪ‬.

…………………………………….   ………………………………….

Bersambung ke Ringkasan Bab al Khabar :-)

August 18, 2009, 4:39:33 PM

Diedit semula : 25.11.2010 @ 1237 am

3
Berkata Syeikh Hasan al Kafrawi di dalam Syarahnya; kaedah khabar jumlah sama ada fe’liah atau ismiah ialah
terdapat penghubung yang menghubungkan khabar dengan mubtada’. Maka penghubung disini ialah dhamir ‘ha’
pada ‫ﺠﺎﺭﻴﺘﻪ‬. Lihat Syarh al Allamah al Syeikh Hasan al Kafrawi halaman 70.