Professional Documents
Culture Documents
trSwf 61
jynfaxmifpjk refrmEdik if t
H rsK;d om;ñGeaYf ygi;f tpd;k & rS xkwaf 0onf/ Zefe0g&v
D 2011
wumrSm? 1 tcsu?f etzu w&m;0iftpk;d &r[kwf
trsKd;om;!Ge@f aygif;tpk;d & oufwrf; ESpf 20 bl;/ aemufNyD;&ifvJbJ jynfwGif;rSmjzpfysufaewJU
tajctaersm;ukd usaemfwkdhawGu 1990 a&G;
aumufyGJ&v'feJY a&G;aumufcH&wJU vTwfawmfukd,f
pm;vS,af wGtaeeJh Edik if w H umukad jymr,f? tJ'aD wmU
usaemfwkdhu 'DñGefYaygif;tpkd;&ukd axmifNyD;awmU
'gu&dk iS ;f vif;atmif vkyw f maygAh sm/ tJ'aD wmU 'Dupd ö
awG usaemfwkdhvkyfEdkifygw,f/...
]2010 a&G;aumufyu JG Armjynf&YJ tajzr[kwb f ;l /
'D ygvDrefeJhoGm;wJU vkyfief;pOfBuD;wckvkH;[m etz
ubJ aemufuae BuKd ;ukid af ewmbJ? BuKd ;udik rf mS bJ?
'gtukev f ;Hk odaew,f/ tck a&G;aumufyrJG mS tEdik rf
&vkYd uGeyf vde;f vkyrf ,f? olwaYdk umfr&Siu f dk ajymr,f
qk&d if 10 ode;f ay;&r,fqadk wmU tukev f ;Hk vefu h ek f
w,f? qkad wmU tJ'v D &dk w Sd UJ ygvrD efu bmvkyEf ikd rf mS
vJ? ygvrD efvaYdk um ac: Edik yf grh vm;qkw d UJ ar;cGe;f awG&Sd
w,fav? usaemfwt hdk aeeJaY wmU bmrSrxl;bl;? 2010
a&G;aumufyu JG bmrStajz&rSmr[kwb f ;l ? ygvrD efehJ
'D jzpfay:vmwJU tpk;d &? t&yfom;tpk;d &bJajymajym?
trsK;d om;ñGeaYf ygi;f tpd;k &onf 'DZifbm 18 pOfrsm;taMumif; ,ckvdk ajymcJUonf/ bmbJajymajymuawmU bmrSrvkyfEdkifbl;/...
&ufwiG f oufwrf;ESpf 20 jynfo U mG ;cJ&U m trsK;d om; ]usaemfwkdh vkyfwJUtvkyfrsm;ukd qufNyD;awmU «a':atmifqef;pkMunf vGwfvmNyD;aemuf jynfwGif;
ñGefYaygif;tpdk;&0efBuD;csKyfvnf;jzpf a':atmif vkyfzkdh? wkd;NyD;vkyfzkdh &dSygw,f? tm;&wJUbufvJ&dS rSm vIy&f mS ;rI t&deS jf rifv U movd»k ]tjyifrmS vJ vIy&f mS ;
qef;pkMunf\ 0rf;uJt G pfuv kd nf;jzpfol a'guw f m w,f? tm;r&wJU bufv&J w Sd ,f? usaemfwhdk vkypf rI wjznf;jznf;jrifv U mrSmyg? okahd omfvb J J ckeuajym
pdef0if;u nGefhaygif;tpdk;&\ jzwfoef;rI? vuf&Sd &mrsm;vJ &dSw,faygh? usaemfjrifwmu 'DvkdAsm? ovkd usKyw f u hdk OD;aqmifw,f? t&m&mrSm usKyw f hdk
Edik if aH &;ajymif;vJrt
I ay: &IjrifcsuEf iS Uf a&Sv Y yk if ef; 'D ñGefhaygif;tpkd;& pzGJYwkef;u usaemfwkdYu EdkifiH u OD;aqmifw,fvkdhawmU rajymcsifbl;/ bmaMumifU
vJqdk 'D tjyifbufrmS vkyaf ewJt U zGaYJ wG? Edik if aH &;vkyf
aewJU tzGJYawGtrsm;BuD;&dSw,f/ twlwlwGJNyD; vkyf
(pmrsue
f m
S 4 okhd)
12345678901234567890123456789012123456789012345
12345678901234567890123456789012123456789012345
12345678901234567890123456789012123456789012345
12345678901234567890123456789012123456789012345
, ck v zwf p 7m
12345678901234567890123456789012123456789012345
12345678901234567890123456789012123456789012345
12345678901234567890123456789012123456789012345
12345678901234567890123456789012123456789012345
owif;vTmtmabmf
(trsKd;om;aoG;pnf; nDñGwfa&;) 2
EdkifiHwum aoG;pnf;a&; 2
jrefrmhta&; 3
uefESifh jrefrm 3
trsKd;om;aeY 4
wif;rmowJhvm; 5
jrefrmha&;&m tqkdjyKcsuf 4
$m
aMumif;? ¤if;wdhk tjrefq;Hk tdrjf yefEikd o f nfU tajct
aea&mufatmif BuKd ;pm;oGm;rnfjzpfaMumif; ajymqdck UJ
f;v
onf/
'DZifbm 3 &ufwGif b,fvf*sD,efESifU
MopaMw;vs oHwrefrsm;u a':atmifqef;pkMunf
ukd awGq Y ckH o
UJ nf/ xdt hk jyif a':atmifqef;pkMunfu
e,lZD;vefEdkifiHudk jrefrmjynf jyKjyifajymif;vJa&;
twGuf uln&D efvnf; wku
jrefrmU'rD u
d w
kd a&pDa&;twGuf a&&Snaf xmufct
f eG ;f ajymMum;cJo U nf/
H m;ay;
jrefrmhta&;twGuf a':atmifqef;pk-unf
wi
cJo
U nfU csuo f rwEdik if u H dk aus;Zl;wifaMumif;vnf; 0xåKaiGrsm; uyfvSLum qGrf;avmif;cJUonf/ a':eef;cifaxG;jrifw U uhdk t0wftpm;rsm; vSL'ge;f cJU
a':atmifqef;pkMunfu ajymMum;cJUonf/ pDtmyDyD twGi;f a&;rSL; OD;at;omatmifEiS Uf onf/
jrefrmU'rD u kd a&pDacgi;f aqmif a':atmifqefpk csif ; wk d i f;&if;om;acgif;aqmif OD;axmifukdxef;wdkh tzGcYJ sKyaf cgi;f aqmifyikd ;f twGuf vltrkd sm;udk
Munftjzpf o½kyaf qmifrnfU rav;&Sm;½ky&f iS f rif; OD;aqmifNy;D tzGcYJ sKyAf [krd S a':ar0if;jrifEU iS Uf OD;Munf vli,faoG;opfrsm;jzifU tpm;xd;k a&;tm; a':atmif
orD;rpf&, S , f ukd a':atmifqef;pkMunfukd 'DZifbm 0if;wkhd yg0ifaom &ckid af vab;u,fq,fa&;tzJu YG kd qef;pkMunfu 'DZifbm 17 &ufwGif y,fcsvdkuf
5 &ufwiG f oGm;a&mufawGq Y akH vUvm&m a':atmif tzGJYcsKyfu 'DZifbm 13 &ufwGif apvTwfvdkuf onf/
qef;pkMunfu olrtdrfü rif;orD;rpf&S,f,dkudk onf/ a':pku ¤if;wdkhESifUtwl tzJGYcsKyftvSLaiG &efuek Nf rKd &Y dS tjynfjynfqikd &f mtvkyo f rm;
if;o
waehvHk;eD;yg; vufcHpum;ajymcJUNyD; tjyefwGif usyo f ed ;f w&may;vdu k of nf/ Ed0k ifbm 23 &ufu tzGcYJ sKyf (tdik tf ,fvt f )kd ½H;k cGw
J m0efcH pwdrm&S,Ef iS Uf
vnf; avqdyfodkh vdkufydkhcJUonf/ vnf; trsK;d om;'Dru dk a&pDtzJcYG sKyaf cgi;f aqmif a': a':atmifqef;pkMunfwhkd 'DZifbm 20 &ufwiG af wGY
'DZifbm 8 &ufreufwGif a':atmifqef; atmifqef;pkMunfu &cdkifjynfrS rkefwkdif;oifUjynf qHkNyD; vkyftm;ay;udpöESifU uav;ppfom;udpörsm;
pkMunf OD;aqmifNyD; tzJGYcsKyfA[kdtrsKd;orD;tzJGYu olrsm;twGuf usyfaiG 39 odef;? A[kdtvkyftrI aqG;aEG;cJo U nf/
A[ef; a&T*kHwkdif&Sd tzJGYcsKyfA[kd½kH;a&SYü oHCmawmf aqmiftzG0YJ if OD;oef;xGe;f u usyaf iG 5 aomif;ESiUf a':atmifqef;pkMunfonf e,fy,ftoD;
758 yg;? oDv&Sif 119 yg;ukd ouFef;? wbuf? &Srf;jynfrS a':cifrkd;rkd;? a':oef;aiG? u&ifjynfrS (pmrsue
f m
S 4 okhd)
tar&duefEiS hf jrefrmha&;
jrefrmEkid if u H kd 4 &ufMum tvnfa&mufae wnf; EkdifiHa&;ygwDrsm;\ w&m;0if&yfwnfykdifcGifU? pk M unf u vnf ; 'k w d , yif v H k n D v mcH u d p ö u d k
f‹ayg
$m
«e,fpyfrmS wku d yf aJG wG t&Sed jf rifvU mwm» ]tukev f ;Hk
t&dSefjyif;vmwmbJ/ 2010 a&G;aumufyGJuawmU
f;v
bmrSrvkyfEdkifbl;/ okdYaomfvJ 'gukd etzu ol
wk&hd YJ vrf;jyajryHb k J qkNd y;D awmU 'DaphpyfaqG;aEG;a&;
rvkyb f ;l ? pum;rajymbl;? cifAsm;wkv hd cdk si&f if 'Da&G;
aumufyGJ0ifqkdwJU ykHpHrsKd;vkyfvkdh tckvkdjzpfvmwm?
'D abmf'g*wfzhdk (e,fjcm;apmifw U yf) ukd twif;odr;f
oGi;f vkhd tckvjdk zpfvmwm? Edik if aH &;oabmw&m;ukd
EdkifiHa&;vkd rajz&Sif;bJeJY wzufowfajz&Sif;wJUt
a':atmifqef;pk-unf/ Advk cf sKyfrLS ;}uD;oef;a&$EiS hf trsKd;om;ae@
trsK;d om;'Dru
wi
dk a&pDtzGcYJ sKy½f ;Hk wGif 'DZifbm
1 &ufaehu usi;f ycJaU om ESpf 90 jynfU trsK;d om;
atmifyGJaeh tcrf;tem;ü trsKd;om;jyefvnfoifU
jrwfa&;twGuf oufqidk &f mtzGrYJ sm;rS qk;H jzwfyidk f
cGifU&Sdolrsm; tjrefqHk;awGqkHaqG;aEG;zkdh tzGJYcsKyfu
awmif;qdv k u dk o
f nf/ ,if;tcrf;tem;wGif 'kOuúX
vkyaf zmfuikd zf ufrsm;? jynfe,fwidk ;f toD;oD;rS tzJYG
csKyaf cgi;f aqmifrsm;? NrKd eY ,ftoD;oD;rS acgi;f aqmif
rsm;? vli,frsm;? trsK;d orD;acgi;f aqmifrsm;? pkpak ygi;f
y&dowf 1500 ausmf wufa&mufco UJ nf/ 0g&ifEU ikd f
iHa&;orm;Bu;D rsm;uvnf; ocifoed ;f az\ aetdrf
wGif trsKd;om;aehtcrf;tem;usif;ycJU&m tzGJYcsKyf
wGuf tckvkdjzpfvmwm? 'gawG[m usaemfxif
w,fav? ykdNyD;awmU vIyf&Sm;rIawGjzpfvmw,f/...
«a&SvY yk if ef;pOftaejzif»U ]tJepf *D s,
ajymovkb
udpöawG? 'grSr[kwfvJ t&yfom;tpkd;&ayghAsm? us
aemf vk;H 0 pdw0f ifpm;rIr&db
D b l u
d ?J usaemfwYdk 'D twGi;f u ygvrD efvyk w
D awmU tcke
S ;l / 'guvJ bmrSjzpfvm
rSm r[kwfbl;/ tJ'DawmU a':atmifqef;pkMunfeJh
f UJ
if;o
OD;wifO;D ESiUf twGi;f a&;rSL;a':atmifqef;pkMunfwhkd acgif;aqmif OD;wifOD;ESifU OD;0if;wif? wdkif;&if;om; wkid ;f &if;om;acgi;f aqmifawGvyI &f mS ;rIudk usaemfwhdk
u rdefhcGef;rsm;a[majymNyD; uAsmq&m udkav; acgif;aqmifrsm; wufa&mufcJUMuonf/ odkh&mwGif u tm;ay;&r,f? 'D tck 'kw, d yifvb Hk aJ jymajym?
(tif;0*kPf&nf) u trsKd;om;aehtaMumif; od etz ppfaumifpDOuú| AkdvfcsKyfrSL;BuD;oef;a&T\ a':atmifqef;pkMunf 21 &mpkEpS ef t YJ nD vkyrf ,fqdk
aumif;p&mrsm; ajymMum;cJUonf/ tcrf;tem;odkh trsK;d om;aeho0PfvmG xJwiG rf l trsK;d om;jyefvnf wmvJ usaemfwYdk tm;ay;&rSmbJ? usew f vUJ yI &f mS ;rI
pDtmyDyDtzJGY0ifrsm;? trsKd;om;'Drkdua&pDtzJGYcsKyf oifUjrwfa&;taMumif;vHk;0rygbJ vrf;jyajrykH 7 awGvJ tm;ay;&rSmbJ? 'Denf;bJ&w Sd ,f? bmaMumifU
A[kt d vkyt f rIaqmiftzJ0YG ifrsm;? 0g&ifEU idk if aH &;orm; csut f wkid ;f qufomG ;rnf[o k m azmfjyxm;onf? à vJqadk wmU tck «etz»wkaYd jymaewJU (tul;tajymif;
umv) bJajymajym? 'gukdwkd;csJYNyD;vkyfr,fbJ ajym
ajym? 'gBuD;u taumiftxnfjzpfrSm r[kwfbl;
pD;yGm;a&;Ekbd ,fq&k iS .f jrefrmha&;&mtqkjd yKcsuf cifAs/ usaemf tckuwnf;u ajymvkdh&ygw,f/}
à
f‹ayg
(jrefrmhta7; rS)
3/ vufeufa&mif;0,frI ydwfqdkYa&; oD;rS vli,f 500 ausmEf iS Uf 'DZifbm 28 &ufwiG f
4/ wGif;xGuf"mwfowåKrsm;? ausmufrsuf&wem awGYqHkNyD; ynma&;? usef;rma&;? Oya'a&;? pD;yGm;
rsm;? ußGef;opf? a&eHESifU obm0"mwfaiGYuJUodkh o a&;? Ekid if aH &;? vlraI &;ESiUf bmoma&;tcuftcJrsm;
bm0xkwfukefypönf;rsm;udk ypfrSwfxm;ta&;,l aqG;aEG;cJUMuonf/ vli,frsm;xJwGif vlrIa&;vkyf
ydwfqdkha&; ief;rsm; aqmif&u G af eonfU vli,ftzGrYJ sm;? ausmif;
5/ BuD;rm;onfUaiGaMu;qdkif&mvTJajymif;rIrsm;udk om;vli,frsm;? jynfwGif;owif;rD'D,mvli,frsm;?
!Ge
$m
jrefrmEkid if rH S jyefvmonfU ukvtxl;ud,
k pf m;vS,f
wmaomif;xGef;u y,fcsvdkufonf/ atmifqkdwJU&nf&G,fcsufeJY oGufoGufvufvuf
rpöwmeHjym;u ukvor*¾tpnf;ta0;wckrSm ]tifem;pD;wD;owif;uawmU rsm;aomtm;jzifU vIyf&Sm;aewm awGY&w,f/ 'kwd,tcsufuawmU
f;v
ajymaMumif; ukvor*¾twGif;a&;owif;rsm;udk ,lteJ &f YJ aumf&pf'gowif;rsm;ayg?U wpGe;f wpMum; ,ltJef&JY 'Daehenf;AsL[mydkif;qkdif&mcsOf;uyfrIrSm
eJh odyNf y;D awmU twnfjyKvhkd r&wJtU ajccHay:rmS a&; okH;acsmif;axmuf tajccHayhg? EkdifiHa&;vlrIa&;t
avh&Sdwm awGYNyD;awmh? rSefwJUtcgrSefw,f? rSm;wJU ultnDrsm;? zGNYH zKd ;a&;qkid &f mtultnDrsm; csO;f uyfrI
tcgrSm;w,fqkdwJUtcgusawmh 'gudk usaemfwkdh ok;H ckuaeoGm;r,fqw dk UJ taetxm;ayg/h wwd,
twnfjyKvdkhr&ygbl;/... tcsufuawmU vkHNcHKa&;aumifpDtzJGY0iftrsm;pkeJY
]aqG;aEG;csuaf wGxrJ mS tpnf;ta0;&JY &v'ftae usaemfwkdh jrefrmrdwfaqGrsm;tzJGY0if trsm;pk&JY o
eJh xl;xl;jcm;jcm;ajym&rSm okH;ckawGY&w,f? yxr abmxm;uawmU jrefrmEkid if t H a&;udk wu,fp;l pl;
wi
wcku rpöwmeHjym; a&SYvESpfqef;ykdif;xJrSm xyf pkdufpdkufaqmif&GufEkdifzdkh jrefrmEkdifiHqkdif&m taxG
oGm;Ny;D awmU aqG;aEG;OD;r,fqw dk m od&ygw,f? 'gu axGtwGi;f a&;rSL;csKy&f YJ uk, d pf m;vS,t
f jzpfehJ tcsed f
bmvJqadk wmU ,lteJ t f aeeJY a&Sv
Y mr,fU ESpvf t jynfUxrf;aqmifr,fU vlwa,mufudk cefhxm;zkdhvdk
azmfjyavU&adS om tifem;pD;wD;owif;Xmeu 'DZif wGif;rSm 2010 a&G;aumufyJGtay:rSm tajccHNyD; w,fqw dk UJ tjrifeo hJ abmxm;bJ jzpfygw,f/} à
('kw,
d yifvkH rS) vkyo f mG ;r,f/ Ny;D awmUrS 'kw, d tqifrU mS xyfrzH w d f b,fvv dk yk &f r,fqw dk m nDnñ D w
G ñ
f wG af qG;aEG;n§d
ArmEkid if H 1948 ckEpS f vGwv f yfa&; &awmU Mum;r,f/ aemuf tqifq U ifw U ikd ;f rSm wyfrawmfukd EIid ;f Muwmu taumif;qH;k ayg/h trsK;d om;jyefvnf
rnfUtBudKrSm vGwfvyfa&;&vmrnfU EkdifiHopfESifU tNrw J ef;zdwMf um;oGm;r,fvhkd oabmxm;&Syd gw,f/ oifjU rwfa&;rSm nDnñ D w G ñ f w G f pnf;pnf;vH;k vH;k wkid f
if;o
avQmf n D o nf U jynf a xmif p k p d w f " mwf c s 'gudk tJeft,fvf'Duaum? a':atmifqef;pkMunf yifMur,fq&dk if tjynft U 0r[kwaf wmif twkid ;f t
rSwEf idk zf t hdk wGuf trsK;d om;acgi;f aqmifBu;D u yxr uvJ vufcx H m;w,f/} wmw&yftxdawmU jzpfvmr,fvdkh wGufw,f/
tBudrf yifvkHnDvmcHukd yifvkHNrdKYrSm usif;ycJU trsKd ; om;ñG e f h a ygif ; tpd k ; &0ef B uD ; csKyf ppftpdk;&udk pdefac:ovkd jzpfcsifjzpfr,f? 'gayrJh
aMumif;? ,if;nDvmcHwiG f wkid ;f &if;om;rsm; OruGJ a'guf w mpd e f 0 if ; olrBuKd u&f ifvJ olvyk v f &Ydk wJU taetxm;rSmqk&d if
odkufrysuf þajrrSmyif twlae? twlvkyfukdif? ]«'kw, d yifvn Hk v
D mcHeyhJ wfoufv»hkd a':atmifqef; awmU vkyfrSmaygh/ yifvHkqkdwJUpmcsKyfu awmfawmf
zGHYNzdK;wkd;wufatmif aqmif&GufNyD; rQa0cHpm;rnf pkMunfeJY twGif;u taotcsmeJY odrfodrfarGYarGY tqifjU rifw U ,f/ tm;vH;k twGuf wef;wlnw D lw
qko d nfU jynfaxmifppk w d "f mwfudk tckid t f rmcsrw S f vkyif ef;awG vkyaf erSmbJ? usaemfwv hdk J tm;ay;rSmbJ? u,f'U rD u dk a&pDyg? 'Dru dk a&pDvyk cf siw f vUJ al wG vuf
Ekid cf aUJ Mumif;? xdahk MumifU ,ck'rD u dk a&pDta&;twGuf axmufcrH mS bJ? yifvw Hk ek ;f upcJw U ,f? rNy;D ao;bl;? rcHEkdifp&m taMumif;r&Sdbl;/}
BuKd ;yrf;aecsed w f iG f jzpfay:vmrnfU acwfrzD NYHG zKd ;wk;d tck qufvufNyD;vkyfoGm;r,f/ etzuvJbJ &ck d i f w k d i f ; &if ; om;rsm;wk d ; wuf a &;ygwD
f‹ayg
wufonfU jynfaxmifp'k rD u dk a&pDEidk if o H pfEiS Uf avQmf typf&yftzGq YJ Ndk y;D awmU olwv hdk v
J yk w f mbJ? aemuf Ouú | a'guf w mat;armif
nDaom jynfaxmifpkpdwf"mwf qufvuf&Sifoef qk;H ydwu f sawmU tajzrxGub f ;l ayhg/ tJ'aD wmU wkid ;f ]'kwd,yifvHknDvmcH ac:,la&;rSm jynfaxmifpk
atmif? ykdrkdNyD;acwfESifUavQmfnDatmif BudK;yrf;zkdh &if;om;eJh tukev f ;Hk ajyvnfz&hdk m ta&;Bu;D ygw,f/ wef;wla&;yg&adS eojzihf rltm;jzihf vufcaH omfvnf;
vkt d yfrnfjzpfaMumif;? xdahk MumifU 21 &mpkyifvn Hk D rltm;jzifaU wmU usaemfwhdk z,f'&,fjynfaxmifpu k dk ¤if;a<u;aMumfrIrSm tcsdefapmaeao;onf/ 1990
vmcHudk usi;f yzkhd olrvnf;oabmwlNy;D awmU BuKd ; xlaxmifr,f? ukd,fU&JYudk,fykdiftcGifUta&;awG ESifU 2010 a&G;aumufyGJtEkdif&yk*¾dKvfrsm;Mum;&ef
yrf;aejcif;jzpfaMumif;? þonfrmS rnfonft U zJt YG tjynf&U &Sd r,f? aemufNy;D &ifvJ wkid ;f &if;om;jzpfv?hdk wkdufay;ovkd jzpfaernf/...
pnf;w&yfurdk S qefu h sizf ?hdk [efw h m;zkhd &nf&, G cf suf vlrsK;d uGv J qhdk w dk UJ 'DEySd uf yG rf aI wG? jcm;em;rIawG? 'gawG ]'kw, d tBurd yf ifvv kH hdk a<u;aMumfNy;D awmU pm&Guf
r&dSaMumif;? trsKd;om;jyefvnfoifUjrwfa&;&zkdhrSm r&d&S bl;/ 'gawGvJ usaemfwt hdk m;vk;H vufcNH y;D om;yg/ ay:rSmbJ aysmufoGm;r,fUa0g[m&tjzpf rusefap
!Ge
wyfrawmftyg0if tm;vkH;yg0ifaqmif&GufrS jzpf okahd omfvb J J 'gqufNy;D awmU wcsKaYd e&mawGrmS aqG; csifbl;/ tcka<u;aMumfwm rjzpfEkdifao;bl;/}
rnft U aMumif; a':atmifqef;pkMunfu tar&duef aEG;Mu&r,f? tao;pdwaf wGygvmr,f? vkyu f idk Mf u& usm;jzL ac: &S r f ; wk d i f ; &if ; om;
vufaxmufEdkifiHjcm;a&;0efBuD;udk 'DZifbm 10 r,f? 'g vkyf&rSmbJ/... 'D r k d u &uf w pf y gwD
&ufwGif aqG;aEG;cJUonf/ ]'D z,f'&,frludpö aqG;aEG;zkdh 0efBuD;csKyfOD;Eku 'kwd,yifvHknDvmcHusif;y&ef tcsdefapm
OD ; 0if ; wi wif oabmwlw,f/ tJ'gudk OD;ae0if;uaeNy;D vufnKd ; ao;onf/
]uav;NrdKYqkH;jzwfcsufrSm vkyfwJUvlawG&JY pum; xk;d Ny;D awmU tmPmodr;f oGm;wmbJ? ArmjynfurJG ,f? 0 Nidrf;csrf;a&;tzGJY UWSA
awGrSm wyfrawmfudpöuawmU yg&r,f? yxrqkH; bmjzpfr,f nmjzpfr,f/ uGrJ mS r[kwb f ;l av/ tJ'D a':atmifqef;pkMunf OD;aqmifNyD;vkyfrnfU
yPmrtaeeJY wyfrawmfudkzdwfr,f/ wyfrawmf awmU 'gwkdif;&if;om;ta&;u ta&;BuD;wmaygh? 'kwd,yifvkHnDvmcHESifU ywfoufí rnfodkh vkyf
zufu bmrSjyefMum;jcif; r&Scd b UJ ;l qd&k if 'kw, d yif tm;vkH;eJh qkdifwmaygU/} aqmifrnfukd aoaocsmcsm &Si;f &Si;f vif;vif; em;
vkn H v D mcHac:,al &; vkyif ef;tqifq U ifaU wGu &yf rGeaf 'ovH;k qkid &f m'Dru dk a&pDygwOD uúXEdik af iGoed ;f vnfjcif;r&SdojzifU apmifhMunfUaeonf[k ajym
qdkif;roGm;bl;/ 'dkYzufu vkyfp&m&SdwmawG quf ]usaemfwyhdk gwrD x l rJ mS vJ ygaeawmU BuKd qydk gw,f/ onf/ à
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtrsKd;om;ñGefYaygif;tpdk;& rS xkwfa0onf/
6 Zefe0g&v
D 2011 !Ge@f aygif;owif;v$m
QUOTATIONS
} ~
$m
!¸e;f qdk ud;k um; ol wdkŒ p um; _idr;f csrf;a&; wduk yf GJ
f;v
· pufwifbmvtwGi;f ajrmufyikd ;f 0 e,fü ta&;Bu;D e,fjcm;rsO;f w
avsmuf txl;wdkufcdkufa&;twGuf aygufqrf½kdif;OD;pD;onfU wyfr 618
“ wkdufyGJu ajyvnfr,fUykHawmUray:bl;? a&SYqufjzpfr,f? jzpfNyD; udk xyfrw H ;kd cszUJ pYJG nf;Ny;D txl;a&Sw Y ef;ppfrsuEf mS jzpfaom ref;qdik Ef iS Uf aemifcf pf
awmU olwkdhr&yfrcsif; ykdNyD;awmUBuD;vmNyD;awmU ae&mtESHhus,fjyefhoGm; NrKd eY ,fwiG f wm0efcsxm;cJo U nf/ ,if;ppfrsuEf mS rSm wef, h ef;NrKd eY ,f ta&SzY uf
r,fvkdh ,lqw,f? bmjzpfvkdhvJqkdawmU 'Dudpöu 'DaubDateJh jzpfwJh oHviG t f a&SjY crf;&Sd etz\ tBu;D qH;k cHwyf vG,yf efvw Hk 0ku d jf zpfonf/ vuf&dS
udpör[kwfbl;? u&ifwrsKd;om;vkH;ukd apmfum;wJUudpö/}
wi
0 jynfaoG;pnf;nDñGwfa&;wyfrawmfwGif ajrmufydkif; 0 e,fü wyfr
typf&yfu&ifNidrf;csrf;a&;aumifpDacgif;aqmif a'gufwmwD;roD 318? 418? 468 ESifU 618? awmifydkif; 0 e,f(171 ppfa'o) ü wyfr
(Nidrf;csrf;a&;aumifpDrS u&if&Jabmfrsm;udk etz u 772? 775? 778? 518 ESifU 248? pkpkaygif; tjrJwrf;wdkufcdkufa&;wyfr 9
zrf;qD;owfjzwfrItay: rSwfcsuf) ck? tajrmufwyfr[m 1 ck&SdNyD; wyfrwckvSsif tiftm; 3000 ausmft
“ etzu rn§mbl;qk&d if usaemfwhdk NrKd w
Y iG ;f wku
d yf v
JG yk rf mS / usaemf xd&Sdonf/ xdkhtjyif ajrmufydkif; 0 e,fü jynfolhppfwyfr 916? 917 ESifU
wkv
hd u
l csxm;Ny;D om;/ usaemfwhdk a&SqY ufawmU vky&f rSmbJ/ «NrKd w U iG ;f wku
d yf JG 918? awmifydkif; 0 e,fü jynfolhppfwyfr wck&Sdao;onf/
qkdvkdY&dS&if» tukefvkH;ygw,f/ jrefrmwEkdifiHvkH;bJ/}
· w½kwf-jrefrme,fpyf rdk;armufNrdKYe,f vG,f*s,fteD; aumif;qm
'DaubDat uvkdxl;azm AsL[mrSL; AkdvfrSL;ausmfouf
aus;&Gm&Sd ucsifjynfvGwfvyfa&;wyfrawmf (autkdifat) wyf&if; 16
if;o
“ jrefrmppfAv
kd cf sKyrf sm;[m rku
d rf x
J x
kH idk ;f w,f?... ppftpd;k &eJq
h ufqH
a&SYwef;wyfpcef;wckudk etzwyf cv& 236 u 'DZifbm 4 &ufwGif
&wm[m vlaoawGeJh qufqHae&ovdkbJ/}
0ifa&mufypfcwfí ESpfzufwdkufyJGjzpfyGm;cJUonf/
pifumyl 0g&ifUEdkifiHa&;acgif;aqmif 0efBuD;csKyfa[mif; vDuGrf,l
“ touft&G,Bf u;D aeNyjD zpfonfU tJet f ,fv'f t D efu,fBu;D rsm;\ · 'DZifbmv 11 &ufu u&ifjynf ydik u f sKNH rKd eY ,f waig&mG teD;wGif
rmawmifUtdk&ifUaeonfU acgif;aqmifrItay: pdwfysufaeMuNyD; NyD;cJUonfU 'DaubDatwjzpfvJ e,fjcm;apmifw U yf&if; 1015 udk etz ta&SaY wmifwikd ;f
«2007»pufwifbmv qE´jyolrsm;tay: axmufc&H ef jiif;qefco UJ nft
U cg ppfXmecsKyv f ufatmufcH cr& 339 u wku d cf u
kd cf oUJ jzifU e,fjcm;apmifw U yfrS
'Drdkua&pDa&;vIyf&Sm;rItwGif; ,HkMunfrI ydkíyifusqif;vmonf/ ygwD 7 OD;usqHk;NyD; 2 OD;xdcdkuf'Pf&m&cJUonf/
wGif xuf-atmuf qufqHa&;wif;wif;MuyfMuyfvdkufemapNyD; vli,f · &Sr;f jynfajrmufyikd ;f rkid ;f ½SL;-0rf[
h idk ;f um;vrf;teD;&Sd aus;oD;NrKd eY ,f
tzG0YJ ifrsm; tjrifopfrsm; rwifjyraqG;aEG;Edik Mf uyg/ xdt hk jyif tefu,frsm; 0rfaU qmUtyk pf k taemufbuf 3 rkid cf eft h uGm 0rfaU vG&mG teD;&Sd SSA (ajrmufyidk ;f )
u odyfwuf<uvGef;ol[k jrifolrsm;udkvnf; yHkrSefxkwfy,fwwfonf/ Nidrf;csrf;a&;tzGJY\ uGefusKdif;wyfpcef;tm; 'DZifbm 18 &ufnü etz
f‹ayg
ygwDacgif;aqmifrIESifU ywfoufí pdwf"mwfus&aMumif; tJeft,fvf'Dvl wyf cr& 516 u xyfrHwkdufckdufcJU&m etzwyfom; 3 a,mufao? 10
i,frsm; ajymqdkMuonf/ tefu,fBuD;rsm;u 'Drdkua&pDtwdkuftcHrsm; a,mufausmf 'Pf&m&um pum;ajympufwvkH; qkH;½IH;oGm;onf/
twGi;f rS vIy&f mS ;wuf<u wDxiG zf efw;D rI&o
dS nfU acgi;f aqmifrsm;udk tBurd f · 'DZifbm 20 rS 29 &uftxd usif;ycJUaom 0 Nidrf;csrf;a&;tzGJY
Budrf y,fcscJUonf/} &efukefNrdKY tar&duefoH½Hk;rS tar&duef rkid ;f armc½kid uf eG *f &ufwiG f 'k-Ouú| a&Smufrv D su H 0 wyfrawmfonf vufeuf
tpdk;&okdh 2008 Zlvdkif 14 &ufuay;ydkhaom vQKdY0SufaMu;eef; rcs? jynfaxmifprk S cGx J uG rf nf r[kw?f oD;jcm;vGwv f yfa&;awmif;rnfr[kw?f
“ Adv
k cf sKyaf tmifa&Tw?hkd Adv
k rf LS ;Bu;D armifviG wf ehkd hJ ay:vpDu Advk cf sKyf udk,fydkifjy|mef;cGifUESifU ukd,fydkiftkyfcsKyfa&;jynfe,f qufvufawmif;qdkrnf?
rSL;Bu;D oef;a&T ay;cJw U myg/ usaemfwehkd hJ awmfawmfav;udk eD;pyfrjI zpfcw UJ ,f/ tpd;k &opfEiS Uf awGq Y akH qG;aEG;a&;rl0g' qufvufusio Uf ;kH rnf? a'ozGNYH zKd ;a&;ESiUf
!Ge
wyfrawmfumuG,af &;OD;pD;csKyv f yk cf w
UJ UJ Adv
k cf sKyw
f ifO;D udk tJ'D tcsed w f ;kH u Nidrf;csrf;a&; t"duxm;aqmif&Gufrnf [k tcsuf 6 csufudkaMunmcJUonf
usaemfwdkhbufu pnf;½Hk;vdkh qGJaqmifvdkh r&cJUbl;/} · wyfrawmfom;rsm;u wdik ;f &if;om;jynforl sm;tay: tEdik u f siuUf sL;
axmufvSrf;a&;t&m&Sda[mif; AdkvfrSL;atmifvif;xG#f (2010 ausmaf om xd;k ppfrsm;udk pGechf mG í ppftmPm&Sif ppfußeG b f 0rS jynfopYl pfonf
Mo*kwfvtwGif;u jyefajymif;ajymjycsuf) awmftjzpf bufajymif;cdkvHI&ef pnf;½Hk;vIHYaqmfonfUpmrsm;udk 'DZifbm 18
“ etz ppftpd;k &[m olu h qkd efu
h siw
f UJ vufeufuikd w f ikd ;f &if;om; &ufu &efukefNrKdY ajrmufOuúvmy 6 auGYrSwfwkdifwGif vkdif;um;wpD;ay:rS
tiftm;pkawGukd typftcwf&yfpaJ pNy;D pD;yGma&;vkyif ef;awG vkycf iG aUf y;wJU BuJcsoGm;onf/
enf;eJh cGx
J w
k yf pfco
UJ vdbk J 2010 rSmvJ ajray:Eikd if aH &;tiftm;pkawGtMum; · jrefrmjynfwGif;&Sd 'Drdkua&pDa&;vIyf&Sm;aeonfU oHCmawmfrsm;ESifU
a&G;aumufyGJ0if EdkifiHa&;ygwDawGudk pD;yGm;a&;vkyfief;awGvkyfcGifUay;NyD;
ausmif;om;vli,ftzGYJ ckEpS zf YJG yl;aygi;f yg0ifzpYJG nf;xm;aom A'w wyfaygi;f pk
cGJxkwfzdkh odrf;oGif;jzm;a,mif;wJU tcif;tusif;wckvdkh jrifygw,f/}
uvnf; wdik ;f &if;om;a'orsm;ü etz ppftpd;k &qifEaJT eonfU xd;k ppfrsm;ESiUf
trsKd;om;ñGefhaygif;tpdk;&0efBuD; a'gufwmwifUaqG (2010 a&G;aumufyGJ0if
jynfwGif;ppfudk uefYuGufonfU pm&GufBuJvIyf&Sm;rIudk 'DZifbm 20 ESifU 21
EdkifiHa&;ygwDrsm; pD;yGm;a&;vkyfrnfUowif;udk oHk;oyfcsuf)
&ufrsm;wGif &efukefwdkif;ESifUyJcl;wdkif; NrdKYe,faygif; 20 rSm jyKvkyfcJUonf/ à
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtrsKd;om;ñGefYaygif;tpdk;& rS xkwfa0onf/
!Ge@f aygif;owif;v$m Zefe0g&v
D 2011 7
. 'DZifbm 3 &ufu &Srf;jynfta&SYydkif; rdkif;a,mif;NrdKY ta&SYajrmuf . 'DZifbm 9 &ufu &Srf;jynfta&SYydkif; rkdif;wkHNrdKY rJUuifESifU rkdif;
buf 0rfUav;&GmteD;wGif tuffpf tufpfat(awmifykdif;) ppfaMumif;ESifU [eftMum; etz AsL[mrSL;\um;udk tufpt f ufpaf t (awmifyidk ;f ) wyfzu YJG
etzwyf wdkufyGJjzpf&m etzbufrS ESpfa,mufao? ESpfa,muf'Pf&m jcKHckdwkdufckdufojzifU AsL[mrSL;\ um;ysufpD;cJUNyD; etz wyfom; 3 a,muf
&cJUonf/ xdkhaemufydkif;wGif tqdkygwyfrS wyfom;ESpfOD;uvnf; vufeufcJ 'Pf&m&cJUonf/
,rf;rsm;ESifUtwl wyfrSxGufajy;oGm;cJUonf/ . 'DZifbm 10 &ufwGif u&ifjynf Mumtif;qdyfBuD;NrdKYe,f rkvtd
. 'DZifbm 5 &ufnu aumu&dwfNrdKY awmifbuf&Sd aMumifvSsm awmifESifU uyfvSsuf csLuvD;a'ookdh wufvmonfU etzppfaMumif;tm;
$m
ukef;wyfpcef;ukd autef,l wyfr[m 6 vufatmufcH wyf&if; 18 u 'DaubDatwyfu jcKHckdwkdufckdufcJU&m etzbufrS 3 OD; xdckduf'Pf&m
0ifa&mufwu dk cf u
dk &f m etzwyfrS wOD;usNy;D trsm;tjym; 'Pf&m&oGm;onf/ &cJoU nf/
f;v
. autJef,l wyfr[m(7) wyf&if;(202)rS ESifU autJef,l wyfr . aumhu&dwfNrdKYe,f usKH'kd;aus;&Gmtajcpkduf etz puc(19)
[m(5) txl;ajymufusm;wyfzJGhwkdY yl;aygif;um u&ifjynf vIdif;bJGNrdKUe,f vufatmufcH cv& 299 ESifU cr& 568 yl;aygif;ppfaMumif;tm; 'DZifbm
rme,fyavm (,cif autJef,lA[kdXmecsKyf) a'owGif 'DZifbm 5 &uf 10 &ufreufü 'DaubDat wyf&if; 909 u qJGrkdif;rsm;jzifU jcKHckd wkduf
aehv,fu qifjzLawmif(uaqm0g;av;) wGif cr&(338)udk ajymufusm; ckduf&m etz ppfom;wOD; usqHk;NyD; 9 OD; 'Pf&m&&Sdonf/
wdkufcdkufcJU&m etz bufrS 5 a,mufusNyD; trfat-11 aoewfwvuf . u&ifjynf bk&m;okH;qlNrdKYe,ftwGif; 'DZifbm 11 &ufESifU 12
&cJUonf/ rGef;vJGydkif;wGif ajcmufbD;um;ESpfpD;ESifU wufvmonfU ppftif*sifeD &uf 2 &ufqufwkduf wkdufyGJrsm;jzpfyGm;cJU&m r,fhuom&GmwGif; ajymufusm;
wi
,mwyf&if; 915 udk Mu,fajymifukef;ü rdkif;ppfqifwdkufcdkuf&m um;wpD; ypfcwfrIaMumifU etz cr& 402 'k&if;rSL; AkdvfrSL;tmum 'Pf&m&
vH;k 0ysupf ;D oGm;Ny;D 3 a,muf 'Pf&m&oGm;onf/ 6 &ufreufwiG f xD;aohc;D ü oGm;onf/
etz cv& 28 udk wdu k cf u
kd &f m etz wyfMuyfBu;D 1 a,mufaooGm;onf/ . 'DZifbm 13 &ufnu a0:ava'o wkdufyGJrsm;twGif; etz
aehvnfydkif;wGif etz cr& 338 udk Mu,fajymifukef;ü wcgxyfypfí wyfbufrS tenf;qkH; 11 OD;cefh xdckdufusqkH;cJUonf/
if;o
jynf wGi;f ppf
etz wyfMuyfwOD;ESifU 'kwyfMuyfwOD; xdcdkufusqHk;NyD; 1 a,muf 'Pf&m . 'DZbFmv 15 &ufnaewGif autJef,l wyfr[m 6 u etz
&onf/ puc 12 vufatmufcH cr& 356 a&SYwef;ppfaMumif;tm; u&ifjynf
f‹ayg
. 'DZifbm 6 &ufreufu u&ifjynf oHawmifNrdKYe,f awmifil- Mumtif;qdyfBuD;NrKdYe,f ta½SYzufwGif NcKHcdkwdkufcdkufcJU&m etz zufrS 5 OD;
vGKdifaumfum;vrf;ay:rS vdyfodkNrdKYteD;&Sd etzwyf cr& 603 \ wyfpcef; ao? 8 OD; 'Pf&m&oGm;onf/
wckudk 'DatbDyl;wGJwyfESifU autJef,lwyfr[m 2 wdkhu wdkufcdkuf pD; . 'DZifbm 17 &ufu &Sr;f jynfta&SyY ikd ;f rkid ;f wkNH rKd eY ,f rJu
h iJ t
f yk pf Ek iS Uf
eif;&m etzbufrS 5 OD;ao? 2 OD;'Pf&m&oGm;onf/ a0gava'owGif em;ygaum0ftkyfpkMum;wGif etz cv& 277 ppfaMumif;udk tufpf
etz ppfwyfEiS Uf ppfjzpfaeonfU 'DaubDatwyfrsm;udk 'DZifbm 8 &ufwiG f tufpaf t(awmifyikd ;f )wyfzu YJG jcKH cw
kd u
dk cf u
dk cf o
UJ nf/ 18 &ufreufwiG v f nf;
ausmif;om;wyfrawmfu yl;aygi;f tiftm;jznfch NUJ y;D aemuf nydik ;f wGif yl;aygi;f rkdif;qwfrSvmaom puc 14 'k pucrSL;\,Ofwef;tm; xyfrHjcKHckd ypfcwf
wyfzu YJG a0gava'otwGi;f &dS etz \ okcNrKd iw f w H m;pcef; (a&Trw k pf cef;) wkdufckduf&m 'kpucrSL;tygt0if etz wyfom; trsm;tjym;'Pf&m&oGm;
udk wdkufcdkufodrf;ydkufcJUonf/ etz cr& 401? 409 wdkhrS 7 OD; usqkH;cJU onf/
!Ge
jy\em
$m
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
zsufrIrsm;
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
3) 1996 ckwiG f Edik if jH cm;oHwrefwOD;udk tusO;f
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
f;v
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
axmifwGif;ü owfjzwfypfrI
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678 a'guf w m wif h a qG
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
4) tdik t
f ,fvt f rkd S rSww f rf;,lxm;onfU 2001
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
ckaemufydkif; t"r®vkyftm;ay;apcdkif;rIrsm;
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678 wm;jrpfjcif;? ppftpdk;&tzGJY0ifrsm;
12345678901234567890123456789012123456789012345678
5) 2003 ckaemufyikd ;f aiGaMu;c0gcsrEI iS Uf rl;,pf
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678 rdom;pkrsm; vufa0cHtaygif;toif;rsm; onf/
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
aq;&aiGrsm;udk w&m;0ifpD;yGm;a&;xJoGif;rIrsm;
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678 tay: ADZmuefhowfjcif;? ppftpdk;&t&m&Sdrsm;\ 2003 ck
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
6) a':atmifqef;pkMunfEiS Uf Edik if aH &;tusO;f om;
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678 yifv,f&yfjcm;ydik q f ikd rf rI sm;udk ydwq f xhkd ed ;f csKyjf cif;rsm; ZGef 6 &ufwGif t
12345678901234567890123456789012123456789012345678
rsm;udk xyfcgwvJvJzrf;qD;xdef;odrf;rIrsm;
12345678901234567890123456789012123456789012345678
wi
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
yg0ifcJUonf/ ar&dueforw bGw&f fS
7) 2003 ck 'DyJ,if;vlowfyGJ
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678 1996 ck pufwifbm 30 &ufwiG f tar&d tpdk;&u MuHYzGwf
12345678901234567890123456789012123456789012345678
8) 2007 ck oHCmawmfrsm;OD;aqmifonfU
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678 ueforw uvifwefu 1997 EdkifiHjcm;vkyfief; toif;0if rsm;udk
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
qE´jyyGJudk &ufpufpGmESdrfeif;rI wdkhjzpfygonf/
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678 cefch rJG I Oya'Murf;udk vufrw S xf ;dk twnfjyKNy;D u,f yg AD Z myd w f q d k h
12345678901234567890123456789012123456789012345678
12345678901234567890123456789012123456789012345678
Edik if t
H ESjhH zpfymG ;cJo U nfU 8 av;vH;k ta&;awmf q,fa&;tultnDESifU rl;,pfaq;0g;qefhusifa&; vdkufonf/ 2003 ck ZGefv 11 &ufwGif
yHu
k kd &uf&ufpufpufypfcwfErdS ef if;cJo U nft U cg wm &nf&G,fcsufrSvGJí jrefrmEdkifiHodkh tar&duef\ tar&dueftxuf vT w f a wmf u
0efodEdkifiHtm;vHk;u jypfwif½Iwfcsjcif;? pD;yGm;a&; tultnDudk wm;jrpfvdkufonf/ tD;,lrSausm ]2003 jrefrmjynf vGwv f yfa&;
'Pfcwfyw d qf jhkd cif;? uefo h wfjcif; ponfU oifaU vsmf axmufaemufcaH y;xm;onfU avUvmcsuw f ckt& ESiUf 'Dru kd a&pDtufOya'} udk csrw S vf u kd f
if;o
NyD; jzpfEkdifajc&Sdaom aqmif&GufrIrsm;jyKvkyfcJUMu jrefrmjynfwGif t"r®vkyftm;ay;apcdkif;cH&ol NyD ; jref r mEd k i f i H t aejzif U tcsuft
onf/ ukvor*¾taxGaxGnv D mcHEiS Uf ukvor*¾ 800000 (&Spo f ed ;f ) &Sad eaMumif; azmfxw k Ef ikd cf NUJ y;D vuftcsKdYukd rjznfUqD;rcsif; jrefrmEdkif
vlhtcGifUta&;aumfr&Sifwdkhu jrefrmEdkifiHvlhtcGifU aemuf 1997 ck rwfv 25 &ufwGif tD;,lEdkifiH iH r S oG i f ; uk e f t m;vH k ; ud k wm;jrpfjcif;?
ta&;tajctaeESiyUf wfoufonfU qH;k jzwfcsurf sm; jcm;a&;0efBu;D rsm;u jrefrmEdik if t H wGuf taxGaxG jrefrmppftpdk;&\ ydkifqdkifrIrsm; tpdk;&ESifUquf
udk 1992 ckrS 2010 cktxd ESppf OfEpS f wdik ;f csrw S f OD;pm;ay;pepf GSP tusKd;cHpm;cGifUrsm; y,fzsuf EG,folrsm;\ ydkifqdkifrIrsm;udk ydwfqdkhxdef;csKyfjcif;?
cJUonf/ ypfzdkh rJay;qkH;jzwfcJUMuonf/ jrefrmEdkifiHwGif 'Drdk vuf&SdADZmwm;jrpfcsufESifU EdkifiHwumb@ma&;
1996 ck ZGefv 22 &ufwGif 'def;rwf? ua&pDohkd wd;k wufru I if;rJaU ejcif;udk axmufjyvsuf tzGt YJ pnf;rsm;rS jrefrmEdik if o H ahkd iGacs;rIwm;jrpfcsuf
aemfa0? zifvef? qGD'ifESifU qGpfZmvefEdkifiHrsm;\ uae'gEikd if u H vnf; 1997 ck Zlvikd f 28 &ufwiG f wdu hk kd Oya'tjzpftoufoiG ;f jcif;rsm; jyKvyk v f u kd f
aumifppf0ef *sdrf;vif'gepfcdk;vfudk rdwÅLydkhpuf jrefrmEdik if t H wGuf GSP tusK;d cHpm;cGirUf sm;udk z,f onf/
&Sm;ypfcJUonf/ 2003 ck ZGefv 16 &ufwGif tD;,laumif
f‹ayg
ukrP Ü D (e,fomvef) u jrefrmEdik if w H iG f a':vm bm 4 &ufwGif urÇmUbPfu jrefrmjynfESifU ay;rIudk &yfwefhvdkufonf/ 2003 ck ZGefv 25
oef; 30 &if;ES;D xm;rIrS qkwcf mG aMumif; aMunmcJU b@ma&;tquftoG,frsm; jzwfawmufvdkuf &ufwiG f tD;,lu c&D;oGm;vma&;ydwq f hkd 'PfcwfrI
onf/ 1997 Zefe0g&D 28 &ufwGif udk'wf? onf/ udk wd;k csu YJ m Edik if yH ikd pf ;D yGm;a&;vkyif ef;rsm;rS tBu;D
tufy,fv?f a0gv U 'f pfpeDEiS Uf yufyq f u D rk P Ü rD sm;u 2003 ck arv 30 &ufaehnaewGif a': wef;refae*smrsm;? jrefrmppftpdk;&ESifU qufpyfae
jrefrmEdik if rH S vH;k 0½kyo f rd ;f aMumif; aMunmcJMU uonf/ atmifqef;pkMunfESifU axmufcHolrsm;udk MuHYzGwf onfU tzGt YJ pnf;rsm;rS acgi;f aqmifrsm;udk xnfo U iG ;f
Oa&myor*¾u 1996 ck atmufwb kd mv toif;\ vufuikd w f w k jf zpfaom pGr;f tm;&Sirf sm;u vdu k o f nf/
wGif jrefrmEdkifiHtay: vufeufydwfqdkhrIudkvnf; &nf&, G cf su&f &dS dS wduk cf u kd o f wfjzwfcMUJ uonf/ etz 2003 ck pufwifbm 19 &ufwGif a':
aumif;? bH&k yfwnfcsuu f vkd nf;aumif; oabmwl u vlowform;rsm;? tMurf;zufru I sL;vGeo f rl sm; atmifqef;pkMunfonf rD;,yfa&m*gtwGuf tBu;D
csrSwfcJUonf/ tqdkyg jrefrmEdkifiHtay: tD;,l\ udk ta&;,lrIr&SdcJUbJ a':atmifqef;pkMunfESifU pm;cGpJ w d u f o k rI cH,cl NUJ y;D jyefvnfevHxonft U cg
bHk&yfwnfcsufxJwGif vufeufrsm;ESifU vufeuf tjcm;ol 19 OD;udo k m zrf;qD;xde;f odr;f cJNU y;D wEdik f tus,fcsKyfcsrSwfcHcJU&onf/ 2003 ck Edk0ifbm
enf;ynmrsm;a&mif;csrI odrhk [kwf vTJ ajymif;ay;rIukd iHvHk;&Sd tJeft,fvf'DygwD½Hk;rsm;udkvnf; ydwfypfcJU (wzuf okhd)
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtrsKd;om;ñGefYaygif;tpdk;& rS xkwfa0onf/
!Ge@f aygif;owif;v$m Zefe0g&v
D 2011 9
19 &ufwGif tar&duefb@ma&;0efBuD;Xmeu onf/ odahk omf ppftyk pf o k nf ajrmufu;kd &D;,m;tul usef;rma&;twGuf toHk;p&dwf&mcdkifEIef;? 1. 2
tar&duefjynfaxmifpk rsKd;cspftufOya'yk'fr tnDjzifU OrifvIdPfacgif;uGef,ufBuD;udk a':vm (2000 ckESpf) ESifU 0. 9 (2007 ckESpf)
3111 t& jrefrmEdkifiHESifU jrefrmbPfESpfckudk oef; 3000 oH;k pGw J nfaqmufaeonf/ jrefrmav ... ukeo f , G af &;wd;k jri§ rUf rI S ayguzf mG ;vmrnfU
aiGrJc0gcsrItwGuf pdk;&drf&onfUtqifU owfrSwf wyftwGuf ½k&mS ;vkyf trftikd 8f s-D 29 av,mOfrsm; "eOpömrsm;onf omrefvlwef;pm;rsm;xH vQHus
vdkufonf/ 2004 ck atmufwdkbm 25 &ufwGif 0,f&ef ,l½dkaiGoef; 400 oHk;cJUonf/ odkh&mwGif pD;xGufoGm;vdrfUrnf[k ,lqp&mtaMumif;r&Sdyg/
tD;,laumifpu D c&D;oGm;vma&;ydwyf ifru I kd wd;k csYJ usef;rma&;twGuf tpdk;&toHk;p&dwfrSm *sD'DyD\ jrefrmEdik if o H nf urÇmb U Pfohkd ta<u;qyf&ef ysuf
$m
um jrefrmppfwyf\ tqifeU rd t Uf zG0YJ ifrsm;udk xnfU 1% r&SdbJ ynma&;twGufvnf; 2% r&SdcJUay/ uGux f m;ojzifU Edik if pH XkH mepHrk S aiGacs;iSm;rItultnD
oGi;f vdu k Nf y;D jrefrmEdik if yH ikd pf ;D yGm;a&;vkyif ef;rsm;tm; wcsed w f nf;wGif ppftoH;k p&dwrf mS rl (2003-2004 &zdkh t&nftcsif;rudkufnDay/ odkhjzpfí ppftpdk;&
f;v
b@maiGacs;iSm;rI odrhk [kwf ta<u;ay;rIukd wm; wGif) 40% ausmfcJUonf/ ud,k üf u pD;yGm;a&;ydwq f rhkd rI sm;udk wu,fwef;csrw S f
jrpfvdkufonf/ - 0Duv D u d af Mu;eef;rsm;t& ppftpd;k &onf a&eHEiS Uf xm;oljzpfaeygonf/
qE´jyAk'¨bmom&[ef;awmfrsm;udk 2007 "mwfaiGrY S 0ifaiGrsm;wd;k wuf&&Scd aUJ omfvnf; jrefrm ... a':atmifqef;pkMunfvw G v f mNy;D aemuf
ck pufwifbmvwGif aoG;xGufoH,dkESdrfeif;cJUNyD; jynfolwdkh\b0udk wdk;wufatmif bmrSrvkyfcJU wGif ]jynfolvlxku pD;yGm;a&;ydwfqdkhrIrsm;udk
aemuf 2008 ck Zlvdkif 29 &ufwGif ppftkyfpk\ aMumif; w½kwfoHtrwfBuD;udk,fwdkif 2008 ck wu,fz,f&Sm;apvdkvQif usr pOf;pm;ay;ygrnf}
'Dru kd a&pDqefu h siaf &; JADE tufOya'udk csrw S f Zefe0g&D 18 &ufwGif 0efcHcJUonf/ [kajymcJUonf/
wi
vdkufonf/ xdkumvu ausmufrsuf&wemrsm; usef;rma&;ynm&Sifrsm;uvnf; pD;yGm;a&; jrefrmEdik if t H ay: pD;yGm;a&;ydwq f rhkd rI sm; z,f
onf jrefrmEdik if t H wGuf 0ifaiG&&m wwd,tBu;D 'Pfcwfr\ I tusK;d oufa&mufru I kd aqG;aEG;jiif;cHk &Sm;vdu k v f Qif qE´jyyGrJ sm;udk rNzKd ciG ;f rESrd ef if;awmU
qH;k ZmpfjrpfjzpfaeaomaMumifU ,if;odhk csrw S jf cif;jzpf Muygonf/ jyif;xefonfU qifqmjzwfppd pfraI MumifU [k rnfou l tmrcHEikd rf nfenf;/ t"r®vyk t f m;ay;
onf/ a&G;aumufyGJqdkif&mtcsuftvufrsm;omru pD; vkyf&yfrsm; rjyKvkyfawmU[k rnfolu tmrcHEdkif
MopaMw;vsEikd if o H nf 1988 ckuwnf;u yGm;a&;ªef;udef;rsm;ESifU usef;rma&;pm&if;tif;rsm; rnfenf;/ vlt h cGit Uf a&;azmufzsurf rI sm; vH;k vH;k r
csrw S cf o UJ nfU umuG,af &;qdik &f mydu hk ek rf sm; wm;jrpf tygt0if tcsut f vuftm;vH;k udk tNrJ ,HMk unf &yfaomfrS avsmUusoGm;NyDvm;/... a':atmifqef;
rIESifU aemufydkif;wGifcsrSwfcJUonfU tBuD;wef;ppf EdkifpGrf;r&Sd odkhr[kwf tm;udk;Edkifjcif; r&Sdjzpfaeyg pkMunf aemufxyftwkdufcdkufrcH&zdkh odkhr[kwf
tkyfpkacgif;aqmifrsm;tay: ADZmuefhowfrIrsm;udk onf/ pD;yGm;a&;'PfcwfrIqefhusifa&;*dkPf;om; tzrf;rcH&zdkh odkhr[kwf vkyfMuHowfjzwf rcH&zdkh
if;o
qufvufxed ;f xm;vsuf 2007 ck atmufwb kd m rsm;u pD;yGm;a&;ydwq f 'hkd PfcwfrrI sm;aMumifU jynfol rnfolu tmrcHEdkifoenf;/ 2003 ck ar 30
vwGif jrefrmppfAdkvfcsKyfrsm;ESifU rdom;pkrsm;tay: rsm; aoqH;k ae&onf[q k o
kd nf/ odahk omf WHO/ &ufvo l wfyu JG kd pGr;f tm;&Sit f rnfcí H MuzYH w G t f oif;
b@ma&;'PfcwfydwfqdkhrIrsm; xkwfjyefaMunm UNICEF rStcsut f vufrsm;t& 5 ESpaf tmuf u pDpOfBu;D rSL;cJjU cif;jzpfaMumif;? ,if; MuzYH w G t f oif;
vdkufonf/ uae'gEdkifiHuvnf; 2007 ck Edk0if uav;oli,faoqHk;EIef;rSm 1990 ckwGif vl rSm a&G;aumufyGJrwdkifrDwGif MuHYzGwfygwDtjzpf
bmvwGif pD;yGm;a&;'Pfcwfta&;,lrrI sm; csrw S f 1000 ü 120-130 &SdNyD; 2008 ckwGif 97-98 toGifajymif;cJUaMumif;? MuHYzGwftzGJY0ifrsm;onf
vdu k Nf y;D vlom;csi;f pmema&;ypön;f rsm;rSví JG jrefrm odhk usqif;oGm;cJo U nf/ A[dpk m&if;tif;tzG\ YJ pm&if; tpdk;&tzGJYxJwGifvnf;aumif;? vTwfawmfxJwGif
Edik if qH ikd &f m ydu hk ek of iG ;f ukerf sm;udk ydwyf ifvu kd o
f nf/ rsm;t&vnf; 5 ESpfatmuf uav;-oli,f-arG; vnf;aumif; qufxdkifaeMurnfjzpfaMumif;udk
qif ; &J r G J a wrI E S i f U uif;p aoaysmufEIef;rSm 1990 tqifUESifU EIdif;pm trSwf&apvdkygonf/
pD ; yG m ;a&;'Pf c wf t a&;,l r I vQif usqif;oGm;onfudk jycJUonf/ ADwmrifat bGif;bGif;&Sif;&Sif;ar;p&mrsm;&Sdonf/--
- 1987 ckuwnf;u zGHYNzdK;rItedrfUqHk;EdkifiH LDC jznfpU u G w f u kd af uR;jcif;tygt0if umuG,af q;ay; 1/ 1988 ck pufwifbm 23 &ufrSpwifcJUonfU
f‹ayg
jzpfaecJ&U m pD;yGm;a&;ydwq f 'hkd PfcwfrrI sm;xuf apmcJU rIEIef; jrifUwufvmaMumif;? vlhoufwrf;rSm 59 vufeufyw d q f rhkd oI nf t&yfom;jynfol oef; 50
NyD; ,cktESpf 20 Mum wHcg;zGifUaps;uGufpD;yGm;a&; ESpf rS 62 ESpo f hkd jrifwU ufvmaMumif;? tdwcf st f ikd Af D udk xdcdkufaeovm;/
jzwfoef;cJaU omfvnf; LDC tqifrU S rvGwaf jrmuf jzpfyGm;rIrSm 90 pkESpfrsm;aESmif;ydkif;wGif 1. 5% rS 2/ 1996 ck atmufwb kd m 25 &ufrpS wifco UJ nfU
EdkifcJUay/ rMumao;rDEpS rf sm;twGi;f 0 .74% odhk usqif;oGm; taumifBuD;BuD; 400 ausmfudk ADZmydwfyifjcif;
- jrefrmEdik if o H nf 2007-2008 wGif xdik ;f Edik if o H hkd aMumif; jrefrmUtvif;owif;pmwGif azmfjycJaU v\/ onf jynfolvlxkudk xdcdkufepfemaeovm;/
obm0"mwfaiGYwifydkhrIrS tar&duefa':vm oef; ... 2000 ckEpS t f apmydik ;f rSpí jrefrmjynf\ 3/ 1989 rSpwifcJUonfU tar&duefa':vmoHk;
2600 cefh&cJUonf/ a&T"mwfaiGYodkufrS ESpf 20 use;f rma&;pepfrmS urÇmay:&EdS ikd if aH ygi;f 192 Edik if H bPfvkyfief;uefhowfcsufonf jrefrmtrsm;pkudk
!Ge
pmcsKyjf zifU a':vmoef; 24000 (wESpv f Qif a':vm teuf tqifU 190 &Sdonf[k urÇmUusefrma&; xdcu dk af eovm;/
oef; 1200) &xm;onf/ (umuG,af &;0efBu;D Xme tpD&ifcHpmwGif owfrSwfxm;onf/ ... ... w½kwf? tmqD,HESifU tdE´d,EdkifiHwdkhu
ppfypönf;0,f,la&;ªefMum;a&;rSL;½Hk;u 40%? - *sD'DyDxJwGif usef;rma&;toHk;p&dwf&mcdkifEIef;/ jrefrmjynftwGi;f odhk &if;ES;D jrK§ yEf rHS rI sm; avmif;xnfU
ppftkyfpkbufom;rsm;u 60% ydkifonfU) jynf 2. 1 (2000 ckESpf) ESifU 1. 9 (2007 ckESpf) aejcif;aMumifU taemuftyk pf \ k ydwq f w hkd m;jrpfrrI sm;
axmifpkjrefrmEdkifiHpD;yGm;a&;OD;ydkifvdrdwufu - use;f rma&;toH;k p&dwpf pk ak ygi;f xJwiG f taxGaxG odwfrxda&mufbJjzpfaeonf/
ausmufrsuf&wema&mif;csrI 60% udk&&Sdonf/ tpdk;&ydkif;\toHk;p&dwf&mcdkifEIef;? 13. 4 (2000 ... ,Ofaus;rIjrifrU m;onfU w½kw?f tdE, d´ ESiUf
ajcmufvwBudrf ausmufrsufa&mif;csrIrS 0ifaiG ckESpf) ESifU 11. 7 (2007 ckESpf) ta&Sw Y ikd ;f wdohk nf ordik ;f udk arUypfvu kd Nf y;D ud, k u f siUf
a':vmoef; 100 cefh&onf/ - usef;rma&;toHk;p&dwfpkpkaygif;xJwGif yk*¾vdu odum© ESiUf olawmfaumif;w&m;wdu hk kd vspv f sL½Ixm;
- Edik if jH cm;aiGt&H a':vmoef; 6000 ausm&f adS e&m ydkif;\ toHk;p&dwf&mcdkifEIef;? 86. 6 (2000 ckESpf) Muygonf/ a'gufwmwifUaqG
jrefrmEdkifiHwGif jynfolwdkh\b0rsm;udk ajymif;vJ ESifU 88. 3 (2007 ckESpf) trsK;d om;ñGeahf ygi;f tpd;k & jyefMum;a&;0efBu;D
oGm;atmif vkyEf ikd o f nfU b@ma&;&if;jrpfrsm; &Sad e - taxGaxGtpdk;&toHk;p&dwfpkpkaygif;xJwGif (xkwfEIwfbmomjyefqdkcsufjzpfygonf)
jynfaxmifpkjrefrmEdkifiHtrsKd;om;ñGefYaygif;tpdk;& rS xkwfa0onf/
10 Zefe0g&v
D 2011 !Ge@f aygif;owif;v$m
$m
☺ refcsupf wm,lEu kd wf ufabmvH;k toif;udk tar&duefa':vm oef; ☺ 'DZifbm 4 &ufu u&ifjynf oHawmifNrdKYe,f&Sd etzwyf cv&
waxmifEiS 0Uf ,f,&l ef Adv k cf sKyrf LS ;Bu;D oef;a½Tukd ajr;jzpfol aea&TaoG;atmif 53 \ A[Hk;pcef;wGif tcsif;csif;ypfcwfwdkufyGJjzpf&m Adkvfwa,muf ESifU
f;v
u 2008 ckEpS t f wGi;f wdu k w f eG ;f cJ&U m oef;a&Tu yxrydik ;f wGif oabmwlcNUJ y;D rS tjcm;tqifUwa,muf aoqHk;cJUonf/
em*pfrkefwdkif;BuD; wdkufNyD;csdefwGif 0,f,lvdkufygu t½kyfqdk;Ekdifonf[k ☺ w½kwEf ikd if rH S trfat-60 av,mOf 3 pD;udk ,cifvu 0,f,cl NUJ y;D
jyefpOf;pm;rdNy;D jynfwiG ;f rSmyif Edik if jH cm;om;rsm; iSm;&rf;í tqifjU rifaU Mu;pm; aemuf 'DZifbm 1 &ufrS pí jrefrmUavaMumif;vdkif;\ jynfwGif; c&D;pOfrsm;
abmvH;k uvyfoif;rsm; xlaxmif&ef xdyo f ;D pD;yGm;a&;orm;rsm;udk rufv;kH ay; ajy;qGJcJU&m 'DZifbm 7 &ufreufwGif &efukef r*Fvm'Hkavqdyfü av,mOf
apcdkif;cJUonf/ wpD; ajy;vrf;acsmfcJUojzifU c&D;onftcsKdY 'Pf&m&cJUonf/
☺ Ed0k ifbm 28 &uf aehvnfu w½kwjf ynf us,af *giNf rKd Y wufcef; ☺ 'DZifbm 12 &ufreufu u&ifjynf jr0wDc½kid f a0:ava'owGif
wi
a[mfw,fteD; cd;k aygurf S rlq,fbufohkd NcpH nf;½d;k ausm0f ifvmonfU t&yfom; etz ppfwyftcsif;csif; txifvGJNyD; ypfcwfcJUMuonf/
wOD;udk qifjzL*dw&f u J if;rS t&yf0wfEiS Uf 'k&t J yk of ef;vdiI uf awG&Y í Sd arTaESmuf ☺ w½kwfEdkifiHbufrSuefhuGufrIaMumifU etztmPmykdifwdkhu ucsif
&SmazGaepOf ¤if;t&yfom;u ]"m;jy "m;jy} [k atmf[pftultnDawmif; jynfvGwfvyfa&;tzGJY (autdkiftdk) tajcpdkuf&m vdkifZmNrdKYrSwqifU w½kwf
cJo
U nf/ EdkifiHodkh ukefpnfrsm; wifoGif;cGifU ydwfyifxm;rIudk 'DZifbm 13 &ufü jyef
☺ &cdik jf ynf ausmufjzLNrKd t Y ajcpdu k f etzwyf cv& 542 wyf&if;rSL; zGifUay;cJU&onf/
'kAv kd rf LS ;Bu;D aomif;xdu k pf ;kd ud, k w f ikd Bf u;D Muyfí ausmufjzLNrKd eY ,frS rlqvif ☺ 'DZifbmv 22 &ufnu awmifOuúvmyNrdKYe,f 7 &yfuGuf&Sd
bmom0ifrsm;udk wOD;vSsif usyf 10 odef;EIef;jzifU &efukefodkh ydkhay;ae&m MuzYH w
G yf gwcD if; uGeu f &pfvrf;opfjzpfaom &mZol& 14 vrf;udk '*kw H uúov kd f
ppfom;rsm;uJhodkh ,leDazgif;rsm; 0wfqifay;NyD; ppfum;rsm;jzifU ydkhaqmifay; aemufq;Hk ESpaf usmif;om; armifausmZf ifoefh (c) om;Bu;D u jzwfavSsmufro d jzifU
if;o
aeonf/ &,u OD;nDnDESifU taygif;tygrsm;u 0kdif;0ef;½kdufESufcJUonf/
☺ ]oabmxm;wif;rmaom} a':atmifqef;pkMunf vGwaf jrmufvm ☺ 'DZifbm 25 &ufnu &cdik jf ynftaemufyikd ;f armif;awmNrKd t Y xGuf
Ny;D aemuf jynforl sm;\ vlraI &;jyóemrsm;wGif wufwuf<u<uyg0if ulnD wGif a&SYrD;wvHk;wnf;xdk;í armif;vmaom ukefwifum;udk qdkifu,fxifí
aeojzifU a&G;aumufyaJG xmufcaH &;orm; OD;ae0if;armifO;D aqmifonfU jrefrm uyfa&Smif&mrS qdkifu,fESifUum;wdkufrl jzpfyGm;NyD; qdkifu,fpD;vmol vHkxdef;
tD;*&uftzGJYESifU OD;cifarmif&ifOD;aqmifonfU ysdK;yiftzGJYwdkh vkyfudkifaeaom 'k&Jtkyf rsdK;jrifhausmf (32 ESpf) ESifh wyfom;Zifvif; wdkhaoqHk;oGm;cJhonf/
vlraI &;vkyif ef;rsm;udk t[eft Y wm;jzpfaponf[k ukvor*¾ txl;ud, k pf m; ☺ Akvd rf LS ;csKyaf pmxifarmifacgi;f aqmifonfU KNU Nird ;f csr;f a&;aumif
vS,feHjym;udk Edk0ifbmvaESmif;ydkif;ü wGef;wdkufcJUonf/ pDrS apmausmaf usmx f ufO;D pD;tiftm; 11 OD; vufeufc, J rf;rsm;ESit
Uf wl 'DZifbm
☺ armfvNrKd if aps;csK&d yfuu G &f dS typf&yfreG cf x JG uG f Edik pf u
kd cf sr;f tzGyYJ ikd f 26 &ufwiG f etzppftpk;d &xH vufeuftyfEcHS o hJ nf[k etz o wif;pmwGif
½H;k udk armfvNrKd it f ajcpdu
k f pD;yGm;a&;orm; ukvm;av;aumiftzGu YJ vk,&l ef azmfjycJ&U m ¤if;apmausmaf usmx f ufrmS ,cifu DKBA wyfz0YGJ if jzpfNy;D etzxH
f‹ayg
'DZifbmvqef;u jyifaeonf/ tqdyk guv k m;av;aumiftzGo YJ nf armfvNrKd i&f dS vufeufwcgtyfcNUJ y;D í t&yfom;jzpfaeoljzpfaMumif; u&ifNird ;f csr;f a&;aumifpD
w&m;½kH;rsm;? tmPmydkifrsm;? 0efxrf;rsm;udk rD;aoonf[k emrnfBuD;onf/ ajyma&;qkcd iG &Uf o
dS l a'guw f mwD;roDu zGichf svu
kd o f nf/ à
(jynfwi
G ;f ppf rS) usqHk;NyD; wOD;'Pf&m&&Sdonf/
. 'DZifbm 20 &ufu xkdif;-jrefrme,fpyf u&ifjynf jr0wDNrdKYe,f . e,fjcm;apmifUwyf&if; 1012 ESifUvnf; wdkufyGJ 2 yGJjzpfNyD; e,fjcm;
a0:ava'o azmrkdabmx? ueJav;ESifU csLuvd&Gmrsm;rSm 'DaubDatESifU apmifUwyfrS 3 OD;xdcdkufcJUonf/
etzwyf cr& 401? 403 ESifU 404 wkdYtMum; wkdufyGJrsm;twGif; etz . 'DZifbm 23 &ufreufydkif;wGif etzwyf cr& 106 udk
wyfom;ESpfOD; rkdif;eif;rdNyD; 'Pf&m&oGm;onf/ qGJrdkif;ESifUwdkuf&mwGif autJef,lwyfr[m 7 u rme,fyavma'o armuGD;ü wdkufcdkufcJU&m
!Ge
$m
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
ao'Pftjypfay;cJhonf/ e0w-etzppf tpdk;&onf t,lcHjyifqifcsuf
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
r s m ; u d k
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 enf ; vrf ; trsKd ;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
rsK;d ESiUf y,f c s M 'DZifbm 1 &ufu &ckdifjynf awmifukwfNrdKY pnfyifaps;twGif;
f;v
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
trsK;d om;'Dru dk a&pDtzGcYJ sKy0f ifrsm;u vlxu k kd a&'D,dk 28 vk;H jzefah 0cJo U nf/
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
jzpf &yf rSef
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
jr0wDtajcpdkufe,fjcm;apmifUwyf&if; trSwf 2022 rS Adkvfwm0g;cdkh acgif;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 aqmifonfU u&ifwyfom; 17 OD;onf 'DZifbm 5 &ufwGif autJef,lxH
aju uGJ
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 jyefvnfyl;aygif;cJUonf/
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
Tragedy
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
M zmyGecf ½dik f 'G,v f ;kd NrKd eY ,f 0if;armif;(a0gr)l wdu k ef ,fwiG f vIy&f mS ;ae
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
cJhNyD;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1^93 onfU e,fjcm;apmifUwyf&if; 1015 rS wyfom; apmjrvif;onf 'DZifbmv
wi
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
aMunmcsuf jzifU ao'Pf
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 7 &ufwGif ¤if;\ 'kwyfcGJrSL;ESifU &JabmfwOD;udk ypfowfum trf-16 1
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
rS axmif'PfwoufwußGef; ajymif;vJcJUonf/ udknDnDOD;udk awmifil
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 vuf? trf-79 1 vuf? cJ,rf;rsm;ESit Uf wl wyf&if;rSxu G af jy;Ny;D autJe, f l
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
axmif? udkoef;aZmfukd o&ufaxmifa&TYcJUonf/ 1997 vGwfNidrf;csrf;omt
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
wyf&if; 102 odkh ul;ajymif;cJUonf/
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
rdehf xkwjf yefonft U cg ¤if;wkjhd ypf'PfrmS avSsm&U ufcpH m;cGit Uf & vGw&f ufapU
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 M e,fjcm;apmifUwyf&if; 1022 rS AdkvfBuD;apm'dkpkd; (apmaCmfoul;)
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
oGm;aomfvnf; EkdifiHawmftBuD;tuJqkdol\trdefhukd a&SYaecsKyf½kH;u
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
tygt0if wyfz0YJG if 9 OD; 'DaubDat Adv k af usmo f ufxo H Ykd vufeuftjynfh
uefu h u
G of jzifU ¤if;wkEhd pS Of ;D rSm woufwußeG ;f jypf'PfqufvufccH &UJ onf/
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
tpHkESifU 'DZifbm 14 &ufaehu vma&mufyl;aygif;cJUonf/ ¤if;wdkhESifUtwl
ppfaxmufvrS ;f a&;rsm;aMumifU rw&m;jypf'Pfcsrw S cf &H olrsm; jyefvw
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 T af y;
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 tmyD*sD-7 wvuf? toD; ig;vHk;? trf-16 ESpfvuf? atau oHk;vuf?
onfqkdaom 2004 ckESpfuvnf; ukdnDnDOD;ESifU udkoef;aZmfwkdY rvGwfcJU/
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
if;o
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 umbkdif oHk;vuf? 40 rr wvuf? ajcmufvHk;jyL; wvuf? pum;ajympuf
,aehqkdvQif ¤if;wkdhrSm vli,fb0qkH;½IH;cHvsuf 23 ESpfvkH;vkH; axmifus
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
wvHk;? a&SYxGufrdkif; ig;vHk;? vufypfAHk;q,fvHk;ygvmonf/
cHae&qJ? tusOf;pHouf 23 ESpfwmumvxJa&muf cJUNyDjzpfonf/ à
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012
1234567890123456789012345678901212345678901234567890123456789012123456789012 M jrefrm[ufumtzGw YJ ckjzpfonfU bvif[ U ufumtzGu YJ atmufwkd
(vlowf rS) bmv aESmif;ydkif;rSpí 'DZifbm 22 txd etz\ &wemyHkw,fvDydkh tif
ypfcwfrIaMumifU 8 wef;ausmif;ol aemfo'gazm (17 ESpf) xdrSefaoqHk;oGm; wmeufpmrsufESmudk wdkufcdkufcJUNyD; rMumao;rDu ppftpdk;&ESifU eD;pyfonfh
onf/ &uf'v f ifu
U f qufo, G af &;ukrP Ü \ D 0ufbq f 'kd u
f v kd nf; xd;k azmufwu kd cf ukd cf UJ
N 'DZifbm 6 &ufu &Sr;f jynf rkid ;f ½SL;&wemajr aevukrP Ü yD idk v
f yk f &m ,cktxd 0ufbfqdk'fjyefvnfrxlaxmifEdkif jzpfaeonf/
uGuf trSwf 10 rSm rkid ;f NyKd ojzifU tenf;qH;k tvkyo f rm; 14 OD; aoqH;k oGm; M 'DZifbmwwd,ywftwGif; &cdkifjynf ppfawGNrdKYrS pnfyift&m&Sd
onf/ wOD;u qdkuúm;wpD;udk pnf;urf;rvdkufem[k pGyfpGJzrf;qD;&m qdkuúm;orm;
f‹ayg
N u&ifjynf aumhu&dwfNrKdYe,fwGif etzwyf cr& 549 rS Akdvf u rauseyfí pnfyift&m&Sdudk xif;ydkif;jzifU ½dkufojzifU pnfyift&m&Sd
EkdifpD OD;pD;tzGJYESifU e,fjcm;apmifUwyf wyf&if; 1016 rS rkd;'D OD;pD;tzGJYonf acgi;f uGo
J mG ;cJoU nf/ (pnfyifu vufpm;acsonft U aejzifU ppfawGwiG f qdu k mú ;
puú0uf&Gmom; apmxkdhzkd; (44 ESpf) ukd vufeufcJ,rf;rsm; vuf0,fxm;&Sd tpD; 60 ausmfudk zrf;qD;xm;onf/)
onf[k pGyfpGJum 'DZifbm 7 &ufwGif zrf;qD;ac:aqmifoGm;NyD;aemuf
M &efukefwdkif; MunfjrifwdkifNrdKYe,f urf;em;vrf;&Sd oD&dr*Fvmaps;rS
owfypfcJUonf/
N 'DZbFmv 14 &uf aehvnfwGif &cdkifjynf ausmufjzLNrdKYe,f qdkifrsm;tm; vdIifNrdKYe,f ydawmufacsmif;&yfuGuf&Sd aps;opfodkh a&TYajymif;cdkif;
rif;wyfacsmif;aus;&GmrS armif0if; (21 ESpf)udk rif;acsmif;wHwm; wm0efus aomfvnf; qdkifae&mrvHkavmufaomaMumifU aps;olaps;om;rsm; 'DZifbm
ppfwyfu pufavSurf;uyfcdkif;pOf pufavSBudK;u ppfAdkvfoGm;xdojzifU 24 &ufu uefhuGufqE´jycJUonf/ (5 OD;tzrf;cH&onf/) à
!Ge
N
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121
www.campaignfordemocracy.net vl owf , EW &m;
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121
the killing
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121
machine
12345678901234567890123456789012123456789012345678901234567890121