You are on page 1of 10

La Termovalorizzazione in Italia:

situazione attuale e prospettive

Daniele Fortini – Presidente Federambiente

CESI RICERCA
La termovalorizzazione dei rifiuti in Italia:
l’esperienza di esercizio e l’applicazione delle nuove tecnologie

Milano 22 settembre 2006


!!"
# $ % #%

& ' ( )* * # % +, ( %
+ -. * /
# % 0 ) + ' +. % + 1! ( %
+ ( % )& + 2!/!!! %% 3/4!! % . %
5 . ./ + 55 *' & % & %
5. + + 3! % * % ! % %
5. . & /# % . * % + 5 *'
% + ' ' % & % ( & + 6
7 5% 5 . ( 6 &8 9 % 6 7
%6 + 9/

. -. -. % * '' % 5. . +, +
(( +, % % + . '' . + %
+ ' /
. 5 ' ( % * :(
;( (( ' . * '' ' % 5. .
< +. % # % % -. ( ( *
* + (. . + +$ + 5+ && !!4 .
+ +, + +, % ( * % 4 ( % %+
* '' ' % 5. . / ( % ( ( % *.
* %& ( +, :( ( +, & 55 =
-. ( +. ( ' +( ' /

+. + % + /
( . & ++ * ( +, % )+ %
5. . (.= ( + % % ) % ( +, (
% * .(( %. ' ) % . %
+ % > * + % +, . ) & , % + . :
+ 5 -. ' . & % 55% '/
+ % .& %* + % +, && % % 55% '
5& % %+ ( * + (. % 55.
+, * % + * % % * 5+ (
& % ) %6 + 7 6 9 ( &,
5 % -. /
' .& + % + . % -. : % (. % *
+. . )(( ++ +, +, % +.
( + + . : + 5+ & ( % %
. ( & (? % + + % +( /

% % 5
( %.' % 5. . , .( & % 3@ %
A / %+ @BB"A !!" 0 ( % " 3@ A
+ . + % % + + C ./ + ' %

2
+ . % 5 & -. +, ( % % %+
* ( ; + +, <% @BB1 ) * % %.' %
5. . 5 0 % & . & &. % ( ? %
&& . & -. + && % + % -. . -. % + ( +
-. . -. % ' ' /

% + +, + * + + 41C % 5. ( %
72BC . ( 9 -. 0 % :% + &
( * /
++ % 55 ' 1C 7+ . + % '
( + . % + $ %7 ( 34C9 -. % + $ .% 7
)
@@C9/ ' % ( %. % && 7 9% +, +,
+.( + + + 4DC % & && . ( % 7%
!!29 ' % + ( 7 9% +, ( %.' %
+ ( ( + + BC % 5. . /
+.( & + % 5. . 0% ( + 5 @!C . .
% ) @@C % 5. + /
5 % B!! % + +, + % 5. . & ( %
+ 4 ( @3 ( % # + +,
+ 3C % . 5. . % 4D % E +,
+ F 1C/
+.( & + 0 . % + + ) D!C % & ( % + .
% 5. + % . ( /
)
. '' % ) & + && . & ( = *
+ % . % &. 5. & + 5 % + % /
)(( ( % + . 5 -. % ( &. %
( % * %. + ; + % G8 <0 & 5+ * (
+ :% % ' + && ( ++ 55
5 & % & ( % % 5 * ( .
55 ( ' : % +.( % & % 5 '
. ++ % 5. . -. + & * ( + *
+ 5 % + +/
0 + . (( ++ + 5+ + % 55 +,
5 + ! % % 5. . ( +
( + % 3! % + + 7+ % + 0.
( + . ' % ++ % 55 ' 34C9 )((
& + ( % + . 5 % + + 4C %
% + . . ' ( ( %.' % & +/
5 : +. ( ( % * '' ' ( +
% ++ % 55 ' % 5. . 0 % 55. %+ 55+ + /
% -. && . & -. % ++ % 55 '
.( 34C + +, * % ' +, )(( % * ''
+, . . % ++ & % 5. & + . '' ' %
+ 5 % + + % 5. % % . ( +,
% +.( % ++ && % ( & % . *
++ % 55 ' % + / +, -. +
% . ( . & ** + 5 +, . 5 +
* '' ' 0 5 ++ ( & % . (? * * %
++ % 55 ' /

3
% +% 5 * .((
-. :% + % +. & ' %
+. '' ( ) +, ( . % + % ( % -.
( % % 5 % .* /
* .& ( + + + . -. ( & ( % (
% && /

( 55 +, + + % * '' '
+, . . * . % & & % ++ % 5. 0 % &&
5 % ( / & ( 5+ ' ( & '
& % (.= ( + % % + % ' +, %
+ . . ++ . '' ( ( %.
% + . %* ; 5. <0 ( & % -.
% + +/
(' (. ( + . * . % % ( +
, +. * ' % % ( + / % )
% , * ( ) ' . . % % + +,
+, % ( % + : % 5. % & %
* * 5 & %) + / %) (
0 % 55+ ( 5+ . ( : % && . & * % ++
% 55 ' + -. % . % ; +< ; +< % & +,
' 5 % ++ )D!C % 5. 0 . ( '
% 55+ + . -. & % ( %.
& % . ( % % + /
' %) ( +, + : % & , + .' . 2H
* '' %+ % I J K * ''
.* /
+, 55 +, . ( 0 ++ +
* '' ' 0 5 E -. ,
. ( ( ) * + . % )(' ;' % + +, <% @H
.& + ) %. + . + % -. ( && (
* '' ' 0 . % % + /

+ + % ; ++, &+ < ( = + . % (( .


.% % + & + . -. 0 . + ( +,0
( ( + + % .' ( & + . %/
F+ + % +, ( . 5 % & +, . * + +
. + ( +, + . : + *
-. .% % 55% ' * * ( ( & ' +
'' ' % .* ( /
) ( 0 % 55+ % . + % 5. L

5 0 +, ( (+ . ) . ' % ( :%
+ -. +. ( + 5.&& * % 0 +.
% * +, ( : (?( %% * +
( ( ? ( + %% * ( * %/
.' + % % &. % ) & %
+ + % % & + 7( 9
, %+ % '' .* ( % * '' ' /

4
%+ % + & + . % # ' E * , 5
+ (. . + % ' % .* ( /M ; ( <
(. + % . ** + ( & % ,
. . % N . +, ( : * + & /
0 0 && 0. . +, . :
( +, 5 (( & %+ ++, -. +% .+
. % ( . +, 5 + ( + %.
% +. ( ( +, +, . + (
+ % :% ( + + ( % 5% +, ( '/
( 5. % & .& 0 + . (( +, .*
+ ( : )(' % * '' ' -. &
++ % 55 ' "C % B!C % 5. . 0+ +
% + +/ ( & + % ( %
& 5 '% & .& ( && . & "!C %
++ % 55 ' @! 7 34C 9 *& * 5%.+
+, ++ %5 + 5. + . ( %.' %
+ +, + ( . + *
%* % & ) + K % . ( ++.( ' + +
( + :% . * ' /
. ' + + & * 0 (( % 55
% + . ' % ( % ( 0 & ++, %
. /
* % -. -. + ) (( ( ( ? ( ++
%. + . ( + % + ) '' ) +,
( /
( ** %+ % .' -. . -. * /
. * ** +, .( % + %
( ) & ' 5. + ( -. & 0+ .& %
5 % ( @@ % % :0 + ( /
%* . . + , ( % + +,
& ( I &8 % * 5 %*
5+ ( +,N += ** + * + . %
& ' % . % . . /

+ *+ . 5 + ( & % E *
% %.' % 5. & % % + & *
. ( & && ' & & + * ( (
% +. & + +, ( % & + %* %.
( %.' % 5. / . *+ + + / & (.
5 +, % % + + +, /
5 0 +, . ( + % %.' % 5. 5 +,
% +. ( + ( %. * % %.
+ ( + . & % * +. . %
( * % * .(( % . /
% 55+ ++.( % -. +)
0 %. / %
+ +, ( +, += ( +, + %
& / -. ++ + . +, + 5+ (?*
( ( * .(( ( +, % : &
% 5. ( % +. . % 5 8+ 8 7 9 % ++

5
* % % -. ( + + + %' ;* + ' <
% -. %( % ( & 5+ **
( %. & /

+.( ++ & & + ++ & % %


% 55 ' 5. . ( ** + 5 : %
( & % / ) ( ++ % 55 ' 0. % :
% ( * % 5. +, (.= 5 N ) * 0
++ && % . 5 ' . ++ 5 % .
% ( % ( /

% % + %% ' % .% ( ++ + . :
& % ( + (. % +, +
% ** & % + % & . '' & * 5
& @4 A !!" + & * + -. % %& %
; & + ( ( * ' ++ && % 5. < +,
. ( , (( * ' % /
. -. 5 + * +, ) ( ' (.=
+ % . . ( +, %/
( + + %' % , +
( % + 5 +' % ( + % * '' ' %
% * % ++ % 55 ' + 5 % (
(. '' -. : % ( % ** + % & . '' /
% + & +, * ( + % -. ( &&
% ( 5 +. + *& 5. ' /
+, -. * % + + ' % ( ' (
& %& (? + . (? . * * '' /
) ' +, . + ( ' * * -. + (
% ( % . % + + && ( +
' */
( + + * ) ' % ;+ &
< 55 +, + % + ( * + & +
+ & ( * '' ' +, + + % 5. > . *
( +, 0 )* &. % %
+ + )(( + ' % + & % + . (
+, 5 -. ( (.= % . % ( %
+ *+ * .(( % + & (
/

+,N * % (+, % %.' % +.( A ++ &&


* '' ' + . + + . -. ) + 5+ (?
. (. % * % ) & +, % /
( + ( * -. + & '' +
+ & % + *' % % + +, ( -. + ( 5 '
+ . + +$ + 5+ % . .+ +. + % ) %' 0
+ && ( -. % . ( % & 5 / ** + % +,
% :% % + + 0+ -. ( ? -.
% ( ) . % + % + 5 % .
( +, % /

6
* '' ' % 5. *+ % % +,
+ % .% + + / )+ %* 5+ + +
. -. : % 5 % * (( + ' ( (?
55+ + + . % .' % . & & -. ( % %
+ . % 5. / % : % ( ( & % % ( %+ '
0 + +, + . : + 5+ ++ & & + '
% + + +, -. % % + +, ;% + ' + <
% 5 +, ; ( + <+ + ( % 55 . ( (
. +. ' +, ( & %+ ( + + . : +
+ %' % && : ( + +, &
)++ & ' % ( % * '' ' % 5. /

+, % -. F +, * %' % * . : % . ++
& ( & % 5. ** & ( % ) %
* 5+ % + % : % . * : % .
* ' +, % + /

( ( %. . % + . % 5. 7 9 ( %
. + -. :% & + 5 % ( + %* .
*% +, +)0 + 5. . + * '
+ +/ %* ( . . 5 +, * & . ++
% + %& . '' % ++ % + 5 5
;+ % 5 < +, ( * / + %
: % * (( 5 ' % &
' /

% '' ' + % ++ +,
+ ( + 5 + ( ( ' ( (?
( +, (. (( + 5 + %+ ( + % & * /

+, 0 +,% * .(( -. ++ %& +%


0 -. % & % 5 . % ) %
* '' ' % 5. / -. + + + '
+ + +. ( & 0 ( +. ( ( + 5 %
*/ % . -. % % 0 (( . 5 * +.
5 ' +, & ( ( /

( (( * ' % ;, + &8 I
( * % +8+ &< +. , 5 ++ % ;6 # I K
+ * < 76 # 9 +. * : +, % *
. )+ % 5. 76 9/
+, % % . ( % + % % 55
0( . ++ / ( . + ( + + 5 (. % (( %
&& . &. % 5 % %. (
% ( ' + . + % (?
+ )55+ ' & + % * '' % +. +,
+ + !C * . ( ( .* +
* % (( * ' -. + . 5 (
& % &. /

7
(( ( . ( +( -. %
+ + + + % )(( % & ( +. %
+ . % 5. -. 5+ + ( % % 5 * /
. ' ;+ 5+ * % </
) ' * % +, * +.% * '' % 5+
+ +. 5 * 0( *.
( * +, -. +. *
% *. +( +. % * + . ( -. + 0 + +
. % & 5* * +, *+ * ( . %+% /
: -. . ( +, +, .% * ( N . -.
5+ + ( /
) + % . * +, ) & + * % "
!!2 ( % % 5. , + ( 2C % % -.
+ ( * + * % % % @BB /
)(( ' + + % 5+ & ( % + .
& + . %. * % ( ++.( ' ). ( ( *
% % . % * ' + % (
++ + $ &+ + . ) ( ( -.
+ & . + 55+ % % & + %& (
* /
) ' % . % -. + %' %+ ) ( % ( %.
% & -. % + . % 5. / ). + 7 + * 89
* % + + -. -. ( && ( ( %.' %
& % 5 * ( += 5+ % ;+ 5+ < )
7% ( 9 ( + + . % 5. -. % +. % % +( %
* && / ) ** +, + 5 0( * + 5+ + +
) ( & % ( ?( & % + & ( 55+ ' & +
%& ( 6 &8 0 * +, + . &
+, ' */
+ (( + ' % ( +, 5 8+ 8 7 9 .
5 + ' + ;I , +,8< % + + % + *
& ( I &8 +, && . & .( * %
55+ ' & + %5 ( ' + %* %
* + . + .&. % -. /
) * + 0 -. % %. + % + +,
7 . 2BC9 % 5 * ++ && + ( && % . (
7 33C9 % +.( % & % 5. % ) 7 @DC !!29/

5 % !!" % * + .
)(( * ' / ). ( + 0 +, ( && & % & +
+ . % & @4 A!"& : ** % E * /
)5 + + . 5 +, % +. : + -. /
E: . % '' ' % + % *' ( & %
5. . 0* . ( + % . ' * % %
' +, , +-. E * % & %
( ** % -. + .&. +, .+ + ' N
+ ( ) N + -. % * .(( + +
+ ( . % ) & /

8
+ ( %. 5 ( % ( ?& % . %
+ ( % ) & * ( +, % ( & ( % (
% ( % * '' ' / % ' + + % +. ( 8
+ ( % * ' (. + 0 ( '' +, + *
* % + * -. % + ' % ;+ (
' <-. -. % ( % (( ( +( +
% && . & 55+ ' ( 5 + + ( * . +
+ /
( + % && & ' %. % +. & % . +,
% ' % . ' % * : + & % 5.
. % ( +, & . ( + % * (
%. '' ' % + ( % *' ( ) %. -. (
'' ' % . ( +, '% / * & +,
+ 3C % + % +* *' % &
% % . += ++ % ( . .%/

( +, :( & && %
% * + . +( %& : % &
) %.' % ( +( % ; . .55+ ' < & % ++ %
5. / ( +, % & ' . . ( +, *
'' . (. % 55 + + 5 && + ( +(
. +, + % ). .55+ ' % % ' ( +, *' %
++ % 5. /
( +( % ;( :< + ' ( . -.
% ;. % :< ( ? (( ( * .(( ( +
: /
+, . -. ( + . % & @4 A!" . ( +
' 55 +,N +, +, + ( ' %
* '' & % ( %
+.( % & 55% . + % &
* % ( % % * + . % % +( %
+( ' /
( ++ ( + * ( ( & ( % %
+( 5 .* * '' O -.
&. % 0 5 / & % . ( )( . % % % ( ? +
5 + 5 ) % ) % . %
+ + % /

9
10

You might also like