UNIVERSITI TUN HUSSEIN ONNEtnik

Hubungan MALAYSIA
UMS 1122
Beg Berkunci 101, 86400 Parit Raja, Batu Pahat, Johor.
Panel Bidang Sains Sosial, PPKK

KONSEP ASAS HUBUNGAN ETNIK

(BASIC CONCEPT FOR ETHNIC RELATION)

1. Ras, Etnik dan Bangsa

2. Masyarakat dan Masyarakat Majmuk
3. Cabaran Hubungan Etnik

© ZAHRUL
2007 1
 Hubungan Etnik UMS 1122

RAS, ETNIK DAN BANGSA

(RACE, ETHNIC AND NATION)

© ZAHRUL
2007 2
 Hubungan Etnik UMS 1122

RAS

• Ukuran perbezaan di antara kelompok berdasarkan

perbezaan fizikal.

• Kumpulan manusia yang dicirikan oleh penumpuan

‘gen’ tertentu.

• Contoh: Perbezaan warna kulit, rambut, mata,

hidung dll.

© ZAHRUL
2007 3
 Hubungan Etnik UMS 1122

HOMO-SAPIENS

RAS

CAUCASOID MONGOLOID AMERICAN

INDIAN

NEGROID AUSTROLOID

© ZAHRUL
2007 4
 Hubungan Etnik UMS 1122

CAUCASOID

Bibir ORANG-ORANG Hidung

Nipis EROPAH ‘PUTIH’ Mancung

Kulit
Tinggi
Putih
Mata Rambut
Besar Lurus

© ZAHRUL
2007 5
 Hubungan Etnik UMS 1122

NEGROID

Kaki Kurus Tinggi

ORANG-ORANG
NEGRO ‘HITAM’
Rambut Kulit Hitam
Kerinting

Mata Besar Bibir Tebal

© ZAHRUL
2007 6
 Hubungan Etnik UMS 1122

MONGOLOID

ORANG-ORANG
ASIA ‘KUNING’

Hidung kurang Rambut Lurus

Kulit Berwarna
mancung atau Kerinting
Badan Mata agak
Kecil kecil

© ZAHRUL
2007 7
 Hubungan Etnik UMS 1122

AUSTROLOID

ORANG ASLI AUSTRALIA

‘KELABU’

Kulit kelabu Mata besar

Rambut kerinting Hidung besar

© ZAHRUL
2007 8
 Hubungan Etnik UMS 1122

AMERICAN INDIAN

ORANG ASLI AMERIKA

‘RED INDIAN’

Kulit merah Rambut lurus

Hidung Bentuk muka Mata Besar

sederhana bersegi

© ZAHRUL
2007 9
 Hubungan Etnik UMS 1122

Adakah pengkelasan ras

ini sesuatu yang jitu ?

© ZAHRUL
2007 10
 Hubungan Etnik UMS 1122

ETNIK

• Dikenali juga sebagai kaum.

• Wujud disebabkan perbezaan budaya.
• Budaya: Keseluruhan cara berfikir dan
cara bertindak termasuklah sistem
politik, kepercayaan, agama, bahasa,
adat resam dan lain-lain.

© ZAHRUL
2007 11
 Hubungan Etnik UMS 1122

ETNIK: MONGOLOID

MELAYU CINA

LAIN-
LAIN

INDIA THAI

© ZAHRUL
2007 12
 Hubungan Etnik UMS 1122

SUB-ETNIK

MELAYU
JAWA BUGIS

LAIN-
LAIN

MINANG BANJAR

© ZAHRUL
2007 13
 Hubungan Etnik UMS 1122

BANGSA

“Sekumpulan orang yang mempunyai ciri-ciri

kebudayaan, nilai dan aspirasi yang sama”

(Kamus Dewan, 1999)

© ZAHRUL
2007 14
 Hubungan Etnik UMS 1122

MASYARAKAT DAN MASYARAKAT MAJMUK

(SOCIETY AND PLURAL SOCIETY)

© ZAHRUL
2007 15
 Hubungan Etnik UMS 1122

MASYARAKAT

“Sebuah pola yang sangat kompleks mengenai organisasi

sosial, di mana ahli-ahlinya saling bergantung dan
terdapat garis panduan bagi semua bidang
tingkahlaku sosial”

(De Fleur, 1974)

© ZAHRUL
2007 16
 Hubungan Etnik UMS 1122

MASYARAKAT

“Suatu sistem perhubungan yang kompleks di kalangan

individu-individu dan kelompok yg di dasarkan kepada
nilai-nilai simbolik, kepercayaan, norma biasa yang
merupakan sebahagian daripada kebudayaan
tersebut”

(M.H. Biesanz & J. Biesanz, 1969)

© ZAHRUL
2007 17
 Hubungan Etnik UMS 1122

MASYARAKAT MAJMUK

“Masyarakat yang terdiri daripada berbagai kelompok

ras atau etnik yang berlainan yang berada di bawah
satu sistem pemerintahan.”

(J.S. Furnivall, 1948)

© ZAHRUL
2007 18
 Hubungan Etnik UMS 1122

MASYARAKAT MAJMUK

“Kaum bercampur tetapi kehidupan berasingan,

interaksi terbatas, penuh prasangka serta
‘bersama’ tetapi tidak bersatu”

(Kamaruddin Jaafar)

© ZAHRUL
2007 19
 Hubungan Etnik UMS 1122

CABARAN
(CHALANGGES)

© ZAHRUL
2007 20
 Hubungan Etnik UMS 1122

Apakah cabaran
hubungan etnik ?

© ZAHRUL
2007 21
 Hubungan Etnik UMS 1122

ETNOCENTRISME

Pandangan atau penilaian bahawa sesuatu kelompok itu

merupakan pusat segalanya dan menjadi titik rujukan
kepada pandangan atau idea orang lain.

(William Graham Sumner, 1906).

© ZAHRUL
2007 22
 Hubungan Etnik UMS 1122

STEREOTAIP

Satu konsep mengenai suatu kelompok tertentu oleh orang

ramai disebabkan ketiadaan ilmu pengetahuan yang khusus
mengenai ciri-ciri ahli individu kelompok tersebut.

© ZAHRUL
2007 23
 Hubungan Etnik UMS 1122

PRASANGKA (PREJUDIS)

Satu sikap yang dihasilkan tanpa satu penyelidikan fakta

yang sempurna.

Suatu tanggapan yang bersifat negatif (buruk sangka) dari

sekelompok etnik terhadap sesuatu etnik yang lain.

© ZAHRUL
2007 24
 Hubungan Etnik UMS 1122

JARAK SOSIAL

• Suatu perbezaan yang ketara di dalam suatu masyarakat

atau antara masyarakat. Ia merujuk kepada perbezaan status
sosial, ekonomi atau keturunan.

• Cth: Kaya vs Miskin, Bangsawan vs bukan bangsawan, elit vs

bukan elit.

© ZAHRUL
2007 25
 Hubungan Etnik UMS 1122

RASISME

Rasa ras mereka lebih baik daripada ras lain. Mereka

menganggap ras mereka memiliki kelebihan.

© ZAHRUL
2007 26
 Hubungan Etnik UMS 1122

RUMUSAN

• Jadikan perbezaan yang wujud sebagai suatu kelebihan.

Perbezaan hubungan etnik bukannya alasan untuk tidak
bersatu di dalam masyarakat.

• Implikasi: Kehidupan masyarakat

bersatupadu, berkongsi pegangan
& ideologi serta memiliki keyakinan
terhadap pemerintahan negara.

© ZAHRUL
2007 27
 Hubungan Etnik UMS 1122

BIBLIOGRAFI

• David Berry (1993). “Idea-idea Utama Dalam Sosiologi”. Terjemahan

Rahimah Abdul Aziz. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa & Pustaka dan
Kementerian Pendidikan Malaysia.
• Noran Fauziah Yaakub (1987). “Pengantar Sosiologi”. Petaling Jaya:
Penerbit Fajar Bakti Sdn. Bhd.
• Roucek J.S. dan Warren R.L. (1979). “Sosiologi Suatu Pengenalan”.
Terjemahan Mohammad Yusuf. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa &
Pustaka dan Kementerian Pelajaran Malaysia.
• Ting Chew Peh (1985). “Konsep Asas Sosiologi”. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa & Pustaka dan Kementerian Pelajaran Kalaysia.

© ZAHRUL
2007 28
 Hubungan Etnik UMS 1122

SEKIAN
TERIMA KASIH
Sebarang pertanyaan, sila hubungi :
zahruld@uthm.edu.my

© ZAHRUL
2007 29