Nu O Ja Mizhocjimi nu mama ja ga cja e Jesucristo

El Nuevo Testamento de nuestro Seor Jesucristo en el mazahua

La Liga Bblica
Las Sagradas Escrituras para Todos

La Liga Bblica 3M primera edicin 1970 [maz] La Liga Bblica 5M segunda edicin 2007 La Liga Bblica versin electrnica 2009 La Liga Bblica 1970, 2007 Publicado por

El Nuevo Testamento en el mazahua central

Se permite copiar, distribuir y comunicar pblicamente esta obra bajo las siguientes condiciones: Reconocimiento. Reconozca a la Liga Bblica los derechos que tiene en la impresin o distribucin de esta obra, deslindndola de responsabilidad alguna por cualquier uso que se le de a la presente publicacin. No comercial. No puede utilizar esta obra para fines lucrativos. Sin obras modificadas. No se puede alterar, transformar o generar una obra a partir de sta.

PRLOGO
Este libro es el Nuevo Testamento de las Sagradas Escrituras en el idioma mazahua. Cerca de trescientas mil personas hablan este idioma; habitan en el estado de Mxico y en el estado de Michoacn. Originalmente el Nuevo Testamento fue escrito en el idioma griego, pero como las personas de otros pases donde no se hablaba el griego queran leerlo en su lengua nativa, pronto se empez a traducir a otros idiomas. Hasta la fecha, el Nuevo Testamento ha sido traducido a ms de mil quinientos idiomas. Esta traduccin al mazahua est basada en el manuscrito griego llamado Textus Receptus, que fue el que utiliz Casiodoro de Reina en el ao 1569. Cipriano de Valera tambin lo utiliz en su revisin de 1602. Los traductores del Nuevo Testamento al idioma mazahua hicieron lo posible por comprender a fondo el significado expresado en el original, y para ello se refirieron al manuscrito griego y a varios comentarios. Una vez determinado dicho significado, se esforzaron en comunicarlo con claridad en mazahua. Algunas palabras griegas no se pueden traducir al mazahua como una sola palabra. Por lo tanto, ha sido necesario expresarlas a veces con una frase descriptiva, a veces combinando alguna palabra tomada del espaol con un trmino genrico del mazahua y otras veces efectuando una sustitucin de tipo cultural (es decir, usando una palabra mazahua con funcin semntica semejante a la de la palabra griega). Ciertas palabras griegas tienen un significado tan complejo que ha sido necesario usar palabras distintas para traducirlas de acuerdo con el significado que la palabra griega tiene en cada pasaje donde aparece. La gramtica vara mucho entre los dos idiomas. Si se traducen en forma literal, las figuras de construccin o de retrica del griego a veces no se entienden en mazahua, y a veces se entienden mal. Por lo tanto, los traductores han procurado expresar con naturalidad en el mazahua el significado del original. Para lograrlo, han escogido las construcciones gramaticales, el orden de las oraciones, las figuras de construccin y el estilo, no del griego ni del espaol, sino del mazahua. En algunos casos ha sido necesario hacer explcita cierta informacin que en el manuscrito griego se encuentra implcita, la cual los lectores antiguos comprendan

sin dificultad, para que el lector mazahua la pueda comprender en la actualidad. La forma lingstica de la traduccin se ha determinado con la ayuda de colaboradores hablantes nativos del mazahua. El significado de la traduccin se ha comprobado mediante la revisin por parte de varios hablantes nativos. El Nuevo Testamento es uno de los libros ms ledos de todos los tiempos. Despierta el inters de personas de todas las edades, razas y nacionalidades. La vida de los personajes narrada en sus pginas y las enseanzas que contiene, han inspirado la vida de millones de personas. Se espera que la lectura de este libro sea benfica para los mazahuas y les ayude a ser mejores vecinos, mejores mexicanos y mejores ciudadanos del mundo.

Aclaraciones
1. Aclaraciones sobre el alfabeto mazahua: En la lista que sigue, se encuentran las letras del alfabeto mazahua, y las combinaciones de letras. Primero se han escrito las letras y sus combinaciones. En seguida se encuentra una frase en mazahua en la que se emplea dicha letra o combinacin. Finalmente se ha escrito en espaol el significado del mazahua. z x zh nzh jm j jy dy pj tj sj tsj chj cj t s ts ch c o zii o xipji o dyr n dy n mb pjcji na zzhi nzhn n jmig ja o jyod o dyn pjxc ra tjanda o sjog tsjijiji chjnrgue dya cjot dya topj a jense r xitsi n chig nuco r prg o j dya nd o xg comi le dijo oy mi mano mi corazn nos cuida fuerte buey mi cara palabra busc pregunt aydame se ver llaves piensen ustedes responda usted no est cerrado no est escrito en el cielo te digo mi hijo esos yo s l vino no se muri se apart

2. Aclaraciones sobre algunos prefijos y partculas: El prefijo que indica segunda persona en tiempo presente no es el mismo que se usa en todos los pueblos donde se habla mazahua. En unos pueblos se usa , en otros se usa , y en otros se usa gui; por ejemplo: mangue, mangue y gui mangue. Cada una de estas formas se usan en distintas partes de la regin mazahua, pero todas significan t dices. En este libro la segunda persona en tiempo presente se representa en forma escrita con in, pero cada lector puede pronunciarla tal como lo hagan en su propio pueblo. Para indicar segunda persona en tiempo pasado, se usa en algunos pueblos. En otros se usa vi, y en otros se usa gui. Por ejemplo: mangue, vi mangue y gui mangue significan t dijiste. En este libro se escribe i. El prefijo que indica posesin por la tercera persona tambin es distinto en varios pueblos. En unos pueblos usan o. En otros usan , y en otros usan nu. Por ejemplo: o ja, ja y nu ja significan su palabra. El prefijo usado en este libro es o. La partcula que indica negacin tambin vara en algunos pueblos. En unos se usa dya. En otros se usa ya, y en otros se usa a. Por ejemplo: dya ma, ya ma y a ma significan no se fue. En este libro siempre se ha escrito dya para indicar una idea negativa. Por ejemplo: dya ma significa no se fue. Hay varios pueblos donde se usa la partcula ya, no para indicar negacin, sino para transmitir el mismo significado de la palabra ya del espaol, lo cual se hace tambin en este libro. Por ejemplo: ya ma quiere decir ahora se fue. Hay que fijarse en la diferencia entre dya ma que quiere decir no se fue, y ya ma que quiere decir ahora se fue. 3. Aclaraciones sobre algunas palabras: A continuacin se presenta una lista de palabras empleadas en esta traduccin que se entienden de distintas maneras en varios pueblos. Se incluye el significado en espaol que se le da a dicha palabra en este libro. r ejmeg o jmus o mus o dyonp o juentse o juentsque o juentsce o jii yo creo l naci ella dio a luz l enga a alguien l tuvo lstima de una persona l tuvo lstima de m l tuvo lstima de ti l se bautiz

o jichi o jitsi o jitsi

Ntese el contraste con: o jchi o jtsi o jtsi

l bautiz a una persona l me bautiz a m l te bautiz a ti l ense a una persona l me ense a m l te ense a ti

o ndj r tj o tee o schi o d ni jyong ni jyonc ni jyod o chzhi o intsjimi, o nintsjimi in pjeeg nzhub tsita o tata o nana o cjuarma chjntjovi na ngueje ngue cua nguecua

l envi a una persona yo envi a una persona l resucit l aguant l se enoj yo necesito t necesitas l necesita l se acerc, se arrim l bendijo a una persona mi mente, mi sabidura pecado, cualquier cosa mala que se hace imgenes y otras cosas que se adoran su padre, su pap su madre, su mam su hermano es igual, es parecido porque para que por eso

ndice
SAN MATEO ...........................................................................1 SAN MARCOS .......................................................................72 SAN LUCAS .........................................................................113 SAN JUAN ..........................................................................187 HECHOS .............................................................................238 ROMANOS ..........................................................................309 1 CORINTIOS ......................................................................337 2 CORINTIOS ......................................................................368 GLATAS ............................................................................388 EFESIOS ..............................................................................401 FILIPENSES .........................................................................413 COLOSENES ........................................................................420 1 TESALONICENSES ...........................................................427 2 TESALONICENSES ...........................................................433 1 TIMOTEO.........................................................................437 2 TIMOTEO.........................................................................446 TITO ...................................................................................452 FILEMN ............................................................................456 HEBREOS ............................................................................458 SANTIAGO ..........................................................................484 1 PEDRO .............................................................................492 2 PEDRO .............................................................................500 1 JUAN ...............................................................................506 2 JUAN ...............................................................................514 3 JUAN ...............................................................................516 JUDAS ................................................................................518 APOCALIPSIS ......................................................................521

EL SANTO EVANGELIO SEGUN SAN MATEO

E Jesucristo mi mboxbche cja e Abraham, e cja e David. Juns va o tj co o mboxpale e Jess ndeze e Abraham. 2 E Abraham o jmusp na ti c mi chj e Isaac. Nucua e Isaac o jmusp e Jacob. Nucua e Jacob o jmusp e Jud, e co nu cjuarma. 3 Nucua e Jud o jmusp e Fares e e Zara. C nu nanavi mi chj e Tamar. Nucua e Fares o jmusp e Esrom. Nucua e Esrom o jmusp e Aram. 4 Nucua e Aram o jmusp e Aminadab. Nucua e Aminadab o jmusp e Naasn. Nucua e Naasn o jmusp e Salmn. 5 Nucua e Salmn o jmusp e Booz. C nu nana e Booz mi chj e Rahab. Nucua e Booz o jmusp e Obed. C nu nana e Obed mi chj e Rut. Nucua e Obed o jmusp e Isa. 6 Nucua e Isa o jmusp e David c o noc o mbzhi jmuu. E David o chjntvi ce ndix c mi ngue nu su e Uras c vi bt. Nucua ce ndix o musp na tsiti e David c mi chj e Salomn. 7 Nucua e Salomn o jmusp e Roboam. Nucua e Roboam o

Los antepasados de Jesucristo

jmusp e Abas. Nucua e Abas o jmusp e Asa. 8 Nucua e Asa o jmusp e Josafat. Nucua e Josafat o jmusp e Joram. Nucua e Joram o jmusp e Uzas. 9 Nucua e Uzas o jmusp e Jotam. Nucua e Jotam o jmusp e Acaz. Nucua e Acaz o jmusp e Ezequas. 10 Nucua e Ezequas o jmusp e Manass. Nucua e Manass o jmusp e Amn. Nucua e Amn o jmusp e Josas. 11 Nucua e Josas o jmusp e Jeconas e co o cjuarma. Mi ngue co pa ma o ndpji co menzum a Israel o dydyiji a ma a Babilonia co. 12 Ma ya ma cji a ma a Babilonia, nucua e Jeconas o jmusp e Salatiel. Nucua e Salatiel o jmusp e Zorobabel. 13 Nucua e Zorobabel o jmusp e Abiud. Nucua e Abiud o jmusp e Eliaquim. Nucua e Eliaquim o jmusp e Azor. 14 Nucua e Azor o jmusp e Sadoc. Nucua e Sadoc o jmusp e Aquim. Nucua e Aquim o jmusp e Eliud. 15 Nucua e Eliud o jmusp e Eleazar. Nucua e Eleazar o jmusp e Matn. Nucua e Matn o jmusp e Jacob. 16 Nucua e Jacob o jmusp e Jos, c o chjntvi e Mara. E

SAN MATEO1,2 Mara ngue c o mus e Jess. E Jess ngue Cristo c ne ra mama: Nu c o eme Mizhocjimi ra manda. 17 Co nu mboxpale e Jesucristo ndeze e Abraham hasta e David, o z catorce co. Nucua, ndeze e David hasta ma o dydyiji co menzum a Israel a ma a Babilonia, o z ndo na catorce co nu mboxpale. Nucua, ndeze ma o dydyiji a ma a Babilonia hasta ma o jmus e Cristo, o z ndo catorce.

2 jopcji o mbji co o nzhubji, ee ce anxe va xipji e Jos. 22-23 Mi jingu Mizhocjimi o nb o mb na profeta o xipji co nte: Dyrmaji. Ra nduntetsj na xunti c dya dyojui na bzo; ra mus naja tsiti c rgu chj e Emanuel, ee ce profeta va ptp Mizhocjimi. E Emanuel ne ra mama: Bb dya Mizhocjimi a ndezgji. Nguecua ma o ndunte e Mara o mus e Jess, o zd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta. 24 Nucua ma o z e Jos a tj, o tsja cua ja nzi va xipji c o anxe Mizhocjimi, o chjntui e Mara. 25 Pero dya juntavi hasta ma o mus ce tsiti c primero o ti e Mara. Nucua e Jos o jusp ce tsiti e Jess.

nu nana e Jesucristo mi ngue e Mara. Ma o jmus e Jesucristo, je va cjava. E Jos ya vi avi e Mara c ro chjntvi. Ma dya be mi chjntvi, e Mara ya mi t na tsiti. Pero dya cj mi dyojui; mi ngue o Espritu Mizhocjimi c vi tsjap o ndunte. 19 E Jos mi cja co mi mama co ley. Nguecua ma o dyr ya mi ndunte e Mara, o nguiji c ro un na xiscm e Mara c dya ro chjntui. Pero dya ro ma ngs co pje mi pjzhi, na ngue dya mi ne e Jos ro bzhi o tseje e Mara. 20 Nucua ma mi cjiji a cjanu e Jos, o nguinchi na tj o janda naja co o anxe Mizhocjimi co ixi cr a jense. O a cua ce anxe o xipji e Jos: Nutsce Jos, o mboxbchets e David, dya r yembee. Ni jyod r tsjap nin su e Mara. Na ngueje c ya t c, ixi nguetsj o Espritu Mizhocjimi c o tsjap o nduns. 21 Ra mus na tsiti c r jusp o tj e Jess. Na ngueje angueze ra salva co nte co ya juajn, ra

18C

Nacimiento de Jesucristo

O jmus e Jess ma mi manda ce rey Herodes a Judea. Je jmus cja ce jii a Beln c tsja a Judea, cja ce xoijm a Israel. O mezhtjo cua o j ja nzi nte co me mi pr, co mi xiji mago, vi eji nu ja ni mbese e jyar. O sji a Jerusaln. 2 Nucua co mago o mbr o zopjji co mi cr a Jerusaln, o xipjiji: Ya jtsijme na seal; r jandajme o mbese na seje. Ngue c rv prgjme c ya jmus na tsiti c ra manda cja yo menzum a Israel. Nutscjme r ne r xitscjme ja bb ce tsiti. Na ngue rv cjjme r ndijmjme a jmi angueze, r matjme, ee co nte co mi xiji mago.

La visita de los magos

3 ce rey Herodes o mbr c mi mama co mago c ya vi jmus na tsiti c ro manda. Nguecua va pizhi na puncj angueze, dya mi pr pje ro nguiji. Me xo go pizhi cua texe co mi cr a Jerusaln. 4 Nucua e Herodes o zojn co ndambcjimi cja co menzum a Israel. Xo zojn co mi xp o ley Mizhocjimi. Cjanu o dynji ja je ngue cua ro jmus e Cristo c ro manda. 5 Cjanu o ndnrji: Nuc, je ra jmus cja ce jii a Beln c tsja a Judea. Na ngue je ga cjava va dyopj ce profeta va ptp Mizhocjimi: 6 Nutsceji i menzumji a Beln, ni muvi in jiigueji cja co aja jii a Jud. Na ngue ra tetsceji naja c ra manda, e ra mbr yo menzum a Israel yo r juajng, ee ce profeta. 7 Nucua e Herodes o zojn co mago c dya cj ro mbr cjo mi aji co. Cjanu o tsjapji na jo tn jingu vi mbese ce seje. Cjanu o ndnr cua co mago o xiji jingu vi mbese c. 8 Cjanu o ndji cua a ma a Beln o xipjiji: Mji, ma tsjaji na jo o tn rgui jyodji ce tsiti. Nucua ma r chtji, r nzhogji r e xitscji. Nguecua xo r mag, r ma ndijm a jmi r matc c. 9-10 Nucua ma ya vi nguar vi aji ce rey, cjanu o ma cua co mago. Nucua ce seje c ya vi jandaji ndeze ma o mbese, o etsetjo na yeje. Nu co mago ma o jandaji ce seje, go mji na puncj. Nucua ce seje mi ot o xoiji c,

SAN MATEO2
3Nucua

hasta ma cja zt a xese nu cja ce ngum nu ja ma bb ce tsiti. Cja chi o bbtjo nu. 11 Cjanu o ztji cua cja ce ngum, cjanu o cjogji a mbo. O jandaji ce tsiti ma bb cja ce ngum co e Mara c nu nana. Cjanu o ndijmji a jmi ce tsiti, o matji. Cjanu o xosji cua o cajaji co mi quiji o oro, e o nguichjn, e o mirra co ma jo ma jyr y me mi muvi. Cjanu o nguibiji, cjanu o unji ce tsiti. 12 Nucua Mizhocjimi o zopj a tj co mago, o xipjiji: Dya cja r nzhogji cja e Herodes, empji. Nguecua ma m o nzhogji cja ce pas nu ja mi menzumji, o mji c na iji.

ma ya vi mbedye co mago, cjanu o nguinchi cua na tj e Jos o janda na co o anxe Mizhocjimi. Cjanu o a cua ce anxe o zopj e Jos, o xipji: Nutsce, anga r sidyi ne tsiti ejnu nu nana; r cuee r mji a ma cja ce xoijm a Egipto. Na ngueje e Herodes ra jyod ne tsiti ra mbt. Y r mimitjoji nu hasta ma cja r xitsi, ee ce anxe. 14 Nucua cjanu o z cua a tj e Jos. Go zidyi cua ce tsiti e c nu nana, go mbedyeji cua ce xm, o mji a ma a Egipto. 15 Nucua o mimiji nu hasta ma cja o nd e Herodes. Mi jingu mi bb na profeta c mi ptp Mizhocjimi. Ce profeta o mama: R penpe na ja cn Chig c ra mbedye a Egipto, ee Mizhocjimi. Nguecua ma o ma ga ma a Egipto e Jos co

13Nucua

La huda a Egipto

SAN MATEO2,3 e Mara e e Jess, o zd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta. o un ngenda e Herodes c dya nzhog co mago ro xipjiji ja mi bb ce tsiti, me co d cua na puncj angueze. Cjanu o manda o mbtji texe co tsiti co mi cr a Beln, y hasta ja co mi tjor ce jii c. O mbtji co cja vi musji, cja na e co ya mi dyi ye cj. Na ngue e Herodes ya vi dyn na jo co mago, nguecua va mbr ja ya nzi zana vi mezhe ndeze ma ya vi mbese ce seje. 17-18 Mi jingu vi dyopj a cjava ce profeta Jeremas: Cja ce jii a Ram mi tr na c me ma hu na jense. Mi ngue ce ndix c mi chj e Raquel mi hupi co o mboxbche. Dya go ne cj ro chzhi o jmi pa ro mj, na ngueje ya vi mbtpji co o mboxbche, ee ce profeta va ptp Mizhocjimi. Nguecua ma o manda e Herodes o mbtji co tsiti, o zd c vi mama ce profeta. 19 O cua na nu pa, o nd e Herodes. Ma xe ma bbtjo e Jos a Egipto, o nguinchi na tj o janda na co o anxe Mizhocjimi. Nucua ce anxe o zopj o xipji: 20 Nutsce, anga r sidyi ne tsiti ejnu nu nana, r mji a ma cja ce xoijm a Israel nu ja vi ecjeji. Na ngueje ya nd co mi jod ro mbt ne tsiti. 21 O nanga cua e Jos. Cjanu o zidyi ce tsiti e c nu nana, o

4 mji cua a ma cja ce xoijm a Israel. 22 Nucua cjanu o mbr e Jos c ya mi manda e Arquelao a Judea c tsja a Israel, chjntjui c ri bbtjo e Herodes c ndunu tata. Nguecua mi s e Jos xe ro ma ga manu. Nucua Mizhocjimi o yepe o zopj a tj e Jos. Nguecua va cjogtjoji a Judea o mji cua a ma cja ce xoijm a Galilea. 23 O ztji cja na jii c ni chj a Nazaret; o mimiji nu. Mi jingu vi mama a cjava co profeta: Ra xiji menzum a Nazaret nu c ra j, ee co profeta. Nguecua ma o ma mimi a Nazaret e Jos e e Mara e ce tsiti, o zd ce ja c ya vi mama co profeta.

16Ma

Herodes manda matar a los nios

O mezhe cua ja nzi cj, o mbr o ppji cja Mizhocjimi na bzo c mi chj e Juan. Mi bb cja ce majyad a ma a Judea. Mi zopj co nte y mi jichiji co ndeje. 2 Mi xipjiji a cjava: Jyziji co na so, ra nzhog in mnceji cja Mizhocjimi. Na ngueje nu c o eme Mizhocjimi ra mandazji, ya ngue ra manda, ee e Juan. 3 Mi jingu ce profeta Isaas vi ptp Mizhocjimi, vi mama ja rva cja e Juan. O mama ce profeta c ro bb na nte cja na majyad c ro mapj, ro zopj co nte ro xipjiji: R jyzgueji ce iji c na so, r jyzgueji ce iji c mog. Na ngue ya ngue ra cn Jmugji c bb a jense, ro ee ce nte. Je ga cjanu va mama ce profeta c ro mama ce ntee.

Juan el Bautista predica en el desierto

5 Juan mi jee na bitu c vi tt o xi o camello, y mi nznt na xipjad. Mi sa co mi nza cja o tx, y xo mi si o miel o ngjn. 5 Nucua ma cua co menzum a Jerusaln, e co menzum cja co aja jii a Judea, cja na e co mi cr texe ja co cjog ce ndare a Jordn, ma sjji cja e Juan. 6 Mi xipjiji Mizhocjimi co ma so co mi cjaji, y mi jichi e Juan anguezeji cja ce ndare a Jordn. 7 Cja co menzum a Israel mi cr co mi xiji fariseo, e co mi xiji saduceo. E Juan o janda ma j na puncj anguezeji ro e jiiji. Nguecua va mama e Juan va xipjiji: Nza cjatsceji o cijmi co s ga cuee ma tj o batj. Na ngue i sji ra jnceji ngenda Mizhocjimi r sufreji, nguecua va gueji va e jiiji. 8 Pero ma na cjuana nzhog in mbji cja Mizhocjimi, r tsjaji na jo, ngue cua ra etse o nzhog in mbji. 9 I pzhgueji ra recibidotsji Mizhocjimi, na ngueje o mboxbchetsji e Abraham. Pero r xitscji, dya cja r tsjijiji c ni jyod ra recibidotsji. Na ngueje me na zzhi Mizhocjimi, s ra tsjap yo ndojo ra mbzhi nte co ra jus e Abraham, xo ra enche o mbji Mizhocjimi. 10 Xe sido o a e Juan o zopj co fariseo e co saduceo, o xipjiji: Nza cjatsceji zaa co dya jo co quisi, co ya junstjo jacha cja o dy. Texe zaa c dya jo co quisi, ya ngue ra dyziji cja rr mbochji cja sivi. Je xo rga cjanu rg tsjaceji, nu ma dya ra nzhog in mbji cja Mizhocjimi. 11 Bb

SAN MATEO3
4E

mbpji co o cjaja c nu lamu, xpcji o mbcua c nu lamu ga mbs. Pero nutsc dya pje pjtsc r pjsc a cjanu nu c cja va j. Na ngueje me na nojo na puncj angueze, nutsc r menutjog que na ngue na mbpji. Nutsc r jichi co ndeje co ra nzhog o mb cja Mizhocjimi. Pero nu c cja va j, ma r enche in mnceji angueze, ra dyaceji o Espritu Mizhocjimi c. Ma dya r enche in mbji, ra dyaceji r ma sufreji cja sivi, ee e Juan. 12 Xe sido o a e Juan o xipjiji na ejemplo o mama: Na campesino ra js o yelgo, cja rr mbitsi na jo o ndx. Co ndx ra dyt cja c o tujm co, pero co paxa ra ndt co sivi co. Je xo ga cjanu rg tsja nu c cja va j. Ya bb angueze ra recibido co ra nzhog o mb, pero co dya ra nzhog o mb, ya bb ra mbochji a sivi c dya ra juenche, ee e Juan.

Jess ma bb a ma a Galilea. O na nu pa, o mbedye cua o ma a ma cja ce ndare a Jordn nu ja ma bb e Juan. Je o ma nu, ngue cua ro tsja e Juan ro jichi angueze. 14 Pero e Juan dya mi ne ro jichi, mi xipji: Nutsce va cje i negue r jitsc, maco nguetsc ni jyong r jitsc, ee e Juan. 15 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji: Iy, r jitsc, na ngue ni jyod r cjaji texe cua ja ga manda Mizhocjimi.

13E

El bautismo de Jess

SAN MATEO3,4 Cjanu nee cua e Juan o jichi e Jess. 16 Nucua ma nzi va nguar va jii e Jess, cjanu o mbese cja ce ndare. O xog cua a jense, y o janda e Jess ma sjb o Espritu Mizhocjimi nza cja na mbaro, ma j ro ne ndg a xese angueze. 17 Cjanu o dyrji cua naja c mi a a jense, o mama: Nujnu nguejnu n Chig nu r siya, nguejnu rg mcj nu, ee.

6 Ni jyod r tsjague a cjanu, na ngueje ya xo topj o ja Mizhocjimi: Mizhocjimi ra ndj co o anxe rgu eji a jense ra e pnchciji, ngue cua dya r sos cja ndojo ra sonnc in cua, ni pje r tsja, ee. Nguecua r dac ndeze va hasta a jm, ee e Satans c dya jo. 7 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji: Dya r dac cua ja gui xitsc. Na ngue ya xo topj c dya r sjme o ja Mizhocjimi cn Jmugji, enzgjme. Nguecua dya r dac a ma a jm para r nug cjo ra mbxc Mizhocjimi, ee e Jess. 8 Nucua c dya jo, o zidyi na yeje e Jess a ma cja na teje c me na nd. Cjanu o jchi cua texe yo jii cja ne xoijm, cja na e texe co me na z e me na jo co mi psi yo jii. 9 Cjanu o xipji cua va ndr e Jess: Nu ma r ndijmgue cja n jmig r matcg, r dacg c r mandague texe cja yo jii yo rr jtsig dya, ee c dya jo. 10 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji c dya jo: Nutsce Satans, cuee cja n jmig. Dya r matc, na ngueje ya topj o ja Mizhocjimi c r ndijmjme r matjme Mizhocjimi c ngue n Jmuji. Y nguextjo angueze r ppijme, enzgjme c. Nguecua, dya r matc, ee e Jess. 11 Nucua c dya jo o cuee cja e Jess. Cjanu o cua co anxe o e mbsji e Jess.

Nucua o Espritu Mizhocjimi o nb o mb e Jess. Nguecua va ma a ma cja majyad ro ndrji angueze, ro tsja e Satans c dya jo. 2 O mezhe cuarenta pa, xm ndempa c dya pje zii e Jess cja ce majyad. Nucua cjanu o zanta c. 3 Cjanu o cua c dya jo o e ndr e Jess, o xipji: Nguetsce o Titsce Mizhocjimi, nguecua r xipjigue yo ndojo ra mbzhi o xdyi r sigue, ee c dya jo. 4 Cjanu ndnr cua e Jess o xipji: Dya r tcg c i xitsi, na ngue je topj o ja Mizhocjimi c dya nguextjo xdyi c rga mincjme, sino que ngue texe o ja angueze c pedye o nee c, enzgjme Mizhocjimi. Nguecua, dya r cjap yo ndojo ra mbzhi o xdyi r sig, ee e Jess. 5 Nucua c dya jo, o zidyi e Jess a ma a Jerusaln c ngue o ndajii Mizhocjimi. Cjanu o ese cua a xese cja naja co torre co mi bb cja ce templo. 6 Cjanu o xipji: Nguetsce o Titsce Mizhocjimi; nguecua r dac dya a ma a jm.

Tentacin de Jess

Herodes ya vi manda o ngotji a pjr e Juan. Nucua

Jess comienza su trabajo en Galilea

12E

7 ma o mbr e Jess c ya ma oo a pjr e Juan, cjanu o nzhog o matjo cua a ma cja ce xoijm a Galilea. 13 O zt cja ce jii a Nazaret. Cjanu o mbedye cua nu, o ma a ma cja ce jii a Capernaum, o ma mimi nu. Nu ce jii bxtjo mi jr cja ce zapj nu ja mi tjor co xoijm a Zabuln, e a Neftal. 14 Ma o ma mimi e Jess a Capernaum, o zd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta Isaas: 15 Ra bb jyas cja co xoijm a Zabuln e a Neftal. Xo ra bb jyas texe nu ja cjog ce iji c ni ma cja ce tazapj, e texe cja ce xoijm c tizhi lado a manu cja ce ndare a Jordn. Texe a ma a Galilea nu ja dya prji Mizhocjimi, ra bb jyas nu. 16 Co nte co mi nzhod cja bxm, o jandaji jyas c me na nojo. Nu co mi cr cua ja na bxm cua ja tji, o zt o jyas o jmiji, ee ce profeta. 17 Nucua ndeze ma o mbr o mimi e Jess a Capernaum, o mbr o zopj co nte, o xipjiji: Jyziji co na so, ra nzhog in mnceji cja Mizhocjimi, na ngue ya ngue ra manda nu c o eme Mizhocjimi a jense.

SAN MATEO4 C nu cjuarma mi chj Andrs. Anguezevi mi mbjmvi. 19 Cjanu o mama cua e Jess o xipjivi: Nutscevi i mbjmguevi dya. Pero chjntvi n xtcj r m dya, r jtsivi r zopjvi yo nte ngue cua anguezeji xo ra ndntji n xtjg, embevi. 20 Jo ni zogvi cua co o rrevi, cjanu o ndntvi cua o xtj e Jess, o mji. 21 Xe go mtji mas a xoi. E Jesus o janda cua xe ndo yeje bzo co xo mi cjuarmavi. Mi chj Jacobo e e Juan, co mi ngue o ti e Zebedeo. Ma bbvi cja na b co e Zebedeo c nu tatavi, ma jocji co o rreji. Nucua e Jess o matvi. 22 Anguezevi ixco zogvi cua ce b e c nu tatavi, ixco ndntvi cua o xtj e Jess o mji.

nu paa, mi nzhod e Jess a jmi ce zapj a Galilea. O janda cua yeje bzo co ma pt o rrevi cja ce zapj. Co bzo mi cjuarma co. C naja mi chj e Simn Pedro.

18Na

Jess llama a cuatro pescadores

nzhod e Jess texe a ma a Galilea, mi xp co nte cja co o nintsjimi anguezeji. Y mi xipjiji o ja Mizhocjimi; mi xipjiji ja rv manda nu c vi eme Mizhocjimi a jense. Y mi joc co pje nde ma ngueme co mi sufre co nte. 24 Me mi nntji e Jess c mi joc co mi sdy. Nguecua xo zt ce ja texe a ma cja ce xoijm a Siria, o dyrji co mi cja e Jess. Nguecua ma sinpiji texe co mi s co pje nde ma ngueme. Xo ma sinpiji co me mi sufre; ngue co vi zr o sondajma c dya jo, e co mi sr o taque, xo e co dya mi s ro m. E Jess mi joc texe co. 25 O mbedye na puncj nte a Galilea, e a Decpolis, e a Jerusaln, e

23Mi

Jess ensea a mucha gente

SAN MATEO4,5 cja co aja jii co tsja a Judea, e texe a ma nanguar cja ce ndare a Jordn, mi pji e Jess.

8 ngue nu rgu mj co, na ngueje ra mrji ngue o ti Mizhocjimi. 10 Ma cj co ra tsja na jo, bb co ra nuu na , ra tsjapji ra sufre. Pero ngue c rgu mj c, na ngueje Mizhocjimi ya ngue o Jmu c. 11 Nutsceji i ejmezgji dya. Nguecua bb ma ra zanceji, ra ndceji, ra xosceji o bchjine rga zanceji texe co me rr so. Pero r xitscji, z ra tsjaceji a cjanu, nguejyo rgui mcjeji yo. 12 Nguecua ma ra tsjaceji a cjanu, r mcjeji na puncj. Na ngueje Mizhocjimi ra dyaceji c me na jo a jense. Co profeta co mi cr mi jingu xo o tsjapji o sufreji, pero ya chunji dya co me na jo, ee e Jess.

Nucua ma o janda e Jess co nte co ma puncj, cjanu o ma cua cja na teje o mimi cua nu. Cjanu o cua co ya mi tp o ja e Jess co mi xiji discpulo, o sji cja jmi angueze. 2 Nucua e Jess o mbr o xp co o discpulo, o xipjiji:

El Sermn del monte

o nte co pr c dya ni muviji, y ni jyodji Mizhocjimi c ra mbsji. Z a cjanu co, pero ngue nu rgu mji na ngueje ya ngue o Jmuji dya Mizhocjimi. 4 Cr o nte co me ndum. Pero z ga cjanu ga sufreji, ngue nu rgu mji nu, na ngueje ra un Mizhocjimi c rgu mji. 5 Cr o nte co dya cjap na nojo, un o mbji ra dytji Mizhocjimi. Ma cj co ra nguiji a cjanu na pjee, ngue nu rgu mj, na ngueje Mizhocjimi ra un ne xoijm. 6 Cr o nte co me ne o mb ra tsja co na jo. Ma ga cjanu, ngue nu rgu mji nu, na ngueje ra un Mizhocjimi c rgu tsjaji co na jo. 7 Cr o nte co juentse nu minteji ga mbsji. Nu co juentse a cjanu nu minteji, xo s ra mji na ngueje Mizhocjimi ra juentse anguezeji. 8 Ma cj co ra ejme Mizhocjimi co texe o mb, ngue nu rgu mj co, na ngueje ra mbrji na jo ja ga cja Mizhocjimi. 9 Ma cj co ra zopj na jo yo nu minteji ngue cua ra ptca nuji,

3Cr

Quines son los felices

sido o a e Jess o xipji co o discpulo: O , tji cja o jm, ngue cua dya ra sod. Je xo rga cjatsceji nu, r tsjaji na jo ngue cua dya nda rr so cja ne xoijm. Nu ma dya cja rga x o , ja rg s xe ra xc ma? Dya cja rgu muvi ma co, ra mbozji a tji, ra yd yo nte. 14 Nutsceji nza cjatsceji o jyas cja yo nte. Naja jii c je js cja naja teje, dya s ja ra tsj c. 15 Je xo ga cjatjonu, ma tjtji naja sivi, dya cobji cja naja caja. Je sji nu ja na tsijense, ngue cua ra s ra janda texe co ri cr cja ce ngum c. 16 Je xo rga cjatsceji nu, r tsjagueji na jo cja yo nte, ngue cua ra unji ngenda c na jo co i cjagueji. Nguecua xo ra mamaji c me na jonte c nin Tatagueji c bb a jense.

13O

Sal y luz para el mundo

9
Jess ensea sobre la ley

SAN MATEO5 ptnte, ra mbsitsj o soc ma, c rgu tjnp ngenda ra sufre. 22 Pero nutsc r xitscji, ma cj co ra nb nu minteji, z dya ra mbt, ra mbsitsj o soc ma, c rgu tjnp ngenda ra sufre. Xo r xitscji, nu ma cj co ra zob nu minteji ra xipji: Dya i pr pje i cjaa, ra embe c, xo ra mbsitsj o soc ma c, c rgu tjnp ngenda ra sufre. Y ma cj co xo ra xipji nu minteji: Me na sotsce, ra embe, ra mbsitsj o soc ma c rgu ma sufre cja sivi a linfiernu. 23 Bb ma i pji cja templo i sidyiji na animale ra mbtji cja rr ndtpji Mizhocjimi cja ce arta. Pero ma i stceji, nu ma i mbeeji c pje vi tsjapqueji naja yo nin minteji, dya xt unji ce animale ra mbtji. 24 C r tsjagueji, r sogueji nu c ni mbeceji Mizhocjimi. Ot r mji, r ma dytqueji c nin minteji ra perdonaotsceji. Nucua cja rr eji cua, r e unji c ni mbeceji Mizhocjimi. 25 Ma pje co r tsjapji na so naja yo nin minteji, ma ra zintsiji cja juesi, r jotpji ma cja ri ptcjeji cja iji. Ma jiy ra ma nzhceji nu cja ce juesi. Nucua ce juesi ra nzhceji cja ce mbpjr. Nucua ra ngocgueji a pjr. 26 Na cjuana r xitscji, dya ra s r pedyegueji nu, hasta ma cja r tsjtji texe co ri tgueji.

sido o a e Jess o xipji co o discpulo: I prgueji ce ley c o dyopj e Moiss, e co o dyopj co profeta. Pe i cjinncjeji c rv e xitscji c dya cja ni jyod r dytji co. Pero dya r tsjijiji a cjanu. C rv cj, ngue c r cjag texe cua ja nzi ga mama co. 18 Na cjuana r xitscji, ni muvi texe yo letra yo bb cja o ley Mizhocjimi, e texe yo ja. Z ra nguinsi ne jense e ne xoijm, pero ot ra zd texe c mama cja o ley Mizhocjimi. 19 Ni jyod r tsjapji ngenda r tsjaji texe yo o ley Mizhocjimi, z ri tsiqu ce ja. Xo ni jyod r xpji yo nte, r xipjiji ra tsjaji texe o ja Mizhocjimi. Ma jiy, ra tsjaceji c dya rgu muvitsceji ma ra manda nu c o eme Mizhocjimi a jense. Pero ma r tsjagueji c mama yo o ja Mizhocjimi, e ma je rga cjanu rgui xpji yo nte, numa, ra tsjaceji ra mbtsceji na nojo ma ra manda nu c o eme Mizhocjimi. 20 I prgueji ja ga cja yo fariseo e yo xp o ja Mizhocjimi yo xiji xpte. R xitscji ni jyod c xenda r tsjagueji na jo, que na ngue anguezeji. Ma jiy, dya ra tsjaceji Mizhocjimi a jense o ntetsceji c ra mandatsji.

17O

i dyrji o xitsceji co xpte cua ja va sjipji co mi cr mi jingu. O xipjiji a cjava: Dya r ptnteji. Nu ma cj co ra

21Ya

Jess ensea sobre el enojo

i dyrji o xitsceji co xpte cua ja va sjipji co mi cr mi jingu: Dya r tsgueji o ndix.

27Ya

Jess ensea sobre el adulterio

SAN MATEO5 nutsc r xitscji dya, ma cj co ra janda naja ndix y ra nguiji cja o mb ra tsjavi c na so, z dya ra juntavi, chjntcjui c ya ri tsj o ndix, ya tsja na so co angueze cja o mb ma c. 29 Maco i mamaji ngue in chji c cjacji r tsjaji co na so, jmji ma, panaji. Xenda na jo r stceji cja jmi Mizhocjimi z ri natjo in chji, que na ngue ra pantcaji texe in cuerpoji a ma a linfiernu. 30 Maco i mamaji ngue in jodyji c cjac r tsjaji co na so, dyocji ma, panaji. Xenda na jo r stceji cja Mizhocjimi z ri natjo in dyji, que na ngueje ra pantcaji texe in cuerpoji a ma a linfiernu.

10 cr mi jingu: Dya r dji Mizhocjimi r mamaji na cjuana, cja rr mamaji o bchjine. Ma i ndji Mizhocjimi c r tsjagueji, tsjagueji ma, ee co xpte. 34 Pero nutsc r xitscji, dya pje r dji. Dya r manji nza mbr a jense. Na ngueje nguejnu manda Mizhocjimi. 35 Ni xo r mamaji nza mbr ne xoijm. Na ngueje ngue Mizhocjimi c manda yo cr va. Ni xo r mamaji nza mbr a Jerusaln. Na ngueje ngue c o ndajii cn Jmugji c pjzhi me na nojo. 36 Ni xo r mamaji nza mbr in igueji, na ngueje nutsceji, dya s r tsjapqueji c rr tx ne r na in ixtegueji, ni xo ri tsjapqueji c rr potj. 37 C r tsjagueji, r mantji j o jiy. Ma xe r mangueji cj nza r, numa, ngueje c dya jo c nnc in mnceji ma.

28Pero

sido o a e Jess o xipji co o discpulo: I prgueji c xo mamaji mi jingu: Ma cj co ne ra mbzi nu su, ra un o xiscm c rgu jyanbvi. 32 Pero nutsc r xitscji, dya cj ra mbzi nu su, nguextjo ma ri e naja bzo. Z dya ri cja na so na ndix pero ma ra tsja nu xra ra mbzi, pe ra tsja ce ndix ra chjntui c naja bzo. Nguecua chjntjui c ri tsj bzo ce ndix. Nguecua ce bzo c o mbzi c nu su, ri psi nu soc ma c, chjntjui c ro tsjap o su ro tsj bzo. Y ce bzo c na yeje o xra ce ndix, xo ri psi nu soc chjntjui c ro tsj ndix. Na ngueje ya rgu chjntui ce ndix c ya vi bzi.

31O

Jess ensea sobre el divorcio

i dyrji c o xitsceji co xpte cua ja va sjipji co mi

Jess ensea sobre los juramentos

33Ya

i dyrji cua ja va sjipji co mi cr mi jingu: Nu ma cj co ra jpcji in chji, r nzhopcji r jpcji a nzh ma c. Y nu ma cj co ra jpcji in sibiji, xo r jpji o sibi ma c, mi eeji. 39 Pero nutsc r xitscji, dya cj r nzhopcji co ra tsjacji co na so. Nu ma cj co ra mbchciji in jojmiji, xo r pjnbtjoji ma c nanguar ra mbchciji. 40 Nu ma cj co ne ra jyonnceji o ch, y ra zintsiji cja juesi ngue cua ra nganncaji co ri jegueji, xo r jytspiji co ri tgueji. 41 Nu ma cj co ra xitsceji: Chuns yo rv tunsg, ma sogzg na kilometro nde, ra entsceji, nutsceji xe r ma sogji ma c xe

38Ya

Jess ensea sobre la venganza

11 na kilometro nde. 42 Cj co pje ra dytcgueji, r unji. Y co pje co ra pesceji, dya xo r tsnbji co.

SAN MATEO5,6 bb a jense. Na ngue ma r tsjaji na jo nguextjo c rgu jantcaji yo nte, numa, dya ra mama c in Tatagueji c na jo vi tsjagueji. 2 Bb nte co cjap cja na jo; cjaji c rgu mpji yo ntee. Nguecua ma pji nu ja cjog na puncj o nte, nza cja cja nintsjimi o cja iji, unji o merio co dya pje psi. Pero r xitscji c na cjuana, z ra mama yo nte na jonteji, pero Mizhocjimi dya ra mama na jonteji. Nutsceji, dya r tsjaji nza cja anguezeji. 3 Pero ma r unji merio co dya pje psi, r unji c dya cj ra mbr. 4 Nguecua dya cj ra mbr c i ungueji. Pero Mizhocjimi ra dyaceji co na jo, na ngueje angueze ptcji in mnceji.

i dyrji cua ja va sjipji co mi cr mi jingu: R siyagueji yo in dyocjeji, pero co nucji na , xo r uji na , eeji. 44 Pero nutsc r xitscji, r siyagueji co ra nucji na , r matpji Mizhocjimi co ra zanceji. Tsjapqueji na jo co ra nucji na , dytpji Mizhocjimi co ra jyonnceji o ch, e co ra jcgueji na . 45 Ma r tsjapji na jo a cjanu yo nin minteji, z rr soji, ra jusceji ma c nin Tataji c bb a jense. Na ngueje angueze cjap ra mbese e jyar c rgu janda texe yo nte, z ri cja na jo, o z ri cja na so. Xo va penpe o dyebe texe yo nte, z ri cja na jo, o z ri cja na so. 46 Nu ma nguextjo co siyatsgueji co r siyagueji, cjo ra dyaceji Mizhocjimi co na jo ma? Iy. Cjo dya je xo ga cjanu ga tsja co publicano, siya o dyoji co; maco i mangueji me na so co? J, je ga cjanu ga tsjaji. 47 Nu ma nguextjo yo in dyocjeji yo i ne r zenguaji, ja bb c na jo c i cjagueji ma? Maco yo dya pr Mizhocjimi, je xo ga cjatjonu, nguextjo co o dyoji zenguaji. 48 Nguecua r xitscji, r siyagueji texe yo nte cua ja nzi ga tsja c nin Tatagueji c bb a jense.

43Ya

El amor para los enemigos

C rgui tsjagueji co na jo, dya ngue c ra jantcaji yo nte ra mamaji i cjaji na jo; ngue c ra jantcaji c in Tatagueji c

Jess ensea sobre las buenas obras

cjap cja na jo, me ne o mbji c ra janda yo nte. Nguecua pji cja nintsjimi, e cua ja pom o iji, ni ma dytji Mizhocjimi. Pero r xitscji c na cjuana, z mama yo nte me na jonteji, Mizhocjimi dya ra mama na jonteji. Nutsceji, dya r tsjaji nza cja anguezeji. 6 C r tsjaji, ma r dytqueji Mizhocjimi, r tsjogji a mbo cja in nzungueji, cja rr tsotceji in nzoxtjiji. Cja rr dytqueji cua c nin Tataji c bb nu ja dya cj s ra janda. Y angueze ra dyaceji co na joo, na ngueje ptcji in mnceji. 7 Ma r dytqueji Mizhocjimi, dya r tsjagueji cua ja nzi ga tsja yo nte yo dya pr Mizhocjimi. Anguezeji me yepeji co ja co ni dytji Mizhocjimi, pzhiji ra dyr Mizhocjimi na ngueje c me

5Co

Jess ensea cmo orar

SAN MATEO6 yepeji. 8 Nguecua r xitscji, dya me r yepegueji ja cua ja nzi ga tsja anguezeji. Na ngueje c nin Tataji pr co ni jyonceji ante c r dytqueji c. 9 Nguecua nutsceji ma r dytqueji Mizhocjimi, r xipjiji a cjava: Mi Tatatsgjme, je i bb a jense, r pjxcjme nutscjme r crjme cja ne xoijm, ngue cua r scjme ja co nzi ga zc co cr a jense. 10 Xo r pjxcjme ngue cua dya ra mezhe ra zd c r tcjme ja co nzi ga dytc co cr a jense, na ngue nguetsce i mandague. Xo r tcjme r cjajme cua ja nzi gui egue. 11 Dyacjme dya o xdyi co r sigjme ne pa dya. 12 Perdonaozgjme n nzhubjme cua ja nzi rg perdonaojme ma cj co pje cjacjme. 13 Dya r jyzgue ra ndcjme c dya jo. Pjxcjme ngue cua dya r cjajme co na so. Na ngueje nguetsce i mandague, nguetsce me na ztsce, nguetsce me na notsce. Je ga cjatjotsce nu textjo co cj co ra j. Amn. 14 Nu ma r perdonaogueji c cj pje ra tsjaceji, xo ra perdonaotsji ma c nin Tataji c bb a jense. 15 Pero ma dya r perdonaogueji c cj pje ra tsjaceji, dya xo ra perdonaotsji ma c nin Tatagueji, nu co pje nde i cjagueji.

12 ndumji, dya xo dyebeji. Je ga tsjaji a cjanu, ngue cua ra mbr yo nte c mbempjeji, ra mamaji na jo c cjaji. Na cjuana r xitscji, z ra mama yo nte c na jo cjaji, pero Mizhocjimi dya je ra mama a cjanu. Nutsceji, dya r tsjagueji ga cjanu. 17 Nu ma r mbempjeji, r xinzhji cua ja nzi gui tsjaji texe yo pa. Xo r tstji o aceite in iiji, y r dyebeji. 18 Nguecua dya ra mbcji yo nte cjo i mbempjeji. C ra mbr c i mbempjeji, nguextjo c nin Tataji c dya cj s cj ra janda. Y angueze ra xitsceji c na jo vi tsjagueji, na ngueje ptcji in mnceji.

r psceji na puncj co ni muvi cja ne xoijm. Na ngueje ne xoijm cr o dyox, ra dyotcgueji co in chopjji e in bitugueji. Y xo ra zijm co in merioji de plata. Xo cr va o mbu, ra xotcgueji in nzungueji, cja rr pnncji co i psiji. 20 Jyodgueji ja rg mbsciji a jense co ya ri bb ma r stceji nu. Na ngueje a jense, dya cr o dyox nu, nu c ra dyotceji co ri psiji, ni pje xo ra zijm nu. Dya xo cr o mbu nu, c ra pnncgueji co ri psigueji. 21 Nu ma r psigueji na puncj cja ne xoijm, je ri mj in mbji cja ne xoijm. Pero ma ra bsceji na puncj a jense, je ngue a jense nda ra mj in mbji.

19Dya

Riquezas en el cielo

co cjap cja me na jo. Nguecua ma go mbempjeji, cjap

16Bb

Jess ensea sobre el ayuno

un jyas cja in cuerpogueji ngue in chji. Ma

22-23C

La lmpara del cuerpo

13 janda na jo na nte, bb jyas ma texe o cuerpo. Pero ma dya s ra janda, chjntjui c ri bb cja bxm ma ce nte. Je xo ga cjatsceji nu. Nu ma nguextjo Mizhocjimi r jyodji, ra bb ma jyas texe cja in mbgueji. Pero ma r jyodji Mizhocjimi, e r jyodji r psiji na puncj cja ne xoijm, ma r jyodji nza yeje, numa, dya nda ra bb jyas in mbji. Y ma i pzhgueji bb jyas in mnceji, nu ma dya cjuana jyas, numa, ojtjo jyastsji ma. cj co ra mbpi yeje lamu, dya ra s ra dytvi nza yejui. Na ngueje c naja ri nbji, ra tsja ce mbpji; c naja ri nee. O ma jiy, naja c ri cjap dya rgu muvi. Je xo ga cjatsceji nu, ma i jodji ja rgui psiji na puncj cja ne xoijm, numa, dya i ppqueji ma Mizhocjimi cua ja nzi ga ne angueze. r xitscji, dya r tsjijiji ja rgui chtji c r siji. Dya xo r tsjijiji c pje r jyeji. Mizhocjimi me na nojo, ya ngambgaji va. Nadya, cjo dya xo ra dyaceji c r siji, e c r jyegueji? 26 Jantmaji yo s. Dya podji o ndx, dya xo tagji, dya pje xo tji cja tujm; maco c nin Tatagueji c bb a jense nde huii yo. Nutsceji, xenda ni muvitsgueji na puncj que na ngue yo s. Nguecua, cjo dya xo ra huitsceji Mizhocjimi? 27 Cj

SAN MATEO6,7 bbtsceji c s ra chc nde metro c xe rr nd? Z me ra nguiji, dya cj ra s. 28 Nguecua, jenga i cjinncjeji ja r chtji c r jyeeji? Unji ngenda yo pje co ma ndjn yo cjaa cja juajma, ja ga teeji. Dya ppjiji, dya xo jencheji o tjjm pa ra dytji o bituji. Pero me na z yo. 29 E Salomn mi pjzhi na nojo, mi je o bitu co me ma z. Pero xenda na z yo ndjn. 30 Yo pjino cjaa cja juajma dya, pero ra xr ra mn ra canta cja hornu ra ndtji yo; maco Mizhocjimi un c na z o ndjn yo. Natsceji, cjo dya xo ra dyaceji Mizhocjimi c r jyegueji? Nguecua, jenga dya i encheji na jo in mbji Mizhocjimi ra dyaceji co ni jyonceji? 31 Nguecua r xitscji, dya me r tsjijiji r mamaji: Pr, pje r sigji, o pje xo r jegji?, r eeji. 32 Ngue yo dya pr Mizhocjimi yo me jod ga cjanu. Pero nutsceji i ejeji c nin Tataji c bb a jense; angueze pr c nde ni jyonceji texe yo. 33 Nutsceji ot r jyodji Mizhocjimi, ngue cua ra mandatsji. Y r jyodji r tsjaji co na jo cua ja ga manda c. Nucua texe yo, nde ra dyaceji yo. 34 Nguecua, dya r tsjinncjeji ja rgui chtji c r siji e c r jyeji co pa co va j. Ma ra zd co paa, cja r uji ja rgui tsjapqueji. Na ngueje pama va j texe o ndum c ni jyod r sufregji.

24Ma

Dios y el dinero

25Nguecua

Dios cuida a sus hijos

Dya cj r sobgueji. Ma jiy ra jncgueji ngenda Mizhocjimi. 2 Cua ja nzi gui

No juzguen a otros

SAN MATEO7 sobtegueji, je xo rga cjanu rg jncgueji ngenda Mizhocjimi. Mizhocjimi ra nzhoctsji cua ja nzi gui tsjagueji. 3 O dyax, xenda na nojo que na ngue o ngmpaxa. Je xo ga cjatjonu in nzhunceji. Pe na nojo in nzhunceji nza cja na dyax, y pe tsiqu nza cja naja ngmpaxa co o nzhub yo nin minteji. Nguecua, jenga i sobji ce ngmpaxa c oo a nzh yo nin minteji? Maco dya i ctpji i ce dyax c oo in chji. 4 Ja rg s r xiqueji yo nin minteji: Jyzguijme r cjpcjme ne ngmpaxa nu oo nin chgue, r embeji? Maco dya ixi cjbgueji ce dyax c oo in chgueji. 5 Nutsceji i cjapqueji c na jotsceji, pero dya cjuana. C r tsjagueji, ot r tsjnceji ce dyax c oo in chgueji, ngue cua ra s r jandaji na jo r tsjpji ce ngmpaxa c oo a nzh c nin minteji, ee e Jess. 6 Bb nte co chjntji nza cja o cuchi co ra yd co pje ri ungueji co dya ri ne anguezeji. Xo chjntji nza cja o dyo co ra ra e zaceji ma pje co ri ungueji co dya ri neji. Co nte co ga cjanu, dya cja xe r zopjji o ja Mizhocjimi nu me na sj.

14 ra dytceji na tjmchi, cjo r ungueji na ndojo? Iy, dya s. 10 Y ma ra dytceji na jm, cjo r ungueji na cijmi? Iy, dya xo s. 11 Maco i nteji i cjaji co na so, pero i pjchiji r unji co na jo yo in chigueji. Na c nin Tatagueji c bb a jense, cjo dya xo ra dyaceji co na jo co r dytji angueze? 12 Cua ja nzi gui egueji c ra siyatsji yo nte, je xo ga cjanu rgui siyagueji yo. Na ngueje je ga cjanu ga mama o ja Mizhocjimi c xiji ley e profeta.

ma i ne r nzhodji cja o iji Mizhocjimi, tsjogji cja ce tsingoxtji. Na ngueje bb na ngoxtji, e na iji co me na mbt, pero ni zidyji nu ja ra sufreji cja sivi. Me na puncj co cjog cja ce ngoxtji c na mbt. 14 Pero ce iji c ni zidyiji nu ja ra bbtjoji co Mizhocjimi, na sichi c. Xo e ce ngoxtji, xo sichi c. Y dya puncj co tt ce ngoxtji c rgu mji ce iji.

13Nu

La puerta angosta

r dytqueji Mizhocjimi, ra dyaceji. Sido r jyodji Mizhocjimi, r chtceji c ni jyonceji. Sido r matji Mizhocjimi, ra dytceji. 8 Na ngue texe co ra dyr, ra chun co. Y texe co ra jyod, ra cht co. Y texe co ra mapj, ra dytji co. 9 Nutsceji i ecjeji in chigueji, ma ra chzhi in jmiji in chigueji

7Sido

Pedir, buscar y tocar la puerta

nte co ra tsceji ra e tsjap ri aji o ja Mizhocjimi. Cjapji na jooji nza cja ndnchjr yo dya pje cja, pero a mbo o mbji me na soji nza cja o mino yo me na sate. Nguecua r pjtpji ngenda co. 16 C rgui prgueji co xpte, r unnceji ngenda ja ga mimi co. I prgueji o visachi, dya quitsiji o uva co. Ni xo ri quitsiji o higo cja o bimpdyi. Je xo ga cjatjonu co xpte co cjap

15Cr

El rbol se conoce por su fruto

15 ri a o ja Mizhocjimi, dya s ra mimi na jo co. 17 Je xo ga cjatjonu texe o zaa co na jo, quisi co na jo co. Pero co dya ga jo, quisi co dya ga jo. 18 Na zaa c na jo, dya s ra nguisi co dya ga jo. Ni xo ri ngue na zaa c dya jo, dya s ra nguisi co na jo. 19 Texe zaa co dya quisi co na jo, ra dyziji cja rr pantaji a sivi. 20 Nguecua c rgui prgueji co xpte, r unnceji ngenda ja ga mimi co.

SAN MATEO7,8 tareje c je ne pjat cja ce ngum. Xo na tandajma c me mi v cja ce ngum. Pero dya go tun ce ngum, na ngueje vi tjb a xese cja ce pea. 26 Ma cj co ra dyr yo ja yo r xitscji dya, ma dya ra tsja cua ja nzi va dyr, r jytspig nza cja na bzo c dya nguiji na jo cua ja ro jyb o ngum, je go jyntjo cja xm. 27 Go eje cua na tadyebe. Xo j ce ndare. Xo v e ndajma c o juanta ce ngum. Jo nu tun cua o ngum ce bzo, ixco chjor, ee e Jess va nguar va zopjji. 28 Ma o nguar e Jess o mama yo ja yo, me mi sji, dya mi pr pje ro nguijiji. 29 Na ngueje o unji ngenda je vi e cja Mizhocjimi co vi mama e Jess va xp anguezeji. Y dya je ma cjanu co xpte.

puncj co ra xitsc: Nutsce n Jmutsg, ra enzgji. Pero dya texeji ra cjogji cua ja manda Mizhocjimi. Co ra cjog nu, nguextjo co ra tsja cua ja nzi ga ne c mi Tatag c bb a jense. 22 Ma ra zd ce pa ma ra tjn ngenda, me na puncj co ra xitsc: Nutsce n Jmutsg, cjo dya mi nnncjme in chjgue, ma mi zopcjjme yo nte? Cjo dya xo mi nnncjme in chjgue ma mi pjongjme o sondajma? Cjo dya xo ngue co in chjgue c mi jocjme co mi sdy, e co na puncj co na nojo co mi cjajme?, ra enzgji. 23 Nucua r tjntcji cua, r xipjiji: Dya ngue o titsceji mi Tatag. Cueeji cja n jmig dya, nutsceji i tsjagueji co na so, r embeji.

21Na

No todos entrarn en el reino de los cielos

nu c ra dyr yo ja yo r xitscji dya, y ra tsjaa yo, r jytspig nza cja na bzo c na jo va mbee. O jyb naja ngum a xese cja na pea. 25 Go eje cua na tadyebe. Xo j na

24Nguecua,

Las dos bases

Nucua o zb e Jess cja ce teje. Xo zb na puncj o nte, mi pji angueze. 2 O j cua naja bzo c mi s naja ngueme c xiji lepra, o e chzhi cja e Jess. Cjanu o ndijm cua a jmi, cjanu o xipji: Nutsce n Jmutsg, ma r egue, ra s r jocz. 3 Cjanu o cuana cua a dy e Jess o ndr ce nte, o xipji: R neg. Ra jots. Nzi va ndr, nzi va ojtjo cua ce ngueme. 4 Nucua e Jess o xipji: Pjngenda c dya cj r ma xipjigue dya, nguextjo c r ma, r ma jchitsj ce mbcjimi c ya jogts. Xo r jn co r un Mizhocjimi cua ja nzi va mama e Moiss. Ixt mague a cjanu ngue

Jess sana a un leproso

SAN MATEO8 cua ra nutcgue ce mbcjimi c na cjuana ya jots. Nguecua yo nte ra mbrji c ya nintsci ce ngueme.
Jess sana al muchacho de un capitn romano

16 o nte co rgu eje nu ja ni mbese e jyar, e nu ja ni nguibi, xo e textjo cja ne xoijm; ra e mimiji nu ja manda Mizhocjimi a jense, ra ziiji o xdyi co e Abraham, e e Isaac, e e Jacob. 12 Pero co ot vi zojnji ro cjog nu ja manda Mizhocjimi, tstjo co go ne. Nguecua co dya go nee, ra mbochji nu ja na bxm, nu ja me ra huji, y me ra ngunxt o sibi rg sufreji na puncj. 13 Nucua e Jess o xipji ce bzo c mi manda naja ciento tropa: Ma dya in nzungue. Cua ja nzi vi ejmegue, je rga cjanu rg jog cin chii. Ixco jog cua ce ti ce ndajme c.

o zt e Jess cja ce jii c mi chj Capernaum. Cja ce jii mi bb naja bzo c mi manda naja ciento o tropa. Ma cja ma st e Jess, o cua ce bzo o e ndnr e Jess. Cjanu o dyt na favor. 6 O xipji: Nutsce n Jmutsg, dya cja s ra m n chii, ya zr o ngueme. Ya dyobtjo n nzung, y me sufre na puncj co na . 7 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji: Jo r mag, r ma joc. 8 O ndnr cua ce bzo o xipji: Nutsce n Jmutsg, dya ga jozg c r tsjogue a mbo cja n nzung. Z nguextjo na ja c r mangue, ra jog cn chii. 9 Na ngue xo etsc xo chac poder, ngue cua r mandag o tropa. Ma r xipjig c naja: Maa, r embe, ra ma. Ma r xipjig c naja: Chjd, r embe, ra j. Xo e ma r xipjig cn mbpji: Tsjaa yo, r embe, ra tsjaa. 10 Nucua ma o dyr e Jess co vi mama ce bzo, me co nguentjo cua. Na ngue o un ngenda c mi junt o mb ce bzo c pje ro mama e Jess, ro zd. Nguecua va xipji cua co mi pji: Na cjuana r xitscji, ni ri na yo n menzumji a Israel r ttc c ri ejme na jo nza cja ne bzo nu. 11 Nutsc r xitscji, na puncj

5Nucua

ma cua e Jess cja o ngum e Pedro. O cht cua c mi sdy c nu too e Pedro, mi s paa c. 15 Nucua e Jess cjanu o ndtp cua a dy. Jo ni cuee cua ce paa. Cjanu o nanga cua ce ndix o dyt o jn ro ziji.

14O

Jess sana a la suegra de Pedro

ma ya vi nguibi e jyar, o sinpiji e Jess na puncj nte co vi zr o ndajma c dya jo. E Jess, nguextjo c o mama ro mbedye co ndajma, y go mbedye cua co. Y texe co mi sdy, o joc co. 17 Nguecua ma zd co vi mama ce profeta Isaas: Angueze me go juentsqueji o e joczji co ngueme co mi sufregji, ee ce profeta.

16Nucua

Jess sana a muchos enfermos

vi mundo na puncj nte cja e Jess. Nguecua va a e Jess

18Ya

Los que queran seguir a Jess

17 va xipji co o discpulo ro datji cja na b, ngue cua ro mbeseji a nanguar cja ce trazapj. 19 Cjanu o s cua naja bzo c mi xp c o ley Mizhocjimi c o xipji e Jess: Xpte, r tjnt in xtcje r m nu ja co r stce. 20 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji: Ante c r m, ixt tsjiji c r xitsc. Yo mino bb o tjocji, y yo s psi o toxji. Nutsc, z rv cj cja Mizhocjimi pero dya r psc ja r ox, ee e Jess. 21 Nucua cjanu o mama cua naja c mi tjnt a xtj e Jess, o xipji: Nutsce n Jmutsg, dyac sjtsi ot r maa, r ma g mi tatag, cja rr mgvi. 22 O xipji cua e Jess: Yo nte, chjntjui c ya ndji na ngue dya creozji. Jyzgue anguezeji ra dygji co nn mi aimaji. Nutsce chjnt n xtcj r mgvi.

SAN MATEO8 Ixco bb cua ce ndajma e ce ndeje. 27 Me co nguiji cua co discpulo, mi mamaji: Pje ma poder c psi ne bzo nu, nguecua t e ndajma e ne ndeje?

o dat cua e Jess cja ce b. Cjanu o mji cua co o discpulo. 24 Jo ni v cua naja tandajma. Me mi pjs ce ndeje ma mboo ce b. Pero e Jess ma jtjo c. 25 Nucua co discpulo o chzhiji a jmi e Jess, o xipjiji: Nutsce n Jmutsgjme, pjcjme para dya r quibigjme. 26 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji, jenga i sji? Cjo dya i ejmezgji c s r pjceji? Cjanu o nanga cua e Jess, cjanu o hunchi ce ndajma, e ce ndeje.

23Cjanu

Jess calma el viento y las olas

o ztji a nanguar cja ce trazapj cja ce lugar c mi chj a Gadara. O cua yeje bzo co mi oo o mb o demonio co ngue o dyoji e Satans c dya jo; o e chjji e Jess. Je vi ejui a nde cja co panten cja campo santo. Me ma sovi e me ma cuvi, nguecua dya cj mi s cj xi ro cjog cja ce iji c. 29 Nucua co demonio o tsjapji o mapj na jense co bzo va xipjivi e Jess: Jess, o Titsce Mizhocjimi, pje i psc r ugjme? Cjo vi ecje a ecjua r tsjacjme r sufrejme dya? Maco dya be sd ce pa ma ra tjn ngenda, ee co bzo va pji o mb c dya jo ro avi. 30 Na j nu ja ma n na puncj o cuchi. 31 Nguecua va tsja co demonio o dytji e Jess, o xipjiji: Ma r pjongzjme cja o mb yo bzo, jyzguijme r ma quichcjme cja yo cuchi. 32 Cjanu o mama cua e Jess: Pedyeji ma tsichiji, embeji. Nucua co demonio go mbedyeji, go ma nguichiji cja co cuchi. Nucua texe co cuchi nde va dactjoji va zbji cja ce dy. Go ma jyji cua cja ce trazapj. Nzhangua ndji. 33 Nucua co mi pjr co cuchi go cjuandiji cua, go mji na niji

28Nucua

Los hombres endemoniados de Gadara

SAN MATEO8,9 cja ce jii; o ma csteji texe co vi jandaji, o xipjiji ja va jog co bzo co vi dyoo o mb co demonio. 34 Nucua cjanu o mbedye texe co mi cr cja ce jii, o ma nuji e Jess. Ma o ztji, o xipjiji cua e Jess c pje cjinto tsja, ro mbedye cja c o jiiji.

18 ne xoijm r perdonaotsji in nzhubji. Unnceji dya ngenda ngue cua r prji c r psc ce poder, embeji. Cjanu o zopj cua ce bzo c dya mi s ro m, o xipji: Nutsce, anga, chuns nu i os, maa in nzum, embeji ce bzo. 7 O nanga cua ce bzo, cjanu o ma cua o ngum. 8 Nucua co nte ma m o jandaji ja va jog ce bzo, me go nguijiji cua, na ngue nunca mi jandaji a cjanu. Me xo go mamaji me na jo Mizhocjimi, na ngue vi tsja a cjanu vi un poder cja yo nte.

Nucua cjanu o dat e Jess cja ce b, xo e co o discpulo. Cjanu o mbeseji a nanguar cja ce trazapj, o ztji nu cja ce jii nu ja mi ox e Jess. 2 O j cua ja nzi nte ma siji na bzo c dya mi s ro m; ma tji cja naja pjingu. Mi junt o mbji c mi s e Jess ro joc ce bzo. Nucua ma o mbr e Jess c mi ejmeji, o zopj cua ce bzo c dya mi s ro m, o xipji: Dya r sgue, s; ya r perdonaots dya in nzhunce, ee e Jess va xipji ce bzo. 3 Xo mi cr nu, ja nzi xpte; o dyrji e Jess o perdonao ce bzo. Nguecua ma nguijiji o mbtsjji: Nujne Jess chjntjui c o zad Mizhocjimi nu, ma nguijiji. 4 Ixmi pr e Jess co mi cjiji anguezeji, nguecua va xipjiji cua: Jenga i cjijiji co na so a mbo cja in mbgueji? 5 R xipji ne bzo: R perdonaots in nzhunce, r embe, pero dya cj s ra mbr cjo ya ma o nzhub. Pero ma r xipji ne bzo: Nutsce, anga r nzhod, r embe; e ma ra nanga cua ne bzo ra nzhod, ixt prgueji ma c dya r xitsiji o bchjine. 6 Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ya chac poder cja

Jess sana a un paraltico

o mbedye nu e Jess, o cjog nu ja ma j naja bzo c mi chj e Mateo, c mi cobra o contribucin. E Jess o janda ce bzo, o xipji: Chjnt n xtcj r mgvi, embe. Ixco bb cua e Mateo o mvi e Jess. 10 Na nu pa, ya vi mimi e Jess a mbo na ngum, ma siji o xdyi. Go j cua na puncj co mi cobra o contribucin, co mi xiji ma sonte, xo e co dya mi sp o ley co menzum a Israel, nguecua xo ma sjiji ma soji. O e ziji o xdyi co e Jess, e co o discpulo. 11 Co fariseo o jandaji c ma jji e Jess co bzo, nguecua va xipjiji cua co o discpulo e Jess: Jenga nin xptegueji nde siiji o xdyi co nujyo cobra o contribucin ejyo aja yo na so?, ee co fariseo.

9Nucua

Jess llama a Mateo

19 Jess o dyr co vi mama co fariseo, cjanu o xipjiji cua na ejemplo: Nu co dya sdy, dya ni jyod cj ra dyt co; nguextjo co sdy. Je xo ga cjatjonu yo t o nzhub, ngue co ni jyod ra jocji yo. 13 I prji o ja Mizhocjimi c mama a cjava: C ni ptcji o animal, cja rr pscji co, na jo c. Pero c xenda r neg, ngue c r juentsqueji yo nin minteji, ee Mizhocjimi. Nujnu, ngue naja ja c ni jyod r ma xrji, xama ra zichi in mnceji nu. Cua ja nzi ga mama ne ja nu, r juentseteg. Nguecua, dya ngue co cjap cja na jo c rv e xipji ra nzhog o mbji cja Mizhocjimi. Ngue co pr t o nzhub.

SAN MATEO9 ya mi xt, xenda ro xt. 17 Dya xichiji o tapj cja zmbota, na ngueje ro xt ce zmbota, ro pjd ce tapj. Dya cja ro jog cua ce zmbota. Je xichiji o tapj cja mbota co cja nuevo, ngue cua dya ra xt ce mbota ra pjd ce tapj, ee e Jess va xipjiji na ejemplo.

12E

co o discpulo e Juan o sji nu ja mi bb e Jess, o xipjiji: Nutscjme r mbempcjjme na puncj, xo e yo fariseo. Jenga dya mbempje yo in discpulogue? 15 O ndnr cua e Jess o xipjiji naja ja ngue cua ro mbrji jenga dya mi mbempje co o discpulo. O xipjiji: Ma ra chjnt naja s, ma dya be cjuar ce chjnt, dya s ra ndum co o dyoji, na ngueje xe bbtjo ce s a nde anguezeji. Pero ra zd co pa ma ra sinbiji ce s. Nucua cja ra mbempjeji rg ndumji ma. 16 Sido o a e Jess o xipjiji na ejemplo, o mama a cjava: Na zbitu, dya cj s ra mbt na bitu c nuevo. Na ngue ro ung ce nuevo bitu. Nucua nu ja

Le preguntan a Jess sobre el ayuno

14Nucua

ndnt ma mama e Jess co ja co, o cua naja bzo c pje mi pjzhi cja co menzum a Israel; o e ndijm a jmi e Jess, o xipji: Cn xuntig cja nd mi ndajme. Pero r maa, r ma ese in dygue, ra tetjo. 19 Cjanu o bb cua e Jess o mvi ce bzo, xo e co o discpulo. 20 Nucua cjanu o j cua naja ndix c mi sdy, c ya mi pa na doce cj c mi dag o cji. O chzhi a xtj e Jess, o ne ndtp o fleco c o bitu c mi jee e Jess. 21 Na ngueje mi cjiji ce ndix: Nguextjo c r tjtp o bitu nu, ixta ndixqui, ee. 22 Nucua e Jess o janda ce ndix, o xipji: Dya r sgue, sng; ya jotsgue dya, na ngueje i ejmezg c s r jocts in nzeme. Nucua ndeze ce ndajme c, o jog na jo ce ndix. 23 Nucua o zt e Jess cja o ngum ce bzo c pje mi pjzhi, cjanu o cjog a mboo. O janda cua co mi jx o pito, e co nte co me mi hui. 24 O mama cua e Jess o xipjiji:

18Ma

La hija de Jairo, y la mujer que toc la ropa de Jess

SAN MATEO9,10 Cueeji va. Na ngueje ne xunti nu, dya t nu, tjo nu. Nucua co nte me go tsjaptjoji burla e Jess. 25 Nucua e Jess o pjong a tji co nte, cjanu o cjog a mbo nu ja ma oo ce aima, cjanu o pnchpi a dy. Jo ni nanga cua ce xunti. 26 Nucua texe cja ce xoijm, me mi ndtjoji c vi tsja e Jess vi tsjap o te ce xunti.

20 jo. 33 Nucua e Jess o pjong ce ndajma. Cjanu o a cua na jo c mi ngone. Co nte, me co nguijiji cua cjanu o mamaji: Nunca r jandagji va a Israel c ri jog yo ngone. 34 Pero co fariseo mi mamaji: Ngue e Satans c dya jo c un poder ne bzo nu, nguecua ga pjong yo ndajma yo dya jo.

mbedye cua e Jess cja o ngum ce bzo. Ma ya mi maa, ma cua a xtj yeje bzo co mi ndzh, mi mapjvi mi mamavi: Nutsce o mboxbchets e David, juentscbe. 28 Nucua ma m o zt e Jess nu cja ce ngum nu ja mi ox, o cua co mi ndzh, o chzhivi a jmi. Nucua e Jess o xipjivi: Cjo i ejmevi c s r joctsvi in chvi? Cjanu o ndnrvi cua: J, s r joczbe, n Jmutscbe, eevi. 29 Nucua e Jess o ndtp a nzh co mi ndzh, o xipjivi: R joctsvi cua ja nzi gui ejmevi, ee e Jess. 30 Jo ni jog cua a nzhvi. Cjanu o xipjivi cua e Jess c dya cj ro ma ngsvi. 31 Pero ma ya vi mbedyevi, mi mamavi texe cja ce xoijm, mi xipjiji co nte c vi tsja e Jess.

27O

Jess sana a dos ciegos

nzhod e Jess texe cja co jii, e cja co ndajii, mi xpji cja co o nintsjimi anguezeji, y mi xipjiji o ja Mizhocjimi. Mi xipjiji ja rv manda nu c vi eme Mizhocjimi a jense. Mi joc texe co mi s o ngueme, e texe co mi s na . 36 E Jess ma m o janda co nte, me go juentseji cua anguezeji, na ngueje mi chjntji nza cja ndnchjr c dya bb o mbr, ya me ni pizhiji, ya me xo ni ponch o mbji. 37 E Jess o xipji cua co o discpulo va jytspiji ndx co ntee: Na puncj yo ndx yo ya jog, pero tstjo yo ndagrx. 38 Mizhocjimi ngue o cjaja yo ndx. Nguecua r dytqueji angueze ra ndj co xe aja mbpji ra ji, ra e ppjiji cja ne dagrx.

Jess tiene compasin de la gente

35Mi

va mbedye co mi ndzh, o cua co ma siji naja bzo c mi ngone, ma sinpiji e Jess. Nu ce bzo vi zr naja ndajma c dya

32Nzi

Jess sana a un mudo

10

Nucua e Jess o mat co doce o discpulo ro chzhiji a jmi. Cjanu o unji poder ngue cua ro s ro pjongji o ndajma co dya jo, y ro jocji texe co ndtcijeme, e texe co mi s na . 2 Nujyo, ngue o tj co doce discpulo co o xipjiji cua apstole:

Jess escoge a los doce apstoles

21 E Simn c xo mi xiji Pedro, eje e Andrs c nu cjuarma, e e Jacobo c nu ti e Zebedeo, e e Juan c nu cjuarma e Jacobo. 3 Xo e e Felipe, e e Bartolom, e e Toms. Xo e e Mateo c mi cobra o contribucin, e e Jacobo c nu ti e Alfeo, e e Lebeo c xo mi xiji Tadeo. 4 Xo e e Simn c mi revolucionario, e e Judas Iscariote c ro dydyi co nte ro ma zrji e Jess.

SAN MATEO10 cjanu, na ngue na mbpji ni jyod ra chun c ra zii c, e c ra jyee. 11 Nu ma ja co r stceji, z pje nde ma jii o ndajii, r tsjaji tn nu, cj ngue c na jonte nu cja ce jii. Nguecua je r oxji cja o ngum c, hasta ma cja r e r pedyeji; dya r ptqueji ngum rgui oxqueji. 12 Ma r tsjogji cja ce ngum, r matpji Cjimi co ri cr nu. 13 Nu ma ra dytceji in jagueji co ri cr nu, ix na cjuana ra mbs Mizhocjimi anguezeji cua ja nzi vi zenguaji. Pero ma dya ra dytceji, iy ma. 14 Ma dya ra sceji, ma dya ra dytcji co r xipjiji, r pedyeji ma cja ce ngum, e cja ce jii; r pjbiji o jm co ya rgu jys in mbcuaji, ngue cua ra un ngenda co menzum nu, que vi tsjaji co na so, dya sceji. 15 Na cjuana r xitscji, nu pa c ra tjn ngenda, xenda ra sufre co ri cr ce jii, que na ngueje ra sufre co ma c a Sodoma, e a Gomorra co o chjot Mizhocjimi mi jingu na ngueje c me ma soji.

Jess ya mi ngue ro ndj co doce apstole, nguecua va xipjiji c ro tsjaji. O xipjiji a cjava: Dya r mji cja o iji yo dya menzum a Israel, dya xo r stji cja o jii yo menzum a Samaria. 6 C r tsjagueji, r mji cja yo n menzumji a Israel, na ngue anguezeji chjnji nza cja ndnchjr co ya bzhi. 7 Ma r mji, r zopjji co nte r xiji c ya ngue ra manda nu c o eme Mizhocjimi a jense. 8 R jocji co ri sdy. Y r tsjapji ra tee co ya rgu nd. Y r dytji co ri s o lepra. Y r pjongji o ndajma co dya jo cja o mb yo nte. Ma r pjsceji a cjanu yo nte, dya r cobraji. Na ngueje o dyactjoji Mizhocjimi ne poder. 9 Y ma r mji, dya r jnnceji oro, ni plata, ni pje ma topj. 10 Dya xo r tsanaji mape c pje rgui tsantaji o pje rgui juntji para cja iji. Dya xo r tsanaji o bitu, ni xo r tsidyiji mbcua c rgui ptji. Dya xo r jnji na chj rgui dnji. R xitscji a

5E

Jess manda a los discpulos a predicar

c r xitscji. R tcji nza cja o ndnchjr a nde cja o mino. R pjngendaji na jo cja yo nte, pero dya cj pje r tsjapji. Rga cjatsceji o mbaro yo dya pje cja co na so. 17 R pjtpji ngenda yo nte, na ngueje ra zintsiji nu ja ra jncji ngenda co pje pjzhi. Y ra ndaxcji cja co o nintsjimiji anguezeji. 18 Ra zintsiji cja co gobernador e cja co rey, na ngueje i ejmezgji. Nguecua r

16Dyrji

Persecuciones

SAN MATEO10 xiqueji anguezeji e co aja nte, ja ga cjazg. 19 Ma ra zintsiji, dya r tsjijiji c ja rgui chjnrji, o c pje r manji. Na ngueje ce ndajme c, ra chacji co r mamaji. 20 Na ngue c r agueji, dya ngue c r tsjijitsjji; ngue o Espritu Mizhocjimi c nin Tatagueji ra dyaceji ce jaa. 21 Cr co ra nzh nu cjuarma ra mbtji. Cr o tata co ra nzh nu ti. Cr ti co ra chtsjji nu tataji e o nanaji, y ra mbtji. 22 Ra nucji na texe yo nte, na ngue c ni ejmezgji. Co ra sido ra ejmez, z ra mbtji, ra salva co. 23 Ma ra ndcji cja na jii, r cueeji cua r mji c naja jii. Na cjuana r xitscji, dya be xi ri nzhonnceji texe cja yo jii a Israel ma r g na yeje cja Mizhocjimi. 24 Xe sido o a e Jess o xipji na ejemplo co o apstole, o mama: Xenda respetaoji na xpte que na ngue co o discpulo. Y xenda respetaoji naja lamu que na ngue co o mbpji. 25 Nguecua ma ra sufre na xpte, xo ni jyod ra sufre co o discpulo. Y ma ra sufre na lamu, xo ni jyod ra sufre co o mbpji. Y ma ra mama yo nte ra xiji dya jo naja bzo, xenda ra xiji dya jo co ri cr o ngum.

22 crtsjgji. Nguecua ni jyod r xipjiji yo nin minteji texe cua ja r chjji. Co ja co r xitsctsjji, r xipjiji ngue cua ra dyrji texeji. 28 Dya r sgueji co ra mbtcji in cuerpoji, pero in aljmaji, dya ra s ra mbtcji co. Nu c r sgueji ngue Mizhocjimi c s ra mbochcji a ma a linfiernu, nu ja me ra sufre in cuerpoji, xo e in aljmaji. 29 Mizhocjimi cn Tatagji pjr yo tsins. Nguecua ma dya ra ne angueze, dya ra s ra nd ne r na tsins; maco dya ni muvi yo, pji yeje por na cinco. 30 Xo e in ixtegueji, z dya ni muvi yo, pero Mizhocjimi pr ja nzi s yo. 31 Nutsceji xenda ni muvitsgueji que na ngueje na puncj o tsins. Nguecua dya r sgueji, xo ra mbceji Mizhocjimi.

co ra xipji yo nte c pcji, xo r xipjig c mi Tatag c bb a jense c r prg co. 33 Pero texe co ra xipji yo nte c dya pcji, xo r cnbgji a jmi c mi Tatag c bb a jense, r xipji c dya r prg co.

32Texe

Los que reconocen a Jesucristo delante de la gente

dya r sgueji c ra tsjaceji yo nte. Pero r tsjacjuanaji r zopjji, na ngueje ni jyod ra jandaji c dya be jandaji dya, y ni jyod ra mbrji c dya be prji dya. 27 Na puncj co n jag, nguextjotsceji i dyrji ma mi

26Nguecua,

A quin se debe tener miedo

pzhgueji rv cj cja ne xoijm ngue cua dya cja ra ch yo nte. Pero dya r tsjijiji a cjanu. Dya ngue c rv cj c. Na ngueje c rv cj, ra bb o ch cja yo nte. 35 Na ngue c rv cj, cr bzo co ra jyonbji o ch, ra tsja co o tiji. Cr ndix co ra jyonbji o ch, ra tsja co o xuntiji.

34I

Jess es causa de divisin

23 Cr ndix co ra jyonbji o ch, ra tsja co o cjji. 36 Co ra nuu na co ri ejmez, ngue co ri cr nu ngumtsjji. 37 Ma cj co ne ra ndenngueg, ni jyod xenda ra nezeg que na ngue c nu tata e nu nana. Y ni jyod xenda ra neze que na ngue c nu ti e nu xunti. Ma jiy, dya ra s r cjapc n nteg c. 38 Ma cj co ne ra ndenngueg, ni jyod ra bb dispuesto ra sufreji o ra ndji. Ma jiy, dya ra s r cjapc n nteg co. 39 Co dya bb dispuesto ra sufre na ngueje dya ne ra ndji, dya ra chtji c rgu bbji. Pero co bb dispuesto ra bt na ngueje c ni ejmezgji, ra chtji c rgu bnji.

SAN MATEO10,11 cjanu o ma cja co o jii anguezeji, ngue cua ro xp co nte y ro zopjji. 2 E Juan xe ma ootjo a pjr. Nucua ma o mbr angueze co mi cja e Jesucristo, o ndj cua yeje co o discpulo o sjui cja e Jess. 3 O xipjivi: Cjo nguetsce Cristo c ro j, o xe r tebejme c xe naja? 4 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipjivi: Mvi ma xipjivi e Juan yo i rvi, ejyo i jandavi. 5 R ma xipjivi e Juan c ya janda yo mi ndzh; xipjivi c ya nzhod yo mi medye; xipjivi c ya jog yo mi s o lepra, e yo mi ngog, ya r yo. Xo r xipjivi c ya tetjo yo ya vi nd, e c r zopcj yo dya pje psi, r xipjiji nu o ja Mizhocjimi nu me na jo. 6 Xo r xipjivi, ma cj co ra sido ra ejmez y dya ra yembee c rgu xg co nutsc, ngue nu rgu mj ma c, ee e Jess va xipji co o discpulo e Juan. 7 O ma cua co yeje o discpulo e Juan. Nucua e Jess o mbr o xipji co nte cua ja ma cja e Juan, o mama: Ma i ma uji e Juan cja ce majyad, pje mi cjijiji rvi ma chtji? Cjo mi cjijiji c rvi chtji naja bzo c ri ptp o ja, nza cja ga pt o lugar naja xitji ma juanta e ndajma? 8 Pje mi cjinncjeji c rvi ma chtji? Cjo mi cjinncjeji c rvi chtji naja bzo c ri je bitu co me ni muvi? Tsjijiji. Co jee bitu co me ni muvi, ngue co rey e co cr cja o palacio. 9 Nama, pje mi cjijiji c rvi ma chtji ma? Cjo mi cjijiji

ra recibidotsji, chjntjui c ri nguetsc ra recibidozg co. Y co ra recibidozg, chjntjui c ri recibidoji c o ndcjg. 41 Co ra sj naja profeta na ngue c ni a o ja Mizhocjimi, Mizhocjimi ra unji co na jo, cua ja nzi rg un co profeta. Co ra sj na nte c cja na jo na ngue c ni tsja na jo, xo ra unji co na jo cua ja nzi rg un co cja na jo. 42 R xitscji, ma cj co ra untjo naja tsixalo jrteje naja yo n mbpji yo dya nda pjzhi, na ngue n discpulog, nuco, na cjuana ra un Mizhocjimi co na jo co , ee e Jess.

40Co

Premios

11

Nucua ma o nguar e Jess o xipji co doce o discpulo c ro tsjaji, cjanu ndji o mji. Cjanu o mbedye cua e Jess,

Los enviados de Juan el Bautista

SAN MATEO11 c rvi chtji naja profeta? J, r mang ngue naja profeta. Pero xenda ni muvi o bpji angueze que na ngueje co aja profeta. 10 Je topj o ja Mizhocjimi c mama ja ga cja e Juan: Dyr, r juajng na bzo ra zopj yo nte ra xipjiji n jag. Ra ot in xoigue, ngue cua ma r mague, ya rgu bb dispuesto yo nte ra dytcji, ee. 11 Na cjuana r xitscji, dya chun naja bpji yo nte c ni muvi nza cja c o un Mizhocjimi e Juan. Z me ma nojo ce bpji c mi psi e Juan, e me ma z, pero xenda na z ma cj co ra tsjap Mizhocjimi o nte, ee e Jess. 12 Xe sido o a e Jess o xipjiji: Bb co zopj yo nu minteji, xipjiji c ni jyod ra un o mbji Mizhocjimi ra tsjapji o Jmuji. Pero ndeze co pa ma o mbr e Juan Bautista o zopj yo nte, hasta yo pa dya, nu co ga cjanu ga zopj yo nu minteji, sufreji cja dy yo nte. Y co nte co jod Mizhocjimi co texe o mb, ngue co cjap Mizhocjimi o nte. 13 Texe co o ja Mizhocjimi co o dyopj co profeta, e co xiji ley, mi mamaji c ro j ce pa ma ro manda Mizhocjimi. Pero ma o mbr e Juan o zopj yo nte, ya ma sd ce pa. 14 Nu ma i ne r creoji c r xitscji, r xitscji e Juan o ptp e Elas c mi tebegueji ro j na yeje. 15 Nutsceji bb in tsji, r dyrji na jo yo ja yo r xitscji. 16-17 R xitscji ja ga cja yo nte yo cj yo r crji dya. Anguezeji chjntjui nza cja yo tsiti yo junr cja chjm yo ee cjaji o mbaxua,

24 matji o dyoji mamaji: R pjpcijme o flauta, pero nutsceji dya i nemeji, embeji yo nu dyoji. O ma jiy, eeji cjaji como que ya vi nd na nte, ee pa gji ce aima, xipjiji nu mitiji: Me r nzhumjme rv xrjme, pero nutsceji dya i hugueji, eeji. 18 Je xo ga cjatjonu yo nte yo cr yo cj dya. Ma o mbr e Juan o ppji, o xg, dya cj go zivi o xdyi c rv mj. Nguecua yo nte mamaji: E Juan bb o m b c dya jo, eeji. 19 Nucua nutsc rv cj cja Mizhocjimi, r mj rg sigji o xdyi. Nguecua ga mama yo nte: Chj, na bzo nu me n, y me si o vinu. Me xo joji yo cobra o contribucin, e yo aja yo xiji na so, eeji. Pero r xitscji, co t Mizhocjimi unji ngenda Mizhocjimi me pr na jo c cjaa; nguecua nde nano bpji va dyacbe e Juan.

e Jess o mbr o hunchi co mi menzum cja ja nzi co ndajii. Na ngueje angueze vi joc na puncj co mi sdy, e vi tsjap o te ja nzi co ya vi nd, y na puncj co pje nde vi tsjaa. Pero dya go nzhog o mbji cja Mizhocjimi. O mama a cjava e Jess va hunchiji: 21 Nutsceji i menzumji a Corazn, etsceji i menzumji a Betsaida, juentsceji ra tsjac Mizhocjimi r sufreji. Na ngueje cja in jiiji r cjag na puncj co na nojo co nunca mi jandagueji, pero dya go nzhog in mbji cja Mizhocjimi. Nu ma je ri

20Nucua

Los pueblos desobedientes

25 ngueje a ma a Tiro eje a ma a Sidn c ro jizhi a cjanu, ya rv mezhe c ro nzhog o mbji cja Mizhocjimi co mi menzum nu, z ma soji. Ya rv jyeeji co na r, y ya rv minji cja bozivi c ro jizhiji c ya vi nzhog o mbji. 22 Nguecua r xitscji ma ra tjn ngenda, xenda ra jus c rgui sufregueji que na ngue c ra sufre co mi menzum a Tiro, e co mi menzum a Sidn. 23 Nutsceji i menzumji a Capernaum, i pzhgueji c me na jotsceji r stceji a jense; pero r xitscji ra tsjacji r ma sufregueji a linfiernu. Na ngueje cja in jiiji r cjag na puncj co me na nojo, pero dya nzhog in mbji cja Mizhocjimi. Nu ma je ri ngueje a ma a Sodoma c ro cjag a cjanu, xe ri bntjo dya ce jii. 24 Nguecua r xitscji, nu pa c ra tjn ngenda, xenda ra jus c rgui sufregueji que na ngueje c ra sufre co mi menzum a Sodoma, embeji.

SAN MATEO11,12 pc. Dya cj xo pr mi Tatag; nguextjozg o Tizg r prg. Y nutsc r jchi co r ne r jchi cua ja ga cja c mi Tatag; ngue cua xo ra mbr co. 28 Crtsceji i jonnceji r tsjaji co ne Mizhocjimi, pero ya tg in mnceji. Chjdji co nutsc, r dacji ra sya in mnceji, dya cja pje r mbeeji. 29 O nzhn rji ma huchiji. Je xo rga cjatsceji nu, r dytcji n jag. Dya r hunchceji rga jtscji. Dya xo r cjaptsj na noz c rgui bzhgueji in tseji. Nguecua ra sya in mnceji, dya pje r mbeeji. 30 Na ngueje n jag chjntjui nza cja na yugo c dya ga nu; dya xo r sgueji na jy yo r xitsiji r tsjagueji.

12

ndajme, o dyt Mizhocjimi e Jess o mama: Mi Tatatsg, i mandague a jense e textjo cja ne xoijm. R dac na pj na ngueje yo ja yo, dya i ungue c rv mbr co cjap me pr. C i tsjague, i unngue c ro mbr co dya mi pr. 26 J, mi Tatatsg; je ga cjanu vi egue. 27 Nucua e Jess o xipji co o discpulo: Texe o poder, ya nde dyac mi Tatag. Dya cj pc cua ja ga cjazg; nguextjo mi Tatag c

25Ce

Vengan a m y descansen

Na nu pa, o cjog e Jess cua ja mi cja o ndx; mi ngue ce pa ma mi sya co menzum a Israel. Mi santa co o discpulo e Jess, nguecua ma tcji o irx co mi tjtji; cja rr zaji. 2 Nucua ma m o janda co fariseo co mi cja co discpulo, cjanu o xiji cua e Jess: Jantma yo i xpque, na cjaji co mama o ley Mizhocjimi c dya r cjaji yo pa yo r syaji. 3 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji ya i xrgueji nu c o tsja e David e co mi dyoji, ma ya mi santaji; maco dya i sobji anguezeji. 4 O cjog e David cja o ngum Mizhocjimi nu ja ma sj. Cjanu o j cua co tjmchi co mi jspji Mizhocjimi nu. Nucua e David e co mi dyoji o ziji co

Los discpulos recogen trigo en el da de descanso

SAN MATEO12 tjmchi. Maco mama co ley c dya mi s e David ro zi co, ni ri ngue co mi dyoji; mi nguextjo mbcjimi co mi s ro zi co. 5 Nutsceji ya xo i xrgueji c mama ce ley ja ga tsja o mbcjimi. Mama ce ley c ppji yo mbcjimi a mbo cja ce templo yo pa yo r syaji, pero dya psiji nu socji; maco sjpa yo. 6 R xitscji zocji dya nu naja nu xenda na sj que na ngueje ce templo. 7 Ya topj a cjava: C ni ptcji o animale cja rr pscji co, na jo c. Pero c xenda r neg, ngue c r juentsqueji yo nin minteji, ee Mizhocjimi. Nutsceji i fariseoji , nu ma rvi unnceji ngenda c pje ne ra mama ne ja nu, dya rvi sobgueji ma nujyo n discpulog yo dya psi nu soc ga ndcji yo irx ra zaji ne sjpa. 8 Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, nguextjozg s r mang ja rgui spji yo pa yo r syaji, embeji co fariseo.

26 Nguecua na jo r pjsji nu pa c r syaji co pje ni jyod yo nn minteji. 13 Nucua e Jess o zopj ce bzo c mi dyot a dy, o xipji: Cuana dya in dy. Cjanu o cuana cua o dy. Ixco jog cua, cua ja nzi ma cja c naja o dy. 14 Cjanu o mbedye cua co fariseo. Mi ptma mamaji ja rv mbtji e Jess.

o mbedye cua e Jess nu, o ma cja c o nintsjimi anguezeji. 10 Ma bb nu naja bzo c mi dyot naja o dy. Co fariseo co mi cr nu, mi jod ja rv ngtji e Jess cja co pje mi pjzhi; nguecua va dynji e Jess, o xiji: Cjo mama ne ley c s r tji yo sdy ne pa nu r syaji?, eeji. 11 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Ma ri egueji naja ndnchjr, nu ma ra zoo cja na pozo c dya be cjuar, ra zoo nu pa c r syaji, cjo dya ri ma tsjnceji c? 12 R xitscji c xenda ni muvi naja nte que na ngueje naja ndnchjr.

9Cjanu

El hombre de la mano seca

xmi pr e Jess co mi ne ro tsja co fariseo ro mbtji angueze; nguecua va mbedye nu. Na puncj o nte co o mji angueze. Y angueze o joc cua texe co mi sdy. 16 Pero o mama e Jess o xipji co nte c dya cj ro ma ngsji c pje mi pjzhi angueze. 17 Nguecua ya ma sd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta Isaas: 18 Bncua nn mbpcj nu r juajng, nu me r siya, nu me r mpg. Angueze r unng n Espritu, ngue cua ra xipji yo dya menzum a Israel ja rg jogji a jmi Mizhocjimi. 19 Nujnu, dya cj ra zvi o ja nu. Dya xo ra a rr jense nu, ni xo ra a cja ndai c rgu dyr na puncj o nte. 20 Cr nte co nza cja naja dyee c ya chot, na ngue dya ga zzhi ga ejmeji. Xo cr co nza cja naja sivi c me pjt, na ngue dya nda bb jya s o mbji. Pero nn mbpcj, dya ra chjot co; ra mbs co. Nguecua ra zd c ra tsjaji co na jo.

15Ya

Una profeca acerca de Jess

27 dya menzum a Israel nguejyo ra enche o mbji rg ndebeji angueze, ee ce profeta va ptp Mizhocjimi. Nguecua ma o e Jess o e zopj co nte, ma sd c vi mama ce profeta.
Acusan a Jess de tener el poder del demonio
21 Yo 28R

SAN MATEO12 xitscji ngueje o Espritu Mizhocjimi c o dyac ne poder nu r pjong yo demonio. Nguecua r junt in mnceji c na cjuana ya sj a ndetsceji nu c o eme Mizhocjimi ra manda. 29 R nncji, ja rg s cj ra cjog cja nu ngum naja bzo c me na zzhi, cja rr jnb co ri psi, ma dya ot ra jytp a dy c na zzhi? Nucua ya ra s ra pnb ma texe co ri psi cja o ngum. Je xo ga cjazg nu, ya r tp c dya jo ngue cua szg r pjong dya yo demonio. 30 Co dya tenngue co nuzg, chjntjui c ri nug na co. Co dya ra xipji yo nte ra creozji, chjntjui c ri casji yo nte ngue cua dya xo ra creozji. 31 Nguecua r xitscji, texe co o nzhubji ra s ra perdonaoji yo nte. Xo e texe co so va ja co ra xiji Mizhocjimi. Pero co ra zad o Espritu Mizhocjimi ra mamaji o bpji o Espritu ngueje o bpji c dya jo, nuco, nunca ra perdonaoji co. 32 Co pje nde ra xitscji nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra s ra perdonaoji co. Pero co ra zad o Espritu Mizhocjimi, nunca ra perdonaoji co, ni ri ngue yo cj dya, ni xo ri ngueje co cj co va j ma ya rgu nguinsi ne xoijm.

na nu pa, o co ma siji naja bzo c vi zr naja o ndajma c dya jo; o sinpiji a jmi e Jess . Nu ce bzo mi ndzh, y mi ngone. Nucua e Jess o joc cua ce bzo. Nucua ce bzo, cjanu o a cua y o janda cua. 23 Nguecua me mi cjiji texe co nte mi mamaji: Pr, cjo ri ngue o mboxbche e David nu r tebeji ra manda?, mi eeji. 24 Nucua ma m o dyr co fariseo co mi mama co nte, cjanu o manji cua: Je ngue e Satans c dya jo c manda cja yo demonio c o un ne poder ne bzo nu; nguecua ga pjong yo demonio, eeji. 25 Ixmi pr e Jess co mi cjiji co fariseo, nguecua va xipjiji: Cja na ndajii c ra chtsjji, ra chjor ma co ri cr nu. Texe o ndajii eje texe o ngum, ma ra ptca chtsj co ri cr nu, ra chjorji ma . 26 Xo etjo e Satans ma ro pjong co demonio co ngue o dyoji, ro chtsj ma co . Y ma rva cjanu, ja rv s xe ro manda ma c? 27 Jenga i xitscji ngue e Satans c o dyac ne poder nu rg pjong yo demonio? Maco co in dyocjeji xo pjongji yo. Ixi etsetjo c na so gui tsjijiji.

22C

zaa c na joo, quisi co na jo. Na zaa c dya ga joo, quisi co dya ga jo. Je xo ga cjatjonu na nte. C ni tsja na nte, je ngue c ni mtptjo ce nte cjo na jo cjo jiy. Nguecua ma na jo c cjaa na nte, dya r mangueji c dya jo

33Na

El rbol se conoce por su fruto

SAN MATEO12 ce nte. 34 Tsjijiji o poz, na soji na ngueje poo o posua a ne. Je xo ga cjatsceji nu; na sotsceji, nguecua ga mbedye in teji co na so. Na ngue co r pscji cja n mbji, ngue co pedye cja n tegji. 35 Co nte co cja na jo, mama c na jo co, na ngueje psiji na jo cja o mbji. Pero co nte co cja na so, mama co na so ja co, na ngueje psiji na so cja o mbji. 36 Nutsc r xitscji, texe ja co ra mbedye o ne yo nte, z dya ra nguiji o iiji, ra jnpji ngenda co, nu pa c ra tjn ngenda. 37 Co ja co na jo co i mangueji dya, ngue co rgui pedyeji na jo co. Pero co ja co na so co i mangueji dya, ngue co rgu tsjacji r sufregueji co, ee e Jess.

28 ma ra tjn ngenda, ra bb nu co mi cr a Nnive, xo ejyo nte yo cr yo cj dya. E Jons o ma zopj co mi menzum a Nnive; nguecua va nzhog o mbji cja Mizhocjimi. Pero nutsceji i crji yo cj dya, dya nzhog in mbji, maco zoceji dya nu pjzhi xenda na nojo que na ngue e Jons. Nguecua ra jnceji ngenda r sufregueji. 42 Ce pa ma ra tjn ngenda, ra bb nu ce ndix c mi manda a ma Sur, xo ejyo nte yo cr yo cj dya. Nu ce ndix o j ndeze nu ja tjor ne xoijm, o dyr co mi mama e Salomn c mi psi na puncj o pjee. Pero nutsceji i crji yo cj dya, dya i ne r dyrji; maco bncua dya nu naja nu xenda psi o pjee que na ngueje e Salomn. Nguecua ra jnceji ngenda r sufregueji.

o mama cua ja nzi co xpte e co fariseo, o xiji e Jess: Xpte, r negjme c pje r tsjague c r jandgjme, ngue cua r pcjme pje pjtsce. 39 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipjiji: Me na so yo nte yo cr yo cj dya, na ngueje ya jyziji Mizhocjimi cja rr ndeeji co dya cjuana. Nguecua ga dyrji c pje ra jandaji, ngue cua ra mbrji pje pjtsc. Pero dya ra chunji c ra jandaji; nguextjo cua ja va tsja e Jons c mi profeta. 40 O mezhe jipa cja na jixm o dyoo e Jons a mbeme ce trajm. Je xo rga cjazg nu nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra mezhe jipa cja na jixm r oo a jm . 41 Ce pa

38Cjanu

La gente mala pide una seal milagrosa

demonio c dya jo ma ra mbedye cja o mb naja nte, ra nzhod cua ja na dyod; jod cua ja ra sya, pero dya ra cht. 44 Nguecua ra mama ce demonio c dya jo: R nzhog r mag nu ja mi bnc, nu ja r pedyeg, ra ee. Nucua ma ra zt nu, ra cht c ya rgu bax, y ya xo rgu jocji na jo, pero dya cj ri bb. 45 Nucua ra ma cua ce demonio xe ra ma siji co xe siete co nu midemonioji co xenda na so que na ngueje angueze; ra cjogji cja o mb ce bzo, ra mimiji nu. Nucua xenda ra sufre ce nte c, que na ngueje ma ot. Na ngue xenda ra manda c dya jo. Je xo rga cjanu rg zd yo nte yo cr

43Naja

El espritu malo que regresa

29 yo cj dya yo me na so ga tsja, ee e Jess. ndnt ma a e Jess ma zopj co nte, ya mi bb a tji c nu nana, e co nu cjuarma e Jess; na ngue mi ne ro aji. 47 O mama cua naja co nte o xipji e Jess: Bb a tji c nin nana, e co nin cjuarma; ne r agueji co. 48 O ndnr cua e Jess o xipji ce nte: R xitscji cj r cjapc mi nanag e co mi cjuarmag, embe ce nte. 49 Nucua e Jess jo ni cuana cua a dy nu ja mi cr co o discpulo, cjanu o mama: Je bncua yo r cjapc mi nanag ejyo r cjapc mi cjuarmag. 50 Na ngueje texe co ra tsja cua ja ga nee c mi Tatag c bb a jense, nuco, r cjapc mi cjuarmag co, e mi cjg co, e mi nanag co.

SAN MATEO12,13 cja iji. Cjanu o cua o s, o e mbchiji co. 5 Bb o tsindx co je zobtjo cja o mbondojo nu ja dya ma pizhi o jm. Dya mezhe o mbese, na ngueje dya ma pizhi o jm. 6 Nucua ma o mbese e jyar, o zanta co ndx ixco dyotji, na ngueje dya ma pizhi e jm c rv tsizi o dy. 7 Bb o tsindx co o zobtjo nu ja mi bod o nd o bidyi. Natjo cua va mbeseji. Tsi vi noc co bidyi, nguecua va mbttjo co tsindx. 8 Bb o tsindx co je zob cua ja ma jo jm. Nuco, o jog na jo co. Bb co o un na ciento tsindx nzi na mata; aja co o un sesenta; aja co o un treinta. 9 Nutsceji bb in tsgueji, r dyrji na jo yo ja yo r xitscji, ee e Jess va xipji ejemplo co nte.

La madre y los hermanos de Jess

46Ma

13

Ce pa c, o mbedye e Jess cja ce ngum nu ja mi ox, o ma mimi cua a n cja ce tazapj. 2 Nucua cjanu o jmur na puncj o nte nu ja mi bb angueze. Nucua e Jess o dat cja naja b, cjanu o mimi. Texe co nte mi bbtjoji a n cja ce ndeje. 3 Nucua e Jess o xipji na puncj o ejemplo co nte, o mama: Dyrji c r xitscji. Na mbondx o mbedye, o ma mbod o ndx. 4 Nucua ma ya ma pod, bb o tsindx co o zobtjo

El ejemplo del sembrador

cjanu o chzhi co o discpulo a jmi, o xipjiji: Pje ni mangue yo ejemplo gui zopj yo nte? 11 O ndnr cua e Jess: Nutsceji ya chaceji r prgueji cua ja ga manda Mizhocjimi a jense, c dya mi mr ma ot. Pero yo aja nte, dya chun ra mbrji. 12 Co pr ja ga manda Mizhocjimi, Mizhocjimi ra un c xenda ra mbr co. Pero co dya un ngenda, ra jnbji c tsiqu c prji. 13 Yo nte, ya jandaji co na jo co r cjag pero dya mbrji. O dyrji co r xipjiji pero dya ngtcji i. Dya xo zoo o mbji co r xipjiji. Nguecua rg xicji o ejemplo rg zopjji dya, nguecua dya unji ngenda. 14 Ya

10Nucua

El propsito de los ejemplos

SAN MATEO13 va sd anguezeji c o mama e Isaas. O mama a cjava: R dyrji pero dya ra zo in mbji. R jandaji pero dya r prji. 15 Yo nte, ya tsot o mbji. Ma ro xog o mbji, xama ro zo n jag. Y ma cj co zopjji, dya cja cjapji ngenda. Ma ro tsjapji ngenda, xama ro dyrji, y ro mbrji pje ri pjzhi. Ya cuinchitjo a nzhji. Ma ro jandaji, xama ro mbrji, ro nzhog o mbji. Nucua ro salvag yo, ro jopcji o mbji co na so, ee ce profeta va ptp Mizhocjimi. 16 Xe sido o a e Jess o xipji co o discpulo: Nutsceji ma i jandaji yo r cjag, i prji. Y ma i rji yo r mang, i prji pje pjzhi. Nuc, ngue c rgui mcjeji c. 17 Na cjuana r xitscji, na puncj profeta co mi cr mi jingu, e na puncj nte co mi cja na jo, co me mi ne ro janda yo i jandgueji, pero dya go jantji. Xo mi ne ro dyrji yo i rgueji, pero dya go dyrji.

30 zontjo cja mbondojo, ngueje co r o ja Mizhocjimi co. Nucua me mj ga ejme co. 21 Pero dya xo soo na jo o mb co y dya sido ejmeji. Na ngue c ni ejmeji o ja Mizhocjimi, ra nuuji na , ra tsja yo nte. O ra chtji o ndum. Nguecua ra nguijiji: Pje ra dyeje c r sidog?, ra eeji. Ixta jyztjoji cua. 22 Nu co tsindx co o zontjo cja bidyi, ngueje co r o ja Mizhocjimi. Nucua me cjijiji pje nde ra mbsiji cja ne xoijm; y nu co psiji ngue co ni dyonpji co. Nguecua ga jyombeeji co ja co vi dyrji, y dya cjaji cua ja va dyrji. 23 Nu co tsindx co o zob cua ja ma jo jm, ngueje co soo na jo o mbji ma rji o ja Mizhocjimi. Nguecua ga tsjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Nguecua chjntcjui co ndx co o un ciento nzi naja, o nza cja co o un sesenta, o nza cja co o un treinta.

r xitsiji pje ne ra mama ce mbondx c r xitsiji mi ndajme. 19 Ma cj co ra dyr ja ga cja ga manda Mizhocjimi, nu ma dya ra zoo na jo o mb, ra cua c dya jo, ra e jnb co ja. Nuco, ngue co tsindx co o zontjo cja iji co. 20 Nu co o

18Nutsceji

Jess explica el ejemplo del sembrador

e Jess o mama c na ejemplo, o xipjiji: Mizhocjimi a jense o eme naja c ra manda. Nuc, chjntjui nza cja naja bzo c o juajn ndx co na jo, cjanu o mbod cja o juajma. 25 Mi bb na bzo c mi nuu na c vi mbod o ndx. Nucua ma ya ma j co nte, cjanu o ma cua ce bzo c xm, o ma mbonb o ndmpjino nu ja ya vi mbodji co ndx, cjanu o mbedye cja ce juajma o ma cua. 26 Nucua ma ya ma nguj co ndx, ya xo nde ma nzhjn cua co pjino. Nguecua va etse c dya nde mi

24Nucua

El ejemplo de la mala hierba entre el trigo

31 ndx co. 27 Nucua co mbpji o o e xiji c nu lamu: Nutsce n lamutscjme, cjo dya i juajn o ndx co na jo, i pod cja in juancje? Maco nde cjaa o pjino. 28 O ndnr cua angueze o xipjiji: Pe ngue naja c nug na c o ma mbod co, embeji co mbpji. O mama cua co mbpji: Cjo i negue r ma tatjme? 29 O mama cua ce lamu: Iy. Na ngueje ma r chatji co, na r tsstjoji ma co ndx. 30 Jyziji natjo cua ra nocji hasta ma ra zd dagrx. Nucua r zopj co ndagrx r xipjiji c ot ra ngmaji co pjino ra ndtji o manaxo, cja rr ndtji cja sivi. Nucua ra mbrji co ndx, cja rr ndeeji cua ra e dytcji cja n chujm, r embeji co ndagrx.

SAN MATEO13
El uso que Jess haca de los ejemplos

co ja co o mama e Jess va xipji co nte, nde go mama o ejemplo. Dya zopjji ne r naja ja c dya ro mama o ejemplo. 35 Nguecua ya ma sd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta: Texe co r xipjiji, r mama o ejemplo. R mang co dya mr ndeze ma o dyt Mizhocjimi ne xoijm.

34Texe

go a e Jess, o xipji c na ejemplo co o discpulo, o mama: C ni manda Mizhocjimi chjntjui nza cja na ndmortasa c o j naja bzo, cjanu o ma ndujm cja o juajma. 32 O ndmortasa xenda tsiqu cja yo a ndmpjino, pero ma go noc, xenda na nojo yo que na ngueje yo pje nde ma cajna, na nd yo. Nguecua va chzhi yo s va e jsji o toxji nu.

El ejemplo de la semilla de mostaza

31Xe

mama cua c na ejemplo, o xipjiji: C ni manda Mizhocjimi chjntjui nza cja ixcjjn c o j naja ndix o huanba ji vola o jocjjn, hasta ma o ixqui texe ce cjjn, embeji.

33O

El ejemplo de la levadura

e Jess o ezhe co nte. Cjanu o cjog cua a mbo cja ce ngum nu ja mi ox. Xo s cua co o discpulo o e xipjiji: Xitscjme ja ga cja co ndmpjino co o ma mbodji cja juajma, c i xipji co nte. 37 O ndnr cua angueze: Nu c o mbod na jo ndx nguezg rv cj cja Mizhocjimi. 38 Ce juajma, ngue ne xoijm c. Co na jo ndx, ngue co o ti Mizhocjimi c manda. Nu co pjino, ngue co nte co o ti c dya jo. 39 Nu c mi vi ce lamu, ngue c dya jo c. Ce dagrx, ngue ma ra nguinsi nu xoijm. Nu co ndagrx, ngue co o anxe Mizhocjimi. 40 Cua ja nzi va jmutji co pjino cjanu ndtji cja trasivi, je xo rga cjanu ma ra nguinsi nu xoijm. 41 Co ra tsjapji a cjanu ra sufre, ngue co cja na so, e cjap nu minteji xo ga tsjaji co na so. Na ngueje nutsc rv cj cja Mizhocjimi, r tcj co n anxe ra

36Nucua

Jess explica el ejemplo de la mala hierba entre el trigo

SAN MATEO13 ra e jmutji anguezeji, cja rr pjongji nu ja ri mandag. 42 Cja rr mbochji a ma a linfiernu nu ja me rva yor naja trasivi. Je ra huji nu, y me ra ngunxt o sibi rg sufreji na puncj. 43 Nucua co vi tsja na jo ra bbji nu ja ra manda c nu Tataji c bb a jense, me ri jusi co nza cja e jyar. Nutsceji bb in tsji, r dyrji na jo yo ja yo r xitscji.

32 mimiji cua, ra juajnji co na jo jm, ra dytji cja co o bosiji co. Pero co jm co dya saa, ra mboztjoji nu co. 49 Je xo rga cjatjonu, ma ra nguinsi nu xoijm. Ra co o anxe Mizhocjimi ra e pjongji co nte co na so a nde cja co na jo. 50 Nucua ra mbochji cua ja rva yor naja trasivi nu ja ra huji, y me ra ngunxt o sibi rg sufreji na puncj.

ni manda Mizhocjimi, xo chjntjui nza cja naja caja c mi quiji na puncj co me ni muvi, c vi dygji cja naja juajma. O cht naja bzo, cjanu o dygtjo na yeje. Me go mj ce bzo na ngue vi cht ce caja, nguecua va ma mb texe co mi psi, cjanu o ma ndm ce juajma ngue cua ro tsjap o cjaja ce caja.
El ejemplo de la perla de mucho valor

44C

El ejemplo del tesoro escondido

cj co jod ja rg tsjap o ti Mizhocjimi c manda, nuc, chjntjui nza cja na comerciante c mi jod perla co me ni muvi. 46 Nucua o mbr ce bzo ja mi psiji naja perla c me mi muvi na puncj. Nguecua va ma mb cua texe co mi psi, cjanu o ndm cua ce perla.

45Ma

go xipjiji cua: Cjo i prgueji dya texe yo ya r xitscji? O ndnr cua anguezeji: J, n Jmutsgjme, ya r prjme. 52 Nucua angueze o xipjiji cua: I prji co ejemplo co r xitscji. Nguecua r xitscji, texe co ya mbr na jo ja ga manda Mizhocjimi a jense, chjntjui naja bzo c ri psi naja caja c ri quiji co cja nuevo, e co ya mezhe. Ma pje co rgu jyod co ri cr o ngum ce bzo, ra ma ce bzo ra ma ngama, o ra ma jm nu ja ri psi co.

51Xe

Tesoros nuevos y viejos

ni manda Mizhocjimi c bb a jense, chjntjui naja rre c ra mbtji cja tazapj, ra zoo texe co pje nde ma jm. 48 Nucua ma ya ra nizhi ce rre, co mbjm ra pjonsji a ma a n. Cja rr

47C

El ejemplo de la red

ma m o nguar e Jess o mama co ejemplo, cjanu o mbedye cua nu. 54 Cjanu o ma nu ja mi menzum. Cjanu o cjog a mbo cja nintsjimi o xp co nu menzumji. Nguecua anguezeji me co nguijiji, o mamaji: Ja va mbr nu, e ja ga tsjaa yo me na nojo yo nunca r nugji? 55 Cjo dya nguejnu o ti c mi yax nu? Cjo dya ngue nu nana c ni

53Nucua

Jess en Nazaret

33 chj e Mara ? Cjo dya ngue nu cjuarma e Jacobo, e e Jos, e e Simn, e e Judas? 56 Cjo dya xo bb co nu cj cja ne jii va? Nama, ja va mbr ma ne bzo c ni tsja yo? Maco xo menzum va nu, eeji. 57 Nguecua ma nbji e Jess. E Jess o xipji cua anguezeji: Na profeta nde respetaoji nu ja dya ri menzum y tji. Pero nu ja ri menzum, dya respetaoji c. Ni xo ri ngue co ri cr cja ngum, dya xo respetaoji c. 58 Nucua e Jess dya joc nu na puncj co mi sdy, ni pje xe ro tsja, na ngueje dya mi ejmeji angueze.

SAN MATEO13,14 mbt e Juan. Pero mi s na pje ro tsjap co nte, na ngueje mi junt o mbji c mi profeta e Juan mi ptp Mizhocjimi ma zopj co nte. 6 Nucua ma o cumple o cj e Herodes, o mbita o tsjaji o mbaxua. Nucua c o xunti e Herodas o neme a jmi nu ja ma cji. Me go mj cua e Herodes. 7 O xipji cua ce xunti: Cua ga mbr Cjimi ma pje r dytc, nutsc r dac, ee e Herodes. 8 Nucua c nu nana ce xunti o dyt o xipji c pje ro dyt e Herodes. O ma cua ce xunti o ma xipji: Ixt dyac dya a i e Juan c jichi yo nte, dyac co naja mblato, ee ce xunti. 9 Me co ndum cua ce rey Herodes. Pero jo ni mbee c vi nd Cjimi, e c ya vi dyr co nte co ma c nu. Nguecua va manda ro unji ce xunti c vi dyr. 10 O manda ro ma jpcji a i e Juan nu cja ce pjr. 11 Nucua ma ya vi jpcji o i, cjanu o jnji cua cja naja mblato, cjanu o unji ce xunti. Cjanu o ma cua ce xunti o ma un c nu nana. 12 Jo ni sj cua co o discpulo e Juan, o e ndunji c o cuerpo e Juan. Cjanu o ma dygji cua c. Cjanu o mji cua, o ma xiji e Jess c ya vi bt e Juan.

14

E Herodes mi manda cja ce xoijm a Galilea. Nucua co pa co, o dyr e Herodes me mi mama co nte co mi cja e Jess. 2 O mama cua e Herodes o xipji co o mbpji: Nu c me ndji, ngue e Juan c mi jichi yo nte. O nd, pero pe ya tetjo, nguecua na zzhi angueze ga joc co sdy. Y xo cjaa a cjanu na puncj co na nojo, embeji. 3-4 Ma xe mi bbtjo e Juan, e Herodes mi bnhui c nu bpe c mi chj Herodas. Nu ce ndix mi ngue o su e Felipe c nu cjuarma e Herodes. Nguecua ma mama e Juan ma xipji e Herodes: Dya pje ga jo r enpe nu su nin cjuarma, embe. O cua na nu pa, o manda e Herodes o zrji e Juan, o jytji co cadena, cjanu o ngotji a pjr. 5 Y nucua e Herodes mi ne ro

La muerte de Juan el Bautista

ma o mbr e Jess c vi mbtji e Juan, o mbedye cua ja mi bb. O ma cua cja naja b; je ro zt nu ja dya cj mi

13Nucua

Jess da de comer a cinco mil hombres

SAN MATEO14 ndee, nu ja ro bntsj. O mbr cua co nte c vi dat e Jess cja ce b, ro mbese a nanguar cja ce tazapj. Nguecua va mbedyeji cja co o jiiji, o ngsji a n ngue cua ro ztji nu ja ro zt e Jess. 14 Nucua ma m o mbese cja ce b, e Jess o janda c ya ma c na puncj o nte. Y e Jess o juentseji anguezeji, o joc co mi sdy. 15 Nucua ma ya vi nzh, o chzhi co o discpulo a jmi, o xiji: Nu va ja r crji, majyad va. Ya xo nzh. Nguecua r xipji yo nte ra mji cja co jii, ra ma ndmji c ra ziji. 16 Nucua e Jess o xipji co o discpulo: Dya ni jyod ra ma yo. Nutsceji r unngueji c ra ziji. 17 O ndnr cua co discpulo o mamaji: Tsichatjo tjmchi co jnji a ecjua, cja na yeje jm. Nguecua, ja rg s r huiigjme yo nte yo me na puncj? 18 O mama cua e Jess: Ma tsincji a ecjua co tjmchi e co jm. 19 Nucua e Jess o xipji co nte ro mimiji cja tbi. Cjanu o j cua co tsicha tjmchi, e co yeje jm. Jo ni ns cua a jense va un na pj Mizhocjimi. Cjanu o xdyi cua co tjmchi, o un co o discpulo. Nucua co discpulo o unji co nte. 20 Go nji texeji go nijmiji na jo. Xe go nguistjoji cua co ya nde mi tsipraso, xe go nizhtjo doce bosi. 21 Tsicha mil co bzo co vi n; dya bezhe co ndix, ni ri ngue co tsiti, ni xo ri ngue co tsixuti.

34
Jess camina sobre el agua

e Jess o xnb co o discpulo ro datji cja ce b, ro mji a nanguar cja tazapj. Nucua ma ya mi ma co discpulo, e Jess o xipji co nte ro mji o ngumji. 23 Nucua ma ya vi ma co nte, o ma e Jess cja naja teje, o ma dyt Mizhocjimi. Nucua ma ya vi xm, ya mi natsj nu e Jess. 24 Nu ce b ya mi pa a nde cja ce tazapj. Pero me mi pjat na zzhi ce ndeje cja ce b, na ngueje ce ndajma je mi eje nu ja mi ma ce b. 25 Nucua ma ya ma etsajm, o ma e Jess mi nzhod a xese cja ce ndeje; mi maa nu ja ma c co o discpulo cja ce b. 26 Nucua co discpulo, ma m o jandaji ma nzhod e Jess a xese cja ce ndeje, me co zji cua go mapjji na jense go manji: Chj na piche nu va nu, eeji va mapjji. 27 Nucua e Jess o zopjji o xipjiji: Nguezg. Dya ra pitsceji, dya r sgueji. 28 Jo ni ndnr cua e Pedro o xipji: Nutsce n Jmutsg, nu ma nguetsce, xitsc xo r nzhod a xese cja ce ndeje r ma tjnc. 29 O ndnr cua e Jess o xipji: Chjd, Pedro. O dag cua e Pedro cja ce b, o nzhod a xese cja ce ndeje; mi maa nu ja ma j e Jess. 30 Nucua ma o z e Pedro que ma zzhi ce ndajma, me go z cua go mbr go nguibi cua. Jo ni mapj cua na jense, o mama:

22Nucua

35 Nutsce n Jmutsg, tsjxc; ma jiy r quibig cja ne ndeje. 31 Jo ni cuana cua a dy e Jess go pnchi e Pedro, o xipji: Nutsce dya i ejmezg na jo. Jenga i yembee? 32 Nucua ma ya vi ndesevi cja ce b, o bb cua ce ndajma. 33 Nucua co discpulo co mi c cja ce b, o ndijmji a jmi e Jess, o xipjiji: Na cjuana o Titsce Mizhocjimi, embeji.

SAN MATEO14,15 Respetaoji nin tataji, e nin nanaji, y r pjsji co rgu jyodji. C ra zad nu tata o nu nana, ra mbtji c, ee Mizhocjimi. 5-6 Pero nutsceji nano gui mangueji. I mangueji ma pje ni jyod co nu tata naja nte, ra s ra mama ce nte ra xipji co nu tata: Perdonaozvi pero c ro pjxcvi, ya r mama r mbee Mizhocjimi. Nguecua dya s r pjxcvi, ra embevi. Nguecua nutsceji i fariseoji etsceji i xpteji i cjapji c dya ni muvi c manda Mizhocjimi, na ngueje i jizhiji yo o tjr co n mboxatitaji. 7 Nutsceji i cjapqueji c me na jotsceji, pero dya cjuana. Na cjuana c o mama e Isaas c ja ga cjatsceji. O mama a cjava: 8 Nujyo nte yo, sc yo, pero nguextjo co o neji. Co o mbji, na j bb co nutsc. 9 B ga zc yo. Jizhiji yo o tjr yo nte; cjapji c ri ngueje o ja Mizhocjimi yo, ee e Isaas va ptp Mizhocjimi. 10 Nucua e Jess o xipji co nte: Chzhiji ga eva. Dyrji na jo, ngue cua r prji ja ga cja. 11 Z dya ra xindy na nte ante c ra zi o xdyi, pero dya ngue co jn co ra sonb o mb c rr so ce nte, iy. C ra sonb o mb ce nte, ngue co na so co ra nguiji a mbo o mb, cja rr a co na so, embeji. 12 Nucua co discpulo o chzhiji a jmi, o xiji: Cjo i unnce ngenda o d co fariseo ma o dyrji co ja co i mangue? 13 O ndnr cua e Jess o mama:

ya vi ztji a nanguar cja ce tazapj, o mbeseji cua. Mi xiji a Genesaret ce xoijm. 35 Nucua co bzo co mi menzum nu, o mbrji c mi ngue e Jess c vi zt nu. Nguecua o ndjji co ro ma cste nu cja ce jii. Cjanu o sinpiji e Jess texe co mi sdy. 36 O tsja co nte o dytji sjtsi e Jess c ro ndtpji z ri nguextjo o fleco c o bitu angueze. Nucua texe co o ndtp, nde go ndisi co.

34Ma

Jess sana a los enfermos en Genesaret

15

Nucua co fariseo e co mi xp o ley Mizhocjimi, o mbedyeji a Jerusaln o sji cja e Jess, o xipjiji: 2 Jenga yo in discpulogue, dya spji yo tjr yo o zoczji co n mboxatitaji? Maco dya xindyji ma go ziji o xdyi. 3 O ndnr cua e Jess o xiji: Nutsceji, jenga i spqueji yo o tjr co n mboxatitaji? Maco dya i cjaji c manda Mizhocjimi. 4 Mizhocjimi mama a cjava:

Lo que hace impuro al hombre

SAN MATEO15 Texe co zaa co dya nganta mi Tatag c bb a jense, ra cs co. 14 Jyziji yo fariseo. Na ngueje cjap jizhiji c na jo iji co nte co dya pje pr, pero anguezeji chjntji c ri ndzhji. I prgueji ma ra tsja naja ndzh ra ngjn nu mindzhvi, ra zoovi nza yejui cja ct ma. 15 O ndnr cua e Pedro o xipji e Jess: Xitscjme ja ga cja ce ejemplo c i xitsijme mi ndajme. 16 O ndnr cua e Jess o mama: Cjo xo etsceji xo btsceji c r prgueji ja ga cja o jn? 17 Texe jn co ct naja ntee, je nde st a mbeme co, y je nde ni mbedye a ndb co. 18 Pero co ja co pedye a ne naja nte, je ni eje cja o mb co. Nuco, ngue co ni sonb o mb ce nte c, ngue cua na so. 19 Je ngueje cja o mb yo nte, nu ja ni eje c ni nguijiji sopjee, e c ni ptnteji, e c ni tsji o ndix, e yo ndix c ni tsji o bzo. Je xo ni eje nu c pje ni pnji, e c ni xospji o bchjine nu minteji, e c ni santeji. 20 Nujyo, nguejyo ni sod o mb naja nte yo, dya ngue c dya ni xindy ma go zi o xdyi.

36 juentsqueg. Na ngueje n xunti me nanga mbt; ya zr naja sondajma. 23 Pero e Jess dya go ndnt c. Nucua co o discpulo e Jess o chzhiji a jmi e Jess, o dytji na puncj o xipjiji: Xpte, pjs ne ndix , cja rr xipji ra ma. Na ngue mapj na jense ga ndnt n xtjji. 24 O mama cua e Jess: C vi ndcj Mizhocjimi, ngue c r pjs yo n menzumgji a Israel yo chjntji nza cja ndnchjr co ya bzhi. Nguextjo yo vi ndcj r pjs. 25 Nucua ce ndix o j, o e ndijm a jmi e Jess, o xipji: Nutsce n Jmutsg, pjxcg. 26 O ndnr cua e Jess: Dya jo ra jnbji o xdyi yo ti, c ra panbaji o dyoo. 27 O mama cua ce ndix: J, na cjuana c i mangue, n Jmutsg. Pero z jytsquijme dyoo co in menzumgueji a Israel, i prgue ja ga cja yo dyoo, siji co ngnxdyi co jb cja o mexa nu jmuji, co jb co tsiti. 28 O ndnr cua e Jess o xipji: Nutsce ndix, na jo cua ja gui ejme c r pjxc. R pjxc cua ja gui e, embe. Ixco jog cua ce ndajme c o xnti ce ndix.

o mbedye nu e Jess, o ma a ma cja co jii a Tiro e a Sidn. 22 Nucua ma ya mi pa e Jess cja iji, o cua naja ndix c mi menzum a Canan, c vi mbedye cja c o jii. Mi mapj mi mama: Nutsce n Jmutsg o mboxbchets e David,

21Nucua

Una mujer extranjera que crey en Jess

xe go matjo e Jess, o cjog a n cja ce tazapj c ni chj a Galilea. O ma cja na teje, o mimi cua nu. 30 O s cua na puncj o nte nu ja mi bb e Jess, ma sinpiji co mi sdy. Ma sinpiji co

29Nucua

Jess sana a muchos enfermos

37 mi medye, e co mi ndzh, e co mi ngone, e co mi dody, e co xe aja ndtcijeme. Ma pji a jmi e Jess. Nde go jocji cua anguezeji. 31 Co nte o jandaji co mi ngone o mbr o aa co, e co mi dody me go jog co, e co mi medye me go nzhod na jo co, e co mi ndzh me co janda cua co. Nguecua co nte me go nguijiji na ngue nunca mi jandaji a cjanu. Y me co matji cua c o Mizhocjimi co menzum a Israel, mi mamaji c me na nojo angueze.

SAN MATEO15,16 go nijmiji na jo. Y xe go nguistjoji co tsipraso c vi mboncjtjo, co xe yencho bosi co go nizhtjo. 38 Mi nziyo mil co bzo co vi n; dya mbezheji co ndix, ni ri ngueje co tsiti, ni xo ri ngueje co tsixuti. 39 Nucua e Jess o xipji co nte ro mji o ngumji. Cjanu o dat cua cja ce b, o ma cja co jii a ma a Magdal.

e Jess o mat co o discpulo ro chzhiji a jmi, cjanu o xipjiji: R juentsc yo nte, na ngueje ya dyi jipa c ya r crgji va yo, y dya cja jnji pje ra ziji. Dya r ne r tj ra ma o ngumji c dya ra ziji o xdyi; ra tgji cja iji. 33 O ndnr cua co o discpulo o xipjiji e Jess: Ja r ttcjme tjmchi c rgu nijmi yo nte yo na puncj? Na ngueje r crgji va cja ne majyad. 34 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Ja nzi tjmchi va jngueji? O manji anguezeji: Yencho tjmchi, cja na ja nzitjo jm. 35 Nucua e Jess o manda co nte ro minji a jm. 36 Cjanu o j cua co yencho tjmchi, cja na e co jm, cjanu o un na pj Mizhocjimi. Cjanu o xdyi cua, cjanu o un co o discpulo. Nucua co o discpulo o unji cua co nte. 37 Nucua go nji texeji

32Nucua

Jess da de comer a cuatro mil hombres

16

Ma ya vi zt nu e Jess, o sj cua co fariseo e co saduceo. Chaque o dynji e Jess o xipjiji: Jtscjme na seal a jense c me na nojo, ngue cua r prjme pje pjtsce. 2 O ndnr cua e Jess o xipji: Ma ya mbattjo a jense ma nzh, i mangueji ya ra jopa c na ye nu pa. 3 Ma xr ma va cjinsi tangm, i mangueji ra e dyebe ma. Nutsceji i cjapji na jotsji, i unji ngenda ja ga etse a jense, nguecua i prji ja ga cja yo jopa, e yo ra eje dyebe. Pero dya i unnceji ngenda ja ga ppji Mizhocjimi yo cj yo r crji dya. 4 Nutsceji i crji yo cj dya, na sotsceji i jyzgueji Mizhocjimi. Nguecua i tcgji pje r jandgueji ngue cua r prgueji pje pjtsc. Pero dya ra chaceji pje r jandgueji; nguextjo c o tsja e Jons c mi profeta, embeji. Ixco ma cua e Jess o zogtjo co fariseo e co saduceo.

Los fariseos y los saduceos piden una seal milagrosa

co discpulo o mji a nanguar cja ce tazapj. O

5Nucua

La levadura de los fariseos

SAN MATEO16 jyombeeji, dya jnji o tjmchi. 6 Nucua e Jess o xipjiji: Pjtpji ngenda co o levadura co fariseo e co saduceo. 7 Co discpulo mi ptma mamaji: Xitscji a cjanu e Jess, na ngueje c dya r jngji o tjmchi. 8 Mi pr e Jess c mi cjijiji, nguecua va xipjiji cua: Nutsceji, dya i ejmezgji na jo. Jenga i ptqui dyntsjji na ngue c dya i jji o tjmchi? 9 Cjo dya be i prgueji c s r daceji c r siiji? Cjo dya i mbennceji co tsicha tjmchi? Maco o nijmi co tsicha mil o bzo. Cjo dya i tsisitjoji ja nzi bosi co o mboncjtjo? 10 Cjo dya xo i mbeeji co yencho tjmchi? Maco xo nijmi co nziyo mil o bzo. Maco xo i tsisitjoji ja nzi bosi co tsipraso co o mboncjtjo. 11 R xitscji r pjtpji ngenda co o levadura co fariseo e co saduceo, pero dya ngue co tjmchi co r mang. Jenga dya i unnceji ngenda? 12 Nucua, cja mbr cua co discpulo pje mi ne ro mama e Jess va xipjiji ro mbtpji ngenda co o levadura co fariseo, e co saduceo. O mbrji e Jess vi jytsi o levadura co o tjr co fariseo e co saduceo. O unji ngenda c ro mbtpji ngenda co o tjrji, dya ro tsjaji.

38 Pje mama yo ntee pje pjtsc nutsc rv cj cja Mizhocjimi? 14 Anguezeji o manji: Bb co mama nguetsce e Juan c mi jichi yo nte; aja co mama nguetsce ce profeta Elas; aja co mama nguetsce ce profeta Jeremas, o ma jiy, c naja profeta co ya nd. 15 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Natsceji, pje xo i mangueji, pje pjtsc? 16 O ndnr cua e Simn Pedro o xipji: Nutsc r mang nguetsce Cristo. Nguetsce o Titsce Mizhocjimi c ixi bb. 17 O ndnr cua e Jess o xipji: Nutsce Simn, o titsce e Jons, dya cj xitsce na nte c o Tizg Mizhocjimi. Nu c o tsjace i prgue, ngueje mi Tatag c bb a jense.Nguecua ngue nu rgui mcje. 18 Nutsc xo r xitsc nguetsce e Pedro. Nza cjatsce na ndojo c ni jybji ngum. Na ngue ce jna c r xipjigue yo nte, na puncj co r cjapc n nteg. Z ra ndji, pero ra bntjo na ye co nuzg co. 19 R dac poder cja co nte co un o mbji Mizhocjimi c manda. R dac poder cja ne xoijm r xipjiji pje ni mb co na so co dya ra tsjaji, y xo r xipjiji pje ni mb co na jo co ra tsjaji. Nu c r xipjiji, ngue c mama Mizhocjimi pje ni mb co na jo ra tsjaji, e pje ni mb co dya jo co dya ra tsjaji. 20 Cjanu o xipji cua co o discpulo: Dya cj r xiqueji cjo nguetsc Cristo, embeji co.

e Jess o ma a ma cja ce jii a Cesarea de Filipo. Ma o zt nu, o tsja tn e Jess o xipji co o discpulo:

Pedro declara que Jess es el Cristo

13Nucua

39
Jess anuncia su muerte

SAN MATEO16,17 nte. Y ma ya jyzi Mizhocjimi ce nte, z ro tsja ce nte ro un cua Mizhocjimi texe co ri psi, pero dya ro bb ma Mizhocjimi co ce nte. 27 Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, r cj na yeje co co n anxe. Me rr z cua ja rva cj, cua ja ga cja me na z c mi Tatag. Nucua co o tsja na jo, r unji co na jo. Pero co o tsja na so, r cjapji ra sufreji. 28 Na cjuana r xitscji, bncua ja nzi yo dya ra nd hasta ma cja ra jandgji cua ja rga cjazg, ma r cj r manda. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra jandgji cua ja ga cjazg me rr zzhizg, ee e Jess va xipji co o discpulo.

co pa co, o mbr e Jess o xipji co o discpulo c mi jyod ro zd. O xipjiji: Ni jyod r mag a ma a Jerusaln, ra jnncji ngenda r sufreg na puncj; ra tsja co tita co manda, e co ndambcjimi, e co xpte. Xo ni jyod ra mbtcji, pero r tetcj c na ji nu pa, embeji co discpulo. 22 Nucua e Pedro o ndansavi e Jess ro atsjvi. Cjanu o mama cua e Pedro o hunchi e Jess: Nutsce n Jmutsg, ra juentsce Mizhocjimi, dya ra jyzi c ra tsjacji yo i mangue. 23 Nucua e Jess o janda e Pedro, o xipji: Cuee n jmig, na ngueje i dytque c dya jo i xitsc yo ja yo. Na ngueje ce pjee c i cjijigue dya, dya ngue c cjiji Mizhocjimi; ngueje c cjiji yo nte. 24 Nucua e Jess o xipji co o discpulo: Ma cj co ne ra ndenngueg ra tsja cua ja nzi rg cjag, ni jyod dya cja ra tsja co netsj angueze. Y ra bb dispuesto ra sufre o ra nd. Y ra tsjacjuana ra ndenngueg. 25 Ma cj co dya bb dispuesto ra sufre o ra nd nguecua dya ra ne ra ndenngue co nutsc, dya ra chtji c rgu bbtjoji. Co tenngue co nutsc, z ra mbtji, pero ra chtji c rgu bbtjoji. 26 Nu ma ro tsja naja nte ro tsjap o cjaja texe yo bb va cja ne xoijm, pero ma dya ro ejmez, pje ro dyeje ma? Na ngueje ro jyzi Mizhocjimi ce

21Ndeze

17

Xe go mezhtjo cua nanzo, e Jess o zidyi e Pedro, e e Jacobo, e e Juan c nu cjuarma e Jacobo. O mtsjji cua cja na teje c me ma jense. 2 Ma mi crji nu, nangua junsi cua o jmi e Jess nza cja e jyar. Y co o bitu, me ma tx me mi junsi. 3 Cjanu o etse cua e Moiss, e e Elas, ya mi aji e Jess. 4 Jo nu a cua e Pedro o xipji e Jess: Nutsce n Jmutscjme, me na jo r crjme va co nutsce e e Moiss e e Elas. Ma i negue, r tjme va ji ngum. Naja c r tcjme, naja c r tpjme e Moiss, naja e Elas. 5 Ma ndnt ma a e Pedro, o s cua naja ngm c me mi junsi, o e ngob anguezeji. Xo tr cua naja ja cja ce ngm c mi mama a cjava: Nujnu ngue n Chig, nu me r nee y me r mpg. Ni jyod r dytqueji nu.

La transfiguracin de Jess

SAN MATEO17 ma m o dyr a cjanu co discpulo, nangua ngji na ngueje me co pizhiji va zji. 7 Nucua o chzhi e Jess o ese o dy co discpulo, o xipjiji: Nutsceji angueji, dya r sji. 8 Nucua ma o js o i co discpulo, dya cja jandaji e Moiss e e Elas; ya mi nguextjo e Jess. 9 Nucua ma ya ma sjbji cja ce teje, cjanu o mama e Jess o xipjiji: Dya cj r xipjiji yo cja i jandaji. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ma r tg cja rr teg, cja r xipjiji ma yo nte. 10 Nucua co discpulo o dynji e Jess: Jenga mama co xp o ley Mizhocjimi c ni jyod ot ra j na yeje e Elas, cja rr j Cristo? 11 O ndnr cua e Jess o mama: Na cjuana ce ja c mamaji, c ot ra na yeje e Elas ra e joc texe. 12 Pero nuzg r xitscji, e Elas ya na yeje c. Pero dya go mbr yo nte pje mi pjzhi c; go tsjapji c go ne anguezeji. Je xo rga cjazg nu. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, r sufreg cua ja rg ne yo nte. 13 O mbr cua co discpulo c vi mama e Jess. O unji ngenda cj mi ngue c vi jytsivi e Elas; o mbrji c vi jytsivi e Juan c mi jichi yo nte cja ndare.

40 na puncj ga zo a sivi, y na puncj ga cot cja ndeje. 16 R sinpig yo in discpulo; anguezeji dya go s go jocji. 17 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji co discpulo: Nutsceji i crji dya yo cj dya, dya jo ga pjee co i cjijiji. Jenga dya i creozji r pjxcji r tsjaji co na nojo? Maco ya mezhe r crgji, ya mezhe r psc paciencia co nutsceji. Ma sinquiji a ecjua ce ti. 18 Nucua o tsja e Jess o hunchi ce ndajma c dya jo c vi zr ce ti, o xipji ro mbedye. Jo ni mbedye cua ce ndajma. Ixco jog cua ce ti ce ndajme c. 19 Nucua o chzhi co discpulo a jmi e Jess, o xipjitsjji: Jenga dya s ro pjombgjme ce ndajma? 20 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Na ngueje dya i ejmeji na jo. Na cjuana r xitscji, nu ma r junt in mnceji c ra dyaceji Mizhocjimi cua ja nzi gui dytqueji, ra s r xipjiji ne teje: Chjansa ga manu, r embeji, ra ma cua. Nu ma r ejmeji a cjanu Mizhocjimi, texe nde ra s r tsjaji, z dya nda i ejmeji. 21 Na puncj o ndajma nza cja ce ndajma c vi zr ce ti, pero dya ra mbedye ne ri naja co . Nguextjo ma r dytji Mizhocjimi y r mbempjeji, ra mbedye cua co.

6Nucua

ma o ztji cja co nte, o peje cua naja bzo cja co nte, o e ndijm a jmi e Jess, o xipji: 15 Nutsce n Jmutsg, juentsqueg cn chi, na ngueje me pt o taque, ndajmetjo ga nd. Ya

Jess sana a un muchacho epilptico

14Nucua

ma mi nzhodji a ma a Galilea, o mama e Jess o xipji co o discpulo: Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra nzhggji cja yo nte. 23 Y ra

22Nucua

Jess anuncia otra vez su muerte

41 mbtcji. Pero c na ji nu paa r tetcj, embeji. Me co nzhumji cua na puncj anguezeji. ma o ztji a Capernaum, o s cua co mi jmut o merio co mi rji para cja ce templo. O chzhiji cua a jmi e Simn Pedro, o xipjiji: Na nin xptegueji, cjo xo cjt co rji? 25 O ndnr cua e Pedro o xipjiji: J, xo cjt c, embe co. Nucua ma o cjog e Pedro a mbo cja ce ngum, ya xmi ptp e Jess c pje ro mama e Pedro. Nguecua ot o a cua e Jess o xipji: Yo rey yo manda cja ne xoijm, ma jpji o topj, cjo ngue co nu menzumji co tji, o ngue co dya menzumji? Pje i mangue, Simn? 26 O ndnr cua e Pedro o mama: Ngue co dya o menzumji co tji. O xipji cua e Jess: J, ngue co dya o menzumji. Nguecua nujyo nu menzumji, dya ni jyod ra ngt ma yo. 27 Pero pa dya ra d co r ra nguijiji na so r cjaji, na jo r cjtji c rji. Nguecua r mague cja ce tazapj, ma pt naja gancho. Nucua ce jm c ot r sr, r pnchi r xejpje a nee. R chtp cua naja topj r jp, ya xt ma tsjt c ttcvi.

SAN MATEO17,18 Cj ngue c nda na nozgjme, nutscjme r un n mbjme Mizhocjimi c manda?, eeji. 2 Nucua e Jess o mat naja tsiti. O epe cua a nde anguezeji. 3 Cjanu o xipjiji: Nutsceji i cjapji na notsji. Na cjuana c r xitscji, ni jyod r jyziji ce pjee c i cjijiji a cjanu, r tsjaji nza cja na tsiti c dya cjap na nojo. Ma jiy, dya ra s Mizhocjimi a jense ra tsjaceji o ntetsceji ra mandatsji. 4 Ne tsiti, dya cjap na nojo nu. Nu co ga cjanu rg tsja, ngue co nda rr nojo cja co cjap Mizhocjimi o nte. 5 Co ra recibido naja tsiti nza cja ne tsiti, na ngueje c ni ejmezg ce tsiti, chjntjui c ri nguezg recibidozg co.

El pago del impuesto para el templo

24Nucua

18

Nucua ce ndajme c, o jmur co discpulo cja e Jess, o mamaji:

Quin es el ms importante?

co chjntcjui nza cja tsiti na ngueje dya cjapji na nojo pero ejmezg co. Ma cj co ra tsjap ra tsja na so na co ejmezg, ra nduns ma na puncj o nzhub. Xenda rv jo ro nutp na travacjjn o dyizi ce nte c, cja rr ma pantaji cja trazapj nu ja na j, que na ngueje c ro tsjap ro tsja na so a cjanu na c ejmezg. 7 Siempre bb o nte co cjap ra tsja co na so yo nu minteji. Juejme co cjap a cjanu yo nu minteji; Mizhocjimi ra tsjap me ra sufreji. 8 Maco i mamaji ngue in dygueji o in cuagueji c cjacji r tsjaji co na so, dyocji ma, panaji. Na ngueje z ri natjo in dyji z ri natjo in cuaji, pero xenda na jo r ma bbtjoji co Mizhocjimi, que na ngueje ma ri t nza ye in dyji e

6Cr

El peligro de caer en pecado

SAN MATEO18 in cuaji ra pantcaji cja ce tasivi c nunca ra juenche. 9 Maco i mamaji ngue in chgueji c cjaceji r tsjaji co na so, jmji ma, panaji. Na ngueje z ri natjo in chji pero xenda na jo r ma bbtjoji co Mizhocjimi, que na ngueje ri yeje in chji ra pantcaji cja ce sivi a linfiernu.

42 cjuarma c pje tsjaceji. 17 Numa dya xo ra tsjap ngenda ce cjuarma co yeje o ji co r mji, numa, r mji r ma csteji ma jmur co cjuarma. Ma ra tsja ce cjuarma, dya ra dyt texe co cjuarma, dya cja r tsjapji nin cjuarmaji ma. Na ngueje chjntjui co dya r menzumgji co dya mat Mizhocjimi. Y chjntjui yo publicano yo xiji na so. 18 Nutsceji r xipcjeji yo nin cjuarmaji pje ni mb co na so co dya ra tsjaji. Xo r xipcjeji pje ni mb co na jo co ra tsjaji. Na cjuana r xitscji, nu c r xipcjeji ngueje c mama Mizhocjimi. 19 Na cjuana r xitscji na yeje, ma i yejui, e ma natjo ja c i mamavi gui dytvi Mizhocjimi nucju cja ne xoijm, nucua c mi Tatag c bb a jense ra tsja cua ja gui dytquevi c. 20 Na ngueje nu cua ja ri bb co ra matcg, z ri yetjo o jitjo, nujnu je r bnc a nde. 21 Nucua o chzhi e Pedro o xipji e Jess: Nutsce n Jmutsg, ja nzi ra zs rga perdonaog yo mi cjuarma ma ra tsjac co na so? Cjo sietetjo vez rga perdonao? 22 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji: Dya r xitsc sietetjo. R xitsc r perdonaogue hasta setenta co nde ga siete; siempre r perdonaogue.

ngenda, dya r tsjapji menu ne ri naja yo chjntjui tsiti na ngueje ejmezji. Na ngue r xitscji cr co o anxe Mizhocjimi co pjr na jo yo. Y co anxe crji a jmi c mi Tatag c bb a jense. 11 C rv g cja Mizhocjimi, ngueje c rv jod co ya bzhi, r salvaji. 12 Pje i mangueji? Ma ri tsj naja ciento ndnchjr naja bzo, ma ra xg naja, cjo dya ra zog co noventa y nueve, ra ma jyod cua c ya rgu bzhi? J, ra ma jyod. 13 Na cjuana r xitscji ma ra cht c vi xg,xenda ra mp c, que na ngueje co noventa y nueve co dya bzhi. 14 Je xo ga cjatjonu c mi Tatag c bb a jense; dya nee c ra bzhi o aljma ne ri naja yo ejmezg, z chjntji tsiti c dya cjapji na nojo.

10Pjtpji

El ejemplo de la oveja perdida

ra tsjaceji na so nin cjuarmaji, mji r ma zopjtsjji. Ma ra dytcji co r xipcjeji, ya i jotpgueji ma ce cjuarma c. 16 Pero ma dya ra dytc co r xipjiji, sidyiji xe naja o yeje cjuarma, ngue cua ra bb co ra mbr cua ja rgui aguevi ce

Cmo se debe perdonar al hermano

15Ma

c manda a jense chjnjui nza cja naja c manda c o

23Nu

El ejemplo del siervo que no quiso perdonar

43 mbee o tsjaji ngenda co nu mbpji. 24 Nucua ma o mbr o tsja ngenda, o sinpiji naja bzo c mi tunp na puncj milln o mbxo. 25 Pero ce bzo, dya mi jn pje rv ngt co mi t. O manda cua c nu lamu ro mbji ce bzo, e c nu su, e co o ti, e co pje xe mi psi, ngue cua ro ngt co mi t c. 26 Jo ni ndijm cua ce mbpji a jmi c nu lamu, o xipji: Nutsce n lamutsg, mbxtjo nin chj, chepqueg ngue cua r cjtc texe co r tunc, ee ce mbpji c mi t na puncj o merio. 27 Nucua ce lamu o juentse ce mbpji. Cjanu o eme cua libre, o perdonao texe co mi tunp. 28 Nucua ma o mbedye ce mbpji, cjanu o chjvi cua c naja nu mimbpjivi c mi tunp angueze como yetjo ciento mbxo. Jo ni pnchi cua go ndechpe o dyizi, o xipji: Tsjtc co i tunc, embe c nu mimbpjivi. 29 Nucua c nu mimbpjivi jo ni ndijm a jmi, o xipji: Mbxtjo nin chj, xe r chepque; jo r e cjtc texe co r tunc. 30 Pero ce mbpji, dya go ne go ndebe c nu mimbpjivi. Go zidyi cua ro ma ngotji a pjr hasta ma cja ro ngt texe co mi tunp. Cja rr emeji cua libre c. 31 Nucua ma o un ngenda co nu mimbpjiji c vi ngotji a pjr ce mbpji, me co nguijiji cua; go mji go ma ngspji cua c nu lamuji. 32 Nucua ce lamu o zojn cua c o mbpji c vi tsjap na so c nu mimbpjivi, o xipji: Nutsce n mbpjitsg, me na sotsce. Nutsce me mi tuncg na puncj; pero r perdonaots texe co, na

SAN MATEO18,19 ngueje me vi dytc favor. 33 Na c nin mimbpjiguevi, cjo dya xo mi jyod rvi juentsque c, nzi rv juentsceg?, embe. 34 Nucua me co d ce lamu. Cjanu o nzh cua c o mbpji nu ja me ro tsjapji me ro sufre c, hasta ma cja ro ngt texe co mi tunp. Cja rr emeji ma libre c. 35 Je xo rga cjatsceji nu; ma pje ra tsjaceji naja yo nin cjuarmaji, nu ma dya r perdonaoji co texe in mbji, dya xo ra perdonaotsji in nzhubji c mi Tatag c bb a jense, ee e Jess.

19

Nucua ma ya vi nguar e Jess vi xipji co ja co o discpulo, cjanu o mbedye cua a Galilea; o ma cja na xoijm c je tsja a Judea, c je bb a nanguar cja ce ndare a Jordn. 2 Mi pji na puncj nte e Jess. Co mi sdy, mi joc e Jess nu cja ce xoijm c. 3 O sj cua ja nzi co fariseo a jmi e Jess. Chaque o tsjapji tn e Jess, mi cjijiji na xo ro jyop c ro mama. O dynji: Ja ga mama cja o ley Mizhocjimi? Cjo na jo na bzo ra mbzi nu su ma dya cjacjuana, ma pje co cjaa? 4 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Cjo dya i xrgueji ja va tsja Mizhocjimi? Ndeze ma ot o eme e bzo e e ndix. 5 Nguecua yo bzo ra zog nu tata e nu nana, ra minhui c nu su. Ya ri natjo o tsinguevi cua nza yejui. Je ga cjanu ga mama Mizhocjimi. 6 Nguecua dya cja ri yeje, ya ri

Jess ensea sobre el divorcio

SAN MATEO19 natjo o tsinguevi cua. Mizhocjimi ya echpe e bzo e ndix, ngue cua dya ra xc e bzo. 7 Nucua co fariseo o xipjiji: Maco o manda e Moiss e bzo ro un xiscm c rv mbzi nu su. 8 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji, na me in mbgueji, dya i ne r siyagueji co nin suji. Nguecua va dyaceji sjtsi e Moiss r pziji co. Pero ma o mbr o ngr yo nte, dya ma cjanu ma tsja co. 9 Dyrji c r xitscji. Dya ra jog ra tsja na bzo ra mbzi nu su, ma dya eje nano bzo ce ndix c. Na ngueje ma ra mbzi ga cjanu c nu suu cja rr chjntvi c xe na ndix, tsj ndix ma ce bzo c. Xo e na bzo, ma ra mbr c vi bzi ce ndix c, y ra chjntui, xo ra mbsi nu soc ma ce bzo c, chjntjui c xo ri tsj ndix c, embeji. 10 O mama cua co discpulo: I mangue c dya s na bzo ra mbzi o su, z dya gusta o jmandago c cja. Nguecua xenda na jo, dya ra chjntji. 11 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Dya texeji s ra tsjaji cua ja vi mangueji c dya ra chjntji. Nguextjo co ya un Mizhocjimi a cjanu co dya ra chjnt. 12 Bb co dya chjnt na ngueje ya cipiji. Bb co dya chjnt na ngue ndeze ma m o mus nu nana ixca cjatjonu co, dya chjnt. Bb co dya chjnt na ngueje ne ra mbpiji Mizhocjimi c manda a jense. Nu co un ngenda c vi chun dya ra chjnt, dya ra chjnt co.

44 ro ese o dy cja co tsiti, ro dytp Mizhocjimi co. Nucua co o discpulo o hunchi co nte co vi siji co tsiti. 14 Nucua e Jess o xipji co o discpulo: Jyziji yo tsiti ra ji cja n jmig; dya r tsasji yo. Na ngue nu co ra j co nuzg nza cja yo tsiti, ngueje co cjap Mizhocjimi o nte co. 15 Nucua ma o nguar e Jess o ese o dy cja co tsiti, o mbedye cua nu.

co nte o siji ja nzi o tsiti, o sinpiji e Jess ngue cua

13Nucua

Jess bendice a los nios

j cua naja bzo o e xipji e Jess: Na jotsgue, xpte. Pje ni mb c na jo r cjag, ngue cua r bbtjo? 17 O ndnr cua e Jess o xipji: Jenga i xitsi na joz? Dya cj bb c na joo; nguextjo Mizhocjimi. Pero r xitsc c i dynng. Nu ma i ne r bbtjo, r tsja co mandazji Mizhocjimi. 18 O ndnr cua ce bzo o mama: Pje ma mandamiento co ni jyod r tc? O ndnr cua e Jess o xipji: Nujyo nguejyo r tsjague. Dya r ptnte. Dya r tsj o ndix. Dya pje r pn. Dya r xos o bchjine. 19 Respetao nin tata e nin nana. Siya yo nin minteji cua ja nzi gui siyatsjgue. 20 O mama cua ce bzo: Texe yo, ya nde r cjag yo ndeze cja mi tsiqug. Pje xe btsi dya ma? 21 O mama cua e Jess o xipji: Nu ma i ne r bbtjo, maa ma p texe co i psi, cja rr

16O

Un joven rico habla con Jess

45 un co merio co dya pje psi. Dya ra metse cua ixt chenngueg r m. Ma r tsjague a cjanu, r psigue ma a jense co me ni muvi. 22 Nucua ma m o dyr ce bzo co vi mama e Jess, me co ndum va maa, na ngueje mi psi na puncj. 23 Nucua e Jess o xipji co o discpulo: Na cjuana r xitscji, nu co psi na puncj, na szhi para ra un o mbji Mizhocjimi ra tsjapji o Jmuji. 24 Naja camello, dya s ra cjog cja c o xg naja dyepjad. Je xo ga cjatjonu na nte c psi na puncj, dya s ra un o mb Mizhocjimi ra tsjap o nte. 25 Ma m o dyr co discpulo co vi mama e Jess, me co pizhi na puncj co, o mamaji: Ja rg s cj ra jog o mb c ra salva ma?, eeji. 26 Nucua e Jess cjanu o jandbaji a jmi co o discpulo, o xipjiji: Dya cj s yo nte ra joctsj o mb co na so, pero Mizhocjimi nde s ra tsja texe. 27 O ndnr cua e Pedro o xipji: Nutscjme r sogjme texe co mi psijme, r tenncejme co nutsce. Nazgjme, pje xo ra chacjme? 28 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Ma ya ndo ri nuevo ne xoijm e a jense, nutsc rv g cja Mizhocjimi r mimig nu ja r mandag. Xo etsceji i chennguegji, na cjuana c r xitscji, xo r mimigueji nu ja r mandag. Nguecua r jnpji

SAN MATEO19,20 ngenda co o mboxbche co doce o ti e Israel. 29 Cr co ejmezg. Nguecua ra zog nu ngumji, o nu cjuarmaji, o nu cjji, o nu tataji, o nu nanaji, o nu suji, o nu tiji, o o juajmaji. Pero r xitscji co ra tsja a cjanu, ra chunji c rr puncj que na ngueje naja ciento c ra yepe c mi psiji ot. Xo ra chunji c rgu bbtjoji. 30 Co cjap vi tsjaji co me ni muvi, dya rgu muvi a jmi Mizhocjimi co. Co un ngenda c dya ni muvi c cjaji, rgu muvi na puncj a jmi Mizhocjimi co.

C manda a jense chjnjui nza cja naja bzo c tj o juajma. Xrtjo o mbedye, o ma jyod mbpji co ro mbpi c o juajma. 2 Nucua ce bzo o aji co ro ppji, o xipjiji c ro ngtji naja merio denario nu pa nzi najaji. Cjanu o xipjiji cua ro mji cja c o juajma ro ma ppjiji. 3 O mbedyetjo cua na yeje ce lamu ma ya mi ngue ro zn nueve c xr, o janda co aja bzo co ma c cja chjm co dya mi psi bpji. 4 Cjanu o xipji cua co: Nutsceji xo r mcjeji cja cn juancj, r cjtcji na jo. Anguezeji go mji cua cja ce bpji. 5 Nucua ce lamu o matjo cua na ji ma ya mi ngue ro zn jisiar, o ma jyod co aja mbpji. Ndo nzhog o mbedyetjo cua ma ya mi ngue ro zn ji c nzh, c xe ro ma jyontjo o mbpji. 6 Xo mbedye ma ya mi ngue ro zn tsicha c nzh, o janda co aja co dya xo mi psi o bpji, o xipjiji: Jenga

20

El ejemplo de los trabajadores

SAN MATEO20 i crtjoji va texe ne pa dya? Maco dya i pjcjeji. 7 O ndnr cua anguezeji o mamaji: Dya r ppcjjme dya, na ngueje dya cj xitscjme o bpji. O ndnr cua ce bzo o xipjiji: Nutsceji xo r mcjeji r ma ppcjeji cja cn juancj, r cjtcji na jo. 8 Nucua c nzh ce pa c, o ma ce lamu c mi ngue o cjaja ce juajma, o ma xipji c o mbpji c mi manda co mbpji: Mat co mbpji r tsjtji. Ot r tsjt co cja r ma jod, cja rgu nguar co tsi vi ppji. 9 O j cua co cja vi nguichi ce bpji ma m o zn tsicha ce nzh, o tstji naja denario nzi najaji. 10 Nucua co ot o ppji, mi pzhiji xe ro jus c ro tst anguezeji, pero xo tsxtjoji na denario nzi naja anguezeji. 11 Nucua ma ya vi jji c vi tstji, o mbr o reclamaoji, o zopjji ce lamu. 12 O xipjiji: Nujyo bpja, cja ppjiji natjo hora, pero nde na vi tsjtctjojme. Maco nuzgjme napa rv ppjijme; r sufregjme jyar. 13 O ndnr cua ce lamu o xipji naja co mbpji co mi reclamao: Nutsce bzo, dya pje r jnctsg, maco i xitsc na jo ro cjtc naja denario. 14 Nguecua r mague, jn c in rayague. R ne r cjtg yo cja bpja r ma siji, cua ja xo nzi rg cjtcg. 15 Na, cjo dya s r cjapc c r neg n meriog? Cjo i nepque c r cjtg yo aja mbpji na ngueje na jontezg?, embe. 16 Nguecua r xitscji, co cjap vi tsjaji co me ni muvi, dya rgu muvi a jmi Mizhocjimi co. Co un ngenda c dya ni muvi c

46 cjaji, rgu muvi na puncj a jmi Mizhocjimi co.

Nuevamente Jess anuncia su muerte

na nu pa, ya mi nguinsi e Jess ga ma a Jerusaln. O xc cua co doce o discpulo cja iji, o atsjji o xipjiji: 18 Dyrji na jo c r xitscji. Ya rr mj a ma a Jerusaln nu ja ra nzhggji nutsc rv g cja Mizhocjimi. Ra nzhggji cja o dy co ndambcjimi e co xp o ley Mizhocjimi, ngue cua ra jncji ngenda c rgu mbtcji. 19 Ra nzhggji cua cja o dy co dya menzum a Israel c me rgu tsjacji burla, ra mbrzji, cja rr ndtzji cja ngronsi. Nucua c na ji nu pa, r tetcj.

17O

o j cua c nu su e Zebedeo c ya vi nd, ma siji co o ti. O e ndijm a jmi e Jess, o xipji: Rv rv e tc na favor. 21 O ndnr cua e Jess o xipji: Dya ndum, xitsi pje ni eje. O ndnr cua ce ndix o xipji: Mamague yo yeje n chig ra mimivi co nutsce nu ja r mandague; naja ra mimi cja in jodygue, nu naja ra mimi c nanguar. 22 O ndnr cua e Jess o xipji co ye o discpulo co mi ngue o ti ce ndix: Dya i unncevi na jo ngenda c na tcg nu nin nanavi. Cjo ra s r sufreguevi co r sufreg?

20Nucua

Lo que pidi la madre de Jacobo y Juan

47 O ndnrvi cua: J, ra szbe, eevi. 23 Nucua e Jess o xijui: Co r sufreg, j na cjuana xo r sufreguevi co. Pero dya nguezg tocaz r un cj ra mimi cja n jody, ne ri ngue c nanguar. Nguextjo c mi Tatag c ya juajn cj ra mimi nu. 24 Nucua ma o dyr co diez discpulo c vi mama ce ndix, go nbji cua co ye discpulo. 25 Pero e Jess o xipjiji ro chzhiji cja o jmi, cjanu o xipjiji cua: I prgueji ja ga cja co pje nde pjzhi cja yo nte yo dya pr Mizhocjimi, cjapji yo nte ra tsjaji c mandaji. Y xipjiji ra tsjaji co sji na jy. 26 Nutsceji, dya rga cjatsceji co pje pjzhi. Ma bbtsceji naja c ne ra mbzhi na nojo cja Mizhocjimi, ni jyod ra mbxcji ma c, dya ra mandatsceji. 27 Y co ra ne ra tsja in xoigueji, ni jyod ra mbpciji co, dya me ra mandatsceji. 28 Nutsc c rv cj cja Mizhocjimi, dya ngue c ra mbxc yo nte; ngue c r pjsc yo. Xo rv cj r tg, ngue cua r cjtp o nzhub na puncj o nte, ee e Jess va xipji co o discpulo.

SAN MATEO20,21 co nte o hunchiji cua co mi ndzh, o xipjiji c ro ngot a nevi. Pero anguezevi, xenda go mapjvi cua na jense mi mamavi: Nutsce n Jmutsgbe o mboxbchets e David, juentsquegbe. 32 O bb cua e Jess o matvi o xipjivi: Pje i neguevi c r pjxcvi? 33 O ndnrvi cua: Nutsce n Jmutscbe, joczgbe n chbe ngue cua r jandgbe, eevi. 34 E Jess o juentsevi o ndtpvi cua a nzhvi. Jo ni jandavi cua, cjaxnu ndeevi co e Jess o mji cua.

31Nucua

ma ya ma pedyeji a Jeric, mi pji na puncj nte e Jess. 30 Cja ce iji c mi pji, ma j yeje co mi ndzh. Nucua co mi ndzh ma o mbrvi ya ma cjog e Jess cja ce iji, o mapjvi cua na jense mi mamavi: Nutsce n Jmutsgbe o mboxbchets e David, juentsquegbe.

29Nucua

Jess sana a dos ciegos

Ya vi ztji a Betfag cja ce teje c ni chj Olivos, ya xo mi bxtjo ro ztji a Jerusaln. Nucua e Jess o ndj yeje co o discpulo co ro ot a xoi. 2 O xipjivi: Mvi cja ne jii nu bb a xoi. R chtvi nu na burru c ri nnt, c ri siji o ti. R xpcvi ce suburru r dynquivi ga ecjua nza yejui. 3 Ma cj co pje ra xitsivi, r xipjivi a cjava: Ngue cn Jmugji ni jyod yo, r embevi. Nucua ixta jytscitjo r dyvi, ee e Jess. 4-5 Mi jingu vi mama a cjava na co o profeta Mizhocjimi: Xipjiji co menzum a ma a Sion c ya va j anguezeji nu nu ra tsjapji o Jmuji. Xipjiji c dya pje cjap na nojo nu, na ngue va chgtjo na burru nu, ee ce profeta.

21

Jess entra en Jerusaln

SAN MATEO21 Nguecua ma o tsja e Jess o xipji co ye o discpulo ro ma vi ce burru, o mbr o zd cua ce ja c vi mama ce profeta. 6 Cjanu o ma cua co yeje discpulo o tsjavi cua ja nzi va xipjivi e Jess. 7 O vi ce burru e c o ti. O ngspvi cua co o bituvi co mi tjvi. Cjanu o chg cua e Jess. 8 Ma puncj nte co mi pji. Bb co mi xmi o bituji cja ce iji; aja co mi oc o dy co zaa mi xpji. 9 Co nte co mi ot a xoi, e co ma bpja, mi mapjji mi mamaji: Me na nojo nu o mboxbche e David. Me na jo nu o eme Mizhocjimi ra mandazji. Xo eje co cr a jense ra mamaji: Me na nojo nu, eeji va mamaji. 10 Nucua ma m o zt e Jess a Jerusaln, dya mi pr pje ro nguiji co mi menzum nu. Mi mamaji: Cj ri nguex nu? 11 Nucua co nte co mi pji e Jess, mi mama co: Nujnu ngue e Jess nu profeta, nu je menzum a Nazaret c tsjaja a Galilea, eeji.

48 nza cja ma ri ngue o ngum o mb cua ja tsjjji, embeji co pje ma p, e co pje ma tm, e co ma pt o merio. 14 O j cua ja nzi co mi ndzh e co mi medye, o chzhiji a jmi e Jess a mbo cja ce templo. E Jess o joc cua co. 15 Co ndambcjimi e co mi xp o ley Mizhocjimi, o jandaji co o tsja e Jess o joc co mi sdy. Xo jandaji co tii co ma mapj a mbo cja ce templo. O dyrji mi mamaji: Me na nojo nu o mboxbche e David, mi ee co ti. Me co d cua co ndambcjimi, e co mi xp o ley Mizhocjimi. 16 Nguecua va mamaji o xipjiji e Jess: Cjo i rgue nu na so nu mama yo ti? O ndnr cua e Jess o xipjiji: J, r rg yo. Cjo dya i xrgueji c mama a cjava: Ngue yo tsiti e yo sibatjo yo i xc ra tjji co me na z o alabanza rg matcji, ee o ja Mizhocjimi? 17 Nucua e Jess o zog co nte cja ce templo, cjanu o mbedye cua nu a Jerusaln, o ma a ma a Betania o ma oxtjo nu.

e Jess o cjog a mbo c o templo Mizhocjimi, cjanu o pjong a tji texe co nte co pje nde ma p, e co pje nde ma tm nu. Xo tunb co o mexa co mi pt o merio, e co o silla co mi p o mbaro. 13 Cjanu o xipjiji: Je topj a cjava: Nu n nzung rgu xiji ngum cua ja ra dytji Mizhocjimi, ee o ja Mizhocjimi. Nutsceji na cjapctjoji nn nzung

12Nucua

Jess purifica el templo

c xr, xrtjo o mbedye nu, o nzhogtjo ga e a Jerusaln. O zanta cua. 19 O janda cua naja zaa c mi ngue higo, c bxtjo mi netjo cja ce iji. O ma nuu, pero ojtjo dya pje cht c ri quisi. Mi nguextjo o xi co mi cansa. O mama cua e Jess o xipji ce higo: Dya cja xe ra nguisits, embe.

Jess maldice a la higuera sin fruto

18Nucua

49 Nangua dyoxtjo cua ce zaa. ma o janda co discpulo c vi dyot ce zaa, me co nguijiji cua, mi mamaji: Jenga ixco dyot dya ne higo? 21 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Na cjuana r xitscji, ma r junt in mnceji c ra dytceji Mizhocjimi ma r dytqueji, y ma dya r yembeeji, dya nguextjo nu r cjap ne higo nu ra s r tsjagueji. Xo ra s r xipjigueji ne teje nu bb nu: Cuee cua, ma soo cja ne ndeje, r embeji. Ra ma cua, ra ma zoo nu. 22 Texe co pje nde r dytji Mizhocjimi, ma r junt in mnceji c ra dytceji c, nde ra chaceji cua ja nzi gui dytji, embeji co discpulo.
20Nucua

SAN MATEO21 dya i ejmegueji ma c mi xitsiji e Juan?, ra enzgji nu. 26 Dya xo ra s r xipjiji ngueje yo nte yo o eme, na ngue r sgji yo nte na pje co ra tsjacji. Na ngue yo nte mamaji c mi profeta e Juan, mi ptp Mizhocjimi ma zopjji, eeji ma mantsjji. 27 O ndnr cua anguezeji o xipjiji e Jess: Dya r prgjme cj eme e Juan, eeji. Xo va ndnrtjo cua e Jess o xipjiji: Dya xo r xitscji pje pjtsc nguecua r cjag yo.

e Jess o cjog a mbo nu cja ce templo, o mbr o xp co nte. Nucua ma ya ma xp e Jess, cjanu o sj cua co ndambcjimi, e co tita co pje nde mi pjzhi cja co nte, o e dynji e Jess, o xipjiji: Pje pjtsce c i cjague yo? Cj ngue c o empce r tsjague yo? 24 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Xo r nncgji naja tn. Ma xo r xitscji ce tn c r nncji, xo r xitscji ma c pje pjtsc nguecua r cjag yo. 25 Cj eme e Juan c mi jichi yo nte co ndeje? Cjo ngueje Mizhocjimi c o eme, o ngueje yo nte?, embeji. Anguezeji me mi ptma atsjji cua, mi mamaji: Ma r xipjiji ngueje Mizhocjimi c o eme, ra xitscji ma: Jenga

23Nucua

La autoridad de Jess

sido o a e Jess o xipjiji: Tsjijiji ce ja c r xitscji dya. Mi bb naja bzo c mi eje yeje o ti. Na nu pa o ma cua ce bzo, o ma xipji c naja o ti: Nutsce n chitsc, mague ma ppji nu pa dya, cja n juancj. 29 O ndnr cua ce ti o xipji: Iy. Dya r mag , ee. Nucua o nzhog o mb, o ma cua a bpji. 30 Xo ma ce bzo cja c naja o ti, o xitjo cua ja nzi va xipji c naja o ti. O ndnr cua ce ti o mama: J pap, jo r mag, ee. Pero dya go ma. 31 Pje i mangueji co yeje ti? Ja ngue c o tsja c mi nee c nu tatavi? O mama cua anguezeji: Nu c ot o xipji, eeji. Nucua e Jess o xipjiji: Je xo ga cjatjonu yo publicano, e co ndix co tsj o bzo, nzhog o mbji cja Mizhocjimi ma r zopcjji. Nguecua r xitscji c na cjuana, yo publicano e

28O

El ejemplo de los dos hijos

SAN MATEO21 co ndix co tsj o bzo, s Mizhocjimi a jense ra tsjapji o nte ra mandaji anguezeji. Pero nutsceji, dya s. 32 O tsceji e Juan, o e xitsiji ja rvi mimiji na jo. Pero dya i ejmegueji c o xitsceji c. Yo publicano e co ndix co tsj o bzo o ejmeji c. Nutsceji z xo i jandgueji ja ma creo co, pero nutsceji dya go nzhog in mbgueji c rvi creoji c mi xitsceji e Juan.

50 chig xenda ra dytji nu, ee ce lamu. 38 Nucua co mi ppi co uva, ma m o jandaji ma j c o ti ce lamu, me co ptcua mamaji: Nujnu nguejnu ra zopcji texe yo psi c nu tata nu. M r ptji ngue cua r cjapcji n tsjaji yo ra zopcji nu. 39 Nucua ma o sj c o ti ce lamu, jo ni zrji cua c, go pjongji cja ce juajma, o mbtji. 40 Xe sido o a e Jess o dynji: Ma ra j ce lamu c ngue o cjaja ce juajma, pr ja gui tsjijiji? Pje me ra tsjapji co ppi co uva? 41 O ndnr cua co ndambcjimi e co tita, o xiji e Jess: Nu ce lamu, dya ra juentse co ya tsja na so, ra mbtji co. Ra un cua media co aja nte co ra un c ra toca angueze ma ra jog co uva, ee co ndambcjimi e co tita. 42 O ndnr cua e Jess o xipjiji va jytsitsj na ndojo: Cjo dya i xrgueji co ya topj c mama a cjava: Nu ce ndojo c dya ne co mi jb o ngum, ngue c ot ya jumji cja squina c. Ngueje Mizhocjimi c o tsja a cjanu. Nguecua me r mcjji rg jandgji. Cj ro nguiji c ro zd a cjanu?, ee. 43 Nguecua r xitscji, ra zd ma dya cja ra tsjacji o ntetsji ra mandatsji Mizhocjimi. Ra tsjap o nte co aja nte co ra tsja cua ja nzi ga ne angueze. 44 Co ra pjee cja ce ndojo c r xitscji, ixta huag na jo co. Y ma ra zbi ce ndojo cja na nte, ixta nzhenche ma ce nte, embeji co.

nu xe naja ja nu r xitscji. Mi bb na bzo c mi tj o juajma. Nuc, o nganta o uva cja c o juajma, cjanu o ngot o zaa a squina ce juajma. Cjanu o dybji nu ja ro jytji o uva cja rr ydji, ngue cua ro mbedye o ndeje o uva. Cjanu nds cua naja tsingum nu ja ro mimi c ro mbr cja ce juajma. Cjanu o un cua media co ro mbpi co uva. Cjanu o ma cua na j. 34 Nucua ma ya mi ngue ro jog co uva, ce lamu o ndj co o mbpji ro mji ja co mi ppiji co uva, ngue cua ro unji co uva co mi toca c nu lamuji. 35 Nucua co mi ppi co uva, o zrji cua co mbpji co vi ndj ce lamu. Naja c o sodji, naja c o mbtji, naja c o pjatji o ndojo. 36 Nucua ce lamu o yepe o ndj co aja o mbpji co xe ma puncj. Nucua co mi ppi co uva, o yepe o tsjaptjoji co mbpji cua ja nzi va tsjapji co ot. 37 Nucua c na ji, o ndjtsj cua c o ti, o mama: Nu nn

33Dyrji

El ejemplo de los trabajadores malvados

51 ma m o dyr co ndambcjimi e co fariseo co ja co mi mama e Jess, o unji cua ngenda c mi ngueje anguezeji mi jytsiji. 46 Nguecua mi jod ja rv zrji e Jess. Pero mi sji co nte, na ngueje co nte mi junt o mbji que mi profeta e Jess mi ptp Mizhocjimi ma aa.

SAN MATEO21,22 zojn, dya go ne go ji. Nguecua na jo, dya ra ngrji dya cja ne chjnt. 9 Nguecua mji dya ga ma a n, cua ja ni mbedye co iji, r ma xipjiji texe co r chjji, c ra ji cja ne chjnt, ee ce rey. 10 O mbedye cua co mbpji o mji cja iji, o ma siji texe co mi chjji co ma so e co ma jo. Nucua me go ndji cja ce chjnt. 11 Nucua ma o cjog ce rey a mbo ngue cua ro janda co vi siji co mbpji, o janda cua na bzo c dya mi je o bitu cua ja nzi ma jyeji ma mi cjaji chjnt. 12 O xipji cua: Nutsce bzo, ja vi tsjogue va? Maco dya i jegue co bitu co jeji ma chjntji. Ce bzo dya go ndnr. 13 Nucua ce rey o xipji co mi pjste cja ce chjnt: Jytpji a ngua e a dy ne bzo nu. Ma pantaji nu ja na bxm nu ja me ra hu, y me ra ngunxt o sibi rg sufre na puncj, embeji co pjste. 14 Nguecua r xitscji, na puncj co sojn pero ja nzitjo co juajnji, ee e Jess va nguar va zopjji.

45Nucua

Nucua e Jess xe go mama cua ja xe nzi ejemplo, o xipjiji: 2 Nu c manda a jense chjnjui nza cja na c manda c xiji rey; ro dyt na jn ma ya ro chjnt c o ti. 3 O ndj co o mbpji o ma zojnji co ya vi xipji ro j cja ce chjnt. Pero dya go ne go ji. 4 Nucua ce rey o xipji co aja mbpji: Mji cja co ya r xipjig ra j, ma xipjiji c ya jog co jn, ya mbtji co n tsinzhn e co pje nda ma animale co ma pi. Xipjiji c ya nde jog texe cja ne chjnt, nguecua ra ji, ee ce rey va xipji co o mbpji. Cjanu o ma cua co mbpji o ma xipjiji. 5 Pero co ya vi sojn, dya go tsjapji ngenda ro mji. C o tsjaji, naja c o ma cja o juajma, naja c o ma ma mb. 6 Co aja o zrji co mbpji co vi ndj ce rey, o mbrji, cjanu o mbtji. 7 Ma m o mbr ce rey c vi tsjapji co o mbpji, me co d cua c. O ndj cua co o tropa o ma mbtji cua co bzo co vi mbtp co o mbpji. Cjanu o ndtpji c o jiiji. 8 Nucua ce rey o xipji cua co aja o mbpji: Yo jn ya jog yo. Pero co r

22

El ejemplo del casamiento

o mbedye co fariseo, mi ptma mamaji ja rv dynji e Jess c rv jyop angueze, ngue cua ro s ro ngtji cja co pje mi pjzhi. 16 Nucua co fariseo o ndji co o discpulo anguezeji, o mji co co nu dyoji e Herodes, o ma xipjiji e Jess: Xpte, r prgjme c na cjuana c i mangue, e c i jizhigue c na cjuana ja ga cja o iji Mizhocjimi. Xo r prgjme, dya cj i sgue r zopj, na ngueje

15Nucua

El asunto de los impuestos

SAN MATEO22 dya i cjapque ngenda z pje ri pjzhi na nte. 17 Nguecua r xitsijme pje xo i cjijigue, cjo na jo r cjtji o contribucin c r e Csar c mero manda, o jiy?, eeji. 18 Pero e Jess ya xmi ptp c ma so ma mbee anguezeji. Nguecua ixco xipjiji: Nutsceji i cjapji na jotsji, chaque i nngji. Jenga na sgji? 19 Jtscji ce merio ja ga cja c r e Csar. Anguezeji o ma jnpji cua naja merio c mi xiji denario. 20 Nucua e Jess o xipjiji: Cj o i nu cuat ne merio, e cj o tj nu juns? 21 O ndnr cua anguezeji o xiji: Ngue e Csar. O ndnr cua e Jess o xipjiji: C toca e Csar, r unji e Csar. C toca Mizhocjimi, r unji Mizhocjimi. 22 Ma o dyrji co ja co, me co nguijiji cua, cjanu o jyanbji cua e Jess, o mji.

52 pero o nd, dya jmusp ti c. Nucua c na ye nu cjuarma o chjntvi ce ndix. 26 Cua ja nzi va nd c ot, je xo va cjatjonu c na yeje, e c na ji. Nde va cjatjoji cua nza yenchoji, dya jmuspji o ti. 27 Nucua ma ya vi nd nza yencho co bzo, xo nd cua ce ndix. 28 Nguecua r nncjme, ma ra te co aima ja co nzi gui mangue, cj ngue c ra tsjap nu su ce ndix? Na ngueje nza yenchoji nde go tsjap o suji. 29 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Dya jo cua ja gui mbeegueji. Na ngueje ma i xrgueji o ja Mizhocjimi, dya i unnceji ngenda pje ne ra mama yo; dya xo i prgueji ja ga cja c me na zzhi Mizhocjimi. 30 Yo nte chjntji. Xo e co o tiji, chjntpji. Pero ma ra te co aima, dya cja ra chjntji. Na ngue ra chjntji nza cja co o anxe Mizhocjimi co dya chjnt. 31 Cjo dya i xrgueji yo o ja Mizhocjimi c mama ra tetjo co aima? 32 Mama a cjava o ja: Nguezg o Mizhocjimiz e Abraham, e e Isaac, e e Jacob, ee Mizhocjimi. Nguecua ixi etsetjo z ya nd e Abraham e e Isaac e e Jacob, pero bbtjoji y ra tetjoji, ee e Jess. 33 Nucua ma m o dyr co nte co ja co mi xp e Jess, me mi sji, dya mi pr pje ro nguijiji.

saduceo mamaji c dya ra s ra te co aima. Nucua ce pa c, o j ja nzi anguezeji cja e Jess, cjanu o dynji o xipjiji: 24 Nutsce xpte, o mama e Moiss ma cj co ra nd, ma dya be ejui ti c nu su, nucua c nu su ra chjntvi ma c naja o cjuarma ce bzo c ya nd. Nucua ce bzo c vi nd, je ngue o tj angueze c ra juspji ce ti c ot ra jmus. 25 Nuzgjme, mi bbzgjme yencho bzo co mi cjuarma.Naja anguezeji o chjnt,

La pregunta sobre la resurreccin

23Co

e co saduceo dya cja mi prji pje ro manji. Nucua ma m o mbr a cjanu co fariseo, cjanu o chzhiji cua a jmi e Jess. 35 Naja

34Xo

El mandamiento ms importante

53 anguezeji c me mi pr o ley Mizhocjimi, chaque o tsjap tn e Jess ngue cua ro z, o xipji: 36 Xpte, ja ngue c xenda ni muvi mandamiento cja o ley Mizhocjimi? 37 O ndnr cua e Jess o xipji: C r tsjaji, r eji Mizhocjimi cin Jmugueji. R egueji co texe in mbji, e co texe in aljmaji, e co texe in pjeeji. 38 Nujnu nguejnu ot yo o mandamiento Mizhocjimi, ngue nu nda ni muvi. 39 Bb c naja o mandamiento angueze c xo chjnjui nu cja r xitsiji c mama a cjava: R siyaji yo nin minteji, cua ja nzi gui siyatsjgueji, ee Mizhocjimi. 40 Nu ma r tsjague c mama nujyo yeje o mandamiento Mizhocjimi, ya xo i tsjague ma c mama texe o ja Mizhocjimi yo xiji ley, e yo o dyopj co profeta, ee e Jess.

SAN MATEO22,23 ee Mizhocjimi va dyopj e David. 45 E David o nd e Cristo o mama: Ngue n Jmug, ee. Pje ne ra mama c ri mboxbche e Cristo cja e David e c xo ri ngue o Jmu?, ee e Jess va tsjap tn co fariseo. 46 Nguecua anguezeji dya s ro ndnrji. Ndeze ce pa c, dya cja cj xe rezga xe ro dynji e Jess.

ma xe ma cj co fariseo, o a e Jess. 42 O xipjiji: Pje xo i mangueji ja rga cja c ri ngue Cristo? Cj ri ngue o mboxbche? O ndnrji cua: Ri mboxbche cja e David. 43-44 O mama cua e Jess o xipjiji: Na jo c. Pero ma o mama e David c ja ga cja e Cristo, jenga o mama: Nuc, n Jmug c, ee? I prgueji o Espritu Mizhocjimi o nb o mb e David o dyopj a cjava: Mizhocjimi o zopj n Jmug o xipji: Mimi cja n jodyg. R dac r mandague hasta ma cja r chp yo nuc na ,

41Nucua

De quin es hijo el Cristo?

xipjiji: 2 Nujyo xp o ley Mizhocjimi e yo fariseo, ya ngamaji ra xpji yo nte, ra xipjiji ja ga cja c o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss. 3 Nguecua texe co ra xitsceji yo, nde r tsjagueji, dya r jyzgueji. Pero dya r tsjagueji cua ja ga tsja anguezeji. Na ngueje mamaji c na jo, pero dya cjaji. 4 Anguezeji xipjiji yo nte co ley co na szhi, dya s ra cumpleji. Nguecua chjntjui c ri tji o trapj co ri ttji, co me na jy rg ndunsji. Pero anguezeji dya ne ra mbaspji ne r naja o idyji. 5 Texe co cja yo fariseo e yo xp o ley Mizhocjimi, cjaji c rgu janda yo nte. C cjaji, tji xenda na nojo yo tsicuro yo tjntji cja o ydji e a nzhji, nu ja ptji o ja Mizhocjimi. Xo tji xenda na maja yo fleco yo nns a squina o bituji. 6 Ma cjaji mbaxua, me juajnji o lugar co xe na joo ja ra mimiji ra ziji o xdyi, ngue cua yo nte ra jandaji anguezeji ra mamaji me

23

Jess acusa a los fariseos y a los maestros de la ley

Nucua e Jess o zopj co nte e co o discpulo, o

SAN MATEO23 na joji. Xo e ma pji cja nintsjimi, me xo juajnji o lugar co na jo nu ja ra mimiji. 7 Me neji ra tsja yo nte ra mbspiji tcjam rg zenguaji cja chjm. Me xo ne o mbji ra mama yo nte ra xiji xpte. 8 Pero nutsceji n discpulotscji, dya r eeji c cj ra xitsceji xpte. Na ngueje natjo c in xptegueji c nguezg e Cristo o empque Mizhocjimi, y texetsceji i cjuarmaji. 9 Dya cj r xipjiji tata cja ne xoijm c r sji nza cja Mizhocjimi. Na ngueje natjo c nin Tatagueji; ngueje c bb a jense. 10 Dya xo r eeji ra xitsiji jmu, na ngueje natjo cin Jmugueji, c nguezg e Cristo. 11 Nu ma i negueji ra mbtsceji na nojo, ni jyod r pjstegueji cja yo in cjuarmaji. 12 Na ngueje co ra tsjaptsj rr nojo, ra tsjapji dya pje rgu muvi co. Y co dya ra tsjap na nojo, ra tsjapji na nojo co. 13 Nutsceji i xpji o ley Mizhocjimi, etsceji i fariseoji, i cjapqueji na jotsji pero dya cjuana. Juentsceji ra castigaotsji Mizhocjimi. Na ngueje i caspji yo nte, ngue cua dya un o mbji Mizhocjimi c manda. Nutsceji dya i jziji ra mandatsji c, y co nee c ra manda Mizhocjimi cja anguezeji, i caspji. 14 Nutsceji i xpji o ley Mizhocjimi, etsceji i fariseoji, i cjapqueji na jotsji, juentsceji ra castigaotsji Mizhocjimi. Na ngueje i jnbgueji co psi co ndix co ya nd nu xra. Y para dya ra mama yo nte na sotsceji, chaque me mezhe gui dytqueji Mizhocjimi.

54 Nguecua r xitscji, ma ra jncji ngenda Mizhocjimi, xenda ra justsji c rgui sufregueji. 15 Nutsceji i xpteji etsceji i fariseoji, i cjapji c na jotsji, juentsceji ra castigaotsji Mizhocjimi. Na ngue i peseji cja mar i stceji texe cja ne xoijm. I xpji yo nte, xama cj ra ejme cua ja nzi gui ejmegueji. Nucua co nte co ejme cua ja gui xiqueji, xenda cja na so co, que na nguetsceji. Nguecua xenda psi o socji c rgu mji a ma a linfiernu. 16 Nutsceji i xpteji etsceji i fariseoji, i cjap i jizhigueji nu o iji Mizhocjimi, pero ya tsot in chgueji i chjntcjeji nza cja na ndzh. Juentsceji, ra castigaotsji Mizhocjimi, na ngueje i mamaji: Ma cj co ra nd nzi ga mbr ne templo, dya xo rgu muvi ma. Nguecua dya ni jyod ra mama co na cjuana. Pero ma cj co ra nd co traste de oro co bb a mbo cja ne templo, ni muvi ma c ra nd. Nguecua ni jyod ra mama co na cjuana, i eeji. 17 Nutsceji ya tsot in chji, dya i prji ja ga cja. R xitscji c xenda ni muvi ne templo, que na ngueje co traste de oro co bb a mbo. C na sj co traste de oro, je ni eje cja ne templo. 18 Dya xo i cjapji me ni muvi ce arta nu ja ptpji animale Mizhocjimi, cja rr ndtpji nu. Na ngueje i mangueji: Ma cj co ra nd nzi ga mbr ce arta, dya ni muvi ma c ra nd. Pero ma cj co ra nd co animale co tjtpji nu, ni

55 muvi ma, i eeji. 19 Nutsceji ya tsot in chji, dya i prji ja ga cja. R xitscji c xenda ni muvi ce arta, que na ngue co animale co tjtpji Mizhocjimi nu. Na ngue c na sj co animale, je ni eje cja ce arta. 20 C ra nd nzi ga mbr ce arta, nd ma ce arta e texe co animale co tjtpji Mizhocjimi nu. 21 C ra nd ne templo, xo nd ma Mizhocjimi c bb cja ne templo. 22 C ra nd nzi ga mbr a jense, nd ma cua ja manda Mizhocjimi, xo nd ma Mizhocjimi c manda nu. 23 Nutsceji i xpteji etsceji i fariseoji, i cjapji c na jotsji, i mbeeji Mizhocjimi i unji co in xitsajnaji, e co aja in pjinoji. Na jo r tsjaji a cjanu, dya r jyzigueji. Pero juentsceji, ra castigaotsji Mizhocjimi, na ngue dya i ctpji i co ja co xenda ni muvi cja o ley Mizhocjimi. Mama ce ley r cjaji co na jo, e r juentseteji, e r cumpleji cua ja nzi rg mamaji. Nujyo, nguejyo xenda mi jyod rvi tsjagueji yo. 24 Ja rg s r jchiji yo dya pr ngue cua ra mbrji o iji Mizhocjimi? Maco ya tsot in chji, dya xo i prgueji. C ni jyod r tsjaji, dya i cjaji. Y c dya nda ni muvi, ngue c i jod r tsjaji c. Nguecua i chjntcjeji nza cja na bzo c ro ma cja mj ro pax ce ndeje ngue cua dya ro tst o tsimr. Cja rr zitjo ce ndeje, maco ri oo nu na camello. 25 Bb o nte co peche a xese o mojm e o xalo, pero dya xibi na jo a mbo. Nguecua na so a mbo co mojm e co xalo. Je

SAN MATEO23 xo ga cjatsceji nu, nutsceji i fariseoji. I xindyji i tjintsiji c ni xesetsji pero bb a mbo in mbji co na so; me i jod ja rgui tsjap in tsjacjeji co psi yo nin minteji. Juentsceji ra castigaotsji Mizhocjimi. 26 Nutsceji i fariseoji, ya tsot in chgueji, dyrji c r xitscji. Ot r jyodji ja rg ndintsci in mbji. Nucua, rr jo c ni xesetsji e a mbo in mbji. 27 Nutsceji i xpteji etsceji i fariseoji i cjapji na jotsji, juentsceji ra castigaotsji Mizhocjimi. Na ngueje i chjntcjeji nza cja o panten cja campo santo. Chxcji a xese c ni etse na z, pero a jm me j co o ndodye co aima, e cjo ts me na x. 28 Je xo ga cjatsceji nu, a xesetsji i jizhiji c ni mama yo nte na jotsceji. Me i cjapqueji c na jotsji, pero a mbo in mbji me bb na puncj co na so. 29 Nutsceji i xpteji etsceji i fariseoji, juentsceji ra castigaotsji Mizhocjimi. Na ngueje i cjapji c na jotsji, pero dya cjuana. I jpji panten cua ja dygji co profeta mi jingu, e i tpji me na z cua ja dygji co aja co o tsja na jo. 30 I mamaji ma ya ri bnceji co cj ma mi cr co n mboxpalegji, dya rvi pjspgueji ma mi ptji co profeta. 31 Nguecua i mantsjgueji ngue o mboxbchetsji co o mbt co profeta. 32 Nguecua r xitscji r cjuatgueji co na so co xe bzhtjo ro tsja co in mboxpaleji. 33 Co in mboxpalegueji, ma soji nza cja o cijmi. Nutsceji je xo

SAN MATEO23,24 ga cjatsceji nu. Nguecua, ja rg s r cueeji c dya ra jncji ngenda rgui mji a ma a linfiernu? 34 Nutsc r tj o profeta e co pr o iji Mizhocjimi, e co ra xp o ja angueze. Anguezeji, bb co r chtji cja ngronsi rgui ptgueji; aja co r chasji cja nintsjimi. Y nzi na jii r chji co. 35 Cja ne xoijm ya mbtji na puncj o nte co mi cja na jo. C ot o mbtji mi ngue e Abel c mi cja na jo. C bpja o mbtji mi ngue e Zacaras c mi mbcjimi c mi ngue o ti e Berequas. I tsjogji a nde nu ja na sj e cja ce arta nu ja tjtpji animale Mizhocjimi, i ptji e Zacaras. Na ngue c r tsjapji ra sufre co r tj ra zocji, ra jncji ngenda Mizhocjimi c nde ngue in socgueji c vi mbtji texe co mi cja na jo ndeze e Abel hasta e Zacaras. Nguecua me ra tsjacji r sufreji na puncj. 36 Na cjuana r xitscji, nutsceji i crji yo cj dya, nguetsceji r sufregueji yo.

56 nu o eme Mizhocjimi ra manda, r eeji.

Nucua ma ma pedye e Jess cja ce templo, o j cua co o discpulo o chzhiji a jmi, ngue cua ro jchiji e Jess c me ma z ce templo. 2 Cjanu o mama cua e Jess o xipjiji: Me i jandgueji ne templo. Pero na cjuana r xitscji, ra zd co pa ma dya cja ra jyns yeje ndojo co dya ra yt.

24

Jess dice que el templo ser destruido

i menzumji a Jerusaln, i ptji co profeta, e i pjatji o ndojo co va tj Mizhocjimi va zocji. Na puncj rv juentscji. Mi neg ro jmutceji cua ja nzi ga tsja na ngi, juisi co o tsingi a mbo cja o juaja, pero dya xo i e ri chzhgueji. 38 Tsjijiji. Xe jrtjo a Jerusaln nu nin ndajiigueji, pero ya jytsciji dya Mizhocjimi. 39 R xitscji ndeze ne ndajme dya, dya cja xe r jandgji va hasta ma cja r mamaji: Me na jo nu va j

37Nutsceji

Jess llora sobre Jerusaln

e Jess o ma cja ce teje c ni chj Olivos, o mimi cua nu. Nucua co o discpulo o ji a jmi, o e xipjiji: Xitscjme jingu ra yt ne templo. Xo r xitscjme pje ma seal c rga prgjme ma r ecje na yeje, y ma ra nguinsi ne xoijm. 4 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipjiji: Pjtpji ngenda c dya cj ra dyonceji. 5 Na ngueje ra j na puncj co ra jncg n chj, ra mamaji ngueje Cristo anguezeji, ngue cua ra dyonpji na puncj yo nte. 6 Y r dyrji ri cjaji o ch. Xo ra mbezheji ya ri cjaji o ch. Pjtpji ngenda c dya r sgueji, na ngueje ni jyod ra zd yo. Pero dya be ri sd ma ra nguinsi nu xoijm. 7 Yo pas ra chji co yo aja pas. Co rey ra chji co co aja rey. Na puncj cua ja ra sufreji o tjimi, e cua ja ra mbii na zzhi ne xoijm. 8 Nujyo, nguejyo rgu mbr ra sufreji yo.

3Nucua

Seales antes del fin

57 texe cja yo pas ra nuceji na , na ngueje c ni ejmezgji. Ra nzhcgueji nu ja r sufreji, y ra mbtceji. 10 Nucua na puncj co ra xg cja Mizhocjimi, y ra ptca nzhtsjji o dyoji, y ra ptca nuji na . 11 Na puncj co ra e tsjap ri a o ja Mizhocjimi, ra e dyonp na puncj o nte. 12 Na puncj co dya cja ra siya o dyoji, na ngue dya cja ri tji Mizhocjimi. 13 Co sido ra ejmezji, ra ma bbtjoji co Mizhocjimi. 14 Nucua textjo cja ne xoijm ri cr co ra zopj yo nte ra xipjiji ra dytji Mizhocjimi na ngue ngueje c manda. Numa, ngue ma ya ra nguinsi nu xoijm. 15-16 Mizhocjimi o nb o mb ce profeta Daniel o mama c ra naja nte c me rr so a jmi Mizhocjimi, ra e chjot texe, y ra e mimi cua ja me na sj. Nutsceji ri xrji yo ja yo, r unji na jo ngenda c rgui prji. Nguecua ma r jandaji c ya ri bb nu ce nte, r cueeji r mji a ma cja teje, nutsceji ri crji a Judea. 17 Nutsceji ri tgji a xese cja in nzungueji, ixt cueeji, dya pje r chunji co ri psiji a mbo cja in nzungueji. 18 Nutsceji ri bnceji cja juajma, dya r nzhogueji cja in nzungueji c r e tsanagueji in bituji. 19 Juejme co ri ndunte e co ri jt o ll co pa co. 20 Dytji Mizhocjimi ngue cua ma r cueeji, dya ri ngue co pa co ri jr o s, ni xo ri ngue nu pa c r syaji. 21 Na ngueje me ra sufreji na puncj co pa co, c nunca go sufreji a cjanu ndeze ma o jyans ne xoijm. Y dya cja xe ra sufreji

SAN MATEO24 cua. 22 Pero Mizhocjimi ra tsjap c dya nda ra mezhe co pa co ra sufreji, ngue cua dya ra chjor texe co nte. Ra tsjap c dya ra mezhe co pa co, na ngue ri cr co ya juajn Mizhocjimi. 23 Nucua ma cj co ra xitsiji: Je bncua e Cristo o ra xitsiji: Je bb nu e Cristo, ra entseji, dya r creoji co xitsceji a cjanu. 24 Na ngueje ra j co ra tsjap ri ngueje e Cristo. Xo ra co ri cjap profeta ri cjap ri aji o ja Mizhocjimi. Ra tsjaji co me na nojo co nunca mi janda co nte, nguecua me ra nguijiji. Co ri cjap a cjanu profeta, ra tsjaji a cjanu, ngue cua xama ra s ra dyonpji co ya juajn Mizhocjimi ra tsjap o nte. 25 Nguecua r xitsiji dya, ante c ra zd co pa co. 26 Nguecua ma ra xitsiji: Je va bb e Cristo cja majyad, dya r pedyeji r ma uuji. O ma ra xitsiji: Je na bb a mbo cja na ngum c, dya xo r creoji co xitsiji. 27 Ma go jusi dyebe nu ja ni mbese e jyar, ixi etse textjo a lado hasta nu ja ni nguibi e jyar. Je xo rga cjatjonu ma r cj na yeje cja Mizhocjimi, ra jandgji texe cja ne xoijm. 28 Dyrji ne ja nu r xitscji dya: Cua ja ri mana ce animale c ya rgu nd, je nguejnu ra jmur co ndopare.

9Nucua

ma ra nguar ra sufreji co pa co, ra bxm e jyar. Y dya ra etse e zana. Ra jyb yo seje. Y ra n nujyo na zzhi a jense. 30 Nucua ra jandaji na seal a jense c rgu mbr yo nte c ya

29Nucua

Cmo vendr el Hijo del Hombre

SAN MATEO24 rva cj na yeje cja Mizhocjimi. Y texe co ri cr cja ne xoijm, me ra nzhum rg huji na ngueje ra jandgji rva cj na yeje cja Mizhocjimi. Ra jandgji rva cj cja ngm, ra jandgji c me rr ztsi e me rr zz. 31 Nucua, ra mbbiji na jense na corneta, y nutsc r tj co n anxe ra e jmutji co ya r juajng co ri cr texe cja ne xoijm. 32 Nutsceji r unji ngenda yo za yo xiji higo. Ma ya ra dog, ma ya pjr peje o xi, i prgueji ngue ma ya ra paja ne xoijm. 33 Je xo rga cjatjonu, ma r jandaji ya ra zd texe yo r xitscji, r prji ma c ya ngue ra nguinsi ne xoijm. 34 Na cjuana r xitscji, co ri cr co pa co, dya ra nd texe co, hasta ma cja ra zd texe yo r xitscji. 35 Ra nguar e jense e ne xoijm, pero nn jag nunca ra nguar nu. 36 Dya cj pr pje ma pa, ni pje ma ndajme ma ra zd co, ni xo ri pr co o anxe Mizhocjimi, ni xo ri prg nutsc o Tizg Mizhocjimi. Nguextjo mi Tatag c pr. 37 Cua ja nzi ma cja co cj ma mi bb e No, je xo rga cjatjonu, ma r cj na yeje cja Mizhocjimi. 38 Co cj ma mi bb e No, ma dya be mi j ce tradyebe, mi nji e pje nde mi siiji. Mi chjntji, xo mi chjntpji o tiji hasta ma cja zd ce pa ma m o cjog e No a mbo cja ce barco. 39 Dya mbrji cjo ro eje ce tradyebe hasta ma cja eje, go chjorji cua texeji. Je xo rga cjatjonu, ma r cj na yeje cja Mizhocjimi. 40 Na ngueje ye bzo

58 co rva bb cja juajma. Naja c r sidyi, naja c r sog. 41 Ye ndix co natjo cua rva cjn. Naja c r sidyi, naja c r sog. 42 Nguecua r xitscji r pjtpji ngenda, na ngueje dya i prji ce ndajme ma r cj nutsc in Jmuzgji. 43 Na bzo c ri xotpji o ngum, nu ma ro mbr pje ma ndajme c xm c ro j ce mb, dya ro j; ro ndebetjo, dya ro jyzi ro xotp c nu ngum. 44 Je xo rga cjatsceji nu, r pjtpji ngenda, na ngueje nutsc r cj na yeje cja Mizhocjimi ce ndajme c dya ri tepcji.

cja na lamu c eje na mbpji c cjacjuana, e c pr ra ppji na jo. Ra tsja ce lamu ra xipji ce mbpji c ra huinbi co ri cr cja ngum, ra unji o xdyi ma nzi ga zantaji. Ra ma cua ce lamu. 46 Nucua, ma ra nzhog ce lamu, ma ra cht ce mbpji rr cjaa co vi xipji, me ra mj ma ce mbpji c. 47 Na cjuana r xitscji, ce lamu ra un ce mbpji c ra mbtp texe co ri psi ce lamu. 48-50 Pero ma ri sombpji ce mbpji, e ra mamatsj: Cn lamug ra mezhtjo c, ra ee, e ma ra yab co nu mimbpjiji, e me ra ziji o xdyi e ra tji co co me t, nucua ra j c o lamu nu ce pa c dya ri tebe, e ce ndajme c dya ri pr. 51 Nucua ce lamu ra manda ra ndasji na puncj co chirrio ce mbpji, cja rr pantaji cua ja rva c co mi cjap mi cja na jo. Je ra hu nu c, e ra ngunxt o sibi rg sufre na puncj.

45Nza

El siervo fiel y el siervo infiel

59

SAN MATEO25
El ejemplo de las muchachas

R xitscji dya na ejemplo c ja rg manda Mizhocjimi c bb a jense. Mi bb dycha xunti co mi tun o sivi. O mbedye o mji, ro ma ndnrji na ti c ya ro chjnt. 2 Tsicha anguezeji co dya mbee na jo, pero co tsicha o mbene na jo co. 3 Nu co dya mi jn o pjee, o ndun o siviji, pero dya xe go ndunji petroleo c ro xichiji ma ro tjeze c mi tj. 4 Nu co o mbee na jo, o ndunji petroleo co o botiaji, e co xe mi poo co o siviji. 5 Nucua xe mezhtjo ro sj ce ti c ro chjnt. Nguecua co xunti o ndgji o tj, o ji. 6 Nucua c ndexm, o dyrji na ja c mi mapj mi mama: Ya va j nu ra chjnt; pedyeji ma chjnrji 7 O bb cua texe co xunti, cjanu o joc co o siviji. 8 Nu co dya mi psi o pjee, o xipjiji co vi mbee na jo: Dyacjme ts in petroleooji, na ngueje ya ne ra juenchetjo yo n sivigjme 9 O ndnr cua co vi mbee na jo, o xipjiji: Iy, dya ra s r dacjme. Na ngueje ma r dacjme, dya ra zgjme, ni xo ri nguetsceji. Moji ma chmji nu ja pji, ee co xunti co vi mbee na jo va xampja. 10 Nucua ma cja vi mtji, o sj cua ce ti c ro chjnt. Nu co ya vi xampja na jo, o cjogji cua co angueze cja ce ngum nu ja ro tsjaji ce chjnt. Jo nu ngotji cua ce ngoxtji. 11 Dya mezhe cua o sj co xunti co vi ma ndm o petroleo, o mamaji: Xoczjme, nutsce nin tecjam. 12 O ndnr cua ce ti o xipjiji:

25

Na cjuana r xitscji, dya r pcji , embeji. 13 Nguecua r xitscji, r pjtpji ngenda, na ngueje dya i prgueji ja ma pa, ni pje ma ndajme ma r cj na yeje cja Mizhocjimi.

r xitscji c na ejemplo c ja ga manda c o eme Mizhocjimi. Mi bb na bzo c ro ma ne j. O mat co o mbpji, o zopcji co mi psi ngue cua ro mbtpji. 15 C na mbpji o zopcji tsicha tsicaja o merio; c na o zopcji ye tsicja; c na ozopcji naja tsicaja. O zopcji cua ja nzi rv s ro ppjiji nzi naji. O ma cua na j ce lamu. 16 Nucua c vi sopc tsicha tsicja, o ma ndm co ro mb c. Y o ndj co xe na tsicha tsicaja o merio. 17 Je xo va cjatjonu c vi sopc ye tsicaja, o ndj co xe na yeje tsicaja. 18 Pero nu c vi sopc na tsicaja, o ma dyb a jm, cjanu dypctjo nu co o merio c nu lamu. 19 O mezhe cua na puncj pa, cja nzhog c nu lamu co mbpji, o zojnji ngue cua ro tsjaji ngenda. 20 O s cua c vi sopc tsicha tsicaja o merio, xe ndo ma jntjo co xe tsicha tsicaja. Cjanu o xipji cua c nu lamu: Nutsce n lamutsg, i socz tsicha tsicaja. Xe va cju yo xe na tsicha yo r tcj, ne. 21 O mama cua ce lamu o xipji: Me na jo ga mbpjitsgue. I tsjacjuana i tsjague na joo co co tstjo co r soctsg. Nudya r dac o bpji co xenda ni

14Xe

El ejemplo de los talentos

SAN MATEO25 muvi. Tsjog me r mjui na ngue i ppquig na jo. 22 Xo sj cua c vi sopc yeje tsicaja, o xipji c nu lamu: Nutsce n lamutsg, i soczg ye tsicaja. Nudya bncua yo xe na yeje tsicaja yo r tcj, ee ce mbpji. 23 Nucua c nu lamu o xipji angueze: Me na jo ga mbpjitsgue, i tsjacjuanague i tsjague na joco co tstjo co r soctsg. Nudya r dac o bpji co xenda nu muvi. Tsjog me r mjui na ngue i ppc na jo, embe. 24 Xo s cua vi sopc naja tsicaja, o xipji c nu lamu: Nutsce n lamutsg, r pcg nutsce i dacjme o bpji co na jy; maco nguetsce i cjap in tsjacje yo r tgjme. Z nguetscjme r podjme co in nzhxgue e r cjajme texe, pero ngue in chujmgue nu ja r tcjme co ndx. 25 Nguecua r sg, r ma tsts nin tsicaja nu i soczg. Bncua dya nin tsicajague. 26 O mama cua c nu lamu o xipji: Na so ga mbpjitsce, me na maats. Nutsce i prgue r cjap n tsjacj co ndx, z dya r podg ni xo r pitsig; nguetsceji i cjaji texe ce bpji. 27 Nguecua ma jo rvi ma socz cja banco yo n meriog. Nguecua ma ro cj, ro dyacji yo n tsjacj, e co ya rv ndj yo, embe. 28 Cjanu o xipji cua co o mbepji: Jnbji ne tsicaja nu jn nu, unnji nujjjnu quiji dycha tsicaja. 29 Co chun pje rgu ppjiji, ma ra ndji, xe ra chun ma co. Pero ma dya ra ppjiji co vi chun ra jnbji ma co vi chunji. 30 R pantaji ne sombpji a ma a linfiernu nu ja na bxm. Nujnu,

60 nguejnu je ra hu nu ne mbpji, e me ra ngunxt o sibi rg sufre nu, ee ce lamu va xipji co o mbpji. Nu ma r cj na yeje cja Mizhocjimi, me rr zzhizg. R dyocjjme texe co o anxe Mizhocjimi. Nucua r mimi nu ja me na z, ngue cua r jnp ngenda yo nte. 32 Nucua texe yo cr cja ne xoijm, ra ngrji cja n jmig. Nucua r xcji nza cja na mbr xc co o ndnchjr cja co chiva. 33 Co r jytsc ndnchjr r cama cja n jody co, y nu co chiva r cama c nanguar. 34 Nucua nutsc r mandag r xic co ri cr n jody: Nutsceji na jotsji cja jmi Mizhocjimi nu mi Tatag, chjdgueji. R dacji dya, c xo r mandagueji. Ndeze ma dya be mi tt nu xoijm, o xctsji a cjanu xo r mandagueji. 35 R cacji a cjanu, na ngueje ma mi santc, nutsceji mi dacji c ro sig. Y ma mi treg, nutsceji mi dacji ndeje. Y ma r stg cja in jiigueji i scjji z dya mi ngue in menzumzgji. 36 Y ma dya mi cjg pje ro jeg, nutsceji mi dacji c ro jeg. Y ma mi sdyg, nutsceji mi pa cjinngji. Y ma mi cjoc a pjr, nutsceji mi pa nugji nu, r embe co ri cr cja n jody. 37 R ndnr cua co vi tsja na jo, ra xitscji: Nutsce n Jmutsgjme, jingu r jantcajme mi santce c r dacjme na xdyi? Jingu mi turegue c r dacjme ndeje? 38 Jingu

31

El juicio de las naciones

61 i stgue cja n jiigjme c r scjme? Jingu dya mi cgue bitu c r dacjme c ri jyegue? 39 jingu r jantcajme mi sdygue, o c mi cjocgue a pjr c r ma cjinncijme?, ra enzg co vi tsja na jo. 40 Nutsc r mandag r tjnr cua r xipjiji: Nu cjuana r xitscji, c vi pjsgueji yo mi tsicjuarmag nujyo dya pje mi pjzhi, xo etsc xo i pjxcji, r embe co. 41 Nucua r xipji co ri cr n scerda: Nutsceji, me na sotsceji, cueeji cja n jmig, mji cja sivi c nunca ra juenche, c o dyt Mizhocjimi cua ja ra sufre c dya jo, e co demonio co ngue o dyoji. 42 Na ngueje ma santc dya i dyacji c ro si. Y ma mi sufreg nure, dya i dyacji ts ndeje. 43 Y ma r stg cja in jigueji, cya i recibidozji. Y ma dya mi cg bitu c ro jee, dya i dyacji c ro jeg. Y ma mi sdyg e ma mi cjoc a pjr, dya mi pa cjinnguigji 44 Nucua anguezeji xo ra ndnrji ra xitscji: Nutsce n Jmutsgjme, jingu r jantcajme mi santague o mi sufregue nure, o i stgue cja n jiigjme c dya r pjxcume? Jingu dya mi cgue bitu c rvi jye, o mi sdyegue, o mi cjoce apjr, c dya r ctcjme i? 45 Nucua r tjnr r xicji: Na cjuana r xitscji, dya i pjsceji a cjanu ne r na yo mi cjuarmag yo dya pje mi pzshi. C dya vi pjsceji yo, xo ezg, dya xo i pjxcji, r embeji. 46 Nucua r tgji ra mji nu ja nunca ra nguar rg sufreji. Pero co vi tsja na jo, ra mji ra

SAN MATEO25,26 ma ngrji a jmi Mizhocjimi para siempre.

26

Nucua ma o nguar e Jess o mama co ja co, xe go xipji cua co o discpulo: 2 I prji ya bzhtjo yepa ra zd ce mbaxua c ni chj Pascua. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra nzhggji ngue cua ra ndtzji cja ngronsi, embeji. 3 Nucua ce xm c, o ma co ndambcjimi e co tita co pje nde mi pjzhi, o ma jmurji cja ce palacio nu ja mi bb c mi mero ndambcjimi c mi chj Caifs. 4 O aji ja rva cja rv zrji e Jess c dya ro mbr co nte. Ro zrji ngue cu ro mbtji. 5 Mi mamaji: Dya ra jog r srji cja ne mbaxua; na ra hui yo nte ra tsja o dyji, eeji.

Planes para prender a Jess

nu pa, mi bb e Jess a Betania nu cja nu ngum e Simn c mi s na ngueme c ni chj lepra. 7 O sj cua na ndix nu ja mi bb e Jess, ma t na botia ndojo c mi poo co me ma jo ma jyr. Me mi muvi na puncj o merio c. Cjanu xispi o i e Jess ma ya ma j cja mexa. 8 Co o discpulo e Jess o jandaji c vi tsja ce ndix. Me co dji cua go mamaji: Chj, jyctjo. Jenga ya bzhi yo me ni muvi? 9 Mi s ro b na mizhi nu, ngue cua co merio co, ro chun yo dya pje psi, ee co. 10 O un ngenda e Jess co vi mama co discpulo, o xipjiji cua:

6Na

Una mujer unge a Jess

SAN MATEO26 Jenga na molestaoji ne ndix? Maco na jo c o tsjac nu. 11 Nutsceji xe r mintcjeji nujyo dya pje psi, pero nutsc ra zd ma dya cja r bnc a ndetsceji. 12 Ne ndix nu, ya xisquig n cuerpo nujyo na jo ga jyr, ngue cua ya na segurao c rg dygzgji. 13 Na cjuana r xitscji, texe cja ne xoijm cua ja ra zopjji yo nte ra xipjiji ja ga cjazg, nde ra ndji nu o tsja ne ndix nu, ngue cua ra mbeeji nu na jo nu o tsjac, ee e Jess.

62 Nguecua ce mbaxua je ra zp cja in nzungue co co o discpulo, va enzgbe ce xpte. Je r xipjivi a cjanu. 19 Nucua co discpulo o mvi cua ja va xipjivi e Jess, o ma dytvi ce jn c rv zpji ce mbaxua c ni chj Pascua. 20 Nucua ma ya vi nzh, o mimi cua e Jess cja ce mexa ro ziji o xdyi co doce o discpulo. 21 Ma ndnt ma siji o xdyi, e Jess o xipjiji: Na cjuana r xitscji, bbtsceji na c ra nzhgg cja o dy co ra mbtc, embeji. 22 Anguezeji ma o dyrji a cjanu, me go ndumji cua. O mbr o mama nzi naja anguezeji mi xipjiji e Jess: Cjo nguetsc, n Jmutsg? 23 O ndnr cua e Jess o mama: Naja c ya ndb o xdyi co nuzg cja ne mojm nu rr sigji, ngue c ra nzhgg c. 24 Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra mbtcji cua ja nzi ga topj cja o ja Mizhocjimi. Pero juejme ce bzo c ra nzhgg. Xenda rv jo c dya ro jmus ce bzo c, na ngueje ra ma sufre na puncj. 25 O ndnr cua e Judas nu c ro nzh, o mama: Cjo nguetsc, xpte? O ndnr cua e Jess o xipji: Ya i mantsjgue, nguetsce. 26 Ma ndnt ma siji o xdyi, o j cua e Jess na tjmchi, o un na pj Mizhocjimi. Cjanu o xnmbi co o discpulo, o xipjiji: Jji ne tjmchi nu rr xciji, r siji. Nujnu ngue n cuerpog nu. 27 Cjanu o ndsi cua ce vaso. O un na pj Mizhocjimi, cjanu un co o discpulo, o xipjiji:

doce discpulo, mi bb naja c mi chj Judas Iscariote. Nuc, o ma cua cja co ndambcjimi, o ma xipjiji: Ja nzi r tsjtcgji ngue cua r nzhcji e Jess? Nucua co ndambcjimi o ngtji treinta merio o plata e Judas. 16 Ndeze cua, o mbr e Judas o jyod c ja rv tsjap, ngue cua ro nzh e Jess.

14-15Co

Judas traiciona a Jess

vi zd ce mbaxua c ni chj Pascua, ma mi siji o tjmchi co dya mi bns. C ot pa c mi pjongji ce mbaxua, o j cua co discpulo cja e Jess, o xipjiji: Ja ngue cua i ne r ma tjme o jn c r sigue rgui spque ne mbaxua? 18 O ndnr cua e Jess o xipji cua yeje co o discpulo: Mvi a ma a Jerusaln r ma zopjvi ce bzo c ya i prguevi, r xipjivi: Va tcjbe ce xpte r xitsibe c ya va sd c ra sufre.

17Ya

La Cena del Seor

63 Sigueji c poo nu i texeji. ngueje nujnu, ngue n tsjig nu. Na ngue c rga pjdg n tsji r tg, Mizhocjimi ra tsja dya cua ja nzi va mama; ra perdonao dya o nzhub na puncj o nte. 29 R xitscji, ndeze dya, dya cja xe r sig o ndeje o uva hasta ma cja ra zd ce pa ma natjo cua r crji nu ja r mandag, cua ja nzi va mama Mizhocjimi c mi Tatag. Cja r sigji ma co cja nuevo co me xe rr jo, ee e Jess.
28Na

SAN MATEO26
Jess ora en Getseman

o tji na himno va matji Mizhocjimi. Cjanu o mbedyeji cua a tji, o mji cja ce teje c ni chj Olivos. 31 Nucua e Jess o xipjiji: Texetsgueji nde r jyzguigji ne xm dya , na ngue c ra tsjacgji. Na ngueje ya topj a cjava: R nzh ce mbr ra mbtji. Nguecua co o ndnchjr ra mbt co, ee. 32 Pero ma r teg a nde cja co aima, ot r mag a ma a Galilea, ngue cua ma r stceji nu, ya rva bnc nu. 33 O ndnr cua e Pedro o xipji: Z texe ra jytscigueji, pero nuzg nunca r jtscig, ee. 34 E Jess o xipji cua: Na cjuana r xitsc, dya be ri hu o tare ne xm dya, ma ya na ji rgui tsd c dya i pcg. 35 O mama cua e Pedro: Z r tg co nutsce, pero nunca r cdg c rg pcg, ee c. Xo nde va mantjo cua texe co discpulo.

Jess anuncia que Pedro le negar

30Nucua

o mji nu ja mi chj Getseman. Nucua e Jess o xipji co o discpulo: Mimiji va, ndeze c r mag a manu, r ma t Mizhocjimi c mi Tatag, ee. 37 Nucua e Jess o zidyi e Pedro e nza yeje co o ti e Zebedeo. O mbr o ndum cua e Jess, y me mi cjiji na puncj. 38 Nucua o xipjiji: Me r ndumg, r s ra mbtcg c rg sentiog. Chepquetjoji va, dya r ji, ee e Jess. 39 Xe go ma cua xe tsiqu a ma a xoi, o ndne a jm, o dyt Mizhocjimi o mama: Mi Tatatsg, ma ra s, r tsas c dya ra zd c r sufreg. Pero dya r tsjague cua ja rg neg, tsjague cua ja nzi gui egue, ee e Jess va dyt Mizhocjimi. 40 O nzhog cua e Jess nu ja mi cr co ji o discpulo, o e cht ya nde vi tjo co. E Jess o xipji cua e Pedro: Cjo dya mi s rvi chepquegji na tsindajme c dya rvi cjeji? 41 Dya r ji. Dytqueji Mizhocjimi ngue cua dya ra ndceji c dya jo. J, a mbo in mnceji i neji c dya r ji ngue cua r dytqueji Mizhocjimi. Pero yo in cuerpoji, ya mbo o cu yo, embeji co. 42 Nucua o ma na yeje, o ma dyt Mizhocjimi o mama: Mi Tatatsg, ma dya s ra cjog c r sufre, r ne r sufreg ma. Na ngue je r neg r tsjac cua

36Nucua

SAN MATEO26 ja nzi gui egue, ee e Jess va dyt Mizhocjimi. 43 O nzhog cua na yeje, o chttjo ya ma tjoji na yeje, na ngueje me mi tgji na puncj o tj. 44 Ndo zogtjoji cua, o ma dyt Mizhocjimi c na ji, o mantjo cua ja nzi va mama ma ot. 45 Nucua ndo go nzhog go tjo cua cja co o discpulo, o xipjiji: Cjo xe i cjeji e i syaji? Maco ya zd ne ndajme nu ra nzhggji nutsc rv cj cja Mizhocjimi. Ra nzhggji cja dy co nte co me cja na so. 46 Ya va sj nu ra nzhgg. Nguecua r angaji; r chjji.

64 mi mero ndambcjimi. 52 Nucua e Jess o xipji: Tst nin chjdyi cua ja mi oo. Na ngueje texe co ra ptnte co tjdyi, tjdyi rgu nzh co. 53 Pje i mangue? Cjo dya s r tc c mi Tatag, angueze ixta ndj c ra cjog doce mil o anxe ra mbxcji? J, s. 54 Pero ma ra co anxe, ja rg zd ma yo ya topj yo ni jyod r sufreg. 55 Nucua ce ndajme c, o mama e Jess o xipji co nte: Ja cja c i cjagueji? Maco i pedyeji cja cin jiiji va scji nza cja ma ri nguezg na mb, va jnji in chjdyiji e in ngarroteji. Pama mi crgji cja ce templo mi jtscji, maco dya mi pnzhguigji ma. 56 Pero texe yo, ya va sd yo, ngue cua ra zd c o dyopj co profeta, embeji. Nucua texe co discpulo o cueeji o zogji e Jess.

ndnt ma a e Jess, o sj e Judas c mi ngue naja co doce discpulo. Ma dyoji na puncj nte co vi ndj co ndambcjimi, e co tita co pje nde mi pjzhi cja ce jii, ma jnji tratjdyi e ngarrote. 48 E Judas c ro nzh e Jess , ya vi xipji a cjava co nte co mi pji: Nu c r tjneg, ngue c i jonnceji c . Nguecua r pnchiji c, embeji. Nguecua ya mi pxtjo cua co nte. 49 Nucua e Judas ixco stjo cja e Jess, o zengua. Jo ni ztp cua o jmi. 50 Nucua e Jess o xipji: Pje vi ecje, bzo? Nucua o sj co nte, ixco pnchiji cua e Jess ngue cua ro zidyiji. 51 Nucua naja co mi dyoji e Jess o ngb c o tratjdyi, o mbetspi naja o ng naja co o mbpji c

47Ma

Llevan preso a Jess

ya vi pnchiji e Jess, o zidyiji cja e Caifs c mi mero ndambcjimi, nu ja ya vi jmur co tita e co mi xp o ley Mizhocjimi. 58 Ma ya mi pji, e Pedro mi bpjatjo na j, hasta ma o zt nu cja c o tji c mi mero ndambcjimi. O cjog cua e Pedro a mbo, o ma mimi nu ja ma c co mbpji, ngue cua ro nuu pje ro tsjapji e Jess. 59 Ma c nu, co ndambcjimi e co aja co ya vi jmur ro jnpji ngenda e Jess. Nucua mi jodji testigo co ro xosp o buchjine e Jess, ngue cua ro bt. 60-61 Pero dya mimi yeje testigo co ro mama

Jess delante de la Junta Suprema

57Ma

65 natjo o javi. Nucua ma ya vi mezhe ts, o j cua yeje testigo o e ngtvi o mamavi: Nujne Jess o mama a cjava: S r ytpg nu o templo Mizhocjimi. Nucua jipatjo r jb ngue cua ra jyrtjo na yeje, ee. Nuc, ngue c o mama co testigo. 62 O bb cua c mi mero ndambcjimi o xipji e Jess: Cjo dya s r chjnrgue? Pje i mangue co nujyo ja yo na xitsceji? 63 Pero e Jess dya go ndnr c. Nucua c mi mero ndambcjimi o dyn o xipji: Xitsijme nza mbr Mizhocjimi c bb a jense, cjo nguetsce Cristo c ngue o Ti Mizhocjimi, o jiy? 64 O ndnr cua e Jess o xipji: Cua ja gui mangue, nguezg. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, r jandgji rva cj cja ngm a jense. R jandgji ri psc texe poder cja o jody Mizhocjimi c me na zzhi. 65 Go d cua c mi mero ndambcjimi, go tsd co o bitu co mi jee c, o mama: I dyrji o zad Mizhocjimi nu. Pje xe ni jyongji o testigo? Cja i dyrji ya zad Mizhocjimi nu. 66 Pje xo i mangueji? O ndnr cua anguezeji o mamaji: Psi nu soc c rgu bt nu, ee co ma jnp ngenda e Jess. 67 Jo nu zospji cua a jmi e Jess. Bb co mi yab co punte, aja co mi pjchpi a jmi c dya mi janda e Jess cj mi ngue. 68 Nguecua mi xipjiji e Jess:

SAN MATEO26 Maco i mangue nguetsce e Cristo, r xitscjme cj ngue c na pjchci in jmi dya. Pedro ya vi mintjo nu cja ce tji. Mi bb nu na ndix c mi ppji nu. Nu ce ndix o chzhi a jmi e Pedro, o xipji: Nutsce, xo mi dyocjevi e Jess nu menzum a Galilea. 70 O ngdtjo cua e Pedro o mama: Dya r prg pje pjzhi c i mangue. Nde go dyrtjo cua texe co mi cr nu. 71 Nucua e Pedro o mbedye cua cja ce ngoxtji. Mi bb nu c na ndix c xo mi ppji nu. Angueze o janda e Pedro mi bb nu, nguecua va xipji co mi cr nu: Xo e ne bzo nu, nde mi bbvi e Jess nu menzum a Nazaret, ee. 72 E Pedro o yepe o ngdtjo cua, o mama: Cua ga mbr Mizhocjimi, dya r prg ne bzo nu. 73 Dya mezhe cua o chzhi a jmi e Pedro nu co mi bntjo nu, o xipjiji: Na cjuana xo nguetsce naja yo o dyoji nu, na ngueje cua ja gui a, ixi mtctjo. 74 Nucua e Pedro o mama: Cua ga mbr Mizhocjimi, dya r prg ne bzo nu. Ma dya cjuana c r xitscji, ra zc ma c. Jo ni hu cua na tare. 75 O mbee cua e Pedro co ja co vi xipji e Jess c dya be ri hu tare ma ya na ji rv ngd c mi pr.Cjanu o mbedye cua e Pedro a tji, me go hu cua co texe o mb.

69E

Pedro niega conocer a Jess

SAN MATEO27

66 o nm co c vi nzh na nte. 9 Je va cjanu va zd o ja Mizhocjimi c vi mama ce profeta Jeremas: Co o mboxbche e Israel o mamaji c mi muvitjo treinta merio o plata ce nte c. Nguecua o ngtji, cjanu o nguisiji co merio. 10 Nucua co co merio, o ma ndmji c o juajma ce bzo c mi t o traste, o ndmji cua ja nzi va xitsi Mizhocjimi ro tsjapji co merio, ee e Jeremas. Nguecua ma o ndmji ce juajma, o zd ce ja c vi mama e Jeremas.

27

Nucua c xr, texe co ndambcjimi e co tita cja ce jii mi ptma dytji ja rv tsjapji e Jess ngue cua ro mbtji. 2 O jytpji cua o dy e Jess, cjanu zidyiji a ma cja e Pilato c mi gobernador.

Jess es entregado a Pilato

ma o mbr e Judas c vi jnpji ngenda e Jess ro bt, me co nguiji cua c, na ngue vi nzh. Nucua cjanu o jn cua co treinta merio o plata o ma zogtjo cja co ndambcjimi, e co tita, cjanu o mama: R cjag co na so. Na ngue r nzh c ra bt na bzo c dya pje tsja, ee c. Anguezeji cjanu o mamaji cua: Pje psc r nugjme? Nutsce r uu ja rgui tsjap. 5 Nucua e Judas o mboz co merio a mbo cja ce templo. Cjanu o ma cua, o ma ngantatsj tjjm o dyizi, cjanu o chjnstsj cja na zaa. 6 Nucua co ndambcjimi o mbchiji co merio, cjanu o mamaji: Nguejyo o nm na nte c rgu bt. Nguecua dya ra s r tji nu ja quiji co ni mbeeji Mizhocjimi. Na ngue je ga mama a cjanu n leyji, eeji. 7 Nucua ma ya vi aji, cjanu o jji co merio, o ma ndmji c o juajma na bzo c mi t o traste. O ndmji ngue cua je ro dygji nu, co dya ri menzum cja ce ndajii c. 8 Nguecua ce juajma c, xe ni chjtjo dya: Juajma c

3-4Nucua

La muerte de Judas

Jess ma bntjo a jmi ce gobernador c mi chj Pilato. Nucua ce gobernador o dyn o xipji: Cjo nguetsce o rey yo menzum a Israel? O ndnr cua e Jess o xipji: J, cua ja gui mangue, nguetsc. 12 Nucua co ndambcjimi e co tita o ngtji e Jess cja ce gobernador, pero e Jess dya mi tjnr c. 13 Nucua e Pilato c mi gobernador o xipji: Cjo dya i rgue texe yo pje nde xitsiji? 14 Pero dya go ndnr e Jess ne ri naja ja co pje nde ma xipjiji. Nguecua ce gobernador, dya mi pr pje ro nguiji.

11E

Jess ante Pilato

mi cjaji ce mbaxua c ni chj Pascua, y xo mi cja co nte mi tji na favor ce gobernador. Mi tji ro eme libre naja bzo c ma oo a pjr. Y ce gobernador cja rr eme

15Tsjma

Jess es sentenciado a muerte

67 cua libre ce nte. 16 Co pa co, ma oo a pjr na bzo c mi chj Barrabs c me mi nntji ma so. 17-18 Co ndambcjimi e co tita, mi mbidiaji e Jess, nguecua va nzhji cja e Pilato. E Pilato o un ngenda pje vi nzhji, nguecua va dynji: Ja ngue c i negueji r pjong cja ne pjr ra ma libre? Cjo ngue e Barrabs o ngue e Jess nu xiji Cristo? 19 Ma j e Pilato nu ja mi jn ngenda. Nucua c nu su e Pilato o mbenpe na ja, o xipji: Dya pje r tsjap ce bzo c dya pje tsja co na so. Na ngueje mi xm r cjinchi angueze, me r sufre rv cjinchi, ee ce ndix. Nguecua e Pilato xenda mi ne ro eme libre e Jess. 20 Pero co ndambcjimi e co tita mi tji co nte ro dytji e Pilato ro eme libre e Barrabs, y xo ro dyrji c ro mbtji e Jess. 21 Cjanu o mama cua e Pilato o xipjiji: Ja ngue c i negueji r eme libre? Anguezeji nzhangua ndnrji cua: R eme libre e Barrabs, eeji. 22 Nucua e Pilato o mama: Pje r cjapc ma ne Jess nu xiji e Cristo? Cjanu o mama cua texe co nte: Cht cja ngronsi nu. 23 Nucua e Pilato o mama: Pje ni mb c na so c o tsja nu? Anguezeji xenda go mapjji na jense o mamaji: Mangue ra dt cja ngronsi nu, eeji.

SAN MATEO27 o nuu e Pilato c dya mi s ja rv tsjap, ro eme e Jess. Na ngue xenda mi hui co nte, na ro tsjaji o dyji. Nguecua e Pilato o ma tj na mojm o ndeje, cjanu o xindy a jmi cja co nte, o mama: Ra bt ne bzo cua ja nzi gui mangueji, pero dya pje r ttpg nada nu. Nguecua r xindyg c rgui prgueji c dya r psc n soc; nguetsceji i psi nin soqueji c ra bt nu, ee e Pilato va xipji co nte. 25 Cjanu o ndnr cua texe co menzum a Israel o mamaji: Dya ra tsja, nguezgjme r tuns n nzhubjme c rgu bt nu. Xo e co n chigjme xo ra nguejmeji responsable. Xo e co n bchejme. 26 Nucua e Pilato o eme cua libre e Barrabs cua ja va dyr co nte. Cjanu o manda cua e Pilato o ndasji e Jess co chirrio. Nucua ma o nguar o ndasji, cjanu o nzhji e Jess ngue cua ro ma ndtji cja ngronsi. 27 Nucua co o tropa ce gobernador o zidyiji e Jess o mji cja c o palacio. Nzhangua jmur cua texe co tropa co mi cr nu. 28 Cjanu o tsospji cua co o bitu e Jess. Cjanu o jyecheji cua naja bitu c ma mbaja. 29 Nucua o dytji na corona c mi dyavo bidyi, cjanu jutpji a i e Jess. Cjanu o ngtpji na xitji cja o jody e Jess. Nucua cjanu o ndijmji a jmi, me mi ptji mi xipjiji: Nutsce o reytsgue yo menzum a Israel, sido r

24Nucua

SAN MATEO27 mandague, mi embeji ma tsjapji burla. 30 Me mi sosji, y o jnbji cua ce xitji c vi ngtpji a dy. Co nuc, mi yapji a i. 31 Nucua ma o nguar o ebeji, o tsospji cua ce mbabitu c vi jyecheji. Cja ndo nu jyecheji cua co o bitutsj. O zidyiji cua nu ja ro ma ndtji cja ngronsi.

68 Nutsce mi mangue rvi yt ce templo, y c na ji nu pa rvi cjuat rvi jybtjo na yeje. Ma nguetsce o Titsce Mizhocjimi, emetsj dya, dyag cja ne ngronsi, mi embeji e Jess. 41 Xo ma mantjo cua co ndambcjimi, e co xpte, e co fariseo, e co tita. Me mi cjapji burla e Jess, mi mamaji: 42 Maco o mbs na puncj o nte nu, maco dya s ra emetsj ra dag cja ne ngronsi. Ma ngueje nu ra manda a Israel nu, ra dag dya ma cja ne ngronsi, ngue cua r ejmegji ma nu. 43 Maco mi enche o mb Mizhocjimi nu, na ngueje mi mama nu: Nguezg o Tizg Mizhocjimi, mi ee nu. Nguecua ma siya Mizhocjimi nu, s ra dya Mizhocjimi ra e eme cja ne ngronsi, mi eeji ma tsjapji burla. 44 Nucua co ye mb co natjo cua vi ndtji e Jess, xo nde ma xitjo cua co na so ja co.

ma ya ma pedyeji cja ce ndajii, o chjji na bzo c mi chj Simn, c mi menzum a Cirene. Nuc, o tsjapji o nduns ce ngronsi c mi tuns e Jess c rv ndtji. 33 O ztji cua, nu ja ni chj Glgota c ne ra mama: Tejeinte. 34 Nucua mi unji e Jess ro zi o vino c vi chjanbaji c ma cj. Ma m o z, dya go ne go zi c. 35 Nucua co tropa ma o nguar o ndtji e Jess cja ce ngronsi, o eeji cua, cj ngue c ro tsjap o cjaja co o bitu e Jess. Nguecua va zd co vi mama na profeta: O eeji cj ngue co ro ngana co n bitug, ee cja o ja Mizhocjimi c o dyopj ce profeta. 36 Cjanu o mintji nu, mi pjrtjoji e Jess. 37 Cjanu o cuatji a i ce ngronsi c mi topj, ngue cua ro mr pje vi tjnp ngenda angueze. Mi topj a cjava: Nujnu, ngueje e Jess nu o rey yo menzum a Israel. 38 Nucua xo ndtji nu, yeje mb. Naja c o ndtji bxtjo cja o jody e Jess, naja c o ndtji c nanguar. 39-40 Nu co mi cjog nu, me mi juant a i ma zadji e Jess, mi xipjiji:

32Nucua

La crucifixin

ma cja vi zntjo jisiar, o bxm cua textjo cja ne xoijm, hasta ma cja zn ji c nzh. 46 Nucua ma ya mi ngue ro zn ji c nzh, o mapj cua na jense e Jess o mama: El, El, lama sabactani, mi ee. Ce ja ne ra mama: Nutsce n Mizhocjimitsg, n Mizhocjimitsg, jenga i jyzguig? 47 Co mi cr nu, o dyrji co vi mama e Jess. Bb anguezeji co o mama cua: Nujnu, mat e Elas rgu eje a jense.

45Nucua

Muerte de Jess

69 o cjuandi cua naja anguezeji, o ma cj cua naja esponja. Cjanu o nganta cja vinagre, cjanu o ngsp cja na xitji, mi unji e Jess ro zt. 49 Pero co aja mi mamaji: Jyzi, r nuxji cjo ra j e Elas ra e eme nu. 50 Nucua e Jess ndo go yepco mapjtjo na jense, ixco ndtjo cua. 51 Nzi va nd e Jess, o chd a nde ce manta c mi nns a mbo cja ce templo, c mi cjot nu ja me ma sj. O xt ndeze nu ja mi nns hasta a jm. Go mbi cua na zzhi ne xoijm, go chdtsj co ndojo. 52 Co panten nu ja mi ctji o aima, go xog co. Go yepe go mintjo na puncj co nte co mi ejme Mizhocjimi co ya vi nd. 53 Ma m o te e Jess, cja xo mbedyeji cua anguezeji nu ja vi ngtji, cjanu o mji cua a Jerusaln c ngue o ndajii Mizhocjimi. Na puncj nte co mi cr nu, co o ndc anguezeji c ya vi tetjoji. 54 C o xoi co tropa, e co o tropa co mi pjr e Jess, o unji ngenda c mi mbi ne xoijm, e co pje nde mi cja. Me go z cua co, go mamaji: Na cjuana mi ngue o Ti Mizhocjimi nu, eeji. 55 Ma j ts cja ce ngronsi, mi cr na puncj o ndix, mi jandaji e Jess. Anguezeji mi pji e Jess ndeze a Galilea, mi pjsji c. 56 Cja co ndix co, mi bb nu e Mara Magdalena, e e Mara c nu nana e Jacobo e e Jos. Xo mi bb nu, c nu su e Zebedeo.

SAN MATEO27 Mi psi na puncj o merio. Nu ce bzo mi tp o ja e Jess. Ma ya vi nzh, o ma cua e Jos cja e Pilato, o ma dyt c o cuerpo e Jess. Nucua e Pilato o manda ro unji ce cuerpo. 59 Nucua e Jos o ndun c o cuerpo e Jess, cjanu o mbch na txbitu. 60 E Jos mi psi na cueva c dya cj be mi ctji nu, vi manda ro dytji cja pea. Je o ma ngt cua nu, c o cuerpo e Jess. Cjanu o ngot cua co na tralaja. Cjanu o ma cua c. 61 Nucua e Mara Magdalena, e c na Mara, o mintjovi a jmi cja ce cueva.

48Cjanu

bb na bzo c mi chj Jos c mi menzum a Arimatea.

57-58Mi

Jess es sepultado

ce pa c, ngue ma mi preparao co menzum a Israel, na ngue c na jyas mi ngue ce pa ma syaji. Nucua c na jyas, co ndambcjimi e co fariseo o mji cja e Pilato, o xipjiji: Nutsce nin tecjam, cja r mbenncjme ja va mama ce dyonpte Jess ma xe mi bntjo. O mama: Ma ya rgu z jipa ma r tg, r tetcj, ee c. 64 Nguecua r mandague ra ma mbrji cja ce cueva hasta ma cja ra z co jipa. Na ngue ma jiy, na ra j co o discpulo ra e ngsji ce aima. Nucua co discpulo ra xiji yo nte: Ya tetjo e Jess a nde cja co aima, ra eeji. Nu ma rga cjanu, xenda ra dyonpji ma yo nte, que na ngue ma mi bntjo c, ee co ndambcjimi e co fariseo va xipjiji e Pilato. 65 Cjanu o mama cua e Pilato:

62-63Nu

La guardia delante del sepulcro de Jess

SAN MATEO27,28 R daceji tropa ra ma mbrji. Mji co anguezeji, tsjaji cua ja gui mbeegueji, ngue cua dya cj ra s ra e ngs ce aima. 66 Nucua o mji anguezeji. Y pa dya cj ro e ndr ce cueva, o meyaji cua ce tralaja, cjanu o ngamaji co tropa o mbrji nu.

70 ro ma xipjivi co discpulo co ja co vi dyrvi. 9 Ma ndnt ma mvi, cjanu o cua e Jess o e chjji o zenguavi. Nucua anguezevi o chzhivi a jmi, o ndijmvi o ndapvi a ngua, o matvi cua. 10 E Jess o xipji cua co ndix: Dya r sguevi. Mvi r ma xipjivi co mi cjuarmaji ra mji a Galilea, je r chjjme nu.

Nucua ma ya vi cjog ce pa ma mi syaji, ma ya ma jyas c ot paa nu ngoo, o j cua e Mara Magdalena, e c naja Mara ro e nuuvi ce cueva. 2 Nucua o j cua naja co o anxe Mizhocjimi, vi eje a jense o e chjenchpe ce tralaja c mi cjot ce cueva. Co nu c vi e chjenchpe ce tralaja, o mbii ne xoijm. Nucua ce anxe cjanu mimi cua a xese cja ce tralaja. 3 Ce anxe me mi junsi nza cja ma go jusi e dyebe. Co o bitu me mi jyaxtjo nza cja xitsji. 4 Nu co tropa ma o jandaji ce anxe c vi e a jense, me co mbichi va pizhiji cua, y me co privaji. 5-6 Nucua ce anxe o xipji co ndix: R prg i jodguevi e Jess c o ndtji cja ngronsi. Pero dya r sguevi, na ngueje dya cja bncua c; ya tetjo cua ja nzi va mama. Chjd r uuvi nu ja ngtji. 7 Nucua ma r cjuar r uvi, r mvi na niji r ma xipjivi co o discpulo e Jess c ya tetjo. Xipjiji c ra ot angueze ra ma a Galilea, je ra chjji nu. Ya r xitsivi, ee ce anxe. 8 Nucua co ndix ixco mbedyevi cua cja ce cueva. Me mi svi, me xo mi mjvi. O mvi cua na niji

28

La resurreccin de Jess

ma ya vi ma co ye ndix, ja nzi co tropa co mi pjr ce cueva o mji a ma a Jerusaln, o ma ngsji co ndambcjimi texe co vi tsa. 12-13 Nucua co ndambcjimi o jmurji cua co co tita. Nucua ma o nguar o atsjji, cjanu o unji na puncj o merio co tropa, cjanu o xipjiji: Nutsceji r xipjiji yo nte c o j co o discpulo e Jess mi xm, o e ndunji c o cuerpo ma ya vi zceji tj. 14 Nu ma ra mbr ce gobernador c vi cjeji, jo r ma jotpgjme c. Nguecua dya r sgueji, embeji co tropa. 15 Nucua co tropa o nguiji cua co merio. Cjanu o ma tsjaji cua ja nzi va manda co ndambcjimi. O xipjiji co nte c vi eje co o discpulo e Jess, vi e ndunji c o cuerpo. Nguecua hasta yo pa dya, xe mantji cja yo menzum a Israel c o ma ngsji c xm c o cuerpo e Jess.

11Nucua

Lo que contaron los soldados

co once discpulo cjanu o mji a ma a Galilea cja ce teje nu ja ya vi xipjiji e Jess ro mji. 17 Nucua ma o jandaji e Jess,

16Nucua

Jess comisiona a los apstoles

71 cjanu o ndijmji o matji. Pero bb co discpulo co mi yembee mi mamaji: Pr, cjo ri ngue e Jess nu?, mi ee co. 18 Nucua e Jess o chzhi a jmi anguezeji, o zopjji o xipjiji: Nutsc ya nde chacg texe poder c na zzhi a jense, e cja ne xoijm. 19 Nguecua nutsceji r mcjeji cja yo nte

SAN MATEO28 yo cr texe cja ne xoijm, r xpji o ja Mizhocjimi ngue cua ra ejmezji. Y ma r jichiji cja ndeje, r nbji o tj Mizhocjimi c mi Tata, ezg nu Tiz, e o Espritu. 20 R xpji yo nte ra tsjaji texe co ya r xitsiji. Junt in mnceji nutsc r bb co nutsceji textjo yo cj, hasta ma ra nguar ne xoijm, dya r jtsciji. Je rga cjanu, amn.

EL SANTO EVANGELIO SEGUN SAN MARCOS

xitscji ja ga cja e Jesucristo c o Ti Mizhocjimi. Ne historia o mbr ma mi zopj e Juan co nte, cua ja nzi va dyopj mi jingu e Isaas c mi profeta. O dyopj a cjava: Dyr, r juajng na bzo ra zopj yo nte ra xipjiji n jag. Ra ot in xoigue ngue cua ma r mague, ya rgu bb dispuesto yo nte ra dytcji. 3 Ri bb na nte c je ra mapj cja ndajyad, ra mama a cjava: R jyzigueji ce iji c na so, na ngueje ya ngue ra j c n Jmugji c bb a jense, ra ee ce nte. 4 Mi ngueje e Juan c o mapj a cjanu. O ma cja ndajyad o ma jichi co nte cja ndeje. O zopjji o xipjiji: Ra nzhog in mbji, r jiji, ngue cua Mizhocjimi ra perdonao in nzhubgueji, ee. 5 Texe co mi cr a Judea e cja ce jii a Jerusaln o mji cja ce ndajyad o ma dyrji co mi mama e Juan. O mamaji co na so co mi

1-2R

Juan el Bautista predica en el desierto

cjaji. Nucua e Juan o jichiji cja ce ndare c ni chj a Jordn. 6 E Juan mi jee na bitu c vi tt o xi o camello, y mi nznt naja xipjad. Mi saa co mi nza cja o tnx e mi si o tapj ngjn. 7 O mama a cjava e Juan o xipji co nte: Ra j naja bzo c me pjzhi na nojo; nutsc r menutjog que na ngueje na mbpji. Bb o mbpji co o cjaja c nu lamu, xpcji o correa cja o tjza c nu lamu ga mbs. Nutsc, dya pje pjtsc r pjsc a cjanu nu c va j. 8 Nutsc r jichi co ndeje yo nte. Pero nu c cja va j, ma r enche in mbji angueze, nuc, ra dyacji o Espritu Mizhocjimi c.

Jess ma bb a Nazaret c tsja a Galilea. O na nu pa, o mbedye o ma nu ja ma bb e Juan. E Juan o jichi cja ce ndare a Jordn. 10 Nucua e Jess, ma o mbese cja ce ndeje o janda cua o xog a jense. Xo o janda ma sjb o Espritu Mizhocjimi nza cja na mbaro, ma ndg a xese angueze.

9E

El bautismo de Jess

72

73
11O

SAN MARCOS1 ni zogvi cua co o tsvi, cjanu o ndntvi cua o xtj e Jess. 19 Xe mji a ma xoi. E Jess o janda cua xe yeje bzo co xo mi cjuarmavi. Naja c mi chj Jacobo. Nu c nu cjuarma mi chj Juan. Mi ngue o tivi e Zebedeo. Ma cji cja na b; ma jocji co o tsji. 20 E Jess o mat cua co yeje cjuarma. O jyzivi cua c nu tatavi cja ce b co co mbpji. Nucua o ndntvi a xtj e Jess.

dyrji cua naja c o a a jense o mama: Nguetsce n Chitsc, me r siyats, me r mcg.

12Nucua

18Jo

o Espritu Mizhocjimi o ndj e Jess, o ma cja na ndajyad. 13 O mezhe nu cuarenta paa. Mi cr nu, co animal co na sate. Xo mi bb nu, e Satans nu c dya jo; mi xipji e Jess c ro tsja co na so. Nucua o cua co o anxe Mizhocjimi, o mbsji e Jess.

Tentacin de Jess

o ngotji e Juan a pjr, nucua e Jess o nzhog o ma cja ce xoijm a Galilea. Mi zopj o ja Mizhocjimi co nte, mi xipjiji ja rv s ro emeji libre cja co na so. 15 Mi xipjiji: Ya zd yo pa, ya ngue ra manda nu c o eme Mizhocjimi. Tsjapji ra nzhog in mbgueji, ejmeji o ja Mizhocjimi.

Jess comienza su trabajo en Galilea

14Ma

nu pa, mi nzhod e Jess a jmi ce zapj a Galilea. O janda cua yeje bzo co ma pt o tsvi cja ce zapj. Co bzo mi cjuarma co. Naja c mi chj Simn. C naja mi chj Andrs. Anguezevi mi mbajmvi. 17 Cjanu o mama cua e Jess o xipjivi: Nutscevi i mbajmvi dya. Pero chjntvi n xtcj, r jtsivi r zopjvi yo nte ngue cua anguezeji xo ra ndntji n xtjg, embevi.

16Na

Jess llama a cuatro pescadores

mji cua a Capernaum. Nucua nu pa c syaji, e Jess o cjog a mbo cja o nitsjimi anguezeji. Je mi xp co nte nu. 22 Co nte me mi dyntsjji na ngueje mi a e Jess co ja co vi un Mizhocjimi. Mi mamaji: Nu ne bzo nu, nandyo ga xcji. Maco, dya xcji cua ja nzi ga cja co xp o ley Mizhocjimi, mi eeji. 23 O cjog cua a mbo cja ce nitsjimi naja bzo c mi oo o mb naja demonio. O mapj ce bzo o mama: 24 Nutsce Jess i menzum a Nazaret, pje i psi c r u co nutscjme? Cjo vi ecje r tsjac r ma sufridogjme? Nutsc r pc. Nguetsce o Titsce Mizhocjimi, dya bbts co na so. 25 E Jess o hunchi cua ce demonio o xipji: Tsot in te. Pedye cja ne bzo. 26 Nucua ce demonio o mapj na jense, o tsjap o ng ce bzo. O mbedye cua cja ce bzo. 27 Me

21O

Un hombre que tena un espritu malo

SAN MARCOS1,2 co nguiji cua co nte, mi ptma dynji o mamaji: Pr, pje ne ra mama nu cjaa ne bzo? Xipji yo demonio ra mbedye, y pedye yo, o eeji. 28 Nguecua dya mezhe cua, me mi nntji e Jess texe cja co jii co tsja a Galilea.

74 Texe yo nte me joncji, o eeji. 38 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Mj cja yo jii yo bxtjo, ngue cua xo r zopj yo nte yo cr, r xipjiji o ja Mizhocjimi. Na ngueje ngueje yo rv cj yo. 39 O ma cua cja co dyaja jii co tsja a Galilea, mi zopjji cja co o nitsjimiji e mi pjong o demonio.

e Jess o mbedye cja ce nitsjimi co e Simn e e Andrs e e Jacobo e e Juan. Cjanu o mji cja o ngum e Simn e e Andrs. 30 C nu too e Simn mi or cja ngama; nuc, mi s o paa c. O xipjiji cua e Jess mi sdy ce ndix. 31 Cjanu o ma cua nu ja mi or ce ndix. O pnchpi o dy, o xos nu ja mi or. O cuee cua ce paa. Nucua ce ndix o dyt cua jn, cjanu o huiiji.

29Nucua

Jess sana a la suegra de Simn Pedro

ma ya vi nguibi e jyar, o sinpiji e Jess texe co mi sdy e co mi bb demonio cja o mb. 33 Texe co mejii o jmurji a jmi cja ce ngum. 34 E Jess o joc na puncj co mi sdy. Xo o pjong na puncj o demonio cja o mb yo nte. Dya mi jzi ra aji, na ngueje mi prji pje mi pjzhi e Jess.

32Nucua

Jess sana a muchos enfermos

c xr tsi vi nanga e Jess. Xe mi xmtjo. O mbedye cja ce ngum. O ma cja na ndajyad, mi t Mizhocjimi nu. 36 E Simn e co mi joji angueze o ma jyodji e Jess. 37 Ma o chtji o xipjiji:

35Nucua

Jess predica en Galilea

j cua naja bzo c mi s o lepra. O ndijm a jmi e Jess, o dyt ro jopc. O xipji: Nu ma i nee, ra s r jocz ne lepra. 41 E Jess o juentse cua ce bzo. Cjanu o cuana cua o dy o ndr ce bzo, o xipji: R neg ra jogts, ee. 42 Jo ni cuee cua ce lepra c mi s ce bzo. O jog cua. 43 E Jess o ezhe cua, o xipji: 44 Pjtpgue ngenda c dya cj r ma xipjigue ja va jogts. C r tsja, r ma cja ce mbcjimi r ma jizhitsj c ya jogts. Cja rr ungue cua, cua ja nzi va manda e Moiss. Nucua ra mbr yo nte c ya jogts, ee. 45 O mbedye cua ce bzo. Z vi xipji e Jess c dya cj ro xipji, pero xenda o mama c mi cja e Jess. Nguecua e Jess dya cja mi s ro zt cja na jii na ngueje texe co nte ya mi prji angueze. Nguecua je mi bb nu ja dya cj mi ndee. Co nte co ja nde mi eje mi stji nu ja mi bb e Jess.

40O

Jess sana a un leproso

Ma ya vi cjog ja nzi pa, e Jess o nzhog a Capernaum.

Jess sana a un paraltico

75 O dyrji cua mi mama co nte, ya vi zt e Jess nu cja ce ngum nu ja mi ox. 2 O jmur cua na puncj nte nu ja mi bb angueze. Me mi nzhji, dya cja mi s ro cjogji cja ngoxtji. E Jess ma zopj co nte o ja Mizhocjimi. 3 Nucua o j nziyo bzo co ma tuns naja bzo c dya mi s ro m. Ma sinpiji e Jess. 4 Pero dya s ja rv tsjocji cja o jmi e Jess, na ngueje me mi nzhji nu cja ce ngum. O ndeseji cua a xese cja ce ngum. O xsji cua ce techo, cjanu o sjbji ce bzo co texe c mi os. 5 E Jess o un ngenda, co bzo ya vi ejmeji c ro tsja angueze, ro joc ce bzo. O mama cua e Jess o xipji ce bzo: Nutsce s, r perdonaots in nzhubgue, ee. 6 Xo mi junr nu, ja nzi co mi xp o ley Mizhocjimi. O nguijiji o dyntsjji a cjava: 7 Jenga a a cjanu ne bzo nu ngueje Jess? Chjntjovi c o zad Mizhocjimi nu. Maco dya cj s cj ra perdonao nzhub; nguextjo Mizhocjimi c s. 8 Exmi prtjo e Jess co mi cjiji anguezeji, nguecua o xipjiji cua: Jenga i cjijiji a cjanu cja in mbji? 9 R xipji ne bzo nu dya s ra m: R perdonaots in nzhubgue. Xo s r xipjig ne bzo: R anga, r chuns yo i pjzh, ma in nzungue. Ja ngue c xenda na szhi c ra zd? 10 Rv cj cja Mizhocjimi, r neg r prgueji s r perdonaog yo nzhub, nguecua dyrji dya c r xipji ne bzo. O xipji cua:

SAN MARCOS2 anga, chuns nu in pjingu nu i pjzh, maa in nzum, embe. 12 O nanga cua ce bzo c dya mi s ro m; o nduns o pjingu c mi pjzh, cjanu o ma o ngum. Texeji o jandaji ma o nanga ce bzo. Me go pizhiji go mamaji: Me na nojo Mizhocjimi. Nudya r jandaji yo nunca rm jandaji.

11R

Jess o ma na yeje a n ce zapj a Galilea. Me mi jmur co nte nu ja mi bb. E Jess o xpji cua. 14 O mbedye cua nu, e Jess; o janda e Lev c nu ti e Alfeo. Je mi junr nu ja mi cobra o contribucin. E Jess o xipji cua: Chjnt n xtjg. Cjanu o bb cua e Lev, o ndnt a xtj e Jess. 15 Na nu pa ma mi si xdyi e Jess cja o ngum e Lev, mi cr na puncj co mi cobra o contribucin e co nte co mi xiji na so na ngueje dya mi spji o ley co menzum a Israel. Natjo cua mi siji xdyi co e Jess e co o discpulo. Na ngueje na puncj co mi tjnt a xtj e Jess. 16 Mi cr o fariseo co mi xp o ley co menzum a Israel. O jandaji natjo cua ma siji xdyi e Jess e co mi cobra contribucin e co dya mi sp o leyji. Nguecua o xipjiji cua co o discpulo e Jess: Jenga nin xptegueji natjo cua siji o xdyi yo cobra o contribucin ejyo dyaja yo na soo?, ee co fariseo. 17 E Jess o dyr co vi mama co fariseo, cjanu o xipjiji cua:

13E

Jess llama a Lev

SAN MARCOS2,3 Nu co dya sdy, dya ni jyod o mdico co. Co ni jyod o mdico ngueje co sdy. Je xo ga cjatjonu, dya ngue co mama cja na jo, c rv r xipji ra nzhog o mbji cja Mizhocjimi; ngue co pr t o nzhub c rv r xipji ra nzhog o mbji. mbempje co o discpulo e Juan e co fariseo. Nucua o j ja nzi nte nu ja mi bb e Jess, o xipjiji: Co o discpulo e Juan me mbempje co; me tji Mizhocjimi. Je xo ga cjatjonu co o discpulo co fariseo. Maco yo in discpulogue siji o xdyi ma mbempje co dyaja. 19 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Ma ra chjnt naja s, ma dya be cjuar ce chjnt, cjo ra ne ra mbempje co o dyoji? Ma ndnt xe bbtjo ce s a nde anguezeji, dya ra mbempjeji. 20 Pero ra zd co pa ma ra zinbiji ce s. Nucua cja ra mbempjeji ma. 21 O sido o a e Jess o xipjiji c na ja: Ma cj co cj naja zbitu c ya xt, dya ra mbt cua co naja bitu c cja dadyo. Ma rga cjanu, ra ung ce bitu c cja dadyo; xenda ra xt cua ce zbitu. 22 Dya cj xo xichi o tapj cja zvota, na ngueje ro xt co zvota, ro pjd ce tapj. O tapj je xichiji cja vota co cja dadyo, ee.

76 o discpulo o cjogji cua ja mi cja o ndx. Co discpulo mi tcji o irx, mi tjt co o dyji, jo rron zaji. 24 Nucua co fariseo o xipjiji e Jess, o mamaji: Janda yo in discpulogue, na tcji yo irx, maco mama c o ley Mizhocjimi c dya s r cjaji a cjanu yo pa yo r syaji. 25 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji ya i xrgueji nu c o tsja e David e co mi dyoji, ma ya mi santaji. 26 O cjog e David cja o ngum Mizhocjimi nu ja ma sj. Nucua e David e co mi dyoji o ziji co tjmchi co mi jspji Mizhocjimi nu. O tsjaji ma mi mero ndambcjimi e Abiatar. Maco mama ce ley c dya cj s cj ro zi co; nguextjo mbcjimi co s ro zi co. Pero e David o zi; xo o un o zi co mi dyoji angueze. 27 O sido o a e Jess o xipjiji: Mizhocjimi ot o dyt yo nte; cjanu o dyt ce pa c ra sya yo nte. O tsja a cjanu ngue cua ra mbs yo nte. Dya ot o dyt nu pa c r syaji cja o dyt cua yo nte ngue cua rv zpji ce pa. 28 Nutsc rv cj cja Mizhocjimi. Nguextjozg s r mang ja rgui spji yo pa yo r syaji, embeji co fariseo.

Le preguntan a Jess sobre el ayuno

18Mi

nu pa ma mi sya co menzum a Israel, e Jess e co

23Na

Los discpulos recogen trigo en el da de descanso

Nucua e Jess o ma na yeje cja c o nitsjimi anguezeji. Mi bb nu naja bzo c mi dyot o dy. 2 Xo mi cr nu, co nte co mi jod ja rv ngtji e Jess cja co pje mi pjzhi. Nguecua me mi jandaji e Jess, mi nuji cjo ro joc o nte ce pa c mi syaji. 3 Nucua e

El hombre de la mano seca

77 Jess o xipji ce bzo c mi dyot o dy: Xdgue a ecjua. 4 Nucua e Jess o tsja tn o xipji co nte: Ja ngue c mama c n leygji r cjaji yo pa yo r syaji? Cjo je mama a cjanu ce ley r cjaji co na jo o r cjaji co na so? Cjo je mama a cjanu ce ley r pjsji yo n minteji ngue cua dya ra ndji, o r ptji?, ee. Co nte dya pje o ndnr co. O ngot o neji. 5 E Jess o nguinchi na jo co nte. Mi d c, pero mi juentseji. Me mi cjiji e Jess na ngueje me ma me o mbji. Cjanu o xipji ce bzo: Cuana in dy. Cjanu o cuana cua o dy; o jog cua. 6 Pero co fariseo o mbedyeji cja ce nitsjimi. O ma aji cua co nu co mi tjnt a xtj e Herodes. Mi jodji ja rv mbtji e Jess.

SAN MARCOS3 o jmi e Jess, ro ndrji. 11 Nu co demonio ma o jandaji e Jess, o ndijmji a jmi angueze. Mi mapjji mi mamaji: Nguetsce o Tits Mizhocjimi. 12 E Jess o hunchiji o xipjiji cua c dya cj ro ma ngsji c pje mi pjzhi angueze.

Jess e co o discpulo o mji cua cja ce zapj a Galilea. Na puncj nte co o ndnt cua a xtj. Mi menzumji a Galilea. 8 Ma o dyrji co mi cja e Jess, xo o j na puncj nte co mi menzum a Judea, e a Jerusaln, e a Idumea, e co mi menzum a nanguar a Jordn. Xo o j co mi menzum texe a ma a Tiro e a Sidn. O nuji e Jess. 9 Me ma pizhi co nte co ma j. E Jess o xipji co o discpulo ro xpcji naja b ngue cua dya ro sisiji. 10 Na ngueje na puncj co ya vi joc. Nguecua texe co mi sdy me mi chtji, mi ne ro ztji cja

7E

Mucha gente a la orilla del lago

o ma e Jess cja na teje. O zojn cua co bzo co mi ne angueze. O mji nu ja mi bb angueze. 14 Cjanu o eme cua doce co ro dyoji angueze. O xipjiji: R empcegji r ma zopjgueji yo nte n jag. 15 Xo r dacji r mandaji ngue cua r jocji co sdy, y r pjongji o demonio, embeji co. 16 Nuyo, ngue o tj co doce discpulo co o eme e Jess: e Simn c xo o jusp Pedro; 17 e e Jacobo e e Juan c nu cjuarma; o tivi e Zebedeo. E Jess o juspvi c naja o tjvi Boanerges. Ce tj ne ra mama ngue bzo c na zzhi nza cja ma yr e dyebe. 18 Xo o eme e Andrs e e Felipe e e Bartolom e e Mateo e e Toms e e Jacobo c nu ti e Alfeo. Xo o eme e Tadeo e e Simn c mi revolucionario. 19 Xo o eme e Judas Iscariote, nu c ro nzh e Jess.

13Nucua,

Jess escoge a los doce apstoles

Nucua e Jess e co o discpulo o cjogji a mbo cja naja ngum. 20 O j cua na yeje me na puncj nte. Nguecua e Jess e co o discpulo dya mi s ro ziji xdyi.

Acusan a Jess de tener el poder del demonio

SAN MARCOS3,4 cr co nte co mi mama c ya mi loco e Jess. Nu c nu mam e Jess e co o cjuarma, ma o dyrji c mi mama co nte, o mji cua, ngue cua ro ma sijiji e Jess. 22 Vi eje a Jerusaln co mi xp o ley yo menzum a Israel. Mi mamaji: Bb demonio cja o mb ne Jess. Nguetsj e Satans c dya jo c pjs ne bzo, nguecua pjong o demonio. 23 E Jess o mat cua co nte o xipjiji ja c ro mbrji pje mi mama angueze. O mama e Jess: Ja rg s e Satans ra pjong o demonio? Maco nguetsj o mbpji. 24 Cja na ndajii c ra chtsjji, ra chjor ma co ri cr nu. 25 Cja na ngum, ma ra ptca chtsj co ri cr nu, ra chjorji ma. 26 Xo nzitjo e Satans ma ro pjong co demonio, xo ro chtsjji. Ma rva cjanu, ja xe rv s ro manda ma c? 27 Dya cj s ra cjog cja o ngum naja bzo c me na zzhi, cja rron jnb co ri psi, ma dya ot ra jytp o dy ce bzo c na zzhi. Nguecua ra s ra pnb ma texe co ri psi cja o ngum. 28 O sido o a e Jess o xipjiji: R xitsiji, texe co na so co cjaa yo nte ra s ra perdonaoji. Xo texe co me xipji na so ja, Mizhocjimi xo ra s ra perdonaoji. 29 Pero co ra zad o Espritu Mizhocjimi ra mamaji o bpji o Espritu Mizhocjimi ngueje o bpji c dya jo, nuco, dya ra perdonaoji. Nuco, t o nzhub c dya ra perdonao Mizhocjimi. 30 O mama a cjanu e Jess na ngueje mi cr co o mama: Bb demonio cja o mb e Jess.

78
La madre y los hermanos de Jess
31O

21Mi

sj cua c nu mam e Jess, cja na eje co o cjuarma e Jess. Mi bbtjoji a tji. O ndjji cua c ro ma xipji e Jess ro mbedye ro aji. 32 Nu ja mi bb e Jess mi junr na puncj o nte. O mama cua co nte o xipjiji e Jess: Nin mam e co nin cjuarma crji a tji, neji c r aji. 33 O ndnr cua e Jess o xipji co nte: Cj ngueje mi mamg e mi cjuarmag? 34 O janda cua co natjo cua mi junrji. O mama: Je bb va yo ngueje mi mamg e mi cjuarmag. 35 Na ngueje texe co ra tsja cua ja ga nee Mizhocjimi, nuco, ngueje mi cjuarmag co, e mi cjg co, e mi mamg.

E Jess o ma na yeje cja ce zapj a Galilea. Mi xp co nte nu. Cjanu o jmur na puncj nte nu ja mi bb angueze. Nucua e Jess o dat cja na b; je o mimi nu. Ce b mi bb cja ndeje. Texe co nte mi bbtjoji a n cja ce ndeje. 2 Nucua e Jess o xipjiji na puncj ja co mi ngue ejemplo. O xipjiji a cjava: 3 Dyrji c r xitsiji: Na mbonzhx o mbedye o ma mbod o ndx. 4 Nucua ma ya ma pod, bb o tsindx co o zobtjo cja iji nu ja mi cjog o nte. O j cua co s o mbchiji co tsindx. 5 Bb o tsindx co je zobtjo cja o mborojo nu ja dya ma pizhi o jm.

El ejemplo del sembrador

79 Dya mezhe va mbese, na ngueje dya mi js na puncj jm. 6 Nucua ma o mbese e jyar, o ban co ndx o dyotji. Na ngueje dya vi mbeje o dyji. 7 Bb o tsindx co o zobtjo nu ja mi bod o ndbidyi. Natjo cua va mbeseji. Ndajme o noc co bidyi, nguecua dya jyzi ro noc co ndx. Nguecua dya nguiji. 8 Bb o tsindx co o zob cua ja ma jo jm. Nuco, o noc, o jog na jo. Nzi na co ndx co o mbese, bb co o un treinta tsindx. Dyaja co o un sesenta; dyaja co o un na ciento. 9 Ma o nguar o xipjiji a cjanu o mama cua e Jess: Nutsceji bb in tsgueji, r dyrji na jo yo ja yo r xitscji.

SAN MARCOS4 Cjo dya i prgueji pje ne ra mama yo ja yo cja r xitsiji? Ja rg s r prgueji pje ne ra mama yo dyaja ejemplo yo r xitsiji? 14 Nu co ja co r xitsiji je a cjava co: Nu c pod o tsindx chjntjovi nu c zopj o ja Mizhocjimi yo nte. Nu co tsindx ngueje o ja Mizhocjimi co. 15 O ndx co o zobtjo cja iji, chjntjoji co nte co r o ja Mizhocjimi, nucua va j e Satans c dya jo, va jnb co ja co bb cja o mbji. 16 Co ndx co o zobtjo cja mborojo, ngueje co r o ja Mizhocjimi, nucua me mj ga ejme co. 17 Pero dya sichi cja o mbji co ja. Nucua ma ra j c ra sufridoji e ra nuji na na ngue c ni ejmeji co ja, nucua exta tgji, dya cja ra sidoji. 18 Nu co tsindx co o zobtjo nu ja mi bod o nd o bidyi, ngue co r o ja Mizhocjimi. 19 Pero me mbeeji co o bpjiji, e me jodji ja rg ndjji na puncj o chopj, e me mpji yo bb cja ne xoijm; cjaji co netsjji. Nguecua dya cjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. 20 Co ndx co o zob cua ja ma jo jm ngue co nte co r o ja Mizhocjimi. Nuco, ejme co texe o mb co. Nguecua cjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Chjntjoji co ndx co me xo jog na jo. Bb co o un treinta tsindx; dyaja co o un sesenta; dyaja co o un na ciento.

ma ya mi bbtsj e Jess, o j co doce discpulo, cja na eje ja nzi co dyaja nte co vi dyr co o mama e Jess. O dynji e Jess o mamaji: Pje ne ra mama yo ja yo i xitsijme? 11 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji o dyacji Mizhocjimi r prji c dya mi pr co nte ma ot; o dyacji r prji cua ja ga manda Mizhocjimi. Yo dyaja nte, r xipjig o ejemplo yo. 12 Ngue cua z ra jandaji y ra dyrji, pero dya ra mbrji pje ne ra mama yo ja. Na ngueje ma ro zo o mbji, ro nzhog o mbji cja Mizhocjimi. Nucua Mizhocjimi ro perdonao o nzhubji.

10Nucua

El propsito de los ejemplos

13Nucua

Jess explica el ejemplo del sembrador

e Jess xe o xipjiji:

o a e Jess o xipjiji: Ma tjtji na sivi, dya cobji co naja caja. Dya xo emeji a mbo

21Sido

El ejemplo de la lmpara

SAN MARCOS4 cja na ngama. Je sji nu ja na tsijense, ngue cua ra jandaji. 22 Cua ja ga cja co, je xo ga cjatjonu n jag. Z dya pr dya yo nte, pje ne ra mama n jag, pero ra zd ma ra mbrji. Z bb o ja co dya mi prji ma ot, pero ra xog o nd yo nte, ra unji ngenda ja ga cja. 23 Nutsceji bb in tsgueji, r dyrji na jo yo ja yo r xitscji. 24 Xo o mama e Jess o xipjiji: R dytji na jo yo o ja Mizhocjimi yo i rji; ra dyacji mas r prji. 25 Ma r unnceji na jo ngenda yo ja, Mizhocjimi ra dyacji xenda r tendiogueji yo. Z i cjijiji c ya i prji na ja, pero ma dya r unji ngenda, ra jnncji ma c tsiqu c ya i prji.

80 Mizhocjimi, chjntjovi nza cja na ndmortasa c o j na bzo, cjanu o ma ndujm. O ndmortasa xenda tsiqu cja yo dyaja ndpjindyo. 32 Pero ma ra noc, xenda na nojo yo, que na ngueje yo pje nde ma cajna, na nd yo. Nguecua ga j yo s ga dytji o toxji nu.

puncj ejemplo co mi mama e Jess ma xipji co nte o ja angueze. O xipjiji texe yo ja yo mi s ro tendioji. 34 Dya zopjji ne ri naja ja c dya ro jyntspiji na ejemplo. Pero o xipji na jo co o discpulo ja cja. O xipjiji ma mi crtsjji.

33Na

El uso que Jess haca de los ejemplos

o a e Jess o mama: C ni manda Mizhocjimi chjntjovi nza cja na bzo c pod o ndx cja o juajma. 27 Ma xm j ce bzo. Ma ya ra jyas, ra nanga ra ma ppji. Nu co ndx co o mbod noc co. Pero dya pr ce bzo ja ga mbese co, ni ri ngueje ja ga tee co. 28 Ngue e jm c je cjap ra tee co ndx, e ra nguiiji. Ot ra mbese, nucua ra noc, cja rron cos o nguji. Nucua ya ra nguii o ndx. 29 Nucua ma ya ra jogji ya ra ndagji cua, na ngueje ya ni dyotji.

El ejemplo de la semilla que crece

26Xe

o a e Jess o xipjiji: R xitsiji pje nza cja c ni manda Mizhocjimi. 31 C ni manda

El ejemplo de la semilla de mostaza

30Xe

c nzh ce paa c, o mama e Jess o xipji co o discpulo: Mj je r peseji nanguar a manu cja ne zapj, ee. 36 O ezheji cua co nte. O dat e Jess cja na b. Co o discpulo xo o datji nu, o mji e Jess. Mi jr nu, ja xe nzi o tsib co xo dat co nte, xo mji e Jess. 37 Jo ni v cua na ndajma c me ma zzhi. Me mi pjs ce ndeje ma mboo ce b. Mi cjijiji ro nizhi ndeje ce b. 38 E Jess je mi or cja o squina ce b. Ma j. Mi js o i cja na almada. Co o discpulo o zopjji cua e Jess. O xipjiji: Nutsce xpte, anga. Cjo dya i juentsquegjme? Na r tgjme. 39 O nanga cua e Jess. O hunchi ce ndajma. O xipji ce ndeje:

35Nucua

Jess calma el viento y las olas

81 Sya, juemegue. Cjanu o bb cua ce ndajma; co ndeje, dya cja mi pjs. 40 Nucua o mama e Jess o xipji co o discpulo: Nutsceji, jenga i sji? Cjo dya i ejmezgji r pjcgji? 41 Co discpulo me mi sji, mi ptma mamaji: Pr, pje pjzhi ne Jess? Maco manda ra bb e ndajma e yo ndeje, y nujyo, tji nu.

SAN MARCOS4,5 Nutsce demonio, pedyegue cja ne bzo. 9 E Jess o dyn cua ce demonio: Pje ni chjtsce? Cjanu o ndnr cua: Ni chjz Legin na ngueje na puncjzjme, ee. 10 Ce demonio c mi chj Legin mi t na puncj e Jess c dya ro manda co demonio ro mbedyeji cja ce xoijm. 11 Mi cr na puncj o cuchi cja ce teje ma nji. 12 Nucua co demonio o dytji e Jess o xipjiji: Chcjjme nu cja yo cuchi ngue cua je r quichigjme nu. 13 Nucua e Jess o jyzi cua co demonio ro mji nu cja co cuchi. O mbedye cua co demonio cja o mb ce bzo. Je ma nguichiji cua cja co cuchi. Nucua texe co cuchi cjanu o zbuji cja ce dy, o ma jyji nu cja ce ndeje. O tsjntji nu. Co cuchi mi s yeje mil co. 14 O cjuai cua nu co mi cas co cuchi. O ma cxteji cja ce jii e texetjo cua ja mi cjogji. O mbedye cua co nte cja ce jii, o ma nuji pje na mbj co vi tsa. 15 O ztji cua ja mi bb e Jess, o chtji nu ce bzo c vi mbedye co demonio. Mi junr ce bzo, ya mi jee o bitu, ya vi ndmbee. O zji cua. 16 O a cua co nte co vi janda, o xipjiji co ma sj ja va tsja e Jess va pjong co demonio co mi bb o mb ce bzo. Nde xipjiji ja va ma nguichi co demonio cja co cuchi. 17 Nucua co nte ya mbr o dytji e Jess ro mbedye nu ja je mi jnor o xoijm anguezeji.

O ztji cua a Gadara c bb a nanguar ce zapj a Galilea. 2 Ma ya vi mbese e Jess cja ce b, o j cua na bzo c je vi eje cja panten cja campo santo. O chjvi e Jess. 3 Nu ce bzo, mi bb demonio cja o mb. Dya cja mi bb cja ngum ce bzo; ya je mi bb cja panten cja campo santo. Dya cja mi s ro ndntji co cadena. 4 Na ngueje ya ma puncj vi ndntpji o dy e o ngua co cadena. Nu ce bzo mi cdtjo co cadena. Dya mi s ro zrji. 5 Xm ndempa mi nzhod ce bzo cja teje e cja campo santo. Mi mapj. Xo mi jntsj o ndojo cja rron dyodtsj o tsingue. 6 Nucua ce bzo o janda e Jess ma ma j na j. O cjuai cua ce bzo. Ma o zt a jmi e Jess, cjanu o ndijm nu. 7 O mapj na jense o mama: Nutsce Jess, o Tits Mizhocjimi a jense, pje i psc r ugue co nutsc? R tcg, dya r tsjacg r ma sufrido. 8 O mama a cjanu na ngueje e Jess o mama:

El hombre endemoniado de Gadara

SAN MARCOS5 dat cua e Jess cja ce b. Nucua ce bzo c vi pjombg demonio cja o mb mi t e Jess c ro mvi. 19 Pero e Jess dya jyzi ro mvi, o xipji: Nzhog, ma in nzungue. R xipji co in dyocjeji texe cua ja va juentsce Mizhocjimi e cua ja va mbxc, embe. 20 O ma cua ce bzo cja co dycha jii co xiji Decpolis, o ma mama texe co vi tsja e Jess ma o juentse. Texe co nte me mi dyntsjji ja va joc e Jess ce bzo.

82 ngueje mi cjiji ce ndix: Nguextjo c r tjnb o bitu nu, exta ndixqui, ee. 29 Exo bb cua co cji co mi dag. Exo z cua c ya vi jog co me mi sufrido. 30 O mbr e Jess c cj co vi joc. O ezhe a nde co nte, o mama: Cj ngue c o ndnng n bitu? 31 O ndnr cua co o discpulo o xipjiji: Nutsce i cjague tn cj ngue c o ndtc in bitu. Maco me nzh yo nte, me sixcigueji, embeji. 32 Pero e Jess mi janda texe cja co nte ngue cua ro janda cj mi ngue c vi ndtp o bitu. 33 Ce ndix mi pr c ngue e Jess vi joc. Nguecua o ndijm cja o jmi, cjanu o xipji cua c mi ngue angueze vi ndnb o bitu ngue cua ro ndisi. Nu ce ndix me mi s, me mi mb. 34 O mama cua e Jess o xipji ce ndix: Nutsce sng, ya jotsce dya, na ngueje i ejmezg c ro s ro jocts. Me r mj rgui ma dya; dya cja r sgue dya, c me mi sufridogue. 35 Ma xe ma a e Jess, o sj cua naja c je vi eje cja o ngum e Jairo, o xipji e Jairo: Nu c rv cj, nu c in xunti ya nd c. Dya cja ni jyod r xipji ne xpte ra j nu. 36 E Jess dya tsjap ngenda co mi mamaji. C o tsja, o xipji ce bzo c mi xoi: Dya r s. Ext junt in mb c ra bbtjo c in xuntigue. 37 Nucua e Jess o zidyi e Pedro e e Jacobo e e Juan c nu

18O

28Na

ya mi bb e Jess cja ce b, cjanu o mji cua c na lado ce zapj. Ma o ztji nu, o jmur cua na puncj o nte a n ce ndeje nu ja mi bb e Jess. 22 O j cua naja bzo c mi chj Jairo. Nuc, mi xoi nu cja na nitsjimi a Israel. O janda mi bb e Jess, o ndijm cua cja o jmi. 23 Mi mama ce bzo mi t e Jess: Nu c n xuntig ya ngue ra nd. Xd r ma ese in dy, ngue cua ra jog y ra bbtjo. 24 O ma cua e Jess, o mvi ce bzo. Me ma puncj nte mi pji e Jess, me mi chtji ma mji. 25 Xo mi pa na ndix c ya vi mezhe doce cj c mi dag o cji. 26 Ya vi dyt cja na puncj o mdico, hasta ya vi ndeze texe o merio. Pero dya cj s ro joc; xenda mi cjatjo, sido mi sufrido. 27 Ce ndix o dyr co mi mamaji co mi cja e Jess. Nucua ce ndix je mi pa a xtj e Jess; o ndnb cua o bitu.

21Ma

La hija de Jairo, y la mujer que toc la ropa de Jess

83 cjuarma e Jacobo ro mji angueze. Nguextjo co o mji cja o ngum ce bzo c mi xoi cja ce nitsjimi. Dya jyzi co dyaja ro mji. 38 O ztji cua cja ce ngum. O janda e Jess co nte co mi cr nu, me mi mapj ma hupiji ce aima. 39 Nucua e Jess o cjog a mbo. O mama cua o xipjiji: Jenga me i mapj gui hupiji ne xunti? Dya t nu, jtjo. 40 Nucua co nte o ndenbetjoji e Jess va tsjapji burla. Nucua e Jess, c o tsja, o pjong a tji co nte. Cjanu o tsjoc c nu pap e c nu mam ce xunti, cja na e co ji discpulo co mi dyoji e Jess. Nuco, e e Jess o cjogji a mbo nu ja ma oo ce xunti. 41 Nucua e Jess o pnchpi o dy ce xunti, o xipji: Talita, cumi, o embe. Co ja co, ne ra mama: Nutsce xunti, r xitsi, anga. 42 O nanga cua ce xunti, o nzhod cua. Ya mi psi doce cj ce xunti. Me co z cua co mi cr nu. Dya mi prji pje ro nguijiji. 43 Nucua o xipji e Jess anguezeji c dya cj ro xipjiji c vi jandaji. Cjanu o mama ro unji pje ro zi ce xunti.

SAN MARCOS5,6 nunca r rgji? 3 Cjo dya nguejnu e yax nu,o ti e Mara? Cjo dya ngue nu cjuarma e Jacobo e e Jos e e Judas e e Simn? Cjo dya xo bb co o cj cja ne jii va?, eeji. Nguecua ma nbji e Jess. 4 E Jess o xipji cua anguezeji: Na profeta nde respetaoji nu ja dya ri menzum y tji. Pero nu ja ri menzum, dya respetaoji c. Ni xo ri ngue co o dyoji, ni ri ngue co ri cr o ngum, dya xo respetaoji c, embeji. 5 E Jess dya s ro tsja co na nojo cja ce jii. Nguextjo o ese o dy ja nzi co mi sdy. O jocji cua. 6 Me mi cjiji e Jess na ngueje dya mi ejmeji angueze. Nucua e Jess o ma cja co tsijii co bxtjo mi jr, o ma xp co nte.

Cjanu o mbedye cua nu e Jess, o ma nu ja mi menzum. O mji co o discpulo. 2 Nucua ce pa c mi syaji, o mbr o xp yo nte a mbo cja ce nitsjimi. Na puncj nte co mi r, me mi ntsjji mi mamaji: Cj jchi ne bzo? Ja va mbr nu, e ja ga tsja co me na nojo co

Jess en Nazaret

e Jess o mat co doce o discpulo ro jji cja o jmi. Cjanu o ndjji cua nde yeje nde yeje ro ma zopjji co nte. Xo o unji c ja rv s ro pjongji o demonio cja o mb yo nte. 8 O xipjiji, dya pje ro ndunji co rv jyodji cja iji. Nguextjo na chj c ro jn nzi najaji. Dya ro ndunji xdyi ne ri ngueje merio. Dya xo ro nganaji mape. 9 Nguextjo o tjza ro ndinchiji. Dya xo ro jynsp o bituji. 10 Xo o mama e Jess o xipjiji: Cja ngum cua ja r stji, je r oxji nu hasta ma cja r e r pedyeji, dya r ptqueji ngum rgui oxqueji. 11 Ma r stceji cja na jii, ma dya ra sceji, ma dya ra

7Nucua

Jess manda a los discpulos a predicar

SAN MARCOS6 dytcji co r xipjiji, r pedyeji ma nu. R jybji o jm co ya rgu jys in cuaji, ngue cua ra un ngenda co menzum nu, que vi tsjaji na so, dya sceji. Na cjuana r xitscji, nu pa c ra tjn ngenda, xenda ra sufrido co cr ce jii c, que na ngueje ra sufrido co mi cr a Sodoma, e a Gomorra co o chjot Mizhocjimi mi jingu na ngueje c me ma soji. 12 Nucua co discpulo o mji cua. O ma zopjji co nte. Mi xipjiji c mi jyod ro nzhog o mbji. 13 Mi pjongji na puncj o demonio cja o mb co nte. Xo mi cospji aceite na puncj co mi sdy, y o jocji.

84 cjanu e Herodes na ngueje, ma xe mi bbtjo e Juan, e Herodes vi chjntvi c nu bpe c mi chj Herodas. Nu ce ndix mi ngue o su e Felipe c nu cjuarma e Herodes. 18 Nguecua o mama e Juan o xipji e Herodes: Dya s r ejegue nu su nin cjuarma, embe. 19 Nucua e Herodas me mi nmb e Juan. Me mi ne ro mbt, pero dya mi s. 20 Na ngueje e Herodes mi s e Juan, na ngueje mi pr mi ngueje naja bzo c mi cja cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Nguecua e Herodes dya mi jzi cj pje ro tsjap e Juan. Me mi mj e Herodes ma dyr co mi mama e Juan, pero dya go creo na ngueje mi yembee. 21 O cua na nu paa, o cht e Herodas ja rv mbt e Juan. Ce pa c, vi ss o cj e Herodes. O tsja mbaxua e Herodes. O zojn co mi menzum a Galilea co pje mi pjzhi e co jmu e co comandante. 22 Nucua c o xunti e Herodas o neme a jmi nu co mi cr cja ce mbaxua. Me go mj cua e Herodes e co mi cr nu. Nucua e Herodes c mi rey o xipji ce xunti: Dytc texe c r e, nde r dac. 23 Xo o mama: Cua ga mbr Cjimi ma pje r dytc, z ri ngue ndee co r mandag, nutsc r dac, ee e Herodes. 24 O mbedye cua ce xunti, o ma xipji c nu mam: Xitsi, pje r t e Herodes? O ndnr cua c nu mam o xipji:

Herodes c mi manda a Galilea, o dyr texe co na nojo co mi cja e Jess, na ngueje texetjo me mi mama co nte co. O mama cua e Herodes: E Juan c mi jichi yo nte cja ndeje, ya tetjo, ya bbtjo na yeje. Nguecua na zzhi angueze ga tsjaa na puncj co na nojo, embeji. 15 Bb co mi mama: C cja yo me na nojo, ngueje ce profeta Elas c ya j na yeje. Dyaja co mi mama: Ngueje naja profeta c chjntjovi nza cja co profeta co mi cr mi jingu. 16 Pero e Herodes ma o dyr o mama: C cjaa yo, ngueje e Juan c r mandag o jpcji o i. Ya teetjo c, embeji. 17 Ngue e Herodes c vi manda o ma zrji e Juan; cjanu o ngotji cua a pjr. O tsja a

14E

La muerte de Juan el Bautista

85 Dytp o i e Juan c mi jichi cja ndeje yo nte. 25 Nucua nzi va cjog ce xunti nu ja mi bb ce rey Herodes, o xipji: R neg ext dyac o i e Juan c mi jichi yo nte, jnc cja na tramojm, ee ce xunti. 26 Me co nguiji cua ce rey Herodes. Pero jo ni mbee c vi nd Cjimi, e c ya vi dyr co nte co ma c nu; nguecua dya o ne ro xipji ce xunti c dya ro un. 27 Ce rey jo ndj cua na xondaro c ro ma jpc o i e Juan. O ma cua ce xondaro, o ma jpc o i e Juan nu cja ce pjr. 28 Cjanu o jn cua cja na tramojm, cjanu o un ce xunti. Cjanu o ma cua ce xunti o ma un c nu nana. 29 Nucua co o discpulo e Juan, ma o dyr mi mamaji c vi bt e Juan, o mji o ma ndunsji o cuerpo. Cjanu o ma dygji cua.

SAN MARCOS6 co o discpulo. Nguecua co nte o mbedyeji cja co jii o nzhodtjoji va mji. Ot o zt co nte nu ja ro zt e Jess e co o discpulo. 34 Ma o mbese e Jess cja ce b, o janda ya mi cr na puncj nte. Mi chjntjoji nza cja o ndnchjr ma dya cj pjr. E Jess me mi juentse co nte. O mbr o xpji cua, o xipjiji na puncj ja. 35 Nucua ma ya o nzh, o j co o discpulo e Jess cja o jmi angueze, o xipjiji: Ya nzh. Nu va r crji, ndajyad va. 36 Xipji yo nte ra mji cja yo jii yo bxtjo, e a ma a n cua ja cr o nte, ngue cua ra ndmji pje ra ziji. 37 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji r ungueji pje ra ziji. Anguezeji o ndnrji o mamaji: Cjo i ne r ma tmjme ye mil mbxo o tjmchi c r unjme c ra ziji? 38 O ndnr cua e Jess, o dynji: Ja nzi tjmchi i jnji? Ma uji. O ma nuji cua. Cjanu o ji cua, o mamaji: R jnjme tsicha tjmchi cja na yeje jm. 39 O mama cua e Jess o xipji co o discpulo: Xipjiji yo nte ra mimiji cja o tbi. Nde ra jyadji rg mimiji, embeji. 40 Nucua co nte o mimiji. O xgji, bb co nde mi ciento va mimiji. Bb co nde mi cincuenta va mimiji. 41 Nucua e Jess o j co tsicha tjmchi e co yeje jm. Cjanu o ns cua a jense va

co discpulo co vi ndj e Jess o nzhogji nu ja mi bb angueze, o xipjiji e Jess texe co vi tsjaji e co vi xpji co nte. 31 Ma puncj nte co mi ma mi eje, nguecua e Jess e co o discpulo dya mi s ro ziji xdyi. Nguecua o mama e Jess o xipji co o discpulo: Mj nu ja dya cj ndee. R crtsjji nu ngue cua r syaji na ndajme, ee. 32 O mtsjji cua cja naja b o ztji nu ja dya mi cr o nte. 33 Na puncj nte co o janda ma o mji. O mbrji mi ngueje e Jess e

30Nucua

Jess da de comer a cinco mil hombres

SAN MARCOS6,7 un na pj Mizhocjimi. Cjanu o xdyi cua co tjmchi. Cjanu o un co o discpulo ngue cua ro unji co nte. Xo o xnmbiji texeji co yeje jm. 42 O ziji texeji o nijmiji. 43 Nucua co discpulo o nguisiji cua co tjmchi e co jm co o mboncjtjo. O nizhitjo doce bosi. 44 Nu co bzo co o zi co tjmchi e co jm mi s tsicha mil.

86 cua ce ndajma. Co discpulo me mi sji me mi dyntsjji ja va zd c o sya ce ndajma. 52 Na ngueje dya mi prji pje mi ne ro mama ma o tsjap e Jess o puncj co tjmchi. Ma me o mbji, dya mi s ro nguijiji pje mi ne ro mama co na nojo co mi cja e Jess.

e Jess o xnb co o discpulo ro datji cja ce b, ro mji a Betsaida cja c nanguar ce tazapj. Nucua ma ya mi ma co discpulo, e Jess o xipji co nte ro mji o ngumji. 46 Nucua ma ya vi ma co nte, o ma e Jess cja na teje, o ma dyt Mizhocjimi. 47 Nucua ma ya vi xm, nu ce b ya mi pa a nde cja ce tazapj. Pero e Jess mi natsj a n cja ce ndeje. 48 O janda e Jess dya mi s co o discpulo ro ndtji ce b na ngueje ce ndajma mi eje nu ja mi mji. Nucua ma ya ma etsajm, o ma e Jess mi nzhod a xese cja ce ndeje; mi ma nu ja ma c co o discpulo cja ce b. Mi ne ro cjogtjo e Jess. 49-50 Nucua co o discpulo, ma o jandaji ma nzhod e Jess a xese cja ce ndeje, mi cjijiji mi ngueje na piche. Me co zji texeji. O mapjji o mamaji: Chj, na piche nu va nu, eeji. Nucua e Jess o zopjji o xipjiji: Nguezg. Zchi in mbji, dya r sgueji. 51 O dat cua e Jess cja ce b nu ja ma c co o discpulo. O sya

45Nucua

Jess camina sobre el agua

ztji cua cja nanguar ce zapj cja ce xoijm c xiji Genesaret. O ndntji na jo ce b. 54 Ma o mbeseji cja ce b, co nte co mi cr nu, exo mbrji mi ngue e Jess c vi sj. 55 O ma cxteji texe cja ce jii. Cjanu o mbr o sinpiji e Jess co mi sdy co texe co ma osji. O sinpiji nu cua ja mi rji mi bb e Jess. 56 Texe cua ja mi st e Jess, cja o tsijii e cja o ndajii e cja o ngum co mi jrtsj cja batj, mi emeji nu co mi sdy cja o iji. Co nte o dytji e Jess c ro ndtpji z ri nguextjo o fleco c o bitu angueze. Texe co o ndtp, o ndisi co.

53O

Jess sana a los enfermos en Genesaret

Nucua co fariseo e co mi xp o ley Mizhocjimi, o mbedyeji a Jerusaln o sjji cja e Jess. 2 O jandaji c dya o xindy co o discpulo e Jess ante c ro ziji o xdyi. 3 Nu co fariseo e co dyaja menzum a Israel mi cjaji cua ja nzi ma tsja o tjr co o mboxtitaji. Nguecua dya ra ziji xdyi ma dya ot ra xindyji. 4 Ma ra nzhogji cja chjm, cja ra ziji xdyi ma ya ra nguar ra xindyji

Lo que hace impuro al hombre

87 na jo. Na puncj tjr co mi spji. Mi xibiji o xalo e o sb e o mojm co mi dyavo metal. 5 Nucua co fariseo e co mi xp o ley Mizhocjimi o xipjiji e Jess o mamaji: Jenga yo in discpulogue, dya spji yo tjr yo o zoczji co mi tataji? Maco dya xindyji ma siji o xdyi. 6 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji i cjapqueji c me na jotsceji, pero dya cjuana. Na cjuana c o mama e Isaas c ja ga cjatsceji. O mama a cjava va ptp Mizhocjimi: Nujyo nte yo, sc yo, pero nguextjo co o neji. O mbji, na j jyad co nuzg. 7 B ga zc yo. Jizhiji yo o tjr o nte, cjapji c ri ngueje o ja Mizhocjimi yo jizhiji, ee e Isaas. 8 Dya i cjaji c manda Mizhocjimi. Ngueje co o tjr yo nte co i cjaji. 9 Xo o xipjiji: I cjijiji na jo c i cjaji. Dya i cjapji ngenda c manda Mizhocjimi, ngue cua gui tsjatsjji in chjrji. 10 O mama a cjava e Moiss: Siyaji nin tataji, e nin nanaji. C ra zad nu tata o nu nana, ra mbtji c, ee e Moiss. 11 Pero nutsceji i mangueji ma pje ni jyod co nu tata naja nte, s ra mama ce nte ra xipji co nu tata: Dya s r pjxcvi. Ya r mama r ung Mizhocjimi texe co ro s ro dacvi, ra embevi. 12 Nguecua dya cja i jziji pje xe ra un c nu tata e c nu nana. 13 A cjanu i cjapji c dya ni muvi c mama Mizhocjimi, na ngueje i jizhiji yo o

SAN MARCOS7 tjr co nin mboxtitaji. Na puncj co i cjaji a cjanu. 14 Nucua e Jess o xipji na yeje co nte: Chzhiji a ecjua. Dytcji i texeji, ngue cua r prji ja ga cjaa. 15 Dya ngueje o jn co ra zi na nte c ra tsjap ra tsja co na so. C ra tsjap ra tsja na so, ngue co na so co ra nguiji a mbo o mb. 16 Nutsceji bb in tsji, r dyrji yo ja yo. 17 Nucua e Jess o xg cja co nte, o cjog a mbo ce ngum. Nucua co o discpulo e Jess o dynji pje mi ne ro mama co ja co cja vi mama angueze. 18-19 O ndnr cua e Jess o mama: Cjo xo etsceji xo btsceji r prgueji ja cja co ja co cja r mang? O jn co si naja nte, dya sonb o mb, na ngueje je st cja o pjeme, y je nde ni mbedye a ndb co. A cjanu o mama e Jess c nde na jo texe o jn co pje nde si yo nte. 20 Xe o a e Jess o mama: Nu co bb cja o mb na nte ngue co ni sonb ce nte c. 21-22 Na ngueje je ngueje cja o mb yo nte, nu ja ni eje co pjee co na so, nguecua ga tsji o ndix, e yo ndix tsji o bzo, e cjaji a cjanu co pje nde na so, e pje co pnji, e ptteji, e nepeji co psi yo nu minteji, e nuji na , e ojnteji, e cjaji texe co va j o pjeeji, dya casji, e envidiaji, e santeji, e cjaptsjji na nojo, e dya prji pje na mbj co na jo. 23 Texe yo na so nguejyo ni sod o mb naja nte, na ngueje je ni eje cja o mb.

SAN MARCOS7,8
Una mujer extranjera que crey en Jess

88 a Sidn e a Decpolis. O zt cja ce zapj a Galilea. 32 O sinpiji cua naja bzo c mi ngog, xo mi cjne ce bzo. O dytji e Jess ro ese o dy cja ce bzo. 33 E Jess o xc cua ce bzo c mi ngog. O cut cua o idy cja o ng. Cjanu o zos o idy, o ndtp cua o ciji ce bzo. 34 O ns cua a jense e Jess. O yeya, o mama cua: Efata, ee. Ce ja ne ra mama: Xog. 35 Ya o dyr cua ce bzo. Xo o jog cua o ciji, o a cua na jo. 36 E Jess o manda cua c dya cj ro ma xipjiji c vi tsja angueze. Pero ma o xipjiji dya ro mamaji, xenda mi mamaji cua. 37 Me mi s cua co nte, mi mamaji: Me na jo texe yo cjaa ne bzo nu. Cjap ra dyr yo ngog, ejyo ngone cjap ra aa.

o mbedye nu e Jess, o ma cja co jii a Tiro e a Sidn. O cjog a mbo cja na ngum. Mi ne c dya cj ro mbr cjo mi bb nu; pero o mbrji. 25 Naja ndix o dyr mi mamaji mi bb e Jess. C o tsixunti ce ndix mi bb demonio cja o mb. Nucua ce ndix o ma nu ja mi bb e Jess; o ndijm cja o jmi. 26 Ce ndix je mi menzum a Fenicia c tsja a Siria. Dya mi menzum cja co mi Israel. Ce ndix o dyt e Jess ro pjong ce demonio cja c nu tsixunti. 27 O ndnr cua e Jess o xipji: Ot ra zii yo ti; na ngueje dya jo ra jnbji o xdyi yo ti, c ra panbaji o dyoo. 28 O ndnr cua ce ndix o xipji: Jg, na cjuana c i mangue, n Jmutsg. Pero z jyntsquijme dyoo co in menzumgueji a Israel, i prgue ja ga cja yo dyoo, siiji co ngnxdyi co jb cja mexa, co jb co tsiti. 29 O ndnr cua e Jess o xipji: Na jo cua ja gui mangue. Nguecua s r nzhog cja in nzungue. Ce demonio ya mbedye cja in xunti. 30 O ma cua ce ndix, o zt o ngum. O nuu ya vi mbedye ce demonio cja ce xunti, ya mi sya ce xunti.

24Nucua

e Jess o mbedye na yeje cja co jii co mi jr a Tiro, o cjog cja co jii co mi jr

31Nucua

Jess sana a un sordomudo

Dya mezhe cua, o jmur na yeje na puncj o nte. Mi ojtjo pje ro ziji. Nucua e Jess o mat co o discpulo c je ro chzhiji cja o jmi, cjanu o xipjiji: 2 R juentsc yo nte, na ngueje ya pa jipa c ya r crgji va, y dya cja jnji pje ra ziji. 3 Ma r tjji ra mji o ngumji c dya ra ziji o xdyi, ra tgji cja iji. Cr yo vi eje na j. 4 O ndnr cua co o discpulo o xipjiji e Jess: Ja ri bb va o tjmchi c rgu nijmi yo nte yo na puncj? Na ngueje r crgji va cja ne ndajyad. 5 O ndnr cua e Jess o dynji:

Jess da de comer a cuatro mil personas

89 Ja nzi tjmchi i jngueji? Anguezeji o mamaji: Yenchotjo yo r jnjme. 6 Nucua e Jess o manda cua co nte ro mimiji a jm. Cjanu o j cua co yencho tjmchi. Cjanu o un na pj Mizhocjimi. Cjanu o xdyi cua co tjmchi, cjanu o un co o discpulo. Nucua co o discpulo o unji cua co ntee. 7 Xo mi jnji ja nzi tsijm. E Jess xo o un na pj Mizhocjimi co jm, cjanu o xipji co o discpulo xo ro unji cua co nte. 8 O ziji cua; o nijmiji na jo. Nucua o nguisitjoji cua co tsipraso co vi mboncjtjo. O nizhi yencho bosi co. 9 Nu co nte co o zi, mi nziyo mil co. Nucua e Jess o xipji cua co nte ro mji o ngumji. 10 Cjanu o dat cua cja ce b co co o discpulo. O mji cua cja co jii a ma a Dalmanuta.

SAN MARCOS8 cja ce b, na ngueje vi jyombeeji. e Jess o xipjiji: Pjtpji ngenda co o levadura co fariseo e co o levadura e Herodes. 16 Co discpulo mi ptma mamaji: Xitscji a cjanu ne Jess, na ngueje c dya r jngji o tjmchi. 17 Mi pr e Jess c mi cjijiji, nguecua o xipjiji cua: Jenga i ptqui mamaji na ngue c dya i jji o tjmchi? Cjo dya be i prgueji c s r daceji c r siiji? Cjo ya me na me in mbgueji? 18 Cjo dya i jandagueji co in chji? Bb in tsji. Cjo dya pje i rji? Cjo dya i mbeeji? 19 Nu ma r xnmbi co tsicha tjmchi, o nijmi co tsicha mil o bzo. Ja nzi bosi o tsipraso co i tsisiji? Anguezeji o ndnrji o xipjiji: O nizhi doce co bosi co o mboncj. 20 Xe o a e Jess o xipjiji: Nu ma r xnmbi co yencho tjmchi, o nijmi co nziyo mil o bzo. Ja nzi o bosi o tsipraso co i tsisiji? Anguezeji o ndnrji o xipjiji: O nizhi yencho co bosi co o mboncj. 21 Nucua o mama e Jess o xipjiji: Cjo dya be i tendioji ja cja c r xitsigji?
15Nucua

ya vi ztji nu, o sj cua co fariseo. O zji o ja e Jess. O dytji c pje ro jandaji c rv eje a jense, ngue cua ro mbrji pje mi pjzhi e Jess. 12 O yeya e Jess o xipjiji: Yo nte yo cr yo cj dya, jenga rji pje ra jandaji ngue cua ra mbrji pje pjtsc? Na cjuana c r mang, dya ra chunji c ra jandaji. 13 O ma cua e Jess o zogtjo co fariseo. O dat cja ce b, o mji co o discpulo c na lado cja ce zapj.

11Ma

Los fariseos piden una seal milagrosa

o discpulo e Jess, natjo tjmchi c vi jnji ma o datji

14Co

La levadura de los fariseos

o zt e Jess e co o discpulo a Betsaida. Co nte o sinpiji naja bzo c mi ndzh. Mi tji e Jess ro ese o dy cja ce bzo c mi ndzh. 23 Nucua

Jess sana a un ciego en Betsaida

22Nucua

SAN MARCOS8 e Jess o pnchpi o dy, o zidyi a n cja ce jii. Cjanu o ngosp ciji o nd. Cjanu o ese cua o dy. O mama cua e Jess: Nutsce, cjo ya i janda? 24 O ndnr cua ce bzo o mama: R jandag yo bzo; etse nza cja zaa. Pero nzhodji. 25 Nucua e Jess o ese na yeje o dy cja o nd ce ndzh. O nguinchi cua na j ce bzo. O jog o nd. Ya ndc cua na jo texe. 26 E Jess o ndj cua cja o ngum. O mama e Jess o xipji ce bzo: Dya r st cja ce jii. Dya cj r ma xipji nu, co r cjag.

90 Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ni jyod me r sufridog na puncj. Ra jnc ngenda co tita co pje pjzhi, e co ndambcjimi, e co xp o ley Mizhocjimi, ra mamaji c na so c r cjag. Nuzg ra mbtcgji. Nucua c na ji nu pa, r teg r bbtjo na yeje. 32 O xipjiji na joo yo jaa yo. Nucua e Pedro o xc na lado e Jess, y o mbr o henchi. 33 O ezhe cua e Jess, o janda co dyaja o discpulo. O mama cua e Jess o hunchi e Pedro: Cuee cja n jmig, Satans. Nu c i cjijigue, dya pje ngue c cjiji Mizhocjimi; ngueje c je cjiji yo nte. 34 Nucua e Jess o mat cua co nte e co o discpulo; o xipjiji: Ma cj co ne ra ndnt n xtjg, dya ra tsja cua ja nzi ga netsj. Ra bb dispuesto ra sufrido o ra nd. Y ra ndenngue co nutsc. 35 Na ngueje nu co dya bb dispuesto ra sufrido o ra ndji, dya ra chtji c rgu bbtjoji. Pero nu co bb dispuesto ra bt na ngue c ni ejmezgji e c ni xipjiji yo nte xo ra ejmezji, ra chtji c rgu bbtjoji. 36 Nu ma ro tsja na nte ro tsjap o cjaja texe yo bb va cja ne xoijm, pero ma ro jyzi Mizhocjimi ce nte, pje rv muvi? 37 Na ngueje, ma ya jyzi Mizhocjimi na nte, dya ra s ce nte pje ra un Mizhocjimi ngue cua ra bb Mizhocjimi co angueze. 38 Yo pa dya yo, ya mbtspiji o ja Mizhocjimi; me cjaji na so. Nu c ra tseje rg ejmez e n jag, nuzg dya r recibido angueze ma r cj na yeje cja Mizhocjimi. R

e Jess e co o discpulo o mji cja co jii co tsja a Cesarea de Filipo. Ma mi pji cja iji o tsja tn e Jess o xipji co o discpulo: Pje mama yo nte pjtsig? 28 O ndnr cua anguezeji: Bb co mama nguetsce e Juan c mi jichi cja ndeje yo nte. Dyaja co mama nguetsce e Elas. Dyaja co mama nguetsce naja co profeta co mi cr mi jingu. 29 O mama cua e Jess o dynji: Natsceji, pje i mangueji? Pje pjtsig? O ndnr cua e Pedro o xipji: Nguetsce e Cristo o empcegue Mizhocjimi r mandague. 30 Nucua e Jess o xipji cua co o discpulo c dya cj ro xipjiji c mi ngue Cristo c.

Pedro declara que Jess es el Cristo

27Nucua

o mbr e Jess o xipji co o discpulo c mi jyod ro zd. O xipjiji:

31Nucua

Jess anuncia su muerte

91 cj na yeje; cua ja ga cja me na z c mi Tatag, je rga cjazg nu ma r cj. R cj co o anxe Mizhocjimi; me rr zzgjme. Xo o mama e Jess: Na cjuana r xitscji, bb nu yo cr va, yo dya ra nd hasta ma cja ra nuuji ja ga cja ma ra manda Mizhocjimi co texe o poder.
9Nucua

SAN MARCOS8,9 ma ya ma sjbji cja ce teje, cjanu o mama cua e Jess o xipjiji: Dya cj r xipjiji yo cja i jandaji. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi. Ma r tg, r teg na yeje. Cja r xipjiji ma yo nte. 10 Nguecua mi cjijitsjji co vi jandaji. Dya cj mi xipjiji. Pero mi ptma mamaji pje mi ne ro mama c ro tee cja co aima. 11 Nucua co discpulo o dynji e Jess: Jenga mama co xp o ley Mizhocjimi c ni jyod ot ra j na yeje e Elas, cja rron j e Cristo? 12 O ndnr cua e Jess o mama: Na cjuana ce ja c mamaji, c ot ra j na yeje e Elas ra joc texe. Pje mama cja o ja Mizhocjimi? Mama a cjava c me r sufridog, nutsc rv cj cja Mizhocjimi. Xo ra tsjacji c dya pje ni muvizg. 13 Nuzg r xitscji, e Elas ya j na yeje c. O tsjapji c me mi ne anguezeji, cua ja nzi ga topj c ro tsjapji.

ya vi cjog anto pa, e Jess o zidyi e Pedro e e Jacobo e e Juan. O mtsjji cja na teje c me ma nd. Ma mi jandaji, nangua o pt cua o jmi e Jess. 3 Xo pt cua ja ma etse o bitu, me mi jusi, me ma tx nza cja xitsji. Ni ri naja mbedye cja ne xoijm c ra tsjap me rr tx a cjanu. 4 Jo ni etse cua e Elas e e Moiss, mi aji e Jess. 5 Nucua o a cua e Pedro o xipji e Jess: Xpte, me na jo r crgji va. R tjme ji tsingum co dyza. Naja c r tcjme, naja c r tpjme e Moiss, naja c r tpjme e Elas, ee. 6 O mama a cjanu e Pedro na ngueje me mi s angueze e co yeje co mi dyoji. Nguecua dya mi pr pje ro mama. 7 O sj cua na ngm c o ngob anguezeji. O dyrji cua na ja cja ce ngm c mi mama a cjava: Nujnu ngue n Chig nu me r siya. Dytji angueze. 8 Nucua ma o ndc co discpulo, dya cja jandaji e Moiss e e Elas; ya mi nguextjo e Jess c mi bb.

2Ma

La transfiguracin de Jess

ma o ztji nu ja mi cr co dyaja discpulo, o jandaji na puncj nte co ya vi jmur nu. Mi cr nu co mi xp o ley Mizhocjimi. Mi sji ja co co discpulo. 15 Nucua co nte ma o jandaji e Jess, me co mjji. O cjuaiji o ma zenguaji angueze. 16 Nucua e Jess o dynji: Ja cja ce ja c i mangueji? 17 O ndnr cua naja bzo c ma dyoji co nte, o mama: Xpte, r sincig n chig na ngueje bb demonio cja o mb

14Nucua

Jess sana a un muchacho que tiene un espritu malo

SAN MARCOS9 c cjap ra ngone. 18 Ce demonio texe cua ja pnchi me cjap ra us. Me pjont pjg a nee. Me sichi o sibi; me zchi o cuerpo. R xipji yo in discpulogue ro pjombgji ce demonio; dya s ra pjongji, ee. 19 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji i crji yo cj dya, dya i ejmeji. Jenga dya i creozji r pjxcji r tsjaji co na nojo? Maco ya mezhe r crgji, ya mezhe r psc paciencia co nutsceji. Sinquiji ne tii. 20 O sinpiji cua. Ce demonio ma o janda e Jess, exo tsjap o mbichi ce ti. O ng ce ti; mi us. Me mi pjont pjg a nee. 21 Nucua e Jess o tsja tn, o xipji c nu tata ce tii: Jingu ndeze o mbr c sufrido a cjanu ne ti? O ndnr cua c nu tata ce ti o mama: Ndeze ma cja mi tsiti me sufrido a cjanu. 22 Ce demonio ya na puncj ga tsjap ga zoo cja sivi e cja ndeje, ngue cua ra mbt. Nu ma s pje r tsjague, juentsquegbe, pjxcgbe. 23 O ndnr cua e Jess o xipji: I nng, cjo s pje r cjag? R nncg, nutsce, cjo ra s r ejmegue Mizhocjimi? Nu c ejme Mizhocjimi, Mizhocjimi ra tsja texe co ra dyt. 24 Exo mapj cua na jense c nu tata ce ti, o mama: R ejmeg Mizhocjimi. Pero btsi, nguecua r tcg r pjxc r ejmeg Mizhocjimi texe cua ja nzi ga ne angueze.

92 ma o janda e Jess ma jmur na puncj nte, o hunchi cua ce demonio, o xipji: Nutsce demonio i cjap ra ngone e ra ngog ne ti, r mandats r pedye cja ne ti. Y dya cja nzho xe r tsichi cja o mb. 26 Nucua ce demonio o mapj; o tsjap me mi mbichi ce ti. Cjanu o mbedye cua ce demonio. Nucua o jnd ce ti. Mi nza cja c ya vi nd. Nguecua na puncj nte co mi mama: Ya nd. 27 Nucua e Jess o pnchpi a dy, o xos. O bb cua ce tii. 28 Nucua e Jess o cjog a mbo cja ce ngum nu ja mi ox. Co o discpulo o xipjitsjji cua: Jenga dya s ro pjombgjme ce demonio? 29 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Na demonio nza cja nu c cja r pjong, dya cj ra s ra pjong ma dya ra dyt Mizhocjimi e ra mbempje.

25Nucua

o mji a ma a Galilea. E Jess dya mi ne cj ro mbr ja mi bb angueze. 31 Na ngueje mi xp co o discpulo. O xipjiji: Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra nzhggji cja yo nte ra mbtcji. Nucua c na ji nu pa, r tetjog, embeji. 32 Anguezeji, dya mi prji pje mi ne ro mama co ja co. Mi sji ro dynji ja ma cja co ja.

30Nucua

Jess anuncia otra vez su muerte

Jess e co o discpulo o ztji a Capernaum. Ma ya mi

33E

Quin es el ms importante?

93 crji cja ngum, o mama cua e Jess o dynji: Ja cja co mi mamagueji ma ma ji cja iji? 34 Co discpulo dya ndnrji na ngueje vi ptva dynji cja iji cj ngue nza texeji ro nguejme na nojo. 35 Nucua o mimi e Jess, cjanu o mat cua co doce discpulo o xipjiji: Ma cj co ne ra nguejme na nojo, ni jyod dya ra tsjap na nojo; ra pjxte, ra mbs texe yo nu minteji. 36 Nucua e Jess o ziji cua na tsiti. O eme cua a nde nu ja mi crji. O ndsi cua. Cjanu o xipjiji: 37 Naja nte c siya naja yo tsiti na ngueje c ejmezg ce nte, nguetsc siyaz. Ma cj co siyaz, dya nguextjozg c siya, xo siya Mizhocjimi c o ndcj va cja ne xoijm.

SAN MARCOS9
El peligro de caer en pecado

mama cua e Juan o xipji e Jess: Xpte, r jandajme na bzo c mi nnncgue in chj ma pjong yo demonio. R xipjijme c dya ro tsja a cjanu na ngueje, dya r dyocjji c. 39 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Dya r tsasji ce nte. Na ngueje dya cj nnng n chjg ga tsja co na nojo, nucua cja rron mama na sozg. 40 Na ngueje nu c dya nugji na , ngue n dyocjji c. 41 Na cjuana r xitsiji, nu c ra dyacji ndeje r siji na ngueje n ntetsji nutsc e Cristo, nuc, Mizhocjimi ra ngt c.

38O

El que no est contra nosotros, est a nuestro favor

cj co ra tsjap ra tsja na so naja yo tsiqu yo ejmezg, xenda rv jo ro jytpji na travacjjn o dyizi ce nte c, cja rron pantaji cua cja trazapj, que na ngueje c ro tsjap ro tsja na so naja c ejmezg. 43 Maco i mamaji ngue in dyji c cjac r tsjaji co na so, dyocji ma. Xenda na jo r ma bbtjoji co Mizhocjimi c ri natjo in dyji que na ngueje ri bb nza yeje in dyji ri mji a linfiernu cja ce sivi c dya ra juenche. 44 Cja ce lugar, dya t co dyox co j cja co ya nd; e ce sivi dya juenche. 45 Maco i mamaji ngue in cuaji c cjac r tsjaji co na so, dyocji ma. Xenda na jo r ma bbtjoji co Mizhocjimi c ri docuaji que na ngueje ri bb nza yeje in cuaji, ra pantcaji cja ce sivi c dya ra juenche. 46 Cja ce lugar, dya t co dyox co j cja co ya nd; e ce sivi dya juenche. 47 Maco i mamaji ngue in chji cjac r tsjaji co na so, jmji ma. Xenda na jo r tsjogji nu ja manda Mizhocjimi c ri natjo in chji que na ngueje ri bb nza yeje in chji, ra pantcaji cja ce sivi a linfiernu. 48 Cja ce lugar, dya t co dyox co j cja co ya nd; e ce sivi dya juenche. 49 Mi jingu mi tjtji o animal co mi unji Mizhocjimi; xo mi sji co. Texetsji i chjentjoji co animal co mi tjtji na ngueje r tsjogji na puncj co na szhi. 50 Na jo o . Pero ma rr hu co , ja xe rg xc ma? Nutsceji ni jyod r chjntjoji ce

42Ma

SAN MARCOS9,10 c na quijmi. Ni jyod r ptqui eeji.

11O

94 dynji ja ma cja co cja vi mama. mama cua e Jess o xipjiji: Nu c ra mbzi nu su, cja rron chjntvi c naja ndix, tsj ndix ma c. 12 Nu ma ngueje e ndix ra mbzi nu xra cja rron chjntvi c naja bzo, tsj bzo ma ce ndix c.

10

Nucua o mbedye cua nu, e Jess. O ma cja co jii co tsja a Judea. O mbese c nanguar ce ndare a Jordn. Nucua na yeje o jmur na puncj nte nu ja mi bb e Jess, cua ja nzi va jmurji nu ja ot mi bb. O xpji cua ja nzi va xp co dyaja nte. 2 O sj cua co fariseo. Chaque o tsjapji tn e Jess. C mi ejeji, ngue c ro zji e Jess. Mi cjijiji na ro jyop c ro mama. O dynji: Ja ga mama cja o ley Mizhocjimi, cjo na jo na bzo ra mbzi nu suu? 3 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Pje mama cja yo mandamiento yo o dyopj e Moiss? 4 O mama cua co fariseo: E Moiss o un sjtsi e bzo ro un xiscma c rv mbzi nu su. 5 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji me na me in mbji, dya i siyaji co nin suji, nguecua o dyaceji sjtsi e Moiss r pziji co. 6 Pero ma o mbr o ngr yo nte, dya ma cjanu. Na ngueje ndeze ma ot, Mizhocjimi o eme e bzo e e ndix. 7 Nguecua nu yo bzo ga zogji nu tata e nu nana, ga mimivi c nu su. 8 Co mi yeje ya ri natjo o tsinguevi. Dya cja ri yeje, ya ri natjo o tsinguevi cua. 9 Nu co o tsjap Mizhocjimi ra natjovi, dya ra xc e bzo. 10 Nucua e Jess e co o discpulo o cjogji a mbo cja na ngum. Nucua co discpulo o

Jess ensea sobre el divorcio

j co nte ma siji co o tsitiji cja o jmi e Jess, ngue cua e Jess ro ese o dy anguezeji ro dytpji Mizhocjimi. Nucua co discpulo ma o jandaji co, o hunchiji cua co ma siji co tsiti. 14 Pero e Jess ma o janda c mi cja co o discpulo, o d cua. O xipjiji: Jyziji yo tsiti ra ji cja n jmig; dya r tsasji yo, na ngueje nu co va j co nuzg nza cja yo tsiti, ngueje co cjap Mizhocjimi o nte co. 15 Na cjuana r xitscji, ma cj co dya ra j co nuzg cua ja nzi ga eje yo tsiti, ma dya ra un o mb Mizhocjimi ra dyt, dya ra s Mizhocjimi ra tsjap o nte, ee e Jess. 16 Nucua o ndsi cua nzi naja co tsiti. O ese o dy anguezeji o dytpji Mizhocjimi nzi naja.

13Ma

Jess bendice a los nios

ya mi pedye e Jess ro ma cja iji, o cjuai na bzo o sj nu ja mi bb e Jess. O ndijm cja o jmi, cjanu o mama cua: Na jotsgue, xpte. Pje na mb c r cjag ngue cua ra chac r bbtjo co Mizhocjimi para siempre? 18 E Jess o xipji:

17Ma

Un joven rico habla con Jess

95 Jenga i xitsi na joz? Dya cj bb c na joo; nguextjo Mizhocjimi. 19 I prgue co o mandamiento Mizhocjimi co o dyacji. Mama a cjava co: Dya r tsji ndix; yo ndix dya ra tsjji bzo. Dya r ptteji. Dya pje r pnji. Dya r xosji bchjine. Dya cj r dyonpji. R respetaoji nin tataji e nin nanaji. 20 O ndnr cua ce bzo: Xpte, texe yo, ya nde r cjag yo ndeze ma cja rm tsiqug. 21 E Jess ma o janda ce bzo, o nee, cjanu o xipji: Nutsce, xe bzhi naja c r tsjague. Ma pgue texe co i psi, ungue co dya pje psi. A cjanu r psigue a jense co me ni muvi. Cja rr ecje r chjnt n xtjg. 22 Nucua ma o dyr ce bzo co vi mama e Jess, me co ndum va maa, na ngueje mi psi na puncj. 23 Nucua e Jess o janda texe co mi cr nu, o xipji cua co o discpulo: Nu co me psi na puncj, me na szhi c ra un o mbji Mizhocjimi ra dytji angueze. 24 Ma o dyr co discpulo co vi mama e Jess, o zji. Pero e Jess o xipjiji na yeje: Nutsceji n chitsji, me na szhi c ra tsjap o nte Mizhocjimi nu co cjiji me ra mbsji co psiji. 25 Naja camello, dya s ra cjog cja o xg na dyepjad. Je xo ga cjatjonu na nte c psi na puncj, dya s ra un o mb Mizhocjimi ra tsjap o nte. 26 Nucua anguezeji xenda mi sji cua. O mamaji:

SAN MARCOS10 Ma a cjanu, cj ngue c ra s ra jog o mb? 27 E Jess cjanu o jandaji cua, o xipjiji: Dya cj s yo nte ra joctsj o mb; pero Mizhocjimi s ra jopc o mbji. Na ngueje Mizhocjimi s ra tsja texe. 28 O mama cua e Pedro: Nutscjme r sogjme texe co mi psijme ngue cua r tjntgjme in xtjgue. 29 O ndnr cua e Jess o mama: Cr co ejmezg co ra zopj n jag yo nte. Nguecua ra zog o ngumji, o nu cjuarmaji, o nu cjji, o nu ninzhmji, o nu cjjuji, o nu tataji e nu nanaji, o nu tiji, o o juajmaji. 30 Co ra tsja a cjanu, ra chunji c rr puncj que na ngueje naja ciento c mi psiji ma ot. Ra chunji o ngumji, e nu cjuarmaji, e nu cjji, e nu ninzhmji, e nu cjjuji, e nu nanaji, e nu tiji, e o juajmaji. Xo ra nuji na ; ra tsja yo nte. Xo ra chunji c rgu bbtjoji co Mizhocjimi. 31 Je a cjanu, co cjap vi tsjaji co me ni muvi, dya rgu muvi a jmi Mizhocjimi co. Co un ngenda c dya ni muvi c cjaji, rgu muvi na puncj a jmi Mizhocjimi co.

Jess e co o discpulo mi pji cja iji, mi cjinsiji a ma a Jerusaln. Mi ot a xoji e Jess. Me mi s co discpulo e co nte co mi tjnt a xtj. Nucua e Jess o xc co doce o discpulo, o

32E

Nuevamente Jess anuncia su muerte

SAN MARCOS10 atsjji o xipjiji c ro tsjap co nte ro sufre angueze. 33 O xipjiji a cjava: Ya rr mj a ma a Jerusaln nu ja ra nzhggji nutsc rv cj cja Mizhocjimi. Ra nzhggji cja o dy co ndambcjimi e co xp o ley Mizhocjimi, ngue cua ra jncji ngenda c rgu mbtcji. Ra nzhggji cua cja o dy co dya menzum a Israel. 34 Me ra tsjacji burla ra zoxcji, ra ndaxcji o chirrio, ra mbtcji. Nucua c na ji nu pa, r tetcj r bbtjo na yeje.

96 Nguextjo c mi Tatag c ya juajn cj ra mimi nu. 41 Nucua co dycha discpulo ma o dyrji, o mbr o nbji cua e Jacobo e e Juan. 42 Pero e Jess o xipji cua co o discpulo ro chzhiji, cjanu o xipjiji cua: I prgueji ja cja co pje nde pjzhi cja yo nte yo dya pr Mizhocjimi, cjapji yo nte ra tsjaji c mandaji. Y xipjiji ra tsjaji co sji me na jy. 43 Nutsceji, dya rga cjatsceji cua nzi ga cja co pje pjzhi. Ma bbtsceji naja c ne ra tsjap na nojo a jmi Mizhocjimi, ni jyod ra mbxcji ma c, dya ra mandatsji. 44 Y co ra ne ra tsja in xojigueji, ni jyod ra mbpciji co, dya me ra mandatsji. 45 Nutsc c rv cj cja Mizhocjimi, dya ngue c ra mbpqui yo ntee; ngue c r ppc yo. Xo rv cj r tg, ngue cua r cjtp o nzhub na puncj o ntee, c rga emeji libre, ee e Jess va xipji co o discpulo.

e Jacobo co e Juan, co o ti e Zebedeo, o chzhivi a jmi e Jess. O xipjivi: Nutsce, xpte, r negbe r tsjacbe na favor nu r tcbe. 36 O ndnr cua e Jess o xipjivi: Pje na mbj c i nevi r cjacvi? 37 O ndnrvi o xipjivi: Dyacbe sjtsi r mimigbe nu ja r mandague; naja cja in jody, naja cja c naja in dy. 38 O ndnr cua e Jess o xipji co yeje o discpulo: Dya i unncevi ngenda c i tcgvi. Nuzg r sufridog co ra tsjac yo nte; y r tg. Nutscevi dya, cjo ra s r sufridovi co? 39 O ndnrvi cua: Jg, ra szbe, eevi. Nucua e Jess o xipjivi: Nuzg r sufridog y r tg. J, na cjuana xo r sufridoguevi y r chguevi. 40 Pero dya nguezg tocaz r un cj ra mimi cja n jody, ne ri ngue c nanguar.

35Nucua

Jacobo y Juan piden un favor

ztji cua a Jeric. Nucua o mbedyeji nu, e Jess e co o discpulo e na puncj nte. Cja ce iji c mi pji, mi junr naja bzo c mi ndzh c mi chj Bartimeo. Mi ngueje nu ti e Timeo. Mi r o merio. 47 Ce bzo ma o dyr mi ngueje e Jess c mi menzum a Nazaret c ma cjog, o a cua na jense o mama: Nutsce Jess o mboxbchets e David, juentsqueg. 48 Na puncj co nte o hunchiji cua ce bzo o xipjiji ro ngot o

46O

Jess sana a Bartimeo el ciego

97 ne. Pero nuc, xenda o mapj na jense: Nutsce o mboxbchets e David, juentsqueg. 49 Nucua e Jess o bb cua o mama: Matji ne bzo ra chzhi cja n jmig. O matji cua ce bzo c mi ndzh o xipjiji: Bb dya, mama e Jess r chzhigue cja o jmi. Junt in mbgue ra joguts. 50 Nucua ce bzo o ngama c mi tj. Exco bb cua o chzhi cja e Jess. 51 Nucua o dyn e Jess o xipji ce bzo: Pje i ne c r cjac? O ndnr ce bzo c mi ndzh o mama: Xpte, r neg r xocz n ch r janda. 52 E Jess o xipji cua: S r mague dya. Ya na jots na ngueje i ejme c ro jocts. Jo ni zt cua o nd ce bzo, ya janda cua. Cjanu o ndnt a xtj e Jess nu ja mi maa.

SAN MARCOS10,11 n Jmugji c ni jyod; pero jo r soctstjojme, r embevi co. 4 O mvi cua, o chtvi ce burru. Mi nnt a jmi na ngoxtji nu ja mi cjog na iji. O xpcvi cua. 5 Nu co mi cr nu, bb co o xipjivi: Pje na cjaguevi? Jenga na xpcvi ne burru? 6 Anguezevi o ndnrvi cua ja nzi va xipjivi e Jess. Nguecua va jyziji o mvi cua. 7 O sijivi cua ce burru cja e Jess. Cjanu o ngspvi co mi tjvi cja xtj ce burru. Nucua o chg cua e Jess. 8 Ma puncj nte co mi pji. Dyaja co mi xmi o bituji cja ce iji; dyaja co mi oc o dyza mi xpji. 9 Co nte co mi ot a xoji, e co ma bpja, mi mapjji mi mamaji: Me na jo nu va j nu o eme Mizhocjimi ra mandazji. 10 Me na jo cua ja rg manda nu; ra manda cua ja nzi va manda n mboxtitaji e David. Me na nojo Mizhocjimi. 11 Nucua o zt e Jess a Jerusaln. O cjog cua a mbo cja ce templo. O nuu texe co mi cjaji nu. Ya mi nzh, ngue cua o mbedye nu o ma a Betania. O mji co doce o discpulo.

11

Nucua o ztji a Betfag eje a Betania a jmi ce teje c ni chj Olivos; ya mi ngue ro ztji a Jerusaln. Nucua e Jess o mat cua yeje co o discpulo. 2 Cjanu o xipjivi: Mvi cja ne jii nu jr a xoji. Ma r stvi nu, r chtvi na burru c nnt, nu c dya cj be chg. R xpcvi, jo rr sijivi. 3 Nu ma cj co ra dynncvi: Jenga i xpcvi ne burru?, ra entsevi, numa, r xipjivi a cjava: Ngue c

Jess entra en Jerusaln

c na jyas, o mbedyeji a Betania o mji a Jerusaln, ya mi santa e Jess. 13 O janda cua na j mi nee na zaa c mi ngue higo c mi cansa o xi. O ma nuu cjo ri quisi ce higo. Ma o zt cja ce higo, o cht mi nguextjo o xi co mi cansa; na ngueje dya mi ngueje o paa co quisi o higo. 14 O mama cua e Jess o xipji ce higo:

Jess maldice a la higuera sin fruto

12Nucua

SAN MARCOS11 Dya cja ra nguisits c cj ra zii, embe. O dyr co o discpulo. ztji cua a Jerusaln. Nucua e Jess o cjog a mbo cja ce templo, cjanu o pjong a tji texe co nte co pje nde ma p, e co pje nde ma tm nu. Xo o tunb co o mexa co mi pt o merio, e co o silla co mi p o mbaro. 16 Y dya mi jzi cj pje ro ndun a mbo cja ce templo. 17 O xp cua co nte, o xipjiji: Ya topj a cjava: Nu n nzung ngue ngum cua ja ra dyt Mizhocjimi yo nte yo cr texe cja ne xoijm, ee o ja Mizhocjimi. Nutsceji na cjapctjoji nu n nzung nza cja ma ri ngue o ngum o mb cua ja tsjjji, embeji co. 18 Co ndambcjimi e co mi xp o ley Mizhocjimi o dyrji co mi mama e Jess; nguecua mi jodji ja rv mbtji angueze. Anguezeji me mi sji na ngueje texe co nte me mi mj ma dyrji co ja co mi mama e Jess. 19 Nucua c nzh o mbedye e Jess e co o discpulo cja ce jii.

98 dytji. 23 Na cjuana r xitsigji, ma r junt in mbgueji c ra zd c i mangueji, y ma dya r yembeeji, ra s r xipjiji ne teje nu: Cuee cua, ma soo cja ne ndeje, r embeji. Ra tsja cua, cua ja gui mangueji. 24 Nguecua r xitsigji, texe co pje nde r dytji Mizhocjimi, r junt in mbgueji c ya o dyacji Mizhocjimi c i dytji. Nucua ra zd a cjanu. 25 Ma i tji Mizhocjimi, ni jyod r perdonaoji ma cj pje o tsjaceji. Ngue cua c nin Tataji c bb a jense xo ra perdonaotsji in nzhubgueji. 26 Pero ma dya r perdonaogueji c cj pje cjacji, dya xo ra perdonaotsji in nzhubji ma, c nin Tataji c bb a jense.

15O

Jess purifica el templo

ma o cjogji c na jyas o jandaji ce higo; ya vi dyot na jo texe. 21 O mbee cua e Pedro ma ot o nuji ce higo; o mama cua o xipji e Jess: Xpte, janda ne higo nu i xipji c dya cja ro nguisi, ya o dyot. 22 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Ni jyod r junt in mbji ra dyacji Mizhocjimi cua ja nzi gui

20Nucua

La higuera se seca

ztji cua a Jerusaln. Ma mi nzhod e Jess a mbo ce templo, o j co ndambcjimi e co mi xp o ley Mizhocjimi e co tita, o sjji cja o jmi e Jess. 28 O dynji: Nutsce r xitscjme pje pjtsce nguecua i cjague yo. Cj ngue c o empce r tsjague yo? 29 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Xo r nncgji naja tn. Ma r xitscji c r nncji, xo r xitscji ma c pje pjtsc nguecua r cjag yo. 30 Cj o eme e Juan mi jichi yo nte cja ndeje? Cjo ngueje Mizhocjimi c o eme, o ngueje yo nte? Xitscji x, embeji. 31 Anguezeji mi pt ma mamaji cua: Ma r mamaji ngueje Mizhocjimi c o eme, ra xitscji: Jenga dya i ejmegueji ma c mi xitsiji e Juan?, ra enzgji. 32 Y

27O

La autoridad de Jess

99 ma r mamaji ngueje yo nte co o eme e Juan, dya xo ra s, eeji ma mantsjji. Na ngueje mi sji yo nte pje co ro tsjapji. Na ngueje yo nte mi ejmeji na cjuana mi profeta e Juan. 33 O ndnr cua anguezeji o xipjiji e Jess: Dya r prgjme cj eme e Juan, eeji. Xo o ndnr cua e Jess o xipjiji: Dya xo r xitscji pje pjtsc nguecua r cjag yo.

SAN MARCOS11,12 nde o tsjapji na so. Dyaja co o mbrji; dyaja co o mbtji. 6 Nu ce lamu, xe mi bntjo naja c xe ro ndj. Mi ngueje nu tii c me mi siya. O ndj cua ce tii. O mama ce lamu: Nu nu n chig, ra dytji nu. 7 Pero ma o zt ce ti, co mi ppi co uva o ptva mamaji: Nujnu, ngueje nu ra zopcji ne juajma ra tsjap o tsjaja. M r ptji ngue cua r cjapcji n tsjacjji ne juajma, eeji. 8 Nucua o zrji ce ti. O mbtji. Cjanu o pjongji o cuerpo cja ce juajma. 9 Xe sido o a e Jess o xipjiji: Cjo i prgueji pje ra tsja dya ce lamu? Pje ra tsjap co ppi co uva? C ra tsja, ra mbtji. Nucua cja rron un o media co aja nte ra mbpi co uva. 10 Cjo dya i xrgueji co ya topj? Je mama a cjava co: Nu ce ndojo c dya ne co mi jb ce ngum, ngue c ot ya jumji cja squina c. 11 Ngueje Mizhocjimi c n Jmugji c o tsja a cjanu. Nguecua me r cjijiji jenga va tsja a cjanu, ee o ja Mizhocjimi. 12 Nucua mi jodji ja rv zrji e Jess. Na ngueje ma o mama e Jess ce ejemplo, o mbrji c mi nguetsj anguezeji vi jytsiji co mi ppi co uva. Pero dya zrji na ngueje me mi sji co nte. O jyziji cua, o mji.

12

Nucua e Jess cjanu o zopj co nte, o xipjiji na ejemplo: Mi bb na bzo c mi tj na juajma. O nganta o uva cja c o juajma, cjanu o ngot cua. Cjanu o dyb nu ja ro ydji co uva. Cjanu o nds cua naja tsingum nu ja ro mimi c ro mbr cja ce juajma. Cjanu o un cua media co ro mbpi co uva. Cjanu o ma cua na j. 2 Nucua ma ya mi ngue ro jog co uva, cjanu o tsja ce lamu o ndj naja o mbpji o maa nu ja mi ppiji co uva, ngue cua ro unji co uva co mi toca. 3 Nucua co mi ppi co uva o zrji ce mbpji c cja vi sj. O mbrji ce mbpji; cjanu o pjongji. Dya pje unji. 4 Nucua ce lamu o ndj cua c naja o mbpji. Ma o zt nu ja mi ppiji co uva, o sonbji o ii; me co tsjapji na so. 5 Nucua ce lamu cjanu o ndj cua c naja o mbpji. Nuc, o mbtji c. Ce lamu xe o ndj na puncj co dyaja o mbpji. Pero co mi ppi co uva,

El ejemplo de los trabajadores malvados

o ndjji cua cja e Jess, ja nzi o fariseo e co poltico

13Nucua

El asunto de los impuestos

SAN MARCOS12 co mi tjnt a xtj e Herodes. Ro ma tsjapji tn e Jess. Ro dyrji cua, xama pje co ro mama angueze, ngue cua ro s ro ngtji cja co pje mi pjzhi. 14 O ztji cja e Jess o xipjiji: Xpte, r prgjme c na cjuana c i mangue. I xpgue c na cjuana ja ga cja o iji Mizhocjimi. Dya cj i sgue r zopj, na ngueje dya i cjapque ngenda z pje ri pjzhi na nte. Nguecua r xitsijme pje i cjijigue, cjo na jo r cjtji o contribucin c r e rey Csar o maxque jiy?, eeji. 15 Pero e Jess ya xmi ptp c ma so co mi mbeeji. Nguecua o xipjiji: Jenga chaque i nngji? Jncji na merio ngue cua r nuu. 16 O ma jnpji cua naja merio. Nucua e Jess o xipjiji: Cj o i nu cuat ne merio e cj o tj nu juns? O ndnrji cua o mamaji: Ngueje e Csar. 17 O ndnr cua e Jess o xipjiji: C toca e Csar, r unji e Csar. C toca Mizhocjimi, r unji Mizhocjimi, ee e Jess. Me co nguijiji cua c vi ndnr e Jess.

100 cjuarma ce bzo c ya nd. Nucua ce bzo c vi nd, je ngue o tj c ra juspji ce ti c ot ra jmus. 20 Mi bb yencho bzo co mi cjuarma. Naja anguezeji o chjnt pero o nd, dya ejui ti c nu su. 21 Nucua c na yeje o cjuarma xo chjntvi ce ndix. Xo ndtjo, dya ejui ti. Je xo va cjatjonu c na ji. 22 Nde va cjatjoji cua nza yenchoji. O chjntji ce ndix nza texeji. Y o ndji, dya eji ti. Cjanu o nd cua ce ndix. 23 Nguecua r nncjme, ma ra te co aima, cj ngue c ra tsjap nu su nza yenchoji? Na ngueje nza yenchoji nde o tsjapji o suji, ee co saduceo. 24 O ndnr cua e Jess o xipjiji: I jyopji na ngueje, dya i unnceji ngenda pje ne ra mama o ja Mizhocjimi; dya xo i prgueji ja ga cja c me na zzhi Mizhocjimi. 25 Yo nte chjntji. Xo e co o tiji, chjntpji. Pero ma ra tee co aima, dya cja ra chjntji a cjanu. Na ngueje ri chjntjoji nza cja co o anxe Mizhocjimi co cr a jense. 26 Exi mrtjo cja o ja Mizhocjimi co o dyopj e Moiss, c ra te co aima. Cjo dya i xrgueji ce pasaje nu ja mama c mi tj ce bidyi? O dyopj e Moiss ja va zopj Mizhocjimi. O mama a cjava Mizhocjimi: Nguezg o Mizhocjimi e Abraham e e Isaac e e Jacob. 27 Mizhocjimi dya ngue o Mizhocjimi co aima, ngue o Mizhocjimi co bbtjo. Nguecua exi etsetjo, z ya nd e Abraham e e Isaac e e Jacob, pero bbtjoji y ra tetjoji. Nutsceji me i jyopji, dya i cjijiji na jo, ee e Jess.

saduceo mi mamaji c dya ra s ra te yo aima. O sj cua ja nzi anguezeji cja e Jess o dynji: 19 Xpte, e Moiss o dyopj cja n leygji, ma cj co ra nd, ma dya be ejui ti c nu su, numa, c nu su ra chjntvi ma c naja o

La pregunta sobre la resurreccin

18Co

101
El mandamiento ms importante

SAN MARCOS12 Dya nda btsi c ra tsjac o tits Mizhocjimi c manda texe. Nucua dya cj cja rezga pje xe ro dyn e Jess. Jess ma xp co nte cja ce templo o xipjiji: Co xp o ley Mizhocjimi mamaji e Cristo ri mboxbche cja e David. 36 Maco nguetsj e David o mama a cjava ma o nb o mb o Espritu Mizhocjimi: Mizhocjimi o zopj c n Jmug o xipji: Mimi cja n jodyg. R dac r mandague hasta ma cja r chp yo nuc na , ee Mizhocjimi. 37 E David o nd e Cristo o mama: Ngue n Jmug, ee. Pje ne ra mama c ri mboxbche e Cristo cja e David e c xo ri ngue o Jmu? Co nte co mi r, ma puncjji. Me mi mj ma dyrji co mi mama e Jess.

sj cua naja co mi xp o ley Mizhocjimi o dyr ma mi sji o jaa, y o mbr vi ndnr na jo e Jess. O chzhi cua cja o jmi e Jess, o dyn: Ja ngue c xenda ni muvi co o ley Mizhocjimi? 29 O ndnr cua e Jess o xipji: C xenda ni muvi co o ley Mizhocjimi je mama a cjava: Dyrji, nutsceji i menzumji a Israel. Mizhocjimi c ngueje n Jmugji, natjo c. 30 Nguecua r egueji Mizhocjimi co texe in mbji, e co texe in aljmaji, e co texe in pjeeji, e co texe c na ztsiji. Nujnu nguejnu xenda ni muvi yo o ley Mizhocjimi. 31 C na yeje o ley Mizhocjimi, chjntjovi nu cja r xitsiji. Je mama a cjava: R siyaji yo nin minteji, cua ja nzi gui siyatsjgueji, ee Mizhocjimi. Ojtjo xe naja o ley Mizhocjimi c xenda ni muvi nza cja yo. 32 Nucua o mama ce bzo c mi xp o ley Mizhocjimi: Xpte, na cjuana c i mangue. Natjo Mizhocjimi. Dya bb xe naja c ri Mizhocjimi. 33 C r neji Mizhocjimi co texe n mbji, e co texe n pjeeji, e co texe n aljmaji, e co texe c na ztsiji, y r siyaji n minteji cua ja nzi rg siyatsjji, ngue co xenda ni muvi. Xenda ni muvi que na ngueje texe co animal co r ptji cja rron tjtpji Mizhocjimi, e co pje nde r unji. 34 Nucua ma o dyr e Jess vi ndnr na jo ce bzo, o xipji cua:

28O

35E

De quin es hijo el Cristo?

Jess ma ma xpji o xipjiji: R pjtpji ngenda cja yo xp o ley Mizhocjimi. Anguezeji cjapji na nojoji ga nzhodji na maja o bituji. Me xo neji cj ra mbspiji tecjaum rg zenguaji cja o chjm. 39 Ma pji cja nitsjimi, me juajnuji o lugar co na jo ja ra mimiji. Y ma cjaji mbaxua, me xo juajnji o lugar co me na jo. 40 Anguezeji jnbji co psi co ndix co ya nanx. Pero me cjapji na joji; me mezhe ga dytji Mizhocjimi. Nguecua Mizhocjimi

Jess acusa a los maestros de la ley

38E

SAN MARCOS12,13 ra tsjap xenda ra sufridoji que na ngueje ma dya ri xpteji. nu pa e Jess o mimi a mbo ce templo a jmi cja ce tsicaja nu ja mi mbeeji Mizhocjimi. O janda co nte mi juntji o merio cja ce caja. Na puncj co rico mi juntji na puncj merio. 42 Xo o j na nanx c dya pje mi psi, o junt yeje tsimerio; mi tsiqutjo mi muvi co. 43 Nucua e Jess o mat o discpulo ro chzhiji cja o jmi, o xipjiji: Na cjuana r xitsiji, nu e nanx, nu dya pje psi, nu c o junt nu, xenda ni muvi a jmi Mizhocjimi, que na ngue co o dyt yo dyaja. 44 Na ngueje anguezeji o mbeeji Mizhocjimi o unji co vi mboncj. Nu ne ndix nu dya pje psi, o un texe co rv ma ndm pje ro zi, ee.

102 Nucua e Pedro e e Jacobo e e Juan e e Andrs o dyntsjji e Jess c dya cj ro dyr, o mamaji: 4 Xitscjme jingu ra zd yo. Pje ma seal c r jandajme ngue cua r prjme ma ya ri ngue ra zd yo? 5 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipjiji: Pjtpji ngenda c dya cj ra dyoncji. 6 Na ngueje ra j na puncj co ra jncg n chj, ra mamaji ngueje Cristo anguezeji, ngue cua ra dyonpji na puncj yo nte. 7 R dyrji ri cjaji o ch. Xo ra mbezheji ya ri cjaji o ch. Dya r sgueji, na ngueje ni jyod ra zd a cjanu. Pero dya be ra nguinsi ne xoijm. 8 Na ngueje yo ndajii ra pt rg chji yo nu mindajiiji; xo nzitjo co jmu ra pt rg chji co nu mijmuji. Na puncj cua ja ra mb na zzhi ne xoijm, e cua ja ra zji o tjijmi. Nujyo nguejyo rgu mbr ra sufridoji yo. 9 Nutsceji, r pjtpji na puncj ngenda, na ngueje ra nzhcgueji nu ja ra jncji ngenda. Ra dytsiji nu cja co nitsjimi. Ra zintsiji cja yo rey e yo gobernador na ngue c ri ejmezji y ri nnngji n chjg. Ma ra zintsiji a cjanu cja co pje pjzhi, ra s r xipjiji ja cjazg. 10 Texetjo cja ne xoijm ri cr co ra zopj yo nte ra xipjiji o ja Mizhocjimi, ra xipjiji ja ga manda. Numa, ngue ma ya ra nguinsi ne xoijm. 11 Ma ra zintsiji cja co pje pjzhi, ext junt in mbji c dya ni jyod r tsjijiji ja rgui chjnrji,

41Na

La ofrenda de la viuda pobre

13

Nucua ma ya mi mbedye e Jess cja ce templo, o mama cua naja co o discpulo: Xpte, janda yo ndojo, me na z yo. Me na jo va dytji ne templo. 2 O ndnr cua e Jess o xipji: Nujyo i jandaji va cja ne templo, ra zd co pa ma dya cja ra jyns yeje ndojo co dya ra yt. e Jess o ma cja ce teje c ni chj Olivos c tsjinchivi a jmi ce templo; o mimi cua nu.
3Nucua

Jess dice que el templo ser destruido

Seales antes del fin

103 ante c ra jncji ngenda. Na ngueje ce ndajme c, Mizhocjimi ra dyacji o ja c r mangueji. Na ngueje dya nguetsceji r aji; nu c ra a ngueje o Espritu Mizhocjimi. 12 Ra zd ma ri ngue nu co ri cjuarma ra nzhji nu cjuarmaji c ra mbtji; o ri ngue nu tataji e nu nanaji ra nzhji nu tiji c ra mbtji; xo nzitjo co ti ra nzhji nu tataji e nu nanaji c ra mbtji. 13 Texe yo nte ra nucji na , na ngueje c ri ejmezgji. Pero ma sido r ejmezji texe yo pa yo ri bbji cja ne xoijm, nucua r bbtjoji co Mizhocjimi a jense. 14 R xrgueji, r tsjapji ngenda yo ja yo r xitsiji. Nu c me na so c cjap ra sod texe, ma ya r jandaji c je ri bb cja ce templo, nucua nutsceji ri crji a Judea, r cuee r mji cja teje. 15 Nutsceji ri tgji a xese cja in nzungueji, ext cueeji, dya pje r chunji co ri psiji a mbo cja in nzungueji. 16 Nutsceji ri bnceji cja juajma, dya r nzhogueji cja in nzungueji c r tsanngueji c r chji. 17 Juejme co ri ndunte e co ri jt o ll co pa co. 18 Dytji Mizhocjimi ngue cua ma r cueeji, dya ri ngue co pa co ri jr o s. 19 Na ngueje me ra sufridoji na puncj co pa co, c nunca sufridoji a cjanu ndeze ma o dyt Mizhocjimi ne xoijm. Y dya cja xe ra sufridoji cua. 20 Pero Mizhocjimi ra tsjap c dya nda ra mezhe co pa co ra sufridoji, ngue cua dya ra chjor texe co nte. Ra tsjap c dya ra mezhe co pa co,

SAN MARCOS13 na ngue ri cr o nte Mizhocjimi co ya juajn. 21 Nucua ma cj co ra xitsiji: Je bncua e Cristo o Je bb nu e Cristo, ra entseji, dya r creogueji c xitsceji a cjanu. 22 Na ngueje ra j co ra tsjap ri nguejeji e Cristo. Xo ra j co ri cjap profeta, ri cjap ri aji o ja Mizhocjimi, ra e jchiji seal yo nte. Y ra tsjaji co me na nojo co ra janda co nte. Ra tsjaji a cjanu, ngue cua na xo ra s ra dyonpji co ya juajn Mizhocjimi. 23 Nguecua ext xitsiji dya, ante c ra zd co pa co; ngue cua r pjtpji ngenda.

ma ra nguar ra sufridoji co pa co, ra bxm e jyar. Y dya ra etse e zana. 25 Ra jyb yo seje. Y ra n nujyo na zzhi a jense. 26 Nucua ra jandgagji nutsc rv cj cja Mizhocjimi. Ra jandgji rva cj cja ngm, ra jandgji c me rr ztsi e me rr zz. 27 Nucua r tjg co n anxe co cr a jense ra jmutji co r juajn co ri cr texe cja ne xoijm. 28 Nutsceji r unji ngenda yo za yo xiji higo. Ma ya ra dog, ma ya pjr peje o xi, i prgueji ngue ma ya ra paja ne xoijm. 29 Je xo rga cjatjonu, ma r jandaji c ya ra zd yo r xitscji, r prgueji ma c ya ra nguinsi ne xoijm. 30 Na cjuana r xitscji, co ri cr co pa co, dya ra nd texe co, hasta ma cja ra zd texe yo r xitscji. 31 Ra nguar e jense

24Nucua

Com vendr el Hijo del Hombre

SAN MARCOS13,14 e ne xoijm, pero nn jag nunca ra nguar nu. 32 Dya cj pr pje ma pa, ni pje ma ndajme ma ra zd co, ni xo ri pr co o anxe Mizhocjimi, ni xo ri prg nutsc o Tizg Mizhocjimi. Nguextjo mi Tatag c pr. 33 Pjtpji ngenda; chepquegji; sido r dytji Mizhocjimi, na ngueje dya i prgueji jingu ra zd ce paa c. 34 R chjntcjbe nza cja na bzo c ri ngue o cjaja na ngum c ro ma na j. O zojn co o mbpji, o xipjiji co bpji co ro tsjaji nzi najaji. Ce mbngoxtji o xipji c ro mbr, dya ro j. 35 Nguecua r xitsiji r chepquegji na ngueje, dya i prji ja hora r cj na yeje. Dya i prji cjo ya ri nzh, o cjo ya ri ndexm, o cjo ri ngue ma hu o chare, o cjo ya rgu jyas. 36 R chepquegji na ngueje nandga cj, na r tcji rr jtjoji. 37 Nujyo r xitsiji, r xipjig texe, sido r chepquegji.

104 bb e Jess, ma t na botia ndojo c mi poo co me ma jo ma jyr. Me mi muvi na puncj merio c. O mbr ce botia, cjanu o xispi o i e Jess ma ya ma j cja mexa. 4 Co mi cr nu, bb co o d. O ptva mamaji: Jenga o tsja a cjanu? O nda pjd ne perfume nu me na jo ga jyr. 5 Mi s ro b nu, ro cjog ji mil mbxo nu. Co merio co, ro s ro chun yo dya pje psi, ee co. Mi nmbji ce ndix, mi hunchiji. 6 O mama cua e Jess o xipjiji: Jyziji. Jenga na hunchiji ne ndix nu? Me na z nu o tsjac nu. 7 Nutsceji, xe r mintcjeji nujyo dya pje psi, nguecua ma r egueji, ra s r pjsji. Pero nutsc ra zd ma dya cja r bnc a ndetsceji. 8 Ne ndix nu, o tsja nu c o s o tsja. Ya xisquig n cuerpo nujyo na jo ga jyr, ngue nu ya na segurao c rgu dygzgji. 9 Na cjuana r xitscji, texe cja ne xoijm cua ja ra zopjji yo nte ra xipjiji ja ga cjazg, nde ra ndji nu o tsja ne ndix nu, ngue cua ra mbeeji nu o tsjac, ee e Jess.

14

Ya mi bzhtjo yepa ro zd ce mbaxua c ni chj Pascua, ma mi siji o tjmchi co dya mi bns. Co ndambcjimi e co mi xp o ley Mizhocjimi mi jodji ja rv zrji e Jess c dya cj ro mbr, ngue cua ro mbtji. 2 Mi mamaji: Dya ra jog r srji cja ne mbaxua; na ra hui yo nte ra tsja o dyji, eeji. mi bb e Jess a Betania nu cja o ngum e Simn c mi s lepra, o sj cua na ndix nu ja mi
3Ma

Conspiracin para prender a Jess

Una mujer unge a Jess

Judas Iscariote c mi ngueje naja co doce o discpulo e Jess, o ma cja co ndambcjimi o ma xipjiji c ro nzh e Jess. 11 Nucua co ndambcjimi me co mjji ma o dyrji c ro tsja e Judas. Anguezeji o mamaji cua c ro ngtji e Judas. Angueze o jyod c ja rv tsjap ngue cua ro nzh e Jess.

10E

Judas traiciona a Jess

105
La Cena del Seor
20O

SAN MARCOS14 ndnr cua e Jess o xipjiji: Ngueje najatsgueji i doceji c je tb o xdyi co nuzg cja ne mojm nu rr sigji, ngue c ra nzhgg c. 21 Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra mbtcji cua ja nzi ga topj. Pero juejme ne bzo nu ra nzhgg. Xenda rv jo c dya ro jmus ne bzo nu; me ra sufrido na puncj nu. 22 Ma ndnt ma siji o xdyi, o j naja tjmchi e Jess, o un na pj Mizhocjimi. Cjanu o xnmbi cua co o discpulo, o xipjiji: Jji ne tjmchi nu rr xciji, r siiji. Nujnu ngue n cuerpog nu. 23 Cjanu o ndsi cua ce vaso. O un na pj Mizhocjimi, cjanu o un co o discpulo. O ziji cua texeji. 24 O mama e Jess o xipjiji: Nujnu ngue n tsjig nu. Na ngue c rga pjdg n tsji r tg, Mizhocjimi ra tsja dya, cua ja nzi va mama ra tsja; ra perdonao dya o nzhub na puncj o ntee. 25 R xitscji, ndeze dya, dya cja xe r sig o ndeje o uva hasta ma cja ra zd c r mandag, cua ja nzi va mama Mizhocjimi. Cja r sig ma co cja dadyo, ee e Jess.

vi zd c ot pa ce mbaxua ma mi siji o tjmchi co dya mi bns. Ngueje ce pa ma mi jyod ro mbtji na tsim c rv pjongji ce mbaxua. Co o discpulo e Jess o xipjiji: Ja ngue cua i ne r ma tjme o jn c r sigue rgui sp ne mbaxua? 13 Nucua e Jess o ndj yeje co o discpulo, o xipjivi: Mvi cja ce jii. Ma r stvi nu, r chjji na bzo c ri tun na xjn ndeje. R chjntvi a xtj ce bzo. 14 Nu ja ra cjog angueze r xipjivi ce bzo c menzum nu: C rv cjbe, mama ce xpte, ja bb ce cuarto nu ja ra mimi co co o discpulo ra ziji c rgu zpji ne mbaxua? Je rga cjanu rgui xipjivi ce menzum. 15 Nucua angueze ra jtsivi na jyxcum c na nojo c ya bb texe co ni jyod. Ngueje nu r dytvi o jn c r siji, ee e Jess. 16 Anguezevi o mvi cua cja ce jii, o chtvi cua ja nzi va xipjivi. O dytvi cua o jn co ro ziji rv zpji ce mbaxua. 17 Nucua c nzh o mji e Jess co co doce o discpulo. 18 O mimiji cja mexa. Ma ndnt ma siji o xdyi, e Jess o xipjiji: Na cjuana r xitsigji, bb najatsgueji nu va rr siji o xdyi c ra nzhgg cja o dy co ra mbtc, embeji. 19 Anguezeji ma o dyrji a cjanu, me go ndumji cua. O mbr o dynji e Jess nzi naja anguezeji: Cj je ngueje c, cjo nguetsc?

12Ya

o nguar o tjji na himno, o mbedyeji o mji cja ce teje c ni chj Olivos. 27 E Jess o xipjiji cua: Texetsgueji nde r xgji ne xm dya, na ngue c ra tsjacgji dya. Na ngueje ya topj a cjava: Nuzg r ptg ce mbr. Nucua co o ndnchjr ra mbt co, ee c topj. 28 Pero ma ya r teg a nde cja co aima, ot r

Jess anuncia que Pedro lo negar

26Ma

SAN MARCOS14 mag a ma a Galilea, ngue cua ma r stceji nu, ya rva bnc nu. 29 O ndnr cua e Pedro o xipji: Z texe ra jytscigueji, pero nuzg dya r jtscig, ee. 30 E Jess o ndnr cua o xipji: Na cjuana r xitsc, dya be ri hu na yeje o chare ne xm dya, ma ya na ji rgui tsd c dya i pcg. 31 Xenda o mama na zzhi cua e Pedro: Jiy. Z r tg co nutsce, pero dya pje r cdg c rg pc, ee c. Xo nde va mantjo cua texe co discpulo.

106 nde vi jtjo co. E Jess o xipji cua e Pedro: Nutsce Simn, cjo i cje? Cjo dya mi s ri chepque na hora c dya rvi cje? 38 Cjanu o xipjiji texeji: Dya r jji. Dytqueji Mizhocjimi ngue cua dya r dytji c dya jo. Cja in mbji, na cjuana i ne r tsjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi; pero in cuerpoji ya mbo o cu yo. 39 Nucua o ma na yeje e Jess; o ma dyt Mizhocjimi. O mama co ja co vi mama ma ot. 40 O nzhogtjo na yeje; o cht ya nzho ma jtjoji na ngueje me mi tg o tj anguezeji. Dya mi prji ja rv ndnrji. 41 O nzhog cua c na ji, o xipjiji: Cjo ya i cjeji e ya i syaji? Ya na jo dya. Ya zd ne ndajme. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ya ra nzhgji cja dy co nte co cja co na so. 42 Ya r angaji dya. Ya va sj nu ra nzhgg. M r chjji.

mji cua nu ja ni chj Getseman. Nucua e Jess o xipji co o discpulo: Mimiji va; r ma tg Mizhocjimi, ee. 33 Nucua e Jess o zidyi e Pedro e e Jacobo e e Juan. O mbr o ndum cua e Jess, y me mi cjiji na puncj. 34 Nucua o xipjiji: Me ndum n mbg, r s ra mbtcg c rg sentiog. Chepqueji va, dya r ji, ee e Jess. 35 Xe ma cua xe tsiqu a ma xoji, o ndne a jm, o dyt Mizhocjimi, ma ro s, ro cjogtjo c dya ro zd c ro tsjapji ce hora. 36 O mama: Mi Tatatsg. S r tsjague texe. Tsjap ra cjog c dya ra zd c r sufridog. Pero dya r tsjague cua ja nzi rg neg; tsjague cua ja nzi gui egue, ee. 37 O nzhog cua e Jess nu ja mi cr co ji o discpulo; o cht ya

32O

Jess ora en Getseman

xe ma a e Jess, o sj e Judas c mi ngue naja co doce discpulo. Ma dyoji na puncj nte co vi ndj co ndambcjimi, e co mi xp o ley Mizhocjimi, e co tita, ma jnji tratjdyi e ngarrote. 44 E Judas c ro nzh e Jess, ya vi xipji a cjava co nte co mi pji: Nu c r tjneg, ngue c i jodgueji c. Nguecua r pnchiji na jo c, c dya ra cuee, empji. 45 Nucua e Judas ma o sj, exco chzhi a jmi e Jess, o xipji: Nutsce n xptetsg.

43Ma

Llevan preso a Jess

107 Jo ni ndne cua a jmi. 46 Nucua co nte exco pnchiji cua e Jess ngue cua ro zidyiji. 47 Nucua naja co mi dyoji e Jess o ngb c o tratjdyi, o jpc o ng naja co o mbpji c mi mero ndambcjimi. 48 E Jess o xipjiji cua: I pedyeji cja cin jiiji va scji nza cja ma ri nguezg na mb, va jnji in chjdyiji e in ngarroteji. 49 Pam mi crgji cja ce templo mi xcji, maco dya mi pnzhguigji ma. Pero ya va sd yo, ngue cua ra zd c o dyopj co profeta cja o ja Mizhocjimi, embeji. 50 Nucua texe co discpulo o cueeji o zogji e Jess.

SAN MARCOS14 cua ro s ro mbtji. Pero dya mi ttpji. 56 Ma puncj co mi mama vi tsja na so e Jess, pero dya ma cjuana. Dya mimi yeje testigo co ro mama natjo o javi. 57 O bb cua o testigo co dya ma cjuana co o mama a cjava: 58 Nutscjme r rjme ne Jess o mama: R tunbg nu ne templo nu o dyt yo nte. Nucua jipatjo r jb c naja c dya ra jyb yo nte, o ee. 59 Zo mi mamaji a cjanu, pero dya mi natjo o javi. 60 O bb cua c mi mero ndambcjimi a nde nu ja mi cr co nte, o dyn e Jess: Cjo dya pje r chjnrgue? Pje i mangue co nujyo ja yo na xitsceji? 61 Pero e Jess, dya pje ndnr. Nucua c mi mero ndambcjimi o dyn na yeje o xipji: Cjo nguetsce e Cristo c ngue o Ti Mizhocjimi c me na jo? 62 O ndnr cua e Jess o xipji: Jg, nguezg. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, ra zd ma r jandgji ma r mimig cja o jody Mizhocjimi c me na zzhi. R jandgji rva cj cja ngm a jense. 63 O d cua c mi mero ndambcjimi, o tsd co o bitu co mi jee c, o mama: Pje xe ni jyongji o testigo? 64 Cja i dyrji o zad Mizhocjimi nu. Pje i mangueji? Texeji mi mamaji mi jyod ro bt e Jess. 65 Nucua mi bb co o zosp a jmi e Jess. O ngotpji o nd. Cjanu o yabji. Cjanu o xipjiji:

mi bb naja ti c mi tjnt a xtj e Jess. Nguetjo na manta mi tj ce ti. Co nte o pnchiji. 52 Pero ce ti o mbg c o manta. O cjuai, o matjo manguerga.

51Pero

El joven que huy

nte o zidyiji e Jess nu ja mi bb c mi mero ndambcjimi. Ya vi jmur texe co ndambcjimi e co tita e co mi xp o ley Mizhocjimi. 54 Ma ya mi pji, e Pedro mi bpjatjo na j, hasta ma o zt nu cja c o tji c mi mero ndambcjimi. O cjog cua e Pedro a mbo, o ma mimi nu ja mi cr co mbpji. Ma pat cja sivi e Pedro. 55 Co ndambcjimi e co dyaja co ya vi jmur ro jnpji ngenda e Jess, mi jodji o testigo co ro mama vi tsja na so e Jess, ngue

Jess delante de la Junta Suprema

53Co

SAN MARCOS14,15 R xitscjme cj ngue c na yapc dya. Nu co polica xo o mbchpiji a jmi. Pedro mi bntjo nu cja ce tji. O j cua naja ndix c mi ppi c mi mero ndambcjimi. 67 Nu ce ndix ma o janda e Pedro c ma pat cja sivi, o nguinchi. Cjanu o xipji: Nutsce, xo mi dyocjevi e Jess nu menzum a Nazaret. 68 O ngdtjo cua e Pedro o mama: Dya r prg c. Dya xo r prg pje pjzhi c i mangue. O mbedye cua a ma tji cja ce ngoxtji. Jo ni hu cua na chare. 69 Nucua ce ndix c mi mbpite o janda na yeje e Pedro, o xipji cua c na yeje co mi cr nu: Ne bzo nu, ngue naja o dyoji e Jess, ee. 70 E Pedro o ngdtjo na yeje. Dya mezhe cua, co mi cr nu, o xipjiji na yeje e Pedro: Na cjuana xo nguetsce naja o dyoji nu, na ngueje i menzum a Galilea; cua ja gui a, exi mtctjo. 71 Nucua e Pedro o mbr o a, o mama c ro zb Mizhocjimi ma dya ma cjuana c mi mama. O mama: Cua ga mbr Mizhocjimi, dya r prg ne bzo nu i mangueji. 72 Jo ni hu cua na yeje na chare. O mbee cua e Pedro co ja co vi mama e Jess vi xipji: Ma dya be ri hu na yeje na chare, ya na ji rgui mamague c dya i pcg, vi ee. Me go hu cua e Pedro.

108

66E

Pedro niega conocer a Jess

15

Nucua c xr, co ndambcjimi o jmurji co co tita e co mi xp o ley Mizhocjimi e co dyaja co ro j ngenda. Mi ptma dytji. O jytpji o dy e Jess, cjanu o zidyiji o ma nzhtji e Pilato. 2 O mama cua e Pilato o dyn e Jess: Cjo i reygue cja yo menzum a Israel? O ndnr cua e Jess o xipji: Jg, nguetsc cua ja vi mangue. 3 Co ndambcjimi me mi aji ma xiji e Pilato c vi tsja e Jess na puncj co ma so. 4 Nucua e Pilato o dyn na yeje o xipji e Jess: Cjo dya i tjnr? Maco na puncj yo pje nde xitsiji. 5 Pero dya ndnr e Jess. Nguecua dya mi pr pje ro nguiji e Pilato.

Jess ante Pilato

ma mi cjaji ce mbaxua, co nte mi tji ce gobernador ro pjong libre naja bzo c ma oo a pjr. 7 Co pa co, ma oo a pjr na bzo c mi chj Barrabs, e co o dyoji. Na ngueje vi chji ce gobierno, y mi ptji o nte. 8 Nucua co nte o chzhiji a jmi e Pilato, o dytji c ro pjong libre naja bzo c ma oo a pjr cua ja nzi ma cja tsjma. 9 O ndnr cua e Pilato o xipjiji: Cjo i neji r pjong libre nu c ngue in reygueji nutsceji i menzumji a Israel? 10 O mama a cjanu e Pilato na ngueje o un ngenda, co

6Tsjma

Jess es sentenciado a muerte

109 ndambcjimi mi envidiaji e Jess nguecua je va nzhji cua angueze. 11 Co ndambcjimi o dytji cua co nte ro dyrji e Barrabs c ro pjongji libre cja pjr. 12 O dyn cua na yeje e Pilato: Pje r cjapc ma ne bzo nu i mangueji ngue in reygueji? 13 Anguezeji o mapjji na yeje o mamaji: Cht cja ngronsi. 14 Nucua e Pilato o mama: Pje na mb co na so c o tsja nu? Pero anguezeji xenda mi mapjji mi mamaji: Cht cja ngronsi. 15 E Pilato mi ne ro tsjap ro mj co nte; nguecua va pjong cua e Barrabs. Cjanu o manda cua o ndasji e Jess co chirrio. Nucua ma ya o nguar o ndasji, cjanu nzhji ngue cua ro ma ndtji cja ngronsi. 16 Nucua co xondaro o zidyiji e Jess o cjogji a mbo cja o palacio ce gobernador. O jmutji cua texe co tropa. 17 Cjanu o jyecheji cua e Jess na bitu c ma cjipob. O dytji na corona c mi dyavo bidyi, cjanu o jutpji a i e Jess. 18 Nucua o mbr o mapjji o mamaji: Nutsce o Jmutsgue yo menzum a Israel, sido r tsjague Rey, mi empji. 19 Mi yapji o i co naja xitji, cja ma zosji. O ndijmji a jmi, mi cjap mi tecjaum ma zopjji, me mi mbtji. 20 Ma o nguar o tsjapji burla, o ndonspji cua ce bitu c ma cjipob c vi jyecheji. Cja ndo nu jyecheji cua co o

SAN MARCOS15 bitutsj. O zidyiji cua nu ja ro ma ndtji cja ngronsi. ya mi sidyiji e Jess, o chjji na bzo c mi menzum a Cirene c vi eje cja juajma. Nuc, mi chj Simn c; mi ngueje nu tata e Alejandro e e Rufo. O tsjapji e Simn o nduns ce ngronsi c mi tuns e Jess. 22 O ztji cua, nu ja ni chj Glgota c ne ra mama: nu teje nu ni chj Tejeinte. 23 Nucua mi unji e Jess ro zi o vino c vi chjanbaji o mirra. Pero e Jess dya o zii. 24 O ndtji cua cja ngronsi. Cjanu o eeji cj ngue c ro ngana nzi naja o bitu, cjanu o jyadji co o bitu. 25 Ya vi zn nueve c xr ma o ndtji e Jess. 26 O cuatji a i ce ngronsi c mi topj, ngue cua ro mr pje vi tjnp ngenda angueze. Mi topj a cjava: Nujnu, o Rey yo menzum a Israel nu. 27 Nucua xo ndtji nu, yeje mb. Naja c o ndtji cja o jody e Jess, naja c o ndtji c nanguar. 28 A cjanu o zd c topj cja o ja Mizhocjimi c mama a cjava: Mi pzhiji mi ngue naja yo cja na so. 29 Nu co mi cjog nu, me mi juanta a i ma zadji e Jess, mi xipjiji: Nutsce mi mangue rvi yt ne templo, y c na ji nu pa ri cjuat ri jybtjo na yeje. 30 R emetsj dya, dyag cja ne ngronsi, mi empji e Jess. 31 Xo ma cjanu ma mama co ndambcjimi e co mi xp o ley

21Ma

La crucifixin

SAN MARCOS15 Mizhocjimi. Me mi cjapji burla e Jess, mi ptma mamaji: Maco mamaji me o mbs na puncj o nte nu, maco dya s ra emetsj ra dag cja ne ngronsi. 32 Ma nguejnu e Cristo nu ra manda a Israel, ra dag dya cja ne ngronsi, ngue cua r jandaji e r ejmegji ma nu. Nucua co yeje co natjo cua vi ndtji e Jess, xo mi xipjivi co na so ja co.

110 xondaro, mi bb a jmi e Jess. Ma o un ngenda ja va mapj e Jess cjanu o nd, o mama cua: Na cjuana mi ngue o Ti Mizhocjimi nu, ee. 40 Xo mi bb ja nzi ndix co mi janda ndeze na j. Mi bb e Mara Magdalena e e Mara c nu nana e Jacobo c mi menor. Nuc, xo mi ngue nu nana e Jos. Xo mi bb e Salom. 41 Ma mi bb a Galilea e Jess, xo mi tjntji o xtj angueze; mi ppiji angueze. Xo mi cr co dyaja ndix co ma puncj co vi mji e Jess a Jerusaln.

ma ya vi zn nisiar, o bxm cua texetjo cja ne xoijm, hasta ma cja zn ji c nzh. 34 Nucua ma o zn ji c nzh, o mapj cua na jense e Jess o mama: Eloi, Eloi, lama sabactani?, mi ee. Ce ja ne ra mama: Nutsce n Mizhocjimitsg, jenga i jyzguig? 35 Co mi cr nu, o dyrji co vi mama e Jess. Bb anguezeji co o mama cua: Dyrji, nujnu, mat e Elas rgu eje a jense. 36 Cjanu o cjuai cua naja anguezeji, o ma cj naja esponja. Cjanu nganta cja vinagre, cjanu ngsp cja na xitji, mi unji e Jess ro zt. O mama cua: R nuxji cjo ra j e Elas ra eme nu. 37 Nucua e Jess o mapj na jense, cjanu o nd cua. 38 Y o chd a nde ce manta c mi cjot a mbo cja ce templo nu ja me ma sj; exo ndt c na lado a ndb. 39 Ce capitn c mi xoji cja co

33Nucua

Muerte de Jess

paa c, ngue ma mi preparao nu co menzum a Israel, na ngueje c na jyas ri ngue nu pa ma syaji. 43 Nucua c nzh o sj na bzo c mi chj Jos c mi menzum a Arimatea. Mi ngue naja co mi pjzhi na nojo co mi jn ngenda. Nuc, xo mi tebe c ro manda nu c vi eme Mizhocjimi. E Jos dya z, o ma cja e Pilato, o ma dyt c o cuerpo e Jess. 44 E Pilato dya mi s ro ejme c ya vi nd e Jess. O zojn cua ce capitn; o dyn cjo ma cjuana ya vi nd. 45 O ndnr cua ce capitn o xipji que jg ya vi nd. Nucua e Pilato o manda ro unji ce cuerpo e Jos. 46 Nucua e Jos o ma ndm na txbitu. Cjanu o tspc cua o cuerpo e Jess cja ce ngronsi. Cjanu o mbch ce bitu. Cjanu o ma ngt cja na cueva c vi dytji cja na dy c pea. Cjanu o chjenchpe cua na tralaja va ngot. 47 E Mara

42Ce

Jess es sepultado

111 Magdalena co e Mara c nu mam e Jos o jandavi nu ja je ngue cua vi ngtji e Jess.

SAN MARCOS15,16 c o janda. E Jess vi pjombg yencho demonio cja o mb ce ndix. 10 O ma cua e Mara Magdalena, o ma ngs co mi dyoji e Jess. Me mi cjijiji; me mi huji. 11 Ma o dyrji mi mama e Mara Magdalena c mi bb e Jess y vi janda angueze, dya mi ejmeji.

16

Nucua ma ya vi cjog ce pa ma mi syaji, o ma cua e Mara Magdalena, e e Mara c nu nana e Jacobo, e e Salom. O ma ndmji o pjindyo co ma jo ma yd ngue cua ro ma ngsji a xese ce aima. 2 Nucua c ot pa nu ngo ma ya ma jyas, o ma co ndix cja ce cueva. O ztji ma ya vi mbese e jyar. 3 Mi ptma mamaji: Cj ra chjenchpe ce tralaja cja ce cueva? Dya ra szgji. 4 Pero ma o jandaji, o nuji na jo ya vi chjenchpeji ce tralaja c mi cot ce cueva. 5 O nguichiji cua cja ce cueva; o jandaji naja ti c mi junr cja o jody. Mi jee naja txbitu c ma maja. Me co zji cua. 6 O mama cua ce ti, o xipjiji: Dya r sji. I jodji e Jess c mi menzum a Nazaret nu c o ndtji cja ngronsi. Ya teetjo c; dya cja bncua c. R uuji va ja ngtji. 7 Mji, ma xipjiji co o discpulo c ra ot angueze ra ma a Galilea, je r chjji nu, cua ja nzi va mama. Xo r xipjiji a cjanu e Pedro c o discpulo, ee ce ti. 8 Nucua co ndix o cueeji cja ce cueva na ngueje me mi mbji e me mi sji. Dya cj xo mi xipjiji na ngueje mi sji.

La resurreccin de Jess

e Jess o jizhitsj na yeje. Ngueje yeje o dyoji co o janda ma mi pvi cja batj. Nandyo va jandavi e Jess. 13 Co yeje o nzhogvi o ma ngsji co dyaja o dyoji. Pero dya o ejmeji.

Jess aparece a dos de sus discpulos

12Nucua

Jess o tee xrtjo c ot pa nu ngo. Nu ma ot o jizhitsj e Jess, ngue e Mara Magdalena

Jess aparece a Mara Magdalena

9 E

e Jess o jizhitsj a nde cja co once o discpulo; o jandaji. Ma siji xdyi ma o jandaji e Jess. E Jess o hunchiji na ngueje dya mi ejmeji, ma me o mbji. Dya mi ejmeji nu co ya vi janda vi tee e Jess. 15 O mama cua e Jess o xipjiji: Mji texe cja ne xoijm; r ma zopjji texe yo nte, r xipjiji n jag. 16 Nu co ra ejmezg e ra jiiji, ra jog o mb co. Nu co dya ra ejmezg, Mizhocjimi ra tsjap ra sufridoji. 17 Nu co ra ejmezg, Mizhocjimi ra unji c ra tsjaji seal c ra etse na zzhiji. Nguecua ra nnngji n chjg rg pjongji o demonio. Ra aji nandyo ja. 18 Ma ra ngsji o cijmi, dya pje ra sodji. Dya xo ra sodji ma ra ziji o veneno. Ra ese o dyji cja co sdy, ra jog cua co.

14Nucua

Jess comisiona a los apstoles

SAN MARCOS16
Jess sube a los cielos
20Co

112 discpulo o mji, o ma zopjji texe yo nte. E Jesucristo c n Jmugji o mbsji o tsjaji o seal co me ma nojo; nguecua o etse c na cjuana co mi mamaji. Je va cjanu, amn.

e Jesucristo c n Jmugji, ma o nguar o a, Mizhocjimi o zidyi a jense. Je ma mimi nu cja o jody Mizhocjimi.

19Nucua

EL SANTO EVANGELIO SEGUN SAN LUCAS

Tefilo nin tecjam, ya i prgue nu co o zd a ndezgjme. Bb co mi pji e Jesucristo ndeze ma o mbr o zopj co nte. O jandaji co mi cja angueze. Anguezeji xo mamaji o ja e Jesucristo ma zocjme. Nguecua bb co ya dyopj cua ja ma cja ma mi nzhod e Jesucristo cja ne xoijm. 3 Nguecua xo r cjijig xo na jo r opjg cua ja va cja. Na ngue ya r cjag na jo tn r prg na jo ja ma cja ndeze ma o mbr. Ngue co r xitsc dya cja ne carta, nutsce Tefilo nin tecjam. 4 R xitsc yo, ngue cua r prgue c na cjuana co o xitsceji.

1-2Nutsce

Prlogo

mbr ne historia ma mi rey e Herodes a Judea. Mi bb naja mbcjimi c mi chj e Zacaras. Ma mi ppji co mbcjimi cja ce grupo c mi xiji Abas, xo mi ppji e Zacaras. C nu su, mi mboxbche cja e Aarn, mi chj e Elisabet c. 6 E Zacaras e e

5O

Un ngel anuncia el nacimiento de Juan el Bautista

Elisabet, ma jo a jmi Mizhocjimi nza yejui. Mi nzhodvi na jo cja o iji Mizhocjimi, mi tvi co o ley. Dya cj s pje ro xipjivi. 7 Pero dya mi ejevi ti. Na ngue dya mi muxti e Elisabet. Ya mi pale e Zacaras, ya xo mi male e Elisabet. 8 O zd ce zana c ro mbpi Mizhocjimi co mbcjimi co mi xiji Abas. 9 Na nu pa, o echaji suerte, o toca e Zacaras o cjog a mbo cja c o templo Mizhocjimi o jyt co ma jo ma jyr nza cja o nguichjn. 10 Ma ma jt e Zacaras co ma jo ma jyr, mi cr a tji na puncj o nte, mi tji Mizhocjimi. 11 Nango jetse cua naja co o anxe Mizhocjimi, o janda e Zacaras mi bb ce anxe cja o jody cja ce mexa nu ja mi jt co me ma jo ma jyr. 12 E Zacaras ma m o janda ce anxe, me go pizhi me go z. 13 O mama cua ce anxe o xipji: Nutsce Zacaras, dya r s. Rv ne xitsc o dytc Mizhocjimi c i dyt. E Elisabet c nin sugue ra nduns na tsiti; r ecjevi na tsiti c r juspvi o tj e Juan. 14 Me ra mj na puncj in mbgue. Xo e na puncj o nte

113

SAN LUCAS1 ra mji ma r ecjevi in chigue. ngue ma ra noc, me rgu muvi a jmi Mizhocjimi. Dya ra zi o vino ne ri naja co ni tji. O Espritu Mizhocjimi ra nb o mb e Juan ndeze ma ra nduns nu nana, nguecua ra dyt na jo Mizhocjimi. 16 Ra zopj yo nte, ngue cua na puncj yo in menzumgueji a Israel ra jyziji co na so, ra nzhogji a jmi Mizhocjimi c n Jmugji. 17 E Juan, ot ra zopj yo nte; cja ra j cua c n Jmugji. Cua ja nzi ma cja ce profeta Elas, je xo rga cjatjonu e Juan. Ra mbsi o poder Mizhocjimi cua ja nzi va mbsi e Elas. Nguecua ma ra zopj yo nte, ra jyziji co na so. Co dya ne ra dyr, ra nzhog o mbji ra dyrji. Nguecua yo tata e yo ti ra ngrji na jo. Ce ti ra zopj yo nte, ngue cua ma ra j c n Jmugji, ra dytji c, ee ce anxe. 18 Nucua e Zacaras o xipji ce anxe: Ja rga prg cjo na cjuana ra zd yo? Na ngue ya r paleg. Ya xo male c mi sug, ee. 19 O ndnr cua ce anxe o xipji: Nguetsc e Gabriel r zoc. R bbg a jmi Mizhocjimi. O xitsc Mizhocjimi r j r zoc, r xitsc yo me na jo. 20 R dac na seal c rgui prgue na cjuana c ra zd yo r xitsi. Ngue c r ngonegue dya. Dya ra s r aa hasta ma cja r ecjevi in chi. R ngone na ngue dya i creo yo r xitsi. Texe yo r xitsi, ra zd yo, ma ra zd co pa, ee ce anxe. 21 Co nte mi tebeji ro mbedye e Zacaras. Mi sji na pje co vi tsja e Zacaras, na ngue vi mezhe a mbo
15Na

114 cja ce templo. 22 Nucua e Zacaras ma m o mbedye, dya cja mi s ro zopjji. Mi jizhitjo co o dy, na ngue ya mi ngone. O mbr cua co nte, pje co vi janda e Zacaras a mbo cja ce templo. 23 O cjog cua co pa co mi toca e Zacaras o tsja o bpji de mbcjimi. Cjanu o ma cua o ngum. 24 Nucua ma m o cjog co pa, o ndunte cua e Elisabet c nu su. O tsot cua tsicha zana cja nu ngum, o mama: 25 Mi bzhg n tse cja yo nte, na ngue dya mi muxtig. Pero me na jo va siyazg dya Mizhocjimi cn Jmugji, ngue cua dya cja r bzhg n tse.

mezhe cua anto zana, Mizhocjimi o xipji ce anxe Gabriel o ma cja na jii c ni chj a Nazaret c tsja a Galilea. 27 O ma zopj naja xunti c cja mi xuntitjo. Ce xunti ya mi avi na bzo ro chjntvi. Ce bzo, mi chj e Jos c. Mi mboxbche cja e David. Ce xunti, mi chj e Mara. 28 O cjog cua ce anxe nu ja mi bb ce xunti, o xipji: Cjimi, sng. Me siyats Mizhocjimi, y bb co nutsce. Xenda ra intsjimits que na ngue texe yo aja ndix, ee ce anxe. 29 Nucua e Mara ma m o janda ce anxe e ma m o dyr co ja co o mama, go z cua o mb, dya mi pr pje mi ne ro mama co ja. 30 O mama cua ce anxe o xipji: Nutsce Mara, dya r s. Mizhocjimi me siyats. 31 Nudya

26O

Un ngel anuncia el nacimiento de Jess

115 r ndunte r mus na tsiti c r jusp o tj e Jess. 32 Nuc, ra mbzhi na nojo c, na ngueje ngue o Ti Mizhocjimi c bb a jense. Mizhocjimi c n Jmugji ra eme c nu Ti ra manda cua ja mi manda e David c nu mboxpale. 33 Ra tsja jmu cja yo o mboxbche e Jacob, ra manda para siempre. 34 O ndnr cua e Mara o xipji ce anxe: Ja rg s ra zd yo? Dya be r juntabe o bzo. 35 O ndnr cua ce anxe o xipji: Ra j o Espritu Mizhocjimi c bb a jense, ra j co texe o poder, ra e dyac r chuns na tsiti. Nguecua ce tsiti c r eje, ngueje o Ti Mizhocjimi. Nuc, dya ra tsja na so, ee ce anxe. 36 O sido o a ce anxe o xipji e Mara: Tsjiji c o tsjap Mizhocjimi e Elisabet c in prima. Z ya male, pero ya xo ndunte dya c. Mi xiji c dya mi muxti, pero ya z anto zana ndeze ma m o ndunte. 37 Na ngueje Mizhocjimi s ra tsja texe, ee ce anxe. 38 O mama cua e Mara: R bnc dispuesto ra tsjac Mizhocjimi cua ja nzi gui mangue. Na ngue n Jmug c; nutsc ngue o mbpjiz. Nucua cjanu o ma cua ce anxe.

SAN LUCAS1 mi zenguate e Mara, ce tsiti c mi t e Elisabet o m a mbeme. Nucua o Espritu Mizhocjimi me co nb o mb e Elisabet. 42 Nguecua va mapj na jense, o mama: Xenda go intsjimits Mizhocjimi que na ngue texe yo aja ndix. Me xo ra intsjimi ce tsiti c i tgue. 43 Va cje va e zenguaz, maco ngue o nanatsgue c n Jmug. Ja va zoc Mizhocjimi i e zenguazg? 44 Ma nzi rv rg ma mi zenguate, ixco m n pjeme ce tsiti, na ngue me co mj. 45 Nutsce i creo co o xitsi Mizhocjimi. Ngue c rgui mjgue. Na ngue ra zd cua ja nzi va mama, ee e Elisabet. 46 O mama cua e Mara: Me na nojo Mizhocjimi, r ung na pj co texe n mb. 47 Me r mpg Mizhocjimi c ra evgueg libre cja co na so. 48 Z me ni muvi c n Jmug, z dya pje ni muvizg, pero me go siyazg. Ndeze nudya, texe co ra ngr co cj co va j, ra mamaji o tsjac Mizhocjimi r mcj. 49 Na ngue o tsjac co me na nojo. Angueze s ra tsja texe; ojtjo xe naja c ri chjntjui c. Me na sj, e me na jo c. 50 Ndeze ma o mbr o ngr yo nte, Mizhocjimi juentse co s angueze. 51 Mizhocjimi cjaa yo me na nojo, na ngue me na zzhi. Co me cjap na nojo ga nguiji o mb, Mizhocjimi cjap dya ni muvi co.

cjanu o ma cua e Mara o zt cja na jii c tsja a Judea, c ma j cja teje. 40 Nucua ma o zt cja o ngum e Zacaras, o zenguate e Mara, cjanu o cjog a mbo. 41 Ma m o dyr e Elisabet

39Nucua

Mara visita a Elisabet

SAN LUCAS1 manda co me cjap na nojo, Mizhocjimi pjong co, ngue cua dya cja pje ra mbzhiji. Co dya cjap na nojo, cjapji c rgu muvi co. 53 Co un ngenda bzhiji na puncj, chunji co na jo, dya cja pje ra bzhiji. Co cjiji dya pje bzhiji, Mizhocjimi cjapji ra bzhiji texe. 54-55 Yo nte a Israel yo mat Mizhocjimi, me pjsji yo. Mizhocjimi me juentse yo, na ngue sido mbee cua ja va mama va xipji e Abraham c n mboxpalegji, e co o ti, e co o bche ro juentseji, dya ro jyziji, ee e Mara va xipji e Elisabet. 56 O mezhe ji zana e Mara mi bbvi e Elisabet. Nucua cjanu o ma cua o ngum.

116 Jenga r jusp a cjanu? Maco dya cj bb c ni chj Juan yo n dyoji, ee co o dyoji e Elisabet. 62 Cjanu o tsjaji sea co o dyji va dynji e Zacaras pje ma tj mi ne ro jusp c o tsiti. 63 Nucua e Zacaras xo o tsja cua sea va dyr pje rv dyopj. Cjanu o dyopj cua: Rgu chj e Juan, ee va dyopj. Me co nguijiji cua texeji cjanu o mamaji: Pr, jenga o juspvi a cjanu?, mi eeji. 64 Nango a cua e Zacaras o un na pj Mizhocjimi. 65 Nucua texe cja co jii co tsja a Judea co jr cja teje, me mi sji me mi mamaji co me ma nojo co vi zd. 66 Co nte co mi r, mi cjijiji o mbji mi mamaji: Pr, pje ra mbzhi ce tsiti?, eeji. Na ngue mi unji ngenda mi bbvi Mizhocjimi ce tsiti.

52 Yo

o zd ce pa c ro zdy e Elisabet. O eje na tsiti. 58 Co mi chngumji e Elisabet e co o dyoji ma m o dyrji Mizhocjimi vi juentse na puncj e Elisabet vi un na tsiti, o mji cua na puncj co angueze. 59 Ma o z chjn, o j cua co ro circuncidao ce tsiti. Xo j co o dyoji e Elisabet. Mi ne ro juspji e Zacaras ce tsiti, na ngue mi ngueje o tj c nu tata. 60 O ndnr cua e Elisabet c nu nana ce tsiti o mama: Iy. Rgu chj e Juan. 61 O mama cua co o dyoji e Elisabet:

57Nucua

Nacimiento de Juan el Bautista

Espritu Mizhocjimi o nb o mb e Zacaras o a co o un Mizhocjimi ro mama: 68 R ung na pj Mizhocjimi c n Jmugji nutscji r menzumji a Israel. Na ngue o j ra e mbxcji nutscji o ntezgji, ra evguegji libre. 69 Mizhocjimi o xipji o j na c me na zzhi ra evguegji libre. Nuc, je ri mboxbche cja e David c mi ppi Mizhocjimi. 70 Ngue c o mama co o profeta Mizhocjimi co mi cr mi jingu. Na ngue Mizhocjimi o

67O

El canto de Zacaras

117 nb o mbji o zopjji co nte. 71 O mamaji c ra salvazji Mizhocjimi cja o dy co r ji co nugji na . 72 O mamaji c ra mbee Mizhocjimi ra tsja cua ja nzi va mama; ra siyazji cua ja nzi va siya co n mboxpaleji. 73 Ngue ce ja c o mamatsj na cjuana Mizhocjimi va xipji e Abraham c n mboxpaleji. 74 O mama Mizhocjimi c ra salvazji cja o dy co nugji na , ngue cua dya r sji rga matji c. 75 Y ngue cua r cjaji cua ja nzi ga ne angueze co na jo, texe yo pa yo r crji cja ne xoijm. 76 Nutsce n chitsc, ngue o profetats Mizhocjimi c bb a jense. R otgue a xoi cja c n Jmugji, ngue cua ma ra j angueze, ya rgu bb dispuesto yo nte ra dytji c. 77 Nutsce r zopjgue yo nte, ngue cua ra mbrji ja rg s ra salvaji ra perdonaoji co na so, ngue cua ra tsjapji o nte Mizhocjimi. 78 Na ngueje me siyazji Mizhocjimi me juentsqueji. O xipji o j c ixmi bbvi a jense, ra e dyacji jyas cja n mncji. 79 Nutscji r nteji r nzhodji cja bxm. Co dya ra nzhog o mb, ra ma sufreji ma ra ndji. Pero nu c ra j, ra dyacji jyas cja n mbji. Y ra jtscji ce iji ja rg s ra mj n mncji, dya cja pje r mbeeji, ee e Zacaras.
80Ce

SAN LUCAS1,2 tsiti c mi chj Juan, go noc cua. Xo go nzhod na jo cja o iji Mizhocjimi. Mi bb cja majyad hasta ma cja m o zd ce pa ma o mbr o zopj co nu menzumji a Israel. Co pa co, e Csar Augusto mi manda cja co pas. O manda o tsjaji na censo ngue cua ro mbr ja nzi o nte co mi cr texe co pas nu ja mi manda. 2 Ce censo c ot o dytji, o tsjaji ma mi gobernador e Cirenio a Siria. 3 Nguecua texe co nte mi jyod ro mji nu ja mi menzumji, je ro ma jusji o tjji. 4,5 Mi bb na bzo c mi chj e Jos. Mi bb a Nazaret c tsja a Galilea. Ya mi avi ro chjntvi e Mara. Nucua e Jos o mvi e Mara a ma a Beln c tsja a Judea nu ja mi menzum e David mi jingu. Je mvi nu, na ngue e Jos mi mboxbche cja e David. O mvi ro ma jusvi o tjvi. Ma m o mvi, ya mi ndunte e Mara. 6 Nucua ma mi bbvi a Beln, o zd ce pa ma ro zdy. 7 O mus cua c nu tsiti c ot. Cjanu o mbs o bitu, cjanu o ngb cua nu ja mi n o burru e o nzhn. Na ngue dya cja mi jyad cja ce mesn nu ja mi ox co nte.

Nacimiento de Jess

bxtjo cja ce jii a Beln, mi cr o mbr cja batj, mi pjrji co o ndnchjrji ma xm. 9 Nango zt cua na o anxe Mizhocjimi nu ja mi cr co mbr. Y nu c o jyas Mizhocjimi me go

8Mi

Los ngeles y los pastores

SAN LUCAS2 junsi nu ja mi crji. Me co pizhiji cua. 10 Nucua ce anxe o xipji co mbr: Dya r sji. Dyrji, r xitscji yo me na jo yo me rgui mcjeji. Me xo ra mj yo nte texe cja ne xoijm. 11 Na ngue nudya o jmus na tsiti cja ce jii nu ja mi menzum e David. Ngueje e Cristo c n Jmuji. Nuc, ra empceji libre c. 12 Nujnu ngue nu rgui prgueji nu. R chtji ce tsiti c ri bs o bitu. R chtji ri or nu ja n o burru, ee ce anxe. 13 Nango etse cua cja ce anxe na puncj co o anxe Mizhocjimi, mi unji na pj Mizhocjimi mi mamaji: 14 R unji na puncj na pj Mizhocjimi a jense c me na nojo. Na ngue me go ne go mbs yo nte, ngue cua ra mj o mbji, dya cja ra mbeeji co na so, ee co anxe. 15 Nucua cjanu o ma cua co anxe o mji a jense nu ja vi eji. Nucua cjanu o pt va mama cua co mbr: Mj a Beln, r ma nuji nujyo ya zd yo o xitsiji co o anxe Mizhocjimi, eeji. 16 Nucua ixco mji dya cua na niji, o ma chtji e Mara e e Jos e ce tsiti. Ce tsiti je mi or nu ja mi n o burru e o nzhn. 17 Nucua co mbr, ma o jandaji ce tsiti, o zopjji texe co mi cr nu, o xipjiji co vi dyrji pje ro mbzhi ce tsiti. 18 Co o dyr, o nguijiji: Pr, ja rga cja yo?, eeji. 19 Pero e Mara o mbsi

118 texe co ja. Mi sido mi cjiji o mb pje mi ne ro mama co, dya go jyombee. 20 O nzhog cua co mbr, mi mamaji me na nojo Mizhocjimi. Y mi unji na pj na ngue texe co vi dyrji e co vi jandaji. Na ngue ya vi zd cua ja nzi va xipji ce anxe anguezeji.

o z chjn ngue cua ro circuncidaoji ce tsiti, o juspji o tj e Jess, cua ja nzi va mama ce anxe ante c ro ndunte e Mara. 22 Nucua o zs co pa co o jog e Mara cua ja ga mama co o ley Mizhocjimi co o dyopj e Moiss. E Jos e Mara o mvi a Jerusaln o zidyivi ce tsiti c mi ngue e Jess, ngue cua ro presentaovi a jmi Mizhocjimi. 23 O tsjavi a cjanu, na ngue c o ley Mizhocjimi mama a cjava: Texe co tsiti co ot r ecjeji, r xcgueji ra mbpiji Mizhocjimi, ee. 24 Xo o ma unvi co ro mbspji Mizhocjimi cua ja nzi ga mama cja c o ley Mizhocjimi: R unji yeje vilo Mizhocjimi. O ma jiy, yeje mbaro, ee. 25 Mi bb na bzo a Jerusaln c mi chj e Simen. Mi cja na jo, y mi s Mizhocjimi. Mi tebe ce pa ma ro eme libre Mizhocjimi co nu menzumji a Israel, ro unji c rv mji. Mi t o Espritu Mizhocjimi c me mi nb o mb. 26 O Espritu Mizhocjimi ya vi tsjap ro mbr e Simen c dya ro nd hasta ma cja ro janda nu c vi juajn Mizhocjimi ro e salva co nte. 27 Na nu pa,

21Ma

El nio Jess es presentado en el templo

119 o Espritu Mizhocjimi o nb o mb e Simen o ma cja ce templo. Ngue ce pa ma xo maa nu e Jos e e Mara o zidyivi ce tsiti o ma presentaovi cua ja nzi ma mama ce ley. 28 Nguecua ma o cjog e Jos e e Mara, o tsja cua e Simen o ndsi e Jess, o un na pj Mizhocjimi o mama: 29 Nutsce mi Jmutsg; nutsc in mbpjiz. Jyzgue r tg, r ma syag cja in jmigue. Na ngue ya zd cua ja nzi vi xitsi. 30 Ya r jandag dya, nu i xipji o j ra e evguegjme libre. 31 Nujnu, ya i mbee i juajn ra salva yo nte texe cja ne xoijm. 32 Nujnu, ra un jyas cja o mb yo dya menzum a Israel ngue cua ra mbcji. Xo e yo menzum a Israel yo vi juajngue, ra mbrji c me na notsgue, ee e Simen va un na pj Mizhocjimi. 33 E Jos e e Mara me go nguijivi co vi mama e Simen ja rv cja ce tsiti. 34,35 Nucua e Simen cjanu o dytpvi Mizhocjimi. Cjanu o xipji e Mara c nu nana e Jess: Dyr c r xitsi. Mizhocjimi o xipji o j ne tsiti ngue cua ma ya ra noc, ra etse yo nte ja ga nguiji o mbji. Yo n menzumgji a Israel, na puncj co dya ra dytp o ja nu, nguecua dya ra salvaji. Y xo na puncj co ra dytp o ja, nguecua ra salvaji. Me ra nuuji na nu. Nguecua xo etsce me ra sufre in mbgue nza

SAN LUCAS2 cja ma cj co ri tjocts na tjdyi, ee e Simen. 36 Mi bb na ndix c mi nb o mb Mizhocjimi ma zopj co nte. Nuc, mi chj e Ana. Mi ngue o xunti e Fanuel, mi mboxbche cja e Aser. Angueze ya mi male. Tsi vi nd c nu xra, vi mimivi sietetjo cj. 37 Y ndeze ma o nd c nu xra, ya vi mezhe ochenta y cuatro cj. Mi bb cja ce templo, dya mi cuee nu. Mi t Mizhocjimi z xm z ndempa. Y mi mbempje. 38 Ma xe mi bb nu e Jos e e Mara e e Jess, o j cua e Ana o un na pj Mizhocjimi. Nucua o mbr e Ana o xipji co nte pje ro mbzhi ce tsiti. Na ngue mi cr a Jerusaln co mi tebe ro j naja c ro eme libre anguezeji.

e Jos e e Mara, ma ya vi tsjavi texe cua ja nzi ga mama c o ley Mizhocjimi, cjanu o nzhog o mvi a Nazaret c mi ngue o jiivi c tsja a Galilea. 40 Ce tsiti o noc mi te na zzhi. Y mi cjiji na jo o i, y mi pr na jo Mizhocjimi. Mizhocjimi mi bb co angueze.

39Nucua

El regreso a Nazaret

tsjma mi pjongji a Jerusaln ce mbaxcua c mi chj Pascua. Nguecua ma mi sd ce mbaxcua, e Jos e e Mara mi pvi nu. 42 Ma ya mi psi e Jess doce cj, e Jos e e Mara o zidyivi e Jess o mji a Jerusaln cja ce mbaxcua. Na ngue tsjma mi pvi nu. 43 Ma m o cjog ce

41Tsjma

El nio Jess en el templo

SAN LUCAS2,3 mbaxcua, e Jos e e Mara o mbedyevi a Jerusaln ro mji co aja nte co vi eje a Galilea. Dya mbrvi cjo vi nguejme e Jess a Jerusaln. 44 Mi pzhivi e Jess ma dyoji co nte. Nguecua o nzhodji napa cja iji. Nucua cjanu o jyodvi e Jess cja co o dyoji, e cja co nu menzumji co mi prji. 45 Pero dya go chtvi. Nguecua o nzhogvi cua o mvi na yeje a Jerusaln o ma jyodvi. 46 Nucua ma o z jipa ndeze ma o mbedyevi a Jerusaln, o chtvi e Jess a mbo cja ce templo. Ma j a nde cja co xpte co mi jizhi o ley Mizhocjimi. E Jess mi r co mi mamaji, y mi cjapji o tn co. 47 Co xpte xo mi cjapji tn e Jess. O unji ngenda e Jess me mi psi na puncj o pjee, me ma jo va ndnr. Nguecua va nguijiji cua: Ja ni eje c pr nu? Maco cja tsiti nu, eeji. 48 Nucua e Jos e e Mara ma m o jandavi e Jess ma j a nde cja co xpte, me go nguijivi. Cjanu o mama cua e Mara: Nutsce n chitsc, jenga i tsjacbe a cjanu? Nin tatague etsc me r sufregbe rg joncgbe. 49 O ndnr cua e Jess o xipjivi: Dya ni jyod r jyongvi. Cjo dya i prvi ni jyod r bb cja o ngum c mi Tata, r cjag co o bpji?, ee. 50 Anguezevi dya mi prvi pje mi ne ro mama co ja co vi xipjivi. 51 Nucua e Jess o mbedye a Jerusaln co e Jos e e Mara, o mji a Nazaret. Na ngue e Jess

120 mi t c o tata e c o nana. Co ja co vi mama e Jess, o mbee e Mara cja o mb pje mi ne ro mama. 52 E Jess o noc na jo, y mi cjiji na jo o i. Nguecua Mizhocjimi mi bb co angueze, y me mi mp c. Xo e yo nte, me xo mi mpji c.

O mezhe cua ja nzi cj, mi emperador e Tiberio Csar. Ya mi quince cj c mi emperador. Mi gobernador e Poncio Pilato a Judea. E Herodes mi gobernador a Galilea. E Felipe mi gobernador a Iturea e a Traconite. E Lisanias mi gobernador a Abilinia. 2 E Ans e e Caifs mi mero ndambcjimi co. Co pa co, e Juan c nu ti e Zacaras mi bb cja majyad. Na nu pa, Mizhocjimi o nb o mb e Juan o mbr o zopj co nte. 3 Nguecua mi nzhod bxtjo cja ce ndare a Jordn, mi xipji co nte ro nzhog o mbji cja Mizhocjimi ro jyziji co na so, e ro jiiji. Numa, ro perdonao ma Mizhocjimi co na so co mi cjaji. 4 Mi jingu ce profeta Isaas o dyopj na libro. O dyopj c ro bb na nte cja na majyad c ro mapj, ro zopj co nte ro xipjiji: R jyzgueji ce iji c na so, r jyzgueji ce iji c mog. Na ngue ya ngue ra c n Jmugji c bb a jense. 5 Ma ra j na c manda, r parejaogji o iji, y r nderesaoji co iji co mog. Je xo rga cjatsceji nu, r jyziji ce iji c na so co i tpiji.

Juan el Bautista predica en el desierto

121 ngue ra j nu c o juajn Mizhocjimi ra salva yo nte texe cja ne xoijm, ro ee ce nte. Je ga cjanu va mama e Isaas c ro mama ce nte. Nguecua ma o mbr e Juan o zopj co nte, o zd ce ja c vi mama e Isaas. 7 Na puncj o nte co mi pedye cja co o jiiji mi pji cja e Juan ngue cua ro jiji cja ce ndare. Nguecua o mama e Juan va xipjiji: Nza cjatsceji o cijmi yo s ga cuee ma tj o batj. I sji ra jncji ngenda Mizhocjimi r sufregueji, nguecua va gueji va e jigueji. 8 Pero ma na cjuana o nzhog in mbji cja Mizhocjimi, r tsjaji na jo, ngue cua ra jetse ya nzhog in mbji. I pzhgueji ra recibidotsji Mizhocjimi, na ngue o mboxbchetsji e Abraham. Pero r xitscji, dya cja r tsjijiji c ni jyod ra recibidotsji. Na ngue me na zzhi Mizhocjimi, s ra tsjap yo ndojo ra mbzhi nte co ra jus e Abraham, xo ra enche o mbji Mizhocjimi. 9 Nza cjatsceji zaa co dya jo co quisi, co ya junstjo jacha cja o dy, na ngue ya ra dyocji. Texe zaa c dya jo co quisi, ya bb ra dyziji cja rr mbochji cja sivi. Je xo rga cjanu rg tsjacji, nu ma dya ra nzhog in mbji cja Mizhocjimi. 10 Co nte mi nji mi mamaji: Pje ni mb c ni jyod r cjajme ma, ngue cua dya ra tsjacjme Mizhocjimi r ma sufrejme? 11 O ndnr cua e Juan o xipjiji: Nu c cj yeje pajna, ra un na pajna c dya cj. Nu c psi

SAN LUCAS3 pje ra zi, ra un c dya psi, ee e Juan. 12 Xo j ja nzi co mi cobra o ndvajma, o ji ro e jiiji. O xipjiji e Juan: Xpte, pje ni mb c ni jyod r cjagjme? 13 O ndnr cua e Juan o xipjiji: R cobraji ja co nzi ga mama co ley; dya r jusji rgui cobraji. 14 Xo o tsja tn co tropa o mamaji: Nuzgjme, pje xo ni jyod r cjagjme? O ndnr cua e Juan o xipjiji: Bb ma i pizhiji yo nte, o i pezheji o bchjine ngue cua ra chacji o merio. Pero dya cja r tsjaji a cjanu. R mji co co in rayaji co cjtcji. 15 Co nte me mi cjijiji e Juan, cjo mi ngue Cristo c mi tebeji ro j. 16 O mama cua e Juan o xipjiji: Bb o mbpji co o cjaja c nu lamu, xpcji o correa cja o mbcua c nu lamu ga mbs. Nutsc ni pje pjtsc r pjsc a cjanu nu c va tjo. Na ngue me na nojo na puncj angueze; nutsc r menutjog que na ngue na mbpji. Nutsc r jichi co ndeje yo nte. Pero nu c cja va tjo, ma r enche in mbji angueze, ra dyacji o Espritu Mizhocjimi c. Ma jiy, ra dyacji r ma sufreji cja sivi. 17 Xe go sido go a e Juan o xipjiji: Na campesino ra js o yelgo, cja rr mbitsi na jo o ndx. Co ndx ra dyt cja c o tujm co, pero co paxa ra ndt co sivi co. Je xo ga cjanu rg tsja nu c cja va tjo. Ya bb angueze ra recibido co ra nzhog o mb, pero co

6 Na

SAN LUCAS3 dya ra nzhog o mb, ya bb ra mbochji a sivi c dya ra juenche, ee e Juan. 18 Nujyo, ngue yo o mama e Juan va xipji co nte ja rva cja e Cristo. Y na puncj o ja co xe go xipjiji. 19 Ce gobernador Herodes vi mimivi e Herodas c nu su e Felipe. E Felipe mi ngue c nu cjuarma e Herodes. Y mi cja co na so e Herodes. Nguecua e Juan va hunchi e Herodes mi xipji c dya jo co mi cja. 20 Nucua e Herodes go tsja cua mas co na so, go manda o ma pantaji a pjr e Juan.

122 ti cja e Matatas. E Matatas mi ti cja e Semei. E Semei mi ti cja e Jos. E Jos mi ti cja e Jud. 27 E Jud mi ti cja e Joana. E Joana mi ti cja e Resa. E Resa mi ti cja e Zorobabel. E Zorobabel mi ti cja e Salatiel. E Salatiel mi ti cja e Neri. 28 E Neri mi ti cja e Melqui. E Melqui mi ti cja e Adi. E Adi mi ti cja e Cosam. E Cosam mi ti cja e Elmodam. E Elmodam mi ti cja e Er. 29 E Er mi ti cja e Jos. E Jos mi ti cja e Eliezer. E Eliezer mi ti cja e Jorim. E Jorim mi ti cja e Matat. 30 E Matat mi ti cja e Lev. E Lev mi ti cja e Simen. E Simen mi ti cja e Jud. E Jud mi ti cja e Jos. E Jos mi ti cja e Jonn. E Jonn mi ti cja e Eliaquim. 31 E Eliaquim mi ti cja e Melea. E Melea mi ti cja e Mainn. E Mainn mi ti cja e Matata. E Matata mi ti cja e Natn. 32 E Natn mi ti cja e David. E David mi ti cja e Isa. E Isa mi ti cja e Obed. E Obed mi ti cja e Booz. E Booz mi ti cja e Salmn. E Salmn mi ti cja e Naasn. 33 E Naasn mi ti cja e Aminadab. E Aminadab mi ti cja e Aram. E Aram mi ti cja e Esrom. E Esrom mi ti cja e Fares. E Fares mi ti cja e Jud. 34 E Jud mi ti cja e Jacob. E Jacob mi ti cja e Isaac. E Isaac mi ti cja e Abraham. E Abraham mi ti cja e Tar. E Tar mi ti cja e Nacor. 35 E Nacor mi ti cja e Serug. E Serug mi ti cja e Ragau. E Ragau mi ti cja e Peleg. E Peleg mi ti cja e Heber. E Heber mi ti cja e Sala. 36 E Sala mi ti cja e Cainn. E Cainn mi ti cja e Arfaxad. E Arfaxad mi ti cja e Sem. E Sem mi ti cja e No. E No mi ti cja

mi jichi e Juan co nte cja ce ndare a Jordn, xo jii e Jess. E Jess ma o nguar o jii, cjanu o dyt cua Mizhocjimi. Ma ma t Mizhocjimi, go xog a jense cua. 22 Y o zb o Espritu Mizhocjimi c mi nza cja na mbaro, o j o e ndg a xese e Jess. O dyrji cua naja c o a a jense o mama: Nguetsce n Chitsc, me r siyats, me r mcg.

21Ma

El bautismo de Jess

Jess ya mi psi treinta cj ma m o mbr o zopj co nte. Co nte mi mamaji e Jess mi ngueje nu ti e Jos. E Jos mi ti cja e El. 24 E El mi ti cja e Matat. E Matat mi ti cja e Lev. E Lev mi ti cja e Melqui. E Melqui mi ti cja e Jana. E Jana mi ti cja e Jos. 25 E Jos mi ti cja e Matatas. E Matatas mi ti cja e Ams. E Ams mi ti cja e Nahum. E Nahum mi ti cja e Esli. E Esli mi ti cja e Nagai. 26 E Nagai mi ti cja e Maat. E Maat mi

23E

Los antepasados de Jesucristo

123 e Lamec. 37 E Lamec mi ti cja e Matusaln. E Matusaln mi ti cja e Enoc. E Enoc mi ti cja e Jared. E Jared mi ti cja e Mahalaleel. E Mahalaleel mi ti cja e Cainn. 38 E Cainn mi ti cja e Ens. E Ens mi ti cja e Set. E Set mi ti cja e Adn. E Adn mi ti cja Mizhocjimi na ngue o dyt Mizhocjimi c.

SAN LUCAS3,4 yo bb cja yo jii. Texe yo, ya chacg yo. Ra s r un c r ne r un. 7 Nu ma r ndijm r matcg, r tsjap in tsjacje texe yo. 8 O ndnr cua e Jess o xipji: Nutsce Satans, dya r matc. Na ngue ya topj o ja Mizhocjimi c r ndijmjme r matjme Mizhocjimi c ngue n Jmuji. Y nguextjo angueze r ppijme, enzgjme c. 9 Xo tsja c dya jo o zidyi e Jess a ma a Jerusaln, o ese cua a xese cja naja co torre co mi bb cja ce templo. O xipji cua: Nguetsce o Titsce Mizhocjimi, nguecua r dacgue dya a ma a jm. 10 Ni jyod r tsjague a cjanu, na ngue ya xo topj o ja Mizhocjimi: Mizhocjimi ra xipji co o anxe rgu eji a jense ra e mbxcji. 11 Ra e penchciji ngue cua dya ra sonnc in cua ma r sos cja ndojo, ee c ya topj. Ngue cua r dacgue ndezgua hasta jm, ee c dya jo. 12 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji: Dya r dac cua ja gui xitsc. Na ngue ya xo topj c dya r sjme o ja Mizhocjimi c n Jmugji, enzgjme. Nguecua dya r dac a ma a jm para r nug cjo ra mbxc Mizhocjimi, ee e Jess. 13 Nucua c dya jo, dya mi pr pje xe ro xipji e Jess para ro tsja co na so, nguecua va cuee ja nzi pa, cja ro nzhog na yeje pje xe ro e xipji.

O Espritu Mizhocjimi me go nb o mb e Jess o mbedye cja ce ndare a Jordn, o ma cja na majyad nu ja dya cj mi ndee. Na ngue mi t o Espritu Mizhocjimi. 2 O mezhe nu cuarenta pa. Xo mi bb nu, e Satans nu c dya jo, mi xipji e Jess c ro tsja co na so. Co cuarenta pa, dya pje zi e Jess. Ma ya vi cjog co pa co, o zanta cua e Jess. 3 Nucua e Satans nu c dya jo, o xipji e Jess: Nguetsce o Titsce Mizhocjimi, nguecua r xipjigue yo ndojo ra mbzhi o xdyi r sigue, ee c dya jo. 4 O ndnr cua e Jess o xipji: Dya r tcg c i xitsi. Na ngue je topj o ja Mizhocjimi c dya nguextjo xdyi rga mincjme. C xenda ni jyod, ngue c r cjajme texe ja co nzi ga mama Mizhocjimi. 5 Nucua c dya jo o zidyi e Jess cja na teje c ma nd. O mezhe na ndajme o jchi texe yo jii cja ne xoijm. 6 Nucua c dya jo o xipji e Jess: Nutsce r dac r mandague texe cja yo jii yo i jandague. Xo r dac texe yo me ni muvi

Tentacin de Jess

e Jess o nzhog o ma a Galilea. Mi bbvi texe c o poder

Jess comienza su trabajo en Galilea

14Nucua

SAN LUCAS4 o Espritu Mizhocjimi. Nguecua texe cja co jii co mi tsja a Galilea, o mbr o mamaji co ma nojo co mi cja e Jess. 15 Mi cja e Jess mi jchiji cja co o nintsjimiji. Texeji mi mamaji: Ne bzo bbvi Mizhocjimi.

124 nte, me co nguijiji y me go mamaji: Me na jo yo ja yo mama nu, pero ja ga mbr nu? Maco ngue nu ti e Jos c mi ngue n menzumgji. 23 O mama e Jess o xipjiji: I prji ce ja c r mangji: Nutsce mdico, r dyttsj ante c r dyt co aja. Pe ngue c i cjijiji dya, cja in mbji. Pe xo i ne r xitscji a cjava: R rjme i tsjague co me na nojo a Capernaum, maco dya i cjague yo cja n jiigji, r enzgji. 24 O sido o a e Jess o mama: Dyrji na jo c r xitscji, co na cjuana. Yo nte, dya respetaoji na profeta ma ngue nu menzumtsjji. 25 Dyrji na jo c xo r xitscji. Ya i prji ja ma cja mi jingu ma mi bb e Elas. O mezhe ji cj nde c dya go eje o dyebe, nguecua mi bb na tjijmi texe cja co jii. Co pa co, mi cr va a Israel na puncj o ndix co ya vi nd nu xra. 26 Pero dya ngue anguezeji co o xipji Mizhocjimi e Elas ro e mbs. O xipji o ma a Sarepta c bxtjo jr a Sidn, o ma mbs na ndix nu c vi nd nu xra, maco dya mi menzum a Israel. 27 Co cj co mi bb e Elas, mi cr va a Israel na puncj co mi s ce ngueme c xiji o lepra. Pero dya cj jog ne ri naja anguezeji. Nguextjo e Naamn c mi menzum a Siria c o jog. 28 Nucua co mi cr cja ce nintsjimi, ma m o dyrji co ja co, me co sjyaji cua na puncj. 29 Go bbji cua, cjanu o pjongji e Jess cja c o jiiji, o zidyiji cja

22Co

ma cua e Jess a Nazaret nu ja mi menzum. Nucua ce pa c mi syaji, o cjog a mbo cja ce nintsjimi ja co nzi ma cja c o tjr. Cjanu o mimi nu. Cjanu o bb cua ro xr. 17 Cjanu o chun cua ce libro c vi dyopj e Isaas c mi profeta. Cjanu o xc ce libro c mi mansa, o cht nu ja mi topj a cjava: 18 O Espritu Mizhocjimi bb co nutsc, na ngue o juancg. O juancg r zopj co un ngenda bzhiji na puncj, r xipjiji ja co rgu mji. O juancg r cjap ra mj co me nzhum o mb. O juancg r zopj yo nte yo dya libre, r xipjiji ja rg s ra emeji libre. Co ndzh, r cjap ra jandaji. Co me sufre, r emeji libre. 19 O juancg r xipji yo nte c ya zd co pa co o juajn Mizhocjimi ra salvaji. 20 Cjanu o mbansa cua ce libro, cjanu o un c mi ppji cja nintsjimi. Cjanu o mimi cua ro jchi co nte. Texe co mi cr cja ce nintsjimi me mi cjinchiji angueze, mi tebeji pje pjzhi co ro mama. 21 Nucua cjanu o a e Jess o xipjiji: Nu o ja Mizhocjimi nu cja r xrg, ya zd dya a ndetsceji nu, ee.

16O

Jess en Nazaret

125 ce dy nu ja mi js ce jii. O zidyiji ro ma pamaji a jm. 30 Pero e Jess o cjogtjo a nde anguezeji, o ma cua.

SAN LUCAS4
Jess sana a la suegra de Simn Pedro
38Nucua

e Jess o zb o ma cua a Capernaum c mi ngue na jii a Galilea. Chjma chjma co pa co mi syaji, mi jchi co nte cja ce nintsjimi. 32 Co nte me mi sji mi cjijiji: Nunca r rji a cjanu. Je ni eje cja Mizhocjimi co ja co xitsiji nu, eeji. 33 Cja ce nintsjimi, mi bb na bzo c vi zr naja o sondajma e Satans nu c dya jo, c o tsjap o mapj cua na jense ce bzo. 34 O mama: Nutsce Jess i menzum a Nazaret, pje i psc r u co nuzgjme? Cjo vi eje r tsjac r ma sufregjme? Nutsc r pc. Nguetsce o Titsce Mizhocjimi, dya bbts co na so. 35 E Jess o hunchi cua c o sondajma c dya jo o xipji: Tsot in te. Pedye cja ne bzo. Nucua c o sondajma c dya jo o tsjap o ng ce bzo a nde co nte co mi cr. O mbedye cua ce sondajma cja ce bzo y dya pje tsjap. 36 Me co nguiji cua co nte, o mamaji: Pje pjzhi c psi ne bzo c me na nojo? Manda yo o sondajma c dya jo nza cja c ri psi o poder. Xipjiji ra mbedyeji, cja na mbedyeji cua. 37 Nguecua texe cja co jii co tsja a Galilea, me mi mamaji co ma nojo co mi cja e Jess.

Un hombre que tena un espritu malo

31Nucua

e Jess o bb o mbedye cja ce nintsjimi. Cjanu o ma cua o zt cja nu ngum e Simn. C nu too e Simn, mi s paa. O xipjiji cua e Jess ro joc. 39 Nucua e Jess o j nu ja mi or ce ndix. Cjanu o hunchi cua ce paa. O cuee cua ce paa. O nanga cua na zzhi ce ndix, cjanu o dyt o jn cjanu o ziji.

ya ma quibi e jyar, ma j co nte ma siji co o dyoji co mi s pje nde ma ngueme, ma sinpiji e Jess. Nucua e Jess mi s o dy nzi naja co mi sdy, y mi jogji. 41 Na puncj co mi sdy co o mbedye o sondajma c dya jo. Nzi ma mbedye, nzi ma mamaji: Nguetsce o Tits Mizhocjimi, ee co sondajma. E Jess mi hunchiji, dya mi jzi ra aji, na ngue mi prji e Jess mi ngue e Cristo.

40Ma

Jess sana a muchos enfermos

ma m o jyas, o mbedye e Jess o ma cja na majyad nu ja dya cj mi ndee. Nucua co nte mi jodji e Jess. Ma m o chtji, mi sjmji ngue cua dya ro xg co anguezeji. 43 O mama cua e Jess o xipjiji: Xo ni jyod r ma zopj co nte co cr co nano jii, r xipjiji ni jyod ra dytji Mizhocjimi, na ngueje ngue c manda. Ngue c vi juancg Mizhocjimi r cjag, ee. 44 O ma cua cja co aja jii co mi tsja a Galilea, mi zopjji cja co o nintsjimiji.

42Nucua

Jess predica en Galilea

SAN LUCAS5

126 Dya r s; chenngue dya co nutsc. Nutsce mi mbjmgue, mi tennce o jm. Pero nudya r jtsi r zopj yo nte, ngue cua ra dytcji ra ndennceji, xo ra creozji. 11 Nucua e Simn Pedro e co o dyoji cjanu o pjonsji a squina ce b. O zogji texe nu, o mji e Jess, ngue cua ro dytpji o ja.

Na nu pa, e Jess mi bb cja squina ce zapj c ni chj Genesaret. O j cua na puncj o nte, me mi chtji ngue cua ro dyrji o ja Mizhocjimi. 2 E Jess o janda cua yeje b co ma j cja squina ce zapj. Co mbjm ya vi mbeseji cja co b, mi pecheji co o rreji. 3 E Jess o dat cua cja naja co b c mi ngue o cjaja e Simn. Cjanu o xipji cua e Simn xe ro ndt ce b a ma cja ce ndeje. O mimi cua cja ce b, o jchi co nte. 4 Nucua ma m o nguar o a, o xipji e Simn: Mague cja ce ndeje nu ja xenda na j. R ptji co in rreji ngue cua r srji o jm. 5 O ndnr cua e Simn o xipji: Xpte, naxm r ppjijme, dya r srjme. Pero r ptg ne rre ja co nzi gui xitsi, ee. 6 O tsjaji cua ja va xiji. O zrji cua na puncj o jm, nguecua ya ma xt ce rre. 7 Nucua o jujpj o dyji co o dyoji co ma cj cja c naja b, ngue cua ro ji ro e mbsji. O jji cua, o nichiji nza yeje co b, ya mi ne ro nguibi co. 8 E Simn Pedro ma m o janda co jm, o ndijm a jmi e Jess, o xipji: Nutsce n Jmutsg, r s rg bb in jmigue. Na ngue me na sozg, r t n nzhub, ee. 9 Me mi s e Simn Pedro na ngue ma puncj co jm co vi zrji. Xo mi s co mi dyoji e Pedro cja ce b. 10 Xo mi s e Jacobo eje e Juan co mi ngue o ti e Zebedeo. Mi ngue o dyoji e Simn Pedro. E Jess o xipji cua e Simn:

La pesca milagrosa

nu pa, e Jess mi bb cja na jii nu ja xo mi bb na bzo c me mi s o lepra. Ce bzo ma o janda e Jess, o j o e ndijm a jmi, o dyt ro joc, o xipji: Nutsce n Jmutsg, nu ma i nee, s r jocz ne lepra, ee ce bzo. 13 E Jess o cuana cua o dy o ndr, o xipji: R neg ra jogtsgue, ee. Jo ni cuee cua ce lepra. 14 E Jess o xipji cua ce bzo: Dya cj r ma xipjigue ja va jogts. Nguextjo ce mbcjimi r ma jchitsj c ya jogts. Cja rr ungue cua, ja co nzi va manda e Moiss. Nucua ra mbr yo nte c ya jogts, ee. 15 Z vi xipji e Jess ce bzo c dya cj ro xipji, pero xenda go mamaji co mi cja e Jess. Nguecua o j na puncj o nte ro dyrji e Jess, y ngue cua e Jess ro joc co mi sdy. 16 Nguecua e Jess mi xg mi pa cja ce majyad nu ja dya cj mi ndee, mi t Mizhocjimi.

12Na

Jess sana a un leproso

nu pa e Jess mi xp co nte. Xo mi cr nu, ja nzi co

17Na

Jess sana a un paraltico

127 fariseo e ja nzi co mi xp o ley Mizhocjimi. Vi eji texe cja co jii co mi tsja a Galilea e co mi tsja a Judea. Xo mi cr co vi eje a Jerusaln. C o poder Mizhocjimi mi bbvi co e Jess ro joc co mi sdy. 18 O j cua ja nzi bzo co ma tuns na bzo cja na pjingu. Ce bzo, dya mi s ro m. Mi ne ro tsjocji nu ja ma bb e Jess, ngue cua ro ngbji a jmi ro joc. 19 Pero dya s ja rv tsjocji, na ngue me mi ndji nu cja ce ngum. O ndeseji cua a xese cja ce ngum. O xosji cua co mi ts, cjanu o sjbji ce bzo a jmi e Jess a nde cja co nte. 20 Nguecua o un ngenda e Jess c mi junt o mbji c ro tsja angueze ro joc ce bzo. Nguecua o mama cua e Jess o xipji ce bzo: Nutsce s, r perdonaots dya in nzhub, ee. 21 Nucua co xpte e co fariseo o nguijiji: Pje pjzhi ne bzo nu mama perdonao o nzhub? Chjntjovi c ro zad Mizhocjimi nu. Maco dya cj s ra perdonao o nzhub; nguextjo Mizhocjimi. 22 Mi pxtjo e Jess co mi cjiji anguezeji, nguecua o xipjiji cua: Jenga i cjijiji a cjanu in mbji? 23 R xipji ne bzo: R perdonaots dya in nzhub, r embe, pero dya cj s ra mbr cjo ya ma o nzhub. Pero ma r xipji ne bzo: R anga r nzhod, r embe; nu ma ra nanga cua ne bzo ra nzhod, numa, ixt prgueji ma c dya r oncji. 24 Nutsc rv j cja Mizhocjimi, ya chac poder cja ne xoijm r perdonaotsji co na so co i cjaji. Unnceji dya

SAN LUCAS5 ngenda ngue cua r prji c r psc ce poder, embeji. Cjanu o zopj cua ce bzo c dya mi s ro m, o xipji: R anga, chunsce nu in pjingu nu i os, maa in nzum, embeji ce bzo. 25 O nanga cua ce bzo c dya mi s ro m. Texeji o jandaji ma m o nanga ce bzo. Nucua ce bzo o nduns c o pjingu c mi os, cjanu o ma o ngum, me mi un na pj Mizhocjimi. 26 Co nte, me go pizhiji go mamaji: Me na nojo Mizhocjimi. Nudya r jandaji yo me na nojo. Cj ro nguiji c ri psi poder a cjanu na nte?

mbedye cua nu e Jess, o janda naja bzo c mi chj e Lev c mi cobra o contribucin. Mi junr nu ja mi cobraji o contribucin. E Jess o xipji cua: Chenngue co nutsc r dytc n ja. 28 Nucua e Lev o zog texe ce bpji c mi cja, o bb o mvi e Jess. 29 E Lev o manda o dytji o jn cja nu ngum, o mbita e Jess. Xo maa nu, na puncj co mi cobra o contribucin, o ma ziji o xdyi e Jess e e Lev. 30 Co xpte e co fariseo mi sobji ma xipjiji co o discpulo e Jess: Jenga natjo cua i sigueji o xdyi yo cobra o contribucin yo me cja co na so? 31 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nu c dya sdy, dya ni jyod o mdico. Co ni jyod o

27O

Jess llama a Lev

SAN LUCAS5,6 mdico, ngueje co sdy. 32 Je xo ga cjatjonu, dya ngue co cjap cja na jo c rv e xipji ra nzhog o mbji cja Mizhocjimi; ngue co pr t o nzhub.

128 tsjaji co tjr co mi cjaji, ro sod o mbji. 39 Xo mama e Jess, ma cj co me sp co o tjr co n mboxatitaji, nu ma ra dyr ja ga cja o iji angueze, numa, na ra mama ce nte: Dya r neg, na ngue xenda na jo ne iji nu ya r pag.

xipjiji cua e Jess: Co o discpulo e Juan me mbempjeji y me tji Mizhocjimi. Je xo ga cjatjonu co o discpulo co fariseo. Maco yo in discpulogue siji o xdyi ma mbempje co aja. 34 O ndnr cua e Jess o xipjiji na ja, ngue cua ro mbrji jenga dya mi mbempje co o discpulo. O xipjiji: Ma ra chjnt na s, ma dya be cjuar ce chjnt, dya s r tsjapji co o dyoji ra nzhumji. Na ngueje xe ri bbtjo ce s a nde anguezeji. 35 Pero ra zd co pa ma ra zinbiji ce s. Nucua cja ra mbempjeji rg nzhumji ma. 36 O sido o a e Jess o xipjiji c na ejemplo: Ma cj co cj na zbitu c ya xt, dya ra xt na bitu c nuevo cja rr mbt cja ce zbitu. Na ngue ma rga cjanu, ra sod ma c cja dadyo. Y ce tsipraso c vi xt cja c cja dadyo, dya xo ra chjnjui ce zbitu. 37 Yo nte, dya xichiji o tapj cja zcuro. Na ngue ro xt co zcuro, ro pjd ce tapj. Y dya cja ro jog cua co zcuro. 38 Ni jyod ra xichiji o tapj cja curo co cja nuevo, ngue cua dya ra sod o curo ra pjd ce tapj. O mama a cjanu e Jess ngue cua ro un ngenda co nte ma ro dytpji o ja, pero ma ro sido ro

Le preguntan a Jess sobre el ayuno

33O

Na co pa co mi sya co mi menzum a Israel, e Jess e co o discpulo mi cjogji nu ja mi cja o ndx. Co discpulo mi tcji o irx, mi tjt co o dyji, cja ma zaji. 2 Mi cr ja nzi co fariseo co o xipji co discpulo: Jenga i tcji o irx? Maco mama c o ley Mizhocjimi c dya s r cjaji a cjanu yo pa yo r syaji. 3 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji ya i xrgueji nu c o tsja e David e co mi dyoji, ma ya mi santaji; maco dya i sobji angueze. 4 O cjog e David cja o ngum Mizhocjimi nu ja ma sj. Cjanu o j cua co tjmchi co mi jspji Mizhocjimi nu. Nucua e David e co mi dyoji o ziji co tjmchi. Maco mama ce ley c dya cj mi s ro zi co; mi nguextjo mbcjimi co mi s ro zi co. 5 O sido o a e Jess o xipjiji: Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, s r mang ja rgui spji yo pa yo r syaji, embeji co xpte e co fariseo.

Los discpulos recogen trigo en el da de descanso

c xe na nu pa c mi syaji, o cjog e Jess a mbo cja ce nintsjimi. Cjanu o jchi co nte.

6Nucua

El hombre de la mano seca

129 Mi bb nu na bzo c mi dyot o jody. 7 Co xpte e co fariseo me mi jandaji e Jess, mi nuji cjo ro joc o nte ce pa c mi syaji. Mi jodji ja rv ngtji e Jess cja co pje mi pjzhi. 8 E Jess ixmi pr co na so co mi mbee anguezeji. O xipji cua ce bzo c mi dyot o dy: Bbgue, rgui eje a nde, ee. Cjanu o bb cua ce bzo o ma a nde. 9 Nucua e Jess o xipji co xpte e co fariseo: R cjacji na tn. Ja ngue c mama c n leygji r cjaji yo pa yo r syaji? Cjo mama r cjaji co na jo o r cjaji co na so? Cjo mama r pjsji yo nn minteji o r ptji?, ee. 10 Nucua e Jess o nguinchi na jo texe co nte co mi cr a jmi. Cjanu o xipji ce bzo: Cuana in dy, ee. Cjanu o cuana cua o dy, y ixco jog cua. 11 Pero co xpte e co fariseo me go sjyaji,mi ptma mamaji ja rv s pje ro tsjapji e Jess.

SAN LUCAS6 c nu cjuarma e Jacobo. Xo juajn e Judas Iscariote, nu c ro mb e Jess. Jess e co o discpulo o zbji cua cja ce teje, o ztji cja na batj o bbji nu. Mi cr nu na puncj o nte co mi dyoji e Jess co mi tp o ja. Xo mi cr na puncj co aja nte. Vi eji a Judea e a Jerusaln. Je xo vi eji texe a squina ce mar a ma a Tiro e a Sidn. Vi eji ro e dyrji e Jess. Xo vi eji ngue cua e Jess ro joc co mi sdy. 18 Nucua e Jess o jocji hasta co vi zr co o sondajma e Satans nu c dya jo, xo joc co. 19 Texe co nte mi jod ja rv ndrji e Jess, na ngue mi psi o poder mi joc co mi sdy.

17E

Jess ensea a mucha gente

pa co, o ma e Jess cja teje. Naxm va dyt Mizhocjimi nu. 13 Nucua ma m o jyas, o mat co o discpulo. Cjanu o xc doce anguezeji co xo jusp o tj apstole. 14 O juajn e Simn c xo jusp e Pedro. Xo juajn e Andrs c nu cjuarma e Simn. Xo juajn e Jacobo e e Juan e e Felipe e e Bartolom. 15 Xo juajn e Mateo e e Toms e e Jacobo c mi ti cja e Alfeo. Xo juajn e Simn c mi revolucionario. 16 Xo juajn e Judas

12Co

Jess escoge a los doce apstoles

e Jess o janda co nte co mi dyoji co mi tp o ja, o xipjiji: Nutsceji z i pbreji, pero ma i jodgueji Mizhocjimi, ngue c rgui mcjeji. Na ngue ya ngue in Jmugueji dya Mizhocjimi. 21 Z i santaji dya, pero ngue c rgui mcjeji. Na ngue Mizhocjimi ra dyacji co me nda na jo, dya pje ra btsiji. Z me i nzhumji dya, pero ngue c rgui mcjeji. Na ngue Mizhocjimi ra tsjac me r mcjeji. 22 I tcji n jag nutsc rv j cja Mizhocjimi. Nguecua bb ma ra nucji na yo in menzumgueji, ra pjongtsji a nde anguezeji ra xitsiji co me na so rg zanceji. Z ra tsjacji a cjanu, pero ngue

20Nucua

La felicidad y la infelicidad

SAN LUCAS6 yo rgui mcjeji yo. 23 Co pa ma ra tsjaceji ga cjanu, me r mcjeji na puncj. Na ngue Mizhocjimi a jense ra ngtcji na jo. Co in mboxpalegueji xo tsjaji a cjanu o tsjapji o sufre co profeta co mi cr mi jingu. 24 Ma i ricoji, nu ma i mpji co i psiji, numa, juentsceji ma, na ngue ra tsjacji Mizhocjimi r sufreji. 25 Ma i pzhgueji c dya pje btsiji, juentsceji. Na ngue ra tsjacji r santaji. Ma me i mj gui minceji dya, ma dya i mpqueji Mizhocjimi, juentsceji. Na ngue ra tsjacji me r nzhumji me r hugueji. 26 Juentsceji na ngue c ra tsjacji Mizhocjimi, nu ma ra mama texe yo nte c na jotsji. Je xo va cjanu va tsja co in mboxpalegueji, o mamaji c me ma jo co profeta co dya ma cjuana.

130 i cjagueji ma? Maco co cja na so, xo siyaji co siya anguezeji. 33 Nutsceji, ma nguextjo co pjxcji co i pjsji, ja bb co na jo co i cjagueji ma? Maco co cja na so, xo pjsji co pjs anguezeji. 34 Nu ma nguextjo co pesceji co i pespeji, ja bb co na jo co i cjagueji ma? Maco co cja na so, ptca pespeji ma pje co ni jyod co o dyoji. 35 R siyagueji co i ji, r tsjaji na jontetsji y r pespeji. Dya r ptsaji c pje ra nzhoctsji. Ma r tsjaji a cjanu, ra ngtcji na jo ma Mizhocjimi c bb a jense. Y ra jetse ngue o titsji ma angueze. Na ngue me na jo angueze, me pjs texe yo nte, z cr co na so co dya un na pj. 36 R juentsqueji yo nte cua ja nzi ga juentsceji Mizhocjimi c n Tataji.

i rji, r xitsiji r siyagueji co i ji, r tsjaji na jontetsji cja co nucji na . 28 R matpji Mizhocjimi co sancji. Xo r dytpji Mizhocjimi co jnscji o bchjine. 29 Ma cj co ra yapc in jmiji cja in jodyji, xo r jyziji ra yapcji c na lado. Ma cj co ra nganncaji c i tjji, xo r jyziji ra nganncaji c i jeji. 30 Ma cj co pje ra dytcji, unji c ni jyod co. Ma cj co pje ra jnncji ma ngue in tsjacjeji, dya cja r dytji. 31 Cua ja nzi gui egueji c ra siyatsji yo nte, je xo rgui siyagueji a cjanu anguezeji. 32 Ma nguextjo co siyatsji co i siyaji, ja bb co na jo co

27Nutsceji

El amor a los enemigos

cj r sobji. Ma jiy, ra jnceji ngenda Mizhocjimi. Dya cj r xipjiji: Na sotsgue, r embeji. Ma jiy, xo ra mama Mizhocjimi: Na sotsgueji, ra entseji. Nguextjo Mizhocjimi ra mama ja ngue c na jo y ja ngue c na so. R perdonaogueji yo nin minteji; Mizhocjimi ra perdonaotsji. 38 Ma cj co pje ni jyod, r ungueji. Mizhocjimi ra dyaceji cua texe co ni jyodtsji, hasta ra mboncjtjo. Ra dyacji cua ja nzi gui unnceji. 39 O sido o a e Jess o xipjiji: Ja gui tsjijiji? Cjo s naja ngor ra jchi o iji c na ngor? Dya s. Na ngue ra zoovi cja tore nza yejui. 40 Na c cja xtp, dya

37Dya

No juzguen a otros

131 xoi cja c nu xpte. Cja ra xtp na jo. Numa, ya ri nza cja c nu xpte ma. 41-42 Jenga i sobji yo nin minteji? Maco co na so co cjaa yo nin minteji, pe tsiqu nza cja na ngmpaxa c ri oo o nd na nte, pero co na so co i cjagueji, na nojo nza cja na dyax. Jenga dya i unnceji ngenda co na so co i cjagueji? Pje ma jmi i psceji c i xiqueji yo nin minteji: Jyzguijme r cjpcjme ne ngmpaxa nu oo nin chgue, i embeji? Maco dya ixi cjbgueji co dyax co oo in chgueji. Nutsceji i cjapqueji na jotsji, pero dya cjuana. C r tsjagueji, ot r tsjnceji co dyax co oo in chgueji, ngue cua ra s r jandaji na jo r tsjpji ce ngmpaxa c oo a nzh c nin minteji, ee e Jess.

SAN LUCAS6,7 Maco dya i cjaji cua ja nzi rg xitsiji. 47 Co ra jzg, ma ra dytcji n ja e ma ra tsjaji co r mang, r xitsiji cj chjntjui co. 48 Chjntjui nza cja na bzo c ro jyb na jo na ngum. Ro dyb na j, cja rr ngp cua ce cimiento co pea. Nucua ma ro cos ce ndare, ro pjat na zzhi cja ce ngum. Pero dya ro tunb, na ngue vi tjb co pea. 49 Pero yo o dyr yo r xitsiji, ma dya ra tsjaji yo, chjntjui na bzo c ro jyb na ngum c dya ro ngp o cimiento, ro esetjo a xese cja e jm. Nucua ce ndare ro pjat na zzhi cja ce ngum, cja rr tunb cua.

sido o a e Jess o xipjiji: Na zaa, ma dya quisi o fruta, dya s ra mamaji na jo c. Pero ma quisi o fruta, dya s ra mamaji na so c. 44 Nzi naja zaa mr co co quisi. Dya quitsiji o higo cja o bidyi; dya xo quitsiji o uva cja o pdyi. 45 Je xo ga cjatjonu, na nte c na jo, mama o ja co na jo, na ngue bb o mb co na jo. Na nte c na so, mama co na so, na ngue bb o mb co na so. Co bb o mb na nte, ngue co ra mbedye o ne.

43O

El rbol se conoce por su fruto

i xitsiji: Nutsce Seor, n Jmutsgjme, i enzgji?

46Jenga

Las dos bases

E Jess ma m o nguar o zopj co nte, cjanu o ma cua cja naja jii c mi chj a Capernaum. 2 Cja ce jii mi bb nu naja bzo c mi manda co tropa romano. Mi eje na mbpji c mi siya, c mi sdy, ya mi ngue ro nd. 3 Nucua c mi manda co tropa, o dyr co mi cja e Jess mi joc co mi sdy. O tsja cua ce bzo o zopj ja nzi co pje mi pjzhi cja co menzum a Israel, o xipjiji: Mji, ma dytji favor e Jess r xipjiji ra j ra e joc nu n mbpji. 4 Co pje mi pjzhi o mji cua cja e Jess, o ma xipjiji: Rv ne tcjme favor. Sdy c o mbpji ce bzo c manda cja co tropa; va pence na ja ce bzo r mague, r ma tsjap ra

Jess sana al siervo de un oficial romano

SAN LUCAS7 ndisi c o mbpji. Na jo r mague. 5 Na ngue z dya n menzumgji ce bzo, pero siyazgji nutscji r menzumji a Israel. Nutscjme o jypcjme n nintsjimijme, embeji e Jess. 6 O ndnr cua e Jess o xipjiji: M. Cjanu o mji cua. Ma ya mi ngue ro ztji cja c o ngum ce bzo c mi manda co tropa, cjanu o tsja ce bzo o xipji ja nzi co o dyoji: Mji ma chjnrji e Jess. Cjanu o mji cua. Ma m o chjji e Jess e co pje mi pjzhi, o xipjiji cua e Jess cua ja nzi va mama ce bzo: Rv e tjncjme r xitsijme c mama ce bzo c manda co tropa. Nuc, mama a cjava: Perdonaoz r tc favor ri mague n nzumg, pero dya ni jyod. Nutsce me na jotsce, nuzg r tg n nzhub. Nguecua dya r tsjog cja n nzum. 7 Nguecua dya rv ma nu ja mi bnce ro tc ri ma tsjap ra ndisi c n mbpjig. Pero ma r mamague c ra jog c n mbpji, r prg ra jog ma. 8 Nza cjazg, o chacg r manda cja co tropa. Ma r xipjig na tropa ra maa ra ma tsja na bpji, jo rr ma cua. Ma r xipji c na tropa ra j, ra j cua. Y ma r xipji c n mbpji ra tsja na bpji, ra tsja cua. Nguecua r prg ma r mamague c ra jog c n mbpji, ra jog ma, ee ce bzo va penpe na ja e Jess. 9 E Jess ma m o dyr ce ja c vi peje ce bzo, me co mj na ngue ce bzo mi junt o mb c ro tsja e Jess ro joc ce mbpji.

132 Cjanu o ezhe cua e Jess o xipji co nte co mi pji: Dyrji na jo c r xitsiji. Nutscji r menzumji a Israel r matji Mizhocjimi, pero dya cj r ttg yo n menzumji c ri enche o mb Mizhocjimi cua ja nzi ga tsja ce bzo c junt o mb c r cjap ra ndisi c o mbpji, ee e Jess. 10 Co vi ma ndnr e Jess, cjanu o nzhogji cua cja o ngum ce bzo, o e chtji c ya vi ndisi ce mbpji c mi sdy.

nu pa, o mbedye e Jess nu ja mi bb, ro ma cja naja jii c mi chj a Nan. Mi pji angueze na puncj co o discpulo e na puncj co nte. 12 Ma ya mi ngue ro ztji cja o ngoxtji ce jii a Nan, o jandaji cua ma pedye o nte ma tunsji na aima ro ma dygji. Mi nguextjo ce ti c mi eje c nu nana. Ya vi nd c nu xra ce ndix. Mi pji ce ndix na puncj co o menzumji. 13 Nucua e Jess c n Jmugji, ma m o janda me mi hu ce ndix, me go sentio o xipji cua: Dya r hu, ee. 14 Cjanu o j cua e Jess a jmi cja ce caja, cjanu o ese o dy. Ce caja, dya mi cjob. Co mi tuns ce caja o bbji. Cjanu o mama cua e Jess o xipji ce aima: Nutsce s, r xitsc r anga. 15 Go nanga go mimi cua ce ti c mi aima, y cjanu o a cua. O mama cua e Jess o xipji ce ndix: Bb dya va nin chigue, ee.

Jess resucita al hijo de una viuda

11Na

133 nte, me go pizhiji cua texeji o mamaji: Me na nojo Mizhocjimi. Ya ndo bbzgji na profeta nu me na nojo. Nujnu, o eme Mizhocjimi ra mbxcji nutscji o ntezgji, ee co nte. 17 Me mi nntji cua e Jess texe a Judea, na ngue vi tsjap o te ce ti c vi nd, o bbtjo na yeje. Xo mi nntji e Jess texe cja co jii co mi chjtjoji.

SAN LUCAS7 r xipjivi yo i dyrvi r xipjig yo nte. Xipjivi ya janda yo mi ndzh, e yo mi medye ya nzhodji na jo. Xipjivi e Juan, yo mi s o lepra c vi pgaji, ya jog yo. Xipjivi, yo mi ngog, ya rji dya. Y bb co ya vi nd y go tetjoji, ya bbtjoji dya. Xipjivi e Juan c r zopjg yo pbre r xipjiji ja rg jog o mbji cja Mizhocjimi. 23 Xipjivi, ma cj co ra sido ra ejmez y dya ra yembee c rgu xg co nutsc, ngue c rgu mj co, ee e Jess va xipji co o discpulo e Juan. 24 O ma cua co o discpulo e Juan. Nucua e Jess o zopj co nte o xipjiji ja ma cja e Juan, o dynji: Ma i mcjeji a ma cja ce majyad i ma uji e Juan, pe mi cjijiji rvi chtji na bzo c ri ptp o ja, nza cja ga pt o lugar na xitji ma juant e ndajma. 25 Pe mi cjijigueji rvi chtji na bzo c ri jee bitu co me ni muvi. Tsjijiji; co jee bitu co me ni muvi, ngue co rey e co cr cja o palacio. 26 Ma i ma uji e Juan, pe mi cjijiji rvi chtji naja profeta. J, r mang ngue na profeta e Juan. Pero xenda ni muvi o bpji angueze que na ngue co aja profeta. 27 Je topj o ja Mizhocjimi ja ga cja e Juan c mama a cjava: Dyr, r juajng na bzo ra zopj yo nte ra xipjiji n jag. Ra ot in xoigue ngue cua ma r mague, ya rgu bb dispuesto yo nte ra recibidotsji, ee. 28 R xitscji, cja yo nte, dya cj chun na bpji c rr muvi nza cja c o un Mizhocjimi e Juan. Z

16Co

co o discpulo e Juan o mji, o ma xipjiji e Juan co mi cja e Jess. Nucua e Juan o juajn yeje co discpulo co vi sj. 19 Cjanu o xipjivi: Mvi cja e Jess, r ma dynvi a cjava: Cjo nguetsce c r tebejme ra j, o r tebejme c naja, r embevi c. 20 Nucua cjanu o ma cua co bzo o ztvi cja e Jess, cjanu o xipjivi: C rv gbe; e Juan c mi jichi yo nte cja ce ndare a Jordn o xitsibe ro e nncbe, cjo nguetsce c r tebejme, o r tebejme c naja? 21 Ce ndajme ma mi bb nu co o discpulo e Juan, e Jess mi joc na puncj o nte co me mi sufre o ngueme. Xo mi cr nu na puncj o nte co vi zr o sondajma e Satans c dya jo. E Jess o tsjap o mbedye co sondajma co. Y na puncj co mi ndzh, o joc e Jess ngue cua va janda co mi ndzh. 22 Nucua e Jess cjanu o xipji co yeje o discpulo e Juan: Nzhog r mvi cja e Juan, r ma xipjivi nu yo i jandavi r cjag. Xo

18Nucua

Los enviados de Juan el Bautista

SAN LUCAS7 me ma nojo ce bpji c mi psi e Juan, e me ma z, pero xenda na z ma cj co ra tsjap Mizhocjimi o nte, ee e Jess. 29 Co nte ma m o dyrji ce ja c vi mama e Jess, o unji na pj Mizhocjimi. Xo e co mi cobra o contribucin. Na ngue vi mji cja e Juan, vi ma jiiji y vi nzhog o mbji cja Mizhocjimi. 30 Pero co fariseo e co mi xp co ley, iy co. Vi tsjapji c dya mi muvi ce bpji c vi chun e Juan, dya go ma jiji. Maco Mizhocjimi vi mbee ro perdonao texe co nte. 31 O mama cua e Jess: R xitscji ja ga cja yo nte yo cj yo r crji dya, co dya dyt e Juan ni ri nguetsc. 32 Anguezeji chjntjui nza cja yo tsiti yo junr cja chjm yo ee cjaji o mbaxua, matji o dyoji mamaji: R pjpcijme o flauta, pero nutsceji dya i nemeji, embeji yo nu dyoji. O ma jiy, eeji cjaji como que ya vi nd na nte, ee pa gji ce aima, xipjiji nu mitiji: Me r nzhumjme rv xrjme, pero nutsceji, dya i hugueji, eeji. 33 Cua ja nzi ga cja yo tsiti, je xo ga cjatjonu yo nte yo cr yo cj dya. Ma o mbr e Juan o mbpi Mizhocjimi, o xg, dya cj go zivi o xdyi c rv mj. Nguecua yo nte mamaji: E Juan psi naja o sondajma c dya jo, eeji. 34 Nucua nutsc rv cj cja Mizhocjimi, r mj rg sigji o xdyi. Nguecua ga mama co nte co dya ne ra dyr o ja Mizhocjimi: Chj, naja bzo nu me n, y me si o vinu. Me xo joji yo cobra o contribucin, e yo aja yo xiji na so, eeji. 35 Pero r

134 xitscji, co t Mizhocjimi unji na jo ngenda Mizhocjimi me cjiji na jo o i, me pr na jo c cjaa; nguecua nde nano bpji va dyacbe e Juan. nu pa, naja co fariseo o mbita e Jess ro ma o ngum ro ziji o xdyi. O ma cua e Jess o zt cja o ngum ce bzo, o cjog a mbo cjanu o ziji o xdyi ce bzo c vi mbita. 37 Cja ce jii mi bb na ndix c mi cja na puncj co na so. O mbr cua ce ndix c mi bb e Jess cja o ngum ce bzo mi siji o xdyi. Cjanu o j cua ce ndix cja o ngum ce bzo, ma t na tsibotia de ndojo c mi poo o aceite co ma jo ma jyr. 38 Cjanu o ndijm cja o ngua e Jess. Me mi hu ce ndix, me co mbg o nguizh va mbechpe o ngua e Jess. Nucua co co o ixte, cjanu o ndintspi o ngua, y me co ztp o ngua. Cjanu o nd cua ce aceite c vi t, o ngosp o ngua. 39 Ce fariseo c vi mbita e Jess, ma m o janda co mi cja ce ndix, cjanu o nguijitsj cua: Ne bzo, ma na cjuana ri profeta nu, ro mbr ma cj ngue ne ndix nu na tjr. Ro mbr pje ma ndix nu, ro mbr c me cja na so nu. 40 O mama cua e Jess o xipji ce fariseo: Simn, bb na ja c r ne r xitsi. O ndnr cua ce bzo: Xitsig, xpte. 41 O mama cua e Jess: Mi bb yeje bzo co mi t ngenda mi tunpji na bzo. C

Jess en la casa de Simn el fariseo

36Na

135 naja mi t cuatro mil o mbxo; c naja mi t cuatro ciento. 42 Dya mi jnvi pje rv ngtvi. Nguecua ce bzo o perdonaovi nza yejui. Ja gui tsjiji yo yeje bzo yo o perdonaoji? Ja va ngue c xenda ra gradecido ra nee ce bzo c ya perdonaovi? 43 O ndnr cua e Simn o xipji: Pe ngue ce bzo c xenda mi t na puncj o merio, xenda ra gradecido ce bzo c vi perdonao texe co mi tunp. E Jess o xipji cua: Na cjuana cua ja vi tsjiji. 44 Nucua e Jess o janda ce ndix, cjanu o xipji cua e Simn: Cjo i un na jo ngenda c o tsja ne ndix? R scj cja in nzumgue, nutsce, dya i dyac ndeje c ro peche n cua, cua ja nzi ga cja n chjrgji. Pero ne ndix o mbechque n cua co o nguizh, cjanu o ndintsqui n cua co o ixte. 45 Nutsce, dya i stc n jmi; pero ne ndix, me stc n cua. 46 Nutsce, dya pje i xisqui n i; pero ne ndix o ngosc n cua o aceite yo na jo ga jyr. 47 C vi tsja a cjanu ne ndix, ixi etse c o un ngenda c t na puncj o nzhub y ya nzhog o mb. Nguecua Mizhocjimi ra perdonao co na puncj o tsja co na so. Pero ma cj co dya ra un ngenda cjo ri t o nzhub, ma dya ra un ngenda c ni jyod ra perdonao Mizhocjimi c, numa, dya xo ra neze ma c. 48 Nucua e Jess o xipji ce ndix: R perdonaots co na so co i tsja, ee. 49 Co nte co ma siji o xdyi e Jess e e Simn, mi ptma mamaji:

SAN LUCAS7,8 Cj ngue ne bzo nu? A poco s ra perdonaozgji co na so. 50 Nucua e Jess o xipji cua ce ndix: Ya jog in mbgue, na ngue i enchez in mb, i creo c ro perdonaots Mizhocjimi. Ma dya, dya cja r mbee co na so.

Co pa co, e Jess mi st cja texe co jii e co tsijii. Mi zopj co nte mi xipjiji ja rv jog o mbji, ngue cua Mizhocjimi ro tsjapji o nte anguezeji. Mi pji e Jess co doce o discpulo. 2 Xo mi pji e Jess ja nzi ndix co vi zr co o sondajma e Satans c dya jo, e co mi sdy. Mi pji e Jess na ngue angueze vi pjong co sondajma, y vi joc co mi sdy. C na ndix mi chj e Mara c mi menzum a Magdala. Nu ce ndix, vi zr siete co o sondajma c dya jo, pero vi pjong e Jess co. 3 C na ndix mi chj e Juana. Ce ndix, mi ngue o su e Chuza c mi ngue o ngapta e Herodes, mi manda cja co o mbpji. C naja ndix, mi chj e Susana. Xo mi pji e Jess co aja ndix co ma puncj. Mi pjsji e Jess co co o merioji.

Mujeres que ayudaban a Jess

pedye na puncj o nte cja o jiiji, mi pji e Jess. Na nu pa ma ya ma cji na puncjji, e Jess o zopj co nte o xipjiji na ejemplo, o mama a cjava: 5 Na mbonzhx o mbedye o ma mbod o ndx. Nucua ma ya ma pod, bb o tsindx co

4Mi

El ejemplo del sembrador

SAN LUCAS8 o zobtjo cja iji nu ja mi cjog o nte. O j cua co s o e jsji co tsindx. 6 Bb o tsindx co je xo zobtjo nu ja co dya ma pizhi e jm. Nucua ma m o mbese, o dyot co ndx na ngue mi ojtjo o cajm. 7 Bb o tsindx co o zobtjo nu ja mi bod o nd o bidyi. Natjo cua va mbeseji. Tsi vi noc co bidyi, nguecua va mbttjo co tsindx, dya jyzi ro noc na nojo. 8 Bb o tsindx co o zob cua ja ma jo o jm. Ma ya m o nocji, o jogji na jo o unji naja ciento tsindx nzi na mata. Ma m o nguar o xipjiji a cjanu yo, go a cua na jense e Jess o mama: Nutsceji bb in tsgueji, r dyrji na jo yo ja yo r xitscji.

136 r o ja Mizhocjimi. Nucua va j e Satanas c dya jo, va e jnb co ja cja o mbji. Nguecua, dya ra enche o mbji Mizhocjimi. Nguecua, dya ra ndintspiji o mbji co na so. 13 Co ndx co o zobtjo nu ja co dya ma pizhi o jm, r jytscji co me mj ga dyr o ja Mizhocjimi, y me mj ga creoji. Pero nujyo, dya jzitsj ra zichi na jo o mbji co ja. Nguecua ma va j co ra sufreji, dya sido creoji Mizhocjimi, xgji. 14 Nu co ndx co o zobtjo nu ja mi bod o nd o bidyi, r jytscji co r o ja Mizhocjimi, nucua me mbeeji co o bpjiji, e me jodji ja rg ndji na puncj o topj, e me mpji yo bb cja ne xoijm ga tsjaji co netsjji. Nguecua, dya cjaji ja nzi ga ne Mizhocjimi. 15 Co ndx co o zob cua ja ma jo jm, r jytscji co r o ja Mizhocjimi co creo co texe o mb. Z pje co ra sufreji pero sido nzhodji cja o iji Mizhocjimi. Nguecua chjntjui nza cja co ndx co ra jog na jo.

co o discpulo e Jess cjanu o dynji e Jess o mamaji: Pje ne ra mama yo ja yo i xitsijme? 10 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji o dyacji Mizhocjimi r prji c dya mi pr co nte ma ot; o dyacji r prji ja ga manda Mizhocjimi. Yo aja nte, r xipjig o ejemplo yo, ngue cua z ra jandaji y ra dyrji, pero dya ra mbrji pje pjzhi c ne ra mama co ja.

9Nucua

El propsito de los ejemplos

ejemplo c r xitsiji, je a cjava. Co ndx co r xitscji, ngue co r jytscji o ja Mizhocjimi. 12 Co ndx co o zobtjo cja iji, r jytscji co

11Ce

Jess explica el ejemplo del sembrador

tjtji naja sivi, dya cobji co naja sb. Dya xo emeji a mbo cja ngama. Je sji nu ja na tsijense, ngue cua ra s ra janda co ri cjog a mbo cja ngum. 17 Je xo ga cjatjonu n jag. Z r xitsctsjji dya yo n jag, pero ni jyod r xipcjeji yo nte. Z dya prji, pero ni jyod ra mbrji ngue cua ra bb o jyas Mizhocjimi cja o mbji. 18 Pjtpji na puncj ngenda r dyrji na jo yo ja yo r xitscji.

16Ma

El ejemplo de la lmpara

137 Ma r unnceji ngenda yo ja, e ma r enche in mbgueji yo, numa, mas r tendiogueji ma yo. Z i cjijiji c ya i jsji na ja, pero ma dya r unji ngenda, ra jnncji ma c tsinguilj c ya i prji. nu pa, o j c nu nana e Jess, e co nu cjuarma, ro sji nu ja mi bb e Jess. Pero dya mi s ro cjogji nu ja ma bb, na ngue me ma puncj o nte co ma c nu. 20 O mama cua co nte o xipjiji e Jess: Nin nana e co nin cjuarma crji a tji; ne anguezeji r aji. 21 O ndnr e Jess o xipji cua co nte: Co r cjapc mi nanag e mi cjuarma, ngueje co r o ja Mizhocjimi co cja ja co nzi ga mama.

SAN LUCAS8 sya cua ce ndajma, e co ndeje, dya cja mi pjs. 25 O mama cua e Jess o xipji co discpulo: Jenga dya mi creozji c ro pjcji?, ee. Co discpulo me mi sji mi ptma mamaji: Mbr, pje pjzhi e Jess? Maco manda ra bb e ndajma e yo ndeje, y nujyo, tji nu. Nunca r jandaji a cjanu.

La madre y los hermanos de Jess

19Na

nu pa, o dat e Jess cja naja b co co o discpulo. O mama cua e Jess o xipjiji: M r peseji nu nanguar a manu cja ne trazapj, ee. Cjanu o mji cua. 23 Ma ya mi mji, o zr cua tj e Jess. Jo ni j cua na trandajma c me mi v cja ce zapj. Ya ma pjr ma poo o ndeje cja ce b c mi pjs o ndajma; mi bb peligro c ro nguibiji. 24 O j cua co discpulo a jmi e Jess, o zopjji o xipjiji: R anga, xpte, ya r quibiji. O z cua e Jess o nanga cua. Cjanu o hunchi cua ce ndajma, e co ndeje co me mi pjs. Ixco

22Na

Jess calma el viento y las olas

ztji cua cja ce pas c ni chj a Gadara c bb a nanguar a Galilea cja ce trazapj. 27 Ma ya vi mbese e Jess cja ce b, o j cua naja bzo c je vi peje cja ce jii a Gadara, o e chjvi e Jess. Nu ce bzo, ya vi mezhe vi zr o sondajma e Satans c dya jo. Dya cja mi jee o bitu. Dya cja xo mi bb cja ngum; je mi bb cja panten cja campo santo. 28 Ma m o janda ce bzo e Jess, o mapj cua na jense, cjanu o ndijm cja jmi e Jess, cjanu o mama na jense: Nutsce Jess, o Tits Mizhocjimi, pje psc r ugue co nutsc? R tcg, dya r tsjac r ma sufreg. 29 O mama a cjanu na ngue e Jess mi manda c o sondajma c dya jo ro mbedye cja ce bzo. C o sondajma c dya jo, ya vi mezhe vi zr ce bzo. Co nte mi tjntji co cadena ce bzo, mi tjntpji o dy e o ngua, ngue cua dya ro nzhod libre. Pero mi cdtjo co mi ndntji. Y c o sondajma c dya jo mi cjap ce bzo ra nzhod cja majyad. 30 E Jess o dyn ce bzo:

El hombre endemoniado de Gadara

26O

SAN LUCAS8 Pje ni chjtsce? Cjanu o ndnr cua ce bzo: Ni chjz Legin, ee. Ce ja legin ne ra mama: Na puncj. Mi chj a cjanu ce bzo, na ngue na puncj o sondajma co vi cjog a mbo cja o mb. 31 Co sondajma mi tji na puncj e Jess c dya ro manda ro mji nu ja co va nnt co nu misondajmaji. 32 Ma c na puncj o cuchi cja ce teje ma nji. Nucua co o sondajma c dya jo, o dytji e Jess ro un sjtsi anguezeji ro ma nguichiji cja o mb co cuchi. O unji cua sjtsi. 33 Nucua co sondajma o mbedyeji cja o mb ce bzo, cjanu o ma nguichiji cja o mb co cuchi. Nucua co cuchi cjanu o zbji texeji cja ce dy, o ma zooji cja ce trazapj o nguibiji. 34 Nucua co mi pjr o cuchi, ma m o jandaji, o cueeji cua na zzhi o ma mamaji cja ce jii, e texe cja co lugar nu ja co mi cr o nte. 35 Nucua co nte o mbedyeji cua, o ma nuji co vi tsja e Jess. O ztji cua ja mi bb e Jess, o chtji nu ce bzo c vi mbedye co o sondajma c dya jo, mi junr cja o ngua e Jess, ya mi jee o bitu, ya mi tjmbee. O zji cua. 36 O a cua co nte co vi janda, o xipjiji co ma sj ja va tsja e Jess va pjong co sondajma co mi bb o mb ce bzo. 37 Nucua co mi menzum cja ce pas a Gadara, me mi sji mi xipjiji e Jess: R tcjme favor r pedye cja nn jiigjme. O dat cua e Jess cja ce b, ngue cua ro nzhog nu ja vi eje. 38 Nucua ce bzo c vi mbedye

138 co sondajma, mi t c ro mji e Jess e co o discpulo. Pero e Jess o xipji: 39 Nzhog, ma in nzum. R mama c ja va mbxc Mizhocjimi, embeji ce bzo. Nucua cjanu o ma cua ce bzo, o ma mama texe cja ce jii ja va cja va pjong e Jess co sondajma co vi zr ce bzo.

ma m o nzhog na yeje e Jess nu ja vi eje, texe co nte o recibidoji na ngue mi tebeji angueze. 41 O j cua naja bzo c mi chj e Jairo. Nuc, mi xoi cja na nintsjimi nu ja mi pa co mi menzum a Israel mi pa matji Mizhocjimi. O ndijm a jmi e Jess mi xipji ro mvi cja o ngum. 42 Na ngue mi eje natjo o xunti c mi dyi doce cj. Nuc, ya ma t. Ma ya mi ma e Jess, me ma puncj o nte co mi pji, dya mi s ro ma na niji. 43 Cja co nte co mi pji e Jess, xo mi pa na ndix c ya vi mezhe doce cj c mi dag o cji. Ya vi ndeze texe o merio co mi jn, ma mi pa cja o mdico. Pero dya cj mi s ro joc. 44 Nucua ce ndix cjanu o j a xtj e Jess, cjanu o ndnb cja squina c o bitu c mi tj. Ixco bb cua co mi xot. 45 Nucua e Jess cjanu o mama: Cj ngue c o ndcg? Cjanu o ngdtjoji texeji. Nucua e Pedro e co aja discpulo cjanu o xipjiji e Jess: Nutsce xpte, i ngue cj ngue c o ndcgue. Ngue yo nte yo me sixcigue.

40Nucua

La hija de Jairo, y la mujer que toc la ropa de Jess

139 ndnr cua e Jess o mama: R prg bb c o ndcg. Na ngue nutsc r pr o mbedyez c na zzhi, ee. 47 O un cua ngenda ce ndix c mi pr e Jess c vi ndnb o bitu. Nguecua o j cja e Jess, me mi mbii. Cjanu o ndijm a jmi, cjanu o xipji cua c mi ngue angueze vi ndnb o bitu ngue cua ro ndisi ce ngueme c mi s. Y o xipji nzi va ndnb nzi va ndisi. O dyr texe co nte. 48 O ndnr cua e Jess o xipji ce ndix: Nutsce sng, o ndixci na ngue i creoz c ro jocts. Mizhocjimi r mvi; dya cja ra mbee in mb. 49 Ma xe ma a e Jess, o sj cua naja c vi eje cja o ngum ce bzo c mi xoi cja ce nintsjimi, o e xipji ce bzo: C rv cj, c in xunti ya nd c. Dya cja pje ni jyod r xipji ne xpte xe ra j nu. 50 Ma m o dyr e Jess, cjanu o xipji ce bzo c mi xoi: Dya r s. Ixt junt in mb c r cjapc ra tetjo in xunti ra bbtjo na yeje. 51 Ma m o ztji cja o ngum ce bzo, dya jyzi e Jess cj ro cjog; nguextjo e Pedro e e Jacobo e e Juan, e c nu tata ce xunti, e c nu nana. 52 Co nte co ma c nu, mi huji texeji y me mi mapj ma hupiji ce aima. O mama cua e Jess o xipjiji: Dya r huji. Dya t ne xunti, tjo dya nu. 53 Nucua co nte o tjezhetjoji va tsjapji burla e Jess. Na ngue mi prji c ya vi nd ce xunti.

SAN LUCAS8,9 e Jess o pnchpi o dy ce xunti, o mat na jense o xipji: R anga, xunti. 55 Cjanu o te cua ce xunti o bbtjo na yeje; ixco nanga cua c. Nucua e Jess o xipjiji ro unji pje ro zi ce xunti. 56 C nu tata ce xunti e c nu nana me go pizhivi, dya mi pr pje ro nguijivi. Nucua e Jess o xipjivi cua c dya cj ro xipjivi c vi tsjap o te ce xunti.

46O

54Nucua

E Jess o mat co doce o discpulo ro ji cja o jmi. Cjanu o unji poder ngue cua ro s ro pjongji texe yo o sondajma e Satans c dya jo, e ro jocji co mi s co pje nde ma ngueme. 2 O xipjiji ro ma zopjji co nte ro xipjiji c ngue Mizhocjimi c manda, nguecua mi jyod anguezeji ro dytji c. Xo xipjiji ro ma jocji co mi sdy. 3 O xipjiji: Dya pje r jnji co pje rgu jyodtsji cja iji. Dya pje r jnji c rgui chji. Dya xo r tsanaji mape c pje rgui tsantaji o pje rgui juntji. Dya xo r jnji pje r siji ni ri ngue o merio. Dya xo r tsanaji o bitu c rgui ptji. 4 Cja ngum cua ja r stji, je r oxji nu hasta ma cja r e r pedyeji; dya r ptqueji ngum rgui oxqueji. 5 Ma r stceji cja na jii, ma dya cj ra recibidotsji, r pedyegueji ma nu. Ma r pedyegueji, r jybji o jm co ya rgu jys in mbcuaji, ngue cua ra un ngenda co menzum nu, c vi tsjaji na so, dya recibidotsji, ee e Jess va xipji co o discpulo. 6 Go mbedye go ma cua co apstole, mi nzhodji texe cja co

Jess enva a los doce discpulos

SAN LUCAS9 jii mi zopjji co nte mi xipjiji ja rv jog o mbji cja o jmi Mizhocjimi. Texe cua ja mi stji, mi jocji co mi sdy. Herodes c mi manda cja ce pas a Galilea, o dyr texe co na nojo co mi cja e Jess. Dya mi pr pje ro nguiji, na ngue bb co mi mama: E Juan ya tetjo, ya bbtjo na yeje. Ngue c cja yo me na nojo, ee co. 8 Bb co mi mama: C cja yo me na nojo, ngueje ce profeta Elas c ya j. Bb co mi mama: Ya tee c naja co profeta co mi cr mi jingu, ya bbtjo na yeje. 9 O mama e Herodes: E Juan, maco r mandag o jpcji o i. Pero, cj ri ngue c cja co me na nojo co r rg? Nucua e Herodes me mi jod ja rv janda e Jess.

140 Xipji yo nte ra mji cja yo jii yo bxtjo, e texe cja co lugar nu ja cr o nte, ngue cua ra chtji pje ra ziji, y ra oxji. Na ngue r crji va cja naja majyad. 13 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nutsceji r ungueji c pje ra ziji. Anguezeji o ndnrji o mamaji: Dya r jnjme c ra zi yo; nguextjo tsicha tjmchi cja na yeje jm. Cjo i ne r ma tmjme c ra zi yo nte yo me na puncj?, embeji e Jess. 14 Mi tsicha mil co bzo. O mama cua e Jess o xipji co o discpulo: Xipjiji ra xgji nde ri cincuenta rga mimiji. 15 Cjanu o tsja cua co discpulo ja co nzi va manda e Jess, o xipjiji ro mimi texe co nte. 16 Nucua e Jess o j co tsicha tjmchi e co yeje jm. Cjanu o ns cua a jense va un na pj Mizhocjimi. Cjanu o mchi cua co tjmchi e co jm. Cjanu o un co o discpulo ngue cua ro unji co nte. 17 O ziji texeji o nijmiji na jo. Nucua cjanu o nguisitjoji cua co ya nde mi tsipraso co o mboncjtjo, y go nizhitjo doce bosi.

7E

La muerte de Juan el Bautista

nzhog cua co discpulo co xo mi xiji apstole, o xipjiji e Jess co bpji co vi tsjaji. Nucua e Jess o zidyi co apstole o mji nu ja dya mi cr o nte, bxtjo cja ce jii c mi chj a Betsaida. 11 Pero co nte go mbrji nu ja ro zt e Jess e co o discpulo, nguecua xo mji nu. E Jess o recibido co nte, o xipjiji c ngue Mizhocjimi c manda, nguecua mi jyod anguezeji ro dytji c. Y o joc co mi sdy. 12 Nucua ma ya o nzh, o j co doce discpulo cja jmi e Jess, o xipjiji:

10O

Jess da de comer a cinco mil hombres

nu pa, e Jess mi crtsjji co co o discpulo, mi t Mizhocjimi. Ma m o nguar o dyt Mizhocjimi, cjanu o dyn co discpulo: Pje mama yo nte cj nguetsc? 19 O ndnr cua anguezeji: Bb co mama nguetsce e Juan c mi jichi yo nte co ndeje.

Pedro declara que Jess es el Cristo

18Na

141 Bb co mama nguetsce e Elas. Bb co mama o te naja co aja profeta co mi cr mi jingu; mamaji nguetsce ce profeta. 20 O mama cua e Jess o dynji: Nutsceji, pje xo i mangueji? Cj nguetsc? O ndnr cua e Pedro o xipji: Nguetsce e Cristo o empce Mizhocjimi r mandague.

SAN LUCAS9 cj na yeje; me rr z cua ja rva cj, cua ja ga cja me na z c mi Tatag, e co o anxe. Ma cj co ra z, y ra mama: Dya r prg e Jess, dya xo r tpg o ja, ra ee; numa, xo r mang c dya r prg co, ma r cj na yeje. 27 R dyrji na jo yo r xitscji. Bb va ja nzi yo dya ra nd hasta ma ra nuji ja ga cja ma r mandag, nutsc o empqueg Mizhocjimi.

mama cua e Jess o xipji co discpulo: Pjtpji na puncj ngenda c dya cj be r xipcjeji c nguetsc e Cristo. 22 Z rv cj cja Mizhocjimi, pero ni jyod me r sufreg na puncj. Ra jnc ngenda yo tita co pje pjzhi, e yo ndambcjimi, e yo xp o ley Mizhocjimi, ra mamaji c na so c r cjag. Y ra mbtcgji. Nucua ma ra cjog jipa, r tetcj r bbtjo na yeje, ee e Jess va xipji co o discpulo. 23 O mama e Jess o xipji texe co nte: Ma cj co ne ra ndenngue co nuzg, ni jyod c dya cja ra tsja co netsj angueze. Y pama ra bb dispuesto ra sufre o ra nd. Y ra sido ra dytc n ja. 24 Co dya bb dispuesto ra sufre na ngue c dya ne ra ndji, dya ra chtji c rgu bbji. Pero co bb dispuesto ra bt na ngue c ni dytcji n ja, ra chtji c rgu bnji. 25 Nu ma ro tsja na nte ro tsjap o cjaja texe yo bb va cja ne xoijm, pero ma dya ro dytc n ja, pje ro dyeje ma? Na ngue ro jyzi Mizhocjimi ce nte. 26 Nutsc rv cj cja Mizhocjimi. R xitscji r

21O

Jess anuncia su muerte

ya vi cjog nanzo c vi mama e Jess co ja co, o zidyi e Pedro e e Juan e e Jacobo, o nguinsiji cja na teje, ngue cua e Jess ro ma dyt Mizhocjimi. 29 Ma ma t Mizhocjimi, o pt cua ja ma jetse o jmi. Xo pt cua ja ma jetse o bitu; me ma tx me mi junsi. 30 Jo ni jetse cua yeje bzo co mi ngue e Moiss e e Elas, vi ejui a jense mi aji e Jess. 31 Anguezevi me mi junsivi. Mi mamavi ja rv cja c ya mi ngue ro zd; mi mamavi c ja rv mbtji e Jess a Jerusaln. 32 E Pedro e e Juan e e Jacobo me ma j o tjji, pero dya go ji. Nguecua o jandaji me mi junsi e Jess ma z. Xo jandaji nza yeje bzo co mi bbji co e Jess. 33 Nucua ma ya mi ma e Moiss e e Elas, jo ni a cua e Pedro o xipji e Jess: Xpte, na jo r crgjme va co nutsce e e Moiss e e Elas. R tjme ji tsingum de dyza. Naja c r tcjme, naja c r tpgjme e Moiss, naja c r tpgjme e Elas, ee. Dya mi pr pje ro mama e Pedro. 34 Ma ndnt ma a e Pedro, o

28Ma

La transfiguracin de Jess

SAN LUCAS9 sj cua na ngm o e ngob anguezeji. Ma m o ngobji ce ngm, o zji cua. 35 O dyrji cua na ja cja ce ngm c mi mama a cjava: Nujnu ngue n Chig nu me r nee. Dytji angueze, ee. 36 Ma ya vi nguar ce ja, co discpulo o jandaji c nguextjo e Jess c mi bb. Co pa co, dya cj xipjiji co vi jandaji.

142 ng ce ti, ixco mbt. Nucua e Jess cjanu o hunchi cua ce sondajma, o xipji ro mbedye cja ce ti; ixco ndisi cua ce ti. Nucua e Jess cjanu o xipji ce bzo: Bb dya cua nin chigue; ya jog nu. 43 Texe co o janda, o unji ngenda c me na zzhi Mizhocjimi, ngue cua va joc e Jess ce ti. Y mi cjijiji mi mamaji: Nunca r jandaji a cjanu, eeji.

c na ye nu pa, cjanu o zbji cua cja ce teje. O j cua na puncj o nte o e ndnrji e Jess. 38 Nucua naja bzo c ma dyoji co nte, o mapj o xipji e Jess: Xpte, r tc r e utc nu n chi. Na ngueje nguextjo nu r eje nu. 39 Naja yo o sondajma c dya jo, nu ndajmetjo ga zr nn chig, cjap ra mapj. Me xo cjap ra mbichi hasta ma ra pjont o pjg. Xo cjap ra ng hasta ya me ni canga. Mezhe ga mbt, dya ne ra jyzi. 40 R xipji co in discpulogue ro pjongji ce sondajma; dya s ro pjongji, ee. 41 O ndnr cua e Jess o xipjiji texeji: Nutsceji i crji yo cj dya, ya sod in mbji. Jenga dya i creozji r pjxcji r tsjaji co na nojo? Maco ya mezhe r crgji, ya mezhe r psc paciencia co nutsceji. Cjanu o xipji ce bzo: Siji ga ecjua nin chigue. 42 Ma ya ma siji ce ti, nucua c o sondajma c dya jo o tsjap o

37Nucua

Jess sana a un muchacho que tena un espritu malo

Ma mi cjiji co nte c vi tsja e Jess, o a cua e Jess o xipji co o discpulo: 44 Nutsceji, dyrji na jo yo r xitscji. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, pero ra nzhggji cja yo nte ra mbtcji, ee e Jess. 45 Anguezeji, dya mi prji pje mi ne ro mama co ja co; dya jyziji ro mbrji co. Mi sji ro dynji ja ma cja co ja.

Jess anuncia otra vez su muerte

co discpulo o mbr o atsjji, cj mi ngue anguezeji c xenda ro mbzhi na nojo. 47 E Jess mi pr co mi cjijiji cja o mbji. O mat cua naja tsiti ro j a jmi. 48 Cjanu o xipjiji cua: Ma cj co ra recibido ne tsiti y ra mbsji nu, nguetsc recibidoz co. Na ngue je ga cjanu rg neg. Ma cj co ra recibidozg, xo recibido Mizhocjimi c o xitsig r g cja ne xoijm. Z ra mbtsiji na nojo, z dya pje ra mbtsiji, pero ma r pjsji co pje ni jyod, rr notsji cja n jmig ma.

46Nucua

Quin es el ms importante?

143
El que no est contra nosotros, est a nuestro favor

SAN LUCAS9 I pzhguevi c na jo c cja i manguevi. Pero ixt xitscvi, dya ngue Mizhocjimi c o nnc in mbvi i manguevi a cjanu. 56 C rv cj cja Mizhocjimi, r cj cja ne xoijm, dya ngue c r chjot yo nte; ngueje c r salva yo, ee. Nucua, dya oxji cja ce jii, o mji cua c na jii.

ndnr cua e Juan o xipji e Jess: Nutsce xpte, r jandajme na bzo c mi nnncgue in chj ma pjong yo o sondajma c dya jo. R xipjijme c dya cja ro tsja a cjanu, na ngue dya r dyocjji c. 50 O ndnr cua e Jess o xipji: Dya r tsasji c. Na nte z dya r dyocjji c, pero ma dya nugji na , numa, bb co nutscji ma c.

49O

co pa, ya mi ngue ro zd ma ro zidyiji e Jess a jense. Z mi pr e Jess c me ro sufre a Jerusaln, pero sido mi nzhod para ro zt nu. 52 Nucua cjanu o xipji co ro ot ro ma. Anguezevi o mvi cua o ztvi cja na jii c tsja a Samaria, o jyodvi nu ja ro oxji e Jess. 53 Pero co mi menzum nu, dya ne ro recibidoji e Jess. Na ngue o unji ngenda c je mi ma e Jess a Jerusaln. 54 Nucua e Jacobo e e Juan co mi discpulo, ma m o dyrvi c dya ro recibidoji e Jess, cjanu o ma xipjivi e Jess: Nutsce n Jmutsgjme, mi jingu o mama e Elas c ro jyb o sivi a jense ro castigao co mi cja na so. Cjo i ne r cjabe a cjanu r mamabe ra jyb o sivi, ra chjor co nte na ngue dya recibidotsji?, eevi. 55 Nucua e Jess o janda na jo anguezevi, cjanu o hunchivi o mama:

51Nucua

Jess reprende a Jacobo y a Juan

ya mi pji cja iji, o j cua na nte cja o jmi e Jess o xipji: Nutsce n Jmutsg, r tennce co nutsce r m cua ja r mague. 58 Cjanu o ndnr cua e Jess o xipji: Ante c r m, ixt tsjiji c r xitsc. Yo mino psi o tjoc ja obji, y yo s psiji o toxji. Pero nutsc, z rv cj cja Mizhocjimi, pero dya r psc ja r ox, ee e Jess. 59 Xe go a cua e Jess o xipji c na nte: Chjd r m. O ndnr cua o xipji e Jess: Nutsce n Jmutsg, dyac sjtsi ot r maa, r ma g mi tatag, cja rr mgvi. 60 E Jess o xipji cua: Yo nte, chjntjui c ya ndji, na ngue dya creozji. Jyzgue anguezeji ra dygji co nn mi aimaji. Nutsce r chenngue co nutsc r jtsi r zopjgue yo nte, r xipjiji ni jyod ra dytji Mizhocjimi, na ngue angueze ngue c manda, ee. 61 Cjanu o a cua c naja o xipji e Jess: Nutsce n Jmutsg, r mgvi; nguextjo c r jyzgui ot r ma zh co cr n nzung.

57Ma

Los que queran seguir a Jess

SAN LUCAS9,10 ndnr cua e Jess o xipji: Ma cj co b o tjj, dya ezhe ra janda a xtj. Ma jiy, ra sod ma ce tjj. Je xo ga cjatjonu, ma cj co ra ndenngue co nuzg, ni jyod ra sido n ijig co texe o mb; dya me ra mbee co bpji co vi zog, ne ri ngue co o dyoji. Ma jiy, dya ra s Mizhocjimi ra tsjap o nte ma c.
62O

144 ngum nu ja ra recibidotsji, je r oxgueji nu hasta ma cja r e r pedyeji; dya r ptji o ngum. Co ra dyacji r sigueji, r siji co; dya r tsegueji. Na ngue co o mbpji Mizhocjimi ni jyod ra chun c ra ziiji. 8 Texe jii cua ja r stji, r siji co ra chacji. 9 R jocji co ri sdy nu. Y r xipjiji: Ya ngue ra mandatsji c o eme Mizhocjimi, r embeji. 10 Ma ja co r stji cja naja jii, ma dya ra recibidotsji, r bbji cja iji cja rr xipjiji co nte: 11 Ne xijm cja in jiigueji nu o jys n cuabe, r tjintsibe dya, ngue cua r prji c i tsjaji na so, dya i recibidozbe. Dyrji na jo c r xitsibe. Z dya i recibidozbe, pero ya ngue ra manda c o eme Mizhocjimi, r embeji. 12 O sido o a e Jess o xipji co o discpulo: R xitsc ji, co jii co dya ra recibidotsji, me ra sufreji ce pa ma ra j ngenda Mizhocjimi. Xenda ra sufreji que na ngue c ra sufre co mi menzum a Sodoma, z me ma so co o tsjaji.

10

Na nu pa, e Jess cn Jmugji o juajn co xe aja nte co ro mbpi angueze; o zsji setenta. Cjanu o xipji cua nde yeje rv mji; ro mji co jii nu ja ro ma angueze, ro ma zopjji co nte. 2 Ante c ro mji, e Jess o xipji cua co o discpulo va jytspi o ndx co nte: Co ndx me na puncj co, pero co ndagrx, tstjo co. Nguecua r dytji Mizhocjimi c o cjaja co ndx, ra juajn co xe aja mbpji ra ji ra e ppjiji cja ne ndagrx. 3 Mji, ma zopjji yo nte. Pero pjtpji ngenda, na ngue i chjntcjeji nza cja o ndnchjr a nde cja o mino. 4 Dya r tsanaji o mape c pje r juntji o c pje r tsantaji. Dya xo r tsidyiji co r chinchiji. Dya ra mezhe rgui zenguategueji cja iji. 5 Cja ce ngum cua ja r stji nzi naja jii, xipjiji co ri cr ce ngum: Mizhocjimi ne ra mbxcji, r embeji co. 6 Nu ma cj co ri bb nu c ri tebe nu c ra e eme libre co nte, ix na cjuana ra tsja Mizhocjimi ra salvaji cua ja nzi vi zenguagueji. Ma dya ra dytcji, iy ma. 7 C ot

Jess enva a los setenta

yo menzum a Corazn e yo menzum a Betsaida, na ngue Mizhocjimi ra tsjap me ra sufre yo. Nu cja yo yeje jii, r cjag na puncj co me na nojo, pero dya go jyziji co na so c ro nzhog o mbji cja Mizhocjimi. Nu ma ri ngue a ma a Tiro eje a ma a Sidn c ro cjag a cjanu, ya rv mezhe c ro nzhog o mb cja Mizhocjimi co mi menzum nu, z ma soji. Ya rv jyeji co na r, y ya

13Juejme

Los pueblos desobedientes

145 rv minji cja bozivi c ro jizhiji c ya nzhog o mbji. 14 Nguecua r xitscji, ma ra j ngenda Mizhocjimi, xenda ra jus c ra sufre yo menzum a Corazn e yo menzum a Betsaida, que na ngue c ra sufre co mi menzum a Tiro e a Sidn. 15 Yo menzum a Capernaum, cjapji c me na joji, cjijiji c ra ztji a jense. Pero Mizhocjimi ra tsjap ra ma sufreji a linfiernu. 16 Ma cj co ra dytcgueji, nguetsc ra dytcg co. Ma cj co dya ra dytcgueji, nguetsc, dya ne ra dytcg co. Ma cj co dya ra dytcg, dya xo ra dyt Mizhocjimi c o embgue, ee e Jess va xipji co setenta co vi juajn. Cjanu o mbedye cua co setenta o mji o ma zopjji co nte.

SAN LUCAS10 mcjeji yo. C rgui mcjeji, ngue c ya juns in chjgueji a jense na ngue ya ngue o ntetsceji dya Mizhocjimi, ee e Jess va xipji co setenta. o Espritu Mizhocjimi o nb o mb e Jess, o tsjap me go mj na puncj, o dyt na pj Mizhocjimi o xipji: Mi Tatatsg i mandague a jense e cja ne xoijm. Yo ja yo, dya i un ro mbr co cjap me pr. I ungue o mbr yo nza cja o tsiti yo un ngenda c dya prji. Nguecua r dac na pj. Na jo, na ngue je ga cjanu vi egue, mi Tatatsg. 22 Cjanu o mama cua e Jess: Dya cj pr cj nguetsc; nguextjo mi Tatag pcg. Dya cj xo pr mi Tatag; nguextjozg o Tiz, r prg c. Y nutsc r jchi co r ne r jchi cua ja ga cja mi Tata, ngue cua xo ra mbr co. Je ga cjanu va dyac mi Tata r cjag; o dyac texe o poder. 23 Nucua e Jess cjanu o xipjitsj co discpulo: Mizhocjimi o dyacji i jandaji yo r cjag. Ngue nu rgui mcjeji nu. 24 R xitscji, na puncj co profeta co mi cr mi jingu e co mi manda a Israel, co mi ne ro janda yo i jandaji y ro dyrji yo i rji. Pero dya jandaji yo, dya xo dyrji, ee e Jess.

21Nucua

Jess se alegra

m o nzhog co setenta, me mi mji. O xipjiji e Jess: Dya nguextjo yo nte yo o dytcjme, xo e o sondajma e Satans c dya jo. R nnncjme in chjgue rv xipjijme ro mbedyeji cja o mb co nte; go mbedyeji cua. 18 O ndnr cua e Jess o xipjiji: R jandag e Satans c dya jo, ixco ndg a jense go sj a jm, chjntjui nza cja ma go pjjn o rayo va tg na sivi. 19 R dacji poder r ydji o cijmi eje o alacrn. R dacji poder r chpji e Satans c r ji. Nguecua, dya ra s pje ra tsjacji. 20 I mcjeji na ngue o dytcji co o sondajma c dya jo. Pero nujyo, dya ngue yo rgui

17Ma

Regreso de los setenta

bb cua na c me mi pr o ley Mizhocjimi, o dyn e Jess ngue cua ro mbr pje pjzhi c ro mama. O xipji:

25O

Ejemplo del buen samaritano

SAN LUCAS10 Nutsce xpte, pje ni mb c r cjag ngue cua ra dyac Mizhocjimi c r bbtjo co angueze para siempre?, ee. 26 O ndnr cua e Jess o xipji cua: Pje ni mb c topj cja o ley Mizhocjimi c i xr? 27 O ndnr cua ce bzo o xipji: Je mama a cjava o ley Mizhocjimi: R eji Mizhocjimi co texe in mbji, e co texe in aljmaji, e co texe in fuerzaji, e co texe in pjeeji. Y r siyaji yo nin minteji ja co nzi gui siyatsjgueji. 28 O ndnr cua e Jess o xipji: Na jo cua ja vi chjnr. Tsjague yo, ngue cua r bbtjogue. 29 Ce bzo, dya mi ne ro bzhi o tse. Nguecua va dyn: Cj ngue c ni jyod r siyag? 30 O ndnr cua e Jess o xipji: Mi bb na bzo c mi menzum a Jerusaln; o mbedye nu o zb a Jeric. Nucua cjanu o j cua o mb o pnchiji ce bzo, o tsospji cua co o bitu o mbrji. Cjanu o mji cua, o mbztjoji nu ce bzo; ya mi ngue ro nd. 31 Xo ma sjb na mbcjimi cja ce iji. Ma m o zt nu ja mi mana ce bzo c vi pnchi o mb, o janda pero o ngstjo cja ce iji. 32 Xo ma sjb na levita. Ma ya mi ngue ro zt nu ja mi mana ce bzo, jo nu janda, xo go ngstjo cua c. 33 Xo ma sjb naja c mi menzum a Samaria c mi chg na burru. Z mi nano menzum pero ma m o zt, o ndc o juentse cua c. 34 Nucua cjanu o nd cua o aceite e o vinu, cjanu o

146 xispi ce bzo nu ja vi sod. Cjanu o jytp cua o manta. Nucua cjanu o ese cua cja o burru, cjanu o zidyi cja naja mesn cua ja mi ox co nte. O mbrtjo cua nu. 35 Nucua c jyas, o jm cua yeje merio, cjanu o un cua c mi ngue o cjaja ce mesn, o xipji: Pjr ne bzo nu. Nu co xe r gasto, ma r nzhog, r cjtc, ee ce bzo. 36 O sido o a e Jess o xipji ce bzo c mi pr o ley Mizhocjimi: Pje i cjijigue? Cj ngue nza ji, c o siya ce bzo c vi pnchi o mb? 37 O ndnr cua c mi pr o ley Mizhocjimi, o xipji e Jess: Nu c o siya, ngue c o juentse o mbs. Nucua e Jess o xipji: Mague, y xo r tsjague a cjanu.

Jess mi pji co o discpulo. O ztji cua cja na jii. Mi bb nu naja ndix c o mbitaji e Jess ro ma cja o ngum. Ce ndix mi chj e Marta. 39 E Marta mi eje naja o cjju c mi chj e Mara. E Mara mi junr cja o ngua e Jess, mi tp o ja. 40 Pero e Marta me ma jnt co ma cjaa, ma t o jn. Nucua o ma xipji e Jess: Nutsce n Jmutsg, cjo dya i cjap ngunda nu mi tsjju? O jyzguitsj r ttsjg texe o jn. Xipjigue ra mbxc. 41 O ndnr cua e Jess o xipji: Marta, jenga i mangue a cjanu? Me i jntgue co na cjague. 42 C xenda ni muvi r tsjague, ngue c na cja dya e Mara

Jess en la casa de Marta y Mara

38E

147 tc n jag. Nguecua na jo ra sido ra mimi ra dytcg n ja.

SAN LUCAS10,11 zi c, nucua i pcjeji cja naja in dyocjeji i pa xipjiji: Nutsce r jogvi, rv ne tc na favor r pesque ji tjmchi, na ngue cja sj cja n nzung naja c r jogbe, c vi eje na j. Ojtjo pje r ung c ra zi, i embeji. 7 Ra ndnr c bb a mbo: Jenga va e molestaoz? Ya r tranca na jo ne ngoxtji. Ya rr gjme yo n chig cja pjingu. Dya s r nanga r dac c i pesque, ra entseji c. 8 Z ra xitsiji a cjanu, pero sido i tji. Z ngue in dyocjeji c, pero dya ra dyacji. Pero r mang ra dya cji ma r sido r dytji favor. Na ngue ra xicha ra pesceji c. 9 Nguecua r xitscji, sido r dytqueji Mizhocjimi ra dyacji. Sido r matji Mizhocjimi ra dytceji c i tji. 10 Na ngue texe co ra dyr, ra chun co. Y texe co ra jyod, ra cht co. Y texe co ra mapj, ra dytji co. 11 Nutsceji i ecjeji in chigueji, ma ra j cja in jmiji in chigueji ra dytcji na tjmchi, cjo r ungueji na ndojo? Iy, dya s. O ma ra dytcji na jm, cjo r ungueji na cijmi? Iy, dya xo s. 12 O ma ra dytcji na blanquillo, cjo r ungueji na alacrn? Iy. 13 Maco i nteji i cjaji co na so, pero i pjchi r unji co na jo yo in chigueji. Nguecua ixt junt in mbji, mi Tataji c bb a jense ra dyacji o Espritu c ra bb a mbo in mbji ma r dytqueji; e texe co ni jyodtsji, ee e Jess va xipji co o discpulo.

11

Na nu pa, e Jess mi t Mizhocjimi. Nu ma o nguar, o mama cua naja co o discpulo o xipji: Nutsce n Jmutsgjme, e Juan mi jchi co o discpulo ja rv dytji Mizhocjimi. Nutsce, xo r jtscjme ja rga tcjme Mizhocjimi. 2 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Ma r dytqueji Mizhocjimi, r xipjiji a cjava: Mi Tatatsgjme, je i bb a jense, r pjxcjme nutscjme r crjme cja ne xoijm, ngue cua r scjme ja co nzi ga zc co cr a jense. Xo r pjxcjme ngue cua dya ra mezhe ra zd c r tcjme ja co nzi ga dytc co cr a jense. Na ngue nguetsce i mandague. Xo r tcjme r cjajme cua ja nzi gui egue. 3 Dyacjme dya o xdyi co r sigjme ne pa dya. 4 Perdonaozgjme co na so co r cjajme. Na ngue r perdonaogjme ma cj co pje cjacjme. Dya r jyzgue ra ndcjme c dya jo. Pjxcjme ngue cua dya r cjajme co na so. Je rga cjanu rgui dytji Mizhocjimi. 5-6 O sido o a cua e Jess o xipjiji: Ma va sj naja c i jogueji c ndexm va e zenguatsji, ma ojtjo pje r unngueji c ra

Jess y la oracin

Jess o chjji na bzo c vi zr o sondajma c dya jo. Ce

14E

Acusan a Jess de tener el poder del demonio

SAN LUCAS11 sondajma mi cjap ra ngone ce bzo. Nucua e Jess cjanu o pjong cua ce sondajma cja ce bzo. Ma m o mbedye ce sondajma, ixco a cua ce bzo. Nguecua co nte me co nguijiji cjanu o mamaji: Nunca r jandaji a cjanu. 15 Anguezeji bb co mi mama: C un o poder ne bzo ra pjong o sondajma c dya jo, nguetsj e Beelzeb c dya jo, c manda cja co s ondajma, eeji. 16 Bb co o mama: Ma vi ecje cja Mizhocjimi, r tsjague na seal c me na nojo c r jandagjme. 17 E Jess mi pr co mi cjijiji; nguecua va xipjiji cua: Cja na ndajii c ra chtsjji, ra chjor ma co ri cr nu. Texe o ndajii e texe o ngum, ma ra ptca chtsj co ri cr nu, ra chjorji ma. 18 Xo etjo e Satans ma ro pjong co o sondajmatsj, ja rv s xe ro manda ma c? 19 Jenga i xitscji ngue e Beelzeb c dya jo c o dyac ne poder nu rg pjong yo o sondajma? Maco co in dyocjeji xo pjongji yo. Ixi etsetjo c i cjijiji na so. 20 R xitscji o dyac Mizhocjimi o poder, nguecua rg pjong yo. Nguecua r junt in mbji c na cjuana ya sj a ndetsceji nu c o eme Mizhocjimi ra manda. 21 Naja bzo c na zzhi, ma jn o arjma co na jo, numa, pjr na jo o ngum. A cjanu, dya cj s cj ra e pnb co psi. 22 Pero ma ra j naja c xenda na zzhi, ra ndp c ngue o cjaja ce ngum, ra jnb co o arjma co mi confiao ro mbs. Y ra ndunb

148 co ri psi cja ce ngum ra jyanb cua co o dyoji. Je xo ga cjanu, nutsc xenda na ztsc que na ngue e Satans c dya jo; nguecua szg r pjong dya co o sondajma. 23 Co dya tenngue co nuzg, chjntjui c ri nug na co. Co dya ra xipji yo nte ra creozji, chjntjui c ri casji yo nte ngue cua dya xo ra creozji.

sondajma ma ra mbedye cja na nte, ra nzhod cua ja na dyod, ra jyod cua ja ra sya pero dya ra cht. Nguecua ra mama ce sondajma: R nzhog r mag nu ja mi bnc, nu ja r pedyeg, ra ee. 25 Nucua ma ra zt nu, ra cht c rgu bax y ya xo rgu jocji na jo, pero dya cj ri bb. 26 Nucua ra ma cua ce sondajma xe ra ma siji xe siete co nu misondajmaji co xenda na so que na ngue angueze; ra e cjogji cja o mb ce bzo, ra mimiji nu. Nucua xenda ra sufre ce nte c, que na ngue ma ot. Na ngue xenda ra manda c dya jo.

24Na

El espritu malo que vuelve

mi mama e Jess co ja, o mapj cua na ndix c mi bb a nde co nte, o xipji e Jess: Me na jo va un Mizhocjimi c in nanague; o un o muxcgue e o jtc. Mizhocjimi ra intsjimi na puncj c. 28 O ndnr cua e Jess o xipji cua: Co ra intsjimi Mizhocjimi, ngueje co ra dyr o ja Mizhocjimi e ra tsjaji ja co nzi ga mama.

27Ma

La felicidad verdadera

149
La gente mala pide una seal milagrosa

SAN LUCAS11
La lmpara del cuerpo

ma xe ma jmur co nte nu ja mi bb e Jess, o xipjiji cua: Yo nte yo cr yo cj dya, na soji. Nguecua ga dyrji c pje ra jandaji, ngue cua ra mbrji pje pjtsc. Pero dya ra chunji c ra jandaji. 30 Ma m o ma e Jons a Nnive o ma zopj co nte, o creo co nte na ngue e Jons vi mbedye cja o ne ce trajm nu ja ya vi dyoo jipa. Je xo rga cjazg nu. Na ngue co ra tsjacji e co r cjag, na puncj yo nte yo cr yo cj dya, ra ejmezji ra unji ngenda c rv cj cja Mizhocjimi. Pero dya r cjag seal c ra janda yo nte ja co nzi ga dyrji. 31 Ce pa ma ra j ngenda Mizhocjimi, ra bb nu ce ndix c mi manda a ma a Sur, xo ejyo nte yo cr yo cj dya. Nu ce ndix vi j ndeze nu ja tjor ne xoijm, oe dyr co mi mama e Salomn na ngue mi psi na puncj o pjee. Pero nutsceji i crji yo cj dya, dya i ne r dyrji; maco zocji dya nu naja nu xenda psi o pjee que na ngue e Salomn. Nguecua ra jncji ngenda r sufreji. 32 Ce pa ma ra j ngenda Mizhocjimi, ra bb nu co mi cr a Nnive, xo ejyo nte yo cr yo cj dya. E Jons o ma a Nnive o ma zopj co mi menzum nu; nguecua va jyziji co na so o nzhogji cja Mizhocjimi. Pero nutsceji i crji yo cj dya, dya nzhog in mbji, maco zocji dya nu naja nu xenda pjzhi na nojo que na ngue e Jons. Nguecua ra jncji ngenda Mizhocjimi r sufreji.

29Nucua

tjtji na sivi, dya emeji nu ja tsjt. Dya xo cobji co na caja. Je sji nu ja na tsijense, ngue cua ra s ra janda co ri cjog a mbo cja ngum. 34 C rg jandagji, ngue n chji. Ma na jo n chji, r jandaji na jo e jyas. Pero ma sod n chji, chjntjui c ri bbji cja bxm ma. Je xo ga cjatsceji nu. Ma na jo in mbji, dya tsot in chji. Nguecua i unji na jo ngenda c rv cj cja Mizhocjimi. Pero ma na so in mbji, iy ma. 35 Nguecua r xitscji r pjtpgueji ngenda r jyziji c ra zichi in mbgueji o jyas Mizhocjimi. Ma jiy, ra bbtsji o bxm. 36 Pero ma r unnceji ngenda co ja co r xitscji, ma r jyziji c ra zichi in mnceji o jyas Mizhocjimi, ra bbtsji na puncj o jyas ma. A cjanu r prgueji na jo ma, cj nguetsc, e r prgueji ja rgui minceji, ee e Jess.

33Ma

ma m o nguar e Jess o a co ja, o j cua naja co fariseo o e xipji e Jess ro mvi nu ngum ro ma ziji o xdyi. O mvi cua. Ma o ztvi cja ce ngum o cjogvi a mbo, o mimi e Jess cja mexa. 38 Nucua ce fariseo o janda c dya go xindy e Jess ante c ro zi o xdyi. Nguecua va nguijitsj cua: Jenga dya go xindy nu, maco je ga cjanu n chjrgjme? 39 O mama cua e Jess cn Jmugji:

37Nucua

Jess acusa a los fariseos y a los maestros de la ley

SAN LUCAS11 Bb o nte co peche a xese o mojm e o xalo, pero dya xibi na jo a mbo. Nguecua na so a mbo co mojm e co xalo. Je xo ga cjatsceji nu nutsceji i fariseoji. I xindyji i tjintsiji c ni xesetsji pero bb a mbo in mbji co na so; me i jod ja rgui tsjap in tsjacjeji co psi yo nin minteji. 40 Nutsceji, dya i unnceji ngenda ja ga cja. O ngambgagji Mizhocjimi. Ne angueze c dya nguextjo c ni xesetsji c ra nintsciji; ne c xo ra nintsciji in mbji. 41 R dytji Mizhocjimi ra ndintsciji in mbji. Numa, dya cja cj pje r jnbji. Y r unji co texe in mbji co pje ni jyod. Nucua rr jo c ni xesetsji, xo e a mbo in mbgueji. 42 Nutsceji i fariseoji, i mbeeji Mizhocjimi i unji o xitsajna e o lota e co aja pjino co cjaa cja in juajmaji. Na jo r tsjaji a cjanu, dya r jyziji. Pero juentsceji, ra castigaotsji Mizhocjimi. Na ngue dya i cjaji ja co nzi ga ne Mizhocjimi, y dya i neji angueze co texe in mbji. Nujyo, ngueje yo xenda mi jyod rvi tsjagueji yo. 43 Nutsceji i fariseoji, juentsceji ra castigaotsji Mizhocjimi. Na ngue ma i pcjeji cja nintsjimi, me i juajnji o lugar co xenda na jo nu ja r mimiji. Me xo i neji c ra mbsciji tecjam rg zenguatsji cja chjm. 44 Ma dya jpji o panten a xese nu ja tg o aima, yo nte nzhodji a xese na ngue dya prji cjo je tg nu na aima. Nguecua mamaji contaminaoji.

150 Je xo ga cjatsceji nu, nutsceji i xpteji etsceji i fariseoji. I cjapji na jotsji; nguecua yo nte nzhodji co nutsceji. Pero dya prji c bb in mnceji co na so. Nguecua xo ra sod o mbji. Nguecua juentsceji ra castigaotsji Mizhocjimi, ee e Jess. 45 O ndnr cua naja co me mi pr o ley Mizhocjimi, o xipji e Jess: Xpte, c vi xipjigue yo fariseo, xo ezgjme xo i hunzhguigjme. 46 E Jess o mama cua o xipji ce bzo: Nutsceji i prji o ley Mizhocjimi, juentsceji xo ra castigaotsji Mizhocjimi. Na ngue i xipjiji yo nte co ley co na szhi co dya s ra cumpleji. Chjntjui c ri tceji o trapj co ri ttji, co me na jy rg ndunsji. Pero dya i ne r paspji ne ri naja in idygueji. 47 Juentsceji ra castigaotsji Mizhocjimi. I jpji o panten cua ja tg co profeta. Ngueje co in mboxpalegueji co o mbt co. 48 Co in mboxpalegueji o mbtji co profeta; nutsceji i jpji o panten cua ja tg co profeta. A cjanu, ixi etse c i mji co vi tsja co in mboxpaleji. 49 Mizhocjimi ix mi pr c ro zd a cjanu; nguecua va mama: R juajng o profeta e o apstole ra zopjji co nte. Bb co ra mbtji; bb co ra nuuji na , ra tsjapji ra sufreji. 50-51 Ndeze ma o jyas ne xoijm, ya mbtji na puncj o profeta. C ot o mbtji, mi ngue e Abel. C bpja o mbtji, ngue e Zacaras c o

151 mbtji a tji cja ce lugar c na sj, nu ja chjui ce arta nu ja pspji o animale Mizhocjimi. Nutsceji i crji yo cj dya, i cjijiji ja co nzi ma nguiji co in mboxpalegueji. Nguecua ra jnceji ngenda Mizhocjimi c xo ngue in socgueji c vi mbtji ndeze e Abel hasta e Zacaras. Nutsceji i crji yo cj dya, nguetsceji r tsjtji. 52 Mama o ley Mizhocjimi ra j naja c ra e salvatsji. Z i prgueji na jo o ley, pero dya i unji ngenda c nguetsc r j. Co cja ni untjo ts ngenda cj nguetsc, nano gui xipjiji co. Nguecua, dya xo prji ja rg s ra salvaji. Juentsceji, ra castigaotsji Mizhocjimi. 53 Ma o nguar e Jess o mama co ja, nucua co xpte e co fariseo me go sjyaji o dynji na puncj o tn e Jess. 54 Me mi tebeji pje ro mama e Jess, nza cja yo nte ma tebeji na animale ra zrji. Mi tebeji, xama pje co ro mama e Jess nguecua ro s ro ngtji cja co mero mi pjzhi na nojo.

SAN LUCAS11,12 fariseo, z cdji co na so co cjaji e co cjijiji, pero ra zd ma ra jetse co. Y z cjaji para dya cj ra mbr, pero ra zd ma ra mbrji. 3 Co ja co i atsjji cja in nzumji, ra zd c ra mbr texe yo cr cja in jiiji.

2Yo

r dyocjji, dyrji c r xitscji. Dya r sgueji yo nte. Z ra mbtcji in cuerpoji, pero dya xe s pje xe ra tsjacji. 5 R xitscji dya, cj ngue c r sgueji. Sgueji Mizhocjimi c s ra mbtcji c xo s ra pantcaji a linfiernu. J, ngue c r xitscji r sgueji c. 6 Yo tsins, maco ni muvitjo yeje centavo por tsicha, pero Mizhocjimi pjr yo. 7 Xo e in ixtegueji, z dya ni muvi yo, pero Mizhocjimi pr ja nzi s yo. Mizhocjimi pjr yo tsins; xo ra mbcgueji. Na ngue xenda ni muvitsgueji a jmi que na puncj o tsins. Nguecua dya r sgueji pje ra tsjacji yo nte.

4Nutsceji

A quin se debe tener miedo

12

Ma jmur na puncj o nte cja jmi e Jess; dya mr ja nzi mil mi cr. Mi ptma chtji. Nucua o mbr e Jess o xipji co o discpulo: Pjtpgueji na puncj ngenda c dya r tsjaji nza cja yo fariseo. Anguezeji cjapji na joji, pero bb o mbji co na so, chjntjui nza cja o cjjn ma ya ixqui ma chjanbaji o cjjn co dya ixqui.

Jess ensea contra la hipocresa

xitscji, nu c ejmez c ra xipji yo nte c rv cj cja Mizhocjimi, nutsc r xipji co o anxe Mizhocjimi c ngue n nteg c. 9 Pero ma cj co ra xipji yo nte c dya ejmez e dya pcg, numa, r xipjig co o anxe Mizhocjimi c dya xo r prg ce nte c. 10 Ma cj co dya ra un ngenda c rv cj cja Mizhocjimi; z ra zangji, pero ra s ra perdonaoji

8R

Los que reconocen a Jesucristo delante de la gente

SAN LUCAS12 co. Ma cj co ra nb o mb o Espritu Mizhocjimi nguecua ra mbr ce nte pje pjtsc, pero ma dya ra ejmez, chjntjui c ro zad o Espritu Mizhocjimi. Numa, dya ra perdonaoji ma c. 11 Nutsceji i tenngueji co nutsc, ra zintsiji cja nintsjimi ra jncji ngenda co pje pjzhi nu. O ra zintsiji cja o juesi, o co xenda pjzhi na nojo. Pero dya r tsjijiji ja rgui chjnrji, e pje r mangueji. 12 Na ngue o Espritu Mizhocjimi ra mbxcji ce ndajme c, ra jtsiji c rgu jyod r mamaji.

152 Na ngue ojtjo ja xe r t yo ndx, na ngue ya nizhi cja yo n chujm. 18 O mama cua: C r cjaa, r mandag ra ytcji yo n chujm, cja rr jypcji co xenda rr nojo. Nguecua je r tg texe nu co n nzhx e texe co r psc. 19 R psc na puncj dya; ra mezhe na puncj o cj. R syag dya. R mg dya, rga sig o xdyi, y pje co nde r sig, ee. 20 O mama cua Mizhocjimi o xipji ce bzo: Nutsce i cjijigue na so. Ixt chgue dya ne xm. Me i jyod ja vi psce na puncj, pero dya ra s r chungue yo, ee Mizhocjimi va xipji ce bzo. 21 O sido o a e Jess o xipji co nte: Cua ja va tsjap Mizhocjimi ce bzo, je xo rga cjanu rg tsjap texe co ra jyod ja rg mbsi na puncj, y dya ra jyodji Mizhocjimi para ra chunji c na cjuana ni muvi.

Jess: Xipjigue nn cjuarma r jyadbe co o zog c mi tatagbe. 14 O ndnr cua e Jess o xipji: Nutsce i cjiji co na so. Dya embgueg Mizhocjimi r cjag juesi r jyancvi co o zog nin tatavi. 15 O sido o a e Jess o xipji texe co nte: Pjtpgueji na puncj ngenda c dya r jyodji ja rgui psiji na puncj o merio. Dya xo r jyodji ja rgui chjji na puncj o juajma, ni xo ri ngue o animale r tsji na puncj. Z ri psi na nte na puncj, pero dya ngue c na cjuana rgu mj o mb ce nte. 16 Cjanu o xipjiji na ejemplo co nte, o mama: Mi bb na bzo c mi psi na puncj. Co o juajma o un na puncj o ndx. 17 Nguecua va mamatsj cua: Pje xe r cjag?

13O

El peligro de las riquezas

a cua naja co nte o xipji e

Jess o xipji cua co o discpulo: Nguecua r xitscji, dya r tsjijiji ja rgui chtji c r siji. Dya xo r tsjijigueji c pje r jyeji. 23 Mizhocjimi o ngampcaji va. Nadya, cjo dya xo ra dyacji c r siji, e c r jyegueji? 24 Tsjijiji yo s. Dya podji o ndx,dya xo tagji, dya pje xo tji cja tujm. Maco Mizhocjimi huii yo. Nutsceji, xenda ni muvitsgueji que na ngue yo s. Nguecua, cjo dya xo ra huintsceji Mizhocjimi? 25 Dya cj bbtsceji c s ra chc naja nde metro c xe rr

22E

Dios cuida a sus hijos

153 nd. 26 Maco dya s r chcji na nde metro c xe rr ndtsji, jenga i cjijiji ja rgui chtji c pje r sigueji e c pje r jyeji? 27 Unji ngenda ja ga te yo lirio. Dya ppjiji, dya xo jencheji o tjjm para ra dytji o bituji. Pero me na z yo. E Salomn mi pjzhi na nojo, mi je o bitu co me ma z. Pero xenda na z yo lirio. 28 Yo pjino cjaa cja juajma, pero ra xr mn ra ngantaji cja hornu ra ndtji yo; maco Mizhocjimi un c na z o ndjn yo. Natsceji, cjo dya xo ra dyacji Mizhocjimi c r jyegueji? Nguecua, jenga dya i junt in mbji c ra dyacji Mizhocjimi co ni jyodtsji? 29 Nguecua, dya me r tsjijiji ja rgui chtji c pje r siji. 30 Na ngue yo dya pr Mizhocjimi ngueje yo me jod ga cjanu yo. Pero nutsceji i ecjeji c nin Tataji c bb a jense c pr c nde ni jyodtsji texe yo. 31 Nutsceji ot r jyodji ja rgui tsjaji ja co nzi ga mandatsji Mizhocjimi, na ngue in Jmugueji c. Nu ma r tsjaji a cjanu, texe yo, nde ra dyacji yo.

SAN LUCAS12 dya ra sod. Nujnu, dya st o mb ra pnncji co. Dya xo bb o dyox ra tsjap ra dya co. 34 Nu ma r psigueji na puncj cja ne xoijm, je rgui mcjeji ma co ri psiji cja ne xoijm. Pero ma ra bsciji na puncj a jense, je rgui mcjeji ma co ri psiji a jense.

chjntcjeji nza cja o ndnchjr. Y ja nzitjotsji. Pero dya r sgueji. Na ngue c n Tatagji ne ra dyacji c rgui bbtjoji co angueze nu ja manda, na ngue o ntetsji dya. 33 Pji co i psiji e r unji co pje ni jyod. Ma r psitjogueji in merioji, na ra o mb ra e pnncji. O ma jiy, ra sod co. Pero ma r ungueji co pje ni jyod, r psceji ma a jense co na cjuana ni muvi co

32I

Riqueza en el cielo

ra ma na bzo cja chjnt, co o mbpji ra ndebeji hasta ma cja ra nzhog. Ra xamaji na jo, y ra ndtji o sivi. Ra ndebeji ngue cua ma ra nzhog c nu lamuji ra mat cja ngoxtji, jo rr xopcji ra cjog cua a mbo. Je xo rgui tsjagueji a cjanu r chepqueji, na ngue r cj na yeje. 37 Ma ra nzhog ce lamu, ma ra cht rr tebetjo co mbpji, ra tsja ce lamu ra mp co mbpji. Na cjuana c r xitscji, ce lamu ra xipji co mbpji ra mimiji cja mexa. Nucua ra tsos c mi tj ra huii co mbpji. 38 Z ya rgu ndexm ma ra sj ce lamu, o z ya rgu etsajm, pero ni jyod co mbpji ra ndebeji, dya ra ji. Ma ra e cht ce lamu c rr tebetjo co mbpji, ra tsja ce lamu me ra mp co. 39 Na bzo c ri xotpji o ngum, nu ma ro mbr pje ma ndajme c ro j ce mb, dya ro j, ro ndebetjo, dya ro jyzi ro xotp c nu ngum. 40 Je xo rga cjatsceji nu r pjtpji ngenda, na ngue nutsc r cj na yeje cja Mizhocjimi ce ndajme c dya ri tepcji.

35-36Ma

Hay que estar preparados

41Nucua

El siervo fiel y el siervo infiel

e Pedro o xipji e Jess:

SAN LUCAS12 Nutsce n Jmutsgjme. Co ja co cja i mangue, cjo nguetscjme i xitscjme co, o ngue texe yo nte? 42 O ndnr cua e Jess cn Jmugji: Para r prgueji, r xitscji na ejemplo. Na lamu eje na mbpji c manda cja co nu mimbpjiji. Ma cjacjuana ce mbpji, e ma pr ra ppji na jo, ra tsja ce lamu ra xipji ce mbpji ra huinbi co nu mimbpjiji ma nzi ga zantaji. Ra ma cua ce lamu. 43 Nucua ma ra nzhog ce lamu, ma ra e cht ce mbpji rr cjaa co vi xipji, me ra mp ma ce mbpji. 44 Na cjuana c r xitscji, ce lamu ra un ce mbpji c ra mbtp texe co ri psi ce lamu. 45-46 Pero ma ri sombpji ce mbpji, e ra mamatsj: Cn lamug ra mezhtjo c, ra ee, e ma ra yab co nu mimbpjiji z bzo z ndix, e me ra zi o xdyi e ra zi co rgu t, nucua, ra j c o lamu ce pa c dya ri tebe, e ce ndajme c dya ri pr. Nucua ce lamu ra manda ra jytji na puncj co chirrio ce mbpji, cja rr pantaji cua ja rva c co vi tsja na so. 47 Co mbpji co pr co ne co nu lamu, pero ma dya cjaji co, ni xo ri tebeji ra nzhog co nu lamu, ra jytji na puncj ma co. 48 Bb o mbpji co dya nda ppji na jo, na ngue dya nda prji pje pjzhi c ne co nu lamu. Anguezeji merecido xo ra jytji co chirrio. Pero dya nda ra jytji, na ngue dya nda prji co ne co nu lamu. Nu co chun ra mbr co ne Mizhocjimi ra tsjaji, ni jyod ra

154 tsjaji co. Nu co xenda chun ra mbr, ngue co ni jyod xenda ra tsjaji. Ma jiy, xenda ra castigaoji ma co. ngue c rv cj cja ne xoijm, ra zd ma ra bb o ch cja ne xoijm. R neg c ya ri sd. 50 Pero ni jyod ot r sufreg na puncj. Me r cjijig; me r neg c ya rva sufreg. 51 I pzhgueji rv cj cja ne xoijm ngue cua dya cja ra ch yo nte. Pero dya ngue c rv cj c. Na ngue c rv cj, ra bb o ch cja yo nte. 52 Ndeze nudya, ra bb o ch. Cja na ngum c ri cr tsicha o nte, ji co ra nuu na co yeje, na ngue c ri tcvi n ja. O ma jiy, yeje co ra nuu na co ji. 53 Na bzo ra nuu na c nu ti; o ce ti ra nuu na c nu tata. Na ndix ra nuu na c o xunti; o ce xunti ra nuu na c nu nana. Na ndix ra nuu na c nu cj; o ce cj ra nuu na c nu c.

49Na

Jess es causa de divisin

Jess o sido o a, o xipji cua co discpulo e co aja nte: Ma i jandaji na trangm va cjinsi, ix i mangueji cua: Ra eje o dyebe, i eeji. Y ra eje. 55 Ma i unji ngenda v ce ndajma c je ni eje a ma a Sur, i mamaji c me rr pa. Y me rr pa. 56 I unji ngenda ja ga etse a jense ngue cua i prji ja ga cja yo jopa e yo ra eje o dyebe. Maco ya i dyrji na puncj co rvi prgueji c rv cj cja Mizhocjimi, jenga dya i ejmezji?

54E

Las seales de los tiempos

155
Procura ponerte en paz con tu enemigo

SAN LUCAS12,13 cr a Jerusaln. 5 Pero r xitscji, dya je ga cjanu. Xo etsceji xo r chgueji ma dya r jyziji co na so, ma dya ra nzhog in mbji cja Mizhocjimi.

r nncji, jenga dya i cjaji ja co nzi ga ne Mizhocjimi? 58 Na nte c pje vi tsjap c na nte, ma ra zidyiji cja juesi, ma cja ri ptjovi cja iji, na jo ra zopj ce nte c pje vi tsjap, ra avi ja rg reglavi. Ma jiy, ra zidyiji cja ce juesi. Nucua ce juesi ra nzh cja ce mbpjr. Y ce mbpjr ra panta a pjr c. 59 Dya ra mbedye nu, hasta ma cja ra ngt texe co t. Je xo rga cjatsceji nu, ma dya r dytji Mizhocjimi ra perdonaotsji co na so co i tunpji, numa, ra castigaotsji ma c.

57Nguecua

13

Mi cr nu co cja vi sj. Nucua cjanu o aji cua o xipjiji e Jess ja va bt ja nzi nte co mi menzum a Galilea. Nuco, vi mji cja ce templo o ma unji co o animaleji ro mbspji Mizhocjimi. Nucua e Pilato o manda co o tropa o ma mbtji co nte. 2 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Co nte co o mbtji, i pzhgueji c xenda mi cja co na so co, que na ngue co aja o menzumji, nguecua va mbtji co. 3 Pero r xitscji, dya je ga cjanu. Xo etsceji xo r chgueji, ma dya r jyziji co na so, ma dya ra nzhog in mbji cja Mizhocjimi. 4 I mbeeji ja va tun ce torre c xiji Silo. O ndibi co nte, o ndji dieciochoji. I pzhgueji c xenda mi cja co na so co, que na ngue co aja co

Importancia de un cambio de actitud

sido o a e Jess o xipjiji na ejemplo, o mama: Mi bb na bzo c mi psi na huerta c mi cja o uva. Nujnu, xo vi enche nu na fruta c ni chj higo. Na nu pa, o j ce bzo cja ce huerta ro nuu cjo mi quisi o higo. Pero dya pje cht. 7 Nucua cjanu o xipji c o mbpji c mi pjr co uva: Ya s ji cj c rv nuu ne higo cjo quisi, pero dya pje r tt. Ixt dychi. Ma jiy, bzhitjo tiempo ja nee. 8 Nucua o ndnr ce mbpji o mama: Nutsce n lamutsg, r tcg xe r jyzi ne cj dya nu, ndezce r tstpg e jm y xo r jtp o lama. 9 Nu ma ra nguisi, dya r chiji ma. Nu ma jiy, r chig ja nzi gui xitsi.

6O

El ejemplo de la higuera sin fruto

nu pa c mi syaji, o ma e Jess cja na nintsjimi. O ma xp co nte. 11 Mi bb nu na ndix c mi sdy. Ya vi mezhe dieciocho cj vi zr naja o sondajma e Satans c dya jo, mi cjap ra zdy mi moc ma nzhod. Dya mi s ro xos o xtj ro bb derecho. 12 E Jess ma m o janda ce ndix o mat o xipji: Chjd a ecjua. Cjanu o xipji: Sng, ra cuee dya c i sgue na , embe.

10Na

Jess sana en da de descanso a una mujer jorobada

SAN LUCAS13 o ese o dy cja ce ndix. Nucua ce ndix cjanu o xos o xtj o bb derecho. Cjanu o un na pj Mizhocjimi o mama: Me na jo Mizhocjimi o tsjac o ndixqui. 14 C mi xoi cja ce nintsjimi, dya go ne a cjanu. Na ngue mi xabaro ma m o joc e Jess ce ndix; mi ngue ce pa ma mi syaji. Go d ce bzo o xipji co nte: I prji anto pa nu ngo c ni jyod r ppjiji. Ngue co pa co na jo r eji ngue cua ra ndixci in nzemeji. Dya r ecjeji dya, na ngue ngueje ne pa nu r syaji, embeji co nte. 15 O ndnr cua e Jess cn Jmugji o xipji ce bzo, e co mi dyoji: Jenga i mangueji na so co r cjag r joc co sdy ne pa ma r syagji? Maco nutsceji i xpcgueji co in nzhnji ma xabaro, e co in burruji, cja rr ma unji o ndeje. 16 Nujne ndix nu, je mboxbche cja e Abraham. Ya vi zr c dya jo, chjntjui c ro ndnt o tjjm para dya ro nzhod libre. Ya vi mezhe dieciocho cj. Maco i xpcgueji in animaleji, na ne ndix, cjo dya xo mi jyod ro emeg libre nu? 17 Co mi nuu na e Jess, ma m o dyrji co ja, o bzhi o tseji cua, dya s pje xe ro mamaji. Pero co aja nte, me go mji na ngue co me ma nojo co mi cja e Jess, e co me ma z.

156
19C

13Cjanu

ni manda Mizhocjimi, chjntjui nza cja naja ndmortasa c o j na bzo, cjanu o ma ndujm cja o juajma. Nuc, o mbese o noc, o chjnjui naja zaa c na nd. O j cua o s o e dyt o toxji nu. mama cua na yeje e Jess: R xitscji c na ja ngue cua r prji ja ga manda Mizhocjimi. 21 C ni manda Mizhocjimi, chjntji nza cja o ixcjjn c o j naja ndix o huanba ji vola o jocjjn, hasta ma o ixqui texe ce cjjn.

20Xo

El ejemplo de la levadura

go a e Jess o xipjiji: R xitscji na ja ngue cua r prji ja ga manda Mizhocjimi.

El ejemplo de la semilla de mostaza

18Xe

Jess sido mi mbee c mi jyod ro ma a Jerusaln. Pero mi st nzi na jii, mi xp co nte. 23 Na nte o dyn e Jess: Nutsce xpte, cjo ja nzitjo co ra zt nu ja bb Mizhocjimi? Nucua e Jess o ndnr o xipji co nte: 24 Me r jyodji r stji nu ja manda Mizhocjimi. Na ngue c rgui stceji nu, na szhi, chjntjui c ri cjog na nte cja na ngoxtji c me sisi. R xitscji, na puncj co ra jyod ja rg cjogji, pero dya ra s ra cjogji. 25 Nu c o cjaja ce ngum, ra zd ma ra ngot ce ngoxtji. Ma cja r stji ma ya rgu cjot ce ngoxtji, dya cja ra xoctsji. Z r bnceji nu cja ce ngoxtji r ptji r mamaji: Nutsce n Jmutsgjme, xoczme, r embeji, pero dya ra xoctsji. C ra tsja ra xitsiji: Dya r pcji, dya ngue n ntetscji, ra entseji

22E

La puerta angosta

157 c. 26 Nucua r xipcjeji: Maco nutscjme r sigji o xdyi, e ma mi jizhigue cja co iji cja co n jiigjme, xo ma bncjme nu, mi rjme. 27 Ra ndnr cua angueze ra xitsiji: Ya r xitscji c dya r pcji. Nutsceji i tsjaji co na so. Cueeji cja n jmig i texeji. 28 Nucua me r hugueji y me ra ngunxt in sibi rgui sufreji. Na ngue ri jandagueji e Abraham, e e Isaac e e Jacob e texe co profeta ri crji co Mizhocjimi nu ja ri manda, pero nutsceji dya ra xoctsji. 29 Ra j na puncj o nte, ra e ngrji nu ja ri manda Mizhocjimi, me ra mji cja o jmi. Rgu eji nu ja ni mbese e jyar e nu ja ni nguibi. Xo rgu eji a ma a norte e a ma a sur. 30 Co cjap cja na jo nguecua pzhiji ra ztji nu ja manda Mizhocjimi, dya ra zt co. Co un ngenda c dya ni muviji a jmi Mizhocjimi, ra zt co.

SAN LUCAS13,14 Mizhocjimi; dya ngue va. Nutsceji r xiqueji a cjanu e Herodes. 34 O sido o a e Jess o mama: Nutsceji i menzumji a Jerusaln, i ptji co profeta e i pjatji o ndojo co juajn Mizhocjimi ra zocji. R juentscji na puncj. Mi neg ro jmutcji cua ja nzi ga tsjana ngi juisi co o tsingi a mbo cja o juaja, pero dya xo i eji ri dytcji n ja. 35 Dyrji c r xitscji. Xe jrtjo a Jerusaln nu nin jiigueji, pero ya jytsciji dya Mizhocjimi. R xitscji, ndeze ne ndajme dya, dya cja xe r jandgji va hasta ma cja r mamaji: Me na jo nu va j nu o eme Mizhocjimi ra manda, r eeji.

14

pa c, o j ja nzi o fariseo o e xipjiji e Jess: Pedye va r mague. Na ngue ne ra mbtc e Herodes c manda va. 32 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Z psi na puncj o pjee e Herodes c ne ra mbtcg c, pero mji ma xipjiji c ni jyod r pjong o sondajma e Satans c dya jo, R joc co sdy. Xipjigueji c r cjag yo, hasta ma cja r cjuatg ne bpji. 33 Z ne ra mbtcg c, pero r sido r cjag ne bpji hasta ma r cjuatg. Na ngue je ngueje a Jerusaln nu ja ptji texe co a o ja

31Ce

Jess llora sobre Jerusaln

O j na nu xabaro, e Jess o ma cja o ngum naja co fariseo c mi xoi cja naja nintsjimi, o ma ziji o xdyi. Co ma c nu, me mi jandaji e Jess me mi rji xama ro mama o ja co dya mi jyod. 2 Nu a jmi e Jess, mi bb na bzo c mi sdy, mi pjnt texe o cuerpo. 3 Nucua e Jess o xipji co fariseo e co mi pr o ley Mizhocjimi: Pje mama o ley Mizhocjimi? Cjo na jo r jocji yo sdy ma xabaro? Maco ngue nu pa nu r syaji. 4 Anguezeji dya ndnrji. Nucua e Jess o ese cua o dy ce bzo c mi pjnt, o joc cjanu o xipji: Ma dya in nzum, embe. 5 Cjanu o xipji co fariseo: Ma ri egueji na burru o na tsinzhn, nu ma ro zoo cja

Jess sana a un hombre con enfermedad de hinchazn

SAN LUCAS14 na pozo, ro zoo c xabaro c ngue ma r syaji, cjo dya ri ma tsjnceji c? 6 Anguezeji dya mi prji ja rv ndnrji.

158 dya cja r tsjague a cjanu. Na ngue anguezeji xo ra mbitatsji r mague r ma siji o xdyi cja o ngumji. A cjanu, ra ngtctjoji c vi mbitague anguezeji, pero dya ra ngtc Mizhocjimi. 13 C r tsjague ma r dyt na jn, xo r mbitague co pbre co dya pje psi, co chody e co medye e co ngor. 14 Ma r tsjague a cjanu, me r mjgue ma. Na ngue dya ra s ra ngtcji ra mbitatsji cua ja nzi vi mbitague anguezeji. Nguecua ma ra bbtjo na yeje co vi tsja na jo, xo r tegue ra ngtc Mizhocjimi.

Jess o janda co nte co vi mbitaji ro ziji o xdyi, me mi juajnji co xenda na jo nu ja ro mimiji. Nguecua va mama e Jess o xipjiji: 8 Ma cj co ra mbitatsji r mji cja chjnt, dya r ma mimiji nu ja xenda na jo. Na ra j naja c vi mbitaji c xenda ri pjzhi na nojo que r nguetsceji. 9 Nucua ra j nu c o mbitatsji ra e xitsiji: Chjenche xe r mimi a ma cua. Na ngue nu ja i junrgue, ra mimi ne bzo, ra entseji. Nucua ix na tsetjo rgui ma minceji cja squina. 10 C r tsjagueji ma ra mbitatsji, r minceji a squina, ngue cua ma ra sj in jmigueji nu c o mbitatsji, xama ra xitsiji: Nutsce r jogvi na jo, je rgui e cju r mimi nu ja xe na jo, ra entseji. Nucua co rr j cja mexa, ra unji ngenda c me netseji c o mbitatsji. 11 C ra tsjaptsj na nojo, ra tsjapji c dya pje rgu muvi. C ra un ngenda c dya ni muvi, ra tsjapji c rgu muvi a jmi Mizhocjimi. 12 O sido o a e Jess o xipji ce bzo c vi mbita: Ma i tgue na jn, i mbita co i negue, e co in cjuarma, e co aja in dyocjeji, e co bxtjo i crgueji co jn o topj. Nuco, nguextjo co i mbitague co. R xitsc c

7E

Los invitados al casamiento

co mi junr cja mexa, ma m o dyr co vi mama e Jess, o xipji: Me ra mj co ra mbita Mizhocjimi ra ma ziji o xdyi nu ja manda angueze. 16 O ndnr cua e Jess o xipji: Mi bb na bzo c ro tsja na mbaxua ro dyt o jn. Na puncj o nte co o mbita. 17 Nucua ma o zd ce hora ma ro ziji o xdyi, ce bzo o xipji c o mbpji: Mague cja co r mbita, ma xipjiji ra ji dya, na ngue ya jog texe, ee ce bzo. 18 Nucua texeji o mbr o mamaji ro perdonaoji na ngue dya mi s ro mji. Nu ja ot o zt ce mbpji, o xipjiji a cjava: Perdonaoz, dya s r ma sig o xdyi. Cja r tmg na juajma; ni jyod r ma nuu. 19 C naja o mama: Perdonaoz, dya s r ma sig o xdyi. Cja r tmg tsicha yonda o nzhn; ni jyod r ma nug cjo na jo ga ppji co.

15Naja

El ejemplo de la gran cena

159 naja o mama: Cja r chjnt, nguecua dya ra s r ma sig o xdyi. 21 Cjanu o nzhogtjo cua ce mbpji o ma xipji c nu lamu co vi mama co vi mbita. Nucua ce lamu go sjya cua o xipji cua c o mbpji: Mague dya cja yo iji. Ja co r chjji co pbre, r sigue co. R sigue co chody e co medye e co ngor, ee. O ma cua ce mbpji. 22 Nucua ma m o nzhog, o mama: Nutsce n lamutsg, r cjag ja co nzi vi xitsi r ma sig o nte. Pero xe jyadtjo cja nin nzungue. 23 O ndnr cua ce lamu o xipji c o mbpji: Pedyegue cja ne jii, r mague texe cua ja bb o iji ja co cjog o nte, r sido r xiqueji ra ji, ngue cua ra ndji cja n nzung. 24 R xitsc, nu co ot r mbitag ro j, nuco, dya ra zi yo jn yo r tg ne ri naja co, ee.

SAN LUCAS14,15 ot ra tsja ngenda, cjo ra zs c rgu cjuat ce ngum. 29 Ma jiy, ma ya rgu ngp ce cimiento, pero ma dya ri ss c rgu cjuat ce ngum, texe co vi janda ce bzo mi jb o ngum, ra ndenbeji rg tsjapji burla. 30 Ra mamaji: Ne bzo o mbr o jyb na ngum, pero dya zs c rv cjuat, ra eeji. 31 Xo r tsjijigueji ja ga cja ga tsja yo rey. Na rey c diez mil co o tropa, dya ixta ma chvi c na rey c va j va veinte mil co o tropa. Ot ra nguiji cjo ra s ra ndp co va j. 32 Ma ra un ngenda c dya ra s, ra ndj cua co ra ma ndnr ce rey e co o tropa ma xe na j va tjoji, ra ma reglaji para dya ra chji. 33 Je xo ga cjatsceji nu. Ante c r chenngueji co nuzg, ni jyod r tsjijiji na jo cjo s r sidoji. Ma dya i bbji dispuesto r sogji texe co i psiji, dya ra s r chenngueji co nuzg ma.

20C

puncj o nte co mi pji e Jess. Na nu pa ma mi pji cja iji, e Jess o ezhe cua o xipji co nte: 26 Ma cj co ne ra ndenngue co nuzg, ni jyod xenda ra nezeg que na ngue c nu tata e c nu nana. Ni jyodu xenda ra nezeg que na ngue c nu su e co o ti. Ni jyod xenda ra nezeg que na ngue co nu cjuarma e co nu cj. Ma jiy, dya ra s ra ndenngue co nuzg. Ra tsja ja co nzi rg neg; dya cja ra tsja ja co nzi ga netsj. 27 Ma cj co ne ra ndenngue co nuzg, ni jyod ra bb dispuesto ra sufreji o ra ndji. Ma jiy, dya ra s ra ndenngue co nuzg. 28 Ma cj co ne ra jyb na ngum, ni jyod

25Na

Lo que cuesta seguir a Cristo

sido o a e Jess o mama: Na jo o . Pero ma ra bzhi c na x, ja xe rg s xe ra xc? 35 Z ra huanbaji o lama cja rr jytpji cja jm, pero dya cja rgu muvi. Nguecua ra mbozji. Nutsceji i rji yo ja, r tsjapji na puncj ngenda yo.

Cuando la sal deja de estar salada

34O

15

Ma j cja e Jess co mi cobra o contribucin e co aja co mi nntji mi cja co na so. Ma ji ro dyrji co mi mama e Jess. 2 Nguecua co mi xp o ley Mizhocjimi e co fariseo,

El ejemplo de la oveja perdida

SAN LUCAS15 mi tsjojneji ma zobji e Jess mi mamaji: Ne bzo nu, me ne yo cja na so ra dyoji co angueze. Y me siji o xdyi yo. 3 O mama cua e Jess o xipjiji: 4 Ma ri tsgueji na cien o ndnchjr, ma ri bzhi naja, ri sogueji cja batj co noventa y nueve, cja rr mji cua ri ma jyodji ce ndnchjr c ri bzhi. Ri jyodji hasta ma cja ri chtji, z ri natjo ndnchjr. 5 Nucua ma ri chtji, me ri mcjeji cua na puncj, ri tssji in jygueji. 6 Nucua ma ri scjeji in nzumji, ri ma xipjiji co in dyocjeji e co bxtjo i crji: R mbitats r ma cja n nzum r mji. Na ngue ya r tt c n nzhnchjr c rv bzhi, ri eeji. 7 R xitscji, je xo ga cjatjonu ma ra nzhog o mb na nte c vi tsja co na so, me ra mji a jense. Xenda ra mpji ce nte que r ngue co noventa y nueve nte co cjap cja na jo y dya unji ngenda c ni jyod ra nzhog o mbji.

160
El ejemplo del hijo prdigo

ndix c ri jn diez merio de plata, ma ro bzhi naja, ro ndt na sivi ro jyod ce merio. Ro pax na jo cja ce ngum ro jyod hasta ma cja ro cht. 9 Nucua ma ro cht, ro xipji co o dyoji e co bxtjo ri crji: R mbitats r mague cja n nzum r mji. Na ngue ya r tt ce merio c rv bzhig, ro ee. 10 R xitscji, je xo ga cjatjonu ma ra nzhog o mb na nte c vi tsja co na so, me ra mj Mizhocjimi e co o anxe co cr a jmi.

8Na

El ejemplo de la moneda perdida

mama cua: Naja bzo mi eje yeje ti. 12 Nu ce ti c mi sbi o ma cja c nu tata, o ma xipji: Mi tatatsg, dyac c tocaz yo i psce, embe. Nucua ce bzo o jyad cua co mi psi o un nza yeje co o ti. 13 Dya mezhe cua pa, ce ti c mi sbi o jmut texe co mi psi, cjanu o ma cua o zt cja na pas c ma j. Nucua o ndeze nu texe o merio va tsja co na so; dya mbrtsj ja rv mimi. 14 Nucua ma m o ndeze texe o merio, o j cua naja tjijmi cja ce pas. Nucua ce ti mi ojtjo pje ro zi. 15 Cjanu o ma cua cja naja bzo cja ce pas, o ma xipji: Cjo dya i psi o bpji r dyac?, ee. Ce bzo, dya mi ne ro un o bpji, pero ce ti sido mi r. Nguecua ce bzo, z dya mi ne, pero o un o bpji, o ndj cja c o hacienda ro ma tsas o cuchi. 16 Ce ti, dya mi nijmi c mi chun ro zi. Nguecua me mi ne c xo ro chun co mi si co cuchi, ngue cua ro nijmi. Pero dya cj mi un. 17 O nzhog o mb cua co na so co vi tsja, o mama: Mi tatag tsj na puncj o mbpji. Anguezeji poncjtjo c siji; nutsc r sufreg va o tjijmi. 18 Ixt mag dya cja mi tata, r ma xipji: Mi tatatsg, ma r xg co nutsce, r cjac co na so, e cja o jmi Mizhocjimi. 19 Dya ga jozg c xe r xitsi in chizg. Tsjac r cjag naja in mbpjizg, r embe. 20 Ixco ma cua cja c nu tata. Ma xe ma jtjo ma j ce ti, ce bzo o janda c o ti. O juentse

11Xo

161 cua, o cjuandi o ma ndnr. Cjanu o ndaja, me go ztp o jmi. 21 Nucua ce ti o xipji: Mi tatatsg, ma r xg co nutsce, r cjac co na so, e cja o jmi Mizhocjimi. Dya ga jozg c xe r xitsi in chizg. 22 Nucua ce bzo o xipji co o mbpji: Ma tsji ce bitu ce xenda na jo, r jyecheji nu n chig. R jutpji na anilio cja o dy. R chinchpiji o dyatsi a ngua. 23 Ma siji ce tsinzhn c na pi, ptji r saji r cjaji na mbaxua. 24 Dya mi prg ja vi maa nu n chig. Mi pzhg na ya vi nd. Pero ya nzhogtjo, bb dya, ee ce bzo va xipji co o mbpji. O mbr o tsjaji cua ce mbaxua. 25 Ce ti c mi nzhas ma bbtjo cja juajma. Nucua ma m o nzhog, ma ya mi ngue ro sj cja ce ngum, o dyr mi pjbiji o bizhi e mi nemeji. 26 O mat cua naja co mbpji, cjanu o dyn pje pjzhi co mi cjaji. 27 O ndnr cua ce mbpji o xipji: Ngue nin cjuarma c ya nzhog. O sj na jo, dya pje tsja. Nguecua o manda nin tatague o mbtji ce tsinzhn c ma pi. 28 Cjanu o d cua c mi nzhas, dya mi ne ro cjog a mbo. O mbedye cua c nu tata o xipji ro cjog. 29 O ndnr cua ce ti o xipji c nu tata: Dyr r xitsi. Nutsc na puncj o cj co ya r ppci na zzhi nza cja ma ri nguetsc in mbpjigue. Nu c i mandaz, nde r cjag texe. Pero dya nunca i dacg na animale c rga mgjme co r pcjme. Ni ri naja tsichivo ri dacg. 30 Pero ma o sj dya nu in chigue nu na so, i manda o

SAN LUCAS15,16 mbtpji ce tsinzhn c ma pi; maco o ndetsce in meriogue ma dyoji co ndix co na so, co nde ga dyonptjo o bzo. 31 O ndnr cua ce bzo o xipji c nu ti: Nutsce n chitsc, r bbtjogvi. Texe co n tsjag, ngue in tsjague. 32 Dya mi prg ja vi maa nu nin cjuarma; mi pzhg na ya vi nd. Pero ya nzhogtjo, bb dya. Nguecua r cjaji na jo mbaxua r mji.

16

E Jess xo xipji co o discpulo: Mi bb na bzo c mi rico c mi eje na mbpji c mi pjtp texe co mi psi c nu lamu. Ce mbpji mi sonb co mi psi c o lamu. Nguecua mi bb co o ma cja ce lamu o ma csteji. 2 Nucua ce lamu o zojn c o mbpji. Ma m o j ce mbpji, o mama cua ce lamu o xipji: Jenga vi tsjacg a cjanu yo r rg? Mague ma chjnquig co xiscm co juns ja nzi o merio c tuncg yo nte. Nucua, dya cja xe r ppquig, ee ce lamu va xipji ce bzo. 3 Nucua ce mbpji cjanu o ma cua o mamatsj cua: Nu c n lamug ya ra pjongz c dya cja r ppig c. Ja rga cjazg dya? Dya ztsi r cjag bpji co na jy, y dya s r r pje r sig, na ngue r tseg. 4 Ya r mbeeg dya c r cjag, ngue cua ma ra zd c dya cja r ppig cn lamug, ra recibidoz yo nte cja o ngumji, ee. 5 Cjanu o zojn cua texe co mi tunp o merio c nu lamu, cjanu o atsjvi cua nzi naji. O mama ce

El ejemplo del mayordomo que abus de confianza

SAN LUCAS16 bzo va dyn c ot o sj: Ja nzi i tunpgue c n lamug? 6 O mama cua ce nte: R tunp na ciento barri o aceite. O mama cua ce mbpji: Bb dya cua nin vale r xt. Ixt dyt c na vale r justjo cincuenta, cja rr jus in chjgue. 7 Nucua cja ndo nu j cua c ndo naja. Cjanu o mama ce mbpji o xipji: Ja nzi i tgue? Angueze o mama: R tunp na ciento mape o ndx. O mama cua ce mbpji: Bb dya cua nin vale r xt. Ixt dyt c na vale r justjo ochenta, ee. Je ga cjanu va tsja ce mbpji o justjo menu co mi t co nte. Cjanu o ma cua cja c nu lamu o ndnbi co xiscm co mi ngue co vale co cja vi dyt. 8 O mezhe ts, nucua ce lamu cja mbr co na so co vi tsja ce mbpji, cjanu o mama: Ja va ndcg ce sombpji? Me psi na puncj o pjee, ee. Cua ja nzi va tsja ce mbpji, je xo ga cjatjonu co nte co dya pr Mizhocjimi, me psiji na puncj o pjee ja ga tsjaji na jonteji cja yo nu minteji, que na ngue yo nte co bb o mb o jyas Mizhocjimi. 9 O sido o a e Jess o xipjiji: Yo nte cjaji na so co o merioji; nutsceji r tsjaji na jontetsji co in merioji. R unji yo nte co pje ni jyod; r gastoji in merioji ja co nzi ga ne Mizhocjimi. Nguecua ma r chji, ma r stji a jense, Mizhocjimi me ra mcji ra xitsiji na jo vi tsjagueji. 10 Co ra tsja co na jo co o merioji, xo ra tsjaji na jo co o bpji Mizhocjimi co nda ni muvi que na ngue o merio. Pero co dya ra tsja

162 co na jo co o merioji, dya xo ra tsjaji na jo co o bpji Mizhocjimi. 11 Z cja co na so yo nte co o merioji, pero nutsceji ni jyod r tsjaji rr jontetsji. Ma dya r tsjaji na jo co in merioji, dya xo ra dyacji o bpji Mizhocjimi c nda ni muvi. 12 Ma dya r tsjaji na jo co o merio c tjeze, ja rg s ra dyacji Mizhocjimi co dya ra tjeze r tsjapji in tsjacjeji? 13 Ma cj co ra mbpi yeje lamu, dya ra s ra dytvi nza yejui. Na ngueje c naja ri nuuji na , ra tsja ce mbpji; c naja ri ne. O ma jiy, naja c ri t; naja c ri cjap dya rgu muvi. Je xo ga cjatsceji nu, ma r jyodji ja rgui psiji na puncj cja ne xoijm, numa, dya r ppqueji ma Mizhocjimi co texe in mbji. 14 Co fariseo co mi cr nu, ma m o dyr co ja co mi mama e Jess, o tsjaji cua burla. Na ngue anguezeji me mi neji o merio. 15 O mama cua e Jess o xipjiji: Nutsceji i cjapji me na jotsji cja yo nte, pero Mizhocjimi ptc in mbji. Co i cjaji co mama yo nte na jo, Mizhocjimi mama na so co.

co o ja Mizhocjimi co xiji ley e profeta, mamaji c ro j ce pa ma ro manda Mizhocjimi. Pero ma o mbr e Juan o zopj yo nte, ya ma sd ce pa. Ndeze co pa co, hasta nudya, bb co zopj yo nte, xipjiji c ya j c o eme Mizhocjimi ra manda. Nguecua bb o nte co me jod ja rg ndeeji angueze.

16Texe

La ley y el reino de Dios

163 ra manda dya, nu c o eme Mizhocjimi, pero xo na cjuana texe co mama o ley Mizhocjimi. Z ra nguinsi e jense e ne xoijm, pero dya ra cjog o ley Mizhocjimi. Co mama o ley Mizhocjimi na so co i cjaji, ix na cjuana na so co. cj co ra mbzi nu su, cja rr chjntvi c xe na ndix, numa, cja co na so chjntjui ma ri tsj o ndix. Y ce bzo c ra chjntvi ce ndix c vi bzi, xo cja na so c chjntjui c ri tsj o ndix. sido o a e Jess o xipjiji: Mi bb naja bzo c mi rico. Mi jee o bitu co me ma jo, nza cja o bitu co jee o rey. Pama me mi mji co o dyoji mi cjaji o mbaxua. 20 Cja ngoxtji c o ngum ce bzo, vi emeji na bzo c mi pbre c mi dya o tsingue texe cja o cuerpo. Nuc, mi chj e Lzaro. 21 Mi santa na puncj. Nguecua me mi ne xama ro chun pje ro zii, z ri nguextjo co mxdyi e co jn co mi jb a jm cja c o mexa ce bzo c mi rico. Co dyo, mi jspji cja o cuerpo c mi sod. 22 O na nu pa, o nd ce bzo c mi pbre. Nucua co o anxe Mizhocjimi o zidyiji a jense nu ja bb e Abraham. Ma m o nd ce bzo c mi rico, o dygji na jo. 23 Nucua ma me mi sufre a linfiernu ce bzo, o ns o janda e Abraham mi bb a jense. Xo janda mi bb nu e Lzaro a jmi e

SAN LUCAS16 Abraham. 24 O mapj cua na jense o mama: Nutsce Abraham, mi mboxpaletsg, juentsqueg. Xipji e Lzaro ra j ra e popj o idy cja ndeje ra jtc n tsiji. Na ngueje rr sufreg na puncj cja ne sivi. 25 O ndnr cua e Abraham o xipji: Nutsce n mboxbchetsg, mbeegue. Ma mi bbgue a xoijm, mi psigue texe co mi negue y me mi mpgue co; maco e Lzaro mi bzhi pje ro zi e pje ro jye. Pero nudya, mj, dya cja sufre dya. Nutsce i sufregue cua. 26 Dya nguextjo nu; xo bb na ct c na j a ndetsce ezgbe. Nguecua yo cr a ecjua, dya s ra mbese a ma cua ja i bnceji. Ni xo ri ngueje co cr a ma cua, dya s ra mbeseji a ecjua. 27 Cjanu o mama cua c mi rico: Mi mboxpaletsg, r tc na puncj r xipji e Lzaro ra ma cja o ngum mi tata. 28 Na ngueje r eje tsicha n cjuarma. R chj e Lzaro ra ma zopj co mi cjuarma, ra xipjiji ra nzhog o mbji cja Mizhocjimi. Xama dya ra j anguezeji va ja r sufreg. 29 O ndnr cua e Abraham o xipji: Anguezeji tjji c o dyopj e Moiss e co o dyopj co profeta. Ma ra dytji co, dya ra ztji nu ja na bnce. 30 O ndnr cua c mi rico o mama: Iy, dya ra tsjapji ngenda co. Pero ma cj co ra tee yo ya nd ra maa nu ja cr co n cjuarma, ra nzhog o mbji ma. 31 O ndnr cua e Abraham o xipji: Nu ma dya cjapji ngenda co o dyopj e Moiss e co o dyopj co profeta, dya xo ra creoji z ra tetjo naja yo ya nd.

17Z

18Ma

Jess ensea sobre el divorcio

19O

El hombre rico y Lzaro

SAN LUCAS17

164 Tsjijiji ja ga tsja na bzo c eje o mbpji. Ra ma ce mbpji ra ma huajma, o ra ma tsas o nzhn. Ma ra nzhog ce mbpji, dya ra mama ce lamu: Ixt tsjog r sigue o xdyi, ra ee, iy. 8 C ra mama: Ma dyt c r sig ne nzh. Nucua r xama r sirvez c r sig hasta ma cja r cjuar r si. Cja r sigue o xdyi, ra ee. 9 Z ra tsja ce mbpji ja co nzi va xipji, pero ce lamu, dya ra un na pj ce mbpji. 10 Je xo rga cjatsceji nu. Z r tsjaji texe co ra xitsiji Mizhocjimi, pero dya r mangueji c ni jyod ra ngtcji c. Na ngue co r tsjaji ngue co ni jyod r tsjaji, ee e Jess.

17

O sido o a e Jess o xipji co discpulo: Siempre bb o nte co cjap ra tsja co na so yo nu minteji. Juejme co cjap a cjanu yo nu minteji; Mizhocjimi ra tsjap me ra sufreji. 2 Xenda rv jo ma ro nutp na travacjjn o dyizi ce nte c, cja rr pantaji cja trazapj nu ja na j, que na ngueje c ro tsjap ro tsja na so a cjanu naja co dya pje pjzhi co ejmez. 3 Nguecua r pjtpji ngenda. Ma pje ra tsjacji yo nin cjuarmaji, r zopjji. Y ma ra nzhog o mbji, r perdonaogueji ma. 4 Z siete vez nu pa c pje ra tsjacji e siete vez ra e xitsiji: Perdonaozg, r cjacg co na so, ra entseji, pero ni jyod r perdonaogueji c.

El peligro de caer en pecado

co apstole o xipjiji e Jess: Nutsce n Jmutsgjme, pjxcjme xenda r creojme Mizhocjimi ngue cua r perdonaojme cua ja nzi gui xitsijme. 6 E Jess cn Jmugji o xipjiji cua: Z tstjo gui ejmeji Mizhocjimi, pero ma r junt in mbji c ra dytcji Mizhocjimi c r dytqueji, ra s r xipjiji ne zaa nu ne nu: Tss va, ma nee cja ne trazapj, r embeji. Ra tsja cua.

5Nucua

El poder de la fe

7O

sido o a e Jess o xipjiji:

El deber del que sirve

Jess ma mi ma a Jerusaln, mi nzhod cja ce iji nu ja mi chjui a Samaria e a Galilea. 12 Ma ya ma st cja naja tsijii, o chjji dycha bzo co mi s na ngueme c ni chj lepra. Pero dya chzhiji cja o jmi, o bbtjoji na j. 13 Cjanu o mapjji cua o mamaji: Jess i xptegue, juentsquegjme. 14 Nucua e Jess ma m o janda co bzo, o xipjiji co: Mji cja co mbcjimi ra nucji c ya jogtsji dya, embeji co. O mji cua. Ma ya mi mji, ixco ndisiji na jo ce ngueme. 15 Nucua naja anguezeji, ma m o nuu c ya vi jog, o nzhog o mapj cua na jense va un na pj Mizhocjimi. 16 Cjanu o ndne a jm cja o ngua e Jess, o un na pj. Ce bzo mi menzum a Samaria c. 17 O mama cua e Jess:

11E

Jess sana a diez leprosos

165 Maco nza dycha co mi s ce ngueme r joc, jenga dya nzhog co nueve ro unji na pj Mizhocjimi? 18 Nguextjo ne bzo nu dya n menzumgji nu o nzhog o un na pj Mizhocjimi. 19 Cjanu o xipji cua ce bzo: Bb r mague. Ya jogts na ngue i creozg.

SAN LUCAS17 texe cja ne xoijm. 25 Pero ot ni jyod r sufreg na puncj. Na ngue yo nte yo n menzumgji, dya ra ejmezji. 26 Cua ja nzi ma cja co cj ma mi bb e No, je xo rga cjatjonu ma r cj na yeje cja Mizhocjimi. 27 Co cj ma mi bb e No, ma dya be mi j ce tradyebe, mi nji e pje nde mi siiji. Mi chjntji, xo mi chjntpji hasta ma cja zd ce pa ma m o cjog e No a mbo cja ce b. Dya creoji cjo ro eje ce tradyebe hasta ma cja eje, go chjorji cua texeji. 28 Cua ja xo nzi ma cja co cj ma mi bb e Lot, je xo rga cjatjonu ma r cj na yeje. Mi siji o xdyi. Y pje co nde mi pa tmji y pje co nde mi pji. Mi podji o ndx. Mi jbji o ngumji. 29 Pero ce pa ma m o mbedye e Lot a Sodoma, o jyb o sivi a jense, e o asufre; o chjotji texeji. 30 Je xo rga cjanu ce pa ma r cj na yeje, ma ra jandgji texeji cj nguetsc. 31 Ce pa c, co ri bb cja azotea a xese cja co o ngumji, dya ra dagji pje co ra ma pjongji a mbo. Co ri bb cja juajma, dya ra nzhogji cja o ngumji. 32 R mbeegueji ja va tsjapji c o su e Lot. 33 Nu co dya ra ndenngue co nuzg, co ra tsjatsj co netsjji rg mpji yo bb cja ne xoijm, dya ra bb co Mizhocjimi co. Nu co ra ndenngue co nuzg, z ra mbtji co, pero ra ma ngrji co Mizhocjimi co. 34 Ma ri xm ma r cj, ri bb yeje co natjo cua ri orvi. Naja c r sidyi, naja c r sog. 35 O ma ri ndempa ma r cj, yeje ndix co rr cjnvi. Naja c r

co fariseo o dynji e Jess: Jingu ra mbr ra manda nu c o eme Mizhocjimi? O ndnr cua e Jess o xipjiji: Z cj co me ra janda co seal, pero dya ra s ra mbrji jingu ra mbr Mizhocjimi ra manda. 21 Z ra mamaji: Je bb a ecjua nu c o eme Mizhocjimi ra manda, ra eeji, z ra mamaji: Je bb a manu nu, pero dya rr cjuana. Na ngue ya manda Mizhocjimi a ndetsceji. 22 O sido o a e Jess o xipji co o discpulo: Nutsc rv cj cja Mizhocjimi y r cj na yeje. Pero ante que r cj, ra zd o pa ma me r sufregueji. Nguecua me r eji r cj r crgji va, z ri natjo pa c ri neji r syagueji c dya r sufregueji. Pero dya be ri sd. 23 Ri bb o xpte co dya cjuana ra xitsiji: Chjd co nuzgjme, na ngue bb a ecjua c o eme Mizhocjimi ra manda. O ra xitsiji: Je bb a manu c, ra entseji. Dya r cheeji anguezeji, dya r creoji co. 24 Ma go jusi e dyebe, ixi etse texetjo. Je xo rga cjatjonu ma r cj na yeje, ra jandgagji

20Nucua

Cmo llegar el reino de Dios

SAN LUCAS17,18 sidyi, naja c r sog. 36 Yeje co ri bb cja juajma. Naja c r sidyi, naja c r sog. 37 O ndnr cua co apstole o mamaji: Nutsce n Jmutsgjme, ja ngue cua r tsjague a cjanu? O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nu ja mana na animale c ya ni nd c ya na x, je nguejnu jmur o ndopare nu. Je xo ga cjatjonu, nu ja cjaa yo nte co me na so co r cjap ra sufre, je ngue nu r xcg a cjanu yo.

166 ndempa, Mizhocjimi ra mbs co. Z bb ma ra mezhe, pero ra zd ma ra dyt co o nte ja co nzi ga dytji. 8 R xitscji, ma ra zd ce pa, ixta mbs co o nte. Nutsc ma r cj na yeje cja Mizhocjimi r e manda, ja nzitjo nte co ri bb co ri tepqueg e ri ejmez, ee e Jess.

18

Nucua e Jess o mama na ja, ngue cua ro unji ngenda mi jyod ro sido ro dytji Mizhocjimi, dya ro tg o mbji. 2 O xipjiji: Cja naja jii mi bb na juesi c dya mi s Mizhocjimi, dya xo mi respetao yo nte. 3 Nu cja ce jii xo mi bb na ndix c vi nd nu xra. Mi pa cja ce juesi mi pa xipji: Rv j rv ne xitsi na nte c o ndnngui n juajma. R zojngue r castigao, ee. 4-5 O mezhe ja nzi pa, ce juesi dya mi cjap ngenda ce ndix c mi t. Xe go mezhtjo, cjanu o mamatsj: Dya r sg Mizhocjimi, ne xo ri ngue yo nte. Pero ne ndix, me xichaz na ngue sido va j. R cjag ja co nzi ga dytc, ngue cua dya cja ra j ra molestaoz, ee. 6 O mama e Jess c n Jmugji: Tsjijiji na jo c o mama ce juesi. 7 Z ma so ce juesi, pero o mbs ce ndix. Nguecua r xitscji, co o nte Mizhocjimi, ma ra dytji Mizhocjimi xm

El ejemplo de la viuda y el juez

c nu ja nzi co mi cjap me na joji, e mi cjapji menu co aja nte. Nguecua e Jess o mama na ejemplo o xipjiji: O nguinsi yeje bzo a ma cja ce templo, ro ma dytvi Mizhocjimi. C naja mi fariseo. C naja mi cobra o contribucin. 11 Ce fariseo o bbtjo mi cjap na nojo cja jmi Mizhocjimi o mama: Mizhocjimi, r dac na pj na ngueje dya nza cjazg co aja nte. Na mbji, na so cjaji, tsji o ndix. Dya xo nza cjazg ne bzo nu cobra o contribucin. 12 Yendg mbempje nu ngo. Y r dac n diezmo texe co r tg, ee. 13 Nu c mi cobra o contribucin mi jyadvi na j; dya mi ne ro ns a jense. Mi yab o tijmi mi mama: Mizhocjimi, me na so co r cjag; r tg na puncj n nzhub. R tc r juentsque r perdonaoz, ee. 14 Nucua o nzhogvi o mvi o ngumvi. R xitscji, Mizhocjimi o perdonao ce nte c mi cobra o contribucin. Pero ce fariseo, dya perdonaoji c. C ra tsjaptsj na nojo, ra tsjapji c dya pje rgu muvi. C ra un ngenda c dya ni muvi, ra tsjapji c rgu muvi a jmi Mizhocjimi.

9-10Ma

El ejemplo del fariseo y el cobrador de impuestos

167
Jess bendice a los nios
22Nucua

SAN LUCAS18 e Jess ma m o dyr co, o xipji: Xe bzhtjo naja c r tsjague. Ma pgue texe co i psi, r un co dya pje psi. A cjanu r psigue a jense co me ni muvi. Cja rr chenngue co nuzg r m. 23 Nucua ma m o dyr ce bzo co o mama e Jess, me co ndum cua, na ngue mi psi na puncj. 24 E Jess ma m o janda me go ndum ce bzo cjanu o mama cua: Nu co psi na puncj, me na szhi para ra un o mbji Mizhocjimi ra tsjapji o Jmuji. 25 Naja camello, dya s ra cjog cja o xg na dyepjad. Pero r xitscji, xenda s ra cjog a cjanu na camello, que na ngue na nte c psi na puncj ra un o mb Mizhocjimi ngue cua Mizhocjimi ra tsjap o nte. 26 Co mi r, o mamaji: Ma ga cjanu, ja rg s cj ra salva ma? 27 O ndnr cua e Jess o mama: C dya s yo nte ra tsja, Mizhocjimi s ra tsja. 28 Nucua e Pedro o mama: Nutscjme r sogjme texe co mi psijme r tenncjme co nutsce. 29 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Dyrji na jo c na cjuana c r xitscji. Cr co ra un o mb Mizhocjimi ra tsjapji o Jmuji. Nguecua ra zog o ngumji, o nu tataji e nu nanaji, o nu cjuarmaji, o nu cjji, o nu suji, o nu tiji, ngue cua ra tsjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. 30 Co ra tsja a cjanu, ra chunji c rr puncj que na ngue c mi psiji ma ot.

j co nte ma siji co o tsitiji cja o jmi e Jess, ngue cua e Jess ro ese o dy anguezeji ro dytpji Mizhocjimi. Nucua co discpulo ma m o jandaji co, o hunchiji cua co ma siji co tsiti. 16 Pero e Jess o xipji co nte, na jo ro siji co tsiti. Cjanu o xipji co o discpulo: Jyziji yo tsiti ra ji cja n jmig; dya r tsaspji. Na ngue co va j co nuzg nza cja yo tsiti, ngueje co cjap Mizhocjimi o Jmu. 17 Dyrji na jo c na cjuana c r xitscji. Ma cj co dya ra j co nuzg cua ja nzi ga eje yo tsiti, dya ra s ra tsjapji Mizhocjimi o Jmuji, ee e Jess va xipji co o discpulo.

15Ma

mama cua naja c mi xoi cja na nintsjimi o xipji: Nutsce xpte, me na jotsgue. Pje ni mb c r cjag ngue cua ra chac c rga bbtjo co Mizhocjimi para siempre? 19 E Jess o xipji: Pje ni xitsi na joz? Dya cj bb c na jo; nguextjo Mizhocjimi. 20 I prgue co o mandamiento Mizhocjimi co o dyacji: Dya r ptteji. Dya r tsji o ndix. Dya pje r pnji. Dya r pezheji o bchjine. R respetaoji nin tataji e nin nanaji. Xo e co aja mandamiento, xo i prgue co, ee e Jess. 21 O ndnr cua ce bzo: Texe yo, ya nde r cjag yo ndeze ma mi tsiqug.

18O

Un joven rico habla con Jess

SAN LUCAS18,19 Y ma ya rgu nguinsi ne jense e ne xoijm, ra bbtjoji co Mizhocjimi.

Nuevamente Jess anuncia su muerte
40Nucua

168 e Jess o bb cua o mama: Siji ga ecjua ne bzo. Nucua ma m o zt, o dyn e Jess o xipji ce bzo: 41 Pje i ne r cjac? O ndnr ce bzo o mama: Nutsce n Jmutsg, r ne c r xocz n ch r janda. 42 E Jess o xipji cua: Jandague. R jocts na ngue i creoz. 43 Jo ni zt cua o nd o janda. Cjanu o mji cua e Jess. Y o un na pj Mizhocjimi. Co nte ma m o jandaji o jog ce bzo, o mamaji: Me na jo Mizhocjimi, eeji.

nu pa e Jess o xc co doce o discpulo, o atsjji o xipjiji: Ya rr m a ma a Jerusaln. Ra zd texe co o dyopj co profeta c r sufreg nutsc rv j cja Mizhocjimi. 32 Ra nzhggji cja o dy co dya menzum a Israel, me ra tsjacji burla ra zoxcji. Y pje co me nde ra tsjacji. 33 Ra mbrzji ra mbtcji. Nucua c na ji nu pa, r tetcj r bbtjo na yeje, ee e Jess. 34 Co doce discpulo, dya mbrji co ja. Dya mi unji ngenda c ja rv zd c ro sufre e Jess. Dya be mi chun ro mbrji.

31Na

Jess ma ya mi ngue ro ztji a Jeric co o discpulo, nu cja ce iji mi junr na bzo c mi ngor. Mi r o merio. 36 Ma m o dyr mi cjog na puncj o nte, o tsja tn pje mi cja co nte co mi cjog. 37 O xipjiji: Cjog e Jess nu menzum a Nazaret, embeji c. 38 Nucua ce bzo o a cua na jense o mama: Nutsce Jess o mboxbchets e David, juentsqueg. 39 Co nte co mi ot a xoi o hunchiji cua ce bzo o xipjiji c ro ngot o ne. Pero nuc, xenda go mapj na jense: Nutsce o mboxbchets e David, juentsqueg.

35E

Jess sana a un ciego de Jeric

19

E Jess e co mi pji, o ztji a Jeric o cjogji cja ce jii. 2 Mi bb nu na bzo c mi chj Zaqueo c mi jefe cja co mi cobra o contribucin. Nuc, mi rico c. 3 E Zaqueo, ma m o dyr o cjog e Jess cja ce jii, mi jod ja rv janda. Pero dya mi s, na ngue mi pji e Jess na puncj o nte, e dya ma nd e Zaqueo. 4 Nucua o ot a xoi o ma ndese cja na zaa c mi chj sicmoro. O ndese nu, ngue cua ro janda e Jess. Na ngue je ro cjog nu e Jess e co mi pji. 5 Nucua ma m o cjog e Jess a ngua ce zaa, o ns cua o xipji: Zaqueo, dyag na zzhi. Na ngue r ox cja in nzungue dya, ee. 6 Nucua e Zaqueo ixco dag cua. Me co mj va mvi e Jess cja ngum. 7 Co nte ma m o jandaji

Jess y Zaqueo

169 co, me mi tsjojne ma zobji e Jess mi mamaji c vi ma ox e Jess cja ngum na bzo c ma so. 8 Ma mi crji cja ce ngum, o bb e Zaqueo o xipji e Jess c n Jmugji: Nutsce n Jmutsg, bb c ni jyod r xitsc. Co r psi, r ung nde, yo dya pje psi. Ma r cjopc rv cobra, r nzhopc xe na nziyo c r cjopc. 9 O mama cua e Jess: Nudya o jog o mb ne bzo e yo cr o ngum. Ixna cjuana mboxbche dya nu, cja e Abraham. 10 C rv cj cja Mizhocjimi, ngue c r jod co cja na so, ngue cua r emeji libre cja co na so. Ma jiy, ra bzhiji.

SAN LUCAS19 va ndji co xo ro maa nu ja ro ma ce ti, ro mamaji: Dya r negjme ra mandazjme nu, ro ee co ro ma zog na ja. 15 Pero o chun poder ce ti ro manda. Nucua ma m o nzhog, o manda o zojnji cua co mbpji co vi un o merio, ngue cua ro mbr ja nzi vi nd nzi na co. 16 O j cua naja mbpji o mama: Nutsce n Jmutsg, i socz na merio c me mi muvi. Xo va cju yo xe na dycha merio yo r tcj, ee. 17 Angueze o xipji: Me na jo ga mbpjits. I tsjacjuana i tsjague na jo co tstjo co r soctsg. Nudya r dac r mandague cja dycha jii, ee ce ti c ya mi rey. 18 O j c naja mbpji o mama: Nutsce n Jmutsg, i socz na merio c me mi muvi. Nudya xo va cju yo xe na tsicha merio yo r tg, ee. 19 O ndnr cua ce rey o xipji: Nutsce r dac r mandague tsicha jii. 20 O j cua c naja mbpji o mama: Nutsce n Jmutsg, bb cua nu in merio. R ps cja na tsimbayo r psi na jo. 21 R sg r mama, z r ppcj na zzhi, pero pje ra dyeje co, r eeg. Na ngue nutsce i dacjme o bpji co na jy. Z r ppcijme, nguetsce i cjap in tsjacje yo r tgjme. Z nguetscjme r podjme co in nzhxgue e r cjajme texe, ngue in chujmgue nu ja tji co ndx, ee ce mbpji. 22 O ndnr cua ce rey o xipji: Na so ga mbpjitsgue. Na ngue co i mangue, ixi etsetjo c na so ga mbpjitsgue. Nutsce i prgue c r dacji o bpji co na jy, e

nte xe mi cjijiji co ja co vi xipjiji e Zaqueo. Mi unji ts ngenda e Jess mi ngueje c vi eme Mizhocjimi ro e manda. Na ngue c ya mi ngue ro ztji a Jerusaln, mi pzhiji c ya mi ngue ro manda e Jess. Nguecua e Jess xe go a o xipjiji na ja c rv unji o ngenda c dya be ro manda. 12 O mama: Naja rey mi eje na ti. Ce ti ya mi ngue ro ma cja na pas c ma j, je ro chun nu ce poder c ro manda. Jo rr nzhog ro manda. 13 Ante c ro ma, o mat diez co o mbpji, cjanu o unji na merio c me ni muvi nzi naji. Cjanu o xipjiji: R ppjiji co yo merio, ngue cua ma r nzhog, ya rgu ndj, embeji co mbpji. Cjanu o ma cua. 14 Co o menzum ce ti, mi nuji na c. Nguecua

11Co

El ejemplo de las diez monedas

SAN LUCAS19 r cjap n tsjacj co i ppjigueji, e je ngue n chujmg nu ja tji co ndx co i podgueji cja n juancj. 23 Maco i prgue yo, jenga dya i mague cja banco ri ma sog nu, nu n meriog? Ma rva cjanu, ma ro cj, ro dyacji ne merio, e co ya rv ndj nu, embe. 24 O sido o a ce rey o xipji co mi cr nu: Jnbji ne merio ne bzo, unji nu o ndj na dycha merio. 25 Anguezeji o xipjiji: Nutsce n Jmutsgjme, maco ya jn dycha merio. 26 O mama cua ce rey: R xitscji, co chun pje rgu ppjiji, ma ra ndji, xe ra chun ma co. Pero ma dya ra ppjiji co vi chunji ra ndji, numa, ra jnbji ma co vi chunji. 27 Co nte co nug na , co dya go ne c ro mandag anguezeji, ma siji a ecjua co, r ptji cja n jmig co, ee ce rey.

170 ma xpcvi ce tsiburru, cjanu o mama cua co mi ngue o cjaja ce tsiburru o xipjivi: Jenga i xpcvi ne tsiburru? 34 Anguezevi o mamavi: Ngueje c n Jmugji c ni jyod. 35 Nucua ma m o nguar o xpcvi, cjanu o sinpivi cua e Jess. Cjanu o tsosvi co mi tjvi, cjanu o ngspvi ce tsiburru. Cjanu o esevi cua e Jess. 36 Nu ja mi pa e Jess, co nte xo mi cosji co mi tji, cja ma xpji cja ce iji. 37 Ma ya mi ngue ro ztji cja ce teje c ni chj Olivos, nza texe co nte co mi pji e Jess o mji o mapjji cua na jense o mamaji: Me na jo Mizhocjimi, me na nojo yo o dyacji r jandaji. 38 Me na jo nu va j nu o eme Mizhocjimi ra manda. Ya dyacji Mizhocjimi c r ptca mpji angueze, dya pje r mbeeji; me na nojo Mizhocjimi, ee co nte. 39 Nucua co ja nzi fariseo co mi dyoji co nte, o mamaji o xipjiji e Jess: Xpte, hunchi yo nte yo i pcjeji, xipji ra ngot o neji. 40 O ndnr cua e Jess o xipjiji: R xitscji, ma dya ra mapj yo, ra mapj yo ndojo. 41 Nucua ma ya mi ngue ro ztji, ma m o janda e Jess ce jii a Jerusaln, o hu na ngue ja ma cja co mi menzum nu. 42 O mama: Quera ri unnceji ngenda co mi xitscji. Numa, ri salvagueji ma. Pero ya tsot in chgueji. 43 Ngue cua ra zd co pa ma ra j co nucji na ra e dybji o sanja

33Ma

e Jess ma m o nguar o mama co ja, go sido go ndpi ce iji c mi ma a Jerusaln, mi pji co co o discpulo. 29 Ma ya mi ngue ro ztji a Betfag eje a Betania cja ce teje c ni chj Olivos, o mat cua yeje co o discpulo. 30 Cjanu o xipjivi: Mvi cja ne jii nu bb a ma a xoi. Ma r stvi nu, r chtvi na tsiburru c nnt, nu c dya cj be chg. R xpcvi, cja rr sijivi. 31 Ma cj co ra dynncvi: Jenga i xpcvi ne burru?, ra entsevi, numa, r xipjivi a cjava: Ngue c n Jmugji c ni jyod, r embevi co. 32 O ma cua co yeje o ma chtvi ja co nzi va mama e Jess.

28Nucua

Jess entra en Jerusaln

171 ra mundoji ce jm, ra ngrji texe lado cja in jiigueji. Nguecua dya ra s r pedyeji, dya xo ra s cj ra cjog ra e mbxcji. 44 Ra ytcji nin jiigueji; dya ra nguejme ne ri na ndojo a xese cja c nn mindojovi. Y ra mbtcji. Na ngue dya i tsjapji ngenda nu nu o eme Mizhocjimi ro empceji libre.

SAN LUCAS19,20 ndnr cua e Jess o xipjiji: Xo r nncgji na tn c r xitscji dya. 4 Cj eme e Juan ro jichi yo nte? Cjo ngueje Mizhocjimi c o eme, o ngueje yo nte?, embeji. 5 Anguezeji pt va mamatsjji cua: Ma r mamaji ngueje Mizhocjimi c o eme, ra xitscji: Jenga dya i creoji ma c mi xitsiji e Juan?, ra enzgji. 6 Ma r mamaji c ngueje yo nte co o eme, ra pjacji o ndojo yo nte. Na ngue cjapji c mi profeta e Juan, eeji. 7 Cjanu o ndnrji cua o mamaji c dya mi prji cj ngue c vi eme e Juan. 8 Nucua e Jess o mama o xipjiji: Dya xo r xitscji pje pjtsc nguecua r cjag yo.

3O

cjanu o cjog a mbo cja ce templo. Cjanu o pjong co pje mi p cja ce templo, e co pje mi tm. 46 O xipjiji: Ya topj a cjava: Nn nzung ngue na ngum cua ja ra dytji Mizhocjimi, ee o ja Mizhocjimi. Nutsceji na cjapctjoji nn nzung nza cja ma ri ngue o ngum o mb cua ja tsjji, embeji co. 47 Nucua pama mi pa cja ce templo mi xp co nte. Co ndambcjimi e co mi xp o ley Mizhocjimi, e co aja co mi pjzhi na nojo, mi jod ja rv mbtji e Jess. 48 Dya mi ttji ja rv tsjapji, na ngue texe co nte me mi m ma dyrji co ja co mi mama e Jess.

45Nucua

Jess purifica el templo

Na nu pa, e Jess mi xp co nte nu cja ce templo mi xipjiji c mi jyod ro un o mbji Mizhocjimi na ngue ngueje c manda. O sj cua co ndambcjimi e co mi xp o ley Mizhocjimi e co aja co mi pjzhi na nojo. 2 O dynji e Jess: Nutsce r xitscjme pje pjtsce c i cjague yo. Cj ngue c o empce r tsjague yo?

20

La autoridad de Jess

e Jess cjanu o zopj co nte, o xipjiji na ejemplo: Bb na bzo c tj na juajma. O nganta o uva cja c o juajma. Cjanu o un cua media co ro mbpi co uva. Cjanu o ma cua na j; o mezhe cua. 10 Nucua ma ya mi ngue ro jog co uva, cjanu o tsja ce lamu o ndj naja o mbpji o maa ja co ma cjaa co uva, ngue cua ro unji co uva co mi toca. Nu co ppi co uva, o mbrji na puncj ce mbpji c cja vi sj, cjanu o pjongji, dya pje unji. 11 Nucua ce lamu o ndj cua c naja o mbpji. Ma o zt nu ja ppiji co uva, xo mbrji c, me go mbtji. Cjanu o pjongji, dya pje unji. 12 Nucua ce lamu cjanu o

9Nucua

El ejemplo de los trabajadores malvados

SAN LUCAS20 ndj cua c naja o mbpji. Nuc, o xotpji o cji, cjanu o pjongji. 13 Nucua c o cjaja co uva o mama: Ja rga cjapg dya? C r cjag, r tj nu n chig nu me r neg. Xama ra respetaoji nu, ee. 14 Co ppi co uva, ma m o jandaji ma j ce ti, o pt va mamaji cua: Nujnu, ngueje nu ra zopcji ne huerta ra tsjap o cjaja. M r ptji ngue cua r cjapcji n tsjacjji ne huerta, eeji. 15 Nucua cjanu o ma pjongji ce ti cja ce huerta, cjanu o mbtji. Ya nguar ne ejemplo. Cjo i prgueji pje ra tsja dya ce lamu? Pje ra tsjap co ppi co uva? 16 C ra tsja, ra j ra mbt co ppi co uva. Nucua cja rr un o media co aja nte ra mbpi co uva. Co ndambcjimi e co mi xop o ley Mizhocjimi e co aja co mi pjzhi na nojo, ma m o dyrji, o mamaji: Dya ra jyzi Mizhocjimi ra zd cua ja nzi vi mangue. 17 Nucua e Jess o jandbaji na jo o jmiji, o xipjiji: Jenga i mangueji c dya ra zd? Maco xo topj cja o ja Mizhocjimi c mama a cjava: Nu ce ndojo c dya go ne co mi jb ce ngum, ngue c ot ya jumji dya a squina c, ee. 18 Co ra pjee cja ce ndojo, ixta huag na jo co. Y ma ra j ce ndojo ra e zbi na nte, ixta nzhenche ma ce nte, embeji co.

172 rv s ro zrji e Jess. Na ngue ma m o mama e Jess ce ja, o mbrji c mi nguetsj anguezeji vi jytsiji co mi ppi co uva. Pero dya zrji na ngue mi sji co nte. 20 C o tsjaji, o xipjiji ja nzi co o dyoji ro ma chzhiji cja co nte co mi xp e Jess, ro ma tsjapji tn e Jess. Xama pje co ro mama angueze, ngue cua ro s ro ngtji cja ce gobernador. Pero ro tsjapji c mi ne ro mbrji. 21 O mama cua anguezeji o xipjiji e Jess: Nutsce xpte, r prgjme c i mamague co na jo, e i xpgue na jo yo nte. I xipji c na cjuana yo nte, z pjzhiji z dya pje pjzhiji. Xo r prgjme c i xpgue c na cjuana ja ga cja o iji Mizhocjimi. 22 Xitscjme pje mama o ley Mizhocjimi. Cjo na jo r cjtji o contribucin c r e rey Csar o jiy?, eeji. 23 E Jess mi pr co na so co mi cjijiji; nguecua va xipjiji: Jenga chaque va e nngji? 24 Jtsiji na merio. O jchiji cua na merio. O mama cua e Jess: Cj o i nu cuat ne merio e cj o tj nu juns? O ndnrji cua o mamaji: Ngueje e Csar. 25 O ndnr cua e Jess o xipjiji: C toca e Csar, r unji e Csar. C toca Mizhocjimi, r unji Mizhocjimi, ee e Jess. 26 Na jo va ndnr e Jess, y vi dyr co nte co ma puncj. Nguecua co ndambcjimi e co xpte, dya s pje ro chtpji angueze. O unji ngenda c me na jo va ndnr. O nguijiji cua:

ndambcjimi e co mi xp o ley Mizhocjimi, mi jodji ja

19Co

El asunto de los impuestos

173 Nunca r rgji c ri a a cjanu na nte, eeji. Y dya cja pje dynji. partido c mi xiji saduceo mi mamaji c dya ra s ra te yo aima. O sj cua ja nzi anguezeji cja e Jess o xipjiji: 28 Xpte, e Moiss o dyopj cja n leygji, ma cj co ra nd, ma dya be ejui ti c nu su, numa, c nu su ra chjntvi ma c naja o cjuarma ce bzo c ya nd. Nucua ce bzo c vi nd, je ngue o tj c ra juspvi ce ti c ot ra jmus. 29 Nuzgjme, mi bbzgjme siete bzo co mi cjuarmaji. Naja anguezeji o chjnt pero o nd, dya ejui ti c nu su. 30 Nucua c na yeje o cjuarma xo chjntvi ce ndix. Xo ndtjo, dya ejui ti. 31 Je xo va cjatjonu c na ji, hasta o llega nza sieteji. O chjntvi ce ndix nza texeji. Y o ndji, dya eji ti. 32 Cjanu o nd cua ce ndix. 33 Ma ra te co aima ja co nzi gui mangue, cj ngue c ra tsjap nu su ce ndix? Na ngue nza sieteji nde go tsjap o suji, ee co saduceo. 34 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Yo nte cja ne xoijm chjntji. Xo e co o tiji chjntpji. 35 Yo nte, dya texeji ra teji ra ma ngrji a jense; nguextjo co ya rgu jog cja jmi Mizhocjimi. Ma ra te co, dya ra chjntji, dya cj xo ra chjntpji. 36 Na ngue dya cja ra ndji. Nguecua ri chjntjui co o anxe Mizhocjimi co dya chjnt ni ri t. Y ri chjntjui nza cja Mizhocjimi, na ngue

SAN LUCAS20 ya rgu tetjoji ya rgu bbtjoji na yeje. 37 Ixi etsetjo cja o ja Mizhocjimi co o dyopj e Moiss, c ra te co aima. Ngue cja ce pasaje nu ja mama c mi tj ce bidyi. O dyopj ja va mama Mizhocjimi. O mama a cjava: Ngue o Mizhocjimiz e Abraham e e Isaac e e Jacob, ee Mizhocjimi cja co o dyopj e Moiss. 38 Mizhocjimi dya ngue o Mizhocjimi co aima, ngue o Mizhocjimi co bbtjo. Ngue cua ixi etsetjo, z ya nd e Abraham e e Isaac e e Jacob, pero bbtjoji y ra tetjoji, ee e Jess. 39 Nucua ja nzi co fariseo o xipjiji cua e Jess: Xpte, me na jo gui mangue, embeji. 40 Dya cj cja rezga pje xe ro dyn e Jess.

La pregunta sobre la resurreccin

27Ce

mama cua e Jess o xipjiji: Co xp o ley Mizhocjimi mamaji e Cristo ri mboxbche cja e David. 42 Maco nguetsj e David o dyopj a cjava cja Salmo: Mizhocjimi o zopj c n Jmug o xipji: Mimi cja n jodyg. 43 R dac r mandague hasta ma cja r chp yo nuc na , ee Mizhocjimi cja co o dyopj e David. 44 E David o nd e Cristo o mama: Ngue n Jmug, ee. Pje ne ra mama c ri mboxbche e Cristo cja e David e c xo ri ngue o Jmu?, ee e Jess va xipji co nte.

41O

De quin es hijo el Cristo?

SAN LUCAS20,21
Jess acusa a los maestros de la ley
45Nucua

174 z co ndojo co vi dytji c; me xo ma z co mi dornao ce templo co vi un co nte. O mama cua e Jess: 6 Nujyo i jandaji, ra zd co pa ma dya cja ra jyns yeje ndojo co dya ra yt.

e Jess o zopj co o discpulo; ma dyr co nte. 46 O xipjiji: R pjtpji ngenda cja yo xp o ley Mizhocjimi. Anguezeji cjapji na noji ga nzhodji na maja o bituji. Me xo neji cj ra mbspiji tecjam rg zenguaji cja o chjm. Ma pji cja nintsjimi, me juajnji o lugar co na jo ja ra mimiji, ngue cua yo nte ra jandaji anguezeji ra mamaji me na joji. Y ma go tsjaji o mbaxua, me xo juajnji o lugar co me na jo. 47 Anguezeji jnbji co psi yo ndix yo ya nd nu xra. Pero me cjapji na joji; me mezhe ga dytji Mizhocjimi. Na ngue c ni tsjaji co na so, Mizhocjimi ra tsjap xenda ra sufreji que na ngue ma dya ri xpteji.

21

Nucua e Jess o janda co rico mi junt o merioji cja ce caja nu ja mi mbeeji Mizhocjimi. 2 Xo janda o j na ndix c mi pbre c ya vi nd nu xra, o e junt yeje merio co dya nda mi muvi. 3 O mama cua e Jess: Dyrji na jo c r xitscji. Co yeje merio co o junt ne ndix nu pbre, xenda ni muvi a jmi Mizhocjimi que na ngue co o junt yo aja. 4 Yo rico o mbeeji Mizhocjimi o unji co vi mboncj. Nu ne ndix o un texe co mi jn co rv ma ndm c ro zi, ee.

La ofrenda de la viuda pobre

bb ja nzi co o mama ja ma cja ce templo. O mamaji c me ma

5Mi

Jess dice que el templo ser destruido

mamaji cua: Xpte, jingu ra zd yo? Pje ma seal c r jandajme ngue cua r prjme ma ya ri ngue ra zd yo? 8 O ndnr cua e Jess: Pjtpji ngenda c dya r creogueji co ra e dyoncji. Ra j na puncj co ra jncg n chj, ra mamaji ngueje Cristo anguezeji. Y bb co ra mama c ya ra nguinsi e jense e ne xoijm. Dya r cheeji anguezeji. 9 Y r dyrji ri cjaji o ch. Xo ra mbezheji ya ri cjaji o ch. Dya r sgueji, na ngue ni jyod ra zd a cjanu. Pero dya be ra nguinsi ne xoijm. 10 O sido o a e Jess o xipjiji: Yo pas ra chji co yo aja pas. Co rey ra chji co co aja rey. 11 Ra mbi na zzhi ne xoijm. Y na puncj o jii ja co ra sufreji o tjijmi e na puncj o jii co ra nzhod o ngueme co me na szhi. Ra jandaji a jense co nunca jandaji nguecua me ra zji. 12 Ante c ra zd yo, ra zcji yo nte ra tsjacji c r sufregueji. Ra zintsiji cja yo nintsjimi ra jncji ngenda ra pantcaji a pjr. Y ra zintsiji cja yo rey e yo gobernador. Nujyo, ra tsjacji yo, na ngue c ri ejmezji y ri nnngji

7O

Seales antes del fin

175 n chjg. 13 Ma ra zintsiji a cjanu cja co pje pjzhi, ra s r xipjiji ja ga cjazg. 14 Ixt junt in mbji c dya ni jyod r tsjijiji ja rgui chjnrji, ante c ra jncji ngenda. 15 Na ngue nutsc r dacji o ja c r mangueji, e o pjee. Nguecua co nucji na , dya ra s pje ra xitsiji. Dya xo ra s ra xitsiji: Dya cjuana c i mangueji, ra entseji. 16 Bb ma ri ngue nin tataji e nin nanaji ra zintsiji cja co pje pjzhi. Bb ma ri ngue nin cjuarmaji o ngue na in dyocjeji, o ngue na c i jogueji. Bbtsji co ra mbtji. 17 Texeji ra nucji na , na ngue nutsceji ri ejmezji y ri nnngji. 18 Pero dya ra s pje ra tsjacji, ma dya ra ne Mizhocjimi, ni ri ngue naja in ixteji ra ndtcji. 19 Z ra tsjacji yo, pero ma r sido r ejmeji Mizhocjimi, r bbtjogueji ma. 20 Ma r jandaji c ya ri cr o tropa texe lado a Jerusaln, ngue ma r prgueji ma c ya ra zd ra ytji. 21 Ma r jandaji a cjanu, nutsceji ri crji a Judea r cuee r mji cja teje. Nutsceji ri crji mero a Jerusaln, r pedye r mji. Nutsceji ri crji cja in juancjeji ri ppjiji , dya cja r nzhogji a Jerusaln; ixt mji. 22 Co pa co, yo nte ra sufreji na ngue co na so co vi tsjaji. Ra zd co topj o ja Mizhocjimi. 23 Juejme co ri ndunte e co ri jt o ll co pa co. Me ra sufreji va a Judea texeji; Mizhocjimi ra castigao yo nte. 24 Cr co ra mbtji co tjdyi. Cr co ra dydyiji cja co nano pas. Co dya menzum a Jerusaln, ngueje co ra manda nu, hasta ma ra zd c

SAN LUCAS21 ya mama Mizhocjimi c dya cja ra mandaji. jandaji co nunca jandaji, na ngue nano rg jetse e jyar e e zana e yo seje. Y cja ne xoijm me ra yuu na jense yo mar rg pjs e ndeje. Nguecua yo nte, me ra zji, dya ra mbrji pje ra tsjaji. 26 Me ra jyoji na ngue c me ri sji co xe ra zd. Na ngue yo bb a jense ra pt c dya ri nza cja ma ot. 27 Nucua ra jandgagji rva cj cja ngm, ra jandgji c me rr ztsi e rr zz. 28 Ma ra mbr ra zd yo, me r mji rgui chepquegji. Na ngue dya cja ra mezhe r e empcji libre co ri sufregueji. 29 O sido o a e Jess o xipjiji: Tsjijiji ja ga cja ce zaa c ni chj higo, e yo pje nde ma zaa. 30 Ma i jandaji ya peje o xi, i prji ya ra j co pa ma ra paja ne xoijm. 31 Je xo rga cjatjonu, ma r jandaji c ya ra zd yo r xitscji, r prgueji ma c ya r mandag nutsc o evgueg Mizhocjimi. 32 Dyrji na jo c r xitscji dya. Co ri cr co pa co, dya ra nd texe co, hasta ma cja ra zd texe yo r xitscji. 33 Ra nguar e jense e ne xoijm, pero nn jag nunca ra nguar nu. 34 Pjtpji na puncj ngenda c dya r mpji yo bb cja ne xoijm, nza cja co si o tapj cja na tji. Dya xo r mamaji ja rgui chtji pje r siji e pje r jyeji. Ma r tsjaji a cjanu, ra meze in mbji. Nguecua ma ra zd ce pa ma r

25Ra

Cmo vendr el Hijo del Hombre

SAN LUCAS21,22 cj na yeje, dya ri tepqueji. 35 Ma ra j ce pa, ra sufre texe yo cr cja ne xoijm co dya ri tepque. 36 Nutsceji r chepqueji. R sido r dytji Mizhocjimi ra dyacji r zzhgueji, ngue cua dya r sufreji co ra zd. Y ngue cua ma r cj na yeje cja Mizhocjimi, ma r jncji ngenda, dya pje r ttcji. 37 Ma ndempa e Jess mi xp cja ce templo. Ma xm mi pedye mi pa ox cja ce teje c ni chj Olivos. 38 Ma xr, tsi mi eje co nte cja ce templo, ma tpji o ja.

176 rv pjongji ce mbaxua. Xo ro ziji o tjmchi co dya mi bns. Tsjma mi cjaji a cjanu. 8 Nucua e Jess o mat e Pedro e e Juan o xipjivi: Mvi ma dytvi o jn ngue cua r spcji ne mbaxua. 9 O ndnr cua anguezevi o dynvi: Ja ngue cua i ne r sigji, ngue cua r ma tbe? 10 O ndnr cua e Jess o xipjivi: Dyrvi c r xitsivi. Ma r stvi cja ce jii, r chjji na bzo c ri tun na xjn o ndeje. R mji angueze, xo r tsjogvi cja ce ngum nu ja ra cjog angueze. 11 R xipjivi cua ce bzo c menzum nu: C rv cjbe, mama ce xpte r xitsibe, ja bb ce cuarto nu ja ra mimi co co o discpulo ra ziji c rgu zpji ne mbaxua? Je rga cjanu rgui xipjivi ce menzum. 12 Nucua angueze ra jtsivi na jyxcum c na nojo c ya bb texe co ni jyod. Ngueje nu r dytvi o jn nu, ee e Jess. 13 Anguezevi o mvi cua, o ma chtvi cua ja nzi va xipjivi. O dytvi cua o jn co ro ziji rv zpji ce mbaxua. 14 Nucua ma m o zd ce hora c ro ziji ce jn, o mimi cua e Jess cja ce mexa. Xo e co o discpulo. 15 O mama cua e Jess: Me r neg c natjo cua r siji c rga spcji ne mbaxua ante c r sufreg. 16 R xitscji, dya cja r sig c rga spc ne mbaxua; ya ra mbtcji ja co nzi ga mbtji o tsim co ni zpji ne mbaxua. Nucua, ngueje nu ja manda Mizhocjimi cja r sigji na yeje ma.

Ya mi ngue ro zd ce mbaxua c mi chj Pascua, ma mi siji o tjmch i co dya mi bns. 2 Co ndambcjimi e co mi xp o ley Mizhocjimi mi ne ixto mbtji e Jess. Pero mi sji co nte. Nguecua me mi jod ja rv s ro mbtji. 3 C dya jo mi dyojui e Judas Iscariote c mi ngue naja co doce o discpulo e Jess. O nb o mb e Judas. 4 Nucua e Judas o dyt c dya jo, o ma cja co ndambcjimi e co comandante cja ce templo, o ma aji ja rv tsja e Judas ngue cua anguezeji ro s ro zrji e Jess. 5 Anguezeji me co mji cua, o mamaji c ro ngtji e Judas. 6 Nucua e Judas o mama c ro tsja ja co nzi va xipjiji. Nucua mi jod ja rv zidyi anguezeji nu ja co ma bb e Jess, ngue cua ro s ro zrji e Jess ma dya ri cr co nte.

22

Conspiracin para prender a Jess

zd cua ce pa ma mi jyod ro mbtji na tsim c ro zaji c

7O

La Cena del Seor

177 nd cua na vaso, cjanu o un na pj Mizhocjimi. O mama cua: Chji nu, r siji i texeji. 18 R xitscji, dya cja r sig o ndeje o uva hasta ma ra zd c r mandag nutsc o evgueg Mizhocjimi, embeji co discpulo. 19 Cjanu o j cua na tjmchi o un na pj Mizhocjimi. Cjanu o xnbi cua co o discpulo, o xipjiji: Nujnu ngue n cuerpog nu. Co nn cuerpog, r pjtcgji c rvi chji. Nu na cjagueji dya, dya r jyombee r tsjagueji nu, ngue cua r mbenzgji, ee. 20 Nucua ma ya vi nguar vi ziji ce tjmchi, e Jess xo nd ce vaso. O yepe o un na pj ja co nzi va j ce tjmchi. Cjanu o xipji co o discpulo: Nujnu ngue n tsjig nu. C rga pjd n tsji r tg, ngue c rgui prgueji c ra perdonaotsji Mizhocjimi ja co nzi va mama. 21 Tsjijiji c r xitscji. Nu c ra nzhgg cja o dy yo nte ngue cua ra mbtcji, ngueje naja yo rr sigji o xdyi. 22 C rv cj cja Mizhocjimi, ngue c ra mbtcji ja co nzi va mama Mizhocjimi. Pero juejme ne bzo nu ra nzhgg. Ra tsjap Mizhocjimi me ra sufre nu. 23 Nucua anguezeji pt va dynji cj mi ngue anguezeji c ro tsja a cjanu ro nzh e Jess.

SAN LUCAS22 Co o rey co nte co dya mat Mizhocjimi, me mandaji yo nte. Me xipjiji c pje ra tsja yo nte, maco ne co rey c ra xiji me na jonteji. 26 Nutsceji, dya je rga cjatsceji nu. Bbtsji co ra chun ra mbzhiji na nojo, pero ni jyod ra pjsteji nza cja na ti c xe sbi. Z bbtsceji co ra mandatsceji, pero ni jyod ra mbxcji nza cja ma ri ngue na mbpji. 27 Ja ngue c mamaji c xenda na nojo? Cjo ngue c mimi cja mexa ga zi o xdyi, o ngue c sirve o jn? Ngueje c mimi cja mexa. Maco r pjsteg a ndetsceji. 28 Z dya tcg yo nte, z me nugji na , pero nutsceji sido i nzhodji co nuzg. 29 Nguecua r dac r mandaji, ja co nzi va dyacg mi Tatag. 30 Ma r mandag, nutsceji r mimiji co nuzg r siji o xdyi. Y r tsjaji juesi r jnpji ngenda co n menzumji a Israel co tsja cja co doce estado.

17O

xm, co discpulo o zji o ja cj mi ngue anguezeji c ro tsja xoi. 25 Nucua o mama e Jess o xipjiji:

24Ce

Se discute quin sera el ms importante

mama cua e Jess cn Jmugji: Nutsce Simn, dyr na jo c r xitsc. E Satans c dya jo, o chun sjtsi ra zcji i texeji. Ne angueze r xgueji co nuzg r pjtji, nza cja ga mbt o paxa ma pitsiji o ndx. 32 Nutsce Simn, r prg ra mezhe na ndajme ra ndc c dya jo. Pero r tc Mizhocjimi c r sido r creozg. Ma ra nzhog in mbgue, r pjs yo nin cjuarma xo ra zzhiji. 33 O ndnr cua e Simn Pedro o xipji e Jess:

Jess anuncia que Pedro lo negar

31Xo

SAN LUCAS22 Nutsce n Jmutsg, r bb dispuesto r mgvi, z ra pantcavi a pjr. Xo r bb dispuesto r tg co nutsce. 34 E Jess o xipji: Nutsce Pedro, r xitsi, ante c ra hu o tare, ya na ji rgui mamague c dya i pcg.

178 ztji cja ce teje, o mama cua e Jess o xipjiji: Dytji Mizhocjimi c dya r dytji c dya jo ma ra zcji, embeji co. 41 Nucua cjanu o xg co anguezeji, o ma cua na tsij, nza cja ma ja co sob na ndojo ma cj co pana. O ndijm cua va dyt Mizhocjimi. 42 O mama: Mi Tatatsg. Ma r egue, r tsas c dya ra zd c r sufreg. Pero dya r tsjague cua ja rg neg; tsjague cua ja nzi gui egue, ee. 43 O etse cua na anxe c vi eje a jense cja Mizhocjimi, o e tsjap o zzhi e Jess. 44 Me ma sufre e Jess. Xe ma t Mizhocjimi co texe o mb. O jenzhe, me ma puncj ma mbibi a jm nza cja o cji. 45 Nucua ma m o nguar o dyt Mizhocjimi, o bb. Cjanu o ma cua nu ja mi bb co o discpulo. O chtji ma ji, na ngue co mi cjijiji ro sufre e Jess. 46 O mama cua e Jess o xipjiji: Jenga i cjeji? R angaji r dytji Mizhocjimi, ngue cua dya r dytji c dya jo, ma ra zcji.

sido o a e Jess o xipji co discpulo: Ma i mcjeji i ma zopjji yo nte, r xitscji c dya i tsanaji o mape, ni xo i jnji o merio. Xo r xitscji c dya i tsidyiji co ri chinchiji. Cjo pje co o btsiji ma? O ndnr cua anguezeji o mamaji: Iy, dya pje btsijme. 36 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Nudya, co cjtsji mape ra ngana co. Xo r jnji o merio. Na ngue dya cja ra recibidotsji nza cja ma ot. Co dya jn o tjdyi, ra mbji c tji ra ndmji. 37 Na ngue r xitsiji c ni jyod ra zd o ja Mizhocjimi c mama a cjava r sufreg: Yo nte ra mamaji c me na so c, ee. J, ni jyod ra zd texe c ya topj ja rga sufreg. 38 O mama cua co discpulo: Nutsce n Jmutsgjme, bb va yeje tjdyi. O ndnr cua e Jess o xipjiji: Na jotjo co nujyo.

35O

Se acerca la hora de prueba

o mbedye cua e Jess o ma cja ce teje c ni chj Olivos, o maa ja co nzi ma cja o tjr. Xo mji co co o discpulo. 40 Ma m o

39Cjanu

Jess ora en Getseman

xe ma a e Jess, o sj cua na puncj o nte. Mi ot a xoi c mi chj e Judas c mi ngueje naja co doce discpulo. Cjanu o chzhi cua cja e Jess cjanu o ztp o jmi. 48 Nucua e Jess o xipji: Nutsce Judas. Rv cj cja Mizhocjimi. Maco va stc n jmi ngue cua yo va dyocjeji ra mbcji

47Ma

Llevan preso a Jess

179 nguetsc e Jess, ngue cua ra zinzgji. 49 Co mi dyoji e Jess, ma m o jandaji c ya ro zidyiji e Jess, o xipjiji cua: Cjo na jo r yabjme co tjdyi yo? 50 Cjanu o tsja cua na co discpulo o yab na tjdyi naja co o mbpji c mi mero ndambcjimi, o jpc o ng cja o jody. 51 O ndnr cua e Jess o mama: Iy. Jyziji ra tsjacji cua ja co nzi ga neji, embeji co discpulo. Nucua e Jess o jopc cua c o ng ce mbpji. 52 Nucua e Jess cjanu o zopj co ndambcjimi, e co comandante cja ce templo,e co aja co pje mi pjzhi co vi e zidyi e Jess, o xipjiji: Jenga i cjagueji a cjanu? I pedyeji cja cin jiiji va scji nza cja ma ri nguezg na mb, va jnji in chjdyiji e in ngarroteji. 53 Pama mi bncji co nutsceji cja ce templo, maco dya mi scgji ma. Pero nudya, ngue ne hora nu ya chacji r tsjacji yo. Ngue ne hora nu ya chun e Satans c dya jo, ra tsja ja co nzi ga ne.

SAN LUCAS22 Nujnu, nde mi dyoji e Jess. 57 O ngd cua e Pedro o mama: Dya r prg nu. 58 Dya mezhe cua, c naja nte o janda mi junr nu e Pedro, cjanu o xipji: Xo nguetsce naja co nde mi dyoji e Jess. O mama cua e Pedro: Nutsce bzo, dya nguetsc. 59 O mezhe cua na hora, cjanu o mama cua c naja: Na cjuana r prg, ne bzo nu, nde mi dyoji e Jess. Xo menzum a Galilea nu. 60 O mama cua e Pedro: Nutsce bzo, dya r prg c i mangue. Nucua ma mi a e Pedro, cjanu o hu cua na tare. 61 Nucua e Jess c n Jmugji o jandaji e Pedro. Nucua e Pedro o mbee co ja co vi xipji cn Jmugji: Ante c ra hu o tare, ya na ji rgui mamague c dya i pcg, vi ee. 62 Nucua e Pedro o mbedye a tji, me go hu co texe o mb.

anguezeji o pnchiji e Jess, cjanu o zidyiji cja o ngum c mi mero ndambcjimi. Ma ya mi mji, e Pedro mi bpjatjo na j cja e Jess. 55 Ma m o ztji, o rji cua na sivi a nde cja ce tji, o mimiji cua o patji. E Pedro xo mimi co anguezeji. 56 Na ndix c mi mbpite nu, o jandaji e Pedro mi junr cja o jyas ce sivi. O nguinchpi cua o jmi, cjanu o mama:

54Nucua

Pedro niega conocer a Jess

bzo co mi pjr e Jess, me mi cjapji burla e Jess, y mi prji. 64 Cjanu o ngotpji o nd co na tsimbayo. Cjanu o yabji o jmi, o xipjiji: Ma o empce Mizhocjimi, mamague cj ngue c o mbrts, embeji. 65 Y pje co nde mi xipjiji ma zadji.

63Co

Se burlan de Jess

ma ya m o jyans, o jmur cua co tita co pje mi pjzhi cja ce jii, e co ndambcjimi, e co mi xp o ley Mizhocjimi. O

Jess delante de la Junta Suprema

66Nucua

SAN LUCAS22,23 zidyiji cua e Jess nu ja ro jnpji ngenda. O jnpji cua ngenda o xipjiji: 67 Cjo nguetsce e Cristo? Xitsijme. O ndnr cua angueze o xipjiji: Z ro xitsiji, pero dya i creozji. 68 Nu ma xo ro nncgji, dya xo ri chjnrgueji. Dya xo ri xczji. 69 Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, dya ra mezhe r ma mimi cja o jody Mizhocjimi c me na zzhi. 70 Texeji o mamaji cua: Cjo nguetsce o Tits Mizhocjimi ma? O ndnr cua e Jess o xipjiji: J, nguezg cua ja vi mangueji. 71 Anguezeji o mamaji cua: Pje xe ni jyod o testigo? Nuzgtsjji r rji co o mama.

180 Dya pje r ttpg co na so ne bzo nu. 5 Co ndambcjimi e co nte, sido mi xipjiji e Pilato c vi tsja na so e Jess, o mamaji: Nujne bzo nu, xp yo nte texe cja yo n jiigjme. O mbr a ma a Galilea. Nucua ma j ma xp texe cja yo jii hasta ma cja m o sj a eva a Jerusaln, xo xp va. Nguecua yo nte ne ra tsjaji o ch, dya cja ra dytji in gobiernogue, mi eeji ma ngtji e Jess.

23

Cjanu o bbji cua texeji, cjanu o zidyiji cua e Jess cja e Pilato. 2 O mbr o xipjiji e Pilato c vi tsja na so e Jess, o mamaji: Nu ne bzo nu, r ttpjme mi onp yo n menzumgjme, mi xipjiji c dya cja ra dytji c in gobiernogue. Mama c dya r cjtjme o contribucin e Csar. Xo mama c nguetsj angueze e Cristo c tebe yo nte ra manda. 3 O mama cua e Pilato o xipji e Jess: Cjo i reygue cja yo menzum a Israel? O ndnr cua e Jess o xipji: J, nguetsc cua ja vi mangue. 4 Nucua e Pilato, o xipji co ndambcjimi e co nte:

Jess ante Pilato

e Pilato ma m o dyr co vi mamaji, cjanu o tsja cua tn: Cjo menzum a Galilea ne bzo? 7 Nucua e Pilato, ma m o mbr c je mi menzum e Jess a Galilea, o manda cua ro zidyiji e Jess cja e rey Herodes c mi bb a Jerusaln co pa co. Na ngue ngueje e Herodes c mi manda a Galilea. 8 Nucua e Herodes, ma m o janda e Jess, me co mj na puncj. Na ngue ya vi mezhe mi ne ro janda, na ngue mi r c me mi nntji e Jess. Mi tebe c ro tsja e Jess o seal co me na nojo, ngue cua ro janda. 9 Nguecua va tsjap na puncj tn e Jess. Pero dya go ndnr. 10 Xo mi cr nu co ndambcjimi e co mi xp o ley Mizhocjimi. Me mi aji ma ngtji e Jess. 11 E Herodes e co o tropa, me mi mbxtjoji e Jess mi cjapji menu. Cjanu o jyecheji cua na bitu c me mi muvi, c mi nza cja co jee o rey. Nucua cjanu o manda o zidyiji na yeje cja e Pilato. 12 E

6Nucua

Jess ante Herodes

181 Pilato e e Herodes ot mi vi. Pero ce pa c, o jovi. e Pilato o zojn texe co ndambcjimi e co aja co mi pjzhi na nojo e co nte. 14 O xipjiji: Nutsceji i sinquigji ne bzo nu, i xitsiji c onp yo nte ngue cua ga ne ra tsjaji revolucin. Pero dyrji na jo c r xitscji. R ng na jo ne bzo; i dyrji i texeji. Dya pje r ttpg co i mangueji. 15 Ni xo ri ngue e Herodes, dya pje xo chtp nu. Nguecua va manda i sigueji na yeje a eva. Dyrji na jo. Dya pje tsja co na so ne bzo, co rga ptji. 16 Pero ante c r eme libre, r manda ra jytji o chirrio, ee e Pilato. 17 Tsjma mi cjaji ce mbaxua c mi chj Pascua, y tsjma mi cja co nte mi tji e Pilato ro eme libre na bzo c ma oo a pjr. Nucua e Pilato mi eme cua libre ce nte. 18 Co ndambcjimi e co nte, dya neji c ro emeji libre e Jess. Nguecua va mapjji texeji o mamaji: Pt ne bzo. R negjme r eme libre e Barrabs, ee co. 19 E Barrabs vi pantaji a pjr na ngue vi pjt na ch a Jerusaln, vi chji ce gobierno, y mi pt o nte. 20 E Pilato ndo zopjtjo na yeje co nte, na ngue mi ne ro eme libre e Jess. 21 Pero anguezeji o mapjji cua na jense o mamaji: Chtji cja ngronsi, chtji cja ngronsi. 22 Nucua c na ji, o mama cua e Pilato o xipjiji:

SAN LUCAS23 Pje ni mb c o tsja c na so? Dya pje r ttpg co na so c rga ptji. Pero ante c r eme libre, r manda ra jytji o chirrio, ee. 23 Pero co ndambcjimi e co nte sido mi mapjji na jense, sido mi mamaji c mi jyod ro ndtji e Jess cja ngronsi. O ndji na ngue sido mi mapjji. 24 Nguecua e Pilato o mama c ro tsja ja co nzi ma dyr anguezeji. 25 O eme cua libre ce bzo ja co nzi ma dyrji; maco vi tsja co na so. C vi pantaji a pjr, ngue c vi pjt na ch e mi pt o nte. E Pilato xo manda c ro ndtji e Jess ja co nzi ma neji.

13Nucua

Jess es sentenciado a muerte

ya mi sidyiji e Jess ro ma ndtji cja ngronsi, o pnchiji na bzo c mi menzum a Cirene c vi eje cja juajma. Nuc, mi chj Simn c. O tsjapji e Simn ro nduns ce ngronsi ro bpja cja e Jess. 27 Mi bpja ma mji na puncj o nte. Na puncj co ndix me mi ndumji ma hupiji e Jess. 28 E Jess o janda co ndix o xipjiji: Nutsceji ndix i menzumji a Jerusaln, dyrji c r xitscji. Dya r huji por nutsc; hutsjgueji e r hupiji in chigueji. 29 Na ngue ra zd co pa ma me r sufregueji. Nguecua ra mamaji: Xenda rv jo ma dya ro muxti yo ndix e ma dya ro ndunteji e ma dya ro jtji o ll, ra eeji. Na ngue ra sufreji na puncj. 30 Nucua ra mama co nte: Quera ro ybi yo teje e yo tsiteje ro ndivguiji. Xe na jo que na

26Ma

La crucifixin

SAN LUCAS23 ngue c r sufregji yo na szhi, ra eeji. 31 Nutsc, z dya pje r cjag, pero r sufreg na puncj. Nadya yo menzum va yo tuns na puncj o nzhub, pje ra tsjapji yo?, ee e Jess. 32 Ma m o zidyiji e Jess, xo mi sidyiji yeje bzo co xo ro ndtji cja ngronsi. Nuco, vi tsja na so co. 33 Nucua ma m o ztji nu ja mi chj Tejeinte, o ndtji cja ngronsi nu, e Jess e co vi tsja na so. Naja c o ndtji cja ngronsi cja a lado o jody e Jess; naja c o ndtji c nanguar. 34 O mama cua e Jess: Mi Tatats i bb a jense, r tc r perdonaogue yo. Na ngue dya prji c cjac yo, ee. Nucua co tropa o eeji cj ngue c ro tsjap o cjaja co o bitu e Jess. 35 Co nte mi bb mi jandaji e Jess. Anguezeji e co pje mi pjzhi, me mi cjapji burla e Jess mi mamaji: Maco mamaji o mbs na puncj o nte nu, maco dya s ra emetsj ra dag cja ne ngronsi. Maco mi mama ngueje nu o juajn Mizhocjimi ra manda, maco dya dag dya cja ne ngronsi, eeji. 36 Co tropa xo mi cjapji burla e Jess. Mi chzhiji cja o jmi e Jess, mi unji ro zi o vino co dya nda ma jo. 37 Mi xipjiji: Nu ma nguetsce o rey yo menzum a Israel, tsgtsj dya, dyag cja ne ngronsi. 38 A xese cja o i ce ngronsi, mi cuat na xiscm c mi topj o letra ce ja griego, e o latn e hebreo. Mi topj a cjava: Nujnu, o Rey yo menzum a Israel nu.

182 naja co vi tsja na so c xo mi dt nu, o zad e Jess o xipji: Nu ma nguetsce e Cristo, emetsj dya, dyag cja ne ngronsi. Xo r evguegbe libre. 40 O ndnr cua c naja c mi dt nu, o hunchi o xipji: Nutsce, dya i sgue Mizhocjimi. Jenga i sadgue ne bzo? Nujnu, xo na sufre yo rr sufregvi. 41 Nutscvi, r merecidovi r sufregvi yo, na ngue r cjavi co me na so. Pero ne bzo, dya pje tsja nu. 42 O sido o a cua ce bzo o xipji e Jess: Nutsce n Jmutsg, r tc c r mbenzeg ma r nzhogue na ye r mandague, ee. 43 O ndnr cua e Jess o xipji: Dyr na jo c r xitsc. Ne pa dya, r bbgue co nutsc a jense nu ja me na z.

39Nucua

ma m o zn jisiar, o bxm cua texe cja ne xoijm hasta ma m o zn ji c nzh. 45 O bxm e jyar. Y o chd a nde ce manta c mi cjot a mbo cja ce templo nu ja me ma sj. 46 Nucua e Jess o mapj na jense o mama: Nutsce mi Tatatsg, sinngui dya n aljma. Nucua ma m o nguar o mama co, cjanu o nd cua. 47 Nucua c mi manda co tropa, ma m o janda co me na nojo, o mat Mizhocjimi o mama: Ne bzo, na cjuana c dya tsja co na so.

44Nucua

Muerte de Jess

183 puncj o nte co vi ma janda pje ro tsjapji e Jess. Ma m o jandaji ja va nd, o nzhogji mi yabji o tijmiji. Na ngue me mi sji na pje ro zd. 49 Co mi dyoji e Jess, ma bbtjoji na j, xo jandaji. Xo e co ndix co mi pji e Jess ndeze ma m o mbr o xp co nte a Galilea.

SAN LUCAS23,24 ndix ja co nzi ma mama cja co o mandamiento Mizhocjimi. Nucua c ot pa nu ngoo ma ya ma jyas, o ma co ndix cja ce cueva, o ndunji co perfume co vi dytji. Xo mji co aja ndix. 2 Ma m o ztji cja ce cueva, o chtji ya vi chjenchpeji ce tralaja c mi cot ce cueva. 3 Pero ma m o cjogji a mbo, dya chtji c o cuerpo e Jess cn Jmugji. 4 Go zji cua, dya mi pr pje ro tsjaji. Nango jetse cua yeje anxe co mi etse nza cja o bzo, mi bbvi o jmiji, me mi junsi o bituvi. 5 Me go pizhi cua co ndix o cji a jm. O mama cua co anxe o xipjiji: Jenga i jodji a nde cja yo aima nu c bbtjo? 6 Dya bb va c; ya tetjo. Mbeeji na jo co o xitsceji e Jess ma mi bb a Galilea. 7 O xitsceji c vi eje cja Mizhocjimi pero mi jyod ro nzhji angueze cja co nte co cja na so, ro ndtji cja ngronsi. Nucua c na ji nu pa, ro tetjo ro bbtjo na yeje, ee co anxe va xipjivi co ndix. 8 O mbee cua co ndix co vi mama e Jess. 9 Cjanu o mbedyeji nu, o mji cua nu ja mi cr co once apstole e co aja, o ma xipjiji co vi mama co anxe. 10 Co o ma xipji co apstole, mi ngueje e Mara Magdalena eje e Juana e e Mara c nu nana e Jacobo. Xo mi ngue co aja ndix co mi dyoji. 11 Co apstole o nguijiji c mi jyo co ndix. Nguecua dya go creoji co o xipjiji.

48Na

24

La resurreccin de Jess

bb na bzo c mi chj Jos. Mi menzum a Arimatea c mi tsja cja ce estado de Israel. Ma jonte ce bzo, y mi cja ja co nzi ga ne Mizhocjimi. Mi ngue na co mi pjzhi na nojo co mi jn ngenda. 51 Pero dya go ne co vi tsja co aja, ma m o mamaji mi jyod ro mbtji e Jess. Mi tebe c ro manda nu c vi eme Mizhocjimi. 52 Nuc, o ma cua cja e Pilato o ma dyt c o cuerpo e Jess. 53 Cjanu o ma tspc c o cuerpo cja ce ngronsi. Cjanu o mbch na bitu. Cjanu o ma ngt cja na cueva c vi dytji cja pea, c dya cj be mi ctji. 54 Nu ce pa c, ngue ma mi preparao co menzum a Israel, na ngue c na jyas mi ngue ce pa ma syaji. Ya mi ngue ro nguibi e jyar, ya mi ngue ro mbr ce xabaro. 55 Co ndix co mi pji e Jess ndeze ma m o mbr o xp co nte a Galilea, xo mji e Jos. O ma nuji ce cueva ja ngtji o cuerpo e Jess. 56 Cjanu o nzhogji a Jerusaln, o dytji o perfume e o ungento, ngue cua ro ma ngospji o cuerpo e Jess. Nucua c na ye nu pa, ma mi sya yo menzum a Israel, o sya cua co

50Mi

Jess es sepultado

SAN LUCAS24 e Pedro ixco cjuandi go ma cja ce cueva. Ma m o zt nu, o dn o janda a mbo. C o janda, nguextjo ce manta c vi mbchji o cuerpo e Jess. Cjanu o ma cua,me mi cjiji pje mi ne ro mama co vi janda. pa c, yeje anguezeji mi mvi cja na tsijii c ni chj Emas. Ce jii mi jyadvi once kilmetro a Jerusaln. 14 Ma mi pvi, mi ptma mamavi ja va ndtji e Jess cja ngronsi e ja va ngtji cja cueva. Xo mi mamavi ja ga cja co vi mama co ndix c vi te e Jess. 15 Ma mi avi e mi ptma dynvi, nucua e Jess o chzhi ts cua, cjanu o mji cua. 16 Anguezevi o jandavi e Jess, pero dya mbrvi c mi ngue e Jess. 17 O mama cua e Jess o xipjivi: Pje ni mb co ptqui mamavi gui mvi, nguecua me i ndumvi?, ee e Jess. 18 Naja co bzo mi chj e Cleofas. O ndnr cua o xipji e Jess: Cjo dya i bbgue va a Jerusaln? Maco texe yo nte prji co o zd va yo pa yo. 19 O ndnr cua e Jess o dynvi: Pje ni mb co o zd? O ndnrvi cua o xipjivi: Ngueje co o tsjapji e Jess c mi menzum a Nazaret. Mizhocjimi o eme ro zopj yo nte. Mi cja ja co nzi ma ne Mizhocjimi; mi a na jo o ja Mizhocjimi y mi cja co me na nojo. Nguecua yo nte me mi nntji c, me mi mamaji c me

184 ma jo c. 20 Co ndambcjimi e co aja n menzumji co pjzhi na nojo, o zidyiji e Jess nu ja jnpji ngenda. Y o mbtji cja ngronsi. 21 Nutscjme mi dyocjjme e Jess, mi pzhgjme mi ngue angueze c vi eme Mizhocjimi ro salvazji nutscji r menzumji a Israel, ro evgueji libre cja co nugji na . Pero ya pa ji pa ndeze ma m o nd. 22-23 Mi xr, tsi vi mbedye ja nzi ndix co n dyocjjme o mji cja ce cueva nu ja ngtji e Jess. Dya chtji c o cuerpo pero ma m o nzhogji, o xitsijme c o jetse yeje anxe co o xipjiji c ya te e Jess ya bbtjo na yeje. Nguecua r sgjme r mamajme: Xama ya te e Jess. Pero, pr cjo na cjuana?, r mamajme a cjanu. 24 Nguecua bb ja nzi co n dyocjjme co o ma cja ce cueva o ma nuji. O chtji ja co nzi va mama co ndix, dya cja mi oo e Jess a mbo cja ce cueva. Pero dya jandaji c. Nguecua, pr cjo ya tetjo? 25 O ndnr cua e Jess o xipjivi: Nutscevi, dya i prvi na jo co o dyopj co profeta. Dya i jyzi ro zichi in mbvi co ja. Nguecua dya i creovi texe co o dyopjji. 26 Mi jyod e Cristo me ro sufre rv nd, cja rr ma cua a jense nu ja ra manda, ee e Jess. 27 Nucua e Jess o xipjivi pje mi ne ro mama co o ja Mizhocjimi co vi dyopj e Moiss e co vi dyopj texe co profeta. Nde vi dyopjji ja rv cja e Cristo. 28 Ya mi ngue ro ztji cja ce tsijii nu ja mi mji. E Jess mi cjap c ro cjogtjo xe ro ma c

12Pero

13Ce

En el camino a Emas

185 na jii. 29 Nucua anguezevi o zjmvi cua o xipjivi: Oxque co nutscbe na ngue ya nzh, dya ra mezhe ra xm, eevi. Nguecua o cjogji a mbo cja ce ngum ro oxji. 30 Nucua ma ya ma jji cja mexa, e Jess o j cua na tjmchi, cjanu o un na pj Mizhocjimi, cjanu o xnbivi cua. 31 Nucua ixco xog o ndvi, cja mbrvi cua c mi ngue e Jess c mi aji. Nucua nangua ojtjo cua e Jess; dya cja jandavi. 32 Nucua o pt va mamavi: Ma r aji e Jess cja iji, ma o xitsivi pje ne ra mama co o ja Mizhocjimi, me go zichi n mbvi y me r mcjvi, eevi. 33 Ixco nzhogvi o mvi cua a Jerusaln. Ma m o ztvi, o chtvi ya vi jmur co once apstole e co mi dyoji. 34 O mama cua anguezeji o xipjiji co yeje co cja vi sj: Ya tetjo c n Jmugji. E Pedro o janda c bbtjo c, embeji co yeje. 35 Anguezevi o mamavi cua c vi chjji e Jess cja iji pero dya mi prvi cjo mi ngue c. Cja mbrvi ma m o xnbivi ce tjmchi cjanu o unvi.

SAN LUCAS24 Chjnngji ngue cua r prgueji c dya nguezg na espritu. Na ngue bb n tsingue e n nzhody. 40 Ma m o mama a cjanu, cjanu o jchiji o dy e o ngua. 41 Anguezeji me co mji cua na puncj. Pero o nguijiji: Pr, cjo na cjuana yo r jandagji e yo r rji, eeji. Nguecua dya nda mi creoji cjo vi te e Jess. O mama cua e Jess: Cjo bb pje r sig? 42 Nucua o unji na praso o jm c vi jaxaji, cja na e na praso o panal c mi poo o miel. 43 O j cua e Jess ce jm e ce panal, cjanu o zi cua; anguezeji o jandaji. 44 O mama cua e Jess o xipjiji: Ma ot mi bbg co nutsceji, r xitscji c mi jyod ro zd co topj cja co ley co o dyopj e Moiss, e co o dyopj co profeta, e co topj cja yo salmo. Co r xitscji, ngueje yo ya zd. 45 Nucua e Jess o zopjji, nguecua va mbrji pje mi ne ro mama co mi topj cja o ja Mizhocjimi. 46 Cjanu o xipjiji: Cua ja nzi ga topj o ja Mizhocjimi, mi jyod ro tg nuzg e Cristo, cja rr tetcj c na ji nu pa. 47 Xo ni jyod ra zopjji yo nte ra xipjiji ra enchezji o mbji ra jyziji co na so. A cjanu ra perdonaoji co na so co vi tsjaji. Ot ra zopjji yo cr a Jerusaln, cja rr ma zopjji yo cr texe cja ne xoijm. 48 Nguetsceji i jandgueji yo o zd, nguetsceji r zopjji yo nte. 49 R tj o Espritu Mizhocjimi ra j ra bb cja in mbji ja co nzi va

mi mamaji co, jo ni etse cua e Jess a nde anguezeji o zenguaji. 37 Nucua anguezeji me go zji. Mi pzhiji mi ngue na espritu c mi etse nza cja na nte. 38 Nucua e Jess o mama cua: Dya r sji; dya r tsjijiji. 39 Jandgaji c nguetsc e Jess.

36Ma

Jess aparece a los discpulos

SAN LUCAS24 mama Mizhocjimi. R chebeji va a Jerusaln hasta ma cja ra j a jense, ra e dyacji o poder ja rgui zopjji yo nte. nu pa, e Jess o mji co apstole o ztji c nanguar a Betania. Nucua e Jess o cus cua o dy o dytp
50Na

186 Mizhocjimi co o apstole. 51 Ma mi tpji Mizhocjimi, ixco ma cua e Jess go zidyi Mizhocjimi a jense. 52 Anguezeji o ndijmji o matji cua e Jess. Cjanu o nzhogji a Jerusaln, me mi mji. 53 Sido mi pji cja ce templo mi unji na pj Mizhocjimi. Je va cjanu, amn.

Jess sube a los cielos

EL SANTO EVANGELIO SEGUN SAN JUAN

Mi jingu ma dya be mi t Mizhocjimi e jense e ne xoijm, ya exmi bb e Jaa. E Jaa ngueje o Ti Mizhocjimi. E Jaa mi bbvi Mizhocjimi. Ngueje Mizhocjimi nu e Jaa. 2 Nunu, ya exmi bbvi Mizhocjimi. 3 Texe yo bb ngueje e Jaa o dyt. 4 Ngue angueze c dacji c r bbji. Ngueje angueze ce jyas ngue cua ra s r prji Mizhocjimi. 5 Ce Ja je jyas cja e bxm. E bxm, dya s ra tsas e jyas. 6 Mi bb naja bzo c mi chj Juan. Mizhocjimi o juajn ce bzo. 7 O xipji co nte ja ma cja ce jyas, ngue cua ro enche o mbji c. 8 E Juan dya mi ngueje ce jyas. C vi juajn Mizhocjimi c, ngue c ro xipji co nte ja ma cja ce jyas. 9 E Jaa c ngue ce jyas c na cjuana, ya mi ngue ro mbr ro ppji va. Nuc, ngue ce jyas, ngue cua yo nte s ra mbr Mizhocjimi. 10 Mi bb cja ne xoijm. Ngueje angueze o dyt ne xoijm. Pero co mi cr cja ne xoijm, dya o tsjapji ngenda

La Palabra de Dios hecha hombre

que ngueje ce jyas c na cjuana. o mimi cja ne xoijm; o jmus cja co menzum a Israel. Pero anguezeji dya go sjji, z mi ngue o menzumji c. 12 Pero texe co o sj, e o enche o mbji; nuco, o unji c nguejeji o ti Mizhocjimi. 13 C ni tsjacji o tizgji Mizhocjimi, dya ngue c vi muxcji co n tataji; ngue c je ga ne a cjanu Mizhocjimi. 14 Ce Jaa c ngue e Jesucristo, o jmus cja ne xoijm nza cjazgji r nteji. O mimi a nde nu ja r crjme. R nugjme c me na z angueze. Me na z na ngueje nguetjo c natjo o Ti Mizhocjimi. Nuc, r unncjme ngenda c me siyazgji, y na cjuana co o mama. 15 E Juan o mama co ma cjuana ja ga cja e Jesucristo. O mama na zzhi: Nunu ngueje nu mi xitsigji nu ma r xitsiji: Nu c va bpjazg ra ot, na ngueje ya exmi bb ma dya be rm bbg. 16 E Jesucristo me siyazji; dacji texe co ni jyod n mbji. 17 Mi jingu e Moiss o un c o ley Mizhocjimi co n mboxatitagji. Nudya, ya j e Jesucristo.
11Nucua

187

SAN JUAN1 Nguecua rg prgji me siyazji Mizhocjimi, y na cjuana co ya mama. 18 Dya cj janda Mizhocjimi. Pero c natjo o Ti Mizhocjimi o jtscji ja ga cja Mizhocjimi. Angueze ptp o mb Mizhocjimi.

188 Jenga i jichigue co ndeje yo nte ma dya nguetsce e Cristo, ma dya xo nguetsce e Elas, ne ri nguetsce ce profeta?, mi eeji. 26 O ndnr cua e Juan, o mama: Nutsc r jichi yo nte cja ndeje. Bb a nde nu va i crgueji naja nu c dya i prgueji; 27 ngueje nu va bpjazg. Nutsc dya pje pjtsc. Nuc, me pjzhi na nojo. 28 Nuyo, je o zd a Betbara, naja jii cja c nanguar ce ndare c ni chj Jordn, nu ja je mi jichi yo nte, e Juan.

nu paa, co mi menzum a Jerusaln o ndjji co ro ma tsjap tn e Juan. O ndjji o mbcjimi e o Levita o ztji cja e Juan, o dynji: Cj nguetsce? 20 E Juan exo xipjiji c na cjuana. O mama: Nuzg, dya nguetsc e Cristo. 21 O dynji cua: Cj nguetsce ma? Cjo nguetsce Elas? O mama: Nuzg, dya nguetsc. Xo o dynji: Cjo nguetsce ce profeta c r tebejme ra j?, eeji. O ndnr e Juan, o mama: Jiy. Dya nguetsc. 22 O xipjiji cua: Xitscjme cj nguetsce, ngue cua r xipjijme nu co o ndcjjme. Pje i mamague dya, cj nguetsce? 23 O mama cua e Juan: I prgueji ja va mama ce profeta Isaas. O mama c ro bb cja ndajyad na nte c ri mapj ri xipji yo nte: Jyziji co iji co na so, na ngueje ya ra j cn Jmugji, ro ee. Nguetsc ce nte c o mama ce profeta, ee e Juan. 24 Ngue co fariseo co vi ndj o mbcjimi e o Levita cja e Juan. 25 O dynji:

19Na

Juan el Bautista habla en favor de Jesucristo

na yejnu paa o janda e Juan, ma j e Jess nu ja mi bb angueze. O mama cua e Juan: Jandaji dya. Va j nu c o eme Mizhocjimi ra ndunb o nzhub yo cr cja ne xoijm. Ngueje o Tsim Mizhocjimi. 30 Ngueje nu r xitsiji nu, va bpjazg naja bzo c ra zopj yo nte. Ya exmi bb, ma dya be rm bbg. Ngueje nu xenda pjzhi que na nguetsc. 31 Nuzg dya mi prg c pje pjzhi nu. Rv jg rv jichite cja ndeje ngue cua yo menzum a Israel ra mbrji angueze. 32 O sido o atjo e Juan, o mama: R janda o Espritu Mizhocjimi c ma sjb a jense nza cja na mbaro. Je o sya a xese angueze. 33 Nuzg, dya mi prg c pje pjzhi nu. Pero Mizhocjimi, nu c o juanc r jichi cja ndeje yo nte, ya vi xitsi: Nu c r janda ra zt n Espritug c ra sya a xese angueze ngueje c ra ndj o Espritu Mizhocjimi ra bb cja

29C

Jess, el Cordero de Dios

189 o mbji. 34 R jandag o j o Espritu Mizhocjimi co nu e Jess, nguecua r xitsiji na cjuana, exi ngueje nu o Ti Mizhocjimi nu.

SAN JUAN1
Jess llama a Felipe y a Natanael

na yejnu paa mi bbtjo nu, e Juan co yeje co o discpulo. 36 O janda e Juan mi cjog e Jess. O mama cua: Pa nu, o Tsim Mizhocjimi. 37 O dyr cua yeje co o discpulo e Juan. Ya ndntvi cua a xtj e Jess. 38 O ezhe cua e Jess. O janda mi tjntvi a xtj. O xipjivi: Pje i jodvi? Anguezevi o mamavi: Xpte, ja je ngue cua i bb?, o embevi. 39 O mama cua e Jess: Xdvi ngue cua r jandavi ja je r bb. Ya o mji cua. Ya o jandavi nu ja je mi bb. Ce paa c, o nguejmetjoji nu e Jess, na ngueje ya mi zn dycha c xr. 40 E Andrs, c nu cjuarma e Simn Pedro mi ngueje naja co yeje co vi dyr nu co o mama e Juan, cja nu o ndntvi a xtj e Jess. 41 E Andrs o cht e Simn c nu cjuarma. O xipji: Ya r chjgjme nu c o ndj Mizhocjimi, ee. Nuc, ngue c xiji Mesas. 42 Nucua e Andrs o zidyi e Simn o mvi cua ja mi bb e Jess. E Jess o janda cua. O xipji: Nguetsce e Simn, nu tits e Jons. Rgu chjtsce e Cefas, ee. Ne ja Cefas ne ra mama Pedro.

35C

Los primeros discpulos de Jess

na yejnu paa o ne cua e Jess o ma a Galilea. O chjvi e Felipe. O xipji: Chjnt n xtj. O mvi cua. 44 E Felipe mi menzum a Betsaida, nu ja mi menzum e Andrs e e Pedro. 45 E Felipe o ma xipji e Natanael: E Moiss o dyopj cja o ley Mizhocjimi c ra j Mesas. Je xo va dyopj co profeta. Ya r chjjme dya c. Ngueje e Jess c menzum a Nazaret, c o ti e Jos. 46 E Natanael o xipji e Felipe: Cjo s ra bb a Nazaret c na jo? O ndnr cua e Felipe: Xd r uu. 47 E Jess o janda ma j e Natanael. O mama cua: Va cua naja yo menzum a Israel nu na cjuana. Nunu, dya onpte nu. 48 E Natanael o xipji e Jess: Ja cja dya, c ya i pcg? O ndnr cua e Jess. O xipji: Ma dya be mi zonc e Felipe, nu ma mi bbgue cja ngua ce higo, r jantca ma, y r ptc in mb. 49 O ndnr e Natanael, o xipji: Xpte, exi nguetsce o Tits Mizhocjimi. Nutsce, nguetsce i e ngue cua r mandazji r menzumji a Israel. 50 O ndnr e Jess, o xipji: I ejmez dya, na ngueje mi ptc in mb ma mi bnce cja ngua ce higo. Pero xenda na nojo co r janda.

43C

SAN JUAN1,2 cjuana r xitsiji, r jandaji ra xog a jense; e r jandaji co anxe Mizhocjimi ra mji a jense, ra nzhogji nu ja r bnc, nutsc rv cj cja Mizhocjimi.
51Na

190 ngueje vi dybji ce ndeje. O tsja cua c mi manda, o mat cua c e tii c cja vi chjnt. 10 Cjanu o xipji cua: Ma cjaji chjnt, ot xispiji vino c na joo. Nucua ma ya ra nijmiji, cja rr xispiji c dya nda jo. Nutsce mi psitjo c xenda na jo vino. Cja na ungue dya. 11 Nujyo, o tsjaa e Jess a Can c tsja a Galilea. Nguejyo o mbr o jizhi c dya nunca mi janda co nte. A cjanu o mbrji c me na nojo angueze. Co o discpulo o ejmeji cua angueze. 12 Nu ma o nguar yo, o zbji a ma a Capernaum e Jess e c nu mam e co o cjuarma e co o discpulo. Nunu, o mimiji ja nzitjo paa. Dya o mezheji.

C na ji nu paa o tsjaji naja chjnt a Can c tsja a Galilea. Je o ma nu c nu mam e Jess. 2 Xo o zojnji cja ce chjnt e Jess co co o discpulo. 3 O tjezetjo cua ce vino. C nu mam e Jess o xipji: Ya ndezeji o vinoji. 4 E Jess o xipji cua: Jenga i xitsig a cjanu? Dya be sd ce hora ma ra mr cj nguetsc. 5 C nu mam e Jess o xipji co mi pjxte: R tsjaji texe c ra xitsiji e Jess. 6 Mi jr nu, anto trasb co mi ngueje ndojo co mi xichiji ndeje. Nu ce ndeje co mi poo nu, mi ngue para ro xindy co mi menzum a Israel, cua nzi va manda o ley anguesji. Co trasb mi sj ochenta o na ciento litro nzi naja. 7 E Jess o xipji co mi pjxte: Nutsceji, nichiji ndeje yo trasb. Cjanu o nichiji cua. Nde o jaxcji na jo co trasb. 8 E Jess o xipjiji cua: Dybji dya, chunbji c manda cja ne chjnt. Cjanu o ndunji cua. 9 C mi manda, o z tsiqu c e ndeje c vi mbzhi vino. Dya mi pr ja je vi tji. Pero co mbxte mi prji na

Un casamiento en Can de Galilea

mi ngue ro zd ce mbaxua c ni chj Pascua c cja yo menzum a Israel. Nucua o ma a ma a Jerusaln e Jess. 14 O cht co mi p o nzhn e o ndnchjr e o mbaro cja ce templo. Co mi pt o merio xo nde mi junr nu co. 15 E Jess o dyt cua naja o chirrio. Cjanu o ndasji va pjongji cja ce templo texeji co co o nzhnji e co o ndnchjrji. Cjanu o pjtp o merio co mi pt o merio. O tunbji co o mexaji. 16 O xipji cua co mi p co mbaro: Nuyo, pjongji va yo. Nutsceji, dya r tsjapcji chjm nu o ngum mi Tatag. 17 Nucua co o discpulo o mbeeji cua co ya topj, c mama a cjava: Na ngueje c me rg pjrg in

13Ya

Jess purifica el templo

191 nzungue, me ra nugji na , ee va zopj Mizhocjimi. 18 Nucua co menzum a Israel, o tsjapji tn e Jess, o xipjiji: Pje r jtsijme ngue cua r prjme pje pjtsigue nguecua i cjague nu yo i cjague? 19 O ndnr cua e Jess, o xipjiji: Ytji nu e templo nu. Na ji nu paa r bbtjo. 20 O mama cua co menzum a Israel: O mezhe cuarenta y seis cj va dytji nu. Nutsce i mama jipatjo r bb. 21 Pero e Jess je mi mama e templo c je mi nguetsj angueze. 22 Ma o tee cja yo aima e Jess, nucua co o discpulo o mbeeji c vi mama yo. Nucua ya o ejmeji cua yo vi topj e ce jaa c vi mama e Jess.

SAN JUAN2,3 ngueje ma dya ri bbgue co Mizhocjimi, dya ro s ri tsjague ma, nuyo i jizhigue yo nunca mi jandajme. 3 O ndnr cua e Jess, o xipji: Na cjuana c r xitsi. Nu c dya ra jmus na yeje, dya ra s ra nuu c ra manda Mizhocjimi a jense. 4 O xipji cua e Nicodemo: Ja rg s ra jmus naja nte ma ya zya? Cjo ra s ra cjog cja o pjeme nu nana ra jmus na yeje? 5 O ndnr e Jess: R xitsig c na cjuana. Nu c dya ra jmus cja ndeje e cja o Espritu Mizhocjimi, dya ra s ra nu c ra manda Mizhocjimi a jense. 6 Yo ntee unji o tsingue co nu tiji, nguecua xo ga nte co ti. Je xo ga cjatjonu ma cj co ra ejme, Mizhocjimi un c o Espritu ngue cua ce nte ra tsjap o ti ma Mizhocjimi. 7 Dya me r tsjiji c r xitsi, ni jyod ra jmuxc na yeje. 8 E ndajma ja nde v. I r v. Pero dya i pr ja je ni eje, ne ja je ni maa, na ngueje dya s r jandgue. Je xo ga cjatjonu, dya s r jandgue Mizhocjimi ma un o Espritu na nte ga tsjap o ti. 9 O ndnr cua e Nicodemo, o xipji: Nuyo, ja rga s ra tsaa yo? 10 O ndnr e Jess, o xipji: Nguetsce i xpte cja yo n menzumji a Israel. Cjo dya i pr yo rr xitsi? 11 Nuzg rr xitsig c na cjuana. Nu co r prgjme r xitscjme. Nu co r nujme r mamajme na cjuana. Pero dya i ejmeji co r xitscjme. 12 Nu ma r xitsiji co tsjaja cja ne

mi bb e Jess a Jerusaln cja ce mbaxua c ni chj Pascua, na puncj nte co o ejme co mi cja e Jess. Ma o jandaji co mi cja angueze co nunca mi jandaji, ya o ejmeji cua. 24 Pero e Jess mi pr c dya ro ndntji o xtj. Mi pr na ngueje mi ptpji o mbji. 25 Dya mi jyod cj ro xipji ja ma cja co nte. Na ngueje angueze nde mi pr nu co mi cjijiji.

23Ma

Jess conoce a todos

Mi bb naja co fariseo c mi chj Nicodemo. Mi jmuu cja co menzum a Israel. 2 Nuc, o j na nu xm cja e Jess. O xipji: Xpte, r prgjme o juanc Mizhocjimi r xpgue yo nte. Na

Jess y Nicodemo

SAN JUAN3 xoijm, dya i ejmeji. Ja rgui ejmeji ma r xitsiji co tsjaja a jense? 13 Dya cj nguinsi a jense ngue cua ra mbr ja ga cja Mizhocjimi. Pero bb c pr. Nutsc rv j a jense cja Mizhocjimi nu ja exmi bbg, nguetsc r prg. 14 Ma ma j co cijmi ma saji co n mboxtitagji cja ce ndajyad, e Moiss o dyt na cijmi de bronce, cjanu o ndnt cja na zaa c ma jense. Nguecua ma mi janda co nte, dya mi tji co vi za o cijmi. Xo rga cjatjonu, xo ni jyod ra ndntcji cja ngronsi, nutsc rv cj cja Mizhocjimi. 15 Nguecua texe co ra enchezg cja o mb nde ra bbtjoji, dya ra ndji, ee e Jess.

192 neji bxm. Dya neji e jyas na ngueje na so cjaji. Nguecua ra ma ngtji o nzhubji. 20 Texe co cja na so me nmbji e jyas. Dya xo ne ra sjji cja e jyas na ngueje ma ro sjji cja e jyas ro tjandbaji ma co na so co cjaji. 21 Nu co cja na cjuana, va ji cja e jyas ngue cua ra tjandbaji c vi tsjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi.

me siya texe yo cr cja ne xoijm. Nguecua va nzh c nu Ti c natjo para o nd va ngtc n nzhubji; nguecua texe co ra enche o mb angueze, dya ra ndji, ra bbtjoji. 17 C vi ndj Mizhocjimi c nu Tii cja ne xoijm, dya ngue c ra tsjap ra ngt o nzhub yo cr cja ne xoijm. O ndj ngue cua o ngtp co nzhub co tji. A cjanu, nu co enche o mb angueze, ra bbtjoji. 18 Nu c ejme c nu Ti Mizhocjimi, dya ra tsjap Mizhocjimi ra ma sufrido. C dya ejme, o mama Mizhocjimi c ra tsjap ra ma sufrido. Na ngueje o ndj c natjo o Ti, pero dya ne c e nte ra ejme. 19 E jyas o j cja ne xoijm. Pero yo nte mi

16Mizhocjimi

El amor de Dios para el mundo

o nguar yo, o ma cua e Jess co nu co o discpulo a ma Judea. O nguejme nu co anguesji. Mi jichite nu. 23 E Juan xo mi jichite a Enn bxtjo a Salim. Mi jichite nu, na ngueje mi po na puncj ndeje nu. O j co ntee ma jiiji. 24 Dya be mi cjot cja pjr ma, e Juan. 25 Nucua co o discpulo e Juan o zji ja naja bzo c mi menzum a Judea. O zji ja cua ja ga cja c mi jichite e Jess, e c mi jichite e Juan. 26 O mji cja e Juan. O xipjiji: Xpte, ce bzo, nu c mi bbguevi mbese a manu cja ce ndare a Jordn, nu c i xitsijme cj ngueje, ya jichi yo nte. Nudya nde pji texeji nu ja bb angueze. 27 O ndnr e Juan, o mama: Na jo c. Na ngueje Mizhocjimi o un ce bpji nguecua ga tsja cua. 28 Nutsceji i prtsjji r mamag, Dya nguetsc e Cristo. O dcjtjog r ot r xipji yo nte c va j e Cristo. Cja rron eje angueze. 29 R xitsiji na ja. Ma cjaji chjnt, ngue c jovi ce ti c ra echpe a dy ce xunti. Pero c jovi ce ti me mj ga dyr aa ce ti ga

22Ma

Juan el Bautista vuelve a hablar de Jess

193 zopj ce xunti. Je xo ga cjazg nu, me r mcj na ngueje ya ngue e Jess c ya zopj dya yo nte. 30 Na ngueje xenda ra mbzhi na nojo angueze. Dya cja pje ra mbtsc.

SAN JUAN3,4 jyod ro cjog a Samaria ngue cua ro zt a Galilea. 5 O ztji cua cja na ndajii c mi tsja a Samaria c mi chj Sicar. O juajma e Jacob bxtjo mi tizhi cja ce jii. Nu ce juajma vi zopc c nu ti c mi chj Jos. 6 Mi bbtjo nu o pozo e Jacob. E Jess ya me vi mbo o cu ma nzhod cja iji. O mimi a jmi cja ce pozo. Ya mi zn anto c nzh ma o ztji. 7 O j cua naja ndix c mi menzum a Samaria. O ngs ndeje. Nucua e Jess o xipji: Dyac tsiqu ndeje, r sii, ee. 8 Co o discpulo e Jess vi mji cja ce ndajii. O ma ndmji c ro ziji e Jess. 9 O mama cua c e ndix a Samaria, o xipji e Jess: Maco i menzum a Israel. Jenga i tcg ndeje c r sigue? Nutsc r ndix y r menzum a Samaria, ee. Co menzum a Israel, dya uji co menzum a Samaria. 10 O ndnr e Jess, o xipji: Nu ma ri prgue c un Mizhocjimi e cj je nguetsc c xitsi, Dyac tsiqu ndeje r si, nutsce ri dytc, nucua ro dacg ndeje c sido r bbtjo, ee e Jess. 11 O ndnr cua ce ndix: Nutsce s, ojtjo pje rgui tsjsgue. Me na j ne pozo. Ja je ngue cua peje ce ndeje c sido r bbtjo? 12 Ne pozo nu, o dyacjme e Jacob c mi mboxtitagjme. Nuc, mi sii ne ndeje. Xo e co o ti, e co o animaleji. Nutsce, cjo xenda pjtsce na nojo que na ngueje e Jacob? A poco r dyac ndeje c xenda na jo, ee ce ndix.

4Mi

c vi eje a jense ngue c manda texe. Nutsc je r teg cja ne xoijm r mama co tsjaja cja ne xoijm. Nu c exmi bb a jense ngue c manda texe. 32 Nuc, mama co o janda a jense e co o dyr. Pero dya cj ejme co mama. 33 Nu c ejme co mama, ya o junt o mb c na cjuana c mama Mizhocjimi. 34 Na ngueje nu c o ndj Mizhocjimi, mama o ja Mizhocjimi. Mizhocjimi o un o Espritu ra a o ja. Dya nmbitjo ga un o Espritu. 35 Mizhocjimi me siya c nu Tii. O nzht texe cja o dy. 36 Nu c enche o mb e Jesucristo c nu Ti Mizhocjimi, ra bbtjo, dya ra nd. Nu c dya enche o mb c nu Ti Mizhocjimi, ra nd, dya ra bb. Mizhocjimi nmb c.

31Nu

El que viene de arriba

Co nte ya mi pjr mi ndji e Jess mi mamaji: E Jess xenda na puncj o nte co xp que na ngue co mi xp e Juan. Y xenda na puncj o nte co jichi co ndeje, mi eeji. 2 Bueno, dya mi ngue e Jess c mi jichi co nte, mi ngue co o discpulo. O d cua co fariseo va dyrji c mi mama co nte. 3 Nguecua ma o mbr a cjanu e Jess, o mbedye cua a Judea co co o discpulo, o mji na yeje a Galilea.

Jess y la mujer de Samaria

SAN JUAN4 ndnr e Jess, o xipji: C ra zi ne ndeje nu, ra tretjo. 14 Nu c ra zi ce ndeje c r ung, dya cja ra ndre. Ce ndeje c r ung, ra bb cja o mb; ra chjntjovi nza cja ndeje c peje cja mj, nguecua sido ra bbtjo ce nte, ee e Jess. 15 O ndnr cua ce ndix: Nutsce, s, dyac ce ndeje c. Ngue cua dya cja r tre. Ngue cua dya cja xo r cjs a ecjua. 16 Nucua e Jess o xipji: Ma zojn nin xra. Nucua r ejevi a ecjua. 17 O ndnr ce ndix: Dya r ecj n xra. O xipji cua e Jess: I mamague c na cjuana, dya i ecje nin xra. 18 Na ngueje ya mi eje tsicha nin xra. Nu c i eje dya, dya ngueje nin xra. I mamague na cjuana yo. 19 O ndnr cua ce ndix, o mama: Nutsc, s, rg cjijig nguetsce na profeta. 20 Nu co n mboxtitajme o matji Cjimi cja ne teje nu. Nutsceji i menzumgueji a Israel i mamagueji ngueje a Jerusaln nu ja je r matji Cjimi, ee ce ndix. 21 O ndnr e Jess, o xipji: Dytcg yo r xitsi. Ra zd yo paa nu ma dya cja rgu jyod r mji cja ne teje; dya cja xo rgu jyod r mji a Jerusaln ngue cua r matji n Tataji Mizhocjimi. 22 Nutsceji i matgueji Cjimi, pero dya i prji ja ga cja c. Nutscjme r matgjme Cjimi, pero r prjme ja ga cja c. Na ngueje nu c ra jopc o mb yo

194 nte, je vi eje cja yo menzum a Israel. 23 Ya sj yo pa, c ni jyod yo nte ra mbrji c na cjuana ja ga cja Mizhocjimi, e ra matji co texe o mbji. Ma ra tsjaji a cjanu, na cjuana rg matji ma Mizhocjimi. Mizhocjimi nee cj co ra mat a cjanu. 24 Mizhocjimi ngueje Espritu, dya s r jandaji. Nguecua co ra mat Mizhocjimi ni jyod ra mbrji a cjanu, c dya ngue na tsita c s ra jandaji. Pero ra matji Mizhocjimi co texe o mbji, ee e Jess. 25 O ndnr cua ce ndix: R prg ra j e Mesas; ma ra j c, ra nda xitsiji texe ja cja, ee ce ndix. Ce ja Mesas ne ra mama: Ngue Cristo c o eme Mizhocjimi ra manda. 26 O ndnr cua e Jess: Nguetsc e Cristo; r agvi. 27 Nucua o sj co o discpulo. Me mi cjijiji cua, jenga mi avi na ndix. Pero dya cj xipji: Jenga i avi ne ndix? Pje i n nu?, ro eeji. 28 Nucua ce ndix o zogtjo c nu xjn. O ma cua cja ce ndajii. O ma xipji co nte: 29 Xdji dya. M r ma nuji naja bzo c o xitsi texe co r cjag. Na ri ngueje e Cristo c. 30 Nucua o mbedyeji cja ce ndajii. O mji nu ja je mi bb e Jess. 31 Ma ndnt ma aji ce ndix co nte, nucua co o discpulo ma xipjiji e Jess: Nutsce, xpte; ni jyod r sigue xdyi. Pero dya o zii. 32 E Jess o xipji cua co o discpulo:

13O

195

SAN JUAN4

Nuzg r psig c r sii; xitscjme; y ya xo r rtsjjme co nutsceji dya i prgueji. mama angueze. 33 Nucua co discpulo mi ptma Jess sana al hijo de un mamaji: empleado del gobierno Cj ngue c ro tunp c ra zii 43 Ma ya vi mezhe yepa nu, cjanu nu? 34 E Jess o xipjiji cua: o mbedye cua nu. Cjanu o ma a Ce jn c ni zzhi n mb, Galilea. 44 Na ngueje ya vi mama e ngue c r cjag c nee nu c Jess: Dya respetaoji na profeta o ndcjg, y r cjuatpg texe cja o jiitsjj. 45 Ma o zt a 35 Cjo dya i c ne angueze. Galilea e Jess, co mi cr nu, me mamagueji xe bzhi nziyo zana cja co mj va jandaji. Na ngueje xo ra zd dagrx? Pero r xitscji, vi mji cja ce mbaxua a Jerusaln janchjji dya, yo nte yo va j c ni chj Pascua, vi jandaji texe ra dyrji yo n jag, chjntjoji co vi tsja nu e Jess. 46 O yepe o ma cua e Jess a nza cja o ndx co ya na jo ra 36 Nu c tag jo mj c; na dag. Can c tsja a Galilea. Nujnu, ngueje bb co ra ejmez. Sido nguejnu vi tsjap c e ndeje o ra bbtjoji; dya ra ndji. Nguecua mbzhi vino. Nujnu, mi bb nu, c tag e c pod natjo cua ra naja c mi jmuu. Nu c nu tii mi mjvi. 37 Na ngueje na cjuana c sdy. Je mi bb a Capernaum. 47 Nu ce jmu o dyr je vi mbedye je mama a cjava: Naja ngue c pod. C naja ngue c tag. 38 R a Judea e Jess; ya vi zt a Can tcgji r chagji nu ja dya i ppiji. c je tsja a Galilea. O ma cua nu ja Nandyo co o ppji. Nutsceji i je mi bb e Jess. O ma dyt na tagji co o mbod anguezeji. puncj ro zb a Capernaum, ro ma 39 Na puncj co mi menzum cja jopc c nu tii na ngueje ya ma ce ndajii c mi tsja a Samaria t. 48 Nucua e Jess o xipji: o ejmeji e Jess na ngueje co Maco r xitscji cj je nguetsc, vi mama ce ndix. Vi mama ce pero i ne r jandgueji c r cjag ndix: O xitsi texe co r cjag, c me rr nojo c r mangueji: ee. 40 Ma o sj co mi menzum Nunca r jandgji a cjanu, r a Samaria nu ja mi bb e Jess, eeji. Ma jiy, dya r ejmezji. 49 Ce jmu o xipji: co nte mi sjmji ja nzi pa e Jess. Nguecua va nguejme cua yepa Nutsce nin tecjaum, na jo ya nu. 41 Xenda na puncj co o ejme r sjb, ngue cua xe r sr r joc cua na ngueje co mi mama e Jess. n chi. Ya va t. 42 O mama cua co nte, o xipjiji ce 50 O mama cua e Jess: ndix: Mague dya. Nu c in chii, dya Ya r prjme na cjuana ne bzo ra nd c. Ra bbtjo. nu, ngueje nu o j ra eme libre Nucua ce bzo o ejme co ja yo cr cja ne xoijm, ngueje e co o xipji e Jess. O ma cua. 51 Ma Cristo. R ejmegjme na ngueje co i ya ma sjb angueze, o mbedye

SAN JUAN4,5 cua co o mbpji. O ma ndnrji. O xipjiji: Nu c in chii bbtjo c. 52 Nucua c nu tata ce ti o tsja tn ja hora o mbr o jog. O xipjiji cua: A nd ma o zn siete, o cuee ce paa. 53 Nucua ce tata ya o mbr mi ngueje ce hora c vi xipji e Jess: In chii ra bbtjo. Nucua c o tata ce ti o enche o mb e Jesucristo cja na e texe co mi cr o ngum. 54 Ma o mbedye e Jess a Judea o ma a Galilea o joc ce tii, ngue c na yeje c o jizhi e Jess co nunca mi janda co nte.

196 Cjo i ne ra jots? 7 O ndnr c mi sdy: Nutsce nin tecjaum, nuzg, ojtjo cj ra ngcg cja ne tore ma pjs ne ndeje. Ma cja r neg r dat, ya ni ot ni dat naja. 8 O ndnr cua e Jess: Nutsce anga dya, xos c i pjzh, nzhod dya. 9 Nucua exo jog cua ce bzo. Ya o nduns cua c mi pjzh. Nucua ya o nzhod cua ce bzo. Nu pa c o nzhod ce bzo ngue ce sjpa ma mi syaji. 10 Nguecua co pje mi pjzhi cja co nte a Israel o xipjiji c vi jog: Ngue nu pa dya nu r syaji. Mama cja o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss, dya pje ra s r chun nu i pjzh nu pa dya. 11 O ndnr cua ce bzo: Nguejetsj c o jocz c o xitsitsjj: Xos nu i pjzh, r nzhod dya. 12 O dynji cua: Cj ngue ce bzo c o xitsi: R xos nu i pjzh r nzhod? 13 C ya vi jog, dya mi pr cj ngue c vi joc. Na ngueje e Jess vi xg vi cjog cja co nte co ma puncj. 14 Nu ce ndajme cua, e Jess o cht ce bzo a mbo cja ce templo. O xipji: Janda dya, x. Ya o jots dya. Dya cja r tsja dya co na so. Na pje ne ra tsac c xenda r sufrido. 15 O ma cua ce bzo. O ma xipji co mi pjzhi cja co nte a Israel: Ngueje e Jess c o tsjac o joz. 16 Nguecua co nte a Israel me mi nuji na e Jess. Mi jodji ro mbtji na ngueje mi cjaa yo, ce

Nucua na nu pa mi cja o mbaxua co menzum a Israel. O ma cua a Jerusaln e Jess. 2 Cja ce ngoxtji a Jerusaln nu ja mi cjocji o ndnchjr, nujnu, bxtjo mi bb na tore. Cja ce ja hebreo ni chj Betesda c e tore. Mi jr tsicha o porta nu. 3 Nunu mi or nu, na puncj co mi sdy. Mi cr co mi ndzh, e co mi medye, e co dya mi s ro m. Mi tebeji ro pjs ce ndeje. 4 Na ngueje mi bb ma mi dat naja o anxe Mizhocjimi nu ja je mi po ce ndeje. Me mi us ce ndeje. C ot mi dat cja ce ndeje ma ya ra nguar ra us, mi jog co pje nde ma ngueme co mi s. 5 Mi bb nu, naja bzo c ya mi paa treinta y ocho cj c mi sdy. 6 Ma o janda e Jess mi or ce bzo, o mbr ya vi mezhe mi sdy. Nucua e Jess o dyn cua:

Jess sana al paraltico de Betesda

197 sjpa ma mi syaji. 17 Pero o mama e Jess: Mi Tatag c bb a jense ppjitjo; etsc xo r ppjitjog, ee e Jess. 18 Nucua co mi pjzhi cja co nte a Israel xenda mi jodji cua ro mbtji. Na ngueje e Jess dya mi sp ce paa c syaji; xo mi mama: Mizhocjimi nguejmi Tatag. A cjanu mi cjap ra mbrji c Mizhocjimi angueze.

SAN JUAN5 dya r jnp ngenda ra ma sufrido. 25 Na cjuana c r xitsigji, yo nte yo ya ni nd, ya ngue ra zd y ya zd dya, c ra dyrji n jaa, nutsc o Tiz Mizhocjimi. Nu co ra dytcg, r unji c ra bbtjoji. 26 Na ngue cua ja nzi ga cja Mizhocjimi je xo ga cjazgnu, nutsc o Tiz. Exo r bbtjog. 27 Mizhocjimi xo o dyac r jnp ngenda yo nte. Na ngueje rv cj cja Mizhocjimi. 28 Dya cja r tsjijiji: Pero, ja rg s ne bzo ra tsja yo?, i mangueji a mbo in mnceji. Na ngueje ra tsa co xe rr nojo, ra j nu paa ma ra dytc n jag texe co ya nd. 29 Texeji ra mbeseji cua ja tgji. Nu co o tsja c ne Mizhocjimi, ra chunji c sido ra bbtjoji. Nu co dya o tsja c ne Mizhocjimi, ra jnpji ngenda; ra sufridoji, dya ra nguar.

e Jess, o xipjiji: Na cjuana c r xitscji. Nuzg exi ngue o Tizg Mizhocjimi. Nguecua nunca r cjag c r netsjg. C r cjaa, nguextjo c r janda cjaa Mizhocjimi c mi Tata. Na ngueje co cjaa mi Tata xo r cjag yo, na ngue o Tiz Mizhocjimi. 20 Mi Tata me siyaz. Nguezg o Tiz angueze. Mi Tata jtsi texe co cjaa angueze. Xe ra jtsi co xenda na nojo bpji que na ngueje yo, co r cjag. Nguecua me r tsjijigueji. 21 Mi Tata xos co ya ni nd. Unji c ra bbtjoji. Nuzg o Tiz Mizhocjimi, xo ga cjatjozg. R untjo ra bbji, nu co r ne r untjo. 22 Mi Tata dya cj ra jnp ngenda. Ya o dyacg mi Tata r jnp ngenda texe yo nte. 23 Nguecua, ra respetaozgji cua ja nzi ga respetaoji mi Tata. Nu c dya neze, dya xo ne mi Tata c o ndcj. 24 Yo nte, chjntjui c ya ni ndji, na ngueje tji o nzhubji. Pero r xitscji c na cjuana, nu c ra dytc n jag, e ra ejme nu c o ndcj, exta bbtjo. Nguecua

19Nucua

La autoridad del Hijo de Dios

ma aa e Jess. O mama: Nunca r cjag c r netsjg. Nu c xitsi n Tatag a jense ngue c r cjag c. R jnpg ngenda texe yo cr cja ne xoijm. Na jo cua nzi rga cjag r jnpji ngenda, na ngueje dya r jodg r cja c r netsj. Nuzg r cjag c nee mi Tatag c o ndcj. Nguextjo co r cjag co. 31 Ma ri nguextjozg ri mama c exi ngue o Tizg Mizhocjimi, ro s ri mangueji ma, c dya cjuana. 32 Pero r xitsiji, bb ne naja c mama pje pjtsc. R prg c na cjuana c mama angueze. 33 Nutsceji i chjgueji o mbcjimi e o levita o ma tsjapji tn e Juan pje pjtsc. Angueze o xipjiji c na cjuana. 34 Z na cjuana

30Xe

Pruebas de la autoridad de Jess

SAN JUAN5,6 c o mama e Juan, dya nda ni muvi na ngueje nguetjo bzo. Pero r mbeceji co ja co o mama e Juan. Ngue cua ra s r ejmezji, r jocuts in mbji. 35 Na sivi sji cja iji. Je xo ma cjatjonu e Juan, mi jtsceji o iji Mizhocjimi. Nutsceji i mjji ja nzi pa co co vi xitsiji. 36 E Juan o mama pje pjtsig; pero bb co xenda ni etse pje pjtsig. Ngue co r cjag co o dyac mi Tatag a jense. R cjuatg texe nu co o dyac r cjag. Nuco, ngue c ni mr co, c na cjuana o ndcj mi Tata. 37 A cjanu, mi Tata c o ndcjg mama na cjuana pje pjtsig, z nunca i tpji o jaa e dya xo xog in chji ngue cua r prgueji ja ga cja c. 38 Dya xo i enche in mbji o ja Mizhocjimi, na ngueje dya i ejmezgji nutsc o ndcj mi Tata. 39 I xrji na jo cja o ja Mizhocjimi, na ngueje i cjincjeji ma r xrgueji ra chacji c r bbtjoji. Nguetsj yo jaa yo je mama pje pjtsig. Nguetsc r ung c r bbtjoji. 40 Pero dya pje i neji r ejmezji. Ma ri ejmezji ro daceji ma c ri bbtjogueji. 41 Nuzg dya pje r jodtsjg c ra mama yo nte na nozg. 42 Pero nutsc r pjtcgji cja in mbji. R prg c dya pje i siyaji Mizhocjimi. 43 Mi Tata a jense o ndcj r cj ngue cua r cjag c ne angueze. Pero nutsceji, dya pje i scjgji. Ma cj co ra mama c pjzhi na nojo, nuc, ngue c r sjji c. 44 Ja rg s r ejmezji? Dya s. Na ngueje me i unji ngenda c mama yo

198 nin minteji na jotsceji. Dya i ne r unji ngenda o ja Mizhocjimi c xitsceji cj je ngue c exna cjuana na joo. 45 Dya r tsjijigueji c r ccji a jmi n Tatag a jense. Bb c na cceji. Ngueje o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss. I cjijigueji c me na jotsceji na ngueje i tjji ce ley, pero je ngue c ni etse c na so i cjaji. 46 Nu ma ri ejmegueji yo o dyopj e Moiss, xo ri ejmezgji; na ngueje e Moiss o dyopj cja o ja Mizhocjimi cua ja ga cjazg. 47 Ma dya i ejmeji yo o dyopj e Moiss, ja rgui ejmezgji c r mang?

Ma ya o nguar yo, o ma e Jess nu nanguar ce zapj a Galilea c xo ni chj Tiberias. 2 Me mi pji na puncj o ntee. Na ngueje mi nuji co mi jizhi ma mi joc co mi sdy. 3 O ma e Jess cja na teje. O mimi nu co nu co o discpulo. 4 Ya mi ngue ro zdtjo ce mbaxua c ni chj Pascua c cja yo nte a Israel. 5 O jeche cua e Jess, o janda me ma puncj o nte co ma j nu ja mi bb angueze. O dyn cua e Felipe: Ja je r tmji c ra zii yo? 6 Mi mama yo, na ngueje ma s e Felipe, mi cja e Jess. E Jess ya mi pr c ro tsjaa. 7 Nucua o ndnr e Felipe: Yeje ciento mbxo tjmchi, dya ra zji, z r xnji nde ri ndeeji. 8 Nucua o a cua naja co o discpulo c mi ngueje e Andrs c nu cjuarma e Simn Pedro, o xipji e Jess:

Jess da de comer a cinco mil hombres

199 va naja ti, nu jn tsicha tjmchi ndx, cja na yeje jm. Pero, ja ra z texeji? Na puncjji. 10 Nucua o mama e Jess, o xipji co o discpulo: Nudya, xipjiji ra mimi dya, yo ntee. Mi cja na puncj o pjindyo nu ja mi crji. O mimiji cua. Po mi tsicha mil o bzo. 11 Nucua o j co tjmchi e Jess. Cjanu o un na pj Mizhocjimi. Nucua, cjanu o un cua co o discpulo. Nucua co o discpulo o unji co ya vi mimi. Ya nde unji cua co jm. O ziiji. O ziji texe co mi neji. 12 O nijmiji na jo. O xipji cua e Jess co o discpulo: Tsisiji yo ya mboncj, yo nde ndetjo, ngue c ua dya pje ra nguejme. 13 O jmutji cua co nde mi ndetjo. O nizhi doce cnista nu co tsicha tjmchi ndx. Nuco, ngue co o mboncj co vi ziji. 14 Nucua co nte ma o jandaji co vi tsjaa e Jess mi mamaji: Na cjuana ngueje ne profeta nu ro j cja ne xoijm. 15 O mbr e Jess mi neji ro zidyiji ngue cua ro tsjapji a fuerza ro manda. Nguecua va xg e Jess o matsj na yeje cja na teje.

SAN JUAN6 ce ndeje na ngueje mi v na zzhi e ndajma. 19 Ma ya vi mji tsicha o anto kilometro o jandaji e Jess c mi nzhod xese e ndeje. Ya mi ngue ro zt cja ce b. Me co zji cua. 20 Nucua e Jess o xipjiji: Nguetsc e Jess. Dya r sgueji. 21 Nucua anguesji o mjji. O xipjiji cua e Jess ro dat cja ce b. Exo zt cua ce b cja ce jii nu ja je mi mji.

9Bb

cr co nte co vi nguejme nanguar ce trazapj nu ja vi un na pj Mizhocjimi e Jess cjanu unji o tjmechi co o ziji. Anguezeji vi unji ngenda c mi natjo b c mi jr ce xm. Y ma vi dat co discpulo cja ce b, dya dat e Jess co anguezeji, nguecua co discpulo vi mtsjji. Nguecua c na yejnu pa co nte mi jodji e Jess, pero dya o chtji. Dya xo jandaji co o discpulo. Nguecua como vi sj ja nzi b co vi eje a Tiberias, o tsja cua co nte o datji cja co b, o mji cua a Capernaum o ma jyodji e Jess. o chtji a Capernaum nu nanguar cja e ndeje o xipjiji: Xpte, jingu i sjgue a ecjua? 26 O ndnr cua e Jess: Na cjuana c r xitsigji. R daceji tjmchi ngue cua ri unnceji ngenda c ngue o Tizg Mizhocjimi, ngue cua ri ejmezji. Pero c va e jongji, dya ngue para r ejmezji. Ngue c i neji r dacji na yeje co ra nijmi in

22-24Mi

La gente busca a Jess

25Ma

Jess, el pan de la vida

ma ya o nzh, ya o zb cua co o discpulo, o ztji cja ce zapj. 17 Cjanu o datji cja naja b. Je mi mji nu nanguar ce ndeje a ma Capernaum. Ya vi xmtjo. E Jess dya be ma sj nu ja mi bb anguesji. 18 Me mi pjs

16Nucua

Jess camina sobre el agua

SAN JUAN6 pjemeji. 27 Ce jn c r sigji, tjezetjo c. Nguecua, dya me r jyonnceji co. Jyodji ce jn c dya ra tjeze, c sido r bbtjoji. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, nguetsc r dacji ce jn c sido r bbtjoji. Mizhocjimi c mi Tatag ya jizhi c o ndcj r daceji a cjanu. 28 O ndnr cua co nte o xipjiji e Jess: Pje r cjajme ngue cua r cjajme c nee Mizhocjimi? 29 O ndnr cua e Jess. O xipjiji: Nunu, ngueje c ne Mizhocjimi: r ejmezgji na ngueje o ndcj angueze. 30 O xipjiji cua: Pje na mb co r jtscjme ngue cua r jandagjme; ngue cua r ejmetsjme? Pje na mbj co r tsjague? 31 Co n mboxtitaji o ziji o man nu cja ndajyad, ma mi crji nu, co e Moiss. Cua ja nzi ga topj: O unji ro ziji tjmchi co vi eje a jense, ee. Cjo xo s r tsjague a cjanu? 32 O ndnr cua e Jess, o xipjiji: Na cjuana c r xitsiji. E Moiss dya ngue c o dyacji o tjmchi co vi eje a jense; ngue mi Tatag. Ce tjmchi c o zi co n mboxtitaji, dya ngue c exna cjuana ni muvi. Mi Tatag je un ce tjmchi c exna cjuana ni muvi c vi eje a jense. 33 Na ngueje o tjmchi Mizhocjimi ngueje c vi eje a jense c un c ra bbtjo yo cr texe cja ne xoijm, ee e Jess. 34 O xipjiji cua: Nutsce nin tecjaum, sido r dyacjme ne tjmchi nu.

200 Jess o xipjiji: Nuzg, nguetsc e tjmchi c ra dyaceji c rgui bbtjogueji. Nu c ra j co nuzg, dya ra zanta. Nu c ra ejmezg, dya ra ndre. 36 Ya r xitsiji, z xi i jandgaji r cjag c na nojo, pero dya pje i ejmezgji. 37 Texe nu co dacg mi Tata, ra jji co nutsc ra ejmezji. Nuzg, dya r tjg ra ma co. 38 Rv jg a jense; dya pje ngue c r cjag c r nee. R cjaa cua ja ga nee mi Tatag c o ndcj. 39 Nunu, ngueje c nee Mizhocjimi, nu c o ndcj; nee c dya r bzhi ne ri naja co o dyac. Ma r cj na yeje r xosji. 40 Nunu, ngueje c nee mi Tata c bb a jense: texe co un ngenda nguezg o Tiz Mizhocjimi, y ejmezgji, ra chun c rgu bbtjoji co Mizhocjimi. Ma r cj na yeje r xosji. 41 Co pje mi pjzhi cja co nte a Israel mi ptma mamatsjji na ngueje dya mi ejmeji c vi mama e Jess: Nguetsc e tjmchi c vi eje a jense. 42 Mi mamaji cua: Nunu, cjo dya ngueje e Jess nu o ti e Jos? Nu tata e nu nana r prgji. Nunu, jenga mama dya nu: Rv j a jense? 43 E Jess o xipjiji cua: Dya r ptqui mamatsjgueji yo. 44 Dya cj s ra j co nutsc nu ma dya ra nb o mb mi Tata c bb a jense c o ndcj. Nuzg, ma r cj na yeje r xos nu co. 45 Ya topj cja o ja Mizhocjimi co o dyopj co profeta: Mizhocjimi ra nda xpji. A cjanu texe co t mi Tata, e prji pje pjzhi c mama, va ji co nutsc.

35E

201 tpji o ja Mizhocjimi, pero dya jandaji ja ga jmi. C o janda nguextjozg rv jg cja Mizhocjimi. Nguezg r janda mi Tata. 47 Na cjuana c r xitsigji, nu c ejmezg ra chun c rgu bbtjo co Mizhocjimi para siempre. 48 Nguetsc e tjmchi ngue cua r bbtjogueji. 49 Nu co nin mboxtitaji o ziji ce man nu cja ndajyad. Pero o nd co. 50 Nguetsc nu e tjmchi nu vi eje a jense. Nguecua nu c ra zii nu, dya ra nd, ra bbtjo. 51 Exi rg bntcj, nguecua s r dacji c r bbtjogueji. Je rv jg a jense. Ma cj co ra zii nu e tjmchi ra chun c rgu bbtjo. Ne tjmechi c r ung nu, ngueje n cuerpog. Nuzg r ung ngue cua ra bbtjo yo cr texe cja ne xoijm. 52 Nucua co pje mi pjzhi cja co nte a Israel mi a, mi atsjji. Mi mamaji: Ja rg s ra dyacji o cuerpo r siji? 53 E Jess o xipjiji: Na cjuana c r xitscji. Nutsc rv cj cja Mizhocjimi. Ma dya r siiji ne tjmchi c ngueje n cuerpog, e ma dya r siiji n tsjig, dya r bbji. 54 Nu co ra zii e tjmchi c ngueje n cuerpog e ra zi n tsjig ra chun c rgu bbtjoji. Nutsc ma r cj na yeje r xos nuco. 55 Ce jn c na cjuana c r siji ngue n cuerpog c; e n tsjiig. 56 Nu c ra zi nu e jn c ngueje n cuerpog, e ra zi n tsjig ra bbzg. Y nutsc je r bnc cja o mb angueze. 57 Mi Tata c o

SAN JUAN6 ndcj exi bbtjo c. Nguecua exo rg bbtjog. Nu c ra zi ce jn c ngue n cuerpog e n tsjig, xo ra bbtjo, na ngueje exi rg bntcj. 58 Nguetsc e tjmchi, rv jg a jense. Dya nza cjazg ce man c o zi n mboxtitaji. Nuco, o nd co. Pero c ra zii nu e tjmchi c nguetsc, dya ra nd, ra bbtjo co Mizhocjimi para siempre. 59 Nu yo jaa yo, o mama e Jess ma mi bb a Capernaum ma mi xp co nte cja c o nintsjimiji.

46Z

puncj co mi tjnt a xtj e Jess, ma o dyrji, o mamaji: Me na jy yo jaa yo. Cj ra s ra dyt yo? 61 O mbrtsj e Jess co mi mamatsjji. O xipjiji cua: Cjo i ne r chjencheji a xtj na ngueje r xitsiji yo jaa yo? 62 Pje r tsjagueji ma, ma r jandgaji r mag a jense nu ja ot rm bnc? Nutsc rv cj cja Mizhocjimi. 63 Ngueje o Espritu Mizhocjimi c dacji r bbji. Dya pje ni muvi e cuerpo. Yo jaa yo r xitsigji je va j cja o Espritu Mizhocjimi yo. Ngueje yo dacji r bbtjoji. 64 Pero bbtsgueji co dya pje ejmezg. E Jess ya mi pr ndeze ma ot cj ngue co dya mi ejme. Ya nde mi prtjo cj ngueje c ro nzh. 65 O mama cua e Jess: Ya r xitsiji, dya cj ra s ra j co nuzg, ma dya ra nb o mb mi Tata c bb a jense. 66 Ma o nguar o mama yo jaa, na puncj co o chjenche a xtj,

60Na

Palabras de vida eterna

SAN JUAN6,7 dya cja o ndntji o xtj e Jess. 67 O mama cua e Jess o xipji co doce discpulo: Cjo xo i ne r chjencheji a xtj, c dya cja r chjntji n xtjg? 68 O ndnr cua e Simn Pedro: Pero n Jmutsjme, cj r ma teegjme? Na ngueje nguextjotsgue i xitsijme ja rga s r bbtjojme co Mizhocjimi para siempre. 69 Nutscjme r ejmetsgjme. R prjme nguetsce e Cristo. Nguetsce o Tits Mizhocjimi c exi bbtjo. 70 O ndnr cua e Jess: I doceji. Cjo dya r juancgji? Najatsgueji bb c dya jo cja o mb. 71 Nu c mi mama e Jess, mi ngueje e Judas Iscariote, c mi ngue o ti e Simn. Na ngueje nguejnu ro nzh e Jess. Mi ngueje naja co doce discpulo.

202 me na nojo, jizhitsjj ngue cua ra janda texe yo nte. 5 Ne xo ri ngueje co o cjuarma, dya xo mi ejmeji e Jess. 6 O mama cua e Jess: Dya be va sd nu ma ra mbrji cj nguetsc. Nuzg dya be s r mag. Pero nutsceji s r mtjoji nu hora c i ne r mji. 7 Nutsceji, dya s ra nuceji na yo cr cja ne xoijm. Nguetsc je nugji na , na ngueje r xipjigji c na cjuana, r xipjigji me na so cjaji. 8 Nutsceji, mji cja c e mbaxua. Nutsc dya be r mag cja ce mbaxua, na ngueje dya be va sd c nee Mizhocjimi c ya r mag. 9 Nu ma o mama yo, xe o nguejmetjo a Galilea.

Ma o nguar yo, mi nzhod e Jess a Galilea. Dya mi ne ro nzhod a Judea, na ngueje mi cr nu, co mi ne ro mbtji e Jess. 2 Ya mi ngue ro zdtjo na mbaxua c mi cja co nte. Mi tji tsingum co mi ngueje o dyza. Mi mimiji cja co tsingum ma mi cjaji ce mbaxua. 3 Co o cjuarma e Jess o xipjiji cua: Na jo r pedyegue va. Mague a Judea ngue cua co in discpulo co cr nu, xo ra jantcaji yo i cjague yo me na nojo. 4 Nu c nee pje ra tsjaa, ra tsja ngue cua ra janda yo nte. Nu ma i cjaa yo

Los hermanos de Jess no le crean

o ma cja ce mbaxua co o cjuarma. E Jess xo maa cua. Pero nuc, dya cj o xipji ja va ma. O matsjj. 11 Nu cja ce mbaxua, co pje mi pjzhi cja co nte mi jodji e Jess, mi mamaji: Ja je ri bbx ce Jess?, eeji. 12 Na puncj nte co me mi tsjojne mi mamaji ja cja mi cja e Jess. Mi cr co mi mama: Na jonte ce bzo c. Nu co dyaja mi mamaji: Dya jonte c. Onp yo nte. 13 Co nte mi sji co pje mi pjzhi. Nguecua dya cj mi mama na jo ja ma cja e Jess. 14 Cja mi patjo nziyo paa c mi cjaji ce mbaxua. Xe mi bzhi nziyo pa ro nguar. O zt cua e Jess cja ce templo. Ya je nguejnu o xp cua co nte. 15 Co pje mi pjzhi mi

10Nucua

Jess en la fiesta de las chozas

203 cjijiji: Nunca r rgji a cjanu. Pero mi mamaji: Ja ga mbr yo? Dya o ma ja ro xr. 16 O ndnr cua e Jess: Nu yo rr xp yo nte, dya r mamatsjjg yo. Nu c o ndcjg ngue c je o xcg c. 17 Ma cj co ne ra tsjaa c nee Mizhocjimi, ra mbr cjo je va j cja Mizhocjimi yo r xpg yo nte, o maxque r mamatsjjg yo. 18 Nu c xp c mamatsjj, jodtsjj c ra mama yo nte: Me na jo na xpte, ra eeji. Nuzg r jodg c ra mamaji me na jo Mizhocjimi c o ndcj. Nuzg r mamag c na cjuana, dya bchjine. 19 Nutsceji, cjo dya o dyacji ce ley e Moiss? Pero ne ri najatsgueji dya i cjaji c mama ce ley. Maco mama ce ley c dya r ptteji, jenga i jonggji r ptcji? 20 O ndnr cua co nte, o xipjiji: Nutsce, bb demonio cja in mbgue. Cj ngue c ra jyonc ra mbtc? 21 O ndnr cua e Jess: Natjo c r cjag, pero nucua texetsji me o sjyatsji c r cjag. 22 Cja o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss, xitsiji r meyaji in cuerpoji. C ni tsjaji a cjanu, dya ngue e Moiss c o mbr; ngueje co n mboxtitaji co o mbr ndeze mi jingu. Bb ma i meyaji in cuerpoji nu pa c r syaji. 23 Nu pa c r syaji i meyaji o cuerpo na bzo ngue cua r cumpleji o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss. Jenga me i nnggji c r jopcg texe o cuerpo na bzo nu

SAN JUAN7 pa c r syaji? 24 Tsjijiji na jo cua ja ga mama o ley e Moiss. Nuzg, z r joc na bzo ce pa c r syagji, pero na jo c rv cjag. nzi co mi menzum a Jerusaln o mamaji cua: Nujnu, cjo dya ngueje nu jodji ra mbtji? 26 Maco, aatjo dya nu. Dya pje s nu. Dya cj pje xipji. Mbr, co pje pjzhi, cjo ri cjijiji c ngueje e Cristo nu? Po jiy. 27 Na ngueje nutscji r prgji na jo ja je menzum nu. Ma ra j e Cristo, nuc, dya cj ra mbr ja rgu eje. 28 E Jess o aa na jense nu cja ce templo nu ja mi xp co nte, o xipjiji: Nutsceji, cjo i pcji? Cjo i prji na jo ja je r menzum? Nuzg dya r tsjjg. Na ngueje bb naja c exna cjuana o ndcjg, c dya i prgueji. 29 Pero nuzg r prg c, na ngueje je rv cj cja angueze. Ngueje angueze o ndcjg r j a ecjua. 30 Nucua, mi ne ro zrji cua. Pero dya cj o pnchi, na ngueje dya be ne Mizhocjimi ro zrji. 31 Na puncj co nte co mi cr nu, o ejmeji e Jess. Mi mamaji: Dya cj s ra tsja co xe rr nojo. Cjo ri ngueje e Cristo nu?

25Ja

Jess habla de su origen

fariseo o dyrji cua co mi mama co nte. Na ngueje co nte mi tsjojne ma aji co mi cjaa e Jess. Nucua co ndambcjimi e co

32Co

Los fariseos mandan policas a llevar preso a Jess

SAN JUAN7 fariseo o ndjji o polica ro ma, ro ma zrji e Jess. 33 O mama cua e Jess: Xe quejme ja nzi zana c xe r mimiji. Nucua ra zd ce pa ma r ma nu ja bb c o ndcj r j. 34 Nucua r jyonggji. Dya cja r chcgji. Nu ja r bbg, dya s r mcjeji. 35 Nucua co pje mi pjzhi cja co nte a Israel o ptva mamaji: Mbr, ja je ra maa nu? Jenga xitsiji c dya cja r ttji? Mbr, cjo je ra ma cja yo n menzumgji a Israel co pjt cja yo dyaja nte? Mbr, cjo ra ma xp co dyaja ntee? 36 Mbr, ja cjaa nu o mama: R jyongji pero dya r chcji? Xo o xitsiji: Nu ja r bbg, dya pje ra s r stji.

204 Nunu, na cjuana ngueje e profeta nu mi tebeji. 41 Dyaja c o o mama cua: Ngueje e Cristo nu o ndj Mizhocjimi nu. Mi cr co dyaja co o mama: Nujnu je menzum a Galilea. Nguecua, ja rg s ra tsja e Cristo nu? 42 Na, cjo dya mama cja yo ya topj: E Cristo je ri ngueje o mboxbche e David? Cjo dya xo mama: Je ra tee cja ce tsijii a Beln nu ja mi menzum e David? 43 Nucua a cjanu, o xg cua co ntee, na ngueje dya mi natjo o pjeeji ma nguijiji e Jess. 44 Mi cr co mi ne ro zr e Jess. Pero dya cj xo o pnchi angueze.

pa c bpja ce mbaxua ngue c xenda mi spji. Nucua ce paa c, o bb e Jess. O zopj cua co nte, o xipjiji: Ma cj co tre, xdji co nutsc. Siiji ce ndeje c r dacji r siji. 38 Nu co ra ejmezg, ra zd anguezeji cua ja nzi ga mama cja o ja Mizhocjimi: A mbo cja o mb ra chjntjovi nza cja na mbereje c peje na puncj o ndeje. Nguecua xo ra zii co dyaja, ngue cua xo ra bbtjoji. 39 Nujyo o mama e Jess, nguejyo ro tsja o Espritu Mizhocjimi c ro chun nu co ro ejme e Jess. Ce Espritu dya be ma j c, na ngueje dya be vi ma e Jess cja nu Tata c bb a jense.

37Ce

Ros de agua viva

ma o dyrji yo jaa yo, mi cr co o mama:

40Nucua

Divisin entre la gente

co polica o nzhog cua co. O mji cja co ndambcjimi e cja co fariseo. Nucua co ndambcjimi e co fariseo o dynji cua: Jenga dya i siji e Jess? 46 O ndnr cua co polica: Nunca r rjme ra a na bzo cua nzi ga aa ce bzo c. 47 O ndnr cua co fariseo, o xipjiji co polica: Cjo ya xo o dyoncgueji? 48 Tsjijiji dya x. Cjo ya xo bb o jmuu e o fariseo co ya o ejme e Jess? Iy. 49 Nu yo ntee yo, dya pje prji o ley Mizhocjimi. Dya pje s ra ztji a jmi Mizhocjimi. 50 E Nicodemo nu c vi maa na nu xm cja e Jess, mi ngueje naja co fariseo. O mama angueze: 51 Cja n leygji, dya s r mamaji co na so vi tsja na bzo c dya be ri rji co mama

Las autoridades no creen en Jess

45Nucua

205 angueze, y c dya be ri prji ja cja c cjaa. 52 O ndnr cua co fariseo, o xipjiji e Nicodemo: Nutsce, Nicodemo, cjo xo i menzumgue a Galilea? Ni jyod r uu yo ya topj, ngue cua r ux c dya cj ra tee a Galilea c ri ngueje profeta.

SAN JUAN7,8 o mbji c mi tji o nzhubji. Nucua nde naja va mji cua. Nu co xenda mi tita ngue co ot o ma co. Cjanu o mbedye cua co cja mi tii. Nucua ya o nguejmetsj cua e Jess e ce ndix c mi junr a jmi. 10 Nucua cjanu o js cua o ii e Jess. Dya cj cja o janda. Ya mi nguetjo ce ndix c xe mi bb. O xipji cua: Nutsce ndix, ja je cr dya, nu co mi mama i tgue nzhub? Cjo dya cj pjac ndojo? 11 Ce ndix o ndnr: Nutsce, n Jmutsg, dya cj pjac ndojo. Nucua o xipji e Jess: Ne xo ri nguetsc, dya xo r xitsi ni jyod r chgue. Maa dya. Pero dya cja r tsja co na so.

como ya vi nguar ce mbaxua, o ma nzi najaji o ngumji. E Jess o ma cua cja ce teje c ni chj Olivos. 2 Nucua ma mi xrtjo c na yejnu pa, e Jess o ma na yeje cja c e templo. Nucua texe co ntee o chzhiji a jmi e Jess. O mimi cua e Jess. Cjanu o xp cua co nte. 3 Nucua co mi xp o ley Mizhocjimi e co fariseo o sinpiji cua naja ndix c vi chtp bzo c dya mi ngueje o xra. O tsjapji o mimi a ndee nu ja mi bb e Jess. 4 O mamaji cua: Xpte, nu e ndix nu, o zrji. Mi bbvi na bzo c dya ngueje o xra. 5 Cja ce ley c o dyopj e Moiss o mandazji r pjatji ndojo yo cja a cjanu. Nutsce dya, pje r xitsijme dya? 6 Nu yo mi xipjiji nguetjo ma sji, ngue cua ro s ro ngtji cja co pje mi pjzhi. Nucua e Jess o c a jm. O dyopj cua a jm co o idy. 7 Nu ma sido mi ntjoji, o js o ii. Cjanu o xipjiji cua: Ma bbtsceji naja c dya t o nzhub ngue c ra ot ra pjat ndojo ne ndix. 8 Nucua o ctjo na yeje a jm e Jess. O dyopj a jm co o idy. 9 Ma o dyrji, o nguijiji cua cja

53Nucua,

La mujer adltera

Jess o zopjtjo na yeje co nte. O xipjiji: Nguetsc e jyas cja ne xoijm. Nu c ra ndnt n xtjg, dya ra nzhod cja e bxm. Nuc, ra bb jyas o mb c ra un c rgu bbtjo. 13 Nucua co fariseo o xipjiji: Nutsce i mamatsjgue pje pjtsi. Nu co i mamague dya cjuana. 14 O ndnr cua e Jess, o xipjiji: Z r mamatsjg pje pjtsi, pero yo r xitsigji na cjuana. Na ngueje r prg ja je rv j, e ja rga maa. Nutsceji, dya i prgueji ja rv jg. Dya xo i prji ja ngue cua r maa. 15 Nutsceji cua ja nzi gui tsjinncjeji, i jnji ngenda i mamaji c na sozg. Pero nutsc, c rv cj, dya ngue c r mang c cja na so naja, y c cja na jo

12E

Jess, la luz del mundo

SAN JUAN8 c naja. 16 Z dya ngue c rv cj, pero ma r mang ja ga cja na nte ga nguiji o mb, na cjuana c r mang. Na ngueje c r mang, dya ngue c rg cjijitsjg, ngue c cjiji Mizhocjimi c o ndcj c r bbbe. 17 Ya xo topj cja in leygueji c je mama a cjava: Nu c mama yeje nte ngue co na cjuana. 18 Nuzg r mama pje pjtsi. Nu c mi Tatag c o ndcj, ngue c xo mama pje pjtsig. 19 Nucua o xipjiji cua: Ja je bb c nin Tata? O ndnr cua e Jess, o xipjiji: Ni xo ri nguetsc i pcji, ni ri ngueje mi Tata i prji. Nu ma ri pcgji, ngue ma xo ri ptcji mi Tata. 20 E Jess mi xp co nte cja ce templo. Je mi mama yo jaa yo, nu ja mi sogji o ofrendaji. Dya cj o zr e Jess, na ngueje dya be mi jzi c nu Tata Mizhocjimi.

206 jense. Nutsceji, i menzumgueji cja ne xoijm. Nutsc, dya pje r menzumg va cja ne xoijm. 24 Nguecua r xitsiji: R chgueji na ngue co in nzhunceji co i tgueji. Na ngueje ma dya r ejmeji nguezg ext bb, co nzhub co i tji ngue co je rgui chji co. 25 O ndnr cua co nte: Xitsijme cj nguetsce. Nucua e Jess o xipjiji: Ya r xitsigji cj nguezg. 26 Na puncj co me r ne r zocji. Me na puncj co i cjaji co s r mama i tgueji nzhub. Pero nu c o ndcjg ngue c na cjuana c. Co r tpg o mama angueze nguejyo je r zopj yo cr cja ne xoijm. 27 E Jess mi xipjiji mi nguejnu Tata c vi ndj. Pero dya mi pr co nte. 28 O ndnr cua e Jess: Nutsc rv cj cja Mizhocjimi. Nutsceji r chpcji cja ngronsi. Numa, cja ra zd ma r unnceji ngenda c nguezg ext bb. Dya pje r cjag c r cjatsj. Ngue yo o xc mi Tata, yo r xitsiji. 29 Nu c o ndcj bb co nuzg. Dya pje jyzguig c r bbtsjg c, na ngueje sido r cjag co ne angueze. 30 Ma o mama yo jaa yo, na puncj co o creo co mi mama e Jess.

o ndnr cua na yeje e Jess: Nutsc ya r maa. Nutsceji r jyongji. Pero r chgueji na ngue co in nzhunceji co i tgueji. Nguecua nu ja je r mag, nutsceji, dya ra s r stji nu. 22 O mama cua co pje mi pjzhi cja co nte a Israel: Nu e bzo nu, cjo ra pttsjj? Nguecua mama: Nu ja je r mag, nutsceji dya ra s r stji. 23 Nucua o ndnr cua e Jess: Nutsceji, i menzumji a jm. Nutsc, je r menzumg a

21Nucua

A donde yo voy, ustedes no pueden ir

xipji cua e Jess co nte a Israel co ya vi ejme angueze: Ma sido r ejmeji yo ja yo r aa, numa, na cjuana i tcji

31O

Los hijos de Dios y los esclavos del pecado

207 ma. 32 Ma r ejmezgji yo ja yo r aa, r prji c na cjuana ma. Ma r prji c na cjuana, ra tempceji libre ma. 33 O ndntji cua, o xipjiji: Nguetscjme o mboxbchejme e Abraham. Dya cj r ppcjme. Jenga i mamague c ra empcjme libre? 34 O ndnr e Jess, o mama: Na cjuana c r xitsiji. Texe co cjaa co na so, dya libre co. Chjntjovi nza cja na mbpji c tjnt a xtj, c dya s ra xg cja nu lamu. 35 Co tjnt a xtj o nzhub, dya ngueje o ti Mizhocjimi co. Angueze ra pjong nu co dya ngueje o ti. Co o ti ra sido ra bbtjoji co Mizhocjimi. 36 Nu c na cjuana ra empceji libre cja co na so, nguetsc o Tiz Mizhocjimi. 37 R prg nguetsceji o mboxbchetsji e Abraham. Pero i ne r ptcgji, na ngueje n jag, dya pje i enche cja in mbji. 38 R ag nu co r nug cja o jmi mi Tatag c bb a jense. Nutsceji i cjaji nu co i dyrji cja o jmi nin tataji. 39 Nucua o ndnrji, o xipjiji: C mi tatagjme ngueje e Abraham. O ndnr cua e Jess, o xipjiji: Ma ri nguetsceji o titsji e Abraham, ri tsjaji c o tsja e Abraham. 40 E Abraham, nuc, o dyt Mizhocjimi c. Pero nudya i jongji r ptcji. E Abraham dya ro tsja a cjanu. Nutsc r bzo r xitsiji co na cjuana nu co r rg cja Mizhocjimi. Nguecua i ne r ptcji. 41 Nutsceji i cjaji c cja c nin tatagueji.

SAN JUAN8 O xipjiji cua: Nutscjme dya o tizgjme nandyo bzo. Natjo mi Tata r sicjjme. Ngueje Mizhocjimi. 42 E Jess o xipjiji cua: Ma ri ngueje Mizhocjimi nin tatagueji, ri siyazgji ma. Na ngueje nguezg natjozg o Tiz Mizhocjimi. Je r pecj cja Mizhocjimi. Dya r jtsjg. Ngueje Mizhocjimi je ndcj r j. 43 Jenga dya i prji ja cja c r mang? Dya i prji na ngueje, dya i ne r dytcji n jaa. 44 Nutsceji, nu c nin tatagueji ngueje c dya jo. I ne r tsjaji nu co nee nin tatagueji. Ndeze o mbr, c dya jo ngue mbtte. Nuc, dya pje mama c na cjuana c. Na ngueje c na cjuana, dya pje bb o mb. Nu ma mama co dya cjuana ngueje co cjijitsj cja o mb co mama. Na ngueje c dya jo, na mbchjine. Nguejnu tata nu co xo mama c dya cjuana. 45 Dya i ejmezji na ngueje nutsc r mama co na cjuana. 46 Cjo bbtsceji naja c s ra mama r cjag co na so? Nu ma r xitsiji c na cjuana, jenga dya pje i ejmezgji? 47 Nu co ngueje o tii Mizhocjimi tpji o jaa. Pero nutsceji, dya nguetsceji o titsji Mizhocjimi na ngueje dya i tpgueji co o ja.

ndnr cua co pje mi pjzhi cja co nte a Israel. Me co dji. O xipjiji: R prjme na jo, bb demonio cja in mbgue. Je i tegue a ma a Samaria, dya i prgue ja cja Mizhocjimi.

48O

Cristo existi antes que Abraham

SAN JUAN8,9 ndnr cua e Jess, o xipjiji: Dya bb demonio cja n mbg. C r mamag ngue c nee mi Tatag. Nutsceji c i cjaji, dya pje i ejmezgji rv cj cja mi Tatag Mizhocjimi. 50 Dya r jodg c r mangueji na nojozg; nu c jod c r mangueji na nojozg, ngue mi Tatag Mizhocjimi. Angueze ra jizhi c na nojozg. 51 Na cjuana c r xitsigji, nu c sido ra dytc yo r mang, dya ra nd, ra bbtjo c. 52 Nucua co pje mi pjzhi cja co nte a Israel o xipjiji: Nudya, r prjme na jo dya, bb demonio in mbgue. Ya o nd e Abraham. Ya xo o nd co profeta. Maco nutsce i mama nu c sido ra dytcgue, dya ra nd, sido ra bbtjo. 53 Nutsce i cjinncje xenda na nojotsgue que na ngueje mi tatajme e Abraham. Nuc, o nd c. Xo o nd co profeta. Cj ngue c je na cjaptsjgue? 54 O ndnr e Jess, o xipjiji: Nu ma ri jodtsjjg c ro mama yo nte na nojozg, dya pje rv muvi ma co. Mi Tatag ngue c jod c ra mamaji a cjanu. Maco i mamagueji que mi Tatag ngueje in Mizhocjimigueji. 55 Nutsceji, dya i prgueji angueze. Pero nutsc r prg c. Ma ro mama c dya r prg Mizhocjimi, ri nguezg na mbchjine nza cjatsceji. Jo r prg Mizhocjimi. R cjag co mama angueze. 56 E Abraham c nin mboxtitaji me co mj ma o ejme ro jandga ma cj. A cjanu o jandga. O mj cua.

208 pje mi pjzhi cja co nte a Israel o xipjiji cua: Dya be xo i nzhodgue ni cincuenta cj. Ja rvi jandague e Abraham? 58 E Jess o xipjiji: Na cjuana c r xitsiji. Ma dya be mi bb e Abraham, ya exmi bbg. 59 Nucua o jsji ndojo co ro pjatji e Jess. Pero nuc, o tsjj c. Dya cj janda ja va ma. O mbedye cja ce templo. O maa.

49O

57Co

Ma o cjog e Jess o janda naja bzo c mi ndzh. Mi ndzh ma o jmus c. 2 Nucua co o discpulo o dynji e Jess, o xipjiji: Xpte, Cj ngue c o tsja co na so, nguecua va ndzh nu? Cjo ngueje ne bzo nu ndzh maxque ngueje co o tata? 3 O ndnr cua e Jess, o xipjiji: C vi ndzh, dya ngue c vi tsja co na so nu. Dya xo ngue c vi tsja co na so co o tata. C vi ndzh ngue c rgu etse c me na nojo c cjaa Mizhocjimi. 4 Ni jyod r cjag co nee nu c o ndcj, ndeze ma xe ndempa. Va j xm, ma dya cja s cj ra ppji. 5 Ndeze c xe r mimig cja ne xoijm, nguetsc e jyas cja ne xoijm. 6 Ma o mama a cjanu o zog a jm o ciji, o mbopj cua ce jm. Cjanu o ngansa co mbm. O ngosp cua cja o nd ce bzo c mi ndzh. 7 E Jess o xipji cua: Ma xinzh cja c e tore c ni chj Silo, ee.

Jess sana a un hombre que naci ciego

209 Ce tj ne ra mama naja c dj. Cjanu o maa cua ce bzo c mi ndzh. O ma xinzh. Nu ma o nzhog cua, ya mi janda. 8 Nucua co o mejii e co ya vi janda mi ndzh mi mamaji: Cjo dya ngueje nu mi ndzh nu ja nde mi junr nu me mi r pje ra zi? 9 Mi cr co mi mama: Ngueje nu. Co dyaja mi mamaji: Dya ngue nu, pero exi nguetjo nu. O ndnr cua c mi ndzh, o mama: Nguetsc. 10 O xipjiji cua: Ja va xog dya, co in ch? 11 O ndnr cua angueze, o mama: Ce bzo c ni chj Jess o ngansa mbm. O ngoscg n ch. Cjanu o xitsi cua: Ma a Silo, ma xinzh. R maa cua, r ma xinzh. Ya o xog cua yo n chg, ya r janda. 12 Nucua o xipjiji: Ja je bb dya, ce bzo c? Angueze o ndnr: Dya r prg ja je bb.

SAN JUAN9 mi cr o fariseo co mi mama: Ce bzo c i mangue o jocts, dya pje vi eje cja Mizhocjimi c; na ngueje dya pje sp nu pa c r syaji. Dyaja co mi mama: Ce bzo, dya cjaa co na so. Ma ri cja co na so ce bzo, dya ro s ro tsjaa yo me na nojo yo nunca r jandaji. Dya mi natjo o pjeeji. 17 O yepe o dyntjoji c mi ndzh: Pje xo i mangue, pje pjzhi nu c o xocts in ch? Angueze cua, ma o ndnr o mama: Ngueje na profeta. 18 Nu co pje mi pjzhi cja co nte a Israel, dya mi ejmeji cjo mi ndzh ce bzo. Dya mi ejmeji cjo vi xog co o nd. Cja ejmeji ma cja o zojnji nu tata ce bzo c vi xog o nd, e nu nana. 19 O dynji, o xipjiji: Cjo ngueje in chiguevi nu, nu nu i manguevi exmi ndzh ma o jmus? Jenga janda dya ma? 20 O ndnr cua c nu tata e c nu nana, o mamavi: R prgbe ngueje n chigbe nu. Ma o jmus nu, exmi ndzh nu. 21 Jenga ya janda dya, dya r prbe. Dya xo r prgbe cj je o xopc o nd nu. Ya jo ndmbee angueze. Dyntsjji. Ya ra xitsitsjji. 22 O mama a cjanu c nu tata e c nu nana na ngueje mi svi co pje mi pjzhi cja co nte a Israel. Na ngueje ya vi mamaji ma cj co ro mama e Jess ngueje e Cristo, ro

16Nucua

zidyiji nu c mi ndzh, o mji cja co fariseo. 14 Ce pa ma syaji ngue ma o ngansa e Jess o mbm c vi xopc o nd ce bzo c mi ndzh. 15 Nucua o yepe o a cua co fariseo, o dyonji ce bzo pje vi tsap ngue cua va xog o nd. Angueze o xipjiji: O ngoscg mbm n ch. Cjanu r xinzh. Nudya ya r janda dya.

13O

Los fariseos interrogan al ciego que fue sanado

SAN JUAN9 pjongji ce ntee cja o nitsjimiji. 23 Nguecua va mama c nu tata ce bzo e c nu nana: Ya jo ndmbee. Dynji angueze. Ya ra xitsitsjji. 24 Nucua o yepe o zojntjoji ce bzo c mi ndzh, o xipjiji: Un na pj Mizhocjimi c o xocts in ch. Nutscjme r prjme na jo, ce bzo cjaa co na so c. 25 O ndnr cua c mi ndzh, o mama: Dya r prg c, cjo cja co na so c. Nguextjo nu r prg, nutsc dya rm jandag. Nudya r janda dya. 26 Nucua na yeje o xipjitjoji cua: Pero, pje o tsjac? Ja va xocts in ch? 27 C mi ndzh o ndntji: Ya r xitsiji, pero dya i dytcji. Jenga i ne r yepe r dyrji? Maxque, cjo xo i negueji r chjntji o xtj? 28 Nucua o zadtjoji, o mamaji: Nutsce nguetsce i tjnt a xtj e Jess. Nutscjme r tjntjme a xtj e Moiss. 29 Nutscjme r prgjme, e Moiss o zopj co nte. O mama co ja co vi mama Mizhocjimi. Pero ce bzo c i mangue o jocts, dya r prjme ja je vi eje c. 30 O ndnr cua ce bzo c mi ndzh, o xipjiji: Yo i xitsiji, me i cjacji r dyx. Maco o xoczg n ch ce bzo, jenga dya i prji ja je vi eje c? 31 R prgji, z ra tsja na nte ra dyt Mizhocjimi ra un poder, pero ma cja na so ce nte, Mizhocjimi dya ra dyr c r ce

210 nte. Pero nu co mat Mizhocjimi e cjaa cua ja ga nee angueze, nuco, Mizhocjimi ra dyt co. 32 Ndeze ma o mbr ne xoijm, cr co o jmus ndzh. Pero dya r rgji c ri bb na bzo c ri joc co. 33 Nu ce bzo, ma dya rv eje cja Mizhocjimi c, dya xo ro s pje ro tsjaa. 34 O ndntji cua, o xipjiji: Nutsce i tsja co na so; exvi chetjovi in nzhunce. Jenga i cjinncje ra s r xcgjme? Cjanu o pjongji cua cja ce nitsjimi.

dyr e Jess ya vi pjongji ce bzo. Nguecua va jyod ja je mi nzhod ce bzo. Ma o cht, o xipji: Cjo i ejmegue o Ti Mizhocjimi? 36 O ndnr angueze, o mama: Nutsce s, xitsig cj ngueje o Ti Mizhocjimi; ngue cua ra s r ejmeg angueze. 37 O ndnr cua e Jess: Ya i jandague angueze. Nguetsc rr avi. 38 O mama cua ce bzo: Nutsce n Jmutsg, r ejmets. Nguetsce o Tits Mizhocjimi. Cjanu o ndijm o mat cua. 39 O mama cua e Jess: Na ngue c rv cj, exi etsetjo ja ga nguiji o mb yo nte. Co un ngenda c ni jyod ra xog o ndji ngue cua ra bb o jyas Mizhocjimi cja o mbji, ra xog o ndji ra mbrji Mizhocjimi. Pero co cjiji ya xog o ndji,

35O

Ciegos espirituales

211 nuco, ra ndzhji, dya ra mbrji c na cjuana. 40 O dyr ja nzi co fariseo co mi cr bxtjo nu ja mi bb e Jess, o mamaji cua: A poco i cjijigue c xo r ndzhjme. 41 O ndnr cua e Jess: Ma ri unnceji ngenda c ni jyonceji o jyas Mizhocjimi, ro perdonaotsji ma co na s o. Pero i mangueji: Ya xog n chgjme, r prjme na jo, i eeji. Nguecua xe i ttjoji in nzhunceji.

SAN JUAN9,10 Na cjuana c r xitsigji. Nutsc nguetsc e ngoxtji nu ja cjog yo ndnchjr. 8 Texe co va tsceji co ne c r chjntji o xtj, ne ra dyonceji. Ngue o mb co xopc nu ja cjot o ndnchjr. Pero co ndnchjr dya pje tji. 9 Nuzg nguetsc e ngoxtji nu ja cjog yo ndnchjr. Nu c ra enchez o mb, ngue c s ra cjog. Nuc, ngue c ra jog o mb c. Nuc, ra cht texe co ni jyod o mb. Nguecua ra chjntjovi nza cja na ndnchjr c ra cjog, ra mbedye, ra chttjo o tbi c ra zii. 10 E mb ni etjo ra pn co ndnchjr. Ra mbt texe co. Nutsc rv jg ngue cua ra bbtjoji. Me ra mp Mizhocjimi rg bbtjoji. 11 Va mama cua e Jess: Nuzg nguetsc na mbr c me na jo; ojtjo c ri nza cjazg. Na mbr c na jo, bb dispuesto ra ana co ndnchjr cja co mb, z ra mbtji c. 12 Pero ma cj co tst ra mbr co ndnchjr, dya ra mbr na jo co, na ngueje dya exi ngue o cjaja co ndnchjr. Nguecua ma ra janda rva j e mindyo, exta zog cua co ndnchjr, ra cuee ra ma. Nguecua ce mindyo ra pnchi co ndnchjr, nde ra mbt cua co. 13 Cuee c mi pjr na ngueje tsttjo, dya ngueje o cjaja co ndnchjr. Nguecua dya cjap ngenda pje ra tsap co. 14 Xe ma aa e Jess, o mama: Nguetsc ce mbr c me na jo. R prg co ngueje n nzhnchjrg. Anguezeji xo

10

Na cjuana c r xitsigji. Nu c dya ra cjog cja o ngoxtji nu ja cotji o ndnchjr, nu c je dactjo cja ndngum, nuc ngueje mb c; y xopc nu ja cjot o ndnchjr. 2 Nu c je cjog cja o ngoxtji nu ja cjot o ndnchjr ngueje e mbr c. 3 E mbngoxtji xopc ngoxtji e mbr. Co ndnchjr tpji o jaa. Nu ce mbr nnb o tj yo o ndnchjr. Ngueje c pjong cua co ndnchjr ra ma ziji o tbi. 4 Ma ra mbedye co o ndnchjr, ra ot e mbr. Cja rron ma co o ndnchjr. Co ndnchjr tjntji a xtj ce mbr, na ngueje ptpji o jaa. 5 Ma ra j naja c dya prji, dya ra ndntji a xtj. Nu c ra tsjaji, ra cueeji; na ngueje dya ptpji o jaa co nandyo. 6 Nu yo jaa yo, je zopj e Jess o fariseo. Pero anguesji dya o mbrji ja cja c mi xipjiji.

El ejemplo del corral

a cua na yeje e Jess, o xipjiji:

7O

Jess, el buen pastor

SAN JUAN10 pcgji. 15 A cjanu, xo pc mi Tata c bb a jense. Nuzg xo r prg mi Tata. Nuzg r tg ngue cua ra bbtjo co n nzhnchjrg. 16 Xo r tsjg co dyaja ndnchjr co dya be tjnt n xtjg. Nuco, xo ni jyod xo r pjr co. Ra dytcji n jag, ra ndntji n xtj. A cjanu ri natjo nu ja ri crji, e ri natjo mbr, c nguezg. 17 Me siyaz mi Tata c bb a jense; na ngueje r tg ngue cua r yepe r bbtjo. 18 Dya cj ra tsjac r tg. Nguetsc rr untsjj r t. S r untsjg r t, e s r nanga. Ngueje c vi ndcj mi Tatag c bb a jense. 19 Na ngueje vi mama yo jaa yo e Jess, co nte o zji na yeje co ja, dya mi natjo pjee mi cjijiji. 20 Na puncj anguesji co mi mama: Bb demonio cja o mb ne Jess. Dya pr pje mama. Jenga i tji c xitsiji nu? 21 Dyaja co mi mama: Ne bzo nu, ma ri bb c dya jo cja o mb, dya ro mama yo ja yo me na jo. C dya jo, a poco s ra xopc o nd na ndzh, cua ja nzi va tsja ne bzo.

212 Jenga dya r xitsijme na jo cj je nguetsce? Nu ma nguetsce e Cristo ext xitsijme na jo. 25 Nucua o ndnr e Jess, o xipjiji: R xitsiji cj je nguetsc. Nutsceji dya i ejmezji. Nuzg rr cjag co nee mi Tata a jense. A cjanu, mr na jo cj je nguetsc. 26 Nutsceji, dya i ejmezji na ngueje dya nguetsceji n nzhnchjrtsji. 27 Co n nzhnchjrg tcji n jag. R prg co. Anguesji tjntji n xtjg. 28 Nu co n nzhnchjrg r ung c sido ra bbtjoji. Nuco, dya ra nd co. Nuco, dya cj s cj ra zipqui cja n dyg. 29 Mi Tatag c o dyacg co, ngueje c xenda na nojo texe c. Nguecua dya cj s cj ra zinbi cja o dy mi Tatag co. 30 Nutsc co c mi Tata a jense r natjobe, ee e Jess. 31 Nucua o js na yeje o ndojo co pje mi pjzhi cja co nte a Israel. Ro pjatji e Jess. 32 O ndnr cua e Jess, o xipjiji: Na puncj co na jo co ya r jtsiji. Mi Tata a jense ngue c o jtsig co. Texe yo r cjaa, ja bb c na so c rgui pjacji? 33 O ndnr cua anguezeji, o mamaji: Nu yo na jo i tsjague, dya nguejyo rga pjacjme yo. C rga pjacjme, ngueje c i sadgue Mizhocjimi. Maco xo nguetjotsgue na bzo; pero i cjap que nguets Mizhocjimi. 34-36 O ndnr cua e Jess o xipjiji: Mbeeji ja ga t opj cja in leyji. Je topj nu, c ja va sjipji

paa co, co nte a Jerusaln o tsjaji na mbaxua, mi mbeeji ce pa ma o dytji Mizhocjimi ro nintsjimi na yeje ce templo. Ma s co pa co. 23 E Jess je mi nzhod nu cja ce templo cja o porta e Salomn. 24 Nucua co pje mi pjzhi cja co nte a Israel, o jmurji a jmi e Jess, o xipjiji:

22Co

Las autoridades de Israel rechazan a Jess

213 co o juajn Mizhocjimi jingu ro ptpji angueze rv zopjji co nte. Je topj a cjava: Nguetsceji i mizhocjimigueji, ee Mizhocjimi. R prgji c je va mama Mizhocjimi, na ngueje na cjuana c topj cja o ja. Co nte co o juajn Mizhocjimi mi jingu, o mama Mizhocjimi o xiji mizhocjimi co. Nguecua, jenga i mamaji r sadg Mizhocjimi na ngueje r xitsiji: Exi nguejez o Tiz Mizhocjimi, maco Mizhocjimi o ndcj r j cja ne xoijm? 37 Tsjijiji na jo cjo r cjag c nee mi Tata; ma jiy, dya r ejmezji ma. 38 Pero ma i jandgaji r cjag c nee angueze, ext unnceji ngenda ma c bbzg mi Tata, e nutsc r bncbe angueze. Ext unnceji ngenda a cjanu z dya i ejmezji c r xitscji exi ngue o Tiz Mizhocjimi. 39 Nucua mi neji na yeje ro zrtjoji. Nucua o mbedyetjo e Jess cja o dyji. 40 O ma mbese na yeje cja ce ndare a Jordn nu ja ot mi jichite e Juan. O nguejme cua nu. 41 Na puncj co o zt cja o jmii e Jess, mi mamaji: E Juan dya pje o tsjaa c me na nojo c nunca r jandaji. Pero ma cjuana co o mama e Juan ja ga cja ne bzo, ne Jess. 42 A cjanu, na puncj co mi cr nu, o enche o mbji e Jess.

SAN JUAN10,11 Marta c nu cjju. 2 Mi ngueje ce Mara c je o ngosp o ngua e Jess c n Jmugji ce perfume c ma jo ma yd. Cjanu o ndintspi cua o nguaa co o ixti. Nu c nu ninzhm c mi chj e Lzaro, ngue c mi sdy c. 3 Co o cj e Lzaro o mbenpevi cua na ja e Jess, o xipjivi: Nutsce, n Jmutsjme, nu c me i siyague, sdy c. 4 Ma o dyr e Jess o mama: Nu ce ndtcijeme c, dya ngue c rgu nzhtjo. Na ngueje r cjag c rgu un ngenda yo nte c me na zzhi Mizhocjimi. A cjanu xo ra unji ngenda nguezg o Tiz Mizhocjimi, me xo na ztsc. 5 E Jess me mi siya e Marta co c nu cjju e e Lzaro. 6 Nucua ma ya vi dyr mi sdy e Lzaro, xe o nguejmetjo e Jess yepa nu ja je mi bb nu nanguar ce ndare a Jordn. 7 Ma ya o cjog cua co yepa, o xipji co o discpulo: Mj a Judea. R yepe r sttjoji nu. 8 Co o discpulo o xipjiji cua: Xpte, dya be mezhe ma mi ne ro pjac ndojo co pje pjzhi cja c o nte a Israel. Cjo r matjo na yeje a manu? 9 O ndnr e Jess, o xipjiji: Cjo dya cjaa doce hora nu paa? Nu c ra nzhod ma ndempa, dya ra pjee na ngueje janda e jyas cja ne xoijm. 10 Nu c ra nzhod ma xm ngue c ra pjee c, na ngueje dya bb e jyas c ra janda ja ngue cua nzhod. 11 Ma o nguar o mama a cjanu, o mama cua: Nu c e Lzaro c r joji jtjo. R maa, r ma dy.

11

Mi bb cua naja bzo c mi sdy c mi chj e Lzaro. Mi menzum a Betania, nu ja mi menzum e Mara e e

Muerte de Lzaro

SAN JUAN11 mama cua co o discpulo: Nutsce n Jmutsjme, nu ma jtjo, ra jogtjo ma. 13 C mi mama e Jess ngue c ya vi nd e Lzaro. Pero co o discpulo o nguijiji mi mama c vi syatjo vi j. 14 Nucua e Jess ya xo xipjiji na jo: E Lzaro ya nd c. 15 Na jo c dya mi bbg nu, ante c ro nd e Lzaro; ngue cua r ejmezji dya, ma r jandaji c r cjag. Mj dya, r ma nuji. 16 O mama cua e Toms c xo mi chj Cuate, o xipji co o midiscpuloji: Xo r mj ngue cua natjo cua r ma tji co e Jess. O mji cua.

214 R prg ce paa ma ra tee co aima, xo ra teetjo c mi ninzhm. 25 O xipji cua e Jess: Nuzg nguetsc r xos co ya nd, r cjap ra teeji. R ung c rgu bbji. Nu c ra ejmezg, z ra nd, ra teetjo, ra bbtjo na yeje. 26 Texe co bb co ejmezg, dya ra ndji. Cjo i ejme yo rr xitsi? 27 Nucua e Marta o xipji cua: Jg, n Jmutsg. Nutsc r ejmeg nguetsce e Cristo, o Tits Mizhocjimi. Nguetsce o mama Mizhocjimi ri ecje cja ne xoijm.

12O

o ztji, ya o mbr cua e Jess ya mi pa nziyo paa c ya vi ct e Lzaro cja cueva. 18 Ce jii a Betania mi bxtjo a Jerusaln. Mi jyadtjovi yeje kilometro nde. 19 Nguecua na puncj co mi menzum a Jerusaln co o ma a Betania, o ma jotpji e Marta e e Mara, na ngueje ya vi nd e Lzaro c nu ninzhmvi. 20 Nucua o dyr e Marta ma j e Jess. Nzi va dyr, nzi va mbedye; o ma ndnr. E Mara o nguentjo nu cja ngum. 21 E Marta o xipji e Jess: Nutsce, n Jmutsg, nu ma ri bbgue a ecjua, dya ro nd ma c n ninzhm. 22 Nudya, xo r prg, texe co r dyt Mizhocjimi, nde ra dyac. 23 O ndnr cua e Jess: Ra teetjo c nin ninzhm. 24 O xipji cua e Marta:

17Ma

Jess es la resurreccin y la vida

ma o nguar o mama a cjanu e Marta, o ma cua. O ma zojn e Mara c nu cjju. O tsjontptjo va aa, o xipji: E xpte va sj. Zonc r maa nu. 29 E Mara nzi va dyr, nzi va bb. Nucua o maa nu ja je mi bb e Jess. 30 E Jess dya be mi st cja ce jii. Xe mi bbtjo nu ja je vi chjvi e Marta. 31 Nucua co nte a Israel co mi jotp e Mara nu cja ngum, o jandaji o bb zac e Mara. O mbedye a tjii. Anguezeji o ndntji a xtj, o mamaji: Ni ma cja ce cueva. Ra ma hu nu. 32 Nucua o zt e Mara nu ja je mi bb e Jess. Ma o janda o ndijm a jmii e Jess. O xipji cua: Nutsce, n Jmutsg, ma ri bbgue a ecjua, dya ro nd ma c mi ninzhmg.

Jess llora junto al sepulcro de Lzaro

28Nucua

215 e Jess o janda cua e Mara mi hu; e co nte a Israel co mi dyoji e Mara xo mi huji. Nucua me co sentio cja o mb. Me mi chana o mb. 34 O dyn cua e Jess, o mama: Ja je ngue cua i tstji ce aima? O xipjiji: Nutsce n Jmutsjme, xd r uu. 35 Nucua o hu e Jess. 36 O mama cua co nte a Israel: Jandaji. Nujnu me mi siya e Lzaro. 37 Mi cr anguesji co o mama: Nu e bzo nu, maco o xopc o nd c mi ndzh. Cjo dya ro s ro joc e Lzaro ngue cua dya ro nd?

SAN JUAN11 dac na pj, ngue c ra dyr yo cr a ecjua, ngue cua ra ejmeji nguetsce i chcjg. 43 Ma o nguar o mama yo jaa yo, o mapj na jense: Nutsce Lzaro, pedyegue a tji. 44 Nucua e Lzaro c ya vi nd o mbedye cua. Mi mansa o manta. O jmii mi bs naja bitu. O mama cua e Jess: Xpcji dya ne manta. Jyziji ra ma cja o ngum.

33Nucua

e Jess me co sentio na yeje cja o mb. Cjanu o ma nu ja vi ngtji e Lzaro. Mi cot na ndojo. 39 O mama cua e Jess: Tsjsji ne ndojo. E Marta c nu cj e Lzaro c ya vi nd, o xipji e Jess: Nutsce, n Jmutsg. Maco ya na x c. Ya pa nziyo pa ndeze o nd. 40 O ndnr cua e Jess, o xipji: Ya r xitsi, nu ma r ejme, r janda c na zzhi c cja Mizhocjimi. 41 Nucua o ngsji cua ce ndojo nu ja je vi ngtji ce aima. E Jess o ns cua a jense, o mama: Nutsce mi Tatats, r dac na pj na ngueje i dytc, y r tsjague cua ja nzi rv tc. 42 Nutsc ya r prg sido i tc. C cja rv

38Nucua

Resurreccin de Lzaro

na puncj co mi menzum a Jerusaln co mi dyoji e Mara, o enche o mbji e Jess. Na ngueje vi jandaji c vi tsja e Jess. 46 Nucua mi cr anguesji co o ma cua cja o fariseo. O xipjiji co vi tsja e Jess. 47 Nucua co ndambcjimi e co fariseo o jmurji cua. O ptva mamaji: Pje r cjagji? Ce bzo Jess, cjaa na puncj co me na nojo. 48 Ma r jzitjoji ra tsja a cjanu, ra nda ejme angueze texe yo n menzumgji ra tsjapji o jmuji. Nguecua co menzum a Roma co mandazji dya, ra e ytcji ne templo nu ja r matji Cjimi. A cja dya nu r chorgji. 49 Naja co mi jmur, mi chj e Caifs. Nuc, mi mero ndambcjimi ce cj c. O xipjiji: Nutsceji, dya pje i prgueji. 50 Dya i prji c xenda na jo c ri natjo bzo c ra nd ngue cua dya ra nd texe yo nte. 51 Ce Caifs mi mero ndambcjimi ce cj c, nguecua Mizhocjimi o tsjap o mama c ro zda z dya mi pr e Caifs ja

Conspiracin para prender a Jess

45Nucua

SAN JUAN11,12 cja c mi mama. O mama ro nd e Jess ngue cua dya ro nd co mejii. 52 Dya nguextjo anguezeji co dya ro nd. Xo ro ngrtjo na puncj nte texe cja ne xoijm co dya ro nd na ngueje ro enche o mbji e Jess, ro tsjaji o ti Mizhocjimi. 53 Ndeze ce pa c, mi ptma dyttsjji ja rv tsjapji ro mbtji e Jess. 54 Nucua e Jess dya cja nzhod c ro janda co pje mi pjzhi a Jerusaln. O mbedye cja ce xoijm a Judea. Je o maa cja ce xoijm c bb a jmii cja ce ndajyad. O ma cja naja jii c ni chj Efran. Ya je nguejme nu, co nu co o discpulo. 55 Ce mbaxua c cja yo nte a Israel c ni chj Pascua ya ma sdtjo. Na puncj co nte o mji a ma Jerusaln ma dya be mi sd ce mbaxua. Ro nintspiji ante c ro mbedye ce mbaxua. 56 Nucua mi jodji cua e Jess. Mi ptma mamaji ma mi bbji cja ce templo: Pje i mangueji? Cjo ra rezga ra j e Jess cja ce mbaxua?, mi eeji. 57 Co ndambcjimi e co fariseo ya vi mandaji, nu ma cj co ro mbr ja je mi bb e Jess ro ngsji anguezji ngue cua ro ma zrji.

216 Jess. Ngueje e Marta c mi xispi. E Lzaro mi ngue naja co mi junr co e Jess cja mexa. 3 Nucua e Mara o t nde kilo o ungento c mi dyavo nardo. Me mi muvi na mizhi. O ngosp cua o nguaa e Jess. Cjanu o ndintspi co o ixti. Nu cja ce ngum me co jy c mi yd ce ungento. 4 Xo mi bb nu, e Judas Iscariote c mi ngue o ti e Simn. Mi ngue naja co o discpulo e Jess. Ngue ce Judas c ro nzh e Jess. O mama e Judas: 5 Jenga dya vi b ji ciento mbxo ne ungento; ro chun co dya pje psi? 6 C vi mama a cjanu e Judas, dya ngue c mi juentse co dya pje mi psi. Na ngue dya mi juentse co. C vi mama yo jaa yo, ngue c mi mb. Mi pjr ce cjmerio, y mi quibi co je mi tji nu. 7 Nucua e Jess o mama: Jyzigue. E Mara o ngosc ne ungento; ngue c ra tsjacji ma ya rga t. Pero angueze na mbenze dya. 8 Sido i bbgueji yo dya pje psi. Pero nutsc, dya sido r bncji.

12

Ma xe mi bzhtjo anto paa ro zd ce mbaxua c ni chj Pascua, o ma cua e Jess a Betania nu ja je mi bb e Lzaro c vi nd. Nuc, vi xos cja co aima. 2 O dytpji nu na jn e

Una mujer unge a Jess

na puncj o nte co mi cr a Israel o mbrji mi bb nu e Jess, nguecua va mji nu. Dya mi nguextjo c ro ma nuji e Jess. Xo mi mji ro ma nuji e Lzaro, c vi xos cja co aima. 10 Nguecua co ndambcjimi o dyttsjji ngue cua xo ro mbtji e Lzaro. 11 Na ngueje na puncj o nte a Israel co mi xgji co anguezeji mi mji cja e Jess. Mi ejmeji angueze, na ngueje vi xos e Lzaro.

9Nucua

Conspiracin contra Lzaro

217
Jess entra en Jerusaln

SAN JUAN12 cja ce mbaxua. 21 Nucua co griego o ztji cja e Felipe c mi menzum a Betsaida c tsja a Galilea. O dytji, o xipjiji: Nutsce s, nutscjme r negjme r chjjme e Jess. 22 O ma cua e Felipe; o ma xipji e Andrs. O mvi cua; o ma xipjivi e Jess c ya mi cr o griego. 23 O ndnr cua e Jess, o mama: Ya va sd r tg, r mag a jense cja Mizhocjimi nu ja rv cj. 24 Nuzg, na cjuana c r xtsiji. Naja ndx c ya ra zob a jm, ma ra nguibi a jm, ra mbese ra un na puncj ndx. Ce ndx ma dya ra nguibi a jm, ra nguejme natjo ndx. 25 Nu c siyatsjj o vida, nuc, ra nd c. Nu c dya siyatsjj o vida nu va cja ne xoijm, nuc, sido ra bbtjo c. Dya ra nd. 26 Nu c ne ra ndnt n xtjg, ni jyod sido ra ejme n jag. Nu ja je r bbg je xo ra bb nu. Mi Tatag a jense ra siya nu c sido ejme n jag.

na yejnu paa na puncj ntee co vi mji cja ce mbaxua o dyrji ro j e Jess a Jerusaln. 13 Nucua o ngantaji o dy o palma. Cjanu o mbedyeji cua, o ma ndnrji e Jess. Mi mapjji, mi mamaji a cjava: Aleluya. Me na jo nu va j nu o eme Mizhocjimi ra mandazji nutscji r menzumji a Israel. 14 E Jess o cht naja burru. O chg cua, cua ja nzi ga topj cja o ja Mizhocjimi. Mama a cjava c: 15 Nutsceji i menzumji a Sion, dya r sji. Jandaji. Va j cju in Jmugueji. Nuc, va chg naja burru c, ee cja o ja Mizhocjimi. 16 Co o discpulo e Jess, dya be mi prji ja ma cja nu yo jaa yo. Nucua ma ya vi ma a jense e Jess, ngue ma cja o mbeeji c ngueje e Jess c vi topj yo ja yo. Cja nde o mbeeji cua c vi tsa a cjanu. 17,18 Co nte co vi janda e Jess ma o tsjap o tee e Lzaro ma o zopj ro mbedye cja ce cueva, nuco, o xipjiji co dyaja. Nguecua va mbr co dyaja, nguecua va ma ndnrji e Jess ante c ro sj a Jerusaln. 19 O ptva mama cua co fariseo: Nutsceji ya i utsjji, dya s pje r tsjaji c r tsasji e Jess. Texe yo nte ya tjntji a xtj angueze, ya nde mji c.

12C

mi cr ja nzi nte co mi a griego co vi ma mat Mizhocjimi

20Xo

Unos griegos buscan a Jess

me sufrido n mbg. Pje r mamag? Cjo r xipji mi Tata a cjava: Mi Tatats r tsas ngue cua dya r tg? Jiy, dya r xipji a cjanu, na ngueje, ngueje yo rv j cja ne xoijm. R r tg. 28 Nguecua r tsjague cua ja nzi gui egue r tg, ngue cua ra mbr yo nte c me na nojotsgue, nutsce mi Tatats. Nucua o dyrji naja ja a jense, o mama: Ya r jchi yo nte c me na nojozg. Pero xe r jchitjoji c me na nozg.

27Nudya

Jess anuncia su muerte

SAN JUAN12 nte co mi cr nu, o dyrji ce ja c vi eje a jense. O mamaji cua c vi yr. Pero bb co mi mama: Ngueje naja o anxe Mizhocjimi c o zopj e Jess. 30 O ndnr cua e Jess, o xipjiji: I dyrji ce ja. Dya pje nguetjozg o zoc. O zoc i texeji, ngue cua r unnceji na puncj ngenda. 31 Na ngue co ya ngue ra tsjacji, ra etse c nug na yo nte yo cr cja ne xoijm. Nguecua Mizhocjimi ra tsjap ra sufridoji. C dya jo c manda cja ne xoijm, Mizhocjimi ya ra pjong a tji dya c. 32 Ma ra ndpcji cja ngronsi, nucua yo nte ra nguijiji cja o mbji. Ra mbrji pje pjtsc. 33 Mi mama a cjanu yo, ngue cua ro mbrji ja rv nd. 34 O ndnt cua co nte, o mamaji: Nutscjme ya r rjme c mama cja o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss. Mama a cjava: E Cristo, nu c ra ndj Mizhocjimi, sido ra bbtjo, ee. Jenga i mangue ni jyod ra dpc cja ngronsi? Maco i mangue vi egue cja Mizhocjimi. Cjo dya ri nguetsce ma e Cristo? O, ja ga cja c i xitscjme? 35 E Jess o ndnr cua: Xe ja nzi pa xe r bbtjog r jyas cua i crgueji. Jyziji ra nguichi jyas cja in mbji ma xe r bbtjog va, ngue cua dya r nzhodgueji cja bxm. Na ngueje ma r nzhodji cja bxm, dya r prji ja r mji ma. 36 Nudya, nutsc r jyas xe r bbg a nde cua ja i crgueji. R ejmezji,

218 ngue cua ra bb o jyas Mizhocjimi a mbo cja in mbji. Nu yo jaa yo, o mama e Jess. Cjanu o maa cua. Dya cja jandaji ja vi maa.
Por qu la gente de Israel no crea en Jess

29Co

Jess ya vi tsja na puncj co na nojo cja o jmi anguesji; pero dya mi ejmeji angueze. 38 A cjanu o zd co vi mama e Isaas c mi profeta. O mama: Nutsce, n Jmutsg. Cj ngue c ya o ejme nu co r mamaji? Cj ngue c ya o un na jo ngenda c me na zzhi c n Jmugji? Dya cj ejme. Dya cj ne ro janda, ee ce profeta. 39 Nguecua dya cj s cj ro enche o mb Mizhocjimi. Xo o mama a cjava e Isaas: 40 Mizhocjimi o tsjap o ndzhji. Xo o tsjap o meze o mbji, nguecua dya o ejmeji. Ma ro unji na jo ngenda, ma ro ejmeji cja o mbji, numa, ro nzhog o mbji, nucua ro mama ma Mizhocjimi: Nutsc r jopcji o mbji. 41 Nu yo jaa yo, o mama e Isaas na ngueje o janda c me na nojo e Cristo. O mama cua ja rva cja e Cristo. 42 Na puncj co pje mi pjzhi mi ejmeji e Jess. Pero dya mi ne ro mamaji cjo mi ejmeji. Ngue co fariseo co mi sji. Mi s anguesji ro pjongji cja o nintsjimiji. 43 Xenda mi sji co mama co bzo que na ngueje co mama Mizhocjimi.

37E

219
Las palabras de Jess juzgarn a la gente

SAN JUAN12,13 angueze. Y o tsja cua c ni etse me mi siyaji na puncj. 2 E Jess e co o discpulo ma siji xdyi. E Judas Iscariote c mi nguejnu ti e Simn, ya vi dyt c dya jo ro nzh e Jess. 3 Ya mi pr e Jess, c nu Tata a jense ya vi un texe poder ngue cua ro manda. E Jess mi pr je vi eje cja Mizhocjimi, y ro nzhog cja Mizhocjimi. 4 O bb cua e Jess nu ja ma siji o xdyi, o ngc o bitu c mi tj. Cjanu o ngj cua naja bitu c o mbb. 5 Cjanu o xichi cua ndeje naja tsi ndamojm c mi xindyji. Cjanu o mbr o mbechpe o nguaa co o discpulo. Mi tjintspi cua co nu c o bitu c mi pb. 6 Cjanu o bb a jmi e Simn Pedro. E Pedro o xipji: Nutsce, n Jmutsg. Jenga r pechqueg n cuaa? 7 O ndnr e Jess, o xipji: Nu yo rr cjag, dya i prgue dya. Cja r pr despus nu yo rr cjag. 8 O ndnr cua e Pedro: Dya pje r jtsci r pechqueg n cuaa. O ndnr cua e Jess, o xipji: Nu ma dya r jytsqui r pechce, dya pje r jogvi. 9 O mama cua e Simn Pedro: Nutsce, n Jmutsg. Dya nguextjo n cua c r pechque. Xo r pechque n dy e n jmii. 10 O mama cua e Jess: Nu co ya xaja, ya nguetjo o nguaji c xe ra bechpeji, ngue cua ra nda chjz texe. Nutsceji ya chjztsji na jo, pero dya chjztsji i texeji.

mama: Nu c enchezg cja o mb, xo enche cja o mb nu c o ndcjg. 45 Nu c jandgag, e un ngenda cj je nguetsc, xo un ngenda ja ga cja c o ndcjg. 46 R j cja ne xoijm; nguetsc e jyas. Texe co enchezg cja o mbji, dya ra nzhodji cja bxm. 47 Ma cj co ra dyr yo ja yo r mang, pero ma dya tc, dya nguezg r mama c ni jyod ra ma sufrido c. Na ngueje c rv cj cja ne xoijm, dya ngue c r cjap ra ma sufrido yo cr; ngue c r salvaji. 48 Nu co dya ejmez y dya xo tc yo r mama, bb c ra jnp nguar c. Na ngueje ma r cj na yeje, yo ja yo r mang ngueje c rgu tjnp nguar co vi tsja na so co. 49 Na ngueje nutsc, dya r mamatsjg yo jaa yo. Mi Tata a jense c o ndcj ngueje c o mandaz r xitsiji yo jaa yo, xo xitsi ja rv zocji. 50 R prg yo jaa yo o ndcj mi Tata r mama ngueje yo ja yo cjap sido ra bbtjo yo nte. R mang yo ja yo xitsi mi Tatag.

44Nucua

e Jess o a na jense, o

13

Ma xe mi bzhitjo ro zd ce mbaxua c xiji Pascua, ya mi pr e Jess ya vi zd c ro nd; ro mbedye cja ne xoijm. Je ro ma cja nu Tata c bb a jense. Me mi siya co mi cr cja ne xoijm co mi enche o mb

Jess lava los pies de sus discpulos

SAN JUAN13 Jess ya mi pr cj ngue c ro nzh, nguecua o mama a cjanu: Dya chjztsji i texeji. 12 Nucua ma o nguar o mbechpe o nguaji, cjanu o ngansa cua o bitu, o ndj. O mimitjo cua na yeje cja mexa. Cjanu o dynji cua, o xipjiji: Cjo i prji yo cja r cjacji? 13 Nutsceji i xitsiji que nguezg in xptezji, nguezg in Jmuzji. Na jo c i mamaji, na ngueje na cjuana. 14 Nuzg in xptezji, in Jmuzji, r pechceg in cuaji. Nguecua, nutsceji xo ni jyod r ptqui peche in cuaji. 15 Nuzg cua ja nzi rv cjacji, nutsceji, xo ni jyod r ptqui tsjagueji a cjanu. 16 Na cjuana c r xitsiji, naja mbpji, dya xenda na nojo que na ngueje o lamu. Ne xo ri ngueje c o dj, dya xenda na nojo que na ngueje nu c o ndj. 17 Nu ma i prji yo, me r mjji ma r tsjaji. 18 R prg ja ga cjatsceji nutsceji r juancji. R prg bbtsceji naja c ra tsja cua ja nzi ga topj c mama a cjava: Maco mi dyocjbe ce bzo y ma sigbe o xdyi, pero ra nzhg c. Dya i texeji r tsjaji yo. 19 R xitsiji yo, ma dya be va sd ngue cua ma ra zd yo, r ejmeji, nu c ya r xitsiji, rv cj cja Mizhocjimi. 20 Na cjuana c r xitsiji, nu ma r tcji r zopjji yo nte, nu c ra sceji nguetsc scj ma c. Nu ma ra scj c, xo sj ma c o ndcjg.

220 Na cjuana c r xitsiji, nutsceji bbtsceji naja c ra nzhg. 22 Nucua co o discpulo mi ptma jandaji. Dya mi prji cj ngue c je vi mama. 23 Naja co o discpulo natjo cua mi junrvi e Jess. E Jess me mi siya ce discpulo. 24 E Simn Pedro o tsjap sea ce discpulo ngue cua ro tsja tn cj je ngue c mi xipji e Jess. 25 Nucua ce discpulo c natjo cua mi junrvi e Jess o dyn: Nutsce, n Jmutsg, cj ngue c ra nzhcgue? 26 O ndnr cua e Jess, o xipji: Nu c r un ne xdyi nu r tb cja ne jn ngue c ra nzhg c. Cjanu o ndb cua, cjanu o un e Judas Iscariote c nu ti e Simn. 27 Nucua e Judas,ma o j ce xdyi, o nguichi cua c dya jo cja o mb. E Jess o xipji cua: Nu co r tsjague, ya ext maa r ma tsjague co. 28 Nu co dyaja co mi junr cja mexa, dya pje mbrji jenga mi xipji a cjanu. 29 E Judas mi t ce cjmerio. Mi cr co discpulo co mi cjiji e Jess mi xipji e Judas ro ma ndm co mi jyod cja ce mbaxua. Mi cr co mi cjiji mi xipji e Jess c ro ma un merio co dya pje mi psi. 30 Nucua e Judas ma o j ce xdyi, exo mbedye cua. Ya mi xm.

11E

o nguar o mama a cjanu e Jess, me go nguiji go sufrido o mb cua. O xipjiji na jo:

21Ma

Jess anuncia que Judas lo traicionar

ma o mbedye e Judas, o mama cua e Jess: Nutsc rv cj cja Mizhocjimi, r cjag dya nu c rv j r cjaa. A

31Nucua

El nuevo mandamiento

221 cjanu ra etse c me na nojozg. A cjanu xo ra etse c me na nojo Mizhocjimi c ngueje mi Tatag. 32 C r cjag, ya zd r cjag. Nguecua ra etse c me na nojo Mizhocjimi. Nucua Mizhocjimi ra tsjap ra etse c me na nojoz, nutsc rv cj cja Mizhocjimi. 33 Nutsceji n chitscji, ya natjo ndajme xe r bb co nutsceji. R jyonggji. Cua ja nzi rv xipji co pje pjzhi cja co nte a Israel, a cjanu xo r xitsigji dya. Nu ja je r mag, nutsceji, dya ra s r mcjji dya. 34 R xitscji na ja nu cja dadyo. Nguejnu r tsjaji nu. R ptqui siyaji. Cua ja nzi rv siyatsgji, je xo rgui siyagueji a cjanu. 35 Ma r ptqui siyaji, a cjanu ra mbr texe yo nte nguetsceji n discpulotsji.

SAN JUAN13,14 Dya me ra triste in mbji. R enche in mbji Mizhocjimi. Xo r enchezg cja in mbji. 2 A jense nu ja bb mi Tatag, nunu, me jr na puncj ja r bbgji. Nuzg ya r mag a manu, r ma xm nu ja r bbgueji. Nu ma dya ri jr na puncj o ngum nu ja r bbgueji, dya ro xitsiji a cjanu. 3 Nuzg na cjuana r mag, r ma xmg nu ja je r bbgueji. Pero r tcj na yeje. R sintsiji ngue cua nu ja je r mag, nutsceji xo r ma bbgueji nu. 4 Nutsceji ya i prji nu ja je r mag. Xo i prji ce iji c je st nu. 5 Nucua e Toms o xipji: Nutsce, n Jmutsjme, dya r prgjme nu ja je r mague. Ja rg s r prgjme ce iji c je st nu? 6 O ndnr cua e Jess, o mama: Nuzg nguetsc e iji. Nguetsc r jtsiji c na cjuana ja ga cja Mizhocjimi. Nguetsc r dacji c sido r bbtjoji. Ma cj co ra enchez cja o mb, ra zt a jense ma nu ja bb mi Tatag. Ma jiy, dya ra s ra zt. 7 Nu ma ya ri pcgji, ya xo ri prji mi Tata. Nudya, ya i prji mi Tata, ya i jandaji dya angueze. 8 E Felipe o xipji cua: Nutsce, n Jmutsjme, jtsigjme c nin Tata. Nguextjo c r negjme c. 9 E Jess o xipji cua: Nutsce Felipe, ya mezhe r bbgji. Cjo dya be i pr cj je nguetsc? Nu c ya o jandga, ya xo janda mi Tatag c ngueje Mizhocjimi. Jenga i mamague: Jtsijme c nin Tata? 10 Cjo dya

Simn Pedro o xipji e Jess: Nutsce n Jmutsg. Ja je r mague? O ndnr cua e Jess, o xipji: Nu ja je r mag, dya pje ra s r mcjji dya. Cja ne r stgueji despus nu ja je r stc. 37 O ndnr cua e Pedro: Nutsce, n Jmutsg, jenga dya ra s r mgovi dya? Nutsc r nzhtsjj ngue cua ra mbtcji c dya ra mbtcgueji. 38 O ndnr e Jess, o xipji: Nutsce Pedro, i mangue r nzhtsj ra btc ngue cua dya ra btcg. Pero na cjuana c r xitsig, ma r dyr ra hu o chare, ya r pa na ji rgui tsnng c i pcg.

Jess anuncia que Pedro le negar

36E

14

Jess, el camino al Padre

Xe ma aa e Jess, o mama:

SAN JUAN14 i ejmegue je r bbg cja mi Tata, y mi Tata je bbzg? Yo jaa yo r xitsigji, dya pje r mamatsjg yo. Ngueje mi Tata c je bbzg c xitsi r cja yo r cjag. 11 Ya r xitsiji r bbgbe mi Tata, je xo bbzg mi Tata. Ma dya s r junt in mbji c r xitsitjoji, ejmeji na ngueje yo na nojo yo r cjag. 12 Nuzg, na cjuana c r xitsiji, nu c ra ejmezg, xo ra tsja cua ja nzi rg cjag. Nuzg ya ngue r mag cja mi Tata. Nucua nu c ra ejmezg r un c ra tsja c xenda na nojo que na ngue yo r cjag. 13 Ma r jyod r tsjaji cua ja nzi rg neg, ra s r dytji mi Tata a jense. Nucua r dacji cua ja nzi gui dytji c. A cjanu ra etse c me na nojo mi Tatag c ngueje Mizhocjimi. 14 Ma pje r dyrji na ngueje i ejmez, nutsc r cjaa.

222 Nuzg r yepe r nzhogtjog r j va ja i crgueji. 19 Dya cja ra mezhe c xe ra jandga yo cr cja ne xoijm. Pero nutsceji r jandgaji. Sido r bbtjog, nguecua nutsceji xo sido r bbtjogueji. 20 Nutsceji, ma ra zd ce paa c ra j o Espritu Mizhocjimi, r prji je r bncbe mi Tata. Xo r prji i bnceji co nutsc, e nutsc r bnc cja in mbgueji. 21 Nu c pr yo r mandag, c xo ra tsjaa yo r mandag, ngueje c siyaz c. Mi Tatag xo ra siya nu c siyaz. Nuc, xo r siyag c. Nuc, xo r cjap ra mbc na joo. 22 O ndnr cua e Judas c dya mi ngueje e Judas Iscariote, o mama: Nutsce, n Jmutsgjme. Ja rg s r tsjacjme r pcjme c dya ra mbc yo cr cja ne xoijm? 23 O ndnr cua e Jess, o xipji: Nu co siyazg ra tsjaa yo r mama. Nucua ra tsja mi Tatag xo ra siyaji anguezeji. Nucua nutscbe r bbgbe cja o mbji. 24 Nu co dya siyaz, dya xo cjaa yo r mama. Co jaa co r mang, dya pje r mamatsjg yo. Mi Tatag c o ndcjg, xitsi r mama yo jaa yo. 25 Nu yo jaa yo, r xitsiji dya yo, nudya xe r bb cja in jmiji. 26 Mizhocjimi c ngueje mi Tatag ra ndj nu c ra e mbxcji c ngueje o Espritu angueze. Nuc, ra ptcg c. Ra xcji texe, ra mbeceji texe co r xitsigji. 27 Yo nte ma zenguaji yo nn minteji, xipjiji ra syaji. Pero

ma i siyazji, r tsjaji yo r mandatsgji. 16 Nutsc r tg mi Tata a jense. Angueze ra ndj ne naja ra bb co nutsceji c ra e mbxcji. Sido ra bbtsgueji c. 17 Nu c ra dyacji Mizhocjimi ngueje o Espritu c ra jtsiji ja ga cja Mizhocjimi. Nu co cr cja ne xoijm co dya enchez cja o mbji, o Espritu Mizhocjimi dya s ra bbji, na ngueje dya prji angueze, ni xo prji ja ga ppji c. Pero nutsceji i prgueji na ngueje bb co nutsceji. Xo ra bb cja in mbgueji. 18 Nuzg dya r sogtsji nza cja na jyoya.

15Nu

Jess promete enviar el Espritu Santo

223 co o mbji sido s, dya sya. Nutsc, sya n mbg, r cjap ra sya in mbgueji. Nuzg ya r mag. Pero dya r sji, ra sya in mbji. 28 Ya me s in mbgueji na ngueje ya i dyrji c r xitsiji ya r mag. R nzhog r tcj cua ja ri crgueji. Nu ma xenda ri siyazji, me ri mcjeji ma, na ngueje r ma cja mi Tata a jense. Na ngueje mi Tatag xenda na nojo que na nguezg. 29 Ya r xitsiji dya, nudya dya be sd. Ngue cua ma ra zd, sido r ejmezji. 30 Dya cja xe r aji na puncj, na ngueje va j co nte co ppi c dya jo. C dya jo manda cja o mb yo cr cja ne xoijm. Pero dya s ra manda cja n mbg. 31 Pero ni jyod ra mbr yo cr cja ne xoijm, nuzg me r siyag mi Tata. Nguecua r cjag co mandaz mi Tata. Bbji. R pedyeji va.

SAN JUAN14,15 nguetsc e zaa. Nutsceji nguetsceji o dy. Nu c sido ra ejmezg, nutsc sido r bbg cja o mb c. Nuc, ra s ra tsja nu c r neg. Nutsceji, dya ra s pje r tsjaji c r neg, ma dya r ejmezgji. 6 Nu c dya sido ra ejmezg chjntjovi nza cja na dyza c dya jo, c panatjoji, cja na dyot cua, cja na jsji cua, cja na ngtji a sivi, ra nd. 7 Nu ma sido r ejmezgji, nu ma sido ra bb n jag cja in mbgueji, nucua dyrji c r eeji. A cjanu ra dyacji ma. 8 Nu ma r tsjaji c r neg, ra etse ma c ri nguetsceji n discpulotsgji. A cjanu ra etse ma, c me na nojo mi Tatag. 9 Cua ja va siyazg mi Tata a jense, je xo rv siyatsgji. Sido r tsjaji c r neg na ngueje r siyatsji. 10 Mi Tatag a jense me sido siyazg c, na ngueje r cjag co mandaz angueze. A cjanu sido r siyatsji ma r tsjaji co r mandatsji. 11 R xitsiji nu yo jaa yo, ngue cua ra mj in mbji cua nzi rg mjg. A cjanu, na cjuana me r mcjeji ma. 12 Ngueje nu r mandatsji nu, r ptqui siyaji cua ja nzi rv siyatsgji. 13 Nu c xenda siyate ngue c ra untsjj c ra bt c; ngue cua dya ra bt c jovi. 14 Nutsceji nguetsceji r jogji, nu ma r tsjaji yo r mandatsgji. 15 Dya cja r xitsiji c ri nguetsceji n mbpjitsgji, na ngueje naja mbpji dya pr co cjaa o lamu. R xitsiji dya, c nguetsceji

5Nutsc

15

O mama e Jess: Na cjuana nguetsc e zaa c me na jo. Mi Tatag a jense ngue c pjr ce zaa c. 2 Texe o dyza c bbzg co dya quisi, ra dychiji. Texe dyza co quisi, ra dyodji ngue cua xenda ra nguisi na puncj. 3 Nutsceji ya i ejmeji co jaa co ya r xitsiji, nguecua ya jog in mbji dya. 4 Sido r ejmezgji, nucua nutsc sido r bb cja in mbji. Chjntjovi nza cja naja dyza, ma dya ra bb cja ce zaa, dya ra nguisi. Xo rga cjatjotsgueji nu, nu ma dya sido r ejmezgji, dya xo s r tsjaji nu c r neg.

La planta de uva y sus ramas

SAN JUAN15,16 r joji dya, na ngueje texe co r rg cja mi Tata a jense, ya r xitsiji. 16 Nutsceji dya i juancgji. Nuzg nguetsc r juancgji. R empcegji ngue cua sido r tsjaji cua ja nzi rg neg, r ma zopjji yo nte ngue cua sido ra ejmezji anguezeji. Nucua texe co r dytji mi Tata a jense na ngueje i ejmezji, angueze ra dyacji. 17 Nutsc r mandatsji r ptqui siyagueji.

224 Pero dya ejmezji. Nguecua, dya nguextjozg nugji na , xo nuji na c mi Tatag. Nguecua me tji o nzhubji dya. 25 A cjanu, va sd nu c topj cja o leyji c o un Mizhocjimi anguezeji. Je mama a cjava: O nugji na , dya pje rm cjag, ee cja ce ley. 26 Xe mi a e Jess, o mama: Nucua ma ra j nu c ra e mbxcji, ngue c ra mama c ja ga cjazg c. Nuzg nguetsc r tj ndeze cja mi Tatag a jense nu c ra e mbxcji. Ngueje o Espritu Mizhocjimi c ra jtsiji c na cjuana. 27 Nutsceji xo r mamaji ja ga cjazg, na ngueje r dyocjji ndeze ma ot ma r zopj yo nte. Nuzg r xitsiji yo jaa yo, ngue cua dya r chjencheji a xtj. 2 Yo nte a Israel ra pjongtsji cja o nintsjimiji. Ra zd ma ra nguijiji c ri ne Mizhocjimi ra tsja anguezeji ra mbtcji. 3 Ra tsjaji a cjanu na ngueje dya prji mi Tata, ne xo ri nguetsc pcji. 4 Ya r xitsiji yo, ngue cua ma ra zd ce pa, r mbeeji ya rv xitsigji yo.

ra nucji na yo cr cja ne xoijm co dya ejmez, dya me r tsjijiji. R mbeegueji nutsc ot o nugji na ma dya be mi nuceji na . 19 Nu ma ri tsjaji c cja yo cr cja ne xoijm co dya ejmez, numa, ro siyatsgueji ma yo. Pero nutsceji ya i ejmezgji na ngueje r juancgji. A cjanu, dya pje i cjaji cua ja nzi ga tsja co dya ejmez, nguecua nucgueji na . 20 Mbeeji ce jaa c r xitsiji: Naja mbpji dya xenda na nojo que na ngueje o lamu. Nu ma ya nugji na , me trcjji, xo etsceji xo ra nugji na , ra ndrcji. Ma o dytcgji co r xipjiji, xo ra dytcgueji co r xipjiji. 21 Ra tsjacji a cjanu, na ngueje i ejmezgji. Dya prji nu c o ndcj r cj cja ne xoijm. 22 Nudya tji o nzhubji dya, na ngueje ma r zopjgji n jag, dya ejmezji. 23 Nu c nugg na , xo nuu na c mi Tatag a jense. 24 R cjag co me na nojo a jmi anguezeji c dya s cj ro tsja. Nguecua va unji ngenda c o ndcj mi Tatag.

El mundo odia a Jess y a los suyos

18Ma

16

Cja rr xitsiji dya yo ja, na ngueje cja ni jyonceji r prgueji dya. 5 Nudya, r maa nu ja je bb c o ndcj. Pero nutsceji, ne ri najatsgueji, dya cj nng ja je r ma. 6 Me i cjijiji na puncj cja in mbji na ngueje r xitsiji yo. 7 R xitsigji c na cjuana. Nuzg ni jyod r mag, na ngueje ma dya r mag, dya ra jtsgueji nu c rae mbxcji. Nu ma r mag, r tj

Lo que hace el Espritu Santo

225 c ra e mbxcji. 8 Nu ma ra j c, ra tsjap yo cr cja ne xoijm ra mbrji c tji o nzhubji. Xo ra tsjap ra mbrji nguextjozg me na jozg, nguextjozg s r jocji. Ya xo ra tsjap ra mbrji ngue Mizhocjimi c ra jnp ngenda anguezeji ra ma sufridoji. 9 Nu c ra e mbxcji, ra tsjap ra mbrji c tji o nzhubji na ngueje dya enchezg cja o mbji. 10 Ra tsjap ra mbrji me na jozg, nguextjozg s r jocji. Na ngueje ma ya rga tg, r tetjog. Nucua r mag cja mi Tata. Dya cja xe r jandgaji. 11 Nu c ra e mbxcji, ra tsjap ra mbrji, Mizhocjimi manda y ra tsjap ra ma sufrido nu co dya t angueze. Na ngueje Mizhocjimi ya ri jizhi c ra ma sufrido c dya jo c manda cja ne xoijm. 12 Xe r psitjog na puncj co r xitsiji. Pero dya be s r tendioji ja ga cja nu co ro xitsiji. 13 Nu ma ra j o Espritu Mizhocjimi, nuc, ra jtsiji texe co na cjuana. Nuc, dya pje ra atsjj. Ra mama texe co ra dyr co mama Mizhocjimi. Nuc, ra e ngxcji co cja ra zd. 14 Angueze ra jtsiji c me na nozg, na ngueje ra mbxcji r tendioji na jo ja ga cja co n jag co ya r xitscji. 15 Texe cua ja ga cja mi Tatag, nuzg xo ga cjazg nu. Nguecua r mama: O Espritu Mizhocjimi ra mbxcji r tendioji na jo ja ga cja co n jag co ya r xitscji.

SAN JUAN16 co o discpulo bb co o ptva mama: Ja ga cja yo xitsiji: Dya cja ra mezhe xe r jandgaji, nucua, dya ra mezhe r jandgatjoji na yeje? Jenga nde mama: Dya r jandgaji na ngueje r mag cja mi Tata? 18 Mi mamaji cua: Pr, ja ga cja yo mama: Dya cja ra mezhe? Nuzgji, dya r prgji ja ga cja c mama. 19 O mbr e Jess, mi ne ro dynji, nguecua o xipjiji cua: I ptqui dyntsjji pje ne ra mama c r xitsiji c dya cja ra mezhe xe r jandgaji, nucua, dya ra mezhe r jandgatjoji na yeje. 20 Nuzg na cjuana c r xitsiji, nutsceji me r huji, me r tristegueji r mbenzeji. Pero yo cr cja ne xoijm co dya ejmezg, nuyo, me ra mj yo. Nutsceji me r tsjijiji cja in mbji. Pero nu c me rgui tristeji, exi ngue c rgui mcjeji despus. 21 Naja ndix, nu ma mus o ti, me sufrido na . Nucua ma ya mus c nu tsiti, dya cja mbee c na . Ya mjtjo na ngueje c ya vi mus naja tsiti cja ne xoijm. 22 Nutsceji, je xo ga cjatsceji dya nu. Me i sufridoji c me i cjijiji cja in mbji. Pero r chjtjoji na yeje. Nucua me ra mjtjo na yeje in mbji. Dya cj ra s ra jctsgueji c me r mjji. 23 Nu paa c r chjtjoji na yeje, dya pje r dynngji ma. Ya ri prji ja ga cja c r xitsiji dya. Na ngueje i ejmezji, s r dytji mi Tata a jense. Nucua ra dyacji cua ja nzi gui dytji c. 24 Dya be i nnngji n chjg c pje

17Nucua

cja ra mezhe c xe r jandgagji. Nucua, dya ra mezhe r jandgatjoji na yeje.

16Dya

La tristeza se cambiar en alegra

SAN JUAN16,17 ni dytji mi Tatag. Dytji dya. Texe nde ra dyacji, ngue cua me ra mj in mbji. yo r xitsiji, dya be s r tendioji na jo ja ga cja yo. Ra zd ma ya r xitsiji na jo ja ga cja mi Tata. 26 Dya r xitsiji nguetsc r tcji mi Tata. Ce paa c, r dyttsjji mi Tata, r nngji n chjg. 27 Na ngueje nguetsj mi Tata c siyatsji, na ngueje nutsceji me i siyazji. I ejmeji c je rv cj cja mi Tata c Mizhocjimi. 28 Je rv cj cja mi Tata a jense. R cj cja ne xoijm. Ya ngue r pedye cja ne xoijm. R nzhog, r ma cja mi Tata. 29 Co o discpulo o xipjiji cua: Nudya, etse na jo, yo ja yo i mangue. Ya r tendiojme ja ga cja co i xitsijme. 30 Nudya ya r prgjme c nde i prgue texe. I ptcjme n mbjme, nguecua dya ni jyod r cjacjme tn. Nguecua ya r ejmejme je i pedyegue cja Mizhocjimi. 31 O ndnr cua e Jess, o xipjiji: Nudya, Cjo ya i ejmezji dya, ma? 32 Ya ngue ra zd ce hora, na cjuana ya o zd, c r pjtceji i texeji. Nde naja rgui mcjeji cja in nzungueji. Nucua ya r sogztsjji. Pero nutsc, dya r bbtsjg. Nuzg r bncbe mi Tata c bb a jense. 33 Nu yo jaa yo, r xitsiji yo, ngue cua mas r ejmezji, a cjanu r dacji ra sya in mbgueji. Cja ne xoijm me r sufridogueji. Pero, dya r sji na ngueje r tpg nu c manda yo cr cja ne xoijm.

226

25Nu

Jesucristo, vencedor del mundo

17

Nucua ma o nguar e Jess o mama yo jaa yo, o ns cua a jense, o mama: Nutsce mi Tatats, ya zd ce hora ma r tg. Tsjap ra mbr yo nte cj je nguetsc. R tsjap ra mbrji nguetsc in Chizg me na nozg. A cjanu, ngue cua xo ra mbcji me na notsce, nutsce mi Tatatsg a jense. 2 Nutsce mi Tatats, ya i dyac r mandag texe yo nte cja ne xoijm. Nu co enchezg cja o mb, r ung c sido ra bbtjoji. 3 Sido ra bbtjoji na ngueje pcji, nutsce nguetjotsgue i Mizhocjimigue c na cjuana. Sido ra bbtjoji na ngueje xo pcji, nutsc e Jesucristo i chcjg cja ne xoijm. 4 Nutsc r jchi yo nte yo cr cja ne xoijm c me na notsgue, na ngueje r cja texe co i xitsi. 5 Nudya, mi Tatats, r tsjague ngue cua r bbg na yeje co nutsce nu ja me na nojotsgue. R tsja ngue cua r bbgvi cua ja nzi rm bbgvi ma dya be mi tt ne xoijm. 6 Nu co cr cja ne xoijm yo i dyac, nguetsce je i nb o mbji, ngue cua o enchez cja o mbji. Nujyo, r jchiji ja ga cjatsgue, mi Tatats. Anguesji sido cjaji nu co i mangue. 7 Texe co r cjag, e co r mang, nguetsce i xitsc r cjag, nguetsce i xitsc r ag. 8 Na ngueje ya r xipjiji co jaa co i xitsi ro xipjiji. Anguesji o ejmeji co r xipjiji. Ya xo prji cja o mbji c na cjuana je rv cj cja

Jess ora por sus discpulos

227 in dy. Ya xo ejmeji, nguetsce i chcj cja ne xoijm. 9 Nutsce mi Tatats, nutsc r tcg yo o ejmets in jague. Dya r tcg yo cr cja ne xoijm yo dya ejme. Co r tcg ngueje co i dyac na ngueje nguetsce je i eje dya yo. 10 Texe yo n nteg ngueje in ntegue. Texe yo in ntegue ngueje n nteg. Anguezeji pcji exi ngue in Chizg. 11 Nutsc je r mag nu ja je i bnce, nutsce mi Tatats. Dya cja r bbg va cja ne xoijm. Pero nu yo i dyac, nuyo, crji cja ne xoijm. Mi Tatats, nutsce me na jots, r tc r tsjap nu yo i dyac, ra mbcji c xo nguetsce nu Tatatsji. A cjanu r pjrji. Nguecua ra natjoji cua ja xo nzi ga cjazgvi, r natjogvi, mi Tatats. 12 Nutsc xe r bbg co anguesji, r pjorgji, na ngueje me na ztsigue, i dyacg ja rg pjrji. Nguecua ne ri naja anguesji cj r bzhig. Nguextjo natjo c o dyoo o mb c dya jo. O bzhi c, cua ja nzi ga mama cja in jague. 13 Mi Tatatsg, ya r mag cua ja je i bnce. Rr mang yo jaa yo, nudya xe r bnc cja ne xoijm, ngue cua nu yo i dyac, na cjuana ra mjji cua ja nzi rg mjg. 14 Nu yo i dyac, r xipjigji n jag. Yo cr cja ne xoijm co dya ejme, me nuji na nu yo ejme n jag. Na ngueje cua ja nzi ga cjazg c dya r tsja va cja ne xoijm, je xo ga cjatjonu yo ejme n jag. 15 Dya r tc c r sidyiji c dya cja ra

SAN JUAN17 ngrji cja ne xoijm. Rr tc r pjrji nu va cja ne xoijm nu ja manda c dya jo. 16 Na ngueje dya menzumji va cja ne xoijm. Cua ja nzi ga cjazg, dya r menzum va cja ne xoijm, je xo ga cjatjonu anguesji. 17 Anguezeji o ejmeji in jague, nguecua nutsce r xcji ra tsjaji cua ja nzi gui egue. Ngue in jague jchiji c i negue. 18 I chcj, r zopj yo cr cja ne xoijm r xipjiji yo in jague. Cua ja nzi vi chcjg cja ne xoijm, r juajn anguesji ra zopjji yo nte yo cr cja ne xoijm. 19 R cjag cua ja nzi gui egue r tg. Ngue cua anguezeji xo ra tsjaji cua ja nzi gui egue. 20 Dya nguextjo yo i dyac r tc yo. Xo r tc co cja ra ejmezg na ngueje co n jag co ra mama yo i dyac. 21 R tc, texeji nde ra natjoji, cua ja nzi ga cjatsce mi Tatats, i bbzg, nutsc r bbtsg. R tcg, texe yo xo ra natjoji co nutscvi. R tc a cjanu ngue cua yo cr cja ne xoijm ra ejmezji c nguetsce i chcjg. 22 Nutsce mi Tatats, cua ja nzi rg natjovi, xo r un anguezeji c ri natjoji anguesji co nutscvi. Nguecua ri natjoji anguesji cua ja nzi rg natjovi. 23 Na ngueje ri bb cja o mb anguesji. Y nutsce mi Tatats, ri bbzg. Nguecua anguesji na cjuana ra natjoji. A cjanu yo cr cja ne xoijm ra mbrji nguetsce i chcjg. Xo ra mbrji nguetsce mi Tatats i siyague anguesji, cua ja xo gui siyazg. 24 Nutsce mi Tatatsg, nu yo i dyac, r neg c xo ra bbji nu ja

SAN JUAN17,18 je r mag. Nguecua ra jandaji c me ma z rm bbg co nutsce ma dya be mi tt ne xoijm. Ra jandaji c ja gui siyazg ndeze ma dya be mi tt ne xoijm. 25 Nutsce, mi Tatats, me i cjague me na jo. Yo cr cja ne xoijm, dya pcji. Pero nutsc r pc. Nu yo i dyac xo prji nguetsce i chcj. 26 Ya r unji o mbcji, nutsce mi Tatats. Sido r unji yo, ra mbcji. Nguecua, cua ja gui siyaz, ra mbrji cja o mbji c xo i siyague anguesji. Xo r bbg cja o mb anguesji.

228 Xo mi bb co anguesji e Judas, nu c ro nzh e Jess. 6 Nzi va mama e Jess: Nguetsc, nucua o ndttsjji na zzhi o xtjtsjji, o ngji. 7 E Jess o yepe o dynji cua: Cj ngue c i jodgueji? Anguesji o mamaji: R jodgjme e Jess c menzum a Nazaret. 8 Nucua o yepe o ndnr cua e Jess, o xipjiji: Ya r xitsiji que nguetsc. Nu ma nguetsc i jongji, jytsquiji yo n discpulog ra mji. 9 A cjanu o zd co jaa co ya vi mama e Jess. O mama: Nu co i dyac, dya pje r bzhig ne ri naja co. 10 E Simn Pedro mi jn na tjdyi. O ngb cua ce tjdyi cja o xipjad. Cjanu o yab cua c nu mbpji c mi mero ndambcjimi. O dyopc c nu ng cja o jody. Nu ce mbpji mi chj Malco. 11 Nucua e Jess o xipji e Pedro: Tst c in chjdyi cja o xipjad. Dya r tsaxcg c r cjag c ne mi Tatag c bb a jense.

18

Ma o nguar o mama yo jaa yo e Jess, nucua o mji cua co o discpulo. O mbeseji cja ce inzhe c ni chj Cedrn, o ztji nu ja je mi bb naja huerta. Nucua e Jess co co o discpulo o cjogji a mbo cja ce huerta. 2 Nu c e Judas c ro nzh e Jess, xo mi pr nu cja ce huerta. Na ngueje e Jess e co o discpulo sido mi pji nu. 3 E Judas o dydyi cua co xondaro. Xo dydyi co polica co mi ppi co ndambcjimi e co fariseo. Nucua o mji cja ce huerta. Ma tji o lmpara e o tizhi co mi tj. Nde ma jnji co rv tsjaji o ch. 4 E Jess ya mi pr texe co ro tsjapji c. O ma chjji cua, o dynji: Cj ngue c i jodgueji? 5 O ndnr cua co nte co ma e Judas, o xipjiji: R jodgjme e Jess c menzum a Nazaret. E Jess o xipjiji: Nutsc nguetsc e Jess.

Llevan preso a Jess

co xondaro e c mi manda cja co xondaro e co polica co mi menzum a Israel, o zrji e Jess. Ya nde jytpji cua o dy. 13 Nucua ot o zidyiji e Jess cja nu nd e Caifs c mi chj Ans. Ce cj c, mi mero ndambcjimi e Caifs. 14 Mi ngueje e Caifs c vi xipji co pje mi pjzhi a Israel c mi jyod ro nd naja bzo ngue cua dya ro nd texe co mejii.

Jess ante el jefe de los sacerdotes

12Nucua

229
Pedro niega conocer a Jess

SAN JUAN18 o dyr, pje ni mb c r xipjiji. Nuco, pr na jo co r mang co. 22 Ma o mama a cjanu e Jess, naja co polica c mi bb nu, o cht naja mbdy e Jess. O xipji: Cjo je rga cjanu rgui chjntgue ne ndambcjimi? 23 O ndnt cua e Jess, o xipji: Nu ma r tjntg na so, mamague pje pjzhi c na so c r xipji. Ma r tjntg c na cjuana, jenga i pjchqui n jmig? 24 Nucua e Ans cjanu o ndj e Jess nu cja e Caifs c xo mi mero ndambcjimi. Xe mi tjttjo o dy e Jess.

Simn Pedro mi tjnt a xtj e Jess. Xo e naja o discpulo xo mi tjnxtjo a xtj. Nu c mi mero ndambcjimi mi pr ce discpulo c. O cjog cua ce discpulo co e Jess nu ja ma bb c mi mero ndambcjimi. 16 Nu ce Pedro o nguejmetjo a tjii cja ce ngoxtji. O mbedye cua c naja discpulo c mi pr ce ndambcjimi. O ma zopj ce ndix c mi mbngoxtji. O jyziji cua o cjog a mbo ce Pedro. 17 Nucua ce ndix c mi mbngoxtji, o xipji e Pedro: Cjo dya xo nguetsce naja o discpulo ne bzo nu? O xipji cua angueze: Nutsc, dya nguetsc o discpulozg nu. 18 Nucua co mbpji e co polica nde mi bbji nu. Vi rji chjeme na ngueje ma s. Ma patji. Anguesji nde mi dyoji e Pedro ma patji cja sivi.

15E

ce ndambcjimi o dyn e Jess, cj mi ngue c o mi tjnt a xtj angueze. Xo o dyn pje nza cja c mi xpji. 20 O ndnr cua e Jess, o xipji: Nutsc r zopj na puncj o nte cja ne xoijm. Nutsc sido r xpte cja yo nitsjimi va a Israel. Xo nde r xpte cja ce templo nu ja je jmur na puncj n menzumgji. Dya pje r mamag c dya cj ro dyr. 21 Jenga i nngg dya yo? Dynji co ya

19Nucua

El jefe de los sacerdotes interroga a Jess

mi bntjo e Simn Pedro, ma pattjo a sivi. O a cua co xo mi cr nu, o dynji e Pedro: Cjo dya xo nguetsce o discpulots e Jess? E Simn Pedro o ngd, o mama: Nuzg, dya pje nguetsc naja o discpulo. 26 C mi mero ndambcjimi mi eje na o mbpji c mi ngue o dyojui ce bzo c vi dyog o ng c vi dyopc e Pedro. O a cua c e mbpji o xipji e Pedro: Xo r jantcag cja ce huerta, nde mi dyocjevi e Jess. 27 Nucua o ngdtjo na jii e Pedro. Nucua jo ni hu cua co chare.

25Xe

Pedro niega otra vez a Jess

o mbedyeji cua cja o ngum e Caifs, o zidyiji e Jess cja o palacio ce gobernador. Xxtjo o ztji. Nu co pje mi pjzhi a Israel dya o cjogji nu cja ce palacio. Na

28Nucua

Jess delante de Pilato

SAN JUAN18,19 ngueje mi sji na ro contaminaoji. Cua ja nzi ga mama o ley anguesji, na ro contaminaoji, dya ro s ro ziiji c chun cja ce mbaxua c ni chj Pascua. 29 Nucua o mbedye e Pilato nu ja je mi cr anguesji. O xipjiji: Pje vi sicjeji va ne bzo nu? 30 O ndnrji cua, o xipjiji: Nu ma dya ro tsja co na so nu, dya xo ro nzhcjme. 31 O ndnr cua e Pilato: Sidyigueji ngue cua r jnpji ngenda cua ja nzi ga manda in leygueji. Co pje mi pjzhi cja co nte a Israel o ndnrji cua: Dya i jzguigjme cj r ptgjme. 32 A cjanu o zd co vi mama e Jess ja cja rv nd. 33 Nucua e Pilato o cjog na yeje a ma a mboo nu cja ce palacio. Nucua o mat cua e Jess, o xipji: Cjo nguetsce o jmuts yo nte a Israel? 34 O ndnt cua e Jess, o xipji: Cjo i ejmetsjgue yo, maxque bb c o xitsi cj je nguetsc? 35 O ndnr cua e Pilato: A poco i cjinncje xo r menzumg a Israel. Nguetsj co ndambcjimi e co dyaja in menzumtsjgueji co o nzhcji va ja r bnc. Nguecua r nnc pje i tsjague. 36 O ndnr e Jess, o xipji: Nutsc, dya nza cjazg co dyaja jmuu co manda cja ne xoijm. Ma rva cjanu, nucua nu co tjnt n xtjg ro angag co. Nguecua dya ro nzhgji cja yo n menzumgjme va a Israel.

230 Nguecua r xitsi, dya nza cjazg co dyaja jmuu co manda cja ne xoijm. 37 O ndnr cua e Pilato: Cjo nguetsce naja c manda ma? O ndnr cua e Jess: I mamague c r mandag. Ngueje c je rv teeg c. Nguecua rv j cja ne xoijm ngue cua r mama co na cjuana. Texe yo nte co t c na cjuana prji cj je nguetsc. 38 O dyn cua e Pilato: Pje ni mbj c na cjuana?

19

Ma o mama yo, o mbedye na yeje a tji e Pilato nu ja mi cr co nte a Israel. O xipjiji: Dya pje r ttp c na so c ro tsja ce bzo c. 39 Nutsceji i menzumji a Israel i psiji na tjr c i cjaji ma pedye ne mbaxua nu ni chj Pascua. I tcji r pjong libre naja c na oo a pjr. Cjo i ne r pjong libre e Jess c in jmugueji? 40 Nucua o mapjji na yeje texeji, o mamaji: Nuc, dya r pjong c. Pjong e Barrabs. Nu c e Barrabs mi ngueje naja mb mi ptte c. Nucua e Pilato o manda co xondaro o ndasji e Jess. 2 Nucua co xondaro o mbeji naja corona c mi dyavo bidyi. Nucua cjanu o juspji cja o i e Jess. Cjanu o jyecheji cua naja bitu c ma cjipob. 3 Cjanu o chzhiji a jmi go mbchpiji cua o jmi, o xipjiji: Nutsce i jmuu cja yo nte a Israel, sido r tsjague jmuu.

Jess es sentenciado a muerte

231 Nucua ya o chtji cua co mbdy. 4 Nucua e Pilato o mbedye na yeje a tji. O xipji co nte a Israel co mi cr nu: Jandaji. Rv siciji a tji e Jess, ngue cua r prji dya pje r ttpg c pje ro tsjaa c. 5 Nucua o mbedye cua a tji e Jess. Mi juns ce corona c mi dyavo bidyi. Nde mi je ce bitu c ma cjipob. E Pilato o xipji cua co nte a Israel: Jandaji dya. Ya bb va ne bzo. 6 Co ndambcjimi e co polica ma o jandaji e Jess, exo mapjji cua, o mamaji: Cht cja ngronsi nu, cht cja ngronsi nu. O ndnr cua e Pilato: Nutsceji, sidyigueji, r ma chtji. Nuzg dya pje r ttpg c na so c ro tsjaa. 7 O ndnrji cua: Nutscjme r pscjme n leyjme. Cua ja nzi ga mandazgjme ce ley, ni jyod ra nd ne bzo, na ngueje o tsjaptsj c ngue o Ti Mizhocjimi. 8 Nucua ma o dyr yo jaa yo, xenda o z cua e Pilato. 9 Nucua o cjogtjo cua na yeje a mbo cja c e palacio. O xipji cua e Jess: Ja je i menzumgue? E Jess, dya pje o ndnr c. 10 Nucua e Pilato o xipji: Jenga dya i tjntc yo r zoc? Cjo dya i pr pje pjtsc? S r empce libre. Xo s r nzhc c ra ndttsji cja ngronsi. 11 O ndnr cua e Jess:

SAN JUAN19 Dya pje ro s pje ri tsjac ma dya ro dyac sjtsi Mizhocjimi c bb a jense. Nguecua nu c o nzhg cja in dygue, ngue c xenda na nojo o nzhub c. 12 Ndeze ce ndajme cua, e Pilato mi ne ro eme libre e Jess. Pero co nte a Israel mi mapjji, mi mamaji: Ma r eme libre ce bzo, dya pje i joguevi ma e Csar c mero jmu cja ne xoijm. Na ngueje ma cj co xe ra tsjap jmu nza cja ga tsja ce bzo, numa, chvi e Csar ma. 13 Nucua e Pilato, ma o dyr yo jaa yo, o zidyitjo na yeje a ma a tji e Jess. E Pilato o ma mimi cua, nu ja je mi jnp ngenda co nte. Cja ja hebreo mi chj Gabata ce lugar, c ne ra mama nu ja vi mbbji cemento. 14 Ce paa c, mi ngue ma mi preparaoji ngue cua c na jyas ro tsjaji ce ndambaxua c ni chj Pascua. Ya vi zn anto c xr. Nucua e Pilato o xipji co nte a Israel: Jandaji. Bb va, nu in jmugueji, nu mandatsji. 15 Anguesji o mapjji: Sidyi ne bzo nu, ma cht cja ngronsi. E Pilato o xipjiji cua: Nu nin jmugueji, cjo i neji r tt cja ngronsi? O ndnr cua co ndambcjimi, o mamaji: Nu c n jmujme nguetjo e Csar. 16 Nucua e Pilato o nzh e Jess ngue cua ro dt cja ngronsi. Cjanu o zidyiji cua e Jess.

SAN JUAN19
La crucifixin

232 A cjanu o zd c je topj c mama a cjava: Ra nganngji n bitug, ra jyadji nde naja rg nganaji. Y nu c r tjg, ra eeji cj ra ndj ra ngana c, ee. Nuyo, o tsja a cjanu co xondaro. 25 Mi cr a jmi cja o ngronsi e Jess, c nu nana cja na e c nu cjju c nu nana. Xo mi bb nu e Mara c nu su e Cleofas, e e Mara Magdalena. 26 E Jess o janda cua c nu nana c mi bb nu, e c nu discpulo c mi siya, nde mi bbvi nu. Nucua o xipji cua c nu nana: Janda dya, mam, nunu n discpulog, nu nde i bbvi, ya ngueje in chigue dya nu. 27 Nucua e Jess o xipji c nu discpulo: Janda, nu mi mamg, ya ngueje nin mamgue dya nu. Ndeze ce hora c, c nu nana e Jess o tsjap nu nana ce discpulo. Nucua ce discpulo, ma o ma o ngum, o zidyi ce ndix.

o ndunstsj cua c nu ngronsi. O mbedye, o ma nu ja je mi chj inte. Cja ja hebreo mi chj Glgota. 18 Nunu ngue nu ja je ndtji cja ngronsi nu. O ndtji angueze, cja ne yeje bzo co xo ndtji, naja cja o jody, c naja cja o squierda. E Jess, mi bb a ndee c. 19 E Pilato o dyopj cua naja xiscma c ro ma cuatji cua cja o ngronsi e Jess. C mi topj mi mama a cjava: Nunu ngueje e Jess, nu je menzum a Nazaret. Ngueje o Jmuu yo nte a Israel. 20 Na puncj co nte a Israel co o xr nu mi cuat cja o ngronsi e Jess, na ngueje nu ja vi dt e Jess mi bxtjo cja ce jii. Co jaa co, mi topj cja ja hebreo e cja griego e cja latn. 21 Co ndambcjimi cja co nte a Israel o ma xipjiji cua e Pilato: Dya ri dyopj a cjava: Ngueje o Jmuu yo nte a Israel. Ri dyopj a cjava: Mi cjaptsj ne bzo mi ngueje o Jmuu yo nte a Israel. 22 O ndnr cua e Pilato: Nuzg, nu co ya r opjg, dya r ptg. 23 Nucua co xondaro ma ya o nguar o ndtji e Jess, o nganbaji cua co o bitu. Co nziyo xondaro nde naja o bitu va ngana co. Nde o nganbaji c mi tj. C mi tj mi na ma cjatjo va bee texe, dya mi chc. 24 O ptva mamatsj anguesji: Nu nu mi tj, dya r xtji nu. Nu c r cjaji, r eeji cj ra ndj ra tsjap o cjaja.

17Nucua

ma ya o nguar yo, ya mi pr e Jess ya vi nguar texe. Nucua o mama cua: Me r tre dya. A cja dya nu o zd c mi topj. 29 Mi jr nu, naja sb c mi nizhi o vinagre. Nucua o popjji naja esponja cja ce vinagre. Cjanu o mbansaji cja naja maza c ni chj hisopo. Nucua o cuspji ce maza o zt cja o nee e Jess. 30 Nucua e Jess, ma ya o popjji o ne co ce vinagre, o mama cua: Ya o nguar texe.

28Nu

Muerte de Jess

233 Nucua ya c cua, ngueje ma ya o nd.

Un soldado abre con su lanza el costado de Jess

SAN JUAN19,20 tsc ce aima c mi ngueje e Jess. Nucua e Pilato o un sjtsi. 39 Nucua xo o j cua e Nicodemo, nu c vi maa c xm cja e Jess. Mi t o pjindyo co mi chj mirra e co mi chj loes co vi huana. Nu co pjindyo co, o z treinta kilo c na jy. 40 O ndunvi cua ce aima. O ngosvi co mirra e co loes. Cjanu o mbsvi manta. Nuco, je mi cjavi a cjanu, na ngueje co nte a Israel je ga dygji a cjanu. 41 Cja ce lugar c, nu ja je vi dt e Jess, mi bb naja huerta. Nu cja ce huerta mi bb naja cueva nu ja ro ngtji o aima. Dya cj be mi ctji nu. 42 Ya mi ngue ro mbr ce pa ma sya co menzum a Israel. Nguecua je ngtvi e Jess cja ce cueva, na ngueje mi bxtjo nu ja vi ndtji c.

co nte a Israel ya mi preparaoji, na ngue c na jyas mi ngueje ce ndambaxua c ni chj Pascua. Nucua o dytji e Pilato ro huapcji o nguaa co aima co vi dt cja ngronsi, ro tscji ngue cua dya ro bbji nu cja ngronsi nu pa c mi sya co nte. Na ngueje me mi spji ce pa. 32 O ma cua co xondaro, o ma huapcji o ngua co yeje co nde vi dt ma o dt e Jess. 33 Nucua ma o ztji cja e Jess, o nuuji cua, ya vi nd. Nucua dya cja o huapcji o nguaa. 34 Nucua naja co xondaro o chjopc o ximtj e Jess co naja lanza. Nucua ya o mbedye cua o cjii e o ndeje. 35 Bb na bzo c o janda texe yo o tsjapji e Jess, nguecua ga xitsceji yo. Angueze pr na cjuana yo mama. C ni xitsceji yo, ngue c xo rgui ejmegueji e Jess. 36 O tsaa yo ngue cua ro zd co mi topj co mama a cjava: Angueze, dya pje ra huapcji ne ri naja o ndody. 37 Xo topj c mama a cjava: Nu c o chjocji lanza, nuc, ra jandaji c.

31Nucua

20

bb na bzo c mi menzum a Arimatea c mi chj Jos. Nuc, xo mi ejme e Jess, pero dya cj ngs na ngueje mi s co dyaja co pje mi pjzhi cja co nte a Israel. Ce bzo c, o ma dyt e Pilato ro un sjtsi ro ma

38Mi

Jess es sepultado

C ot pa nu ngoo, e Mara Magdalena o ma cja ce cueva. Xe mi xmtjo ma o ma. O janda ce ndojo c mi cot, dya cja mi cot cja ce cueva. 2 Nucua cjanu o ma cua na niji. O ma nu ja mi bb e Simn Pedro e c naja discpulo. Nu ce discpulo c, me mi siyaji c, mi cja e Jess. E Mara o xipjivi: C n Jmuuji, ya o ndunji c. Dya pje r prjme ja je o ngtji. 3 O ma cua e Pedro co c naja discpulo. Je mvi nu cja ce cueva nu ja je vi ct e Jess. 4 O mvi na niji nza yejevi. Nu c naja discpulo ngue c xenda o ma na niji c. Nuc, ot o zt nu cja ce cueva c. 5 Nucua o nguch cua

La resurreccin de Jess

SAN JUAN20 ce discpulo cja ce cueva. O janda cua co bitu co ya mi bdtjo. Nu ce discpulo, dya o nguichi cja ce cueva. 6 O sj cua e Simn Pedro c ma tjnt a xtj. Ngue c ya je nguichi cja cueva c. O nuu co bitu co vi mbsji ya mi bdtjo co. 7 Ce bitu c mi bs o ii e Jess, dya chjana co mi tj c. Mi bd aparte c. Mi chot na jo. 8 Nucua ya xo o nguichi cua c naja discpulo c ot vi zt cja ce cueva. O ejme cua e Jess ya vi tee. 9 Dya be mi prvi ja cja c mama yo ya vi topj c mama c mi jyod ro teetjo e Jess nu ja vi ct cja co aima. 10 Nucua co discpulo o nzhogtjovi. O mvi cja o ngumvi.

234 E Mara mi cjiji mi ngueje c mi pjr ce huerta. Nucua e Mara o xipji: S, nu ma i chungue n Jmug, xitsig ja je i ma sog, nguecua r mag nu, r tun. 16 E Jess o zopj cua, o mama: Nutsce Mara. O ezhe cua e Mara. O a cja ja hebreo, o xipji: Nutsce nguetsce n xptetsg. 17 E Jess o xipji: Dya r pnzhguig, na ngueje dya be r pag cja mi Tata c bb a jense. Nu c r tsja, ma cja yo mi cjuarma. Xipjiji, nuzg ya r mag cja mi Tatag a jense. Nuc, xo ngueje nin Tatagueji. Angueze ngueje n Mizhocjimig. Xo ngueje in Mizhocjimigueji. 18 O maa cua e Mara Magdalena, o ma ngs cua co discpulo, o xipjiji: Nuzg ya r chjgbe nu c n Jmugji. O xipjiji cua co jaa co vi mama e Jess.

ce Mara mi bbtjo a tjii. Me mi hu c. O nguch cua cja ce cueva. 12 Nucua o janda cua yeje o anxe Mizhocjimi co mi je na tx. Je mi junrvi nu ja je vi ct e Jess. Naja je mi junr nu ja vi juspji o ii. C naja je mi junr cja o nguaa. 13 Nucua co anxe o dynvi e Mara: Jenga i hugue? O ndnr cua e Mara: R hug na ngueje ya o ndunnggji c n Jmuug. Dya r pr dya, ja je ma ngtji. 14 Ma o nguar o mama yo jaa yo, e Mara o ezhe a ma a xtj. Ya o janda cua naja c mi bb cja o xtj. E Mara dya pje mbr c, cjo mi ngueje e Jess. 15 Nucua e Jess o xipji cua: Jenga i hugue? Cj ngueje c i jodgue?

Jess se aparece a Mara Magdalena

11Nu

mi nzh c ot pa nu ngoo. Mi cjot ce ngoxtji nu ja natjo cua mi cr co o discpulo e Jess. Vi ngotji na jo ce ngoxtji na ngueje mi sji co nu menzumji a Israel. O j cua e Jess, o bb a nde anguesji. O zenguaji, o xipjiji: Cjimi i texeji n cjuarmatsji. Ra sya in mbji, dya cja r sgueji. 20 Ma o xipjiji a cjanu, ya o jchiji o dy e c nu ximtj. Me

19Ya

Jess se aparece a los discpulos

235 co mj cua co o discpulo ma o jandaji nu c nu Jmuuji. 21 E Jess o xipjitjoji cua na yeje: Ra sya in mbji, dya cja r sgueji. Cua ja nzi va ndcj mi Tatag c bb a jense, xo rg tcgji r ma zopjji yo nte. 22 Ma o nguar o mama yo jaa yo, o juipji e Jess. O xipjiji: Ra bb cja in mbji o Espritu Mizhocjimi. 23 Nucua, nu co r perdonaogueji o nzhubji, ya perdonaoji cua co. Nu co dya r perdonaogueji o nzhubji, dya perdonaoji co.

SAN JUAN20,21 Jess o xipji cua e Toms: Cut in idy dya va. Jandga n dyg. Cun in dy, cut cja n ximtjg. Dya r tsjiji cjo dya nguetsc. C r tsja, ejmegue que nguetsc. 28 Nucua o ndnr cua e Toms, o xipji: Jg. Nguetsce n Jmutsg. Nguetsce n Mizhocjimitsg. 29 E Jess o xipji cua: Nutsce Toms, i enchez cja in mbgue na ngueje ya i utc n dy. Nu co dya nutcg n dy, pero ra enchez cja o mbji, me ra mj co, ee e Jess.

27E

ma o j e Jess, dya mi bb co anguesji e Toms c xo mi chj Gemelo. Nuc, xo mi ngueje naja co doce discpulo. 25 Nguecua co dyaja discpulo ma o chjji e Toms, o xipjiji cua: Nutsce, Toms, nuzgjme r jandajme n Jmugji. E Toms o xipjiji: Nuzg dya pje r ejmeg. Cja r ejmeg ma r nutp o dy cua ja je o ndpji e ma r cut n nidy cua ja je o chjopcji o clavo, y ma r cut n dy cja o ximtj nu ja je o chjopcji. Ngue ma cja r ejme ma. 26 Nu ma o z chjn, ma c na yeje a mbo cja ce ngum co discpulo. E Toms xo nde mi bbji. Mi cjottjo na jo co ngoxtji. Nucua o j cua e Jess. O bb a nde anguesji. Nucua o yepe o mamatjo cua: Cjimi i texeji, n cjuarmatsji. Ra sya in mbji, dya cja r sgueji.

24Nu

Toms ve al Seor resucitado

ma puncj co ma nojo co o tsjaa e Jess cja o jmi co o discpulo. Pero nuco, dya pje topj cja nu e libro co. 31 Nu co ya topj dya va, topj ngue cua r ejmeji e Jess ngueje e Cristo c o Ti Mizhocjimi. A cjanu, nu ma r encheji in mbji e Cristo, angueze ra dyacji c sido r bbtjoji co Mizhocjimi.

30Xe

El propsito de este libro

21

Dya cja mezhe cua, o matjo na yeje e Jess nu ja mi cr co o discpulo cja ce trazapj a Tiberias, ngue cua xe ro unji ngenda c vi teetjo. R xitscji ja va tsa. 2 Natjo cua mi crji e Simn Pedro e e Toms c xo mi chj Gemelo e e Natanael c mi menzum a Can c tsja a Galilea, e co yeje o ti e Zebedeo, cja na xe yeje co o discpulo e Jess. 3 E Simn Pedro o xipjiji:

Jess se aparece a siete de sus discpulos

SAN JUAN21 Nuzg r ma pag o jm. O ndnr cua co dyaja discpulo: Xo ezgjme, xo r mj. Nucua o mji cua. O datji cja naja b. Ce xm c, dya pje o zrji. 4 Nu ma ya mi ngue ro jyas, e Jess ya mi bb cja n cja ce ndeje. Co discpulo dya mi prji cjo mi ngueje e Jess. 5 Nucua e Jess o xipjiji: Nutsceji n chitscji, cjo ya i srgueji na jm c r sagueji? O ndnrji, o mamaji: Jiy. Ojtjo dya pje r srgjme. 6 E Jess o xipjiji cua: Ptji dya ce red a ma cja in jodyji cja e b, ngue cua r chtji. Nucua o mbtji cua. Nucua, dya cja mi s ro ngsji na ngueje me ma puncj co jm co vi ngjji. 7 Nucua c o discpulo e Jess c me mi siya o xipji e Pedro: Nunu ngueje n Jmuji nu. Ma o dyr e Simn Pedro mi ngueje o Jmuji, o jye o bitu c vi ndons. Cjanu o dat cua cja ndeje. 8 Nu ce b mi jyadvi cien metro ro zt a n ce zapj. Co dyaja discpulo ma jji cja ce b, ma cjtji ce red c me mi nizhi o jm. 9 Ma o ztji a n cja ce zapj o jandaji o chjeme co ya ma tj. Mi juns cua o jm. Xo ma j o xdyi. 10 E Jess o xipjiji cua: Ma jji dya, ja nzi jm co i srji. 11 E Simn Pedro o ndese cua cja ce b. O ma t ce red. Cjanu o jyt a ndeje, cjanu o ngt va ma cja n ce zapj. Ce red ma nizhi o jm co nde ma nojo. Ma quii

236 naja ciento cincuenta y tres o jm. Z xi ma puncjji, dya pje o xt ce red. 12 O mama cua e Jess, o xipji co discpulo: Xdji dya. R siji o xdyi. Co discpulo dya mi rezga ro dynji cj mi ngueje. Anguezeji ya mi prji mi ngueje o Jmuji. 13 Nucua e Jess o j cua co xdyi. Cjanu o unji. Ya nde unji cua co jm. 14 Nunu, ya ma jii ma chjji e Jess ndeze vi tee cja co aima.

ma o nguar o ziji o xdyi, e Jess o xipji e Simn Pedro: Nutsce, Simn, o tits e Jons, cjo xenda i siyazg que na ngueje yo? E Pedro o xipji cua: Jg. Nutsce n Jmutsg, i prgue r netseg. O ndnr cua e Jess: Huii co n tsimg. 16 E Jess o xipji cua na yeje: Simn, nutsce o tits e Jons, cjo i siyaz? O ndnr cua e Pedro: Jg. Nutsce n Jmutsg, i prgue r netseg. O xipji cua e Jess: Pjr co n nzhnchjrg. 17 E Jess o xipji cua na jii: Nutsce Simn, o tits e Jons, cjo i neze? O nguiji cua e Pedro na ngueje e Jess vi xipji c na jii: Cjo i neze? O ndnr cua, o xipji: Nutsce, n Jmutsg, i prgue texe. I prgue r netsc na puncj. O xipji cua e Jess:

15Nucua

Jess habla con Simn Pedro

237 Pjr co n nzhnchjrg. cjuana c r xitsi. Nutsce, Pedro, ndeze ma cja mi tigue, mi cjague c mi cj in igue, y mi pague cua ja mi negue. Nu ma ya r titague, r chjdgue in dy, y ra zintsiji nu ja dya r egue r maa. 19 E Jess o xipji e Pedro yo jaa yo, ngue cua ro mbr ja rv nd na ngueje sido ro ejme Mizhocjimi. Xo o xipji cua: Nudya, chjnt n xtjg dya.
18Na

SAN JUAN21 Nutsce, n Jmutsg, ne bzo nu, pje ra tsjapji c ra sufrido nu? 22 O ndnr cua e Jess: Nutsce, Pedro, ma r neg xe ra bb nu hasta cja ne r cj na yeje, pje mportatsgue? C ni jyod r tsjague, sido r chjntce n xtjg. 23 Nguecua co cjuarma nde mi mamaji c dya ro nd ce discpulo. Pero e Jess dya vi xipji c dya ro nd. C vi xipji je ngueje a cjava: Ma r neg xe ra bb angueze cja r cj na yeje, nutsce, pje mportatsgue? 24 Nu ce discpulo nguejnu na xitsceji nu co o tsaa. Nguejnu na opj yo jaa yo. R prgjme nu c xitsceji ce discpulo, na cjuana yo. 25 Xe bbtjo co dyaja co me na puncj co o tsjaa e Jess. Nu ma ro topj texe co, r cjinncj, dya xo ro chjnfi cja ne xoijm co libro co ro topj. Na cjuana texe yo r xitscji, amn.

ezhe e Pedro. O janda ce discpulo c mi junrvi e Jess ma o ziji o xdyi ante c ro bt e Jess. Ngue c vi mama: Nutsce, n Jmuts, cj je ngue c ra nzhcgue? Ce discpulo ma tjnt a xtj e Pedro e e Jess. E Jess me mi siya ce discpulo. 21 E Pedro ma o janda ce discpulo, o xipji cua e Jess:

20O

El discpulo amado

LOS HECHOS DE LOS APOSTOLES

Tefilo, ya r pence na carta. R xitsc ja ga cja co o tsja e Jess hasta ma o ma a jense, ma o zidyi Mizhocjimi. R xitsc co o tsja, e co ja co o jchi va zopj co nte. Ante c ro zidyiji a jense e Jess, o zopj co bzo co vi juajn co mi apstole. O xipjiji c ro j o Espritu Mizhocjimi; nguecua mi jyod ro sidoji ce bpji c mi cja e Jess. 3 O nd e Jesucristo cja ngronsi, cjanu o tetjo cua o bbtjo na yeje. Nucua, ante c ro zidyiji a jense, xe go mezhe cuarenta pa c xe mi bbtjo cja ne xoijm. Na puncj vez va jetse nu ja mi cr co apstole, o jizhi c ya vi tee. Anguezeji o jandaji c na cjuana vi te. E Jess o zopj co apstole o xipjiji c ja rv manda angueze. Na ngue ngue c vi eme Mizhocjimi. 4 Na nu pa mi crji e Jess co o apstole. Nucua e Jess o zopj co apstole o xipjiji: Dyrji na jo c r xitscji. Dya r pedyeji va a Jerusaln. R chebeji ra chacji nu c o mama Mizhocjimi c ya r xitscji. 5 R xitscji e Juan mi jichi yo nte co

La promesa del Espritu Santo

1,2Nutsce

ndeje. Pero dya cja ra mezhe o pa, ra j o Espritu Mizhocjimi ra bb cja in mbgueji, embeji co apstole. mi crji e Jess co o apstole, o mama cua co apstole o dynji e Jess: Nutsce n Jmutsgjme, nutscjme r menzumjme a Israel. Ma ot, mi egjme n reygjme co n menzumgjme. Cjo ya ngue r mandague r tsjague n reygjme, ngue cua dya cja ra mandazjme co aja nte? 7 O ndnr cua e Jess o xipjiji: C mama Mizhocjimi mi Tata ra zd, nguextjo angueze ra mama jingu ra zd, e ja rga cja co pa co. Nutsceji, dya nguetsceji tocatsji r prji yo. 8 C tocatsji r prji, ngueje c ra tsji o Espritu Mizhocjimi ra bb cja in mbji ra dyacji poder. Nguecua r zopjgueji yo nte yo tsja va a Jerusaln r xipjiji co ya i jandaji r cjag, e co i dyrji r xitscji. Xo r mji a Judea r ma zopjji co nte co cr nu. Xo e a ma a Samaria, e texe cja ne xoijm, ee e Jess va xipji co o apstole.

6Ma

Jess sube al cielo

238

239 o nguar e Jess o mama co ja co, o janda co apstole o nguinsi a jense e Jess; o zidyi Mizhocjimi. O cjog cua cja na ngm; dya cja jandaji cua c. 10 Ma xe mi jandaji a jense, nango jetse cua yeje anxe co mi nza cja o bzo. Mi jeevi o bitu co me ma tx. Mi bbvi cja o jmi co apstole. 11 O xipjiji cua co apstole: Nutsceji i menzumji a Galilea, jenga i jandaji a jense? Mizhocjimi ya zidyi a jense e Jess. Ja co nzi vi jandagueji va ma a jense, je xo rga cjatjonu ma ra j na yeje, ee co yeje anxe.

HECHOS1 cja ce jyxcum, mi cr na ciento viente cjuarma. Co pa ma mi crji nu, o bb e Pedro a nde cja co cjuarma, cjanu o xipjiji: 16 Nutsceji mi cjuarmatsgji. Mi jingu o Espritu Mizhocjimi o nb o mb e David o dyopj ja rva cja nu c ro mbs co nte ro zrji e Jess. E Judas o jizhi ja mi crgji e Jess, nguecua va zidyiji e Jess cja co pje mi pjzhi. Nguecua o zd c o ja Mizhocjimi ja co nzi va mama e David. 17 Mi dyocjji e Judas. E Jess xo vi eme e Judas c ro tsja ce bpji c r cjaji, ee e Pedro. 18 E Judas o ngtji para o tsja na so, o zidyi co nte co o ma zr e Jess. Nucua cjanu o ma chjnstsj; o ndg a jm o mbt texe co o xpjo. Co ce merio c vi ngtji e Judas, o ndmji na juajma. 19 Co mi menzum a Jerusaln, ma m o mbrji co vi tsja e Judas, o juspji cua ce juajma mi chj Acldama cja o ja anguezeji. Ce tj Acldama ne ra mama Cjijuajma c. 20 O sido o a e Pedro o mama: Je topj a cjava cja Salmos: Dya cja cj ri bb cja o ngum; dya cja cj ri nzhee nu, ee. Xo mama cja Salmos: Ce bpji c o chun ra tsja, ra tsja c naja, ee o ja Mizhocjimi. 21 Nguecua c ro ppji e Judas, r juajnji c ra ppji. Bb va o bzo co mi dyocjji co e Jess. 22 Mi dyocjji co e Jess ndeze co pa ma mi jichi e Juan co nte, hasta ma o zidyiji a jense e Jess. Naja

9Ma

15Nu

apstole mi crji cja ce teje c ni chj Olivo. O mbedyeji nu, o mji a Jerusaln nu ja vi eji e Jess. Ce teje mi bxtjo a Jerusaln; mi jyadtjovi na kilmetro. Nguextjo c mi mama co ley c mi s ro nzhodji ce pa ma mi syaji. 13 Co apstole mi chj e Pedro, e e Jacobo e e Juan e e Andrs e e Felipe e e Toms e e Bartolom e e Mateo e e Jacobo c mi ti cja e Alfeo. Xo mi chj e Simn c mi revolucionario, e e Judas c mi cjuarmavi e Jacobo. Ma m o ztji a Jerusaln, o cjogji cja ce ngum nu ja mi oxji cjanu o ndeseji o cjogji cja ce cuarto c mi js a xese. 14 Mi natjo o pjeeji ma dytji Mizhocjimi. Xo mi bb nu co o cjuarma e Jess, e c nu nana c mi ngue e Mara, e co aja ndix. Xo mi tji Mizhocjimi.

12Co

Se escoge a Matas para reemplazar a Judas

HECHOS1,2 yo, xo ni jyod ra tsja apstole co nutscji, r xipjiji yo nte c o te e Jess, ee e Pedro. 23 Nguecua co mi cr nu, o mamaji c mi bb yeje co dya mi apstole co mi dyoji e Jess ndeze ma mi jichi e Juan co nte, hasta ma o zidyiji a jense e Jess. Nuco, mi chj e Jos Barsabs e e Matas. E Jos Barsabs xo mi xiji Justo. 24 Nucua o dytji Mizhocjimi o mamaji: Mizhocjimi n Jmutsgjme, i ptcgjme n mbjme nutscjme r ntegjme. R tcjme c r jtscjme yo yeje cjuarma, ja ngue c ya i juajngue. 25 Nguecua ra tsja apstole ra tsja ce bpji c ro tsja e Judas. Na ngue e Judas o xg co nuzgjme, o tsja co na so. Nguecua va ma sufre, eeji va dytji Mizhocjimi. 26 Nucua cjanu o echaji suerte; o toca e Matas. Nguecua o ztjo co doce apstole.

240 cr a Jerusaln co mi t Mizhocjimi co mi ngue o dyoji co menzum cja ce pas a Israel, pero vi jmusji cja co aja pas. 6 Anguezeji ma m o dyrji, o mji cua nu ja mi cr co apstole e co aja cjuarma. Dya mi pr pje ro nguijiji, na ngue mi rji mi aji o ja co mi a anguezeji. 7 Me co zji cua, me co mamaji: Nujyo na aa, cjo dya menzumji a Galilea? 8 Maco a n jagji yo, eeji. 9 Nu co vi dyr co mi a co cjuarma, mi cr co vi jmus cja ce pas c mi chj a Partia. Xo mi cr co vi jmus a Media e a Elam. Xo mi cr co vi jmus a Mesopotamia. Xo mi cr co vi jmus a Judea. Xo mi cr co vi jmus a Capadocia e a Ponto e a Asia. 10 Co o dyr co mi a co cjuarma, xo mi cr co vi jmus a Frigia e a Panfilia. Xo mi cr co vi jmus a Egipto e a Cirene e cja co aja pas a Cirene a manu. Xo mi cr co vi eje a Roma. Co vi eje a Roma, bb co mi ngue o dyoji co menzum cja ce pas a Israel; bb co dya mi ngue o dyoji co menzum a Israel, pero mi matji Mizhocjimi ja co nzi ma mat Mizhocjimi co menzum a Israel. 11 Co o dyr co mi a co cjuarma, xo mi cr co vi jmus a Creta e a Arabia. Texe co o dyr, pt va mamaji: R rgji a yo bzo yo n jagji nzi nazgji. Mamaji co me na nojo co o tsja Mizhocjimi, mi eeji. 12 Anguezeji mi sji, dya mi pr pje ro nguijiji. Mi pt ma mamaji:

5Mi

O zd cua co pa ma mi pjongji ce mbaxua c mi chj Pentecosts. Co apstole e co aja co mi enche o mb e Jesucristo, natjo cua mi crji. 2 Nango dyrji c vi eje a jense c me mi yr nza cja ma v na zzhi o ndajma. Me go yr cua na jense a mbo cja ce ngum nu ja ma jji. 3 Nango jandaji cua o ciji co mi etse nza cja o sivi. Nuco, o mbt o e toca nzi naji. 4 Nucua o Espritu Mizhocjimi o cjog a mbo o mb texeji, me go nb o mbji. Nguecua o mbr o aji cua nano idioma, ja co nzi va un o Espritu Mizhocjimi o aji.

La venida del Espritu Santo

241 Pje ne ra mama c aji a cjanu yo n jagji?, eeji. 13 Bb co me mi tjenbe ma tsjap burla co cjuarma, mi mamaji: Nujyo, ya t yo.

HECHOS2 bxm e jyar. E zana ri jetse nza cja o cji. Nujyo, r jizhg yo. Nucua ra j cin Jmugueji ra e manda. Me rr sj ce pa c. 21 Nu co ra dyt Mizhocjimi co texe o mb, ra perdonaoji ma co na so, mama a cjanu o ja Mizhocjimi ja co nzi va dyopj e Joel c mi profeta. 22 O sido o a e Pedro o mama: Nutsceji n menzumtsgji a Israel, dyrji na jo c r xitscji. R xitscji ja ga cja e Jess c mi menzum a Nazaret. Mizhocjimi o un poder e Jess; nguecua va tsja co me na nojo a ndetsceji co nunca mi jandagueji. Nuco, ngue co rvi prgueji c vi eje e Jess cja Mizhocjimi. 23 Pero i dytji co dya n menzumgji o ndtji cja ngronsi c, maco dya tjji o ley Mizhocjimi. Nguecua i psi in socgueji chjntjui c ri ptgueji.Mizhocjimi ya mi pr co ri tsjapji e Jess. Na ngue ndeze mi jingu o mama c ro j e Jess ro nd. Nguecua o jyzi i tsjaji a cjanu co na so. 24 Z o mbtji e Jess, pero Mizhocjimi o tsjap o te, o bbtjo na yeje. Dya s ro nguejme cja ce cueva nu ja vi ngtji. Na ngue me na zzhi e Jess que na ngue e muerte. 25 Mi jingu o mama e David c ja rv te e Jess. O mama: R prg Mizhocjimi bb co nuzg, dya jzguig. Nuc, bb cja n jodyg pjxcg; dya ni jyod pje r sg.

20 Ra

o bb co doce apstole. Cjanu o a cua na jense e Pedro o zopj co nte co vi e dyr, o xipjiji: Nutsceji i crji a Jerusaln, dyrji c r xitscji z i menzumji va a Judea o jiy. R unnceji na jo ngenda. 15 Bbtsji co pzhi r tgjme, pero dya ga cjanu. Maco xxtjo, cja zn a las nueve. 16 C rg agjme nano idioma, ya zd c o mama e Joel c mi profeta. O mama a cjava: 17 O mama Mizhocjimi: Co cj co ya rgu ma ra nguinsi e jense e ne xoijm, r tj n Espritu ra ma bb cja o mb yo nte yo cr texe cja ne xoijm. Me ra nb o mbji. Nguecua co s ra mamaji n jag; e co sng. Co s e co tata ra nguinchiji o tj ra mbrji co ra zd. 18 Co pa co, r un n Espritu co bzo e co ndix co ppquig. Ra nb o mbji ra zopjji yo nte ra xipjiji n jag. 19 R jizhig a jense o seal co me rr nojo, co me rgu z yo nte. Xo e cja ne xoijm. Ra jandaji o cji, e o sivi, e o bipji c ri nza cja o trangm.

14Nucua

Lo que Pedro dijo a la gente

HECHOS2 me mj n mb, y me r un na pj Mizhocjimi. Z r tg, pero r prg c r tetjo. 27 Ma r tg, r prg c dya r jyzi n aljmag ra ma nu ja cr co aja aljma. Dya xo r jyzi ra dyaa n cuerpog. Na ngue in Chizg. 28 I jtsc ja rg s r bbtjo co nutsce para siempre. Me r mcj cja in jmigue, ee e David. 29 O sido o a e Pedro o mama: Nutsceji n menzumtsgji, ixt xitscji ja ga cja, c dya ngue e David c ro zd texe yo ja. E David c n mboxatitagji o nd, cjanu o dygji cua c. Z ya mezhe, pero r texeji r prgji ja dygji. 30 E David mi profeta mi mama co ja co o xipji Mizhocjimi ro mama. Mizhocjimi o mamatsj na cjuana o xipji e David ja rva cja e Cristo c o mama Mizhocjimi ra evgueji libre. O xipji c ri mboxbche e Cristo cja e David; e c ro manda ja co nzi ma manda e David. 31 Ante c ro j e Cristo, o mama e David c ro tetjo e Cristo. O mama c dya ro ma o aljma nu ja cr co aja aljma; dya xo ro dyaa o cuerpo. 32 Nutscjme r jandajme; nguecua r xitscjme Mizhocjimi o tsjap o te e Jess ma ya vi nd. 33 Cjanu o zidyi a jense o un c o mimi cja o jody Mizhocjimi nu ja mandavi dya. Nucua Mizhocjimi o tsja ja co nzi va mama, o un poder e Jess o ndj o Espritu Mizhocjimi

242 o j cja ne xoijm. Ngueje o Espritu Mizhocjimi c cjaa yo i jandagueji e yo i rji. 34 O mama e David: Mizhocjimi o zopj cn Jmug o xipji: Mimi cja n jodyg. 35 R dac r mandague hasta ma cja r chp yo nuc na , ee e David. I prgueji, dya zidyiji e David a jense cja o jody Mizhocjimi. 36 Nutsceji n menzumtsgji a Israel, ixt junt in mnceji ngueje e Jess c o eme Mizhocjimi. Ngueje e Jess c ra evgueji libre r cjapji n Jmugji. Maco i dyrji o ndtji cja ngronsi, ee e Pedro. 37 Co nte co mi cr nu, ma m o dyrji co ja, o zichi o mbji, o unji ngenda c vi tsjaji co na so. Cjanu o xipjiji e Pedro e co aja apstole: Nutsceji n menzumtsgjme, r cjagjme co na so. Pje r cjagjme dya? 38 O ndnr cua e Pedro o xipjiji: C r tsjaji; jyziji co na so, ra nzhog in mbji cja Mizhocjimi. Y r jigueji. A cjanu r jizhigueji c r dytji dya e Jesucristo. Nu ma r tsjaji a cjanu, ra perdonaotsji ma Mizhocjimi. Xo ra dyacji o Espritu ra bb cja in mbji. 39 O mama Mizhocjimi c n Jmugji, c ra dyacji o Espritu ma ra nzhog in mbji. Ra dyacji, e co in chigueji. Xo ra un o Espritu co nte co cr na j. Ra un o Espritu texe co ra tsjap o nte, ee e Pedro. 40 Xe na puncj o ja co o mama e Pedro va zopj co nte. Mi zopjji co texe o mb mi xipjiji:

26 Nguecua

243 Nutsceji i crji yo cj dya, na so i cjaji. Jyziji co na so, ra nzhog in mbji. Nguecua ra jog in mbji. 41 Nu co o dytp o ja e Pedro, o jiji. O z como na ji mil o nte co o enche o mb e Jesucristo, o ndeeji co co ya mi creo. 42 Sido mi rji co ja co mi mama co apstole. Me mi mji ma ngrji. Natjo cua mi siji c mi mbeeji ja va nd e Jess. Sido mi tji Mizhocjimi.

HECHOS2,3 jii c nzh; mi ngue naja hora co mi pa tji Mizhocjimi. 2 Ma ya mi mvi, ma tji na bzo c dya mi s ro nzhod. Nuc, je ma cjanu ndeze ma o jmus. Nguecua pama mi pa emeji ce bzo cja na o ngoxtji ce templo, ngue cua ro dyt o merio co mi cjog nu. Ce ngoxtji nu ja mi emeji, ni chj Na Z. 3 Ce bzo o janda e Pedro e e Juan c ya mi ngue ro cjogvi cja ce templo. Cjanu o dyt o merio anguezevi. 4 Nucua e Pedro o janda na jo ce bzo; xo e e Juan. O mama cua e Pedro o xipji: Jandgagbe, ee. 5 Nucua ce bzo o janda na jo anguezevi, mi tebe pje ro chun. 6 O mama cua e Pedro o xipji: Dya r jng pje r dac; dya r jng plata ni oro. Pero r xitsc ra mbxc e Jess c mi menzum a Nazaret. Nuc, ngue c o ndj Mizhocjimi ra evgueji libre. Nguecua r bbgue r nzhod, embeji ce bzo c dya mi s ro nzhod. 7 Nucua e Pedro cjanu o pnchpi cua o jody ce bzo, cjanu o bb. Ixco jog cua o ngua e o bola, o zzhi. 8 Nucua ixco bb cua o nzhod. Cjanu o cjog cua cja ce templo co e Pedro e e Juan, mi nzhod y mi dac. Mi mama c me na jo Mizhocjimi, mi un na pj. 9 Co nte co ma c cja ce templo, o jandaji mi nzhod ce bzo e mi un na pj Mizhocjimi. 10 Mi prji ngueje ce bzo c mi junr cja o ngoxtji ce templo c ni chj Na Z, mi r o merio. Me go zji cua, dya mi par pje ro nguijiji. Na ngueje ya vi jog ce bzo, ya mi nzhod.

Espritu Mizhocjimi o un poder co apstole mi cjaji co me na nojo. Nguecua co nte o unji ngenda c na cjuana co mi mama co apstole. Y me mi sji. 44 Nu co o enche o mb e Jesucristo mi pt ma siyaji. Co pje mi psi, dya mi ne ro jtsjji, mi pjsji co pje mi jyod. 45 Ma cj pje mi jyod, mi pa na cjuarma mi pa p na juajma o na ngum, o pje co mi pa p. Cja rr un cua co dya pje mi psi. 46 Pama mi jmurji cja ce templo. Cja o ngumji mi pt ma mbitaji mi siji o xdyi ma mbeeji ja va nd e Jesucristo. Y me mi mji, dya pje mi mbeeji. 47 Mi unji na puncj na pj Mizhocjimi. Co nte, mi nuji na jo co mi creo e Jesucristo. Pama Mizhocjimi o jopc o mb na puncj o nte. Nguecua pama mi jmurji mas co ya vi creo.

La vida de los primeros cristianos

43O

Na nu pa e Pedro o mvi e Juan cja ce templo, o ma dytvi Mizhocjimi nu. Ya vi zn

Un cojo es sanado

HECHOS3
Discurso de Pedro en el Portal de Salomn

244 c dya mi s ro nzhod. Pero i jandaji ya jog dya. O enche o mb e Jess; nguecua o jog ja co nzi gui jandaji, ee e Pedro. 17 O sido o a e Pedro o mama: Nutsceji n menzumtsgji, r prg c dya mi prgueji cjo ngueje c vi eme Mizhocjimi ra manda. Xo e co mbcjimi e co aja co pje pjzhi, dya xo mi prji. 18 O zd ja co nzi va mama Mizhocjimi. Mi jingu Mizhocjimi o nb o mb texe co o profeta o mamaji c ro sufre nu c vi eme Mizhocjimi. 19 Ixt unnceji ngenda c i tsjaji co na so. Nzhogji cja Mizhocjimi r dytji ra perdonaotsji. Ma r tsjaji a cjanu, ra perdonaotsji ma. Nucua Mizhocjimi ra dyacji me r mcjeji, dya pje r mbeeji. 20 Xo ra ndj e Jess ra j na yeje. Na ngue ngueje c o eme Mizhocjimi ra manda. 21 Pero sido ra bb e Jess a jense hasta ma cja ra zd co o mama Mizhocjimi. Mizhocjimi o nb o mb co o profeta o mamaji ra zd ma ra jog texe, ja co nzi ma cja ma cja vi dyt Mizhocjimi e jense e ne xoijm. 22 O mama e Moiss: Mizhocjimi cn Jmugji o empqueg r mamag o ja. Je xo rga cjatjonu, ra eme c na co n menzumgji xo ra mama o ja. Texe co ra xitsiji c, r dytji c. 23 Ma cj co dya ra dytp o ja, ra pjongji cja co o nte, ra mbtji. Nuyo, ngue yo o mama e Moiss, ee e Pedro va xipji co nte. 24 O sido o a e Pedro o mama: E Samuel mi ngue ce profeta c ot o mama yo ya zd yo cj dya.

ce templo, bb na porta c ni chj o Portal e Salomn. Je mi bb nu e Pedro e e Juan. Ce bzo c vi jog o ngua, sido mi dyoji co anguezevi. Co nte o mji cua na niji nu ja mi bb ce bzo e e Pedro e e Juan. Me mi sji, na ngue vi jog ce bzo. 12 E Pedro ma m o janda ya vi mundo co nte, cjanu o xipjiji cua: Nutsceji n menzumtscji a Israel, jenga me i sji me i jandgagbe? I pzhgueji c me na jozgbe e me na zzhi n jagbe, nguecua rv jocbe ne bzo. Pero iy. 13 C o joc, ngue o Ti Mizhocjimi c mi mat e Abraham e e Isaac e e Jacob co mi ngue n mboxatitagji. Nudya Mizhocjimi ya un poder e Jess c o Ti ngue cua ra manda. Nutsceji i sidyiji e Jess cja jmi e Pilato ngue cua ro jnpji ngenda. Mi ne e Pilato ro eme libre e Jess, pero dya i egueji. 14 Maco e Jess dya tsja co na so, pero dya i eji ro emeji libre c. Maco ngue ce bzo c mi ptte c i dytji e Pilato o eme libre. 15 I dytji e Pilato o mbtji e Jess, maco ngueje c o ngambgagji va c o dyacji c rg bbtjoji. O mbtji e Jess, pero Mizhocjimi o tsjap o tee o bbtjo na yeje. Nutscjme r jandajme; nguecua r xitscjme o te. 16 Ngue o poder e Jess c o tsjap o zzhi o ngua ne bzo, na ngue o enche o mb e Jess, o creo c ro jog. Nujnu, i prgueji

11Cja

245 Xo mama a cjanu co aja profeta. 25 Mizhocjimi o xipji a cjava e Abraham: Na ngue c ra tsja c in mboxbchegue, r intsjimig yo nte yo cr texe cja ne xoijm, ee Mizhocjimi va xipji e Abraham. Co n mboxatitagji mi tebeji ro zd c vi mama Mizhocjimi. Nutscji o mboxbchezji anguezeji, nguezgji ne ra intsjimizji dya Mizhocjimi ja co nzi va xipji e Abraham, e ja co nzi va mama co profeta. 26 Mizhocjimi o eme e Jess. Nutscji r menzumji a Israel, nguetscji ot o zocji, ngue cua r jziji co na so, ra nzhog n mbji cja Mizhocjimi. A cjanu ra intsjimizji. Nguecua r xitscji ni jyod r dytpji dya o ja e Jesucristo, ra nzhog in mbji cja Mizhocjimi, ee e Pedro.

HECHOS3,4 o jmurji a Jerusaln. 6 Xo mi bb nu e Ans c mi mero ndambcjimi, e e Caifs, e e Juan e e Alejandro, e co aja o dyoji e Ans e e Caifs. 7 O mandaji cua o ma siji e Pedro e e Juan. Ma m o sjui, cjanu o xipjiji ro bbvi a nde. Cjanu o dynji cua: Cj dyacvi poder i jocvi ne bzo? Cj o tj i nbguevi? 8 Nucua o Espritu Mizhocjimi me go nb o mb e Pedro o ndnr: Nutsceji i mandaji cja yo nte, etsceji i titaji. 9 R cjagbe co na jo, r pjsbe ne bzo nu dya mi s ro nzhod. Maco nutsceji i cjacbe tn ja rv jocgbe nu. 10 Ixt unnceji ngenda i texeji, e texe yo n menzumji a Israel, ngueje e Jess c mi menzum a Nazaret nu c o joc ne bzo, nguecua bb dya cja in jmigueji. E Jess ngue e Cristo c o mama Mizhocjimi ra evgueji libre. Nutsceji i dyrji o ndtji cja ngronsi. Pero ma ya vi nd, o tsjap Mizhocjimi o tee o bbtjo na yeje. 11 I prji c mama o ja Mizhocjimi: Nu ce piedra c dya go ne co mi jb o ngum, ngue c ot ya jumji cja squina dya c, ee ce ja. Ya zd ce ja. Nutsceji, dya i eji e Jesucristo. Pero Mizhocjimi ya eme ra manda. 12 Ojtjo xe naja c ra jocz n mbji co na so; nguextjo e Jesucristo. Dya cj xe ra ndj Mizhocjimi ra salvazji; nguextjo e Jess, ee e Pedro. 13 Co mi jn ngenda o nguijiji cua:

Ma mi a e Pedro e e Juan ma zopjvi co nte, o j cua co mbcjimi, e ce comandante cja ce templo, e co saduceo. 2 Me mi sjyaji na ngue e Pedro e e Juan mi jchivi co nte, mi xipjiji c vi te e Jess nguecua ra zd ma ra tee texe yo ya nd. 3 Cjanu o zidyiji cua e Pedro e e Juan o ma pantaji a pjr. Je ro dyovi nu hasta c na ye nu pa, na ngue ya vi nzh. 4 Na puncj co o dyr ma mi a e Pedro, o enche o mbji e Jesucristo. Nguecua o z como na tsicha mil o bzo co ya mi creo. 5 Nucua c na ye nu pa, o zojnji cua co pje mi pjzhi cja co menzum a Israel, e co tita, e co mi xp o ley Mizhocjimi,

Pedro y Juan delante de las autoridades

HECHOS4 Ja ni eje c ni avi a cjanu? Dya svi, dya xo tsejevi, mi eeji. O mamaji a cjanu, na ngue mi prji c dya xtpvi cja yo ley, y dya pje xo mi pjzhivi. Cjanu o mbeeji cua: Mi dyoji e Jess; ngue c o jchi yo, eeji. 14 Dya mi s pje ro xipjiji e Pedro e e Juan. Na ngue o jandaji mi bb nu ce bzo c ya vi jog. 15 Nguecua o xipjiji e Pedro e e Juan ro mbedyevi a tji. Ma m o mbedyevi a tji, nucua cjanu o aji ja rv tsjapji. 16 O mamaji: Ja rga cjapji? Texe yo cr va a Jerusaln ya prji c o tsjavi c me na nojo, o jocvi ne bzo. Dya s r cdgji. 17 Para dya cja xe ra mbr yo n menzumgji a Israel, ni jyod r xipjiji yo ye bzo pje co r cjapji ma sido ra nnmbvi o tj e Jess rg zopjvi yo nte. 18 Nucua cjanu o matji e Pedro e e Juan. Anguezevi o cjogvi cua na yeje nu ja mi jnji ngenda. Nucua co mi jn ngenda, cjanu o xipjiji e Pedro e e Juan: Dya cja r xipjivi yo nte ja ga cja e Jess. Ma xe r nmbvi o tj, jo r uvi ma, embeji e Pedro e e Juan. 19 O ndnr cua e Pedro e e Juan o xipjiji: Tsjijiji. Cjo na jo a jmi Mizhocjimi ot r tcgbe que na ngue Mizhocjimi? 20 Co r jandabe e co r rbe, ni jyod r xipjibe yo nte co. 21 Nucua co mi jn ngenda o menasaoji na yeje e Pedro e e Juan, cjanu o emeji libre. Dya mi s pje ro tsjapji, na ngue mi

246 sji co nte. Na ngue co nte me mi matji Mizhocjimi mi mamaji c me na nojo, na ngue vi jog ce bzo. 22 Ce bzo ya mi psi mas de cuarenta cj.

Pedro e e Juan, ma m o emeji libre, cjanu o mvi cua nu ja ma c co o dyoji; o ma xipjiji texe co vi mama co ndambcjimi e co tita co pje mi pjzhi. 24 Ma m o dyrji, me go matji cua Mizhocjimi texeji o mamaji: Mizhocjimi n Jmutsgjme, me na ztsigue s r tsjague texe. Nguetsce i dyt e jense e ne xoijm, e yo mar, e texe yo bb e yo cjaa. 25 I chj in Espritu o nb o mb e David c mi ngue n mboxatitagjme c mi ppcigue. Nguecua o mama a cjava: Co aja nte me d ga tsjaji o mbecu. Yo nte yo n menzumgji me cjijiji c pje ra tsjaji, pero dya s. 26 Yo rey cja ne xoijm e co aja co pje pjzhi o jmurji, mi nuji na Mizhocjimi e c vi eme Mizhocjimi ro manda, ee in jague c o mama e David. 27 O sido o dytji Mizhocjimi o mamaji: Na cjuana o zd ne ja nu o mama e David; o zd cja ne ndajii. Yo n menzumgjme va a Israel e co aja nte mi natjo o pjeeji va mamaji c ro mbtji e Jess c ngue in Chigue. Maco

23E

Los creyentes piden confianza y valor

247 dya pje vi tsja. E rey Herodes e e gobernador Poncio Pilato o jyzivi o mbtji e Jess. 28 Nu c o tsjaji, ngue c ya vi mangue ro zd. I tsjap o zd. 29 Mizhocjimi n Jmutsgjme. Co o jnp ngenda yo n cjuarmagjme, o mamaji c pje ra tsjacjme ma sido r zopjjme yo nte. Nguecua r tcjme r dyacjme c dya r sjme, sido r mamajme in jague. Na ngue in mbpjizjme. 30 Xo r tcjme r pjxcjme. Nguecua ma r nnmbjme o tj e Jess cin Chigue c me i mpgue, nutsce r joc co sdy y r tsja co aja co me na nojo. Nguecua yo nte ra unji ngenda c na cjuana c r xipjijme, eeji va dytji Mizhocjimi. 31 Ma m o nguar o dytji Mizhocjimi, o mbi cua na zzhi nu ja ma cji. O Espritu Mizhocjimi me go nb o mbji texeji. Nguecua ma m o xipjiji o ja Mizhocjimi co nte, sido mi zopjji, dya mi sji.

HECHOS4,5 ngum. 35 Cja rr jn co merio ra un co apstole. Nucua co apstole ra unji cua co pje mi jyod. 36 Mi bb na cjuarma c mi chj e Jos c mi mboxbche cja e Lev. Nuc, je mi menzum a Chipre. Co apstole xo juspji Bernab ce cjuarma. Ce tj Bernab ne ra mama: Nu c cjacji r mji. 37 Ce cjuarma o mb na juajma, cjanu o jn co merio o un co apstole.

mi creo e Jess, mi natjo o mbji e o pjeeji; mi pt ma siyaji. Co pje mi psi, dya cj mama: Ngue n tsjacj nu, ro eeji. Na ngue co mi psiji mi cjapji nde mi ngue o cjaji. 33 Co apstole sido mi zopjji co nte mi xipjiji c vi te e Jess. O chunji ja va zopjji; nguecua co ja o zichi o mb co nte. Mizhocjimi o mbs texeji. 34 Co mi creo e Jess, dya cj cja mi bzhi. Na ngue ma cj co pje mi jyod, mi pa na cjuarma mi pa p na juajma o na

32Co

Todas las cosas eran de todos

C naja cjuarma mi chj e Ananas. Mi chj e Safira c nu su. O mbvi na juajma. 2 Cjanu o ma cua e Ananas o ma un co merio co apstole. Dya un texe, ndetjo co o un. Pero o tsjap c vi un texe. C nu su, mi pr c ro tsja a cjanu e Ananas c dya ro un texe. 3 Ma m o unji co merio co apstole, o mama e Pedro o xipji e Ananas: Nutsce Ananas, jenga i dytgue e Satans c dya jo ma o nnc in mbgue? Co merio co o ngtcji ce juajma c i pguevi, i jgue na parte pero i tsjap i jgue texe. Chjntjui c ri xique na bchjine o Espritu Mizhocjimi. 4 Ma dya be mi pguevi ce juajma, mi ngue in tsjacjevi; mi s ri tsjapvi ja co nzi mi eguevi. Nucua ma vi pguevi, mi s ri gastovi co merio ja co nzi mi eguevi. Na ngue mi ngue in tsjacjevi. Nguecua, jenga i tsjijivi in mbvi yo na so yo i tsjaguevi? Mi cjapque nguextjozgjme mi xitscjme co dya cjuana. Pero ngue o Espritu Mizhocjimi c i xipjigue co, ee e Pedro.

El pecado de Ananas y Safira

HECHOS5 e Ananas ma m o dyr yo ja yo, cjanu o ng o nd. Texe co o dyr co ja co vi xipjiji e Ananas, me go zji cua. 6 O j cua ja nzi o s o mbchji o manta ce aima. Cjanu o ndunji cua o ma dygji. 7 O mezhe cua ji hora, o cjog cua c o su e Ananas; dya mi pr cjo vi nd c nu xra. 8 O mama cua e Pedro o xipji ce ndix: Yo merio yo o jn e Ananas, cjo nguextjo yo o ngtcji ce juajma c i pguevi? O ndnr cua ce ndix: J, nguextjo yo. 9 O ndnr cua e Pedro o xipji: Jenga i aguevi c nin xra i tsjijiguevi a cjanu yo na so? Cjo i pzhguevi c dya ro castigaotsvi o Espritu Mizhocjimi? R rg ya va sj nu co o ndun c nin xra o ma dygji. Xo ra ndunncji in cuerpogue, embeji ce ndix. 10 Ixco ng cua ce ndix cja o ngua e Pedro, o nd. Ma m o cjog co s, o jandaji ya vi nd. O ndunji cua ce ndix o ma dygji na lado nu ja vi dygji c nu xra. 11 Me go z cua texe co mi creo e Jesucristo; e texe co o mbr ja va nd e Ananas e e Safira.

248 o nte co xo enche o mb e Jesucristo cn Jmugji; o bzo e o ndix. 15 Nguecua mi pjongji co mi sdy, mi csji o ngama e o pjingu, mi pa cbji cja iji. Nguecua ma ro cjog e Pedro, xama ro ndt c o xr cja co mi sdy ro jogji. 16 Na puncj o nte co vi eje cja co jii co mi bxtjo a Jerusaln, o siji co mi sdy e co vi zr o sondajma c dya jo. Nde go jogji.

5Nucua

o un o poder co apstole o tsjaji na puncj co na nojo co nunca mi janda co nte. Co cjuarma mi jmurji cja ce porta c ni chj o Portal e Salomn. 13 Co dya mi creo, mi sji ro ndeeji co cjuarma. Pero co aja me mi mamaji c me ma jonte co cjuarma. 14 Na puncj

12Mizhocjimi

Muchos milagros y seales

mi mero ndambcjimi e co saduceo co mi dyoji, me mi sjyaji. Na ngue na puncj o nte co mi tee co apstole. 18 Nguecua o zrji co apstole, cjanu o pantaji a pjr nu ja ma cj texe co mi cja na so. 19 Nucua ce xm, o j cua na o anxe Mizhocjimi o xoc co ngoxtji cja ce pjr, o eme libre co apstole. Cjanu o xipjiji: 20 Mji cja ne templo, bbji nu ja ra jantcaji yo nte. Nucua r xipjiji yo ja yo mama ja rg s ra salvaji ra bbji co Mizhocjimi, embeji co. 21 O tsjaji ja co nzi va xipjiji. C na jyas o mji cja ce templo o ma jchiji co nte. C mi mero ndambcjimi e co mi dyoji o ji nu ja mi jnji ngenda. Cjanu o zojnji cua co pje mi pjzhi cja co menzum a Israel o jmurji ngue cua ro jnpji ngenda co apstole. Cjanu o mandaji co mbpji ro mji cja ce pjr ro ma siji co apstole. 22 Ma m o zt co mbpji cja ce pjr, dya cja chtji co apstole. Cjanu o nzhogji o xipjiji:

17C

Los apstoles son perseguidos

249 ma ttcjme cjottjo na jo co ngoxtji. Y co guardia cja ce pjr, bbji pjrji. Pero ma r xocjme co ngoxtji r cjogjme a mbo, dya cja r ttjme co bzo co ro ma sigjme, eeji. 24 C mi mero ndambcjimi e co aja ndambcjimi e c mi comandante cja ce templo, ma m o dyrji yo ja, dya mi pr pje ro nguijiji. O mamaji: Pr, pje me ra tsja co bzo co r pantaji a pjr? 25 Nucua o sj cua naja c o xipjiji: Co bzo co i pantaji a pjr, bbji cja ne templo jchiji yo nte, embeji. 26 Nucua ce comandante e co mbpji o mji cja ce templo o ma siji co apstole, pero dya pje tsjapji. Na ngue mi sji co nte, na ro pjatji o ndojo. 27 Ma m o siji co apstole, o xipjiji ro bbji a nde nu ja ro jnpji ngenda. Nucua c mi mero ndambcjimi cjanu o tsjap tn co apstole. 28 O xipjiji: Jenga sido i jchiji yo nte? Maco r xitscjme c dya cja ri nbji o tj e Jess. Nudya, texe va a Jerusaln prji co i mamaji. I neji c ra nguiji yo nte c ngue n socjme o mbtji e Jess. 29 O ndnr cua e Pedro e co aja apstole o mamaji: Xenda ni jyod r tcjme Mizhocjimi que na nguetsceji r tcjme. Na ngue i ntetjogueji nza cjazgjme. 30 I dyrji c ro ndtji e Jess cja ngronsi, nza cja ma ro tsja co na so. Nguecua i psi in socgueji chjntjui c

HECHOS5 ri ptgueji c. Pero Mizhocjimi c mi mat co n mboxatitagji, o tsjap o te. 31 O zidyi a jense e Jess nu ja mimi dya cja o jody. O un c ra tsja n Jmugji e c ra salvazji nutscji r menzumgji a Israel. Nguecua ma cj co ra nzhog o mb, ra perdonao ma Mizhocjimi. 32 R xitscjme yo, na ngue r jandajme y r rjme. Xo e o Espritu Mizhocjimi jizhi c na cjuana c r mamajme. Mizhocjimi un o Espritu texe co tp o ja, eeji. 33 Co mi jn ngenda, ma m o dyrji co ja co mi mama e Pedro, me co dji cua na puncj, mi ne ro mbtji co apstole. 34 Cja co mi jn ngenda, mi bb na fariseo c mi chj e Gamaliel. Mi xp o ley Mizhocjimi; me mi nntji cja co nte. E Gamaliel o bb, o manda ro pjongji a tji co apstole. 35 Cjanu o atsjji co aja co mi jn ngenda o xipjiji: Nutsceji r menzumgji a Israel. Tsjijiji na jo c r tsjapji yo bzo. 36 Mbeegueji co pa ma mi bb ce bzo c mi chj e Teudas. Nuc, mi cjap mi manda. Na puncj o bzo co mi tee angueze, mi s na nziyo cientoji. Pero o mbtji ce bzo, y o mbt texe co mi dyoji. O bzhi c mi ne ro tsja. 37 Nucua co pa ma m o tsjaji o censo, na puncj o nte co mi tee e Judas c mi menzum a Galilea. Pero o nd, y co mi dyoji xo mbt co. 38 Nguecua r xitscji, jyziji yo bzo, dya r ptji. Na ngue ma nguetsj anguezeji cjijiji co ja co mamaji, e ma ngue o podertsjji

23R

HECHOS5,6 c ni tsjaji yo me na nojo, dya ra mezhe ra chjor ma. 39 Pero ma ngueje Mizhocjimi c un o poder yo bzo, dya ra s r tsasji. Ma r tsasji, chjntjui c i casji Mizhocjimi, ee e Gamaliel. 40 Co aja cjanu o mamaji: Na jo ja co nzi vi mangue. Dya r ptjme, eeji. Cjanu o xipjiji co apstole ro cjogji na yeje. O mbrji cua, cjanu o xipjiji c dya cja ro xipjiji o ja e Jess co nte. Cjanu o emeji libre. 41 Co apstole cjanu o mbedyeji, me mi mji. O mamaji: Z o bchqui n tseji va mbrzji, pero r mcjji. Na ngue Mizhocjimi o dyacji r sufregji por e Jess, eeji. 42 Sido mi pji cja ce templo mi jchiji co nte, mi mamaji e Jess ngue c o eme Mizhocjimi ra manda. Xo mi xpji cja o ngum co nte.

250 r juajngueji siete cjuarma, r unji ce bpji ra unji c ra zi co cjuarma co pje ni jyod. R juajnji co me nntji cjaji na jo, e tji o Espritu Mizhocjimi, e psiji na jo o pjeeji. 4 Nutscjme r apstolejme sido r tcjme Mizhocjimi, y sido r xipjijme o ja Mizhocjimi yo nte, eeji. 5 Texe co mi cr nu, o nguejmeji conforme co ja co vi mama co apstole. Cjanu o juajnji cua e Esteban c mi creo co texe o mb, y mi t o Espritu Mizhocjimi. Xo juajnji e Felipe e e Prcoro e e Nicanor e e Timn e e Parmenas e e Nicols. E Nicols mi menzum a Antioqua, pero ante c ro creo e Jesucristo, mi creo Mizhocjimi ja co nzi ga creo yo menzum a Israel. 6 Ma m o nguar o juajnji co siete cjuarma, o xipjiji ro bbji cja o jmi co apstole. Nucua co apstole cjanu o ese o dyji va dytpji Mizhocjimi. 7 Nucua mas mi mamaji o ja Mizhocjimi. Nguecua me na puncj o nte a Jerusaln co o enche o mb e Jesucristo. Na puncj o mbcjimi co xo dytp o ja Mizhocjimi xo enche o mbji e Jesucristo.

Pama mi creo na puncj o nte e Jesucristo. Nucua ma ya ma puncj co mi creo, co cjuarma co mi a griego o reclamaoji o mamaji: Yo ndix yo n dyocjjme yo ya nd o xra, dya nda chunji pje ra ziji. Xenda chun yo ndix yo a hebreo, embeji co apstole. 2 Nucua co apstole o aji cjanu o zojnji texe co mi tp o ja Mizhocjimi. Ma m o jmurji, cjanu o xipjiji cua: Nutscjme r xipjijme o ja Mizhocjimi yo nte. Dya ra jog r jzijme ne bpji para r nuujme cjo psi pje ra zi texe yo cjuarma. 3 Nguecua r xitscjme cjuarma,

Se nombran a siete diconos

o mbs e Esteban e o un poder. Nguecua o tsja co me na nojo co nunca mi janda co nte. 9 Mi bb na nintsjimi c mi chj o Nintsjimi co nte co ya emeji libre. Co mi pa nu, mi bb ja nzi anguezeji co o zji o ja e Esteban. Mi menzumji a ma

8Mizhocjimi

Toman preso a Esteban

251 a Cirene e a ma a Alejandria e a ma a Cilicia e a ma cja ce pas a Asia. 10 O Espritu Mizhocjimi o mbs e Esteban o un o pjee ja rv aji co. Nguecua anguezeji, dya cja s pje ro mamaji. 11 Nucua cjanu o dytji cua ja nzi o bzo. Nguecua ja co nde mi mamaji: R rjme e Esteban o zad e Moiss e Mizhocjimi, eeji. 12 Nguecua co tita co mi manda, e co mi xp o ley Mizhocjimi, e co aja nte, me co dji cua na puncj. Nucua co nte co vi zji o ja e Esteban, ixco cjuandiji go mji nu ja mi bb e Esteban o ma pnchiji. Cjanu o zidyiji nu ja ro jnpji ngenda. 13 Cjanu o emeji cua o testigo co ro mama o bchjine. O mamaji a cjava: Ne bzo nu, sido sad ne templo nu me na sj. Xo sad o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss. 14 R rjme o mama c ra j e Jess c mi menzum a Nazaret ra yt ne templo. Ra xitsiji nano rga cjaji co dya nza cja co o mama e Moiss, ee co mi mama o bchjine. 15 O jmi e Esteban me mi junsi nza cja o jmi na o anxe Mizhocjimi. Nguecua texe co mi jn ngenda, me go jandbaji o jmi c mi junsi.

HECHOS6,7 a jense o zopj e Abraham cn mboxatitagji ma mi bb a Mesopotamia. Dya be mi pa a Harn. 3 O xipji: Pedyegue cja in jii r sog yo in dyocjeji, r mague nu ja r jtsc, embeji e Abraham. 4 O mbedye cua e Abraham a Caldea c tsja a Mesopotamia, o ma mimi a Harn. Ma m o nd c nu tata e Abraham, Mizhocjimi o xipji e Abraham o j nu va ja r crji. 5 Dya chun e Abraham ne ri na juajma c ro tsjap o cjaja. Pero o mama Mizhocjimi c ro zd ma ro un e Abraham texe ne pas ro tsjap o cjaja. Xo mama c ro tsjap o cjaja co o mboxbche co ro tsj. Z dya mi eje e Abraham o ti, pero Mizhocjimi o mama a cjanu. 6 Xo mama Mizhocjimi: Co in mboxbchegue ra ma mimiji cja c na pas. Ra mezhe cuatro ciento cj, nucua co menzum nu, ra tsjapji me ra sufre co in mboxbche, ra tsjapji ra mbpiji anguezeji. 7 Pero r castigao ce nacin c ra mbpiji. Nucua ra mbedye libre co in mboxbchegue, ra ji a eva ra matcgji, ee Mizhocjimi va xipji e Abraham. 8 O sido o a e Esteban o mama: Mizhocjimi o xipji e Abraham ro circuncidaoji c o ti e co o bche. Ngue c rv mbeeji c vi mama Mizhocjimi ro un anguezeji. Ma m o jmusp na ti e Abraham, o jusp o tj e Isaac. Nucua cjanu o circuncidao ma o z chjn. Je xo va cjanu e Isaac o circuncidao c o ti c mi ngue e Jacob. Y e Jacob o circuncidao co doce o ti co mi ngue n mboxatitagji.

Nucua c mi mero ndambcjimi o dyn e Esteban o mama: Cjo na cjuana c mama yo? 2 O ndnr cua e Esteban o xipji co mi jn ngenda e co aja nte: Nutsceji n menzumtscji, dyrji c r xitscji. Mizhocjimi

Defensa de Esteban

HECHOS7 once n mboxatitagji me mi sjyaji na ngue c o tataji xenda mi siya e Jos que na ngue anguezeji. Nguecua o mbji e Jos, o mbpji co mi pa a Egipto o zidyiji nu e Jos. Pero Mizhocjimi mi bb co e Jos, o eme libre nu ja mi sufre. 10 O un na puncj o pjee; nguecua e Faran c mi rey a Egipto me go nee e Jos, o eme o tsja gobernador texe a Egipto. Xo un o manda texe cja co o mbpji e Faran co mi cr cja o palacio. 11 O j cua na tjijmi texe a Egipto, e texe a eva nu ja mi xiji Canan co pa co. Me mi sufre co nte. Co n mboxatitagji mi ojtjo pje ro ziji. 12 Nucua e Jacob o dyr mi pji o ndx a Egipto. Nguecua o ndj co o ti co mi ngue n mboxatitagji o mji a Egipto. 13 Nucua ma m o mji na yeje a Egipto, e Jos o xipjitsj anguezeji: Nutsc nguetsc e Jos in cjuarmazji, ee. Nucua e Jos cjanu o jchi anguezeji a jmi e Faran. Nguecua va mbr e Faran anguezeji mi ngue o cjuarma e Jos. 14 Nucua e Jos o mbenpe na ja e Jacob c mi ngue o tata, o xipji ro mji a Egipto texe co o ti e co o bche. Mi sji como na setenta y cincoji. 15,16 O mji cua. Nujnu, je nguejnu o ma nd e Jacob. Nucua o tji o cuerpo a e a Siquem, o ngtji cja ce cueva c vi ndm e Abraham. Vi ngt ja nzi merio de plata co o ti e Hamor co mi menzum a Siquem co mi ngue o cjaja ce cueva. Je xo ngue a Egipto o nd co o ti e Jacob co mi ngue n mboxatitagji. Xo tji co o cuerpoji a e a Siquem, xo ngtji cja ce cueva.

252 ya mi ngue ro zd co vi xipji Mizhocjimi e Abraham, me co ngr na puncj co n mboxatitagji co mi cr a Egipto. Me ma puncjji. 18 Nucua o mimi cua rey na bzo a Egipto c dya mi pr co vi tsja e Jos. 19 Ce rey o tsjapji na so co n mboxatitagji, mi xipjiji ra ma mbziji co o tsitiji ma cja mi mustjoji. A cjanu, dya nda rv puncjji ma. 20 Co pa co, o jmus e Moiss c me ma z a jmi Mizhocjimi. O mezhe ji zana, c o tata e c o nana o mbrvi e Moiss. 21 Nucua cjanu o pjongvi cua cja o ngumvi. Nucua c o xunti ce rey a Egipto o cht, o mbr nza cja ma ri ngue o ti. 22 O jchiji e Moiss texe co mi pr co mi menzum a Egipto. Nguecua mi pjchi ra aa na jo, y mi pjchi ja rv tsja na jo na bpji. 23 Ma ya mi dyi cuarenta cj e Moiss, o nguiji o mb na jo ro ma nuu pje mi cja co n menzumji a Israel co mi esclavo a Egipto. Na ngue mi ngue o dyoji. 24 O janda cua na co mi menzum a Egipto mi pr na co mi menzum a Israel. Nucua e Moiss cjanu o ma ana c mi menzum a Israel, o mbt c mi menzum a Egipto na ngue mi pr ce Israelita. 25 O nguiji e Moiss: Yo n menzumgjme ra unji ngenda c o empqueg Mizhocjimi r emeji libre, ee. Je ga cjanu va nguiji e Moiss c ro un ngenda co n mboxatitagji. Pero dya unji ngenda. 26 C na ye nu pa, e Moiss o janda mi ch yeje co n mboxatitaji. E Moiss mi jotpvi o xipjivi: Nutscevi,

9Co

17Ma

253 jenga i ptqui chguevi? Maco in dyocjevi, ee e Moiss. 27 Nucua c mi jonb o ch c na o dyoji, o ndtji e Moiss cjanu o xipji cua: Nutsce, pje psc r u co nuzgbe? Dya cj empce r tsja juesi r mandazbe. 28 Cjo i ne r ptcg ja co nzi vi ptgue ce Egipcio a nd?, embeji e Moiss. 29 Nucua e Moiss ma m o dyr co mi mama ce bzo, o un cua ngenda c ya mi prji c vi tsja. Nguecua o cuee o ma cua a ma a Madin nu ja dya cj mi pr. Je chjnt nu. C nu su o musp yeje o ti. 30 O mezhe cua cuarenta cj, e Moiss mi bb cja na majyad; mi bxtjo cja na teje c ni chj a Sina. O jetse cua na o anxe Mizhocjimi cja na zarza c mi tj. 31 E Moiss ma o janda, me co nguiji, dya mi pr pje mi pjzhi. Ma m o chzhi ro nuu, o dyr cua o a Mizhocjimi. 32 O xipji e Moiss: Nutsc o Mizhocjimizg e Abraham e e Isaac e e Jacob co mi ngue in mboxatitague, ee Mizhocjimi. Me go mbi cua e Moiss, dya cja rezga xe ro nuu. 33 O mama cua Mizhocjimi: Tsot co i tinchi. Na ngue me na sj nu ja i bb. 34 Co in menzumgue ngue n nteg co. R janda me cjapji ra sufreji a Egipto. Xo r r me quejaji. Nguecua rv g a jense r emeji libre. Nudya r xitsc r mague a ma a Egipto. A cjanu r emeji libre, embeji e Moiss. 35 O sido o a e Esteban o mama: Mizhocjimi o ndj e Moiss o nzhog a ma a Egipto. Maco

HECHOS7 co n mboxatitagji vi xipjiji: Nutsce, pje psc r u co nuzgjme? Dya cj empce r tsja juesi r mandazjme, embeji c. Mizhocjimi o un e Moiss mi manda cja co n mboxatitagji o emeji libre. Ce anxe c vi jetse cja ce bidyi o mbs e Moiss. 36 E Moiss o tsja o seal co me na nojo a Egipto, e cja ce ndeje c ni chj Mar Rojo. Nguecua va pjong libre a Egipto co n mboxatitagji. Co cuarenta cj co mi crji cja ce majyad, e Moiss mi manda anguezeji y mi cja co me ma nojo. 37 E Moiss o xipji co nu menzumji a Israel co mi ngue n mboxatitaji: Mizhocjimi ra eme na co n menzumgji ra mama o ja, ja co nzi va empqueg, ee. 38 E Moiss mi bb cja ce majyad co co n mboxatitaji co vi juajn Mizhocjimi. Mi crji cja o ngua ce teje c ni chj a Sina. Na o anxe Mizhocjimi o zopj e Moiss o xipji co o mandamiento Mizhocjimi co ro dyt co nte. Nucua e Moiss o xipji co n mboxatitagji. Ma ro dytji co ley, ro bbtjoji co Mizhocjimi para siempre. 39 Pero co n mboxatitaji, dya go ne go dytji e Moiss. Dya neji ro manda e Moiss anguezeji. Me mi mbeeji a Egipto nu ja vi mbedyeji. 40 Nguecua ma m o mezhe e Moiss a xese cja ce teje, co n mboxatitagji o xipjiji e Aarn: R dytcjme na tsita c ri nza cja na tsinzhn c r matcjme, c ra zinzijme na jo cja iji. Na ngue e Moiss c o pjongzjme a Egipto, dya r prgjme pje tsja, eeji. 41 Nguecua cjanu o dytji c mi

HECHOS7 nza cja na tsinzhn. Cjanu o mbtji o animale co o mbspji a jmi. Me go mpji ce tsinzhn, maco vi dyttjoji co o dytsjji. 42 Nguecua Mizhocjimi o jyzi anguezeji. Nguecua anguezeji o mbr o matji e jyar e e zana e yo seje. Nguecua va dyopj a cjava co profeta: Nutsceji i menzumji a Israel, ma mi crji co cuarenta cj cja majyad, ma mi ptgueji o animale cja rr psji, cjo nguetsc mi matcgji? Iy. 43 C mi matgueji, ngue e Moloc e e Renfn. I dytji ce tsingum nu ja mi tg e tsita Moloc. Xo i dytji e tsita Renfn c mi nza cja na seje. Nuco, mi tungueji ja co mi pcjeji. Nguecua r pjongtsji r pjtgueji a Babilonia a manu, ee co profeta. 44 O sido o a e Esteban o mama: Mizhocjimi o xipji e Moiss ro dyt na ngum de xipjad nu ja ro bb Mizhocjimi a nde cja co n mboxatitaji cja ce majyad. O mama: R dyt c ri nza cja c ya r jtsi i janda, embe. 45 Ma m o nd e Moiss, e Josu o tsja xoi mi manda cja co o ti co n mboxatitaji co vi mbedye a Egipto. Ma m o sji cja ne pas, ya mi cr co aja nte. Pero Mizhocjimi o pjong co. Nguecua co n mboxatitagji o tsjapji o cjaji ne pas. Ma m o sji, ma tji ce ngum de xipjad. Mi bb ce ngum de xipjad hasta co pa ma

254 mi rey e David. 46 Mizhocjimi me mi ne e David. Nguecua e David o dyt sjtsi Mizhocjimi ro dytp na ngum. Na ngue e Jacob c nu mboxpale xo mi mat Mizhocjimi. 47 Ngue o ti e David c mi chj e Salomn c o dytp na templo Mizhocjimi. 48 Pero Mizhocjimi dya ni jyod o templo nu ja ra mimi. Na ngue yo templo r tcji co n dyji. Dyrji c o mama na o profeta Mizhocjimi: 49 E jense ngue nu ja r bb r manda. Ne xoijm ngue nu ja r eme n cua. Nguecua dya s r mimig cja na templo c r dytji. Ja rg s r mimig nu? 50 Maco r tg texe yo bb e texe yo cjaa, ee Mizhocjimi. 51 O sido o a e Esteban o xipji co mi jn ngenda: Nutsceji, dya i ne r dyrji. Ya meze in mbji, ya tsot in tsji. Z nnc in mbji o Espritu Mizhocjimi, pero i cjaji ja co nzi gui etsjji. I chjntcjeji nza cja co n mboxatitagji. 52 Anguezeji o mbtji texe co profeta. Mi mama co profeta c ro j naja c me na jo a jmi Mizhocjimi. Pero co n mboxatitaji o mbtji co. Nu c o j, i sidyiji cja co pje pjzhi o mbtji; chjntjui c ri ptgueji. 53 Co o anxe Mizhocjimi o unji e Moiss c o ley Mizhocjimi. I tjgueji ce ley, pero dya i tji, ee e Esteban.

mi jn ngenda, ma m o dyr yo ja yo vi mama e Esteban,

54Co

Muerte de Esteban

255 me go dji me mi ngunxt a zibiji. 55 Pero e Esteban dya go z; o Espritu Mizhocjimi sido mi nb o mb. O ns a jense o janda nu ja bb Mizhocjimi me mi junsi. Xo janda e Jess mi bb cja o jody Mizhocjimi. 56 Cjanu o mama: Dyrji. R jandag ya xog a jense. R janda nu vi eje cja Mizhocjimi, bb cja o jody Mizhocjimi, ee. 57 Anguezeji o ngot o ngji co o dyji, o mapjji cua na jense va ma pnchiji e Esteban. 58 Cjanu o pjongji cja ce ndajii, cjanu o pjatji cua o ndojo. Ngue co testigo co vi xosp o bchjine e Esteban co ot o pjat o ndojo. Ante c ro pjatji c, o tsosji co mabitu co mi jeji, cjanu o unji na s c mi chj e Saulo ro mbr co. 59 Ma mi pjatji o ndojo e Esteban, o dyt cua Mizhocjimi o mama: Jess n Jmutsg, sinngui dya n aljma, ee. 60 Cjanu o ndijm o mapj na jense o mama: Nutsce n Jmutsg, na so yo na cjacji. Pero r tcg r perdonaogueji yo. Nucua ma m o nguar o mama a cjanu, cjanu o nd cua.

HECHOS7,8 Nguextjo co apstole co dya cuee; o nguejmetjoji a Jerusaln. 2 Ma m o nd e Esteban, mi bb co mi s Mizhocjimi o ma dygji me mi hupiji. 3 E Saulo me mi nuu na co mi creo e Jess. O cjog cja co ngum nu ja mi cr co cjuarma, o pjongji cjanu o ma pantaji a pjr, z mi bzo z mi ndix.

E Saulo me mi mj na ngue vi mbtji e Esteban. Ce pa c, o mbr o tsjapji o sufre co mi creo e Jesucristo co mi cr a Jerusaln. Nguecua o mbtji o mji cja na puncj o jii a Judea e a Samaria.

Saulo persigue a la iglesia

cjuarma co vi mbedye a Jerusaln, mi mamaji o ja e Jesucristo texe nu ja co mi stji, mi xipjiji co aja nte. 5 E Felipe o ma a Samaria o ma xipjiji: C o mama Mizhocjimi ra evguegji libre, ya j. Ngueje e Jess, ee. 6 Na puncj o nte co o dyr co ja co o mama e Felipe. Xo jandaji co me na nojo co o tsja. Nguecua na puncj co o creo o ja e Jesucristo. 7 Na puncj o nte co vi zr o sondajma e Satans c dya jo. E Felipe mi xipji co sondajma ro mbedye; mi pedye cua co sondajma mi mapjji na jense. Mi cr na puncj a Samaria co dya mi s ro m. Xo na puncj co mi medye. O jog co. 8 Nguecua me mi mji cja ce jii. 9 A Samaria mi bb na bzo c mi chj e Simn. Ante c ro ma nu e Felipe, mi sro e Simn mi cja co me na nojo co nunca mi janda co nte. Mi cjap me ma nojo. 10 Texe co mi cr nu, me mi tpji o ja, ndeze co dya pje mi pjzhi hasta co mi pjzhi na nojo. Mi mamaji: Nujnu ngue nu vi eje cja Mizhocjimi nu mero na zzhi, mi eeji.

Predicacin del evangelio en Samaria

4Co

HECHOS8 nte me mi tpji o ja e Simn. Na ngue ya vi mezhe mi cja co me na nojo co nunca mi jandaji. 12 Pero ma m o zt a Samaria e Felipe, o xipjiji co nte: R xitscji na ja c rgui mcjeji. E Jesucristo ngue c o eme Mizhocjimi ra manda. Ngue c r dytji, embeji. Nguecua na puncj o bzo e o ndix co o dytp o ja, cjanu o jiji. 13 Xo e e Simn o creo. Nucua ma ya vi jii, mi tee e Felipe. O janda mi cja e Felipe o seal co me na nojo. Nguecua dya mi pr e Simn pje ro nguiji, na ngue nunca mi janda a cjanu. 14 Co apstole co mi cr a Jerusaln, o dyrji c ya mi tpji o ja Mizhocjimi a Samaria. Nguecua o ndji e Pedro e e Juan o mvi a Samaria. 15 O mvi ngue cua ro dytpvi Mizhocjimi co mi creo, ngue cua ro chunji o Espritu Mizhocjimi. 16 Na ngue dya be mi jizhi o Espritu Mizhocjimi cjo mi ngue o nte Mizhocjimi co mi menzum a Samaria. Ya vi jiji, pero nguextjo o tj e Jess cn Jmugji c o nnbji ma o jichiji. 17 Nucua e Pedro e e Juan o ese o dyvi co mi creo. O cua o Espritu Mizhocjimi o bb cja o mbji. 18,19 E Simn o janda e Pedro e e Juan o ese o dyvi co cjuarma. O janda ja ma cja ma o j o Espritu Mizhocjimi. Nguecua o xipji e Pedro e e Juan: Dyacvi ne poder r cjtcvi o merio. Nguecua ma cj co r s n dyg, ra j o Espritu Mizhocjimi ra bb o mbji, ee.

256 ndnr cua e Pedro o xipji: Ra ma a linfiernu in meriogue. Xo etsce, ma dya ra nzhog in mb. Na ngue i pzhgue ri chm c un Mizhocjimi. 21 Dya r psigue parte cja o ja e Jesucristo, na ngue dya jo in mb a jmi Mizhocjimi. 22 Jyzi nu na so nu i cjiji, r dyt Mizhocjimi. Xama ra perdonaots. 23 R unnc ngenda c me na so in mbgue. Xe i bbtjo cja o dy e Satans c dya jo c dya ne ra jytsci, ee e Pedro va xipji e Simn. 24 O ndnr cua e Simn o mama: Dytcg Mizhocjimi ngue cua dya r sufreg yo i xitsi, embeji e Pedro. 25 E Pedro e e Juan o xipjivi o ja Mizhocjimi co nte, o mamavi co vi jandavi e co vi dyrvi. Nucua cjanu o mbedyevi nu, ro mvi a Jerusaln. Ma m o cjogvi na puncj o jii co tsja a Samaria, o xipjivi o ja e Jesucristo co nte.

11Co

20O

j na o anxe Mizhocjimi nu ja mi bb e Felipe, o xipji: Ixt mague a ma a sur, r chpi ce iji c pedye a Jerusaln c ni ma a Gaza, embe. Ce iji cjog cja na majyad. 27,28 Ixco ma cua e Felipe. Cja ce iji mi pa na bzo c mi menzum a Etiopa. Mi tg cja na carro c mi cjt o pjad. Mi pjzhi na nojo, mi pjtp texe co mi psi e Candace c mi reina a Etiopa. Ce bzo ya vi eje a Jerusaln nu ja vi ma mat Mizhocjimi. Ma m o janda e Felipe ce bzo, ya ma nzhog ro ma cja o pas a Etiopa.

26O

Felipe y el hombre de Etiopa

257 Mi xr o ja Mizhocjimi c vi dyopj e Isaas c mi profeta. 29 Nucua o Espritu Mizhocjimi o xipji e Felipe: Chzhi cja ne carro. 30 Ma m o chzhi e Felipe, o dyr mi xr ce bzo co vi dyopj e Isaas. O mama cua e Felipe o dyn: Cjo i prgue pje ne ra mama yo i xrgue? 31 O ndnr cua ce bzo o mama: Ja rg s r prg, ma dya cj ra jtsig? Chese r minhui, embe. 32 C o ja Mizhocjimi c mi xr, je mi topj nu c mama a cjava: Ra zidyiji ce nte ja co nzi ga zidyiji o ndnchjr, ra mbtji. Ja co nzi ga cja o ndnchjr ma xji, dya nzama o neji; je xo rga cjatjonu ce nte ma ra tsjapji co na so, dya pje ra mama. 33 Ra tsjapji burla ce nte ra jnpji ngenda ra tsjapji ra sufre, z dya pje vi tsja. Ja rg s ra eje o ti cja ne xoijm? Na ngue ra mbtji c, ee o ja Mizhocjimi c o dyopj e Isaas. 34 O mama cua ce bzo o xipji e Felipe: Tsjac favor r xitsi cj ngue c ra sufre a cjanu. Cjo ngueje ce profeta c o dyopj ne ja, o ngue c nano?, ee. 35 Nucua e Felipe o xipji ce bzo pje mi ne ro mama ce ja c mi xr, o xipji ja va mbtji e

HECHOS8,9 Jess; o xipji ngueje e Jess c ra salvazji. 36 Ya mi cjogvi nu ja mi poo o ndeje. O mama cua ce bzo: Poo va o ndeje. Cjo ra s r jig? 37 O ndnr cua e Felipe o xipji: Jenga jiy. S, ma i creo co texe in mb. O ndnr cua ce bzo: R creog e Jesucristo ngue o Ti Mizhocjimi, ee ce bzo. 38 Cjanu o manda o bbji ce carro. Nucua e Felipe e ce bzo o dagvi cja ce carro, cjanu o datvi cja ce ndeje. O tsja cua e Felipe o jichi ce bzo. 39 Cjanu o mbesevi cja ce ndeje. Nucua o Espritu Mizhocjimi nango zidyi e Felipe. Nguecua ce bzo dya cja janda. Pero sido mi pa cja ce iji, me mi mj. 40 Nucua e Felipe mi bb a Azoto. O mbedye a Azoto mi st nzi na jii mi xipji co nte ja ga cja e Jesucristo, hasta o zt a Cesarea.

E Saulo me mi nuu na co mi enche o mb e Jesucristo cn Jmugji, sido mi mama: R ptg texe co, ee. Nguecua o ma cua cja c mi mero ndambcjimi. 2 O ma xipji: R tcg r dyopjgue o carta co r tjdyi a ma a Damasco, r jizhi cja co nintsjimi. R jus c ya i dyacg sjtsi nguecua ma cj co r ttg a Damasco co sido o iji e Jess, r tjnt co cadena r siji a eva a Jerusaln, z ri bzo z ri ndix, ee e Saulo. O tsja cua ce ndambcjimi ja co nzi va xipji e Saulo. 3 O ma cua

Conversin de Saulo

HECHOS9 e Saulo. Ma ya mi ngue ro zt a Damasco,nango j cua a jense na jyas c me mi junsi c o pjat nu ja ma j e Saulo. 4 Cjanu o ndg cua e Saulo c mi chg, cjanu o dyr c mi mama a cjava: Nutsce Saulo, jenga i cjap ra sufre yo creozg? Chjntjui c ri nguetsc c ri cjac r sufre. 5 O ndnr cua e Saulo o mama: Cj nguetsce, nutsce nin tecjam? O ndnr cua c n Jmugji o xipji e Saulo: Nguetsc e Jess. I cjap ra sufre yo creozg. I chjntjui nza cja na nzhn c dya ne ra dyr, c me pjeche ce maza c ni chjocji, nguecua ga sod. Je xo ga cjatsce nu, ma dya r dytcg n ja, mas ra sod in mb. 6 Me go z cua e Saulo me go mbi, cjanu o mama: Nutsce n Jmutsg, pje i ne r cjag? O ndnr cua e Jess cn Jmugji: Ixt mague dya, r st cja ce ndajii a Damasco; nujnu, ra xitsiji c r tsja, embeji e Saulo. 7 Co bzo co mi pji e Saulo, me go pizhiji, dya mi s ro aji. O dyrji c mi a pero dya jandaji. 8 Nucua e Saulo o nanga nu ja mi mana. Nucua ma m o xoc o nd, dya cja mi janda. Nguecua o pnchpiji o dy, cjanu o ngjnji o zidyiji a ma a Damasco. 9 Ma mi bb a Damasco, o z ji pa c dya mi janda. Dya zi o jn, ne ri ndeje. 10 A Damasco mi bb na bzo c mi chj e Ananas, mi enche

258 o mb e Jesucristo. Mizhocjimi o zopj a tj e Ananas o xipji: Nutsce Ananas. O ndnr cua e Ananas: Mizhocjimi n Jmutsg, xitsig pje i ne r cjag. 11 O mama cua Mizhocjimi o xipji: Ixt mague cja ce calle c ni chj Derecho. Ma r st cja o ngum e Judas, r tsja tn cjo bb nu na bzo c ni chj e Saulo c o jmus a Tarso. Nudya na tcg. 12 R ung o nguinchi na tj o jantca nutsce Ananas, i tsjog cja c e ngum nu ja bb, cja ni ese in dygue. Nguecua o jog o nd, o s o janda na yeje. Je ga cjanu r ung o nguinchi e Saulo. 13 O ndnr c ua e Ananas o mama: Mizhocjimi n Jmutsg, na puncj o cjuarma co o xitsi ja ga cja e Saulo. O tsjap me go sufre co in ntegue co cr a Jerusaln. 14 Nudya, cja sj va, tj na carta c o dyopj co ndambcjimi. C mama ce carta, e Saulo psi sjtsi ra zcjme r texejme nutscjme r matcjme, ra pantcajme a pjr. 15 O ndnr cua Mizhocjimi o xipji e Ananas: Mague. Ya r juajng e Saulo ra zopj co in menzumgueji a Israel e co dya menzum a Israel, e co o reyji. Nguecua ra mbcji ja ga cjazg. 16 R xipji e Saulo c ra sufre na puncj, na ngue ra xipji n jag yo nte, ee Mizhocjimi va xipji e Ananas. 17 O ma cua e Ananas o zt cja ce ngum nu ja mi bb e Saulo. O cjog a mbo, cjanu o ese cua o dy e Saulo, cjanu o xipji:

259 Nutsce Saulo, mi cjuarmatsg. E Jess cn Jmugji o jetse, i janda ma ma cje cja iji. O ndcj r j, ngue cua ra jog in ch r janda na yeje, e ngue cua ra j o Espritu Mizhocjimi ra bb in mb, ee e Ananas. 18 Ixco ndg cua cja o nd e Saulo co mi nza cja o tsixisqu. Nucua ya janda cua na jo. Nucua cjanu o jii; ngue e Ananas o jichi. 19 Cjanu o zi o xdyi; nguecua o zzhi. Nucua e Saulo, o mimiji ja nzi pa a Damasco co co mi enche o mb e Jesucristo.

HECHOS9 atsjji o mamaji ja rv mbtji e Saulo. 24 O mbr e Saulo c mi ne ro mbtji. Xm ndempa mi pjrji cja o ngoxtji ce jii, ngue cua ma ro mbedye e Saulo, ro mbtji. 25 Na nu xm, co mi ejme e Jesucristo, o mbsji e Saulo o mbedye libre cja ce jii. O xipjiji e Saulo o dyoo cja na bosi. Cjanu o sjbji cja ce varda c mi cot cja ce jii.

mi pa cja co nintsjimi mi pa zopj co nte, mi xipjiji e Jess ngue o Ti Mizhocjimi. 21 Co o dyr mi a e Saulo, me mi cjiji mi mamaji: Nujnu ngue nu mi cjap me ra sufre co creo e Jess co cr a Jerusaln. C vi eje a eva ngue c ro zr yo creo, ro ndntji co cadena cja rr zidyiji cja c o ndambcjimi. Maco nudya, ya xipji o ja e Jess yo nte, eeji. 22 Pama Mizhocjimi xenda mi pjs e Saulo ja ma zopj co o menzumji a Israel co mi cr a Damasco. O mbenbeji co vi dyopj co profeta ja rva cja c vi eme Mizhocjimi ro manda. A cjanu o jizhi c ngueje e Jess c vi eme Mizhocjimi. Nguecua anguezeji, dya s pje ro mamaji.

20Nucua

Saulo predica en Damasco

mezhe cua, co mi menzum a Israel co mi cr a Damasco o

23O

Saulo escapa de aquella gente de Israel que no crea en Jesucristo

m o zt e Saulo a Jerusaln, mi ne ro ndee co mi cr nu co mi creo e Jesucristo. Pero texeji mi sji e Saulo, dya mi creoji c ya mi tp o ja e Jesucristo. 27 Na cjuarma c mi chj e Bernab o recibido e Saulo. Cjanu o zidyi cja co apstole o xipjiji: Ma mi pa cja iji e Saulo, o jetse cn Jmugji; e Saulo o janda. Cn Jmugji o zopj nu. Y ma mi bb a Damasco, o xipji co nte ja ga cja e Jess, dya z, ee e Bernab. 28 Nguecua o recibidoji cua e Saulo texe ja co mi jmur co cjuarma a Jerusaln. 29 Mi zopj co nte mi xipjiji ja ga cja e Jess cn Jmugji, y dya mi s. Ma mi zopj co o menzumji a Israel co mi a griego, me mi sji o ja. Anguezeji o atsjji o mamaji ja rv mbtji c. 30 Ma m o mbr co cjuarma, o mji e Saulo a ma a Cesarea. Cjanu o xipjiji: Ra s r stgue na jo dya a Tarso, embeji e Saulo. 31 Nucua co cjuarma co mi cr cja ce estado de Judea, dya cja mi

26Ma

Saulo en Jerusaln

HECHOS9,10 nuji na co, dya cja pje mi cjapji. Xo e co mi cr cja ce estado de Galilea e cja ce estado de Samaria. Y xenda mi prji ja ga cja e Jesucristo. Mi sji Mizhocjimi mi tji. O Espritu Mizhocjimi mi pjs anguezeji. Nguecua xe na puncj co o creo. Pedro mi pa texe nu ja mi cr o cjuarma. Na nu pa, o ma a Lida o ma zengua co mi enche o mb e Jesucristo. 33 Mi bb nu na bzo c mi chj e Eneas. Ya vi mezhe ocho cj ma oo cja ngama, dya mi s ro m. E Pedro o janda ce bzo. 34 Cjanu o xipji: Eneas, e Jesucristo ra jocts. R anga r xma in nzama, embe. Nucua cjanu o nanga cua. 35 Co mi cr a Lida e co mi cr a Sarn, o jandaji ya vi jog ce bzo. O jyziji cua co mi creoji, o creoji e Jesucristo.

260 zidyiji e Pedro cja ce jyxcum. Ma c nu na puncj o ndix co ya vi nd nu xra. O ma bbji cja o jmi e Pedro, me mi hupiji e Dorcas. O jchiji e Pedro co pajna e co aja bitu co vi ndb e Dorcas ma xe mi bb. 40 E Pedro o xipji texe co ndix ro mbedyeji. Nucua cjanu o ndijm o dyt Mizhocjimi. Cjanu o janda ce ndix c vi nd, o xipji: Nutsce Tabita, anga. Nucua ce ndix o xoc cua o nd o janda e Pedro. Cjanu o nanga o mimi cua. 41 Nucua e Pedro o pnchpi o dy ce ndix o bb. Cjanu o mat cua co ndix e co aja co o nte Mizhocjimi, o jchiji c ya vi te e Tabita ya mi bbtjo na yeje. 42 Texe co mi cr a Jope o dyrji e Pedro vi tsjap o te ce ndix. Nguecua na puncj co o enche o mb e Jesucristo cn Jmugji. 43 Nucua e Pedro o mezhe na puncj o pa va mimi a Jope. Mi ox cja o ngum na bzo c xo mi chj e Simn c mi corti o xipjad o animale.

32E

Eneas es sanado

ce jii a Jope, mi bb na ndix c mi chj e Tabita c mi enche o mb e Jesucristo. Cja ce idioma griego mi chj e Dorcas. Ce ndix mi un o merio co dya pje mi psi; me ma jonte mi pjs texe co nte. 37 Co pa co, o zr na ngueme o nd. O xatji o cuerpo, cjanu o ngbji cja na jyxcum. 38 A Jope mi bxtjo a Lida. Co cjuarma a Jope o dyrji e Pedro mi bb a Lida. Nguecua o ndji ye cjuarma co o ma xipji e Pedro: Rv tcbe favor ixt m a Jope, eevi. 39 Nucua e Pedro o mji cua anguezevi. Ma m o ztji, cjanu o

36Cja

Resurreccin de Dorcas

10

A Cesarea mi bb na bzo c mi chj e Cornelio. Mi manda cja na cien o tropa co mi xiji Tropa Italiana. 2 Z dya mi menzum a Israel e Cornelio, pero mi s e mi mat Mizhocjimi. Xo e texe co mi cr o ngum. Mi un o merio co dya pje mi psi. Pama mi t Mizhocjimi. 3 Na nu pa ma ya vi zn ji c nzh, Mizhocjimi o un e Cornelio o janda na anxe, nza cja ma ro nguinchi na tj. O cjog nu ja mi bb o xipji:

Pedro y Cornelio

261 Nutsce Cornelio, ee ce anxe. 4 Me go z e Cornelio me go janda ce anxe. Cjanu o xipji: Pje pjzhi, nutsce nin tecjam? O ndnr cua ce anxe o mama: Rv xitsig Mizhocjimi mcgue. Na ngue i tgue c, e i un o merio yo dya pje psi. 5 Nudya r chj o bzo co ra ma a Jope ra ma siji na bzo c ni chj e Simn Pedro. 6 Nuc, je ox cja o ngum na bzo c xo ni chj e Simn c corti o xipjad o animale. Ce ngum jr a squina cja nezapj. Ra xitsi e Simn Pedro pje ni jyod r tsjague, ee ce anxe va xipji e Cornelio. 7 O ma cua ce anxe c mi avi e Cornelio. Nucua e Cornelio o mat cua yeje co o mbpji, eje na co tropa c mi tee angueze, c xo mi s Mizhocjimi. 8 O xipjiji texe co vi mama ce anxe, cjanu o ndji cua o mji a Jope. 9 C na ye nu pa ma ya vi zn jisiar, mi pji cja iji ya mi ngue ro ztji a Jope. E Pedro o ndese a xese cja sotea cja ce ngum nu ja mi ox, o dyt Mizhocjimi. 10 Nucua cjanu o zanta, mi ne o xdyi. Ma ma tji o jn, mi s e Pedro nza cja c dya cja mi bb cja ce sotea, mi s nza cja ma ro nguinchi na tj. 11 O janda ya vi xog a jense. Cjanu o janda nza cja na manta c me na nojo c vi eje a jense o sj a jm. O jetse nza cja c cj co mi pnchi nza nziyo squina. 12 Cja ce manta mi c o cijmi e o s, e co pje nde ma animale co bb nziyo o ngua. 13 Nucua e Pedro o dyr na ja c vi eje a jense c o mama:

HECHOS10 Nutsce Pedro, bb r ptgue na yo animale r sa. 14 O ndnr cua e Pedro o mama: Iy, n Jmutsg, dya ra s. Nunca r sag o tsingue co na so co mama in leygue c dya r sagjme, ee e Pedro. 15 O ndnr cua c mi zopj e Pedro, o mama: Dya r mangue na so nu c ya r tjintsc, ee Mizhocjimi. 16 Ji vez va xipjiji a cjanu e Pedro. Y ji vez va ndnr a cjanu. Nucua ce manta cjanu o nguinsi cua a jense nu ja vi eje. 17 E Pedro me mi cjiji o mb pje mi ne ro mama co vi janda. Jo nu sj cua cja ce ngoxtji co bzo co vi eje cja e Cornelio. Na ngue ya vi tsjaji tn ja mi bb o ngum e Simn. 18 O zenguateji cua, cjanu o tsjaji tn cjo mi bb nu na bzo c mi chj e Simn Pedro. 19 Ma mi cjiji e Pedro pje mi ne ro mama co vi janda, o a cua o Espritu Mizhocjimi o xipji: Cja sj ji bzo co va jonc. 20 Dyag cja ne sotea r mji co anguezeji. Dya r yembee; nutsc r tcj o j co, embeji e Pedro. 21 O dag cua e Pedro nu ja co ma bb co bzo co vi eje cja e Cornelio, cjanu o xipjiji: Nguetsc i jongji. Pje vi ecjeji?, embeji. 22 Anguezeji o mamaji: O ndcjjme na bzo c ni chj e Cornelio c manda o tropa. Nuc, s Mizhocjimi y cja ja co nzi ga ne Mizhocjimi co na jo. Texe yo in menzumgueji a Israel mamaji c cja na jo ce bzo. Mizhocjimi o ndj na o anxe o ma zopj e

HECHOS10 Cornelio. O xipji c ro ndcjjme r sintsijme r m o ngum, ngue cua r zopjgue. Angueze ra dyr co r xipjigue, ee co bzo va xipjiji e Pedro. 23 Nucua e Pedro o xipji co bzo o cjogji cja ce ngum o ziji o xdyi. Y o oxji. Nucua c na jyas, e Pedro o mji co bzo. Xo mji ja nzi co cjuarma co mi cr a Jope. 24 C na ji nu pa, o ztji a Cesarea. E Cornelio ya ma tebe anguezeji; ya vi mbita co o dyoji e co mi prji. Nuco, ya ma cji nu. 25 Ma m o zt e Pedro e co mi pji cja o ngum e Cornelio, o mbedye cua e Cornelio o recibido e Pedro. O ndijm cja o jmi, nza cja ma ro mat Mizhocjimi. 26 Nucua e Pedro o pnchpi o dy o bb. O xipji: Bb. Dya pje pjtsc, xo r ntetjog nza cjatsce. 27 O cjogvi cua mi avi. E Pedro o janda ya vi jmur na puncj o nte. 28 Cjanu o xipjiji: I prgueji nutscjme r menzumjme a Israel, dya s r dyocjji nutsceji dya i menzumji a Israel, ni r cjogjme cja in nzungueji r aji. Ma jiy, na ra pgazjme co na so. Pero o jtsc Mizhocjimi c dya cja r mang cj na so. 29 Nguecua ma m o ma xitsi yo bzo ro cjjme yo, dya r mang: Iy, ro ee. Nutsce Cornelio, xitsc pje vi chj o ma sizg yo, ee e Pedro. 30 O mama cua e Cornelio: Ya s nziyo pa, mi tg Mizhocjimi y mi mbempje. Ya vi zn ji c nzh. O cua na bzo

262 o bb n jmig. Mi jee o bitu co me mi junsi. 31 O xitsi: Nutsce Cornelio, Mizhocjimi o dytc co i t. Angueze pr c i cja, i un o merio yo dya pje psi, enze. 32 Xo xitsi: R chj o bzo co ra ma a Jope ra ma siji na bzo c ni chj e Simn Pedro. Nuc, je ox cja o ngum na bzo c xo ni chj e Simn, c corti o xipjad o animale. Ce ngum jr a squina cja nezapj, enzg ce bzo c r janda. 33 Nguecua ixt tj yo o ma sitsi. Pcj i eje. R crjme a jmi Mizhocjimi r texejme, r ne r rjme co o jtsi r xitscjme.

e Pedro o zopj co nte o xipjiji: Dyrji na jo. Nudya, r prg Mizhocjimi dya juajn cj ra siya; ix na cjuana siya texe yo nte. 35 Z ja menzum na nte, pero ma ra z Mizhocjimi e ra tsja ja co nzi ga ne Mizhocjimi co na jo, numa, ra mp Mizhocjimi ma co. 36 Mizhocjimi o ndj e Jesucristo o zocjme nutscjme r menzumjme a Israel. O xitscjme ja rg s ra mj n mbji r texeji, dya pje r mbeeji. Na ngue e Jesucristo ngue n Jmugji z ja nde r menzumji. 37 I prgueji e Juan mi zopj co nte mi jichiji co ndeje. Nucua e Jess c mi menzum a Nazaret, mi nzhod a Galilea mi zopj co nte. Xo e a Judea. 38 Mizhocjimi o eme e Jess o zopj co nte. O Espritu Mizhocjimi c mi bbvi, o un o poder. Nguecua mi pjs co nte,

34Nucua

Discurso de Pedro en la casa de Cornelio

263 y mi joc co vi zr o sondajma e Satans c dya jo. Na ngue Mizhocjimi mi bb co angueze. 39 Nutscjme r apstolejme r jandajme co o tsja e Jess a Jerusaln, e texe yo ja cr co n menzumgjme a Israel. Nucua o ndtji e Jess cja ngronsi va mbtji. 40 Pero c na ji nu pa, Mizhocjimi o tsjap o te. Cjanu o jizhi c ya vi tetjo. 41 Pero dya texe yo nte o janda ma m o te. Nguetscjme r jandajme. Na ngue o juancjme Mizhocjimi r xipjijme yo nte. Ma ya vi te e Jess, r sigjme o xdyi angueze. 42 O xitscjme e Jess r zopjjme yo nte, r xipjijme c ngueje angueze c o eme Mizhocjimi ra jnp ngenda co ya rgu nd e co xe ri cr. 43 Texe co profeta o mamaji ja ga cja e Jess. O mamaji ma cj co ra enche o mb c, ra perdonaoji ma co na so co vi tsjaji, ee e Pedro.

HECHOS10,11 mamaji c me na nojo Mizhocjimi e me na jo. O mama cua e Pedro o xipji co o menzumji: 47 Na jo ra jii yo; dya s r casji. Na ngue Mizhocjimi o un o Espritu anguezeji, ja co nzi va dyacji, ee. 48 Nucua e Pedro o xipji co nte co dya mi menzum a Israel ro jiji, na ngue xo enche o mbji e Jess c n Jmugji. Nucua anguezeji o xipjiji e Pedro c ro mimi ja nzi pa co anguezeji.

11

xe mi a e Pedro, nango j cua a jense o Espritu Mizhocjimi o bb cja o mb co mi r co ja. 45 Co vi ji e Pedro cja o ngum e Cornelio, ya mi creoji e Jesucristo. Anguezeji xo mi menzumji a Israel. Nguecua ma o j o Espritu Mizhocjimi, me go nguijiji cjanu o mamaji: Cj ro mama ro un o Espritu Mizhocjimi yo dya menzum a Israel?, eeji. 46 O mbrji c vi eje o Espritu Mizhocjimi, na ngue o dyrji co nte mi aji nano idioma; xo mi

44Ma

Reciben el Espritu Santo los que no son de Israel

Co apstole co mi cr a Judea e co aja cjuarma, o mbrji c vi creo o ja Mizhocjimi co dya mi menzum a Israel. 2 Cr a Jerusaln co mama ni jyod r circuncidaoji. Ma m o nzhog e Pedro a Jerusaln, anguezeji o hunchiji cua e Pedro. 3 O xipjiji: Jenga i tsjog o ngum co dya n menzumji i siji o xdyi? Maco dya circuncidao co, embeji e Pedro. 4 O ndnr cua e Pedro o xipjiji texe ja va cja. O mama: 5 Mi bbg cja ce jii a Jope. Na nu pa mi tg Mizhocjimi. Nucua r s nza cja c dya cja mi bb, nza cja ma ro cjinchi na tj. R janda c mi nza cja na manta c ma nojo. O jetse nza cja c cj co mi pnchi nza nziyo squina. Vi eje a jense o sj a jm cja n jmig. 6 Ma r janda na jo cja ce manta, r janda o cijmi e o s e o animale co na sate, e co aja animale co bb nziyo o ngua. 7 Nucua r rg na ja

Informe de Pedro a la iglesia de Jerusaln

HECHOS11 c o mama: Nutsce Pedro, bb r ptgue na yo animale r sa, enzg ce ja. 8 Nucua r tjnrg r xipji: Iy, n Jmutsg, dya ra s. Nunca r sag o tsingue co na so co mama in leygue c dya r sagjme, r embeg. 9 Nucua ce ja c vi eje a jense, o xitsi cua na yeje: Dya r mangue na so c ya r tjintsc, enzg Mizhocjimi. 10 Ji vez va xitsc a cjanu. Y ji vez rv tjnr a cjanu. Nucua ce manta cjanu o nguinsi cua a jense nu ja vi eje. 11 Nucua jo nu zt cua ji bzo cja ce ngum nu ja mi bnc. Vi eji a Cesarea o zinzgji. 12 O xitsi o Espritu Mizhocjimi ro mjme co bzo, dya ro yembee. Xo e yo anto cjuarma, xo r mcjjme yo. Ma r stjme, r cjogjme cja o ngum ce bzo c vi ndj co o ma a Jope o ma sizg. 13 Nucua ce bzo o xitscjme c vi janda na anxe cja o ngum. Ce anxe o zopj o xipji: R chj co ra ma a Jope ra ma siji e Simn Pedro. 14 Ra xitsi ja rgui salvague, e texe yo cr in nzungue, ee ce anxe va xipji ce bzo. 15 Ma r zopjg co mi cr ce ngum, nango j cua o Espritu Mizhocjimi o bb cja o mbji, ja co nzi va j cja n mbgji ma ot ma mi crgji va. 16 R mbee cua ce ja c vi mama e Jess cn Jmugji. O mama: E Juan mi jichi yo nte co ndeje. Pero ra zd ma ra j o Espritu Mizhocjimi ra bb cja in mbji, ee e Jesucristo. 17 O sido o a e Pedro o mama: Mizhocjimi o unji o Espritu anguezeji ma o enche o mbji

264 e Jesucristo cn Jmugji, ja co nzi va dyacji ma r enche n mbgji c. Cj nguetsc c dya ro tg Mizhocjimi c dya ro cjog cja o ngum ce bzo?, ee e Pedro. 18 Co nte co vi hunchi e Pedro, ma m o dyr co mi mama, go juemeji. Cjanu o mamaji: Me na jo Mizhocjimi. Xo un co dya menzum a Israel ra dyrji o ja. Nguecua ma ra jyziji co na so ra nzhog o mbji, ra bbtjoji co Mizhocjimi.

m o pjatji o ndojo e Esteban, o mbr o tsjapji o sufre co mi creo e Jesucristo. Nguecua o cueeji o mji cja co aja jii. Bb co o ma hasta cja ce pas a Fenicia, e ce pas a Chipre, e ce jii a Antioqua. Mi xipjiji o ja e Jesucristo co nu menzumji co mi cr nu. Pero co dya mi menzum a Israel, dya mi xipjiji co. 20 Mi cr a Antioqua co vi eje a Chipre e a Cirene. Ma m o sji nu, o mbr o zopjji co mi a griego co dya mi menzum a Israel, o xipjiji o ja e Jesucristo cn Jmugji. 21 Mizhocjimi o mbs anguezeji o zopjji na jo co nte. Nguecua co dya mi menzum a Israel, na puncj co o jyzi co mi creoji, o enche o mbji e Jesucristo cn Jmugji. 22 Co cjuarma co mi cr a Jerusaln, o mbrji c vi creo co dya mi menzum a Israel. Nguecua o ndji e Bernab o ma a Antioqua. 23 Ma m o zt, me go mj. Na ngue o un ngenda Mizhocjimi vi

19Ma

La iglesia de Antioqua

265 intsjimi na puncj co nte. Nucua cjanu o xipjiji sido ro ejmeji co texe o mbji e Jesucristo c n Jmugji. 24 Ma jonte e Bernab. Mi cja ja co nzi ma nb o mb o Espritu Mizhocjimi. Y mi creo e Jesucristo co texe o mb. Nguecua ma m o zopj co nte, na puncj co o enche o mb e Jesucristo cn Jmugji. 25 Nucua e Bernab o mbedye a Antioqua cjanu o ma cua a Tarso o ma jyod e Saulo. 26 Ma o cht, o siji a Antioqua. O mezhevi na cj nu, mi zopjvi co cjuarma y mi jchivi o iji e Cristo na puncj o nte. Je ngue a Antioqua c o mbr o xiji cristiano co mi enche o mb e Jesucristo. 27 Ma mi bb a Antioqua e Bernab e e Saulo, o j ja nzi co mi profeta co vi eje a Jerusaln. 28 Na co profeta mi chj e Agabo. O Espritu Mizhocjimi o nb o mb. Nguecua o bb nu ja mi jmur co cjuarma, o mama c ro j na tjijmi ro sufreji texe cja co pas. O zd ce ja ma mi manda e Claudio. 29 Nguecua co cjuarma co mi cr a Antioqua o aji o mamaji c ro mbenpeji o merio co cjuarma co mi cr a Judea. C ro s nzi naja, ro mbsji co. 30 Nucua ma o jmutji co merio, cjanu o ndji cua e Bernab e e Saulo o jnvi co merio o ma zopcvi co mi pastor cja co cjuarma a Judea.

HECHOS11,12 Jesucristo, o tsjap o sufreji. 2 O manda o mbtji co tjdyi e Jacobo c mi ngue o cjuarma e Juan. 3 Nguecua me co mj co mi menzum a Israel co dya mi creo e Jesucristo. O un ngenda e Herodes c me mi mji; nguecua xo manda o ma zrji e Pedro. Mi ngue co pa ma mi siji o tjmchi co dya mi bns. 4 Ma o zrji e Pedro, o manda e Herodes o pantaji a pjr. O manda cua dieciseis o tropa ro mbrji e Pedro; ro ppji nziyo tropa, cja rr cambiaji cua. O nguiji e Herodes, ma ro nguar ce mbaxua c ni chj Pascua, ro jnp ngenda e Pedro cja jmi co nte, cja rr manda ro mbtji. 5 Nguecua mi pjrji na jo e Pedro. Pero co cjuarma co mi cr a Jerusaln sido mi t Mizhocjimi co texe o mbji, c ro mbs na puncj e Pedro.

12

Co pa co, mi rey e Herodes. O manda o ma zrji ja nzi co mi mat e

Muerte de Jacobo y encarcelamiento de Pedro

nu xm ma ma bb e Pedro a pjr, mi nnt o cadena nzi na o dy. Y cada lado mi bb na tropa c xo mi tjnt o dy co cadena. Ma j e Pedro. Xo mi bb yeje tropa co mi pjr cja o ngoxtji ce pjr. C na jyas, e Herodes ro jnp ngenda e Pedro cja jmi co nte. 7 Ce xm nango jetse na o anxe Mizhocjimi. Y me go jyas cja ce cuarto. Ce anxe o nmb o ximatj e Pedro ngue cua o z. Nucua ce anxe cjanu o xipji: Ixt anga, embeji e Pedro. Nucua co cadena co mi nnt o dy, o ndg cua. 8 Nucua ce anxe cjanu o xipji e Pedro: Nznt in mbnt, chinchi in mbcua.

6Na

Dios libra de la crcel a Pedro

HECHOS12 O tsja cua e Pedro ja co nzi va mama ce anxe. Nucua ce anxe cjanu o xipji: Chj in bitu cja rr eje. R otg, r bpjague. 9 O mbedye cua e Pedro mi bpja cja ce anxe. Dya mi pr cjo ix na cjuana mi pedye cja ce pjr. Mi s nza cja ma ro nguinchi na tj. 10 O cjogvi yeje ngoxtji nu ja xo mi pjr o tropa. Cjanu o ztvi cja ce ngoxtji de tzi c mi mbedyeji a tji. Ce ngoxtji o xogtsj cua. O mbedyevi cua o caminaovi na calle. Nango ojtjo cua ce anxe, ya mi natsj e Pedro. 11 Nucua cjanu o mbr cua e Pedro c na cjuana vi mbedye cja ce pjr. Cjanu o mama cua: Nudya, r prg Mizhocjimi o ndj c o anxe o evgue libre. Nguecua dya ro tsjacg e Herodes ja co nzi ga ne co n menzumg co dya creo, ee. 12 Ma m o mbr e Pedro c na cjuana vi mbedye libre, cjanu o ma cua cja o ngum e Mara c nu nana e Juan c xo mi chj Marcos. Nujnu, mi jmur na puncj o cjuarma mi tji Mizhocjimi. 13 Ma m o zt e Pedro cja ce ngum, o toca cja ce ngoxtji. O mbedye cua na xunti cja ce patio o ma dyr cj mi ngue. Ce xunti mi chj e Rode. 14 Ce xunti o mbtp o ja e Pedro ma m o zenguate, pero dya xopc ce ngoxtji. Na ngue me go mj. Cjanu o cjuandi o cjog a mbo, o ma xipji co ma c nu: E Pedro bb cja ngoxtji, embeji co. 15 O ndnr cua anguezeji o mamaji:

266 Nutsce i locague, eeji. O mama cua ce xunti: Iy. Na cjuana c r xitscji, embeji co. Anguezeji cjanu o mamaji: Iy, dya ngue. Pe ngueje ce anxe c pjr c, eeji. 16 E Pedro sido mi toca cja ce ngoxtji. Nucua co ma c a mbo, cjanu o ma xopcji ce ngoxtji. Ma m o jandaji c mi ngue e Pedro, me go nguijiji cua o mamaji: Pr, ja va mbedye a pjr nu? 17 Nucua e Pedro cjanu o tsja cua o sea co o dy ro ngot o neji. Cjanu o xipjiji ja va eme libre Mizhocjimi angueze. Xo xipjiji: Nujyo, r xipjigueji e Jacobo e co aja cjuarma, ee. Cjanu o mbedye cua, o ma c na lugar. 18 C na jyas, me mi s co tropa me mi pt ma mamaji c dya mi prji ja vi ma e Pedro. 19 Nucua e Herodes o ndj co o ma jyod e Pedro, pero dya chtji. Nguecua o tsjap tn co tropa co mi pjr e Pedro, cjanu o manda o mbtji co. Cjanu o mbedye a Judea o ma a Cesarea o ma mimi nu.

Herodes me mi nb co mi menzum a Tiro e a Sidn. Nguecua anguezeji mi jodji ja rv jotpji c. Na ngue co mi siji, mi tmji cja ce pas nu ja mi manda e Herodes. Mi bb na bzo c mi pjzhi na nojo cja o palacio e Herodes. Nuc, mi chj e Blasto. Co mi cr a Tiro e a Sidn o mji cja e Blasto o ma ngtji o merio o xipjiji:

20E

La muerte de Herodes

267 Pjxcjme r jotpgjme ne rey Herodes, embeji. Nguecua e Blasto cjanu o ma cja e Herodes o ma xipji c mi ne co mi menzum a Tiro e a Sidn ro aji e Herodes. 21 Nucua e Herodes o mbs na pa, c ro aji co mi menzum a Tiro e a Sidn. Ma m o zd ce pa, e Herodes o jyee co me na z, na ngue mi rey. Cjanu o ndg cja c o silla c xiji trono. Cjanu o zopj co nte. 22 Nucua co nte chaque o mapjji cua na jense o mamaji: Nu na aa, dya nte nu, Mizhocjimi nu, eeji. 23 E Herodes o jyzi co nte o matji angueze. Dya mama: Dya r matcgji; nguextjo Mizhocjimi c bb a jense r matji, ro ee. Nguecua o j naja o anxe Mizhocjimi o tsjap o zdy e Herodes, o ng o dyox a mbeme. Co dyox o zap a mbo o pjeme; dya mezhe o nd. 24 Xe na puncj o nte co o dyr o ja Mizhocjimi o enche o mb e Jesucristo. 25 E Bernab e e Saulo, ma o ma unvi co merio co cjuarma a Judea, cjanu o mbedyevi a Jerusaln o nzhog o mvi a Antioqua mi sivi e Juan c xo mi chj Marcos.

HECHOS12,13 e Lucio c mi menzum a Cirene, e e Manan c junto va tevi e Herodes c mi manda a Galilea, e e Saulo. 2 Na nu pa, mi matji Mizhocjimi y mi mbempjeji. Nucua o Espritu Mizhocjimi o a cua o xipjiji: Ya r juajng e Bernab e e Saulo ra mbpquivi. Ixt chgueji ra ma tsjavi ce bpji, embeji co. 3 Nucua ma m o nguar o matji Mizhocjimi e o mbempjeji, cjanu o eseji o dyji e Bernab e e Saulo. Cjanu o ndji ro mvi cja co aja jii ro ma mbpivi Mizhocjimi.

13

Co cjuarma co mi cr a Antioqua, mi bb co mi profeta e co mi xpte mi jizhiji o ja Mizhocjimi. Mi ngue e Bernab, e e Simn c mi xiji Negro, e

Bernab y Saulo comienzan su trabajo misionero

o Espritu Mizhocjimi c o ndj e Bernab e e Saulo. Nucua anguezevi cjanu o zidyivi e Marcos o mji cua a Seleucia. Nucua o mbedyeji nu, o mji cua cja na barco o ztji cja ce isla c ni chj a Chipre c bb a nde cja ce ndeje. 5 O ztji a Salamina c tsja a Chipre. Nucua cjanu o mji cua cja co nintsjimi co bb a Chipre nu ja mat Mizhocjimi co menzum a Israel. E Bernab e e Saulo o zopjvi co mi jmur nu, o xipjiji o ja Mizhocjimi. Mi dyoji e Marcos ngue cua ro mbs anguezevi. 6-8 Cja ce isla a Chipre, mi gobernador e Sergio Paulo. Nuc, mi psi na puncj o pjee. Mi dyojui e Sergio Paulo na bzo c mi menzum a Israel c mi cro. Nuc, mi chj e Barjess. Xo mi xiji e Elimas. Nuc, mi cjap mi a o ja Mizhocjimi, pero dya ma cjuana. E Bernab e e Saulo e e Marcos o ztji texe cja co

4Ngueje

Los apstoles predican en Chipre

HECHOS13 jii cja ce isla a Chipre. Ma m o ztji cja ce jii a Pafos, nucua e Sergio Paulo o zojn cua anguezeji. Na ngue me mi ne ro dyr o ja Mizhocjimi. Ma m o a e Bernab e e Saulo, dya go ne e Elimas. Me mi jod ja rv tsas, ngue cua ce gobernador dya ro creo o ja Mizhocjimi co mi mama e Bernab e e Saulo. 9 Nucua o Espritu Mizhocjimi o nb o mb e Saulo c xo ni chj e Pablo, me go janda e Elimas. 10 Cjanu o xipji: Nutsce i cjap i jchi yo nte, pero me na so co i cjague. I onpgue yo nte i xipjiji co dya cjuana. O tits e Satans c dya jo, i cjague o bpji c. I nugue na texe co na jo. Me na jo o iji Mizhocjimi, pero nano gui jchigue yo nte i xipjiji co dya cjuana. 11 Dyr. Ra castigaotsgue dya Mizhocjimi ra tsjac r ndzhgue. Ra mezhe ja nzi o pa, dya r janda o jyas e jyar, ee e Pablo. Nucua o bxm o nd e Elimas, dya cja mi janda. Nguecua mi r cj ro pnchpi o dy ro ngjn. 12 Ma m o janda ce gobernador ja va ndzh e Elimas, me go nguiji cua: Nunca r janda a cjanu. Me na zzhi o ja Mizhocjimi, ee. Nguecua o enche o mb e Jesucristo.

268 de Panfilia. Ma m o ztji nu, nucua e Juan Marcos o jyanbji co anguezevi, o nzhog o ma cua a Jerusaln. 14 Nucua e Pablo e e Bernab o mbedyevi a Perge o mvi cua a Antioqua c bxtjo cja ce estado de Pisidia. Nucua ce pa ma mi sya co mi menzum a Israel, o mvi cja ce nintsjimi, cjanu o mimivi cua. 15 Cjanu o bb cua na c o xr o ja Mizhocjimi. O xr na pasaje cja co ley co o dyopj e Moiss, e na pasaje c o dyopj co profeta. Nucua co mi manda cja ce nintsjimi, cjanu o mandaji naja c o ma xipji e Pablo e e Bernab: Mi cjuarmatsgvi, ma i jnguevi na ja, xitscjme, embeji co. 16 Cjanu o bb cua e Pablo o tsja o sea co o dy c dya cj ro a. Cjanu o mama: Nutsceji n menzumtsgji a Israel, etsceji dya i menzumji a Israel pero i sji Mizhocjimi, dyrji na jo c r xitscji. 17 Mizhocjimi o juajn co n mboxatitaji nutscji r menzumji a Israel, o tsjapji o nte. Ma mi cr anguezeji a ma a Egipto, Mizhocjimi o intsjimi anguezeji, nguecua va ngrji na puncj. Nucua o pjongji libre cjanu o mji cua, na ngue me na zzhi angueze. 18 O mezhe cua cuarenta cj mi pjr Mizhocjimi anguezeji ma mi nzhodji cja ce majyad. Z mi cjaji co na so, pero Mizhocjimi mi pspiji paciencia anguezeji. 19 Mizhocjimi o chjot co siete raza co mi cr a Canan. Cjanu o un a Canan co n mboxatitagji o tsjap

e Pablo e co mi dyoji, cjanu o ndeseji cua cja na barco o mbedyeji a Pafos o mji cua a Perge c tsja cja ce estado

13Nucua

Pablo y Bernab en Antioqua de Pisidia

269 o cjaji. 20 O mezhe cuatro ciento cincuenta cj va eme Mizhocjimi co mi cja juesi cja co nte, hasta e Samuel c mi bpja juesi, c xo mi profeta. 21 O mezhe cua, co n mboxatitaji o dytji Mizhocjimi ro eme naja anguezeji c ro tsja rey. O eme cua e Sal c mi ti cja e Cis, e mi mboxbche cja e Benjamn. O mezhe cuarenta cj c mi rey, mi manda cja co n mboxatitaji. 22 Nucua Mizhocjimi dya cja jyzi xe ro manda e Sal; o eme cua e David o tsja rey. O mama Mizhocjimi: E David c nu ti e Isa, me r mpg c; r janda tcg c. Ra tsja ja co nzi rg neg, ee Mizhocjimi. 23 O mama Mizhocjimi c ro eme na co o mboxbche e David ro e evguegji libre nutscji r menzumji a Israel. Ya tsja Mizhocjimi ja co nzi va mama, o ndj naja c o evgueji libre cja co na so co r cjaji. Nuc, ngueje e Jess. 24 Ante c ro zopj e Jess co nte, e Juan ya mi ppi Mizhocjimi. Mi zopj co n menzumgji mi xipjiji ro jyziji co na so, ro nzhog o mbji cja Mizhocjimi. 25 E Juan, ma ya mi ngue ro nguar c mi ppi Mizhocjimi, o xipji cua co nte: I pzhgueji nguetsc c o mama Mizhocjimi ra empceji libre, pero dya nguetsc; ngue c cja va j. Bb o mbpji co xpc o mbcua c nu lamu ga mbs. Nutsc, dya pje pjtsc r pjsc a cjanu c cja va j. Na ngue angueze me na nojo na puncj; nutsc, dya pje ni muvizg, ee e Juan.

HECHOS13 sido o a e Pablo o mama: R zocji nutsceji n menzumtsgji a Israel, o mboxbchezji e Abraham. Xo r zocji nutsceji dya i menzumji a Israel pero i sji Mizhocjimi. Mizhocjimi ne c r prgueji ja rg s r salvagueji i texeji. 27 Ma m o j e Jess, co ndambcjimi e co aja co pje mi pjzhi, dya mi prji cjo vi eje cja Mizhocjimi. Ni xo ri ngue co aja nte a Jerusaln dya xo mi prji. Dya unji ngenda cjo ya vi zd o ja Mizhocjimi co vi dyopj co profeta, maco chjmama xabaro mi xrji o ja Mizhocjimi. Co profeta o mamaji c mi jyod ro nd e Jess. Nguecua va zd co vi dyopj co profeta. 28 Z dya chtpji c vi tsja na so c rv nd, pero o dytji e Pilato c ro manda ro mbtji c. 29 Nguecua va zd texe co mi topj cja o ja Mizhocjimi ja rv tsjapji e Jess. Nucua, bb co o ma tspc o cuerpo cja ce ngronsi, cjanu o ma ngtji cja na cueva. 30 Z ya vi nd e Jess, pero Mizhocjimi o tsjap o tee o bbtjo na yeje. 31 O mezhe cua ja nzi c o jetse e Jess, o janda na puncj o nte c ya vi te. Co o janda, ngue co mi nzhodji e Jess ante c ro mbtji. Mi nzhodji ndeze ma o mbr o zopj co nte a Galilea, hasta o zt a Jerusaln. Nguecua zopjji yo nte, xipjiji o te e Jess. 32,33 R xitscbe c rgui mcjeji. Nu ce ja c o xipji Mizhocjimi co n mboxatitagji, ya zd yo cj yo r crgji nutscji o mboxbchezji co. O tsjap o te e Jess ja co

26O

HECHOS13 nzi ga topj cja Salmo dos. Je mama a cjava ce Salmo: Ixi nguetsce n Chitsc. Ne pa dya, r jizhi que nutsce n Chitsc, ee Mizhocjimi. 34 Mizhocjimi xo mama: R intsjimits ja co nzi rv xipjig e David. C vi mama a cjanu Mizhocjimi, ngue c ro tsjap ro te e Jess, c dya ro dyaa o cuerpo. 35 Nguecua mama a cjava c na Salmo: R prg c dya r jyzi ra dyaa n cuerpog. Na ngue i juancg, ee. 36 E David o tsja rey cja co o menzumji co mi ngue n mboxatitagji; o tsja ja co nzi va mama Mizhocjimi. Pero ma o nd, o dygji a lado nu ja ya vi dygji co n mboxatitaji. Cjanu o dyaa o cuerpo. 37 Pero ma m o nd e Jess, Mizhocjimi o tsjap o te, dya go dyaa o cuerpo. 38 Nguecua r xitscji nutsceji n menzumtsgji, ngueje e Jess c ra perdonaotsji in nzhubji co i tji. 39 Co o ley Mizhocjimi co o dyopj e Moiss, dya ra empceji libre cja co na so. Pero ma r enche in mbji e Jesucristo, ra empceji libre texe cja co na so. 40 Pjtpji na puncj ngenda. Na ngue ma dya r enche in mbji e Jesucristo, ra zd ma r sufregueji ja co nzi va dyopj co profeta. Je dyopjji a cjava: 41 Nutsceji i cjacji burla. Pero jantmaji, r cjag co me na nojo, c dya r creoji z cj ra xitsiji. Y r mangueji: Ja rg s ra zd yo? Pero r chji, ee Mizhocjimi. 42 Nucua e Pablo e co mi dyoji, cjanu o mbedyeji cua cja c e

270 nintsjimi. Co nte me go mamaji cua: Tsjacjme favor r ejui ra chjn, r yepe r xitscjme yo i xitsijme dya. 43 Ma m o nguar ce culto, na puncj co mi menzum a Israel co o ndee co e Pablo e e Bernab. Xo e co dya mi menzum a Israel pero mi matji Mizhocjimi, anguezeji xo na puncj co o ndee co e Pablo e e Bernab. Nucua e Pablo e e Bernab o zopjvi cua anguezeji o xipjiji: Nutsceji r sido r dytpji o ja e Jesucristo. Ngueje c o ndj Mizhocjimi o mbxcji. 44 Nucua c na ye nu xabaro, o cua texe co mi cr ce jii o dyrji o ja Mizhocjimi. 45 Co mi menzum a Israel, ma m o jandaji xo vi jmur na puncj o nte co dya mi menzum a Israel, o sjyaji cua na puncj. O zadji e Pablo o mamaji c dya ma cjuana c mi mama. 46 Dya z e Pablo e e Bernab, o mamavi: Nutsceji r menzumgji a Israel, nguetsceji ot r xitscbe o ja Mizhocjimi. Pero dya i eji. Nguecua, z Mizhocjimi ne ra empceji libre cja co na so, pero dya s. Na ngue dya i creoji c xitsiji. Nguecua dya cja r zocbe; r zopjbe co dya ngue n menzumgji. 47 Ngue c o xitsibe Mizhocjimi. O mama a cjava: R juanc r zopj yo nte yo dya menzum a Israel yo cr texe cja ne xoijm, ngue cua ra salvaji ra bb n jyasg cja o mbji, ee Mizhocjimi.

271 A cjanu va mama e Pablo. 48 Co dya mi menzum a Israel, ma m o dyrji co ja co o mama e Pablo, me go mji o mamaji c me na jo o ja Mizhocjimi. Bb co o enche o mb e Jess. Nguecua o bbtjoji co Mizhocjimi. Nuco, ngue co ya vi juajn Mizhocjimi. 49 Nucua o ja e Jesucristo cn Jmugji, o mamaji texe co jii cja ce estado. 50 Nucua co mi menzum a Israel, o dytji co ndix co pje mi pjzhi cja ce jii co mi mat Mizhocjimi. Xo dytji co bzo co pje mi pjzhi. Nguecua o nuji na e Pablo e e Bernab, cjanu o pjongji nu. 51 Nucua e Pablo e e Bernab ma m o mbedyevi nu, cjanu o jybvi cua o jm co mi js cja o mbcuavi, ngue cua ro mbr co mi menzum nu, c vi tsjaji co na so, dya recibidoji anguezevi. Cjanu o mvi cja ce jii a Iconio. 52 Co mi cr a Antioqua co vi enche o mb e Jesucristo, z mi nuji na co, pero o Espritu Mizhocjimi me go nb o mbji o tsjapji me go mji.

HECHOS13,14 menzum a Israel. Nguecua va nguijiji co na so, o nuji cua na e Pablo e e Bernab. 3 E Pablo e e Bernab o mezhe va mimivi a Iconio. Mi zopjvi co nte, dya mi svi. Mi xipjiji: Me siyatsji e Jesucristo c n Jmugji, mi eevi. Nguecua c n Jmugji o unvi poder o tsjavi co na nojo co nunca mi janda co nte. Nguecua va mbrji c na cjuana co mi mama e Pablo e e Bernab. 4 Co mi cr a Iconio, dya mi natjo o pjee ma nguijiji. Mi cr co mi tee co mi menzum a Israel co dya mi tp o ja e Jesucristo; mi cr co mi tee co apstole co mi ngue e Pablo e e Bernab. 5 Nucua co mi menzum a Israel co dya mi t co apstole, cjanu o ma aji cua co pje mi pjzhi cja ce jii. Xo aji co aja nte co dya mi menzum a Israel. O mamaji c ro tsjapji burla co apstole, cja rr pjatji o ndojo. 6,7 Pero e Pablo e e Bernab o mbrvi. Nguecua o cuee o mvi cua a Listra e a Derbe co tsja cja ce estado de Licaonia. Nujnu, o zopjvi co nte o xipjiji ja rv s e Jess ro eme libre anguezeji cja co na so. Xo zopjji co nte cja co aja jii co bxtjo mi chji.

14

Ma mi bbvi e Pablo e e Bernab a Iconio, o mvi cja ce nintsjimi nu ja mi pa co mi menzum a Israel. O zopjvi co nte ja co nzi ma zopjvi cja co aja jii. Nucua na puncj co o enche o mb e Jesucristo. Co o creo, mi cr co mi menzum a Israel; xo mi cr co dya mi menzum a Israel. 2 Co mi menzum a Israel co dya go ne go creo, o dytji co dya mi

Pablo y Bernab en Iconio

Listra mi bb na bzo c dya mi s ro nzhod, mi junr a jm. Je ma cjanu ndeze ma o jmus. 9 Nuc, o dyr mi a e Pablo ma mi zopj co nte. E Pablo o janda na jo ce bzo, o mbr c mi junt o mb ce bzo c ro s

8A

Apedrean a Pablo en Listra

HECHOS14 Mizhocjimi ro joc. 10 Nguecua o a cua na jense e Pablo o xipji ce bzo: Bb dya, r bb derecho, ee. O bb na zzhi, cjanu o nzhod cua. 11 Na puncj o nte co o janda e Pablo ja va joc ce bzo. O mapjji cua na jense o aji ce ja Licaonia o mamaji: Nujyo, ngue yo n tsitagji yo r matji. O mbzhi o nte nza cjazgji. O jui nu ja r crgji o nugji, eeji. 12 Cjanu o juspji cua tsita Jpiter e Bernab. E Pablo, o juspji tsita Mercurio, na ngue mi ngue e Pablo c mi zopj co nte. 13 A tji cja o ngoxtji ce jii nu ja mi cjogji, mi jr na templo nu ja mi matji e Jpiter. Nucua c mi mbcjimi cja ce templo o siji o toro cja o ngoxtji ce jii. Co toro ya vi ndepeji o ndjn. Ce mbcjimi e co nte mi ne ro mbtji co toro, cja rr mbspji e Pablo e e Bernab c rv matji. 14 E Pablo e e Bernab ma m o mbrvi c mi ne ro tsja co nte, o cjuandivi o cjogvi a nde nu ja mi cr co nte. O tsd o bituvi, o mapjvi cua na jense o mamavi: 15 Nutsceji i bzoji, jenga i ne r ptcbe o toro? Maco r ntetjogbe nza cjatsceji. C rv cjbe, r xitscbe ja rg s ra empceji libre cja co na so. Ni jyod r jyziji yo tsita. Dya cja r creoji, na ngue dya s ra mbxcji. R enche in mbji Mizhocjimi c bb para siempre, c o dyt e jense e ne xoijm,e texe yo bb a jense e yo bb cja ne xoijm. Xo dyt yo ndeje

272 e texe co c nu. 16 Mi jingu Mizhocjimi o jyzi texe co nte mi cjaji ja co nzi ma netsjji. 17 Pero Mizhocjimi mi un co mi jyod co nte; xo etscji dacji co pje ni jyodzji. Va penqueji o dyebe; dacji o tsitj. Nguecua me r mcjji, bb c r sigji. A cjanu, ngue c rga prgji bb Mizhocjimi, ee e Pablo e e Bernab. 18 Z mi mamavi a cjanu, pero co nte siempre mi ne ro mbtpji o toro anguezevi. Pero o sido o xipjivi c dya ro tsjaji a cjanu. 19 Cjanu o sj cua a Listra ja nzi o nte co mi menzum a Israel, vi eji a Antioqua e a Iconio. O dytji cua co mi cr a Listra o pjatji o ndojo e Pablo. Cjanu o ngtji cua va pjongji a tji cja ce jii. Mi pzhiji ya vi nd. 20 Nucua cjanu o cua co cja vi enche o mb e Jesucristo, o bbji nu ja mi mana e Pablo. Nucua e Pablo cjanu o nanga cua, o cjog na yeje cja ce jii. C na ye nu pa, o mbedyevi nu e Bernab o mvi a Derbe. 21 A Derbe o zopjvi co nte o xipjiji o ja Mizhocjimi. Na puncj co o enche o mb e Jesucristo. Nucua cjanu o nzhog o mvi a Listra e a Iconio e a Antioqua. 22 O zopjvi co mi creo e Jesucristo, o xipjiji: Nutsceji sido r ejmeji e Jesucristo. Dya pje r tsjijiji ma pje co cjacji. Na ngue ma cj co un o mb Mizhocjimi ra dyt, nuji na ma co, y pje co cjapji, embeji co. Nguecua o zzhiji, dya zji. 23 Nucua e Pablo e e Bernab

273 cjanu o juajnvi cua co ro tsja pastor nzi naja jii. Co cjuarma co mi cr nu, e co apstole o mbempjeji. Nucua co apstole o dytvi Mizhocjimi ro mbs co pastor e c o aja cjuarma, na ngue vi creoji. Cjanu o mbedyevi o mvi cua.
Pablo y Bernab vuelven a Antioqua de Siria

HECHOS14,15 s r salvagueji, embeji co cjuarma co mi cr a Antioqua. 2 E Pablo e e Bernab o mamavi c dya ro s ro circuncidaoji co mi menzum a Antioqua. Nguecua va zji cua o ja co. Nguecua co cjuarma a Antioqua o xipjiji e Pablo e e Bernab ro mvi a Jerusaln, e ja nzi anguezeji, ro ma aji co apstole e co pastor, ro dynji cjo mi jyod ro circuncidaoji co dya mi menzum a Israel. 3 Cjanu o mji cua. Bb o cjuarma co o ma zogji. Ma o cjogji a Fenicia e a Samaria, o ztji co jii nu ja mi cr o cjuarma. O xipjiji c ya vi creo na puncj o nte co dya mi menzum a Israel. Nguecua me co mj co cjuarma. 4 Ma m o ztji a Jerusaln, co apstole e co pastor e co aja cjuarma o recibidoji e Pablo e e Bernabe e co ma dyoji. Nucua e Pablo e e Bernab cjanu o mamavi ja va mbs Mizhocjimi o zopjvi co dya mi menzum a Israel. 5 Mi bb nu ja nzi o fariseo co vi creo e Jesucristo. O bbji cua cjanu o mamaji: Ni jyod r circuncidaogji co dya menzum a Israel co tp o ja e Jesucristo. Xo r xipjiji ni jyod ra dytji o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss, eeji. 6 Nguecua o tsjaji na junta, o jmur co apstole e co pastor o aji ja rv xipjiji co dya mi menzum a Israel. 7 Nucua ma ya vi mezhe vi zji o ja, o bb e Pedro o xipjiji:

huenchevi cua cja ce estado de Pisidia o ztvi a Perge c tsja a Panfilia. 25 Ma m o nguar o zopjvi co mi cr nu, cjanu o zbvi o mvi a ma a Atalia. 26 Nujnu, o ndesevi cja na barco c mi ma a Antioqua c tsja a Siria. Je mi mvi nu, na ngue nujnu ngueje nu ja vi dyt Mizhocjimi co cjuarma, ro mbs e Pablo e e Bernab cja ce bpji. Je mi mvi nu, na ngue ya vi cjuatvi ce bpji. 27 Ma o ztvi a Antioqua, o zojnvi cua co cjuarma. Ma m o jmurji, nucua e Pablo e e Bernab o xipjiji ja va mbs Mizhocjimi va zopjvi co nte. Xo xipjiji Mizhocjimi o nb o mb co dya mi menzum a Israel, xo dytpji o ja e Jesucristo. 28 O mezhe cua na puncj o pa, mi crji co co mi cr a Antioqua co mi enche o mb e Jesucristo.

24O

15

Co pa co, xo sj cua ja nzi o bzo a Antioqua co vi eje a Judea. O zopjji co cjuarma o xipjiji: Ma dya ra circuncidaotsji ja co nzi va dyopj e Moiss, dya ra

La reunin en Jerusaln

HECHOS15 Mi cjuarmatsgji, i prgueji ya mezhe ja nzi cj, Mizhocjimi o juancg nguetsc ot r zopjg co dya menzum a Israel r xipjiji ja rv emeji libre cja co na so. Ma o dyrji co r xipjiji, o creoji. 8 Ja co nzi va dyacji Mizhocjimi o Espritu, je xo ga cjanu va un yo dya menzum a Israel co ya enche o mb e Jesucristo. Na ngue Mizhocjimi ptp o mb texe yo nte. 9 Angueze dya juajn cj ra siya. O ndintspi o mb yo dya menzum a Israel ma o enche o mbji e Jesucristo, ja co nzi va ndintsqui n mbgji. 10 Maco Mizhocjimi ya recibido yo dya menzum a Israel, jenga i xipjiji ni jyod ra dytji co ley? Dya r tsjaji a cjanu; na ra nncji Mizhocjimi. Co n mboxatitagji mi sji na jy co ley, dya s ro cumpleji co. Ni xo ri nguetscji. 11 R prgji na sozgji pero ra salvazgji Mizhocjimi na ngue me siyazji e Jess cn Jmugji. Je xo rga cjanu rg salva yo dya menzum a Israel, ee e Pedro. 12 Ma m o nguar o a e Pedro, dya cj cja ndnr. Nucua e Pablo e e Bernab o zopjvi co mi cr nu, o xipjiji ja va mbsvi Mizhocjimi va zopjvi co dya mi menzum a Israel. O mbs o tsjavi co na nojo co nunca mi janda co nte. 13 Ma m o nguar o avi, cjanu o a cua e Jacobo o xipji co mi cr nu: Mi cjuarmatsgji, dyrji c r xitscji. 14 Ya xitsiji e Simn Pedro c ya mezhe Mizhocjimi xo juentse yo dya menzum a Israel, xo tsjap o nte yo. 15 Nujyo, ngue yo

274 o dyopj co profeta c ro zd. Co o dyopjji je mama a cjava: 16 Yo nte, dya cja matcji ja co nzi va matcji cja ce ngum de xipjad c o dyt e David. Nguecua ma ra zd co pa, r nzhog r cjap yo nte ra matcji na yeje. 17,18 R cjap n nteg co aja nte, z ja nde menzumji. Ra jyongji ra mbcji, ee Mizhocjimi. Nujyo, o jtscji ndeze mi jingu yo. Je ga cjanu va mama co profeta. 19 O sido o a e Jacobo o mama: C r mang, yo dya menzum a Israel co ya ejme dya Mizhocjimi, dya ni jyod r xipjiji ra circuncidaoji ja co nzi ga mama co ley. 20 C r cjaji, r penpeji na carta r xipjiji c dya ra zaji o tsingue o animale co pspji yo tsita. Co bzo, dya ra tsji o ndix; co ndix, dya xo ra tsji o bzo. Xo e co dya be chjnt. Xo r xipjiji, dya ra zaji o tsingue o animale co dya mbedye o cji. Dya xo ra ziji o cji. 21 R xipjiji a cjanu. Na ngue ya mezhe jizhiji o ley e Moiss texe cja co ciudad. Ma xabaro xrji cja nintsjimi ce ley, ee e Jacobo. 22 Nucua o nguejme conforme co apstole e co pastor e co aja cjuarma. O juajnji cua yeje cjuarma c ro mji a Antioqua e Pablo e e Bernab. Nuco, mi xoivi cja co cjuarma. C naja mi chj e Judas Barsabs; c naja mi chj e Silas. 23 O dyopjji na carta o jusji a cjava: Nutscjme r apstolegjme etscjme r pastorgjme

275 r pencjme ne carta. R zenguatsjme cjuarma, nutsceji dya i menzumji a Israel i crji a Antioqua e texe cja ne estado de Siria e ne estado de Cilicia. 24 C rg pencjme ne carta, r rgjme bb co o mbedye va ja r crgjme co o nucji. O xitsiji ni jyod ra circuncidaotsji e r tsjaji co mama o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss. Nguecua dya i prji ja ngue c r creoji. Nu co o xitsiji a cjanu, dya r tgjme co. 25 Ya r agjme r juajnjme yeje cjuarma r tcjjme ra ji e Bernab e e Pablo, ra e zenguatsji. Me r siyagjme anguezevi. 26 Z cjogvi na puncj peligro na ra mbtji co, pero sido zopjvi yo nte, xipjiji o ja e Jesucristo cn Jmugji. 27 R juajnjme e Judas e e Silas ra ji e Bernab e e Pablo. E Judas e e Silas ra xitsiji nu yo r opjjme cja ne carta. 28 O Espritu Mizhocjimi o dyacjme o pjee, o jtscjme co r xitscjme r tsjaji. Y na jo, nguextjo co r xitscjme co. Ma jiy, na r sgueji na jy. 29 Yo r xitscjme, ngue c dya r saji o tsingue o animale co pspji yo tsita. Dya xo r siji o cji. Dya xo r saji o animale co dya mbedye o cji. Nutsceji i bzoji, dya r tsji o ndix; etsceji i ndixji, dya r tsji o bzo. Xo etsceji dya be i chjntji. Ma dya r tsjaji yo na so, i cjaji na joma. Zenguaji,Mizhocjimi ra mbxcji, ee ce carta va dyopjji. 30 Cjanu o ndji cua e Judas e e Silas o nddyivi ce carta, o mji e Bernab e e Pablo a Antioqua.

HECHOS15 Ma m o ztji, cjanu o xipjiji cua co cjuarma a Antioqua ro jmurji. Ma o jmurji, o unji cua ce carta. 31 Ma m o xrji ce carta, me go mji na ngue ma jo co ja co mi topj nu. 32 E Judas e e Silas mi profetavi. O xipjivi na puncj o ja co cjuarma, o jchiji ja ga cja o ja Mizhocjimi. Nguecua co cjuarma xenda go zzhiji cja o ja Mizhocjimi. 33 E Judas e e Silas o mezhevi ja nzi pa a Antioqua. Nucua ma m o nzhogvi nu ja vi eji e Bernab e e Pablo, co cjuarma a Antioqua o xipjiji anguezevi: Mizhocjimi ra mbxcvi. Xipjivi ra mbr Cjimi co o ndcji, eeji. 34,35 E Pablo e e Bernab xe go mimivi a Antioqua. Anguezevi e co aja xpte mi jizhiji mi mamaji o ja Mizhocjimi.

mezhe cua ja nzi o pa, o mama cua e Pablo o xipji e Bernab: Na jo r m cja co jii nu ja ya r zopjvi o ja Mizhocjimi co nte. R ma zenguavi co cjuarma, r nuvi pje cjaji, ee e Pablo. 37 E Bernab mi ne ro zidyivi e Juan Marcos. 38 Pero o mama e Pablo c xenda na jo ma dya ro zidyivi c. Na ngue e Marcos vi jyanbji co anguezevi a Panfilia; dya sido cja ce bpji co anguezevi. 39 Nguecua o zvi cua o ja e Bernab e Pablo. Nguecua va xgvi cua. Nucua e Bernab cjanu o mvi e Marcos. O mbesevi cja na barco o mvi a Chipre.

36O

Pablo comienza su segundo viaje misionero

HECHOS15,16 e Pablo o juajn e Silas ro mvi ro mbpivi Mizhocjimi. Co cjuarma a Antioqua o dytpji Mizhocjimi ro mbs e Pablo e e Silas. Cjanu o mvi cua. 41 O ztvi texe cja ce estado de Siria e cja ce estado de Cilicia. E Pablo mi zopj co cjuarma; nguecua va zzhiji cja o ja Mizhocjimi.

276 tsjap o mbrji c dya ro mji nu. Nguecua va cjogtjoji cja ce estado de Frigia e cja ce estado de Galacia. 7 Ma ya mi ngue ro ztji cja ce estado de Misia, mi cja ro mji a Bitinia. Pero o Espritu e Jesucristo dya jyzi ro mji. 8 Nguecua va cjogtjoji cua cja ce estado de Misia, dya mamaji o ja Mizhocjimi nu. Nucua o ztji a Troas c tsja a Misia. 9 Na nu xm ma mi crji a Troas, Mizhocjimi o jchi e Pablo c o janda, nza cja ma ro nguinchi na tj. O janda na bzo c mi menzum cja ce estado de Macedonia. Mi bb ma xipji e Pablo: Mji a Macedonia r ma pjxcjme, ee ce bzo. 10 Nutsc e Lucas, je ngue a Troas r chjgjme e Pablo e co mi dyoji. Na ngue c o janda e Pablo c o jchi Mizhocjimi, r prjme Mizhocjimi mi jtscjme c ro ma zopjjme co mi cr a Macedonia ro ma xipjijme o ja e Jesucristo. Ixt xampjajme ro mcjjme nu.

40Nucua

16

Nucua cjanu o mvi cua a Derbe eje a Listra. Mi bb nu na ti c mi chj e Timoteo. Nuc, mi enche o mb e Jesucristo. C nu nana mi menzum a Israel, y xo mi enche o mb e Jesucristo. C nu tata mi menzum a Grecia. 2 Co cjuarma a Listra e a Iconio mi mamaji c mi cja na jo e Timoteo. 3 E Pablo o ne o zidyivi e Timoteo ngue cua ro mbsvi cja ce bpji. Pero ot o circuncidao. Na ngue co mi menzum a Israel co mi cr cja co jii nu ja ro mji e Pablo e Silas e Timoteo, mi prji c mi griego c o tata e Timoteo, dya mi menzum a Israel. Ma o nguar o circuncidao, cjanu o mji cua. 4 Texe cja co jii ja co mi pji, mi zopjji co cjuarma mi xipjiji co vi mama co apstole e co pastor co mi cr a Jerusaln. 5 Nguecua co cjuarma xenda go mbrji go creoji e Jesucristo. Pama mi bb co mi enche o mb e Jesucristo.

Timoteo acompaa a Pablo y a Silas

mi ne ro mji a Asia ro xipjiji o ja e Jesucristo co nte. Pero o Espritu Mizhocjimi o

6Nucua

La visin que Pablo tuvo de un hombre de Macedonia

tesejme cua cja ce barco c r ttjme a Troas r mjme derecho r stjme a Samotracia. C na ye nu pa, r stjme a Nepolis r dagjme cja ce barco. 12 Nucua r pedyejme nu r stjme a Filipos nu ja cr na puncj o nte co vi eje a Roma o e mandaji nu. A Filipos ngue na jii c me na nojo cja co aja jii co tsja a Macedonia. R mimijme ja nzi pa nu. 13 Ma m o zd ce pa ma sya co menzum a Israel, r pedyejme cja o ngoxtji ce jii r mcjjme a squina

11R

Pablo y Silas en Filipos

277 cja na ndare nu ja mi pa tji Mizhocjimi. R mimijme r jchijme co ndix co mi jmur nu. 14 Na co ndix co mi r co mi mamajme, mi ngue na ndix c mi chj e Lidia. Mi menzum a Tiatira mi p o bitu co ma cjipob. Nuc, mi mat Mizhocjimi. Mizhocjimi o nb o mb o creo co ja co o mama e Pablo. 15 Cjanu o ji cua, e co mi cr o ngum. Nucua cjanu o xitscjme: Nu ma i mangueji c na cjuana r enche n mbg c n Jmugji, r mbitatsji r m n nzung r ma oxqueji nu, enzgjme c. O zmpcjme r oxjme nu. 16 Na nu pa, mi pcjjme nu ja mi pa tjme Mizhocjimi. R chjgjme na xunti c mi esclavo. Mi oo o mb na o espritu e Satans c dya jo, mi un poder mi divinao. Co o lamu ce xunti mi tji na puncj o merio co c mi divinao ce xunti. 17 Nuc, mi tjnt n xtjgjme nu ja mi pcjjme e Pablo, mi mapj na jense mi mama: Nu yo bzo, ngue o mbpji Mizhocjimi c bb a jense. Xitsiji ja rg s r salvagueji, ee ce xunti. 18 O mezhe cua na puncj o pa, mi cja a cjanu ce xunti mi tjnt n xtjgjme mi mama a cjanu. O xicha cua e Pablo o pjn o janda ce xunti. Cjanu o xipji cua c o espritu c dya jo: Me na zzhi e Jesucristo; r xitsc r pedye cja ne xunti. Cjanu o mbedye cua. 19 Co o lamu ce xunti o mbrji cua c dya cja ro ndji na puncj o

HECHOS16 merio. Nguecua cjanu o zrji cua e Pablo e e Silas o zidyiji a fuerza a jmi co pje mi pjzhi, ngue cua ro jnpji ngenda. 20 Ma m o ztji cja co pje mi pjzhi, cjanu o xipjiji cua: Nu yo bzo, je menzumvi a Israel. Va xipjiji nano ja yo nte ga dyonpji. Nguecua dya prji ja ngue c ra creoji. 21 Mamavi o ja co mama n leygji c dya s r cjaji ni xo r creoji. Na ngue r menzumgji a Roma, eeji. 22 Nguecua co nte o dji, mi ne ro mbrji e Pablo e e Silas. Co pje mi pjzhi cjanu o tsnbvi cua o bitu e Pablo e e Silas. Cjanu o mandavi o mbrji co dyenza. 23 Nucua ma m o nguar o mbrji na puncj, cjanu o pantaji cua a pjr. Cjanu o xipjiji cua ce mbpjr ro mbrji na jo e Pablo e e Silas para dya ro mbedyevi. 24 Nguecua ce mbpjr o tsja ja co nzi va xipjiji, o siji e Pablo e e Silas o tsjocji mas a mbo cja ce pjr. Cjanu o ngtpji cua o nguavi cja yeje dyax co vi dytji, para dya ro s ro mbedyevi. 25 Nucua c ndexm e Pablo e e Silas mi tvi Mizhocjimi y mi tvi o himno ma matvi Mizhocjimi. Co aja co ma oo a pjr mi rji. 26 Nango mbi cua na zzhi ne xoijm go m co cimiento cja ce pjr go xog co ngoxtji. Co cadena co mi nnt co ma oo a pjr, o ndg nu ja mi saa cja ndngum. 27 Ce mbpjr ma m o z, o janda ya vi xog co ngoxtji cja ce pjr. O ngb cua o tjdyi ro pttsj. Na ngue

HECHOS16,17 mi pzhi ya vi cuee texe co ma oo cja ce pjr. 28 Nucua e Pablo o mapj cua na jense o xipji: Dya r pttsj; r cxtjogjme r texejme, ee. 29 Nucua ce mbpjr o manda o tji o sivi. Cjanu o cjuandi o ma a mbo cja ce pjr, me mi mbi. Cjanu o ndijm cja o jmi e Pablo e e Silas. 30 Cjanu o zidyivi a tji o xipjivi: Nutscevi nin tecjamvi, pje ni jyod r cjag ngue cua r salvag? 31 Cjanu o ndnrvi o xipjivi: R enche in mb e Jesucristo r tsjap in Jmugue. Ra empce libre texe cja co na so; xo e yo cr in nzum, embeji ce mbpjr. 32 Nucua cjanu o xipjivi o ja Mizhocjimi ce bzo e texe co mi cr o ngum. 33 Nucua mismo ce xm, ce mbpjr ixco zidyi cua e Pablo e e Silas nu ja mi po o ndeje o mbechpevi nu ja vi sod. Nucua cjanu o jichiji co ndeje ce mbpjr e co mi cr o ngum. 34 Nucua ce mbpjr cjanu o zidyi e Pablo e e Silas cja o ngum, o ma unvi o xdyi o zivi. Me go mj cua ce mbpjr e co mi cr o ngum, na ngue vi enche o mbji Mizhocjimi. 35 Nucua c na jyas, co pje mi pjzhi cjanu o zopjvi cua co polica o xipjiji: Mvi ma xopcvi co bzo co r pantaji a pjr. 36 Ma m o ztvi nu, o xipjivi ce mbpjr. Nucua ce mbpjr cjanu o ma xipji e Pablo: Co pje pjzhi o ndvi co o mama c s r pedyevi libre.

278 Nguecua pedyevi, Mizhocjimi r mji, ee ce mbpjr. 37 Pero e Pablo dya nguejme conforme o xipji co polica: Co pje pjzhi o mandavi o mbrzbe na puncj, me go bchquibe n tsebe cja yo nte, z dya jncbe ngenda. Y o pandgabe a pjr. O tsjacbe a cjanu, maco r menzumgbe a Roma. Nudya, nevi c r pedyebe, c dya ra mbr yo nte. Iy. Ma xipjivi ra jui ra e pjongzbe libre. 38 Cjanu o ma cua co polica cja co pje mi pjzhi, o ma xipjivi ja va mama e Pablo. Ma m o dyr co pje mi pjzhi c mi menzum a Roma e Pablo e e Silas, me go zvi cua. 39 Cjanu o mvi cua cja ce pjr o ma xipjivi e Pablo e e Silas: Perdonaozbe c r cjacbe. Cjanu o pjongvi cua libre cja ce pjr. Cjanu o xipjivi: R tcjme na favor r pedyevi cja ne jii, ee co pje mi pjzhi. 40 Nucua e Pablo e e Silas ma m o mbedyevi libre cja ce pjr, cjanu o ma zenguavi e Lidia. Nucua cjanu o zopjvi co cjuarma co mi cr nu; nguecua o mji y o zzhiji. O mbedye o mji cua co e Timoteo.

17

O ztji cua a Anfpolis e a Apolonia pero o cjogtjoji, o ztji cja ce jii a Tesalnica. Nujnu, bb nu naja nintsjimi nu ja mat Mizhocjimi co menzum a Israel. 2 Texe nu ja mi st e Pablo mi pa cja nintsjimi. Nguecua o

El alboroto en Tesalnica

279 mezhe ji nzo, chjnma mi pa cja ce nintsjimi a Tesalnica mi pa jchi o ja Mizhocjimi co nte. 3 O jchiji co mama o ja Mizhocjimi, ngue cua ro mbrji mi jyod ro sufre rv nd e Cristo, cja rr tetjo cua na yeje. O xipjiji: I tebeji c o mama Mizhocjimi ra evgueji libre. Pero r xitscji, nuc, ya j. Ngueje e Jess. 4 Co menzum a Israel, bb co o creo o ndeeji e Pablo e e Silas. Co dya menzum a Israel co xo mi s Mizhocjimi, na puncj co xo creo e Jesucristo. Nuco, mi bb ja nzi ndix co pje mi pjzhi. 5 Nucua co menzum a Israel co dya mi creo, me go sjyaji cua na ngue co nte o ndeeji e Pablo e e Silas. Nguecua cjanu o mji cja chjm nu ja mi cr co bzo co ma so co dya mi ppji co ja nde mi nzhod. O xipjiji ro mji anguezeji. Ma mi pji, o mbr o mapjji cua na jense. Nguecua va mundo cua na puncj o nte. Nucua cjanu o mji cja o ngum e Jasn, Cjanu o xotpji o ngum cjanu o cjogji, ngue cua ro pjongji e Pablo e e Silas ro zidyiji nu ja ro jnpji ngenda a jmi co nte. 6 Pero dya chtji. Nguecua o pnchiji cua e Jasn e ja nzi co aja cjuarma, o zidyiji a fuerza cja co pje mi pjzhi cja ce jii. O mapjji na jense mi mamaji: E Pablo e e Silas nzhodvi onpvi yo nte. Nguecua texe cja ne xoijm bb co ya sonbji o mb na ngue co ja co mamavi. Nudya, va jui va oncgji. 7 Nu ne Jasn o recibido cja o ngum co,

HECHOS17 ngue cua sido oxvi. Co creo ja co nzi ga mama anguezevi, dya cjaji ja co nzi ga manda e Csar c mero manda; mamaji e Jess ngueje c mero manda, eeji. 8 Co nte e co pje mi pjzhi ma m o dyrji a cjanu, me go zji, dya mi pr pje ro tsjaji. 9 Nucua co pje mi pjzhi cjanu o cobraji o merio e Jasn e co aja cjuarma, o xipjiji c ro nzhopcji co merio ma ro mbedye e Pablo e e Silas cja ce jii. Cjanu o emeji cua libre.

co cjuarma cjanu o xipjiji e Pablo e e Silas c ro mbedyevi ce xm, ro mvi a ma a Berea. Ma m o ztvi nu, o mvi cja ce nintsjimi nu ja mat Mizhocjimi co menzum a Israel. 11 Co mi cr a Berea xenda mi rji que na ngue co mi cr a Tesalnica. O dyrji co texe o mbji co ja co mi mama e Pablo e e Silas. Pama mi nuji cja o ja Mizhocjimi cjo na cjuana co mi mamavi. 12 Nguecua co menzum a Israel, na puncj co o enche o mb e Jesucristo. Xo e na puncj o ndix co pje mi pjzhi co mi griego co dya mi menzum a Israel, xo creoji e Jesucristo. Xo e o bzo co mi griego. 13 Nucua co mi cr a Tesalnica co mi menzum a Israel, o mbrji cua e Pablo e e Silas vi mvi a Berea; e Pablo mi zopj co nte mi xipjiji o ja Mizhocjimi. Ixco mji cua o ma dytji co nte, ngue cua me go mundoji va mapjji. 14 Nucua co cjuarma ixco ndji cua co ro ma

10Nucua

Pablo y Silas en Berea

HECHOS17 caminao e Pablo ro ztji a squina cja ce mar. E Silas e e Timoteo o nguejmevi a Berea. 15 Co cjuarma o ma caminaoji e Pablo hasta o ztji a Atenas. Nucua e Pablo o mama cua o xipjiji: Ma r nzhogueji a Berea, xipjiji e Silas e e Timoteo ra tsjavi posible ra jui, dya ra mezhevi.

280 mangue yo nunca r rjme. R ne r prjme ja ga cja yo, embeji e Pablo. 21 Co mi menzum a Atenas e co dya mi menzum a Atenas co mi cr nu, sido mi mamaji co ja co nuevo y me mi ne ra dyrji co ja co nuevo. 22 Nucua e Pablo cjanu o bb cua nu ja mi jnji ngenda nu ja mi chj a Arepago, cjanu o mama: Nutsceji i bzoji i crji va a Atenas, r unnc ngenda c me i matji o tsita. 23 Ma mi nzhodg mi janda yo tsita yo i matji, r janda na altar c juns a cjava: Ne altar ngue para ce tsita c dya r prgji, je juns a cjanu. Nudya r xitscji ja ga cja c dya i prji pero i mamaji i matji, c ngueje Mizhocjimi. 24 Mizhocjimi o dyt e jense e ne xoijm, e texe yo bb e yo cjaa. Nuc, manda texe a jense e texe cja ne xoijm. Nguecua dya bb a mbo o templo e o tsingum nu ja ra mimi. Na ngue nuyo, ttjoji co dy yo. 25 Nutsceji i cjijiji c pje co ni jyod yo tsita r ungueji. Pero Mizhocjimi dya pje ni jyod. Maco ngue angueze o ngambgagji va cja ne xoijm, y dacji c rg bbji e c rg tsjons n jji. Xo dacji texe co ni jyongji. 26 Mizhocjimi o ngama texe yo raza e yo nacin. Na ngue je mboxbchiji cja ce bzo c ot o dyt Mizhocjimi. O mama Mizhocjimi jingu ro mimi nzi na raza yo cr dya, e ja ngue cua ro ngrji. Xo e co cja ra ngr. 27 O ngama a cjanu Mizhocjimi yo

Pablo mi tebe e Silas e e Timoteo ro sjui a Atenas. Me go sufre o mb, na ngue o janda mi tg na puncj o tsita cja ce jii. 17 Nguecua mi pa cja ce nintsjimi mi aji co mi menzum a Israel mi xipjiji ja ga cja c na cjuana. Xo mi aji co dya mi menzum a Israel co xo mi mat Mizhocjimi. Y pama mi pa cja c e chjm mi aji co mi pa nu. 18 Nujnu, mi pa nu co mi xiji epicureo co mi xtp o ja e Epicuro, e co mi xiji estoico co mi xtp o ja e Zenn. Anguezeji o zji o ja e Pablo. Bb co o mama: Mbr, pje ra xitscji ne bzo nu ja nde pezhe o ja?, eeji. Bb co o mama: Nza cja c xitscji r creoji nano tsita co matji nano jii, eeji. O mamaji a cjanu na ngue e Pablo mi xipji anguezeji ja ga cja e Jess e ce Resurreccin. Anguezeji dya tendioji, mi cjapji e Jess e ce Resurreccin mi ngue o tj yeje tsita. 19 O zidyiji cua e Pablo nu ja mi chj a Arepago nu ja mi jnji ngenda. Cjanu o xipjiji: R ne r xitscjme ne ja nu i jizhgue ngue cua r prjme. 20 I

16E

Pablo en Atenas

281 raza, ngue cua texeji ra jyodji angueze, ra mbrji ja ga cja, ra enche o mbji. Na ngue dya j bb Mizhocjimi co nuzgji r nteji. 28 Na ngue dacji c rg bbji e c rg mji n dyji e n cuaji. Nguecua s r mamaji bb co nutscji c. Xo mama a cjanu naja co in menzumgueji co mi xiji poeta co mi pjchi ra a co pje nde ma ja. O mama: O tizgji Mizhocjimi, ee. 29 Nu ma o tizgji Mizhocjimi, ni jyod r unncji ngenda c dya Mizhocjimi yo tsita yo t yo nte. Na ngue tji ja co nzi ga neji, de oro o de plata o de ndojo. 30 Ma ot, Mizhocjimi mi pspi na puncj paciencia co mi mat yo tsita. Na ngue dya mi prji. Pero nudya, mama Mizhocjimi c ni jyod ra nzhog o mb texe yo cr cja ne xoijm. 31 Mizhocjimi ya juajn na pa ma ra jncji ngenda. O eme na bzo c ra jncji na jo ngenda. Ma o nd ce bzo, Mizhocjimi o tsjap o te. Ngue c rga prgji r texeji, ce bzo ngueje c ra jncji ngenda, ee e Pablo. 32 Ma m o dyrji c mi mama e Pablo c vi te e Jess ma ya vi nd, bb co o tsjap burla va ndenbe e Pablo. Bb co o mama: Xe r xitscjme na nu pa, eeji. 33 Nguecua e Pablo o mbedye nu ja mi crji. 34 Bb co o ndee e Pablo o enche o mbji e Jesucristo. Na anguezeji mi chj e Dionisio. Mi ngue na co bzo co mi jn ngenda. Xo creo na ndix c mi chj e Dmaris.

HECHOS17,18 o chjvi nu na bzo c xo mi Israelita, pero vi jmus cja ce estado de Ponto c tsja a Asia. Nuc, mi chj e Aquila. Cja vi ejui c nu su a Italia nu ja mi bbvi. Na ngue e Claudio c mi mero mi manda o xipji texe co mi menzum a Israel ro mbedyeji a Roma c tsja cja ce pas a Italia. C nu su e Aquila mi chj e Priscila. E Pablo o ma zengua e Aquila e e Priscila cja o ngumvi. 3 Ce bpji c mi cja e Aquila e e Priscila, mi mismotjo ce bpji c mi cja e Pablo. Mi tbji o xipjad o animale mi pji. Y nu co mi tm, mi tji o ngumji. Nguecua e Pablo o mimiji co anguezevi, mi tbji o xipjad. 4 E Pablo mi pa ma xabaro cja ce nintsjimi mi aji co menzum a Israel e co dya menzum a Israel, mi xipjiji ro dytpji o ja e Jesucristo. 5 Nucua cjanu o sj cua e Silas e e Timoteo, vi ejui cja ce estado de Macedonia. Nucua e Pablo pama mi zopj co mi menzum a Israel mi xipjiji: R xitscji c na cjuana, e Jess ngue c o mama Mizhocjimi ra evgueji libre, embeji. 6 Anguezeji dya go ne go creoji, y o zadji e Pablo. Nguecua e Pablo o juancja o bitu ngue cua ro unji ngenda c ro mbedye cja ce nintsjimi, dya cja ro ma zopj anguezeji. Cjanu o mama cua: C r ma sufregueji, dya ngue n socg; ngueje in socgueji. Na ngue ma r xitscji ri enche in mbji e Jesucristo, dya i dytcji. Nudya, r zopjg yo dya menzum a Israel, ee e Pablo.

2Nujnu,

18

Nucua e Pablo o mbedye a Atenas o ma a Corinto.

Pablo en Corinto

HECHOS18 o mbedye cua cja ce nintsjimi. O cjog cua cja na ngum c bxtjo mi jr cja ce nintsjimi. Ce ngum mi ngue o ngum e Justo. Nuc, dya mi menzum a Israel pero mi mat Mizhocjimi. Nu cja ce ngum ngue nu sido mi a e Pablo o ja Mizhocjimi. 8 C mi manda cja ce nintsjimi, mi chj e Crispo. Nuc, o enche o mb e Jesucristo cn Jmugji; xo e texe co mi cr o ngum. Co mi menzum a Corinto, na puncj co o dyt e Pablo cjanu o creoji e Jesucristo. Cjanu o jiji. 9 Na nu xm Mizhocjimi o un e Pablo o janda nza cja ma ro nguinchi na tj, o xipji: Dya r s. Sido r zopjgue yo nte, dya r jueme. 10 Na ngue r bbg co nutsce. Dya r jzi cj pje ra tsjac. Na ngue cja ne jii cr na puncj o nte co ra dytc n ja; nutsc r cjap n nteg, ee Mizhocjimi. 11 O mezhe na cj nde va mimi e Pablo a Corinto mi jchi o ja Mizhocjimi co nte. 12 E Galin mi gobernador cja ce estado de Acaya. Na nu pa, co mi menzum a Israel co dya mi tp o ja e Jesucristo, o jmurji o aji. Cjanu o ma zrji e Pablo o zidyiji a jmi e Galin nu ja mi jn ngenda. 13 Cjanu o xipjiji cua e Galin: Ne bzo nu, onp yo nte xipjiji nano rg matji Mizhocjimi. Maco dya mama a cjanu co ley, eeji va xipjiji e Galin. 14 Nucua e Pablo ya mi ngue ro ndnr. Pero e Galin o a cua o xipji co mi menzum a Israel:

282 Nutsceji i menzumji a Israel, sido va molestaozgji, ya xichazg co nutsceji. Ma ro ptnte ne bzo, o pje co ro tsjap na nte, ro tcji ma. 15 Pero dya pje tsja nu. C ni ugueji na nu, ngue c dya jizhi ja co nzi ga mama co in leygueji. Nano ja co mama y nano tj c nd. Nguecua nguetsceji s r reglatsjji; nutsc dya psc r nug yo, embeji co. 16 Cjanu o manda o pjongji co mi menzum a Israel nu ja mi jn ngenda. 17 Nucua co dya mi menzum a Israel, o pnchiji cua e Sstenes c mi manda cja ce nintsjimi a Corinto, o mbrji a jmi e Galin nu ja mi jn ngenda. Pero e Galin dya tsjap ngenda.

7Cjanu

Pablo xe go mezhe cua na puncj o pa, o mimi a Corinto. Nucua cjanu o ezhe cua co cjuarma. Cjanu o mji cua e Aquila e e Priscila a ma a Siria, mi pji cja na barco. Ma m o ztji a Cencrea, o axpaji o i na ngue ya vi cumple ce promesa c vi mama va xipji Mizhocjimi. 19-21 O mbedyeji nu, o ztji a Efeso. E Pablo cjanu o cjog cja ce nintsjimi o aji co mi menzum a Israel o xipjiji ja ga cja e Jesucristo. Anguezeji mi sjmji e Pablo xe ro mezhe rv mimiji. Pero e Pablo o ndnr o mama c dya mi s. Cjanu o ezhe anguezeji o xipjiji: Ni jyod r mag a Jerusaln r ma spc ce mbaxcua c ya ra

Pablo vuelve a Antioqua y comienza su tercer viaje misionero

18E

283 zd. Pero ma ra ne Mizhocjimi, r nzhog r zenguatsji na yeje. Cjanu o ma ndese cja na barco c mi cjog a Efeso, o mbedye nu. E Aquila e e Priscila o nguejmevi a Efeso. 22 Ma m o zt ce barco cja ce jii a Cesarea, o dag e Pablo o maa nu ja mi jmur co cjuarma a Jerusaln, o ma zenguaji. O mbedye cua nu, cjanu o ma cua a Antioqua. 23 O mezhe ja nzi pa va mimi nu. Cjanu o mbedye o ma cja c e estado de Galacia e cja ce estado de Frigia. O zt texe cja co jii nu ja mi cr co mi tp o ja e Jesucristo, o zopjji. Nguecua o mji y o zzhiji.

HECHOS18,19 barco ro ma cja ce estado de Acaya. Nguecua co cjuarma a Efeso o xipjiji e Apolos: J, na jo r mague, embeji c. Cjanu o dyopjji na carta ro nddyi e Apolos, ngue cua co cjuarma a Acaya ro recibidoji c. Ma o zt a Acaya, Mizhocjimi o un poder e Apolo o zopj co mi menzum a Israel co dya mi creo e Jesucristo. Mi sji o ja anguezeji nu ja mi cr texe co nte mi rji. Mi zopjji co texe o mb mi xipjiji ja ga mama o ja Mizhocjimi; nguecua co nte va mbrji e Jess ngueje c o mama Mizhocjimi ra evgueji libre. Nguecua co mi sji o ja e Apolos o bzhiji. Nguecua co ya vi creo e Jesucristo xenda go zzhiji.

go mezhe go sj cua a Efeso na bzo c mi chj e Apolos. Mi Israelita pero vi jmus a Alejandra. Ce bzo mi pr na jo o ja Mizhocjimi, y mi pjchi ra zopj na jo co nte. 25 Nuc, ya vi jchiji ja ga cja o iji e Jess cn Jmugji. Mi zopj co nte co texe o mb, mi xipjiji ja ga cja e Jess ja co nzi va dyr. Pero dya mi pr na jo ja ga cja. E Apolos mi pr e Juan mi jichi co ndeje co nte. Pero dya mi pr ja ga nnbji dya o tj e Jesucristo ma jichiji co enche o mb angueze. 26 Nucua e Apolos o mbr o zopj co nte cja ce nintsjimi, o xipjiji texe c mi pr ja ga cja e Jess. Y dya mi s. Nucua e Priscila e e Aquila ma m o dyrvi mi a e Apolos, o zidyivi o ngumvi. Cjanu o atsjji cua o xipjivi co ja co xe mi bzhi ro mbr. 27,28 Nucua e Apolos cjanu o mama c ro ndese cja na

24Dya

Apolos predica en Efeso

19

Ma mi bb e Apolos a Corinto c tsja a Acaya, e Pablo mi nzhod cja co jii co mi jr cja teje. Cjanu o zt a Efeso. Cjanu o chjji nu, ja nzi co mi tp o ja e Jesucristo. 2 Cjanu o xipjiji cua: Ma i creogueji, cjo o j o Espritu Mizhocjimi cja in mbgueji? O ndnr cua anguezeji o mamaji: Dya r rjme cjo bb o Espritu Mizhocjimi. 3 O ndnr cua e Pablo o mama: Ja vi jigueji ma? O ndnr cua anguezeji: O nzhog n mbjme ja co nzi va mama e Juan, cja rr jigjme. 4 O ndnr cua e Pablo o xipjiji: Ma mi jichi e Juan co nte, mi xipjiji ro jyziji co na so ro

Pablo en Efeso

HECHOS19 enche o mbji c cja ro j, c ngueje e Jess. Ngueje c o mama Mizhocjimi ra evgueji libre cja co na so, ee e Pablo. 5 Ma m o dyrji a cjanu, cjanu o jiji cua na yeje. O nnbji o tj e Jess cn Jmugji va jichiji. 6 Nucua e Pablo o ese o dy anguezeji. Nucua o j cua o Espritu Mizhocjimi o bb cja o mbji. Nucua o mbr o aji cua nano idioma, y mi mamaji o ja Mizhocjimi. 7 Anguezeji mi sji na doce bzo. 8 O mezhe ji zana e Pablo mi pa cja ce nintsjimi, mi pa aji co nte mi xipjiji mi jyod ro enche o mbji e Jess, na ngue ngueje angueze c o eme Mizhocjimi ra manda. 9 Pero bb co o meze o mb, co dya go ejme e Jesucristo. Anguezeji o zopjji cua co aja co mi jmur cja ce nintsjimi, o xipjiji c dya ma jo o iji e Jess. Nguecua e Pablo o mbedye cja ce nintsjimi, dya cja mi pa zopj nu co nte. Nucua e Pablo e co mi tee angueze, cjanu o mji cua cja na scuela nu ja mi xpte na bzo c mi chj e Tiranno. Nucua e Pablo pama mi pa cja ce scuela mi pa zopj co nte. 10 O mezhe yeje cj c mi pa zopj co nte nu. Nguecua texe co mi cr cja ce estado de Asia, o dyrji o ja e Jesucristo cn Jmugji, z mi menzum a Israel z dya mi menzum a Israel. 11 Mizhocjimi o un poder e Pablo o tsja co na nojo co nunca mi janda co nte. 12 Nguecua co tsimbayo co mi jt o i e Pablo e co o pchera, mi canaji mi pa cuatji

284 co mi sdy e co vi zr co o sondajma e Satans c dya jo. Nguecua mi jog co mi sdy y mi pedye co sondajma. 13 Bb co menzum a Israel co mi nzhod mi cjuama co vi zr o sondajma c dya jo. Mi nnbji o tj e Jess cn Jmugji ma cjuamaji, xama ro mbedye co sondajma. Mi mamaji: Pedye cja ne nte. R xitsc co o poder e Jess c nd e Pablo ga zopj yo nte, embeji co sondajma. 14 Cja co menzum a Israel, mi bb na ndambcjimi c mi chj e Esceva. Mi eje yencho ti co mi nnb o tj e Jess ma cjuamaji. 15 Na nu pa ma o nnbji a cjanu o tj e Jess, o ndnr cua ce sondajma o mama: Ri prg cj ngueje e Jess. Xo r prg cj ngueje e Pablo. Natsceji, pje pjtsceji?, ee. 16 Nucua ce bzo c vi zr ce sondajma, nango dac o ma ndaji co o ti e Esceva. Me go mbrji go ndpji. Nucua o mbedyeji cua cja ce ngum, ya mi nzergatjoji y ya me vi sodji. 17 Nucua co mi cr a Efeso co mi menzum a Israel, ma m o mbrji c vi tsja co o ti e Esceva, me go zji cua. Xo e co dya mi menzum a Israel. Na ngue mi prji, z mi nnbji o tj e Jess pero dya mi creoji, nguecua va tsjapji a cjanu co o ti e Esceva. Nguecua o mamaji c me na nojo e Jess c n Jmugji. 18 O j cua na puncj co ya mi creo e Jesucristo pero sido mi croji, mi divinaoji y pje co nde mi cjaji. O mamaji c dya ma jo co mi cjaji, y dya cja ro tsjaji. 19 Bb

285 o cro co mi cja o magia. O ma tjji co o libroji co mi juns co magia, cjanu o ndtji a jmi texe co nte. O tsjaji ngenda c ja nzi mi muvi co libro; o zs cincuenta mil o merio de plata. 20 Na puncj o nte co o creo e Jesucristo co texe o mb. Na ngue me na zzhi o ja Mizhocjimi. 21 Nucua o Espritu Mizhocjimi o nb o mb e Pablo ro ma na yeje cja ce estado de Macedonia e cja c e estado de Acaya, ro ma zengua co cjuarma. Nucua cja rr ma a ma a Jerusaln. O mama: Ma r st a Jerusaln, xo ni jyod r j a Roma, ee. 22 Nucua e Pablo o ndj yeje co nu mimbpjiji o mvi a Macedonia. Nuco, mi ngueje e Timoteo e e Erasto. E Pablo xe nguejme o mimi cja ce estado de Asia.

HECHOS19 Pablo, zopj yo nte xipjiji c dya mizhocjimi yo tsinana; na ngue r ttjoji co n dygji yo. Xo i rji mama a cjanu e Pablo cja co aja jii. Nguecua na puncj o nte co dya cja mat yo tsinana; ya creoji co mama e Pablo. Dya nguextjo va a Efeso; xo e texe cja ne estado de Asia. 27 Bb peligro ra tsjacji burla yo nte, dya cja ra ndmji yo tsinana yo r tcji. Y dya nguextjo nu, xo ra tsjapji c dya cja ni muvi o templo e tsina Diana. Dya cja ra zpji e tsina Diana. Maco nudya matji texe va a Asia e texe cja ne xoijm. 28 Ma m o dyrji co o mama e Demetrio, me go sjyaji cua na puncj o mapjji cua na jense o mamaji: Me na nojo e tsina Diana nu r matcji nutscji r menzumji a Efeso, eeji. Y sido mi mapjji a cjanu. 29 Nguecua texe co nte cja ce jii o mbr o huiji, pero dya mi prji pje mi pjzhi. Nucua cjanu o cjuandi o mji cua nu ja mi cjaji o junta. Ma m o mji nu, o pnchiji e Gayo eje e Aristarco co mi dyoji e Pablo, o zidyiji a fuerza nu ja mi cjaji o junta. Anguezevi mi menzumvi a Macedonia. 30 E Pablo mi ne ro cjog a nde cja co nte ro aji. Pero co mi creo e Jesucristo, dya jyziji ro cjog. 31 Co pje mi pjzhi co mi manda cja ce estado de Asia, bb co mi joji e Pablo. Anguezeji o ndji co o maa nu ja mi bb e Pablo o ma dytji na favor c dya ro ma cja ce junta, na pje co ro tsjapji. 32 Co nte me mi huiji. Nano co mi mama

nu pa ma xe mi bb e Pablo a Efeso, me mi hui co nte me mi mapjji. Na ngue mi bb co dya go ne o iji Mizhocjimi. 24 Mi bb na bzo c mi chj e Demetrio. Mi t o tsinana de plata co mi xiji tsina Diana. Xo mi t o tsingum nu ja mi tg co tsina Diana. Mi tsj o mbpji co mi pjchi ra dyt o tsinana; nguecua mi tji na puncj o merio. 25 E Demetrio o zojn cua co o mbpji e co aja co mi t o tsinana. Ma m o jmurji, cjanu o xipjiji cua: Nutsceji nin tecjanmji, i prji r tji na puncj o merio rg tji yo tsinana. 26 Pero xo i prji ja ga cja ga tsja e

23Na

El alboroto en Efeso

HECHOS19,20 co aja; nano co mi mama co aja. Nguecua na puncj co dya mi pr pje vi jmurji. 33 Nucua co menzum a Israel co dya mi creo e Jesucristo, o juajnji na co o dyoji c mi chj e Alejandro para ro frentaoji co co nte. Bb co o xipji e Alejandro pje vi jmurji cja ce junta. Nucua e Alejandro o tsja o sea co o dy ngue cua ro ngot o ne co nte. Na ngue mi ne ro xipjiji co nte c dya mi ngue o soc co mi menzum a Israel. 34 Pero co nte, ma m o jandaji e Alejandro mi menzum a Israel, cjanu o mapjji cua na yeje. O mezhe cua yeje hora junto va mapjji a cjava: Me na nojo e tsina Diana nu r matcji nutscji r menzumji a Efeso, eeji va mapjji. 35 Nucua c mi representante cja ce jii, o xipji o ngot o ne co nte. Cjanu o xipjiji: Nutsceji n menzumtsgji a Efeso. Yo nte yo cr texe cja ne xoijm prji nutscji r menzumji a Efeso r pjrgji e tsina Diana c vi eje a jense o sj a jm. Xo r pjrgji o templo. 36 Maco nde prji a cjanu y dya cj s ra ngd, na jo, dya r mapjji. Dya pje r tsjaji. 37 I siji yo yeje bzo, maco dya pje pnvi cja o templo c n tsinanaji. Dya xo zadvi c. 38 Nujyo, ma o tsjavi na so, ma pje co o tsjapji e Demetrio e yo aja yo t yo tsinana, numa, s anguezeji ra mji cja juesi. Nucua ce juesi ra jnp ngenda yo yeje bzo. 39 Ma ngue na ja c xe na szhi, r aji ma ra zd ce pa ma r cjaji junta, ja co nzi ga mama cja co

286 ley. 40 Nu co mandazji, ra ji ra hunzhgji jenga me r huiji. Ra nguijiji r ne r cjaji o revolucin, dya cja r tji o gobiernoji. Dya ra s pje r xipjiji, ee ce representante. 41 Nucua ma m o nguar o a, cjanu o xipji cua co nte ro mji o ngumji.

Ma o nguar o hui co nte, nucua e Pablo o mbenpe na ja co mi ejme e Jesucristo ro jmurji. Ma m o jmurji, cjanu o zopjji. Cjanu o ezheji cjanu o ma a ma a Macedonia. 2 O zt cja co jii nu ja mi cr o cjuarma, me go zopjji ngue cua o mji y o zzhiji. Cjanu o mbedye a Macedonia o ma cua a Grecia c xo xiji a Acaya. 3-6 O mezhe ji zana va mimi nu. Nucua o mama ro ndese cja barco ro ma a Siria. Co mi menzum a Israel co dya mi creo, mi mamaji ja rv mbtji e Pablo ma ro ma cja barco. O mbr cua e Pablo; nguecua dya ndese cja barco. Co o ndese ngue co mi dyoji e Pablo. Mi ngue e Spater c mi menzum a Berea, e e Aristarco e e Segundo co mi menzum a Tesalnica, e e Gayo c mi menzum a Derbe, e e Timoteo. Xo e e Tquico e e Trfimo co mi menzum cja ce estado de Asia. Anguezeji ot o mji cja barco. Pero e Pablo o nzhog o ma na yeje a Macedonia. Nujnu, je ro ma ndese cja barco. Nutsc e Lucas r chjgbe e Pablo a Filipos c tsja a Macedonia. O

20

Viaje de Pablo a Macedonia y a Grecia

287 zd cua ce mbaxua ma siji o tjmchi co dya bns. Ma o cjog ce mbaxua, r tesebe cja barco a Filipos xo r mbe a Troas. O mezhe tsicha pa, cja r stbe nu. Ya ma tepquegbe co cjuarma co vi ot. R mimijme siete pa nu. ot pa nu ngo, r jmurjme co cjuarma co mi cr a Troas, ngue cua ro sijme o tjmchi c rva mbeejme ja va nd e Jesucristo. E Pablo o zopj co cjuarma, na ngue ro pedyejme c na ye nu pa. O mezhe ndexm va a. 8 Mi tj na puncj o sivi nu ja mi jmurjme cja ce ngum c na ji piso. 9 Na ti c mi chj e Eutico mi tg cja ventana. O zr o tj na ngue o mezhe va aa e Pablo. Nguecua va ndg a jm. Ma r dagjme r ma nujme, ya vi nd. 10 E Pablo xo dag cja ce jyxcum, o ma ndaja ce ti c ya vi nd. Nucua cjanu o xitscjme cua: Dya r sji. Mizhocjimi o tsjap o te, ya bbtjo na yeje, enzgjme. 11 Nucua e Pablo ezgjme r tesejme na yeje cja ce jyxcum. E Pablo o mchi ce tjmchi c rv mbeejme ja va nd e Jess. Cja rr sigjme o xdyi. E Pablo cjanu o aji cua co cjuarma hasta ma o jyas. Cjanu o ma cua. 12 O zidyiji e Eutico cja o ngum, me mi mji. Na ngue vi nd pero Mizhocjimi o tsjap o te na yeje.

HECHOS20 angueze ro matsj cja iji. ma r chjgjme e Pablo a Asn, xo ndese cja ce barco. Cja rr mcjjme a Mitilene nu ja mi ma ce barco. 15 C na ye nu pa, o mbedye nu ce barco r mjme r cjogjme a lado cja ce isla a Quo. C na ji nu pa, r stjme cja ce isla a Samos, y r oxjme cja ce jii a Trogilio. C na ngiyo nu pa, r stjme a Mileto. 16 E Pablo mi xd ro ma a Jerusaln, xama ro zt nu ma ro pjongji ce mbaxua c ni chj Pentecosts. Nguecua ya vi juajn na barco c ro cjogtjo a Efeso c dya ro bb. Na ngue dya mi ne ro metscjme cja ce estado de Asia.
14Nguecua

7C

Visita de Pablo en Troas

c ro mbedye e Pablo a Troas, o xitscjme ro tesejme cja barco nu, ro mjme a Asn;

13Ante

Viaje desde Troas a Mileto

r stjme a Mileto, e Pablo o ndj co o ma a Efeso o ma siji co mi pastor cja co cjuarma. 18 Ma o ji, nucua e Pablo cjanu o xipji cua anguezeji: I prgueji ja rv minc a ndetsceji ndeze ce pa ma cja rv sg va a Asia. 19 R ppc Mizhocjimi co texe n mb. Y dya r cjap na noz. Me mi hug na ngue co nte co dya go ne go creo. Y me mi sufreg na ngue co n menzumgjme a Israel me mi jod ja rv mbtcji. 20 R xitscji texe co mi jyod ri prgueji; dya r cobg ne ri na ja. R zocji ma mi jmurgueji; xo r zocji cja in nzungueji. 21 R zopjg co n menzumgjme a Israel, r xipjiji co texe n mb ro jyziji co na so ro nzhogji cja Mizhocjimi, y ro enche o mbji e Jesucristo

17Ma

Discurso de Pablo a los ancianos de Efeso

HECHOS20,21 cn Jmugji. Xo etsceji, dya i menzumgueji a Israel, xo r zocji a cjanu. 22 Nudya rr mag a Jerusaln. Na ngue o Espritu Mizhocjimi jtsc c ni jyod r mag nu. Dya r pr pje ra tsjacji nu. 23 Pero texe cja co jii ja r stc, o Espritu Mizhocjimi xitsc c ra pantcaji a pjr nu, e me r sufreg. 24 Pero dya ra tsja z r sufreg z ra mbtcji. C r neg, ngue c r cjuat ne bpji nu o dyac e Jess cn Jmugji. O dyac r zopjg yo nte r xipjiji me siya Mizhocjimi anguezeji; ne ra emeji libre cja co na so. 25 Ma mi bb co nutsceji, mi xitscji c ri un in mbgueji e Jess c o eme Mizhocjimi ra manda. Nudya r xitscji c dya cja r chjgji. 26 Tsjijiji na jo c r xitscji, na ngue ya r jyanbji ne pa dya. Ma cj co bbtsji c dya ra salva, c ra ma sufre, dya ngue n socg. 27 Na ngue r xitscji texe co ne Mizhocjimi r prgji e r cjaji; dya r cobg ne ri na ja. 28 R pjtpji ngenda ja rgui minceji. Xo r pjrji texe co aja cjuarma co mat e Jesucristo cn Jmugji. Na ngue chjntjui nza cja o ndnchjr. O Espritu Mizhocjimi o dyacji ne bpji r tsjaji o mbr. R pjrji na jo, na ngue o pjd o cji va nd e Jess; nguecua va tsjap o ndnchjr co. 29 R prg ma r jyanbji, ma r mag, ra j co na so ga xpnte. Nuco, ri chjntjui nza cja o mino co me na sate, ra pjtji co ndnchjr. 30 Xo ra bbtsji co ra jchi co ya ri creo e Jesucristo, ra xipjiji o ja co dya

288 cjuana, ngue cua co ya ri creo ra ndeeji co anguezeji. Nguecua co ya ri creo e Jesucristo, bb co ra creo co xpte. 31 Nguecua r xitscji r pjtpgueji na puncj ngenda. Mbeegueji,r minc ji cj a ndetsceji. Z xm z ndempa pero sido mi zocji. Mi xitscji ja rvi minceji hasta bb ma mi hug por nutsceji. 32 Nudya cjuarma, r tc Mizhocjimi ra mbcji y ra tsjacji ra zichi in mbgueji o ja c mama ja ga siyazgji. Me na zzhi o ja, ra mbxcji ra tsjacji xenda r dytji Mizhocjimi. Nguecua ra dyacji co me na jo a jense co ra chun texe co cjap o nte. 33 Ma mi bbg co nutsceji, dya cj mi nepeg o merio ne ri ngue o bitu. 34 I prji mi ppcj c ma ttc c mi sig e co mi jeg, e c mi si co mi dyocjjme e co mi jeji. 35 R jtsiji na tjr c xo r tsjaji. R ppcjeji ngue cua r pjsji co pje ni jyod. R mbeegueji c o mama e Jess cn Jmugji: Xenda r mcjeji ma r unji, que na ngue ma ra chacji, ee va mama. 36 Nucua e Pablo ma o nguar o zopj a cjanu co pastor, cjanu o ndijm o dyt Mizhocjimi co texe anguezeji. 37 Nucua anguezeji me go huji cua, na ngue ya ro ma e Pablo. Me go ndaji y me go ztpji o jmi. 38 Me mi sentioji na ngue co ja co vi mama e Pablo c dya cja ro chjji. Nucua r mcjjme e Pablo; anguezeji o ma zogzjme hasta cja ce barco.

21

Viaje de Pablo a Jerusaln

Nucua ma m o etscjme co cjuarma, cja

289 rr mjme cua cja ce barco. R mcjjme derecho cja ce isla c ni chj a Cos. C na ye nu pa, r mjme a Rodas. Ma r pedyejme nu, r mjme a Ptara. 2 Nujnu, r jodjme nu na barco c ro ma a Fenicia. Ma r ttjme, r tesejme cja rr mjme. 3 Ma ma mcjjme, r jandajme ce isla c ni chj a Chipre r cjogjme cja o jody. R sidojme hasta r stjme cja ce jii c ni chj a Tiro c tsja a Siria. R dagjme cja ce barco, na ngue je ro sjbji nu co mi tun ce barco. 4 A Tiro r jodjme ja mi cr co mi tp o ja e Jesucristo. Nujnu, r mincjme nu siete pa. O Espritu Mizhocjimi ya vi jchiji co cjuarma c me ro sufre e Pablo a Jerusaln. Nguecua o xipjiji e Pablo c dya ro ma nu. 5 Ma o zd co pa ma ro mbedye ce barco, r pedyejme cja ce jii a Tiro ro mjme. Nucua texe co cjuarma e co o suji e co o tiji o ma caminaozjme ma r pedyejme cja ce jii. Ma r stjme cja squina ce mar, r ndijmjme r tcjme Mizhocjimi. 6 Cjanu pt rv chagjme, cjanu o etscjme cua. Nucua cja rr tesejme cja ce barco; anguezeji cjanu o nzhogji o ngumji. 7 Ma r pedyejme a Tiro, r mjme a Tolemaida c tsja a Fenicia. Ma r dagjme nu, dya cja r mcjjme cja barco. A Tolemaida r ma zenguajme co cjuarma, y r mincjme napa co anguezeji. 8 Nucua c na ye nu pa, ma r pedyejme a Tolemaida, cja rr mjme a Cesarea. Ma r stjme nu, r cjogjme cja o ngum e

HECHOS21 Felipe r oxjme nu. Nuc, mi zopj co nte mi xipjiji ja rv s ro salvaji. E Felipe mi ngue na co siete co vi juajnji ro un pje ro zii co ndix co ya vi nd nu xra. 9 E Felipe mi tsj nziyo o xunti co dya mi chjnt. Mi mamaji o ja Mizhocjimi ja co nzi ma nb o mbji. 10 R mincjme nu ja nzi pa. O j cua na bzo c mi chj e Agabo vi eje a Judea. Xo mi profeta mi mama o ja Mizhocjimi. 11 O sj nu ja mi crjme. Cjanu o nganba cua c mi nznt e Pablo, cjanu o jyt cua o ngua e o dy. Cjanu o mama: R xitscji c mama o Espritu Mizhocjimi. Co cr a Jerusaln co dya tp o ja e Jesucristo, je xo rg cjanu rg jytpji o dy e o ngua ne bzo nu ngue o cjaja ne mbnt, cja rr zidyiji ra ma nzhji cja o dy co dya menzum a Israel. 12 Ma r rgjme co o mama e Agabo, nuzgjme e co cjuarma co mi cr a Cesarea me r tcjme na puncj e Pablo c dya ro ma a Jerusaln. 13 O ndnr cua e Pablo o xitscjme: Jenga i huji? I cjacji xo r sentiog. Cjo i neji c dya r cjag ja co nzi ga ne Mizhocjimi? R bb dispuesto ra zcji a Jerusaln ra jytcji n dy e n cua, ra pantcaji a pjr. Dya nguextjo nu; xo r bb dispuesto ra mbtcji na ngue r ppig e Jess cn Jmugji, ee. 14 Ma dya dytcjme, dya cja pje r xipjijme. R mamajme: Ra zd r tsjague ja co nzi ga ne Mizhocjimi. 15 Nucua r xampjajme, cja rr mjme cua a Jerusaln. 16 Bb

HECHOS21 ja nzi cjuarma a Cesarea co o ma zogzjme hasta r stjme a Jerusaln. Co cjuarma o zinzgjme cja o ngum e Mnasn c mi menzum a Chipre; je r oxjme nu. Ce bzo, ya vi mezhe vi enche o mb e Jesucristo. cjuarma a Jerusaln me go mji va recibidozjme. 18 C na ye nu pa, r mcjjme e Pablo r ma zenguajme e Jacobo. Ya xo ma cj nu texe co pje mi pjzhi cja co cjuarma. 19 Ma r cjuar r zenguajme, nucua e Pablo cjanu o xipji co cjuarma ja va mbs Mizhocjimi angueze va zopj co nte co dya mi menzum a Israel. 20 Ma o dyrji co o mama e Pablo, o mama c me na nojo Mizhocjimi e me na jo. Cjanu o xipjiji cua e Pablo: Na jo cua ja gui mangue, cjuarma. Pero dyr na jo co r xitscjme. Cr na puncj mil co n menzumgji co ya creo e Jesucristo. Anguezeji me spji co ley co o dyopj e Moiss. Y neji texe co cjuarma xo ra zpji co. 21 Anguezeji rji nano gui jchigue co n menzumgji co cr co nano jii; rji i xipjiji c dya cja ra dytji co o dyopj e Moiss; rji i xipjiji c dya cja ra circuncidaoji co o tiji, ni xo ra tsjaji co aja n chjrgji. 22 Yo n menzumgji ra mbrji c i ecje, ra mundoji na pje co ra tsjacji. Nguecua, ja rga cjapji? 23 Na jo r tsjague co r xitscjme dya. Bbzgjme nziyo cjuarma yo o tsja promesa va xipjiji Mizhocjimi. 24 R

290 mcjeji yo cjuarma cja ne templo r chmgue o animale co r ungueji. Nucua yo cjuarma ra unji co mbcjimi ra mbspji Mizhocjimi. A cjanu ra jogji a jmi Mizhocjimi. Nucua ra s ra axpaji o iji, na ngue ya rgu cumpleji co promesa. Nucua yo n menzumgji ra mbrji c dya cjuana c rji; i cjague ja co nzi ga mama co ley co o dyopj e Moiss. 25 Dya r xitscjme c ni jyod ra dyt co ley co dya r menzumgji. Na ngue ya r agjme r penpejme na carta r xipjijme co ni jyod ra tsjaji. Ngue c dya ra zaji o tsingue o animale co bsp yo tsita. Dya xo ra ziji o cji. Dya xo ra zaji o tsingue o animale co dya mbedye o cji. Co bzo, dya ra tsji o ndix; co ndix, dya xo ra tsji o bzo, ee e Jacobo.

17Co

Pablo visita a Jacobo

na ye nu pa, e Pablo o mji cua co nziyo cjuarma o cjogji cja ce templo. Nucua e Pablo o xipji ce mbcjimi c ya mi ngue ro cumple co bzo co promesa co vi xipjiji Mizhocjimi. Xo mama e Pablo: Nutsc nguetsc r tmg co animale co ra dyac yo bzo, r pspgue Mizhocjimi, ee. 27,28 Nucua ya mi ngue ro zd co xe siete pa ma ro cumpleji co promesa. Co menzum a Israel co vi eje cja ce estado de Asia, bb co o janda e Pablo cja ce templo. O pnchiji cua e Pablo, cjanu o mapjji cua na jense o mamaji: Nutsceji i bzoji r menzumji a Israel, pjxcjme r pnchijme

Toman preso a Pablo en el templo

26C

291 ne bzo. Ngueje nu nzhod texe cja ne xoijm, jchi yo nte co me na so. Nujnu, aa contra nutscji o ntezgji Mizhocjimi. Xo aa contra o ley e Moiss, e ne templo nu me na sj. Y dya nguextjo nu; o siji yo dya r menzumgji o cjogji cja ne templo nu me na sj o contaminaoji, eeji. 29 Co vi eje a Asia o mamaji a cjanu, na ngue o jandaji a Jerusaln e Trfimo c mi menzum a Efeso mi dyojui e Pablo. Mi pzhiji e Pablo xo vi siji e Trfimo cja ce templo. 30 Me co d cua texe co mi cr cja ce jii. Go cjuandiji cua go mundoji. Cjanu o pnchiji e Pablo go pjongji cja ce templo. Ixco ngotji cua co ngoxtji. 31 Co nte mi ne ixto mbtji e Pablo. Pero bb co o ma cja ce bzo c mi manda na mil o tropa romana, o ma xipjiji c ya vi mundo texe co mi menzum a Jerusaln ma huiji. 32 Nu ce bzo, ixco mat cua co tropa e co mi manda cada cien tropa, ixco dagji cua cja ce jyxcum nu ja mi crji c mi chjui ce templo, o mji nu ja mi cr co nte. Co nte ma m o jandaji ce bzo e co tropa, o jyziji cua, dya cja mbrji e Pablo. 33 O sj cua ce bzo, cjanu o manda o pnchiji e Pablo cjanu o ndntji yeje cadena. Nucua cjanu o zopj co nte o dynji pje mi pjzhi e Pablo y pje vi tsja. 34 Co nte me mi huiji. Nano co mi mama co aja; nano co mi mama co aja. Nguecua dya mi s ro mbr ce bzo pje vi tsja e Pablo. Nguecua cjanu o manda ro zidyiji

HECHOS21,22 e Pablo a mbo cja ce jyxcum. 35,36 Ma o zt co tropa e e Pablo cja ce dezhe c rv ndeseji cja ce jyxcum, co tropa o ndsiji cua e Pablo cjanu o ngs o jyji. Na ngue co nte me mi chtji y me mi mapjji na jense mi mamaji: Ptji ne bzo.

22

ya mi ngue ro cjog co tropa a mbo cja ce jyxcum, o mama cua e Pablo o xipji ce bzo c mi manda texe co tropa: Cjo s r xitsc na ja?, ee e Pablo. O ndnr cua ce bzo: Mi pzhg mi nguetsce ce bzo c menzum a Egipto. Pero dya nguetsce, na ngue i ague griego. Nuc, mi dyoji co r xicjme o ptnte. Dya be mezhe mi jod ja rv tsjaji o revolucin ro ndpji ne gobierno. Ce bzo o dydyi nziyo mil co mi ptte o mji cja majyad nu ja dya cj nzhee, ee ce bzo va xipji e Pablo. 39 O ndnr cua e Pablo o mama: Nutsc r Israelitag. O jmuxc a Tarso c tsja cja ce estado de Cilicia. R tsjag cja na jii c me manda. R tc favor r jyzgui r zopjg yo nte, ee. 40 O un cua sjtsi. Nucua e Pablo o bb cja ce dezhe, o tsja o sea co o dy ro ngot o ne co nte. Nguecua, dya cja nda mi mapjji na jense. Nucua e Pablo o a cua ce idioma hebreo va zopj co nte, o mama: Nutsceji n menzumtsgji, nutsceji

37,38Ma

Pablo hace su defensa delante de la gente

HECHOS22 pjtsiji i jnji ngenda etsceji dya pje pjtsiji, r zocji. Dyrgueji na jo c r xitscji, ngue cua r prgueji c dya r cjag co na so, ee e Pablo. 2 Ma o dyrji e Pablo mi a hebreo, xe go juemeji cua. O mama cua e Pablo: 3 Xo r Israelitag nza cjatsceji. O jmuxcg a Tarso c tsja a Cilicia, pero r teg va cja ne ndajii. Nu c o jtsc, mi ngue e Gamaliel. O jtsc na jo co ley co o un Mizhocjimi co n mboxatitagji. Mi sg Mizhocjimi; ma cj co mi pzhg c dya mi s Mizhocjimi, mi sjyazg na puncj ja co nzi gui tsjagueji dya. 4 Nguecua mi nug na co mi tpi o iji e Jess, mi neg c ro mbtji texeji. Mi mandag ra ndntji o cadena cja rr pantaji a pjr, z mi bzo z mi ndix. 5 Nu mero ndambcjimi e yo jn ngenda cja yo n menzumji, prji c na cjuana c r xitscji je ma cjazg nu. Na ngue anguezeji o dyacji o carta c ro tjdyi a ma a Damasco ro jchi co mi manda cja co nintsjimi nu. Nucua r ma cua ro ma sr co mi creo e Jess co mi cr nu, cja rr tjntji co cadena ro ji va a Jerusaln ngue cua ro castigaoji.

292 Nutsce Saulo, jenga i cjap ra sufre yo creozg? Chjntjui c ri nguetsc ri cjac r sufre, enzg. 8 R tjntg r xipji: Nutsce nin tecjam, cj nguetsce? O ndnr cua c mi a: Nguetsc e Jess mi menzumg a Nazaret. I cjap ra sufre yo creozg; chjntjui c ri nguetsc ri cjac r sufre, enzg. 9 Co mi pcjjme, me co zji. O jandaji ce jyas pero dya dyrji pje pjzhi c o mama ce ja c mi zocg. 10 R mamag cua: Nutsce n Jmutsg, pje i ne r cjag?, r embe. O ndnr cua cn Jmug o xitsi: Ixt mague dya, r st a Damasco. Nujnu, ra xitsiji nu, ce bpji c ya mama Mizhocjimi r tsjague, enze. 11 Nucua, dya cja mi jandag na ngue me mi junsi ce jyas. Nguecua co mi pcjjme o pnzhguiji n dy, cjanu o ngncji o zinziji a Damasco. 12 Mi bb na bzo a Damasco c mi chj e Ananas. Mi s Mizhocjimi mi t co ley. Co n menzumgji co mi cr nu, mi mamaji c mi cja na jo. 13 O j cua e Ananas nu ja mi oxg, o bb n jmig o xitsi: Nutsce Saulo mi cjuarmatsg. Ra jog dya in ch r janda na yeje, enze. Ixco jog cua n ch r janda e Ananas. 14 Nucua e Ananas cjanu o xitsc: Mizhocjimi c mi mat co n mboxatitagji, o juancgue ndeze mi jingu ngue cua r prgue co ne angueze r tsja. O dyacgue i janda e Jess nu c me na jo a jmi Mizhocjimi. Xo dyac i dyr o zoc. 15 Nguecua r xipjigue yo nte ja ga cja e Jess;

mi pag cja iji, ma ya mi ngue ro st a Damasco, ya vi jisiar. Nango j cua a jense na jyas c me mi junsi c o pjat nu ja mi pag. 7 R tg a jm c mi chgg. Cja rr rg na ja c o xitsc a cjava:

6Ma

Pablo cuenta de su conversin

293 r xipjiji ja ga cja c i janda e co i dyr. 16 Nudya, dya cja pje r chebe; ixt jigue dya. R enche in mb e Jess y r tsjap in Jmugue. Ma r tsjague a cjanu, ra ndintsci in mb co na so, enzg e Ananas.

HECHOS22 mi mapjji na jense, xo mi juantaji o bituji y mi vosji o jm a jense. Na ngue me mi dji. 24 Nucua c mi manda co tropa, o manda o zidyiji e Pablo a mbo cja ce jyxcum nu ja mi cr co tropa. Cjanu o manda ro ndasji o chirrio, ngue cua ro mama e Pablo pje vi tsja, nguecua ma mapj co nte. 25 Ante c ro ndasji, o ndntji o xipjad. Mi bb nu na bzo c mi manda cien tropa. Nucua e Pablo cjanu o xipji cua ce bzo: Mama cja co ley c dya s r chasji o chirrio co menzum a Roma. Ni jyod ot r jnpji ngenda pje mb c o tsja, ee e Pablo. 26 Ce bzo ma o dyr co o mama e Pablo, cjanu o ma cua cja ce bzo c mi manda texe co tropa, o ma xipji: Pjtp ngenda ne bzo, c dya pje xe r tsjap. Na ngue menzum a Roma. 27 Nucua ce bzo c mi manda texe co tropa, cjanu o j cua nu ja mi bb e Pablo, o xipji: Xitsi. Cjo i menzumgue a Roma? O ndnr cua e Pablo: J. 28 O ndnr cua ce bzo: Maco r cjtg na puncj o merio para r cjag menzum a Roma. O ndnr cua e Pablo o mama: Nutsc r menzumg a Roma ndeze ma o jmuxcg, ee. 29 Nucua co ya mi ngue ro ndas o chirrio e Pablo, o ndansaji cua. Nucua c mi manda texe co tropa,

23Ma

r nzhog a Jerusaln, r j cja ne templo r t Mizhocjimi. Ma mi tg Mizhocjimi, o dyac c r janda, nza cja ma ro cjinchi na tj. 18 R janda e Jess; o xitsi: Pura pedyegue a Jerusaln, na ngue z r xipjigue yo nte ja rv zocg y ja vi jandgag, pero dya ra creotsji, enzg. 19 Pero r xic cua: Iy n Jmutsg; ra creozji. Prji mi pag cja co nintsjimi mi pa jod co mi creots. Mi mandag ra pantaji a pjr y ra mbrji. 20 Ma o mama e Esteban c me na jotsgue, ma o mbtji c, xo mi bnc nu, me mi mcj. R pjtp o bitu co o mbt c, r embe cn Jmug. 21 O ndnr cua o mama: Pedyegue, r tc r mague na j nu ja cr co dya menzum a Israel, r ma zopjji, enzg. Nujyo, ngueje yo o mama e Pablo va xipji co nte.

17Ma

Pablo cuenta cmo fue enviado a los que no eran de Israel

nte o dyrji na jo, hasta ma cja mama e Pablo c vi chun o bpji mi zopj co dya menzum a Israel. Nucua cjanu o mapjji cua na yeje o mamaji: Ptji ne bzo. Dya cja xe ra mimi cja ne xoijm, eeji.

22Co

Pablo en manos del comandante

HECHOS22,23 xo z cua. Na ngue vi manda o ndntji co xipjad e Pablo, maco mi menzum a Roma. mi manda co tropa, mi ne ro mbr jenga mi mama co mi menzum a Israel c mi jyod ro nd e Pablo. Nguecua c na ye nu pa, o xipji co ndambcjimi e texe co mi jn ngenda ro jmurji. Nucua cjanu o xpc e Pablo, cjanu o dagvi cja ce jyxcum. Cjanu o cjogvi nu ja mi jnji ngenda. Cjanu o xipji e Pablo ro bb cja o jmiji. Nucua e Pablo o janda na jo co mi jn ngenda, cjanu o xipjiji: Nutsceji n menzumtsgji, sido r jod r cjag ja co nzi ga ne Mizhocjimi co na jo, ee. 2 Nucua c mi mero ndambcjimi c mi chj e Ananas, cjanu o xipji co bxtjo mi bb cja e Pablo ro mbchpiji o ne. 3 O ndnr cua e Pablo o xipji c mi mero ndambcjimi: Nutsce i cjap na jotsgue, pero na so co i cjague. Mizhocjimi ra castigaots. I cjap i jncji ngenda ja co nzi ga mama co ley; maco i manda ra mbchquiji n te, ee e Pablo. 4 O ndnr cua co bxtjo mi bb, o mamaji: Jenga i sadgue nu? Maco o eme Mizhocjimi ra tsja mero ndambcjimi. 5 O ndnr cua e Pablo o mama: Nutsceji n menzumtsgji, dya mi prg cjo mi mero ndambcjimi nu. Ma ro prg,

294 dya ro xipji a cjanu. Na ngue cja o ley Mizhocjimi, mama c dya pje r xicji yo n menzumgji yo pje pjzhi. 6 Nucua e Pablo o un cua ngenda co mi jn ngenda, mi cr na partido co mi saduceo, mi cr na partido co mi fariseo. Nguecua o a cua na jense: Nutsceji n menzumtsgji, r fariseog o tizg na fariseo. I jncji ngenda na ngue r creog c ra zd ce pa ma ra tee texe co ya nd. 7 Nucua co fariseo e co saduceo, dya cja mi natjo o pjeeji; ya nde mi nano ma nguijiji cua. 8 Na ngue yo saduceo mamaji c dya cja ra te co ya nd. Xo mamaji c ojtjo anxe. Xo mamaji c dya bb e Satans c dya jo, ne ri ngue co o mbpji. Yo fariseo creoji bb nza texe yo. Xo creoji c ra te co ya nd. 9 Nucua co mi jn ngenda o mbr o zji o ja, o aji na jense. Cjanu o bb cua, ja nzi co fariseo co mi xp o ley Mizhocjimi, o mamaji: Dya pje r ttpgjme co na so co ri cja ne bzo. Na ri ngueje na o anxe Mizhocjimi c o zopj. Ma ga cjanu, na jo, dya pje r cjapji. Na ngue ma r casji nu, chjntjui c ro casji Mizhocjimi. 10 Nucua co fariseo mas go zji o ja co saduceo, y o mbr o chji. Nucua ce bzo c mi manda co tropa, o z cua na ro mbrji e Pablo ro sod na puncj. Nguecua o mat co tropa o dagji cja ce jyxcum o anaji e Pablo a nde co saduceo, cjanu o zidyiji cua na yeje cja ce jyxcum.

Pablo delante de la Junta Suprema

30C

23

295 ce xm c na ye nu pa, nango jetse cua e Jesucristo cn Jmugji mi bb cja o jmi e Pablo, o xipji: Nutsce Pablo, dya r sgue; r mcje. I zopjgue yo nte va a Jerusaln, i xipjiji ja ga cjazg. Xo ni jyod r mague a Roma xo r zopjgue co nte co cr nu, ee e Jess va xipji e Pablo. na ye nu pa, co mi menzum a Israel co dya mi creo e Jesucristo, o mamaji c ro mbtji e Pablo. O juraji Mizhocjimi va mamaji: Dya cja r siji o xdyi ne ri ndeje, hasta ma r cjuar r ptji e Pablo. Ra zcji Mizhocjimi ma dya r cjagji a cjanu. 13 Mi s mas de cuarenta co o mama a cjanu. 14 Anguezeji cjanu o mji cua cja co ndambcjimi e ja nzi co mi jn ngenda, o ma xipjiji: Nutscjme r ndjme Mizhocjimi. R mamajme c dya cja r sijme o xdyi ne ri ndeje, hasta ma r cjuar r ptjme e Pablo. Ra zcjme Mizhocjimi ma dya r cjajme a cjanu. 15 Nguecua nutsceji e co aja co jn ngenda, chaque r penpeji na ja ce bzo c manda co tropa ra sinciji e Pablo. R xipcjeji ni jyod xenda r prgueji pje pjzhi c o tsja e Pablo. Nutscjme ya r bbjme r ptjme ante c ra sj va, eeji. 16 A Jerusaln mi bb nu c nu sobrinu e Pablo, o ti c nu cj. Nuc, o dyr co mi mama c o bzo ro mbtji e Pablo ma

HECHOS23 ro cjog. Cjanu o ma c ua cja ce jyxcum o ma xipji e Pablo. 17 Nucua e Pablo cjanu o mat cua naja co bzo co mi manda cien tropa, cjanu o xipji: R tc favor r mvi ne ti cja ce bzo c manda texe yo tropa; va jn na ja pje ra xipji, embe. 18 O zidyi cua cja ce bzo c mi manda co tropa, cjanu o xipji: C rv cjbe, o matcg ce bzo c r cotcji c ni chj e Pablo. O dytc favor r sig ne ti; va jn na ja pje ra xitsi, embe. 19 Nucua ce bzo c mi manda texe co tropa, cjanu o pnchpi cua o dy ce ti, cjanu o ndansavi ro atsjvi. Cjanu o dyn: Pje pjzhi c r xitsi? 20 O ndnr cua ce ti: Yo menzum va, ya aji. Ra xr chaque ra dytcji r sidyi e Pablo nu ja jnji ngenda. Ra xitsiji c ni jyod xenda ra mbrji pje pjzhi c o tsja e Pablo. 21 Nguecua r tcg c dya r tsjague c ra xitsiji. Na ngue s mas de cuarenta bzo co ne ra mbt e Pablo. Ya tebeji dya c, ngue cua ma r tsjogvi, ra mbtji. Anguezeji ya ndji Mizhocjimi o mamaji a cjava: Dya cja r siji o xdyi ne ri ndeje, hasta ma r cjuar r ptji e Pablo. Ra zcji Mizhocjimi ma dya r cjagji a cjanu, ee anguezeji. Nguecua tebeji dya, c r tsjague ja co nzi rg xitsiji. 22 O ndnr cua ce bzo: Pjtpgue na puncj ngenda, dya cj r xipji c i xitsc yo. Mague dya, embe ce ti.

11Nucua

12C

Planes para matar a Pablo

HECHOS23,24
Envan a Pablo ante Flix el gobernador
30Nucua

296 o j naja c o e xitsi c mi cr o bzo co ya vi aji ja rv mbtji ne bzo. Nguecua r tcj yo tropa o siji nu. Y co nte co mama c o tsja na so nu, r xipjiji ra ji ra xitsiji, ee va dyopj ce bzo c mi manda texe co tropa co ma cj cja ce jyxcum. 31 Nucua co tropa cjanu o tsjaji ja co nzi va xipjiji; o zidyiji e Pablo ce xm a Antpatris. 32 C na ye nu pa, co tropa co mi nzhontjo o nzhogji cja ce jyxcum nu ja vi mbedyeji. Co tropa co mi chg o pjad ngue co o mji e Pablo. 33 Ma o ztji a Cesarea, o unji ce carta ce gobernador, cjanu o nzhji e Pablo. 34 Nucua ce gobernador ma o nguar o xr ce carta, cjanu o dyn e Pablo pje ma estado mi tsja. Ma o mbr mi tsja a Cilicia, cjanu o mama cua: 35 Ma ra sj co mama i tsjague co na so, r jncg ngenda, embeji e Pablo. Cjanu o manda o zidyiji e Pablo cja o palacio e Herodes nu ja ro ox. Xo manda ro mbrji nu.

ce bzo cjanu o mat cua yeje co mi manda cien tropa, o xipjivi: Mandaguevi yo yeje ciento tropa yo nzhontjo ra xampjaji r mji a Cesarea. R pedyeji ma ra un a las nueve ne xm. Xo r mji setenta tropa co chg o pjad, cja na yeje ciento co qui o lanza. 24 Xo r xcvi o pjad co ra chg e Pablo. R pjrji na jo, ngue cua ra zt na jo cja e Flix c gobernador, embeji co yeje co mi manda cien tropa. 25 Nucua ce bzo c mi manda texe co tropa, cjanu o dyopj na carta c ro mbenpe e Flix. O jus a cjava: 26 Nutsce Flix i gobernadorgue, r zenguatsg nin tecjanm. Nguetsc e Claudio Lisias r penc ne carta. 27 R xitsc ne bzo nu va siji yo tropa. Co menzum a Israel o zrji ne bzo, ya mi ngue ro mbtji. Ma r prg c menzum a Roma nu, ixt dyig n tropa r ma anajme r cjocjme cja ce jyxcum. 28 Nutsc mi ne ro prg pje vi tsja ne bzo, na ngue co nte mi mamaji c vi tsja na so. Nguecua r dagbe cja ce jyxcum r sidyi ne bzo nu ja jn ngenda co menzum a Israel. 29 Mi mama co nte c vi tsja na so nu. Pero r unnc ngenda nguextjo co o ley anguezeji co mi mamaji c dya t nu. Dya pje r ttpg co na so co ro tsja, c rva pt ni xo ri ngue c rva panta a pjr.

23Nucua

O mezhe cua tsicha pa, o sj cua a Cesarea e Ananas c mi mero ndambcjimi, e ja nzi co mi jn ngenda. Ma siji na licenciado c mi chj e Trtulo. O mji cja ce gobernador ngue cua ro cusaji e Pablo. 2 Nucua ce gobernador o manda o siji e Pablo. Ma m o sj e Pablo, nucua e Trtulo o mbr o cusa e Pablo, o xipji ce gobernador: Nutsce Flix nin tecjam. Na ngue i gobernador, r crjme na

24

Defensa de Pablo delante de Flix

297 jo, dya cj r chjme. I pjxcjme na puncj; nguecua dya pje btscjme. 3 Nguecua r dacjme na puncj na pj nutsce Flix, me na jontets. 4 Dya r ne r bchcijme na puncj in tiempo. Pero r tcjme r dytcjme na ngue na jontets. Dya puncj o ja co r agjme. 5 Ne bzo r ttpjme me na so co cjaa. Nzhod texe cja ne xoijm, zopj co n menzumgjme. Nguecua anguezeji, dya cja ne ra dytji in gobiernogue. Co tee angueze, ni chj nazareno. Anguezeji dya cja matji Mizhocjimi nza cjazgjme; nano ga creoji. 6 Ne bzo ya mi ngue ro contaminao cn templogjme, pero r srjme. Mi ne ro jnpjme ngenda ja co nzi ga mama co n leygjme. 7 Pero o metio e Lisias c manda co tropa nu, o mji co o tropa nu ja mi jnpjme ngenda ne bzo, o ma zinnguijme a fuerza. 8 Cjanu o xitsijme ro cjjme cja in jmigue. Nguecua ma r tsjap tn ne bzo, r prgue c na cjuana c r xitscjme o tsja na so nu. 9 Co aja co mi menzum a Israel cjanu o mamaji cua: Na cjuana yo mama e Trtulo, embeji ce gobernador. 10 Nucua ce gobernador cjanu o tsjap cua o sea e Pablo ro a. O mama cua e Pablo: R prg ya pa ja nzi cj c i gobernador i jngue ngenda cja n pasgjme. Nguecua r mg; dya r s r tjnrg. 11 Ya mezhe como na doce pa, r mag a Jerusaln r ma matg Mizhocjimi. Ma r tsja tn, r

HECHOS24 prgue c na cjuana yo r xitsc. mamaji r cjag co na so ma r mag a Jerusaln. Pero dya cj r sgbe o ja para ro mundo co nte; ni ri ngue cja ce templo, ni ri ngue cja co nintsjimi, ni ja xo ri ngue cja ce ndajii a Jerusaln. 13 Nujyo xitsceji, dya s ra mamaji c na cjuana. 14 Nutsc na cjuana r creog ce ja c cja jizhi Mizhocjimi. Nujyo n menzumgjme, mamaji c nano rg creog dya. Pero dya cjuana c mama yo. Na ngue r matg Mizhocjimi c mi mat co n mboxatitagjme. R creog texe co mama co ley, e texe co o dyopj co profeta. 15 R creog c o mama Mizhocjimi ra te co ya nd, co o tsja na jo e co o tsja na so. Nu yo n menzumgjme xo creoji a cjanu. 16 Siempre r jodg r cjag co na jo, ngue cua dya r cjag na so a jmi Mizhocjimi, ni pje r cjapc yo nn minteji. 17 R mag ja nzi vez a Jerusaln, pero o mezhe ja nzi cj c cja r mag. Mi doce pa, ma r mag nu, r jng co r un co pobre. Xo r jn co ro ung Mizhocjimi. 18 Ma r ung Mizhocjimi cja ce templo co ofrenda co mi jng, o jandgaji nu. Pero nujyo, dya ngue yo o jandga. Co o jandga, ngueje ja nzi n menzumgjme co vi eje a Asia. Ya rv cumpleg co rv mama ro cjag, ja co nzi ga cja n chjrgjme. Dya mi dyocjjme na puncj o nte; dya cj xo r sgbe o ja c ro mundo o nte. 19 Co vi eje a Asia co o jandga cja ce templo, ma o jandgaji r cjag co na so, s ra ji ra e mamaji.
12Nujyo,

HECHOS24,25 ma jiy, r dyn yo n menzumgjme cjo r cjag co na so ma mi bnc a jmi yo, ma mi jncji ngenda. 21 Ma o jncji ngenda, r ag na jense r mama a cjava: I jncji ngenda na ngue r creog c ra te texe co ya nd, r embeji. Nu co r mama a cjanu, dya so co, ee e Pablo. 22 E Flix ya mi pr na joo ja ma cja o iji e Jesucristo. Pero dya nguar o jnp ngenda e Pablo. O xipjiji co nte: Ma ra j e Lisias c manda co tropa, r jnp na yeje ngenda ne bzo cja in jmigueji, ee. 23 Cjanu o mat cua na co mi manda cien tropa, o xipji c ro mbrji e Pablo, pero ro jyziji ro nzhod libre cja ce palacio, y co o dyoji e Pablo mi s ro ma zenguaji ro ma zopcji co mi jyod. 24 O mezhe cua ja nzi pa, o j cua na yeje e Flix nu ja mi jn ngenda, ma dyojui c nu su c mi chj e Drusila. E Drusila mi menzum a Israel. Nucua e Flix o manda ro ma siji e Pablo. Ma o sj e Pablo, o zopj e Flix e e Drusila o xipjivi ja ga cja e Jesucristo. 25 O mama e Pablo ni jyod na nte ra tsja ja co nzi ga ne Mizhocjimi co na jo, y ra mbrtsj ja rg mimi, dya ra tsja ja co nzi ga netsj. Na ngue ra zd ce pa ma ra jnp ngenda Mizhocjimi texe yo nte. O z cua e Flix cjanu o xipji e Pablo: Mague dya cja ce palacio. Ma xe r psc tiempo, r zonc na yeje. 26 C vi mama e Flix c ro ma e Pablo, xo ngueje c mi tebe

298 xama ro un o merio e Pablo, ngue cua ro eme libre. Nguecua na puncj vez va zojn o avi. 27 O mezhe cua yeje cj. Nucua ya ro mbedye gobernador e Flix; ro tsja gobernador e Porcio Festo. E Flix dya eme libre e Pablo, na ngue mi ne ro un favor co mi menzum a Israel co mi nuu na e Pablo.

20O

Ma o tsja gobernador e Festo, o mezhe ji pa, cjanu o mbedye a Cesarea o ma cua a Jerusaln. 2 Nucua co ndambcjimi e co aja co pje mi pjzhi cja co menzum a Israel, o xipjiji e Festo c vi tsja na so e Pablo. 3 O mamaji: Tsjacjme favor r manda ra siji a ecjua e Pablo, eeji. O mamaji a cjanu, na ngue ya vi mamaji ja rv mbtji e Pablo ma ro cjog cja iji. 4 O ndnr cua e Festo: Je va cjot a Cesarea e Pablo. Dya ra mezhe r mag nu. 5 Nguecua yo pje pjzhitsji r mcjjme a Cesarea. Ma pje co o tsja ce bzo, ra xitscji ma r stjme nu, ee e Festo. 6 E Festo o mezhe como dycha o ocho pa a Jerusaln. Cjanu o nzhog o ma a Cesarea nu ja vi eje. C na ye nu pa, e Festo o mimi nu ja mi jn ngenda, cjanu o manda o ma siji e Pablo. 7 Ma o sj, ya ma cj co menzum a Israel co vi eje a Jerusaln. Anguezeji o bbji cja o jmi e Pablo, o mamaji na puncj co na so co vi tsja. Pero dya s ro mamaji c na cjuana. 8 O ndnr cua e Pablo o mama:

25

Pablo delante de Festo

299 Dya pje r cjag contra co mama n leygjme nutscjme r menzumjme a Israel. Dya xo r contaminao c n templojme. Dya pje xo r mang na ja contra e Cesar c mero manda, embeji ce gobernador. 9 E Festo mi ne ro un favor c o mi menzum a Israel co mi nuu na e Pablo. Nguecua va dynji e Pablo: Cjo i ne r sintsi a Jerusaln? Je r ma jncg nu ngenda cjo na cjuana yo mama yo in menzumgueji. 10 O ndnr cua e Pablo o xipji: Iy. Na ngue je ngue va o empce e Csar r j ngenda; dya ngue a Jerusaln. I prgue na jo, c dya pje r cjapg yo n menzumgjme. 11 Ma pje co i chtc co na so co r cjag c rga tg, r bb dispuesto r tg. Pero ma dya cjuana yo mama yo, dya i psi derecho r nzhgg cja o dy yo, c pje ra tsjacji. R neg ra jnc ngenda e Csar c mero manda a Roma, ee e Pablo. 12 Nucua e Festo cjanu o aji cua co mi pjste co mi pr co ley romana. Cjanu o xipji cua e Pablo: I dytc ngueje e Csar ra jnc ngenda. Nguecua ra zintsiji cja e Csar.

HECHOS25 ma mi gobernador e Flix. Nuc, ni chj e Pablo. 15 Ma r mag a Jerusaln, co mero ndambcjimi e co aja co pje pjzhi cja yo in menzumgueji a Israel, o xitscji c vi tsja na so e Pablo. O dytcji c ro mandag ro mbtji. 16 Nucua r xipjigji: Iy. Nutscjme r menzumjme a Roma, dya r cjajme a cjanu. Z cj co ra mama bb na nte c o tsja na so, pero dya xt ptgjme. Ce nte c ri mamaji o tsja na s o, psi derecho ra pjendio ra mama cja o jmi co va cusa o tsja na so, r embe co. 17 Nucua ma o ji a eva, c na ye nu pa, r ma mimig nu ja r jn ngenda. Cja rr mandag cua o siji e Pablo. 18,19 Mi pzhg na pje co vi tsja ce bzo co ma so. Pero dya ga cjanu. Na ngue ma o bb o a co mi cusa e Pablo, dya mamaji na cjuana pje pjzhi c na s o c vi tsja. C o mamaji, nguextjo c ja ga cja ga matji Mizhocjimi, e c nano ga creo e Pablo. Mama e Pablo c o nd na bzo c mi chj e Jess, pero o tetjo na yeje. Anguezeji, dya neji a cjanu. 20 Dya mi pr ja rva jnpg ngenda e Pablo. Na ngue, dya r prg ja ga cja o religin yo in menzumgueji a Israel. Nguecua r n e Pablo cjo mi ne ro sidyig angueze a Jerusaln, je ro ma tjnp ngenda nu. 21 Pero dya ne e Pablo je ro ma tjnp ngenda a Jerusaln; o xitsc ngueje e Csar Augusto c ra jnp ngenda. Nguecua r manda sido ra mbrji va, hasta ma cja ra s r tj ra zidyiji nu ja va bb e Csar, ee e Festo va xipji e Agripa.

mezhe pa, e Agripa c mi rey e e Berenice o sjui cua a Cesarea, oe zenguavi e Festo. 14 O mezhe va mimivi nu na puncj o pa. E Festo o xipji ce rey ja ma cja e Pablo, o mama: Bb va na bzo cja ne palacio c dya s ra mbedye libre ndeze

13Dya

Pablo delante del rey Agripa

HECHOS25,26 ndnr cua e Agripa o xipji e Festo: Xo r ne r rg co mama ce bzo. O ndnr cua e Festo: Ra xr r dyrgue. 23 Nucua c na ye nu pa, o sj cua e Agripa e e Berenice cja c e cuarto nu ja mi jn ngenda ce gobernador. Mi jevi o bitu co me ma z, y ma dyoji na puncj co o dyoji. Xo sj co bzo co mi manda na mil o tropa. Xo sj co pje mi pjzhi cja ce jii a Cesarea. Nucua e Festo o manda o ma siji e Pablo. 24 Cjanu o mama cua e Festo: Nutsce Agripa i reygue, etsceji i texeji i crji va. Bb in jmigueji ne bzo nu i ne r dyrji co mama, ee. O sido o a e Festo o xipji e Agripa: Texe co in menzumgueji a Israel co cr a Jerusaln, e co cr va, o xitscji c o tsja na so ne bzo. O mapjji na jense va mamaji c mi jyod ro nd. 25 Pero dya pje r ttp c rv bt. Ne bzo o xitsc ngueje e Csar c mero manda a Roma ra jnp ngenda. Nguecua r mamag c r manda ra zidyiji a manu. 26 Pero dya r pr ja rga cjap. Na ngue ma r penpe na carta e Csar cn jmug, dya r pr pje r jsc, na ngue dya pje r ttpg co na so ne bzo. Nguecua r manda o siji cja in jmigueji i texeji r dyrji. Nutsce Agripa i reygue, nguetsce r neg r dyrgue, ngue cua r mamague pje r jsc cja ce carta. 27 Na ngue ma r mandag ra zidyiji ne bzo cja e

300 Csar ra jnpji ngenda, pero ma dya r mama pje ni cusaji, dya ra jog, ee e Festo.

22O

26

O mama cua e Agripa o xipji e Pablo: S r ague; r dac sjtsi. Nucua e Pablo o cus o dy, cjanu o mbr o a o mama: 2 Nutsce Agripa i reygue. Yo n menzumgji me mamaji c r cjag na so. R mcj na ngue nguetsce r dytc na jo co r mang. 3 Na ngue i prgue na jo yo n chjrgji nutscji r menzumji a Israel. Xo i prgue co partido co bbzji; dya natjo rg cjijiji. Nguecua me r sgji o ja. Nguecua r xitsc r psc paciencia r dytcg.

Pablo presenta su caso ante el rey Agripa

yo n menzumgji prji ja ga cja rg minc ndeze ma cja mi tsitig. Prji ja ma minc cja n jiig e a Jerusaln. 5 Ya mezhe prji c r bnc cja ce partido c ni chj fariseo. Nutscjme r crjme cja ce partido, xenda r spcjme co ley que na ngue co cr cja c na partido. Yo n menzumgji prji. Ma ro ne ro xitsiji, ro mamaji c na cjuana yo r mang. 6 Nudya i jnc ngenda; r bbg cja in jmigue na ngue r creog Mizhocjimi ra tsjap ra te co ya nd, ja co nzi va xipji co n mboxatitagji. 7 Co n menzumgji co tsja cja co doce estado, sido matji Mizhocjimi

4Texe

La vida de Pablo antes de su conversin

301 na ngue tebeji ce pa ma ra te co ya nd. Nutsce Agripa i reygue, co n menzumgji tebeji co r tebeg, maco anguezeji mamaji r cjag co na so, embeji e Agripa. 8 O sido o a e Pablo o xipji texe co ma cj nu: Jenga dya i creoji c s Mizhocjimi ra tsjap ra te co ya nd?

HECHOS26 e co mi pcjjme. Me mi junsi que na ngue e jyar. 14 Nguecua r tgjme a jm nu co mi chgjme. Nucua r rg c mi a ce ja hebreo o xitsc: Nutsce Saulo, jenga i cjap ra sufre co creozg? Chjntjui c ri nguetsc ri cjac r sufre. I chjntjui nza cja na nzhn c dya ne ra dyr, c me pjeche ce maza c ni chjocji; nguecua ga sod, enzg. 15 R tjnrg cua r mama: Nutsce nin tecjam, cj nguetsce?, r embe. O ndnr cua cn Jmug o xitsi: Nguetsc e Jess. I cjap ra sufre yo creozg; chjntjui c ri nguetsc ri cjac r sufre. 16-18 Bb. Ya r juancg r ppquig. Ngue co rv cjac i jandga. Nguecua r tc r mague cja co dya in menzumgueji, r ma xipjiji ja vi jandga dya. Xo r xipjiji co cja xe r jtsc ma r jandga. Nudya e Satans c dya jo, ya ngotp o ndji. Pero ma r zopjgueji, ra xog o ndji, ra zichi o mbji o jyas Mizhocjimi. Nguecua, dya cja ra nzhodji cja bxm; ra jyziji co na so, dya cja ra dytji c dya jo. Ra enche o mbji Mizhocjimi. Nucua Mizhocjimi ra perdonaoji anguezeji co na so co cjaji, ra tsjapji o nte na ngue ri ejmezg co. Bb co in menzumgueji co ra jyod pje ra tsjac; xo e co dya in menzumgueji. Pero r empceg libre, dya pje ra tsjacji, enzg e Jess. Ngue yo o mama e Pablo va xipji e Agripa.

sido o a e Pablo o xipji ce rey: Ma ot mi nug na co mi creo e Jess c mi menzum a Nazaret, mi cjap ra sufreji. Mi pzhg je ga cjanu ma ne Mizhocjimi. 10 Ngue c mi cjag a Jerusaln. O dyac sjtsi co mero ndambcjimi mi pantag a pjr co o nte e Jess, maco ma jo a jmi Mizhocjimi co. Ma mi jnpji ngenda, mi mang c mi jyod ro ndji. 11 Ma mi ttg cja nintsjimi co mi creo e Jess, mi cjap ra sufreji; xama ro mamaji c dya ma jo e Jess. Me mi nbg na puncj co. Nguecua ma mi cueeji, ma mi pji cja co jii co tsja cja co nano pas, mi pa jodgji nu.

9O

Cmo Pablo antes persegua a los cristianos

na nu pa, r mag a Damasco. Na ngue co mero ndambcjimi ya vi dyac sjtsi ro jodg co o nte e Jess ro cjapji ro sufreji ja co nzi ma neg. 13 Nutsce rey, ma mi pag cja iji, ma ya vi jisiar, r jandag nango j a jense na jyas c o pjat nu ja mi pag

Pablo cuenta otra vez su conversin

12Nguecua

19O

sido o a e Pablo o mama:

Pablo obedece la visin

HECHOS26,27 Nutsce Agripa i reygue, nu co o xitsig e Jess ma vi eje a jense ce jyas, r t; ngue yo r cjag. 20 Ot r zopj co cr a Damasco. R xipjiji mi jyod ro jyziji co na so ro nzhogji cja Mizhocjimi, cja rr tsjaji co na joo ngue cua ro jetse c o nzhog o mbji. Xo r zopjg a cjanu co nte a Jerusaln e texe cja ce estado de Judea. Xo r mag nu ja cr co dya n menzumgji, r ma zopjg anguezeji. 21 Nguecua ma mi bbg cja ce templo, o zcg co n menzumgji mi ne ro mbtcji. 22 Pero dya mbtcji. Na ngue o mbxc Mizhocjimi. Nguecua xe r bbtjo, r bbg cja in jmigueji. R zocji nutsceji pjtsiji na nojo, etsceji dya pje pjtsiji. C r xitscji, ngue co o mama e Moiss e co profeta ro zd. Dya r mang ja co nano. 23 O mama e Moiss e co profeta, nu c o mama Mizhocjimi ro evgueji libre mi jyod ro sufre e ro nd. Nucua cja rr te ro bbtjo na yeje, ngue cua ra zichi o jyas Mizhocjimi cja o mb yo menzum a Israel e yo dya menzum a Israel, ee e Pablo.

302 mang. Nguecua dya r sg r xipjig texe yo. R prg, nujnu un ngenda texe yo o zd, na ngue texe cja n pasgjme prji. 27 Nucua e Pablo cjanu o zopj cua e Agripa o xipji: Nutsce Agripa i reygue, cjo i creogue c na cjuana co o dyopj co profeta? R prg i creogue. 28 O ndnr cua e Agripa o mama: Pe i cjiji r creog e Jess, na ngue yo ja nzitjo ja yo i mangue. 29 O ndnr cua e Pablo o mama: Z ja nzitjo ja, z na puncj o ja, pero quera ri creogue e Jess ja co nzi rg creog. Xo e texe yo r yo r mang ne pa dya. Ma r creoji, xama dya ra ngocji ja co nzi ga ngocji, ee. 30 O bb cua ce rey e ce gobernador e e Berenice e co ma j nu. 31 Cjanu o mbedyeji o ma atsjji ja rv tsjapji e Pablo. O pt va mamaji: Ce bzo, dya pje cja co na so c rgu nd, ni ra dyo a pjr, eeji. 32 O mama cua e Agripa o xipji e Festo: Ce bzo, ma dya ro dytc ra jnp ngenda e Csar angueze, ro s ri emegue libre, ee.

mi mama a cjanu e Pablo mi pjendiotsj, nango mapj cua na jense e Festo o mama: Nutsce Pablo i locogue, na ngue yo na puncj yo i studiague. 25 O ndnr cua e Pablo o xipji: Nutsce Festo nin tecjanm, dya r locog. R mang co na cjuana. 26 Ne rey pr texe yo r

Pablo trata de convencer a Agripa de que se haga cristiano

24Ma

27

Nucua e Festo cjanu o mama ro zidyiji e Pablo a Roma c tsja a Italia, ro mji cja barco. E Festo o nzh e Pablo cja na bzo c mi chj e Julio c mi manda cien tropa co mi xiji grupo Augusto. Xo nzhtji e Julio

Pablo es enviado a Roma

303 co aja nte co ma oo a pjr, xo ro zidyiji a Italia. Nutsc e Lucas xo r mcjjme. 2 R tesejme cja na barco c vi eje cja ce jii a Adramitio, c ro zt cja co jii a Asia co jr squina cja mar. Cja rr mjme cua. Xo r mcjjme na bzo c mi chj e Aristarco c mi menzum a Tesalnica c tsja cja ce estado de Macedonia. 3 C na ye nu pa, r stjme a Sidn. Ma jonte e Julio o un sjtsi e Pablo o ma zengua co mi pr nu. O ziji o xdyi anguezeji, cjanu o oxji cja o ngumji. 4 Nucua ma r pedyejme a Sidn cja ce barco, mi v na zzhi e ndajma, mi pjs ce ndeje ma pjat cja ce barco. Na ngue e ndajma je mi eje nu ja ma mcjjme. Nguecua ma r cjogjme cja ce isla c ni chj a Chipre, r cjogjme cja ce lado o jody nu ja mi tsjt. 5 Sido r mjme cja ce barco r cjogjme bxtjo cja ce estado de Cilicia e cja ce estado de Panfilia. R stjme a Mira c tsja cja ce estado de Licia. 6 Ma mi crjme a Mira, ce bzo c mi manda cien tropa o jyod na barco c ro ma hasta a Italia. O cht cua na barco c vi eje a Alejandra mi ma a Italia. Nucua r tesejme cja ce barco. 7 R nzhodjme ja nzi pa cja ce ndeje, pero jmancha ma mjme. O metscjme, co trabajo r cjogjme a Gnido nu ja mi bxtjo. E ndajma mi v na zzhi, dya mi s ro mcjjme derecho. Nguecua r unjme vuelta cja n squierdajme, r cjogjme bxtjo a Salmn cja ce isla c ni chj a Creta. Cja rr unjme cua

HECHOS27 vuelta cja n jodygjme, ngue cua ro cjogjme a Creta cja ce lado a sur nu ja mi tsjt ts. 8 Mi trvajo, pero r stjme nu ja ni chj Puertos Buenos c bxtjo cja ce jii c ni chj a Lasea. 9 Ya vi metscjme na puncj o pa. Ya vi cjog co pa co mi mbempje co menzum a Israel. Ya vi zd co pa co ma s ma mi bb na puncj o peligro ro nzhodjme cja barco. Nguecua e Pablo o zopj co mi pcjjme. 10 O xipjiji: Nutsceji nin tecjamji, r mang ma r sidoji, na pje co r cjaji. Na ra nguibi ne barco ra bzhi texe yo tun. Xo etscji r tji, ee. 11 Ce bzo c mi manda cien tropa, dya dyt e Pablo; xenda dyt c mi dyi ce barco e c o cjaja ce barco. O mamaji c ro sidogjme. 12 Mi bb ja nzi co mi ne ro nguejme ce barco a Puertos Buenos. Pero xenda ma puncj co dya ne. Na ngue a Puertos Buenos, dya nda ma joo ro bb ce barco co pa co ma s. Nguecua o mamaji c ro pedyejme a Puertos Buenos ro sidojme, xama ro s ro stjme a Fenice c ngue c na puerto cja ce isla a Creta. Nujnu, je ro mimijme co pa co ma s. Na ngue ce puerto, dya cjog e ndajme ma ni eje a noroeste e ma ni eje a suroeste.

pt cua ja mi eje e ndajma. Dya cja mi eje nu ja ni nguibi e jyar, ya je mi eje a sur. Dya cja mi v na zzhi. Nguecua c mi dyi ce barco e c o cjaja, mi

13O

La tempestad en el mar

HECHOS27 pzhivi c ro s ro stjme na jo a Fenice. Nguecua o mandavi o ngsji co tzi co mi nza cja o gancho co mi pnchi ce barco para dya ro ndt e ndajma ro ma. R mjme cua r cjogjme bxtjo a Creta. 14 Dya go mezhe cua go pt na yeje e ndajma. Nango cua na trandajma c vi eje a noreste cja ce isla. 15 Nguecua, dya cja s xe ro mjme derecho ro cjogjme lado cja ce isla. R jzijme cua ce barco o ndt e ndajma. 16 O zt cja na tsi isla c ni chj a Clauda, r cjogjme cja ce lado c mi tsjt. Cja rr cjsjme ce tsib c mi cjt ce barco, me mi trvajo ma cjsjme. 17 Ma r cjuar r cjsjme ce tsib, nucua co mi ppji cja ce barco, cjanu o tsjapji o nd co cable c mi nnt nu, ngue cua ro zzhi ce barco. Mi sji na mas ro ndt e ndajma ce barco ro zt nu ja ni chj a Sirte nu ja j o xm nu ja dya nda ga j e ndeje. Mi sji na ro huag ce barco ma ro zt nu. Nguecua va sjbji ce manta c ma mbt, ngue cua dya nda ro ndt e ndajma. O jyziji ce barco, dya cja mi dyiji. 18 C na ye nu pa, sido mi pa ce barco ma ndt e ndajma. Nguecua o mbochji a ndeje co mi tun ce barco, ngue cua dya nda ro jyb. 19 C na ji nu pa, r pochjme a ndeje texe co mi psi ce barco. 20 O mezhe na puncj o pa, dya mi cj e jyar ne ri ngue yo seje. Sido mi v na zzhi e ndajma. Nguecua r mamajme pr cjo ro pedyejme na jo; na ro tjme. 21 Ya vi mezhe c dya cja mi sijme o xdyi. Nucua e Pablo o

304 bb cua a ndezgjme, cjanu o mama: Nutsceji nin tecjamji, r xitscji c dya ro pedyeji a Puertos Buenos cja ce isla a Creta. Ma ri dytcji, xenda rv jo ma; dya ro sufreji. 22 Pero nudya r xitscji, dya r sgueji. Z ra huag ne barco, pero dya cj ra ndzgji. 23 R xitscji a cjanu, na ngue mi xm o j na o anxe Mizhocjimi cja n jmig o zocg. Mizhocjimi c bb a jense ngue c r matg; ngue o ntezg c. 24 O xitsi ce anxe: Nutsce Pablo, dya r sgue. Dya r chgue, na ngue ni jyod r stgue a Roma r bbgue a jmi e Csar c mero manda. Mizhocjimi o dytc c i dyt, nguecua dya cj ra nd yo i pcjeji cja ne barco, enzg. 25 Nguecua r xitscji, dya cja r sgueji. R creog Mizhocjimi c ra zd ja co nzi va xitsi c o anxe. 26 Pero ma ra huag ne barco, r sogji cja ndeje bxtjo cja na tsi isla r peseji, ee e Pablo. 27 Ya vi mezhe ye nzo ce barco ma ndt e ndajma. Mi nzhod cja ce mar c ni chj Mar Adria. Ya vi xm. Nucua c ndexm, co mi ppji cja ce barco o mamaji: Cja c ya r stji cja na isla, eeji. 28 Cjanu o dydyiji ja nzi mi psi c ma j ce ndeje. Mi s treinta y seis metro. Xe mji ts, cjanu o dydyiji cua na yeje; ya mi stjo veintisiete. 29 Me go zji cua, na ro stjme nu ja mi quiji o ndojo. Nguecua o ma quiji co nziyo tzi co mi nza cja o gancho co mi nnt o tjjm, cjanu o mbochji

305 a ndeje cja o xtj ce barco ngue cua ma ro zt a jm, xama ro gancha ro bb ce barco. Me mi mamaji quera ro jyans. 30 Nucua co mi ppji cja barco, o mbr o sjbji cua ce tsib cja ce ndeje. Co tzi co mi bb a xoi ce barco, mi cjapji ro ndunji na tsij cja rr mbochji, ngue cua dya nda ro m ce barco. Pero c mi sjbji ce tsib, ngue c mi ne ro cueeji ro salvaji. 31 Nucua e Pablo cjanu o mat ce bzo c mi manda cien tropa, e co o tropa, o xipjiji: Nujyo, ni jyod, dya ra dagji cja ne barco. Ma jiy, r chji, dya r salvaji, embeji co. 32 Nucua co tropa cjanu o ma dyocji co tjjm co mi sjbji ce tsib; o ndg a ndeje. 33 Nucua ma ya ma jyas, e Pablo o xipji anguezeji ro ziji o xdyi. O mama: Ya mezhe ye nzo c dya i sigueji o xdyi. 34 Nguecua r xitscji r sigueji dya o xdyi ngue cua r zzhiji. Nguecua, dya r chgueji ni pje r tsjaji, ee. 35 Nucua ma o nguar o mama yo ja, cjanu o j cua o tjmchi cjanu o un na pj Mizhocjimi a jmi nza texeji. Cjanu o mchi cua, cjanu o zi cua. 36 Anguezeji o mbr o mji cua, dya cja nda mi sji. Xo ziji cua o xdyi. 37 Mi sjme ye ciento setenta y seis mi crjme cja ce barco. 38 Ma o nguar o ziji o xdyi o nijmiji, cjanu o mbochji a ndeje co mape co mi quiji o ndx. O tsjaji a cjanu ngue cua dya nda ro jyb ce barco.

HECHOS27,28 Co mi ppji cja ce barco, dya mi prji ja mi ngue. Pero o jandaji c ma j o xm cja squina ce ndeje. O mamaji xama ro s ro zt ce barco cja ce xm. 40 Nguecua o dyocji co tjjm co mi nnt co tzi, ngue cua ro ma na yeje ce barco. Y o xpcji ce zaa c mi dyji. Xo ngsji ce manta c ma mbt, ngue cua o ndt e ndajma. Nguecua ce barco o mbr o ma cua cja co xm co mi j a squina ce ndeje. 41 Pero o zt ce barco nu ja dya nda ma j ce ndeje nu ja mi sjb yeje inzhe co mi chj nu. Nguecua o bb cua ce barco. A xoi ce barco o nguibi cja ce xm, dya cja mi m. Pero o xtj ce barco o huag, na ngue c o ndeje me mi pjs na zzhi. 42 Nucua co tropa cjanu o mamaji: Na jo ixt ptji yo rv siji yo ma oo a pjr. Ma jiy, na ra dympji cja ne ndeje ra cueeji, ee co tropa. 43 C mi manda co tropa, dya nee c ro mbtji e Pablo. Nguecua dya jyzi ro tsjaji ja co nzi ma mamaji. Cjanu o xitscjme: Ma i pjchi r dympji cja ndeje, r dyatji cja ndeje r dympji r stji cja squina ndeje. 44 Ma dya i pjchi r dympji, r pnchiji yo tabla yo ni ndun e ndeje o yo pje nda ma zaa yo vi tt ne barco. Ra ndxcji ngue cua r stji cja squina ndeje, enzgjme. Nguecua r pescjme cja ndeje r texejme, dya cj ndzgjme.

ma m o jyas na jo, r jandajme ce isla c ya mi bxtjo.

39Nucua

Se hunde el barco

28

Pablo en la isla de Malta

Ma r pesejme cja ce ndeje, r prjme ce isla

HECHOS28 mi chj a Malta. 2 Co mi menzum nu, ma jonteji. O recibidozjme na jo, o rji na sivi r patjme na ngue ya mi j o dyebe, y ma s. 3 E Pablo xo ma mbchi na cjr o zaa, cjanu o ma ngs cja ce sivi. Nucua ma m o mbr o pat co zaa, nango mbedye cua na cijmi c ma sate c mi nza cja na poz. O zap o dy e Pablo, o nnt, dya tsi vi cg. 4 Co mi menzum a Malta ma o jandaji mi nnttjo ce cijmi, o pt va mamaji cua: Ne bzo, pe o ptnte nu. Z o mbese cja ndeje, dya nd, pero ya ngt dya co o tsja na so, eeji. 5 Nucua e Pablo o juancja o dy; o cg cua ce cijmi o ndg cja ce sivi. Pero dya pje tsja e Pablo. 6 Co mi menzum nu, mi tebeji c ro pjnt o tsingue e Pablo, o ro nd. O mezhe mi tebeji pero dya pje tsja e Pablo. Nguecua, dya cja nguijiji c vi ptnte e Pablo. Cjanu o mamaji e Pablo mi ngue naja co o tsitaji co mi matji. 7 C mi manda cja ce isla a Malta mi chj e Publio. Mi tj o juajma co mi bxtjo nu ja r pesejme cja ce ndeje. E Publio ma jonte, o recibidozjme na jo. O dyacjme ja r oxjme, xo dyacjme co r sijme. O metscjme ji pa nu. 8 C nu tata e Publio, ma ootjo cja ngama mi sdy. Mi s o paa eje mi un posicin. Nucua e Pablo o maa nu ja ma oo ce tita. O ese o dy, cjanu o dytp Mizhocjimi o joc. 9 Ma o jog ce tita, cjanu o j cua co aja co mi cr cja ce isla co mi sdy. E Pablo xo joc anguezeji. 10 O dyacjme na puncj o regalo. Ma o zd ce pa c ro

306 tesejme cja barco ro mjme a Italia, xo dyacjme texe co mi jyongjme. mezhe ji zana rv mincjme cja ce isla. Nucua r tesejme cja na barco c vi bb a Malta co pa co ma s. Ce barco vi eje a Alejandra. A xoi cja ce barco, mi cuat ce tsita Cstor e ce tsita Plux. 12 Ma r stjme a Siracusa, r cjogjme cja ce puerto o metscjme ji pa nu. 13 Ma r pedyejme a Siracusa, r cjogjme bxtjo cja squina ce ndeje r stjme a Regio. C na ye nu pa, o mbr o v e ndajma c vi eje a sur. Nguecua c na ji nu pa, r stjme a Puteoli. 14 Nujnu r dagjme cja ce barco. R ttjme nu ja mi cr o cjuarma co xo creo e Jesucristo. O mbitazjme r mimijme co anguezeji. O mezhe na nzo r mimijme nu. Nucua ma r pedyejme nu, r mjme cja ce iji c ni ma a Roma. 15 Co cjuarma a Roma o mbrji c ma mjme nu. Nguecua o mbedyeji nu, o ma ndncjme. Bb co r chjgjme cja ce jii c ni chj a Foro de Apio; aja co cja r ma chjgjme ma r stjme cja ce jii a Tres Tabernas. Ma o janda e Pablo co cjuarma, o un na pj Mizhocjimi y me go mj o mb. 16 Ma r stjme a Roma, ce bzo c mi manda co tropa, o zidyi cua co bzo co vi siji cja ce barco co ma oo a pjr a Cesarea, o ztji nu ja mi bb c mi mero mbpjr, ngue cua ro mbrji co. Pero e Pablo, o jyziji o mimi cja na ngum aparte; natjo tropa c o mbr.

11O

Pablo llega a Roma

307
Pablo predica en Roma

HECHOS28 ji na puncjji cja ce ngum nu ja mi pjrji e Pablo. O mbr o a e Pablo c xr; o bb hasta c nzh. O mbenbeji c mama co ley co o dyopj e Moiss, e co o dyopj co profeta; o xipjiji c ya vi zd co vi dyopjji. O zopjji a cjanu, ngue cua ro unji ngenda e Jess ngueje c o eme Mizhocjimi ra manda, ngue cua ro enche o mbji c. 24 Bb co o creo co mi mama e Pablo; bb co dya creo. 25 Nguecua, dya mi natjo o pjee ma nguijiji. Nucua ma ya ro mbedyeji, o mama cua e Pablo o xipjiji: O Espritu Mizhocjimi o xipji e Isaas c mi profeta o zopj co n mboxatitagji. Na cjuana ce ja c o mama ja ma cja anguezeji. Dyrji c o mama. Na ngue je xo ga cjatsceji nu. O mama a cjava: 26 Mague cja yo nte, r ma xipjiji c ra dyrji pero dya ra mbrji. Ra jandaji pero dya ra mbrji pje pjzhi. 27 Yo nte, ya tsot o mbji. Na ngue ma ro xog o mbji, xama ro zoo o mbji n jag. Y ma cj co zopjji, dya cja cjapji ngenda. Na ngue ma ro tsjapji ngenda, xama ro dyrji ro mbrji pje ri pjzhi. Ya tsot a nzhji. Na ngue ma ro jandaji, xama ro mbrji, ro nzhog o mbji. Nucua ro salvag yo, ro emeji libre cja co na so, embeji e Isaas. 28 O sido o a e Pablo o mama: Dyrji na jo c r xitscji. Ngueje co dya n menzumgji co ra xipjiji dya

mezhe cua ji pa, e Pablo o zojnji cua co menzum a Israel co mi manda cja co nintsjimi a Roma. Ma o jmurji, cjanu o mama cua e Pablo o xipjiji: Nutsceji n menzumtsgji, dya pje cj r cjap ne ri naja co n menzumgji. Pero o zcji a Jerusaln o zinziji cja co manda nu, co menzm va a Roma, o pantcaji a pjr. Co n menzumgji mamaji r cjap c dya ni muvi yo tjr yo o zoczji co n mboxatitaji,pero iy. 18 Co manda nu, co menzum va a Roma, o jncji ngenda pero dya pje chtcji c rv mbtcji. Nguecua mi ne ro evgueji libre. 19 Pero dya go ne a cjanu co n menzumgji. Nguecua rv rg sjtsi o sizgji va a jmi e Csar. Dya ngue c r cusag co n menzumji; ngue c ra jnc ngenda e Csar r mama pje vi cusazji anguezeji. 20 Nnttjo o cadena n dy, na ngue yo me na jo yo r tebeg. Maco xo tebe a cjanu co n menzumgji. Ngue c rv zoncji; ngue cua r xitscji ja ga cja co na jo co i tebeji, ee. 21 O ndnr cua anguezeji o xipjiji e Pablo: Dya r prgjme cjo i tsjague na so. Na ngue dya cj penquejme o carta ndeze a Judea. Dya cj xo va j. C pje ra xitscjme. 22 R ne r zocjme r xitscjme ja ga cja co i creogue. Na ngue r prjme, texe cja co jii mamaji c dya ga jo o iji e Jess. 23 Cjanu o mbspji na pa c ro aji na yeje. Ma o zd ce pa, o

17O

HECHOS28 o ja Mizhocjimi, ngue cua Mizhocjimi ra emeji libre cja co na so. Anguezeji ra dyrji. 29 Ma o nguar e Pablo o mama co ja, cjanu o mbedye cua co o menzumji, me mi pt ma zji o ja. 30 O mezhe ye cj va mimi e Pablo cja ce ngum. Mi cjt o

308 renta; nguecua mi s ra recibido co mi pa zengua. 31 Mi zopj co nte mi xipjiji c ro dytji Mizhocjimi, na ngue ngueje c manda. Xo mi jchiji ja ga cja e Jesucristo c n Jmugji. Dya cj mi s pje ro xipji, y dya cj mi cas.

LA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS ROMANOS

Nguetsc e Pablo. O mbpjiz e Jesucristo. O embgueg Mizhocjimi r ma nu cua ja ra ndcj r ma, r ma zopj yo nte r xipjiji nu ja angueze, nu me na jo. 2 Nguejne ja nu ya vi mama Mizhocjimi cja o ja angueze. Ngue co profeta co o dyopj ce jaa c. 3 Nu ja Mizhocjimi nu me na jo, mama ja cja c nu Ti. O j nza cja na nte cja ne xoijm. Mi ngueje naja o mboxbche e David. 4 O Espritu Mizhocjimi me na zzhi, o tsjap o nanga c nu Ti ma ya vi nd. A cjanu o mr ngueje o Ti Mizhocjimi. Nujnu ngueje e Jesucristo c n Jmugji. 5 E Jesucristo o nug na jo. O ndcj r cja o bpji angueze. Ngue cua ra ejmeji, ra dytji angueze, yo nte yo cr texe cja ne xoijm. A cjanu ra mamaji me na jo, me na nojo e Jesucristo. 6 Xo nzitjotsgueji dya, xo o zoncji e Jesucristo. 7 Nutsceji i crji a Roma, r penceji ne xiscm, r btcji Cjimi. Me netseji Mizhocjimi. O zoncgueji o tsjacji o nte

Pablo escribe a la iglesia de Roma

angueze. Mizhocjimi c mi Tataji e e Jesucristo c n Jmuji me ra nucji na jo, xo ra tsjacji dya pje r tsjijiji. ot r xitsiji dya: texe cja ne xoijm mamaji que i ejmeji e Jesucristo. Nguecua r nd e Jesucristo rg un na pj n Mizhocjimiji. 9 Ngue Mizhocjimi c r ppig co texe n mb; r mama yo na jo ja co mama ja cja c nu Ti. Mizhocjimi pr na jo, ma r tg Mizhocjimi, dya r jyombeetsji. 10 R tg Mizhocjimi, ma ra ne angueze, r mag r ma zenguatsji. Ya mezhe r ne r maa. 11 R tg angueze a cjanu, na ngueje me r ne r chjji. R ne r jtsiji c ya xo o jtsi Mizhocjimi, cua ja cja angueze, ngue cua xo ra zzhi in mbji. 12 Nu c r mang dya, r ne r bb cua ja i crji ngue cua ra mj n mbg. Xo etsceji xo ra mj in mbgueji na ngueje nde natjo c r ejmeji r texeji. 13 Mi cjuarmatsgji. R neg r prji, mi ne na puncj ro maa. Pero hasta nudya dya be s r ma.

8C

Pablo quiere visitar Roma

309

ROMANOS1 R ne r ma ngue cua c r ppi Mizhocjimi ra tsjacji r zzhiji, cua ja xo nzi rv cjaa ma mi nzhodg cja yo dyaja jii. 14 Ni jyod na puncj r zopj co a griego. Dya nguextjo yo, xo texe yo nde a nandyo ja. Ni jyod r zopj co pjchi ra xr e co dya pjchi ra xr. 15 Nguecua me r ne xo r ma xitsiji nu o ja e Cristo, nutsceji i crji a Roma.

310 r jandaji angueze. Pero ndeze ma o dyt Mizhocjimi e jense e ne xoijm, yo nte prji bb Mizhocjimi. Prji me na zzhi angueze. Na ngueje unji ngenda texe yo o dyt c. Nguecua ma ra tjnp nguar co cja na so, dya ra s ra mamaji c dya mi prji ja ga cja Mizhocjimi. 21 Z xi mi prji Mizhocjimi, dya mi cjapji ngenda. Dya xo mi unji na pj. O pjeeji c mi cjijiji, dya pje mi muvi. A cjanu, mi nzhodji cja bxm; ya mi ojtjo jyas cja o mbji. 22 Mi cjapji me mi prji. Pero o zd c dya cja mi prji Mizhocjimi. 23 Dya cja matji Mizhocjimi c me na nojo c dya s ra nd c ra ojtjo. O mbr o dytji nu co ro matji. O dytji o tsita, o tsinana co jetse nza cjazgji r nteji, maco r tji. Nde dytji o tsita yo etse nza cja s. Nde o dytji o tsita yo t nziyo o ngua, y yo cjt o pjeme. Ngueje yo o matji yo nza cja ma ri ngueje Mizhocjimi. 24 Nguecua Mizhocjimi o jyzi cua o tsjaji texe co na so co mi ne o mbji. Mi ptma tsjaji co na so co me na tseje. 25 Mizhocjimi o jyzi o tsjaji a cjanu co na so, na ngue anguezeji ya vi jyziji Mizhocjimi c ixna cjuana c o dyt texe. Nujyo o dyt Mizhocjimi nguejyo o matji yo. Mizhocjimi dya cja matji. Nguetjo angueze me na joo; me na nojo. Ni jyod sido r matji. Je rga cjanu. 26 Na ngue c mi cjaji a cjanu, Mizhocjimi o jyzi cua me xe nee o cuerpoji co me na so. Co ndix dya cja mi ne ro mimivi co o xraji.

r mpg ne ja nu mama ja cja e Cristo, na ngue me na jo. Yo nte ma rji ne ja, Mizhocjimi me ppji na zzhi ngue cua ra eme libre cja co na so texe co ra ejme. Ot ra dyr co menzum a Israel ra jog o mbji. Nucua xo ra dyr co dyaja nte, xo ra jog o mbji. 17 Nu na jo ja jtsiji ja ga s ra mama Mizhocjimi ya na jozji dya a jmi angueze. C ra mama Mizhocjimi na jozji, ni jyod r enche n mbji e Jesucristo. Y sido r ejmeji angueze. Je ga cjanu va topj cja o ja Mizhocjimi: Nu c ra enche o mb angueze, nuc, ra mama Mizhocjimi ya perdonao; dya t nzhub dya c. Xo ra bbtjo c, na ngueje ejme, ee.

16Me

El poder del evangelio

mr na jo, Mizhocjimi a jense me ra tsjap ra sufrido co dya s angueze, co cja na so. Jo prji c na cjuana c ne Mizhocjimi ra tsjaji, pero cjaji co na so. 19 Prji ja cja Mizhocjimi. Nguetsj angueze o jchiji. 20 Mizhocjimi me na zzhi; dya s

18Ya

La culpa de la humanidad

311 Mi obtsjji co nu mirixji. 27 Je xo ma cjatjonu co bzo. Dya cja mi mimivi co o suji. Mi obtsjji co co o mibzoji. Me mi ptma neji o cuerpoji c ro tsjaji co na so. Mi cjaji me na tseje. C na so c mi cjaji ngue c je tsjap me go sufrido o cuerpoji. 28 Dya cja mi ne ro mbrji ja ga cja Mizhocjimi. Nguecua Mizhocjimi o jyziji cua ro nguijiji o pjeeji co na so, c dya cja ro s ro tsjaji c na jo. Me ma so mi cjaji co me na tseje. 29 Me mi cjaji co dya jo. Co bzo mi tsjji ndix; co ndix mi tsjji bzo. Co mi psi co dyaja, mi nepeji. Y mi cjiji na so o pjeeji. Me mi ptma envidiaji co o minteji. Me mi ptteji. Ma ra zji jaa, me ma so ma santeji. Me mi pjchiji ra dyonp o dyoji. Me mi nuji na co o minteji. Me mi ptma mbechpetsjji co o dyoji. 30 Mi xospji bchjine co o minteji. Mizhocjimi ya me mi nuji na c. Me na so ja ma ndnrji. Me mi cjapji na nojoji. Me mi cjapji me na joji. Mi jodji pje xe ro tsjaji c xenda na so. Co o tataji, dya cja mi tji. 31 Dya cja xo mi cjijiji c na jo ngue cua ro tsjaji. Dya cja xo mi cumpleji c mi mamaji. Dya cja xo mi siyaji o menzumji. Dya cja xo mi perdonaoji co o minteji. Dya mi juentseji co o minteji ngue cua ro mbsji. 32 Je ma cjanu ma tsja co nte, y je xo ga cjanu ga tsja dya yo nte. Me cjaji co na so, z prji mama Mizhocjimi ni jyod ra nd co. Dya xo nguextjo cjaji a cjanu, me xo mpji co cja cua nzi ga tsja anguezeji.

ROMANOS1,2 dya i tji nzhub. Nutsceji me i sobji yo in minteji. Pero nu co cja in minteji, xo i cjatjogueji. I mamaji c dya jo co cjaji. Dya xo jo co i cjagueji. 2 R prji me na joo c cja Mizhocjimi. Me ra jnp ngenda co cjaa co ya r xitsiji. Ra tsjap ra sufridoji. 3 Nutsceji me i sobji co dyaja co me cja co na so. Nde na ma cjaztjotsji i cjaji co na so. Cjo i cjijiji, dya xo ra jncgueji ngenda Mizhocjimi? 4 Mizhocjimi me na jo, me pscji paciencia yo r cjagji. Cjo i cjijiji c dya ra fastidiao? Cjo dya i prji dya, me pscji paciencia ngue cua ra nzhog n mbji? Pero i cjapji c dya ni muvi c ni mbscji paciencia. 5 Me na me in mbji. Dya i ne ra nzhog in mbji. Me sido i cjagueji co na so co rgui sufridogueji nu pa ma ra jncji ngenda Mizhocjimi, texe co r cjaji. Ce paa c, ra etse me na jo rg jncji ngenda Mizhocjimi. 6 Ra tsjap ra sufrido nu co cja na so. Nu co cja na jo, ra unji c na jo. 7 Bb co tebe Mizhocjimi ra tsjapji ra jogji cua ja xo nzi ga cja angueze na jo. Jodji c ra mama Mizhocjimi cjaji na jo. Ma dya ra tgji rg tsjaji c ne Mizhocjimi, angueze ra unji ma c ra bbtjoji, dya ra ndji. 8 Pero bb co dya ne ra dyt yo ja yo na cjuana; cjaji co netsjji. C je tji ngue c na so c cjaji. Mizhocjimi ra nmb co. Ra tsjap ra sufridoji na ngueje cjaji c na so. 9 Mizhocjimi ra jnpji ngenda ra tsjap me ra sufrido texe co cja na so. Ra tjnp ngenda co

Dios juzga conforme a la verdad

Nutsceji, z cj co ri nguetsceji, dya r tsjijiji c

ROMANOS2 menzum a Israel. Nucua xo ra tjnp ngenda co dyaja nte co dya menzum a Israel. 10 Nu co cja na jo, ra chtji c me na z. Mizhocjimi ra xipjiji cjaji na jo. Xo ra chtji c ra syaji. Nu co menzum a Israel co o tsja na jo, ra cht co. Nucua co dyaja nte xo ra cht co. 11 Na ngueje Mizhocjimi nde jyztjo ga nuu yo menzum a Israel e texe yo dyaja nte. 12 E Moiss o zopcji o ley Mizhocjimi nu co menzum a Israel. Dya o zopcji co dya menzum a Israel. Pero co dya menzum a Israel ma ra tsjaji co na so, ra ndji, z dya ra jnpji ngenda Mizhocjimi cua ja nzi ga mama ce ley. Nu co menzum a Israel ma ra tsjaji co na so, Mizhocjimi ra jnpji ngenda cjo o tsjaji c mama ce ley, cjo jiy. 13 Co na jo a jmi Mizhocjimi, dya ngue co prtjo c mama o ley angueze. Ngueje co cjaa cua ja nzi ga mama. 14 R tsjijiji dya, yo dya menzum a Israel. Dya tjji o ley Mizhocjimi. Pero bb ma cjaji c mama ce ley na ngueje prji a mbo o mbji c na jo. Nu c ni mbrji a cjanu, chjntjui c ri tjji na ley. 15 Nu co dya menzum a Israel, etse c prji cja o mbji c mama ce ley. Na ngueje prji cja o mbji ma cjaji na jo, y ma cjaji na so. Bb ma cjijiji: Jenga r cja na so? Bb ma mamaji: R pr r cjag na jo, eeji. 16 Ra zd ce pa, Mizhocjimi ra un e Jesucristo ra jnp ngenda texe yo nte. Dya cj ptcji n mbji. Pero e Jesucristo ptcji n mbji

312 c. Ra jncji ngenda nzi nazji co r cjaji. Ngue c mama o ja e Cristo. Ngue co r xipjig yo nte. r menzumgji a Israel, i mangueji i prji ce ley c o zoczji e Moiss. Me i cjaptsjji na nojo i mangueji nguextjozgji o ntezgji Mizhocjimi. 18 I mangueji i prgueji c nee Mizhocjimi. I mamaji: R prg c na jo r cja, na ngueje r xtp ne ley, i eeji. 19 I junt in mbji i pjchiji r jchiji co dya be xog o nd. I mangueji i prji r xpji yo nzhontjo cja bxm, ngue cua ra bb jyas cja o mbji. 20 I cjijigueji me i prji r zopjtsj yo dya pr. I mamaji me i prji r xpji yo cja xtptjo. Ce ley c i tjgueji i mamaji je topj cua c, texe co ni jyod r prji, e texe co na cjuana. 21 Nutsceji i xpji, jenga dya i cjaji cua ja gui xpji? Nutsceji i zopjji yo nte i xipjiji dya pje ra pnji, jenga i pngueji? 22 Nutsceji i xipjiji yo bzo c dya ra tsjji ndix, yo ndix c dya ra tsjji bzo, jenga i tsjgueji? Nutsceji me i ji yo tsita yo tg cja nitsjimi, jenga i pnji nu ja na tg yo? 23 Nutsceji me i cjapqueji c me na nojotsji na ngueje i tjji o ley Mizhocjimi, cjo dya i cjijigueji i bchpiji o tseje Mizhocjimi na ngueje dya i cjagueji co mama ce ley? 24 Je xo ga cjatjonu, ya topj cja o ja Mizhocjimi c mama a cjava: Nu yo dya menzum a Israel sadji Mizhocjimi na ngueje co menzum a Israel cjaji co na so, ee.

La gente de Israel y la ley de Moiss

17Nutsceji

313 r menzumji a Israel r meyaji n cuerpoji ngue cua ra mr o ntezji Mizhocjimi. Ngue c r mangji r circuncidaoji. C ni jmeya in cuerpogueji, ni muvi, ma r tsjaji cua ja nzi ga mama o ley Mizhocjimi. Pero ma dya r tsjaji c mama ce ley, Mizhocjimi jantcaji nza cja ma dya ri jmeya in cuerpoji. 26 Nu co dya jmeya o cuerpo, ma ra tsjaji na jo cua ja nzi ga mama ce ley, Mizhocjimi nutjoji nza cja c rv jmeya o cuerpoji. 27 Nu co ra nguejme cua ja va jmus, c dya ra jmeya o cuerpoji, ma ra tsjaji c mama ce ley, jizhiji c dya ga jotsceji nutsceji, dya i cjaji cua ja ga mama ce ley. Jizhiji c dya jotsceji, z i prji ce ley y z ya xo jmeya in cuerpoji. 28 Dya ga cjuana ngue o nte Mizhocjimi nu c a xesetjo mama ngue o nte Mizhocjimi. Dya xo ga cjuana ngue o ti Mizhocjimi nu c jmeya o cuerpo pero dya ejme Mizhocjimi. 29 Nu c na cjuana ngue o nte Mizhocjimi, ya o enche o mb Mizhocjimi. Ngue o Espritu Mizhocjimi c ptp o mb. Z r cjaji c mama o ley Mizhocjimi, pero dya ngue c rgu ptc n mbji. Nu c na cjuana ngue o nte Mizhocjimi, Mizhocjimi ra mama na joo c, z dya ra mama yo nte na joo c. Yo menzum a Israel, pje psiji ma, c dya psi yo dyaja nte? Pje ni muvi c ni jmeya o cuerpoji? 2 Ni muvi na puncj. C xenda ni muvi c psi yo menzum a Israel, ngueje nu ja Mizhocjimi nu o unji ra dytji. 3 Pero co menzum a Israel cr

ROMANOS2,3 co dya t o ja Mizhocjimi. Na ngueje c dya ejmeji, pje i cjijiji, cjo i cjincjeji c dya ra cumple Mizhocjimi c o mama ra tsja? Iy. 4 Mizhocjimi tiene que ra cumple texe nu co o mama. Exna cjuana Mizhocjimi cjaa c mama, z ra mama texe yo nte co dya cjuana. Je topj cja o ja Mizhocjimi c mama a cjava: Nutsce Mizhocjimi, na cjuana nu c i mama. Ma ra unji ngenda ja cja c i cjague, ra mbrji i cjague na jo, ee. 5 Ma cj co cja na so, r mamaji c dya t Mizhocjimi. A cjanu, ixi jetse c me na jo Mizhocjimi. Maco jetse c me na jo Mizhocjimi ma r cjaji co na so, jenga ra castigaozji Mizhocjimi? Dya r mang a cjanu; c r mang, ngue c cjiji yo nte ga cjanu. 6 Pero dya cjuana c cjijiji. Na ngue ma dya ro castigao Mizhocjimi, ja rv s ro jnp ngenda yo cja na so? 7 Bb co mama a cjava: Ma r mamajme o bchjine, r cjapjme xenda ra etse c na cjuana Mizhocjimi, e c me na joo c. Nguecua, jenga ra jncji ngenda Mizhocjimi ra mama c r tji n nzhubji?, eeji. 8 Mamaji: Cjo dya ra jog r cjaji co na so, ngue cua ra etse na jonte Mizhocjimi? Bb nte co mama r mang a cjanu. Dya cjuana c mamaji. Mizhocjimi ra tsjap ra sufridoji, na ngue na so c mamaji.

25Nutscji

r mang ma? R menzumji a Israel, cjo xenda na

9Pje

Todos somos culpables

ROMANOS3 jozji que na ngueje yo dyaja nte? Jiy. Ya r jtsiji c nde tjnt a xtj nzhub texe yo nte. Nutscji r menzumji a Israel, xo nzitjo yo dyaja nte nde r cjaji co na so. 10 Je xo ga cjatjonu, c topj cja o ja Mizhocjimi c mama a cjava: Dya cj bb c rr jo, ne r naja. 11 Dya cj pr ja ga cja Mizhocjimi. Dya cj jod Mizhocjimi. 12 Ya xgji cja Mizhocjimi, nza texeji. Ya sodji. Dya cj bb c ri cjaa na jo, ne r naja. 13 Me na so ja co mamaji. Onpji yo nte ma aji. Me xospji bchjine. 14 Pedye a neji c me santeji. Me sji jaa. 15 Me tsiqutjo c jodji mbo ra tsja dyji. Mbtteji. 16 Me sodji texe. Nu ja stji me cjapji ra sufrido co cr nu. 17 Dya prji ja rg mimiji na jo, c dya ra chji. 18 Dya pje sji Mizhocjimi. Je ga cjanu ga mama cja o ja Mizhocjimi. 19 R prgji c mama o ley Mizhocjimi je sjitscji, nutscji r menzumji a Israel, na ngueje r tjji ce ley. Nguecua ixi etse c dya nguextjo co dya menzum a Israel co na so a jmi Mizhocjimi; xo ezgji r menzumji a Israel xo r tji n nzhubji. Dya s r mamaji c na jozgji. 20 A jmi Mizhocjimi dya cj bb c dya t o nzhub, z jod ra tsja c mama ce ley. Na ngue ce ley, ngue c xitscji c nde r tji n nzhubji.

314
La salvacin es por medio de la fe
21Nudya

o tsjacji r prji ja rg s Mizhocjimi ra mama na jozji dya. Ngue c r enche n mbji e Cristo, dya ngue c r cjaji co mama ce ley. Ya xo mama a cjanu cja yo vi topj mi jingu, yo xiji ley e profeta. 22 Z cj co ri ngueje, nu c ra enche o mb e Jesucristo, Mizhocjimi ra mama ya na jo dya c. Yo menzum a Israele yo dyaja nte nde na ma cjatjoji. 23 Na ngueje texe yo nte cjaji co na so. Dya cjaji c ne Mizhocjimi c ra tsjaji. 24 Na jonte Mizhocjimi. Dactjoji c dya r tjji. Mizhocjimi mama c dya r tji nzhub na ngueje e Jesucristo o nd va ngtcji n nzhubji. 25 Mi jingu, Mizhocjimi mi pspi na puncj paciencia co mi cja na so. Nguecua cr co mi mama c dya mi cjap ngenda Mizhocjimi z mi cja na so co nte. Pero nudya, ya jtscji Mizhocjimi c ra castigao co cja na so. Na ngue Mizhocjimi o ndt e Jesucristo co n nzhubgji, o pjd o cji va ngtcji co. Nguecua, ma cj co ra enche o mb e Jesucristo, Mizhocjimi ra perdonao o nzhubji. 26 Mizhocjimi jtsiji dya c ra castigao co cja na so. Na ngueje ya o nd e Jesucristo, o ngtcji n nzhubji. Pero nu c ra enche o mb e Jesucristo, Mizhocjimi ra mama c ya perdonao; dya t o nzhub dya c. 27 Nguecua, dya s r cjaptsjji na nojo. Cjo pje ro s ro cjaji c ro cjttsjji n nzhubji? Jiy. Dya s ro cjaji texe c mama o ley Mizhocjimi. Pero ma r enche n

315 mbji e Jesucristo c o ngtcji n nzhubji, o mama Mizhocjimi c na jozgji dya a jmi. 28 Nguecua r xitscji, ma r enche n mbji e Jesucristo, numa, ngue ma ra mama Mizhocjimi c dya r t dya n nzhubji. Dya ngue c ri cjaji c mama o ley. 29 Nutscji r menzumji a Israel, cjo nguetjozji siyazgji Mizhocjimi? Cjo nguextjo n Mizhocjimigji? Cjo dya xo ngue o Mizhocjimi yo dyaja nte? Xo nde texe yo dya menzum a Israel xo ngueje o Mizhocjimiji. 30 Natjo Mizhocjimi bb. Nu co menzum a Israel, Mizhocjimi ra mama c dya t nzhub dya co, ma ra enche o mbji e Jesucristo. Xo eje co dyaja nte, Mizhocjimi xo ra mama c dya t nzhub dya co, ma ra enche o mbji e Jesucristo. 31 Cjo dya pje ni muvi cua c o ley Mizhocjimi? Ni muvi ce ley. Pero ma r enche n mbji e Jesucristo, numa, ngue ma na cjuana r cjapji ni muvi ce ley.

ROMANOS3,4 tsja cua ja nzi va mama. Nguecua va mama Mizhocjimi c dya cja mi t nzhub e Abraham. 4 Naja nte c ppji, tj c tst; dya chuntjo. Pero dya cj s ra ndj c un Mizhocjimi. Mizhocjimi dactjoji. 5 Ngue Mizhocjimi c perdonao yo t nzhub. Ra mama Mizhocjimi c dya ri t nzhub nu c ra enche angueze cja o mb. Dya ngue c cjt c cjaa ce nte. Mizhocjimi untjo c rgu jog a jmi. 6 Je xo ga cjatjonu va mama e David, c me ra mj na nte ma ra mama Mizhocjimi c dya t nzhub dya c. Dya ngue c pje vi tsja co na jo ce nte c ro mama a cjanu Mizhocjimi. 7 O mama e David: Me ra mj na nte, ma ra perdonao Mizhocjimi o nzhub y dya ra castigao. 8 Me ra mj na nte ma ya ra mama Mizhocjimi c dya ri t o nzhub. 9 R nncji na tn dya. Cjo nguetjo co menzum a Israel co jmeya o cuerpoji co ra mj a cjanu, maxque xo ra mj co dyaja nte co dya jmeya o cuerpoji? Xo ra mj co. Tsjijiji e Abraham c mi menzum a Israel. O enche o mb Mizhocjimi. Nguecua o mama cua Mizhocjimi c dya cja mi t nzhub e Abraham. 10 Ma o mama a cjanu Mizhocjimi, cjo ya vi jmeya o cuerpo e Abraham, cjo jiy? Jiy. Dya be mi jmeya o cuerpo ma c. 11 Pero ya vi enche o mb Mizhocjimi; nguecua o mama Mizhocjimi c dya cja mi t nzhub e Abraham. O jmeya o cuerpo c rv jizhi

Nu e Abraham c n mboxtitaji, nutscji r menzumji a Israel, pje r mamaji dya c? 2 Ma ro mama Mizhocjimi c dya cja mi t nzhub e Abraham na ngue c pje vi tsja co na jo; nucua e Abraham ro s ro tsjaptsj na nojo ma. Pero dya ngue c ni tsja na nte co na jo, c rgu jog a jmi Mizhocjimi. 3 Nu yo o ja Mizhocjimi yo ya topj mama a cjava: E Abraham o enche o mb Mizhocjimi; o creo c ro

El ejemplo de Abraham

ROMANOS4 ya vi mama Mizhocjimi c dya cja mi t nzhub c. Nguecua e Abraham ngue o mboxtita texe co enche o mb Mizhocjimi z menzumji a Israel, z jiy. Z dya jmeya o cuerpo yo dya menzum a Israel, pero ma ra enche o mbji Mizhocjimi, ra tsjapji o mboxbche ma e Abraham. Na ngueje ejmeji cua ja nzi xo va ejme e Abraham. Y ra mama Mizhocjimi c ya perdonaoji; dya ri tji nzhub. 12 Xo etjo yo menzum a Israel yo ya jmeya o cuerpoji, ma ra enche o mbji Mizhocjimi cua ja nzi va tsja e Abraham ma dya be mi jmeya o cuerpo, numa, xo ra tsjapji o mboxbche ma angueze.

316 mboxbche, xo ro chunji. O mama Mizhocjimi ro zd a cjanu, nu ma ro encheji o mbji angueze, y dya ro jyodtsjji ja rv ndjji ne xoijm. Nguetsjj Mizhocjimi ro untjo. Nguecua na cjuana ro tsjap o tsjaja texe co o mboxbche e Abraham co cja ro ngr. Dya nguextjo co o ti e Abraham co tj ce ley ro chun. Xo ro chun nu co dya tj ce ley pero encheji o mbji Mizhocjimi cua ja nzi va tsja e Abraham. Mizhocjimi o janda e Abraham nza cja ma ri ngueje n mboxtitagji texezji r ejmeji Mizhocjimi. 17 Nguecua je topj cja o ja Mizhocjimi ce ja c vi sjipji e Abraham. Mizhocjimi o xipji a cjava: R juanc r tsja mboxtita me na puncj jii texe cja ne xoijm, ee. O mama a cjanu na ngueje e Abraham o enche o mb Mizhocjimi. E Abraham o ejme c mi s Mizhocjimi ro tsjap ro zzhi na yeje na nte, z ya ri pale, c dya ro mezhe ro nd. Xo o junt o mb c mi s Mizhocjimi ro zojn co cja ro jmus nza cja ma ya ri crji. 18 E Abraham ma ya vi cjog yo cj ma ro eje ti, xe mi tebetjo Mizhocjimi ro un na tii. Mi ejme Mizhocjimi ro cumple c vi mama. Mi ejme ro tsja mboxtita e Abraham na puncj jii cja ne xoijm. Mizhocjimi ya vi xipji a cjava: Je rga cjanu c rr puncj co in mboxbche; rr puncjji nza cja yo seje a jense, ee. 19 E Abraham dya tg c ro jyzi Mizhocjimi; o ejme cja o mb Mizhocjimi ro cumple c vi mama.

o xipji e Abraham: R dac ne xoijm c r tsjap in tsjacje, cja na e co in mboxbche, xo ra tsjapji o cjajaji. O xipji a cjanu na ngueje e Abraham vi enche o mb Mizhocjimi, nguecua o mama cua Mizhocjimi c dya cja mi t nzhub e Abraham. Dya mi ngue c vi tsja co mama ce ley. 14 Ma ri ngue co cja c mama ce ley ro chun ne xoijm, dya rv muvi ma c rg encheji n mbji Mizhocjimi. A cjanu, dya xo ro cumple Mizhocjimi c mi mama. 15 Nu ma bb ley, ma dya r cjaji c mama ce ley, Mizhocjimi nngji. Ra tsjacji r sufridoji na ngue c r cjaji. Pero nu ja ojtjo ley, dya cj yd ley. 16 O sjipji e Abraham ro chun ne xoijm. Xo e texe co o

13Mizhocjimi

La promesa es cumplida por medio de la fe

317 Mi pr c ya mi tita angueze. Ya mi ngue ro st na ciento cj. Xo mi pr ya vi cjog c ro muxti e Sara c nu suu. 20 Pero sido mi junt o mb c na cjuana c vi mama Mizhocjimi. Me co zzhi na puncj. O ejme Mizhocjimi ro cumple c vi mama. O mama me na nojo Mizhocjimi. 21 E Abraham ya vi junt o mb c dya szhi ro tsja Mizhocjimi nu c vi mama. 22 E Abraham o ejme c ro tsja c vi mama. Nguecua Mizhocjimi o mama c dya cja mi t nzhub e Abraham. 23 Nu co ja co ya topj cja o ja Mizhocjimi mama a cjava: O mama Mizhocjimi, e Abraham dya cja mi t nzhub na ngueje o enche o mb Mizhocjimi. Pero dya nguextjo e Abraham, 24 xo ezgji ra mama Mizhocjimi c dya r tji nzhub ma r encheji n mbji Mizhocjimi. Ngue Mizhocjimi c o xos e Jesucristo ma ya vi nd. E Jesucristo ngue c n Jmugji c. 25 Mizhocjimi o ndj e Jesucristo o nd. A cjanu o ngtcji co n nzhubji. Nucua o teetjo na yeje ma ya vi bt; nguecua ya mama Mizhocjimi c dya r tji dya nzhub.

ROMANOS4,5 ngueje c o tsja e Jesucristo. Me na z Mizhocjimi. Me r mjji rg tebeji angueze; cua ja nzi ga cja na z angueze, je xo rga cjazgji nu. 3 C ra tsjacji cua nzi ga cja angueze, dya nguextjo c rg mcjji c. Xo r mjji ma pje r sufridoji. Ma r sufridoji ngue ma r zzhiji, dya tg n mbji. 4 Ma r zzhiji, r cjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Nguecua r tebeji Mizhocjimi ra tsjacji cua nzi ga cja angueze. 5 R prji na cjuana ra zd. R prji na ngueje me sichi n mbgji c siyazgji Mizhocjimi. O Espritu Mizhocjimi c o chacji ra bb cja n mbji, ngue c cjacji r prji me siyazji Mizhocjimi. 6 Me ma sozgji. Dya s pje ro cjagji c ro joczgji. Pero o sj ce pa o nd e Cristo c rva tgji. 7 Casi dya cj bb c me ri ne o minte ngue cua ro ptp c rv nd nu minte. Na ri bb co ro zchi o mb c ro ptp c rv nd na c na jonte. 8 Pero ngueje ma rm tji n nzhubji, e Cristo o nd c rva tgji. Je a cjanu, r prji Mizhocjimi me siyazji. 9 Nudya, ya mama Mizhocjimi c dya r tji dya nzhub na ngueje o pjd o cji e Jesucristo o bb a nde. Nguecua r prji c dya ra nngji Mizhocjimi nu pa c ra jncji ngenda yo r cjaji. 10 O nd e Jesucristo ma mi nngji Mizhocjimi. Nguecua ya r joji dya Mizhocjimi. Nguecua r prji sido bb a ndezgji; dacji c sido r bbtjoji. 11 Dya nguextjo r mjji na ngueje r bbtjoji. Exi ngue dya, r mpji Mizhocjimi na

Mizhocjimi mama c dya r tji nzhub dya, na ngueje ya r encheji n mbji e Jesucristo. Ya xo r pt rg nuji dya Mizhocjimi, na ngue c o tsjaa e Jesucristo c ngueje n Jmuji. 2 Ya s r chzhgji dya a jmi Mizhocjimi c nugji na jo dya, na

El resultado de ser declarados sin culpa

ROMANOS5,6 ngueje e Jesucristo c n Jmuji o tsjacji r ptca nuji Mizhocjimi. Mizhocjimi dya nngji dya, na ngueje e Jesucristo o ngtcji n nzhubji. c e Adn c ot nte o tsja c na so. Nguecua je va te cua e nzhub cja ne xoijm. Je a cjanu va mbr c r tji. Nguecua dya, nde r tji, na ngueje nde r cjaji co na so. 13 Ma dya be mi chun c o ley Mizhocjimi, ya mi cjaji co na so cja ne xoijm. Pero ma dya bb ley, dya tjnpji ngunda cjo tji, cjo dya tji nzhub. 14 Pero o nd texe co nte z dya be mi chunji ce ley. O ndji texeji ndeze e Adn hasta e Moiss c o dyopj ce ley. O ndji z dya o tsjaji mismo ce nzhub c vi tsja e Adn. E Adn c ot bzo, dya mi chjntjui ce bzo c mi tebeji cja ro j. Ngueje e Jesucristo. 15 E Adn o dyacji c na s o; e Jesucristo o dyacji c na jo. Nde r tji r texeji, na ngueje o tsja co na so naja nte c ngueje e Adn. Je xo ga cjatjonu, Mizhocjimi nuu na jo dya na puncj nte, unji c rgu bbtjoji, na ngueje c o tsja na jo naja nte, c ngueje e Jesucristo. 16 E Adn mi natjo bzo. Ma o tsja natjo nzhub, ndeze numa, texe yo nte cjaji co na so. Nguecua va mama Mizhocjimi, texe yo nte tji nzhub. Na puncj nzhub co o tsja yo nte. E Jesucristo o ngtp o nzhub texeji. A cjanu Mizhocjimi s ra mama c dya tji dya o nzhubji. 17 Na ngueje o tsja c na so natjo bzo, texe yo nte tji. C

318 naja bzo c ngueje e Jesucristo o ngt texe yo nzhub. Nguecua nu co enche o mb angueze, ra mama Mizhocjimi c dya tji nzhub. Nguecua ra natjoji co angueze rg bbtjoji. 18 Natjo nzhub c o tsja naja nte, c ngueje e Adn. O mama cua Mizhocjimi r tji nzhub r texeji. Je xo va cjatjonu, na ngue c vi tsja na jo natjo nte c ngueje e Jesucristo, ra mama Mizhocjimi c dya r tji nzhub y r bbtjoji. 19 Na ngueje c dya dyt Mizhocjimi naja nte c ngueje e Adn, ndeze numa, r tji nzhub r texeji. Naja nte, c ngueje e Jesucristo o dyt Mizhocjimi. A cjanu, na puncj nte co ra mama Mizhocjimi c dya ri t o nzhubji. 20 Mizhocjimi o dyacji c o ley ngue cua ro prji mi tji na puncj nzhub. Z mi tji na puncj nzhub, me co juentsqueji Mizhocjimi. 21 A cjanu, co n nzhubji mi ptcji. Pero me co juentscji Mizhocjimi. O ndj e Jesucristo o nd por nutscji. Nguecua na jozgji dya a jmi Mizhocjimi, y angueze dacji c rg bbtjoji.

12Nu

Adn y Cristo

Pje r mamaji ma? Cjo sido r cjaji co na so ngue cua xenda ra juentsqueji Mizhocjimi? 2 Jiy. Ya r tji. Ya evgueji libre cja co na so; nguecua dya cja r cjaji co. 3 Cjo dya i prji, nutscji r enche n mbji e Jesucristo, ma r jiji r natjoji co e Cristo? Ne ra mama, r natjoji

Muertos respecto al pecado pero vivos en Cristo

319 co angueze ma o nd. 4 Ma r jiji ne ra mama r natjoji co e Jesucristo ma o nd e ma o tg. Mizhocjimi c na zzhi o xos nu Ti. A cjanu, cua ja nzi va tsjap o te angueze, ya xo r dadyoji ngue cua dadyo rga nzhodji dya. 5 Na ngueje ma r natjoji co e Jesucristo ma o nd, xo r natjoji co angueze ma o tee. 6 R prgji, me mi cjaji co na so cua ja nzi ma netsjji, pero natjo cua o dtzji cja ngronsi co e Jesucristo. O dtzji nu, ngue cua dya cja r ne r cjaji co na so, ngue cua dya cja r tjntji a xtj e nzhub. 7 Na ngueje naja nte c ya nd, dya cja cjaa co na so. 8 Ma a cjanu r natjoji co e Jesucristo ma o nd, r prgji r bbtjogji na ngueje bb angueze. 9 R prji e Jesucristo o nanga ma o nd. Dya cja s xe ra nd. Sido ra bbtjo. 10 Natjo va nd e Jesucristo; dya ni jyod ra ngtcji na yeje n nzhubji. Ya bbtjo dya. Sido bbtjo a jmi Mizhocjimi. 11 A cjanu r junt in mbji ya xo i chji, c dya cja r chjntji a xtj e nzhub. Nudya, ya i bbtjoji, c ya je r chjntji a xtj ngueje Mizhocjimi. Je a cja cua dya, na ngueje ya i natjoji co e Jesucristo. 12 Nguecua, dya cja r sidoji e nzhub c xe r tsjaji c nee in cuerpoji. 13 Dya cja r jyziji in cuerpoji xe ra tsja co na so, ne ri ngue in chji, ne ri ngue in tsijiji, texe in cuerpoji. Pero r unji in mbji Mizhocjimi na ngueje i chji co e Jesucristo, y ya xoxcji Mizhocjimi. Xo r un in cuerpoji c rgui tsjaji co na jo. 14 Dya cja

ROMANOS6 xe ra mandatsji e nzhub. Nudya, dya ra jncji ngenda cjo i tsjaji co mama ce ley. Na ngue Mizhocjimi nucji na jo dya, ya perdonaotsji. r prji Mizhocjimi, dya ra jncji ngenda cjo r cjaji co mama ce ley. Na ngue me nugji na jo Mizhocjimi. Pje r cjaji ma? Cjo r cjaji co na so ma? Jiy. Dya r cjaji co na so. 16 Cjo dya i prji nu c i tji c i chjntji a xtj, ngue in jmuji c? Ma r chjntji a xtj e nzhub, ngue in jmuji c. Ngue c ra mbtcji c. Ma r dytji Mizhocjimi, ngueje in Jmuji c. Ngue c ra tsjacji r bbtjoji. 17 Sido mi cjagueji co na so. Pero r un na pj Mizhocjimi, ya i tji co texe in mbji nu na jo ja nu r xitsiji. 18 O empceji libre e Jesucristo c dya cja r sidoji e nzhub. Nudya, c je r sidoji ngue c na jo. 19 Rr xitsiji yo jaa yo, ngue cua s r tendioji. Sido mi tjntji a xtj co na so. Co ma so mi cjaji, xe mi juns co mi cjaji co na so. Nudya ni jyod r un in mbji Mizhocjimi, e in cuerpoji, ngue cua r tsjaji ja co nzi ga ne angueze. 20 Ma mi tjntji a xtj e nzhub, dya mi tji Mizhocjimi c xitsiji r tsjaji na jo. 21 Nudya, ya i tsejeji dya c mi cjaji co na so. Pje mi tjgueji ma c mi cjaji co na so? C ra tst co cja co, ngue c ra nd. 22 Ya o empceji libre e Jesucristo ngue cua dya cja r chjntji a xtj e

Un ejemplo tomado de la esclavitud

15Ya

ROMANOS6,7 nzhub. O empceji ngue cua r ppiji Mizhocjimi; sido r chjntji a xtj angueze. C ra dyacji, ngue c r mimiji dya, cua ja nzi ga ne Mizhocjimi; y sido r bbtjoji co Mizhocjimi. 23 Nu c ra ndnt a xtj e nzhub, ra nd c. Ngueje c je tst c. Nu c tjnt a xtj e Jesucristo c n Jmuji, sido ra bbtjo c, dya ra nd. Ngueje c je un Mizhocjimi.

320 ja nzi ga ne Mizhocjimi. 5 Ce ley o jtscji pje pjzhi co na so co dya ro cjaji. Nguecua, ma dya be mi enche n mbji e Jesucristo, ma j n pjeeji c ro cjaji co na so co mama ce ley c dya ro cjaji. Mi cjaji; nguecua mi tji. 6 Pero r natjoji co e Cristo ma o nd. Nguecua ya embgueji libre, dya cja mandazji ce ley. Ngueje Mizhocjimi c r tcji dya. Dya cja r jodji ja rga tji ce ley. Pero s r cjaji dya co na jo, na ngueje o Espritu Mizhocjimi bb cja n mbji.

Nutsceji mi cjuarmatsgji, r zocji, nutsceji i prji ce ley. Cjo dya i prji, ma xe i bbtjoji ngue ma i tji ce ley? Dya ngueje ma ya ri chji. 2 Mama cja ce ley, naja ndix c ya chjnt, dya ra jyanmbvi c nu xra ma xe ri bbtjo c nu xra. Pero ma ra nd c nu xra, dya cja ni jyod ce ndix ra dyt ce ley c mama nguextjo nu xra ra mimivi. Na ngueje ya nd c nu xra. 3 Pero ma ra eje c xe naja bzo ma xe bntjo c nu xra, cjaa na so ce ndix, tsj bzo. Pero ma ya rgu nd c nu xra, ce ley c mama ja rv mimivi c nu xra, dya cja manda ce ndix. Nucua ma ra chjntvi c naja bzo, dya tsj bzo ma. 4 Je xo ga cjatjotsgueji nu, nutsceji mi cjuarmatsgji. I chgueji na ngueje i natjoji co e Cristo ma o nd. I chgueji, nguecua dya cja mandatsji ce ley. Ya ngue c naja c mandatsji dya. Ngueje e Jesucristo. Mizhocjimi o xos ma ya vi nd. I natjoji co e Cristo ma o tee, ngue cua r mimiji dya, cua

Un ejemplo tomado del matrimonio

ngue c bb ce ley, xenda r cjaji co na so. Pje r mangji dya? Cjo na so ce ley? Jiy. Pero ma dya ro chun co ley, dya ro prg cjo mi tg nzhub cjo jiy. A cjanu, ma cj co pje ro nepeg, dya ro pr c mi t nzhub ma dya ro bb ley c mama: Dya cj pje r epegue, ee. 8 C mama ce ley, o tsjap xenda mi nng n mb nguecua me mi ne ro cjag texe co na so. Ma dya ro bb ley, dya ro un ngenda cjo mi t nzhub. 9 Ma dya be rm prg ce ley, nutsc mi cjijig rm bnc na jo. Pero ma r pr ce ley, nucua ext pr dya rm bnc na jo, mi tg nzhub. 10 Vi chun ce ley c rva bbtjoji. Pero nutsc mi tg. 11 Na ngueje ma mi r ce ley, ma j n pjee c ro cjag co na so. Mi cjag c rm netsj. A cjanu, me co dyonc co nzhub co mi cjag. Nu co nzhub co mi cjag ngue co ma tg. 12 R prji me na jo ce ley, cua ja nzi ga cja Mizhocjimi me na

7Na

El pecado que est en m

321 jo. Texe c mandazji ce ley, me na joo. Ngue co nee Mizhocjimi. 13 Nudya, ce ley c na jo, cjo mi ptc c? Iy, dya ngue ce ley c mi ptcg; ngueje co na so co mi cjag. Na jo ce ley. Pero ma mi rg ce ley, xenda mi cjag co na so. Nguecua ixi etse c me na s o co va j n pjeeji. 14 R prji ce ley je ni eje cja o Espritu Mizhocjimi. Pero nutsc me na sozg. Z r ne r cja na jo, pero r cja c na so. 15 C r cjag, dya r prg jenga r cjag. Nu c r prg na jo r cja, dya r cjag c. Nu c na so c r cjag, me r soog c. 16 Ma me r soo yo r cjaa, ixi etsetjo c r prg c na joo ce ley. 17 Co na so co va j n pjee, ngue co cjac r cja c dya r ne r cja. 18 R prg dya pje jozg. Me na zzhi co na so co va j n pjee. Nguecua z r ne r cja c na jo, pero dya pje szgtsj. 19 Dya r cjag c na jo c r ne r cjag. Nu c na so c dya r ne r cjaa, ngue c r cjag c. 20 Nu ma r cja c dya r ne r cja, ngueje co na so co va j n pjeeg, cjac r cjag a cjanu. 21 Ya r pr ma r ne r cja c na jo, ya rr tsaxc co na so co va j n pjee. 22 Cja n mb me r mp o ley Mizhocjimi. 23 Z r mp o ley Mizhocjimi, y r pr c na jo ce ley, xe r cjag co na so. Nguecua dya pje szgtsj r cjag c me ne n mbg r t Mizhocjimi. 24 Juenzgji, cj ra s ra bb a nde, ra embgueji libre c dya cja r tjntji a xtj r sidogji e nzhub c ptcji? 25 R ung

ROMANOS7,8 na pj Mizhocjimi. Ngueje e Jesucristo c n Jmuji c o bb a nde. O embguegji libre. R yepe r mang, ce ley c o dyacji Mizhocjimi, r pr c na joo c. Pero ce ley, dya s ra embgueji cja yo nzhub yo mandazji. Nucua ya emeji libre dya, nu co natjoji co e Jesucristo, co cja cua ja ga ne o Espritu Mizhocjimi c bb cja o mbji, y dya cjaaji cua ja ga netsjji. 2 Dya cja mandazji e nzhub c mi ptcji. Nu c mandazji dya, ngueje o Espritu Mizhocjimi c cjacji r bbtjoji na ngueje e Jesucristo o embgueji libre. 3 Ce ley, dya s ro embguegji libre, na ngueje ma zzhi co na so co ma j n pjeeji. Pero Mizhocjimi c na zzhi o embgueji libre. O ndj e Jesucristo c nu Ti cja ne xoijm. Mi nte nza cjazgji, r tji nzhub. Pero angueze, dya mi t nzhub. Co nzhub co mi tgji, ngue co je vi nd angueze co. A cjanu mama Mizhocjimi, dya r tji nzhub dya. 4 Nguecua s r cjaji dya c mama ce ley, ma r cjaji c nee o Espritu Mizhocjimi y dya r cjaji c r netsjji. 5 Nu co cjaa cua ja ga netsjji, me jodji c netsjji. Nu co cjaa cua ja ga ne o Espritu Mizhocjimi, me jodji c nee o Espritu Mizhocjimi. 6 Nu c jod ra tsja c netsj, ra nd c. Nu c ra jyod c ne o Espritu Mizhocjimi, ra bbtjo c, dya ra nd. Ra mbr c na jo angueze a jmi Mizhocjimi. 7 Nu c ra jyod ra tsja c netsj,

La vida que es por el Espritu de Dios

ROMANOS8 vi Mizhocjimi c. Dya ne ra dytp o ley Mizhocjimi. Dya xo s ra dyt. 8 Nu co cjaa cua ja nzi ga netsjji co na so co va j o pjeeji, dya s ra tsjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi c rgu mj. 9 Pero nutsceji i tji o Espritu Mizhocjimi c bb in mbji. Dya i cjaji c i netsjji. Nu c dya bb o Espritu e Cristo cja o mb, dya je eje e Cristo c. 10 Nu ma bb cja in mbji e Jesucristo, ra bbtjo in aljmaji na ngueje o joctsji Mizhocjimi. Pero ra nd in cuerpoji na ngueje i cjaji co na so. 11 Mizhocjimi o xos e Jesucristo ma ya vi nd. Nu ma bb cja in mbji o Espritu Mizhocjimi, Mizhocjimi c o tsjap o tee e Jesucristo ma ya vi nd, xo ra un fuerza dya, in cuerpoji c ya ra nd. 12 Nguecua, nutsceji mi cjuarmatsgji, ni jyod c dya r sidoji e nzhub c r cjaji co ne n cuerpoji. 13 Nu ma r sidogueji e nzhub, r chji ma. Pero nu ma r dytji o Espritu Mizhocjimi c bb cja in mbji, dya r tsjaji c i netsjji ma. Y r bbtjogueji ma. 14 Nu co t o Espritu Mizhocjimi, y cjaji cua nzi ga ne angueze, ngue o ti Mizhocjimi co. 15 Ma mi jyod ro tji e ley, dya mi s. Me mi sji cua. Dya cja r sji dya, na ngueje ya r tji o Espritu Mizhocjimi. Nguecua ya r matcji a cjava: Nutsce Mizhocjimi, mi Tatatsgjme, r empji. 16 O Espritu Mizhocjimi cjacji r prji cja n mbji o tizji Mizhocjimi. 17 Nu ma o tizji Mizhocjimi, bb

322 c chacji. Chacji c psi Mizhocjimi c n Tataji. C chun e Jesucristo c nu Ti, xo ezgji xo chacji c. Je a cjanu, nu ma r sufridoji na ngueje r natjoji co e Cristo. Nucua ma ra etse c me na z e Cristo, je xo rga cjazgji nu. 18 Co me r sufridoji yo pa dya yo, me chiqutjo, na ngueje c me na nojo c cja r jandaji. R jandaji c me rr z. 19 Texe co o dyt Mizhocjimi me tebeji, me petsaji ra jandgji c ya rv nocji cja o dy angueze, nutscji o tizgji Mizhocjimi. 20 Texe yo o dyt Mizhocjimi cja ne xoijm, o tsjapji o sodji. Dya ngue c vi neji a cjanu. Mizhocjimi o tsjapji a cjanu, ngue cua xo ra ndebeji Mizhocjimi c ra joc texe. 21 Mizhocjimi ra jocji ngue cua dya cja ra sodji. Ya xo rr zji ma ra eme libre Mizhocjimi co o ti angueze. 22 R prji texe yo bb chjntjui na ndix c ya ra zdy. Me mapj ga sufrido yo, je ga cjanu yo ndeze ma o mbr o tsjaji co na so, hasta nu pa dya. 23 Dya nguextjo yo, sufrido yo. Xo ezgji r nteji, xo r sufridoji. Chjntjui c ri mapjgji a mbo n mbji. Mizhocjimi ya o dyacji c o Espritu, nguecua ya r prji nguetscji o tsitizji Mizhocjimi. Pero xe r tebeji ce pa, ma ya rr dadyo n cuerpoji. Ce paa c, ra etse na jo, c o tizji Mizhocjimi. 24 Ya o joczji n mbji Mizhocjimi. R tebetjoji ce pa ma ya rr dadyo n cuerpoji. Dya cj tebe nu c ya zd. 25 Pero nu ma r tebeji c dya be r nuji, ni jyod sido r tebeji, dya ra tg n mbji.

323 Espritu Mizhocjimi c bb cja n mbji cjacji sido r tebeji. Xo pjxcji dya. Dya nda r prji ja rga tji Mizhocjimi. Dya r jnji ja c rga mamaji. Pero o Espritu Mizhocjimi tcji angueze. 27 Mizhocjimi ptp o mb yo nte. Xo pr pje na t o Espritu. Na ngue o Espritu tcji Mizhocjimi nutscji o ntezgji, cua ja nzi ga ne Mizhocjimi.

ROMANOS8,9 ra mama ni jyod r tji? Dya cj s, na ngueje ngue e Jesucristo c o nd c rva tgji, cjanu o te. Nudya, bbtjo dya c, cja o jody Mizhocjimi nu ja sido acji cja jmi Mizhocjimi. 35 Cj s pje ra tsja c dya cja ra siyazji e Cristo? Dya s pje ra tsjaa naja. Z pje r nuji, z pje r sufridoji; me siyazji e Cristo. Z nugji na ; z ri sji tjijmi; z ojtjo pje r jeji, me siyazji e Cristo. Z ya ngue r tji, z ra mbtcji, me siyazji e Cristo. 36 C rr nuji nguejnu je ga topj cja o ja Mizhocjimi. Mama a cjava: Yo nte me cjaa ra mbtcji texe yo paa na ngueje je ngue o tizji Mizhocjimi. R chjntjoji nza cja ndnchjr co ya xcji ra mbtji. 37 Z r nuji texe yo, sido r zzhiji. Na ngueje e Jesucristo c bb cja n mbji me na zzhi c. Me xo siyazji. 38 Cja n mbg r pr na cjuana me siyazji Mizhocjimi. Dya s pje ra jyannggji Mizhocjimi c me siyazji. Ne ri ngue c rga tji; ne ri ngue c pje ra tsjacji ma xe r bbji. Ne ri ngue co o anxe Mizhocjimi; ne ri ngue e Satans c dya jo e co o dyoji. Ne ri ngue co va sd dya; ne ri ngue co cja ra zd. Dya s pje ra jyannggji Mizhocjimi c me siyazji. 39 Ne ri ngue co bb a jense; ne ri ngue co bb a jm. Texe yo o dyt Mizhocjimi; dya pje bb c s ra jyannggji Mizhocjimi c me siyazji. Na ngue c o tsja e Jesucristo c n Jmugji, r pr me siyazji Mizhocjimi.

26O

co siya Mizhocjimi, co o zojn angueze cua nzi va ne angueze, r prji Mizhocjimi cjap ra mbsji texe c ra zd; z pje nde ra tsjapji co. 29 Ndeze ma ot, ya mi pr Mizhocjimi co o ti angueze ma dya be mi jmusji. Nuco, o xc Mizhocjimi c ro zd c exti nguetjoji e Jesucristo c nu Ti. Nguecua c nu Ti Mizhocjimi c ngueje e Jesucristo ra ngue o ndas na puncj o cjuarma. 30 Nu co vi mbee Mizhocjimi ro ngue co o ti, xo o zojn co. Nu co o zojn angueze, o tsjap o jogji cja o jmi angueze. Nuco, xo o tsjapji rr zji nza cja e Jesucristo c nu Tii. 31 Pje r mangji, yo r xitsiji? Bbzji Mizhocjimi. Dya ni jyod cj r sji. 32 Mizhocjimi dya mama: Jyctjo n Chig; dya r tjg nu, ro ee. Iy. Pero o ndj o nd va ptcji. Nucua, cjo dya xo ra dyacji texe c ngue o tsjaja angueze? 33 Cj s ra mama xe t nzhub yo o juajn Mizhocjimi? Dya cj s. Nguetsj angueze mama c ya perdonaozji, dya r tji nzhub. 34 Nudya, cj s

28Nu

Ms que victoriosos

Dios ha escogido a los de Israel

Na cjuana c r xitsiji na ngueje bbz e Cristo. Dya

ROMANOS9 bchjine c r xitsiji. O Espritu Mizhocjimi cjac r pr a mbo n mb c na cjuana c r xitsiji. 2 Na cjuana me r cjiji na puncj; me nzhum n mb c dya cuee. 3 Na ngueje nuzg r neg ma ro s, ja rva cjapg ro ptpg yo n menzumgjme, dya cja ro bbz e Cristo, nu ma je rva cjanu ro jog o mbji, ro bbtjo yo n menzumgjme. 4 Nu yo n menzumgjme je menzumji a Israel. Ngue co o tsjap Mizhocjimi o ti. Ngue co mi jandaji na z Mizhocjimi. Ngue co o xipji Mizhocjimi pje mi ne angueze. Ngue co o chun nu ley Mizhocjimi. Ngue co o xipji Mizhocjimi ja rv matji angueze. Ngue co o xipji Mizhocjimi pje ro tsja angueze. 5 Nu co o mboxtita yo menzum a Israel mi ngue co mi mat Mizhocjimi. E Cristo je vi peje nu cja co menzum a Israel ma o jmus cja ne xoijm. Angueze ngue Mizhocjimi; manda texe a jense e texe cja ne xoijm. Nguextjo angueze r matji. Je rga cjanu, amn. 6 Nu co mi mama Mizhocjimi ro un yo menzum a Israel, jo na cjuana co. Pero dya texe co menzum a Israel ngue o ti Mizhocjimi. 7 Nu ce ti c mi mama Mizhocjimi ro un e Abraham, ngue e Isaac. Nguextjo co o mboxbche e Isaac c mama Mizhocjimi ngue co o mboxbche e Abraham. 8 C ni tsjap o ti Mizhocjimi na nte, dya ngue c ri mboxbche cja e Abraham, ngue c ya mama Mizhocjimi ra tsjap o ti. 9 O mama Mizhocjimi a cjava, o

324 xipji e Abraham: Ra chjncj dya, r j. Nguecua e Sara c nin su ra mus na tsiti, ee Mizhocjimi. Ce tsiti mi ngue e Isaac. 10 Nucua e Rebeca mi t yeje tsiti co mi cuate co ro musp e Isaac c mi ngue n mboxtitagji. 11,12 Mizhocjimi c zojn yo nte, juajn co ne ra juajn. Ma dya be mi jmus co ye ti, ma dya pje be mi cjavi c na jo ne ri ngue c na so, Mizhocjimi o mama, o xipji e Rebeca: C ot ra jmus, ra mbpi c va bpja, ee. 13 Je xo ga cjatjonu c mama cja c topj: Nza yeje bzo, ngue e Jacob c r juajn r intsjimig; dya ngueje e Esa, ee Mizhocjimi. 14 Pje r mangji, ma? Cjo r mamaji c dya jo c cja Mizhocjimi? Jiy. Me na jo ga tsja Mizhocjimi. 15 O xipji e Moiss: Nuzg r juentsc nu c r ne r juentse, ee. 16 Mizhocjimi ma ra juentse na nte, dya ngue c mi ne ce nte c rv juentse. Ne xo ri ngue c me mi cjaa ce nte c rv juentse. Mizhocjimi ra juentse na ngueje ne ra juentse. 17 Je topj c o mama Mizhocjimi va xipji e Faran: R juancg i tsja rey, ngue cua ra etse c me na ztsig. R juancg ngue cua n chjg ra mr texe cja ne xoijm, ee. 18 Nguecua etse Mizhocjimi juentse c ne ra juentse. Cua ja nzi va tsjap Mizhocjimi e Faran ma me o mb, je xo ga cjatjonu cjap na me o mb nu c ne ra tsjap a cjanu. 19 Na r xitsiji: Jenga mama Mizhocjimi c ngue n socgji c r cjaji ma? Cj ngue c s ra zvi

325 Mizhocjimi? Angueze cjaa c nee, r enzgji. 20 Pje pjtsce c ni svi ja Mizhocjimi? Na sb, ma ro s ro aa, cjo ro xipji c vi dyt: Jenga i dyc a cjanu?, ro ee? 21 C t o sb, cjo dya s ra dyt natjo mbjm na sb c na z, xo e na sb c rgu dyt o caab? 22 Pje r mangji ma? Mizhocjimi nee ra jizhi c nmb nzhub; y ngue angueze c na zzhi c s ra tsjap ra sufrido co t nzhub. Z Mizhocjimi ra tsjap ra sufridoji a cjanu, pero pspiji na puncj paciencia anguezeji. 23 A cjanu Mizhocjimi o mbspiji na puncj paciencia; ngue cua ra etse me na z c cjap nu co juentse angueze. Mizhocjimi o mama ndeze mi jingu c ra tsjap a cjanu anguezeji. 24 Ra tsjap a cjanu Mizhocjimi nu co o zojn angueze, dya nguextjo co menzum a Israel; xo e co dyaja nte. 25 Je xo ga cjatjonu c mama Mizhocjimi c o dyopj e Oseas. O mama a cjava: Co dya mi ngue n nteg, r mama ngue n nteg dya co. C dya mi siyag, r xipji dya: R siyatsg dya, r embe. 26 Nu ja vi sjipjiji: Dya nguetsceji n ntetsgji, ee, ngueje nu cua ja ra sjipjiji ngueje o tiji Mizhocjimi c bbtjo. 27 Xo eje e Isaas o mama co texe o mb ja rva cja yo menzum a Israel. O mama a cjava: Co o mboxbche e Israel rr puncjji; ri chjntjui xijm a n e ndeje. Z rr puncjji, pero ja nzitjo co

ROMANOS9,10 ra jog o mb co. 28 Dya cja xe ra mezhe ra tsja Mizhocjimi cua ja nzi va mama, ra jnp ngenda yo cr cja ne xoijm co cja na so, ra castigaoji, ee. 29 Je xo ga cjatjonu va dyopj e Isaas c ro zd. O mama a cjava: Na ngueje me juentsete Mizhocjimi c manda texe, o jyzi c xe ro crji ja r nziji. Ma jiy, ya ro tjorzji r texeji, nza cja co mi menzm a Sodoma e co mi menzum a Gomorra. O tjor co, ee.

10

r mangji ma? Nu co dya mi menzum a Israel, dya mi jodji ja rv jogji a jmi Mizhocjimi. Pero o enche o mbji Mizhocjimi, nguecua Mizhocjimi mama c dya tji nzhub dya. 31 Nu co menzum a Israel mi jod ro tsjaji texe co mama o ley Mizhocjimi ngue cua ro jogji a jmi angueze. Pero dya s ro tsjaji. Nguecua xe ttjoji nzhub. 32 Jenga xe ttjoji nzhub? Xe ttjoji nzhub na ngueje dya enche o mbji Mizhocjimi. C mi cjaji, mi jod ro cumpleji ngue cua ro jogji a jmi Mizhocjimi. O pjeeji cja ce ndojo, cua ja nzi ga topj cja o ja Mizhocjimi. 33 Ce ja mama a cjava: Tsjijiji na jo. R emeg a Sion na ndojo c ni pjeseji e c ni ngji. Ce ndojo ne ra mama e Cristo. Nu c ra enche o mb angueze, dya ra bzhi o tseje; ra cht c na cjuana c mama angueze, ee. Mi cjuarmatsgji, c nee n mbg, c r

30Pje

La gente de Israel y el evangelio

ROMANOS10 tpg Mizhocjimi yo menzum a Israel ngue c ra emeji libre cja co na so, ra jog o mbji. 2 R pr na jo,me jodji c me ra neji Mizhocjimi. Pero dya prji ra matji Mizhocjimi cua ja nzi ga ne angueze. 3 Anguezeji dya cjapji ngenda Mizhocjimi ja rg s ra jopc o mbji. C cjaji, jodtsjji ra cumpleji o ley Mizhocjimi ngue cua ra jogji cja o jmi. Dya ne ra dytji c mama Mizhocjimi, c ja rg s ra jopc o mbji. 4 C rgu jog na nte a jmi Mizhocjimi, dya ngue c ra cumple c o ley. Na ngue ya j e Cristo. Nu co enche o mb e Cristo, nguextjo co mama Mizhocjimi ya jogji cja o jmi. 5 Nu co ne c ra jopc o mbji na ngueje jod ra dytji o ley e Moiss, je topj a cjava cja ce ley: Para ra bbtjo na nte, ni jyod ra tsja texe co mama ce ley, ee. 6 Pero nudya, ma cj co ra enche o mb e Cristo, ra jog ma a jmi Mizhocjimi. Dya ni jyod ra nguiji cja o mb: Cj ra ma a jense ra ma sinquiji a ecjua e Cristo? 7 Dya xo ni jyod ra nguiji: Cj ra ma cja co ya nd ra tsjap ra tee e Cristo?, ra ee, iy. 8 Pero, pje cjiji cja o mb nu ce nte c dya t nzhub na ngueje o enche o mb e Cristo? Mama ce ntee c: Ya r r o ja e Cristo; bb o ja cja n mbg, y r aa o ja, ee. Ce ja, ngue c r xipjig yo nte. 9 R xitsiji: Ma na cjuana r mangueji e Jesucristo ngue in Jmugueji y ma na cjuana i ejmeji cja in mb Mizhocjimi o xos ma o nd, ra joctsji in mb ma. 10 Na ngueje ma

326 r enche in mbji e Cristo, ra mama Mizhocjimi ya perdonaotsji, dya i tji dya nzhub; y ma dya r tseji r mangueji e Cristo ngue in Jmugueji, Mizhocjimi ra jocts in mbji ma. 11 O ja Mizhocjimi mama a cjava: Nu c ejme e Jesucristo, dya ra yembee na ngueje Mizhocjimi ra tsja texe c o mama, ee. 12 C ra ejme, dya ra tsja z ri menzumji a Israel; z ja nde ri menzumji. Na ngueje natjo o Jmu yo menzum a Israel y yo dyaja nte. Ra nintsjimiji texe co mat angueze. 13 Na ngueje ra jog o mb texe co na cjuana mat c n Jmugji. 14 Pero, ja rg s ra matji nu c dya be ejmeji? Ja xo rg s ra ejmeji nu c dya be rji ja ga cja? Ja xo rg s ra dyrji nu ma ojtjo cj ra zopjji? 15 Ma dya cj dj, ja rg s ra zopjji? Je xo ga cjatjonu, c topj c mama a cjava: Me na jo ma cj co ra ma zopj yo nte ra xipjiji o ja Mizhocjimi. 16 Dya texeji o ejmeji nu o ja e Cristo. Ya zd cua ja nzi va mama e Isaas. O mama a cjava: Nutsce n Jmutsg, cj ngue c o ejme co r mamajme?, ee. 17 Ot ra dyr na nte o ja e Cristo; nucua ra ejme ma. 18 Pero r mang, cjo dya dyrji? J, na cjuana o dyrji. O ja Mizhocjimi mama a cjava: Nu e jaa nu, o mamaji texe cja ne xoijm. Xo dyrji texe cua ja jnor ne xoijm. 19 R nncji na yeje. Cjo dya un ngenda co menzum a Israel? E Moiss ngue c ot o dyopj a cjava:

327 R nu na jo yo dya ngue n nteg, ngue cua me r envidiagueji anguezeji. Yo nte yo dya pr, r cjapji na jo ngue cua r nmbgueji yo. 20 Xo eje e Isaas o zchi o mb c rv mama a cjava: Co dya mi jong, ngue co o chcg co. R jizhitsj c rv mbc co dya mi jod ja rv mbc, ee. 21 Pero c mi mama ja ga cja yo menzum a Israel, o mama e Isaas a cjava: Najpa, najpa, rv tebete rv mat yo nte yo dya ne ra dytc. Pero dya cjacji ngenda c r mama, ee e Isaas va ptp Mizhocjimi.

ROMANOS10,11 Baal. Nuco, matcg co, ee Mizhocjimi. 5 Je xo ga cjatjonu yo pa dya yo. Cr ja nzi yo menzum a Israel yo ejme Mizhocjimi. Angueze o juajnji na ngueje me na jonte c. 6 O untjoji c ro jog o mbji. Dya ngue c pje vi tsja anguezeji co na jo c o jog o mbji. Ma ri ngue a cjanu, dya ro chuntjoji ma. 7 Pje r mangji ma? Yo menzum a Israel dya chtji c me mi jodji. Pero co o juajn Mizhocjimi, ngue co o cht co. Co dyaja o tsjapji ma me o mbji. 8 Anguezeji cjaji cua ja ga mama o ja Mizhocjimi c mama a cjava: Mizhocjimi o unji na pjee c dya ro tsjapji ngenda. O tsjap o ndji c dya ro jandaji, e o ngji c dya ro dyrji. Je ga cjatjonu anguezeji hasta yo pa dya, ee. 9 Xo eje e David, o mama a cjava: Me nji na jo nguecua ga nguijiji me mj Mizhocjimi ga neji. C o pjeeji onptjoji. Pero Mizhocjimi ra nzhopcji c cjaji. 10 Ra ndzhji ngue cua dya ra s ra jandaji. Texe yo pa ra c oxtjji, ee.

11

Nguecua r mang: Nudya, cjo ya jyzi Mizhocjimi yo menzum a Israel yo o juajn mi jingu? Jiy; nutsc r ejmeg e Jesucristo. Maco nguetsc naja yo menzum a Israel. O mboxbchez e Abraham. Je xo r bche cja e Benjamn. 2 Mizhocjimi dya jyzi yo o nte angueze yo ya vi xc ro tsjap o ti angueze. Nudya, cjo dya i prji ja ga mama nu topj, nu nd e Elas, ma o ngt co nu menzumji a Israel? O ngtji a jmi Mizhocjimi. 3 O mama e Elas a cjava: Nutsce n Jmutsg, ya mbtji co mi mama in jague. Ya ytji co altar nu ja mi matcgue co in ntee. Ya nguetjozg xe r bnc. Nudya jongji ja rg mbtcji, ee e Elas. 4 Ja va ndnt cua Mizhocjimi? O ndnr a cjava: R xcg yencho mil co dya ndijm a jmi ce tsita

Los de Israel que son salvos

r mang, cjo ya pjeeji c dya cja ra s ra bbji? Jg ra stjo, ma ra dytji Mizhocjimi. Pero yo menzum a Israel, dya ne ro dytji o ja e Cristo; yo dyaja nte ngueje yo na t dya. Nguecua s ra jopc o mbji.A cjanu yo menzum a Israel ra envidiaji na

11C

La salvacin de los que no son de Israel

ROMANOS11 ngue c ni jopc o mb dya, yo dyaja nte. 12 O bzhi yo menzum a Israel ma dya ne ro dyrji o ja e Cristo. Mizhocjimi o nintsjimi cua yo dyaja nte cja ne xoijm. Tsjijiji. Xenda ra nintsjimi texe yo nte cja ne xoijm ma xo ra nzhog o mb yo menzum a Israel ra ejmeji e Cristo. 13 Nutsceji i prji, Mizhocjimi o ndcj r zocji dya, nutsceji dya i menzumji a Israel. Co texe n mb r zocji o ja e Cristo. 14 Xo r xipji a cjanu yo n menzumgjme c ya jocts in mbji Mizhocjimi. Xama xo ra ne ra ejme ja nzi anguesji, ra jog o mbji. 15 Nu co menzum a Israel, o xgji cja Mizhocjimi; ngue cua Mizhocjimi dya cja cjap o nte co. Nguecua nudya, ngue yo dyaja nte cja ne xoijm co recibido dya Mizhocjimi. Tsjijiji, nu ma ra ejme e Jesucristo yo menzum a Israel, ra recibido na yeje Mizhocjimi ma yo. Numa, ra chjnjui c ro nanga co ya vi nd. 16 E Abraham chjnjui na dyza. Co o mboxbche chjnjui co o dyza. A cjanu, Mizhocjimi ma o xc e Abraham xo o xc texe co o mboxbche. 17 Bb co dyza co o huacji cja ce zaa. Anguesji ngue co menzum a Israel co dya ejme e Jesucristo. Nutsceji, dya i menzumji a Israel, i chjnjui o dyza na olivo c tetsjj. O chctsji nu ja vi huac co dyza ce olivo c exvi encheji. Xo etsceji dya, je ni eje cja ce dy c dacji c ni nocji. 18 Z je ga cjatjonu, dya r tsjijiji

328 xenda na jotsceji que na ngueje co dyaja co o huacji. Nu ma ra j in pjeeji a cjanu, r unnceji na jo ngenda c dya je ni ejetsji c rgu noc ce dy. Ngue ce dy c dacji c rgui nocgueji. 19 Na ri bbtsji c ra xitsi a cjava: O huacji co dy olivo ngue cua o chczgjme, ra enzeji. 20 J, na cjuana c i mangueji. Pero pjtpji ngenda. Jenga o huacji? O huacji na ngueje dya ejmeji Mizhocjimi. Nutsceji o chctsji na ngueje i ejmeji dya Mizhocjimi. Nguecua dya r tsjaptsjji na nojo. C r tsjaji, r sji Mizhocjimi. 21 Tsjijiji na jo. Mizhocjimi o huac yo dyza co je vi mbeje cja ce za. Pjtpji ngenda, ma. Mizhocjimi xo s ra huactsji nutsceji o chctsgueji cja ce zaa. 22 Me na jonte Mizhocjimi. Pero me xo cjap ra sufrido nu co dya o ejme. O huacji cja ce zaa. Pero nutsceji, me na jonte cua nzi ga nucji ma sido r ejmeji. Ma dya sido r ejmeji, xo ra huactsgueji cja ce zaa. 23 Xo nzitjo nu co menzum a Israel, ma ra nzhog o mbji ra ejmeji Mizhocjimi, xo ra chc Mizhocjimi anguezeji. Na ngueje Mizhocjimi me na zzhi. S ra chctjoji na yeje. 24 Na ngueje co menzum a Israel ngueje ce olivo c exo encheji. Nutsceji nguetsceji ce za c ni chj olivo c o tetsjj. O chctsji cja ce za c exvi encheji. Xe ra s ra chctjo na yeje co dy co je vi mbeje cja ce za c exvi encheji.

cjuarmatsji. Bb c dya mr ma ot c r neg r

25Mi

La salvacin final de los de Israel

329 prgueji na jo. R xitscji ngue cua dya r tsjaptsjji na nojo. Cr co menzum a Israel co o meze o mbji. Je rga cjatjoji cua dya, hasta ma cja ra st cua texe co ra ejme Mizhocjimi yo dyaja nte. 26 Nucua ra jog cua o mb texe yo menzum a Israel, cua ja nzi va topj a cjava: Ra j nu c ra bb a nde. Rgu eje a Sion, ra ndintspi o mb yo o mboxbche e Jacob. 27 Nujnu ngue nu r mama ma ot c r cjag; r mama c r tjintspiji o mbji, ee Mizhocjimi c ra tsjaa. 28 Anguezeji ji Mizhocjimi. Dya o dytji o ja e Cristo. Nguecua ya o sj cua ja i crgueji ce ja. Pero Mizhocjimi o juajn yo menzum a Israel na ngueje ngue o mboxbcheji e Abraham. Mizhocjimi me siyaji. 29 Nu c mama Mizhocjimi ra tsja, ra cumple c. O zojn co menzum a Israel. Mizhocjimi dya pt c cjaa. 30 Nutsceji, dya i menzumji a Israel, mi jingu, dya mi negueji ri dytji Mizhocjimi. Pero ya juentsceji dya angueze, na ngueje yo menzum a Israel, dya ne ra ejmeji. 31 Je xo ga cjatjonu anguezeji, dya ne ra dytji. Pero cua nzi ga juentscegueji dya Mizhocjimi, xo ra zd c ra juentse anguezeji. 32 Mizhocjimi o tsjap c o etse c t o nzhub texe yo nte, yo menzum a Israel e yo dyaja nte. Nguecua Mizhocjimi s ra juentseji texeji. 33 Me na jo c cjiji Mizhocjimi. Me na nojo c cjaa. Cj s ra

ROMANOS11,12 mbr jenga cjaa c cja? Pero angueze, me na z texe co cjaa. 34 O ja Mizhocjimi mama a cjava: Cj ngue c o mbr c mi cjiji Mizhocjimi? Cj ngue c s ra tsja xpte ra xipji Mizhocjimi c ra tsja? Dya cj s. 35 Cj ngue c ya vi mbee Mizhocjimi ante c ro tsja Mizhocjimi ro mbee ce nte? Ojtjo dya cj bb, ee. 36 Texe yo bb, texe yo tsa, je ni eje cja Mizhocjimi. Ma pje co tsa, ngueje angueze vi mbee c ro tsa. Ma pje co tsa, ngue c ra mr Mizhocjimi. Dya r jziji rga mamaji angueze me na z. Je rga cjanu, amn.

12

Mi cjuarmatsji, me co juentsceji Mizhocjimi. Nguecua r tcji r nzhttsjji Mizhocjimi co texe in mbji texe yo pa co r bbji, r tsjaji cua ja nzi ga ne angueze co na jo. Ngue c ni jyod r tsjaji. Ngue c rgu mj Mizhocjimi. 2 O Espritu Mizhocjimi dacji nuevo in pjeeji. Nudya c i dadyoji, ni jyod dadyo rgui nzhodji. Dya cja r nzhodji cua ja nzi ga nzhod nu co dya pr Mizhocjimi. Nucua s r prji c ne Mizhocjimi. S r prji c na jo. 3 Mizhocjimi o dyac c ja rg s r jtsiji cua nzi ga cja angueze. Nguecua rr zocji. Mizhocjimi o dyacji ja rgui ppiji angueze. Nguecua dya r tsjijitsjji que me na nojotsji. Dya r tsjijiji que xenda ni muvitsji a jmi Mizhocjimi que na ngueje yo nin cjuarmaji. 4 Nu n cuerpoji bb na

La vida consagrada a Dios

ROMANOS12,13 puncj yo chczji. Pero dya na ma cjatjo c o bpji anguezeji. 5 Je xo ga cjatjozgji nu. Na puncjzji. Pero natjo n cuerpoji na ngueje e Cristo bb cja n mbji. R natjo cuerpoji r texeji; r pt rg pjxteji. 6 Yo bpji yo s r cjaji, nde nandyo yo, cua nzi va dyacji Mizhocjimi r cjaji. Co o chun ra a o ja Mizhocjimi, ra a cua ja nzi va un Mizhocjimi ra a. 7 Co o chun ra tsja mbxte cja o bpji Mizhocjimi, ra tsjacjuana. Co o chun ra xp o ja Mizhocjimi, ra xp na joo. 8 Co o chun ra zopj yo cjuarma, ra zopjji na jo o ja Mizhocjimi. Nu co ra un c pje nde psi, ra un co texe o mb. Nu co o chun ra tsja xoi cja o bpji Mizhocjimi, ra mbtp ngenda ra tsja cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Nu c pjs co pje ni jyod, ra mj rg mbs.

330 jyodji. R pjtpji ngenda r sjji na jo co cjuarma co va j na j. 14 R matptjoji Cjimi co nucji na . R xipjiji na jo ja, dya r sadji. 15 Ma cj co mj, xo r mcjeji co anguezeji. Ma cj co nzhum o mb, xo r ndumji co anguezeji. 16 R ptqui uji na jo. Dya r tsjapji na nojo c ri nguetjo yo pje pjzhi r egueji y r jogueji. Texe yo dya pje pjzhi, xo r eji yo, xo r joji yo. Dya r tsjiitsjji c me ri prgueji. 17 Ma cj co ra tsjacji na so, dya r nzhopqueji. C r tsjaji, mimiji na jo a jmi yo nte. 18 R tsjaji posible r ptqui uji texe yo nte, z dya ra nucji anguezeji. 19 Nutsceji r siyatsji, ma cj co pje ra tsjacji na so, dya r nzhopqueji. Nutsceji jyziji ra nzhopcji Mizhocjimi. Na ngueje o ja Mizhocjimi je topj a cjava: Nguetsc r nzhopc ma cj co pje cjap na so c nu minteji. Nguetsc je r castigao, ee cn Jmuji. 20 Xo mama a cjava: Nu ma ri santa c i vi, ungue c ra zii. Nu ma ri tre, ungue ndeje. Ma r tsjague a cjanu, xm ra nguiji, ra tseje na ngue vi tsjac na so, ee cn Jmuji. 21 C pje ra tsjacji c na so, dya r jyzi ra ndcji c r tsjaji cua c na so. C r tsjaji, tsjapji c na jo ce nte. Ma rga cjanu, r chpji c na so ma. Ni jyod r dytji yo pje pjzhi i texeji. Mizhocjimi jzi yo pje pjzhi ra mandaji cja yo nu minteji. Ngue angueze o ngamaji ra tsjaji jmu. 2 Nguecua,

siyaji yo nin minteji co texe in mbji. Jyzgueji co na so. Sido r tsjaji co na jo. 10 R ptqui siyaji na ngueje nde i cjuarmaji i texeji. Dya r envidiaji yo nin cjuarmaji. Pero r tsjijiji c xenda na jo nzi naja anguezeji que na nguetsceji. 11 C r tsjaji r ppjigueji na jo; dya r ndyemeji. Ngueje cn Jmugji i ppiji. C r tsjaji, r tsjaji cua ja nzi ga ne o Espritu Mizhocjimi c bb cja in mbji. 12 R mcjeji na ngue ra chaceji co me na joo. Z pje r sufridoji, pero dya r jyziji Mizhocjimi. Sido r dytji angueze. 13 Mizhocjimi nee, nu co i psi r unji nin cjuarmaji ma pje ni

9R

Deberes de la vida cristiana

13

331 c dya ra dyt co jmu, dya xo t Mizhocjimi ma c. Mizhocjimi ra jnp ngenda ma. Ra tsjap ra sufrido. 3 C vi ngamaji co pje pjzhi, dya ngue c ra z co cja na jo; ngue c ra z co cja na so. Nutsceji, nu ma dya i neji r sji yo pje pjzhi, tsjagueji na jo ma. Nucua anguezeji ra mamaji me na jotsceji. 4 Mizhocjimi o ngamaji yo pje pjzhi ngue cua r mimiji na jo. Pero nu ma r tsjaji na so, r sgueji ma. Na ngueje dya bvatjo ga mbsi poder yo pje pjzhi ra tsjacji r sufridoji. Ngue o mbpjiji Mizhocjimi ngue cua ra tsjap ra sufrido co cjaa na so. Ra nzhopcji c vi tsjaji na so. 5 Nguecua r dytji anguezeji. Dya nguextjo c rgui sji c pje ra tsjacji r sufridoji. R dytji na ngueje i prji c na jo a cjanu. 6 Ngue yo ni tsjtji o ndnjuajma yo pje pjzhi. Na ngue ya ngama Mizhocjimi anguezeji ra mandaji. 7 Tsjtji texe co i tji. C i tunpji faina r tsjaji. C i tunpji ndnjuajma, tsjtji. C ni jyod r sji, r sji c. C ni jyod r respetaoji, r respetaoji c. 8 Dya cj pje r chspji ngenda. Pero r ptqui siyaji. C ra siya nu minteji, cjaa c mama o ley Mizhocjimi. 9 Je topj a cjava: Dya r tsj ndix. Ne xo ri ngue e ndix ra tsj bzo. Dya r ptte. Dya cj pje r pnmb. Dya cj r xosp bchjine. Dya cj pje r epe. Nujyo ley yo, e co pje nde ma ley, ya vi tsjagueji c mama yo, nu ma r dytji ce ley c mama a cjava: R siya nin minteji cua ja gui etsjgue, ee. 10 C ra siya

ROMANOS13,14 nu minteji, dya ra tsjap c na so. Nguecua ma cj co ra siya nu minteji, ya tsja ma, texe c mama ce ley. 11 Dya cja r jji, r sji. Tsjaji c mama Mizhocjimi. Nutscji r enche n mbji e Jesucristo. Dya cja ra mezhe ra cumple texe co na jo co o mama ra dyacji. 12 E xm ya ni maa. Ya va pm a jm e pa ma ra j na yeje e Cristo. Dya cja r cjaji co dya ma jo co mi cjaji ma rm nzhodji cja bxm. R zzhiji, r cjaji co na jo. Na ngueje ya r nzhodji cja e jyas. 13 R mimigji na jo nza cja ma ri ngue ma ndempa ma cj co jandgaji. Dya me r cjambaxuaji c me r tji. Dya r tsjji ndix, ne ri ndix ra tsjji bzo. Dya r cjaji c pndzji n cuerpoji. Dya r cjaji ch. Dya cj r envidiaji. 14 R jyziji e Cristo c bb cja in mbji ra tsjacji r zzhiji. Dya r tsjapji ngenda nu in cuerpoji c rgui tsjijiji ja rgui tsjaji c nee nu in cuerpoji.

14

Bb cjuarma co cjiji cja o mb c dya ra jog ra tsjaji nu co i cjagueji, z i cjijiji cja in mbji ra jog r tsjagueji co. R sjji co cjuarma co. Pero dya r sji ja c rgui xipjiji c dya jo c cjiji anguezeji. 2 Bb co cjiji na jo ra zi pje nde ma jn. Xo bb co ra zitjo cajna, na ngueje cjijiji cja o mbji c dya ra jog ra zaji o tsingue. 3 Nu c sa tsingue, dya ra tsjap menu c dya sa tsingue. C si cajna, dya xo ra mama c dya jo c cja nu c dya si cajna.

No critiques a tu hermano

ROMANOS14 Na ngueje Mizhocjimi sj nu c sa tsingue; xo nzitjo c si cajna. 4 Jenga i sobji yo nin cjuarmaji? Maco ngueje o mbpjiji Mizhocjimi. Dya ngueje in mbpjigueji. Nguetsj Mizhocjimi mama cjo na jo va mbpiji, cjo jiy. Mizhocjimi s ra tsjapji ra mbpiji na jo na ngueje na zzhi angueze. 5 Bb co cjiji c bb paa co xenda na sj a jmi Mizhocjimi que na ngueje co dyaja paa. Bb co cjiji nde na ma cjatjo yo paa a jmi Mizhocjimi. Ni jyod nzi naja ra mbr na jo cja o pjee c na jo c cjaa. 6 Co cjap ngenda co sjpa, mbeeji Mizhocjimi ga tsjaji. Co dya cjap ngenda, xo mbeeji Mizhocjimi. Co si pje nde ma jn, mbeeji Mizhocjimi na ngueje unji na pj. Co dya xo si, xo mbee Mizhocjimi co. Xo unji na pj. 7 Dya r crtsjgji. Ma r tji, dya xo r bntsjji. 8 Nu ma r bbji, ngueje n Jmuji c r bbji a jmi. Nu ma r tji, xo ngueje a jmi e Jmu c r tji. Nguecua z r bbtjoji o z ya rga tji, je ezgji e Jesucristo. 9 E Cristo o tsja o Jmu co ya nd e yo crtjo dya. Ngue c vi nd e Cristo, cjanu o tetjo o bbtjo. 10 Nutsceji, jenga i sobgueji nin cjuarma? Jenga i cjapji menu nin cjuarma? Maco texezji nde r bbji a jmi Mizhocjimi c rgu jncji ngenda. 11 Je topj a cjava c o mama cn Jmugji: Ixna cjuana r bbg. Je xo ga cjatjonu, na cjuana ra ndijmji texeji cja n jmig; ra mamaji cua nguezg Mizhocjimi r mandag texe, ee.

332
12Nguecua

nzi nazgji r nzhtji ngenda Mizhocjimi c pje nde r cjaji nzi nazgji.
13Nguecua

dya cja r ptca sob n dyoji. C r cjaji, r cjijiji na jo c dya pje r cjaji c ra tsjap ra ng yo mi cjuarmaji, nguecua dya ra xgji cja e Cristo. 14 E Jesucristo c bb cja n mbg, o tsjac r pr c dya cja co na so naja nte, z ra za tsingue, z dya ra za tsingue. Pero nu c cjiji c cja co na so ma sa tsingue, o ma dya sa tsingue; nuc, cja co na so ma c. 15 Ma ra ng nin cjuarmaji na ngue i sagueji tsingue, nucua c i cjagueji je etse cua, dya i siyaji nin cjuarmaji. O nd e Cristo ngue cua ro eme libre nin cjuarmaji. Dya r tsjapji ra xgji cja e Cristo na ngue c i ne r saji tsingue. 16 Z i prgueji co na jo r tsjaji, pero r pjtpji ngenda ja rgui nzhodji ngue cua, dya ra s ra mamaji na so c i cjagueji. 17 Ngue Mizhocjimi c mandazji. Nguecua, dya ra tsja z pje r siji, z dya pje r siji. Nu c ni muvi ngue c r nzhodji na jo, e r crji na jo yo nte. Me xo r mjji na ngueje bb o Espritu Mizhocjimi cja n mbji. 18 Nu c ppi a cjanu e Cristo, Mizhocjimi ra mp c, y yo nte ra mbr cja o mbji na jo ga nzhod c. 19 Sido r jyodji r ptqui uji, r ptqui pjsji ngue cua xenda r prji Mizhocjimi i texeji. 20 Dya pje r sigueji c rgui sotpji c cja Mizhocjimi cja o mb c naja. J, na cjuana na jo texe yo

No hagas tropezar a tu hermano

333 pje nde ma jn. Pero ma cj co pje ra zi c rgu tsja co na so c naja, dya rga jo ma. 21 Na jo c dya r saji tsingue, dya xo r siji vino. Dya pje r tsjaji c r tsjapji ra ng nin cjuarmaji, o ra mamaji c dya jo c i cjagueji. 22 Nu c o jtsiji Mizhocjimi ra jog r tsjaji na ngueje i ejmeji angueze, ngue c r tsjaji c. Pero nin cjuarmaji c ejme cja o mb c dya ra jog ra tsja a cjanu, dya r tsjaji a jmii c. Nu ma i pr cja in mbji na jo i cjaji, me i mcjeji ma. 23 Naja cjuarma c dya pr cjo na jo ra za tsingue cjo jiy, ma ra za ce tsingue, cja co na so ma. Na ngueje ma dya pr naja cjuarma cjo na jo ra tsja cjo jiy, pero ma ra tsja, cja co na so ma.

ROMANOS14,15 mjji. 5 Ngue Mizhocjimi c cjacji r zzhiji e r mjji. Angueze ra dyacji c natjo rgui tsjijiji, cua ja nzi va tsja e Jesucristo. 6 Nguecua natjo ja r mamaji. R mamaji me na jo Mizhocjimi c nu Tata n Jmuji e Jesucristo.

15

Bbzgji r ejmeji ra jog pje r cjaji. Nutscji r ejmeji a cjanu, dya r xipjiji co dyaja c ni jyod ra ejmeji cua ja nzi rg ejmegji. 2 Bb co r ne r cjaji co r prji co na jo. Pero ni jyod r cjijiji yo n cjuarmaji. Na ngueje, dya ra jog pje r cjaji c r cjapcji ra tsja na so anguezeji. R cjaji ngue cua xenda ra mbrji Mizhocjimi. 3 Je xo va cjatjonu e Cristo. Dya xo tsjatsj nu c mi nee; o tsja cua ja nzi ga topj c mama a cjava: Co ja co sancji nutsce n Mizhocjimits, nguetsc je r schig co. 4 Texe co o topj mi jingu, je vi topj co, c rga xrji ngue cua r prgji. Nguecua r tebeji na jo Mizhocjimi. Yo o ja Mizhocjimi yo topj jtsiji r schiji, nde r

Agrada a tu prjimo, no a ti mismo

r ptqui sjji, cua ja nzi va scjji e Cristo. Ma je rgui tsjaji a cjanu, ra mr Mizhocjimi me na z. 8 R mang e Cristo o tsja mbxte cja yo menzum a Israel ngue cua ro mbr yo nte c na cjuana c mama Mizhocjimi. O tsja mbxte ngue cua ro zd c vi xipji Mizhocjimi co n mboxatitajme. 9 O tsja mbxte ngue cua xo ra juentse yo nte yo dya menzum a Israel. Nguecua anguezeji me ra mamaji c me na z Mizhocjimi cua ja nzi va topj a cjava: Ngue nu rga tcg tjj a ndee cja yo dya menzum a Israel. Y r matcg in chjgue, ee. 10 Xo mama a cjava: Nutsceji, dya i menzumji a Israel, r mcjeji co yo o nte Mizhocjimi. 11 Xo mama: Nutsceji, dya i menzumji a Israel, r matceji n Jmuji, i texeji. Texe yo nte nde ra mamaji me na jo Mizhocjimi. 12 Je xo ga cjatjonu va mama e Isaas: Ra j naja o mboxbche e Isa, nza cja ma peje na dyza c ya ni dyocji.

7Nguecua

El evangelio anunciado a los que no son de Israel

ROMANOS15 Ra emeji ra tsja Jmu cja yo nte yo dya menzum a Israel. Ma ra j c, ngue c ra enche o mbji, ee. 13 Mizhocjimi dacji c me rr tebeji. R tg ra tsjacji r mcjeji na puncj. Me ra sya na jo in mnceji na ngueje i ejmeji angueze. Nguecua me xo r chebeji na jo na ngueje na zzhi o Espritu Mizhocjimi c bb in mbgueji. 14 Mi cjuarmatsgji, ya r junt n mbg na jo c i cjaji. Xo nde i prji c ni jyod. Xo stsji r ptqui zopjji nzi natsceji. 15 Nujyo r opjg, r zocji co yo na zzhi ja ngue cua r mbennceji. R opjg a cjanu na ngueje o empc Mizhocjimi r zoceji nutsceji, dya i menzumji a Israel. 16 O empc Mizhocjimi r ppi e Jesucristo a nde cja yo dya menzum a Israel. R xipjiji o ja Mizhocjimi. Nguecua ma ra enche o mbji e Jesucristo, ra mj Mizhocjimi. Ngueje o Espritu Mizhocjimi ra xcji. 17 Me ni muvi c ni mbxc e Jesucristo c r ppi Mizhocjimi. 18 C r mama, nguextjo c o mbxc e Cristo r cja. Nguecua yo dya menzum a Israel o dytji Mizhocjimi na ngue c rv zopjji, e c rv cjag. 19 O Espritu Mizhocjimi c na zzhi o nngg n mb. O mbxc r cjag co na nojo, co me mi cjiji yo nte; nguecua mi unji ngenda c na cjuana co mi mang. R mama na jo nu ja nu mama ja ga cja e Cristo. R pjr r mama ne jaa nu ndeze a Jerusaln; r nzhod r zopj yo nte cja na

334 puncj jii hasta r st a ma a Ilrico. 20 Me ne n mb r mama o ja e Cristo nu cua ja dya be prji e Cristo. Nguecua,dya r chjntcjbe nza cja c jb na ngum nu ja ot vi pjt cimiento c naja. 21 Co r zopjg, ngue co ndji a cjava cja o ja Mizhocjimi: Co dya sjipji ja ga cja Mizhocjimi, ngue co ra mbr ja ga cja angueze. Nu co dya dyr, ngue co ra mbr co.

ngue c rg nzhonc cja yo jii nu ja dya be rji o ja e Jesucristo, dya s ro ma zenguatsji. 23 Pero nudya, dya cja xe bb jii a ecjua c xe ni jyod r zopjji. Y ya mezhe cj me r ne r ma zenguatsji. 24 Nguecua ma r ma a ma a Espaa, r neg r cjog r ma zenguatsji. R ne r mimi ja nzi pa co nutsceji, r mcjoji. Nucua ra jog r pjxcji c rga mag na jo cja iji. 25 Pero nudya, je rga mag a ma a Jerusaln. R ma sopc o merio co o nte Mizhocjimi co cr nu. 26 Co ejme Mizhocjimi co cr a Macedonia e yo cr a Acaya, o ne ro jmutji merio c ro mbenpeji co o nte Mizhocjimi co cr a Jerusaln co dya pje psi. 27 O ne ro tsjaji a cjanu. Na cjuana ni jyod ra mbsji yo menzum a Israel. Na ngueje anguezeji o mbsji yo dya menzum a Israel ma o zopjji o ja e Cristo. Nguecua yo dya menzum a Israel ni jyod xo ra mbsji dya, co menzum a Israel. 28 Nguecua r

22Na

Pablo piensa ir a Roma

335 ma sog a ma a Jerusaln yo na jmut co menzum a Macedonia e co menzum a Acaya. Nucua ma r ma a ma a Espaa, r cjog cua ja i crgueji. 29 R prg ma r st nu ja i crgueji, xenda ra nintsjimizji e Cristo ma. 30 Mi cjuarmatsgji r tcji r pjxcji r dytcji Mizhocjimi co texe in mbji na ngue c rg ejmegji e Jesucristo c n Jmuji. Xo r dytcji Mizhocjimi na ngue c o dyacji o Espritu c r ptca siyaji. 31 R dytcji Mizhocjimi c ra bb a nde, ra mbc. Na ngueje me cr a ma a Judea co dya ne ra ejme. Xo r dytcji Mizhocjimi ngue cua co o nte Mizhocjimi co cr a ma a Jerusaln me ra mjji rg nguiji co merio co r ma sopcji. 32 Xo r dytcji Mizhocjimi nu ma ra ne angueze, r mj rga st nu ja i crgueji, ngue cua r syag ja nzi pa. 33 Mizhocjimi ngue c dacji c ra sya n mbji. Angueze ra bbtsji, texetsji. Je rga cjanu, amn.

ROMANOS15,16 yejevi mi nzhtsjvi c rv ndvi, c dya ro mbtcg co nte. R ung na pj anguezevi. Dya xo nguextjozg. Xo e texe yo ejme Mizhocjimi yo dya menzum a Israel, xo unji na pj e Priscila e e Aquila. 5 Xo r btpg Cjimi co ejme Mizhocjimi co jmur cja o ngum e Priscila e e Aquila. Xo r btpg Cjimi e Epeneto c me r siyag. Ngue c ot o ejme e Cristo nucju a Acaya. 6 Xipjiji e Mara ra mbr Cjimi. Angueze o ppji na puncj a ndetsceji. 7 Xipjiji ra mbrvi Cjimi e Andrnico e e Junias; r cjajme co. Ma bbjme a pjr. Co apstole mamaji me na jonte anguezevi. Ot o mbrvi e Cristo que na nguetsc. 8 Xipjiji ra mbr Cjimi e Amplias. Me r siya na ngueje ejme e Jesucristo c n Jmuji. 9 R btpg Cjimi e Urbano c o mbxcjme r ppijme e Jesucristo. Xo r btpg Cjimi e Estaquis. R siyag c. 10 Xo r btpg Cjimi e Apeles c ya mr na jo c ejme e Jesucristo. Xo r xipjiji ra mbr Cjimi co cr nu ngum e Aristbulo. 11 Xipjiji ra mbr Cjimi e Herodin c r cjabe. R btpg Cjimi e Narciso e co cr o ngum co xo ejme e Jesucristo c n Jmugji. 12 Xo r xipjiji e Trifena e e Trifosa ra mbrvi Cjimi. Anguezevi ppjivi na puncj cua ja ga ne c n Jmuji. Xo r xipjiji e Prsida ra mbr Cjimi. Me r siyag c. Xo o ppji na zzhi cua ja ga ne n Jmuji. 13 Xo r btp Cjimi e Rufo. Nuc, me ndji c na jo ga dyt c n Jmuji. Xo r btpg Cjimi c nu mam e Rufo c chjnjui

16

R ne r prji nu e Febe, mi cjgji na ngue xo ejme e Cristo. Va tj ne carta. Nujnu pjxte, ppi n Jmuji nu cja co cjuarma co cr a Cencrea. 2 R sjgueji nu, cua ja xo gui sjji co dyaja co ejme c n Jmuji. R pjsji texe co rgu jyod e Febe. Angueze ya mbs na puncj cjuarma. Xo me co mbxc na puncj. 3 Xipjiji ra mbr Cjimi nza yejevi e Priscila co e Aquila. R mimbpjijme cja e Jesucristo. 4 Nza

Saludos personales

ROMANOS16 nza cja ma xo ri ngue mi mamg c. 14 Xo r btp Cjimi e Asncrito e e Flegonte e e Hermas e e Patrobas e e Hermes e co cjuarma co jmur co anguezeji. 15 Xo r btp Cjimi e Fillogo e e Julia e e Nereo e c nu cj e e Olimpas e texe co o nte Mizhocjimi co jmur co anguezeji. 16 R ptqui zenguateji co texe in mbji, na ngue c ya je etsgueji Mizhocjimi. Btcji Cjimi texe yo ja nde jmur yo mat e Jesucristo. 17 Mi cjuarmatsji, r tcji r pjtpji ngenda nu co nano ga jizhi, nguecua ga xcji co cjuarma. Dya r dyocjeji co. 18 Na ngueje co cjaa a cjanu, dya cjaji c manda e Jesucristo c n Jmuji. Cjatsjji cua ja nzi ga neji. Me tecjaum ga aji. Me xo cjapji me prji. A cjanu onpji co cjuarma co tsi ni ejme co pje nde sjipjiji. 19 Pero texe yo nte ya pcji nutsceji i tji o ja e Cristo. Nguecua me r mcji. R neg r prgueji ja rgui tsjaji na jo; dya r ne r prgueji c na so. 20 Mizhocjimi ngue c cjacji dya pje r cjijiji. Dya ra mezhe, angueze ra tsjac r chpji c dya jo c ni chj Satans. R ydtjoji c. R tc e Jesucristo c n Jmuji me ra nucji na jo.

336 Cjimi e Timoteo c n mimbpjibe. Xo eje e Lucio e e Jasn e e Sospater co r cjajme. 22 Xo btcji Cjimi e Tercio nu na opj ne carta. Xo ejme e Jesucristo c n Jmuji. 23 Xo btcji Cjimi e Gayo. Angueze o scj na jo nu cja ngum. Xo sj texe yo cjuarma a ecjua. Xo btcji Cjimi e Erasto c ngue tesorero cja ne ndajii va. Xo btcji Cjimi e cjuarma Cuarto. 24 R tc e Jesucristo c n Jmugji me ra nucji na jo nza texetsji. Je rga cjanu, amn.

21Btcji

na jo Mizhocjimi c s ra tsjac ra ztsiji cua ja ga mama o ja e Cristo nu r mama. Ngue nu cja mr. Mi jingu dya cj mi pr nu. 26 Ya mr ne ja dya nu. Nde na ma cjatjo ga mama nu jaa nu, e c o dyopj co profeta. Mizhocjimi c ra bbtjo para siempre, o manda c ro jmama o ja, c ro sjipji texe cja yo jii texe cja ne xoijm, ngue cua ra dyrji, ra ejmeji. 27 Nguextjo Mizhocjimi c me pr na jo. Dya r jziji r mamaji me na z Mizhocjimi na ngue c o tsja e Jesucristo. Je rga cjanu, amn.

25Me

Alabanza final

PRIMERA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS CORINTIOS

Nutsc e Pablo r apstoleg o juancg e Jesucristo r zopcj yo nte. Nguetsj Mizhocjimi o ne o juancg a cjanu. Nutsc e e cjuarma Sstenes r pencegbe ne carta. 2 Nutsceji i crgueji a Corinto c tsja a Grecia, i jmurji i matceji Mizhocjimi, nguetsceji r penceji ne carta. Mizhocjimi o nnc in mnceji. Nguecua ma i enche in mbji e Jesucristo, o tsjacji Mizhocjimi o ntetsji. Y o xctsji r tsjaji cua ja nzi ga ne angueze. Dya nguextjotsceji o ntetsceji Mizhocjimi; xo ngue o nte angueze texe co mat e Jesucristo cn Jmugji, z ja nde crji. Dya nguextjozgji n Jmugji c; xo e anguezeji, xo ngue o Jmuji. 3 R tc Mizhocjimi c mi Tatagji, e e Jesucristo cn Jmugji c ra sido ra nuceji na jo, ngue cua ra mj in mnceji, dya pje r mbeeji.

Pablo escribe a la iglesia en Corinto

ma r tg Mizhocjimi, r unng na pj c ya me o mbxcgueji na jo. O mbxceji a cjanu, na ngue bb in mbji

4Texe

Bendiciones por medio de Cristo

dya e Cristo Jess. 5 O mbxceji o dyacji c ja rgui ppqueji c. Nguecua s r zopcjeji dya yo nte, e r prgueji dya na jo, ja ga cja Mizhocjimi. O dyacji a cjanu Mizhocjimi, na ngueje bb in mnceji dya e Jesucristo. 6 Nguecua ya zd cua ja rv xitscji. Na ngueje ma mi bb co nutsceji, r xitscji ro mbxcji e Cristo ri nzhodji na jo cja o iji Mizhocjimi. Y na cjuana ya o mbxcji a cjanu. 7 Nguecua, dya pje btsceji dya; s r ppqueji na jo dya Mizhocjimi. Y tebe in mnceji dya c ra j na yeje e Jesucristo c n Jmugji. 8 Mizhocjimi ra sido ra dyaceji c rgui zzhiji, ngue cua texe co cj co xe r minceji, dya r jyzgueji c. Nguecua ce pa ma ra j e Jesucristo cn Jmugji, dya pje ra chtcji co na so. 9 Mizhocjimi o nnc in mnceji nzi natsceji i enche in mbji c nu Ti c ngueje e Jesucristo cn Jmugji. Nguecua natjo n mbji dya co angueze. Ixt junt in mnceji c ra dyaceji c rgui zzhiji. Na ngueje angueze cjaa cua ja nzi ga mama.

337

1 CORINTIOS1
Divisiones en la iglesia

338 ngenda ma yo nte c o ptcji e Jesucristo va nd cja ngronsi.

Cristo, el poder y la sabidura de Dios

tcgji cjuarma, c ri natjo ja c r agueji, dya r sji o ja. Na ngue je ga cjanu ga mandazji e Jesucristo cn Jmugji. Dya xo r xgueji cja yo nin cjuarmaji. Nu c r tsjagueji, r ptqui eji ngue cua ri natjo pjee c r tsjijigueji, e c r tsjagueji. 11 Nutsceji mi cjuarmatsgji, o ngxc co cr o ngum e Clo c ya i ptqui dyonpteji. 12 Bbtsceji co mama: R teejme e Pablo. Ngue c xe na jo ga xpnte, eeji. Bb co mama: Iy. Ngue e Apolos r teejme. Bb co mama: Ngue e Pedro r teejme. Bb co mama: Nutscjme r teejme e Cristo, eeji. 13 Cjo bb na puncj Cristo? Iy, natjo c bb. Nutsc e Pablo, cjo nguezg o ndtzgji cja ngronsi c rva pjtcgji? Iy, dya nguezg. Cjo ngue n chjg o nnnggji ma i jigueji? Iy, dya nguezg; ngue o tj e Cristo. 14 R unng na pj Mizhocjimi c nguextjo e Crispo e e Gayo co r jichc a ndetsceji. 15 Na ngue ma ro jichc na puncj o nte, bb co ro mama: E Pablo jichi cja ndeje na puncj o nte, ngue cua ra ndeeji co angueze, ro eeji. 16 Xo r mbeeg xo r jichc co cr nu ngum e Estfanas: Pero dya cja r mbee cj je nde r jichc. 17 C vi juancg e Cristo, dya ngue c r jichc yo nte; ngue c r xipjiji ja ga cja e Jesucristo. Ma r zopcj yo nte, dya r jod r xicji ja co me na z, para ra mamaji me r prg. Ma rva cjanu, dya ro tsjap

10R

r apstolejme r zopcjjme yo nte, r xicjme o nd e Jesucristo va ngtcji n nzhubji. Cr o nte co cjap dya ni muvi yo r mangjme a cjanu. Anguezeji ya ni ma ra bzhi o aljmaji, dya ra salvaji. Pero nutscji sido jocz n mbji Mizhocjimi ngue cua r jzgji co na so. Nguecua co ja co mama ja va nd e Jesucristo cja ngronsi, ngue co rg prgji c me na zzhi Mizhocjimi. 19 Ya zd c topj ga cjava: Yo me pr, r jnbji c ni mbrji. Co psi na puncj o pjee, r cjap c dya cja rgu muvi co ra nguiji co, ee Mizhocjimi. 20 Yo cr cja ne xoijm co dya pr Mizhocjimi, bb co me pr. Xo bb co me pjchi ra jchi yo nu minteji. Xo bb co me pjchi ra zji o ja yo nu minteji. Pero, pje ni muvi a jmi Mizhocjimi co nte co? Ya jizhi dya Mizhocjimi c dya ni muvi c prtsj yo nte. 21 Mizhocjimi psi na jo o pjee. Nguecua ndeze mi jingu o mbee c dya ro s ro nguijitsj yo nte ro mbrji angueze. Mizhocjimi o ne ro salva yo nte, nguecua va juajn co ra zopj yo nte, ra xipjiji ja ga cja e Jesucristo. Nguecua ma cj co ra enche o mb e Jesucristo, Mizhocjimi ra eme libre cja co na so. Co ja co mama ja va sufre e Jesucristo, ngue co cjap yo nte c dya ni muvi co.

18Nutscjme

339 n menzumjme a Israel rji na seal c ra jandaji. Ma jiy, dya ra creoji z cj co ra zopjji. Yo in menzumgueji a Grecia me jodji na c me pr, ra zopjji. Ma jiy, dya xo ra creoji. 23 Nutscjme r apstolejme ma r zopcjjme yo nte, r xicjme o nd e Cristo cja ngronsi por nutscji. Yo n menzumjme a Israel, dya ne ra creoji; cjijiji dya psi poder, na ngue o sufre. Yo in menzumgueji a Grecia, cjapji c dya ni muvi c vi nd a cjanu e Cristo. 24 Pero Mizhocjimi o nng n mbjme ja r nzijme r menzumjme a Israel; nguecua rv ejmegjme e Jesucristo. Xo nnc in mnceji ja nzitsceji i menzumgueji a Grecia. Nguecua ma r rgji c ja va sufre e Cristo, r unncji ngenda c na zzhi Mizhocjimi e c me na jo va mbee. 25 Mama yo in menzumgueji c dya ni muvi c o mbee Mizhocjimi. Pero xenda na jo o pjee Mizhocjimi que na ngue yo nte. Mama yo n menzumgjme c dya ga zzhi e Jesucristo na ngue o sufre. Pero xenda na zzhi Mizhocjimi c o jyzi o sufre e Cristo, que na ngue yo nte. 26 Tsjijiji cjuarma ja ga cjatsceji. Dya puncjtsji co psi na puncj o pjee cua ja nzi ga mbsi yo nte yo dya pr Mizhocjimi. Pero Mizhocjimi o nnc in mnceji i creoji e Jesucristo. Dya xo puncjtsji co pje pjzhi, ni xo na puncjtsceji co ngue o ti co me ma jonte, pero Mizhocjimi o nnc in mbji i ejmeji. 27 Nutsceji mama yo nte c dya i jngueji

1 CORINTIOS1,2 in pjeeji, o juanceji Mizhocjimi ngue cua ra bchpiji o tseje nu co nntji me pr. Nutsceji mama yo nte c dya pje pjtsceji, o juanceji Mizhocjimi ngue cua ra bchpiji o tseje co me nntji pje pjzhi. 28 Nutsceji cjacji yo nte c dya ni muvitsceji, o juanceji Mizhocjimi ngue cua ra jnb c ni muvi co nntji me ni muvi. 29 Je va cjanu va tsja Mizhocjimi. Nguecua dya cj ra tsjaptsj na nojo a jmi Mizhocjimi. 30 Nutsceji bb in mnceji dya e Cristo; nguecua i prgueji ja ga cja Mizhocjimi. R prgji c o ngtcji e Jesucristo co n nzhuncji; nguecua dya cja r tji co. Xo r prgji c sido ppji cja n mbji ngue cua xenda r cjaji cua ja nzi ga ne angueze. Nguetsj Mizhocjimi c o dyacji c ni bb n mncji dya e Cristo. 31 Nguecua, dya r cjapji na nozji c rg prgji yo. R cjaji cua ja nzi ga topj o ja Mizhocjimi c mama ga cjava: Dya ra jog cj ra tsjaptsj na nojo. Nguextjo Mizhocjimi r cjapcji na nojo, ee ce ja.

22Yo

Je xo va cjanu rv cjag ma r sg nu va ja i crgueji cjuarma. Ma r xitscji ja ga salvazji Mizhocjimi, dya z rv zocji. Dya xo r xitscji ja co mama yo cjap me pr. 2 Na ngueje r neg nguextjo r xitscji ja ga cja e Jesucristo, e ja va ptcji va nd cja ngronsi. 3 Y ma r mincji va, dya mi sg ma ztsc. Xo mi mbig ma sg, na

El mensaje de Cristo crucificado

1 CORINTIOS2 dya ro zocji na jo. 4 Yo nte, me jod ja rg nb o mb yo nu minteji, nguecua ga mamaji ja co etse me prji. Pero nutsc, dya je va cjanu rv zocji. O Espritu Mizhocjimi o nnc in mbji i prji c na cjuana co mi xitscji. Nguecua vi enche in mbji e Jesucristo. 5 Dya r neg c rvi mamaji: E Pablo pr na puncj; na jo ga zocji. Nguecua r creoji e Jess, ri eeji, iy. R tg Mizhocjimi c ro nnceji in mbji. Nguecua ix na cjuana vi enche in mbji e Jesucristo.

340 Nunca go jandaji co ya vi preparao Mizhocjimi ra un co ejme angueze e neji. Dya xo go dyrji c ja ga cja. Ni xo go nguijitsjji cja o mbji co, ee ce ja. 10 Pero nutscji ma r enche n mncji e Jesucristo, o dyacji Mizhocjimi o Espritu o bb cja n mncji. O Espritu Mizhocjimi pr texe c ya mbee Mizhocjimi. Nguecua rg prgji yo ya preparao Mizhocjimi ra dyacji. 11 Dya cj pr texe cua ja ga nguiji c na nte. Nguextjo ce nte, prtsj o pjeetsj angueze. Je xo ga cjatjonu, dya cj xo pr ja ga nguiji Mizhocjimi; nguextjo c o Espritu angueze. 12 Nutscji, dya chacji r cjijiji cua ja nzi ga nguiji yo nte yo dya pr Mizhocjimi. Mizhocjimi ya dyacji o Espritu, ngue cua ra s r prgji cua ja va siyazgji Mizhocjimi, e cua ja ga mbxcji. 13 Nujyo, nguejyo r mangjme yo. Pero dya ngue n jatsjjme yo r cjijitsjjme yo r mangjme. Yo r mangjme, nguejyo ja yo jtsijme o Espritu Mizhocjimi. Y co nte co r xipjijme yo ja yo, ngue co ya bb o mb o Espritu Mizhocjimi co. 14 Co nte co dya bb o mb o Espritu Mizhocjimi, dya ne ra creoji co mama c. Na ngue cjapji c dya pje ni muvi co mama c. Dya xo s ra mbrji pje pjzhi co mama c. Nguextjo co nte co bb o mb angueze co s ra mbr pje pjzhi co mama c. 15,16 Nu co bb o mb o Espritu Mizhocjimi s ra mbrji co na cjuana ni muvi. Je topj a

z dya z rg zopjjme yo nte, pero r pjchcjme na jo na ja. Pero nguextjo co nzhod na jo co Mizhocjimi co r xicjme yo. Dya nza cja ce pjee c psi yo nte yo cr yo cj dya yo dya pr Mizhocjimi. Ni xo nza cja c pjchi yo pje pjzhi yo cj dya. Na ngueje anguezeji, ra tsjap Mizhocjimi c dya cja pje ra mbzhiji. 7 C r xipjijme co nzhod na jo co Mizhocjimi, ngue c cjiji Mizhocjimi. Ma ot, dya cj mi pr ce pjee c. Na ngue dya be mi chacji ro prji. Pero ma dya be mi t ne xoijm, ya xcu mbee Mizhocjimi c ra tsjacji me rgu muvizgji cja o jmi. 8 C o mbee Mizhocjimi, dya mbr ne r naja yo pje pjzhi yo cj dya. Nguecua va ndtji e Jesucristo cja ngronsi, maco Mizhocjimi e Jesucristo c me na nojo. 9 Anguezeji go zd cua ja nzi va topj cja o ja Mizhocjimi c mama ga cjava:

6Nutscjme,

Dios se da a conocer por medio de su Espritu

341 cjava cja o ja Mizhocjimi: Dya cj s ra mbr c cjiji cn Jmugji. Nguecua, dya cj s ra tsja xpnte na nte, c pje ra jchi cn Jmugji, ee ce ja. Nuzgji bb n mncji dya e Jesucristo, nguecua rg mbeeji ce pjee c cjiji angueze. Nguecua yo nte me dytjozgji, dya s ra mbrji ja ga cja rg mbeeji. Na ngueje anguezeji, dya bb o mbji o Espritu Mizhocjimi.

1 CORINTIOS2,3 ni muvizgbe. Na ngueje r mbpjitjobe cja Mizhocjimi r nza yejebe, nde r zocbe i texeji. Nguecua vi enche in mbji e Jesucristo. R ppcjbe cua ja nzi va dyacbe cn Jmuji. 6 Nguetsc e Pablo ot r zocji, nguecua r chjntcjbe nza cja naja c ro nganta o planta. E Apolos cja zoceji nguecua chjnjui nza cja c ro xichpi o ndeje co planta. Pero Mizhocjimi ngue c chetseji c. 7 Nguecua, dya nda ni muvi c canta, ni xo ri ngue c xichpi o ndeje. C na cjuana ni muvi, ngue Mizhocjimi c cjap ra noc. 8 C canta e c xichpi o ndeje, nde na ma cjatjovi. Pero z nde na ma cjatjovi, ra tstvi cua ja nzi va ppjivi. 9 Nutsc e e Apolos r mimbpjigbe cja Mizhocjimi. Nutsceji i chjntcjeji nza cja na juajma c ya ndujmji c ngue o cjaja Mizhocjimi. O i chjntcjeji na ngum c na jb angueze. 10 Mizhocjimi o dyac c ja rg zopcj yo nte. Nguecua r chjntcjbe na bzo c ri pjchi ra jyb na jo na ngum. Nuzg ma r xitscji rvi ejmeji e Cristo, r chjntjobe na bzo c ro ngp o cimiento na ngum. Co aja xpnte co va e zoceji, chjntjui na bzo c ro bb o ndngum. Pero ni jyod nzi naji ra mbtpji ngenda ja ga zoceji. 11 Yo nte, ma jbji na ngum, ot cjpji o cimiento. Je xo va cjatjonu, nutsc ot r zocji, r xitscji rvi enche in mbji e Jesucristo. Y dya ra jog cj ra e xitsceji nano rgui ejmeji. Na ngue ojtjo xe naja c ra salvazji.

Ma mi bbg co nutsceji cjuarma, r xitscji o ja Mizhocjimi. Y xe ro xitscji mas o ja, pero dya be s rvi junt in mnceji co. Na ngue dya i tsjagueji na jo cua ja nzi ga ne o Espritu Mizhocjimi; i tsjaji co i netsjji. Dya xo i dytji na jo e Cristo. 2 Nza cjatsceji yo ll yo sibatjo, yo dya s ra za o tsingue. R xitscji ja co dya szhi rvi prji. Na ngue dya be s rvi junt in mnceji co xe aja ja. Dya be xo s. 3 Na ngueje sido i cjagueji co i netsjji. I ptqui huinsteji y me xo i ptqui dyonptsjji. C ni tsjagueji a cjanu, je ni etse nu, c i cjagueji co i netsjji. Je xo ni etse nu, c i nzhodji cua ja nzi ga nzhod co nte co dya pr Mizhocjimi. 4 Bbtsceji co mama: Nutscjme r teejme e Pablo, ee co cjuarma. Bb co mama: Nutscjme r teejme e Apolos, eeji. Nguecua r xitscji, nza cjatsceji yo nte yo dya pr Mizhocjimi. 5 Nuzg e Pablo e e Apolos, dya ni jyod r mangueji nda

Compaeros de trabajo sirviendo a Dios

1 CORINTIOS3,4 aja xpnte, z xo ra xceji ja ga cja e Cristo, pero ni jyod ra mbpiji na jo Mizhocjimi. Ma ra mbpiji na jo, ra chjntjui ma na bzo c ri t na ngum co oro, o co plata, o co ndojo co me ni muvi. Ma jiy, ra chjntjui ma na bzo c ri t na ngum co zatjo, o co zacatn, o co xitjitjo. 13-15 Ma tj na ngum, jetse cjo na jo va dytji cjo jiy. Na ngueje ma zatjo o zacatn c vi dytji, ixta chjor ma ce ngum. Pero ma ndojo vi tt, iy ma. Je xo rga cjatjonu ce pa ma ra jncji ngenda, ra etse ja va mbpi Mizhocjimi nzi na xpte, cjo na jo o jiy. Nu ma na jo va mbpi, ra tst ma c. Ma jiy, ra chjntjui na bzo c ri tj o ngum. Z ra sufre rg mbedye ce bzo ngue cua ra salva, pero ra chjor ce ngum c vi dyt. Je xo rga cjatjonu co vi enche o mb e Jesucristo pero dya ga jo va mbpiji c n Jmugji. Z ra salvaji, pero dya rgu muvi a jmi Mizhocjimi ce bpji c vi tsjaji. Nguecua, dya ra ngtji. 16 Cjo dya i prji, ngue o templotsji Mizhocjimi? Na ngue nguetsj c o Espritu Mizhocjimi c bb in mnceji dya. 17 Nu ma r sido r huinsteji, ra zd c r chjortsjji. Dya r tsjaji a cjanu. Na ngue ma i cjaji a cjanu, i sonbji o templo Mizhocjimi c me na sj, c nguetsceji. Nu co ra sido ra tsjatsceji a cjanu, Mizhocjimi ra tsjap ra sufre co. 18 I cjijiji c me ni muvi ma cj co pr na puncj. Pero dya r tsjijiji a cjanu, na ngueje dya cjuana. Co cjijitsceji c me pr

342 cua ja nzi ga mbr yo nte yo cr yo cj dya, ni jyod ra jyziji ce pjee c cjijiji a cjanu. Y ra mbr ra nguijiji ce pjee c cjiji Mizhocjimi, z mama yo nte c dya ni muvi c. A cjanu ra s ra mbrji cua c na cjuana. 19 Co pr yo nte cja ne xoijm va, dya ni muvi a jmi Mizhocjimi co. Na ngueje je topj c mama ga cjava: Co me pr, pjchiji ja ga dyonpji yo nu minteji. Pero Mizhocjimi caspji c ni tsjaji ga cjanu, ee. 20 Je xo topj c mama a cjava: Co cjap me pr, pr cn Jmugji c dya ni muvi c cjiji co, ee. 21 Nguecua r xitscji i texeji, dya r mamaji c cj nda ni muvi na nte na ngue c pje ni mbzhi c, nza cjazgjme r apstolejme. Na ngue nde r mbpjitjogjme ngue cua r pjxcjme i texeji. 22 Z ri nguezg e Pablo, z ri ngue e Apolos o e Pedro, Mizhocjimi o dyacjme ne bpji ngue cua r pjxcjme. Z pje co va sd yo cj yo i crji cja ne xoijm, z pje co xe ra zd, z r chgueji, pero Mizhocjimi ya mbee ja ga cja texe yo, y ra mbxcji. 23 Nguecua, dya r tsjacjme in jmuzgjme. Na ngueje e Cristo ngue n Jmugji c r tcji. Y e Cristo t Mizhocjimi c nu Tata.

12Co

Ni jyod r unnceji ngenda c r mbpjitjogjme cja e Jesucristo. Mizhocjimi o dyacjme ne bpji nu, c r xipjijme yo nte yo o ja yo dya mi prji mi jingu. 2 I prgueji o mbpji ni jyod

El trabajo de los apstoles

343 ra tsjacjuanaji ja co nzi ga ne co o lamuji. 3 Nguecua, dya nda r cjacji ngenda, ma nguetsceji i mangueji cjo na jo rg ppc e Jesucristo o iy. Dya xo r cjapc ngenda yo nte z xitsc yo, cjo na jo rg ppc c o iy. Dya xo r mbeetsjg ja rg ppc c. 4 Z r cjijitsj c rg tc na jo, pero dya ngue c rgu mamaji c na jozg. Nu c ra jncg ngenda c ja rv ppc c, nguextjo cn Jmugji. 5 Nguecua r xitscji, dya r tsjijiji na nte ja ga mbpi Mizhocjimi. Na ngueje dya be va sd ce pa ma ra jncji ngenda Mizhocjimi. Chebeji hasta ma cja ra j cn Jmugji ra e tsjap ra etse na jo, co dya etse dya. Ra tsjap ra etse co cjiji o mb dya yo nte. Nucua nu ma na jo rv ppcji c, nguextjo Mizhocjimi ra mama c na jo rv cjaji. 6 Mi cjuarmatsgji, c rv xitscji yo, ngue c dya r tsjijiji e Apolos c me ni muvi, ni ri nguezg c me ni muvizg; ngue cua r tsjagueji c topj cja o ja Mizhocjimi. Nguecua ne r natsceji, dya r tsjapqueji c me i prgueji c rgui mamaji c me na jo na ntee, e c rgui tsjapqueji menu c naja. 7 Nutsceji, cj dyaceji sjtsi c i cjinncjeji c xenda na jotsceji que na ngueje co aja? Dya cj dyaceji sjtsi. C i prgueji, cjo dya xo dyaceji Mizhocjimi c? Maco o dyaceji, jenga i cjapqueji na notsji nza cja ma ri ngue in pjeetsjji c i cjijiji? 8 Nutsceji i pzhgueji c dya cja xe ni jyod r jtscjme. I

1 CORINTIOS4 pzhgueji c dya pje xe ni jyod r prji. I cjapji na notsceji nza cja ma ya me ri jmugueji; maco zgjme r apstolejme, dya r sjme cjo ri jmugjme. Quera ri tsjagueji na jo, ngue cua rv notsceji a jmi Mizhocjimi, ngue cua nuzgjme xo ro mbtsijme jmuu co nutsceji ma. 9 Nutscjme r apstolejme, r cjijig c dya ni muvizgjme va ngambgjme Mizhocjimi; r cjijig o ngambgjme nza cja o nte. Co ya tjnp ngenda ra bt. R cjijig a cjanu, na ngueje cja ne xoijm me bchquigjme n tsejme ga jandgjme yo nte, na ngue yo r sufregjme. Xo e co o anxe Mizhocjimi me xo jandgjme r sufregjme. 10 Nutscjme r apstolejme r zopjjme yo nte r xipjijme ja ga cja e Cristo. Nguecua ga xitscjme c dya r pr c r cjajme. Pero nutsceji bb in mnceji dya e Cristo, i cjapqueji c me i prgueji. Nutscjme, mama yo nte c dya ni muvizgjme; nutsceji i cjapji c me ni muvitsceji. Nutscjme me cjacjme menu yo nte; nutsceji me respetaotsji yo. 11 Hasta yo pa dya, bb ma btsijme c r sijme e c r jejme. Yapcjme yo nte, y ja co nde r nzhonncjme. 12 Z r apstolegjme pero me po n cugjme rg ppcjjme ngue cua r ttcjme na xdyi. Ma sangjme yo nte, r matptjojme Cjimi yo. Ma cjacjme yo nte r sufregjme, r pspijme paciencia. 13 Z pechquejme o bchjine, pero sido r zopcjjme na jo. Yo nte yo dya pr Mizhocjimi, cjacjme nza

1 CORINTIOS4,5 cja o caab. Hasta nudya cjacjme c dya ni muvizgjme. 14 C rv xitscji yo, dya ngue c rvi tsegueji. R xitscji nza cja na bzo c zopj o ti ga un consejo, na ngueje me nee ce ti. 15 Z xi ri s na dycha mil co in xptegueji co o xitsceji ja ga cja e Cristo, pero dya i ecjeji na puncj nin tatagueji. Nguextjozg chjntjui c ri nguezg nin tatazgji. Na ngue ma r xitscji ja rv jocts in mbji e Jesucristo, i enche in mbji c. 16 Nguecua r tcji r nzhodgueji cua ja nzi rg nzhodg. 17 R tj e Timoteo ra nucji. Nuc, r siyag chjntjui c ri ngue n chig. Angueze r c r xipjig, na ngueje xo bb o mb e Cristo c n Jmugji. Angueze ra mbennceji ja rg minc rg tc e Cristo. Je xo rg jchc a cjanu texe cua ja nde jmur co cjuarma. 18 Bbtsceji co cjaptsj na nojo, na ngueje pzhiji c dya r g nu va ja i crgueji. 19 Pero r xitscji, ma ra ne Mizhocjimi, dya ra mezhe r g r e zenguatsji. Jo r e nug co cjap me pr. Dya r cjap ngenda co ja co ri mama co. Pero r nuu cjo cjaji ja co nzi ga nb Mizhocjimi o mbji. 20 C ni mandazji Mizhocjimi, dya nguextjo ja co r rgji. C ni muvi, ngue c r cjaji cua ja nzi ga nng Mizhocjimi n mncji. 21 Ja ngue c i negueji? Cjo i ne r sido r tsjapqueji na notsceji ngue cua r hunchciji na zzhi? O r jyziji c i cjaji a cjanu ngue cua jmancha rga zocji, ngue cua r prgueji na jo c r siyatsgji?

344

Me mamaji c bbtsceji na cjuarma c dyojui c nu jnana. Me na so c cja a cjanu, nguecua hasta yo nte yo dya mat Mizhocjimi mamaji c dya cj s ra tsja a cjanu. 2 Maco nutsceji i sido i cjapqueji c me na jotsceji. Xenda rv jo ma rvi ndumgueji e rvi pjongueji ce cjuarma a ndetsceji. Na ngue me na so c cja c. 3 Nutsc, dya r bnc va ja i crgueji, pero chjntjui c ri bncji, na ngue r mbentscji co texe n mnc. Nguecua chjntjui nza cja ma ri bncji, nutsc ya r cjiji ja rga xitscji c r tsjapqueji ce cjuarma c cja na so ga dyojui c nu jnana. 4 R jmurgueji. Nutsc chjntjui c xo r bb co nutsceji. Y xo ra bb e Jesucristo cn Jmugji co texe o poder angueze. R jnpji ngenda ce cjuarma na ngueje ya dyaceji ce poder e Jess cn Jmugji. 5 R xitscji r pjongji ce cjuarma, ngue cua Mizhocjimi ra jyzi e Satans c dya jo ra tsjap ra sufre o cuerpo, ngue cua ce cjuarma xama ra nzhog o mb cja Mizhocjimi. Nguecua ce pa ma ra j e Jess cn Jmugji, ya rgu jog o mb ce cjuarma co na so. 6 C ni tsjapqueji na jotsceji, chjntjui nza cja o levadura co ni bns o tjmchi. Cjo dya i prgueji ra tsjap ra bns na puncj o tjmchi, z ri tstjo o levadura c ra huanbaji o harina? 7 I prgueji ja ga cja ce mbaxua ma ptji o tsim y pjongji o levadura cja o ngumji. Je xo ga

Se juzga un caso de inmoralidad

345 cjatjo dya nu, o mbtji e Cristo ngue cua dya cja ra bbtsceji co na so. Nguecua, ja co nzi ga pjongji o levadura, r pjongji ce cjuarma c cja na so a ndetsceji. 8 Dya r cjagji co na so. Na ngue chjntjui o levadura co. R cjaji co na joo e co na cjuana. Nuco, chjntjui ce harina c dya huanbaji o levadura. 9 R opcj na carta c r penceji. R xitscji c dya r dyocjeji co tsj o ndix, ni ri ngue co ndix co tsj o bzo. 10 Pe i cjijiji r xitscji c dya r aji yo dya cjuarma co cja na so. Pero dya ngue c r xitscji. Na ngue ma dya r aji yo dya cjuarma, ja rg s r chmji, ja rg s r pgueji, ja rg s r minceji? Na ngue cja yo dya cjuarma, na puncj co tsj o ndix, e na puncj co me nepe co psi nu minteji. Xo na puncj co me pjchi ja ga dyonp nu minteji, ngue cua pje co tjnbiji o pje co jnbji. Xo na puncj co mat o tsita. 11 R mbennceji dya c r xitscji cja ce carta. Ngue c dya r dyocjeji co xiji cjuarma ma tsji o ndix, o ma nepeji co psi nu minteji, o ma matji o tsita. Dya xo r dyocjeji co xiji cjuarma ma sobteji, o ma tji, o ma onpji nu minteji ngue cua pje co ra ndnbiji o pje co ra jnbji. Dya xo r sigueji o xdyi co. 12,13 Yo dya cjuarma, pje psc r nugji co nujyo, c rga jnpgji ngenda va yo? Nguetsj Mizhocjimi ra jnp ngenda anguezeji. Co ni jyod r jnpgueji ngenda nguextjo co cjuarma. Nguecua r xitscji, pjongueji nu c bnhui

1 CORINTIOS5,6 c nu jnana, na ngue me na so a ndetsceji.

Ma pje co cjaceji yo nin cjuarmagueji, i pcjeji a jmi co juesi co dya creo Mizhocjimi ngue cua ra jnpji ngenda yo nin cjuarmaji. Pje ma jmi i psceji c i cjagueji a cjanu? Maco dya i pcjeji a jmi co ngue o ti Mizhocjimi nza cjatsceji. 2 Cjo dya i prgueji ma ra zd ce pa ma ra tjn ngenda, nguezgji o tizgji Mizhocjimi r jnpji ngenda texe yo cr va cja ne xoijm? Maco r jnpji ngenda texe yo nte ce pa c, cjo dya xo stsceji r jnpji ngenda dya yo nin cjuarmaji? 3 Cjo dya i prgueji c xo r jnpgji ngenda co o anxe Mizhocjimi? Y ma r jnpgji ngenda co o anxe Mizhocjimi, xo s r jnpgji ngenda yo mi cjuarmagji co pje nde cja va cja ne xoijm. 4 Nguecua ma bbtsceji co tsi pje ma ch, jenga i pcjeji a jmi co juesi co dya ejme Mizhocjimi? Na ngueje dya pje pjzhi cja o ti Mizhocjimi co. 5 R xitscji a cjanu ngue cua r tsegueji. A poco dya bbtsceji na cjuarma c psi na jo o pjee ra s ra jnceji ngenda. 6 Pero c i cjagueji, i sidyiji yo nin cjuarmaji nu ja ra ma jnpji ngenda. Me na so ga cjanu. Pero c xenda na so, ngue c i sidyiji yo, a jmi co dya ejme Mizhocjimi. 7 C ni sidyiji yo nin cjuarmaji ra tjnpji ngenda, i jziji ga

Pleitos delante de jueces que no son creyentes

1 CORINTIOS6 ndceji c dya jo. Jenga dya i jztjogueji z cj pje ra tsjaceji? Jenga dya i pspiji paciencia texe co pje nde jnnceji e co pje nde tjnnciji? Xenda na jo r pspiji paciencia a cjanu. 8 Maco nutsceji, xo bb ma xo i cjaji co na so, hasta yo nin cjuarmaji i cjapji, pje co i jnbji. 9,10 Pe i cjijiji z ra tsja na so na nte pero s ra zt nu ja manda Mizhocjimi. Dya cja r tsjijiji a cjanu, na ngueje dya cjuana. Co mat o tsita, dya s ra ztji nu ja manda Mizhocjimi. Ni ri ngue co tsj o ndix, ni ri ngue o ndix co tsj o bzo, dya xo s ra ztji nu ja manda Mizhocjimi. Ni xo ri ngue co dya be chjnt co cja a cjanu co na so. Ni xo ri ngue co obtsj nu mibzoji. Ni xo ri ngue yo mb, dya xo s ra ztji nu ja manda Mizhocjimi. Ni ri ngue co nepe co psi nu minteji. Ni xo ri ngue co t. Ni xo ri ngue co sante. Ni xo ri ngue co onp nu minteji ngue cua pje co ra ndnbiji o ra jnbji. 11 Bbtsceji co je xo ma cjanu ma tsja co na so. Pero ya i e o ndintsciji in mnceji. Ya xo o xctsji Mizhocjimi. Y dya i tji dya in nzhunceji. Nguetsj o Espritu n Mizhocjimigji c o dyaceji a cjanu. Je dyaceji a cjanu na ngue c vi nd e Jesucristo cn Jmugji por nutscji.

346 netsjgji. Ma jiy, ra ndcgji co. jn ngue para n pjemegji. Xo e n pjemegji me ne o jn. Nguecua s r sigji co pje nde ma jn, na ngueje ra zd ce pa ma ra chjot Mizhocjimi o jn e n pjemegji nza yejui. Pero dya rg cjanu n cuerpogji. Nguecua n cuerpoji, dya ngue para r tsji o ndix. Xo e o cuerpo o ndix, dya ngue para ra tsji o bzo. Nn cuerpogji ngue para r ppcji cn Jmuji c bb a jense. Y cn Jmugji ni jyongji ra bb cja n cuerpoji c. 14 Mizhocjimi o tsjap o te cn Jmugji ma ya vi nd. Nguecua je xo rg cjazgji nu, ra tsjacji Mizhocjimi r tetcjji c ri nuevo n cuerpoji, na ngueje me na zzhi angueze. 15,16 I prgueji c mama cja o ja Mizhocjimi: Ma cj co ra minhui na ndix, ya ri natjo o tsinguevi co mi yeje, ee. Nguecua na cjuarma, ma ra juntavi na ndix c dya ngue nu su, ya un o cuerpo ce ndix; maco ngue o cjaja e Cristo n cuerpogji. Nguecua ma cj co ra tsj o ndix, chjntjui c ri jnb o cuerpo c ngue o cjaja e Cristo, cja rr un ce ndix. Xo e yo hermana ma tsji o bzo. Cjo r cjaji a cjanu? Iy, dya ra s. 17 Na nte ma ra bb o mb e Cristo cn Jmugji, ya ri natjo o mbvi. 18 Pjtpji na puncj ngenda c dya r tscjeji o ndix. Xo etsceji i hermanaji, dya r tscjeji o bzo. Xo etsceji, dya be i chjntji, dya xo r tsjagueji co na so. Na so texe yo nzhub. Pero ma cj co tsj o ndix, me na so co. Na
13O

co mama c s r cjagji texe co ne n cuerpoji. Pero r xitscji c dya ni jyod r cjagji texe co, na ngueje dya pjxcji co. Dya xo r cjagji cua ja nzi rg

12Bb

La santidad del cuerpo

347 ngueje un o cuerpo ce ndix, maco ngue o cjaja Mizhocjimi c o cuerpo ce bzo. 19 Cjo dya i prgueji, in cuerpogueji ngue o templo o Espritu Mizhocjimi c me na sj c bb in mnceji? Nguetsj Mizhocjimi c o dyacji c. Dya ngue in tsjatsjgueji in cuerpoji. 20 Na ngueje Mizhocjimi o ngt me na mizhi va ndmpceji. Nguecua, dya r tsjaji co netsj in cuerpoji. R tsjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi, ngue cua xenda ra mbr yo nte c me na nojo angueze.

1 CORINTIOS6,7 rgui ptqui jyzivi. Nucua ndo r yepe r juntavi cua. Ma jiy, na ra ndcevi ma c dya jo, na ngueje dya ra s r schivi c ne in cuerpovi. 6 Dya r xitscji r chjntqueji, pero i psceji sjtsi r chjntqueji. 7 Quera ro tsja nza cjazg texe yo cjuarma, dya ro chjntji. Pero nzi nazgji s r cjaji cua ja nzi va dyacji Mizhocjimi. Bb co ya o chun ra chjnt, bb co o chun ra mintsj. 8 Nutsceji dya be i chjntqueji, r xitscji c na jo r tsjaji nza cjazg c dya r chjntqueji. Xo etsceji ya nd nin xraji, dya cja r yepe r chjntqueji. 9 Pero ma dya s r schiji cja in cuerpoji, r chjntqueji ma. Na ngueje xenda na jo r chjntqueji, que na ngue r sufreji rgui minceji. 10 Nutsceji ya i chjntji, dya r cuenbeji nin xraji. Dya nguezg r cjijitsjg yo; ngue cn Jmugji c manda ga cjanu. 11 Ma bbtsceji c ra jyanbvi c nu xra, dya cja ra yepe ra chjnt ma c. O ra ma jotp c nu xra, ngue cua ra mintjovi cua na yeje. Nutsceji i bzoji, dya r pzgueji nin suji. 12 Xo bb na ja c r xitscji nutsceji ma dya ejme Mizhocjimi nin suji e nin xraji. Dya ngue c ixo mandaz cn Jmugji; nguezg r xitscji yo. Nutsceji cjuarma, ma dya creo Mizhocjimi yo nin sugueji, pero ma ne anguezeji xe r mintcjeji co, dya r jyanbgueji ma co. 13 Xo etsceji hermana, ma dya ejme Mizhocjimi yo nin xragueji, pero ma ne anguezeji xe r mintcjeji co, dya xo r

Nudya r xitscji co tn co i dynngji cja ce carta c i penquegji. R xitscji, na jo e bzo dya ra e nu suu. 2 Pero para dya ra ndceji c rgui tscjeji o ndix, ni jyod nzi na bzotsceji ra eje nu suu. Xo e nzi na ndixtsceji ra eje nu xra. 3 E bzo ni jyod c dya ra ngnb o cuerpo c nu su. Je xo rg cjatjonu e ndix, ni jyod c dya ra ngnb o cuerpo c nu xra. 4 Na ngueje ce ndix c ya chjnt, dya mandatsj c o cuerpo. Ngue c nu xra c manda c. Xo etjo e bzo, dya cja xo mandatsj c o cuerpo c. Je ngue c nu su c manda c. 5 Nutsceji i bzoji, dya r tsnbji in cuerpoji yo nin suji. Xo etsceji i ndixji, dya xo r tsnbji in cuerpoji yo nin xraji. Ra s r ptqui tsdvi a cjanu, nguextjo ma r atsjvi i nza yejui c xenda r dytvi Mizhocjimi. Numa, ra s r jyzi c rgui juntavi ma. Pero dya xo ra mezhe pa c

Consejos sobre el matrimonio

1 CORINTIOS7 jyanbgueji ma co. 14 Na ngueje Mizhocjimi ra intsjimi ce bzo c dya creo, na ngue creo Mizhocjimi c nu suu. Xo e ce ndix c dya creo, xo ra intsjimiji c, na ngue creo Mizhocjimi c nu xra. Ma jiy, dya ro intsjimi Mizhocjimi co o tiji ma. Pero nudya, ya intsjimi Mizhocjimi co. 15 Ma ne ra ma c nin suji o c nin xraji co dya ejme Mizhocjimi, nutsceji r jyziji ra ma co. Numa, dya cja xe ni jyod xe r minceji ma co nin xraji, o co nin sugueji. Na ngue nee Mizhocjimi c r crji na jo. 16 Nutsceji i ndixji, pe i cjijiji ma dya r jyzgueji ra ma yo nin xraji, xama ra salva ma co. Pero, ja rgui prgueji? Xo etsceji i bzoji, ja xo rgui prgueji cjo ra salva yo nin sugueji, ma dya xo r jyzgueji ra ma co? Dya ra s r prgueji. 17 Nzi natsceji r tsjaji cua ja co nzi va dyaceji cn Jmugji. Je ga cjanu rg xipcj yo cjuarma texe nu ja jmurji. 18 Bbtsceji co ya circuncidaotsceji in cuerpoji. Nu ma ya vi circuncidaotsceji ma o nnc in mbji Mizhocjimi i enche in mbji e Jesucristo, numa, dya r jyodji ja rgui borraji co jmeya. Y ma dya vi circuncidaotsceji ma o nnc in mbji, dya ni jyod r circuncidaoji ma. 19 C ni circuncidaoji na nte, dya ni muvi c. Dya xo ni muvi c dya ni circuncidaoji. C na cjuana ni muvi, ngue c r cjaji c mandazji Mizhocjimi. 20 Nguecua r xitscji, cua ja co nzi ma cjatsceji ma o nnc in mnceji Mizhocjimi, je

348 rga cjanu rgui minceji nzi natsceji. 21 Nu ma ngue o cjatsceji na hacendado ma m o nnc in mbji Mizhocjimi, dya r psceji ndum z r sido ri nguetsceji o cjatsji ce hacendado c. Pero ma ra s r reglaji ngue cua r pedyegueji libre, r tsjaji ma. Xenda na jo ga cjanu. 22 Co ngue o cjaja na hacendado ma m o nb o mb Mizhocjimi, ya libre a jmi e Cristo co, z ri sidotjoji ri ngue o cjaja ce hacendado. Y co libre co dya cj o cjaja, ya ngue o cjaja dya e Cristo co, ra mbpiji angueze. 23 E Cristo o ngt me na mizhi va ndmpceji. Nguecua, dya xt dytqueji c ra xitsiji yo nte; r dytji c xitsiji e Cristo. 24 Mi cjuarmatsgji, z mi libregueji o jiy ma m o nnc in mbji Mizhocjimi, z vi chjntqueji o jiy, z vi circuncidaotsceji o jiy, pero c ni jyod, ngue c r sidoji Mizhocjimi. 25 C ra tsja c dya be chjnt, dya mandaz cn Jmugji r xitscji. Pero o juentsqueg o dyac r apstoleg. Nguecua r cjiji r mamag ja, cua ja nzi ga ne angueze. 26 R cjijig xenda na jo ma dya ra chjnt dya yo hermano e yo hermana. Na ngueje ya va sd co pa co me ra tsjacji yo nte r sufreji va. 27 Ma i egueji nin suji, dya r jyod ja rgui jyanbji. Ma dya i egueji nin suji, dya r jyodji nin suji ma. 28 Pero ma r chjntqueji, dya so c i cjagueji ma. Xo etsceji i ndixji, dya xo ga so ma r chjntqueji. Pero me r sufregueji va co pa co ya va sd. R mang

349 c na joo, dya r chjntqueji ngue cua xama dya nda r sufregueji ma. 29 Dyrji na jo c r xitscji dya, cjuarma. Ya va sd co pa co r sufreji va. Nguecua r xitscji, co ya eje nu suu, ra mbpiji Mizhocjimi rg minji co c nu suji, chjntjui nza cja c dya ri eji o suji. 30 Co cjiji ga ndum, ra mimiji nza cja c dya ri ndumji. Co mj, ra mimiji nza cja c dya ri mjji. Co pje nde tm, ra mimiji nza cja c dya pje ri psiji. 31 Y ma bbtsceji co mp yo bb va cja ne xoijm, dya ra mpji na puncj co. Na ngue co cja yo nte cja ne xoijm, ya va sd c dya cja rgu muvi co. 32 R neg c dya pje r mbennceji cja ne xoijm. Co cjuarma co dya chjnt, me ne ra mbpiji cn Jmugji nguecua ra mj angueze. 33 Pero co cjuarma co ya chjnt, me ne ra tsjaji c cjaji cja ne xoijm. Jodji ja rg mj co nu suji. 34 Je xo ga cjatjonu co ndix co ya chjnt, e co dya chjnt. Nde nano ga nguijiji. Co dya be chjnt, me ne ra mbpiji cn Jmugji. Jodji ra dytji angueze co texe o cuerpoji, e co texe o mbji. Pero co ya chjnt, me ne ra tsjaji c cjaji cja ne xoijm; jodji ja rg mj co nu xraji. 35 Dya ngue c rg caxcji c r xitscji c dya r chjntqueji. Ngue c r ne r pjxcgji, ngue cua ra s r sido r ppiji na jo cn Jmugji, c ri nguextjo angueze c r jyodji c rgu mj. 36 Ma cj co eje na xunti c dya chjnt, ma ya cjogtjo va

1 CORINTIOS7,8 xunti, ma cjiji c nu tata c ni jyod ra chjnt; numa, ra tsja ce bzo ja co nzi ga nguiji, ra chjntp ma c o xunti. Dya xo rr so c ra chjntp c. 37 Pero ma ya mbee na jo c dya ra chjntp c nu xunti, e ma xo janda na jo c dya ni jyod ra chjntp; numa, ra s ra tsja ma ce bzo ja co nzi ga nguiji. Ma ya nguiji na jo c dya ra chjnt c nu xunti, na jo c dya ra chjntp ma c. 38 Nu c ra chjntp c nu xunti, na jo cjaa c. Nu c dya ra chjntp c nu xunti, xenda na jo c cjaa c. 39 Dya ra s na ndix ra jyanbvi c nu xra, ma xe bntjo. Pero ma ya rgu nd c nu xra, ya s ra chjntvi c na bzo ma. Pero ra chjntvi na bzo c xo tp o ja cn Jmugji. 40 Pero r mang nu ma ra mintsj ce ndix, xenda na jo rg mimi ma. Je xo ga cjanu rg cjiji c ni zocji o Espritu Mizhocjimi.

Xo e i tsjacji tn ja ga cja co o tsingue co animale co ya vi bsp cja yo tsita. J, na cjuana c i xitscji c r prgji ja ga cja, r texeji. Pero ma cj co cjiji me pr, cjaptsj na nojo ma c. Ma cj co siya c nu cjuarma, ngue ma pjs na jo ma c. 2 Co cjiji me pr, ni jyod ra unji ngenda c dya be prji ja co nzi ga jyod ra mbrji. 3 C ni muvi, dya ngue c r prgji na puncj; ngue c r neji Mizhocjimi. Numa, ra recibidozji Mizhocjimi.

Los alimentos consagrados a los dolos

1 CORINTIOS8,9 cjo na jo r sapji co o tsingue co animale co ya vi bsp cja yo tsita. R prgji, dya pje ni muvi yo tsita cja ne xoijm, na ngue natjo Mizhocjimi c bb. 5 Cr na puncj co xiji mizhocjimi cja ne xoijm e a jense. Na cjuana cr na puncj co xiji mizhocjimi co cjap yo nte o jmuji. 6 Pero nutscji r ejmeji e Cristo, natjo Mizhocjimi c r matcji, c ngue n Tatagji c o dyt texe ne jense e ne xoijm. C vi ngambgji, nguextjo angueze r ppcji c. Xo natjo c r cjapcji n Jmugji, c ngue e Jesucristo c o dyt texe yo bb. Ngue angueze o dyacji c rg bncji dya. 7 Pero yo cjuarma, dya texeji prji ga cjanu; dya texeji prji c dya pje ni muvi yo tsita. Na ngueje cr o cjuarma co ot mi mat yo tsita. Nguecua ma sapji co o tsingue co animale co vi bsp cja yo tsita, xe cjijiji yo tsita ma, e cjijiji c na so c na cjaji. Na ngueje dya be prji cjo na jo xe ra zaaji, cjo jiy. 8 Dya ngue c r sigji co, c rgu recibidozji Mizhocjimi. Ma r sigji co, dya pje ra mbxcji co. Ni ri ngue ma dya r sigji, dya pje xo ra btscji. 9 S r sigueji co tsingue co vi bsp cja yo tsita. Pero bb cjuarma co dya be pr cjo na jo xe ra ziji cjo jiy. Nguecua r pjtpgueji ngenda c dya r tsjapqueji ra tsja co na so anguezeji c ra ziji. 10 Na ngue ma r mji nu ja co bb yo tsita r ma siji co tsingue co vi bsp

350 yo, e ma ra jantcaji na cjuarma c dya be pr cjo na jo xe ra zi cjo iy, cjo dya ra tsja co na so c rgu rezga ra zi c? J, ra tsja co na so c rgu rezga ra zi. 11 Y nutsceji na ngue c i cjapqueji me i prji, e i siji co o bsp cja yo tsita, numa, na ra bzhi o aljma co cjuarma co dya be pr na jo. Maco c vi nd e Cristo, ngue c dya ra bzhi, ra bntjo co. 12 Nguecua ma i sigueji a cjanu, i cjaji co na so contra e Cristo na ngueje i sonbji o bpji angueze. Ngue c i cjaji ma xo si yo nin cjuarmaji nu ma dya be prji na jo ra ziji o jiy. Dya nguextjo c i cjaji co na so contra anguezeji; xo i cjaji co na so contra e Cristo. 13 Nu ma ri cja co na so na mi cjuarmag, na ngue c rv sig co tsingue co vi bsp cja yo tsita, numa, nunca xe r sig ma co tsingue co. Ma jiy, r cjapc ra tsja co na so ma mi cjuarma.

4I dynngji

S r cjag texe co dya mama Mizhocjimi na so. Na ngue e Jesucristo o evgueji libre, nguecua dya cja mandazji co o ley Mizhocjimi co o dyopj e Moiss. Y na yeje, pjtsc apstole. R janda e Jess cn Jmugji. Y ma r ppcj a ndetsceji, i enche in mnceji c. 2 Bb co mama c dya r apstoleg. Pero nutsceji i prgueji c r apstoleg. Na ngueje bbtsceji dya in mnceji cn Jmuji, na ngue r zocji. 3 Ngue nu r xic co cjac tn pje pjtsco. 4 Nutscjme r apstolejme, r pscjme derecho

Los derechos de un apstol

351 c ra dyacjme yo cjuarma c r sijme. 5 E Pedro e co nu cjuarma e Jesucristo cn Jmuji e co aja apstole, ma nzhod ga zopjji yo nte, sidyiji o suji co xo creo e Jesucristo. Natsc ma ri eg mi suu, cjo dya xo ro psc derecho ro dyocjbe c? 6 Cjo i cjijiji nguextjo co aja apstole co psi derecho ra chun c ra ziji? Pe i cjijiji ni jyod r ppjig ngue cua r tt c r sig; xo e e Bernab, ra ppji para ra cht c ra zi. 7 R nncji, cjo bb na tropa c ni jyod ra gastotsj o merio ra ndm c ra zi, e c ra jye? Iy, dya bb. Y co canta o uva, cjo dya xo s ra ziji co ri quisi? J, s ra ziji. Co cas o ndnchjr, cjo dya s ra ziji c o lechi co? J, xo s ra ziji. 8 Cjo nguextjo r mang cua ja ga tsja yo nte? Iy, xo mama ga cjanu yo o mandamiento Mizhocjimi. 9 Co o mandamiento Mizhocjimi co o dyopj e Moiss, topj a cjava co: Ma ra yd o ndx co in nzhnji, dya pje r jutpji a ne co; jyziji ra nji. C vi mama a cjanu Mizhocjimi, dya ngue c me siya o nzhn. 10 Ce ja je vi topj por nutscji r nteji, ngue cua r prgji, c huajma ni jyod ra chun o ndx co ra mbedye cja ce juajma. Xo etjo c tag o ndx. Nguecua ma cja huajmatjo, o ma ya tag, ixta junt o mb c ra chun co ndx. 11 R xitscji o ja Mizhocjimi. Cjo me r sgueji na jy rgui pjxc co i psceji? 12 Co aja xpte, mamaji psiji derecho ra dytcgueji; nazg, cjo dya xenda r psc derecho

1 CORINTIOS9 r tc? Pero dya pje r tc. C r cjag, r huanta texe ma pje co btsi, ngue cua ra s r zopj na puncj o nte, ra dyrji ce ja c mama ja ga cja e Cristo. 13 Cjo dya i prgueji, co ppji cja c o templo co n menzumjme a Israel, siiji co pje bb cja ce templo? Anguezeji ppjiji cja ce arta, nguecua ga zipiji co o tsingue co animale co ptpji Mizhocjimi nu. 14 Je xo ga cjatjonu va manda cn Jmugji, nu co zopj yo nte ga xipjiji ja rg s ra jog o mbji, ni jyod ra chun c ra ziji, na ngue xipjiji o ja Mizhocjimi. 15 Pero nutsc, dya xo r rg c r sig, e c r jeg. Dya xo ngue c rg pencji ne carta, c pje r dyacji. Na ngue c dya rg rg, ngue c rg mcj c. Nguecua xenda na jo c dya r rg, z ro tg o tjijmi. 16 R zopcj yo nte r xipjiji ja rg s ra emeji libre cja co na so. Pero dya ra s r cjaptsj na nojo. Na ngueje psc r zopjji a cjanu. Ma jiy, juentsc ra jnc ngenda ma Mizhocjimi. 17 Dya nguezg r juanncjtsj ne bpji nu rg zopj yo nte. Ma rva cjanu, ro ngtcji ma. Pero o chac ne bpji; nguecua r cjag z dya r juajn. 18 Pje ra tstc ma cja ne xoijm? Ojtjo, dya pje ra tstc. Pero r mcj na ngueje dya pje r cobrag yo nte, ma r xipjiji ja rg s ra jog o mbji. Dya pje r rg, z xi r psc derecho ra dyacji. 19 Z dya ngue o mbpjiz ne r na nte, pero r pjsg texe yo nte, ngue cua co dya be enche o mb e Cristo, ra enche o mbji na

1 CORINTIOS9,10 puncjji. 20 Ma r bbg cja co n menzumjme a Israel, r cjag nza cja anguezeji ngue cua ra enche o mbji e Cristo. Dya cja r spc co o ley Mizhocjimi co o dyopj e Moiss, pero ma r crgjme co me sp co ley, r cjag c mama co ley, nza cja c me xo ri spg, ngue cua co me sp co ley ra dytpji o ja e Cristo. 21 Ma r bbg cja co dya tj co ley, r cjag nza cja c dya ri mandaz co ley, ngue cua xo r tj co dya tj co ley, ra ejmeji e Cristo. Dya ngue c dya mandaz Mizhocjimi, pero ngue c o ja e Cristo c r tg dya. 22 Cr o nte co cjiji c bb o jn c dya s ra ziji. Ma r bbg co anguezeji, r cjag nza cja anguezeji, dya xo r sig co jn. R cjag a cjanu, ngue cua r tjg co, ra enche o mbji e Jesucristo. Texe cja yo nte, r cjag nza cja anguezeji. R cjag texe, ngue cua ra bb co ra ejme, ra jog o mbji. 23 Texe nde r cjag yo, ngue cua xe rr puncj o nte co ra creo yo ja yo r xipjiji c ja rg emeji libre cja co na so. Y ngue cua xo ezg xo ra mbxc yo ja yo. 24 I prgueji cja na carrera, cjaji carrera texeji. Pero natjo c ra ndj, y ngue c ra chun ce listn c. Je xo rga cjatsceji nu, r tsjacjuanaji rgui dytji Mizhocjimi, ngue cua ra chaceji co me na jo. 25 Co ee pje nde ma tee, jziji texe co dya ni jyod ra ziji, e co pje ra tsjaji, ngue cua ra s ra ndji. Maco tsi ni tjeze c ra chunji ma ra ndji. Pero nutscji, c ra dyacji Mizhocjimi, nunca ra tjeze

352 c. 26 Nutsc, dya nza cjazg c ri cja carrera c dya ri pr ja ra zt. Dya xo nza cjazg boxeador c me ri cuana a dy, pero dya ri sr ra yab c naja. 27 R pjrtsj ja rg minc, ngue cua dya r cjag co na so co ne n cuerpog. Ma jiy, ra chtc c dya rv tc na jo Mizhocjimi; z rv zopcj na puncj o nte.

10

Nguecua r neg r mbeeji na jo cjuarma, ja va mbs Mizhocjimi co n mboxatitagjme o mbedyeji a Egipto. O ndntji a xtj cja ce ngm. Y o mbeseji na jo cja ce mar. 2 Ma o ztji ce ngm, e ma o mbeseji cja ce mar, o jizhiji texeji c ro dytji e Moiss. 3 Mi ojtjo pje ro ziji nu, pero Mizhocjimi sido mi penpeji c ro ziji. Nu ce jn, nde mi siji texeji c. 4 Y xo mi siji texeji ce ndeje c o un Mizhocjimi anguezeji. Dya mi bzhi o ndeje na ngueje mi pji anguesji naja c o tsjap ro mbeje o ndeje cja ce ndojo c ro ziji. Mi nguetsj e Cristo c. 5 Z vi mbsji a cjanu texe co vi mbedye a Egipto, pero yetjo nte co o tsja na jo c va mj Mizhocjimi. Pero co aja co ma puncj, iy co. Nguecua va d Mizhocjimi, nguecua va nd anguezeji mi bodji cja ce majyad. 6 C ja va mbsji co, e co o tsjap Mizhocjimi co, ngue c xo rga unncji ngenda, ngue cua dya r ne r cjaji co na so, ja co nzi ma tsja anguesji. 7 Mi cr anguezeji co mi mat o tsita. Na ngueje mama a cjava o ja

Consejos contra la idolatra

353 Mizhocjimi: O mimi co nte, o ziji o xdyi. Cjanu o bbji cua; go nemeji a jmi ce tsinzhn c vi dytji, ee o ja Mizhocjimi. Nutsceji, dya r tsjagueji a cjanu r matceji yo tsita. 8 Mi cr anguezeji co mi tsj o ndix. Nguecua na nu pa, o nd veintitres milji. Nutscji, dya r cjagji a cjanu. 9 Mi cr anguezeji co mi cja na so; mi nuji cjo ro castigao Mizhocjimi anguezeji. Nguecua ma j co cijmi mi saji co nte; nguecua mi tji. Nutscji, dya r sji a cjanu o ja e Jesucristo r nuji cjo ra castigaozji o iy. 10 Mi cr anguezeji co me mi reclamao. Nguecua va mbtji co, o tsja naja co o anxe Mizhocjimi. Nutsceji, dya r reclamaoji a cjanu. 11 Texe co o tsjap Mizhocjimi co, ngue c rga unncji ngenda. Xo topj co, ngue cua xo ra zichi n mncji co, ngue cua dya xo r cjaji a cjanu co na so. Na ngueje ya r crji yo cj yo ya ni ma ra nguar. 12 Nguecua r xitscji, c cjiji me na jo cja o jmi Mizhocjimi, ni jyod ra mbngenda c. Ma jiy, na ra tsja co na so. 13 Texe yo nte, bb ma va j o pjeeji ra tsjaji co na so. Pero Mizhocjimi s ra mbsji na jo; dya ra tsjaji co. Nguecua ma va j in pjeeji co na so, dya ni jyod r tsjaji co. Ixt junt in mnceji, Mizhocjimi ra dyacji ja rgui zzhiji ngue cua dya r tsjaji co na so. 14 R siyatscji cjuarma, nguecua r xitscji, dya pje r tsjaji c rgui psiji parte co yo tsita. 15 R xitscji a cjanu, na ngueje i prgueji c na jo. R tsjijiji na jo,

1 CORINTIOS10 ngue cua r prgueji c na cjuana c r xitscji. 16 Ma r jmurgji r mbeeji ja va nd e Cristo, ot r unngji na pj, cja rr sigji c poo ce vaso. Ma r cjagji a cjanu, r jizhiji ma c natjo n mbji nzi nazgji rg psiji parte co e Cristo c o pjd o cji por nutscji. Xo e ma r mchcji ce tjmchi cja rr siji, xo r jizhgji ma c natjo n mbji nzi nazgji rg psiji parte co e Cristo c o sufre va nd por nutscji. 17 Natjo ce tjmchi c r sigji rg mbeeji ja va nd e Cristo. Nguecua z na puncjzji r ejmeji e Cristo, pero natjo n mbji rg psiji parte co e Cristo. Na ngueje r sigji c natjo tjmchi r texeji. 18 Tsjijiji co n menzumgjme a Israel. Anguezeji natjo cua mi saji co o tsingue co animal co mi pspji Mizhocjimi cja ce arta. Nguecua mi jizhiji c mi natjo o mbji ma mbsiji parte co Mizhocjimi c mi ngue o cjaja ce arta. 19 Cjo i unnceji ngenda yo r xitscji? Cjo i cjinncjeji r mang c pje ni muvi yo tsita? Iy. Cjo i cjinncjeji r mang c pje ni muvi co tsingue co pspji cja yo tsita? Iy, dya r mang ga cjanu. 20 Dyrji na jo c r xitscji. Ma pje co pt co dya ejme Mizhocjimi, cja rr mbsji cja co o arta anguesji, dya ngue Mizhocjimi c pspji; ngue co demonio co ngue o dyoji e Satans c dya jo. Nguecua ma i sagueji co tsingue co vi mbspji yo tsita, chjntjui c ri psigueji parte co co demonio. Nguecua, dya r neg r sido r sagueji co o tsingue co

1 CORINTIOS10,11 animale co vi mbspji yo tsita. 21 Ma i sigueji c poo ce vaso gui mbeeji e Jesucristo, dya s r sigueji co vi mbspji yo tsita. Ma i sigueji co ni psceji parte co e Jesucristo, dya s r sigueji co rvi psiji parte co co demonio. 22 Nu ma sido r sagji co tsingue co vi mbspji yo tsita, ra d ma cn Jmugji, na ngue dya r negji ma angueze co texe n mbji. A poco i cjijiji c xenda na ztscji que na ngue angueze.

354 c na so ma c o xitsceji. Na ngueje nuc, cjiji c dya ga jo ra zi ce tsingue. 29 Dya nguetsceji r tsjijigueji c dya ra s r sigueji, jiy. C ra nguiji dya jo ra zi, ngue c o xitsceji c vi bsp ce tsingue cja yo tsita. Nguecua dya r sigueji co. Nutsceji pe r xitscji a cjava: R pscjme derecho r sigjme co pje nde ma jn. Nguecua, dya cj psi derecho ra zopcjme, z ri cjiji c dya jo c r sigjme. 30 Nguecua, jenga sopcjme ma r sigjme co tsingue co pspji cja yo tsita; maco r unjme na pj Mizhocjimi?, r enzgji. 31 Pero r xitscji, ma r sigueji o xdyi, o ma pje co nde r siji, o ma pje co r tsjagueji, r tsjaji cua ja ga ne Mizhocjimi, ngue cua ra mr me na jo angueze. 32 R tsjaji c dya cj r tsjapji ra tsja co na so, z ri ngue yo n menzumjme a Israel, o z ri ngue yo in menzumgueji a Grecia, z creoji Mizhocjimi, z dya creoji. 33 R tsjaji ja co nzi rg cjag. Na ngueje nutsc, dya r cjijig nguextjo cjo s pje r cjag. Xo r cjinncj yo nte, na ngueje dya ra jog pje r cjag c r cjapc yo nte ra tsjaji co na so. R cjag a cjanu ngue cua xama ra enche o mbji e Jesucristo, ra salvaji. R cjag a cjanu, na ngue ngueje o iji e Cristo. Nutsceji r tsjagueji cua ja nzi rg cjag.

r tsjagueji texe co dya mama Mizhocjimi na so. Pero dya ni jyod texe r tsjagueji co. Y texe co, dya xo pjxceji co, ni xo ri ngue yo nin cjuarmaji. 24 Dya r tsjijiji nguextjo cjo i psceji derecho c pje r tsjaji; xo r tsjinncjeji yo nin cjuarmaji. Na ngueje dya jo pje r tsjaji c ra tsjap ra tsja co na so yo. 25 Texe co pje nde ma tsingue co pji cja bngue, ra s r sigueji co. Dya r tsjaji tn cjo vi mbspji cja tsita co tsingue. Na ngue dya ni jyod r tsjijiji co. 26 Na ngueje ne xoijm, o cjaja n Jmugji nu. Xo e texe yo bb. 27 Ma cj co ra zonceji co dya ejme Mizhocjimi, ra xitsceji r mji r ma siji o xdyi cja o ngumji, nu ma i ne r mji, r siji texe co ra chaceji. Dya r tsjapji tn cjo vi mbspji cja tsita co jn. Na ngueje dya ni jyod r prgueji. 28 Pero ma cj co ra xitsceji: Yo tsingue yo chaceji, o bsp cja tsita yo, ra entseji, dya r sigueji ma. Ma jiy, r tsjapqueji ra tsja

23S

La libertad y el amor cristiano

11
2Me

r mcgji cjuarma, na ngue i mbenzgji texe cua ja r nzhod. Me xo i cjaji ja co nzi rv

Las mujeres en el culto

355 xitscji. 3 Pero bb c xe r neg r prgueji. Mizhocjimi manda cja e Cristo. E Cristo manda cja e bzo. E bzo manda cja e ndix. 4 E bzo, ma ro jus o tjs ma go dyt Mizhocjimi o ma go mama o ja Mizhocjimi, ro bzhi o tseje ma c. 5 Pero e ndix, nu ma dya pje ra ngob o i ma go dyt Mizhocjimi o ma go a o ja Mizhocjimi, xo ra bzhi o tseje ma c. Chjntjui c ro txp o i c. 6 Na ndix c dya ra ngob o i, ni jyod ra tx c. Pero nu ma ix na tsetjo c rgu tx, ni jyod ra ngob o i ma c. 7 E bzo, dya ni jyod pje ra jus. Na ngue o dyt Mizhocjimi e bzo c ixi nguetjo angueze. Nguecua ngueje Mizhocjimi c manda cja e bzo. Pero e ndix je vi eje cja e bzo, nguecua ngue e bzo manda cja e ndix. 8 Dya ngue e ndix, c vi tt e bzo. Je ngue e bzo c vi tt e ndix. 9 Dya ngue e bzo o tt para ra mbsji e ndix. Ngue e ndix o tt, ngue cua ra mbsji e bzo. 10 C ni ngob o i yo ndix, je jizhiji c dya mandaji cja yo bzo. Cobji o iji a cjanu, na ngue janda co o anxe Mizhocjimi. 11 Mizhocjimi recibido yo bzo e yo ndix nza yejui. Na ngue ma ri ojtjo yo bzo, dya ri bb ma yo ndix. Y ma ri ojtjo yo ndix, dya ri bb ma yo bzo. 12 Na ngueje e Eva c mi ot ndix, je vi eje cja e Adn c mi ot bzo. Je xo ga cjatjonu e bzo, je ni eje cja e ndix. Z ri bzo, z ri ndix, pero ngue Mizhocjimi o ngambgagji. 13 Nutsceji r tsjijiji. Cjo na jo ra dyt Mizhocjimi e ndix, nu ma dya ra ngob o i? Iy, dya

1 CORINTIOS11 ga jo. 14 Ma na maja o ixte na bzo, dya ni jyod cj ra xitsceji c ix na tsetjo; ixi jetsetjo. 15 Ma na maja o ixte na ndix, dya pje ngue na tseje. O chun yo ndix ra mbe o ixte yo, ngue cua ra ngopji a i. 16 Bbtsceji co ra sjya rg ndnr, na ngue yo ja yo r xitscji. Pero r xic co, dya r pscji xe na tjr que na ngue nu r xitscji r tsobji in iji. Ni xo ri psiji xe na tjr cua ja nde jmur yo cjuarma ga matji Mizhocjimi.

na ja c r xitscji. C ni jmurgueji, ngue para r matji Mizhocjimi; dya ngue para r tsjaji yo na so. 18 C xenda ni jyod r xitscji, r rg ma i jmurgueji, nde i xgueji nde tsi grupotsceji. Pe na cjuana co r rg. 19 A poco i cjijiji ni jyod ra bbtsceji co tsigrupo, ngue cua ra etsetsji cj ngue co xenda pr na jo ja ga cja, ngue cua ra tsjapji na nojo. 20 Pero ma i jmurgueji nde tsi grupotsceji, ja rg s natjo cua ja r sigueji co rgui mbeegueji ja va nd cn Jmugji? 21 Na ngueje nde va ttsjgueji in jnji, cja rr sitsjgueji. Nguecua santa co dya nda psi c ra zi, y co aja, ya nijmiji hasta bnco ya ne ra ttjo. 22 Nama, cjo dya i psceji in nzungueji cua ja r sigueji o xdyi? Pe i cjijiji c dya ni muvi c natjo cua ja r jmurgueji r matceji Mizhocjimi. Na ngueje c ni sitsjgueji in jnji, i cjapji ra tseje co dya pje psi. C ni tsjagueji a cjanu, cjo r xitscji c r mcji? Iy, dya ra s.

17Bb

Abusos en la Cena del Seor

1 CORINTIOS11,12
La Cena del Seor

356 ma ri bbtsji co na so, r dytji Mizhocjimi ra perdonaotsceji co. Nucua, cja rr siji cua ce tjmchi, e c ri poo ce vaso. 29 Na ngueje ma cj co ra zii co, nu ma dya ra mbeeji c o cuerpo cn Jmuji ja va sufre por nutscji, Mizhocjimi ra castigao ma co. Na ngueje dya nguijiji cua ja nzi ga jyod. 30 Nguecua ga bbtsceji na puncj co sdy, e co dya ga zzhi, e co ya nd. 31 Pero ma ot r cjijiji, dya ra castigaozji ma Mizhocjimi. 32 Castigaozji a cjanu Mizhocjimi, ngue cua r xtp r tcji c. Je ga cjanu ga castigaozgji va c, ngue cua ce pa ma ra jnp ngenda Mizhocjimi ra ma sufre co dya tp o ja, dya ra jncgji ngenda ma. 33 Nguecua r xitscji cjuarma, ma i jmurgueji gui siji o xdyi, r ptqui chebeji. 34 Numa cj co ri santa, ot ra zi o xdyi cja o ngum c. Nu ma r tsjagueji a cjanu cja rr jmurgueji, dya ra castigaotsji ma Mizhocjimi. Bb co xe r xitscji, pero cja r xitscji.

r xitscji ja rgui mbeeji cua ja va nd e Jess cn Jmugji. Nguetsj angueze c o xitsig cua ja va cja va tsjaa ce xm ma o zrji o zidyiji cja co pje mi pjzhi. O j ce tjmchi. 24 Nucua o un na pj Mizhocjimi. Cjanu o xpi cua co o discpulo. Cjanu o xipjiji cua: Nujyo r xtscji, jji r siiji yo. Ngue n cuerpog yo. Co nn cuerpog, r pjtcgji c rvi chji. Nu na cjagueji dya, dya r jyombee r tsjagueji nu, ngue cua r mbenzgji, ee. 25 Nucua, ma ya vi nguar vi ziji ce tjmchi, e Jess xo nd cua ce vaso. O yepe o un na pj ja co nzi va j ce tjmchi. Cjanu o xipji co o discpulo: Nujnu, ngue n tsjig nu. C rga pjd n tsji, ngue c rgui prgueji c ra perdonaotsji Mizhocjimi, ja co nzi va mama. Texe ma r sigueji a cjanu, r mbenzgji ma, embeji. 26 Nguecua r xitscji, ma r sigueji a cjanu o tjmchi, e c ri po o vaso, i jizhigueji ma c o pjtcji va nd cn Jmugji. R tsjagueji a cjanu, hasta ma ra j na yeje.

23Ya

cj co ra zi ce tjmchi e c ri poo ce vaso, ma dya ra mbee e Jesucristo cn Jmugji ja va nd, numa, ra merecido c ra tsjap Mizhocjimi ra sufre, na ngueje c dya vi tsjap ni muvi c vi sufre o cuerpo cn Jmugji, e c vi pjd o cji. 28 Nguecua nzi natsceji, ot r tsjijiji. Nguecua

27Ma

Cmo se debe tomar la Cena del Seor

12

R neg r prgueji cjuarma, ja ga nng n mbji o Espritu Mizhocjimi, ngue cua ra s r ppiji Mizhocjimi. 2 I prgueji ja ma cjatsceji ma dya be mi enche in mbji e Jesucristo. Mi nnceji in mbji mi matceji o tsita yo dya a. 3 Nguecua r xitscji, ma cj co ra zad e Jess, ixt prgueji c dya ngueje o Espritu Mizhocjimi

Las capacidades que el Espritu Santo da a cada uno

357 c nb o mb ce nte. Pero ma cj co ra mama co texe o mb ngue n Jmuji e Jess, numa, ngue ma nb o mb ma o Espritu Mizhocjimi. 4 Nde nano ga dyacji o Espritu Mizhocjimi nzi nazgji, ngue cua xo nano rg ppcji Mizhocjimi. Pero natjo ce Espritu. 5 Nano ga dyacji cua ja rg pjstegji nzi nazgji, pero natjo cn Jmuji. 6 Nano ga dyacji cua ja rg ppjiji, pero natjo Mizhocjimi c pjxcji r cjaji texe c rg ppcji. 7 C ni nng n mncji o Espritu Mizhocjimi c rg ppcji Mizhocjimi, ngue c rga ptca pjsteji. 8 Bbzgji co ya chun ja rg zopj yo nte, ngue cua ra mbrji c na cjuana. Pero nguetsj o Espritu Mizhocjimi c unji a cjanu. Bbzgji co ya chun ja rg zopj yo nte, ngue cua ra mbrji ja rg mimiji. Pero nguetsj ce Espritu c nb o mbji, ngue cua ra zopjji a cjanu. 9 Bbzji co ya chun ra ndebe o mbji c ra tsja Mizhocjimi co me na nojo. Pero nguetsj o Espritu Mizhocjimi c je unji a cjanu. Bbzgji co ya chun ja rg joc yo sdy. Pero nguetsj ce Espritu c unji a cjanu. 10 Bbzgji co ya chun ja rg tsja co na nojo co nunca janda yo nte. Bbzgji co ya chun ra aji o ja Mizhocjimi co poder. Bbzgji co ya chun, ngue cua ma cj co ra mama na ja, ixta mbrji cjo je ngue o Espritu Mizhocjimi c o nb o mb, o ngue e Satans c dya jo. Bbzgji co ya chun ra

1 CORINTIOS12 a nano idioma co dya prji. Bbzgji co ya chun ra mbr, ngue cua ma cj co ra a nano idioma, ra xipjiji co rr c nu co dya ri meya, pje ne ra mama co ja. 11 Na puncj bpji, pero natjo o Espritu Mizhocjimi c nngji n mncji r cjaji texe yo bpji. Nde dacji ja co nzi ga netsj.

nte, natjo o cuerpo, pero na puncj yo bb o cuerpo c. Na puncj co, pero natjo cuerpo. Je xo ga cjatjonu e Cristo, natjo angueze pero na puncjzgji r bncji c. 13 Nutscji ma r enche n mbji e Cristo, cja chacji ma natjo o Espritu Mizhocjimi c ra bb n mncji r texeji. Nguecua r chjntcjji natjo cuerpo dya, z ri menzumji a Israel, o z ri menzumji a Grecia. R chjntcjji natjo cuerpo dya, z ri esclavoji, o z dya ri esclavoji. O chacji natjo Espritu r texeji. 14 O cuerpo na nte, dya natjo co bb; na puncj co. 15 Z ro a n cuagji ro mama: Dya r dyg, nguecua dya r bb cja ne cuerpo, ro ee, pero bb nn cuaji cja n cuerpoji. 16 Xo e n tsgji, z ro a ro mama: Dya r ndg, nguecua dya r bb cja ne cuerpo, ro ee, pero xo bb nn tsji cja n cuerpoji. 17 Nu ma ri dyav o nd texe n cuerpoji, ja rva rgji ma? Xo e ma ri dyav o ng, ja rva pnsji pje ri jyr ma? 18 Pero Mizhocjimi o dytcji texe yo bbzji c ri natjo n cuerpoji. Je ga cjanu va ne angueze. 19 Nu

12Na

Todos pertenecemos a un solo cuerpo

1 CORINTIOS12,13 ma nde ri bb aparte yo bbzji, ja ri bb ma n cuerpoji? 20 Pero cua ja ga cja dya, bbzji na puncj, pero natjo n cuerpoji. 21 Nu ma ro s ro a n chgji, pero dya ro xipji n dyji: Dya n jyodz c pje r pjxc, ro ee. Na ngue ptca pjstevi. Ni xo ri ngue n igji, ma ro s ro a, pero dya ro xipji n cuaji: Dya ni jyodz c pje r pjxcvi, ro embevi. 22 Bb n cuerpoji co nza cja c dya nda ni jyodzji. Pero ni jyodzji texe yo. 23 Yo bb cja n cuerpogji co r cjapcji c dya nda ni muvi, ngue co r cobgji na jo co. Xo e yo dya jo ga jetse, r cobji na jo, ngue cua xo na jo rg jetse yo. 24 Yo bb n cuerpoji yo jetse na jo, dya nda ni jyod r cobji yo. Mizhocjimi o dyt yo bb n cuerpoji, ngue cua xenda ni muvi co r cjapji c dya nda ni muvi. 25 O dytji a cjanu yo, ngue cua dya ra ppjitsj aparte yo, ra ptca pjsteji. 26 Nguecua ma ra z na na yo bb n cuerpoji, nde ra z na ma texe n cuerpoji. Xo e ma r pjrji na jo na yo bb n cuerpoji, xo na jo rg z ma texe n cuerpoji. 27 Nutsceji o cuerpotsgueji dya e Cristo. I bbgueji cja o cuerpo nzi natsceji. 28 Nutscji r jmurji r matji Mizhocjimi, Mizhocjimi ya dyacji n bpcjji nzi nazgji. Bb co ya juajn Mizhocjimi ra tsja apstole ra zopjji yo nte. Ngue c xenda ni muvi cja co bpji co dacji c. Bb co ra mama o ja angueze co poder. Xo ni muvi ce bpji c. C na ji, bb co ra xp o nte. Xo ni muvi ce bpji

358 c. Bb co chun ja rg tsja co na nojo. Bb co ra tsjap ra ndisi co ri sdy. Bb co ra pjste, e co ra tsja xoi ngue cua co aja cjuarma ra tsjaji o bpjiji. Bb co ra a nano idioma co dya prji. 29 Cjo nde r texcji r apstoleji? Cjo nde r aji o ja Mizhocjimi co poder? Cjo nde r xpji yo nte? Cjo nde chacji ja rga cjaji co na nojo? Iy, dya nde chacji co. 30 Cjo nde chacji r jocji yo sdy? Cjo nde r aji nano idioma? Cjo nde s r xipjiji co cjuarma pje ne ra mama ma cj co ra a nano idioma? Iy. 31 Nutsceji r jyodji c ra chaceji co xenda ni muvi ga bpji yo cja r xitscji. Pero bb na c r tsjaji c xenda ni muvi que na ngue yo bpji yo. Dyrji na jo dya, c r xitscji.

13

Z chac r ag co nano idioma, y z xo ro ag ja co nzi ga a co anxe, pero ma dya ro siya yo nn mintegji, ri chjntcjbe ma na tzi c zn na jo, pero dya pje xe ni muvi. O ri chjntcjbe o cmbalo co pjbiji. Z ro mbedye na jo ja n teg, pero pje rv muvizg ma? 2 Z chac r ag o ja Mizhocjimi co poder, y z xi ro prg texe co dya mi mr mi jingu e texe co na cjuana, pero ma dya ro siya yo nn mintegji, dya pje rv muvizg ma. Z xi ro ejme na jo Mizhocjimi, nguecua ro s ro xipji yo teje: Chjansaji ga manu, ro empji, nucua ro ndansaji; pero ma dya ro siya yo nn mintegji, dya pje rv

El amor

359 muvizg ma. 3 Z xi ro jng texe co r psc ro ung co dya pje psi, pero ma dya ro siyag yo nn mintegji, pje ro dyezg ma? Y ma ro zcji ro pantcji a sivi, z ro schc na jo rv nd n cuerpo, pero ma dya ro siya yo nn minteji, pje xo ro dyezg ma? 4 Ma r siyaji yo nn minteji, r pspiji paciencia ma cj pje nde ra tsjacji. R jodji ja rga pjsji anguesji. Ma r siyaji yo nn minteji, dya r mbidiaji. Ma r siyaji yo nn minteji, dya xo r cjaptsjji na nojo rga mamaji: Me na jozgjme, r eeji. 5 Ma r siyaji yo nn minteji, dya pje r mamaji c rgu tseji anguezeji. Dya r jodji ja rga pjstsjji; r jodji ja rga pjsji yo nn minteji. Ma r siyaji yo nn minteji, dya ra nngji ma cj pje ra tsjacji. Dya xo r mbeeji co pje vi tsjacji co na so. 6 Ma r siyaji yo nn minteji, dya r mjji ma cj co ra tsja co na so. R mjji ma cj co ra tsja na jo. 7 Ma r siyaji yo nn minteji, r pspiji paciencia z cj pje ra xitsiji o z cj pje ra tsjacji. Y r creoji ma ra mama ra tsja co na jo. 8 Ra zd c dya cja rgu jyod cj ra a o ja Mizhocjimi. Xo ra zd c dya cj xe ra un o Espritu Mizhocjimi c xe ra a nano idioma. Xo ra zd c dya cja rgu jyod ra dyacji o Espritu ja rga prgji. Pero, z ya rgu nguinsi ne xoijm, Mizhocjimi nee c r ptca siyagji. 9 C rg prgji Mizhocjimi nu va cja ne xoijm, dya xo r prgji na jo. Xo e co rg agji o ja, dya xo r mangji na jo co. 10 Dya nda r

1 CORINTIOS13,14 prgji na jo. Pero ra zd ce pa ma r prgji na jo. 11 Ma cja mi tsitig, mi ag nzi tsiti, mi mbee nzi tsiti, mi cjiji nzi tsiti. Pero ma ya r bzog, dya cja r cjag nzi tsiti ma. 12 Je xo ga cjazgji nu, c rg prgji dya, chjntjui c ri jandatjoji cja jeje, c dya jetsezji na jo. Pero ra zd ce pa ma r prji texe co dya r prgji dya. Dya xo r prg na jo dya. Pero ra zd ce pa ma r prg texe co na cjuana ja co nzi ga mbc Mizhocjimi. 13 Nguecua r xitscji, ni jyod sido r ejmeji Mizhocjimi, e r tebeji c ra zd co ya mama angueze, e r siyaji yo nn minteji. Nujyo, siempre ni jyod r cjaji yo. C xenda ne Mizhocjimi r cjaji, ngue c r siyaji yo nn minteji.

14

C r tsjaji, r siyagueji yo nin minteji. Xo r eji c ra dyaceji o Espritu Mizhocjimi ja rgui ppqueji Mizhocjimi. Ce bpji c xenda r eji, ngue c r agueji o ja Mizhocjimi co poder. 2 Nu ma cj co vi un o Espritu Mizhocjimi ra a nano idioma c dya pr, dya ngue yo nte yo ri zopj c. Nguextjo Mizhocjimi c r. Na ngueje dya cj s ra mbr pje pjzhi c ri mama c. Na ngueje nb o mb o Espritu Mizhocjimi ra a o ja co dya cj ra mbr. 3 Pero ma cj co ra a o ja Mizhocjimi co poder, ngue yo nte yo ri zopj c, nguecua xenda ra mbrji Mizhocjimi. Xo zopjji ja rg mimiji. Xo cjapjji ra m o

El hablar en lenguas

1 CORINTIOS14 mbji. 4 Pero ma cj co chun ra a nano idioma, nguextjotsj ce nte c ri a, c xenda ra mbr Mizhocjimi. Pero ma cj co ra a o ja Mizhocjimi co poder, ngueje texe co ri jmur co xenda ra mbrji Mizhocjimi. 5 Quera ro dyacji ri agueji nano idioma i texeji. Pero c xenda r neg, ngue c r agueji o ja Mizhocjimi co poder. Na ngueje xenda na jo ce bpji c, que na ngue ma ri agueji nano idioma co dya cj pr. Pero ma s r xipjiji co ri jmur pje ne ra mama co ja co i mamaji gui aji nano idioma, numa, na jo ma c. Na ngue a cjanu, xenda ra mbrji Mizhocjimi. 6 Tsjijiji cjuarma. Ma ro g ro e zenguatsji, ma ro ag nano idioma, pero ma dya ro xitscji c vi jtsc Mizhocjimi, o c r prg, pje ro dyeje ma? Nu ma dya pje ro xitscji o ja Mizhocjimi, o ma dya pje ro jtscji, pje xo ro dyeje ma? 7 I prji o pito, e o bizhi. Dya psiji vida, pero znji. Pero ma dya ra cambia ce tono c ni mbbiji yo bizhi, ja rg s ra mbrji ma, pje pjzhi c ri bbi? 8 Xo e o corneta. Nu ma dya ra mbese na jo c ra mbbiji, ja rg s ra xampja ma na tropa, ra ma cja ch? 9 Je xo ga cjatsceji nu. Nu ma r aji nano idioma, ja rg s cj ra mbr pje pjzhi c ri mangueji ma? Chjntjui c ro ndun o ndajma co ja co. 10 Bb me na puncj o idioma yo aji cja ne xoijm, y nde tr nza texyo. 11 Pero ma dya r prg co ja co ri a na nte, ra nguiji

360 ma ce nte c nguetsc dya r menzumgbe c. Xo ezg xo r unnc ngenda ce nte, c dya ri tsja cja n jiig. 12 Nutsceji i jodji c ra nnceji in mnceji o Espritu Mizhocjimi, ngue cua ra s r ppqueji Mizhocjimi. Nguecua r xitscji, r jyod r tsjaji co bpji co ra mbs texe co ri jmur xenda ra mbrji Mizhocjimi. 13 Nguecua c a nano idioma, ra dyt Mizhocjimi ra un c rgu mbr pje ne ra mama co ja co ri a, ngue cua ra xipji co aja. 14 Ma r tc Mizhocjimi, ma r ag nano idioma c dya r prg, pedye n teg co je ni eje cja n mbg. Pero dya r cjiji n ig pje ne ra mama yo ja. 15 Nguecua ni jyod r tg Mizhocjimi co n mnc, e n ig, nza yejui. R tp o himno co texe n mnc e n ig. 16 Ma i ungueji na pj Mizhocjimi, ma r aji nano idioma, numa, ja rg s ra mbr co cja vi ndt ra mamaji: Na cjuana c mama yo, ra eeji? Maco dya ra mbrji pje pjzhi c vi mangueji vi unngueji na pj Mizhocjimi. 17 J, pe ri unngueji na jo na pj Mizhocjimi. Pero ma je rga cjanu rgui aji nano idioma, dya ra mbsji co aja nte co ri jmur. 18 R unng na pj Mizhocjimi c xenda r ag nano idioma que na ngue i texegueji. 19 Pero texe nu ja r pa zopjg yo cjuarma, xenda r ne r cjiji n ig ja rga ag, z ri tsichatjo ja, que na ngue c ro ag na diez mil ja cja nano idioma. Na ngue ma r cjiji n ig ja rga ag, r jchc ma yo cjuarma.

361 etsceji cjuarma. Ma i agueji nano idioma, nu ma dya i prji pje ne ra mama co ja co i mangueji, numa, i chjntcjeji ma yo tsiti yo dya be cjiji na jo o iji. Na jo r tsjaji nzi tsiti c dya cj pje r tsjapqueji co na so. Pero r tsjijiji nzi bzo. 21 Tsjijiji c ya topj cja o ley Mizhocjimi c mama a cjava: R juajn co nte co ri tsja a nano nacin co ri aa nano idioma. Ra ji ra e zopjji n jag yo nte. Pero z xi r cjag a cjanu, dya xo ra dytc n ja yo nte, ee Mizhocjimi. 22 Yo nano idioma, ngue yo rgu mbr yo nte c bbtsceji Mizhocjimi. Co ra un ngenda a cjanu, dya ngue yo ya creo; ngue co dya creo. Pero c rg aji o ja Mizhocjimi co poder, dya ngue co dya ejme co ra un ngenda; ngue co ya ejme. 23 Ma i jmurgueji, ma nde ri agueji nano idioma, y ma ra cjog co cja ni ndxtjo, o co dya ejme Mizhocjimi, pje ra manx co? Cjo dya ra xitsiji i locoji ma i agueji a cjanu yo nano idioma? 24 Pero ma nde ri mangueji o ja Mizhocjimi, y ra cjog naja c dya ejme, o c cja ni ndxtjo, ra zichi o mb ma c, na ngue c nde vi mangueji. Y ra un ngenda co na so co vi tsja c. 25 Cja ra mbeetsj a mbo o mb co vi tsja na so. Cja rr ndijm cja in jmigueji ra mat Mizhocjimi. Y ra mama na cjuana bbtsceji Mizhocjimi.

1 CORINTIOS14 t na himno. Bbtsceji co ra a o ja Mizhocjimi rg zoceji. Y co ya chuntsceji ra mbr, ra jtsceji co. Bbtsceji co ra a nano idioma. Bbtsgueji co ra mama pje ne ra mama co ja co. Pero texe yo, r tsjagueji yo, ngue cua texe yo cjuarma xenda ra mbrji Mizhocjimi. 27 Ma cj co ra atsceji nano idioma, ra s ra atsceji yeje o jii. Pero dya ra cjog jii. Y ra pt rg aji. Xo ni jyod cj co ra xitsiji pje ne ra mama co ja co ri a co. 28 Ma i jmurgueji, nu ma dya ri bb na cjuarma c vi chun ra mbr pje ne ra mama co nano idioma, ra ngot ma a nee nu c ri atsceji nano idioma. Ra atsj, y ra avi Mizhocjimi. 29 Je xo rga cjatjonu co ri a o ja Mizhocjimi, ra aa yeje o ji. Y co aja profeta co ri cr nu, ra unji ngenda cjo na jo o iy. 30 Y z ya ri a natsceji, pero ma ra tsja Mizhocjimi pje co ra jchi naja c ri junrtjo, ra ngot ma a nee nu c ri a. 31 Nu ma r ptqueji a cjanu, ra s nde r mamaji o ja Mizhocjimi i texeji, ngue cua nde r jnsji nde na ja. Y nde ra zichi in mnceji i texeji. 32 Ma cj co ya ri a o ja Mizhocjimi, pero ma ra nb o Espritu Mizhocjimi o mb c naja cjuarma ra a, dya ni jyod sido ra a c ot. Ra s ra jueme, ngue cua xo ra s ra aa c na. 33 Na ngueje Mizhocjimi dya nee c r huiji. Ne angueze r cjaji co orde. 34 Ma nde ri jmurgueji, dya ra s ra zoceji yo ndix. Na ngue dya psiji derecho ra aji; ni jyod

20Xo

r xitscji pje r tsjaji cjuarma. Bbtsji co ra

26Nguecua

Hagan todo decentemente y con orden

1 CORINTIOS14,15 ra dytji co pje pjzhi nu ja i jmurji. Je ga cjanu ga mama c o ley Mizhocjimi. 35 Ma pje co ne ra mbr yo ndix, ra dyntsjji nu xraji cja o ngumji. Na ngue ix na tsetjo c ra a na ndix ra zopj co ri jmur. 36 R cjacji tn, cjo nguetsceji je mbedyetsji nu o ja Mizhocjimi, nguecua dya ne in mbji yo r xitscji? O cjo nguextjotsji i prgueji? 37 Ma cj co cjijitsji c ptp Mizhocjimi, e c nb o mb o Espritu Mizhocjimi ra mbpi Mizhocjimi, ni jyod ra un ngenda yo r xitscji. Na ngueje ngue o ja cn Jmugji yo. 38 Y c dya ra tsjap ngenda yo, dya xo ra tsjapji ngenda c. 39 Nguecua r xitscji cjuarma, r jyodji r agueji o ja Mizhocjimi co poder. Pero ma cj co ra a nano idioma co ra un o Espritu Mizhocjimi, dya r tsasji c. 40 Pero texe r tsjaji na jo co orde.

362 o ja Mizhocjimi c ro nd. 4 Xo r xitscji o ngtji cja cueva c. Nucua na ji nu pa, o teetjo cua ja nzi va mama o ja Mizhocjimi c ro tetjo. 5 Xo r xitscji ma ya vi tee e Jesucristo, o janda e Pedro c ya ndo mi bntjo e Jesucristo. Nucua, o janda na yeje e Pedro e co aja apstole. 6 Nucua, como na tsicha ciento cjuarma co natjo cua mi crji co o janda e Jesucristo. Xe crtjo na puncj anguesji, pero bb co ya nd. 7 Nucua, e Jacobo xo janda e Jesucristo. Despus texe co apstole o jandaji cua. 8 Nutsc e Pablo, r bpjag cja co apstole. Na ngueje o mezhe cja r jandag e Jesucristo. Cua ja nzi ga cja na ll c ya yxc nanga jmustjo, je xo ma cjazg nu ma o tsjac apstole; ni xo r mbee c ro cjag apstole. 9 Co aja apstole, xenda ma joji que na nguetsc. Dya ma jozg c ro juancg Mizhocjimi r cjag apstole. Na ngueje mi cjapc ra sufre yo o nte Mizhocjimi co mi jmur mi matji e Jesucristo. 10 Pero r apstoleg dya, na ngue o juentsc Mizhocjimi o dyac ne bpji r apstoleg. Dya bva va juentsc. Na ngueje xenda na puncj c r ppcj, que na ngueje texe co aja apstole. Dya r cjatsj ne bpji nu; ngue Mizhocjimi me pjxc na puncj. 11 Pero z ri nguezg, o z ri ngue co aja apstole, nde r mangjme cua ja va nd e Jesucristo, cjanu o te cua na yeje. Nu yo ja yo, ngue yo i creoji dya yo.

15

Ma ot, r xitscji ja ga cja e Jesucristo. Nudya, cja ndo r mbennceji na yeje dya co ja co. Ngue co ja co i creoji y sido i creoji dya. 2 R zocji, i dytpji o ja e Jesucristo. Nu ma i unnceji na jo ngenda c r xitscji, e ma r sido r creoji, numa, ni ma ra jog in mnceji ma co na so. 3 C r xitscji, nguetsj Mizhocjimi c o jtsc co. Y ngue co xenda ni jyod r prgji. R xitscji o nd e Cristo va ngtcji n nzhuncji, ja co nzi va mama

La resurreccin de Cristo

zopjjme yo nte, r xipjijme c o tee e Cristo ma ya vi nd o

12R

La resurrecin de los muertos

363 bbtjo na yeje. Maco bbtsji co mama c dya s r tegji na yeje ma ya rga tji. 13 Nu ma dya rv cjuana c ra tee yo aima, dya xo rv cjuana ma, c o te e Cristo. 14 Y ma dya rv cjuana c o te e Cristo, dya rv muvi ma co r xitscji. Ni ri ngue co xitsceji co aja apstole. Dya xo rv muvi ma, c ni ejmegueji e Cristo. 15 Numa, xo ro chtcjme c rv pezhejme o bchjine c ja va cja va tsja Mizhocjimi. Na ngueje ya r xitscjme c o tsjap Mizhocjimi o te e Cristo ma ya vi nd. Pero nu ma dya rv cjuana c ra te yo aima, dya xo rv cjuana ma c o tsjap Mizhocjimi o te e Cristo. 16 Na ngueje ma dya rv cjuana c ra tsjap Mizhocjimi ra te yo aima, dya xo rv cjuana ma, c o te e Cristo. 17 Nu ma dya rv cjuana c o tsjap Mizhocjimi o te e Cristo, dya pje xo rv muvi ma c ni enche in mbgueji e Cristo. Xe ri tgueji ma in nzhunceji. 18 Yo ejme e Cristo, bb co ya nd. Nu ma dya rv cjuana c o te e Cristo, xo etjo anguezeji, dya xo ro teji. Nguecua ro bzhiji ma. 19 Ma dya rv cjuana c r tegji r ma crji co e Cristo, juenzgji ma; pje rv muvi ma c rg tpji o ja angueze? Numa, xenda na jo c ro mpji nguextjo yo bb cja ne xoijm, ja co nzi ga tsja yo dya ejme e Cristo. 20 Pero dya je ga cjanu. Na ngueje Mizhocjimi o tsjap o te e Cristo ma ya vi nd. Nguecua ma ra zd ce pa, cja nde ra tee texe co vi enche o mb e Jesucristo co ya nd. 21 Na ngue c vi nd na

1 CORINTIOS15 nte, nguecua nde rg tji. Je xo rga cjatjonu, na ngue c vi tee c na nte, nguecua xo r tetcjji r texeji co n cuerpoji. 22 O nd e Adn c mi ngue n mboxpalegji, na ngueje o tsja co na so. O juscji xo r cjaji co na so; nguecua xo rg tgji r texeji. Je xo ga cjatjonu; ra tsjacji Mizhocjimi nde r teji r texeji co n cuerpoji. Na ngue ya juscji e Cristo; cua ja ga cja angueze, je xo ga cjazgji dya nu. 23 Pero cja r teji ma cja ra zd ce pa. Ot o te e Cristo. Nucua ma ra j na ye e Cristo, cja ra te texe co enche o mb angueze. 24 Nucua ra nguinsi ne xoijm. Y ce poder c psi dya e Cristo ra manda, ra unji Mizhocjimi, ra tsja e Cristo. Pero ot ra tsja e Cristo ra ndp co pje nde pjzhi, z pje ma poder c me rr nojo ri psiji. Nguecua dya pje xe ra mbzhiji. 25 Ni jyod ot ra manda e Cristo, hasta ma cja ra ndp texe co ji, ra chjotpji texe o poderji. 26 C vi e Cristo c rgu nguar ra ndpji, ngue e muerte. Nguecua dya cja xe r tji. 27 Je topj a cjava: O unji texe poder ra manda, ee. Dya ngue c ra manda e Cristo cja Mizhocjimi; maco nguetsj Mizhocjimi c o un ce poder e Cristo. 28 Nucua, ma ya nde ra chjotpji o poder texe co vi e Cristo, ra nzhopcji texe poder Mizhocjimi; ra tsja e Cristo c nguetsj c o Ti. Na ngueje nguetsj Mizhocjimi c ot o un ce poder c. Nguecua Mizhocjimi ra mbsi na yeje texe o poder. 29 Bb co jii c ro ji co ya nd. Nu ma dya rv cjuana c ra te yo

1 CORINTIOS15 aima, dya ro tsjaji ma a cjanu. Xo pr anguezeji c ra te yo aima, ngue cua ga jiji a cjanu. 30 Nutscjme r apstolejme, pama r cjogjme peligro rg zopjjme yo nte. Nu ma dya rv cjuana ra te yo aima, pje rv muvi ma c rg sufregjme a cjanu? 31 Ya ppji dya e Cristo Jess cn Jmugji a mbo cja in mnceji, nguecua nutsc r mcji. I prgueji c na cjuana r mcji. Je xo ga cjatjonu r junt in mnceji c na cjuana pama r cjog peligro r t. 32 Ma r sufre na puncj a Efeso, chjntjui c ro chgbe o animale co me na sate. Nu ma dya rv cjuana c ra te yo aima, pje ro dyeje ma, c rv sufreg a cjanu? Xenda na jo c ro cjaji ja co nzi ga mama yo nte. Mamaji anguezeji: Xe r sigji dya, nu dya xe r bncji. Ma r tji, ra nguejme yo. Na ngue dya cja r teji, eeji. 33 Dya cja xe r jyzgueji cj xe ra dyonceji ra xitsceji ja a cjanu. Z xi na jo in chjrgueji, pero nu ma r dyoji co cjiji na so, xo r tsjijiji a cjanu, y r tsjaji co na so ma. 34 Chjmbeegueji. Jyziji c ni dyocjeji co nte co, na ngue na so ga cjanu. Na ngue anguezeji, dya prji Mizhocjimi. R xitscji a cjanu, xama r pjr in tseji.

364 mbese ma co. 37 Y ma i tujmji, dya ngue co tsitj co i tujmji; ngue co tsindchj. Je xo ga cjatjonu o ndx, o pje co nde i podji. 38 Mizhocjimi cjaa cua ja co nzi ga ne. Na ngueje un nzi na tsigrano cua ja nzi ga mbeseji. Nde nanoji. 39 Je xo ga cjatjonu texe o tsingue, dya na ma cjatjo yo. Nano o tsingue o nte. Xo nano o tsingue yo animale nza cja e burro. Y xo nano o tsingue o jm, e o tsingue yo s. 40 Na jo va tt yo bb a jense. Xo na jo va tt yo cr cja ne xoijm, e yo cjaa. Pero nanovi. 41 E jyar e e zana e yo seje, nde zr yo. Pero nde nano ga zrji nzi naji. 42 Je xo rg cjatjonu, ma ra tee yo aima. Yo aima yo gji, dyaa o tsingueji. Pero ma ra teji, ra bb o cuerpoji c dya cja xe ra nd. 43 Ma ya ni ndji, dya cja ni muvi ma ce cuerpo. Pero ma ra teji, ra bb o cuerpoji c me xe rr jo. Ma ya ni ndji, dya cja m. Pero ma ra teji, ra bb o cuerpoji c xenda rr zzhi. 44 Nn cuerpoji nu bbzji dya, ngue para r mimiji cja ne xoijm. Pero ra dygji n cuerpoji. Nucua ma r tegji, ra bbzji n cuerpoji para r ma mincji co Mizhocjimi. Bb n cuerpoji nu rg crji cja ne xoijm. Pero n cuerpoji cua ja rga cja, ngue c rga ma crji co Mizhocjimi. 45 Je xo ga cjanu va topj c mama a cjava: Ma m o dyt Mizhocjimi c ot Adn, o bb c o cuerpo c. Pero ma ya vi mezhe, o j e Jess c s r xiji c bpja Adn. Angueze, Mizhocjimi c. Nguecua

co ra xitsc: Ja rg te yo aima? Ma r teji cja to, ja rg cja cn cuerpoji ma?, ra enzgji. 36 Nu ma i mangueji a cjanu, dya i unnceji ngenda ja ga cja. Ma i tujmji o ndchj, ot i gji. Nu ma jiy, dya ro

Cmo van a resucitar los muertos

35Bb

365 s ra tsjacji r bbtjogji na yeje. cuerpoji c rga ma crji co Mizhocjimi, dya nza cja nu ot bb. Nu ot bb, ngue nn cuerpoji dya, nu rg crji cja ne xoijm. Cn cuerpoji c rga ma crji co Mizhocjimi, ngue c cja ra chacji c. 47 C ot nte, je vi eje cja ne xoijm c. Vi tttjo co jm c. C na bzo, je vi eje a jense c. Nguetsj cn Jmugji c. 48 Cua ja co nzi ma cja ce bzo c vi tttjo co jm, je xo ga cjazgji nu. Na ngueje xo jmtjo nn cuerpogji. Pero r tsjagji dya a jense, na ngue r enche n mbji e Jesucristo. Nguecua, ja co nzi ga cja c tsja a jense c ngue n Jmugji e Jesucristo, je xo rg cjazgji nu. 49 Nutscji o juscji cua ja co nzi ma cja ce bzo c vi tt co jm. Je xo rg cjatjonu, ra juscji cua ja co nzi ga cja, nu c vi eje a jense. 50 Bb c r xitscji cjuarma. Co nn cuerpogji nu bbzgji dya, dya ra s ra chacji c r stcji nu ja manda Mizhocjimi. Na ngueje nn cuerpogji, bb tsingue, e o cji nu. Co nn cuerpogji, dya s ra chacji dya c r stji nu ja dya pje dyaa. Na ngueje nn cuerpogji, dyaa nu. 51 Dyrmaji. R xitscji dya o ja, co dya chun ro mbr co mi cr mi jingu. Dya r tgji r texeji. Pero r texeji ra ptcji Mizhocjimi c ja ga cja nn cuerpogji. 52 Ma ra zn c rgu nguar trompeta, jo rr ptcji. Ma cj co cuijmi a nzh, dya mezhe nada. Je xo rga cjanu rg ptcji. Nucua Mizhocjimi ra tsjap ra tee texe co ya nd.
46Cn

1 CORINTIOS15,16 Ra bb o cuerpoji c nunca ra nd. Xo etscji ri crji, nde ra ptcgji. 53 Ni jyod ra bbzgji na cuerpo c dya ra dyaa. Na ngue nn cuerpogji nu bbzgji dya, ra dyaa nu. Ni jyod ra bbzgji na cuerpo c dya ra nd. Na ngue nn cuerpoji nu bbzgji dya, ra nd nu. 54 Nn cuerpoji nu bbzgji dya, ra nd y ra dyaa nu. Pero ra zdzgji c ri nuevo n cuerpoji c dya cja ra nd. Numa, ya rgu zd ma ce ja c topj a cjava: Ya ndpji e muerte; ya chjotji c. 55 Z r tgji, z ra dygzji, pero dya ra ndcji e muerte. Na ngue, dya r quejmeji cja to, ee o ja Mizhocjimi. 56 R tji, na ngueje r cjaji co na so. R cjaji co na so, na ngue dya r ne r tji o ley Mizhocjimi. 57 Pero r unng na pj Mizhocjimi. Z r tji, pero ra tsjacji Mizhocjimi r tetcjji na yeje. Na ngue o nd e Jesucristo c n Jmugji va ngtcji n nzhuncji, cjanu o tetjo cua na yeje. 58 R siyatsgji cjuarma, nguecua r xitscji c dya r yembeeji c rgui jyzgueji Mizhocjimi. R sido r ppiji na puncj cn Jmugji. Y r junt in mbji c dya bvatjo gui ppqueji angueze. Na ngue r tetcjji na ye.

16

R xitscji ja ga cja o merio co r jmutji r pjsji co o ti Mizhocjimi co cr a Jerusaln. Cua ja co nzi rv xipji co cjuarma a Galacia, je xo rga cjanu rgui tsjagueji. 2 C ot pa nu ngoo, nzi natsceji ra xc ja nzi

La colecta para los hermanos

1 CORINTIOS16 merio cua ja va un Mizhocjimi o ndj; ra mbsi cja o ngum co. Nguecua ma r scj va ja i crji, dya n jyod cja r jmutqueji ma co merio. 3 R juajngueji co i confiaoji. Nguecua ma r scj va, r tji ra mji a ma a Jerusaln. Y r unji na xiscm ra nddyiji ngue cua co cjuarma a Jerusaln ra recibidoji anguezeji. Cja rr mji cua, ra ma zogji co merio. 4 Ma xo ni jyod r mcjjme co a ma a Jerusaln, ra jog.

366 cjuarma Apolos r t na puncj ro ji co cjuarma ro e zenguatsji. Pero angueze o mama c dya ro ji co cjuarma. Cja ra j, ma ra mbsi tiempo. r pjtpji ngenda c dya r tsjaji co na so. Sido r ejmeji Mizhocjimi. R zzhiji z pje r sufreji. 14 Texe co r tsjaji, r siyaji yo nin minteji. 15 Ya i prgueji, e Estfanas e co cr nu ngum ngue co ot o dytp o ja e Jesucristo va a Acaya co. Anguezeji me pjsji yo o ti Mizhocjimi. 16 Nguecua r xitscji r respetaoji e Estfanas, e co cr nu ngum. Xo e texe co je ga cjanu ga pjste. R respetaoji texe co ppji na zzhi co pje nde ma mbste. 17 Me r mcj. Na ngueje o ma e Estfanas, e e Fortunato, e e Acaico nu ja r bnc; o ma zenguazji. Chjntjui c ro pjtcgueji co, na ngue dya s rvi mcjeji a manu. 18 Na ngue c vi mji anguezeji vi ma zoczgji na ja, nguecua dya cja xe r mbentscji dya. Ni xo ri nguetsceji, dya cja xe ni jyod r mbenzgji. Nguecua r tsjapji ngenda anguezeji, xo e texe co je ga cjanu ga pjste. 19 Va btctjoji Cjimi co cjuarma texe nu ja jmurji a ma a Asia. Xo va btctjoji Cjimi e Aquila, e e Priscila. Xo va btcji Cjimi co cjuarma co jmur o ngum anguezevi. Va btctjoji Cjimi na puncj anguezeji; tcji ra mbxcji e Jesucristo cn Jmugji. 20 Va btcji Cjimi texe co

12E

13Nutsceji

Saludos finales

nu pa, r cjog cja ce nacin a Macedonia. Cja rr e zenguatsji. Na ngueje ni jyod r cjog a Macedonia. 6 Ma r scj va ja i crgueji, xama r mimiji co nutsceji yo pa yo rr s. Nucua ma r pedye, ra s r pjxcji c rga ma cja iji. 7 Dya ngue c r ne r zenguatstjoji cja rr ma, iy. Ne n mb r mimiji ja nzi zana, nu ma ra dyac sjtsi Mizhocjimi cn Jmuji. 8 Xe r mimig ja xe nzi pa a Efeso, hasta ma ra cjog ce mbaxua Pentecosts. 9 Na ngueje ya recibidozji na jo a Efeso r aa o ja Mizhocjimi, y na puncj o nte yo r zopj. Y xo na puncj yo nug na . 10 Xama ra sj e Timoteo va ja i crgueji. Nu ma ra sj, r pjtpji ngenda c dya r tsjapji ra tseje. Na ngue xo ppi cn Jmugji c, cua ja co nzi rg ppig. 11 Dya r tsjapji menu c. Nucua, ma ra mbedye va, r pjsji ra ma, ngue cua ra ma nu ja r bnc. Na ngueje r ptsa ra ma nu. Xo e co cjuarma.

5Na

Planes de viaje de Pablo

367 cjuarma. R ptqui zenguateji co texe in mbji. Na ngue o titsceji Mizhocjimi. 21 Yo ja yo ni nguar rg matcji Cjimi, nguezg e Pablo r opjg co n dyg yo. 22 Co nte co dya nee e Jesucristo cn Jmugji,

1 CORINTIOS16 jyzgueji co. Xo ra jyzi Mizhocjimi co. R mbennceji a cjanu, na ngue ra j cn Jmugji. 23 E Jesucristo cn Jmugji ra mbxcji. 24 R siyatsji na ngue bb e Cristo Jess a mbo n mncji. Amn.

SEGUNDA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS CORINTIOS

Nutsc e Pablo o juancg e Jesucristo r cjag apstole, r zopj yo nte. Je ga cjanu va ne Mizhocjimi. Nutscbe e cjuarma Timoteo r pencbe ne carta. Nutsceji o ntetsceji Mizhocjimi i jmurji a Corinto c tsja a Acaya i matji Mizhocjimi, nguetsceji r pencbe ne carta. Dya nguextjotsceji i crji a Corinto r zenguatsgbe. Xo etjo co cjuarma co cr co aja jii a Acaya, r xiqueji ra mbr Cjimi co. 2 R tcbe Mizhocjimi cn Tataji, e e Jesucristo cn Jmugji ra sido ra nuceji na jo, ngue cua ra mj in mnceji, dya pje r mbeeji.

Pablo escribe a la iglesia en Corinto

na jo Mizhocjimi, r ung na puncj na pj. Ngue nu Tata e Jesucristo cn Jmugji. Mizhocjimi me juentsqueji ma pje co r sufregji, na ngue n Tatagji c. Y cjacji r mji, na ngue n Mizhocjimigji c. 4 Mizhocjimi cjac r mj. Nguecua ma cj co ra sj o ndum, o pje co ra sufre, ra s r zopj co, ngue cua ra mji.

3Me

Sufrimientos de Pablo

R xicji ja va tsjac Mizhocjimi rv mj ma mi sufreg. 5 Me go sufre e Cristo. Je xo ga cjazgnu, me r sufreg na ngueje r ppc c. Pero angueze bb n mnc ngue cua me cjac r mj. 6 R sufreg rv zocji. Pero o empceji libre Mizhocjimi cja co na so co mi cjaji, y me go mj in mnceji. Ma r sufreg, Mizhocjimi cjac r mj. Nguecua ra s r zocji ma pje co r sufregueji ja co nzi rg sufreg; ra s r zocji ngue cua xo r mcjeji. Y r zzhgueji, dya r jyzgueji Mizhocjimi. Ngue cua r unnceji ngenda, z r sufreg, z cjac r mj, pero nde ngueje para r pjxcji. 7 Z r sufregueji cua ja nzi rg sufreg, pero r prg ra tsjaceji Mizhocjimi r mcjeji, ja co nzi ga tsjac r mcj. 8 R neg r prgueji cjuarma, ja co rv sufreg ga manu a Asia. Me r sufreg na puncj, dya mi prg cjo ro huantag co ma szhi. R cjijig c ro tg nu. 9 O tsjac Mizhocjimi r cjiji a cjanu, ngue cua ro unnc ngenda c dya mi s ro schitsjg, ngue cua ro junt n mb c ro dyac Mizhocjimi c rva zzhi. Na ngueje

368

369 angueze s ra tsjap na nte ra bb na yeje ma ya rgu nd. 10 Ya ro tg c me r sufreg, pero o mbxc Mizhocjimi. Nguecua dya r tg. Ngue Mizhocjimi c pjxc. R prg ngueje c ra mbxc ma pje co xe r sufre. 11 Pero ni jyod r dytcji na puncj Mizhocjimi ra mbxc c. A cjanu ma ra mbxc Mizhocjimi, me na puncj o cjuarma co ra un na pj Mizhocjimi.

2 CORINTIOS1 rv mbee. Nguecua bbtsceji co mama c r mamatjo ro j, pero dya r cjiji, ngue cua dya rv cumpleg. Bbtsceji co mama c r cjag cua ja nzi ga tsja yo nte; mamaji c r mantjo c r cjag, z dya r cjiji cjo r cumple. 18 R xitscji, Mizhocjimi cumple c mama. Je xo ga cjazgnu, ma pje co r xitscji, dya r cjijig na ja, cja rr mang c na ja c ri nano. 19 E Silvano e e Timoteo ezg r zocjme r xitscjme ja ga cja c nu Ti Mizhocjimi, c ngue e Jesucristo. Nuc, dya yembee o ja c; siempre mama c na cjuana. 20 Ma o j e Jesucristo, o zd co ya vi mama Mizhocjimi. E Jesucristo o cumple texe co. Nguecua r mangji me na jo Mizhocjimi, na cjuana texe co mama. 21 Mizhocjimi ngue c cjacji r zzhgji, r sido r tpji o ja e Cristo. Ngue angueze o juancji. 22 Y o dyacji o Espritu o j cja n mncji; nguecua jetsezgji c ya ngue o tizgji dya c. Bb n mncji dya o Espritu Mizhocjimi, ngue cua r prgji c xe ra dyacji Mizhocjimi co me na jo. 23 R xitscji jenga dya r cj a Corinto cua ja nzi rv mang. Ptc n mb Mizhocjimi c na cjuana c r xitscji. Ma ro cj co pa co rv xitscji, rv jyod ro hunchciji na ngueje co ma so co mi bb a ndetsceji. Nucua me rvi nzhumgueji ma. 24 Ma ro hunchcji, dya ro xitsiji c dya i creoji na jo. Na ngue ya i ejmeji e Jesucristo. C rva hunchciji, ngue c ro pjxcji xama ri

r mcj, na ngueje r prg c na jo rg zocji. Xo r prg c na jo rg zopjg yo nte, dya r jodg c ra ndenngueji co nuzg. Mizhocjimi me pjxc r minc na jo, e r xitscji c na cjuana, dya r xitscji o bchjine. 13,14 Ma r penceji na carta, xo r xitscji c na cjuana, dya r xitscji o bchjine. Nguecua ma r xrgueji, ra s r unnceji ngenda pje pjzhi c r mang. Bbtsceji co mc, na ngueje unji ngenda c na cjuana co r xitscji. Pero r tebeg r mcji na jo i texeji. Nutsc r tebeg r mcji ce pa ma ra j e Jesucristo cn Jmugji. 15,16 R cjiji cja n mb nutsceji mi mcji mi creozji. Nguecua r mbeeg ro e zenguatsji, cja rr mag cua a Macedonia. Nucua ma ro pedye a Macedonia, ro nzhog ro e zenguatsji na yeje, ngue cua rvi mcjeji na yeje. Nucua ro s ri pjxcji ngue cua dya pje ro btsc cja iji ma ro mag a Judea. 17 Pero dya mi s ro cj cua ja nzi

12Me

Por qu Pablo se tard en ir a Corinto

2 CORINTIOS1,2 jyzgueji co na so, ngue cua ri mcjeji. R mbeeg c dya ro cj co pa co rv xitscji, na ngueje dya mi neg me ro sentiog a ndetsceji cua ja nzi rv sentiog na nu vez ma r e zenguatsji. Na ngueje ma ro ttcji c xe ri cjaji co na so, me ro sentiog. 2 Nucua ro hunchcji, nutsceji me xo ri sentiogueji ma. A cjanu, dya xo ro s ro mcj ma. 3 Nguecua, dya r cj. Pero r penceji na carta r hunchcji, ngue cua ma ro cj, ya rvi jyzgueji co na so. Nucua, dya cja ro sentiog, ro mj co nutsceji. Na ngueje r cjijig, nutsceji i neji c r mcj. Ma jiy, dya xo s r mcjeji. 4 Ma r penceji ce carta, me r cjiji cjo ri jyzgueji co na so. Y me r hug. Ma i xrgueji ce carta, me xo i sentiogueji. C rv hunchcji, dya nguextjo c ri sentiogueji; xo ngue c ri unnceji ngenda me r siyatsji.

370 rv pencji ce carta, ngue c rva prg cjo ri tsjagueji co rv xitscji rvi castigaoji ce cjuarma. 10 Ma cj co r perdonaogueji, xo etsc xo r perdonaog. R perdonao, na ngueje je ga cjanu ga ne e Cristo c jandgag. R perdonao, ngue cua r unnceji ngenda ni jyod r perdonaoji. 11 Ma jiy, ra ndcji e Satans nu c dya jo. R prgji, dya ne c dya jo c r ptca perdonaoji.

9C

mag a Troas r zopj co nte r xipjiji ja ga cja e Jesucristo cn Jmugji. Y o recibidozji na jo r ppc cn Jmuji rv zopcjji. 13 Mi tebeg mi cjuarmaji e Tito ro zt a Troas rv eje cja in jiigueji a Corinto. Pero dya go zt. Nguecua me mi mbentscji pje mi cjagueji. Nguecua rv zh co cjuarma a Troas, r ma cua a ma a Macedonia; xama je ro chjgbe nu e Tito.

12R

Intranquilidad de Pablo en Troas

r sentiog n mb, na ngue c vi tsja na so ce cjuarma. Pero dya nguextjozg r sentiog, xo etsceji. 6 Nutsceji i agueji i castigaoji ce cjuarma. Ya na jo, dya cja ni jyod pje xe r tsjapji ce cjuarma. 7 C r tsjagueji dya, r perdonaoji na ngueje ya nzhog o mb. Y r zopjji na joo ngue cua ra mj. Ma jiy, ra tg o mb ce cjuarma rg sentio na puncj. 8 R tcji r recibidoji na yeje dya ce cjuarma, ngue cua ra un ngunda c me i siyagueji.

Perdn para el que haba hecho mal

5Me

ung na pj Mizhocjimi. Na ngue bb n mnc e Jesucristo, pjxc Mizhocjimi. Nguecua pedye na jo n bpjig, z pje co ri cjag z ri sufreg. Z ja co ri stg, r xipjig yo nte ja ga cja e Jesucristo. Nguecua ga inchi o ja e Jesucristo texe cja ne xoijm, nzi ga inchi o nguichjn texe cja na ngum. Nguecua na puncj co ya mbr e Jesucristo. 15 Yo nte me pnsji na quijmi o nguichjn. Je xo ga cjatjonu, me mj Mizhocjimi, na ngueje r xipji yo nte ja ga cja

14R

Victoriosos en Cristo

371 e Jesucristo. Je ga cjanu ga ne Mizhocjimi r cjag, z bb co ra dytp o ja e Cristo nguecua ra jog o mbji, z bb co dya ra dytp o ja nguecua dya ra jog o mbji. 16 R zopj yo nte. Nu co ra enche o mb e Jesucristo, ra bbtjo co. Co dya ra enche o mb, ra nd co, dya ra salvaji. Nguecua me na sj ne bpji. Ja rga cumpleg nu? 17 Cr na puncj co xp o nte, nano ga jchiji o ja e Jesucristo, cjaji ra ndji o merio. Nutsc, dya ga cjanu rg jizhg. R xipji yo nte c na cjuana ja ga cja e Jesucristo. Ngue Mizhocjimi c o juancg c xo jandgag ja rg cjag ne bpji. Y pjxc e Jesucristo c bb n mnc.

2 CORINTIOS2,3 o tsjap o zichi in mbji co ja. Nguecua gui nzhodji cua ja nzi ga ne angueze. Nguecua i chjntcjeji na carta de recomendacin, ngue cua ra un ngenda yo nte c r mbpjig cja Mizhocjimi. Nu o ja Mizhocjimi, dya juscji co o tinta; ngue o Espritu Mizhocjimi o tsjap o zichi in mbji. Mi jingu ma o dyacji Mizhocjimi co o mandamiento, o jus cja laja co. Pero nudya, je ngue a mbo cja in mbji nu ja js dya o ja. 4 Na ngue pjxc e Jesucristo, r prg c s na jo r ppc Mizhocjimi. 5 Nutsc, dya s r cjatsjg c na jo. Ngueje Mizhocjimi c dac poder ngue cua s r ppc c. 6 O dyac poder r ppc, r zopj yo nte r xipjiji na ja c nuevo c me na jo. Ce jaa, dya ngue co mandamiento co o jusji cja co laja e cja co xipjad; ngueje na ja c ra jus o Espritu Mizhocjimi a mbo cja n mncji. Co me jod ra cumple co mandamiento, ra ndji, dya ra salvaji. Pero o Espritu Mizhocjimi ra dyacji c rga bbtjoji. 7,8 Mizhocjimi o zopj e Moiss, o un co laja co mi juns co mandamiento. E Moiss cjanu o tjnpi co nu menzumji a Israel. Me ma z ma jyas o jmi e Moiss ma o chun co mandamiento. Nguecua co nte, dya mi s ro jandbaji o jmi. Z ma z o jmi e Moiss, pero ts ts va cambia ngue cua mi ma ma tjor c mi junsi. Me ma z ma o chun co mandamiento, pero xenda na z ma cj co ra xipji yo nte ja ga cja e

Na ngue co cja rv xitscji, bb co ra mama: Ndo cjaptsj na nojo e Pablo, me cjap c me na jo ga xpte, ra eeji. Co nano ga xp, tjji o carta de recomendacin. Nguecua gui recibidogueji co. A poco i cjijiji xo ni jyod r tjg na carta de recomendacin r jtscji, ngue cua r recibidozgji na yeje. A poco i cjijiji ni jyod r dyacji na carta de recomendacin r jchi co aja cjuarma, ngue cua xo ra recibidozji. 2 Ma r zocji, i enche in mnceji e Jesucristo. R prg c r mbpjig cja Mizhocjimi. Ma cj co xo ra un ngenda ja vi enche in mbji e Jesucristo, xo ra mbrji ma c r mbpjig cja Mizhocjimi. 3 Ma r xitscji o ja Mizhocjimi, e Cristo

El mensaje del nuevo pacto

2 CORINTIOS3,4 Jesucristo. Na ngueje ma cj co me jod ra cumple co mandamiento, ra nd ma co. Pero ma cj co ra enche o mb e Jesucristo, ra tsja o Espritu Mizhocjimi ra un c rgu bbtjo co. 9 Me ma z ma o chun co mandamiento, pero dya mi cumplegji. Nguecua rv unncji ngenda c r tgji n nzhuncji. Pero yo ja yo mama ja ga cja e Jesucristo, mamaji ja rg s ra perdonaozgji ra jog n mbji a jmi Mizhocjimi. Nguecua xenda na z yo ja yo, que na ngueje co mandamiento. 10 E zana na z ga jetse, pero ma cjj e jyar, dya cja zr na jo e zana. Je xo ga cjatjonu co mandamiento. Na z co, pero ya chacji dya na ja c xenda na z. 11 Me ma z ma o chun co mandamiento, pero ro zd ma dya cja ro mandazji co. Nguecua ne ja nu cja chacji, xenda na z nu, na ngueje nunca ra nguar. 12 R prg c dya ra nguar ne ja nu. Nguecua, dya r cobg ne r naja ja, r xitscji na cjuana texe c ja ga cja. 13 Ma ra jyas o jmi e Moiss, mi cob cua o jmi na bitu. Mi cob o jmi, ngue cua co nu menzumji a Israel, dya ro unji ngenda c mi ma ma tjor nu c mi junsi. Pero nutsc, dya r cobg ne ri na ja; r xitscji na cjuana texe c ja ga cja. 14 Co nte co mi pji e Moiss, dya unji ngenda pje vi chunji co mandamiento. Cua ja nzi va ngob e Moiss c o jmi, je xo ga cjatjonu co n menzumgjme a Israel hasta yo pa dya. Ma xrji co mandamiento, nza cja c ya tsot

372 o ndji, dya unji ngenda ja ga cja. Nguextjo ma cj co ra enche o mb e Jesucristo, numa, ngue ma ra unji cua ngenda ja ga cja. 15 J, hasta yo pa dya, ma xrji o ley co o dyopj e Moiss, tsot o ndji. 16 Pero ma cj co ra nzhog o mb cja cn Jmugji, dya cja ra tsot ma o ndji, ra unji cua ngenda c dya ngue co mandamiento co ra evgueji libre cja co na so; nguextjo e Jesucristo ra evgueji libre. 17 Ngue cn Jmugji c o dyacji o Espritu o j co nuzgji. Ma r enche n mncji e Jesucristo cn Jmugji, c o Espritu ra dyacji c dya cja r s rga chzhiji a jmi Mizhocjimi. 18 Nutscji, dya cja tsot n chgji. Nguecua ma r sido r chzhiji cja e Jesucristo cn Jmugji, ma r sido r unji ngenda ja ga cja c me na z angueze e me na jo, xo etscji ya rgu ma ra ptcji n mbji c. Nguecua ja co nzi ga cja angueze, je xo rga cjazgji nu. Na ngueje c o Espritu ra ppji a mbo n mbji. Mizhocjimi o siyazg o dyac ne bpji. Nguecua, dya r sg rg zopcj yo nte, ni xo ri tg n mnc. 2 Bb co cja na so c ix na tsetjo. Me prji ja ga dyonpji yo nu minteji. Cjap aji o ja Mizhocjimi, pero dya mamaji c na cjuana. Ptji ce ja ngue cua yo nte ra ndeeji co anguezeji. Nutsc, dya ga cjanu rg cjag. Jandgag Mizhocjimi c r mang c na cjuana c ja ix ga cja o ja. Ma ra ne ra un ngenda yo nte, ra s ra mbrji texeji c na cjuana co r xipjiji. 3 Ma r xipjig

373 yo nte ja ga cja e Jesucristo, bb co dya creo co r mang. Ngueje co ya ni ma ra bzhi o aljma, dya ra salvaji. 4 Anguezeji, dya ne ra enche o mbji e Jesucristo; tji e Satans nu c dya jo, tji nza cja c ri ngue Mizhocjimi. C dya jo, cotp o ndji. Nguecua ma rji ja ga cja e Jesucristo, dya jyas o mbji. Nguecua, dya prji cjo Mizhocjimi e Jesucristo c me na z. 5 Nutsc, dya r xitscji ja ga cjazg; r xitscji ja ga cja e Jesucristo. R xitscji ngue n Jmugji c. R zocji, na ngueje r ppc angueze rg pjxcji. 6 Mi jingu ma mi bxmtjo, o mama Mizhocjimi que ro bb o jyas. O bb cua jyas. Je xo va cjatjonu, Mizhocjimi o dyacji o jyas a mbo cja n mncji. Nguecua r unncji ngenda, ma r rji ja ga cja e Cristo, r prji ja ga cja c me na z Mizhocjimi. Na ngueje e Cristo, xo Mizhocjimi c.

2 CORINTIOS4 co nde r nzhodg, me jongji ja rg mbtcji, ja co nzi va mbtji e Jess. Nguecua me r sufreg. Pero Mizhocjimi pjcg. Je ga cjanu ga jetse c bbtjo e Jesucristo, y dac c rg bbtjog. 11 Nu dya xe r bntcj, me jongji ja rg mbtcji, na ngueje r ppig e Jess. Dya pje ga ztsc, pero angueze cjac r zzhg. Je ga cjanu ga jetse c bb e Jess a mbo cja n mnc. 12 Na ngue c rg zocji, o dyacji nueva vida, pero r bb peligro r tg. 13,14 Topj a cjava o ja Mizhocjimi: R creo c r r, nguecua rv mang, ee. Je xo ga cjazgnu. R creog z r tg, pero ra tsjac Mizhocjimi r bbtjo na yeje, cua ja nzi va tsjap e Jess o bbtjo na yeje. Y ra zinzg co nutsceji, r ma crji cja o jmi. Nguecua rv zocji. 15 Nu yo r sufreg, ngue para r pjxcji. Na ngue c r zocji, xenda na puncjtsji co ra un ngenda ja ga siyazgji Mizhocjimi. Nguecua na puncj co ra un na pj Mizhocjimi, ra mamaji c me na nojo angueze, e me na jo. 16 Nguecua, dya ga tg n mnc. Z ya ni ma r titag, pero pama pama pjxc Mizhocjimi, dac cja n mnc c rga zzhig. 17 Yo r sufreg, nza cja c na tsindajmetjo, chjntjui c dya r sufreg. Na ngueje r prg ra dyac Mizhocjimi ja co me na z, c dya ra nguar. 18 Dya r cjap ngenda yo r janda cja ne xoijm. R cjap ngenda co bb a jense co dya r janda. Na ngueje yo r janda, ra cjogtjo yo.

10Ja

nte psiji co me ni muvi a mbo cja na sb, maco dya ni muvi ce sb. Je xo ga cjazgnu, me ni muvi o jyas Mizhocjimi c bb n mnc. Pero n cuerpog, dya ni muvi, dya ga zzhi. A cjanu ga jetse c je ngue Mizhocjimi c me na zzhi, dya nguetsc. 8 Bb ma pje co nde r sufreg. Pero me na zzhi Mizhocjimi, me pjxc na puncj. Bb ma me cjiji n mb ja rga cjap, pero dya tg n mb. 9 Me jong yo nte, me ne ra tsjacji r sufre. Pero dya jzguig Mizhocjimi. Z bb ma ya ra mbtcji, pero xe r bbtjo.

7Yo

El vivir por la fe

2 CORINTIOS4,5 Pero co dya r janda, ra mezhe c dya ra nguar co. Ma r tgji, ra chjor nu n cuerpogji nu r bbgji cja ne xoijm. Pero r prg ra zd ma ra dyacji c ri nuevo n cuerpoji c dya ra chjor. Ngue Mizhocjimi c ra dyacji c ri nuevo n cuerpoji; dya ngue yo nte yo ra dyt. Ma ya ri nuevo n cuerpoji, r sido r bbgji a jense para siempre. 2,3 Nu dya xe bb dya n cuerpog, me r s rg sufre. R neg ra chac c ri nuevo n cuerpo c dya r tg. Na ngueje ma r tg, ra dya n cuerpog, y dya be ri chacg c ri nuevo n cuerpog. Cja ra chac a cjanu, ma ra j na yeje e Jesucristo. 4 Nu dya xe bb dya n cuerpog, me r s rg sufre. Pero dya r neg r tg dya. Na ngueje ma r tg, ra dyaa n cuerpog y dya be ri chacg c ri nuevo n cuerpo. R neg ra chac c ri nuevo n cuerpo, nu dya xe r bbg. Ngue cua ra ptcgji nu n cuerpo nu ra chjor, ixta chac c ri nuevo n cuerpo ngue cua dya ra chjor. 5 Nguetsj Mizhocjimi c o mama ra dyacji a cjanu. Y ya xipji o Espritu o j o e bb cja n mncji. Nguecua r prgji c xo ra dyacji c ri nuevo n cuerpogji. 6 Z r tg, pero dya ra tsjaa, na ngue me mj n mnc. Nu dya xe r bbgji, dya be r crji a jense a jmi cn Jmugji. 7 C r mang, r enche n mncji e Jesucristo, z dya be r jandgji dya c. 8 Z r tg, pero dya r sg. Na ngue r prg nzi r

374 tgji, ixt ma bbgji a jense a jmi cn Jmugji. Z dya be ri chac c ri nuevo n cuerpo, pero xenda na jo r tg r ma bbg a jmi c n Jmugji, que na ngue ra mezhe r sufre rga minc va. 9 Z xe ri bbg ma ra j e Jesucristo, z ya rga tg, pero dya ra tsja. Me r jodg r cjag ja co nzi ga ne angueze. 10 Na ngueje r texeji r crji a jmi e Cristo nu ja ra jncji ngenda, ngue cua ra jetse ja rv mincji, ngue cua angueze ra ngtcji nzi nazgji texe co r cjaji cja ne xoijm. Ma r cjaji ja co nzi ga ne angueze, ra ngtcji ma co na jo. Ma jiy, dya ra ngtcji ma; ra jetse c rv cjaji co na so.

sg cn Jmugji, na ngueje r prg ra jnc ngenda c. Nguecua r xipji yo nte ra unji ngenda nguetsc na xpte c na cjuana. Mizhocjimi ptc n mb c r jod r xpg ja co nzi ga ne. Y r tebeg c xo etsceji xo r unnceji ngenda c r jod r xpg ja co nzi ga ne Mizhocjimi. 12 R xitscji na yeje c nguetsc na xpte c na cjuana. C rg xitscji yo, dya ngue c r cjap na nojo; ngue c rgui prgueji ja rgui chjnrji ma pje co ra xitsceji co na so ga xpte. Anguezeji mamaji c dya cjuanazg na xpte. Na ngueje cjapji ni muvi na nte, ma pje co pjzhi o ma pjchi ra aa na jo; dya cjapji ngenda c bb a mbo cja o mb. R xitscji yo, ngue cua ra s r xipjiji co a xpte

11R

El mensaje de la paz

375 c na cjuana c r xitscji. 13 Na ngue c r mang c na cjuanazg na xpte, bb co xitsiji ya r locog. Y mamaji c r cjapc me na noz. Pero r xitscji, c rg mang na cjuanazg na xpte, ngue c rgu jetse me na nojo Mizhocjimi. Y ma r xitscji na jo na pjee, ngue c rg pjxcji c. 14 Na ngue c me go siyazgji e Jesucristo, r unnc ngenda xo ni jyod r siyag yo nte rga zopcj yo. Na ngueje r un ngenda o nd angueze c ro tgji r texeji; nguecua chjntjui c ya r tgji. 15 O nd por nutscji r texeji, nguecua ma r enche n mbji angueze, r bbtjoji ma. Nucua, dya cja r cjaji ja co rg netsjji, r cjaji dya ja co nzi ga ne angueze. Na ngueje o nd por nutscji, cjanu o bbtjo na yeje. 16 Nguecua nutsc, dya cja r cjap ngenda z ja ga jetse na nte, o z pje ri pjzhi. Ma ot, mi cjapc dya mi muvi e Jess, mi cjijig c mi nguextjo na nte. Pero dya cja r cjijig a cjanu, r unnc dya ngenda e Jess ngueje Cristo c ne ra mama: Vi eje cja Mizhocjimi. 17 Ma cj co ra enche o mb e Cristo, ya ri nuevo ma o mb e o pjee c. Dya cja ri cjiji nza cja ma ot. Tsjijiji cjuarma, ya ri nuevo rg nguiji o mb ma ce nte. 18 Nguetsj Mizhocjimi o tsjacji ya nuevo dya n mncji. O ndj e Cristo o j, o e nd por nutscji, ngue cua s ra nugji dya na jo Mizhocjimi. Y nguetsj Mizhocjimi c o dyac ne bpji r xipji yo nte, c ya s r chzhiji dya a jmi

2 CORINTIOS5,6 Mizhocjimi, na ngue angueze ya s ra recibidozji. 19 Mizhocjimi o ndj e Cristo o nd por nutscji r nteji. Nguecua s dya Mizhocjimi ra perdonaozgji dya co, ra nugji na jo. O dyac ne bpji r xipji yo nte, c ra s ra chzhiji dya a jmi Mizhocjimi. 20 R ptpg e Cristo rg zopj yo nte, chjntjui c ri nguetsj Mizhocjimi ri aa. C ro mama e Cristo, nutsc r zopj yo nte co texe n mnc, r xicji a cjava: Chzhgueji dya cja o jmi Mizhocjimi; angueze ra recibidotsji, r embe yo nte. 21 E Jesucristo mi ojtjo o nzhub, nunca mi cja co na so. Pero Mizhocjimi o tsjap e Jesucristo o ngtcji n nzhuncji, nza cja ma ri ngue angueze rv tsja co na so. O tsja a cjanu Mizhocjimi ngue cua ma r enche n mncji e Jesucristo, ra nugji Mizhocjimi nza cja c nunca rva cjagji co na so. R ppc Mizhocjimi; nguecua r zocji. I mangueji c i junt in mbji que Mizhocjimi nugji dya na jo. Pero ma dya r tsjaji ja co nzi ga ne, numa, etse c dya cjuana i creoji. 2 O mama Mizhocjimi: Ce pa c rv mang, r jtcgji ma i dytcji. R pjxcji ce pa c ya rv mang ro empcji libre, ee Mizhocjimi. R tsjijiji, ya zd co cj nu co o mama Mizhocjimi. Nudya, ngue dya, s ra salvatsceji Mizhocjimi. 3 R jod ja rga minc na jo, ngue cua dya ra s cj ra zopcg ra mama: Dya ga jo yo ja yo xitscji e Pablo. Dya r neg yo, ra ee.

2 CORINTIOS6 pje r sufreg pero r schc, dya r jzg ne bpji. R cjag a cjanu ngue cua ra mr na joo c ngue o mbpjiz Mizhocjimi. Bb ma pje co nde r sufreg, dya r pr ja rga cjap. Pero r schc co. 5 Bb ma jcji co chirrio. Xo bb ma pantcaji a pjr. Xo bb ma me jmur yo nte me mamaji pje ra tsjacji. Pero r schc co. R ppc Mizhocjimi hasta ya me ni mbotjo n cu. Nguecua r bzhi na puncj n chj, y bnma dya r sig o xdyi. 6 Siempre r jodg ja rga cjag co na jo. C r prg ja ga cja Mizhocjimi, ngue c r xipjig yo nte. Ma cj pje cjac, r pspiji paciencia. R cjag na jontezg ngue cua r pjs yo nn mintegji. Me pjxc o Espritu Mizhocjimi ja rg ppc Mizhocjimi. Y r siyag yo nn mintegji, dya r cjaptjo que r siyaji. Nujyo, ngue yo ni jetse c ngue o mbpjiz Mizhocjimi. 7 Bbzg o poder Mizhocjimi; nguecua rg zopcj yo nte r xicji o ja angueze co na cjuana. Ya na jozg dya a jmi Mizhocjimi; nguecua ya dyac texe c ni jyong, ngue cua r tg o nte ra dytpji o ja e Jesucristo, e ngue cua dya ra ndc e Satans nu c dya jo. 8 Bb ma respetaozji, bb ma cjacji c dya ni muvizg. Bb ma xoscji o bchjine, bb ma mamaji c na jontezg. Pero r sido r ppc Mizhocjimi rg zopcj yo nte. Z mamaji c r onp yo nte, pero r sido r xicji c na cjuana. 9 Z cr co cjac c dya ni muvizg, pero bb co un ngenda ngue o mbpjizg Mizhocjimi. Z bb ma

376 ya ngue r tg, pero r jandaji xe r bbtjo. Z penc Mizhocjimi o ndum, pero dya cjac r tg. 10 Bnma me r nzhumg, pero Mizhocjimi cjac r mj. Z dya pje r psc, pero r xic yo nte yo ja yo me ni muvi, ngue cua ra mbsiji co na cjuana ni muvi. Dya pje r psc nzi ga mbsi yo nte. Pero r psc texe co na cjuana ni muvi. 11 Mi cjuarmatsji i crji a Corinto, r xitscji texe co r psc cja n mb, dya pje r cobg ne r na ja. Me r netseji. 12 I cjijiji c dya r netscji. Nguetsceji, dya i nezgji. 13 R xitscji dya, nza cja na bzo c zopj co o ti. R ezgji ja co nzi rg netscji.

4Z

s r hechiji cja na yovo na nzhn co na burru. Je xo ga cjatjonu, dya s r nzhodji co dya creo Mizhocjimi r tsjaji cua ja nzi ga tsja anguezeji. Co na jo, dya s ra dyoji co na so. Co ya bb o mb o jyas Mizhocjimi, dya s ra dyoji co nzhod cja bxm. 15 Dya xo s e Cristo ri natjo o pjeevi e Satans nu c dya jo. Na nte c ya enche o mb e Cristo, dya s ra nzhodvi c dya ne ra enche o mb e Cristo. 16 Cja ce templo nu ja matji Mizhocjimi, dya s ra ndg o santo. Je xo rga cjatsceji nu, dya r nzhodji co dya ne ra ejme Mizhocjimi. Na ngueje ngue o templotsceji dya Mizhocjimi cua ja nzi va mama Mizhocjimi. O mama a cjava: R mimig a nde anguezeji, r nzhodg co anguezeji.

14Dya

Somos templo del Dios viviente

377 Ri nguetsc o Mizhocjimizji, y r cjapc n chig co, ee Mizhocjimi. 17 Nguecua ni jyod r tsjaji ja co xo nzi va mama Mizhocjimi: R xgji cja co cjaa na so, dya cja r dyocjeji. Dya cja r tsjaji co na so. Nguecua r recibidotscji. 18 Ri nguetsc in Tatazgji. Y r cjacji n chitscji e n xuntitscji, ee Mizhocjimi c me na nojo. R siyatscji cjuarma; nguecua r xitscji yo. Na ngue yo o mama Mizhocjimi, ni jyod r xgji texe cja co na so, ngue cua ra ndintsquigji co. Na ngueje ma r cjaji co na so, ra sod n cuerpogji e n mbji. Ni jyod r cjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi, y nguextjo angueze r sgji.

2 CORINTIOS6,7 sufreg, y me mi mbee n mnc. 6 Pero Mizhocjimi me cjap ra mj ma cj co ya ni tg o mb. Nuc, xo tsjac r mj. Na ngueje e Tito o zt nu ja mi bbg. 7 C vi zt e Tito, dya nguextjo c rv mcj c. Xo r mcj, na ngue o xitsc e Tito c vi mj angueze ma o e nuceji. O xitsc c me i ne r jandgagji. O xitsc c me i nzhumgueji por c vi tsjagueji. Xo xitsc c me i ne r tsjagueji co ya rv xitscji. Nguecua xe mas r mcj. 8 Me i nzhumgueji ma i xrji ce carta c r pencji. Nguecua mi cjijig: Na jo, dya ro penpegji ce carta, r eetsjg. Pero r prg dya, dya go mezhe vi nzhumgueji. Nguecua r mcj r pencji ce carta. 9 C rg mcj, dya nguextjo c vi nzhumgueji. R mcj na ngueje i nzhumji cua ja nzi va ne Mizhocjimi, i nzhumji cjanu o nzhog in mnceji cja Mizhocjimi. Nguecua ixi jetsetjo c dya r cjacji na so ma r pencji ce carta. 10 Ma cj co ra nzhum ja co nzi ga ne Mizhocjimi, ra nzhog o mb ra salva. Y dya ra yembee ce nte c xe ra nzhog cja co na so. Na puncj o nte co nzhum, pero dya nzhog o mbji cja Mizhocjimi. Nguecua ra ndji, dya ra salvaji. 11 Nutsceji i nzhumgueji ja co nzi va ne Mizhocjimi; nguecua me i ne r tsjaji dya co na jo. Dya mi cjapqueji ngenda co na so co mi bb a ndetsceji. Pero ma i xrgueji ce carta, ix i tsjapji ngenda. Y mi negueji ro prg c ja ma cja, c dya i psceji in socgueji i

ezgji co texe in mnceji. Dya pje r cjacji c na so ne r natsceji. Dya pje r xitscji c ro sod in mnceji ne r natsceji. Dya r pechceji bchjine ne r natsceji. 3 C rv xitscji yo, dya ngue c r mang c i cjijiji c rv cjacji co na so. Ya r xitsiji c me r netseji co texe n mnc. Z pje xe r sufreg, pero r sido r netseji hasta r bb r tg co nutsceji. 4 R xitscji me r mcji. Y r xipjig co aja cjuarma c na jo gui tsjagueji. Z me r sufreg, pero me r mcj. 5 Ma r stg a Macedonia, dya s ro sya n pjeeg, na ngue mi bb co pje nde ma problema. Mi

El cambio de actitud de los corintios

2R

2 CORINTIOS7,8 texeji. Me xo i sogueji c vi tsja na so na cjuarmatsceji. Me xo i sgueji. Me xo mi ne ri jandgagji, ri xitscji c i ne r dytcgji. Xo i castigaoji ce cjuarma na ngue vi tsja na so. I tsjaji texe co r xitscji; nguecua dya cja pje s pje xe r xitscji dya. 12 R pencji ce carta, r xitscji ri castigaoji ce cjuarma c vi tsja na so. Xo mi juentseg nu c vi tsjapji na so. Pero c xenda mi cjijig, nguetsceji. R penceji ce carta ngue cua ri unnceji ngenda c ix na cjuana i nezeji a mbo cja in mnceji, e i ne r dytcji. Je a cjanu va ne Mizhocjimi. 13 Nguecua r mcj dya, dya cja pje r mbee dya. Y mas r mcj, na ngueje ya xo vi mj e Tito. Ma o j e Tito o e nuceji, i recibidoji i texeji; nguecua dya cja pje xo mbee dya c. 14 Ante c ro j e Tito ro e zenguatsji, ya rv xic que ri dytcji. Y dya r bzhg n tseg. Na ngue i dytcji. Nguecua na cjuana co r xipji e Tito. Je xo ga cjatjonu, texe co r xitscji, na cjuana co. 15 E Tito, me netseji na puncj, na ngueje mbee ja co vi recibidogueji angueze. Me i sgueji ma i dyrji c o xitsiji. Me i dytji c. 16 Me r mcj, r prg que r tsjagueji na jo.

378 a Macedonia me go sufreji o prueba, pero me go mji na puncj. Nguecua va tsja anguezeji o jmutji o merio ra mbenpeji co cjuarma a Judea. O jmutji co texe o mbji z dya pje xo teme anguezeji. 3 R xitsiji c na cjuana. Anguezeji o tsjaji mas posible o jmutji o topj c o sji. Anguezetsjji o ne o jmutji. 4 O dytcji na puncj c xo ro s anguezeji ro mbsji co aja jii rv mbenpeji o merio co cjuarma a Judea. 5 Ya mi tebeg c ro tsja anguezeji ro mbsji o merio. Pero dya nguextjo c o tsjaji. Ot o unji o mbji cn Jmugji ro dytji c, ezg xo ro dytcgji. Na ngue je va cjanu va ne Mizhocjimi. 6 Nguecua r xipji e Tito ra j ra e cjuat ce bpji c o mbr a ndetsceji. Na ngue ma mi bb e Tito co nutsceji, o xitsceji c na jo ri jmutqueji o merio ri pjsceji co cjuarma a Judea. 7 Na jo gui enche in mbji e Jesucristo. I prji na jo o ja Mizhocjimi, y i prji ja gui zopjji na jo yo nte. Me i jod r tsjaji co na jo. Me xo i nezeji. Ja co nzi gui tsjaji texe yo na jo, xo r pjsji co cjuarma a Judea. 8 Nujyo, dya xt mandatsji yo. Nguextjo c r unnceji ngenda ja ga tsja co cjuarma a Macedonia me jod ra mbsji co cjuarma a Judea. Nguecua je xo rgui tsjagueji a cjanu. A cjanu ra jetse cua na jo, c na cjuana i nezeji. 9 I prgueji ja va siyazgji e Jesucristo cn Jmugji. Nutscji, dya pje mi muvizgji cja o jmi Mizhocjimi. E Jesucristo me ni muvi; nuc, ixmi bbvi

R ne r xitscji cjuarma, co o tsja co cjuarma co jmur cja co jii co tsja a manu a Macedonia. Mizhocjimi o nb o mb co cjuarma a Macedonia ra mbsji co cjuarma a ma a Judea co pje ni jyod. 2 Co cjuarma

Dando generosamente

379 Mizhocjimi c. Pero o j cja ne xoijm nza cjazgji r nteji, me go tsjapji dya ni muvi c. Nguecua me ni muvizgji dya cja jmi Mizhocjimi. 10 A cj mi negueji ri pjsji co cjuarma a Judea; nguecua vi jmutqueji ja nzi o merio. R cjijig, na jo r cjuatji c i pjrgueji. 11 C ya i pjrji, nudya r cjuatji co texe in mbji ja co nzi vi pjrji. R pjsji co cjuarma c mas ra stsceji. 12 Ma r ungueji co texe in mnceji, ra mj ma Mizhocjimi. Mizhocjimi dya tebe r ungueji co dya i psiji, nguextjo co stsceji. 13 R neg r pjsceji co cjuarma a Judea. Pero dya r tsjopqueji rgui unji o merio. Ma ga cjanu, nguetsceji me r sufregueji co rgu jyodtsji. 14 R pjsceji ngue cua anguezeji ra mbsiji algo, etsceji xe xo r psceji algo. Nutsceji xenda i psceji dya; nguecua r ungueji co ni jyodji anguezeji dya. Ma ra zd ma xenda ra mbsiji anguezeji, ra s anguezeji ra dyaceji co rgu jyodtsji. Nguecua nde r psceji algo i texeji. 15 Mbeeji ja co nzi ga topj cja o ja Mizhocjimi. Je mama a cjava: Nu co na puncj va js co man, dya pje go mboncj co. Nu co dya nda js, xo ztjo co, dya pje go bzhi c ro ziji.

2 CORINTIOS8 a Judea, me go mj va dytcg. Ya xmi ne e Tito ra e nuceji. Na ngue me nee ra e mbxcji. 18 R xipji e Tito ra ji yeje cjuarma. Na co cjuarma co ra ji e Tito, me ndji texe nu ja jmur yo cjuarma. Na ngueje cjaa ce cjuarma me zopj yo nte, me xipjiji ja ga cja e Jesucristo. 19 Co congregacin o juajnji ce cjuarma r ma sopcjme co merio co cjuarma a Judea ma r cjuar r jmutqueji. Nguecua ma r cjjme ja nzi cjuarma co tsja a Macedonia r scjjme va a Corinto, ya rgui jmutqueji co merio. Nguecua r mcjjme cua ce cjuarma a ma a Judea, r pjsji co merio. A cjanu ra jetse c me na jo Mizhocjimi. Xo ra jetse c me i ne r pjsceji co. 20 R mcjjme ce cjuarma ngue cua dya ra jyxcji co merio co na puncj co rr pjsji co cjuarma a Judea. 21 Pr cn Jmugji c dya r tjrg co merio. Pero r mcjjme ce cjuarma. Ma jiy, na ra mamaji c r tjrg co merio. 22 Ce cjuarma c ra ji e Tito e ce cjuarma c cja r xitsiji, na jonte c. Na puncj rv sg ce cjuarma; nguecua r prg me jod ja rg tsja co na jo. Nudya, me nee angueze ra e zenguatsji, na ngueje pr c r tsjaji na jo. 23 Nutsceji, ma cj co ra dynnceji: Pje pjzhi e Tito?, ra entsceji, r xipjigueji: Ngue o dyojui e Pablo nu ppjivi. Anguezevi pjxcjme, r embeji co. Ma cj co ra dynnceji c pje pjzhi co yeje cjuarma co ra ji e Tito, r xipjiji ngueje co vi

ung na pj Mizhocjimi. Na ngueje o nb o mb e Tito me xo nee c r tsjagueji a cjanu yo na jo. 17 Ma r xipji e Tito ra e xitsiji r pjsji co cjuarma

16R

Tito y sus compaeros

2 CORINTIOS8,9 juajn co congregacin. R xipjiji c ppjivi na jo cja Mizhocjimi; nguecua ga un ngenda yo nte c me na nojo e Cristo. 24 Co cjuarma co ra e zenguatsji, r xicji c i cjagueji na jo. R recibidogueji na jo co cjuarma. A cjanu ra jetse c i siyagueji co. Ra mbr cua co cjuarma cja co aja congregacin c na cjuana co r xic anguezeji c i cjagueji na jo.

380 Xo etsceji xo r tsegueji ma. 5 Nguecua r cjijig c mi jyod ro xipji e Tito e co ra dyoji, ra ji ante c r cjjme co cjuarma co tsja a Macedonia. Ra xitsceji ja rgui jmutqueji co merio co ya i mangueji ri pjsceji co cjuarma a Judea, ngue cua ma r scjjme co cjuarma co tsja a Macedonia, ya ri quixtjo co merio. Ma r ungueji o merio, dya r tsjijigueji co in meriogueji. R unji co texe in mbji. 6 Ma r ungueji in merioji, r mbeeji yo r xitscji dya: C tsinguiltjo o tsindchj ra ndujm, tsinguiltjo o tj ra xenze c. C na puncj o tsindchj ra ndujm, na puncj o tj ra xenze c. 7 R ungueji ja co nzi va nguiji in mbgueji nzi natsceji. Dya r sentio rgui unji. Dya xo r unji nza cja c ri cjacji a fuerza. Mizhocjimi me nee nu c me mj ga un. 8 Me na zzhi Mizhocjimi, s ra dyaceji texe co na jo, ngue cua r psceji na puncj, dya ra btsiji. Nguecua ra s r pjsceji co pje ni jyod. 9 Ra s r tsjaji cua ja nzi ga mama o ja Mizhocjimi c topj a cjava: Ma cj co ra mbs yo nu minteji co pje rgu jyodji, siempre ra mbsi ma c, ngue cua ra s ra sido ra mbs yo nu minteji. 10 Mizhocjimi dacji o semilla r tujmji. Xo dacji co pje r siji. Je xo rga cjatjonu ra dyaceji texe co ni jyodtsji, y mas ra dyaceji. A cjanu ra s r tsjagueji rr jontetsceji r pjsceji yo nin mintegueji. 11 Ra dyaceji

Z r xitscji cja ne carta ja rgui pjsceji o merio co cjuarma a Judea, pero dya ni jyod r xitsiji. 2 Na ngueje r prg i ne r pjsgueji. R xipjig co cjuarma a ma a Macedonia ja gui tsjagueji nutsceji i menzumji a Corinto c tsja a Acaya. R xicji a cjava: Co cjuarma a ma a Acaya, ya bbji dispuesto ra mbsji o merio co cjuarma a Judea. Ndeze a cj, neji a cjanu, r embeji. Nguecua me xo ne o mb co cjuarma a Macedonia xo ra mbsji co cjuarma a Judea. 3 R xipji co cjuarma a Macedonia c r pjsceji o merio co cjuarma a Judea. Nguecua r xipji e Tito e co yeje cjuarma ra ji, ngue cua r pjr r jmutqueji co merio. Ma dya r jmutgueji, ra mama co cjuarma a ma a Macedonia c dya cjuana c r xicji. 4 Na ngueje ma r cjjme ja nzi o cjuarma co tsja a Macedonia r scjjme va a Corinto, ma ra chtceji anguezeji c dya be ri jmutqueji o merio, r bzhg n tseje ma. Na ngue me r mj rg xipji co cjuarma a Macedonia c r pjsceji co cjuarma a Judea.

La colecta para los hermanos

381 Mizhocjimi co na jo, ngue cua r pjsceji na jo co nin cjuarmagueji. Nguecua ma r ma sopcjme o merio co cjuarma, anguezeji ra unji na puncj na pj Mizhocjimi. 12 C rgui pjsceji co cjuarma a Judea, na jo c. Na ngueje pje co ni jyodji anguezeji. Pero c xenda ni muvi, ngueje c ra tsja anguezeji ra unji na puncj na pj Mizhocjimi na ngue vi pjsceji co. 13 I mangueji c i tqueji o ja e Cristo. Ma r pjsceji co cjuarma a Judea, ra unji ma ngenda na cjuana i ejmeji e Jesucristo, ra mamaji me na nojo Mizhocjimi. Ra mamaji me na nojo Mizhocjimi por c vi pjsceji na jo anguezeji, e i pjsji ma cj co pje ni jyod. 14 Anguezeji ra mbentseji ra dytceji Mizhocjimi. Na ngueje me go nnc in mnceji Mizhocjimi i pjsji. 15 Dya r jnji ja ja rga unji na jo na pj Mizhocjimi. Na ngue o dyacji c me ni muvi c ngueje e Jesucristo c o j cja ne xoijm por nutscji.

2 CORINTIOS9,10 r cjijig, ma r e zenguatsji, r hunchi na zzhi co mama r s rg zocji. Dya r sg. 3 R ntetjog, pero c rg zocji, dya nza cja ga zocji yo nte yo dya pr Mizhocjimi. 4 Cja ne bpji nu rg ppc Mizhocjimi, dya r cjijitsjg n pjee ja rga zopj co mama dya cjuana o ja Mizhocjimi; Mizhocjimi dac o poder. 5 Yo nte, me cjijitsjji o pjee ga tsjapji na nojo. Me ji yo ja yo mama ja ga cja Mizhocjimi. Pero co o poder Mizhocjimi r zopcjji, ngue cua na puncj co jzi ce pjee c cjijiji, cja na dytji cua e Cristo. 6 Nguecua nutsceji r dytcgji. Co dya ra dytcg, ya r bb r castigaog co. 7 Bb co cjijitsj c mbpjiji cja Mizhocjimi, y mamaji c dya ngue o mbpjiz c. Nutsceji i creogueji co, na ngue dya i ptpji o mbji. Bueno, ma cj co mama ngueje o mbpji Mizhocjimi anguezeji, ni jyod xo ra unji ngenda nutsc xo r mbpjig cja Mizhocjimi. 8 Nguetsj cn Jmugji o dyac poder r cjag ne bpji. Ne bpji, dya ngue c r xctsji; ngueje c mas r ejmeji e Jesucristo. Z xe r xitscji c ja ga mbtsc na nojo, pero na cjuana. Dya cj s ra mama c dya cjuana yo r mang c rga bzhg n tseje. 9 Ixt unnceji ngenda, c rg pencji o carta, dya ngue c rgui sgueji. 10 Co xpte xitsceji a cjava: E Pablo ma penceji o carta, me hunchciji na zzhi nza cja c ri psi o poder. Pero ma bb co nutsceji c, dya hunchceji a cjanu. Y dya a na jo,

10

Nutsc e Pablo r xitscji r dytcgji. Pero cua ja nzi ma cja e Jesucristo, je xo ga cjazgnu, dya r cjapc na nojo rg zocji, y r bb dispuesto r perdonaotscji. Bbtsceji co mama me r s rg zocji ma r bb co nutsceji, pero c me r hunchcji na zzhi ma r pencji na carta. 2 Bbtsji co pzhi que r cjatsjg ne bpji nza cja na nte c dya creo Mizhocjimi. R tcji r dytcji i texeji. Ma jiy, ya

La autoridad de Pablo como apstol

2 CORINTIOS10,11 entseji co xpte. 11 Co xitsceji a cjanu, ni jyod ixta unji ngenda, ma r cj co nutsceji r bb r castigaotsji cua ja nzi rg mang cja yo carta ma dya r bb co nutsceji. 12 Co xpte, me mamatsjji c me na jo ga jizhiji. Cjijitsjji que na jo ga xpnteji, na ngue nde dyotji ga jizhiji. Pero dya ni muvi c ni jytsitsjji a cjanu. Nutsc, dya r mang cjo nda na jozg que na ngue anguezeji. 13 Dya r cjaptsjg a cjanu na nojo. C r mang, nguextjo c ja va cja va dyac Mizhocjimi ne bpji nu rg zopcj yo nte. Ngue angueze o dyac r e zocji. 14 Nguetsc ot r e xitscji ja ga cja e Cristo. Nguecua r psc derecho r zocji; nutsceji ni jyod r dytcgji. 15 Dya r cjag ja co ga tsja co xpte. Anguezeji pji nu ja ya vi maa c naja vi ma zopj yo nte. Cjapji na noji nza cja ma ri nguetsj anguezeji ot vi zopjji yo nte. R tebeg r ejmeji na jo Mizhocjimi. A cjanu ra s r mag cja co aja jii ja co nzi va dyac Mizhocjimi r ma ppji. 16 R mag cja co jii co mas na j, r ma xipjiji ja ga cja e Jesucristo. Y ma r stg nu ja ya mbr o creoji o ja Mizhocjimi, dya r onp yo nte, cja rr mang: Na puncj o nte va yo ya ndenngue co nuzg, r eeg, iy. Na ngue ri ngue c na cjuarma c ya vi pjt ce bpji. 17 Ma cj co ra mbpi na jo Mizhocjimi, dya ni jyod ra mama: Nutsc r cjag ne bpji. C ni jyod ra mama: Mizhocjimi o mbxc r ppjig ne bpji,

382 raee. 18 Z ra mama na nte: Me na jozg, ra ee, pero dya ngue c ni jetse cjo na jo. Pero ma mama Mizhocjimi c na jo na nte, ix na cjuana na jo ma c.

11

Xama r psceji paciencia co nutsc co xe r xitscji. Na ngue c r cjapc me ni muvi ne bpji nu rg zopcj yo nte, bb co ra mama que r locog, dya r jng n pjee. Pero r tcji r pscji paciencia co xe r xitscji. 2 Na bzo me pjr c nu xunti, ngue cua ma ra chjntp c o xunti, dya be ri chjvi o bzo. Nguecua nguextjo c nu xra ra dyojui. Je xo ga cjazg nu, me r pjcji cua ja nzi ga mbceji Mizhocjimi. R neg nguextjo e Cristo r egueji. 3 Ce cijmi o dyonp e Eva, mi cjap mi xipji co na cjuana pero iy. Je xo ga cjatjonu, r sg na cj co ra dyoncji ra sonncji in pjeeji; nguecua dya cja r egueji e Cristo co texe in mnceji. 4 R xitscji ja rg s e Jess ra evgueji libre cja co na so; nguecua vi creogueji. Y Mizhocjimi o dyaceji c o Espritu o j cja in mnceji. Pero bb o xpte co va tsj co nano ga zocji. Maco i pspiji paciencia anguezeji, xo ni jyod r pscji paciencia yo r xitscji. 5 Anguezeji cjapji me na noji, mamaji c ngue anguezeji o apstole e Jesucristo. A poco i cjijiji c xenda na nojo anguezeji que r nguetsc. 6 Anguezeji mamaji c dya z rg ag. Z ga cjanu, pero r prg na jo yo r xitscji. I prgueji c r prg na jo. Na ngueje ma r

Pablo y los apstoles falsos

383 zocji, dya r cobg ne r naja ja. 7 Ma r xitscji o ja Mizhocjimi, dya r jng co mi dacji. A poco i cjijiji c rv cja na so, na ngue dya r jncji. Nu c rv zocji, dya ngue c pje ro jncji; ngueje c rv muvitsceji a jmi Mizhocjimi. 8 R jng co merio co o dyac co cjuarma cja co aja congregacin. Nguecua o s r xitscji o ja Mizhocjimi. 9 Ma mi bb co nutsceji, ma pje co mi btsc, dya r t ne ri natsceji. Pero co cjuarma a ma a Macedonia o ndji co o j o e zoczgji co mi jyodz. Nguecua dya r jncji, dya pje xo r jncji. Na ngueje dya r neg r sgueji na jy. 10 Bb e Cristo co nutsc; nguecua na cjuana c r xitscji. Me r mcj na ngueje dya r jng co mi dacji nutsceji i tsjaji texe a e a Acaya. Y nunca dya pje r jncji. 11 Bb co mama c dya r netsegji, nguecua dya rg jng co ri dyacji. Pero ptc n mb Mizhocjimi r netseji. 12 Co aja xpte, neji c r jng co ri dyacji. A cjanu ra s ra xitsiji: Janchjaji, e Pablo r chjntcjjme c, ra eeji. Nguecua, dya rg jncji co ri dyacji, dya xo r jncji. 13 Anguezeji me nzhodji ga dyonpji yo nte. Cjapji c ri ngue o apstole e Cristo, maco dya juajn e Cristo anguezeji. 14 Dya ni jyod r tsjijiji na puncj c ni tsja a cjanu anguezeji. Na ngue je xo ga cjanu ga tsja e Satans nu c dya jo, bnma cjap c ri ngue naja co o anxe Mizhocjimi. 15 Nguecua

2 CORINTIOS11 dya ni jyod r tsjijiji na puncj co xpte co cjap ri xitsceji co na jo. Na ngueje anguezeji, ngue o mbpji c dya jo. Mizhocjimi ra tsjap ra sufreji, na ngueje cjaji na so. r xitscji ja ga mbtsc na nojo, pero dya r ma tsjijiji cjo r locog. Z r tsjijiji c r locog, pero xe r pscji paciencia c xe r mang c ja ga mbtsc na nojo. Maco i pspiji paciencia co xpte co cjap na nojo. 17 Dya mandazgji cn Jmugji me r mangji pje pjtscji. Pero xe ni jyod r mang c pje pjtsc, z r mangueji r locog. 18 Co xpte me cjapji na nojo na ngue c pjzhiji. Xo r mang dya c ja ga mbtsc na nojo. 19 I cjijiji i psceji na puncj in pjeeji; nguecua gui pspiji paciencia co xpte co cjap na nojo. 20 Co xpte me mandatsceji, pero i sido i pspiji paciencia i tgueji co. Anguezeji me jncji in merioji, pero i sido i pspiji paciencia. Anguezeji me cjapji in jmugueji, me cjaceji c dya ni muvitsceji. Xo pjchceji in jmiji, pero i sido i pspiji paciencia i tji. 21 A poco i cjijiji xe na jo ma xo ro cjapc chala a ndetsceji ja co nzi ga tsja co xpte. R perdonaozgji c dya r cjacji a cjanu co na so. Co xpte, me mj ga tsjaptsjji na nojo. Je xo rga cjazg dya nu, co mama anguezeji ja ga mbzhiji na nojo, xo ngue co xo s r mang c pje pjtsc, z r mangueji r locog. 22 Co xpte cjapji na nojo

Sufrimientos de Pablo como apstol

16Me

2 CORINTIOS11,12 na ngueje aji hebreo. Xo ezg xo r ag hebreo. Anguezeji mamaji je menzumji a Israel. Xo ezg je xo r menzumg nu. Xo mamaji je mboxbcheji cja e Abraham. Xo ezg xo ngue o mboxbchez c. 23 Xo mamaji c mbpjiji cja e Cristo. Nutsc mas na jo rg ppc c. Bueno, r mang yo, z r tsjijiji c me r locog. Mas r ppji na zzhi que na ngue anguezeji. Mas o jycji co chirrio que na ngue anguezeji. Y mas go pantcaji a pjr. Na puncj rv cjog peligro c ya ro tg. 24 Co n menzumgjme a Israel, tsicha vez va jycji co chirrio. O z treinta y nueve co o dyacji nzi na vez c mi jcji. 25 Ji vez va jycji co dyenza. Na vez o pjacji o ndojo. Ji vez va chd a nde co barco ma mi nzhodg cja mar. Nguecua naxm cja na napa r sufreg cja ndeje. 26 Na puncj rg nzhodg rg zopjg yo nte. R cjog peligro rg peseg cja ndare. R cjog peligro ra tsaczg o mb. R cjog peligro na pje co ra tsjac yo n menzumgjme, e co dya ngue n menzumgjme. R cjog peligro ma r nzhodg cja co jii, e ma r nzhodg cja majyad, e ma r nzhodg cja barco. Xo r cjog peligro ma r chjgjme co cjap cjuarma. 27 Bb ma r ppcj na zzhi hasta me ni mbotjo n cug, e me r sg na . Bb ma r bzhi na puncj n chjg. Bb na puncj ma dya r sig o xdyi, na ngueje ojtjo pje r sig. Na puncj rg tsg, na ngueje btsi c r jeg. 28 Nujyo, dya nguextjo yo r sufreg yo. Pama me r

384 mbeeg co cjuarma texe cja co congregacin. 29 Ma bb na cjuarma c dya nda ejme Mizhocjimi, me r sentiog nza cja c ri nguetsc c dya nda ri creo. Ma cj co cjap ra tsja na so na cjuarma, r gbe ce nte c. Y r tseg nza cja ma ri nguezg ro cjag co na so. 30 Pe i neji xe r mang c pje pjtsc. Iy. C r cjag dya, r xitscji ja ga cja c dya ztsc. 31 Na cjuana yo r xitscji; nzi ga mbr Mizhocjimi c mi mat e Jesucristo cn Jmugji c ngue o Ti. Me na nojo Mizhocjimi; ni jyod nunca r jzi rga cjapji na nojo c. 32 Ma mi bnc a Damasco, o tsja ce gobernador c vi eme e rey Aretas, o ngama co mi pjr cja co trangoxtji, ngue cua ma ro pedyeg, ro tsaczji. 33 Pero co n dyocjjme go pjongzji cja na ventana c mi bb cja ce varda, cjanu o sjpcji cja naja bosi. R cueeg cua cja ce ciudad, dya pje tsjac ce gobernador.

12

Dya ni muvi c me rg mang c pje pjtsc. Pero bb c xe r xitscji. R xitscji ja ga cja co o dyac e Jesucristo cn Jmugji r cjinchig, e co o jtsc. 2,3 Ya cjog catorce cj ma o zinzg a jense Mizhocjimi. Dya r prg cjo o zinzg co texe n cuerpo, cjo nguextjo n aljma c o zinngui. Nguextjo Mizhocjimi pr. 4 O zinzg nu ja me na z. Je r rg nu co jaa co me na sj co dya s r xitscji. 5 Pero dya r cjaptsj na nojo. Ngue

Visiones y revelaciones

385 Mizhocjimi c r cjapc na nojo, na ngueje ngue c o zinzg c. C r xitscji ja ga cjazg, dya ngue c me na nozg; ngueje c dya ga ztsc. 6 Z ri neg ro xitscji co me na z rv jandag, pero dya ri locog. Na ngueje na cjuana c ro xitscji. Pero dya r xitscji co. I jandgaji ja rg nzhodg. Xo i rji co ja co r xitscji. Nguecua dya ni jyod r xitscji co me na z co r jandag. Ma jiy, ri cjijigueji c me na jozg na puncj, z dya ga cjazg nu. 7 Me na z co o jtsc Mizhocjimi. Pero dya go ne Mizhocjimi c r cjapc na noz rga mang co r jandag nu. Nguecua o jyzi Mizhocjimi e Satans nu c dya jo cjac r sufreg nza cja ma ri tjoczg na bidyi. Nuc, me r sufreg c, ngue cua dya r cjapc na noz. 8 Ji vez rv tg cn Jmugji ro tsjap ro cuee c rg sufreg. 9 O ndnr cua cn Jmugji o xitsig: Me r siyatsg. Pje xe ni jyonc? Ma dya pje ga zzhi na nte, je ngue ma jetse c me na ztsc, na ngueje r pjsg c, enzg cn Jmugji. Nguecua me r mcj na puncj na ngue dya pje ga ztsc. R mcj na ngueje bbz o poder e Cristo. 10 Na ngue c rg ppc e Cristo, me cjac na so yo nte me pjongzji cja o jiiji, y pje co nde r sufreg. Pero r mcj. Na ngueje ma dya ga ztsc, ngue ma ix na cjuana na ztsi.

2 CORINTIOS12 Pero, ja rva cjap? Ma o xitsceji co xpte c dya jo rg jizhig, dya i xiqueji c na jo rg xpteg. Nguecua ni jyod r xitscji pje pjtsc. Co xpte cjapji ri ngue o apstole e Cristo co me ni muvi. Pero xenda na nozg, z dya ni muvizg. 12 Ma mi bnc co nutsceji, r sufreg. Pero r sido r ppc e Cristo. Y r cjag co me na nojo co nunca mi jandagueji. Nguecua vi unnceji ngenda c na cjuana c mi xitscji. Nguecua i prgueji c ngue o apstolez e Jesucristo. 13 A poco i cjijiji c xenda r siyag na jo co aja congregacin que na nguetsceji. Bueno, c r cjag, ngueje c dya r jncji in meriogueji. Ma jiy, rvi sgueji na jy. Perdonaozgji c dya r jncji in merioji. 14 Dya ra metsc r e nucji. Ra z na ji c rga j. Y dya r jncji in meriogueji. Dya ngue in meriogueji co r mbeeg, nguetsceji me r mbentseji. Dya ngue yo ti co ni jyod ra mbsiji c rgu mbsji nu tataji; ngueje yo nzhante co ni jyod ra mbsiji c rgu mbsji nu tiji. 15 Me r mcj rg ppc Mizhocjimi rg pjxcji, z me potjo n cug. Nza cja c mas r netscji, y dya nda i nezgji. 16 Bbtsceji c ra mama, z dya r jng co merio co mi dacji, pero r jodg ja rv oncji. 17 R xitscji, ma r xipji co cjuarma o ji o e zoceji, dya pje xo jncji. 18 R xipji e Tito ro jui c na cjuarma, o e nuceji. Cjo pje co o jncji e Tito? Iy, dya pje xo jncji. Cjo dya xo

ngue me r xitscji pje pjtsc, pe i mamaji c r locog.

11Na

Preocupacin de Pablo por la iglesia de Corinto

2 CORINTIOS12,13 mbentseji angueze, ja co nzi rg mbentseji? J, xo mbentseji. Cjo dya xo tsja ja co nzi rg cjag? J, je xo va tsjatjo a cjanu. 19 Nu yo r xitscji, pe i cjijiji c rr anatsj cja in jmigueji nza cja ma ro cjag na so. Pero dya je ga cjanu. Nu yo r xitscji, jandgag Mizhocjimi. Y bb e Cristo co nutsc. R siyatscji cjuarma. C rg xitscji yo, ngue c mas r prji Mizhocjimi. 20 R neg r nzhodgueji na jo. I negueji c r mcji. Pero r sg ma r e nuceji, na r ttcji c dya ri nzhodji na jo. Ma rga cjanu, dya ra s r mcji ma. R sg na r ttcji c me ri sgueji o ja, e me ri ne ra mbtsiji na nojo cua ja nzi ga mbzhi co aja. O r ttcji ri ptqui sjyaji, e ri ptqui husji. O r ttcji ri ptqui xosji o bchjine, e me ri ptqui tsjojneji. O r ttcji ri cjapquetsjji rr notsceji nzi natsceji, e me ri atsj ri atsjgueji. 21 Bbtsceji co cja na so. I cjijiji na so cja in mbgueji. I tsgueji o bzo o ndix, e pje co nde i cjaji a cjanu co na so. R sg, ma r e nuceji, na r ttcji c dya be ri nzhog in mbji. Nguecua Mizhocjimi ra tsjac me ra sentio n mbg me r hucji.

386 castigaoji ma c, ee. 2 Ma r e zenguatsji c na yeje, r zopj co mi cjatsgueji na so, r xicji ro nzhog o mbji. Ma jiy, ro castigaog co, ma ro g na jii. Nudya, dya r bnc co nutsceji. Pero r zocji nutsceji i sido i cjaji co na so, r xitscji, ma r cj na ji, r castigaotsji. 3 Nu ma dya i prgueji cjo r ptpg e Cristo, jo r ugueji ma, ma r cj. Me na zzhi angueze, dya s ra castigaotsji. 4 Ma o ndbji e Cristo cja ngronsi, o jetse nza cja c dya ma zzhi. Pero bbtjo dya c, na ngueje c o poder Mizhocjimi o tsjap o bbtjo na yeje. Je xo ga cjazgnu. Na ngueje bb n mnc e Cristo, jmancha rg zocji na jo, nza cja c dya ri psc poder. Pero bbz o poder Mizhocjimi. Nguecua ma dya ra nzhog in mbgueji, r bb r castigaotsji. 5 Nutsceji, nguetsceji ni jyod r utsjji cjo na cjuana i enche in mnceji e Cristo. Cjo bb in mnceji e Cristo? Cjo nnc in mbji r tsjaji ja co nzi ga ne? Ma jiy, dya cjuana i ejmeji ma. 6 Pero ma bb in mnceji e Cristo, r tebeg r unnceji ngenda xo etsc xo bbzg c, y ngue o apstolezg c. 7 Ma r e castigaotsji, numa, r prgueji c r bnc o poder e Cristo. Pero r tc Mizhocjimi c r jyzgueji co na so. Z r neg ra jetse c ngue o apstolez e Cristo, pero r neg mas c r tsjagueji ja co nzi ga ne Mizhocjimi. 8 Ra s r zocji ngue cua r tsjaji co na jo. Pero ma ya rgui tsjaji co na jo, dya cja

13

Ma r cj na yeje, ya ra z na ji c rv g va. Tsjijiji c topj a cjava: Ma cj co ra tsja na so, ni jyod yeje o jii co o janda vi tsja na so, co ra cste. Numa, ra s ra

Advertencias y saludos finales

387 ra s r castigaotsji ma. 9 Ma na ztsceji, ma i cjaji co na jo, dya ni jyod r castigaotsji co o poder Mizhocjimi. Ngue c rg mcj c. Y ngue c r tc Mizhocjimi, c r tsjagueji dya co na jo. 10 Mizhocjimi o dyac poder, pero dya ngue c rga chjojtcji; ngueje c rga pjxcji mas r ejmeji Mizhocjimi. Nguecua nudya dya r bnc co nutsceji, r penceji ne carta r xitscji yo, xama r dytcgji ante c r cj. Ma r tsjaji a cjanu, dya rgu jyod r hunchcji ma r cj. 11 Ya r cjuatg ne carta. Mizhocjimi ra mbxcji cjuarma. Jyziji co na so, mas r tsjaji ja

2 CORINTIOS13 co nzi ga ne Mizhocjimi. Dytcji co r xitscji, ngue cua ra mj in mnceji. R tsjijiji natjo in pjeeji, r tsrgueji na jo. Ma r tsjaji yo, ra bbtsceji Mizhocjimi c siyazgji e cjacji ra mj n mncji, ngue cua dya pje r mbeeji. 12 R ptqui zenguateji co texe in mbji, na ngueje ngue o titsceji Mizhocjimi. 13 Btctjoji Cjimi co cjuarma co r crgjme. 14 R tc Mizhocjimi c mas r unnceji ngenda i texeji c me nugji na jo e Jesucristo cn Jmugji. Xo r tc Mizhocjimi c mas r unnceji ngenda c me siyazgji Mizhocjimi, e c bb n mncji o Espritu. Amn.

LA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS GLATAS

Nguetsc e Pablo r pencji ne carta. Bb co xitsceji nguetsj yo nte yo o juanc r cjag apstole. O ma jiy, xitsiji Mizhocjimi o nb o mb yo nte o juancji. Pero iy. C o juanc nguetsj e Jesucristo c o te ma ya vi nd, e Mizhocjimi c nu Tata c o tsjap o te. 2 Nutsceji i jmurji a Galacia i enche in mnceji e Jesucristo, nguetsceji r pencji ne carta. Nutsc e texe yo cjuarma yo r crgjme, r zenguatsjme. 3 R tc Mizhocjimi c mi Tataji, e e Jesucristo cn Jmugji ra sido ra nuceji na jo, ngue cua ra mj in mbji, dya pje r mbeeji. 4 E Jesucristo o ne o nd va ngtcji n nzhuncji. O evgueji libre, ngue cua dya cja ra mandazji c na so c bb cja ne xoijm. O nd a cjanu e Jesucristo na ngueje je ga cjanu va ne Mizhocjimi c mi Tatagji. 5 Me na nojo Mizhocjimi e me na jo. Je ga cjanu angueze texetjo co cj, e ma ya rgu nguar ne xoijm. Amn.

Pablo escribe a las iglesias en Galacia

r zocji, o nnceji in mnceji Mizhocjimi o jtsceji cua ja va siyatsceji e Cristo va nd. Nguecua vi enche in mnceji e Jesucristo. Pero nudya va tsceji co nano ga zoceji; dya xitsceji c nguextjo e Cristo ra salvatsceji. Nguecua i yembeeji; i ne r creoji ce ja c xitsceji co nano xpte. Jenga me tsi ni jyzgueji a cjanu ce ja c o dyaceji Mizhocjimi c ja ga cja e Cristo? Mi cjapc mi nzhodgueji na jo cja o iji e Cristo. Ce ja c i ne r creoji, dya ngue c ra empceji libre cja co na so. 8 Nutscjme ya r xitscjme ja rga evgueji libre e Cristo. Nguecua r xitscji, z r apstoleg pero ma ro xitscji nano ja, numa, ro jyzg ma Mizhocjimi ro tsjac ro ma sufreg. Je xo rga cjatjonu co o anxe Mizhocjimi co ixi cr a jense, ma ro xitsceji nano ja, xo ro tsjap Mizhocjimi ro ma sufre ma co. 9 Ya r xitscji ja rgui salvagueji. Xo r xitscji ma cj co ra e xitsiji nano ja,

No hay otro mensaje de salvacin

6,7Ma

388

389 Mizhocjimi ra tsjap ra sufre c. Y r yepe r xitscji a cjanu. 10 C rv xitscji a cjanu, ngue c rgui unnceji ngenda c dya ngue co xpte co r jodg ra mcg, ni xo ri nguetsceji; ngue Mizhocjimi r jod ra mcg. Nu ma cj co ri ngueje cja yo nte c ro jod ro mcg, dya ngue e Cristo c r ppc ma.

GLATAS1,2 r ma xipjiji ja rg s e Cristo ra eme libre anguezeji cja co na so. Ma o jtsig a cjanu Mizhocjimi, dya cj r n ne r naja nte ja rva cja rva zopcj yo nte. 17 Dya xo r mag a ma a Jerusaln ro ma n co ot vi mbzhi apstole que na nguezg. C r cjag, ixt xgtsj r mag a ma a Arabia. O cjog ja nzi pa, cja rr nzhog r cua a Damasco. 18 Nucua ma ya vi cjog ji cj, r mag a ma a Jerusaln c tsja a Judea. Pero dya ngue c ro ma nng ja rva zopcj yo nte. Ngue c rv ma prg e Pedro. Y dya mezhe rv minc nu, c ro abe; yenzotjo. 19 Xo r chjgbe nu, e Jacobo c nu cjuarma e Jesucristo cn Jmugji. Pero co aja apstole, dya r chjgjme co. 20 Nujyo r xitscji, dya bchjine yo. Na cjuana yo, cua ja nzi ga mbtc n mb Mizhocjimi. 21 Nucua r pedyeg a Jerusaln r mag a ma a Cilicia e a Siria. 22 Co cjuarma co mi jmur cja co aja jii a Judea, dya be mi pcg co. 23 Pero mi rji co mi mama co o dyoji: E Pablo dya mi ne cj ro enche o mb e Jesucristo. Nguecua mi cjacjme r sufrejme y me mi ne ro mbtcjme. Pero nudya, e Pablo xipji dya yo nte xo ra enche o mbji e Jesucristo, mi ee co cjuarma ma xipjiji co o dyoji. 24 Nguecua co cjuarma co mi cr a Israel mi mamaji c me na zzhi Mizhocjimi, na nguezg e Pablo xo r enche n mbg e Jesucristo.

mbeegueji cjuarma. Co ja co r xitscji ja ga jog n mncji, dya ngueje yo nte yo o nguijitsj o mb co. 12 Na ngueje dya cj xitsig yo nte ja ga cja, ni cj xo ro xc. Nguetsj e Jesucristo o jtsi r prg ja ga jocz n mbji. 13 Ya r xitscji ja ga cja rm minc ma dya be mi ejmeg e Cristo. Mi cjag n chjrgjme nutscjme r menzumjme a Israel. R xitscji c me mi cjapc ra sufre co o nte Mizhocjimi co mi jmur mi matji e Jesucristo. Y me mi cjag ro chjotc co. 14 Xenda mi cjag n chjrgjme, que na ngueje na puncj co n menzumgjme co cja nde mi sgjme. Na ngueje xenda mi tpc o tjr co mi mboxpalejme. 15 Pero ante c ro jmuxc, ya vi xcz Mizhocjimi c ro ppc c. Na ngue c vi siyazg Mizhocjimi, o na nu pa o nng n mb. Y nutsc r enche n mb e Jesucristo na ngueje c vi siyazg c. 16 Y go ne Mizhocjimi go tsjac r prg ja ga cja e Jesucristo c nu Ti. O jtsig a cjanu ngue cua r mag cja yo nte yo dya menzum a Israel,

11R

Cmo lleg Pablo a ser apstol

Los otros apstoles aceptan a Pablo

O cjog cua catorce cj r mag a ma a Jerusaln, r

GLATAS2 mbe e Bernab. Xo r sidyibe e Tito. 2 Nguetsj Mizhocjimi o tsjac r prg c mi jyod ro mcjjme nu. R ma atsjjme co pjzhi apstole nu. R xipjiji ja ga cja rg zopcj yo dya menzum a Israel r xipjiji ja rg s e Jesucristo ra eme libre anguezeji cja co na so. Mi neg c ro un ngenda co apstole, co ja co r xipjig yo nte, chjntjui co ja co mama co apstole. Ma jiy na dya rv muvi ma c rv ppcj na puncj, e c cja xe r ppcj. Na ngueje na dya ro mbxcg co apstole cja ne bpji. 3-5 Na ngueje cr co aja co vi mama c ni jyod ra circuncidaoji yo dya menzum a Israel ra dyopcji o cuerpoji. Nutscji bb n mncji dya e Cristo Jess; nguecua dya cja mandazji co o ley Mizhocjimi co o dyopj e Moiss. Pero bb co chaque cjap cjuarma; mi nugtjojme cjo mi cjajme cua ja nzi ga topj co ley cjo iy. Na ngueje anguezeji mi neji ro nzhogjme ro jod ro tcjme co ley co. Mi neji ro circuncidaoji e Tito c mi dyocjjme, na ngueje dya mi menzum a Israel, nguecua dya vi circuncidaoji c. Pero dya r neg ro circuncidaoji e Tito. Ni xo ro neg ro circuncidaoji co aja cjuarma co dya menzum a Israel. Na ngueje mi mbentscji nutsceji, dya i menzumji a Israel, r neg r sido r ejmeji c na cjuana cua ja rgui salvagueji. Nguecua ma r cjuar r ajme co apstole, cjanu o mama cua anguezeji c dya ni jyod ra circuncidaoji co cjuarma co dya menzum a Israel, ni xo ri ngueje e Tito.

390 pjzhi apstole, dya pje xitsigji c pje xe ro jchc yo dya menzum a Israel. Para nutsc, dya ra tsja z pje pjzhiji, na ngueje Mizhocjimi ra juajn na ntee z dya pje ri pjzhi. 7 Co pjzhi apstole, c o tsjaji, o unji ngenda c vi juancg Mizhocjimi r stc cja yo dya menzum a Israel, r xipjiji ja rg s ra jog o mbji. Xo unji ngenda vi juajn Mizhocjimi e Pedro ra zopj yo menzum a Israel. 8 Xo mbrji ngue Mizhocjimi c nb o mb e Pedro ra tsja apstole, ngue cua ga zopj yo menzum a Israel. Y xo mbrji ngue Mizhocjimi c nng n mnc ngue cua xo pjtsi apstole r zopj yo dya menzum a Israel. 9 Co apstole co me mi nntji pjzhi na puncj, ngueje e Jacobo e e Pedro e e Juan. Anguezeji o unji ngenda c vi tsja Mizhocjimi vi tsjacg apstole, e vi mbxc na puncj. Nguecua va dyacji o dyji va mcbe e Bernab, cjanu xitsibe: Nutscevi etscjme r mbpjiji cja e Cristo. Nutscevi r ma zopjvi yo nte yo dya menzum a Israel, nutscjme r ma zopjjme yo r menzumji a Israel. 10 Pero dya r jyombeevi r pjsvi co n menzumgji co dya pje psi, o enzgbe co. Ce jaa r neg c, na ngueje siempre r mbee co cjuarma co dya pje psi.

6Co

nu pa, z mi pr e Pedro co na jo, pero nano va tsja. Nguecua rv hunchc cua. R xitscji dya, ja va tsa. Ot o ma e Pedro a ma

Pablo reprende a Pedro en Antioqua

11Na

391 a Antioqua. 12 Nucua natjo cua mi siji o xdyi co cjuarma co dya menzum a Israel. Nucua cjanu sj cua ja nzi co menzum a Israel co mi ngue o dyoji e Jacobo. Nguecua mi s e Pedro xe ro ziji o xdyi co cjuarma co dya menzum a Israel. Na ngueje na ro mama co ya vi sj, jenga mi siji o xdyi e Pedro co cjuarma co aja menzum. Nguecua z mi pr e Pedro ma jo c natjo cua mi siji o xdyi co cjuarma co dya menzum a Israel, pero go xg cua; dya cja natjo cua go ziji o xdyi co. 13 Xo etjo co aja cjuarma co menzum a Israel co mi cr a Antioqua, z xo mi prji ma jo c natjo cua mi siji o xdyi co aja cjuarma, pero xo tsjaji cua ja va tsja e Pedro go xgji. Y ma o nuu ga cjanu e Bernab, xo xg c. 14 Nguecua r unnc ngenda c dya ma jo c mi xgji. Na ngueje co ja co mama ja ga salvazji, dya mama c r xgji a cjanu. Nguecua rv hunchi e Pedro nu ja mi crji texeji, r xipji a cjava: Nutsce i cjague c topj co n leygji c dya r cjaji nutscji r menzumji a Israel; i sigueji o xdyi yo dya menzum a Israel. Dya so c i cjague dya a cjanu, na jo c. Nguecua, jenga i xgue cja yo cjuarma yo dya menzum a Israel? Ra nguijiji c ni jyod ra tsjaji cua ja nzi ga tsja yo n menzumgji, xo ra jyod ra cumpleji texe co n leygji. Pero dya ni jyod.

GLATAS2 co o ley Mizhocjimi; nguecua nutscji r menzumji a Israel mi xicji cjaa na so co. Nutscvi, ixt menzumgvi a Israel. 16 Pero r unncvi ngenda z ra jyod na nte ra dyt texe co ley, pero xe ri ttjo o nzhub a jmi Mizhocjimi. Xo r unncvi ngenda nguextjo ma ra tsja na nte ra enche o mb e Jesucristo, numa, ra mama Mizhocjimi c dya cja ri t o nzhub ma c. Nguecua xo ezgvi xo r enche n mncvi e Jesucristo ngue cua dya cja xe r tunsvi n nzhuncvi. Na ngueje je topj a cjava o ja Mizhocjimi: Z cj co ra tsja ra dyt texe co ley, pero xe ri ttjo o nzhub a jmi Mizhocjimi ce nte c, ee. 17 Xe r xic e Pedro: Nutscvi r negvi c dya cja xe ra bbzvi co na so. Nguecua rv enche n mncvi e Cristo. Nguecua s r jytsitsjvi dya yo dya menzum a Israel yo xiji na so. Na ngueje cua ja nzi ga cja anguezeji, dya tjji co n leygji, je xo ga cjazgvi dya nu, dya cja mandazvi co ley. Ma r jzgvi co ley ngue cua ro enche n mncvi e Cristo, cjo ix ma so ga cjanu? Iy. 18 R xitsc na cjuana cj ngue c cja na so. Ma cj co ya enche o mb e Jesucristo, ma ra nzhog na yeje ra jyod ra cumple co ley, numa, ngue ma ix na cjuana tuns o nzhub c. 19 Nuzg r unnc ngenda c dya s ro cumpleg texe co ley. Cua ja nzi ga cja na mbpji c ya nd, dya cja manda c nu lamu, je xo ga cjazg dya nu, dya cja mandaz co ley. Nguecua nza cjazg c ya r tg. Pero a

r xipji a cjava e Pedro: Yo dya menzum a Israel, dya tjji

15Xo

La gente de Israel, igual que todos, se salva por fe

GLATAS2,3 jmi Mizhocjimi r bntcj dya, y nguextjo angueze r tc c. 20 Ma o nd e Cristo cja ngronsi, xo r tg nu. Nguecua dya cja nza cjazg ma ot. Z xe bbz n cuerpog, pero bb dya a mbo cja n mnc e Cristo c ngue o Ti Mizhocjimi. Nguecua nudya, r enche n mb c recibidoz dya Mizhocjimi, na ngueje o siyazg e Cristo o ne o ptc va nd c. 21 Bb co cjap dya ni muvi c vi siyazji Mizhocjimi va ndj c o Ti o nd; mamaji ni jyod r cumplegji co ley, ngue cua rr jozji a jmi Mizhocjimi. Pero nutsc, dya r mang a cjanu. Na ngue ma rva cjanu, pje ro dyeje ma c vi nd e Cristo?, r embe e Pedro.

392 dya ni muvi dya ma c i sufreji. Xama dya r jyzgueji c. 5 O Espritu Mizhocjimi daceji o poder. A cjanu Mizhocjimi dacji i cjaji co na nojo co nunca mi janda yo nte. Cjo i tqueji texe co ley nguecua ga dyaceji Mizhocjimi o poder? Iy. Daceji a cjanu o poder, na ngueje ma i rji ja ga cja e Cristo, i creoji. 6 Je xo va cjatjonu e Abraham mi jingu, o enche o mb Mizhocjimi, o creo c ro tsja cua ja nzi va xipji. Nguecua va mama Mizhocjimi c dya cja mi t o nzhub e Abraham. 7 Nguecua ixt unnceji ngenda, co je ga cjanu ga enche o mb Mizhocjimi, je ngueje co na cjuana mboxbche cja e Abraham co, na ngueje enche o mbji Mizhocjimi cua ja nzi va tsja e Abraham. 8 Mizhocjimi xo xipji a cjava e Abraham: Na ngue i creo c r xitsi, r intsjimits. Je xo rga cjanu yo cr texe cja ne xoijm, xo r intsjimig yo, ee. Nguecua topj dya cja o ja Mizhocjimi. O mama a cjanu Mizhocjimi, na ngue ya ixmi pr c xo etjo co dya menzum a Israel xo ro enche o mbji angueze. Y ma ro enche o mbji, dya cja ri tji o nzhubji ma. 9 Nguecua co ra enche o mb e Cristo, ngue co ra intsjimi dya Mizhocjimi, ra mama c dya cja ri tji o nzhubji, cua ja nzi va mama c dya cja mi t e Abraham o nzhub, na ngue xo enche o mb Mizhocjimi. 10 Cr co cjiji c dya cja ri t o nzhubji nu ma ra cumpleji texe co o ley Mizhocjimi. Pero

Nutsceji cjuarma i crji a Galacia, r xitscji na joo ja va nd e Cristo cja ngronsi por nutscji. Pero nudya i ne r dyrji na ja c dya cjuana. Jenga i jyzgueji o dyonceji? Dya i cjijiji na jo na pjee. 2 Bb c r neg r nncji. Mizhocjimi o dyacji o Espritu o bb cja in mbji. Cjo i tsjaji texe c topj co ley nguecua va dyacji c? Jiy. O dyacji c, na ngueje ma i dyrji ja ga cja e Cristo, i enche in mnceji c. 3 Ma i enche in mnceji e Jesucristo, o tsja Mizhocjimi o ndj o Espritu ra dyaceji poder r tsjaji na jo. Maco i jod r tsjatsjji co na jo rgui cumpleji co ley. Dya jo ce pjee c i cjijiji. 4 Ma i pjr i ejmeji o ja e Cristo, i sufregueji na puncj. Pero ma r jyzgueji dya ce ja,

La ley o la fe

393 dya cj s ra cumple texe co o ley Mizhocjimi. Nguecua co cjiji a cjanu, ra tsjap Mizhocjimi ra ma sufreji. Na ngue je topj a cjava o ja Mizhocjimi: Ma cj co dya ra cumple texe c topj cja o ley Mizhocjimi, ra ma sufre ma co, ee. 11 Co jod ra cumple texe co ley ngue cua ra jogji a jmi Mizhocjimi, r prgji c xe ttjoji o nzhubji a jmi Mizhocjimi. Na ngueje je xo topj a cjava o ja Mizhocjimi: C ra enche o mb Mizhocjimi, ngue c ra mama Mizhocjimi c dya cja ri t o nzhub c, y ra chun c rgu bbtjo c, ee. 12 Pero co ley, nano ga mamaji. Je top ga cjava co ley: Na nte, ma dya ra cumple texe co ley, dya ra chun c rgu bbtjo, ee co ley. 13 Nguecua ixi jetse cja ce ley c ro tsjacji Mizhocjimi ro ma sufreji, na ngueje dya s ro cumpleji texe co mama cja ce ley. Pero Mizhocjimi o tsjap o sufre e Cristo c ro ma sufregji, ngue cua dya cja xe ni jyod r ma tji. C rgui unnceji ngenda c ngue Mizhocjimi o tsjap o sufre e Cristo, ngue ce ja c je topj ga cjava: Mizhocjimi je ngue c cjap ra sufre ma cj co ra sufre rg nd cja ngronsi, ee o ja Mizhocjimi. 14 O ptcgji va nd e Cristo. Nguecua nutsceji z dya i menzumji a Israel, pero xo etsceji ra intsjimitsji dya Mizhocjimi cua ja nzi va xipji e Abraham, ra perdonaotsji. Y ra dyacji o Espritu; etscjme xo ra dyacjme. Na ngue r enche n mbji e Jesucristo.

GLATAS3
La ley y la promesa

cjuarma, ja rg cjaji va cja ne xoijm. Naja nte ma ya rgu mbb naja xiscm, y ma ya rgu cuatji sello ce xiscm c, dya cj ra s ra tsas ni cj pje xe ra jus c. 16 Ma m o mama Mizhocjimi c ro intsjimi co nte, dya ndji co o mboxbche e Abraham. Na ngue ma rva cjanu, rv puncj o mboxbche co ro jnd ma. Pero natjo c o mboxbche e Abraham c o jnd, c ngueje e Cristo. Na ngue je ga cjava va mama Mizhocjimi va xipji e Abraham: Na ngue c ra tsja c in mboxbchegue, r intsjimig co nte co ri cr texe cja ne xoijm, ee. 17 Dyrji na jo c r xitscji. Mizhocjimi o mama c ro intsjimi co nte co ri cr texe cja ne xoijm. C vi mama a cjanu Mizhocjimi, chjntjui c ro mbbvi na xiscm e Abraham, cja rr cuattsj sello. Xe go mezhetjo cua cuatrociento treinta cj, cja chun ma co o ley Mizhocjimi co o dyopj e Moiss. Nguecua z bb co ley, pero ya zd ce ja c ot vi mama Mizhocjimi va xipji e Abraham. Na ngueje na cjuana ya intsjimizji dya Mizhocjimi cua ja nzi va mama. 18 C rgu cumple na nte o ley Mizhocjimi, dya ngue c rgu perdonao Mizhocjimi ce nte. Na ngue ma dya be mi chun co ley, o mama Mizhocjimi ma cj co ra enche o mb, ra perdonao Mizhocjimi cua ja nzi va perdonao e Abraham. 19 Cjo dya ni muvi ma co o ley Mizhocjimi co o dyopj e

15Tsjijiji

GLATAS3,4 Moiss? Dyrji c r xitscji. Z ya vi mama Mizhocjimi c ro intsjimizji, pero xo dyacjme co ley nutscjme r menzumjme a Israel, ngue cua ro unncji ngenda r texeji c r tgji n nzhuncji, dya r tcji Mizhocjimi. O dyacjme co ley hasta ma cja ro j c o mboxbche e Abraham c ngue e Jesucristo. Nuc, ngueje c vi mama Mizhocjimi ro intsjimizji ja co nzi va xipji e Abraham. Co ley, ngue Mizhocjimi o manda co o anxe o e un co n mboxpalejme co. O unji a dy e Moiss. 20 Ma o unji co ley, dya je ngue anguezeji o unji; je ngueje a dy e Moiss c o unji co. Pero ma o mama Mizhocjimi c ro intsjimi co nte co ri cr texe cja ne xoijm, nguetsj Mizhocjimi o zopjtsj e Abraham.

394 n mbjme e Jesucristo, mi mandazjme co ley, pero dya s ro cjagjme co mi mandazjme co. Mi mandazjme a cjanu, ngue cua ma ro j e Jesucristo, ro enche n mncjme angueze. 24 Tsjijiji ja ga cja co psi o bpji ra mbr o ti. Pjrji hasta ma cja ra ndmbee co ti. Je xo ga cjatjonu co ley, mi pjcjme ngue cua ma ro j e Cristo, ro enche n mncjme ma c, ngue cua ro mama ma Mizhocjimi c dya cja ri tgjme n nzhuncjme. 25 Nguecua nudya ya zd c r enche n mbjme e Jesucristo, nguecua dya cja mandazjme dya co ley. 26 Z ri menzumgueji a Israel o jiy, pero ya o titsceji dya Mizhocjimi, na ngueje i enche in mnceji dya e Jesucristo. 27 Ya i jigueji, i natjoji co e Jesucristo. Cua ja ga cja angueze, xo rga cjatsceji dya nu. 28 A jmi Mizhocjimi, dya ra tsja z ri menzum a Israel naja nte, o jiy. Dya ra tsja, z ri esclavo o z ri libre. Dya ra tsja, z ri bzo o z ri ndix. Nde na ma cjatsceji dya, na ngueje bb dya e Jesucristo cja in mnceji i texeji. 29 Ngue o ntetsceji dya e Cristo. Nguecua z dya i menzumji e Abraham, pero o mboxbchetsji dya c, na ngueje i enche in mnceji dya Mizhocjimi cua ja nzi va tsja e Abraham. Nguecua xo etsceji ra dyaceji Mizhocjimi c vi xipji ro un angueze. Ma ra nd na bzo, ra zopc c nu tii texe co psi. Nucua c nu ti, z ri mentsjaja texe co o sopc, pero ma dya

r mangji ma? Maco Mizhocjimi o xipji e Abraham c ro intsjimi yo nte yo cr texe cja ne xoijm, cjo dya ni muvi ma co ley? Iy, na jo co ley. Pero co ley, dya s ra dyacji c rga bbtjoji, dya s ra dyacji poder. Ma jiy, ro s ro cumplegji ma co ley, ngue cua dya ro tji n nzhuncji. 22 Pero dya je ga cjanu. Na ngueje je topj cja o ja Mizhocjimi c r tgji n nzhuncji r texeji; dya cj bb c ri t texe co ley. Nguecua nudya, ma cj co ra enche o mb e Jesucristo, ra intsjimi Mizhocjimi cua ja nzi va xipji e Abraham, ra perdonaoji. 23 Nutscjme r menzumjme a Israel, ma dya be rm enche

21Pje

El propsito de la ley

395 be ri tjmbee, chjntjui c ri mbpjitjo c. 2 Na ngueje bb co pjr ce ti c, e co vi sopc. Nguecua ce ti ni jyod ra dyt anguezeji hasta ma cja ra zd ce pa c o mbs c nd nu tata, cja ra tsjap o cjaja ma co. 3 Cua ja nzi ga cja ce ti, je xo ma cjazgji nu. Ma dya be mi ngue na cjuana o tizgji Mizhocjimi, mi nza cjaztjogji mbpji na ngue mi mandazgji co ley, e yo tjr yo cjaji va cja ne xoijm. 4 Pero ma m o zd co pa co vi juajn Mizhocjimi, o ndj cua c nu Ti c ngue e Jesucristo o o e jmus cja naja ndix, o jmus nza cjazgji. O o e cumple co ley co mi mandazjme nutscjme r menzumjme a Israel. 5 O j para o e nd va evgueji libre. Nguecua nutscji, dya cja xe ra mandazji dya co ley e yo tjr, ngue cua Mizhocjimi s ra tsjacji o tizgji dya c. 6 Na ngueje o titsceji dya Mizhocjimi, nguecua Mizhocjimi o dyacji c o Espritu o bb cja in mnceji dya. Nuc, nnceji in mnceji c, nguecua gui xipjiji Mizhocjimi: Mi Tatatsjme, i embeji c. 7 Nguecua, dya cja i mbpjitjoji ne r natsceji; o titsceji dya Mizhocjimi. Nguecua ga dyaceji c o mama mi jingu va xipji e Abraham. Dacji a cjanu na ngueje c vi e nd e Cristo.

GLATAS4 Maco dya Mizhocjimi yo. 9 Pero nudya, ya i prgueji dya Mizhocjimi. C xenda na jo, ngue c ya mbcji Mizhocjimi ya tsjaceji o titsceji dya c. Nguecua, jenga i ne r nzhog r dytqueji co ley e yo tjr co mi mandatsji? Maco dya s ra empceji libre cja co na so, ni pje ra mbxcji co. 10 I spji yo pa, e yo zana, e yo cj, cja na e yo mbaxua. 11 Nguecua me r cjiji cja n mbg cjo na cjuana i enche in mnceji e Jesucristo. Ma jiy, pje dyeje c rv ppcj na puncj a ndetsceji? 12 Nutsceji, dya mi mandatsji co ley, na ngueje dya mi tjgueji co. Nutscjme r tjgjme, pero nutsc r enche n mnc e Jesucristo, nguecua dya cja mandaz co. I ne r cumpleji co ley. Pero r xitscji co texe n mb cjuarma, r tsjaji cua ja nzi rg cjag dya, dya r jyzgueji ra mandatsji co ley. C rv xitscji a cjanu, dya ngue c pje vi tsjacji, iy. 13 Na ngue r mbeeg c na jo vi recibidozji ma. Mi sdyg ma, nguecua rv e mimig cja in jiiji. Nguecua r xitscji ja rg s ra salvatsceji e Cristo. 14 Nu ce ngueme, z mi xichatsji pero dya i tsjapqueji c dya rv muvi co ja co mi xitscji ma. Dya xo i xitscji: Dya r ne r rjme, ri enzgji. C i tsjaji, i recibidozji nza cja ma ri nguezg naja co o anxe Mizhocjimi. I recibidozji nza cja ma ri nguezg e Cristo Jess. 15 Jenga dya cja i ne r dytcji? Maco mi mcjeji ma r zocji ma ot. Me mi ne ri pjxcji hasta

dya be mi prgueji Mizhocjimi, mi nza cjatjotsceji mbpji, na ngueje me mi sgueji yo tsita, mi cjaji co o mandamientoji.

Pablo se preocupa por los creyentes

8Ma

GLATAS4 mi cjijiji quisiera ro s ri dyac in chgueji. 16 Pero nudya, pe r xitsigji ya r nucji na dya, na ngueje c rv xitscji c na cjuana. 17 Nu co xpte co xitsceji r circuncidaogueji, me ne ra xitsceji ja co rgui mgueji, pero dya jo c xitsceji co. Na ngueje ne ra tsjaceji r xgueji co nuzg, cja rr cheeji co nu co. 18 Ma cj co ne ra xitsceji ja co rgui mgueji, na jo c, z ri bnc co nutsceji z jiy. Pero ni jyod ra xitsceji ja co na cjuana. Ma jiy, dya jo ma. 19 Nutsceji n chitscji, cua ja nzi ga cja na ndix c ya ra zdy s cua ja na , je xo ma cjazg nu; me mi sentio n mb por nutsceji hasta ma i creoji. Nudya, me sentio na yeje n mb. Na ngueje r ptsa c r jyzgueji ce pjee c i cjijiji dya, ngue cua ra etse na jo c na cjuana i enche in mbji e Jesucristo. 20 Me cja n mb ro bnc co nutsceji, ngue cua xenda ro prg ja rva zocji. Na ngueje dya r prg jenga i ne r creoji co xpte co va e onceji.

396 c o ti ce ndix c dya mi mbpite, o jmus c, na ngueje Mizhocjimi ya vi xipji e Abraham ro jmus. 24 Co ndix co, r jytsc co ye ja cua ja va zocji Mizhocjimi. Ce mbpite c mi chj e Agar, ngueje c r jytsc co ley c, co o un Mizhocjimi co n mboxatitajme cja ce teje a Sina. Na ngueje co me jod ra cumple co ley co, nza cjatjo mbpji, dya libre co. Na ngueje me spji co ley. 25 E Agar, xo r jytsc ce teje a Sina c je bb a Arabia. Xo r jytsc ce jii a Jerusaln yo pa dya. Na ngueje co n menzumjme a Jerusaln chjntjui nza cja mbpji co, na ngueje me jod ra cumpleji co ley. 26 Nu ce ndix c mi libre c dya mi mbpite, r jytsc ce Jerusaln a jense c. Nutscji je r menzumji nu, nguecua dya cja nza cjazgji mbpji, ya r libregji dya. 27 Ra s r unnceji ngenda a cjanu, na ngueje ya topj a cjava: Mjgue, nutsce dya i ndunte, ni xo ri muxti. Mapcje na zzhi rgui mcje, nutsce dya i s cua na rvi muxti. Na ngueje z dya i muxtigue, pero xenda rr puncj co in chigue, que na ngueje co o ti ce ndix c mbpite c o musp ti c nin xrague, ee. 28 C o ti ce ndix c mi libre, mi ngue e Isaac. O jmus cua ja nzi va mama Mizhocjimi. Je xo ga cjatjonu, cjuarma, o tizgji Mizhocjimi cua ja nzi va mama. 29 Co pa co, mi nuji na ce ti c vi mama Mizhocjimi ro jmus; mi

netsceji ra mandatsji co ley, xitsixji, cjo dya i unji na jo ngenda pje pjzhi c mama co ley? 22 Co ley, je topj nu, c mi eje yeje ti e Abraham. C naja, vi mus na ndix c mi mbpite. C naja, vi mus na ndix c dya cj mi ngue o mbpite c, c mi nguetsj c nu su e Abraham. 23 Nu c o ti ce mbpite, o jmus cua ja va netsj e Abraham. Pero

21Co

El ejemplo de Agar y Sara

397 cja ce ti c vi jmus na ngue c mi netsj a cjanu c nu tata. Je xo ga cjatjo dya nu, co me jod ra cumple co ley, nugji na co, nutscji r tji e Jesucristo. 30 Pero dyrmaji c topj cja o ja Mizhocjimi: Chjn ne ndix nu mbpite r xipji ra mvi nu ti. Na ngueje nu o ti ne ndix nu, dya pje ra chun ni pje xo ra sopc nu. Nguextjo nujnu ti ne ndix nu dya mbpite, nu ra sopc texe, ee cja o ja Mizhocjimi. 31 Nguecua r xitscji cjuarma, dya cja mandazji co ley, dya cja nza cjazgji c o ti ce ndix c mi mbpite. O evguegji libre e Cristo; nguecua nza cjazgji dya c o ti ce ndix c dya mi mbpite.

GLATAS4,5 ma cjijiji a cjanu, dya enche o mbji ma e Cristo, ya xgji co angueze. Y ya o jyziji Mizhocjimi, maco o siyazji va ndj e Cristo. 5 Nutscji r enche n mbgji e Jesucristo, bb n mncji dya o Espritu Mizhocjimi. Nguecua r prgji ma r stcji cja jmi Mizhocjimi, ra xitsiji c dya r tgji n nzhuncji. 6 Ma cj co bb o mb e Cristo Jess, dya ra tsja z ya vi circuncidaoji o jiy. Na ngueje ma cj co ra enche o mb e Jesucristo, ra s ra siya yo nu minteji ma. Ngue c ni muvi c. 7 Nutsceji mi nzhodgueji na jo cja o iji e Cristo. Jenga i jyzgueji o dyonceji, nguecua dya cja i ne r dytqueji dya co ja co na cjuana? 8 C o nnceji in mbji ngue cua vi jyzgueji co ja co na cjuana, dya ngue Mizhocjimi. C o tsja Mizhocjimi, o nnc in mnceji ma ot, ngue cua vi enche in mbji e Jesucristo. 9 Nguecua r pjtpgueji ngenda co ja co ni dyonceji, na ngueje chjntjui nza cja o ixcjjn. I prgueji co tsinguilj c rr ixi, ra sod texe o cjjn. 10 Bbzgji dya cn Jmugji, nguecua r juntc n mb c xo r tsjijiji ce pjee c r cjijig, c dya nano rgui tsjijiji. Pero nu c cjaceji r yembeeji, ra nduns o nzhub c, z cj ri ngueje y z pje ri pjzhi. 11 R xipjig yo nte c o ptcji va nd e Cristo cja ngronsi. Nguecua ga nugji na . Ma ro jsc xe na ja c xe ro xicji c ni jyod ra circuncidaoji, jo ri umaji

E Cristo o evgueji libre ngue cua dya cja ra mandazji nza cja o mbpji. Nguecua dya r tsjapji ngenda co aja xpte, dya r jyzgueji ra mandatsceji co ley. 2 Co xpte neji ra circuncidaotsji. Dyrji na jo c r xitscji nutsc e Pablo r apstoleg. Dya r jyziji ra circuncidaotsji. Na ngueje, dya ngue c rgui salvagueji; nguextjo e Cristo ra salvatsji. 3 Xo r yepe r xitscji naja ja. Texe co cja ra circuncidaoji, xo ni jyod ra tsjaji texe co aja ja cua ja nzi ga mama co o ley Mizhocjimi co o dyopj e Moiss. Ma jiy, dya ra salva ma co. 4 Bbtsceji co ne ra cumple co ley, na ngueje cjijiji ma ra tsjaji a cjanu, dya cja ri t o nzhubji. Pero r xitscji,

Sigan firmes en la libertad

GLATAS5 cjuarma, dya cja ro nug na ma co. 12 Ya ponch in mnceji na ngueje co xpte co va e xitsceji c ni jyod ra circuncidaotsji ra dyoctsji in cuerpoji. Maco co xpte cjapji ni muvi c ni dyopcji o cuerpo na nte, jenga dya ne co xpte ixta cjipitsjji? 13 Nutsceji o nnc in mbji Mizhocjimi i enche in mnceji e Cristo, ngue cua r libregueji, dya cja xe ra mandatsji co ley. Pero dya r tsjijiji: R libregji dya, nguecua s r cjaji dya texe cua ja nzi rg netsjgji, r eeji. Iy. Nu c r tsjaji, r ptqui siyaji y r ptqui pjsteji. 14 Mama a cjava o ja Mizhocjimi: Siyagueji yo nin minteji cua ja nzi gui siyatsjji, ee. Nu ma r siyaji a cjanu yo nin minteji, numa, ya i cumpleji ma c mama co ley. 15 Pjtpji na jo ngenda. Na ngue ma i ptqui uji na , e ma i ptqui chji, na r chjortsjji ma.

398 cr ndix co eje bzo co dya ngue nu xra. Xo cr co pje nde cja ga cjanu co na so, cjaji co va j o pjeetsjji, dya casji. 20 Yo nte co cja cua ja ga netsj co na so, cr co mat yo tsita. Xo cr co cro. Cr co nuu na yo nu minteji. Cr co jonb ch yo nu minteji. Cr co nepe c psi yo nu minteji. Cr co me tsi ni d. Cr co me jod nguextjo co netsj. Cr co me xc yo nte, y me ji co dya ngue o dyotsjji. 21 Yo nte co cja cua ja nzi ga netsjji co na so, cr co me jod ja rg tsjapji o cjajaji co psi yo nu minteji. Cr co ptnte. Cr co t. Cr co me cja co na so cja mbaxua. Y pje co xe nde cjaji. Ya r xitscji ma ot, y nudya r yepe r xitscji, co cja ga cjanu, dya ra s ra ztji a jmi Mizhocjimi ja manda. 22 Pero ma r tcji o Espritu Mizhocjimi, ra nngji ma n mncji ngue cua r siyaji yo nn minteji, y r mpji Mizhocjimi, y r mimiji na jo, dya pje r mbeeji. Y ma r tcji c, r pspiji paciencia z cj pje ra tsjacji, dya pje r nzhopcji co na so. Y r cjagji rr jontezgji r pjsji yo nn minteji. Y ma pje co r mamaji c r cjaji, r cumpleji cua ja rv mangji. 23 Xo eje ma r tcji o Espritu Mizhocjimi, r tji Mizhocjimi, dya r cjapcji rr nozgji. Y r pjrtsjji ngue cua dya r cjatsjji c r cjijitsjji. Ma r cjagji a cjanu texe yo na jo, dya bb ne r naja ley c ri mama na so r cjagji ma. 24 Ma o nd e Cristo cja ngronsi, xo r tgji

c r xitscji. Nu ma r dytji o Espritu Mizhocjimi, dya i cjagueji ma cua ja nzi gui etsjji co na so. 17 Co va j n pjeetsjji r cjaji, dya ne o Espritu Mizhocjimi co. Y c ne o Espritu Mizhocjimi c r cjagji, dya r netsjgji co. Nguecua bb ma r yembeeji co r cjaji. 18 Pero ma r dytqueji o Espritu Mizhocjimi, dya cja xe ra mandatsji ma co ley. 19 Ixi jetsetjo na nte, ma cjaa cua ja ga netsj co na so. Co nte co cja cua ja ga netsj, cr co eje ndix co dya ngue nu suu. Y

16Dyrji

Los deseos humanos y la vida por el Espritu

399 nutscji ya r enche n mbji. Nguecua r jziji co na so co netsj n mbji. 25 Je ngue por o Espritu c ni bb Mizhocjimi cja n mbji dya. Nguecua angueze r tcji dya. 26 Dya r jodji c ra mama yo nte c me na jozgji. Dya cj r xipjiji: Xenda na jozg que na nguetsce, r embeji. Iy. Dya xo r ptca mbidiaji.

GLATAS5,6 mincji; dya ngueje cua ja va mimi c naja mi cjuarmagji. 6 Co xtp o ja Mizhocjimi ni jyod ra mbsji co jizhi o ja Mizhocjimi, ra unji co rgu jyodji. 7 Pe i cjijiji c dya ra tsja, z ja rg mimi na nte. Pero r xitscji, dya cja r tsjijiji a cjanu, na ngueje dya cjuana. Na ngueje Mizhocjimi dya s cj ra tsjap burla c. Na ngue cua ja ga tsja na nte, je xo rg cjanu rg nzhopcji c. Chjntjui nza cja na c ra mbod o ndx, ra ndag o ndx. Pero ma ra mbod o ndbidyi, bidyi ra ndag. 8 Nu co sido cjaa cua ja ga netsj nguecua ga tsjaji co na so, dya ra bbji co Mizhocjimi co, ra ndji. Pero co sido t o Espritu Mizhocjimi nguecua ga tsjaji co na jo, ra chunji c rgu bbji Mizhocjimi, dya ra ndji. 9 Nguecua ni jyod, dya ra tgzji rga cjaji co na jo. Na ngueje ma dya r jziji, ra ngtcji na jo ma Mizhocjimi ma ra zd ce pa ma ra tjn ngenda. 10 Nguecua texe ma s, ni jyod r pjsji texe yo nn mintegji. Co xenda r pjscji ngue yo mi cjuarmagji yo enche o mb e Cristo.

Mi cjuarmatscji, bb ma ra tsja na so na cjuarma. Ma ga cjanu, nutsceji i tqueji o Espritu Mizhocjimi nguetsceji r zopjji, ngue cua ra nzhog o mb ra jyzi co na so c. Pero jmancha rgui zopjji, dya r tsjaptsjji rr jotsceji. Xo r pjtpgueji ngenda c dya xo ra ndc in mnceji c xo rgui tsjagueji co na so. 2 Ma cja na so na cjuarma, chjntjui c ri tuns na pj c me na jy. Nguecua r pjsceji ma c. O z pje ri pjzhi c ni jyod na cjuarma, r pjsceji c. Ma r tsjagueji a cjanu, ya i tsjagueji c o xitsiji e Cristo. 3 Nu ma cj co cjijitsj c me na jo c cjaa, pero ma dya je ga cjanu ga tsja, numa, dya cjuana ma c cjiji ce nte. 4 Yo nin cjuarmatsjji, dya ngueje yo r jandagueji c cja yo, cja rr mangueji: Xenda na jozg que na ngue ne cjuarma nu, r eeji. Iy. Je nguetsj co i cjagueji r uji cjo na jo co o jiy. Y ma na jo co i cjagueji, je ngue co rgui mgueji ma co. 5 Nzi nazgji r nzhtji ngenda Mizhocjimi cua ja nzi rv

Aydense unos a otros

dya yo letra yo na nojo yo r opjtsjg. Ngue yo rgu nguar. 12 Co xpte neji c ra mama yo n menzumjme: Na jo co xpte, na ngueje xo cjaji n chjrgji, ra eeji. Nguecua ga xitsceji co xpte c r circuncidaogueji. Nu ma dya ro xitsiji a cjanu, ro tsja yo nte ro nuji na ma co xpte.

11Jantmaji

Advertencias y saludos finales

GLATAS6 Na ngueje co xpte creoji c o ptcgji e Cristo va nd cja ngronsi. Pero dya neji cj ra nuji na . 13 Nu co xpte co xitsceji ra circuncidaotsji, dya xo cumpleji co ley. Pero neji c ra circuncidaotsji ngue cua ra mcji ra mamaji: Jantmaji, ya circuncidaoji co cr a Galacia, ra embeji co nu menzumji. 14 Pero nutsc, dya cja r ne r cjapc rgu muvi c rgu circuncidaoji na nte o co pje ri pjzhi. C r cjapc rgu muvi, nguextjo c o ptcji e Jesucristo cn Jmugji va nd cja ngronsi. Na ngueje c vi nd cja ngronsi e Jesucristo, chjntjui c r tg. Nguecua dya cja mandaz yo na so yo bb cja ne xoijm. Y nguecua yo nte yo dya ejme Mizhocjimi, dya xo cjac ngenda yo. 15 Ma cj co ra enche o mb e Cristo, dya ni muvi c ya vi circuncidaoji o

400 jiy. C na cjuana ni muvi, ngue c ya ngue o ti Mizhocjimi na nte, ngue cua nuevo ga nguiji dya, y nuevo ga mimi. 16 Texe co ra enche o mb e Jesucristo ngue cua ra mbsji nuevo rg mimiji, Mizhocjimi ra juentse co, y ra un c rgu mj o mbji, dya pje ra mbeeji. Na ngueje co ra tsja a cjanu, ngueje co ra tsjap Mizhocjimi o nte cua ja nzi va tsja mi jingu o tsjap e Israel o nte. 17 Ndeze dya, ga ma a xoi, dya r neg cj ra mama c dya r apstoleg o ra tsjap ni muvi c ni dyopcji o cuerpoji ga circuncidaoji yo nte. Na ngueje xo ezg xo bb yo jetse cja n cuerpog, pero ngueje cua ja rv sufreg na ngue r ppi e Jess. 18 Mi cjuarmatsgji, e Jesucristo cn Jmugji c bb cja in mnceji ra mbxcji nuevo rgui minceji. Je rga cjanu, amn.

LA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS EFESIOS

Nuzg e Pablo, r apstoleg cja e Jesucristo, na ngueje o ne a cjanu Mizhocjimi. R penceji ne carta, nutsceji i crji a Efeso; o ntetsji Mizhocjimi na ngueje i ejmeji e Jesucristo. 2 R tc Mizhocjimi c n Tataji, e e Jesucristo c n Jmugji ra sido ra nuceji na joo. Nguecua ra mj in mbji, dya pje r mbeeji.

Pablo escribe a la iglesia en Efeso

na jo Mizhocjimi c ngueje nu Mizhocjimi c n Jmugji e Jesucristo. Xo ngueje nu Tata e Jesucristo c n Jmugji, na ngueje xo Mizhocjimi e Jesucristo. Mizhocjimi ngue c o nintsjimizji c; na ngueje r natjoji dya co e Cristo. Me co nintsjimizgji Mizhocjimi co texe c je va j a jense cja e Jesucristo. 4 Ma dya be mi tt ne xoijm, o juancgji Mizhocjimi c ra nguezji o ti angueze c dya r t n nzhubji a jmi angueze. O juancgji c exti nguetjozgji e Cristo. 5 Me co siyazgji Mizhocjimi. O ne o tsjacji o ti. O tsja cua ja nzi

Bendiciones espirituales en Cristo

3Me

va nguiji angueze. Ngue c o ndj e Jesucristo c nu Ti cja ne xoijm ngue cua o tsjacji o tizji Mizhocjimi. 6 Sido r matgji Mizhocjimi na ngueje me co mbenzeji. Mizhocjimi me siya c nu Ti. Me xo siyazgji na ngueje r natjoji dya co c nu Ti. 7 Me co siyazgji Mizhocjimi. O ndj e Jesucristo cja ne xoijm. E Jesucristo o pjd o cji va ndmbgji. A cjanu o perdonao Mizhocjimi n nzhubgji. 8 Mizhocjimi o jtsiji c me co siyazji. O dyacji r prji ja cja angueze. 9 Nu c mi ne Mizhocjimi ro tsjaa, dya cj mi pr. Pero ya o tsjacji Mizhocjimi r prji dya, nu c o mbee o tsja. 10 Nu c o mbee Mizhocjimi ngueje e Cristo ra manda texe co bb a jense e cja ne xoijm. Nguecua a cjanu ya ra natjoji. Nu c o mbee Mizhocjimi ya cja dya, na ngueje ya zd co cj co ya vi mama. 11 Nutscji r natjoji co e Cristo. Nguecua, cua ja nzi va ne Mizhocjimi, o tsjacji o tizji angueze. Na ngueje Mizhocjimi cjaa texe cua ja nzi ga nguiji. 12 Nutscjme r menzumjme

401

EFESIOS1,2 a Israel. Ma dya be ma j e Jesucristo, ya rm tebejme angueze. R crgjme ja r nzijme c ot r ejmejme e Jesucristo. Mizhocjimi o ne o tsjacjme nguezjme o ti angueze; ngue cua yo nte ra jandaji nu c o tsjacjme angueze, ra mamaji c me na nojo c, e me na jo. 13 Nutsceji, dya i menzumgueji a Israel, xo etsceji i enche in mbji e Jesucristo ma i dyrgueji ce ja c na cjuana c mama ja rga jocts in mbji. Nucua o Espritu Mizhocjimi c vi mama Mizhocjimi ro j, o mimi cja in mbgueji. A cjanu xo etsceji o tsjacji Mizhocjimi o titsji dya. Ya xo i natjoji dya co e Jesucristo. 14 O Espritu Mizhocjimi bb cja n mbgji. Ngue angueze cjacji r prji, ra cjuat Mizhocjimi nu c cjaa. Nu c cjacji Mizhocjimi ngue c exti nguetjozji e Jesucristo, ma r stji a jense nu ja bb angueze. Nguecua r matji dya Mizhocjimi na ngueje me na nojo.

402 cja in mbgueji. 18 Me r tg Mizhocjimi ra dyacji jyas cja in mbji c r tsjijigueji na jo, ngue cua xenda r tendiogueji na jo nu c o tsjacji Mizhocjimi me na z. O zoncgueji ri ngue o titsji angueze. R tc Mizhocjimi ra dyacji xo r prgueji c exti nguetjotsji e Jesucristo. Ngue c i tebeji dya. Nguezgji o tizji Mizhocjimi ra dyacji a cjanu. 19 Me r tg Mizhocjimi c xo r tendiogueji c me na zzhi Mizhocjimi. Angueze s ra tsja texe. Nutscji r ejmeji Mizhocjimi, ngue o Espritu angueze c me na zzhi ga ppji cja n mbgji. 20 Mizhocjimi, cua ja nzi o ppji na zzhi ma o xos e Jesucristo ma ya vi nd, je xo va cjanu ga ppji na zzhi cja n mbgji. Ma ya vi xos e Jesucristo ma ya vi nd, nucua o tsjap cua o mimi Jmu a jense cja o jody Mizhocjimi. 21 Mizhocjimi o un e Jesucristo ra manda texe cja yo gobierno, ejyo jmu, eje texe yo pje nde pjzhi cja yo nte. E Jesucristo manda texe dya. Dya ra nguar c ra manda c. 22 Mizhocjimi o un e Jesucristo ra manda texe; texe bb a jm cja o nguaa. Mizhocjimi o tsjap e Jesucristo n igji, nutscji r jmurji r ejmeji angueze. 23 Nguezji o cuerpozji angueze. Ngue angueze c manda cja n mbgji. A cjanu etse cja ne xoijm ja cja e Jesucristo, etse c sd texe c o mbee Mizhocjimi.

rg c mamaji sido i ejmeji e Jesucristo c n Jmugji; y me xo i siyaji co dyaja co xo ngue o nte Mizhocjimi. 16 Nguecua nuzg, dya r syag rg un na pj Mizhocjimi. R mbentseji ma r tg Mizhocjimi. 17 Mizhocjimi ngueje o Mizhocjimi c n Jmugji c ngueje e Jesucristo. Mizhocjimi ngueje mi Tataji c me na nojo. Nuzg r tg Mizhocjimi xenda ra jtsiji ja cja angueze; ngue cua xenda r prgueji angueze

15R

Pablo pide a Dios que d sabidura a los creyentes

Salvos por el amor de Dios

Nutsceji, xo o xoxcgueji Mizhocjimi; o dyacgueji

403 c gui bbtjogueji. Na ngue co na so co mi cjagueji, chjntjui c ya rvi chgueji. 2 Nutsceji mi cjagueji co na so; mi nzhodgueji cua ja nzi ga tsja yo nte yo dya pr Mizhocjimi. Mi tgueji e Satans c dya jo c ndaxoji texe yo demonio. Ngue e Satans c ppji cja o mb yo nte yo dya t Mizhocjimi. 3 Nutscji, dya rm tgji Mizhocjimi. Rm cjagji co mi netsjji; texe co mi ne n cuerpogji. Rm cjagji texe co ma j cja n igji. Mizhocjimi rm nnggji cua ja xo nzi ga nmb texe co dyaja co cja na so. Mizhocjimi ra tsjap ra sufrido co. 4 Pero Mizhocjimi me juentsquegji me go siyazji na puncj. 5 Na ngue co na so co mi cjagji chjntjui c ya rv tgji. Pero o dyacji Mizhocjimi c r bbtjoji, na ngueje e Jesucristo bbtjo. A cjanu Mizhocjimi o evgueji libre cja co na so, na ngue me siyazji. 6 Mizhocjimi o xos e Jesucristo ma ya vi nd; xo etscji o xoxcgji ma. Nguecua Mizhocjimi o tsjacji r natjoji dya, co e Jesucristo c manda a jense. Cua ja nzi ga nugji dya Mizhocjimi, ya natjo cua r mimiji co e Jesucristo. 7 Mizhocjimi o tsja texe yo, ngue cua texe yo cj yo va j e ma ya rgu nguinsi ne xoijm; texezji r unji ngenda c me o siyazji Mizhocjimi, me o juentsquegji, nutscji ya r natjoji co e Jesucristo. 8 C vi jog in mbgueji, dya ngue c rvi tsjagueji co na jo. Ngue c me o siyatsji Mizhocjimi. Nguecua ma i enche in mbji e Jesucristo, o joctsji Mizhocjimi

EFESIOS2 in mbji. Mizhocjimi o ne o tsja a cjanu. 9 Dya cj s cj ra tsjaptsj na nojo c ra mama: Na jozg a jmi Mizhocjimi na ngueje r cjag na jo, ra ee. 10 Ngue Mizhocjimi c o joczji n mbgji. O tsjacji r natjoji co e Jesucristo, nguecua dadyo n mbji. Nudya, nee Mizhocjimi dadyo rga mimiji dya, ngue cua r cjagji co na jo cua ja ya nzi va mbee Mizhocjimi.

dya i menzumji a Israel, mbeeji ja ma cjatsji mi jingu. Nutscjme r menzumjme a Israel mi ocjme n cuerpojme ngue cua ro mr mi ngue o ntezjme Mizhocjimi. Mi mamajme que nutsceji, dya mi nguetsji o ntetsji Mizhocjimi na ngueje, dya pje mi ocji in cuerpogueji. 12 Mi jingu Mizhocjimi o mama c ro j e Cristo ro e jopc o mb yo nte. Nguetscjme r menzumjme a Israel o xitsijme a cjanu Mizhocjimi. Nguecua mi tebejme e Cristo. Nutsceji, dya i menzumji a Israel, nguecua dya mi tebegueji e Cristo cua ja nzi rm tebegjme. Y dya mi ngue o ntetsji Mizhocjimi nza cjazgjme. Dya mi prgueji ja ga cja Mizhocjimi. 13 Pero nudya, ya i natjoji co e Jesucristo. Nu ma ot, dya pje mi nguetsceji o ntetsgueji Mizhocjimi. Pero nudya, dya nguextjozjme o ntezjme Mizhocjimi, xo etsceji ya xo ngue o ntetsji dya c; na ngueje e Jesucristo o pjd o cji va ngtcji n nzhubji. 14 Nutscjme r menzumjme a Israel, etsceji, dya i menzumji a Israel, e Jesucristo

La paz tenemos por medio de Cristo

11Nutsceji,

EFESIOS2,3 ya o tsjacji ya natjo jii cua ja r menzumji dya. Nutscjme etsceji mi pt rm nuji na . Pero nudya e Jesucristo ya tsjacji c r crji na jo dya. 15 Mi pt rm nuji na , na ngueje nutscjme mi tjjme co o ley Mizhocjimi; nutsceji, dya mi tjgueji co. Pero o e nd e Jesucristo va ngtcji n nzhubji, nguecua dya cja mandazjme co ley. A cjanu o tsjacji ya r natjo ntezji c cja r dadyoji; nutscjme r menzumjme a Israel, etsceji, dya i menzumgueji a Israel. A cjanu xo o tsjacji r crji na jo. 16 Ngue cja ngronsi o nd e Jesucristo. O bb a ndeezji e cja Mizhocjimi, nguecua r ptca mjji dya Mizhocjimi. Nudya, dya cja r ptca ji Mizhocjimi. E Jesucristo o nd cja ngronsi va ngtcji n nzhubgji. A cjanu, nutscjme r menzumjme a Israel, etsceji, dya i menzumji a Israel, ya r natjo cuerpoji, dya cja r ptca ji. 17 O j e Jesucristo, nguecua r prji ya nugjme na jo Mizhocjimi, nuzgjme r menzumjme a Israel. Xo etsceji, dya i menzumji a Israel, xo nucji na jo. 18 Nudya nutscjme r menzumjme a Israel ya s r chzhijme a jmi Mizhocjimi c ngueje n Tatagji. Xo etsceji s r chzhigueji na ngueje natjo o Espritu Mizhocjimi c bb in mbgueji e n mbgjme. 19 Nutsceji, dya i menzumji a Israel, nguecua dya mi ngue o ntetsji Mizhocjimi. Pero nudya, ya ngue o ntetsji dya c. A cjanu xo i menzumji dya a jense cja Mizhocjimi. 20 Nutsceji dya; xo

404 ezgjme nguezgji na templo nu ja bb Mizhocjimi na ngueje r ejmeji e Jesucristo. Angueze ngue ce ndojo c ot o tjum cja squina c. Nu co apstole e co profeta o mamaji ja ga cja e Jesucristo. Anguesji ngueje co ndojo co o jumji cja ce cimiento. Nutscji r ejmeji o ja Mizhocjimi, nguezgji co ndojo co o dysji a xese cja ce cimiento. 21 Ra noc ce templo c nguezgji o ntezji Mizhocjimi. Texe co ejme e Jesucristo ngue co ndojo co na jsji a xese cja ce cimiento. Texe co ejme e Jesucristo ya natjoji co angueze. Ce templo c na jbji me na sj, na ngueje ngue o tsjaja Mizhocjimi. Nunu, je bb nu angueze. 22 Xo etsceji xo na jscgueji cja ce templo c ngue o nte Mizhocjimi, na ngueje xo etsceji bb in mbgueji dya, o Espritu Mizhocjimi.

Nutsc e Pablo, r mbpjitjog cja e Jesucristo. Nguecua r og cja pjr na ngueje r zocji o ja e Jesucristo, nutsceji, dya i menzumji a Israel. 2 Ya jo i prgueji me siyazg Mizhocjimi. O embg r xitsiji c me siyatsji angueze. 3 Ya r xitscji ja nzi ja cja ne carta ngue cua r prgueji nguetsj Mizhocjimi o jtsi pje na mb c o mbee angueze. Nu c o mbee Mizhocjimi, dya mi prji mi jingu. Pero nudya, ya mr dya. 4 Ma r xrgueji co ja co r xitscji cja ne carta, ra s r ungueji ngenda c r prg nu

Pablo encargado del evangelio para los que no eran de Israel

405 co o mbee Mizhocjimi, nguecua va ndj e Cristo. 5 Nu co nte co mi cr mi jingu, nuco, dya mi prji c o mbee Mizhocjimi co. Yo cj dya yo, o Espritu Mizhocjimi jchi co apstole e co profeta, nu c o mbee. Nu co apstole e co profeta ngue co o xc Mizhocjimi ra mbpiji angueze. 6 Nu c o mbee Mizhocjimi ngue c r natjoji co e Jesucristo ma r enche n mbji e Jesucristo. A cjanu, nutsceji, dya i menzumgueji a Israel, ezgjme r menzumjme a Israel, nudya, ya r natjo cuerpoji cja e Jesucristo. Nu co o mama Mizhocjimi ro dyacjme, ya xo dacji. 7 Me co siyaz Mizhocjimi. O juanc ngue cua r zopj yo nte r xipjiji ja rg s ra jog o mbji. Me na zzhi o ppji cja n mbg ma o juancg. 8 Nguezg e Pablo, xenda r menutjog cja texe yo o nte Mizhocjimi. Pero me co siyazg Mizhocjimi. O juancg r zocji, nutsceji, dya i menzumji a Israel. R zocji o ja e Jesucristo c mama ja ga cja angueze, me na nojo, me siyatsji. 9 Mizhocjimi o juancg r zopj yo nte r xipjiji nu c o mbee angueze. Ndeze ma o dyt Mizhocjimi e jense e ne xoijm o mbee angueze c ra natjoji cja e Cristo texe yo nte. Pero co nte, dya mi prji co mi mbee Mizhocjimi. 10 Na ngue c r zocji nutsceji, dya i menzumji a Israel, i enche in mbji e Jesucristo. Nguecua nutsceji ezgjme r natjoji dya. Na ngue c r natjoji, pr yo anxe a jense me na nojo Mizhocjimi, me psi na puncj o

EFESIOS3 pjee. Xo e yo demonio xo prji a cjanu. 11 Ma dya be mi tt ne xoijm, Mizhocjimi o mbee c r natjoji co e Cristo. Ya o j e Jesucristo. Texe co ra enche o mbji e Jesucristo, natjoji co e Cristo. 12 Nguecua, dya r sgji rg chzhiji a jmi Mizhocjimi; na ngueje r enche n mbji e Jesucristo; ya r natjoji co angueze. 13 Nutsc e Pablo, rr sufridog na ngueje r zocji nutsceji, dya i menzumji a Israel; ngue cua r prgueji nu c o mbee Mizhocjimi. Me r tcji, dya ra tg in mbgueji na ngueje c rr sufridog. R mcjeji na ngue c r zocji o ja Mizhocjimi.

dya i menzumji a Israel, nudya, ya xo ngue o titsji Mizhocjimi dya; na ngueje i enche in mbgueji e Jesucristo. Nguecua, nutsc e Pablo, r ndijm a jmi Mizhocjimi c nu Tata e Jesucristo c n Jmugji. Me r ung na pj angueze. 15 Mizhocjimi xo ngueje nu Tata texe co enche o mb e Jesucristo. Nguejnu Tata nu co ya nd co vi enche o mb e Jesucristo. Xo nguejnu Tata nu co bbtjo co enche o mb e Jesucristo. 16 Mizhocjimi c n Tatagji me na nojo; me na zzhi c. R tg angueze c xenda r zzhiji na ngueje o Espritu Mizhocjimi bb cja in mbgueji. 17 R tcji Mizhocjimi c sido r ejmegueji e Jesucristo; ngue cua sido ra bb e Jesucristo cja in mbgueji. A cjanu r siyaji

14Nutsceji,

El amor de Cristo

EFESIOS3,4 Mizhocjimi. Xo r siyagueji nin minteji. 18 A cjanu ra s r prgueji co texe yo o nte Mizhocjimi c me siyazji e Jesucristo. Dya tsiqutjo va siyazji c. Me siyazji na puncj. 19 R tcji Mizhocjimi c r prgueji ja me ga siyazgji e Cristo; z dya s r tendioji texe cua ja ga siyazgji c. A cjanu xo r tcgji Mizhocjimi c ra manda cja in mbgueji angueze; ngue cua r nocji cja o dy angueze. Ngue cua, cua ja ga cja angueze, je xo rg cjatsgueji nu. 20 Mizhocjimi ppji cja n mbgji. S ra tsja xenda na puncj que na ngueje c s r tji. C r cjijiji r tji Mizhocjimi, tsiqutjo; pero co cjaa Mizhocjimi, me na puncj. 21 Me na nojo Mizhocjimi. Texe co ra enche o mb e Jesucristo, Mizhocjimi ra tsjapji o nte co. Ra tsjapji ri natjoji co e Cristo. Texe yo cj yo va j ra etse me na nojo Mizhocjimi; xo e ma ya rgu nguinsi ne xoijm. Je rga cjanu, amn.

406 dyacji o Espritu Mizhocjimi. 4 Na ngueje, nutscjme r menzumjme a Israel, etsceji, dya i menzumji a Israel, ya natjo n cuerpogji co e Jesucristo. Nutscji, natjo o Espritu Mizhocjimi c bb cja n mbgji. Nuzgji o zoncji Mizhocjimi ri nguezji o tizji angueze; nguecua texezji ya rr tebegji c exti nguetjozgji e Jesucristo. 5 Natjo n Jmugji c ngueje e Jesucristo. Natjo c jocz n mbgji c ngueje e Jesucristo c r enche n mbji. Nutsceji ezgjme r jigji. A cjanu r jizhiji c r natjoji co e Jesucristo. 6 Nuzgji r ejmeji e Jesucristo; natjo Mizhocjimi c ngueje n Tatagji. Ngueje angueze c manda texe; je ppji cja n mbgji, r ndexeji. 7 R natjoji cja e Jesucristo. Pero angueze nandyo ga dyacji nzi nazgji ja rg ppiji angueze. 8 Mama a cjava cja o ja Mizhocjimi: Nu c mi manda o ndp co mi ji, cjanu o zidyiji; o nguinsi cja teje o ztji nu ja mi manda. Nucua c mi manda o j co vi jnbji co vi ndp, cjanu o un co o nte angueze. 9 Je xo va cjatjonu e Jesucristo; o nguinsi o ma a jense. Pero ot vi eje a jense o j cja ne xoijm. 10 Angueze o j cja ne xoijm, nucua ma o nd, ma o nanga; cjanu o ma a jense. Nguecua angueze manda texe a jense e cja ne xoijm. 11 E Jesucristo o dyacji nzi najazji ja rg ppiji angueze. Bb co o

Nuzg e Pablo, r og a pjr na ngueje r zopjg yo nte r xipjiji o ja c n Jmugji. O zoncgueji Mizhocjimi ri natjotsji co e Jesucristo. Nguecua me r tcji c r nzhodji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. 2 Dya r tsjapji c me rr nojotsji. Me na jontets rgui mimiji. Ma cj pje ra tsjacji, dya r tsjapji na so co. R pspiji paciencia, r siyaji. 3 Tsjacjuanagueji r ptqui ugueji na jo. A cjanu ri na ma cjatjo in mbgueji cua ja nzi va

Unidos por el Espritu

407 chun ra tsja apstole. Bb co ra zopj yo cjuarma ra xipjiji c ne Mizhocjimi. Bb co ra zopj yo nte ngue cua ra mbrji ja rga jopc o mbji. Bb co ra mbr o nte Mizhocjimi. Bb co ra xp o ja Mizhocjimi yo nte. 12 A cjanu Mizhocjimi o dyacji nzi nazgji ja rg ppiji angueze, ngue cua r zzhiji nutscji o cuerpozji e Jesucristo. 13 Mizhocjimi ne c xenda r prgji e Jesucristo c nu Ti c ya r enche n mbgji. Ne Mizhocjimi c sido r nocji cja o dy angueze; ngue cua exti nguetjozgji e Cristo. 14 Bb o xpte co dya pr o iji Mizhocjimi. Me mamaji bchjine ga dyonpji yo nte. Nutsceji, dya r ejmeji co. Yo tsiti me ptji o pjeeji; texe co rji, nde ejmeji. Mizhocjimi, dya ne c rga cjatsceji o tsiti. 15 Mizhocjimi ne c r siyaji yo n minteji; nee c r mamaji c na cjuana, dya r cjaji o bchjine. A cjanu r nocji cja o dy Mizhocjimi; exti nguetjozgji e Jesucristo. E Jesucristo ngueje n igji nutscji r ejmeji angueze. 16 Nutscji ngue o cuerpozji angueze; r natjoji co angueze. Na ngue c bb angueze cja n mbji, ra s r pt rga siyaji ra s r pt rga pjsji, ngue cua r texeji mas r nocji cja o dy Mizhocjimi.

EFESIOS4 ja nzi ga netsjji; dya jo c cjijiji. bb o jyas Mizhocjimi cja o mbji. Me na me o mbji, dya ne ra dytji Mizhocjimi, nguecua, dya prji Mizhocjimi. A cjanu, dya bb Mizhocjimi cja o mbji. 19 Me cjaji co na so, co ix na tsejetjo; pero dya tsejeji. Me cjaji texe co me netsj o cuerpoji, e co va j o iji, dya casji co. 20 Pero nutsceji, i prgueji, dya a cjanu c ne e Jesucristo c r tsjagueji. 21 Nutsceji, ya i prgueji ja cja e Jesucristo. I prgueji co ne angueze r tsjaji. 22 Ne e Jesucristo c dya cja r nzhodgueji cua ja nzi mi nzhodgueji ma dya mi prgueji angueze. Nu co mi cjagueji ma, ma so co. Mi pzhgueji c me ri mcjeji a cjanu; pero dya ma cjuana. Na ngue co mi cjagueji, ngue co rvi chgueji co. 23 Nudya, ni jyod dadyo rgui tsjijigueji dya. 24 Mizhocjimi ya tsjacji o titsceji dya. Nguecua r tsjaji cua ja nzi ga ne angueze co na jo. Na ngueje je ga cjanu angueze, me na jo c. 25 Dya r pezheji bchjine. Nu c r tsjaji, r pt rgui xipjiji co na cjuana. R tsjaji a cjanu na ngueje ya natjo n cuerpoji co e Jesucristo. 26 Nu ma nncji, dya r jyziji ra ndcji c r tsjagueji na so. Dya r sjyaji napa. 27 Ma i sido i sjyaji, ya i jziji ma c dya jo ra tsjac r tsjaji texe cua ja nzi ga ne angueze. 28 Nu ma i mbgue, r jyzigue co, dya cja r pn. Nu c r tsja, r ppji na jo, ngue cua r psi pje r un nu co pje ni jyod. 29 Dya xo r aji na so ja. Dya r agueji co ja co dya pje ni
18Dya

me r tcji r tsjaji cua ja nzi ga ne n Jmugji; dya cja r nzhodgueji cua ja nzi ga nzhod nu co dya pje ejme Mizhocjimi. Anguezeji me cjaji cua

17Nguecua

La nueva vida en Cristo

EFESIOS4,5 muvi. R agueji ja co na jo co ra mbs co r. 30 Bb o Espritu Mizhocjimi cja n mbgji. A cjanu r prgji, ma ra j na yeje e Jesucristo, ya exti nguetjozji angueze. Nguecua r pjtpgueji ngenda r agueji ja cua ja nzi ga ne o Espritu Mizhocjimi. Ma jiy, dya ra mj angueze. 31 Nguecua, dya cja r ptqui ugueji na . Nutsceji, dya cja r tsja in cuji. R jyombeeji ma cj pje ra tsjacji. Dya cj xo r sannceji; dya cj xo r xospji o bchjine. Dya cj cja r tsjapji na so. 32 Nu c r tsjagueji, r ptqui tsjagueji co na jo. Nutsceji r ptqui juentsegueji. R ptqui perdonaoji na ngueje Mizhocjimi o perdonaotsgueji in nzhubji. Na ngueje e Jesucristo o nd; o ngtcji in nzhubji.

408 cua dya r bzhi in tsejeji. Dya r a, agueji ja co dya pje ni muvi. Dya r enmbegueji co ja co mama c r tsjagueji c na jo. Nu c r tsjagueji, r mamaji ja co rgui unji na pj Mizhocjimi. 5 Ya i prgueji, co bzo co tsj ndix, e co ndix co tsj bzo, nuco, dya ra ztji a jense nu ja manda e Jesucristo co Mizhocjimi; ne ri ngue co nepe c psi co dyaja, dya xo ra ztji a jense. Nuco, chjntjovi c ri matji yo tsita. 6 Bb co ra xitsiji c dya ra tsja, z r tsjaji a cjanu co na so. Pero dya cjuana. Nguecua, dya r jyziji ra dyoncji. Co dya t Mizhocjimi co cja a cjanu co na so, ya mama Mizhocjimi ra tsjap ra sufrido co. 7 Nutsceji, dya r dyocjeji co cjaa co. 8 Me ma bxm a mbo in mbgueji. Ya o jyas cja in mbgueji na ngueje ya i natjoji co e Jesucristo c ngueje n Jmugji dya; nguecua ya i natjoji co angueze. Nguecua r nzhodgueji cua ja nzi ga ne angueze. 9 Nu ma r nzhodgueji cja jyas, rr jontetsgueji ma; r agueji co na cjuana ma, r mimigueji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. 10 Ni jyod r xtpgueji r tsjagueji co rgu mj e Jesucristo c n Jmugji. 11 Co me bb bxm cja o mb, me cjaji co na so. Nutsceji, dya r tsjagueji a cjanu. C r tsjaji, r zopjji co cja a cjanu, r xipjiji c dya ne Mizhocjimi a cjanu na ngueje c me na so cjaji. 12 Anguezeji ma crtsjji, cjaji co me na so. Nguecua me r tsecjji r

Nutsceji, o titsji Mizhocjimi dya. Mizhocjimi me siyatsji. Nguecua, nudya, xo r siyagueji dya yo nin minteji. 2 R siyaji rgui nzhodji, cua ja nzi o tsja; o siyazji. O ne o nd va ngtcji n nzhubji. Mizhocjimi me co mp e Jesucristo na ngue c o tsja e Jesucristo. 3 Nutsceji, ya nguetsji o ntetsji Mizhocjimi dya. Nguecua, nudya, r nzhodgueji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Nutsceji, i bzoji, dya r tsjgueji o ndix. Nzitjotsgueji i ndixji, dya r tsjgueji o bzo. Dya r epegueji c psi yo nin minteji. Nuyo, dya r tsjagueji yo; dya xo r mamaji yo. 4 Dya r mamaji co na so ja ngue

Cmo deben vivir los hijos de Dios

409 mamaji co cjaa co. 13 Pero ma r xipjiji ja cja c mama Mizhocjimi; numa, ra unji ngenda c na so c cjaji. Nucua ma ra dytji Mizhocjimi, ra ndintspiji co o mbji, ya ra jyas cja o mbji ma. 14 Nguecua mama a cjava cja o ja Mizhocjimi: Nutsceji i cjaji co na so, chjntjovi c i cjeji, dya i tji Mizhocjimi. Nguecua r sgueji r unnceji ngenda c na so i cjaji. E Jesucristo ra dyacji jyas cja in mbji, ee. 15 Nguecua pjtpgueji ngenda ja rgui nzhodgueji. Dya r nzhodgueji cua ja nzi ga nzhod co dya pr Mizhocjimi. R nzhodgueji na jo, na ngueje ya i prgueji Mizhocjimi c ne angueze r tsjaji. 16 Cja ne xoijm me cjaji na puncj co na so. Pero nu c r tsjagueji, sido r jyod r tsjagueji co na jo. 17 Dya r tsjaji co na so nza cja co dya pr Mizhocjimi. Jyodgueji r prgueji c ne Mizhocjimi r tsjaji. 18 Dya r tgueji. Ma cj co t, s c me mj, pero cja co na so. Nutsceji r jyziji o Espritu Mizhocjimi ra manda cja in mbji. Numa, na cjuana i mcjeji ma. 19 R ptqui agueji o salmo, eje o himno. R matji n Jmugji co texe in mbgueji ma r tjji o himno. 20 Texe co ra tsjacji, pero sido r ungueji na pj. Ma r unji na pj Mizhocjimi r dgueji e Jesucristo c n Jmugji.

EFESIOS5 i ndixji ma ya i chjntji, r dytgueji c nin xraji. Na ngueje je ga cjanu ga ne Mizhocjimi r tsjaji. 23 Na ngueje e bzo ngueje o i c nu su; cua ja xo nzi ga cja e Jesucristo, ngueje o i yo ejme angueze. E Jesucristo ngue c jopc o mb yo ejme angueze. Nu yo ejme e Jesucristo ngue o cuerpo angueze. 24 Cua ja nzi ga cjaa yo ejme e Jesucristo me tji angueze; xo rga cjanu yo ndix yo ya chjnt ni jyod ra dyt c nu xra. 25 Nutsceji, i bzoji ma ya i chjntji, ni jyod r siyaji c nin su; cua ja xo va siya e Jesucristo yo o nte angueze. E Jesucristo o nd; ngue cua ro un c ro bbtjo yo o nte angueze. 26 O nd e Jesucristo ngue cua ra ndintspi o mb yo o nte angueze. A cjanu o tsjacji e Jesucristo o ntezji dya c. C rv jigji, ne ra mama e Jesucristo o ndintsquigji co na so co mi cjagji, na ngueje r ejmegji o ja angueze. 27 E Jesucristo o ndintsquiji n mbji nutscji o ntezji c; ngue cua ma ra j na yeje angueze, me ra mj rg recibidozji. Na ngueje ya rr zzji a jmi angueze, nza cja na novia c dya pje bb co na so, na z cja jmi c nu novio. 28 E Jesucristo me siya yo o nte angueze. A cjanu, nutsceji i bzoji ma ya i chjntji, xo ni jyod r siyaji c nin su. Ma cj co siya c nu su, nguetsj o cuerpo c siya c, na ngueje natjo o cuerpovi co nu su. 29 Nguecua me siya nu su; un pje ra zi e pje ra jye. Na ngueje natjo o cuerpovi co c

22Nutsceji

r ptqui dytji na ngueje i sgueji c n Jmugji.

21Me

La vida familiar del cristiano

EFESIOS5,6 nu su. Je xo ga cjanu e Jesucristo siyazji nutscji o ntezji dya angueze. 30 Na ngueje natjo n cuerpoji co angueze. E Jesucristo ngue n igji; nutscji nguetscji co chc cja o cuerpo. 31 Mama a cjava cja o ja Mizhocjimi: A cjanu ma ra chjnt na bzo, ra zog nu tata ejnu mam, ngue cua ra bbvi nu su. Nucua ya ri natjo o cuerpovi, ee. 32 Me na z a cjanu c ni natjo o cuerpovi na bzo nu su. Pero c r neg r unnceji ngenda, ngue c xenda ni muvi. Nutscji r ejmeji e Jesucristo, natjo n cuerpoji co angueze. Ma ot, dya cj mi pr a cjanu. 33 C r xitsiji dya, nutsceji cjuarma ya i chjntji, ni jyod r siyagueji c in sugueji cua ja xo gui siyatsjji. Xo etsceji i ndixji, ni jyod nzi najatsji r respetaoji c in xragueji. Nutsceji i tiiji, ni jyod r dytji nin tataji ejni mamji, na ngueje e Jesucristo c n Jmugji ne a cjanu. 2 R respetaogueji nin tataji ejni mamji, na ngueje nujnu manda Mizhocjimi. Ma r tsjagueji a cjanu, Mizhocjimi ra nintsjimitsji. Nu e mandamiento nu, ngue nu ot c mama Mizhocjimi ra nintsjimitsji ma r tsjagueji nu. 3 Mama Mizhocjimi, ma r respetaoji nin tataji ejni mamji, r mjgueji ma; y r mimiji na puncj cj cja ne xoijm ma. 4 Xo etsceji i tataji, r zopjji na jo yo in chigueji; dya r hunchiji na zzhi. Ma jiy, na ra sjyaji. Nu c r tsjaji, r jchiji ra dyrji. R xpgueji o ja Mizhocjimi.

410 i mbpjiji r dytgueji yo in lamuji cja ne xoijm. R dytji co texe in mbji nza cja gui dytgueji e Jesucristo c in lamugueji a jense. 6 R ppigueji na jo nin lamuji; dya nguextjo ma ra jantcaji anguesji, para ra mamaji cua c na jo c i cjagueji. R ppiji na jo nin lamuji na ngueje i ppigueji e Jesucristo. R ppigueji co texe in mbji, na ngueje je ga cjanu ga ne Mizhocjimi. 7 Me r mjji rgui ppigueji na jo yo in lamuji; na ngueje, dya xo nguextjo yo bzo yo i ppiji. Xo ngueje e Jesucristo c n Jmugji i ppigueji c. 8 Ya i prgueji, nu c ni tsjagueji na jo cja yo in minteji, e Jesucristo c n Jmugji ra ngtcji c i tsjagueji co na jo. Dya ra tsja, z ri mbpjigueji, z dya ri mbpjigueji. 9 Xo nzitjotsgueji i lamugueji, xo r ugueji na jo nuyo in mbpjigueji. Dya r menasaoji. I prgueji nu c nu Jmu anguesji, xo ngueje c in Jmugueji c. Ngueje e Jesucristo c je bb a jense. Angueze dya juajn; ra dyt ngenda yo lamu, xo e yo mbpji.

5Nutsceji

cjuarmatsgji, xe bb c xe r xitscji. Ya i natjoji co e Jesucristo c ngueje n Jmugji. Nguecua me r zzhiji, na ngueje na zzhi angueze. 11 E Satans c dya jo, me jod ja rga dyoncji c dya cja r cjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Pero Mizhocjimi me dacji ja rga s r zzhiji. Na xondaro jee c pjtp o cuerpo

Las armas espirituales del cristiano

10Mi

411 cja ch. Xo ga cjanu Mizhocjimi me dacji c rg zzhiji, ngue cua, dya ra ndcji c dya jo. 12 Nu yo r gji yo r chgji, dya ngueje yo nte. Co r chgji, ngueje c dya jo e co o mbpji co dya r jandaji. C dya jo e co o mbpji ngue co manda cja ne xoijm. Nuco, me na so co. Ngue co cjap me na bxm cja o mb yo nte; nguecua yo nte, dya tji Mizhocjimi. 13 Nguecua ni jyod r zzhigueji rgui ejmeji Mizhocjimi. A cjanu, ma ra jyonncji ch c dya jo, dya ra ndcji ma. A cjanu, dya r gji, dya r tsjaji co na so. 14 A cjanu r zzhiji. Na xondaro nznt na jo o mbnt c na jo rga zzhi. A cjanu ra ztsiji na jo ma sido r mamaji c na cjuana. Na xondaro cob o tijmi co na tzi nguecua nu co vi, ma pjatji, dya ra chtp cja tsingue. A cjanu ma sido r tsjagueji co ne Mizhocjimi, angueze ra mbcji na ngueje e Jesucristo ya je bb cja in mbgueji. Nguecua dya pje ra nguichi cja in mbji co na so. 15 Na xondaro tch o dyatsi, ngue cua dya pje ra chjoc o ngua cja ch. Je xo ga cjatsceji nu. Ya i enche in mbji e Jesucristo, nguecua Mizhocjimi cjacji ra sya in mbgueji, dya r sgueji cja ne ch nu jonncji e Satans c dya jo. 16 Na xondaro jn na escudo ngue cua, dya ra cht co flecha co ya ri tj co ra pana co enemigo. Je xo ga cjatsceji nu, sido r ejmeji e Jesucristo c o ndintscigueji in mbgueji. A cjanu, dya ra ndcji e Satans c me jonnc ja rg ndcji. 17 Na

EFESIOS6 xondaro junt na casco o i ngue cua ra mbr o i cja ch. Je xo ga cjatsgueji nu. I prgueji e Jesucristo o joctsji in mbji; o empceji libre ngue cua, dya r tsjijiji co na so cja in igueji. Na xondaro xo jn na tjdyi. Co ce tjdyi c jn, cjap ra cuee co chvi. Je xo ga cjatsgueji nu. C dya jo, me jonncji ch. Pero i prgueji o ja Mizhocjimi. Co ce ja, o Espritu Mizhocjimi ra mbxcji ngue cua, dya r dytji c dya jo; r tsjapji ra cuee. 18 Nutsceji, sido r dytgueji Mizhocjimi ra mbxcji. Xm, ndempa r dytgueji Mizhocjimi. R dytji cua ja nzi ga ne o Espritu Mizhocjimi c bb cja in mbgueji. R dytgueji Mizhocjimi ra mbs texe co o nte angueze. 19 Nutsc e Pablo, xo r dytcgji Mizhocjimi ra dyacg ja r zopj yo nte. Xo r dytcji Mizhocjimi c dya r sg rga zopjji, pero r xipjiji na jo c mama Mizhocjimi c ja rg s yo nte ra natjoji co e Jesucristo, z menzumji a Israel o jiy. 20 Mizhocjimi o embgueg c r zopj yo nte r xipjiji co o ja angueze. Na ngue c r zopjg yo nte, r og a pjr. Pero r dytcgji Mizhocjimi c r zopj yo nte cua ja nzi ga ne angueze; c dya r sg.

Tquico c n cjuarmagji ra xitsiji pje r cjag e co bpji co r ppc Mizhocjimi. Nuc, me r siyag c. Angueze me pjxcg cja o bpji n Jmugji e Jesucristo.

21E

Saludos finales

EFESIOS6 rv tjg e cjuarma Tquico ngue cua r prgueji pje r cjajme. Nguecua a cjanu ra mj in mbgueji. 23 R tg e Jesucristo c n Jmugji, e Mizhocjimi c nu Tata ra tsjacji ra mj in mbji, dya pje r mbeeji. Xo

412 r tg anguezevi ra dyacji r ptqui siyaji. Ra dyacji a cjanu, ma r junt in mbji ra dyacji co. 24 Nuzg, xo r tg Mizhocjimi ra nintsjimi texe co na cjuana t n Jmugji e Jesucristo, e neji. Je rga cjanu, amn.

22Nguecua

LA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS FILIPENSES

Nutsc e Pablo e e Timoteo, r mbpjigbe cja e Jesucristo. Nutscbe r pencegbe ne carta, nutsceji cjuarma i crji a Filipos, co texe co pastor e co pjs co pastor. Nutsceji o ntetsji Mizhocjimi. I natjoji co e Jesucristo. 2 Mizhocjimi c n Tatagji e e Jesucristo c n Jmugji ra nuceji na jo; y ra tsjacji ra mj in mbji, dya pje r mbeeji.

Pablo escribe desde la crcel a la iglesia de Filipos

ma r mbentsegji r un na pj Mizhocjimi. 4 R mbentsegji texe ma r tg Mizhocjimi. Me mj n mbg rg t Mizhocjimi. 5 R ung na pj Mizhocjimi na ngueje ndeze nu pa ma ot i dyrgueji ce ja c mama ja ga cja e Jesucristo, hasta nudya, yo pa dya yo, nutsc etsceji r natjoji. Na ngueje nutsceji sido i ejmegueji e Jesucristo e i zopjji yo nte cua ja nzi rg zopjg. 6 Ngue Mizhocjimi c o ppji cja in mbgueji ngue cua i enche in mbji angueze. R

Oracin de Pablo por los creyentes

3Texe

prg Mizhocjimi sido ra ppji cja in mbji hasta ma ra j na yeje e Jesucristo; ngue cua r nocji cja o dy Mizhocjimi. 7 Na jo r mbentseji a cjanu, na ngueje me r siyatsji. Exi etse ppji Mizhocjimi cja in mbji. Na ngueje dya i jyombeezgji c rr og a pjr. Xo i pjxcji ma o zinzigji a jmi co pje pjzhi, ma mi xipjigji ja ga cja o ja e Cristo. 8 Mizhocjimi pr c me r siyatsgji i texeji, na ngueje natjo n mbji co e Jesucristo c me siyazji. 9 Nutsceji i siyaji Mizhocjimi. Xo i ptqui siyaji. Me r tg Mizhocjimi c xenda me r siyaji. A cjanu xenda r prgueji Mizhocjimi. Xo r tg Mizhocjimi ra jtsiji co ne angueze r tsjaji. 10 A cjanu s r prji c na jo r tsjagueji. Ngue cua ma ra j na yeje e Jesucristo, ra etse vi tsjagueji cua ja nzi ga ne angueze, nguecua dya ra s pje ra xitsiji. 11 A cjanu ma sido r ejmeji e Jesucristo c bb cja in mbji, r tsjaji co ne Mizhocjimi ma. Nucua ra etse cua c me na nojo Mizhocjimi, e me na jonte.

cjuarmatsgji, z r og a pjr, pero nu o ja e Cristo, dya 413

12Mi

Para m la vida es Cristo

FILIPENSES1 casji. Na cjuana, nudya ngue dya xenda rji dya, ne ja. 13 Texe yo xondaro yo pjr va cja ne palacio, y texetjo nu va a Roma prji c r og a pjr na ngueje r ejmeg e Jesucristo. 14 Yo cjuarma prji c sido r ag o ja Mizhocjimi z r og a pjr. Nguecua na puncj anguezeji xenda o zzhiji. Nudya, dya cja sji ga zopjji o ja Mizhocjimi yo nte. Na ngueje prji c n Jmugji, dya jzguigji; me pjxcji. 15-17 Bb cjuarma co zopj yo nte, xipjiji o ja e Cristo, na ngueje me juentsqueji. Anguezeji me neji e Cristo. Xo siyazgji. Prji Mizhocjimi o embgue r zopj yo nte r xipjiji o ja e Cristo. Pero bb cjuarma co a o ja e Cristo, na ngueje neji c ra xg na puncj cjuarma co nuzg, cja rr mji co anguezeji. Anguezeji nzhodji libre ga zopjji o ja Mizhocjimi yo nte. Pero xcji co cjuarma. Cjijiji, ma r rg xg co cjuarma ngue cua ra ndnt a xtj anguezeji, xenda ra sufrido n mbg va a pjr. 18 Pero dya ra tsja z neze co cjuarma co a o ja e Cristo, z nug na co. Nu c je me ni muvi, ngue c zopjji yo nte. Nguecua me mj n mbg dya. 19 Sido r mjg, na ngueje r prg texe co tsac ra mbedye na jo co. R prg ra mbedye na jo na ngueje me i tcji Mizhocjimi. Xo pjxcg o Espritu e Jesucristo. 20 Nu c je r neg, r tebeg cja n mbg c dya r sg. R ne sido r zopj na zzhi yo nte, r xipjiji nu o ja e Cristo cua ja nzi rv cjag ma cja rv enche n

414 mbg e Jesucristo. Dya ra tsja z ra mbtcji, z ra evguegji libre xe r mimitjo cja ne xoijm; pero c r neg ngue c ra un ngenda yo nte c me na nojo e Cristo. 21 R natjogbe co e Cristo, nguecua me r mj xe r bbtjog cja ne xoijm. Pero xenda na jo r tg, na ngueje r ma bnc co e Cristo. 22 Ma xe r mimitjo cja ne xoijm, xe s r ppitjo c mi Jmugji e Jesucristo. Nucua na puncj co ra dyr o ja e Cristo. Nguecua, dya r prg ja ngue c xenda na jo; cjo xenda na jo xe r mimitjog cja ne xoijm, o cjo ya ra zixqui e Cristo. 23 Bb ma r mang na jo r tg; bb ma xo r mang na jo xe r mimitjog. Nuzg, nu c r neg, r tg ngue cua r ma bbgbe e Cristo. Ngue c xenda na jo. 24 Pero por nutsceji xenda na jo xe r mimitjo va cja ne xoijm ngue cua xe ra s r zocji nu o ja e Cristo. 25 Ni jyod r zocji, nguecua r prg c xe r mimitjo, r zocji na yeje, ngue cua xenda r prgueji na jo e Cristo, y r mjji rgui ejmeji angueze. 26 Ma r zenguatsji na yeje, r mcjeji na puncj, r mangueji c me na nojo e Jesucristo na ngueje ya rgu pjongz libre cja pjr. 27 Z r cj; z dya r cj, r minceji na jo cua ja nzi ga mama o ja e Cristo. Nguecua r rg c ri mamaji c sido i ejmeji e Jesucristo; c na ma cjatjo c i cjijiji; c i cjacjuanaji i zopjji o ja e Jesucristo yo nte. 28 Dya pje r sji co nucji na . Nu c ni nucji na exi etse c

415 ra ndji. Mizhocjimi, dya ra unji c ra bbtjoji. Pero nutsceji c rgui zzhigueji, ri etse c ya o empceji libre Mizhocjimi. 29 Mizhocjimi o dyacji c i dyrji o ja angueze; nguecua i ejmeji e Jesucristo. Mizhocjimi xo o dyacji c i sufridoji na ngueje i ejmeji e Jesucristo. Me na jo nu yo o dyacji Mizhocjimi. 30 I jandgueji o tsjacji r sufrido na puncj, na ngueje r ppig e Jesucristo. Xo i rji c r sufridog dya. Nutsceji etsc na ma cjatjo c rg cjagji na szhi; r schitjoji.

FILIPENSES1,2 tsjaptsj na nojo e Cristo Jess c dya ro dyt nu Tata. 7 Mizhocjimi angueze, pero o jmus nza cjatscji r nteji. O j o dyt Mizhocjimi c nu Tata. 8 Mi ntee e Jesucristo. O ne o tsja texe c mi ne Mizhocjimi c nu Tata; nguecua o ne o nd. Je ngue cja na ngronsi o nd. Ma cj co t cja na ngronsi, mamaji c me na so c. 9 E Cristo Jess o tsja c mi ne Mizhocjimi. Nguecua Mizhocjimi o un o mbzhi me na nojo a jense. Dya cj bb c ra mbzhi nza cja e Cristo Jess. Angueze manda texe. 10 Na ngueje me na nojo e Jess, nguecua ra ndijmji a jmi angueze texe co cr a jense e yo cr cja ne xoijm, e co cr a linfiernu. 11 Texeji ra ndji e Jesucristo ngueje c Jmuu. A cjanu ra mr c me na nojo Mizhocjimi c nu Tata.

E Cristo bb cja in mbgueji. Me siyatsji angueze nguecua me cjacji r mcjeji. O Espritu Mizhocjimi c bb cja in mbji ngue c cjacji r siyaji yo in minteji. Xo cjacji r juentseji yo in minteji. 2 Na ngueje texe yo cja r xitsiji, ri na ma cjatjo c r tsjijiji ngue cua r tsjacji xenda r mcj. R ptqui siyaji cua ja nzi ga siyatsji e Cristo, ri na ma cjatjo in mbji. 3 Dya r huinsteji, dya r jyodgueji ja rg mbtsiji na nojo. Nu c r tsjaji, nutsceji tsjapji xenda ni muvi nzi na yo nin cjuarmaji que na nguetsceji. 4 Dya nguetjo cja in bpjiji r jyod r ppjiji. Xo r jyonnceji ja rgui pt rgui pjsji. 5 Cua ja nzi va nguiji e Cristo Jess, xo rgui tsjijigueji cua. 6 Cua ja nzi ga cja Mizhocjimi, xo ga cjanu e Cristo Jess, na ngueje angueze Mizhocjimi. Pero dya o

La humillacin y la grandeza de Cristo

mi bnc co nutsceji i dytgueji Mizhocjimi; i tsjagueji co ne angueze. Nudya r bnc na j, pero r tcgji sido r dytgueji Mizhocjimi. E Jesucristo o empceji libre cja co na so, nguecua sido r tsjacjuanaji, r sji Mizhocjimi. 13 Ra s r dytji Mizhocjimi, na ngueje Mizhocjimi ngue c ppji cja in mbgueji. Ngue angueze cjacji r e r tsjaji cua ja nzi ga ne angueze. Xo pjxcji nguecua s r tsjaji co. 14 Nutsceji, dya r ptqui reclamaoji. Dya xo r ptqui sji o ja. 15 Nguecua, dya ra s cj pje ra xitsiji. Ra etse i tji

12Ma

Los cristianos son como luces en el mundo

FILIPENSES2,3 Mizhocjimi co texe in mbgueji. A cjanu ra etse exi nguetjotsgueji Mizhocjimi, nutsceji o titsji angueze. I crji a nde yo nte yo dya nzhod na jo. Pero nutsceji etsetsji a nde anguesji c bb o jyas Mizhocjimi in mbgueji. 16 Nutsceji r zopjgueji yo nte, r xipjiji ja rg s e Cristo ra un c rgu bbtjoji. Nucua ma ra j na yeje e Cristo, me r mcgji na ngueje i dytji c me r zocgji. 17 Nutsceji i ejmeji e Cristo, ya i ungueji in mbji, i ppiji angueze. Z ra mbtcgji, pero nuzg me r mcgji. 18 Nguecua a cjanu xo r mjgueji. R mjgueji co nutsc.

416 mang c xo ni jyod r tcj e cjuarma Epafrodito nu ja i crgueji. Ngueje n mimbpjibe. Ngue c r dyocjbe c. Mi zopjgbe o ja e Cristo yo nte. Nguetsj e Epafrodito nu c i chjji c; nguecua ro mbxc. 26 E cjuarma Epafrodito me mbentseji i texeji. Angueze me ne ra ma zenguatsji. Me mbentseji na ngueje vi prgueji mi sdy c. 27 Na cjuana nda mi cja c e cjuarma. Ya mi ngue ro nd. Pero Mizhocjimi o juentse angueze. Xo ezg, me xo o juentsc Mizhocjimi. Ya mi sufrido n mbg. Pero ma ro nd ce cjuarma, xenda ro sufrido na puncj n mbg ma. 28 Nguecua r neg ext tjg cua ja i crgueji; nguecua ma ya r jandaji na yeje angueze, me r mjji. Nutsc dya, dya cja me r cjijig ma. 29 Nutsceji r mjgueji rgui tsjocji in nzumgueji, na ngueje ngue naja cjuarma c ejme n Jmugji e Jesucristo. R respetaogueji texe co nza cja angueze. 30 Nune cjuarma nu, ya mi ngue ro nd na ngueje ppi e Cristo. Nutsceji me mi ne ri pjxcji. Pero dya stsgueji, na ngueje dya mi bnc cua ja i crgueji. Nguecua e Epafrodito mi cja posible ro tsja texe co mi jyong, z na ro bt angueze.

25R

ra ne e Jesucristo c ngueje n Jmugji, r neg, dya cja ra mezhe c r tcj e Timoteo ra j cua ja i crji. R mcj ma ya r prg pje i cjaji. 20 Dya cj bb co nutsc c ri cjiji nza cja e Timoteo. Angueze ra jyod na cjuana ra mbxcji. 21 Co dyaja cjuarma co bb co nutsc dya, jodtsjjji co netsjjji. Dya pje jodji c ra mbsji co dyaja cua ja nzi ga ne e Jesucristo. 22 Nutsceji ya i prgueji c na jonte e Timoteo. Nuc, chjntjovi ma ri ngueje n chig, me o mbxcg na puncj r zopjbe yo nte nu o ja e Cristo. 23 Nuzg, ma r prg cjo ra btcg cjo ra pjongzji libre, r neg ext tcj e Timoteo ra j cua ja i crgueji. 24 Ma ra ne e Jesucristo c n Jmugji, dya ra mezhe ra pjongzji libre xo r cj cua ja i crgueji.

19Ma

Timoteo y Epafrodito

Nutsceji n cjuarmatsgji, xe bbtjo c xe r xitsiji. Sido r mpgueji c n Jmugji. Nuzg, dya pje xichazg c r opcj na yeje co ya r xitscji. Nuco, ni jyod r xitsiji na yeje

La rectitud verdadera

417 co, ngue cua r mbeegueji na jo. 2 R pjtpgueji ngenda co me na so ga xpte. Nuco, chjntjovi dyoo co me na sate. Anguezeji jod ra cumpletsjji co na jo, pero cjaji co na so. Mamaji ni jyod r meyaji in cuerpoji; ma jiy, dya ra tsjaceji Mizhocjimi o titsji ma. 3 Pero nutscji na cjuana o tizji Mizhocjimi na ngueje ya r enche n mbji e Jesucristo; nguecua r matji Mizhocjimi cja n mbji. R mamagji nguetjo e Jesucristo c embgueji libre. Dya r jodji r cumpletsjji co na jo. 4 Bb co mama ngueje o tiji Mizhocjimi na ngueje pje pjzhiji cja yo nte a Israel. Nutsc xenda pjtsi que na ngueje texe anguesji. 5 Nutsc je r menzumg a Israel. O mboxbchezg e Benjamn. Ma ya vi cjog co ocho pa ma ya vi jmuxcg, nucua o meyazji n cuerpog cua ja nzi ga cja yo n menzumjme a Israel. R ag ce ja hebreo. Xo mi a hebreo mi tatag e mi mamg. Nuzg r cjag co mama cja o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss. R cjag cua ja nzi ga cja co fariseo na ngueje xo rm fariseog. 6 Me mi spg co n leygjme, y mi neg texeji nde ro zpji co. Nguecua me mi cjap ra sufrido co vi enche o mbji e Jesucristo. Mi jod ja rva chjotji. Nuzg mi tg co mama cja o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss, nguecua dya cj mi s ro hunzhgui. 7 Texe yo, r mang c me ni muvi yo. Pero ya r prg na jo c dya pje ni muvi yo, mi caxcji yo, ngue cua dya ro jocz

FILIPENSES3 n mbg. Nu c ni muvizg ngue c bb e Jesucristo cja n mbg dya. 8,9 R prg na jo c pje mi pjtsig, dya pje ni muvi; ne ri ngue c pje xe ra mbtsi c rgu muvi. Nu c ni muvi ngue c r prg e Jesucristo c ngueje n Jmug. Nu co rm cjapg me ni muvi, nudya ya r cjaptjog ngue caab. Nuzg r jzi texe co, ngue cua ro natjobe co e Cristo. Z r cjag co mama cja o ley e Moiss, dya ngue a cjanu o joz a jmi Mizhocjimi. O joczg Mizhocjimi ma r enche n mbg e Jesucristo. Mizhocjimi ra joc texe co ra ejme e Jesucristo. 10 R neg r prg texe cua ja ga cja e Cristo. Mizhocjimi me na zzhi. O tsjap o tee e Jesucristo ma ya vi nd. O tee ngue cua ra dyacji c r bbtjoji. Nguecua r neg dadyo rga mimig dya. O sufrido e Jesucristo; nguecua nuzg, r ne r tg c, z xo r sufridog. Dya cja xo r neg ra mandaz yo nzhub, na ngueje o nd e Jesucristo va ngtcji n nzhubji. 11 A cjanu, nucua ma r tg, ra tsjac Mizhocjimi r tetcj nu paa ma ra j na yeje e Jesucristo.

dya be exi nguetjozg e Cristo, texe cua ja ga cja angueze. Pero nutsc r cjacjuanag ngue cua exti nguetjozg angueze, na ngueje ngue c vi evgue libre. 13 Nutsceji mi cjuarmatsgji; r prg c dya be exi nguetjozg e Cristo, texe cua ja ga cja angueze. Pero dya cja r cjijig cua ja nzi rm cjag. Nuzg c r cjag, r

12Nuzg

La lucha para llegar a la meta

FILIPENSES3,4 cjacjuanag, sido r tjnt a xtj e Cristo; ngue cua exti nguetjozg cua ja nzi ga cja angueze. 14 Nu c r cjag r chjntcjbe nza cja naja nte c me cja carrea. Nu ce nte c, ne ra ndj c ra chun. A cjanu, nuzg r cjacjuanag, r tjntg a xtj e Jesucristo; ngue cua r tj c ra un Mizhocjimi. Mizhocjimi ra dyac r st a jense nu ja bb angueze; ra dyac c exti nguetjozg e Jesucristo. 15 Ma i cjijigueji c ya exi nguetjotsgueji e Jesucristo, ni jyod r mbeegueji c xe btsiji. Mizhocjimi ra jtsiji c ni jyod xe r tsjacjuanagueji sido r chjntji a xtj e Jesucristo. 16 Nu ma r prgji cua ja ga cja e Jesucristo, ni jyod r cjagji cua ja nzi ga ne angueze. Dya r yembeegji. 17 Nutsceji n cjuarmatsgji, r tsjaji cua ja nzi rg cjag. Nutsceji r unji ngenda nu co nzhod cua ja nzi rg nzhodg. 18 Cr na puncj co dya nzhod a cjanu. Ya na puncj rg xitsiji, nudya r hu dya, rg xitsiji; dya cjaji cua ja nzi ga ne e Jesucristo. Nza cja c me nuji na e Jesucristo c o nd cja ngronsi. 19 Nu c je ra tsjapji yo, ngue c ra ndji; je ra mji a linfiernu. Anguezeji cjatsjji co netsjji; dya cjaji co ne Mizhocjimi. Cjaji co na so co ex na tsejetjo, pero me mpji co. Co cjaa yo nte cja ne xoijm ngue co me jod ra tsjaji co. 20 Pero nutscji je r menzumji a jense. Nutscji r tencji je rgu eje nu, nu c o evgueji libre. Ngueje e Jesucristo c n Jmugji. 21 Angueze ra ptcji n cuerpoji nu tsjaja cja ne

418 xoijm. Nucua c n cuerpoji ya exti nguetjo o cuerpo angueze cua ja nzi ga cja ndeze o te, o ma a jense. Ra ptcgji n cuerpoji na ngueje na zzhi angueze. Nde manda texe. Nutsceji n cjuarmatsgji, me r siyatsji. Me r neg r ma nucji. Me r mcgji na ngueje i dytji o ja Mizhocjimi c r zocji. Exi etse r ppc na jo Mizhocjimi rv zocji. Nuzg r tcji, dya ra tgtsji, sido r dytji e Jesucristo c n Jmugji. R xitsiji yo, na ngueje me r siyatsgji. 2 Nudya bb na ja c r xipjivi yo hermana, e Evodia eje e Sntique. Nutscevi ni jyod ri na ma cjatjo rgui tsjijivi na ngueje i ejmevi e Jesucristo c n Jmugji. 3 Xo etsce mi cjuarmatsg, ma r zopjg nu o ja e Cristo yo nte, dya tg in mbgue gui pjxc. R tcg r zopj nza yeje co hermana ngue cua ri na ma cjatjo rg nguijivi. R zopjvi na ngueje nza yeje co hermana o mbxcg ma rm zopjg nu o ja e Cristo yo nte. Xo o mbxc e Clemente e co dyaja. Texe co, o enche o mbji e Jesucristo; nguecua o tj anguesji je topj cja ce libro c quisi o tj co ra bbtjo. 4 Nutsceji, dya ra tg in mbgueji rgui mjji, na ngueje i ejmeji e Jesucristo c n Jmugji. Nuzg r yepc r xitsiji, r mjgueji. 5 Z cj pje ra tsjacji, pero r pspiji paciencia. Nucua ra mbr yo nte c me na jop

Algrense siempre en el Seor

419 in mbgueji. R tsjaji a cjanu na ngueje e Jesucristo c n Jmugji ya ngue ra j. 6 Dya pje r tsjijigueji. R xipjigueji Mizhocjimi texe co ni jyoncji. R dytgueji angueze. R unji na pj. 7 Nucua Mizhocjimi ra tsjacji ra sya in mbgueji c dya pje r tsjijiji, na ngue i natjoji co e Jesucristo. Me na nojo Mizhocjimi. Dya cj s ra mbr ja ga tsjacji r mjji cja n mbji.

FILIPENSES4
14Z

bbtjo c xe r xitsiji cjuarma. R unji ngenda texe co na cjuana, e texe co ni jyod r respetaoji. R unji ngenda texe co na jo, e co dya pje bb c na so. R unji ngenda texe co me na z, e texe co me na jo rg rji. Nguejyo je r tsjijiji yo. 9 R tsjagueji co r jtscji. Ya i prgueji xo ngue co r cjag co. Nucua ra bb Mizhocjimi cja in mbgueji c cjacji r mjji cja in mbji.

8Xe

Piensen en lo que es bueno

Jesucristo c n Jmugji me cjacg r mcj na ngueje ya na yeje c i mbenzegji i pjxcji. Dya pje r mang c ya vi jyombeezji. Pero dya pje mi ttgueji ja rvi pjxcji. 11 Dya r mang c pje ni jyong; na ngueje ya r prg ja rga mjg ma pje r psc, y ma dya pje r psc. 12 Nuzg r nug ma r jn pje r si; ya xo r nug ma dya r jn. Z r santag, z r nijmig, z ri ojtjo, z ri bb texe; pero nutsc r prg ja rga mjg rga mimig. 13 Nuzg s r cjag texe na

Ofrendas de los filipenses para Pablo

10E

ngueje e Jesucristo cjac r zzhi. mi zzhig, pero i tsjagueji na jo c i pjxcji c pje mi jyong. 15 Nutsceji cjuarma i crji a Filipos; i mbeeji ma r pedyeg cja ce estado de Macedonia. Nutsceji cja vi ejmeji o ja e Jesucristo. Pero i penqueji o ofrenda ma. I prji nguextjotsji i pjxcji a cjanu. I tsjagueji na ngueje me i gradecidogueji yo ja yo r zocgji. Nu co cjuarma cja co dyaja jii, dya cj o mbenque o ofrenda ma. 16 Ma xe mi bnc a Tesalnica yengi pjxcji. I penquegji o ofrenda. 17 Nuzg, dya ngue c me r neg pje r dyacji. Nu c je r neg, r tsjagueji c ne Mizhocjimi. Nguecua xenda ra nintsjimitsji ma angueze. 18 Ya r psc dya texe co ni jyong. Na cjuana poncjtjo. Nuzg r mcj na ngueje ya o dyac e Epafrodito nu co merio co i penqueji. Me xo mj Mizhocjimi na ngueje chjntjovi c ri unji angueze nu co merio co i dyacji. 19 Mizhocjimi c bb a jense xo ra dyacji texe co btsiji na ngueje texe ngueje o tsjaja angueze. Ra dyacji na ngueje r natjoji co e Jesucristo. 20 Mizhocjimi c n Tatagji me na nojo. Dya ra nguar r mamaji c me na nojo angueze. Je rga cjanu, amn.

ra mbr Cjimi texe co ya enche o mb e Jesucristo. Nu yo cjuarma yo r bncjme btctjoji Cjimi. 22 Yo cjuarma yo cr cja o ngum e Csar c manda, btcji Cjimi. Xo e texe yo cjuarma yo cr va. 23 E Jesucristo c n Jmugji ra nucji na jo, i texeji. Je rga cjanu, amn.

21Xipjiji

Saludos finales

LA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS COLOSENSES

Nutsc e Pablo, r apstoleg cja e Jesucristo; na ngueje o ne a cjanu Mizhocjimi. R opjg ne carta r penceji. E Timoteo c n cjuarmagji xo va btcgueji Cjimi. 2 R penceji ne carta, nutsceji i menzumji a Colosas. Nutsceji o ntetsceji Mizhocjimi. Sido i ejmegueji e Jesucristo. Mizhocjimi c n Tatagji ra nucji na jo, y ra tsjac ra sya in mbgueji c.
La oracin de Pablo por los creyentes
3Ma

Pablo escribe a la iglesia de Colosas

r tcgbe Mizhocjimi, r unbe na pj Mizhocjimi c nu Tata e Jesucristo c n Jmugji. 4 Na ngueje r rgbe mamaji c i ejmegueji e Jesucristo. Me xo i siyagueji texe yo dyaja o nte Mizhocjimi. 5 Xo i tebegueji Mizhocjimi ra dyacji c natjo cua r bbji a jense co angueze. Ngue c o mama nu co o xitsiji o ja e Jesucristo. Na cjuana o ja angueze. 6 Ya o zocgueji o ja e Cristo. Nguecua vi enche in mbji angueze, y ya dadyo gui mimiji. Xo zopjji co dyaja nte cja ne xoijm. Nguecua xo ejmeji o

ja e Jesucristo; y ya xo dadyo ga mimiji dya. Ma i dyrgueji o ja e Jesucristo, nucua ya i prgueji me na cjuana me nugji na jo Mizhocjimi. 7 Ngue e Epafras c r siyaji c o zocgueji o ja e Jesucristo. R mimbpjijme e Epafras cja e Jesucristo. Nuc, ppi na jo e Jesucristo c. C ro cj ro zenguatsji, o ptcg e Epafras o j. 8 Angueze o xitsibe c i ptqui siyaji yo cjuarma na ngueje o Espritu Mizhocjimi bb cja in mbgueji. 9 Nguecua ndeze ce pa ma r prgjme c i ejmeji e Jesucristo, dya r syajme rg tcjme Mizhocjimi. R tjme Mizhocjimi ra tsjacji r prgueji na jo c ne angueze r tsjaji. Xo ra tsjacji r prgueji c mbee Mizhocjimi. Ngue o Espritu Mizhocjimi c bb cja in mbgueji c ra tsjacji r prgueji yo. 10 R tjme Mizhocjimi c r nzhodgueji na jo cua ja nzi ga ne e Jesucristo c n Jmugji. A cjanu ra mcji angueze. A cjanu r tsjaji co na jo; y xenda r prgueji angueze. 11 R tjme Mizhocjimi ra dyacji r zzhiji na ngueje

420

421 Mizhocjimi me na zzhi. Ngue cua z pje co r sufridoji, pero r mcjeji, dya ra tg in mbji. 12 Nuzgjme r tjme Mizhocjimi c n Tataji c sido r ungueji na pj angueze. Na ngueje o jocts in mbgueji. O tsjacji o titsji angueze. Nguecua i nzhodgueji cja e jyas; y na nu pa r tsrji a jense cja Mizhocjimi co texe co o ti Mizhocjimi. 13 Mizhocjimi o embgueji libre, ngue cua dya cja mandazji e Satans c cjap ra bxm cja o mb yo nte. O tsjacji Mizhocjimi o tizji, nguecua c mandazji dya, ngue e Jesucristo c o Ti. Mizhocjimi me siya c nu Ti. 14 E Jesucristo o ngtcji n nzhubji, nguecua va perdonaozji Mizhocjimi.

COLOSENES1 nutscji ngue o cuerpozji angueze. E Jesucristo o tee na yeje ma ya vi nd. Ngue c ot o tee c dya cja ra nd. Nguecua un c rgu bbtjo co ejme angueze. Nguecua ngueje angueze c manda texe. 19 Texe cua ja ga cja Mizhocjimi, je xo ga cjatjonu e Cristo. Je va ne a cjanu Mizhocjimi. 20 Mizhocjimi o ndj e Jesucristo cja ne xoijm ngue cua o e pjd o cji cja ngronsi. A cjanu e Jesucristo o joc texe c vi sod a jense e cja ne xoijm, ngue cua texe yo nte ra s ra nzhogji cja Mizhocjimi. 21 Nutsceji, dya mi prgueji Mizhocjimi. Me mi nugueji na Mizhocjimi. Me mi cjagueji co na so. Pero nudya, ya tsja Mizhocjimi ngue cua dya cja i nuji na dya c. 22 O ndj e Jesucristo o j nza cjazgji r nteji. O nd va ngtcji n nzhubgji; ngue cua dya cja i nugueji na dya Mizhocjimi. Nudya, a jmi Mizhocjimi ya nintsciji in mbji, dya cja bbtsji co na so. Y dya cj s pje ra xitsiji. 23 Pero ni jyod sido r ejmegueji e Jesucristo. Sido r ejmeji Mizhocjimi, dya r chjenchegueji. Sido r chebegueji c ra dyacji e Jesucristo c r mimiji co Mizhocjimi a jense. Nu yo jaa yo, ya i dyrgueji yo. Ya xo o dyrji texe cja yo jii. Nutsc e Pablo, r zopjg yo nte r xipjiji yo jaa yo.

dya cj janda. Pero r unji ngenda ja ga cja, na ngueje texe cua ja ga cja angueze je xo ga cjatjonu e Jesucristo c ya exmi bbvi Mizhocjimi ma dya be mi tt e jense e ne xoijm. 16 E Jesucristo o dyt e jense eje ne xoijm cua ja nzi ma mbee Mizhocjimi. O dyt yo r jandaji e co dya r jandaji. O dyt co anxe co t angueze; e co dya cja t angueze. O dyt texe, ngue cua ra dytji angueze, y ngue cua ra zd texe co o mbee angueze ra tsjaa. 17 Ya exmi bb e Jesucristo ma dya pje be mi tt. Yo o dyt angueze, xe bbtjo yo, na ngueje ngue angueze c pjr yo. 18 E Jesucristo ngueje n igji nutscji r ejmeji angueze;

15Mizhocjimi,

La paz con Dios por medio de la muerte de Cristo

mcj dya, nu c me rr sufridog na ngueje r zocgji o ja Mizhocjimi. E Jesucristo o sufrido ngue cua ro ngr co

Pablo encargado de servir a la iglesia

24R

COLOSENES1,2 ejme angueze. Nuco, ngueje o cuerpo angueze. Nguecua rr sufridog, y xe r sufridog ngue cua xenda na puncj nte ra dyr o ja Mizhocjimi. 25 Mizhocjimi o embgueg r cjag mbr cja yo ejme angueze. Nguecua rr zocgji dya, yo o ja Mizhocjimi; nguecua s r prgueji na jo, ja cja c mama Mizhocjimi. 26 Ce ja c mama Mizhocjimi, dya mi prji ndeze ma o mbr o ngrji. Pero nudya, yo ejme e Jesucristo, Mizhocjimi cjapji ra mbrji ce ja c dya mi prji. 27 Nutscji r ejmeji Mizhocjimi, Mizhocjimi nee c r prji ce ja c dya mi mr mi jingu. Me na z ce ja; mama ce ja c nutsceji, dya i menzumji a Israel, xo etsceji bb e Jesucristo cja in mbgueji, nguecua i prgueji na nu pa r bbji co angueze a jense, y exti nguetjotsji angueze. 28 Ngueje e Jesucristo c r nnncjme ma r zopjjme yo nte. R xipjigjme texe yo nte co r chjgjme c ni jyod ra ejmeji e Jesucristo. R xipjigjme ra jyziji co na so. R xipjigjme texe cua ja ga dyacjme pjee Mizhocjimi, ngue cua sido ra ejmeji e Jesucristo. Ngue cua a cjanu ra nzhodji cua ja nzi ga ne angueze na ngueje angueze ri bb cja o mbji. 29 Ngue c r ppji na zzhi texe yo pa, dya pje r syag rg xipji yo nte cua ja ga cja e Jesucristo. Me na zzhi e Jesucristo c dac r zzhig ngue cua r cjag o bpji angueze. R ne r prgueji c me r mbentseji; me r tcgji

422 Cjimi, nutsceji i crji a Colosas. Me xo r tp Cjimi co cr a Laodicea; xo e texetsji cjuarma, dya r chjgji. 2 Me r tg Mizhocjimi c ra zzhi in mbgueji; c r ptqui siyaji ngue cua ri natjo in mbgueji. Me r tg Mizhocjimi c r tendiogueji na jo ja ga cja ce ja c mama Mizhocjimi ja ga cja e Jesucristo. Ce ja, dya mi prji mi jingu. 3 Na ngueje nguextjo e Jesucristo c pr texe c mbee Mizhocjimi. Nu c mbee Mizhocjimi ngue c me na z c. Nu ma bb e Jesucristo cja n mbgji; ngue ma r prgji ja ga cja Mizhocjimi ma. 4 Nujyo r mamag yo, ngue cua dya cj ra dyoncji. Na ngueje bb co me pr o ja ja ga dyonp yo nu minteji. 5 Nuzg, z dya r bnc nu ja i crgueji, pero r mbentseji cja n mbg. Me r mjg c i nzhodgueji na jo; na cjuana i ejmegueji e Cristo. 6 Ya i enchegueji in mbji e Jesucristo. Angueze ngue c in Jmugueji dya c. Nguecua sido r ejmegueji angueze, na ngueje i natjoji co angueze dya. 7 Ni jyod xenda r prgueji e Jesucristo. Nuc, bb cja in mbgueji c. R zzhigueji rgui ejmeji angueze, cua ja ya nzi va xcji. Y me r ungueji na pj Mizhocjimi.

o xpte co va oncji. Mamaji me prji, pero dya pje ni muvi c xitsiji na ngue dya mamaji cua ja ga cja e Jesucristo. Nu c xitsiji, ngueje o tjr yo

8Bb

La nueva vida en Cristo

423 nte; cua ja nzi ga nguijiji cja ne xoijm. Nguecua r xitscji r pjtpgueji ngenda c dya r jyziji ra dyoncji. 9 E Jesucristo ngue Mizhocjimi. Texe cua ja nzi ga cja Mizhocjimi, je xo ga cjatjonu e Jesucristo. 10 Texe co ni jyodtsji, ra dyacji Mizhocjimi, na ngueje ya i natjoji co e Jesucristo. Ngueje angueze c je manda texe co pje nde pjzhi, co pje nde manda, z ri ngue a jense, z ri ngue cja ne xoijm. 11 Nu co na so ga xpte, mamaji c ni jyod ra circuncidaotsji ngue cua rr jotsji a jmi Mizhocjimi. Pero, dya je a cjanu. Na ngueje e Jesucristo o ndintsciji in mbji. Nguecua ya na jotsji dya a jmi Mizhocjimi. 12 Nu c vi jigueji ne ra mama ya i natjoji co e Jesucristo ma o nd, e ma o tg. A cjanu xo i natjoji co angueze ma o tee. Nudya ya dadyo in mbji dya. Na ngueje i ejmeji Mizhocjimi c me na zzhi c o xos e Jesucristo ma ya vi nd. 13 Na ngue co na so co mi cjagueji, chjntjui c ya rvi chgueji. Mi cjagueji cua ja nzi mi netsjji. Pero ma r enche n mbji e Jesucristo, o perdonaozji Mizhocjimi texe co n nzhubgji, o tsjacji r bbtjoji. Na ngueje o tee e Jesucristo ma ya vi nd, y bbtjo dya. 14 Dya rm cjagji cua ja nzi ga mama cja o ley Mizhocjimi; nguecua rm tgji n nzhubji co ro ma cjtji. Pero e Jesucristo, o ndtji cja ngronsi. A cjanu o nd va ngtcji n nzhubgji. Nguecua nudya, dya cja mandazji c o ley Mizhocjimi. 15 Mi tgji c dya jo e co

COLOSENES2 o mbpji, nguecua rv tunsc n nzhubji. Pero ma o nd cja ngronsi e Jesucristo, o ngtcgji texe n nzhubgji c. A cjanu e Jesucristo o jizhi c xenda na zzhi angueze que na ngueje e Satans c dya jo; o jizhi c nguetsj angueze c manda texe. na so ga xpte sopcji co. Mamaji c bb o tsingue co dya s r sagueji, y bb co dya s r sigueji. Xo mamaji c ni jyod r spgueji yo mbaxua, z ri ngue co cjaji chjm o zm o tsjma. Dya r jyziji ra zopcji a cjanu. 17 Co ley co mama anguezeji r tsjaji, ngue c rv un ngenda co n mboxtitajme c ro j e Cristo. Ya j dya c, nguecua dya cja mandazji co ley. 18 Dya r ejmeji ma cj co ra xitsiji Mizhocjimi dya ra recibidotsji, nutsceji i encheji in mbji e Jesucristo. Cr co xp c dya cjuana. Mamaji c dya s r chzhiji a jmi Mizhocjimi na ngueje i ntetjoji. Mamaji ni jyod r matji co anxe cua ja nzi ga tsja anguezeji. Me cjapji na nojo na ngueje dya bb Mizhocjimi co anguezeji. Mamaji c xenda prji na ngueje pje co cjinchiji. 19 Co xpte, dya cjapji ngenda e Jesucristo c me na nojo. E Jesucristo ngueje n igji. Texe co ejme angueze, angueze cjapji ra nocji cja o dy cua ja nzi ga ne Mizhocjimi, na ngueje natjoji co e Jesucristo. 20 I natjogueji co e Jesucristo ma o nd. Ngueje angueze o empceji libre, nguecua, dya cja

Busquen las cosas que son del cielo

16Co

COLOSENES2,3 mandatsgueji dya co ley. Jenga i cjatjogueji nza cja yo nte yo dya pje ejme e Jesucristo? Jenga i tgueji co xitsiji co xpte? 21 Anguesji xitsiji c pje nde ma jn na jo r siji, e c dya jo r sigueji. Mamaji c bb co dya jo r chjrji. 22 Texe co xitsceji ngue co cjijitsj yo nte yo. Z r siji, o dya r siji, nuco, dya ngue co ra jocts in mbgueji. Nuco, ra tjeze co. 23 Co nte co tjnt a xtj co xpte mamaji, dya s ra chzhiji cja jmi Mizhocjimi; mamaji ni jyod ra cumpleji c mamatsjji anguesji na jo ra tsjaji. Mamaji ni jyod ra huanta o cuerpoji; ma jiy, dya ra recibido Mizhocjimi anguezeji. C ni huantaji a cjanu, nza cja c na jo cjaji. Pero dya pjsji ra jyziji co na so co cjiji o mbji. Na ngue sido cjaji co netsjji. Nutsceji i natjoji co e Cristo ma o tee, e ma o ma manda cja o jody Mizhocjimi c bb a jense. Nguecua jyodgueji dya, co texe in mbji r tsjaji cua ja nzi ga ne e Jesucristo. 2 R tsjijigueji ja ga cja Mizhocjimi c je bb a jense. Dya me r jyodgueji yo bb cja ne xoijm. 3 Na ngueje nutsceji i natjogueji co e Jesucristo ma o nd. Nguecua xo i natjoji co Mizhocjimi c nu Tata, z dya tjanda. 4 Pero ma ra j na yeje e Jesucristo; cua ja rga jandaji angueze, je xo rg jandgagji a cjanu. R bbtjogji na ngueje e Cristo bb cja n mbgji.

424 co cjaji cja ne xoijm. Nutsceji i bzoji, dya r tsjgueji ndix; xo etsceji i ndixji, dya xo r tsjgueji bzo. Y ma dya be i eji nin su, dya cj r tsjaji co na so. Dya r tsjijigueji co me na so. Dya xo r tsjagueji co me na so. Dya xo r egueji co psi c naja in dyoji. Ma r egueji co psi c naja, r psceji in socgueji ma, chjntjovi ma ri matji o tsita. 6 Ngue co nte co dya t Mizhocjimi co cja a cjanu. Mizhocjimi ra tsjap ra ma sufridoji, na ngue yo me na so yo cjaji. 7 Xo nzitjotsgueji xo mi cjagueji co na so, dya mi tgueji Mizhocjimi. 8 Nudya ni jyod r jyziji texe yo. Dya r tsjaji cu. R jyombeeji ma cj pje ra tsjacji. Dya xo r tsjijiji c cj r tsjapgueji c na so. Dya xo r santegueji. Dya ra mbedye co na so ja cja in tegueji. 9 Dya r ptqui pezhgueji bchjine. Nutsceji cua ja nzi ma cjatsji, dya cja cjatsceji dya nu. Na ngueje i jyzgueji co na so. 10 Nutsceji ya dadyo in mbgueji dya. Ya ni ma ra juscgueji dya e Jesucristo c bb cja in mbgueji. Ngue angueze c cjacji xenda r prgueji ja ga cja Mizhocjimi. 11 Ma r ejmegji e Jesucristo, dya ra tsja z r menzumgji a Israel, o z dya r menzumji nu. Dya xo ra tsja, z r cjagji co tjr co cja yo menzum a Israel, z dya r cjagji co. Dya xo ra tsja z r pjchiji r xrji, z dya r pjchcji. Dya xo ra tsja z r mbpcjji, o dya r mbpcjji. C ni muvi, ngueje e Jesucristo c ya je bb cja n mbgji r texeji e mandazji.

i natjoji co e Cristo ma o nd; nguecua dya r tsjaji

5Nutsceji

La vida antigua y la vida nueva

425 me siyatsji. O juancji r tsjagueji o ntetsji angueze. Nguecua xo r juentseji yo nte. R tsjagueji na jonte. Nutsceji, dya r tsjatsjgueji c me na notsji. Tsjapji c xenda na jonte co dyaja que na nguetsceji. Dya r nzhopcji c cjacji c na so yo nin minteji. 13 R ptqui pspiji paciencia. R ptqui perdonaogueji ma cj pje ra tsjacji. Nutsceji o perdonaotsgueji e Jesucristo. Nguecua xo r perdonaogueji co in dyoji. 14 Texe yo rr xitsiji, ni muvi yo. Pero c xenda ni muvi ngue c me r ptqui siyaji. A cjanu r tsjaji texe cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. 15 R ptqui egueji na ngueje Mizhocjimi ya o zoncji c r natjoji co e Jesucristo. Y r ungueji na pj Mizhocjimi. 16 Me na z o ja e Cristo; jyzi ra zichi cja in mbgueji. Jyodji r prgueji ja ga cja Mizhocjimi. A cjanu r ptqui xpgueji ja cja o ja e Cristo. R chpgueji o salmo Mizhocjimi, e o himno. R unji na pj Mizhocjimi co texe in mbji. 17 Texe co r mamagueji, r mamaji na ngueje o ntetsji e Jesucristo. Texe co r tsjagueji, r tsjaji na ngueje o ntetsgueji e Jesucristo. Xo r ungueji na pj Mizhocjimi c n Tatagji, na ngueje co o tsja e Jesucristo.

COLOSENES3,4 i tiiji, r dytqueji nin tataji texe c ra mandatsji; na ngueje je a cjanu ga nee e Jesucristo c ngueje n Jmugji. 21 Nutsceji i tataji, r zopjji na jo yo in chigueji, dya r hunchiji na zzhi. Ma jiy, na ra sjyaji, y ra tg o mbji. 22 Nutsceji i mbpjigueji, tsjagueji texe co ra mandatsji nu co r ppiji cja ne xoijm. Dya nguextjo ma ra jantcaji anguezeji, para ra mamaji cua c na jo c i cjagueji. R ppjiji co texe in mbji na ngueje i sji Mizhocjimi. 23 Texe co r tsjagueji, tsjaji co texe in mbji. Dya nguextjo yo nte yo i ppiji; xo e e Jesucristo c ngueje n Jmugji, xo i ppiji. 24 I prgueji e Jesucristo c n Jmugji ra dyacji nu c mbee Mizhocjimi, na ngueje e Jesucristo ngueje c i ppigueji c. 25 Mizhocjimi dya juajn. Z cj ri ngueje, ma ra tsja c na so, Mizhocjimi ra jnp ngenda; ra tsjap ra sufrido na ngue c vi tsja na so. Nutsceji i lamuji, r tsjapgueji na jo yo in mbpji. R tsjtji cua ja nzi ga ppjiji. R tsjagueji a cjanu na ngueje i prgueji n Jmugji c bb a jense ngue in lamugueji c. 2 Sido r dytji na pj Mizhocjimi. Ma r ungueji na pj Mizhocjimi, dya r tsjijiji yo tsja cja ne xoijm. 3 Ma r dytji Mizhocjimi, r dytcjme ra mbxcjme, ngue cua ra s r zopjjme yo nte r xipjijme c mbee Mizhocjimi c dya mi prji. Nu c mbee Mizhocjimi ngue c r natjoji co e Jesucristo. Nutsc

12Mizhocjimi

20Nutsceji

i ndixgueji ma ya i chjntji, r dytji nin xraji cua ja ga nee e Jesucristo c ngueje n Jmugji. 19 Nutsceji i bzoji ma ya i chjntji xo r siyagueji co in suji. Dya na so rgui hunchiji.

18Nutsceji

Deberes sociales del cristiano

COLOSENES4 e Pablo, r og a pjr na ngueje r zopjg yo nte r xipjiji o ja e Jesucristo. 4 R dytcji Mizhocjimi c ra s r zopj na jo yo nte; ngue cua ra dyrji na jo nu co o mbee Mizhocjimi. A cjanu ne Mizhocjimi c r ag. 5 R nzhodgueji na jo. A cjanu, nu co dya ejme e Jesucristo ra unji ngenda c na cjuana o ja e Jesucristo. Jyodgueji ja rgui zopjgueji yo dya ejme e Jesucristo. 6 Jyodgueji ja rgui xipjiji co o ja e Cristo co ni jyod ra dyrji. Ngue o Espritu Mizhocjimi c je bb cja in mbgueji c je ra mbxcji, ngue cua r prgueji ja rgui zopjji nzi naja.

426 e Aristarco e e Marcos e e Justo co pjxcg r zopjjme yo nte r xipjijme ra enche o mbji e Jesucristo, ngue cua ra tsjapji Mizhocjimi o Jmuji. Nza jii yo, me cjacg ra mj n mbg yo. 12 Xo va btcgueji Cjimi e Epafras c xo ngueje in menzumgueji. Nuc, xo ppi e Jesucristo. E Epafras sido tcgueji Mizhocjimi. Me tcgueji Mizhocjimi c r nocji cja o dy Mizhocjimi; c r prgueji co ne Mizhocjimi r tsjaji, y r tsjacjuanaji r tsjaji co. 13 R mang, e Epafras me mbentseji, nutsceji i crji a Colosas. Me t Mizhocjimi ra mbxcji. Me xo t Mizhocjimi ra mbs co cr a Laodicea e co cr a Hierpolis. 14 Xo va btcgueji Cjimi e Lucas ce mdico c me r siyagji. E Demas xo va btcji Cjimi. 15 Nuzg e Pablo, xo r btpg Cjimi co cjuarma co cr a Laodicea. Xo r btpg Cjimi e Ninfas eje co ejme e Jesucristo co jmur cja o ngum. 16 Nu ma r xrji ne carta, nucua r penpegueji co cjuarma a Laodicea xo ra xrji. Nutsceji xo r xrgueji ce carta c je r peje a Laodicea. 17 R neg r xipjiji a cjava e Arquipo: Ngue Mizhocjimi o empcegue ngue cua r ppi angueze. Sido r tsjacjuana r tsja cua ja nzi ga ne angueze, r embeji. 18 Yo ja yo cja ni nguar yo rv btcji Cjimi, nguezg e Pablo r opjtsjg yo. Nuzg rr og a pjr. R tcji r mbenzeji. Mizhocjimi me ra nucji na jo. Je rga cjanu, amn.

co r cjag, ra xitsiji e Tquico c n mimbpjibe. Ngue n cjuarmagji c me r siyagji c. E Tquico sido ppi na jo e Jesucristo c n Jmugji, y pjxte na jo. 8 Rr tjg e Tquico ngue cua r prgueji pje r cjagjme. Nu co ra xitsiji dya c, ra tsjap ra mj in mbgueji. 9 Ra jvi e cjuarma Onsimo c ngueje in menzumgueji, nu c me r siyagji. Nuc, ppi na jo e Jesucristo. Anguezevi ra xitsiji texe co r cjajme a ecjua. 10 E Aristarco c rr ogbe a pjr va btcji Cjimi i texeji. Xo va btcji Cjimi e Marcos c nu primo hermano e Bernab. Ya xo r xitsiji, ma ra e Marcos va ja i crgueji r recibidogueji na jo. 11 Xo va btcji Cjimi e Jess, c xo xiji Justo. Cja yo menzum a Israel co ejme e Jesucristo nguextjo

7Texe

Saludos finales

PRIMERA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS TESALONICENSES

Nutsc e Pablo e e Silvano e e Timoteo r pencjme ne carta. R pencjme ne carta nutsceji i jmurji a Tesalnica i enche in mnceji Mizhocjimi cn Tatagji, e e Jesucristo cn Jmugji. Mizhocjimi cn Tataji e e Jesucristo cn Jmugji ra sido ra nucgueji na jo, ngue cua ra mj in mnceji, dya pje r mbeeji.
El ejemplo de fe que daban los de Tesalnica

Pablo y sus compaeros escriben a la iglesia

ma r tcjme Mizhocjimi cn Tataji, r nnncjme in chjji nzi natsceji, y r unngjme na pj angueze. 3 Na ngueje sido r mbeejme co na jo co i cjaji. I enche in mnceji e Jesucristo nguecua gui tsjaji dya co na jo. I siyagueji yo nin minteji nguecua na zzhi gui pjsteji hasta ma ya me ni mbo in cugueji. Xo i tebeji ma ra j na yeje e Jesucristo cn Jmugji y r crji a jmi Mizhocjimi cn Tatagji. Nguecua co pje nde i sufregueji, i schqueji co. 4 Xo r unngjme na pj Mizhocjimi

2Texe

cjuarma, na ngueje r prjme me netsceji c, e o juancgueji c. 5 R prgjme c o juancji Mizhocjimi. Na ngueje ma r e xitscjme ja rga salvatsji e Jesucristo, dya i dyrgueji nza cja ma ri ngue pje nde ma jaa. Pero o Espritu Mizhocjimi o nncji na zzhi in mnceji, nguecua vi prgueji c ngue o ja Mizhocjimi c rv xitscjme. I prgueji c rv zocjme a cjanu, nguextjo c ro pjxcjme xo ri enche in mbji e Jesucristo. 6 Xo r prgjme c o juancji Mizhocjimi. Na ngueje i chpqueji cn ijigjme c ngue o iji e Jess cn Jmugji. Ma i creoji o ja Mizhocjimi, me go tsjacji yo nte i sufregueji na puncj; pero o Espritu Mizhocjimi o dyacji c me go mj in mnceji. 7 C vi mcjeji a cjanu vi ejmeji o ja Mizhocjimi, ngue na iji c o mbr o ndpi texe co enche o mb e Jesucristo co tsja a Macedonia e co tsja a Acaya. 8 I xipjiji co aja, nguecua ja co nde go mbrji o ja e Jesucristo cn Jmugji. Dya nguextjo a Macedonia eje a Acaya; texe cja

427

1 TESALONICENSES1,2 yo jii prji dya c i ejmeji Mizhocjimi. Nguecua, dya ni jyod pje r xicjme ja vi ejmegueji. 9 Na ngueje anguezeji mamaji ja va cja vi tsjagueji ma r e zocjme. Mamaji c i jyzgueji co tsita, i enche in mnceji cua Mizhocjimi c ix na cjuana c ixi bbtjo. Nguecua nudya i ppqueji dya angueze. 10 Xo mamaji c i tebeji rgu eje na yeje a jense e Jess c nu Ti Mizhocjimi c o tsjap o tee ma ya vi nd. Nuc, o evgueji libre cja co na so co r cjaji, ngue cua dya ra tsjacji Mizhocjimi r ma sufregji.

428 dya xo r xitscjme c ma jotsceji ngue cua rvi creozjme. Dya xo r zocjme para rvi tsjtcjme. Ptc n mbjme Mizhocjimi c na cjuana yo r xitscjme a cjanu. 6 Dya r jodjme c me ri mcjme, r jodgjme c me ri mpqueji Mizhocjimi. Ni xo ri ngue co aja jii ro jodgjme c ro mcjme. O juancjme e Cristo r zopjjme yo nte. Nguecua ro s ro cjagjme c rvi scjme. 7 Pero dya r cjagjme a cjanu. Cua ja nzi ga tsja na ndix me siya ga mbr co o tsiti, je xo va cjanu rv pjcjme. 8 R netscjme me na puncj. Nguecua c mi negjme, dya nguextjo c ro xitscjme o ja Mizhocjimi; xo r ne r pjxcjme co texe n mncjme. Na ngueje r netscjme na puncj. 9 I mbeeji cjuarma, ja ma ppcjjme na zzhi hasta ma me mi po n cugjme. Mi zocjme o ja Mizhocjimi, pero z xm z ndempa mi ppcjjme co aja bpji, ngue cua dya ri tsjtcjme. Ma jiy, na rvi sgueji na jy. 10 Nutsceji i enche in mbji dya e Cristo, i prgueji ja rv mincjme a ndetsceji. R tcjme Mizhocjimi y r cjagjme co na joo, nguecua dya s cj pje ro xitscjme. Xo pr Mizhocjimi c je ga cjanu rv cjagjme. 11 I prgueji c r zoctsjjme nzi natsceji, cua ja nzi ga tsja na bzo zopjtsj c nu tii. Ma mi nzhumgueji, r xitscjme ja c vi mcjeji. 12 Xo r zocjme na zzhi c ni jyod r nzhodgueji na jo, cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Na ngueje nguetsj angueze mbitatsji

I prgueji cjuarma, ma r e zocjme, dya ndun ndajma n jagjme. 2 I prgueji ante que r sjme cja in jiigueji, me r sufregjme na puncj a ma a Filipos, y me go bchquijme n tsegjme va tsjacjme co na so. Xo e cja in jiigueji mi bb co mi cja ro tsaxcjme. Pero Mizhocjimi o tsjacjme r zzhgjme ngue cua dya r sgjme r xitscjme ja ga ne Mizhocjimi ra jog n mncji. 3 Co ja co r xitscjme, dya ngue o bchjine co rva creojme. C rv zocjme, dya xo ngue c rvi tsjtcjme o me rvi scjme. Dya xo r oncjme c ro xitscjme o bchjine. 4 Ngue Mizhocjimi o dyacjme ne bpji nu rg zocjme, na ngueje o nutcgjme c r cjacjuanajme. Nguecua rv ne zocjme. Dya ngue c rv ne xitscjme ja co rvi mcjeji, pero c rv mj Mizhocjimi c ptc n mncjme. 5 I prgueji c

El trabajo de Pablo en Tesalnica

429 r mji nu ja manda angueze nu ja me na z. 13 R sido r unngjme na pj Mizhocjimi. Na ngueje ma r xitscjme o ja Mizhocjimi, dya i dyrtjoji nza cja ma ri ngue o ja yo nte. Pero i jyziji o zichi in mbji na ngueje i unnceji ngenda c ngueje o ja Mizhocjimi. Y ixna cjuana ngueje o ja angueze c, c ppji na zzhi a mbo cja in mnceji nutsceji i enche in mnceji dya e Cristo. 14 Nguecua ma o tsjaceji yo nte i sufregueji cjuarma, i schqueji cua ja nzi va schi co congregacin a Judea co enche o mb e Cristo e matji Mizhocjimi. Yo in menzumgueji o tsjaceji i sufregueji, chjntjui nza cja co n menzumgjme o tsjapji o sufre co n dyocjjme a ma a Judea. 15 Co n menzumgjme a Judea ngue co o mbt e Jess, maco ngue n Jmugji c. O tsjaji cua ja nzi va tsja co mi mboxpalegjme va mbtji co profeta co n menzumtsjjme. Ngue co n menzumgjme a Judea co o pjongzjme cja in jiigueji, e cja co aja jii. Mizhocjimi d na ngue anguezeji cjaji co na so. Anguezeji na so ga tsaspji yo nu minteji. 16 Ma r zopjjme co dya menzum a Judea ja rg salvaji, caxcjme co n menzumgjme a Judea co dya ejme e Cristo. Nguecua ya ndunsji na puncj o nzhubji. Nguecua me ra tsjap Mizhocjimi ra sufreji.

1 TESALONICENSES2,3 cjuarma. Z mi nzhodjme na j, pero n mncjme, dya mi nzhod na j co nutsceji. Me mi mbee n mncjme ro e zenguatsjme. 18 Nuzg e Pablo na puncj mi mbee ro e zenguatsjme, pero dya r cjjme na ngueje e Satans c dya jo, o tsaxcjme c. 19 Cjo i cjapqueji c dya r mcjme, ngue cua dya rv e zenguatsjme? Iy. R junt n mncjme c r tsjagueji co na jo. Nguecua ma ra j na yeje e Jesucristo cn Jmugji y r crgji a jmi, me r mcjjme ma ra xitsceji angueze c vi tsjagueji co na jo. 20 J, nguetsceji r mcjme. 1-2 Ma r pedyejme cja in jiigueji, me mi mbentsejme na puncj. Nguecua rv mbeebe e Silvano r tjbe cn cjuarmagji e Timoteo o e nuceji. R tjbe z ro sufregbe rva quentsjbe a ma a Atenas. E Timoteo r ppcjme Mizhocjimi rg xipcjjme yo nte c ja rg s e Cristo ra jopc o mbji ra salvaji. Pero r tcjbe c, ro e zoceji, ngue cua xe nda rvi zzhgueji, y ngue cua ro mj in mnceji. 3 O e zoceji e Timoteo ngue cua dya ro tg in mbji ri jyzgueji e Cristo na nguejyo i sufregueji. I prgueji c ya chacji r sufregji nutscji r tpji o ja e Jesucristo. 4 Na ngue ma xe mi bncjme co nutsceji, mi xitscjme c mi psc ro sufregji. I prgueji dya, c ya zd cua ja nzi rv xitscjme. 5 Cua ja nzi rv xitscjme cja ne carta, me mi mbentsejme na puncj. Na ya rv dyonceji c

mezhe rv pedyejme cja in jiigueji, ma r pjr r joncjme

17Dya

Pablo desea visitar otra vez a los de Tesalnica

1 TESALONICENSES3,4 dya jo, ri jyzgueji e Cristo. Y ma rva cjanu, pje ro dyeje ma c rv ppcjjme a ndetsceji hasta ma me mi potjo n cugjme? Nguecua r tj e Timoteo ro nucji, para ro prg cjo xe i ejmeji. 6 Cja nzhog e Timoteo, cja jncbe na ja c me rv mcjbe e Silvano. O xitscbe i ejmeji na jo e Jesucristo, y i ptqui siyaji. Xo xitscbe me i mbenzgjme na puncj. O xitscbe me ne in mnceji r jandgbe n jmigbe, cua ja xo nzi ga ne n mncbe r jantcbe in jmigueji. 7 Nguecua z pje nde r cjogjme, z r sufregjme cjuarma, pero mj n mncjme na ngueje sido i creoji e Jesucristo. 8 Nguecua ma r sido r ejmeji e Cristo, nutscjme r mj rga mincjme. 9 Me r mpcjme na puncj Mizhocjimi na ngue i sido i ejmegueji e Jesucristo. Dya r jnjme ja c ja rga nzhopcjme na jo na pj angueze. 10 Z xm z ndempa r tcjme Mizhocjimi co texe n mncjme ra dyacjme sjtsi r jantcajme in jmigueji. Nguecua c xe btsceji, ra s r jtscjme. Nguecua xenda na jo rgui dytji e Jesucristo. 11 R tcjme Mizhocjimi c mi Tataji, e e Jesucristo cn Jmugji ra sizijme na jo r sjme va ja i crgueji. 12 R tcjme cn Jmugji c ra mbxceji, ngue cua xenda r ptqui siyaji yo nin cjuarmaji, e c xenda r siyagueji yo ntee cua ja nzi rg siyatscjme. 13 Nguecua ra s r zzhgueji na jo. Nguecua ma ra j e Jess cn Jmugji co texe co ejme angueze co ya cr

430 a jense, me rr jotsceji a jmi Mizhocjimi, c dya ra s pje ra xitsceji. I prgueji cjuarma, r xitsijme c ni jyod r nzhodji na jo cua ja nzi ga ne Mizhocjimi, ngue cua ra mceji c. I nzhodji na jo cua ja rv xitsijme. Pero r tcjme co texe n mncjme c xenda r tsjaji na jo. R xitscjme c r tsjagueji a cjanu na ngueje je ga mandazji a cjanu e Jesucristo cn Jmugji. 2 Ya i prgueji co ja co r xitscjme. Nguetsj e Jesucristo cn Jmugji o nng n mncjme r xitsijme. 3 Nee Mizhocjimi c r tsjaji cua ja ga ne angueze co na jo. Nee c dya r tsgueji o ndix. Ni ri nguetsceji i ndixji, dya r tsji o bzo. 4 Xo nee c r prji nzi natsceji ja rgui pjrji na jo in cuerpoji, ngue cua nguextjo c nin chjntqueji r mimiji. Na ngueje ni muvi n cuerpogji, ni jyod r cjaji ja co nzi ga ne Mizhocjimi co na jo. 5 C ne in cuerpoji, dya r jyziji ra zintsiji r tsjaji co na so. Ngue co dya pr ra dyt Mizhocjimi co cja ga cjanu. 6 Dya r eji c na lado na ndix. Ma jiy, i cjapji na so c nu xra; maco ngue nin cjuarmaji ce bzo c. Texe co ra tsja a cjanu, ra tsjap cn Jmugji ra sufreji, na ngue na so co vi tsjaji. Nujyo, ya r xitsijme. 7 C vi nng n mbji Mizhocjimi, dya ngue c r cjaji co na so. Ngue c r cjaji co na jo. 8 Nguecua ma cj co dya ra ne ra dyr yo ja

La vida que agrada a Dios

431 yo, dya ngue o ja yo nte c na jnptjo, ngue o ja Mizhocjimi. Maco nguetsj angueze o dyacji o Espritu c me na joo, ngue cua r cjaji na jo. 9 Dya ni jyod r xitsiji cja ne carta c ni jyod r ptqui siyaji. Na ngue Mizhocjimi sido jtsiji i ptqui siyaji. 10 Xo i siyaji texe yo cjuarma yo cr a Macedonia. Pero r xitsijme cjuarma, xenda r ptqui siyaji. 11 Dya cja r tsjijiji ce pjee c ixt jyziji in bpjiji. Dya cja r ma uuji co o bpji co aja. C r tsjaji, r ppjitsjji in bpjiji cua ja rv xitsijme. 12 Nguecua dya ra btsiji pje r siji e pje r jyeji. Y nguecua co dya pr Mizhocjimi ra mamaji na jo i cjaji.

1 TESALONICENSES4,5 a jense. Y ra aa na jense. Y xo ra aa na jense naja co o anxe Mizhocjimi c xenda manda. Y ra mbbiji o trompeta Mizhocjimi. Nguecua co aima co vi enche o mb e Jesucristo, ot ra te co. 17 Nucua co xe ri bbzji, nandga zinzgji cja ngm co anguezeji. Nucua, ngue c rga chjji cn Jmugji. Y nunca ra nguar rga mintcjji co angueze. 18 Nujyo, r ptqui xipjiji yo, ngue cua r mjji, dya r hupiji co ya ndtsceji. Pero mi cjuarmatsji, dya ni jyod r xitsijme cja ne carta jingu ra j e Jesucristo, e ja rg cja co pa co. 2 Na ngueje i prji na jo, ja rg zd ce paa ma ra j cn Jmugji. Ra zd c dya ri tebeji, chjntjui nza cja ma ra j na mb ma xm, ma dya cj tebe. 3 Co dya ri enche o mb e Jesucristo ra mamaji: R crji na jo, dya pje cjacji, ri eeji. Pero numa, ngue ma ra j cn Jmugji. Y cua ja nzi ga cja na ndix c ndunte nanga z na , je xo rga cjatjonu anguezeji, nandga mbrji c ya bzhiji, y ra tsjapji ra sufreji. Y dya ra s ja ra mji c dya ra sufreji. 4 Pero nutsceji mi cjuarmatsji, dya i nzhodji cja bxm. Nguecua ce paa, dya ra zdtsji nza cja na mb. 5 Na ngueje texetsji bb in mnceji o jyas Mizhocjimi. Nguecua r tsrji e Jesucristo ce pa ma ra j. Nutscji, dya r nzhodji cja bxm. 6 Co nzhod cja bxm ga tsja co na so, dya cjapji ngenda ce pa c ra zd. Nza cja c ri tji. Nutscji, dya r cjaji a cjanu. R tebeji ce

negjme r prji cjuarma, ja rga cja co ya nd. Co dya mat Mizhocjimi, ma cj co t anguezeji, me ndum ga hupiji. Na ngue dya prji cjo ra tee ce aima ra ma bbvi Mizhocjimi o jiy. Pero nu c r xitscjme dya, ngue c dya r hupiji a cjanu co ya ndtsceji. 14 R creoji e Jess o nd, cjanu o tetjo. Nguecua r prgji co ya nd co vi enche o mb e Jesucristo, Mizhocjimi xo ra tsjap ra tetjo co, ra ngrji e Jesucristo ma ra j na yeje. 15 Yo ja yo r xitsijme, ngueje e Jesucristo cn Jmugji c o tsjacjme r prgjme yo. Ma ra j angueze, co xe ri bbzji, r chjji angueze. Pero dya r otcji cja co ya nd. 16 Na ngueje nguetsj cn Jmugji c rgu eje

13R

La venida del Seor

1 TESALONICENSES5 pa y r pjtpji ngenda ja rga mimiji. 7 Yo ntee, xm ji. Co t, xm tji. 8 Nutscji r crji e Jesucristo ce pa c. Nguecua ni jyod r pjtpji ngenda r sido r ejmeji e Jesucristo. Xo r sido r siyaji yo nn minteji. Xo r sido r tebeji ra e zinzgji Mizhocjimi r mimiji co angueze. Je ga cjanu rga pjrtsjji n aljmaji. 9 Dya ne Mizhocjimi ra tsjacji r sufreji. O ne o ndj e Jesucristo o e sufre. Nguecua ma r enche n mncji c, dya ra tsjacji Mizhocjimi r ma sufreji. 10 C ro tgji, o nd e Jess. Nguecua z ri bbtjogji ma ra j, z ya rga tji, pero r bbtjoji co angueze. 11 Nujyo ja yo, r ptqui zopjji yo. Nguecua r mjji, y xenda r zzhgueji. Ya i ptqui zopjji a cjanu, pero r sidoji.

432 r jyzi rgui mjji. 17 Dya r jyzi rgui dytji Mizhocjimi. 18 Z pje r sufreji, pero r unngueji na pj Mizhocjimi. Je ga cjanu ga ne Mizhocjimi r tsjaji nutsceji bb in mnceji dya e Cristo Jess. 19 Ma cj co ra nb o mb o Espritu Mizhocjimi ra zoceji o ja Mizhocjimi, dya r tsasji. 20 Dya r tsjapji menu ma cj co ra ptp Mizhocjimi rg zoceji. 21 Pero dya xt creoji texe co ra xitsiji co. R tsjijiji cjo na jo o jiy. Nu ma na jo, r tsjaji ma co xitsiji. 22 R xgji texe cja co na so. 23 Mizhocjimi ngue c cjapcji ra mj n mbji ngue cua dya pje r mbeeji. R tcjme ra mbxceji r tsjaji texe cua ja nzi ga ne angueze. Ra mbcji co texe in aljmaji e in mbji e in cuerpoji. Nguecua ma ra j e Jesucristo cn Jmuji, dya pje ra chtceji co na so. 24 Junt in mnceji c ra mbxceji a cjanu Mizhocjimi, na ngueje ixi nguetsj o nnc in mbji i ejmeji e Jesucristo.

16Dya

co in xoigueji cja o ja cn Jmuji. Anguezeji ppjiji z ya me rgu mbotjo o cuji. Y zoceji ma pje i cjaji. Ni jyod r respetaoji anguezeji, cjuarma. 13 Xo r xitscjme r eji yo, y r dytji, na ngueje ce bpji c cjaji. I texeji r tsrji na jo. 14 Mi cjuarmatsji, xo r xitscjme r hunchiji co dya ne ra ppji. Co me tg o mb, r xipjiji o ja Mizhocjimi ngue cua ra mji. Co dya nda tp na jo o ja Mizhocjimi, r pjsji. Jmancha rgui zopjji texeji, dya ra nnceji. 15 R pjtpji ngenda c dya r nzhopqueji ma cj co pje ra tsjacji na so. C r tsjaji, r ptqui pjsji yo nin cjuarmaji, y r siyaji texe yo nte.

12Bb

Pablo aconseja a los hermanos

cjuarmatsgjme, r dytcjme Mizhocjimi. 26 Xipjiji texe co cjuarma ra mbrji Cjimi. Xipjiji c r ne anguezeji co texe n mb. Na ngue o tizgji Mizhocjimi. 27 Nutsc e Pablo r xitscji r pjtpji na puncj ngenda r xrji ne carta nu, ra dyr texe yo cjuarma. Na ngue je ga cjanu ga ne Mizhocjimi. 28 R tg e Jesucristo cn Jmuji ra sido ra nucji na jo. Je rga cjanu, amn.

25Mi

Saludos y bendicin final

SEGUNDA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A LOS TESALONICENSES

Nutsc e Pablo e e Silvano e e Timoteo r pencejme ne carta. R zenguatsjme nutsceji i jmurji a Tesalnica i enche in mbji Mizhocjimi c mi Tataji, e e Jesucristo cn Jmugji. 2 Anguezevi ra nuceji na jo. Xo ra tsjacji ra mj in mbji, dya pje r mbeeji.
Dios juzgar a los pecadores cuando Cristo venga

Pablo y sus compaeros escriben a la iglesia

cjuarmatsji, dya r jzi rg unjme na pj Mizhocjimi na ngueje xenda i ejmeji na jo e Jesucristo, e xenda i ptqui siyaji i texeji. 4 Nguecua texe co ja nde jmur co mat Mizhocjimi, r mj rg xipjijme c me na jo gui tsjagueji. R xipjijme c cjaceji na so yo nte, e me va stsceji o ndum, pero i zzhiji, dya i jziji c ni enche in mbji Mizhocjimi. 5 I sufregueji yo, na ngueje i tqueji Mizhocjimi cn Jmugji. C ni zzhgueji cja yo i sufreji, ngue c rgui unnceji ngenda Mizhocjimi ra ngtcji

3Mi

na jo ma r stceji nu ja ri manda angueze. Ra mama c na jo vi tsjagueji, ngue cua r tsrgueji nu co angueze. 6 Pero nu co cjaceji na so, Mizhocjimi mbee c na jo ra tsjap ra sufreji. 7 Xo mbee c na jo ra tsjaceji r syaji, dya cja pje r sufregueji, ni ri nguezgjme. Nujyo, ra zd yo, ma ra j e Jesucristo r jandaji r texeji. Rgu eje a jense. Y na ngueje psi na puncj o poder, ra dyoji co o anxe. Ra j cja na trasivi c ri tj. 8 Ra tsjap ra sufre co dya vi enche o mb angueze para ro jog o mbji. Na ngue dya ne go dytji Mizhocjimi. 9 Co cja a cjanu co na so, nunca ra ztji cja jmi Mizhocjimi, nunca ra jandaji ja ga cja Mizhocjimi c me na z e me na zzhi. Mizhocjimi ra tsjap ra sufreji para siempre, na ngue na so co vi tsjaji. 10 Nujyo, ra zd yo, ce pa ma ra j e Jesucristo. Texe co enche o mb e Cristo, ngueje o ti Mizhocjimi co. Ce pa ma ra j e Jesucristo, ra etse cua co o ti Mizhocjimi c ya ri chjntji angueze. Na ngueje ma r zocjme, i enche in mnceji c. Nguecua co ra

433

2 TESALONICENSES1,2 janda ce pa, me ra nguijiji ra mamaji c me na jo e Jesucristo, e me na nojo. 11 Nguecua dya r jzi rg tcjme n Mizhocjimigji nu c o nnc in mbji i dytpji o ja e Jesucristo. R tcjme ra mbxceji xenda r ejmeji c. Nucua, ra s r tsjaji texe co na jo co i mbee r tsjaji. Nguecua ma ra j e Jesucristo, Mizhocjimi ra xitsiji c i tsjaji co na jo. 12 Y me ra nntji e Jesucristo cn Jmugji ra mamaji me na jo angueze, na ngue vi tsjagueji co na jo. Me xo ra nncji me na jotsceji na ngueje cua ja va mbxcji angueze.

434 ya mama Mizhocjimi ra ma sufre ce nte. 4 Ce nte c, dya ra ne cj xe ra mat Mizhocjimi, ni yo pje nde mat yo nte. Ra tsjaptsj na nojo, ra tsjap dya pje ni muvi yo. Nguecua angueze ra mimi cja o templo Mizhocjimi, ra mama ri ngue Mizhocjimi. 5 Ma xe mi bbg co nutsceji, r xitsiji yo. Cjo dya i mbeeji? 6 Nudya i prji c cas, nguecua dya be va j ce nte c ra juajn c dya jo. Xo i prji pje pjzhi c cas. Cja ra e jizhitsj ce nte ma ra zd ce paa c ya chun. 7,8 Nu yo r xitsiji, ya va pjr yo, z dya be jetse na jo. Ya cr o nte co dya ne ra dyt Mizhocjimi, ngue cua ga tsjaji co na so. Pero ce nte c ra juajn c dya jo ra tsjap o mbpji, dya be va j. Na ngueje bb c cas. Ma ya rgu ojtjo c cas, ixta jetse ma ce nte c me na so. Pero ma ra j e Jesucristo cn Jmugji, nguextjo c ra a co o ja, ixta nd ma ce nte. Y nguextjo c rva junsi e Jesucristo, ra chjotp co na so co vi tsja ce nte. 9 Ma ra j ce nte, ya ri enche o mb e Satans c dya jo c ra un poder. Nguecua ra tsja na puncj co na nojo. Nguecua yo ntee ra dyonpji yo, ra creoji c ri mero na zzhi. 10 Y na ngue c me rr so ce nte c, ra zopj co nte co ya rgu bzhi o aljma, ra xipjiji co dya cjuana. Na ngueje anguezeji ya ri rji yo ja yo na cjuana c rv salvaji, pero dya ri neji. 11 Nguecua Mizhocjimi ra mbenpeji c ra ppji a mbo cja o mbji, ngue cua ra creoji ce bchjine c ri mama

cjuarmatsji, r xitsijme c ra j na yeje e Jesucristo cn Jmugji, ra e zinzgji r bbji co angueze. Pe bb co xitsceji: O Espritu Mizhocjimi o nb o mb e Pablo o mama c ya zd co pa ma ra j e Jesucristo cn Jmugji, entseji. O ma jiy, xitsceji c r zopcjjme yo cjuarma r xipjijme c ya zd co pa. O ma jiy, c rv jscjme a cjanu cja na carta. Pero dya r mangjme a cjanu. Nguecua dya ra pitsiji, dya r sji. 3 Dya r dytqueji co xitsiji a cjanu co dya cjuana. Na cjuana ra j e Jesucristo. Pero ante c ra j, yo nte dya cja ra zji Mizhocjimi z ya vi mbrji o ja. Y ra ji Mizhocjimi. Ante c ra j e Jesucristo, ra j ce nte c me na so c ra juajn e Satans c dya jo ra tsjap o mbpji. Ra e jizhi c me ri pjzhi na nojo. Pero

1,2Mi

El hombre de pecado

435 ce nte. 12 Nguecua Mizhocjimi ra tsjap ra ma sufre texe co ya ri r yo ja yo na cjuana pero dya ri t, y ri mpji co na so.

2 TESALONICENSES2,3 r xipjijme o ja Mizhocjimi, ngue cua ra dyt na puncj o nte cua ja nzi vi dytqueji. 2 Xo r dytcjme Mizhocjimi c ra bb a ndee ra mbxcjme. Na ngueje cr nte co me na so co pje nde cjacjme, na ngueje dya enche o mbji e Jesucristo. 3 Pero junt in mbji, ra tsja cn Jmugji cua ja va mama. Ra tsjac ra ztsiji e ra mbcji na ngueje c dya joo me jod pje ra tsjacji. 4 Na ngue c ya ni mbxcji a cjanu cn Jmugji, r prjme c i cjaji co r xitsijme, e c xe r tsjaji. 5 R tcjme e Jesucristo cn Jmugji, c r unnceji na jo ngenda cua ja ga siyatsji Mizhocjimi. Nguecua ma pje co r sufreji, r schiji cua ja nzi va tsja e Cristo, dya r jyziji Mizhocjimi.

nutsceji mi cjuarmatsji, siyatsji cn Jmugji. Ni jyod c dya r jzijme rga unjme na pj Mizhocjimi, na ngueje ndeze mi jingu o juancji c rgu jog in mnceji. Nguecua ma i creoji yo ja yo na cjuana, o xctsji o Espritu Mizhocjimi o tsjaceji o titsceji Mizhocjimi. 14 Ma r xitsijme ja rv jog in mbji, ngue Mizhocjimi o nnc in mbji. Ya vi ne Mizhocjimi c me xo rr jotsji cua ja ga cja e Jesucristo cn Jmugji me na jo. 15 Nguecua dya r creoji co ra xitsiji o bchjine, dya xo ra pitsiji. Dya xo r jyziji co ja co o dyacjme Mizhocjimi r xitscjme. R sido r ejmeji co r xitscjme ma mi bbjme co nutsceji. Xo e co r xitscjme cja carta. 16,17 Mizhocjimi o siyazgji va ndj o Ti. Y o nugji na jo, nguecua va tsjap o zzhi n mncji, dya ni jyod nunca xe r sji. R junt n mncji dya, c r ma mincji co Mizhocjimi. E Jesucristo cn Jmuji e Mizhocjimi cn Tataji, r tcjme ra tsjap ra zzhi in mnceji. Y ra mbxceji r tsjaji texe co na jo, y r mamaji texe co na jo.

13Pero

Escogidos para ser salvados

Nguextjo yo r xitscjme yo. Mi cjuarmatsji r dytcjme Mizhocjimi, ngue cua ra s r zopjjme na puncj o nte

Oren por nosotros

r xitscjme dya cjuarma, nguetsj e Jesucristo cn Jmugji c manda. Ma mi bbjme co nutsceji, o chacjme r xitsijme c ni jyod r ppjiji. Ma bbtsceji o cjuarma co dya ne ra ppji, dya r dyocjeji co. 7 Nutsceji i prji c ni jyod r tsjaji cua ja nzi rg cjagjme. Dya mi ndemegjme ma mi bbjme a ndetsceji. 8 Dya cj r sipcjme o xdyi c dya ro cjtjme. R ppjijme na zzhi. Z xm z ndempa mi ppjijme, ngue cua dya rvi tsjtcjme ne r natsceji. Ma jiy na ri sgueji na jy. 9 Mi pscjme derecho ro chacjme c ro sijme, pero dya cj r tcjme. R ppcjjme ngue cua xo rvi tsjagueji ce tjr c rv cjajme

6Nujyo

El deber de trabajar

2 TESALONICENSES3 a cjanu. 10 Ma xe mi bbjme co nutsceji, r xitscjme ma cj co dya ppji, dya xo ra zi o xdyi, r entseji. 11 R rjme bbtsji co na maa, dya ppjiji. C cjaji, me nzhod ga nutpji o bpji yo nn minteji co dya ni jyod ra nuji. 12 Nutsceji i cjaji a cjanu, nguetsj e Jesucristo cn Jmugji c manda yo r xitscjme dya. R xitscjme c dya cja r nzhod r utpgueji o bpji co aja, pero r ppjiji ngue cua r chtji c r sigueji. 13 Mi cjuarmatsjme i texeji, r tsjaji co na jo. Dya ra tgtsji rgui tsjaji a cjanu. 14 Ma cj co dya ra dytcjme yo ja yo r xitsijme cja ne carta, ixt unnceji na jo ngenda cj ngueje, ngue cua dya r dyoji co. Xama ra tseje

436 co. 15 Pero dya r ugueji na co. Jmancha rgui zopjji r xipjiji ra jyziji co na so. Na ngueje ngue nin cjuarmaji. Jmugji ngue c dacji c rgu mj n mncji. Nguecua r tc angueze ra dyaceji c dya ra nguar rg mj in mnceji, z pje co nde r tsjogji. R tc angueze ra bbtsji nzi natsceji. 17 Yo ja yo ni nguar yo rg matcji Cjimi, nguezg e Pablo r opjg co n dyg yo. Texe cja yo carta yo r peje, r opj ja nzi ja co n dyg, ngue cua ra mr nguezg r peje yo. 18 E Jesucristo cn Jmuji ra nucji na jo i texeji. Je rga cjanu, amn.

16Cn

Bendicin final

PRIMERA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A TIMOTEO

Nutsc e Pablo r pence ne carta. O juancg e Cristo Jess r cjag apstole r zopj yo nte. O mandaz Mizhocjimi e e Jesucristo cn Jmugji r zopcjji a cjanu. Mizhocjimi o ndj e Jesucristo o evgueji libre, nguecua r prgji r salvagji. 2 Nutsce Timoteo r pence ne carta. R cjac nza cja ma ri ngue n chitsc. Na ngueje ma r zoc, xo i enche in mb e Jesucristo. R tc Mizhocjimi cn Tataji ra nuc na jo, e ra juentsce, ngue cua ra mj in mbgue, dya pje r mbee. Je xo rg tc a cjanu e Jesucristo cn Jmugji. nee c r enche n mbji e Jesucristo. Pero cr a Efeso co nano ga jizhi. Mamaji ja ma cja co n mboxatitagji, pero xe jsji ja co dya topj cja o ja Mizhocjimi. Nguecua co nte co r c mama co xpte, me sji o ja pje ne ra mama co ja, y dya s ra mbrji na jo Mizhocjimi. Y dya enche o mbji e Jesucristo.
3,4Mizhocjimi

Pablo escribe a Timoteo

Advertencia contra enseanzas falsas

Nguecua ma r mag a Macedonia, r xitsc i tsejme a Efeso. R xitsc rvi zopj yo nano ga xpte, rvi xipjiji c dya cja ro xpji a cjanu yo nte, e dya cja ro mbezheji co me mamaji. Y r xitsc dya na yeje, r zopcjeji c dya cja ra xpji a cjanu. 5 Ni jyod r un n mbji r cjaji co na jo, e r creoji Mizhocjimi co texe n mbji. Ma ga cjanu, ra s r siyaji yo nn minteji, e r neeji Mizhocjimi. 6 Pero bb co dya ne o mb ra tsja co na jo. Dya tji na jo Mizhocjimi. Nguecua ya xgji cja ce iji c na jo, me mamaji ja co dya pje ni muvi. 7 Ne anguezeji ra xpji yo nte ja ga cja c o ley Mizhocjimi; me xipjiji: Je ga cjava ne ley, embeji. Pero dya pr co xpte ja ga cja ce ley, ni xo prji co ja co mamaji. 8 Bueno, r prgji c me na jo c o ley Mizhocjimi. Pero ni jyod r unji na jo ngenda pje vi chacji c. 9 C vi chacji c o ley Mizhocjimi, dya ngue para co t Mizhocjimi co cja na jo; ngue para co dya ne ra dyr, ngue cua ra unji ngenda c na so cjaji.

437

1 TIMOTEO1 C o ley Mizhocjimi ngue para co dya t Mizhocjimi co cja na so. Xo ngue para co dya s Mizhocjimi co me ynb o jaa. C vi chacji c o ley Mizhocjimi, xo ngue para co pr nu tata e nu nana, xo e co ptte. 10 Xo e co tsj o ndix, e co ndix co tsj o bzo. Xo e co dya be chjnt co cja na so. C vi chacji c o ley Mizhocjimi, xo ngue para co obtsjvi nn mibzovi, e co pn nu minteji para ra tsjapji o mbpjiji, e co mbchjine, e co nd Mizhocjimi y mamaji co dya cjuana. Xo ngue para co pje nde cja, co dya t o ja Mizhocjimi c me na jo. 11 Mizhocjimi o juancg r zopj yo nte r xipjiji ja ga cja angueze me na nojo e me na jo.

438 ne ja: O j e Cristo Jess cja ne xoijm, o j para o jocz n mbji nutscji r cjaji co na so. Texe cja yo nte, nutsc xenda ma sozg. 16 Z me ma so mi cjag, pero e Jesucristo o mezhe va mbsquig paciencia o juentsc a cjanu, ngue cua co cj co ra j, ra un ngenda yo nte c me psi paciencia e Cristo ga juentseji. Nguecua ra enche o mbji c, ra chun c rgu bbtjoji. 17 Mizhocjimi nunca ra nguar rg manda. Z ya rgu nguinsi ne xoijm, pero Mizhocjimi ra bbtjo para siempre. Dya s r jandagji. Dya cj bb c ri pr nza cja angueze; ojtjo xe na Mizhocjimi. Nguecua ni jyod r sgji c, y r mamaji c me na nojo. Nunca r jziji rga matji. Amn. 18 Nutsce Timoteo n chitsc, ma dya be mi ppque Mizhocjimi, bb o cjuarma co o ptp Mizhocjimi va mamaji c r ppque na jo c. Nguecua r xitsc dya, r ppcje na jo cja Mizhocjimi, ja co nzi ga tsja na jo o ch na tropa ga mbpi c nu gobierno. 19 I enche in mb e Jesucristo; dya r jyzi. Y r tsja co i prgue co na jo. Bb co mi pr pje pjzhi co na jo, pero go ne go tsjaji co na so. Nguecua o sod o mbji, dya cja ejmeji e Jesucristo. 20 Nza cja e Himeneo e e Alejandro. R xipji co cjuarma o pjongji anguezevi cja co cjuarma. Ngue cua ra s e Satans c dya jo ra tsjap ra sufrevi. Xama ra nzhog o mbvi, dya cja ra tsjavi co na so. Na ngue ma cj co ra tsja a cjanu, numa,

Cristo Jess cn Jmugji, ngue c o dyac ja rg zopj a cjanu yo nte. Nuc, r ung na pj na ngueje mi pr angueze c ro tc, nguecua va juanc r ppig c. 13 O juanc z na so mi cjag ma ot. Mi sadg e Jesucristo. Y mi cjap ra sufre co tp o ja c; mi cjapc ma nozg, dya mi juentseg anguezeji. Pero o juentsque e Jesucristo, na ngue dya be mi enche n mbg c, dya mi prg pje pjzhi angueze. Nguecua mi pzhg ma jo co mi cjag. 14 O nug na jo Mizhocjimi o perdonaoz texe co na so. Nguecua r enche n mb e Cristo Jess nguecua r siyag dya yo nte. 15 Bb na ja c na cjuana c ni jyod ra creo yo nte. Je ga cjava

Gratitud por la misericordia de Dios

12E

439 cja c na so, chjntjui c ro zad Mizhocjimi. Nutsce Timoteo, r xitsc c xenda ni jyod r xipcje texe yo cjuarma. Ni jyod ra chzhiji a jmi Mizhocjimi ra dytji ma cj co pje ni jyod. Y ra unji na pj. Ma r dytji Mizhocjimi, dytpji texe yo nte. 2 R dytpji Mizhocjimi yo gobierno e texe yo pjzhi na nojo, ngue cua r mimiji na jo, r crji paz. Y ngue cua r sji Mizhocjimi, e r mimiji na jo cja yo nte. 3 Mizhocjimi ne ra salvazji r nteji ra jocz n mbji. Nguecua ma r tpji texe yo nte, na jo ma, y ra mj ma angueze. 4 Na ngue nee angueze ra jog o mb texe yo nte, ra mbrji c na cjuana. 5 Na ngue natjo Mizhocjimi. Xo natjo c acji cja jmi Mizhocjimi; ngueje e Jesucristo. Nuc, Mizhocjimi c, pero xo nte. 6 Nuc, o ne o ptcji va nd va ngtcji co na so. O e nd e Jess ma o zd co pa co vi mama Mizhocjimi. Nguecua r unji ngenda c ne Mizhocjimi ra evgueji libre r texeji. 7 Mizhocjimi o juanc r cjag apstole r zopj yo nte r xipjiji ja ga siyazji c. Ptc n mb e Cristo c dya bchjine yo r mang c o juanc Mizhocjimi; na cjuana. O juanc r xp yo dya menzum a Israel, ngue cua ra mbrji c na cjuana, ra enche o mbji e Jesucristo. 8 R xitsc, texe cua ja jmur yo cjuarma, ni jyod yo bzo ra dytji Mizhocjimi. Ma neji c ra tsja Mizhocjimi ra dytji, ni jyod

1 TIMOTEO13 ra tsjaji co na jo. Ma nzhnt na tji Mizhocjimi, ri natjo o pjeeji, dya cj ra sjya na ngue c vi tsja na so na nu cjuarmaji. 9 Yo hermana, r xipjiji c dya ra jyodji c rgu jetse rr zji cja yo nte. Bb o ndix co jee o bitu co dya ni jyod ra jyeeji. Cjapji me rr z o iiji. Me teveji o tjeve de oro e de plata. Jeeji o bitu co me na mizhi ngue cua ra mama yo nte me na zji. 10 C rgu jetse na z yo hermana, ngueje c ra pjsteji cja yo nte. Ngue c ni jyod ra tsja yo ndix yo s Mizhocjimi. 11 Ma jmur yo cjuarma, ni jyod yo ndix ra dyrji na jo ma cj co ra zopjji, dya ra ndnrji. 12 Dya r jzig yo ndix ra xpji yo cjuarma, ni xo ra mandaji cja yo bzo. C ra tsjaji, ra dyrji, dya pje ra ndnrji. 13 Na ngueje ot o dyt Mizhocjimi ce bzo c mi ngue e Adn. Cjanu o dyt ce ndix c mi ngue e Eva. 14 Y ma o tsja na so e Adn e e Eva c dya dytvi Mizhocjimi, dya ngue e Adn c o dyonpji. C o creo c o mama e Satans c dya jo, ngueje e Eva. Ngue e Eva c ot o tsja na so. 15 Nguecua yo ndix, sji na ma musji o ti. Pero ra salvaji nu ma ra dytpji o ja e Jesucristo. Xo ni jyod ra siyaji yo nn minteji, e ra tsjaji na jo y ra nguijiji na jo o pjeeji.

Instrucciones sobre la oracin

Na cjuana ne jaa nu: Na jo, ma cj co ne ra tsja pastor cja yo cjuarma. Ngueje na bpji c na jo. 2 Para ra tsja pastor na cjuarma, ni jyod ra mimi na jo, ngue cua

Cmo deben ser los obispos

1 TIMOTEO3 dya cj s pje ra xipji. Y nguextjo nu su ra dyojui, dya ra eje c na lado. Ra nguiji na jo o pjee. Y ra mimi na jo cja yo nte. C ra tsja pastor, xo ni jyod ra un sjtsi ra ox co nano menzum. Xo ni jyod ra jchi na jo yo nte. 3 Xo ni jyod c dya ra t. Dya xo ra jyod o ch. Dya xo ra jyod ja rg j na puncj o merio. Y ma cj pje ra xipji, ra mbsi paciencia, dya ra ndnr. Dya cj me ra zvi o ja. Dya xo ra nee o merio. 4 Ni jyod ra tsja ce pastor ra zopj na jo co ri cr o ngum. Ngue cua co o ti ra respetaoji ra dytji. 5 Ma dya pr na bzo ra manda na jo co o ti, ja rg s ra mbr yo o ti Mizhocjimi? 6 Dya s ra tsja pastor na bzo nu ma cja ni creo. Ma jiy, na ra tsjap na nojo. Nguecua Mizhocjimi ra jnp ngenda ra sufre ja co nzi va jnp ngenda e Satans c dya jo, na ngue xo tsjap na nojo c. 7 C ra tsja pastor, xo ni jyod ra mimi na jo, ngue cua yo nte yo dya ejme e Jesucristo ra mamaji: Me na jonte nu, ra eeji. Ma jiy, ra mamaji c dya jo cja c. Je ga cjanu ga ne e Satans c dya jo c r bzhg n tseji cja yo nte.

440 dya nguextjo ra creo; xo ni jyod ra tsja co na jo. 10 Ot ra mama texe yo cjuarma cjo na jo ra tsja dicono ce cjuarma o jiy. Nucua ma dya pje ttpji co na so, na jo ra tsja dicono ma c. 11 Je xo rga cjatjonu co ndix co ra tsja mbste. Ni jyod ra mimiji na jo, ngue cua yo nte ra respetaoji. Ni jyod dya ra xosji o bchjine. Ra nguijiji na jo o pjeeji. Ra tsjaji na cjuana texe co cjaji. 12 Yo dicono, nguextjo nu suji ra dyojui, dya ra ejeji c na lado. Ni jyod ra zopjji na jo co o tiji, e cj co xe bb o ngumji, ngue cua ra ngrji na jo. 13 Nu co ra tsja na jo dicono, me ra ndtjoji cja yo nte c cjaji na jo. Nguecua ra s na jo co dicono ra zopjji yo nte, ra xipjiji ra ejmeji e Jesucristo.

xo rga cjanu yo dicono. Ni jyod ra mimiji na jo, ngue cua yo nte ra respetaoji. C ra mamaji, ra mamaji c na cjuana. Dya ra tji. Dya xo ra jyod ja rg jji na puncj o merio. 9 Ya chacji r prji dya yo ja yo dya cj mi pr mi jingu. C ra tsja dicono ni jyod ra sido ra creo yo ja yo. Pero

8Je

Cmo deben ser los diconos

ptsag c dya ra mezhe r g r e nuc. Pero nujyo, r xitsc cja ne carta yo. 15 Na ngue na ra metse. R xitsi yo, ngue cua r prgue ja rg mimi yo o ti Mizhocjimi. Yo o ti, ngue o templo angueze, na ngue angueze bb cja o mbji. Ni jyod co o ti Mizhocjimi ra zopjji yo nte ra xipjiji co ja co na cjuana. Y ra sido ra tsjaji ja co nzi ga mama co ja co. 16 Co ja co na cjuana co r creogji, dya mi prji mi jingu co. Y r mangji me na z: E Jesucristo ngue Mizhocjimi, pero o e jmus nza cjazgji r nteji. O Espritu Mizhocjimi o tsjap o jetse e Jesucristo c ixi ngue o Ti Mizhocjimi.

14R

El secreto de nuestra religin

441 Co anxe, me co jandaji e Jesucristo. Co dya menzum a Israel, sjipjiji ja ga cja e Jesucristo. Nguecua texe cja ne xoijm, enche o mbji c. O sidyi a jense e Jesucristo nu ja me na nojo c, e me na z. Mama o Espritu Mizhocjimi ja rga cja co cj ma ya ra nguinsi ne xoijm. Ra bb o xpte co ra nb o mb e Satans c dya jo e co demonio, me ra dyonpji yo nte rg xpji. Nguecua bb co ra creo co ri mama co xpte, ra jyziji co ja co ya dyacji Mizhocjimi. 2 Co xpte ra tsjapji me rr joji, pero ri bchjine co ri mamaji. Me ri cjaji co na so, pero dya cja ri sji cjo na so co ri cjaji. 3 Co xpte ra xipjiji co nte c dya ra s ra chjntji. Y ra xipjiji c bb o jn c dya jo ra ziji. Maco yo jn, nguetsj Mizhocjimi dacji yo, nguecua nutscji r nteji r unji na pj Mizhocjimi, cja rr sigji. Nutscji r ejmeji e Jesucristo y r prgji dya c na cjuana, xo s r siji co pje nde ma jn. 4 Na ngueje na jo texe yo o dyt Mizhocjimi. Nguecua r siji texe o jn. Pero ot r unji na pj Mizhocjimi cja rr siji. 5 O mama Mizhocjimi na jo r sigji co pje nde ma jn. Nguecua ma r unji na pj, ra intsjimi ma Mizhocjimi ce jn ngue cua ra jog r siji.

1 TIMOTEO3,4 r xr co ja co r creoji, y r tsjiji co. O jtsceji co na jo; ni jyod r sidogue co. Ma r tsjague a cjanu, na jo na mbpjitsce cja e Jesucristo. 7 Dya r tsjap ngenda co ja co mama co na so ga xpte. Co pezhe co, dya pjxcji r tji Mizhocjimi, na ngueje dya ni muvi co. Nutsce r xtp r dyt Mizhocjimi. 8 Ma r xtp r cjaji jercicio, rgu muvi para n cuerpoji, pero tsinguiltjo. Pero ma r xtp r tji Mizhocjimi, me rgu muvi na puncj ma. Na ngueje ya mama Mizhocjimi, ma cj co ra dyt angueze, ra tsja angueze ra mbsji va, y ra unji c rgu mimitjoji a jense. 9 Na cjuana ne jaa nu, y ni jyod ra creo nza texe yo nte. 10 C r enche n mbg, ngueje Mizhocjimi c bbtjo e dacji c rg bbtjoji. R enche n mb na ngueje ne angueze ra eme libre yo nte texe cja co na so. Co ra enche o mb e Jesucristo, Mizhocjimi ra salva co. Nguecua r ppcj rg zopj yo nte hasta me potjo n cug, y r sufreg co pje nde xitscji. 11 Nujyo jaa yo, r xipcjeji ra tsjaji yo, y r xpqueji yo. 12 Bb co ya enche o mb e Jesucristo co cjac menu na ngueje cja i tigue. Pero r tsja na tjr c na jo, ngue cua xo ra tsja anguezeji. R ague ja co na jo, y r nzhod na jo. R siya yo nte co texe in mb. R ejme na jo Mizhocjimi. Y dya r tsjague co na so. Ma r tsjague a cjanu yo na jo, dya cj ra tsjac menu ma. 13 Hasta ma cja r g va ja i bb, r pjtpgue ngenda r xrgue o ja Mizhocjimi, ra

Los que se apartarn de la fe

ja yo r xitsc, r xipcje yo cjuarma. Xo etsce ni jyod

6Yo

Un buen siervo de Jesucristo

1 TIMOTEO4,5 dyrji texeji. R zopjji y r xpji. cjuarma o ptpji Mizhocjimi va mamaji c r tsjague ne bpji, y co tita cja co cjuarma o esceji o dyji. Nguecua Mizhocjimi o dyac ja rgui tsjague ne bpji. Nguecua r xitsc, dya r jyzi ne bpji, sido r tsjague. 15 Nu yo r xitsc, r tsjiji yo y r jyod r tsja, ngue cua texeji ra jantcaji c xenda na jo gui tsja. 16 R pjtptsj ngenda ja rgui dytque Mizhocjimi. Xo r pjtp ngenda ja rgui xpque co aja. Ma r sido a cjanu, ra jog in mbgue e co o mb co ra dytcgue.
14Co

442 ra mbs. Nguecua sido t Mizhocjimi z xm z ndempa. 6 Nu c ya nd nu xra, nu ma me mp yo bb cja ne xoijm, chjntjui c ya nd, na ngue dya cja mp Mizhocjimi. 7 R xipjigue co cjuarma ra mbsji co ndix co dya cj eje. Ma ra tsjaji a cjanu, dya cj s cj pje ra xipjiji ma. 8 Co ejme Mizhocjimi, ni jyod ra mbsji co cr o ngum e co aja o dyoji. Ma cj co dya pjs co o dyoji, dya ejme na jo ma c. Maco co dya ejme, pjsji co o dyoji. 9 Yo ndix yo ya nd nu xra, bb co r juajngue ra tsjaji na bpji cja yo cjuarma. Pero ngue ma ya ri dyi sesenta cj, e ma natjo nu xra c mi eje. 10 Xo e ma o tsja na jo nguecua ga mama yo nte: Nujnu, na jo va mbs yo ntee. O siya co o ti, y o un sjtsi ro ox co nano menzum, y o mbechpe o ngua co o ti Mizhocjimi, y o mbs na puncj co mi sufre na puncj. O mbs ma cj pje mi jyod, ee yo nte. Ma ga cjanu, na jo ra tsja na bpji cja Mizhocjimi ma. 11 Yo ndix yo ya nd nu xra co cja xe xunti, dya r juajngue ra tsjaji na bpji. Na ngueje ma xenda ra neji o bzo que na ngueje e Cristo, ra ne ra chjntji na yeje ma. 12 Na so a cjanu, na ngueje dya mbpiji e Jesucristo ja co nzi va mamaji. 13 Xo e ra xtpji rr maaji, ra nzhttjoji cja ngum. Dya nguextjo nu; xo ra mamaji ja co dya pje ni muvi. Xo ra zopji co o bpji co aja. Y me ri a ri aji co dya ni jyod ra aji.

Ma pje co ra tsja yo cjuarma co ya tita, dya r hunchigue na zzhi co. R zopjji na jo nza cja ma ri ngueje nin tatague. Xo e yo s, r zopjji nza cja ma ri ngueje nin cjuarma. 2 Yo nita, r zopjji na jo nza cja ma ri ngueje nin nana. Yo sng, r zopjji nza cja ma ri ngueje nin cj; y dya r tsjapgue na so yo. 3 Yo ndix yo ya nd nu xra, ma dya eje cj ra mbs, r pjsji yo. 4 Pero ma ejeji o tii, ni jyod co o ti ra mbsji c. Co ti, ma mi tsitiji, o mbsji anguezeji, o tsja c nu nanaji. Nguecua nudya ni jyod anguezeji ra nzhopcji ra mbsji c. Je xo rga cjanu ma eje o bche ce ndix, ra mbsji c. Ma ra tsjaji a cjanu, ixi na cjuana respetaoji ma c. Y ngue c rgu mj Mizhocjimi. 5 Ce ndix c dya cj eje, junt o mb nguextjo Mizhocjimi

Cmo portarse con los creyentes

443 yo ndix yo ya nd nu xra co cja xe xunti, r neg c ra chjntji na yeje, ra musji o tii. Y ra zopjji na jo co cr o ngum ngue cua ra ngrji na jo. Nguecua dya ra s pje ra xitscji co nugji na . 15 Bb ndix co ya nd nu xra co ya xg cja o iji Mizhocjimi. Ya mji c dya jo. 16 Ma ra nd c nu xra na o dyoji na cjuarma, ni jyod ce cjuarma ra mbs ce ndix. Ce cjuarma, dya ra ndebe texe yo cjuarma ra mbsji ce ndix. Pero ma bb na ndix c dya cj eje cj ra mbs, ni jyod texe yo cjuarma ra mbsji c. 17 Co tita co na jo ga manda cja yo cjuarma, ma ppjiji na zzhi ga zopjji yo nte e ga xpji, ni jyod r pjsji na jo o merio. 18 Na ngueje topj a cjava cja o ja Mizhocjimi: Ma ra yd o ndx co in nzhnji, dya pje r jutpji a nee co; jyziji ra nji. Xo topj a cjava: Na mbpji psi derecho ra mbsji o merio. 19 Ma cj co ra e xitsce c o tsja na so naja co tita, dya xt creogue. Nu ma bb yeje o jii co o ndc vi tsja na so, r creogue ma. 20 Ma cj co sido cja na so, r hunchi ma crji texeji. Nguecua ra z co aja cjuarma. 21 Ptc n mbvi Mizhocjimi e e Jesucristo cn Jmuji e co o anxe co o juajn. Nguecua r xitsc r pjtpgue ngenda ixt tsjap na jo tn ante c r hunchi na cjuarma. Y dya cj r ungue favor. 22 Dya tsi rgui juajn co tita co ra manda cja yo cjuarma; ot r uu cjo bb na jo. Na ngueje ma r

1 TIMOTEO5,6 juajngue na tita c cja na so, xo i psi in socgue. Nutsce xo ni jyod r tsjague co na jo. 23 Dya r sitjogue ndeje. Xo r sii tsinguilj vino como echj, xama ra ndisi in pjeme c ndajmetjo ga . 24 Bb o nte co ixt prji c na so cjaji. Bb co dya r prji o nzhub hasta ma cja r fijaji na jo ja ga nzhodji. 25 Xo bb o nte co ixi jetsetjo c cjaji na jo. O ma dya jetse, dya ra mezhe ra mr. Bbtsceji o cjuarma co ppji cja o lamu co dya ejme Mizhocjimi. Z me cjapji ra ppjiji o bpji co na jy, pero ni jyod ra respetaoji co nu lamuji. Ma jiy, ra mama yo nte: Dya jo Mizhocjimi e yo o ja, ra eeji. 2 Bbtsceji co ppji cja o lamu co ejme Mizhocjimi. Ce cjuarma c mbpji, z cjuarmavi dya c nu lamu, pero dya ra jog ra tsjap c dya ni muvi c nu lamu. C ra tsja, xenda ra mbpi na joo, na ngueje cjuarma ce lamu c ppi, nguecua ga tsja ce mbpji siya c nu lamu. Nujyo r xpgue yo, y r xipjiji ra tsjaji yo.

14Nguecua

o ja e Jesucristo cn Jmugji, me na jo co. Na ngueje jtscji ja rga tji Mizhocjimi. Pero bb co nano ga nguiji e nano ga xp. 4 Cjapji na nojo, pero dya prji ja ga cja. Y sod o pjeeji, nguecua me cjaji o tn e me sji o ja. Nguecua ne ra huinste rg xpteji, y cjaji o ch, y sadji c nu mixpteji, y me ne ra mbzhiji c pjzhi co aja. 5 Me sji o jaa na ngueje ya sod

3Co

La religin y el contentamiento

1 TIMOTEO6 o pjeeji, dya prji c na cjuana. Cjijiji ma ra matji Mizhocjimi, ra jji ma na puncj o merio. Nutsce, dya r dyocjeji co ga cjanu ga tsja. 6 Nu ma r quejmetjoji conforme co nu yo r psiji, e ma r sji Mizhocjimi, numa, ngue ma r tji na puncj que o merio. 7 Dya pje r jnji ma o jmuxcji cja ne xoijm. Y na cjuana c dya xo s pje r jnji ma r tgji. 8 Nguecua ma r psiji pje r siiji e pje r jeeji, r mjji, dya pje r mbeeji. 9 Nu co ne ra mbsi na puncj o merio, cjijiji o mb pje co nde ra tsjaji, maco na so co, dya ni jyod ra tsjaji. Nguecua ga bzhiji o aljmaji y ra mji a ma a linfiernu. 10 Ma cj co me ne ra j na puncj o merio, ra mbr ra tsja co nde na so, ngue cua ra j. Bb co me ne o merio, nguecua ts ts va xgji cja e Jesucristo. Nguecua dya cja creoji dya c. Nguecua me sufre ga ndum o mbji.

444 r bbtjogue co Mizhocjimi. Mizhocjimi c dacji c rg bbtjoji. Xo jantcague e Jesucristo. Ma o tsja e Poncio Pilato o tsjap tn e Jesucristo c pje mi pjzhi, dya z e Jess, o mama na jo. 14 Nguecua texe yo r xitsc, xo r tsjague y dya r s rgui xpgue yo. Ngue cua dya ra sod in mb, y ngue cua dya ra s cj pje ra xitsi. R tsjague a cjanu hasta ma cja ra j e Jesucristo cn Jmuji. 15 Ngue Mizhocjimi ra tsjap ra jetse a cjanu e Jesucristo ma ra zd ce pa c o mama. Na ngueje me na zzhi Mizhocjimi; ojtjo xe naja c ri nza cja angueze me na zzhi, e me na jo. Me na nojo Mizhocjimi; manda texe cja yo rey e cja yo gobierno. 16 Angueze ixi bb, y je ni eje nu, c rg bbgji. Bb cja jyas cua ja dya cj s cj ra chzhi. Dya cj janda Mizhocjimi ne ri na ntee; dya cj xo s cj ra janda. Me na jo angueze, y dya nunca ra nguar c ra manda. Nguecua ni jyod r sgji c. Je rga cjanu, amn. 17 Nu co rico cja ne xoijm, r xipcjeji c dya ra confiaoji o merio. Na ngue na ndajme jnji, na ndajme ojtjo. C ra confiaoji, ngue Mizhocjimi c dacji texe co ni jyodzji ngue cua r mj rga mimiji. 18 Nguecua r xipcje co rico ra mbsji co pje ni jyod. Ma ra tsjaji ga cjanu, ix na cjuana ri rico ma anguezeji a jmi Mizhocjimi. Xipcjeji ma cj pje ni jyod, ra unji, dya ra mamaji jiy. 19 Numa, ix na cjuana ri ricoji ma a jmi Mizhocjimi, y dya ra zji
13Jantcague

o juance Mizhocjimi r ppque, nguecua r xitsc r xgue texe cja yo na so. Sido r tsja na jo. Y r sgue Mizhocjimi. Y sido r ejme e Jesucristo. Y r siya yo nte. Z pje ri sufregue, pero dya r jyzgue Mizhocjimi. Y dya r tsjap na nots. 12 O nnc in mbgue Mizhocjimi nguecua i mangue co ja co me na jo; i mangue e Jesucristo ngue in Jmugue, o dyr na puncj o nte. Nguecua r xitsc, z bb c caxc, pero r sido r creo e Jesucristo, ngue cua siempre

11Nutsce

La buena lucha de la fe

445 ce pa ma ra jncji ngenda Mizhocjimi. Na ngueje ra bbtjoji ja co nzi ga ne Mizhocjimi. Timoteo, Mizhocjimi o dyace i prgue yo ja yo na cjuana. Nguecua r tsjague yo, e
20Nutsce

1 TIMOTEO6 r xipji yo nte xo ra tsjaji yo. Bb co me cjap pr pero dya cjuana. Anguezeji me sji o ja co dya pje ni muvi. Nutsce, dya r dyocjeji co xp ga cjanu. 21 Na ngue co xp ga cjanu, bb co ya xg, dya cja ejmeji e Jesucristo. Mizhocjimi ra mbxc. Amn.

Encargo final a Timoteo

SEGUNDA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A TIMOTEO

Nutsc e Pablo r pence ne carta. Ndeze mi jingu Mizhocjimi o mama c ra un c rgu bbtjo yo nte. Nguecua o juancg r cjag apstole r zopcjo yo nte, ngue cua ma cj co ra enche o mb e Cristo Jess, ra bbtjo co. 2 Nutsce Timoteo, nguetsce r pence ne carta. R cjac nza cja ma ri ngueje n chitsc, y me r siyats. Mizhocjimi cn Tataji ra nuc na jo e ra juentsce. Xo e e Cristo Jess cn Jmugji ra nuc na jo e ra juentsce. Nguecua ra mj in mbgue, dya pje r mbee.

Pablo escribe a Timoteo

n mboxatitagji mi matji Mizhocjimi y mi cjaji na jo. Je xo ga cjazg nu, r mat Mizhocjimi y r cjag co r prg c na jo. Xo etsce. Nguecua ma r tc Mizhocjimi xm ndempa, r ung na pj. 4 Ma r tc Mizhocjimi, r mbeeg ja vi hugue ma r jyanbgvi. Me r ne r jantca in jmi, ngue cua me r mj. 5 Ma r tc Mizhocjimi xo r mbeeg ja

3Co

Dando testimonio de Cristo

gui dytp o ja e Jesucristo. Ot o creo e Loida c nin nitague, e e Eunice c nin nana. Y r prg, xo etsce xo i creogue na cjuana e Jesucristo co texe in mbgue. 6 Nguecua r mbennceg ja rv s n dyg cja in igue. Mizhocjimi o dyac ja rgui tsjague na bpji cja yo cjuarma. R mbennceg dya, r tsjacjuana r tsjague ce bpji. 7 C o dyacji Mizhocjimi, dya ngue c ra z n mbji. Ngueje c ra zzhi n mbji, e c r siyaji yo nte, e c r cjijiji na jo na pjee. 8 Nguecua, dya r tsejegue ma pje ra xitsi yo nte. R xipcjeji ja ga cja e Jesucristo cn Jmugji. Nutsc r xipji c o ja e Jesucristo yo nte, nguecua rr og a pjr. Pero nutsce, dya r sgue c rr og a pjr. Z ra tsjac yo nte r sufregue cua ja nzi rg sufreg, pero xo r sido r xipji yo nte ja rg s e Jesucristo ra ndintspi o mbji co na so. Mizhocjimi me na zzhi; ra dyac c rgui zzhgue. 9 Nguetsj Mizhocjimi o evgueji libre cja co na so, y o nng n mbji r cjaji cua ja nzi ga ne angueze. C vi salvazgji, dya

446

447 ngue c rva cjaji co na jo. C vi salvazgji Mizhocjimi, ngue c ya vi ne a cjanu, ma dya be mi t ne xoijm. Me go siyazgji go mama c ro ndj e Cristo Jess. 10 R prgji c me siyazgji Mizhocjimi. Na ngueje o j e Jesucristo o e evgueji libre. O nd, cjanu o tetjo o bbtjo na yeje, nguecua dya cja ni jyod r sgji c r tji. Y cja o ja, r unji ngenda c r bbtjoji co Mizhocjimi para siempre, z ya rgu nguinsi ne xoijm. 11 Nu o ja angueze, ngue c vi juancg Mizhocjimi r xipji yo nte yo dya menzum a Israel, e c r xpgji. 12 Nguecua rr sufreg a pjr. Pero dya r tseg rg sufre. R enche n mb Mizhocjimi, r prg c na zzhi angueze, nguecua ga tsjaa ja co nzi ga mama. Na ngueje r un n mbg c, r prg ra mbcg ngue cua ma ra zd ce pa ma ra jncji ngenda Mizhocjimi, dya pje ra chtc co na so. 13 R xitsc c na cjuana ja ga cja Mizhocjimi. Je xo rgui xipjigue a cjanu yo nte, dya nano rgui xipcjeji. R sido r ejme Mizhocjimi y r siyague yo nte. Na ngueje bb e Cristo Jess a mbo in mnce. 14 Mizhocjimi o dyac i prgue co ja co na cjuana. Nguecua r pjtpgue ngenda c rgui tsjague co, e xo r xipji yo nte c xo ra tsjaji yo. Ra mbxcgue o Espritu Mizhocjimi c bb n mncji. 15 Ya i prgue o xg e Figelo e e Hermgenes co nutsc. Xo eje co aja cjuarma a Asia. 16 R

2 TIMOTEO1,2 tc Mizhocjimi ra juentse co cr o ngum e Onesforo. E Onesforo o mbxc na puncj, nguecua me va mj n mnc. Angueze dya tseje c rr oo a pjr. 17 Na ngueje ma o sj a Roma, me go jyong na puncj hasta ma o chc. 18 Xo i prgue ja va mbxcji na puncj a Efeso. R tc Mizhocjimi cn Jmugji ra juentse ce cjuarma ma ra jncji ngenda.

R zoc dya, nza cja ma ri ngue n chitsc. R zzhgue, ra mbxc e Cristo Jess r zzhgue. 2 R xitsc ja ga cja Mizhocjimi, e ja ga cja e Jesucristo. Na puncj co cjuarma co xo mi crgji co xo dyr ma mi xitsc. Co ja co r xitsc, r xipjigue co cjuarma co ra tsjacjuana co ra s ra xp co aja cjuarma. 3 R tsjijigue ja ga cja o tropa. Z sufreji, pero schiji ga mbpiji c nu gobiernoji. Je xo rga cjatsce nu, z ri sufregue, pero r sido r ppque na jo e Cristo Jess. 4 Ma cj co ra tsja o tropa, ni jyod ra jyombee ce bpji c mi cjaa ma dya be mi tropa ngue cua ra dyt co texe o mb c manda cja yo tropa. 5 Ma cj co ra tsja carrera, ni jyod ra tsja cua ja nzi ga mama ce orde cja ce carrera. Ma jiy, dya ra ndj ma ce listn, z ot ra zt cja ce raya. 6 Na campesino ngue c ot ra zii co ra mbedye cja juajma. Pero ni jyod ra ppji na jo z ri poo o cu. 7 Tsjiji na jo pje ne ra mama yo ja yo cja r xitsc. Cn Jmugji ra mbxc r tendiogue yo.

Un buen soldado de Jesucristo

2 TIMOTEO2 mbeegue e Jesucristo c o mboxbche e David. Nuc, o nd c, pero o tetjo na yeje. Ngue c r xipjig yo nte ma r zopjji. 9 Na ngue c r zopj a cjanu yo nte, o tsaxcji o pantcaji a pjr nza cja ma ri cjag co na so. Nguecua me r sufreg. Pero o ja Mizhocjimi, dya s ra tsasji. 10 Z me r sufreg, pero r schc, dya r jzi rg zopj yo nte. Na ngueje r prg cr co ya juajn Mizhocjimi. Anguezeji ra dyrji ce ja c r xipjiji, ra enche o mbji e Jesucristo. Nguecua ra jog o mbji y ra ma mimiji co Mizhocjimi nu ja me na z. 11 Na cjuana ne ja nu cja r xitsc dya: O nd e Jesucristo por nutscji. Ma r bbji dispuesto r tji na ngue c rg tpgji o ja, xo r bbtjoji ma co angueze. 12 Z r sufregji, pero ma r schcji, r mandaji ma co e Jesucristo. Pero ma r mamaji: Dya r prg c, r eeji, numa, xo ra mama angueze c dya pcji. 13 Z dya r sidoji angueze cua ja nzi rg mangji, pero angueze ra tsja cua ja nzi va mama; ra ngtcji ma r sidoji, y ra castigaozji ma r jziji. Siempre cumple c mama.

448 cn Jmugji. R xipjiji c dya ra zji o ja, na ngueje ra sonb o mb co ri r. 15 Nutsce r pjtpgue na puncj ngenda r zopj yo nte cua ja nzi ga topj o ja Mizhocjimi c na cjuana. Ma r tsjague a cjanu,ra mc ma Mizhocjimi. Ma jiy, r bzhgue ma in tseje. 16 Cr o xpte co me a jaa co dya ni muvi, na ngueje dya sji Mizhocjimi. Dya r dyocjeji anguezeji ni xo r sgueji o ja co. Na ngueje co co ja co mamaji, xenda ra tsjaji co na so, cja na e co nte co ri r. 17 Co o ja co xpte ra sonb o mbji, chjntjui nza cja na herida c ni ma ni nguibi c ni dyaa. Nza cja e Himeneo e e Fileto co xpte. 18 Anguezevi ya xgvi cja ce iji c na cjuana. Mamavi c ya r tetcjji ma o dyacji nueva vida. Na jo c. Pero dya nguextjo nu. Xo mamavi c dya r tetcjji na yeje c ri nuevo n cuerpoji. Nguecua bb co ya sonb o mb, dya cja creoji e Jesucristo. 19 Pero co na cjuana o ti Mizhocjimi, dya ra xgji cja e Jesucristo. Anguezeji chjntjui nza cja na ngum c na jo va jybji c dya ra tun. Na ngueje cn Jmugji pr cj ngueje co o ti, y pjr co. Y ma cj co mama: E Jesucristo ngue n Jmug c, ee, ni jyod ra jyzi texe co na so. 20 Cja o ngum na rico, bb o traste de oro e de plata co me ni muvi co cantaji o ndjn, e co ni sirveji o jn. Xo bb o traste de zaatjo o de varrotjo co na sucio co tji o basura. 21 Ma cj co ra jyzi co na so co ya r xitsc, ri chjntjui ma na traste de oro c

8R

mbenmbegue yo cjuarma, r xipjiji c ra mbtpji na puncj ngenda c dya ra zji o ja. Na ngueje dya ne ga cjanu Mizhocjimi

14R

Un trabajador aprobado

449 dya sucio. Numa, ra s ce cjuarma ra mbpi na jo ma cn Jmugji, ra tsja ja co nzi ga ne Mizhocjimi co na jo. 22 Ma cja titjo na nte, bb na puncj co na so co ne ra tsja. Nutsce, dya r tsjague co, ni r tsjiji co. C r tsjague, sido r tsjague na jo, y r sido r ejme e Jesucristo. Sido r siyague yo nte. Xo e, sido r dyocjeji co mat Mizhocjimi co xo xg cja co na so. R tsrgueji na jo nu co cjuarma co. 23 Cr co me sji o ja ga mamaji co ja co dya ni muvi. Na ngueje dya prji pje pjzhi c na cjuana. Nutsce, dya r tsjap ngenda co nte co ri sji o ja. I prgue, je ngue c ni mbr o ch. 24 Ngue o mbpjitsgue cn Jmugji. Nguecua dya cj ni jyod cj r sguevi o ja. Jmancha rgui zopj yo nte. R jchiji na jo o ja Mizhocjimi. Z cj co pje ra xitsi, pero r pspi paciencia, dya r chjnr. 25 Ma cj co dya ra ne ra dytcgue, jmancha rgui zopjji. Xama ra nb Mizhocjimi o mbji ra nzhogji. Ra mbrji ma o ja angueze c na cjuana, ra ejmeji. 26 Nudya, co dya ne ra dytcgue, ya zooji cja o dy e Satans c dya jo. Nguecua ga tsjaji co na so, ja co nzi ga ne e Satans. Pero ma ra nzhog o mbji, dya cja ra dytji c dya jo.

2 TIMOTEO2,3 szhi. 2 Yo ntee ra siyatsjji; dya ra siyaji yo nn minteji. Me ra neji o merio. Me ra pt rg mamatsjji me na joji. Me xo ra tsjaptsjji na nojo, ra tsjapji menu co aja. Ra zadji Mizhocjimi y ra zadji yo nn minteji. Dya ra dytji co nu tataji. Dya cj ra gradecidoji c rgu unji na pj. Dya cj ra respetaoji. 3 Dya ra siyaji co o dyoji. Dya ra jotpji co ri ji, z ri ne co ri ji. Ra xospji o bchjine yo nn minteji. Y c ra j o iji, ixta tsjaji, dya ra tsasji. Nguecua ri chjntjui nza cja o animale co na sate. Y ra nuji na texe co na jo. 4 Ra zidyiji yo nn minteji cja co pje pjzhi. C ra nguiji o iji, ra tsjaji. Ra tsjap me ri prji. Ra tsja yo nte, dya ra mpji Mizhocjimi; ra mpji co netsjji. 5 Ra tsjap ri matji Mizhocjimi, pero ma ra nb Mizhocjimi o mbji, anguezeji dya ra dytji c. Nu co ra tsja ga cjanu, dya pje r dyocjeji co. 6 Nuco, ngue co me zenguate cja yo ngum, me xipjiji ja yo ndix ga dyonpji. Bb o ndix co un ngenda c t na puncj o nzhub, nguecua ga creoji c mama co na so ga xpte. Na ngue co pje nde ne co ndix, cjaji co na so. 7 Co ndix siempre neji cj ra jchiji, ra dyrji co. Pero dya nunca ra mbrji c ix na cjuana. 8 Co na so ga xpte, ya sod o pjeeji. Z mama ejmeji Mizhocjimi, pero dya cjuana. Cua ja nzi va tsja e Janes e e Jambres mi onpvi co nte ngue cua dya ro dytji e Moiss, je xo ga cjatjonu co xpte onpji yo nte; dya neji c ra mbr yo nte co ja co na cjuana. 9 Pero

Ixt unnce ngenda yo cj yo ya va chzhi ra nguinsi ne xoijm, ra zd cj co me rr

Cmo ser la gente en los ltimos das

2 TIMOTEO3,4 dya texe yo nte ra creoji co xpte. Na ngueje ra zd co xpte cua ja nzi va zd e Janes e e Jambres; ra mbr texe yo nte c dya ni muvi c ri mama co xpte, ni rr cjuana.
El ltimo encargo de Pablo a Timoteo

450 sido ra jocts in mb, na ngue i enche in mb c. 16 Texe co o dyopj o ja Mizhocjimi, ngue o Espritu Mizhocjimi o nb o mbji o dyopjji. Me ni muvi o ja Mizhocjimi para r jchcji yo nte c na cjuana ja ga cja Mizhocjimi, e ja rga pjngendaji cja co dya cjuana. Me xo ni muvi o ja Mizhocjimi para r zopjji co cja na so, ngue cua ra jyziji co, ra tsjaji co na jo. Me xo ni muvi para r jchiji pje ni mb co na jo co ra tsjaji. 17 Mizhocjimi o dyacji o ja, ngue cua nutscji o tizgji r cjaji texe cua ja nzi ga ne angueze co na jo. Ptc in mb Mizhocjimi e e Jesucristo cn Jmugji. Nguecua r pjtpgue na puncj ngenda r tsjague yo cja r xitsc dya. Na ngueje ra j na yeje e Jesucristo ra e manda. Pero ante c ra manda, ra jnp ngenda co xe ri bbtjo e co ya rgu nd. 2 Nguecua r xitsc r tsjacjuana r zopjgue yo nte, r xipjiji o ja Mizhocjimi. R xipjiji ma dytcji, o dya dytcji. Xipjiji o ja Mizhocjimi ngue cua co cja na so ra unji ngenda c na so cjaji. Xipjiji o ja Mizhocjimi rgui hunchiji. Xipjiji o ja Mizhocjimi rgui zopjji ra tsjaji co na jo. R pspigueji na puncj paciencia rgui jchqueji. 3 R xipjigueji dya o ja Mizhocjimi, na ngueje ra zd ma dya cja ra dyrji co o ja Mizhocjimi co me na jo y na cjuana. Me ra ndeeji co xpte co ra xipjiji ja co ra ne ra dyrji co rgu mjji. 4 Ra ngotji o ngji, dya cja ra dyrji c na cjuana. Ra

dya pje nza cjatsce co. Na ngueje co ja co r jtsc, i dytcg co. Cua ja nzi rg minc, je xo gui mince a cjanu. I ungue ngenda r ppc Mizhocjimi co texe n mb. Xo i un ngenda ja rg tpg o ja, e cua ja rg pspi paciencia ma cj pje cjac; dya r nzhopc c r cjap na so c. Xo i un ngenda c r siyag yo nte. Xo i un ngenda r sidog Mizhocjimi. 11 R sido Mizhocjimi z nugji na , z me cjacji r sufreg. I prgue ja va nugji na ma mi bnc cja co ciudad a Antioqua, e a Iconio, e a Listra. I prgue ja va tsjacji r sufreg na puncj. Pero Mizhocjimi o mbxc rv schi texe co. 12 Co enche o mb e Jesucristo co ne ra dyt angueze, nuco, ra nuuji na co, ra tsja yo nte. 13 Co xpte co me na so co onp yo nn minteji, xenda rr so co. Ra sido ra dyonpji yo nte. Y co xpte xo ra creoji o bchjine. 14 Nutsce sido r creo co ja co ya i xtp co i prgue c na cjuana. I prgue nu co o jtsi, na cjuana c mama co. 15 Xo i prgue o jtsceji o ja Mizhocjimi ndeze ma cja mi tsitigue. Nguecua i prgue ja ga cja e Cristo Jess. Nuc, ra

10Nutsce,

451 creoji co pje nde ma bchjine c pezhe yo nte. 5 Nutsce, r tsjijigue na jo in pjee, dya r creogue co bchjine. Co r sufregue, r schque co. Sido r xipjigue yo nte ja ga cja e Jesucristo. R tsjague texe co bpji co ya dyac Mizhocjimi. 6 Ya ra zd ma ra btc. C rga tg, chjntjui na ofrenda c ro ung Mizhocjimi. 7 Xo r chjntcjbe nza cja c ya tsja na jo na carrera, r sido cja o iji Mizhocjimi, r cjag co o xitsi. Y sido r ejmeg c. 8 Nguecua ya bsquig a jense c ra dyac cn Jmugji ce pa ma ra jncji ngenda. Ra chac na ngueje rv tc na jo. Na ngueje cn Jmugji cjt na jo co cja na jo. Dya nguextjozg ra chacg; xo etjo texe co me ne o mb ra j na yeje e Jesucristo.

2 TIMOTEO4 Nguecua Mizhocjimi ra tsjap ra sufre. 15 Nutsce r pjtp ngenda angueze. Na ngueje me go nugjme na , mi cjaptjo bchjine co n jagjme. 16 Ma o dynng co pje pjzhi, ma o jncji ngenda c primero vez, dya cj ac; r atsjg. Na ngueje texeji go zogzji. R tc Mizhocjimi ra perdonaoji c vi zogzji a cjanu. 17 Z o zogzji, pero mi bb cn Jmugji co nuzg, o tsjac r zzhg. Nguecua rv zopj co nte r xipjiji na joo ja ga cja e Cristo. Nguecua va dyr me na puncj co dya menzum a Israel. Y nguecua dya jncji ngenda c ro mbtcji. Co ne ra mbtc, chjntjui nza cja o len yo me na sate. 18 Cn Jmugji ra mbxc z me ra tsjacji co me r sufre. Ra mbxc ngue cua r mimig nu ja manda angueze a jense. Me na jo angueze e me na nojo. Je rga cjanu texe co cj, z ya rgu nguinsi ne xoijm.

tsjague posible tsi rgui ma zenguaz. 10 Na ngueje e Demas ya o zogz, o ma a ma a Tesalnica. Na ngueje o mp yo cjaji dya cja ne xoijm. E Crescente o ma a ma a Galacia. E Tito o ma a ma a Dalmacia. 11 Nguextjo e Lucas xe r bbgbe. Ma r ma zenguaz, r jyod e Marcos r mvi ra ma mbxc. Na ngueje angueze na jo ga mbste. 12 E Tquico r xipji ra va a Efeso. 13 Ma r ma zenguaz, r tsannga cn gavn c r sog a ma a Troas cja o ngum e Carpo. Xo r chjnngui co n libro. C xenda r un ngenda r chjnngui, ngue co xipjad co topj o ja Mizhocjimi. 14 Me go tsjacg co na so e Alejandro c ppji cja yo metal.

9R

Instrucciones personales

ra mbr Cjimi e Prisca eje e Aquila. Xo r xipji ra mbr Cjimi co cr o ngum e Onesforo. 20 E Erasto o nguejme a ma a Corinto. E Trfimo r sog a ma a Mileto, na ngueje mi sdy c. 21 R tsjague posible r ma zenguaz ante c ra zd yo pa yo na s. Va btctjo Cjimi e Eubulo eje e Pudente e e Lino eje e Claudia, cja na e texe co cjuarma. 22 Nutsce Timoteo, ra mbxc e Jesucristo cn Jmugji. Y sido ra nuceji na jo i texeji. Je rga cjanu, amn.

19Xipji

Saludos y bendicin final

LA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A TITO

Nutsc e Pablo r pence ne carta. R mbpjig cja Mizhocjimi. O apstolezg e Jesucristo, o juancg r zopj yo nte, r xipjiji ja ga cja angueze. Ngue cua ra enche o mb e Jesucristo co o juajn Mizhocjimi. Y ngue cua ra mbrji yo ja yo na cjuana ja ga cja Mizhocjimi, ngue cua ra mimiji cua ja nzi ga ne angueze. 2 R zopjg yo nte, na ngueje r prg Mizhocjimi ra tsja cua ja nzi va mama, ra un c rgu bbtjo yo nte. Na ngueje ma dya be mi t Mizhocjimi ne xoijm, o mama c ro dyacji c rva bbtjoji. Mizhocjimi, dya mbchjine c. 3 Ya zd dya yo cj co o mama Mizhocjimi. O mandaz angueze o dyac ne bpji r zopj yo nte, ngue cua ra mbrji dya c ngue Mizhocjimi ra salva anguezeji. 4 Nutsce Tito, nguetsce r pence ne carta. R cjac nza cja ma ri ngue n chitsc. Na ngueje ma r xitsc ja ga cja e Jesucristo, i enche in mbgue c, cua ja nzi rv enche n mnc. R tc Mizhocjimi cn Tataji ra nuc na jo,

Pablo escribe a Tito

e ra juentsce e ra tsjap ra sya in mb, dya pje r mbeegue. Je xo rg tc e Jesucristo cn Jmugji nu c o evguegji libre cja co na so. r sogts a ma a Creta, ngue c ri tsjague c xe mi bzhi ro cjag. Ngue c ri juajn cj ro tsja pastor cua ja ya nzi rv xitsc; nzi na jii c tsja a Creta ri juajngue co ri menzum nu, ra tsja pastor. 6 Para ra tsja pastor na cjuarma, ni jyod ra mimi na jo, ngue cua dya cj s pje ra xipji. Y nguextjo nu su ra dyojui, dya ra eje c na lado. Ni jyod co o ti ya ri enche o mbji Mizhocjimi. Ni jyod ra dyrji, dya ra tsjaji co na so. 7 Na pastor, pjr yo nu cjuarma ga mbpi Mizhocjimi. Nguecua c ra tsja pastor, ni jyod ra mimi na jo, ngue cua ra ndji cjaa na jo. Dya ra tsjap na nojo. Dya xo ra sjya. Dya xo ra t. Dya xo ra jyod o ch. Dya xo ra ne o topj. 8 C ra tsja pastor, ra un sjtsi ra ox co nano menzum. Ra tsja co na jo. Ra nguiji na jo o pjee. Rr jonte cja yo nu minteji.

5Ma

El trabajo de Tito en Creta

452

453 Ra tsja cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. Ra mbrtsj ja rg mimi. 9 Yo ja yo na cjuana yo vi jchiji yo pastor ja ga cja e Jesucristo, ni jyod yo pastor ra unji na jo ngenda, dya ra jyziji. Ngue cua ra s yo pastor ra jizhiji na jo yo ja yo me na jo. Y ma cj co ra mama Iy, dya cjuana, ra ee, ra s ce pastor ra zopj co, ngue cua ra etse c dya jo va aa co. 10 Na ngueje cr na puncj o xpte co dya pje ne ra dyr yo ja yo mama ja ga cja e Jesucristo. Mamaji ja co dya ni muvi, y onpji yo nte. Ngue co n menzumgjme a Israel co xenda cja a cjanu, dya ne ra dyrji. 11 Xipjiji ja co cjuarma c dya ni jyod ra xipjiji. Nguecua bb o ngum nu ja ya nde jyziji Mizhocjimi. C ni tsjaji xpte, nguextjo c ra ndji na puncj o topj. Nguecua ni jyod r hunchigue co xpte, ngue cua dya cja ra aji a cjanu. 12 Tsjiji c o mama naja co o menzumtsjji c mi cjapji mi ngue na profeta. O mama a cjava: Yo n menzumjme a Creta, me pezheji o bchjine. Me na sonteji. Me siji o xdyi, pero me na maaji, dya ne ra ppjiji, ee ce nte c mi cjapji profeta. 13 Na cjuana va mama ce nte. Na ngueje cr co me na mbchjine nza cja co xpte co onp yo cjuarma. Nguecua nutsce r hunchi yo cjuarma, ngue cua dya cja ra creoji co xpte, ra creoji na jo Mizhocjimi. 14 Na ngueje co xpte xipjiji yo cjuarma co ja co cjijitsj yo n menzumgjme a Israel, yo dya ne

TITO1,2 ra creo yo ja yo na cjuana c ja ga cja e Jesucristo. Co xpte xipjiji yo cjuarma c bb o jn c dya s ra ziji. 15 Pero r xitsc, co ya ndintspiji o mb co na so, unji ngenda c na jo z pje ra ziji. Pero co dya enche o mb e Jesucristo, na so o mbji. Nguecua na so, z pje ra tsjaji. Na ngueje ya sod o pjeeji, dya prji pje ni mb c na joo e c na so. 16 Mama co xpte c prji Mizhocjimi. Pero c ni tsjaji na so, ixi etse c dya prji. Me na soji cja o jmi Mizhocjimi, dya pje ne ra dyrji. Ya mtpji c dya pje s pje ra tsjaji co na jo.

Nutsce Tito, dya r xipjigue yo cjuarma ja co ga mama co xpte co na mbchjine. R xipjiji ra mimiji na jo, cua ja nzi ga mama o ja Mizhocjimi nu me na jo. 2 R xique yo cjuarma yo ya tita ra mbrtsjji ja rg mimiji, ra mimiji na jo ngue cua yo nte ra respetaoji co. Xipjiji ra nguijiji na jo o pjeeji, e ra sido ra ejmeji Mizhocjimi. Xo r xipjiji ra siyaji na jo yo nu minteji. Z pje ra sufreji, xipjiji c dya ra tg o mbji, ra sidoji Mizhocjimi. 3 Je xo rga cjanu yo nita. Xique anguezeji ra zji Mizhocjimi rg mimiji na jo. Xipjiji c dya ra xosji o bchjine. Xipjiji c dya ra tji. Xipjiji ra jizhiji na tjr c na jo. 4 Nguecua yo cja xe xunti xo ra siyaji o xraji e o tiji. 5 Y ra mbrtsjji ja rg mimiji, dya ra nguijiji co aja bzo. Ra ppjiji na jo cja o ngumji, y me rr jonteji. Xo ra dytji co nu xraji. Ni jyod

La enseanza sana

TITO2,3 rga cjanu rg tsjaji. Ma jiy, ra mama yo nte: Dya pje ga jo o ja Mizhocjimi, ra eeji. 6 Je xo rga cjanu yo cjuarma yo cja xe ti. R xipjiji ra mbrtsjji ja rg mimiji. 7 Nutsce, texe c r tsjague, r jizhi na tjr c na jo, ngue cua yo cjuarma je xo rga cjanu rg tsjaji. Ma r jchi yo cjuarma, dya r jchiji o bchjine. Y r zopjji na jo co respeto. 8 R jchi na jo yo cjuarma, ngue cua dya ra s cj ra mama: Dya jo yo ja yo, ra eeji. R jchiji na joo, ngue cua co dya ne ra creo yo ja yo na cjuana, ra tseji. Y dya pje ra chtceji c rgu zanceji. 9 Bb o cjuarma co mbpjitjo. Xique anguezeji ra dytji c nu lau, ra tsjaji texe c ra xipjiji. Xipjiji, dya ra ndnrji. Texe co ra tsjaji, ra jyodji ja rg mj c nu lamu. 10 R xipji co cjuarma c dya pje ra pnbji c nu lamu. Nguecua c nu lamu ra mbspi confianza co. Ra tsjaji na joo, ngue cua ra un ngenda yo nte, c na jo ne ja nu mama c ja va jocz n mbji Mizhocjimi. 11 Ya jtscji dya Mizhocjimi c me siyazgji. Nguecua s ra salva na nte, z ri mbpji, z pje ri pjzhi. 12 Na ngue me go siyazgji a cjanu Mizhocjimi, nguecua r unncji ngenda ni jyod r tcji Mizhocjimi rga jziji co na so. Dya cja r cjaji co r netsjgji, cua ja nzi ga tsja yo nte yo cj yo r crji dya. Ni jyod r pjrtsjji ja rga mimiji. Y rr jontezji cja yo nn mintegji. Y r cjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. 13 Na ngueje r prgji ra j na yeje e Jesucristo

454 c ngue n Mizhocjimigji, c me na nojo c o evguegji libre. Nuc, me rr z rg eje. Nutscji me r mj rg tebegji. 14 E Jesucristo o ne o nd va ngtcji n nzhubji. O ndintsquiji n mncji, ngue cua o s o tsjacji o ntezgji c. O ndintsquiji ngue cua r cjaji dya co na jo, co texe n mncji. 15 Nu yo ja yo, r xipjigue yo cjuarma. R zopjji ra tsjaji a cjanu co na jo. Y ma ra tsjaji co na so, r hunchiji. Na ngueje je ga cjanu ga xitsi Mizhocjimi. Nguecua, dya cj ra despreciaotsgue co ja co r xipjiji.

Nutsce Tito, r mbenmbegue yo cjuarma ra dytji nu o gobiernoji e texe yo pje nde pjzhi, ra tsjaji c ra xipjiji. Y ra bbji dispuesto ra mbsji yo nn minteji. 2 Xo r mbenmbeji c dya cj ra zadji. Y dya cj ra jyonbji o ch. Z pje co ra xipjiji, pero dya pje ra tsjapji. Dya ra tsjapji na nojo, pero ra zopjji co respeto texe yo nte. 3 Ni jyod r trataji na jo yo nte. Na ngueje xo etscji, dya xo mi prgji Mizhocjimi, y dya xo mi ne ro rji. Mi oncgji nguecua sido mi cjaji co mi netsjgji, y mi mpcji co na so, dya mi s ro jzgji. Me mi cjiji na so n mbji. Y me mi mbidiaji co aja. Nguecua mi ptma nugji na yo nn mintegji. 4,5 Mizhocjimi o jtscji c me na jonte, me siyazgji nutscji r nteji; o evguegji libre cja co na so co mi cjaji. Mi jod ro cumplegji ro

Deberes de los creyentes

455 cjaji co na jo, pero dya ngue c vi evgueji libre Mizhocjimi. C vi evgueji libre, ngue c me go juentsqueji. O ndintsquiji n mbji co na so, nguecua nuevo n mbji e n pjeeji. O dyacji o Espritu c bb dya n mncji ngue cua nuevo rg mincji dya. 6 Na ngue c o e salvazgji e Jesucristo, o dyacji Mizhocjimi c o Espritu c pjxcji r cjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. 7 Me go ne Mizhocjimi go perdonaozji, nguecua ya recibidozji nza cja ma dya ro cjaji co na so. Nguecua r prgji c ra chacji r ma mincji co Mizhocjimi para siempre, z ya rgu nguinsi ne xoijm. 8 Na cjuana yo ja yo cja r xitsi. Nguecua r neg sido r zopjgue yo enche o mb Mizhocjimi, r xipjiji co texe in mb c na cjuana yo, ngue cua ra mbtpji ngenda ra tsjaji co na jo. Na jo yo ja yo; ni muvi na puncj ma cj co ra un ngenda. 9 Bb co me ptca dyntsjji o ja co dya ni muvi. Me pezheji ja ma cja co n mboxatitagjme. Me xo chji ga zji o ja ja ga cja c o ley Mizhocjimi c o dyopj e Moiss. Nutsce, dya r tsjague a cjanu, ni xo r tsjap ngenda co cja ga cjanu. Na ngueje dya ni muvi, y dya cj ra mbs co ja co.

TITO3 cj co nano ga xp ngue cua ga xcji yo cjuarma, r xipjigue ra jyzi c na so c cja. Ma ya na yeje vez vi zopjgue, ma dya dytc, numa, ixt unnce ngenda c ya sod o mb ce cjuarma. Na ngueje ya vi tsjapgue saber c me cja na so, pero dya jyzi. Nguecua r pjong a ndetsceji ce cjuarma. xipji e Artemas ra j, ra e pjtcgue. O ma jiy, ngue e Tquico c r xipji ra j. Ma ra sj, r tsja posible ixt mague a ma a Nicpolis nu ja r chjgvi. Na ngueje ya r mbee je r ma mimi nu, yo paa yo rr s. 13 R tsja posible r pjs na jo e Zenas c licenciado, eje e Apolos ngue cua ma ra mvi, dya pje ra bzhivi cja iji. 14 Xipji yo cjuarma xo ra mbsji co. Na ngueje ni jyod yo cjuarma ra xtp ra mbsji na jo yo nu cjuarmaji, ma pje co ni jyodji. Na ngueje co na cjuana enche o mb e Jesucristo, siyaji a cjanu yo nu cjuarmaji.

10,11Ma

12R

Instrucciones personales

btctjo Cjimi texe yo r dyocjjme. Xipji ra mbr Cjimi yo enche o mb Mizhocjimi yo siyazjme. Mizhocjimi ra mbxcji i texeji. Amn.

15Va

Saludos y bendicin final

LA CARTA DEL APOSTOL SAN PABLO A FILEMN

e Pablo r pence ne carta. Rr og a pjr na ngueje o mbpjiz e Jesucristo. Nutsc e e cjuarma Timoteo r zenguatsgbe nutsce Filemn r siyatsbe. Nuzgbe etsce r ppcji Mizhocjimi. 2 Xo r zenguatsgbe Apa nutsce n cjtsgbe. Xo r zenguatsbe Arquipo nutsce ezgbe o tropazji Mizhocjimi r ppcji c. Cjuarma Filemn, xipji ra mbr Cjimi texe yo cjuarma yo jmur cja in nzungue. 3 Mizhocjimi cn Tataji e e Jesucristo cn Jmugji ra nuceji na jo, e ra tsjaceji ra mj in mbji, dya pje r mbeeji.

1Nutsc

Pablo escribe a Filemn

Mizhocjimi, anguezeji etsce ra tsjacji r unnceji ngenda c ja va dyacji e Cristo co me na jo, ngue cua r tsjaji cua ja nzi ga ne angueze. 7 Na ngue i siyague yo o nte Mizhocjimi, anguezeji me mj o mbji, dya pje mbeeji. Nguecua xo ezg xo r mjg, dya pje xo r mbee.

Filemn, r mbentseg texe ma r t Mizhocjimi. R ung na pj Mizhocjimi. 5 Na ngueje r rg c i sido i ejme e Jess cn Jmugji. Xo r rg c i sido i siyague texe yo o ti Mizhocjimi. 6 Na ngue i enche in mnce e Jesucristo, i zopcje co aja; nguecua xo ga enche o mbji c. Nguecua r tc

4Nutsce

El amor y la fe de Filemn

evgue e Cristo r cjag apstole. Nguecua s r mandats pje ni jyod r tsjaa. 9 Pero dya r mandats; r tc favor r tsja, na ngueje pt rg siyavi. Mbeegue, nutsc e Pablo r tita, y nudya rr oo a pjr na ngueje o mbpjiz e Cristo. 10 R tc favor r recibidogue e Onsimo c i cjap in mbpjigue. R recibidogue na ngueje chjntjui c ri ngue n chig c. Na ngue ma r zopjg va a pjr, xo enche o mb e Jesucristo. 11 Ma ot, dya mbpci na jo c. Nudya, ra mbpci na jo. Xo ra mbxcg na jo. 12 Nujnu, r xipji ra nzhog ra sj cja in jmigue. R recibidogue nu. Na

8O

Pablo pide un favor para el esclavo Onsimo

456

457 ngueje chjntjui c ri ngue n chig nu me r mpg co texe n mb. 13 Rr oog a pjr na ngueje r zopj yo nte r xipjiji ja ga cja e Jesucristo. Nguecua mi ne ro sjmg e Onsimo ro nguejme co nutsc. Nguecua c ri pjxcgue, ro mbxc angueze. 14 Pero dya mi ne ro sjmg ma dya ri xitsc. Na ngue dya mi ne ro cjac a fuerza. Nguetsj c ri mbeegue a mbo in mb ri mangue cjo ro nguejme cjo dya ro nguejme. 15 O cuee e Onsimo o xg ja nzitjo pa co nutsce. Pero ma r recibidogue, xama r mimivi dya textjo yo cj. 16 Dya cja r egue dya e Onsimo nza cja ma mi cjap in mbpjigue; r eje dya, nza cja c nda rr muvi que na mbpji. R eje dya, na ngueje ngue in cjuarmague c r siyague. Nutsc r siyag nu, nutsce xenda r siyague nu. Na ngueje e Onsimo ngue in mbpjigue, y xo ngue in cjuarmague dya, na ngueje xo enche o mb cn Jmugji. 17 Ma r dyocjvi, r recibidogue nu nza cja ma ri nguetsc. 18 Ma pje co tsjac e Onsimo, e ma

FILEMN pje co tunc, jusgue. Nguetsc r cjtc. 19 Nutsc e Pablo nguetsj n dy r opj; nguetsc r cjt. Maco dya r cobrats c rv xitsc ja ga cja e Jesucristo. I bbtjogue dya, na ngue c rv zoc. 20 Nguecua r tc favor cjuarma r recibidogue e Onsimo. Na ngue je ga cjanu ga ne e Cristo cn Jmugji. R recibidogue, ngue cua dya cja ra ptsa n mb. 21 R opjg yo, na ngue r prg na jo c r dytcg. Xo r pr na jo c xe r pjsgue na puncj e Onsimo que nu yo r xitsc. 22 C xe r tsjague, r xama nu ja r oxg in nzungue. Na ngueje ma r dytcji Mizhocjimi, r tebe ra chac sjtsi r j r e zenguatsji.

btctjo Cjimi e Epafras. R bbbe a pjr c, na ngueje o mbpjizbe e Cristo Jess. 24 Xo va btctjoji Cjimi e Marcos, e e Aristarco, e e Demas, e e Lucas. Anguezeji r ppijme Mizhocjimi. 25 E Jesucristo cn Jmugji ra mbxcji.

23Va

Saludos y bendicin final

LA CARTA A LOS HEBREOS

Dios ha hablado por medio de su Hijo El Hijo de Dios es superior a los ngeles

Mi jingu Mizhocjimi o nb o mb co profeta o zopjji co n mboxpalegji, o xipjiji ja ga cja Mizhocjimi. Na puncj cua ja va zopjji, pero dya be xipjiji texe. 2 Pero nudya yo cj yo ya ni ma ra nguinsi nu xoijm, Mizhocjimi o ndj c nu Ti o j cja ne xoijm. Nguecua s r prgji dya na jo, ja ga cja Mizhocjimi. Ngue c nu Ti Mizhocjimi c o dyt ne jense e ne xoijm, cua ja nzi va xipji c nu Tata. Y je ngueje c nu Ti, c ya eme Mizhocjimi c ra tsjap o cjaja texe yo. 3 Me na nojo Mizhocjimi e me na jo. Nguecua je ga jus ga cjanu c nu Ti. Texe cua ja ga cja Mizhocjimi, je ixca cjatjonu c nu Ti. C nu Ti me na zzhi c; sido ra bbtjo ne jense e ne xoijm hasta ma cja ra mama angueze c dya cja ra bb yo. Angueze o e nd va ngtcji n nzhuncji. Pero o tetjo o bbtjo na yeje, cja nu o ma mimi cja o jody Mizhocjimi c manda a jense.

ya un c xenda pjzhi na nojo c o Ti, que na ngueje co o anxe Mizhocjimi co ixi cr a jense. C rg prgji c xenda na nojo c, ngue co ja co o mama Mizhocjimi. 5 O xipji a cjava c nu Ti: Ixi nguetsce n Chitsc. Ne pa dya, r jizhi que nutsce n Chitsc, ee Mizhocjimi. Pero co o anxe co ixi cr a jense, nunca go xipji a cjanu Mizhocjimi co. Mizhocjimi xo mama: Nutsc r jizhig c ngue o Tatazg; y angueze ngue n Chig c, ee Mizhocjimi. Dya ngue co anxe co mi sjipji ngue nu Ti Mizhocjimi. 6 Ma o tsja Mizhocjimi o xipji c nu Ti o j cja ne xoijm, o mama Mizhocjimi va xipji co o anxe: Nutsceji, r ndijmji a jmi n Chig r matceji i texeji, ee Mizhocjimi. 7 Je ga cjava ga nd Mizhocjimi co o anxe:

4Mizhocjimi

458

459 Yo n anxe yo cjac jmandago, bb ma r cjapc ra jetse nza cja o sivi ma ppc yo. O ma jiy, nza cja o ndajma, ee Mizhocjimi. 8 Pero o xipji a cjava c nu Ti: Nutsce Mizhocjimi, nunca ra nguar rgui tsjague Jmu. Me na jo rgui mandague. 9 Nutsce me i egue i tsjague co na jo. Nunca i tsjague co na so, na ngue dya i egue. Nguecua rv dac c me na notsce. Nguecua in dyocjeji mj co, pero nutsce xenda i mcje. 10 Mizhocjimi xo xipji a cjava c nu Ti: Nutsce i Jmugue, i dyt ne jense e ne xoijm ndeze mi jingu. I dyt co in dytsjgue yo. 11 Nujyo, ra zd ma ra chjor yo; nutsce r sido r bntcje. Nujyo, ra tjeze nza cja naja zbitu yo. 12 Na bitu c ya zbitu, ra mbgji cja rr jyeji na nuevo bitu. Je xo rga cjanu r chjotgue ne jense e ne xoijm, cja rr cambiague cua c ri nuevo yo. Nutsce nunca r cambiague. Y r sido r bnce, ee Mizhocjimi va xipji c nu Ti. 13 Mizhocjimi xo xipji c nu Ti: Mimigue cja n jodyg. R dac r mandague hasta ma cja r chp yo nuc na , ee Mizhocjimi. Pero co o anxe Mizhocjimi, nunca go xiji c ro manda a cjanu

HEBREOS1,2 co. 14 Anguezeji mbpjitjoji cja Mizhocjimi. Nguecua ga xipji Mizhocjimi anguezeji ra ji, ra e mbxcji r texeji nutscji ya ni ma ga jocz n mbji e Jesucristo. C nu Ti Mizhocjimi xenda pjzhi na nojo que na ngue co o anxe Mizhocjimi. Nguecua ni jyod r unncji na jo ngenda co ja co r rgji c ja ga cja angueze. Ma jiy, ts ts rga xgji ma cja o iji. 2 Mi jingu, Mizhocjimi o ndj co o anxe o e un c o ley Mizhocjimi nu co n mboxpalegji. Nu co ley co, je topj nu, co na jo co ro tsja co nte, e co na so co dya ro tsjaji. Ma cj co dya ro dyt, mi jyod ro sufre co. 3,4 Je xo rga cjazgji nu. Ma dya r cjapji ngenda co o ja c nu Ti Mizhocjimi, Mizhocjimi ra tsjacji me r sufreji. C nu Ti Mizhocjimi c pjzhi Jmu o j, o e mama ja rg s r salvagji. Bb co o dyr co mi mama c nu Ti Mizhocjimi. Anguezeji cjanu o xitscji c ja rga salvagji. R prgji c na cjuana co o xitscji co. Mizhocjimi o un ja va tsjaji co ma nojo. Nguecua rv prgji c na cjuana co mi mamaji. Mizhocjimi o mbs anguezeji o tsjaji co me na nojo co nunca mi janda co nte. Nguecua co nte me go nguijiji cua. O Espritu Mizhocjimi o un ja va ppji nzi na anguezeji, nde nano bpji va mbpiji Mizhocjimi. O tsjaji a cjanu texe yo, na ngue Mizhocjimi je va ne a cjanu. Nguecua ma dya r cjapji ngenda co ja co mama

No hay que descuidar la salvacin

HEBREOS2 Mizhocjimi c ja rga salvazgji c nu Ti, numa, dya ra perdonaozji Mizhocjimi ma, ra tsjacji r sufreji.
Jesucristo, hecho como sus hermanos

460 Na ngue e Jess vi e nza cjazgji r nteji. Y me go sufre va nd. Nguecua Mizhocjimi o eme ra manda e Jess. Nguecua r sgji dya c. Mizhocjimi me go nezgji, nguecua va ndj a cjanu e Jess o e ptcgji va nd c. 10 Mizhocjimi o dyt ne jense e ne xoijm ngue cua r matji angueze. Pero xo mama c ra tsjap na puncj o ti yo nte, ngue cua rr zji nza cja angueze. Nguecua va tsja angueze o ndj c natjo o Tii, o j nza cjazgji r nteji, o e sufre va nd. Nguecua nudya, c nu Ti Mizhocjimi s ra eme libre yo nte, xo ra tsjapji dya o ti Mizhocjimi. 11 E Jesucristo c o Ti Mizhocjimi o j o e ndintsqui n mbji co na so. Nutscji o ndintsqui n mbji, xo ezgji o tizji dya Mizhocjimi. Nguecua, dya tseje o Ti Mizhocjimi ga mama ngue o cjuarmazji. 12 O mama a cjava va xipji c nu Tata: R xic yo mi cjuarma ja ga cjatsce. Ma ra jmur yo mi cjuarmag, r bbg a nde anguezeji y r tcjme o himno, embe Mizhocjimi. 13 Xo mama c nu Ti Mizhocjimi: Xo ezg r enche n mnc Mizhocjimi, ee. Xo mama: Mi Tatatsg, yo in chigue yo i dyac yo r cjuarmajme dya, r ne r cjajme cua ja nzi gui egue, embeji Mizhocjimi. 14,15 Nutscji mi tcji e Satans c dya jo, mi tji n nzhubji. Nguecua ndeze ma cja mi tsiqugji, mi sgji ro ma sufregji ma ro tgji. Pero o j e Jess o

xitscji ja rga cja ma ya rgu nguinsi ne xoijm. Dya ngueje co anxe co o ngama Mizhocjimi ra manda co. 6 R prgji c dya ngueje co o anxe Mizhocjimi co ra manda, na ngue je topj a cjava cja o ja Mizhocjimi: Maco dya ni muvizgjme r ntejme, pero i pjxcjme i pjcjme. 7 I tsambgagjme c r tsiqugjme. Xenda na nojo co anxe co ixi cr a jense, na ngue xenda manda que r nguezgjme. Pero i mangue c ra zd ma xo rr nozgjme, y rr zzgjme nza cjatsce. Y i tsambgagjme r mandajme texe cja yo i dytce. 8 Ngue cua nde ra respetaozjme texe yo, embeji Mizhocjimi. O mama Mizhocjimi c ra respetaozji nutscji r nteji; ra respetaozji texe yo o dyt angueze. Nguecua r unncji ngenda c r mandaji texe yo. R prgji c dya be va sdzgji ce ja, na ngue dya be r mandaji a cjanu. 9 Pero r unncji ngenda c ya va sd yo ja. Na ngueje co cj co mi bb va e Jess cja ne xoijm, xenda mi pjzhi tsinguilj ma nojo co o anxe Mizhocjimi que na ngueje e Jess.

5Rr

461 e jmus nza cjazgji r nteji. O j a cjanu, ngue cua ro nd. Ma o nd, o evgueji libre cja o dy c dya jo. Nguecua, dya cja r s rga tgji. 16 R prgji na jo c dya ngue co o anxe Mizhocjimi co vi eje e Jess ro mbs. Nutscji r nteji o mboxbchezji e Abraham, nguezgji o e mbxcji e Jess. 17 Nguecua va e jmus e Jess nza cjazgji r cjuarmagji dya angueze, y o sufre texe cua ja xo nzi rg sufregji. Nguecua angueze ngue n ndambcjimigji dya c. O tsja angueze o dyt Mizhocjimi va ngtcji n nzhuncji, nguecua s r chzhgji dya a jmi Mizhocjimi; ra recibidozji c. Na ngue e Jess o e sufre yo r sufregji va, nguecua ga juentsquegji. 18 E Satans c dya jo, mi t e Jess ro tsja co na so. Mi tji c, hasta me go sufre e Jess, pero dya go tsja co na so. Nguecua pr na jo angueze ja ga mbxcji ma xo tcji c dya jo.

HEBREOS2,3 na jo co o xipji Mizhocjimi c. Je xo va cjatjonu e Jess, xo tsja co o xipji Mizhocjimi ro tsja. 3 Ya mama Mizhocjimi c xenda pjzhi na nojo e Jess que na ngueje e Moiss, na ngue e Jess vi ngama cja ne xoijm co nte co; pero e Moiss mi ngue o menzumtjoji co. Nguecua ni jyod xenda r sgji e Jess que na ngueje co ley co o dyopj e Moiss. 4 Mi cr co nte co, pero bb c vi ngama co. C o ngamaji, nguetsj Mizhocjimi c o dyt ne jense e ne xoijm. 5 E Moiss o dyt Mizhocjimi mi ppji a nde co nu menzumji co vi juajn Mizhocjimi. Ce bpji c, ngue c rv unji ngenda ro j c xe naja c ro e ptp Mizhocjimi rv aa. E Moiss mi nza cjatjo naja c manda cja co nu mimbpjiji. 6 Pero e Jesucristo chjntjui nza cja na ti c manda texe cja co o mbpji c nu tata. Nutscji, dya r s rg ndji dya e Cristo, y me r mcj rg junt n mncji c ra salvazji c. Ma r sidoji ga cjanu, ma dya r jziji, ra etse xo ngue o tizgji Mizhocjimi ma.

Mi cjuarmatsgji, o titsceji dya Mizhocjimi; nguetsj angueze o nnc in mbji nguecua vi enche in mbji e Jesucristo. Ixt unnceji na jo ngenda ja ga cja e Jess c r creoji. Ngue apstole c, na ngue Mizhocjimi o xipji o j cja ne xoijm, o e zocji. Xo ngue n ndambcjimigji, na ngueje acji dya a jmi Mizhocjimi. 2 Mizhocjimi o eme va cjanu e Jess. Mi jingu Mizhocjimi vi eme e Moiss mi zopj co nu menzumtsjji co vi juajn Mizhocjimi. E Moiss o tsja

Jess es ms importante que Moiss

jyod r tsjaji cua ja nzi ga topj c o mama o Espritu Mizhocjimi: Nu ma r dyrgueji o ja Mizhocjimi, ixt dytqueji ma c. 8 Dya r tsjapqueji ra meze in mnceji cua ja nzi va tsja co in mboxpalegueji ma mi nzhodji cja ce majyad. Anguezeji go sjyaji, dya go ne go dytcji. Mi nuji cjo ro castigaoji.

El descanso para el pueblo de Dios

7Ni

HEBREOS3,4 co cuarenta cj co, mi cjag co me na nojo a nde anguezeji. Pero sido mi cjaji co na so, mi nuji cjo ro castigaog anguezeji. 10 Nguecua me rv sjyag, cja rr mang cua: Yo nte yo, siempre na j nzhod o mb co nutsc yo. Y dya ne ra mbrji n ijig, r eeg. 11 Ma r sjyag a cjanu, ixt mamatsjg na cjuana c nunca ro ztji ro ma mimiji cja ce jii nu ja ya rv xicji, ee Mizhocjimi. 12 Nguecua r xitscji cjuarma r pjtpji na puncj ngenda, na ri bbtsceji co ri cjiji na so o mb co dya ra ne ra sido ra ejme. Co cja ga cjanu, ngue co ya na xg cja Mizhocjimi co, maco me na zzhi angueze. 13 C r tsjaji, pama r ptqui zopjtsjji ma xe i bbtjoji. Na ngueje ma cj co ra nguijitsji c dya ra tsjaa z ra sido ra tsja co na so, ra zd ma ya rr me o mb, dya cja ra zichi o ja Mizhocjimi. 14 Nutsceji o zd ce pa ma i enche in mnceji e Cristo, i creoji co texe in mbji. Nu ma r sido r ejmeji a cjanu c, numa, ngue o ntetsji ma c. 15 O mama o Espritu Mizhocjimi: Nu ma r dyrji o ja Mizhocjimi, ixt dytqueji ma c. Dya r tsjapqueji ra meze in mnceji cua ja nzi va tsja co in mboxpalegueji ma mi nzhodji cja ce majyad.

462 Anguezeji go sjyaji, dya go ne go dytcji, ee c. 16 R nncji na tn. Cj mi ngue co dya go ne go dyr ma m o zopj Mizhocjimi? I prgueji ngueje co n mboxpalegji, maco Mizhocjimi ya vi mandaji e Moiss vi ma pjongji libre a Egipto. 17 Cj mi ngue co vi tsja na so co cuarenta cj, nguecua va sjya Mizhocjimi? Je ngue co n mboxpalegji. Mi cjaji co na so, nguecua ma ndji nu cja ce majyad. 18 Mizhocjimi ya vi mama ro ma mimiji cja ce jii c vi xiji co. Pero dya mi tji Mizhocjimi. Nguecua va mama na cjuana Mizhocjimi: Nujyo, dya r jzi ra zt nu ja rv xic yo, ee. 19 R unncji ngenda c dya ztji, na ngue c dya creoji Mizhocjimi c ro mbsji ro ztji nu ja vi xipji Mizhocjimi anguezeji. Nguecua nguetscji dya, zocji dya Mizhocjimi, xitscji ja rga mincji dya co angueze. Pero ni jyod r pjngendagji. Ma jiy na cj co ri bbzji c dya ra zt nu ja co ra sya a jmi Mizhocjimi. 2 Dya nguextjozgji o xitscji o ja Mizhocjimi. Xo e co n mboxpalegji xo dyrji o jaa. Pero co ja co, dya pje mbsji anguezeji na ngueje o dyrtjoji, dya go creoji co. 3 Nutscji r enche n mncji e Cristo. Nguecua me s na jo r syagji a jense a jmi Mizhocjimi. Na ngueje je ga cjava va mama Mizhocjimi va nd co n mboxpalegji: O sjyaz r mama c nunca ro ztji cja ce jii nu ja ya

9 Texe

463 rv xipjiji ro ma mimiji, ee Mizhocjimi. Ma o nguar Mizhocjimi o dyt ne jense e ne xoijm, cjanu o sya cua angueze. Je xo rv cjanu rv sya co n mboxpalegji, dya cja ro nzhodji. 4 O ja Mizhocjimi nd ga cjava c na yencho nu pa: Mizhocjimi o sya cua c na yencho nu pa, dya cja pje dyt, ee. 5 Xo mama Mizhocjimi: Nujyo nte yo, nunca ra zt yo nu ja r xipji ro ma mimiji, ee Mizhocjimi. 6 Ixi etsetjo c me go ne Mizhocjimi cj co ra sya a jmi angueze. Co n mboxpalegji ot o dyrji c o ja Mizhocjimi ja rv syaji, dya cja ro nzhodji. Pero dya go ztji na ngueje dya go ne go dytji Mizhocjimi. 7,8 Co o ti co mi mboxpalegji, ngue co o zt cja ce jii nu ja vi mama Mizhocjimi ro ma mimi co nu tataji. O mji co e Josu c mi ngue o xoiji. O ztji cua ja nzi va mama Mizhocjimi. Pero dya ngue c ixmi mbee Mizhocjimi ma m o mama c ro s cj ro sya. Na ngue ma xe go mezhe na puncj o cj, Mizhocjimi o mama c xe ro zd ma ro s na jo cj ro sya. O nb o mb e David xo mama co ja co cja r xitscji. Je ga cjava va mama: Ma r dyrji o ja Mizhocjimi, ixt dytqueji c, dya r tsjapqueji ra meze in mnceji, ee c. A cjanu va mama e David ja rg s r syaji. 9 Nguecua me s na jo dya, r ma syagji a jmi

HEBREOS4 Mizhocjimi a jense, nutscji o tizgji dya. 10 Ma o nguar Mizhocjimi o dyt texe yo r jandagji, cjanu o sya cua c. Je xo rga cjatjonu co ra zidyi Mizhocjimi co ra ma sya a jense, ya rgu nguar o bpji co. 11 Ni jyod r pjtpji na puncj ngenda c mama Mizhocjimi, ngue cua r stcji a jense nu ja co r syaji. Ma jiy, na ri bbzgji cj co ra ndpi co o iji co n mboxpalegji co dya go ne go dyr. Ma rga cjanu, dya r stji. 12 Me na zzhi o ja Mizhocjimi c ppji a mbo cja n mncji. Chjntjui nza cja na tjdyi c na mbee nza ye lado. Na ngue o ja Mizhocjimi sichi n mbji, cjacji ixt prgji ja ga nguiji n mncji, e ja ga mbee. 13 Dya cj s ra tsjj c dya ra janda Mizhocjimi; angueze ixi pctjoji texe yo r cjijigji. Je ngue angueze c ra jncji ngenda.

e Jess c nu Ti Mizhocjimi ngue n ndambcjimigji dya c, c me na nojo c acji a jmi Mizhocjimi. Angueze ya cjog a jense a jmi Mizhocjimi. Nguecua ni jyod r sido r ejmeji c. 15 Angueze ngue na mbcjimi c s ra sentio ma pje co r sufregji. Na ngueje o e mbr yo r sufregji yo xo o sufre angueze. Y xo mi t e Satans c, pero e Jess, dya go tsja co na so. 16 Nguecua ni jyod, dya r sji rga chzhgji a jmi Mizhocjimi cn Jmugji, na ngue me nezgji

14Pero

Jess es el gran sumo sacerdote

HEBREOS4,5 na jo. Ma pje co ni jyodzji, ra mbxcji. Y ma r cjaji co na so, ra perdonaozgji c. Yo ndambcjimi cja yo n menzumgji a Israel, r chjntcjji r nteji. Emeji a cjanu yo, ngue cua ra dytcji Mizhocjimi, e ra mbtji o animale, cja rr mbspji Mizhocjimi cja ce arta. Y cja na e, pje co nde ma ofrenda co ra unji Mizhocjimi nu. Je ga cjanu ga tsja yo ndambcjimi para ra perdonaozji Mizhocjimi co na so co r cjaji. 2 Cr nte co dya nda pr o iji Mizhocjimi, nguecua ga jyop ga tsjaji co na so. Pero yo ndambcjimi prji ja rg zopjji na jo co, dya sjyaji por c vi tsja na so co. Na ngue xo bzotjo yo ndambcjimi xo bb ma cjaji co na so. 3 Nguecua ni jyod yo mbcjimi ot ra mbspji animale Mizhocjimi ngue cua ra perdonaoji o nzhubtsjji. Nucua cja rr mbspji Mizhocjimi co rgu perdonaoji yo nu minteji. 4 Dya cj cjijitsj ra tsja ce bpji de mbcjimi. Cua ja nzi va tsja Mizhocjimi va eme e Aarn mi jingu, je xo ga cjatjo dya nu, nguetsj Mizhocjimi c eme yo ndambcjimi cja yo n menzumgji a Israel. 5 Je xo ga cjatjonu e Cristo. Dya xo tsjatsj ndambcjimi. Je ngue Mizhocjimi c o eme o un ce bpji c me ni muvi. O xipji a cjava: Nguetsce n Chitsc. Ya r jizhg ne pa dya c je ngue n Chitsc, ee Mizhocjimi. 6 Cja c na o ja Mizhocjimi, je topj a cjava: Nutsce i mbcjimigue cua ja nzi ma cja e Melquisedec,

464 r sido r tsjague mbcjimi para siempre, ee Mizhocjimi va xipji e Cristo. 7 E Jesucristo, ma xe mi bb cja ne xoijm nza cjazgji r nteji, ma ya ro zd ro zrji ro mbtji c, me go dyt Mizhocjimi. Me go mapj va dyt ro tsas c rv bt. Na ngueje na zzhi Mizhocjimi, mi s ro tsas. Me xo go pjd o nguizh e Jess va dyt. Pero xo mi tebe c ro tsja cua ja nzi ma ne Mizhocjimi. Nguecua va tsja Mizhocjimi o dyt, o tsjap o zzhi e Jess para ro tsja cua ja nzi ma ne Mizhocjimi. 8 E Jess, ixi ngue o Ti Mizhocjimi pero me go sufre va dyt. Nguecua va un ngenda e Jess, ma ra tsja na nte texe cua ja nzi ga ne Mizhocjimi, ra sufre ce ntee rg dyt. 9 Na ngue c vi sufre e Jesucristo va nd, s angueze ra salva dya texe co ra sido ra ejme c. Nguecua nunca ra bzhiji. 10 Nguetsj Mizhocjimi ya mama c ndambcjimi e Cristo, cua ja nzi ma cja e Melquisedec.

ro xitscji na puncj o ja c ja ma cja e Melquisedec. Pero dya s r prgueji, na ngueje ya meze in mnceji. 12 Ya mezhe ndeze ma ot i dyrgueji ja ga cja e Cristo. Nguecua nudya ya xo ri xiqueji co aja ja ga cja c. Pero nutsceji ni jyod cj xe ndo ra xceji na yeje co o ja Mizhocjimi co ya vi xitsceji. R jytscji nza cja o ll yo sibatjo, yo dya s ra zi o jn. 13 Texe co dya pr na joo o iji e Cristo, chjntjui nza

11Xe

Peligro de renunciar a la fe

465 cja yo ll yo sibatjo. 14 Pero ma cj co pama pama ra nguiji co na jo, ra mbrji ma ja ngue co na jo, e co na so. Nuco, chjntjui o nzhante yo s ra zi o jn. 1,2 Ma ot, o xitsceji co ni mbr ja cua ja ga cja e Cristo. O xitsceji c ni jyod na nte ra ejme Mizhocjimi y ra jyzi co na so; ma jiy, dya ra salva ma c. Ma ot, xo xceji ja rga jigji nutscji r menzumji a Israel; cja rr escji o dyji rg dytcji Mizhocjimi. Xo xceji c ra te yo aima ra bbtjoji na yeje, cja rr tjnpji ngenda ja ra ma ngrji. Nujyo ni mbrtjo ja yo, dya nguextjo co ni jyod r unncji ngenda yo. Dya xo ni jyod xe r yepe r xitscji yo, na ngueje chjntjui o cimiento na ngum c ot cjpji. C ni jyod r tsjaji dya, ngue c r prgueji mas ja ga cja e Cristo. 3 Ma ra mbxc Mizhocjimi r zocji na jo, e ma ra mbxceji r dyrji na jo, r xitscji co xe aja ja co r jytsc o jn co si yo nzhante. 4-6 Cr co ya mbr ja ga cja e Jesucristo, y ya unji ngenda nu co na jo co dacji Mizhocjimi, y ya nb o mbji o Espritu Mizhocjimi. Anguezeji ya unji ngenda c me na jo o ja Mizhocjimi. Y ya mbrji ja je rga cja ma ra nguinsi ne xoijm. Pero ma ra xgji cja e Cristo, numa, dya ra s ra nzhogji a jmi Mizhocjimi ma. Na ngueje ma xgji a cjanu, cjaji co na so, chjntjui c ri ngue anguezeji ro ndtji e Jess cja ngronsi. A cjanu ra mama yo nte: Dya jo o iji e

HEBREOS5,6 Jess, ra eeji. 7 Tsjijiji ja ga cja ma cj co pje ra ndujm cja na juajma. Nu ce juajma ra zichi co ce dyebe c j na puncj. Nucua ma ra un co ra zii co o cjaja ce juajma, numa, Mizhocjimi ra bendecigo ma ce juajma c, ra tsjap xenda ra un. 8 Pero ma dyav o bidyi co ra un ce juajma, dya pje ga jo ma c. Mizhocjimi ra tsjap ra nd co bidyi, y ra jyziji ce juajma; dya cj cja xe ra ndujm c.

siyatscji cjuarma. Z ga cjanu rv xitscji dya, pero r junt n mnc r tsjaji na jo, dya r tsjaji nza cja ce juajma c o un dyav o bidyi. Na ngueje texe co ya jog o mb, na jo ga tsja co. 10 I negueji Mizhocjimi, nguecua vi pjsceji co aja o ti Mizhocjimi, y sido i pjsceji co. C ni tsjagueji a cjanu, dya ra jyombee Mizhocjimi. 11 I cjacjuanaji i pjsceji yo nin cjuarmaji. Me ne n mnc c xo r tsjacjuanaji nzi natsceji rgui chebeji r mji a jense. R neg c r junt in mbji a cjanu texe co cj co xe r minceji, c r ma tsrji co Mizhocjimi. 12 Dya r neg r jyzgueji rgui chebeji e Cristo. R tsjagueji cua ja va tsja co mi cr mi jingu co o enche o mb Mizhocjimi. Anguezeji go sidoji, dya jyziji Mizhocjimi. Nguecua ya chunji dya co vi xipji Mizhocjimi anguezeji. 13 Mizhocjimi o xipji e Abraham c ro intsjimi angueze. Dya cj

9R

La esperanza que nos mantiene firmes

HEBREOS6,7 mi bb c xenda ri pjzhi na nojo que na ngueje Mizhocjimi. Nguecua o mamatsj na cjuana Mizhocjimi va zopj e Abraham. 14 O xipji: Na cjuana r intsjimits na puncj, y r cjac c me rr puncj in mboxbchegue, embeji e Abraham. 15 E Abraham mi sido mi tebe, nguecua va chun co vi xipji Mizhocjimi. 16 Ma jura yo nte, ndji naja c xe na sj que na ngue anguezeji. Ma cj co ra zopj c naja, ma ra jura rg xipji, dya s ma c naja ra mama: Dya cjuana, ra ee. 17 Xo va cjatjonu Mizhocjimi, ma o xipji e Abraham c ro intsjimi angueze y ro tsjap c rv puncj o mboxbche, o mamatsj na cjuana va xipji. Na ngueje me go ne Mizhocjimi ro jizhi na jo, c dya ro pt co vi xipji e Abraham, ro tsja cua ja nzi va mama. Ngue cua co ro tsjap o mboxbche e Abraham, ro creoji c vi mama Mizhocjimi. 18 Nutscji ya r enche n mbji e Jesucristo, ngue cua dya r ma sufregji. Ya r tebeji dya c r ma crji co Mizhocjimi cua ja nzi va mama. Ra s r junt n mncji c r ma crji co Mizhocjimi, na ngueje dya ra pt co o mama. O mamatsj na cjuana; dya s ra tsja bchjine. 19 R prgji cumple Mizhocjimi, nguecua r zzhiji r sido r ejmeji. R tebeji r ma crgji co Mizhocjimi a jense. 20 Na ngue ya cjog e Jess a jense nu ja ya va acji dya cja Mizhocjimi. Angueze o ot a xoi; nutscji r bpjagji. Na ngueje angueze ya mbzhi dya ndambcjimi cua ja nzi ma mbzhi e Melquisedec. Y dya ra nguar rg tsja ndambcjimi c.

466
Jess, sacerdote de la misma clase que Melquisedec

E Melquisedec c r xitscji, mi manda cja ce jii a Salem, mi ndambcjimi cja Mizhocjimi c bb a jense. Na nu pa e Abraham o ma zr co rey co vi e zidyi a fuerza c o sobrino, o ndp co, y o ndunb co mi tun co rey. Nucua ma m o nzhog e Abraham, o chjvi cua e Melquisedec. Nucua e Melquisedec go dytp cua Mizhocjimi e Abraham. 2 Nucua e Abraham o j na diezmo texe co vi ndunb co rey, cjanu o un cua e Melquisedec. Nu ce tj Melquisedec ne ra mama jmuu c manda na jo. Y ce tj Salem ne ra mama yo nte me mjji, dya pje mbeeji. Nguecua c o tj angueze ne ra mama jmuu nu ja mji, dya pje mbeeji. 3 E Melquisedec, dya mr cjo mi eje o tata o nana, ni xo ri ngue co o mboxpale. Dya xo mr jingu o jmus ni jingu o nd. Nguecua, ja co nzi ma cja e Melquisedec, je xo ga cjatjonu c nu Ti Mizhocjimi, dya ra nguar rg tsja mbcjimi. 4 E Abraham mi ngue n mboxpalegji c, c me ma jo a jmi Mizhocjimi. Pero o j na diezmo co vi ndunb co rey, cjanu o un cua e Melquisedec. Nguecua s r unnceji ngenda c mi pjzhi na nojo e Melquisedec. 5 I prgueji ngueje yo o mboxbche e Lev yo pjzhi dya mbcjimi cja yo n menzumgji a Israel. Co ley, je topj nu, c psi derecho yo mbcjimi ra dyrji diezmo. Ra

467 dytji yo nu menzumtsjji, z xo ngue o mboxbche e Abraham. 6 Mizhocjimi ya vi zopj e Abraham vi xipji c ro tsja Mizhocjimi ro intsjimi texe co ri cr cja ne xoijm. E Melquisedec, maco dya pje mi cjavi e Lev, pero o j ce diezmo c o un e Abraham c; cjanu o dytpji cua Mizhocjimi e Abraham. 7 Dya dyt e Abraham Mizhocjimi por e Melquisedec; ngue e Melquisedec o dyt Mizhocjimi por e Abraham. Nguecua r unncji ngenda c xenda mi pjzhi na nojo e Melquisedec que na ngue e Abraham. 8 Yo mbcjimi yo o mboxbche e Lev co r dya o diezmo, nde t co. Pero e Melquisedec, dya topj cja o ja Mizhocjimi cjo o nd c. 9 Yo o mboxbche e Lev tji o diezmo yo nu menzumtsjji, pero xo unji o diezmo. Ra s r mangji c dya nguextjo e Abraham c o j diezmo cjanu o un e Melquisedec; xo etjo co o mboxbche e Lev xo unji diezmo e Melquisedec ma dya be mi jmusji. 10 Na ngueje mi natjoji co e Abraham c nu mboxpaleji ma o chjvi e Melquisedec. 11 Z mi mbcjimi co o mboxbche e Lev y mi pspji animale Mizhocjimi, pero co nte, dya nintspiji o mbji co na so. Nguecua mi jyod c ro bb c na ndambcjimi c ri nano, c dya ri nza cja e Aarn c nu mboxbche e Lev. Mi jyod ro bb na ndambcjimi c ri nza cja e Melquisedec. Co o ley Mizhocjimi co o chun co nte co pa co, je mi topj co, c

HEBREOS7 ja rv ppji co o mboxbche e Lev co mi mbcjimi. 12 Nudya, ya pt mbcjimi; ya bb dya na ndambcjimi c nza cja e Melquisedec. Nguecua xo ni jyod ra pt dya co ley. 13 E Jesucristo c ngue n ndambcjimigji dya, dya mboxbche cja e Lev c; je mboxbche cja c na o ti e Israel. Dya cj mi mbcjimi ne r naja co o mboxpale e Jesucristo. 14 R prgji na jo, e Jesucristo cn Jmugji je mboxbche cja e Jud; maco e Moiss nunca vi mama c ro tsja mbcjimi co o mboxbche e Jud. 15 Ni jyod ra pt co ley. Na ngueje cja bb dya na ndambcjimi c pjzhi nza cja e Melquisedec. Ce ndambcjimi ngue e Jesucristo c. 16 Co aja mbcjimi mi emeji cua ja nzi ga mama co ley, mi cjaji mbcjimi na ngueje mi mboxbcheji cja e Lev. Pero nudya, c ya tsja mbcjimi, me na zzhi c. Z o nd pero o bbtjo, y nudya dya cja ra nd. Nguecua ga tsja dya ndambcjimi c. 17 Na ngueje o mama a cjava Mizhocjimi o xipji c nu Ti: Nutsce, r sido r tsjague mbcjimi cua ja nzi ma cja e Melquisedec, ee Mizhocjimi. 18 Co ley co ot vi un Mizhocjimi, Mizhocjimi ya mama c dya cja mandazgji co. Na ngueje nuco, dya s ro mbxcji ro perdonaozgji n nzhuncji. 19 Co ley co, dya cj ndintspi o mb c rv chzhi a jmi Mizhocjimi. Pero o j e Jess o e ngtcji co na so. Nguecua ma r enche n mbji angueze, ra ndintsquiji n mbji, ngue cua ra s r chzhiji cja Mizhocjimi.

HEBREOS7,8 ma o eme mbcjimi e Jesucristo, o mamatsj na cjuana. 21 Ma o emeji co aja mbcjimi, dya cj jura ma. Pero Mizhocjimi ma m o eme mbcjimi e Jess, o mamatsj na cjuana ma c. O xipji a cjava: Nutsc r Mizhocjimig r mamatsjg na cjuana y dya r pt cua ja rg mbeeg, c dya ra nguar r tsjague mbcjimi nza cja e Melquisedec, ee Mizhocjimi. 22 Na ngue c ni bb mbcjimi dya e Jess, ra s ra zd co ja co ya zocji Mizhocjimi. Nu co ja co, ngue na testamento c xenda ni muvi que na ngue ce testamento c o chun co n mboxpalegji, c ngue co ley. 23 Co aja mbcjimi, na puncj co. Na ngue c tji, dya s ra sido ra tsjaji mbcjimi. 24 Pero e Jess, dya ra nd c, nguecua ra sido ra tsja mbcjimi. 25 Ma cj co ra enche o mb e Jesucristo, ra s ra chzhi cja jmi Mizhocjimi; Mizhocjimi ra recibido co. E Jesucristo ra ndintspi o mbji, ngue cua dya ra bzhiji. Na ngueje e Jess dya cja nunca ra nd, nguecua dya ra jyzi rg dytp Mizhocjimi co. 26 Me na jo na ndambcjimi e Jesucristo; ngue c ni jyodzji c. Angueze o tsja cua ja nzi ma ne Mizhocjimi co na jo; dya nduns o nzhub ni ro tsja co rv so. Nuc, dya pje nza cjazgji r cjaji co na so. Nguecua, ndo pjzhi na nojo a jense dya c. 27 Co aja mbcjimi pama ptji o animale, cja na mbspji cua Mizhocjimi ngue cua ra perdonaoji o nzhubtsjji.

468 Nucua cja na mbtpji cua animale Mizhocjimi ngue cua ra perdonaoji co nte. Pero e Jess, dya mi jyod ro tsja a cjanu c. Na ngueje natjo vez o nd va ngtcji n nzhuncji. 28 Co ley, je topj c ngue yo nte yo ra tsja ndambcjimi, maco bb ma cjaji co na so. Pero ma ya vi cjog na puncj o cj, Mizhocjimi o mamatsj na cjuana va eme c naja c ra tsja ndambcjimi. C o eme ngueje c o Ti. Nguetsj c nu Ti c s ra tsja me na jo na ndambcjimi c dya ra nguar.

20Mizhocjimi

Texe co ya r xitscji, ngue c rgui prgueji c ya r ecjji dya na ndambcjimi c me pjzhi na nojo. Angueze ya mimi dya cja o jody Mizhocjimi c manda a jense. 2 Nu cja ce ngum de xipjad nu ja mi ppji co mbcjimi, mi bb ce cuarto c me ma sj. Pero cn ndambcjimigji c r ecjji dya, je va ppji dya c, nu ja me na sj a jense. Nu ce lugar a jense, dya ngue na nte c o dyt c; ngueje Mizhocjimi. 3 Texe yo ndambcjimi emeji yo, ngue cua pje co ra mbtpji Mizhocjimi y pje co xe nde ra unji, para ra perdonao Mizhocjimi o nzhub yo nte. E Jess cn ndambcjimigji dya, xo mi jyod pje ro un a jmi Mizhocjimi c. 4 Ma xe ri bb dya angueze cja ne xoijm, dya ro tsja mbcjimi ma c. Na ngueje xe cr yo mbcjimi yo pje co nde un Mizhocjimi cua ja nzi ga topj cja o ley Mizhocjimi. 5 Nu

Jess, abogado de un nuevo pacto

469 ce cuarto c me na sj nu ja ppji yo mbcjimi, dya ixi ngue a jense c. Pero ngue c r unji ngenda ja ga cja a jense. I mbeeji ja va sjipji e Moiss ma ya mi ngue ro dyt ce ngxipjad. O zopj na tsizzhi Mizhocjimi va xipji: R pjtpgue ngenda ja rgui dyt ce ngxipjad. R dyt c ri nza cja co i jandague r jtsc cja ne teje, embeji e Moiss. 6 Na ngue c ni tsja dya mbcjimi e Cristo, cja nuevo ne testamento nu o zoczji dya Mizhocjimi. C ot testamento c ngue co ley, dya s ro ndintsquiji n mbji. Pero ya mama Mizhocjimi ra ndintsqui e Jesucristo n mbgji. Nguecua ce bpji c psi dya e Cristo, xenda ni muvi c, que na ngueje c o bpji yo mbcjimi. 7 Nu ma ro mbxcji na jo c ot testamento c ngue co ley, dya rv jyod ma c xe ro zoczji dya Mizhocjimi nu na testamento. 8 Pero Mizhocjimi o chtp co nte c dya mi tji ce testamento c vi unji c ngue co ley. Nguecua va mama cua: Ra zd na nu paa, ma r zopcj yo menzum a Israel e yo menzum a Jud, r unji na testamento c cja nuevo c me rr jo. 9 Dya ri nza cja ce testamento c r un co o mboxpale anguezeji ma r pjongji a Egipto o mbedyeji libre. Co r xipcjji, dya go dytcji. Nguecua dya cja xo rv cjapcji ngenda. 10 Pero ce testamento c r ung yo menzum a Israel

HEBREOS8,9 ma ra zd co pa co, je rga cjava co: R cjapc n jag ra zichi na jo cja o mbji e cja o pjeeji, ngue cua ra mbr ra tsjaji ja co nzi rg neg. Ngue cua ri nguetsc o Mizhocjimizg anguezeji, y anguezeji ri ngueje n chig co. 11 Y dya cja xe rgu jyod cj ra jchi co nu dyoji ra xipjiji: Ni jyod r prgue Mizhocjimi, ra eeji. Iy. Texeji ra mbcji, z pje pjzhiji, z dya pje pjzhiji. 12 Na ngueje r perdonaog co ri cjaji na so. Dya cja xo r mbeeg co o nzhubji, ee Mizhocjimi. 13 C vi mama Mizhocjimi c ri bb na testamento c cja ri nuevo, ixi etsetjo c ya cjog ce testamento c ot vi xipjiji co nte, c ngue co ley. Y ma ya cjog co ley, dya cja mandazji co.

Co ley co o dyopj e Moiss co vi xipjiji co nte mi jingu, je mi topj nu, c ja rv matji Mizhocjimi, e ja rv mbpiji. Xo mi bb ce ngxipjad c ma sj, pero mi bb cja ne xoijm c. 2 Cja ce cuarto c mi mbr mi cjog co mbcjimi, je nguejnu ma j nu ce tracandelero. Xo ma j nu ce mexa c mi pspji tjmchi Mizhocjimi. Ce cuarto c, ngue c ma sj c. 3 Y nu ja mi cjogji c na yeje cuarto, je xo mi nns nu ce bitu c mi

El santuario terrenal y el santuario celestial

HEBREOS9 cjot ce cuarto. Ce cuarto c na yeje, ngue c xenda ma sj c. 4 Je nguejnu ma j nu ce arta c dyav o oro, nu ja mi tjtji co me ma jo ma jyr nza cja o nguichjn. Je xo ma j nu, ce caja c mi bsi co laja co mi topj c ot testamento c ngue co o mandamiento Mizhocjimi. Nu ce caja vi ngosji dyav o oro c. A mbo cja ce caja, mi j ce sb c xo mi dyav o oro cua ja mi quii ce man. Je xo mi j nu ce dyenza c o nzhjn na nu paa ma mi jn e Aarn. Je xo mi quii nu, co laja co mi topj co mandamiento. 5 C mi cjob ce caja c, je mi xisiji nu, co o cjii co animale para ro perdonao Mizhocjimi o nzhub co nte. A xese cja c mi cjob, mi bb yeje co vi tt de oro co mi peje o juaja. Nu co, mi xiji querubn co. Mi cobvi o juavi a xese cja ce caja. Nuco, ngue co rv un ngenda co nte c mi bb Mizhocjimi co anguezeji. Nujyo, ro s xe ro xitscji ja ga cja, pero dya ni jyod dya. 6 Ma ya vi jog cja ce ngxipjad texe yo ya r xitscji, o mbr co mbcjimi o ppjiji nu. Pama mi cjogji cja ce cuarto c ma sj, ro mbpiji Mizhocjimi. 7 Ce cuarto c xenda ma sj, nguextjo ce ndambcjimi c mi s ro cjog nu. Natjo pa nu cj mi cjog nu c. Ma mi cjog c, mi tjdyi o cji o animale, mi un a jmi Mizhocjimi c. Mi xisi nu co cji c rv perdonao Mizhocjimi o nzhub angueze, e co o nzhub co nte. 8 C mi cja a cjanu ce

470 ndambcjimi, ngue c ni jtscji o Espritu Mizhocjimi c dya s co nte ro chzhiji a jmi Mizhocjimi nu ja me ma sj. Dya s ro chzhiji ma xe mi bb ce ngxipjad nu ja mi ppi co mbcjimi Mizhocjimi. 9 Nguecua yo cj yo r crgji dya, s r unncji dya ngenda pje ne ra mama co bpji co mi cja co mbcjimi. Co mbcjimi mi ptji animale, cja ma mbspji Mizhocjimi, y pje co xe nde ma ofrenda mi unji c. Pero co nte co ma un co animale co mbcjimi ro mbtji, dya go nintspiji o mbji co na so, pero mi sido mi unji ngenda c mi t o nzhubji. 10 Co ley co mi t co mbcjimi ma mbpiji Mizhocjimi, je topj co, c pje ma jn mi s ro ziiji, e co dya mi s ro ziji. Je xo topj co, c ja rv xajaji, e ja rv xindyji, e ja rv mbeche o nguaji. Mizhocjimi vi dyacji co ley co, hasta ma cja ro zd co cj ma ro ndintscji n mncji c. 11 Ya zd o j e Cristo c ngue n ndambcjimigji dya. Nguecua Mizhocjimi ga dyacji dya co xenda na jo. E Cristo ya cjog a mboo nu ja me nda ni muvi e me nda na jo. Nu ja bb dya angueze, dya cj dyt co o dy na nte. Na ngue, dya ngue na ngum cja ne xoijm. 12 E Jess ma o cjog a jense, dya nddyi o cji co tsichivo, ni ri ngue o cji co tsitranglo. Pero o cjog a jense na ngueje nguetsj o cji c o pjd ma o mbtji. Je bb dya nu e Jess; dya ni jyod ra cjog y ra mbedye cua ja nzi ma tsja co mbcjimi. Na ngue c vi e nd angueze, o ngtcji co

471 na so co r cjaji. Nguecua, dya cja r ma cjtgji co. 13 Co nte co, ma cj co pje mi tjr co ma so, mi pgaji co na so cja o cuerpoji. Nucua co mbcjimi ra mbtji cua co tsitranglo e co tsichivo. O bb ma ra mbantaji co ndeje co o bozivi na tsisunglo, cja rr xisiji cua co nte co vi pga co ma so, para ro jog co vi pgaji co o cuerpoji. 14 Pero xenda ni muvi c vi mbtji e Cristo va pjd o cji. Na ngueje Mizhocjimi angueze y ra bbtjo. Y na yeje, angueze o netsj ro mbtji, na ngue je ga cjanu va ne Mizhocjimi. Y c na jii, mi ojtjo co ma so angueze. Nguecua co na so co mi cjagji ma ya mi ngue ro bzhgji n aljmaji, ra perdonaozji dya co, ngue cua r prgji c dya cja r tgji n nzhuncji. Ngue cua xo ra s r chzhgji dya a jmi Mizhocjimi c bb a jense, r matcji c. 15 Mizhocjimi o mama mi jingu c ro perdonaozgji n nzhuncji, y dya cja ri tgji co. Mi tji n nzhuncji na ngueje dya mi tcji c ot testamento c ngue co ley co vi mandazgji Mizhocjimi. Pero ya zoczji dya na testamento nu cja nuevo. Na ngue ma o nd e Jesucristo, o ngtcji co mi tgji, e co mi t co mi cr mi jingu. Nguecua nudya, texe co o tsjap Mizhocjimi o ti mi jingu, e co cjap dya o ti, ra perdonao dya Mizhocjimi co, cua ja nzi va mama mi jingu. 16 Tsjijiji ne ja nu r xitscji dya. Ma cj co ra mbb na testamento ra jus cj ra zopc co psi, dya ixta chun. Cja ra chun co psi, ma cja ra mbr co pje

HEBREOS9 pjzhi c na cjuana ya nd ce nte c o mbb ce testamento. 17 Cja ra chun co, ma ya rgu nd ce nte. Dya cj be s ra chun co psi ce nte c, ma xe ri bntjo c. 18 Je xo ma cjatjonu ma o un Mizhocjimi co n mboxpalegji c ot testamento c ngue co o ley Mizhocjimi, o tsja e Moiss o xisiji co o cji co animale co ya vi bt. Nucua ndeze ce pa c, co n mboxpalegji mi jyod ro dytji co ley co. 19 Ce pa c, o tsja e Moiss, ot o zopj co n mboxpalegji o xipjiji texe co o ley Mizhocjimi. Nucua cjanu o ma tj cua co o cji co tsitranglo e co o cji co tsichivo, co ya vi chjanba o ndeje. Cjanu o jn na pjino c mi bch o mbaxidyo. Nucua co ce pjino c, ngue c vi xisi o cjii ce libro c mi topj co ley. Cja xo nu xisi cua cjii texe co nte. 20 Nucua e Moiss cjanu o zopj co nte o xipjiji: Yo cji yo r xixciji e yo r xisi ne libro, ngue yo rgui unnceji ngenda c ni jyod r dytqueji ne testamento nu cja dyacji Mizhocjimi, ni jyod r dytqueji dya yo ley yo cja mandatsceji, ee e Moiss. 21 Je xo va cjatjonu xo xisi o cjii ce ngxipjad, e texe co traste e co pje nde mi jyod cja o bpji co mbcjimi. 22 Xo topj cja co ley, casi texe ma cj co mi pga co ma so, mi jyod ro ndintspiji co cjii. Ma cj co mi cja co ma so, mi jyod ro mbtji animale ro xisiji co o cji co, ngue cua ro perdonaoji o nzhub ce nte c.

mi jyod ro xisiji o cji o animale cja ce ngxipjad ngue

El sacrificio de Cristo quita el pecado

23Xo

HEBREOS9,10 cua ro ndintspiji c, e co pje nde mi cupaji nu. Pero para ro ndintscji n mncji ngue cua ro s ro chzhgji a jmi Mizhocjimi c bb a jense, dya mi muvi co o cji o animale. C vi tt ce ngxipjad c, ngue c rv un ngenda co nte ja ga cja a jense nu ja bb Mizhocjimi. 24 Nu ja cjog dya e Cristo, dya ngue ce ngxipjad c vi dyt co a dy co nte. Nu ja cjog, je ngueje a jense nu ja va t dya Mizhocjimi por nutscji. 25 Co ndambcjimi tsjma mi cjogji nu ja me ma sj. Je mi tjdyiji nu co cji co dya mi ngue o cjitsjji anguezeji. Pero dya ga cjanu va tsja e Cristo. Na ngue natjo vez c o e nd. 26 Ma ro na puncj vez, ya na puncj vez rv mbtji c, ndeze ma o mbr o ngr yo nte. Pero dya je ga cjanu. Na ngueje yo cj yo ya ni ma ra nguinsi nu xoijm, natjo vez o j angueze. O ro e un c o vida ro mbtji, ngue cua ro ndintscji n mncji co na so. 27 Nutscji r nteji, o chacji c natjo vez r tgji. Y nucua, cja rr jncji cua ngenda Mizhocjimi. 28 Je xo va cjatjonu e Cristo. Natjo vez va e nd ngue cua va ngtp o nzhub na puncj o nte. Angueze ra j na yeje. C rgu eje, dya ngue c ra nd na yeje c rgu ngtcji co na so, jiy. Ngue c ra e zidyi co tebe c, ra mimiji co Mizhocjimi a jense. Co ley co vi chun co n mboxpalegji, ngue c rv unji ngenda c ro j naja c ro ndintspiji o mbji. Co ley, dya ndintspiji o mbji co. Z tsjma

472 mi ptji o animale co mi pspji Mizhocjimi, pero sido mi tji o nzhubji. 2 Nu c mi mbspji o animale, ma ro s ro ndintspiji o mbji, dya cja xe ro mbspji ma. Na ngue ya rv nintspiji na jo; dya cja xe ri sji cjo ri tji co na so ma. 3 Pero dya je ma cjanu. Na ngueje tsjma tsjma mi pspji co animale Mizhocjimi, nguecua co ntee tsjma tsjma mi mbeeji c xe mi tji co na so. 4 Na ngueje co o cji co tsitranglo e co o cji co tsichivo, dya s ra ndintscji n mncji co na so. 5 Nguecua ma o j e Cristo cja ne xoijm, o mama a cjava angueze va xipji Mizhocjimi c nu Tata: Yo nte pscji o animale y pje co nde daceji. Pero dya nda i negue a cjanu. Nguecua r dyac na cuerpo r cjag texe cua ja nzi gui egue. 6 C ni mbscji o animale, e co pje co nde ni dyaceji, dya nda i negue a cjanu. 7 Nguecua r mang: Nutsce Mizhocjimi, r ne r cjag cua ja nzi gui egue. R ne r cjag cua ja nzi ga topj co in leygue cja ce libro c mansa. R ne r cjag cua ja nzi ga topj r cjag, ee e Cristo. 8 Tsjijiji co o mama e Cristo. Ot o mama c dya nda go ne Mizhocjimi c mi mbspji o animale, ni ri ngue c mi tjtpji co, ni xo ri ngue c pje co mi unji angueze para ro perdonaoji o nzhub co nte. Maco co ley, je

10

473 topj c je ga cjanu rv tsja co mbcjimi. 9 Nucua e Cristo cjanu o mama: Nutsce Mizhocjimi, r ne r cjag cua ja nzi gui egue, ee. Nguecua dya cja ni muvi c ni mbspji animale Mizhocjimi, o c pje co nde unji para ra perdonaozgji n nzhuncji. C ni muvi dya, ngue c o e nd e Cristo cua ja nzi va ne Mizhocjimi. 10 E Cristo natjo vez va e nd, na ngue je ga cjanu va ne Mizhocjimi. Nguecua ya na jozgji dya a jmi angueze. 11,12 Yo mbcjimi pama pama ptji o animale, cja rr mbspji cua Mizhocjimi. Maco co o cji o animale, dya s ra ndintspi o mb yo nte co o pecadoji. Pero e Cristo natjo vez va e nd va ngtcji n nzhuncji c, nguecua dya cja r tgji co. Yo mbcjimi, dya syaji, sido ptji o animale. Pero e Cristo, ya mimi dya a jense cja o jody Mizhocjimi, ya sya. Na ngue ya nguar ce bpji c o e tsja, natjo vez o e nd por nutscji. 13 Nudya, je mimi e Cristo a jense; tebe hasta ma ra ndpji co nuu na . 14 Na ngue c natjo vez va nd e Cristo, ya ndintsquiji n mncji nutscji o ntezgji dya. Nguecua, dya cja r tji dya co na so. 15 Je xo ga cjatjonu ga xitscji o Espritu Mizhocjimi: 16 Ce testamento c r ung yo nte ma ra zd co pa co, je rg cjava c. R cjapc n jag ra zichi na jo cja o mbji e cja o pjeeji, ngue cua ra mbr ra tsjaji cua ja nzi rg neg, ee Mizhocjimi.

HEBREOS10
17Xo

mama a cjava: Yo nte, dya tcji n leyg, me tuns o nzhubji. Pero r perdonaogji, dya cja xe r mbee co na so co cjaji, ee. 18 Ma ya perdonaozgji Mizhocjimi co na so, ixi prgueji c dya cja xe ni jyod cj pje xe ra un Mizhocjimi ngue cua ra perdonaozgji co.

mi cjuarmatsgji, ra s r chzhgji dya a jmi Mizhocjimi c bb nu ja me na sj; dya cja ni jyod r sgji. Na ngueje e Jesucristo o pjd o cji va nd. 20 Nu cja ce ngxipjad nu ja mi ppji co mbcjimi mi jingu, mi nns na bitu ngue cua dya s ro cjogji nu ja me ma sj. Pero nutscji s r chzhgji dya a jmi Mizhocjimi c bb nu ja me na sj a jense. S r chzhgji, na ngue o nd e Jesucristo, cjanu o te o bbtjo na yeje. 21 Nguetsj angueze n ndambcjimigji dya c, nutscji o tizgji dya Mizhocjimi. 22 Cua ja nzi va tsja e Moiss o xisi co mbcjimi o cji co animale ngue cua ro nintspi co, je xo ga cjazgji dya nu, Mizhocjimi ya ndintscji n mncji dya. Y cua ja nzi ma xaja co mbcjimi ngue cua ro chjintsitsjji o cuerpoji, je xo ga cjazgji dya nu, r jigji rv jizhgji c ya nintscji dya n mncji. Nguecua ni jyod r chzhgji dya a jmi Mizhocjimi co texe n mncji, y r junt n mncji c ra recibidozji dya c. 23 Ni jyod sido r junt n mbji a cjanu; dya r yembeeji. Y r

19Nguecua

Debemos acercarnos a Dios

HEBREOS10

474

xipjiji yo nte. Na ngue Mizhocjimi ngueje co dya dyt co ley mi cumple c mama. 24 Xo ni jyod jingu. 30 Na ngueje r prgji ja ga r pt rga zopjji yo mi cjuarmaji, cja Mizhocjimi c o mama a cjava: ngue cua r siyaji yo nn minteji Nguetsc r cjap ra sufre co cja y r pjscji yo. 25 Cr o cjuarma na so, r nzhopcji co na so co vi tsjacji, ee. Je xo topj a cjava co dya cja jmurji co co nu o ja Mizhocjimi: Mizhocjimi ra cjuarmatsjji. Dya ni jyod a cjanu. jnp ngenda co o ti, ee. 31 Me Ni jyod r jmurgji y r pt rga zopjji. Ni jyod na puncj r cjaji na sj ma cj co ra tsja co na so. a cjanu, na ngueje r prgji ya va Na ngue Mizhocjimi ra tsjap ra chzhi ce pa ma ra j na yeje e sufre na puncj. 32 Nutsceji r mbeegueji na jo co Jesucristo. 26 Nutscji r prgji c na pa ma cja vi prgueji ja ga cja e cjuana ja ga cja e Cristo. Nguecua Cristo. O tsjacji yo nte i sufregueji nu ma ixt mbee r cjaji co na so, na puncj pero i schqueji, dya i dya s xe ra perdonaozgji co. Na jyzgueji e Jesucristo. 33 Bb ma ngueje ya nd e Cristo por nutscji, me go tsjacji burla va zancji dya cja s xe ra nd na yeje. 27 C yo nte, y va tsjaceji co na so. Xo ra s r tebeji ma, nguextjo c ra bb ma i dyocjeji co cjuarma tsjacji Mizhocjimi me r sufregji co je xo ga cjatjonu va tsjapji, na puncj. Na ngueje texe co ji e i juentsqueji co. 34 I juentsqueji Cristo, Mizhocjimi me ra nb co, co cjuarma co mi sufre a pjr, ra tsjap ra ma sufreji cja sivi. 28 Mi i pjsceji co. Y ma o tsja co nte jingu mi cr co o tsjap dya ni o jnnceji co mi psceji, me muvi co o ley Mizhocjimi co vi i mcjeji vi pspiji paciencia co. dyopj e Moiss, o tsjaji na so. Pero Na ngueje i prgueji je bsceji ma mi bb yeje o jii testigo co a jense co xenda na joo co dya ra ro mama pje vi tsja co nte co, ro chjor. 35 Nguecua, dya r jyziji mbtji ma co vi tsja na so, dya e Cristo; sido r junt in mbji ro perdonaoji. 29 E Jess o pjd o c ra salvatsji c, dya r sji. Na cji va nd. Nguecua Mizhocjimi ngueje ma r sidoji, ra dyaceji s ra dyacji dya co na jo co vi ma Mizhocjimi co me na jo. 36 Ni mama, y nguecua s ra ndintscji jyod r tsjagueji cua ja nzi ga ne dya co na so. Y o Espritu jtscji ja Mizhocjimi; ni jyod r schqueji ga siyazgji Mizhocjimi. Nguecua ngue cua ra dyaceji c ya mama. 37 Na ngueje je topj a cjava o ja ma cj co mbee ra tsja co na so, numa, jnp ma o ja e Jess c Mizhocjimi: nu Ti Mizhocjimi cja rr ynb Ya ngue ra j na yeje nu c i cua, y cjap dya ni muvi c vi tebeji; dya ra mezhe c. 38 Ma cj co enche o mb c, nd c, y cja co na so chjntjui c ro zad o Espritu Mizhocjimi. ya jog cja n jmig ma co. Y Nguecua ce nte c, merecido c ma ra sido ra creoji, r unji xenda ra sufre na puncj, que na ra ma mimiji co nuzg.

475 Pero ma cj co ra z y ra chjencheji, ma dya cja ra ejmeji, numa, dya cja r mpg ma co, ee Mizhocjimi. 39 Co s a cjanu, ra ndji, dya ra salvaji. Nutscji, dya r sji. R enche n mncji Mizhocjimi nguecua ra dyacji c dya r tji, r bncji.

HEBREOS10,11 o ja Mizhocjimi ja va enche o mb Mizhocjimi c. 5 E Enoc mi enche o mb Mizhocjimi. Nguecua o sidyi a jense, dya go nd c. Dya cja xe go mimi va cja ne xoijm, na ngueje Mizhocjimi ya vi zidyi a jense. Je topj cja o ja Mizhocjimi c mi cja Mizhocjimi mi mp e Enoc ma dya be mi sidyi a jense. 6 Na nte, ma dya ra enche o mb Mizhocjimi, numa, dya s Mizhocjimi ra mp ma ce nte. Na ngueje ma cj co ne ra chzhi a jmi Mizhocjimi, ni jyod ra junt o mb c bbtjo Mizhocjimi. Xo ni jyod ra junt o mb, ma ra jyod Mizhocjimi co texe o mb, Mizhocjimi ra un c rgu mbr ja ga cja angueze, y ra recibido c. 7 E No, xo enche o mb Mizhocjimi. Mizhocjimi o zopj e No o xipji c ro peje na tradyebe ro chjot texe co nte. Z nunca mi jandaji a cjanu co pa co, pero e No o creo c vi mama Mizhocjimi. O zp cua co ja co, go dyt cua na barco. Nguecua dya nd e No cja ce tradyebe, ni ri ngue c nu su, ni xo ri ngue co o ti, ni xo ri ngue co o cj. E No o junt o mb c ro eje na tradyebe cua ja nzi va mama Mizhocjimi. Nguecua va mama Mizhocjimi c ya ma jo e No cja o jmi. Pero co nte, dya tsjapji ngenda c vi mama Mizhocjimi. Nguecua jetse ma so co nte co. 8 E Abraham, Mizhocjimi o xipji ro mbedye cja c o jii, ro ma cja c na jii c ro tsjap o cjaja. E Abraham o enche o mb Mizhocjimi c. Nguecua ixco

11

Nu ma r enche n mbgji Mizhocjimi, r prgji ma c ra zd co ya mama angueze. Y r tebeji co, z dya r jandaji cjo ra zd. 2 Bb co mi cr mi jingu co me nntji cja o ja Mizhocjimi c mi cjaji na jo. Me nntji a cjanu na ngue mi enche o mbji Mizhocjimi, mi prji c ro tsja cua ja nzi va mama. 3 Mi jingu mi ojtjo yo bb dya; mi nguextjo Mizhocjimi. Nucua o mama Mizhocjimi c ro bb ne jense e ne xoijm, o bb cua. Nguecua r enche n mncji Mizhocjimi, r prji ra zd cua ja nzi ga mama angueze. 4 Mi jingu, e Abel o mbt o animale co o mbsp Mizhocjimi. Xo etjo e Can, xo mbsp Mizhocjimi co vi mbedye cja o juajma. Pero co o mbsp e Abel, xenda ma jo a jmi Mizhocjimi co, na ngueje e Abel mi enche o mb Mizhocjimi. R prgji c ma jo e Abel a jmi Mizhocjimi, na ngueje Mizhocjimi o mp co o un e Abel. Nguecua z ya nd e Abel, pero chjntjui c xe ri atjo c, na ngueje s r unncji ngenda cja

La fe

HEBREOS11 dyt Mizhocjimi go mbedye go ma cua, z dya mi pr ja je ro zt. 9 Nu cja ce jii c vi mama Mizhocjimi ro un e Abraham, e Abraham mi nzhontjo mi nzhontjo nu. Na ngue dya be mi ngue o cjaja ce jii c. Mi bbtjo e Abraham cja na ngxipjad c mi tstjoji. E Abraham mi nzhontji e Isaac c nu ti, e e Jacob c nu bche co xo vi xipji Mizhocjimi ro tsjap o cjajavi ce jii c. Z mi nzhontjo e Abraham, pero mi sido mi ejme Mizhocjimi. 10 Mi tebe ro ma mimi cja ce jii a jense c nunca ra chjor, c nguetsj Mizhocjimi o dyt ja co nzi va ne. 11 E Sara c nu su e Abraham, dya mi muxti c. Ya xo vi cjog o cj ma ro muxti. Pero o enche o mb Mizhocjimi, mi pr c ro mus na tsiti cua ja nzi va mama Mizhocjimi. Nguecua Mizhocjimi o un e Sara ro nduns ce tsiti c o mus. 12 Nguecua e Abraham, z ya me mi pale cj xe ro mama c xe ro s ro eje ti c, pero go tsj na puncj o mboxbche c. Yo seje a jense, e co xm co jr a n cja yo ndare e cja yo mar, dya cj s ra mbezhe co. Je xo ga cjatjonu yo o mboxbche e Abraham, me na puncj yo. 13 E Abraham o nd c, y dya go chun va texe co vi xipji Mizhocjimi c. Je xo va cjatjonu e Isaac e e Jacob. Pero mi sido mi junt o mbji c ro un Mizhocjimi anguezeji cua ja nzi va mama; mi sido mi creoji hasta ma m o ndji. Mi prji, z ro mezhe pero ro zd co vi mama Mizhocjimi. Nguecua ma mji. Y

476 mi mama anguezeji mi xipjiji a cjava co aja nte: Nutscjme, r nzhontcjjme cja ne xoijm, mi eeji. 14 C vi mamaji a cjanu, ixi etsetjo c mi jodji c na jii. 15 Ce jii c mi jod e Abraham e e Isaac e e Jacob, dya mi ngue ce jii nu ja ot mi bb e Abraham. Ma ri ngueje c, ro s ro nzhogji ma; dya pje ro tsasji. 16 Pero me mi ne o mbji na jii c me xe na joo, c ngue a jense. Nguecua, dya tseje Mizhocjimi ga mama: Ngue o Mizhocjimizg yo, ee. Ixi jetsetjo c dya tse c. Na ngueje ya dyt na jii nu ja ra ma ngr anguezeji. 17,18 Mizhocjimi ya vi xipji a cjava e Abraham: Je ngue in chigue e Isaac c ra tsja tata cja in mboxbchegue, ee Mizhocjimi. Na nu paa Mizhocjimi o tsjap na prueba e Abraham; o xipji c ro tsja e Abraham ro un e Isaac cua ja nzi ma mbspji o animale Mizhocjimi. Z e Isaac mi ngue c natjo nu ti e Abraham, pero e Abraham ya mi ngue ro mbt e Isaac ro un Mizhocjimi. Na ngue mi junt o mb c je ri ngue e Isaac c ro tsja tata cja nu mboxbche e Abraham, cua ja nzi va mama Mizhocjimi. 19 E Abraham mi pr, z ro mbt e Isaac pero Mizhocjimi mi psi poder, mi s ro tsjap ro te e Isaac ro bbtjo na yeje. Nguecua Mizhocjimi o tsas cua e Abraham, dya jyzi ro mbt e Isaac. Nguecua e Abraham xe go sitjo c nu ti, chjntjui c ya rv nd. Na ngueje ya mi ngue ro mbt. 20 E Isaac xo enche o mb Mizhocjimi. Nguecua va tsja e

477 Isaac va dytp cua Mizhocjimi co nu ti co mi ngue e Jacob e e Esa. Y o xipjivi ja rv intsjimi Mizhocjimi anguezevi e co nu mboxbchevi co cj co cja ro j. 21 E Jacob xo enche o mb Mizhocjimi. Nguecua ma ya ma t c, o dn c o chj va dytp Mizhocjimi nza yeje co o bche co mi ngue o ti e Jos. 22 E Jos xo enche o mb Mizhocjimi, mi pr c ro tsja Mizhocjimi cua ja nzi va mama. Nguecua ma ya ma t c, o mama ja rv tsja co o mboxbche e Jacob co mi xiji Israelita. O mama c ro ngrji a Egipto pero ro mbedyeji nu, ma ro zd co pa. Y xo xipji co o dyoji ro ndunbji c o cuerpo angueze ma ro mbedyeji. 23 O mezhe cua, c mi rey a Egipto o manda ro pantaji cja ndare texe co tsiti cja co Israelita ma cja mi jmustjoji. Ma o jmus e Moiss, c nu tata e c nu nana o jandavi c me ma z ce tsill, xama pje co ro mbzhi c. Anguezevi o enche o mbvi Mizhocjimi. Nguecua va pnvi ji zana ce tsill c mi ngue e Moiss. Dya go zpvi o ja ce rey. 24 Nucua c nu xunti ce rey a Egipto, ma o cht ce tsill c mi ngue e Moiss, o tsjap o ti cua c. Pero ma m o noc e Moiss o enche o mb Mizhocjimi c. Nguecua ma ya vi bzo angueze, dya cja ne xe ro ndji angueze mi ngue o ti c nu xunti ce rey. 25 Ro s e Moiss xe ro tsja bche cja ce rey, ngue cua xe ro mj e Moiss rv zji, ro tsja co nte. Pero o un ngenda c dya rv jo a cjanu, e

HEBREOS11 c dya ro mezhe rv mj. Na ngue c rv mj a cjanu, je ri tsjatjo va cja ne xoijm. C o tsja, o mbee c xenda rv jo ro dyoji co nu menzumji a Israel co vi juajn Mizhocjimi, y ro sufre co anguezeji. 26 O nguiji angueze, z ro zadji angueze pero xenda rv muvi c ro dyt e Cristo rv mbedye a Egipto, que na ngueje c ro nguejme ro tsjap o cjaja texe co mi psiji cja trabodega nu. Na ngueje e Moiss mi tebe co xenda na jo co ro un Mizhocjimi. 27 C vi mbedye e Moiss a Egipto, dya ngue c mi s c pje ro tsjap ce rey; ngue c mi junt o mb ro zd ma ro s ro pjong libre co nu menzumtsjji. Mi creo co vi mama Mizhocjimi, nza cja ma ixto avi ro jandba o jmi; maco dya cj janda Mizhocjimi. 28 Na ngue c mi enche o mb Mizhocjimi, o mbr e Moiss o pjong ce mbaxua c ni chj Pascua, o xipji co nu menzumji a Israel ro xisiji o cji cja ngoxtji co o ngumji, ngue cua ma ro j c o anxe Mizhocjimi, dya ro mbtpji ma co nu ndatsitiji. 29 E Moiss e co nu menzumji a Israel o enche o mbji Mizhocjimi, o junt o mbji c ro mbs Mizhocjimi anguezeji ja rv mbeseji cja ce trazapj c jspji Mar Rojo. Nguecua va mbeseji cua, nza cja ma ri nguetjo cja jm c na dyod. Pero co mi menzum a Egipto, ma mi cja ro mbeseji, go nzhog co ndeje co vi xg, go chjorji cua texeji nu. 30 Co Israelita o enche o mbji Mizhocjimi. Nguecua pama mi xinchpitjoji cja ce jii a Jeric.

HEBREOS11 Nguecua ma ya vi cjog siete pa, go ng cua co trandngum co mi cot ce jii. 31 Ma dya be mi xinchpiji cja ce jii, o xipjiji ye bzo co mi Israelita o jui, o e zobvi nu. Cja ce jii, mi bb na ndix c nde ma dyonptjo o bzo. Nuc, mi chj Rahab c. Pero ce ndix go enche o mb Mizhocjimi, nguecua va mbs co vi e zob. O tsjocvi a mbo cja o ngum, ngue cua dya ro zrji co. Nguecua ma o ng co ndngum co mi cot ce jii, co tropa co mi Israelita, dya go mbtji ce ndix. Pero co nu menzumji a Jeric, dya go zji Mizhocjimi. Nguecua va mbtji co. 32 Pje xe r xitscji? Dya r sr r xitscji dya, texe cua ja va tsja e Geden, e e Barac, e e Sansn, e e Jeft, e e David, e e Samuel, e co profeta. 33 Anguezeji mi enche o mbji Mizhocjimi, nguecua mi bb anguezeji co o ndp o rey. Xo mi bb co o mbzhi juesi co na jo va zopj co nu menzumji. Xo mi bb co o zd c vi xipji Mizhocjimi. Xo mi bb anguezeji c o pantaji a nde cja o len, pero Mizhocjimi o ngotp a ne co len. Na ngueje mi enche o mb Mizhocjimi ce nte c. 34 Mi bb co o mbochji cja trasivi c me mi yor, pero Mizhocjimi o tsja c dya pje tsjapji ce trasivi. Na ngueje anguezeji xo mi enche o mbji Mizhocjimi. Mi bb co ro bt co tjdyi. Pero dya pje xo tsjapji co, na ngueje anguezeji xo mi enche o mbji Mizhocjimi. Mi bb co mi s o mb. Pero

478 Mizhocjimi go tsjapu ro zzhiji, na ngueje mi enche o mbji Mizhocjimi. Nguecua va chji na jo co o tropa co nte co dya mi mat Mizhocjimi, va ndpji co. 35 Mi bb ndix co vi nd co mi cr o ngum, pero o tetjo co, o bbtjoji na yeje. Mi bb co o mbrji hasta ma cja m o ndji. Ma ro mama anguezeji c dya cja ro matji Mizhocjimi, ro emeji ma libre, dya pje ro tsjapji ma co. Pero anguezeji, dya mamaji a cjanu c ro jyziji Mizhocjimi. Na ngue mi tebeji c xenda na jo; mi tebeji ce pa ma ra tetjoji ra mimiji co Mizhocjimi. 36 Mi bb co me go mbtji va ndasji co chirrio, na ngueje mi encheji o mb Mizhocjimi. Mi bb co mi sufre a pjr, y xo mi tjntji co cadena. 37 Mi bb co o pjatji o ndojo va mbtji. Mi bb co o dyocji a nde co serrote. Mi bb co o xipjiji c na jo ro mamaji c dya cja ro matji Mizhocjimi; ma jiy, ro tsjapji ro sufreji ma na puncj. Mi bb co o mbtji co tjdyi. Mi bb co o cuee cja o ngumji o mji na j. Nguecua mi bzhi co mi jyodji, nguecua ya nguextjo o xipjad o ndnchjr c mi jeeji, e o xipjad o chivo. Mi sufreji na puncj, y mi cjapji na so co. 38 Co nte co dya mi creo Mizhocjimi mi mamaji c ma so co mi mat Mizhocjimi; mi mamaji c dya mi jyod co mi mat Mizhocjimi xe ro mimiji cja co o jiiji. Maco mi nguetsj co mi mama a cjanu, co ma so. Co mi ejme Mizhocjimi, o cueeji cja o ngumji o mji na

479 j, nguecua mi nzhodtjoji cja majyad, e cja teje. Mi tsdtjoji cja cueva. 39 Texe co nte co ya r xitscji, me nntji c na jo va tsjaji, na ngue mi enche o mbji Mizhocjimi. Pero dya chunji va, nu co vi mama Mizhocjimi. 40 Na ngueje Mizhocjimi ya vi mbee c ro zd c xenda na jo. Mi tebe Mizhocjimi c ro crgji nutscji, ngue cua co mi cr mi jingu, ezgji s r chzhgji a jmi angueze r texeji.

HEBREOS11,12 tsjaceji, dya ra tg in mnceji c rgui jyzgueji Mizhocjimi. Co nte, me go tsjapji o sufre e Jess; maco mi nguetsj anguezeji ma soji. Pero e Jess go schi texe co. 4 C ni enche in mnceji e Cristo, ngue c ni jyonncgueji o ch yo nte. Pero dya cj be bttsceji. Nguecua, dya ni jyod r tsjaji na so rgui xgueji co e Cristo. 5 Pe ya i jyombeeji c mama cja o ja Mizhocjimi nza cja na tata ma zopj co o ti. Je mama ga cjava c: Nutsce n chitsc, ma ra hunchcigue Mizhocjimi cin Jmugue, dya r tsjap c dya pje ni muvi c o ja c. Ni xo r tsjiji rgui sentiogue ma ra xitsce c na so i tsja. 6 Cin Jmugue ma siya na nte, cjap ra sufre ma. Y ngue co cjap o ti, co castigao c, ee ce ja. 7 Nujyo i sufregueji, nguetsj Mizhocjimi c jzi r sufregueji yo. Nguecua r xtpgueji ma c ja rgui dytqueji na jo angueze. Mizhocjimi cjaceji nza cja na tata cjap c nu ti. Na ngueje texe yo bzo, bb ma ni jyod ra castigaoji co o tiji. 8 Mizhocjimi jzi ra sufre texe co o ti. Nguecua ma dya i sufreji, numa, dya ngue o titsceji ma c. 9 Co mi tatagji cja ne xoijm mi castigaozji co, ngue cua ro tcji co. Y mi sgji co. Nadya cn Tatagji c bb a jense, cjo dya xo ni jyod r sgji angueze, ngue cua r bbtjoji? J, ni jyod. 10 Ja nzitjo cj co o castigaozji co mi tatagji. Mi castigaozji cua ja nzi ma

12

Co nte co cja r xitscji, z mi sufreji pero dya jyziji c mi enche o mbji Mizhocjimi. Xo rga cjazgji nu, ni jyod, dya r jziji c rg enche n mbji e Jesucristo, z xo r sufreji. C rg nzhodji cja o iji Mizhocjimi chjntjui nza cja na nte c ri cja carrera. Nuc, ra tsos co bitu co ri jee. Ma jiy, ra tsas co bitu, y ra bzhi ma ce carrera. Je xo ga cjazgji nu. Ni jyod r jzgji texe co na so co r cjaji, e co pje nde caxcji. 2 Ni jyod r unncji ngenda c ja va tsja e Jess, y r tebeji ra mbxcji angueze xo r zzhgji ma pje co r sufreji. Ma o ndtji e Jesucristo cja ngronsi, me co bchpiji o tseje va tsjapji burla. Pero e Jess go ne go nd, dya tsjap ngenda c mi bchpiji o tseje. Na ngue mi pr c ro zd ma me ro mj angueze, na ngue ya rv mbxcji. Na ngue c o nd e Jess, nudya, je mimi dya cja o jody Mizhocjimi. 3 Mbeeji c o tsja e Jess. Mbeeji, ngue cua ma pje co ra

Fijemos la mirada en Jess

HEBREOS12 netsjji anguezeji. Pero Mizhocjimi castigaozji ngue cua ra mbxcji, ngue cua rga cjazgji angueze. 11 Ixi mrtjo, ma jzi Mizhocjimi ra sufre na nte, dya mj ce nte, nzhum ma c. Pero ma ra un na jo ngenda ce nte jenga ni sufre c, cja rr dyt cua Mizhocjimi, numa, xenda rr jo co ra tsja ma ce nte, y dya cja pje xe ra mbee ma c.

480 ja nzi va tsja e Esa, ra tsjap dya pje ni muvi co me na jo co ne ra dyacji Mizhocjimi. E Esa mi ngue c nu ndati e Isaac, nguecua je ngue e Esa c ro intsjimiji ro tsja Mizhocjimi. Pero c rv intsjimiji c, o mb e Esa por na mojm o jn c o chun ro zi. 17 I prgueji ja va tsja cua e Esa. O mezhe cua e Esa mi ne c ro intsjimiji c. Pero Mizhocjimi dya go ne a cjanu. Me go hu cua e Esa, na xe ro s ro intsjimiji c. Pero dya cja s. 18 Nu cja ce teje nu ja o chun co o mandamiento Mizhocjimi co n mboxpalegji, me mi yor o trasivi nu. Me xo ma bxmtjo ma jngm nu. Y me ma zzhi ma v trandajma nu. 19 Y cja ce teje, xo mi zn me na jense na trompeta nu. Cjanu a cua Mizhocjimi o zopj co n mboxpaleji. Anguezeji me go zji va dyrji co ja co, nguecua va dytji e Moiss c ro xipji Mizhocjimi c dya cja ro aa. 20 Me mi sji, dya cja ne ro dyrji. Na ngueje Mizhocjimi vi mama a cjava: Z ri nguextjo na animale ra sj cja ne teje, pero r ptji c. Pero dya r chzhiji. R pjatji co ndojo, o ma jiy r pjatji co lanza, ee Mizhocjimi. 21 Me mi s ma jandaji cja ce teje. Nguecua hasta e Moiss o mama: Me r mbig rg sg na puncj, ee. Nu ce teje c, dya ngue c i chzhgueji a jmi c, iy. 22 Nu c i chzhgueji dya a jmi, ngueje Mizhocjimi c ixi bbtjo. Nuc, je bbtjo cja c na teje c ni chj Sion, cja ce jii a

cja carrera, bb ma ya me ni tg o ngua. Nguecua dya cja nda s ra cjuandiji. Je xo ga cjatsceji nu, me tg in mnceji. Nguecua r xitsiji r zzhgueji. 13 Ixt tsjijiji c ngueje o iji e Cristo c r mcjeji. Ngue cua co yembeetsceji, dya ra xgji cja ce iji c na jo, y dya cja xe ra yembeeji. 14 Me r jyodji ja rgui tsrgueji na jo texe yo nte. Xo r jyodji r tsjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi co na jo. Ma jiy, dya ra s r prji ma na jo ja ga cja angueze, y dya ra s r ma minceji co angueze. 15 R pjtptsjji ngenda. Ma jiy, na ri bbtsceji naja c ra xg co Mizhocjimi, maco o nugji na jo va ndj c nu Ti. Ma ri bbtsji c ri cja na so, z ri natjo nte, pero ra jtsiji na iji c na so, nguecua ri bbtsji na puncj co xo ra tsja na so. 16 R pjtpji ngenda c dya cj ri bbtsceji hermano c ri eje c na ndix, o hermana c ri eje c na bzo. Y ma dya i chjntji, dya r jytji o ndix. Xo r pjtpji ngenda c dya cj ri bbtsceji c ra tsja cua

El peligro de rechazar la voz de Dios

12Co

481 Jerusaln a jense. Je nguejnu me mj ga ngr co o anxe Mizhocjimi co me na puncj. 23 Je ngue nu, va juns o tj texe co o ti Mizhocjimi co na puncj, na ngueje je menzumji dya nu. Nu c ra jnceji ngenda, nguetsj Mizhocjimi c manda texe a jense e cja ne xoijm. Nu ja bb angueze, je xo cr nu, co nte co ya jog cja o jmi. Nuco, ojtjo nada co na so a jmi Mizhocjimi co. 24 Xo i chzhgueji dya a jmi e Jess. Cua ja nzi ma tsja co mbcjimi ma xisiji co o cji o animale ngue cua ro perdonaoji co nte, je xo ga cjatjo nutsceji. Ma i enche in mbji e Jesucristo, Mizhocjimi perdonaotsji, na ngue o pjd o cji e Jess va ngtcji n nzhubji. Ma o tsja e Can o mbt e Abel, mi jyod ro nzhopcji co na so e Can. Pero na ngue c o mbtji e Jess, Mizhocjimi dya ra nzhoczgji co na so co r cjaji, ra perdonaozgji dya c. 25 Nguecua r pjtpgueji ngenda c r dytji Mizhocjimi c zocji. Nu co n mboxpaleji, ma o chunji co o mandamiento Mizhocjimi, dya go ne go dyrji. Nguecua Mizhocjimi o tsjap o sufreji, maco nguextjo va cja ne xoijm c vi sjipjiji co. Pero nudya, Mizhocjimi ya ndj naja c vi eje a jense. Nguecua ma r jnpgji o ja e Jess ja va e nd, cja rr ynbji c, ja rga mcjji ma, c dya pje ra tsjacji Mizhocjimi? Nu ma ga cjanu, xenda r sufregji ma que na ngue co n mboxpaleji. 26 Ma o a Mizhocjimi co pa co, me

HEBREOS12,13 go mbii ce teje. Pero nudya, ya mama Mizhocjimi pje pjzhi c cja ra tsja. O mama ga cjava c: Xe na vez r cjapc ra mbii na zzhi ne xoijm. Dya nguextjo ne xoijm. Xo e ne jense, xo r cjap ra mbi, ee Mizhocjimi. 27 Ce ja c vi mama Mizhocjimi c xe na vez ra tsjap ra mbi ne xoijm, ngue c rga prgji ra chjortjo ne jense e ne xoijm. Na ngueje o tttjo yo. Nucua, co dya s ra chjor, ngue co ra sido ra bb. 28 Nu cn Jmugji, dya ra chjor c, ni xo ra chjor nu ja r ma crgji c. Nguecua rga unngji na jo na pj Mizhocjimi, y r matji cua ja nzi ga ne c. Ni jyod r sgji rga tcji c. 29 Cua ja nzi ga cja na sivi, cjap ra sufre c ra zanta, je xo ga cjatjonu Mizhocjimi ra tsjap ra sufre co cja na so.

13

Sido r pt rgui siyagueji yo nin cjuarmaji. 2 Ma ra sj cja in jiigueji co cjuarma co dya ngue in menzumgueji, r recibidogueji na jo co; dya r jyombeeji. Na ri ngue o mbpji Mizhocjimi co. Mi jingu, mi bb co mi recibido na jo co ma sj. Nguecua bb ma mi recibidoji co o anxe Mizhocjimi, z dya mi prji cjo mi ngue co. 3 Co oo a pjr, r mbeegueji r pjsji co, nza cja ma ri natjo cua ri cji a pjr. Xo r mbeeji r pjsceji co cjapji ra sufre. Na ngueje na xo bb ma ra tsjaceji xo r sufregueji. 4 R unnceji ngenda c dya so c ni chjntvi na bzo na ndix.

Cmo agradar a Dios

HEBREOS13 Pero c ya chjnt, ni jyod c dya cj xe ra eje. Porque na so ga cjanu. Mizhocjimi ra tsjap ra sufre texe co bzo co ra dyojui c dya ri ngue nu su, e co ndix co ra dyojui c dya ri ngue o xra. 5 Dya r mbeegueji na puncj o merio. R mcjeji co nu co ya i psceji. Na ngueje ya mama a cjava Mizhocjimi: Nunca r jtsc, ni xo r xg co nutsce, ee. 6 Nguecua, dya r sji pero ra s r mangji: Mizhocjimi ngue c pjxc c. Dya r sg cj pje ra tsjac, r eegji. 7 R mbeegueji nu co cjuarma co o xitsceji o ja Mizhocjimi. R mbeeji na jo ja va dytji e Jesucristo hasta ma cja o ndji. R mbeeji ngue cua xo r ejmeji a cjanu c. Na ngue angueze, dya pt c. 8 Cua ja nzi ma cja co cj co ya cjog, je xo ga cjatjonu angueze ne pa dya, e texe co cj co cja ra j, e ma ya rgu nguinsi ne xoijm. 9 Nguecua, dya r creogueji cj co ra e dyoncji ra jtsceji ja co ri nano. Dya r creoji ma dya ri chjntjui co ja co ya i dyrji. Nutscji ni jyod r unji na jo ngenda cua ja ga siyazgji Mizhocjimi, ngue cua r nzhodji na jo cja o iji. Dya ni jyod me r xcji pje ma jn co r sigji, o co dya r sigji. Cr co me xc a cjanu, pero dya pjsji ja rg mbrji na jo Mizhocjimi. 10 Nutscji, ngue e Cristo c o bt para o ndintscji n mncji co na so. Co animale co tsjma mi ptji ngue cua ro perdonaoji

482 co o nzhub co nte, mi ngue c rv un ngenda co nte c ro naja c ro e ptpji rv nd. Nu co animale co tsjma mi bt, dya s ro zi co mbcjimi. 11 C mi cjaji, nu c mi mero ndambcjimi mi cjog a mbo nu ja me ma sj, mi tjdyi co o cji co animale co vi bt. Cja ma xisi co cji nu, ngue cua ro perdonaoji co o nzhubtsj, e co o nzhub co nte. Nucua cja ma ndunji co animale a tjii cja co ndngum. Cja ma yepe ra ndtji texe co o tsingue co. 12 Je xo va cjatjonu e Jess, je ngue a tjii cja ce ndajii a Jerusaln nu ja o pjongji angueze ro ma sufre. Je ngue nu o ma pjd o cjii va nd nu, para o ndintsquiji n mncji co na so, nutscji r nteji. 13 Nguecua nutscji na jo r jyombeeji co tjr co mi cjaji ma ot, y r chzhgji a jmi e Jess. Yo nte ra zangji cua ja nzi va zadji e Jess o bchpiji o tseje. Pero ni jyod r jyombeeji a cjanu co tjr co. 14 Na ngueje ne xoijm, dya ngue n syagji va; ra chjortjo nu. R tebeji ce sya nu ja r ma mimiji. 15 Na ngue c o tsja e Jesucristo, dya cja ni jyod r unngji dya o animale Mizhocjimi. Co r unngji dya, pama r unji na pj; r unji co ja co ra mbedye n tegji. 16 Dya r jyombeeji r pt rgui pjsji, e r unji co pje ni jyod. Nujyo, ngue yo me rgu mj Mizhocjimi yo. 17 R dytqueji yo in xoigueji yo xitsiji o ja Mizhocjimi, z nano gui tsjijiji. Na ngueje ngue anguezeji co me ppji ga mbceji.

483 Mizhocjimi ra jnp ngenda anguezeji ja ga cja vi minceji. R dytqueji anguezeji, ngue cua ra s ra mji rg mbceji. Ma jiy, ma dya r dytqueji anguezeji, na me ra sufre cja o mbji. Y nutsceji, na r bzhgueji. 18 R dytcji Mizhocjimi, na ngue r prg c dya r cjiji na so n mbg. Me r ne r cjag na joo texe. 19 Me r tcji r dytcji Mizhocjimi, ngue cua dya ra mezhe, r e zenguatsji na yeje.

HEBREOS13 tcji Mizhocjimi ra dyaceji co xe btsceji, ngue cua ra s r tsjaji texe co na jo, cua ja nzi ga ne angueze. Nguetsj angueze ra ppji a mbo cja in mnceji, ngue cua r tsjaji co na jo co rgu mj angueze. Ra ppji a cjanu a mbo in mnceji, na ngueje i enche in mbji e Jesucristo. Angueze me na nojo, e me na jo. Je rga cjanu textjo yo cj e ma ya rgu nguinsi ne xoijm, amn. 22 R tcji cjuarma r pscji paciencia yo ja yo r zocji. Na ngueje dya puncj yo r xitscji cja ne carta. 23 R neg r prgueji c ya emeji dya libre e Timoteo cn cjuarmagji. Nu ma dya ra mezhe ra zt nu ja r bnc, r cjbe r e zenguatsgbe. 24 Xipjiji ra mbr Mizhocjimi texe yo in xoigueji yo xitsiji o ja Mizhocjimi, e texe co aja cjuarma. Va btctjoji Cjimi co cjuarma co menzum a Italia co r crgjme. 25 Mizhocjimi ra mbxcji i texeji. Je rga cjanu, amn.

21R

Jess cn Jmugji, ndambr c; nutscji chjntcjui c ri ndnchjrji. Nguecua va nd e Jess por nutscji. O pjd o cji para o perdonaozgji Mizhocjimi cua ja nzi va mama cja ne testamento nu cja nuevo nu o zoczji. Nguecua dya cja r tgji n nzhuncji. Nucua Mizhocjimi o tsjap o tetjo e Jess, o bbtjo na yeje. Nguecua ra s ra mj n mncji, dya cja ni jod xe r mbeeji co n nzhubji co mi tji.

20E

Bendicin y saludos finales

LA CARTA DE SANTIAGO

Cjimi, cjuarma, r zenguatsji. Nutsc e Jacobo r penceji ne carta. R mbpjig cja Mizhocjimi, e cja e Jesucristo cn Jmugji. R penceji ne carta nutsceji i tsjaji cja yo doce estado a Israel, pero i pjtceji dya texe cja ne xoijm.
2Bb

Santiago escribe a los esparcidos

ma ra stsceji na ndum o pje co nde r sufregueji. Pero junt in mnceji cjuarma, ngue yo rgui mcjeji yo; ni ri tsinguil r ndumji. 3 Na ngue i prgueji ma r sufregueji a cjanu, ra jetse cjo sido r ejmeji Mizhocjimi. Ma r zzhgueji, ma dya r jyzgueji Mizhocjimi, numa, ra dyacji mas c rgui zzhiji, ma ra co r sufreji co xe na szhi. 4 Nguecua sido r zzhgueji ngue cua ra s r dytqueji na jo ma Mizhocjimi. Nguecua dya ra btsciji c rgui tsjagueji cua ja nzi ga ne angueze. 5 Ma bbtsji c bzhi pjee ja rg tsja co ne Mizhocjimi, ni jyod ra dyt Mizhocjimi ma c. Mizhocjimi ra un cua c rgu mbr. Na ngue co psi Mizhocjimi, dacji na puncj c,

La sabidura que viene de Dios

dya xo hunzhgji c. 6 Pero c ra dyr, ni jyod ra junt o mb c ra chun pjee, dya ra yembee cjo ra chun cjo dya ra chun. Na ngue c yembee, chjntjui nza cja ndeje cja trazapj c pjs ga ndun e ndajma ga mava ga mava. 7 Ce nte c yembee ga cjanu, ni jyod ixta un ngenda c dya pje ra un cn Jmugji c. 8 Na ngueje dya pr pje ra nguiji; yembee texe c cjaa c. 9 Nutsceji i pbreji cjuarma, z dya nda i psiji pero r mcjeji. Na ngueje ya ni muvitsceji dya a jmi Mizhocjimi. 10 Nutsceji i psiji na puncj, xo r mcjeji. Na ngueje o dyacji Mizhocjimi i prgueji dya, c dya nda ni muvi c ni psceji na puncj. Co rico, ra zd ma ra ojtjo anguezeji, ra chjntjui nza cja o ndjn o pjino. 11 Na ngueje ma go mbese e jyar, na paa. Nguecua ga dyot o pjino, y joca juenzhn co. Y z na ztjo pero ra ojtjo cua co. Je xo rga cjatjonu co rico; z ppjiji tji o merio, pero ra zd ma ra nd co.

cj co ra sj na ndum o pje co ra sufre, pero ma ra sido 484

12Ma

Pruebas y tentaciones

485 ra ejme Mizhocjimi, numa, ngue nu rgu mj ma ce nte. Na ngueje Mizhocjimi ra un c rgu bbtjo co angueze. Je ga cjanu va mama Mizhocjimi ra un co ejme, e neji angueze. 13 Ma cj co ra nguiji ra tsja co na so, dya ra mama que ngue Mizhocjimi c cjap ra tsja co na so. Na ngueje me na jo Mizhocjimi, dya cj s ra nb o mb Mizhocjimi ra tsja co na so. Mizhocjimi dya xo nb o mb na nte ra tsja co na so. 14 Ma cj co cjiji ra tsja cua ja co nzi ga netsj co na so, je ni eje cja mb ce sopjee. 15 Nucua ma ra sido ra nguiji co na so co ri ne ra tsja, ra zd c ra tsja ma co. Y ma dya ra jyzi co na so, dya ra salva. 16 R siyatsji cjuarma. Nguecua r xitscji, dya cja r tsjijiji c ngue Mizhocjimi c nng n mbji r cjaji co na so. Na ngueje dya cjuana. 17 C dacji Mizhocjimi, nde na jo texe co. Y ngue co ni jyongji co. Nguetsj angueze o dyt e jyar, e e zana, e yo seje. Nujyo, chjenche yo. Pero Mizhocjimi dya pt; xenchc ga cjatjo, dacji co na jo. 18 Nguetsj angueze o mbee ndeze mi jingu c ro tsjacji o tizji. Nguetscji ot o tsjacji o tizgji, ma r tpgji nu o ja nu na cjuana. Je xo rga cjatjonu co aja co cja ra creo.

SANTIAGO1 Dya xo ra nceji rgui dyrji c o ja. 20 Na ngue ma cj co d, dya ra s ra tsja cua ja ga ne Mizhocjimi co na jo. 21 Nguecua r xitscji, jyziji texe co me na so co i cjijiji, e texe co na so co xe i cjaji. R dyrji na jo nu o ja Mizhocjimi nu bb in mnceji dya. Na ngue ma r dyrgueji ne ja nu, s ra jog in mbji. 22 Dytji o ja Mizhocjimi. Dya r dyrtjoji, cja ndo rr jyzitjoji. Na ngue ma i cjijiji c dya pje ni jyod nguextjo c r dyrtjoji, dya i cjijiji na jo ma. Na ngueje dya cjuana. 23 Ma cj co r o ja Mizhocjimi, nu ma dya cjaa cua ja nzi ga dyr, numa, chjntjui nza cja na nte c janda na jo cja jeje c ja ga cja a jmi c. 24 Jandatsj na joo, cja na matjo c. Nucua ixi jyombeetjo pje mi nza jmi c. 25 Mizhocjimi ya evgueji libre, ngue cua ra s r tji dya o ja angueze. Ma cj co ra un na jo ngenda c pje mama c o ja, y ra sido ra mbee, y ra tsja cua ja nzi ga mama ce jaa, numa, ngue nu rgu mj ma ce nte c. Na ngueje cjaa c mama ce ja. Pero ma ra dyr jo rr jyombeetjo c, iy ma. 26 Ma cj co pzhitsji na jo ga mat Mizhocjimi, pero ma dya pjtp ngenda co ja co pedye a nee ga xipji yo nu minteji, dya jo c cjiji ma c. Na ngueje dya cjuana. Na ngue dya pje ni muvi c ni mama mat Mizhocjimi c. 27 Co ix na cjuana mat Mizhocjimi cn Tataji, pjsji yo ndix yo ya nd nu xra, e yo jyoya ma sufreji. Xo pjrtsjji

siyatsji cjuarma. Nguecua r xitscji r dyrji na jo o ja Mizhocjimi i texeji. Dya tsi rgui chjnrji ja co va in pjeetsjji.

19R

La verdadera religin

SANTIAGO1,2 ngue cua dya ra ndpiji o iji yo nte cja ne xoijm va yo dya pr Mizhocjimi. Co cja a cjanu yo na jo, dya so a jmi Mizhocjimi co.

486 rico yo sintsiji cja juesi nu ja ra jncji ngenda? J, ngue yo rico. 7 Cjo dya ngue yo rico yo xenda sanb o tj e Cristo, que na ngue yo pbre? Maco me na jo e Cristo. Nutsceji ngue o ntetsji c. 8 C xenda ni muvi ley cja o ja Mizhocjimi, je topj a cja va c: Nutsceji r siyaji yo nin minteji, cua ja nzi gui siyatsjji, ee. Nu ma r tsjaji a cjanu, na jo c i cjagueji ma. 9 Pero ma dya jyzgui siyaji yo nin minteji, i cjaji na so ma. Na ngue dya i tji c o ley Mizhocjimi c mama r jyzga siyaji yo nn minteji. 10 Na ngue ce nte c ra dyt texe co o ley Mizhocjimi, pero nu ma ra bzhtjo na co ley ra dyt, ya mbsi nu soc ma c, chjntjui c dya ro dyt ne r na co ley. 11 Bb ley co mandazji Mizhocjimi nza cja ne ja nu mama a cjava: Dya r tsji o ndix. Ni xo ri nguetsceji i ndixji, dya r tsji o bzo, ee Mizhocjimi. Xo mama: Dya r ptnteji, ee c. Ma dya i tsji o ndix, pero ma ya i ptnteji, dya i tji ma co ley. 12 Ya evgueji dya libre Mizhocjimi, ngue cua s r tcji dya c. Y ma ra jncji ngenda, ra mbcji cjo r cjagji cua ja va ne angueze. Nguecua nutsceji r pjtpji ngenda ja rgui agueji, e ja rgui minceji. 13 Na ngueje ma ra j ngenda Mizhocjimi, dya ra juentse ce nte c dya juentse yo nu minteji. Pero c o juentsete, ra juentse Mizhocjimi, dya ra tsjap ra sufre.

Me na nojo e Jesucristo cn Jmugji, cjuarma. Nguecua ma i ejmeji angueze, dya cj r tsjapji xenda rr muvi na nte que na ngue c na. 2 Bb ma cjog na nte nu ja i matji Mizhocjimi c ri junt anillo a dy, c ri dyav o oro, y ri jee bitu co rr jo. Xo bb ma cjog na bzo c pbre c ri jee zbitu. 3 Dya ga jo ma i cjapji me ni muvi nu c jee bitu c me na jo, e ma i xipjiji: Nutsce nin tecjam, je r mimigue va nu ja na jo, i embeji. Dya xo ga jo ma i xipjiji ce pbre c jee zbitu: Nutsce r bntjogue a mava, o i xipjiji: Mimitjogue a jm, i embeji. 4 Nu ma i cjaji a cjanu, xenda i cjapji ni muvi ma c naja, que na ngue c na. Na so in pjeegueji ma. 5 R siyatsji cjuarma, nguecua r xitscji a cjanu. Dyrji na jo. Yo pbre, cjapji dya ni muvi cja ne xoijm. Pero Mizhocjimi o juajn na puncj anguezeji. Anguezeji enche o mbji e Jesucristo, nguecua me ni muviji dya a jmi. Y xe ra chunji c me ni muvi; ra chun ra ztji nu ja manda Mizhocjimi. Ngue c o mama Mizhocjimi ra un co ejme e neji angueze. 6 Maco nutsceji i cjapji c dya nda ni muvi yo pbretsceji. Cjo dya ngue yo rico yo cjacji r sufregueji? Cjo dya ngue yo

No hay que hacer distincin entre personas

cjuarmatsji, ma cj co ra mamatsceji: R ejmeg Mizhocjimi, ra ee, pero ma

14Mi

La fe y las obras

487 dya cjaa co na jo, pje ra dyeje ma c? Cjo s ra salva ce nte na ngue c ni mantjo ejme? Dya ra s. 15 Bbtsji hermano e hermana co dya cj pje ra jyee, ni xo ri psiji pje ra ziji. 16 Nguecua ni jyod r unji co ni jyod ra jyeji e c ra ziji. Na ngueje ma r xitjoji: Mizhocjimi r mvi. Ra dyaceji bitu c rgu pac, e c r sii c me ri nintjo, r embeji; pero ma dya r unji, pje ra dyeje ma c i xipjiji? 17 Nguecua ma cj co mama ejme Mizhocjimi, pero ma dya un co pje ni jyod yo nu minteji, chjntjui c dya ri ejme ma c. 18 Pe bbtsceji co ra ne ra xitsc a cjava: R cjijijme bb co nguextjo c creo, y bb co cja co na jo, ra enzgji. Pero r xic a cjava co: Nutsceji i xitscji c i ejmeji. Pero, ja rga jetse ma dya r tsjaji co na jo? Nuzg r cjag co na jo, ngue cua ra jetse c r enche n mnc Mizhocjimi. 19 Nutsceji i creoji c natjo Mizhocjimi bb. Na jo c i mangueji. Xo e co demonio co ngue o dyoji c dya jo, xo prji c natjo Mizhocjimi. Pero co demonio me mbii ga zji, na ngue Mizhocjimi ra tsjap ra sufreji. 20 Cjo dya i prji ja ga cja? Cjo dya i unnceji ngenda, ma cj co dya cja co na jo, dya ni muvi c ni mama ejme Mizhocjimi ma c? 21 Tsjijiji e Abraham c mi mboxpalegji. Ya mi ngue ro tsja e Abraham ro mbt e Isaac c nu ti, cua ja va manda Mizhocjimi; cja rr un cua Mizhocjimi cja ce arta. Na ngue c vi dyt a cjanu,

SANTIAGO2,3 o mama Mizhocjimi: Dya cja t o nzhub dya ne Abraham, ee. 22 Cjo dya i unnceji ngenda e Abraham? Dya nguextjo c vi creo co o mama Mizhocjimi; xo tsja cua ja nzi va xipji. Nguecua ixi etse c na jo ma ejme c. 23 Ma o tsja a cjanu e Abraham, je o zd angueze c topj cja o ja Mizhocjimi c mama a cjava: E Abraham o enche o mb Mizhocjimi; o creo c ro tsja cua ja nzi va mama. Nguecua va mama Mizhocjimi c dya cja mi t o nzhub e Abraham, ee. E Abraham xo topj cja o ja Mizhocjimi, c mi jovi na jo Mizhocjimi. 24 Nguecua ya i unnceji ngenda ma cj co mama creo pero ma dya cja co na jo, dya s ra mama ma Mizhocjimi c dya cja t o nzhub c. 25 Xo r tsjijiji cua ja va tsja e Rahab. O recibido cja o ngum co ye bzo co vi e zob cja ce jii. Nucua ma ya ro mvi, o tsja cua ce ndix o xipjivi nano iji ja rv mvi ngue cua dya ro zrji co. Na ngue c o tsja ce ndix o mbs co ye bzo, o mama cua Mizhocjimi c dya cja mi t o nzhub. Ante, nde ma dyonptjo o bzo ce ndix. 26 Xo r mbeegueji ja ga cja ma ya ni nd na nte, dya cja ni muvi c o cuerpo, na ngue dya cja bb o aljma c. Je xo ga cjatjonu na nte, ma dya cja co na jo, numa, dya xo ni muvi ma c ni mama creo.

Dya r tsjaji rr puncjtsji o xpte cja ja Mizhocjimi,

La lengua

SANTIAGO3 cjuarma. Na ngueje i prgueji ma r cjaji xpte pero ma dya r cjacjuanagji, xenda ra jncji ngenda ma Mizhocjimi, que na ngue ma dya ri xptegji. 2 R texeji r cjaji na puncj co na so. Ma r pjrji c ra mbedye n teji ngue cua dya r mamaji ja co dya ni jyod, xo ra s r pjrtsjji ngue cua r tji na jo Mizhocjimi, dya r cjaji ja co nzi rg netsjji. 3 Tsjijiji ja rg cjapji o pjad. R ctpji frenu a nee yo, ngue cua ra dytcji. Maco tsiqu ce frenu, pero r cjapji ra ma cua ja rg negji. 4 Xo r tsjijiji ja xo ga cja o barco co nzhod cja ndeje. Me na nojo co, y bb ma me na zzhi e ndajma ga ndun co. Pero co ce za c ni dyji, s ra dydyi cua ja ga nee c ri dyi; maco tsiqutjo ce za c. 5 Je xo ga cjatjonu nn tsijiji. Tsiqu cja n cuerpogji nu, pero co nn tsijiji r mamaji ja c rg cjaptsjji na nojo. Tsjijiji yo teje yo cja na puncj o zaa. Maco ra nd yo, co na tsisivitjo. 6 Nn tsijigji chjntjui na sivi nu. Cja nn tsijigji, je bb texe co na so nu. C ni mama na so ja nn tsijiji, sonngji na puncj cja n cuerpoji nu. Cjacji r ptca nuji na yo nn mintegji, chjntjui nza cja ma yor na trasivi. Ngueje c dya jo c nng n mbji r mamaji co na so. 7 Nutscji r dominaoji yo animale yo bb nziyo a ngua, xo e yo peje o juaja, xo e yo cjt a mbeme, xo eje yo c cja ndeje. Texe yo, ya xo vi dominaoji ndeze mi jingu yo. 8 Pero dya cj s ra dominaotsj o cijitsj. Ngue naja c na so

488 c dya cj s ra tsas co ja co mama nu. O cijmi ma sate, pedye o posua cja o cijiji. Je xo ga cjazgji nu, bb ma pedye n tegji na so ja rg santegji. 9 Bbzgji co mama co o nee c me na jo Mizhocjimi cn Tatagji. Pero xo sadji yo nu minteji. Nguecua chjntjui c ro zadji Mizhocjimi. Na ngueje Mizhocjimi o ngambgji c ixi nza cjatjozgji angueze. 10 Natjo o ne na nte. Pero je pedye nu, c ni mama me na jo Mizhocjimi, y xo e c ni sante ce nte c. Dya jo r cjaji a cjanu, cjuarma. 11 Tsjijiji ja ga cja na mbereje. Cjo natjo cua peje ndeje c na , e c na x? Iy. 12 Tsjijiji cjuarma. Cjo s e ndora ra nguisi o ndns? Cjo s e ndmp ra nguisi o ndora? Je xo ga cjatjonu o mbereje; dya s natjo cua ra mbeje c na x, e c na .

r xitscji, ma bbtsji na cjuarma c pr co na jo co ra tsja, e pjchi, ni jyod ra mbtp na jo ngenda ja rg mimi, e dya ra tsjaptsj na nojo c. Nu ma je rgui tsjagueji a cjanu, ra un ngenda ma yo nte, c na cjuana i jngueji na jo na pjee. 14 Pero ma me d in mnceji gui huinsteji ngue cua xenda r pjzhgueji rr notsceji que na ngue co aja, dya cja r tsjaji co. Na ngue ma i cjapqueji a cjanu na notsceji, dya i cjagueji ma c mama o ja Mizhocjimi c na cjuana. 15 Na ngue ma cj co me prtsceji pero ma d rg

13Nguecua

La verdadera sabidura

489 zji o ja, numa, dya je ni eje cja Mizhocjimi c pra ma co. Je ni eje cja ne xoijm, e cja o mbtsjji, e cja c dya jo. 16 Na ngue ma cj co ra huinste ngue cua xenda ra mbzhi rr nojo que na ngue co aja, ngue ma ra hueiji rg zji o ja, e ra tsjaji texe co na so. 17 Pero ma ngue Mizhocjimi c dacji rg prgji, r cjaji na jo ma. R jodji ja rga mimiji na jo yo nn minteji, y r zopjji na jo yo. R rji cj co jn na ja c ra mama, dya r casji. Me r juentseji yo nn minteji y r pjsji. R jyzga siyaji. Co r cjijiji co na cjuana, ngue co r mamaji co; dya r pezheji o bchjine. 18 Ma cj co ne ra ngrji na jo yo cjuarma o yo nte, ni jyod ra zopjji na jo, dya ra hunchiji na zzhi. Co ja co rgu zopjji a cjanu, chjntjui nza cja na tsindchj c tujm na bzo. Y c rgu tsja cua na jo yo nte, chjntjui nza cja ma ri xepje.

SANTIAGO3,4 ra dyaceji co na joo ngue cua r mj rgui tsjaji cua ja nzi gui etsjji. Nguecua dya ga dyacji. 4 Cua ja nzi ga tsja na ndix c tsj o bzo, dya cja nee c nu xra, je xo ga cjatsceji nu. Dya cja i neji Mizhocjimi, i mpji co na so co cjaji cja ne xoijm. Cjo dya i unnceji ngenda ma cj co ne ra tsja a cjanu, numa, dya jovi ma Mizhocjimi? Co ya mama ra tsja ga cjanu, ya ji dya Mizhocjimi. 5 Dya r tsjapji dya ni muvi yo r xitscji. Na ngueje je xo topj a cjava: Mizhocjimi o dyacji o Espritu ga bbtjo in mnceji. Nuc, me pjcji c, me nee c r egueji angueze co texe in mnceji, dya r mpji co na so, ee. 6 Y para dya r mpji co na so, xenda pjxcji o Espritu Mizhocjimi, cua ja xo nzi ga topj a cjava: Mizhocjimi ji co me cjaptsj na nojo. Pero co t Mizhocjimi, e dya cjapji na nojo, ngue co pjs angueze co, ee. 7 Nguecua r dytqueji Mizhocjimi. R zzhiji c dya r dytji e Satans c dya jo, ngue cua ra xg angueze co nutsceji. 8 Chzhgueji a jmi Mizhocjimi; angueze xo ra chzhi in jmigueji. Nutsceji i cjaji co na so, r chzhgueji a jmi angueze, ngue cua ra ndintsceji in mbji. Nutsceji i yembeeji, xo r chzhgueji a jmi, ngue cua ra ndintsceji ce sopjee c i mbeeji. 9 R huji na ngue co na so co i cjagueji. Nutsceji, me i mpji co na so. Nguecua r mbeeji c dya ga jo c xe r mpji yo. 10 Ma r chzhgueji a jmi Mizhocjimi, r unnceji ngenda

Jenga i chtsjji, e i stsjji o ja? I chtsjji na ngue co me ne in cuerpogueji co i netsjji. 2 Na ngue ma cj co pje nepetsceji co psi nu minteji, ma dya psi c, nguecua ga ptnte ma c. Ma i cjinncjeji: Quera ri pjtsc c pjzhi ne nte nu, r eeji; pero ma dya s ra mbtsceji c pjzhi yo nin minteji, nguecua gui jyonbji o ch, e gui sji o ja cua. Dya i tqueji Mizhocjimi, nguecua dya ga dyacji co ni jyonceji. 3 O ma jiy, i tqueji

La amistad con el mundo

SANTIAGO4,5 c dya pje ni muvitsceji. Nucua angueze ra tsjacji c rgu muvitsceji a jmi. cjuarmatsji, dya cja xe r ptqui zobteji. C sob nu cjuarma y cjap dya ni muvi, cjaptjo burla c o ley Mizhocjimi c je topj c dya r sobtegji. Nu ma i cjaptjoji burla ce ley, dya i tji ma c. Chjntjui c ri cjapqueji c dya ni muvi ma ce ley c. 12 Dya jo c i cjagueji a cjanu. Na ngueje natjo c o dyt ce ley; ngue Mizhocjimi. Nguecua nguextjo angueze s ra jnp ngenda na nte cjo ra salva o dya ra salva. Natsceji, pje pjtsceji c ni sobgueji yo nin minteji?

490

11Mi

Juzgando al hermano

na jo c r xitscji. Nutsceji i juajnji ce jii e ce pa c r pedye r mcjji pje nde r ma pgueji. I mangueji a cjava: R ma mimiji nu na cj. R tmji pje r pji, ngue cua r tji na jo o merio, i eeji. 14 Maco nutsceji, dya i prgueji pje r tsjagueji co pa co va j, ndum nde r dyotji. Nza cjatscetjoji o paa o ndeje, c na tsindajmetjo etse, pero nanga ojtjo. 15 Xenda na jo r mangueji: Ma ra ne Mizhocjimi, xe r mintcjji ma, e xo r cjagji yo bpji yo, o co pje nde ma bpji, r eegueji. 16 Pero nudya me i mcjeji gui tsjapqueji na notsji. C i cjagueji a cjanu, na so co. 17 Tsjijiji. Co pr ra tsja co na jo, pero ma dya cjaji co, tuns o nzhub ma co.

13Mbeeji

Inseguridad del da de maana

Nutsceji i ricoji, bb na ja c r xitscji. Me r hu rgui ndumji, na ngueje ya va sd c r sufregueji. 2 Co i psceji, ya dyaa co. Co in bitugueji, ya dyotceji o tsidyox co. 3 Co in merioji de oro e de plata, ya xo sod co. Maco ya r cxtjoji yo cj yo ya ni ma ra nguinsi ne xoijm, pero ya i jmutqueji na puncj o merio e co pje nde pjzhi. C vi jmutqueji a cjanu co, ixi etsetjo c i cjagueji co na so. Nguecua ra zd c r ma sufregueji cja sivi. 4 Mbeeji co ndagrx co o ppji cja in juancjeji. I jytji ro mbpceji, pero dya i tsjtceji texe o raya co. Nguecua anguezeji o reclamaotsji. Y ya dyr Mizhocjimi. Me na zzhi angueze ra nzhoctsji co i tsjapqueji a cjanu co in mbpcjeji. 5 Na animale encheji ra pi, ngue cua ma ra zd ce paa ra mbtji c. Je xo ga cjatsceji nu. Me na chjn gui minceji dya, y i cjaji texe co me ne in mbji, pero ya va sd ma r ma sufregueji. 6 Nutsceji i ricoji, xo i sidyiji yo pbre cja juesi, z dya pje cja co. Y nu yo pbre, dya jziji ra aji.

Advertencia a los ricos

mi cjuarmatsji, ma pje co ra tsjaceji a cjanu co rico, dya pje r nzhopqueji co na so co. Pero r pspiji paciencia hasta ma cja ra j cn Jmugji. Tsjijiji c tj na juajma. Ma ya vi ndujm o ndchj c, ptsa c ra jog co tsitj cja o juajma c. Pero ni

7Nutsceji

La paciencia y la oracin

491 jyod ra ndebe c ra sido ra e o dyebe. 8 Je xo rga cjatsceji nu, r pspiji paciencia co pje nde ra tsjacji. R zchiji in mbji, na ngueje dya cja ra mezhe ra j cn Jmugji. 9 Mi cjuarmatsji, ma pje co i sufregueji, bb ma i ptqui culpaji yo nin cjuarmaji z dya pje ri cjaceji yo. Dya cja xe r tsjaji a cjanu. Ma jiy, xo etsceji xo ra jncji ngenda ma. Tsjijiji, ya ngue ra j c ra j ngenda. 10 Mi cjuarmatsji, para r prgueji ja rgui pspiji paciencia co pje nde ra tsjacji, r mbeeji ja ma tsja co profeta co mi ptp Mizhocjimi ma zopj co nte. Me go tsjapji o sufreji, pero o mbsiji paciencia, dya go nzhopcji co na so. 11 Mbeeji co r mangji, co ya sufre o ndum y dya jyziji Mizhocjimi, nuco, mj na jo cja jmi Mizhocjimi dya co. Ya xo i dyrji ja va schi e Job ma m o sufre co ndum. Pero o mbedye na jo. Na ngueje cn Jmugji me go juentse e Job, o mbs. 12 R pjtpji na puncj ngenda cjuarma c dya r nbji o tj Mizhocjimi c r mamaji: Nzi ga mbr c bb a jense. Ni xo r mamaji: Nzi ga mbr ne xoijm. Ni pje xe ma ja c rgui nnceji Mizhocjimi. R mantji J o Jiy, pero rr cjuana. Na ngue ma xe r mangueji ja c cj co nzi ga mbr, ra jncji ngenda ma Mizhocjimi. 13 Ma cj co va stsceji o ndum, ra dyt Mizhocjimi

SANTIAGO5 co. Ma bbtsceji co me mj, ra tji o himno rg matji Mizhocjimi. 14 Ma bbtsceji co sdy, ra zojnji co pje pjzhi cja co cjuarma, ra e dytpji Mizhocjimi, y ra nnbji o tj e Jesucristo cn Jmugji rg ngospji o aceite. 15 Nucua ma ra ejmeji co texe o mbji rg dytji, ra tsja cn Jmugji ra joc co ri sdy ma. Y ma vi tsja co na so, xo ra perdonao Mizhocjimi ma c. 16 Ma cj co ra tsjatsceji co na so, ni jyod ra ma cja yo cjuarma ra xipjiji c vi tsja na so, ngue cua ra dytji Mizhocjimi por c vi tsja na so. Ra jog ma ce cjuarma. Ma ra dyt Mizhocjimi na nte c t Mizhocjimi, ra dyr ma Mizhocjimi. Y ra tsja cua ja va dyr ce nte. 17 Tsjijiji e Elas. Mi ntetjo nza cjazgji c. Pero o dyt Mizhocjimi co texe o mb c dya ro eje o dyebe. O mezhe cua ji cj nde, c dya go eje o dyebe cja ne xoijm. 18 Nucua, cjanu o dyt cua Mizhocjimi ro e o dyebe. Cjanu o e cua dyebe. Nucua cjanu o un cua ne xoijm co ro zi co nte. 19 Mi cjuarmatsji, ma cj co ra jyzi o iji Mizhocjimi c na cjuana, r pjsji ra nzhog c. 20 Na ngueje ma dya ra jyzi co na so y ra nzhog cja Mizhocjimi, dya ra salva ma c. Nguecua ixt unnceji ngenda ma r pjsji ra nzhog, ya i pjsji o salva ma c. Na ngueje Mizhocjimi ra perdonao o nzhub co na puncj vi tsja c.

PRIMERA CARTA DEL APOSTOL SAN PEDRO

Nutsc e Pedro nguetsc r penceji ne carta. E Jesucristo o empque r cjag apstole. R penceji ne carta nutsceji ya i pjtceji i crji dya cja ce estado de Ponto, e ce estado de Galacia, e ce estado de Capadocia, e ce estado de Asia, e ce estado de Bitinia. 2 Nutsceji ya juancji Mizhocjimi c mi Tatagji, ja co nzi va mama ndeze mi jingu. O Espritu Mizhocjimi o nnc in mbji i creoji. Nguecua Mizhocjimi o xctsji o tsjacji o titsceji, ngue cua r dytji e Jesucristo ra ndintsciji in mbji co o cji. Mizhocjimi ra mbxcji, ra tsjacji xenda r mcjeji, dya pje r mbeeji.

Pedro escribe a los creyentes esparcidos

na jo Mizhocjimi c o Tata e Jesucristo cn Jmugji. Me go juentsquegji o dyacji nuevo rg mimiji dya, o tsjacji o tizgji. Nguecua r prji r teji r bbgji co Mizhocjimi, na ngue e Jesucristo o tee ma ya vi nd.

3Me

Una vida de esperanza

ngue o titsceji Mizhocjimi, ya bsciji a jense co me na jo co ra dyacji. Nuco, dya ra tjeze co. Dya xo ra sod, ni xo ra pt. 5 Me na zzhi Mizhocjimi; pjcji na ngue i enche in mbji e Jesucristo. Nguecua ma ra nguar ne xoijm, r jandaji texe ja va evgueji libre cja co na so. 6 Ma ne Mizhocjimi, i sufreji ja nzi pa co pje nde cjacji. Pero me i mcjeji na ngue i prji ra dyacji a jense co me na jo. 7 Mizhocjimi jtsciji i sufreji a cjanu, ngue cua ra jetse cjo sido r ejmeji c. O oro, cjapji ra xg na jo cja sivi, ngue cua ra jetse ce oro. Maco cjapji ra xg o oro c tjeze, xo ni jyod r sufregueji. Na ngue xenda ni muvitsceji que na ngue o oro. Pero ma sido r dytji Mizhocjimi, ra xitsiji Mizhocjimi c na jo vi tsjaji y me ni muvitsji cja o jmi. 8 I neji e Jesucristo z dya i jandaji. Z dya xo i jandaji dya, pero i enche in mbji. Me i mpqueji na puncj, c dya i jngueji ja ja rgui mamaji ja cja c ni mgueji. 9 Na ngue i enche in mbji c, ra zd ce pa ma ra

4Na

492

493 empceji libre texe cja co na so. Me i mgueji na ngue ya ni ma ra empceji libre. 10-11 Co profeta o mamaji c ro zd ce pa ma ro juentscji Mizhocjimi ro evgueji libre. O Espritu Mizhocjimi o nb o mbji o mamaji c ro j e Cristo nu c vi mama Mizhocjimi ro evgueji libre, ro sufre, cja rr chun ro manda. Co profeta mi xrji cja o ja Mizhocjimi y mi cjaji tn cj ri ngueje c ro evgueji libre, e jingu ro sufre. 12 Mizhocjimi o tsjap o mbr co profeta c dya be ro zd ma mi cr anguezeji co me na jo co mi mamaji. Je ro zd yo cj yo r crji dya. Mizhocjimi ya ndj o Espritu o nb o mb co aja nte o xitsiji ja rg s ra empceji dya libre, ja co nzi va mama co profeta. Nutsceji, o jtsceji Mizhocjimi yo; maco co o anxe, dya nda prji ja ga cja, pero ne ra mbrji.

1 PEDRO1 na jo, na nguetsc na jozg, ee Mizhocjimi. 17 Nutsceji i xiqueji Mizhocjimi: Mi Tatatsgjme, i embgueji c. Maco angueze jnncji ngenda ja co nzi rg cjagji nzi nazgji; dya juajn. Nguecua ni jyod r sji angueze rgui mimiji texe co pa co xe r minceji va cja ne xoijm. 18 Co in mboxatitaji o zoctsji co tjr co dya ni muvi. Pero nudya, i prgueji o ndmpcji va empceji libre texe cja co tjr. C vi ndmpcji, dya ngue co oro, ni xo ri ngue co plata co tjeze. 19 O ndmpcji co o cji e Cristo c me ni muvi. Ja co nzi ma cja co tsim co mi ptji, dya pje mi sod ni xo mi mancha, je xo va cjanu e Jesucristo, dya pje mi bb co ma so. 20 Mizhocjimi, ma dya be mi t ne xoijm, o mama c je rva cjanu rv nd e Jesucristo. Ngue yo cj yo ni ma ra nguar, yo o j c, o nd por nutsceji. 21 Mizhocjimi o tsjap o tee e Jesucristo ma ya vi nd, cjanu o un c ra manda. Nguecua i enche in mbji Mizhocjimi, i prji ra dyacji co me na jo. 22 O Espritu Mizhocjimi o nnc in mbji i creoji co ja co na cjuana ja ga cja e Jesucristo. Nguecua va ndintsciji in mbji co na so. Nguecua nudya, i ptqui siyagueji dya yo nin cjuarmaji. Dya nguextjo co in teji c r mamaji i siyaji; r ptqui siyaji co texe in mbji. 23 Ya chacji dya na mb c nuevo. Nuc, dya vi eje cja nin tataji e nin nanaji. Ma jiy, ro tjeze. Pero Mizhocjimi o dyacji c, ma

r xitscji r tsjijiji na jo in pjeeji. R pjrtsjji ja rgui minceji. Junt in mbji ra chacji co me na jo, ma ra j na yeje e Jesucristo. 14 R tsjagueji nza cja o ti co cjaa texe c xiji ra tsjaji. Ma dya be mi prgueji Mizhocjimi, mi cjagueji co mi netsjgueji. Nudya, dya cja r tsjagueji dya co. 15 Me na jo Mizhocjimi c o nnc in mbji i creoji. Nguecua xo rr jo texe co r tsjaji. 16 Na ngue ya topj a cjava cja o ja Mizhocjimi: R tsjaji ja co nzi rg neg co

13Nguecua

Dios nos llama a una vida santa

1 PEDRO1,2 i dytpji o ja. Nu o ja, me na zzhi, dya ra tjeze. 24 Je topj a cjava cja o ja Mizhocjimi c o dyopjji mi jingu: O pjino me na z o ndjn, pero dyot o pjino e jb o ndjn. Je xo ga cjazgji nu, r nteji. Bb yo r prji e yo r tji yo me na z. Pero ma r tgji, ra chjor yo na z. 25 Pero o ja Mizhocjimi, dya ra chjor nu, ee. Ngue o ja Mizhocjimi c o xitsiji ja rg salvatsji. Nguecua r jyziji texe co na so. Dya cja r pezhgueji o bchjine. Dya cja r tsjapqueji c me na jotsceji a jmi yo nin minteji. Dya cja r deseaji co chun co aja. Dya cj cja r xospji o bchjine. 2 O ll ma cja ni jmusji, me neji o chichi ra ziji o lechi. Je xo rga cjatsceji nu; me xo r eji yo o ja Mizhocjimi yo na cjuana. Ngue o jn co dacji para in mbji ngue cua r zzhgueji, ngue cua ra empceji libre texe cja co na so. 3 Nu ma ya i prji c me siyatsji c n Jmugji, numa, r egueji o ja Mizhocjimi.

494 cja e Jesucristo, ra jybtsji o templo Mizhocjimi. Ya xctsji o tsjacji o mbcjimitsji. Co mbcjimi mi unji o animale Mizhocjimi co mi ptpji. Nutsceji r un in mbji ja co nzi ga ne, na ngue c o nd e Jesucristo. 6 Je topj a cjava cja o ja Mizhocjimi: Ce piedra, r jumg a squina c r jbg a Sion, ngue cua ra zzhi. R juajng ce piedra; me ni muvi c. Nu co ra enche o mb c, dya ra bzhi o tseji, ra chunji co na jo co tebeji, ee o ja Mizhocjimi. 7 Nutsceji i ejmeji e Jesucristo, i prji c me ni muvi. Nu co dya ne ra dyt, iy co. Ya topj cja o ja Mizhocjimi ja ga cja anguezeji: Co mi jb ce ngum go zpji ce piedra, dya go neji cua c. Pero ngue c ot o jum Mizhocjimi cja squina, ee o ja Mizhocjimi. 8 Je xo topj a cjava: Nuc, chjntjui nza cja na piedra c rgu pjee yo nte, e c rgu ngji, ee. Co nte co, dya neji e Jesucristo, na ngue dya ne ra dytji c. Nu co dya ra dyt e Jesucristo, Mizhocjimi ya mama ndeze mi jingu c ra ma sufreji.

jbji o ngum de piedra, ma ttji na piedra c dya neji, numa, pziji ma. Je xo ma cjatjonu e Jesucristo. Yo nte, dya neji c. Pero Mizhocjimi ya vi juajn, na ngue me ni muvi c. E Jesucristo ixi bbtjo, o dyacji c ni bbtjogueji dya. Nguecua xo i chjntcjeji o piedra. R chzhgueji

4-5Ma

Cristo, la piedra viva

ya juancgueji Mizhocjimi o tsjacji o ntetsji. I mbcjimigueji dya, i ppqueji cn Jmugji c bb a jense. Ya xctsji nguecua ya natjo

9Nutsceji

Los que pertenecen a Dios

495 jiitsji dya. Mizhocjimi ya tsjacji o ntetsceji dya angueze. O tsjacji texe yo, ngue cua r zopjgueji yo nte. R xiqueji c me na jonte Mizhocjimi. Na ngue ma mi nzhodgueji cja bxm, o nnc in mbji i jyzgueji co na so, o dyacji c o jyas c me na jo cja in mbji. 10 Ma ot, dya mi ngue o ntetsceji Mizhocjimi. Pero nudya, ngue o ntetsceji dya c. Ma ot, dya mi prgueji c mi juentsceji Mizhocjimi. Pero nudya i prji me juentsceji.

1 PEDRO2 dya ngue o cjatsceji c mero manda, z i libregueji, pero dya r tsjijiji c s r tsjaji co na so. Iy. Na ngue ya ngue o ntetsji dya Mizhocjimi. 17 R respetaoji texe yo nte. R ptqui siyaji yo nin cjuarmaji. R sji Mizhocjimi. R respetaoji c mero manda.

16Z

pjtji i crji cja co jii cua ja dya i menzumgueji. Z ne in mbji r tsjaji co na jo, pero va j in pjeeji r tsjaji co na so. R siyatsji cjuarma, nguecua r xitscji, dya r tsjaji ja co nzi gui etsjji co na so. 12 Yo nte yo dya pr Mizhocjimi, sanceji yo, mamaji c i cjagueji co na so. Nutsceji r tsjagueji na jo, ngue cua ra jantcaji i cjaji co na jo. Nguecua ce pa ma ra nb Mizhocjimi o mbji, ra mamaji c me na jo Mizhocjimi. 13 R dytji texe co pje nde pjzhi. Na ngue je ga cjanu ga ne Mizhocjimi. R dytji c mero manda. 14 Xo r dytji co gobernador co o eme c mero manda. C vi emeji co, ngue c ra castigaoji co cja na so, e ra mamaji na joo co cja na jo. 15 Bb co sancji, mamaji c i cjagueji co na so, pero dya prji co mamaji. Mizhocjimi nee c r tsjagueji co na jo, ngue cua dya ra s pje ra xitsiji.

11I

Vivan para servir a Dios

i mbpjiji, r respetaoji co in lamugueji. Dya nguextjo co in lamugueji co na jonte co siyatsji, co r respetaoji. Xo r respetaoji co in lamuji co na so. 19 Bb ma ra tsjacji r sufregueji, z dya pje i cjagueji co na so. Pero ma r pspiji paciencia na ngue c ni prgueji c je ga cjanu ga ne Mizhocjimi, ra mcji ma c. 20 Ma ra yapcji na ngue i tsjaji co na so, pje ra dyeje, z r pspiji paciencia? Pero nu ma r tsjagueji co na jo, e ma r pspiji paciencia co ra tsjacji r sufreji, numa, ra mcji ma Mizhocjimi. 21 Mizhocjimi o tsjacji o titsceji ngue cua r tsjaji ce tjr ja co nzi va tsja e Jesucristo. O sufre por nutscji. Nutsceji xo r tsjaji na jo, z r sufregueji. 22 Angueze, dya tsja co na so; dya xo mama o bchjine. 23 Ma o zadji c, dya ndnr. Ma o tsjapji o sufre, dya mama c pje ro tsjap anguezeji. C o tsja, o sufre na ngue mi pr Mizhocjimi jn ngenda na jo. 24 Ma o sufre va nd cja ngronsi, o ngtcji n nzhubji. O tsja a cjanu, ngue cua r jziji co na so, r cjaji ja co nzi ga ne Mizhocjimi. Na ngue o sufre e Jesucristo, nguecua va jog in mbji co na so. 25 Nutsceji mi

El ejemplo del sufrimiento de Cristo

18Nutsceji

1 PEDRO2,3 nza cjatsceji o ndnchjr co ya vi xg. Pero nudya, ya i nzhogueji a jmi ce Ndambr c pjcji. Nutsceji i ndixji, r dytji yo nin xraji. Nu ma dya ne ra ejme o ja Mizhocjimi co nin xraji, dya r sido r xipjiji ra ejmeji. R sido r dytji anguezeji. A cjanu, ra unji ngenda i cjaji co na jo, xama xo ra ejmeji. 2 Na ngue anguezeji ra nucji ja co nzi gui sji Mizhocjimi gui tsjaji co na jo. 3 C rr ztsceji, dya ngue c me r jocji cja in igueji. Dya r chevgueji o oro, c ra jantcaji. Ni xo r stqueji co, ni xo r tstceji in dyji. Ni xo ri ngue bitu co me ni muvi co r jyegueji. Na nguejyo, nguextjo a xese c ni jetse na z yo. 4 C rr ztsceji, je ngue a mbo cja in mnceji nu ja dya cj janda. Ngueje c r dytji na jo, dya r tsjapqueji na nojo, dya r chjnrji. Ma r tsjaji yo, me rgu muvitsji ma a jmi Mizhocjimi. 5 Je xo ma cjanu ma tsja co ndix co mi cr mi jingu co mi creo Mizhocjimi. Ma z o mbji cja jmi Mizhocjimi. Y mi tji co nu xraji. 6 Naja co o tsja a cjanu, ngueje e Sara. Mi t e Abraham, mi xipji: Nutsce n Jmutsg, texe c r mandaz, r cjag, embe. Je xo rga cjatsceji nu; r tsjaji co na jo, dya r sji. Ma r tsjaji a cjanu, ra jetse c o mboxbchetsji e Sara. 7 Nutsceji i bzoji, r minceji na jo co yo nin suji, r respetaoji. Na ngue i prgueji xenda na ztsceji que na ngue anguezeji. Ya dyacji c ni bnceji co

496 Mizhocjimi para siempre. Xo e yo nin sugueji, ya xo chunji a cjanu. Nguecua ni jyod r respetaoji yo. Ma jiy, dya ra dytcji ma Mizhocjimi, ma pje r dytqueji. xe r xitscji i nza texeji, r tsjijiji c ri natjo in pjeeji. R ptqui sentioji, y r ptqui mcjeji, y r ptqui siyaji yo nin cjuarmaji. Xo r ptqui juentseji. Dya r tsjap na notsji. 9 Co pje cjacji, dya r nzhopqueji. Co sancji, dya pje r xiqueji. C r tsjagueji, r matpgueji Mizhocjimi ra intsjimi co. Na ngue je xo va cjanu va intsjimitsji Mizhocjimi ma o nnc in mbgueji. 10 Je mama ga cjava o ja Mizhocjimi: Ma cj co ne ra mj rg mimi texe co pa, ni jyod dya cja ra mama o ja co na so. Dya xo ra mbedye bchjine a ne. 11 Ra jyzi co na so, ra tsja co na jo. Ra jyod ja rg mimiji na jo yo nu minteji. 12 Na ngue Mizhocjimi nuu na jo co cja na jo, e unji ja co nzi ga dytji. Pero Mizhocjimi dya nuu na jo co cja na so, ee o ja Mizhocjimi. 13 Ma me i jodji c r tsjaji na jo, ja rg s cj pje ra tsjacji ma? 14 Z bb ma cjacji i sufreji na ngue c ni tsjaji na jo, pero ngue c rgui mcjeji. Z pje ra xitsiji ra tsjacji, pero dya r sji, dya pje r mbeeji. 15 C r tsjagueji, r sgueji Mizhocjimi c n Jmugji. R tsjijiji na jo.

Cmo deben vivir los casados

8C

Los que sufren por hacer el bien

497 Nguecua ma cj co ra tsjacji tn jenga i enche in mbji e Jesucristo, ra s r xipcjeji na jo ma co. R chjnrji na jo co respeto. 16 I cjaji dya co na jo, na ngue bbtsji dya e Jesucristo. Z ra xoscji o bchjine ra mamaji i cjaji co na so, pero sido r tsjaji co i prgueji na jo. Xama ra tseje co pechceji a cjanu. 17 Nu ma ne Mizhocjimi r sufregueji, xenda na jo r sufreji na ngue c rgui tsjagueji co na jo, que na ngue c rvi tsjaji co na so. 18 Natjo vez o ptcji va sufre e Jesucristo va ngtcji n nzhubji. Maco me na jo c; nuzgji, dya ma jozgji. O ngtcji n nzhubji, nguecua s r chzhgji dya a jmi Mizhocjimi ra recibidozji. E Jesucristo mi bb o cuerpo, nguecua o s o mbtji. Pero o tetjo, na ngue c o Espritu o tsjap o te. 19 C o Espritu o ma zopj co o aljma co aima, nu ja cjot. 20 Nuco, ngue co mi cr ma mi bb e No, ma mi t ce trabarco. Mizhocjimi me go mezhe va mbspi paciencia anguezeji, pero dya go ne go dyrji. Ma o eje ce tradyebe, mi tuns ce ndeje ce barco. Nguecua, dya go nd co ocho co vi cjog a mbo o salvaji. 21 Ce ndeje s r jyntspiji dya, c rv jigji c o salvazji, na ngue c vi te e Jesucristo. C rv jigji, dya ngue c o mbechqueji n cuerpoji; je ngue c rv jizhiji a jmi Mizhocjimi c ya nintsquiji n mbji, y r cjaji dya co r prji na jo. 22 E Jesucristo ya ma a jense; bb dya, cja o jody Mizhocjimi. Angueze manda dya texe cja co

1 PEDRO3,4 o anxe Mizhocjimi e co pje nde pjzhi co psi poder a jense.

E Jesucristo o sufre o cuerpo va mbxcji. Nutsceji xo ni jyod r bbji dispuesto r sufregueji. Na ngue ma r sufreji, ya ni ma rgui jyziji co na so. 2 Nguecua co pa co xe r minceji, dya r tsjagueji ja co nzi gui etsjji co na so. R tsjaji ja co nzi ga ne Mizhocjimi. 3 Ya rgu chjntjui c i tsjagueji ja co nzi ga tsja co dya pr Mizhocjimi. Mi cjagueji texe co ma so co ma j in pjeeji. Mi cjagueji co na so cja mbaxua, mi jmurgueji, naxm r tgueji. Xo mi matceji yo tsita, maco mama co ley c dya cj s ra mat yo. 4 Co dya pr Mizhocjimi, me cjaji co na so, texe co va j o pjeeji. Nguecua me cjijiji jenga dya cja i cjagueji co na so co anguezeji. Nguecua me sanceji yo. 5 Pero anguezeji ra nzhtji ngenda Mizhocjimi c ya bb ra jnp ngenda yo bbtjo, e co ya nd. 6 Co ya nd, ma xe mi bbji, o xipjiji o ja Mizhocjimi. Z o tsjapji o sufreji va, ja co nzi ga sufre texe yo nte, z ya ndji, pero co mi enche o mb Mizhocjimi, sido ra bbtjo o aljmaji ja co nzi ga bb Mizhocjimi. 7 Ya ni ma ra nguinsi ne xoijm. Nguecua nutsceji r tsjijiji na jo in pjeeji. R pjrji ja rgui minceji. Y r sido r dytji Mizhocjimi. 8 C xenda ni muvi r tsjaji, r ptqui siyaji co texe in mbji. Na ngue ma i siyaji, i perdonaoji, ma

Sirviendo segn la capacidad que Dios nos ha dado

1 PEDRO4,5 cj co pje tsjacji. 9 Ma va sj nin cjuarmaji yo ni eje nano jii, r unji ja ra oxji. R ptqui recibidoji a cjanu, dya pje r mamaji. 10 Na puncj cua ja nde va dyacji Mizhocjimi c r ppcji angueze. Co vi chac r tsjaji, tsjaji ngue cua r ptqui pjsji yo nin cjuarmaji. Ma r tsjaji a cjanu, i ppqueji na jo ma Mizhocjimi. 11 Nu co zopj yo nte, ni jyod ra mamaji o jaa ja co nzi ga nb o mb Mizhocjimi c rgu mamaji. Nu co pjste, ra pjsteji ja co nzi va un Mizhocjimi ra pjsteji. Nguecua texe co r tsjaji, ra unji ngenda ja ga cja e Jesucristo, ra mamaji c me na jo Mizhocjimi. E Jesucristo, ni jyod c dya r jziji c rg mamaji c me na jo, e me na nojo. Je rga cjanu.

498 ni pje xo r pnji, ni xo r tsjagueji co na so, ni xo r ma aji cua ja dya psc r ugueji. Nujyo na so, dya nguejyo ne Mizhocjimi c rgui sufregueji va yo. 16 Pero ma cj co sufre na ngue c ni dytp o ja e Jesucristo, dya ni jyod ra tseje ma. Sido ra dyt na jo, ngue cua yo nte ra mbrji c me na jo Mizhocjimi. 17 Nutscji o ntezgji Mizhocjimi, c rg sufregji chjntjui c ya ri jncji ngenda Mizhocjimi. Maco nguetscji ot r sufregji, na co dya ne ra dyr o ja Mizhocjimi, juejme co. Ra sufreji me na puncj ma ra jnp ngenda Mizhocjimi anguezeji. 18 Nu co ya na jo a jmi Mizhocjimi, sufre ga emeji libre cja co na so. Na co dya s Mizhocjimi co dya jzi co na so, juejme co. Ra ma sufreji na puncj. 19 Mizhocjimi o ngambgagji va, dya ra jyzguigji. Nguecua, nu co sufre ja co nzi ga ne Mizhocjimi, ni jyod c dya ra zji, na ngue Mizhocjimi ra mbr anguezeji. Y ra sido ra tsjaji co na jo.

va j co me na szhi co me i sufreji, dya r tsjijiji: Maco r enche n mbjme e Jesucristo, jenga r sufregjme?, r eeji. Jtsciji r sufreji, ngue cua ra jetse cjo sido r ejmeji Mizhocjimi. R xitscji yo, na ngue r siyatsji. 13 C r tsjaji, r mgueji, na ngue c rgui sufregueji ja co nzi va sufre e Jesucristo. Ma ra j angueze c me rr z rva j, me r mgueji na puncj. 14 Nu ma sancji yo nte na ngue c ni dytpgueji o ja e Jesucristo, ngue c rgui mcjeji. Na ngue bbtsji o Espritu Mizhocjimi c cjacji r prji c bb Mizhocjimi co nutsceji. Co nte, na cjuana sad e Cristo co. Nutsceji i mangueji c me na jo c. 15 Dya r pttegueji,

12Ma

Sufriendo como cristianos

Bbtsji co pastor. Ngueje co r zopjg dya, na ngue xo r pastorg. R nug ma m o sufre e Jesucristo. Y ma r jandgji ja ga cja c me na nojo, me xo rgu muvizgji co angueze a jmi Mizhocjimi. 2 Nutsceji i pastorji, i chjntcjeji nza cja o mbr. Nguecua r xitsiji c r pjrji o nte Mizhocjimi co o dyacji r pjrji. Dya ngue c ixi cjacji a fuerza r pjrji; ngue c r egueji r pjrji. Dya ngue c rgui pjrji

Consejos para los creyentes

499 c r chgueji o merio; ngue c r pjrji co texe in mbji. 3 Dya xo r tsjapji na nojo cja yo o dyacji cn Jmugji i pjrji. C r tsjaji, r jizhgueji na tjr c na jo, ngue cua xo e anguezeji ra tsjaji. 4 Nguecua ma ra j ce Ndambr c ngue e Jesucristo, ra dyacji c dya ra tjeze, ra dyacji c me rgu muvitsji cja o jmi; r bbtjoji co angueze para siempre. 5 Nutsceji i sji, etsceji i sngji, r dytji yo pastor. Nutsceji i texeji, r ptqui respetaoji, dya r tsjap rr notsji. Na ngue je topj a cjava cja o ja Mizhocjimi: Mizhocjimi nuu na co cjap na nojo. Pero co dya cjap na nojo, me nuu na jo co, ee. 6 Me na zzhi Mizhocjimi. Nguecua nutsceji, dya r tsjapqueji rr notsceji. Nguecua ma ra zd ce pa c ya juajn angueze, ra dyacji c me rgu muvitsji cja o jmi. 7 Texe co i mbeeji, r xipcjeji Mizhocjimi. Na ngue angueze me mbentseji ga mbcji. 8 R tsjijiji na jo in pjeeji. R pjrtsjji ja rgui mimiji. Na ngue c dya joo nucji na , chjntjui nza cja na len c me ngx me jod cj ra zaa. 9 Pero dya r sgueji; sido r ejmeji Mizhocjimi, ngue cua r chpji c dya jo. R

1 PEDRO5 zzhgueji na ngue i prgueji c je xo ga cjanu ga sufre co nin cjuarmaji co cr texe cja ne xoijm. 10 Mizhocjimi o nng n mbji r creoji. Na ngue nee c r mandaji co e Jesucristo. Nguecua z r sufregueji ja nzi pa, pero ma r schiji, Mizhocjimi ra joctsji na jo in mbji. Y ra dyacji r zzhgueji, ngue cua dya r jyzgueji, sido r dytji. Na ngue angueze pjxcji texe co ni jyodzji. 11 Me na nojo Mizhocjimi, ra manda para siempre. Je ga cjanu.

carta nu, nguezg r mamag yo ja; e cjuarma Silvano o dyopj. Nujnu, r prg ppi na jo Mizhocjimi. Dya nda puncj yo r xitscji cja ne carta. R zocji, e r xitscji c na cjuana me siyazji Mizhocjimi me pjxcji. Dya r jyziji c. 13 Va btctjoji Cjimi co jmur a Babilonia co ya xo juajn Mizhocjimi ja co nzi va juancji. Xo va btctjoji Cjimi e cjuarma Marcos c chjntjui c ri ngue n chig. 14 R ptqui siyaji; r ptqui zenguateji co texe in mbji. Nutsceji bb in mbji e Jesucristo, r tc Mizhocjimi ra mj in mbji, dya pje r mbeeji. Je rga cjanu.

12Ne

Saludos finales

SEGUNDA CARTA DEL APOSTOL SAN PEDRO

Nutsc e Simn Pedro r penceji ne carta. O juanc e Jesucristo r cjag apstole. Pero r mbpjitjog; angueze ngue n lamug. Nutscjme r apstolejme o dyacjme Mizhocjimi r enche n mncjme e Jesucristo. Xo etsceji xo dyacji i enche in mnceji c. Nguecua, dya nguextjozjme o salvazgjme c; xo etsceji xo salvatsgueji. Na ngue me na jonte e Jesucristo c n Mizhocjimigji c o e salvazji; dya juajn co ri ne. 2 R tc Mizhocjimi ra mbxcji xenda r prgueji e Jesucristo nu c ngue n Mizhocjimigji e ngue n Jmugji, ngue cua xenda r unnceji ngenda c me nuceji na jo Mizhocjimi. Ma ga cjanu, xenda ra mj in mnceji, dya pje r mbeeji.

Pedro escribe a los creyentes

Jesucristo o matcjme; nutscjme r mjme co angueze. R unncjme ngenda c me na nojo angueze, e c me na jo co mi cja. E Jesucristo ngue Mizhocjimi c, y

3E

Cualidades del cristiano

me na zzhi. Nguecua va jtsigjme texe co ni jyod r xitscjme, ngue cua mas r prgueji angueze. Ngue cua ra bbtsji Mizhocjimi; nutsceji r sji r dytqueji c. 4 Nu cja ne xoijm, ya ni ma ra sod, na ngueje yo nte me mpji co netsjji. Pero me na nojo e Jesucristo, nguecua me xo na nojo co o xitsijme ra dyacji. Nguecua s r jzgji co r netsjji. A cjanu, ja co ga cja Mizhocjimi, je xo rga cjazgji nu. 5 Nutsceji ya dyaceji i enche in mnceji e Jesucristo. Nguecua r pjtpgueji na puncj ngenda r tsjaji co na jo. Nucua ra s r prji co na jo co r tsjaji, e co na so co dya r tsjaji. 6 Nucua, ra s r pjr ja rgui mimiji; dya r tsjatsjji co i netsjji. Nucua, ra s r psiji paciencia ma cj pje ra tsjacji. Nucua, ra s r sji Mizhocjimi y r tsjaji cua ja nzi ga ne. 7 Nucua, ra s r pt rgui eji yo nin cjuarmaji. Nucua, ra s r siyagueji texe yo nte. 8 Ma r sido r tsjaji yo me na jo, ra jetse c i prgueji e Jesucristo c n Jmugji. 9 Na cjuarma, ma dya cja yo na jo, chjntjui c ri ngor c dya

500

501 ri janda na jo. Ma ga cjanu, ya jyombee c o ndintspi o mb co na so co mi cja ma dya be mi pr e Jesucristo. 10 Nguecua r xitscji cjuarma, r sido r tsjaji yo me na jo. Ma r tsjaji yo, ra jetse c o juancgueji Mizhocjimi, y o nnc in mbji i ejmeji e Jesucristo. Ma r sido r tsjaji yo, dya r xgueji ma cja ce iji c na jo. 11 Y me ra mcji, ma r stji nu ja ri manda e Jesucristo cn Jmugji c o e jocz n mbji. Je ngueje nu r tsrgueji para siempre. 12 Ya i prgueji yo ja yo na cjuana, y dya i jzgueji yo. Pero r sido r mbennceji yo. 13,14 R prg c dya ra mezhe ra mbtcgji. Na ngueje o jtsi a cjanu e Jesucristo cn Jmugji. Nu dya xe r bnc, r prg ni jyod r mbennceji yo ja yo ya xitsiji, ngue cua r unnceji na jo ngenda. 15 R jsc cja xiscm yo, ngue cua ra s r mbeegueji ma ya rga tg.

2 PEDRO1,2 Nujnu, ngue n Chig nu me r siyag nu me r mpg, ee. 19 Je a cjanu va zd c o mama co profeta c ro j e Cristo. Nguecua r prgji c na cjuana co o dyopj co profeta. R tsjapgueji na puncj ngenda co o dyopjji, na ngueje chjntjui nza cja na sivi c jyas nu ja na bxm. Ma va pese e tanse, i prgueji c ya ra jyas. Je xo ga cjatjonu, ma r tsjapji na puncj ngenda co o dyopj co profeta, r prgueji, ma ya ra zd ra j na yeje e Jesucristo. 20 Co o ja Mizhocjimi co o dyopj co profeta, ixt unnceji ngenda c dya cj s ra mbrtsj c mama co; ni jyod o Espritu Mizhocjimi ra mbs ra mbr co. 21 Na ngue co profeta, dya nguijitsjji co ja co o dyopjji; nguetsj o Espritu Mizhocjimi o nb o mbji o ptpji Mizhocjimi.

xitscjme c ra j na yeje e Jesucristo cn Jmugji co o poder Mizhocjimi. Bb co mama ngue na bchjine c r cjijitsjgjme c r xipjijme yo nte. Pero dya je ga cjanu. Na ngueje r nuujme c me na nojo e Jesucristo. 17,18 R jandajme ma mi crjme angueze cja ce teje. Me ma sj nu, na ngue Mizhocjimi c nu Tata o tsjap me go junsi e Jesucristo, y o mama c me na jo c. R rgjme o ja Mizhocjimi c vi eje nu ja me na z, o mama:

Los que vieron la grandeza de Cristo

16R

Co nte a Israel, mi cr co mi cjap mi eje cja Mizhocjimi co ja co mi mamaji, pero dya ma cjuana co mi mamaji. Je xo rga cjanu a ndetsceji, ri cr o xpte co dya rga cjuana. Anguezeji, dya ra tsjapji ngenda c n Jmugji, maco o nd por anguezeji. Nguecua Mizhocjimi ra tsjap ra ma sufreji. Co xpte ra jtsiji co dya cjuana. Ma cj co ra creo co ri jizhi anguezeji, ra bzhi ma co. 2 Co xpte, me ra tsjaji co ri netsjji co na so. Na puncj o cjuarma co ra ndee co anguezeji, je xo rg tsjatjoji nu. Nguecua yo nte yo dya be ejme e Jesucristo, ra

Los que ensean mentiras

2 PEDRO2 mamaji c dya jo o iji Mizhocjimi nu na cjuana. 3 Co xpte, me ri neji o merio. Ra jyodji ja rg zocji, ngue cua r cheeji co anguezeji r unji o ofrenda. Pero ndeze mi jingu, ya mama Mizhocjimi c ra jnp ngenda co. Y ya bb ra tsjap ra ma sufre co. 4 Bb co o anxe Mizhocjimi co o tsja na so. Nguecua Mizhocjimi o tsjap o sufreji, o mbochji a linfiernu nu ja me na bxm. Je nntji nu co cadena, hasta ma ra zd ce pa ma ra jnp ngenda Mizhocjimi anguezeji. 5 Mizhocjimi xo tsjap o sufre co mi cr mi jingu co me mi cja na so, co dya mi t Mizhocjimi. O peje na tradyebe cja ne xoijm o chjotji. Co pa co, mi bb na bzo c mi chj e No. Mi xipji co nte ro jyziji co na so, ro tsjaji co na jo. Nuc, dya nd cja ce tradyebe c, ni xo ri ngue co nu familia. Mi ochoji, dya chjotji. 6 O mezhe cua Mizhocjimi xo chjot co jii a Sodoma e a Gomorra co me ma so. O chjot co sivi o mbzhiji o bozivi. Nguecua yo dya cjap ngenda Mizhocjimi s ra unji ngenda xo e anguezeji ra ma sufreji, cua ja nzi va sufre co mi cr a Sodoma e a Gomorra. 7 Mizhocjimi o chjot co mi cr co jii co, pero o salva e Lot o pjong. E Lot, mi cja co na jo. Nguecua me mi xicha o mb co na so co mi cja co nte. Porque mi cjatsjji co mi netsjji co me ma so, dya mi cjapji ngenda Mizhocjimi. 8 E Lot, mi cja co na jo. Nguecua pama pama me mi sufre o mb,

502 na ngue o janda co nu menzumji mi cjaji co me ma so. Y o dyr mi aji co me ma so. 9 Co mat Mizhocjimi co cja na jo, me sufreji na ngue c na so c cja yo nte. Pero me na zzhi c n Jmugji, ra mbs ra zzhi co. Co mi cja na so, z dya be va sd ce pa ma ra jnpji ngenda, pero ya mama Mizhocjimi ra castigao co. 10 Co xpte co dya ga cjuana, cjatsj co netsjji co me na so. Cjapji c dya ni muvi cn Jmugji. Nuco, ngue co xenda ra tsjap Mizhocjimi ra sufre co. Cjapji me na nojo, dya neji cj pje ra xipjiji. Y sadji yo pjzhi na nojo, dya sji. 11 Maco dya cja a cjanu co o anxe Mizhocjimi. Na ngue ma cj co ra tsja co na so, z ra ma co anxe a jmi cn Jmugji ra ma csteji, pero dya ra zadji c vi tsja na so. Maco xenda na zzhi co anxe que na nguetscji. 12 Co xpte, chjntjui nza cja yo animale yo dya s Mizhocjimi. C vi ngama Mizhocjimi yo animale, ngue c ra zrji ra mbtji. Je xo rga cjatjonu co xpte co na so, ra chjotji co, dya ra salvaji. Na ngue sadji nu c dya prji. 13 Mizhocjimi ra tsjap ra sufreji na ngue anguezeji vi tsjapji o sufre co aja. Anguezeji me mj ga tsjaji o mbaxua z ri xm z ri ndempa. Jmurji co nutsceji ma i sigueji o xdyi. Pero me na so a ndetsceji, ix na tsetjo c cjaji. Na ngue me mj ga xitsiji co dya cjuana. 14 Texe ma jandaji na ndix, me neji ra tsjaji c na so. Dya syaji, sido cjaji co na so. Onpji co nte

503 co dya creo Mizhocjimi co texe o mbji, ngue cua xo ra tsjaji a cjanu co na so. Me pr ja ga zopjji co, ngue cua ra ndeeji co anguezeji ra unji o ofrenda. Me na so anguezeji; Mizhocjimi ra tsjap ra ma sufreji. 15 Anguezeji ya xgji cja ce iji c na jo, ya ndpiji c o iji e Balaam c mi ngue o ti e Beor. E Balaam mi ne ro ndj na puncj o merio; nguecua va tsja na so. 16 E Balaam mi ngue naja profeta c mi a o ja Mizhocjimi. Pero o nguiji o mb c na so, mi ne ro mama na ja c dya vi xipji Mizhocjimi. Z dya a yo animale, pero o aa na burru nza cja na nte va hunchi e Balaam, na ngue na so c mi cjiji e Balaam. Nguecua go ndmbee e Balaam, dya go mama ce ja c mi ne ro mama. 17 Co xpte, chjntjui nza cja na pozo c ojtjo ndeje. Xo chjntjui nza cja o ngm co tuntjo ndajma ma na zzhi ga v. Ya mama Mizhocjimi c ra mbochji a linfiernu nu ja me na bxm; nunca ra mbedyeji nu. 18 Yo nte, dya prji o iji Mizhocjimi. Pero cr anguezeji co cja ni ma ra jyzi co tjr co na so. C cjaa co xpte, zopjji co nte co, ngue cua ra ndeeji co anguezeji. Cjapji me prji, pero mamaji ja co dya ni muvi. Xipjiji co nte, na jo ra tsjaji ja co nzi ga netsjji, dya ni jyod ra mbtpji ngenda ja rg mimiji. 19 Mama co xpte ga xipjiji co cjuarma: Nutsceji i libregueji dya, dya cja mandatsji co ley, s r tsjatsjji cua ja co nzi gui etsjji, eeji. Maco dya

2 PEDRO2,3 libre co xpte, sido me cjaji co na so. Ma dya s na nte ra jyzi co na so, dya libre, mandaji ma c. 20 Cr o nte co ya jyzi co na so co cjaa yo nte cja ne xoijm. Ya mbedyeji libre, na ngue prji ja ga cja e Jesucristo cn Jmugji, nu c o j o evgueji libre cja co na so. Pero ma ra nzhogji na yeje cja co na so, ma dya ra jyziji, numa, xenda rr so ma, que na ngue ma dya be mi prji e Jesucristo. 21 O jchiji o ja Mizhocjimi, o mbrji o iji e Cristo c me na jo. Pero o jyziji ce ja. Nguecua xenda ra sufreji que na ngue ma dya ro mbrji ce iji. 22 I prgueji ce ja c r mamaji: Ne dyo, ya nzhog o zii yo na so yo vi nzhoc. Ne cuchi nu ya vi beche, o yepe o ma nt cja mbm, ee ce ja. Je xo ga cjatjonu yo nte co jzi co na so, cja na nzhog cjaji na yeje co na so.

R siyatsji cjuarma. Ne carta nu r opcj r penceji, ngue nu na yeje, na ngueje ya r penceji naja. I cjijiji na jo, nguecua r penceji yo carta r mbennceji co ya i prgueji. 2 Nguecua, dya r jyombeeji co ja co o mama co o profeta Mizhocjimi mi jingu, e co xo r xitscjme nutscjme r apstolejme. Co r xitscjme, ngueje co o jtsijme cn Jmugji nu c o evgueji libre cja co na so. 3 Ixt unnceji na jo ngenda c r xitscji dya. Co cj ma ya ngue ra nguinsi e jense e ne xoijm, ra ngr co me ra tsjap burla o ja Mizhocjimi, ra tsjaji ja co nzi

La venida del Seor

2 PEDRO3 ga netsjji co na so. 4 Ra mamaji: Ja je bb ce bzo c Jess c o mama ra j na yeje? Maco dya va j. Ya nd co n tatagji. Y nuc, dya s ra j. Ne xoijm sidotjo ja co nzi va tt, eeji. 5 Anguezeji, dya ra ne ra mbeeji ja va chjor ne xoijm. Mi jingu, nguextjo c o a Mizhocjimi, o bb ne jense e ne xoijm. Ne xoijm, o cos cja co ndeje co mi poo, go jetse e jm. Nguecua ne xoijm mi bb a ndee cja yo ndeje. 6 Yo ndeje, o zd ma o tsjap Mizhocjimi o tsob cja ne xoijm, go chjot. 7 Ne jense e ne xoijm nu r crji dya, ya mama Mizhocjimi ra chjor yo. Nujyo, ra nd yo, ma ra zd ce pa ma ra jncji ngenda Mizhocjimi. Numa, ra ma sufre co dya z Mizhocjimi. 8 R siyatsji cjuarma, nguecua r xitscji, dya r jyombeeji ja ga cja. Natjo pa, chjntjui na mil o cj cja o jmi Mizhocjimi. Y na mil o cj, chjntjui natjo pa. 9 Bb co mama: Ya mezhe na puncj e Jesucristo; maco dya s ra j cua ja nzi va mama, eeji. Pero dya je ga cjanu. E Jesucristo me pscji paciencia, dya ne cj ra ma sufre; nee c ra nzhog o mb texe yo nte. Nguecua dya be ga eje. 10 Ra j na yeje cn Jmugji ra e jncji ngenda. Ra zd ce pa c dya ri tebeji, chjntjui na xm ma ra j na mb cja na ngum, ma dya cj tebe. Ra yr me na jense, y ra chjor ne jense. Yo bb a jense, xo ra chjor co sivi yo. Ne xoijm, xo ra nd nu, ra chjor. Xo e texe yo bb cja ne xoijm, nde ra chjor yo.

504 ngue ra chjor texe yo, ni jyod na puncj r sgueji Mizhocjimi r tsjaji ja co nzi ga ne angueze. 12 R chebeji ce pa ma ra j na yeje Mizhocjimi; r chebeji co texe in mbji. Numa, ngue ma ra nd ne jense ra chjor. Xo e texe yo bb a jense, nde ra chjor yo. 13 Nutscji r tebegji ra bb na jense nuevo, cua ja nzi va mama Mizhocjimi. Xo e na xoijm nuevo. Texe co ra tsjaji nu, nde na jo co. 14 I tebeji yo na jo yo ya r mang. Nguecua r pjtpgueji ngenda ja rgui minceji, ngue cua ma ra j cn Jmugji, ra mj in mnceji, dya r tsegueji. Y dya pje ra chtcji c rr so. R xitscji yo, cjuarma, na ngue r siyatsji. 15 Dya r tsjijiji c ya mezhe na puncj cn Jmugji. R mbeegueji c me pscji paciencia ngue cua ra jog n mbji. Mi cjuarmagji e Pablo c me r neji, xo o xitsiji a cjanu cja ce carta c o penceji. Na ngueje Mizhocjimi o un o pjee. 16 Texe cja yo carta yo opj e Pablo, xo mama a cjanu nu yo r xitscji. Co ja co mama angueze, bb co na szhi rga prgji. Nguecua co yembee co dya nda pr o iji Mizhocjimi, ma xrji co o dyopj e Pablo, dya prji ja co nzi va nguiji e Pablo; nano ga nguijiji. Je xo ga cjanu ga xrji texe yo o ja Mizhocjimi. Nguecua ga bzhiji. 17 Ya r xitscji; nguecua i prji ja ga cja co xpte co dya cjuana. Ya xgji cja o iji Mizhocjimi, y dya tpji o ja. R pjtpgueji na puncj ngenda

11Na

505 c dya r creogueji co xitsiji co, na ngue dya cjuana. Ma jiy, xo etsceji xo r yembeeji, xo r xgji cja o iji Mizhocjimi. R xitscji a cjanu, cjuarma, na ngue r siyatsji. 18 C r tsjagueji, xenda r prgueji e Jesucristo cn

2 PEDRO3 Jmugji nu c o e evgueji libre cja co na so. Angueze siyatsji ra mbxcji xenda r tsjaji ja co nzi ga ne Mizhocjimi. Me na nojo e Jesucristo. R matcji dya, y r sido r matcji para siempre. Amn.

PRIMERA CARTA DEL APOSTOL SAN JUAN

mamaji: R natjoji co Mizhocjimi, r eeji, pero ma r nzhodji cja bxm r cjaji co na so, numa, R xitscji ja rg s r bbtjoji co Mizhocjimi. Nu c na mbchjinezji ma. Na ngue dya cjuana co r mangji ma. 7 Pero dacji c ni bb Mizhocjimi cja n ma r jziji ra zichi o jyas mbji, ixmi bb ma dya be mi Mizhocjimi n mbji nguecua r tt e jense e ne xoijm. Pero cjaji ja co nzi ga ne angueze co na o j va cja ne xoijm. Nguecua jo, numa, r natjogji ma. A cjanu nutscjme r apstolejme r ni ma ra ndintsqui n mbji texe rjme co ja co mi mama. Xo r co na so, na ngue e Jesucristo c jandajme y r tjdjme. R prjme o Ti Mizhocjimi o pjd o cji por c mi bb o cuerpo nza cjazgji. 2 Nu c dacji c rg bbtjogji nutscji. 8 Z r mangji c dya o j; nutscjme r jandajme ngue bbzgji co na so, pero dya cua r unncjme ngenda cj cjuana c r mangji; r jyop rg ngueje. R xitscjme c ixmi cjijiji. Ixi jetse ma, c dya bb bbvi co Mizhocjimi, pero o j n mncji o ja Mizhocjimi c va ja r crgji. 3 R xitscji nu co mama na cjuana na sozgji. 9 Pero r rjme e co r jandajme ngue ma r xipjiji Mizhocjimi: J, na cua nuzgjme etsceji r natjoji. sozgjme ja co nzi gui mangue, A cjanu xo etsceji r natjogueji co r embeji, numa, ra perdonaozji Mizhocjimi e co e Jesucristo c n nzhubji ja co nzi va mama. o Ti. 4 R xitscji yo, ngue cua r Na ngue o nd e Jesucristo va natjogueji co Mizhocjimi. A cjanu ngtcji co. Ra ndintsquiji n me r mcjeji. mbji texe co. 10 Ma r mamaji: Dios es luz Nunca r cjag co na so, r eeji, 5 Nu co r rgjme co o mama e numa, chjntjovi c ro mangji Jesucristo, ngueje co r xitscji co. na mbchjine Mizhocjimi. Ixi Mizhocjimi me jyas; ojtjo bxm jetse ma c dya bb n mbji o ja. c ri bb co na so. 6 Ma r
El mensaje de vida

506

507

1 JUAN2
Cristo, nuestro abogado

R zocji nza cja ma ri ngue n chitscji. Nujyo r opjg cja ne carta, r xitscji ngue cua dya r tsjaji co na so. Pero ma r tsjaji co na so, r dytji Mizhocjimi, ra perdonaotsji ma. Na ngue bb naja c acji cja Mizhocjimi cn Tataji. C acji ngueje e Jesucristo c nunca go tsja co na so. 2 Nuc, o ngtcji n nzhubji. Dya nguextjozgji o ngtcji n nzhuncji; xo ngtp texe yo nte yo cr cja ne xoijm. 3 Ma r cjaji ja co nzi va mama e Jesucristo, numa, ra s r prgji c r natjoji co Mizhocjimi. 4 Ma cj co ra mama: R prg Mizhocjimi, ra ee, pero ma dya cjaa ja co nzi va manda Mizhocjimi, numa, na mbchjine ma c, y dya bb o mb o ja Mizhocjimi c na cjuana. 5 Pero ma cj co ra dytp o ja Mizhocjimi, na cjuana ne Mizhocjimi ma c, co texe o mb. Nguecua ma r tpji o ja Mizhocjimi, numa, ra s r prgji c r natjoji co angueze. 6 Ma cj co ra mama: R natjobe co e Jesucristo, ra ee, numa, ni jyod ra nzhod ja co nzi va nzhod e Jesucristo.

mandamiento nu r xitscji dya, cjuarma, dya nano nu. Ngue na mandamiento nu ya i prgueji ndeze ma i pjr i dytpji o ja e Jesucristo. Ya i dyrji nu. Ngue c r pt rga siyaji yo nn minteji. 8 Z ya i prgueji ne ja, pero

7Ne

El nuevo mandamiento

chjntjui c cja ri nuevo, na ngue xenda r prgji dya c ja ga cja. Na ngue e Jesucristo o tsja ja co nzi ga mama ne ja, o siyazji. Nguecua xo ezgji r pt rga siyagji dya. Na ngue e bxm ya ni ma ra cjog. Na ngue bb n mncji dya e Jesucristo c ngue o jyas Mizhocjimi. 9 Ma cj co ra mama: Bb n mb o jyas Mizhocjimi, ra ee, pero ma nuu na nu cjuarma, numa, sido nzhod cja bxm ma c. 10 Ma cj co ra siya nu cjuarma, numa, bb o mb o jyas Mizhocjimi. Nguecua, dya ra tsja co na so. 11 Ma cj co ra nuu na nu cjuarma, numa, ixi jetsetjo ma c dya bb o jyas Mizhocjimi cja o mb, nguecua nzhod cja bxm ga tsja co na so. Nu c cjaa ga cjanu, dya pr ja ni ma ni ja ra zt. Na ngue c ni nzhod cja bxm ga tsja co na so, nguecua ya tsot o nd, dya cja janda o jyas. 12 Cja ne carta nu r opjg, r zocji nza cja ma ri ngue n chitscji. R xitscji yo ja, na ngue ya perdonaotsji in nzhubji, na ngue c o nd e Jesucristo por nuzgji. 13 Nutsceji i tataji r penceji ne carta r zocji, na ngue ya i prji e Jesucristo c ixmi bb ma o jyans ne xoijm; ya i natjoji dya co angueze. Nutsceji i sji r zocji na ngue ya i chpji e Satans c dya jo. Nutsceji i tsitiji, r zocji na ngue ya i prji mi Tataji c bb a jense. 14 Nutsceji i tataji r penceji ne carta r zocji, na ngue

1 JUAN2 ya i prji e Jesucristo c ixmi bb ma o jyans ne xoijm. Nutsceji i sji, r zocji na ngue ya i chpji c dya jo. I chpji c, na ngue o ja Mizhocjimi c bb in mbji cjac r zzhgueji. 15 Dya r e r tsjaji co na so co cja yo nte yo dya pr Mizhocjimi. Ma cj co me mp co cjaji cja ne xoijm, dya mp ma Mizhocjimi c n Tataji. 16 Yo nte yo dya pr Mizhocjimi c n Tataji, cjatsjji ja co nzi ga netsjji co na so. Jandaji co na so, na ngue me ne ra jandaji co. Co psi na puncj o merio, me cjapji na nojo. Xo eje co pjzhi na nojo. Texe yo na so yo cja yo nte, dya ni eje cja Mizhocjimi yo; je ni eje cja c dya jo c manda dya yo nte yo cja na so. 17 Dya r e r tsjaji yo na so yo cjaji cja ne xoijm. Na ngue ne xoijm ya ni ma ra nguar. Ya xo ni ma ra nguar yo bb cja ne xoijm yo na so, yo me ne yo nte y cjaji. Pero ma cj co ra tsja ja co nzi ga ne Mizhocjimi, ra bbtjo para siempre.

508 sido ro ji co nuzgji. Pero o xgji. A cjanu Mizhocjimi dacji c rg prgji c dya n dyocjji ne ri naja co. 20 Nutsceji, dya r dytqueji co. Na ngue c o Ti Mizhocjimi o dyacji o Espritu o bb cja in mbji. Nguecua i prji ja ga cja c na cjuana i texeji. 21 C rg penceji ne carta, dya ngue c r jtscji na ja c dya i prji. Na ngue ya i prji co ja co na cjuana. Y ma cj co ra xitsiji na bchjine, ixt prgueji ma, c dya ni eje cja Mizhocjimi ce ja. Na ngue na cjuana c mama Mizhocjimi. 22 Bb co mama c dya vi eje e Jess cja Mizhocjimi. Dya bb c xenda rr so nza cja ne bchjine me na so. Ma cj co ra mama: E Jess dya ngue o Ti Mizhocjimi, na ngue mi ntetjo c, ra ee, numa, anticristo ma c. Na ngue nuu na e Jesucristo. 23 Ma cj co ra mama: Dya r matg e Jess, na ngue dya ngue o Ti Mizhocjimi, ra ee, numa, ix na cjuana, dya bbvi Mizhocjimi ma ce nte. Pero ma cj co ra mat e Jesucristo c ngue o Ti Mizhocjimi, xo mat ma Mizhocjimi. Nguecua Mizhocjimi bb ma co ce nte. 24 Ma cja vi creoji, i dyrji ja ga cja Mizhocjimi e e Jesucristo c o Ti. Sido r tsjaji ja co nzi ga mama co ja co i dyrji; dya r jyombeeji. Ma sido r tsjaji co, sido ra bb e Jesucristo co nutsceji; e Mizhocjimi c nu Tata. 25 Nuc, ngueje c o mama e Jesucristo; ra dyacji c r bbtjoji co Mizhocjimi para siempre.

zocji nza cja ma ri ngue n chitscji. Ya r cxtjoji yo cj yo ya ni ma ra nguar. Ya i dyrji ra zd ma ra j naja c ra nuu na e Cristo, ra jyod ja rg huinsi c. Ya cr dya na puncj o xpte co nuu na e Jesucristo. Nujyo, ngue yo rg prgji c ya r cxtjoji yo cj yo ya ni ma ra nguar. 19 Co xpte mi jmurji co nuzgji, pero dya mi natjo o pjeeji co nuzgji. Nguecua va xgji. Nu ma ri natjo o pjeeji co nuzgji,

18R

La verdad y la mentira

509 xitscji cja ne carta yo, na ngueje cr co ne ra dyoncji ra jtsiji co dya cjuana. 27 Pero dya ni jyod r dytpji o ja anguezeji. Na ngue bb dya in mnceji o Espritu Mizhocjimi c o dyacji e Jesucristo. Nuc, jtsiji nguecua i prji na jo ja ga cja. Nguecua r xitscji sido r mbeeji e Jesucristo ngue cua ri natjo in pjeeji ja co nzi va jtsiji. Na ngue na cjuana co mama o Espritu Mizhocjimi; dya bchjine co. 28 R zocji nza cja ma ri ngue n chitscji. R sido r dytji e Jesucristo, na ngue i natjogueji co angueze. Ma r cjaji a cjanu, dya r sji ma ra j na yeje c; dya r tseji. 29 I prgueji c me na jo Mizhocjimi. Nguecua r junt in mbji, ma cj co cjaa co na jo, numa, ixi jetse ma c ngue o ti Mizhocjimi co.

1 JUAN2,3 dyt Mizhocjimi ra ndintspi o mb. Xo ni jyod ra jyzi texe co na so ngue cua rr jo nza cja e Jesucristo me na jo. 4 Ma cj co cjaa co na so, numa, dya t ma Mizhocjimi. Ma cj co dya t Mizhocjimi, tuns o nzhub ma c. 5 I prgueji o j e Jesucristo o ngtcji co na so co r cjaji, ngue cua dya cja ra mandazji co. Angueze, dya bb co na so. 6 Ma cj co sido t e Jesucristo, dya cjaa ma co na so. Ma cj co sido cjaa co na so, numa, ixi jetse ma c dya pr ja ga cja e Jesucristo. Dya xo un ngenda pje vi eje c. 7 R zocji nza cja ma ri ngue n chitscji. Dya r creogueji co xitsiji: Dya ra tsja z r tsjaji co na so, entseji. Pero dya cjuana. R xitscji, ma cj co cjaa co na joo ja co nzi ga ne Mizhocjimi, na jo ma c, nza cja e Jesucristo me na jo. 8 Ma cj co sido cjaa co na so, ngue o ti e Satans c dya jo. Na ngue c dya jo, sido cjaa co na so ndeze ma o mbr o tsja co na so. Y nb o mb yo nte xo cjaji co na so. C vi eje o Ti Mizhocjimi, ngue c o juapc o bpji e Satans c dya jo. 9 Co ya ngue o ti Mizhocjimi, dya ra sido ra tsja co na so. Na ngue Mizhocjimi ya jus anguezeji; ja co ga cja angueze, je xo ga cjatjonu co. Ra jyziji texe co na so, na ngue ya ngue o ti Mizhocjimi. 10 Nguecua rg prgji cj ngue o ti Mizhocjimi, e cj ngue o ti c dya jo. Ma cj co dya cjaa co na jo, e ma dya xo siya o cjuarma, numa, dya ngue o ti Mizhocjimi ma c.

26R

Tsjijiji ja va siyazgji Mizhocjimi. Me go siyazgji na puncj o tsjacji o tizgji. J, ya ngue o tizgji dya Mizhocjimi. Yo nte yo dya pr Mizhocjimi, dya unji ngenda c ngue o tizgji Mizhocjimi. Na ngue, dya xo unji ngenda e Jesucristo c ngue o Ti Mizhocjimi. 2 Mi cjuarmatsgji r netseji. Ya ngue o tizgji dya Mizhocjimi. Dya r prgji texe c ja rga cjazgji ma ra j na yeje e Jesucristo. Pero r prgji ma r chjji c, ixta jetsezji nza cja angueze. Na ngue r jandaji angueze ja rga cja. 3 Ma cj co tebe a cjanu ce pa c rga cjazgji nza cja e Jesucristo, ni jyod ra

Hijos de Dios

1 JUAN3,4
Ammonos unos a otros

510 cjuana r ejmeji Mizhocjimi. Z bb ma va j na pjee cja n mbji cjo na cjuana r ejmeji Mizhocjimi, pero dya ni jyod r sji. Ni jyod r mbeeji c mama Mizhocjimi, ma r siyaji yo mi cjuarmaji, ixi etse ma c ngue o tizgji. Angueze pr, ma na cjuana r siyagji yo mi cjuarmaji; angueze pr texe. 21 Mi cjuarmatsji r netseji. Ma pr n mbji c dya pje r cjaji, ra s r chzhiji cja o jmi Mizhocjimi, dya r sji rga tgji c. 22 Nuc, texe co r tji, ra dyacji co. Na ngue r cjaji ja co nzi ga ne angueze co mandamiento co xitscji c. 23 Nu co o mandamiento ngue c r enche n mbgji e Jesucristo c o Ti, e r pt rga siyaji yo mi cjuarmaji. Ngue c o mama r cjaji. 24 Ma cj co cjaa ja co nzi ga mama Mizhocjimi, natjovi ma co Mizhocjimi, y Mizhocjimi bb o mb. C rg prgji bb Mizhocjimi cja n mbji, ngue c nng n mbji o Espritu c o dyacji.

ja c i dyrji ma cja vi enche in mbji e Jesucristo, ngue c ni jyod r ptca siyaji. 12 Dya r cjaji cua ja nzi va tsja e Can. Nuc, o tsja co na so co o bpji e Satans c dya jo, o mbt c o cjuarma. Na ngue c o cjuarma mi cja co na jo, y e Can mi cja co na so. 13 Nguecua r xitscji cjuarma, ma ra nucji na yo nte yo dya pr Mizhocjimi, dya r tsjijiji: Pje ni nugji na ?, r eeji. 14 Ma ot, mi nza cjazgji na nte c ya nd c dya cja r. Na ngue dya mi tcji Mizhocjimi. Pero nudya, r bbtjogji. R prgji c r bbtjoji, na ngue r siyaji yo mi cjuarmaji. Ma cj co dya siya yo nu minteji, chjntjui c ya ro nd. 15 Ma cj co nuu na nu cjuarma, chjntjui c ro ptnte. I prgueji co ptnte, dya bb Mizhocjimi cja o mb co. 16 R prgji c o siyazgji e Jesucristo. Na ngue o ne o nd por nutscji. Nutscji xo ni jyod r pjsji yo mi cjuarmaji, z r tji. 17 Ma cj co psi c ra zi e c ra jye, ma ra janda nu cjuarma c pje ni jyod, pero ma dya ra juentse ra un co ni jyod, numa, dya siya ma nu cjuarma cua ja nzi ga siyazji Mizhocjimi. 18 R zocji nza cja ma ri ngue n chitscji. Z r mamaji r siyagji yo mi cjuarmaji, pero ma dya r pjsji co pje ni jyod, nguextjo co n teji rg mangji ma. Ni jyod r siyaji yo mi cjuarmaji co texe n mbji.

11Ce

ma r siyaji a cjanu mi cjuarmaji, r prgji ma c na

19,20Nu

Confianza delante de Dios

Cr na puncj o xpte co dya cjuana co nzhod cja ne xoijm. Nguecua dya xt creoji texe co ra jtsiji. R tsjijiji na jo co ja co mamaji, cjo ngueje Mizhocjimi c o nb o mbji cjo jiy. R xitscji yo, na ngue r siyatsji. 2 R xitscji dya, c rgui prgueji cjo ngueje o Espritu Mizhocjimi c nb o mb co xpte co ri jtsiji. Ma ra mama ce xpte ra xipji yo nte: E

El Espritu de Dios y el espritu que est contra el Cristo

511 Jesucristo vi eje cja Mizhocjimi o jmus nza cjazgji r nteji, ra ee, numa, ngue o Espritu Mizhocjimi c nb o mb ra mama a cjanu. 3 Ma cj co ra mama c dya vi eje e Jesucristo cja Mizhocjimi, numa, dya ngue Mizhocjimi c nb o mb c; ngue c dya jo. Nu co mama a cjanu, anticristo co. Na ngue nbji o mbji ra nuji na e Jesucristo. Ya i dyrgueji ra j e anticristo c ra jyod ja rg huinsi e Jesucristo. Nudya, ya cr cja ne xoijm na puncj co s r xiji anticristo, na ngue nuji na e Jesucristo. 4 R zocji nza cja ma ri ngue n chitscji. Ngue o titsji Mizhocjimi. I chpji co xpte, dya i creoji. Na ngue xenda na zzhi nu c bb dya in mbji, que na ngue c bb o mb yo nte yo dya pr Mizhocjimi. 5 Co xpte co dya cjuana, cjiji o pjeeji nzi ga nguiji co nte co dya pr Mizhocjimi. Nguecua jizhiji ja ga cja cja ne xoijm. Yo nte yo dya pr Mizhocjimi tpji o ja co xpte. 6 Nutscjme r apstolejme, ngueje Mizhocjimi c nng n mbjme r zopcjjme yo nte. Nu co pr Mizhocjimi, tcjme. Nu co dya ngue o ti Mizhocjimi, dya tcjme co. Ngue c rg prgji co nb o mb o Espritu Mizhocjimi c na cjuana, e co nb o mb e Satans c dya jo c na mbchjine.

1 JUAN4 ngue Mizhocjimi siyazji y dacji c rg siyaji yo nn minteji. Ma cj co siya yo nn minteji, ixi jetse c ngue o ti Mizhocjimi e pr Mizhocjimi ma c. 8 Ma cj co dya siya yo nn minteji, dya pr Mizhocjimi ma c. Na ngue Mizhocjimi me siyazji r texeji. 9 Mizhocjimi o jtscji c me siyazji; o ndj c natjo o Ti o j cja ne xoijm, ngue cua ra bb Mizhocjimi cja n mbji. 10 Xenda siyazji Mizhocjimi que na ngue c rg negji angueze. Angueze me go siyazgji o ndj c o Ti o e ngtcji n nzhubji. 11 R siyatsgji cjuarma. Na ngue c o siyazji a cjanu Mizhocjimi, xo ni jyod r pt rga siyaji. 12 Dya cj janda Mizhocjimi y dya cj s ra janda. Pero ma r pt rga siyaji, ixi etse ma c bb n mbji Mizhocjimi. Na ngue r siyaji yo nn minteji ja co nzi ga siyazji Mizhocjimi. 13 Mizhocjimi o dyacji o Espritu. Nguecua r prgji c bb Mizhocjimi n mbji, e c r natjoji co angueze. 14 Nutscjme r apstolejme r jandajme e Jesucristo. R prgjme e Jesucristo ngueje o Ti Mizhocjimi c o ndj o evgueji libre cja co na so, nutscji r crji cja ne xoijm. Ngue c r xitscjme c. 15 Ma cj co ra mama co texe o mb: E Jesucristo ngue o Ti Mizhocjimi, ra ee, numa, bb ma Mizhocjimi cja o mb c. Y angueze natjovi co Mizhocjimi. 16 R unncji ngenda ja va siyazgji Mizhocjimi; nguecua r enche n mbji. Mizhocjimi

cjuarmatsgji r siyatsji. Ni jyod r pt rga siyaji, na

7Mi

Dios es amor

1 JUAN4,5 siyazgji r texeji. Ma cj co siya yo nn minteji, numa, natjovi ma co Mizhocjimi. Y Mizhocjimi bb o mb. 17 Ma r siyaji yo nn mintegji ja co nzi ga siyazji Mizhocjimi, dya r sji ce pa ma ra jncji ngenda. Dya r sji, na ngue r siyaji yo nn minteji va cja ne xoijm ja co nzi ma siya e Jesucristo co nte. 18 Z bb ma r sji c ra jncji ngenda, pero ma r unncji na jo ngenda ja va siyazji Mizhocjimi, ra mj ma n mbji, dya cja r sji. Co s, sji na ra castigao Mizhocjimi anguezeji. Ma s na nte, ixi jetse c dya creo na jo ja ga siyazji Mizhocjimi. 19 R negji Mizhocjimi y r siyaji yo nn minteji. Na ngue Mizhocjimi ot o siyazji. 20 Ma cj co ra mama: R neg Mizhocjimi, ra ee, pero ma nuu na yo o cjuarma, numa, na mbchjine ma c. Ja rg s ra nee Mizhocjimi c nunca janda? Maco dya siya yo o cjuarma yo janda. 21 Nujnu ngueje nu ja nu o xitsiji: nu c nee Mizhocjimi, xo ni jyod ra siya yo nu cjuarmaji.

512 r cjaji ja co nzi ga mama. Dya r sgji na jy co ja co mama angueze r cjaji. 4 Nutscji ya tsjacji Mizhocjimi o tizgji, dya cja r cjaji co na so co cja yo nte yo dya pr Mizhocjimi. Na ngue r enche n mbji e Jesucristo ra mbxcji texe co ni jyodzji. 5 Dya cj stsj ra jyzi co na so co cjaji cja ne xoijm; nguextjo co enche o mb e Jesucristo c o Ti Mizhocjimi.

Ma cj co creo e Jess c vi eje cja Mizhocjimi, ngue o ti Mizhocjimi ma c; nguecua nee Mizhocjimi. Texe co nee Mizhocjimi, xo siyaji co aja co creo e Jesucristo, na ngue ngue o ti Mizhocjimi co. 2 Ma r neji Mizhocjimi, e r cjaji ja co nzi ga mama, ixi jetse ma c r siyaji yo n cjuarmaji yo xo ngue o ti Mizhocjimi. 3 Ma r neji Mizhocjimi,

Nuestra victoria sobre el mundo

o jii e Jess, ya ixmi Mizhocjimi. Y z o nd o pjd o cji, pero sidotjo Mizhocjimi. Ngueje o Espritu Mizhocjimi c cjacji r prji vi eje e Jess cja Mizhocjimi. Na cjuana co mama o Espritu Mizhocjimi. R unncji ngenda ja va cja ma m o jii e Jess, e ma m o pjd o cji va nd. Y o Espritu Mizhocjimi nng n mbji r prji e Jesucristo ngue o Ti Mizhocjimi. Bb ji co cjacji r prji a cjanu. Ngueje Mizhocjimi a jense, e o ja, e o Espritu. Nde na ma cjatjo ga mama nza jiji. 9 Maco r creoji c mama yo nte, ni jyod r creoji mas c mama Mizhocjimi. Mama Mizhocjimi e Jess ngue c o Ti. 10 Ma cj co enche o mb e Jesucristo, pr c ngue o Ti Mizhocjimi e Jess. Mizhocjimi o mama e Jess ngue c o Ti. Nu co dya ejme Mizhocjimi, chjntjui c ro mamaji na mbchjine Mizhocjimi. Na ngue dya creoji co o mama Mizhocjimi ja ga cja e Jesucristo. 11 C o mama Mizhocjimi, ngue c o dyacji

El testimonio acerca del Hijo de Dios

6-8Ma

513 c rg bbtjoji co angueze para siempre. R bbtjoji na ngue o Ti Mizhocjimi bb co nuzgji. 12 Ma cj co enche o mb c o Ti Mizhocjimi, ya bb co Mizhocjimi co. Ma cj co dya enche o mb c o Ti Mizhocjimi, dya bb co Mizhocjimi ma co.

1 JUAN5 cjuarmagji. 17 Texe ma r cjaji co na so, ngue na nzhub a jmi Mizhocjimi. Bb o nzhub co dya ngue c rga tgji. Pero co tuns ce nzhub c cja r mang, ra ndji, dya ra salvaji. 18 R prgji, na nte ma ya ngue o ti Mizhocjimi, dya sido cjaa co na so. Na ngue e Jesucristo c ngue o Ti Mizhocjimi pjr c. Nguecua e Satans c dya jo, dya cja manda cja o mb ce nte. 19 R prgji nutscji ngue o tizgji Mizhocjimi. Pero co nte co dya enche o mb e Jesucristo, je ngue e Satans c dya jo c manda co. 20 R prgji o j o Ti Mizhocjimi o dyacji r prji Mizhocjimi c na cjuana. R natjoji dya co Mizhocjimi c na cjuana. Na ngue ya bb n mbji dya o Ti Mizhocjimi, c ngue e Jesucristo. Ma r natjoji co Mizhocjimi c na cjuana, r bbtjoji ma, dya r tji. 21 R zocji nza cja ma ri ngue n chitscji. Pjtpji ngenda c nguextjo Mizhocjimi r matgueji; dya r creoji nano ja. Je ga cjanu rg xitscji, amn.

ya i enche in mbji e Jesucristo c ngue o Ti Mizhocjimi. R pencji ne carta ngue cua r prgueji c ya i bbtjogueji dya co Mizhocjimi y r bbtjoji para siempre. 14 Dya r sji rga tji Mizhocjimi. Na ngue ma r tji ja co nzi ga ne angueze, r prgji ra dytcji. 15 Texe co r tcji, ma r prgji ra dytcji, xo r prgji c ya mama Mizhocjimi ra dyacji co. 16 Ma r jandaji ri cja na so na n cjuarmaji, ni jyod r tpji Mizhocjimi ce cjuarma, xama ra nzhog o mb. A cjanu, dya ra bzhi, Mizhocjimi ra un sido ra bbtjo. Bb na nzhub c me na so c rgu nd na nte, dya ra salva. Dya ngue ne nzhub nu r mang r tpji Mizhocjimi n

13Nutsceji

Conclusin y consejos finales

SEGUNDA CARTA DEL APOSTOL SAN JUAN

r pastorg r pence ne carta, r zenguatsg nutsce hermana o juanc Mizhocjimi. Nutsce e yo in chigue r siyatsgji co texe n mb. Dya nguextjozg r siyatsji; xo siyatsji texe co pr o ja e Jesucristo nu na cjuana. 2 R siyatsji na ngue o zichi n mbg co ja co na cjuana; xo e in mbgueji. Y ra bb n mbji para siempre. 3 Mizhocjimi cn Tataji e e Jesucristo c o Ti ra mbxcji e ra juentsceji, ngue cua ra mj in mbgueji, dya pje r mbeeji. Anguezevi ra dyacji r prji co na cjuana. Xo ra dyacji r pt rgui siyaji. 4 Me r mcj na ngue r unnc ngenda bb ja nzi co in chigue co nzhod cja ce iji c na cjuana, cjaji ja co nzi va xitscji Mizhocjimi cn Tataji. 5 Ne ja nu r xitsc dya, hermana, dya ngue na ja c ri nano. Ngue na ja c r prji ndeze ma r enche n mbji e Jesucristo. Ngue c r pt rga siyaji. 6 Ma r neji Mizhocjimi, r cjaji ja co nzi ga

1Nutsc

La verdad y el amor

mama. C mama Mizhocjimi, ngue c r siyaji yo nn minteji. Ne ja nu, ya i dyrji ndeze ma cja vi enche in mbji e Jesucristo. dya na puncj o xpte co dya cjuana, nzhodji cja ne xoijm zopjji yo nte. Xipjiji: E Jess mi ntetjo c; dya vi eje cja Mizhocjimi, eeji. Nguecua anticristo co y onpji yo nte. 8 Nutscjme r ppcjme na jo Mizhocjimi rv zocjme, e yo in chigue. R pjtpgueji na puncj ngenda, dya r jyziji co i dyrji, ngue cua ra ngtcji na jo Mizhocjimi. 9 Ma cj co pr o ja e Cristo, ma ra jyzi ce ja, cja rr creo c na ja, numa, dya bb ma Mizhocjimi co angueze. Ma cj co sido tp o ja e Cristo, bb e Cristo co angueze, xo e Mizhocjimi c nu Tata. 10 Ma ra j na xpte ra xitsiji c dya ngue o Ti Mizhocjimi e Jess, dya r recibidogueji ra ox in nzungueji. Dya xo r xipjiji: Mizhocjimi ra mbxc, r embeji. 11 Na ngue ma r matpji Cjimi ce xpte, xo

7Cr

Los engaadores

514

515 i psi in socji chjntjovi c ri pjsji o bpji ce xpte co na so. bb na puncj co mi ne ro xitscji. Pero dya r xitscji cja ne
12Xe

2 JUAN carta. Na ngue r tebeg c dya cja ra mezhe r g r aji. A cjanu, mas r mcjji. 13 Va btctjoji Cjimi co o ti c nin tsjju c xo juajn Mizhocjimi. Je ga cjanu, amn.

Palabras finales

TERCERA CARTA DEL APOSTOL SAN JUAN

r pastorg r pence ne carta, r zenguats cjuarma Gayo. R siyats co texe n mb. 2 R tg Mizhocjimi ra intsjimits, ngue cua rr jo texe co i cjague, ja co nzi ga cja in mbgue na jo a jmi Mizhocjimi; e c r bbtjogue na jo, dya r sdy. R tc a cjanu cjuarma, na ngue r siyatsg. 3 O j ja nzi cjuarma o xitscji i nzhodgue na jo i tp o ja Mizhocjimi c na cjuana. Nguecua me r mcj. 4 Ma r rg nzhod na jo cja o iji Mizhocjimi co nte co r zopj o ja, ngueje ma me r mcj na puncj. 5 R siyatsg cjuarma. Ma va j o cjuarma co dya in menzumgueji, i recibido na jo i unji ja ra oxji. Je a cjanu ga ne Mizhocjimi. 6 Bb o cjuarma co o mama me i siyague anguezeji; o xipjiji texe co cjuarma co jmur. Ma ra sj o cjuarma, ma ya ra mji, r pjsgueji c ni jyodji cja iji. Na ngue ppiji Mizhocjimi. 7 Anguezeji nzhodji zopjji yo nte, ngue cua ra mbrji ja ga cja e Jesucristo. Dya pje tji co dya pr Mizhocjimi. 8 Nutscji

1Nutsc

Se habla bien de Gayo

ni jyod r pjsji. A cjanu nde r mbpjigji ma co anguezeji. Nguecua xenda ra mbr yo nte o ja Mizhocjimi c na cjuana. opj na carta r penceji nutsceji i jmurji va i matji Mizhocjimi. E Ditrefes, dya go ne go dytc, na ngue me cjap manda. 10 Me xoscg o bchjine me xo sang. Dya nguextjo c cja. Ma va sj o cjuarma co dya in menzumgueji, e Ditrefes, dya recibido co. Xo xipji co aja cjuarma c dya xo ra recibidoji co cjuarma co va j. Ma cj co recibido co, cjaa e Ditrefes pjong a ndetsceji c. Nguecua ma r cj r zenguatsji, r hunchc e Ditrefes cja in jmigueji, na ngue co na so c cja. 11 R siyats cjuarma. Nguecua r xitsc c dya r chpi ce iji c na so; r sido c na jo. Ma cj co sido cjaa co na jo, ixi jetse c ngue o ti Mizhocjimi. Ma cj co cjaa co na so, ixi jetse c dya prji Mizhocjimi.

9R

La mala conducta de Ditrefes

Demetrio me nntji cjaa co na jo. Nuc, cjaa ja co nzi ga mama

12E

El buen ejemplo de Demetrio

516

517 o ja Mizhocjimi c na cjuana. Xo etscjme r mamajme c na jo co cja. I prgueji c r mangjme c na cjuana. mi bb na puncj co ro xitscji. Pero dya r xitscji cja ne
13Xe

3 JUAN carta. 14 Na ngue r tebeg c dya cja ra mezhe r g r aji. 15 Mizhocjimi ra dyac ra mj in mb, dya pje r mbee. Va btctjo Cjimi texe co cjuarma co pc. Xipjigue ra mbr Cjimi texe yo r prgjme va.

Palabras finales

LA CARTA DEL APOSTOL SAN JUDAS

Judas escribe a los que Dios ha llamado

e Judas r penceji ne carta. R mbpjig cja e Jesucristo. Mi cjuarmag e Jacobo. Nutsceji o nncji in mbji Mizhocjimi, nguecua vi enche in mnceji e Jesucristo. Nguecua va tsjaceji Mizhocjimi o titsceji c. Y pjceji c, na ngueje bb in mnceji e Jesucristo. 2 R tc Mizhocjimi ra dyaceji c xenda r unnceji ngenda ja ga juentsceji c, ngue cua xenda ra sya in mnceji, dya pje r mbeeji. Xo ra dyaceji c xenda r unnceji ngenda c ja ga siyatsceji c.

1Nutsc

o tizgji Mizhocjimi o jtsiji co ja co ne Mizhocjimi r creoji. Co ja co, ngue co mi neg ro penceji na carta ro xitscji, c ja ga salvazji e Jesucristo. Pero bb o xpte co nano ga jizhi. Nguecua cja ne carta, ni jyod r xitscji r sido r creogueji co ja co ot o jtsiji, dya r jyzgueji cj ra dyoncgueji. Porque dya cja pje xe bb c ni jyod r creoji. R siyatsji cjuarma, nguecua r

3Nutscji

Los que ensean mentiras

xitscji yo. 4 Co xpte, ya cjogji a ndezgji, cjapji xo cjuarmaji. Anguezeji, dya sji Mizhocjimi. Mamaji c ya perdonao Mizhocjimi anguezeji, nguecua s ra tsjaji co netsjji. Mamaji c dya ngue Mizhocjimi e Jesucristo cn Jmugji, nguecua dya ni jyod ra dytji. Nuco, ya topj ndeze mi jingu c me ra tsjaji na so, e ra tsjap Mizhocjimi ra ma sufreji. 5 I prgueji na joo ja va tsjap Mizhocjimi co n menzumgjme a Israel. Pero r ne r mbennceji dya. Mizhocjimi o mbsji anguezeji ngue cua va mbedyeji libre a Egipto. Pero na puncj co dya enche o mb Mizhocjimi, nguecua va tsja Mizhocjimi o chjotji. 6 Xo r mbennceji ja va tsjap Mizhocjimi co o anxe co o tsja na so. Mizhocjimi ya vi unji ja ro mbzhiji na nojo, pero dya go dytji; go mbedyeji nu ja vi chunji ro ngrji. Nguecua Mizhocjimi va ngotji nu ja me na bxm. Je nntji nu, co cadena hasta ma cja ra zd ce pa c me rr szhi, ma ra jnp ngenda Mizhocjimi anguezeji. 7 Cua ja nzi va tsjap Mizhocjimi ra sufre co o anxe, je xo va cjanu va tsjap o

518

519 sufre co mi menzum a Sodoma, e a Gomorra, e co aja jii co bxtjo mi chji. Co nte co, me mi cjaji co na so, me mi obji co nu mibzoji e co nu mirixji. Nguecua Mizhocjimi va tsjap o sufreji, o chjotji co sivi. Ngue c rg unncji ngenda, co cja na so ra ma sufreji cja sivi c dya ra juenche. 8 Co na so ga xpte, xo prji ja va tsjap Mizhocjimi o sufre co cja r xitscji co mi cja na so. Pero dya unji ngenda. Anguezeji je xo ga cjanu ga tsjaji co na so. Me cjijiji o iji co dya pje ni muvi. Me sodtsj o cuerpoji ga tsjaji co na so. Dya cjapji ngenda o ja Mizhocjimi cn Jmugji. Xo sadji co pjzhi na nojo. 9 Nano va tsja e Miguel. Nuc, ngue naja co o anxe Mizhocjimi co xenda pjzhi na nojo. Ma o nd e Moiss, e Satans c dya joo mi nepe c o cuerpo e Moiss. Nguecua va zvi o ja e Miguel. Z pjzhi na nojo e Miguel, pero dya go tsjap na nojo c ro zad c dya jo. C o tsja, o mantjo a cjava: Mizhocjimi ra hunchci, ee e Miguel va xipji c dya jo. 10 Pero co na so ga xpte, dya prji c me na zzhi Mizhocjimi. Nguecua ga zadji c. C prji, nguextjo c ra tsjaji ja co ga netsjji. Nguecua chjntjui nza cja yo animale, na ngue dya sji Mizhocjimi. Nguecua ga sod o mb co na so ga xpte. 11 Juejme co xpte na ngueje ra tsjap Mizhocjimi ra ma sufreji. Na ngueje cjaji ja co nzi va tsja e Can. Cua ja nzi va tsja na so e Balaam, je xo ga tsjatjoji a cjanu.

JUDAS Na ngueje ma xpji yo nte, me jodji ra ndji na puncj o topj. Cua ja nzi va tsja e Cor dya mi ne ro dyt e Moiss, je xo ga cjatjonu co na so ga xpte; dya ne ra dyrji. Nguecua xo ra ndji. 12 Bb ma natjo cua i jmurji i sigueji o xdyi. A cjanu i jizhgueji c i ptqui siyaji. Pero c cjaa co xpte, ix na tsetjo. Na ngueje dya respetaoji, me nji me siji o xdyi; nguetsjji anguezeji pjrtsjji. Anguezeji chjntjui nza cja na ngm c etse ra eje dyebe pero nzhodtjo ga cjog ga ndun e ndajma. Xo chjntjui nza cja o ndora co dya quisi, z ya zd co pa co ra nguisi. Nguecua ra tssji co texe o dy co, nza cja ma ya rv dyot. Porque dya quisi co. Je xo rga cjatjonu co na so ga xpte. 13 Me bzhiji o tseji ga tsjaji co me na so. Nguecua ga chjntjui nza cja ma pjs na zzhi o ndeje cja trazapj o cja mar va t texe co na so, va pjons cja nezapj. Xo chjntjui nza cja na seje c dya cja ri nzhod cja o iji. Nguecua co xpte ra tsjapji ra mji nu ja me na bxm; nunca ra mbedyeji nu. 14 Mi jingu e Adn mi eje na o mboxbche c mi chj e Cainn. Nucua e Cainn mi eje na o mboxbche c mi chj e Enoc. Mizhocjimi o nb o mb e Enoc o mama c ja rg tsjap Mizhocjimi co na so ga xpte. O mama a cjava e Enoc: R janda co ra tsja Mizhocjimi. Ra j cn Jmugji, ra dyoji me na puncj co ya juajn angueze. 15 Ra e jnp ngenda texe yo nte. Co vi tsja na

JUDAS so, ra jetse c vi tsjaji na so. Na ngueje yo ntee, dya sji Mizhocjimi nguecua ga tsjaji co na so, e sadji c, ee e Enoc. 16 Co na so ga xpte me reclamaoji, na ngueje dya mjji co nu c un Mizhocjimi anguezeji. Co netsjji, ngue co cjaji. Me cjapji na nojo co ja co mamaji. Me jonbji pje ra xiji yo nu minteji, ngue cua pje co ra chunji.

520 nnc in mbji o Espritu, r dytqueji ra mbxceji r minceji na jo. 21 Mizhocjimi me siyatsceji, pero r pjrtsjji ja rgui minceji. Sido r chebeji ce paa ma me ra juentsceji e Jesucristo cn Jmugji, ra xitsceji r minceji co angueze para siempre. 22 Nu co yembee, r zopcjeji na jo, ngue cua ra unji ngenda ja ngue ce iji c na jo. 23 Co cja na so, r zopcjeji co, xama ra jyziji co, ngue cua ra salvaji, dya ra ma sufreji cja sivi. Bb co me sod o mb, chjntjui nza cja na bitu c me ni sod. R juentseji anguezeji r uji ja rgui pjsceji co. Pero me r sogueji co na so co vi tsja co.

siyatscji cjuarma, nguecua r xitscji yo. Mbeegueji co ja co o xitsceji co o apstole e Jesucristo cn Jmugji. 18 O xitsceji a cjava: Co cj co rgu nguar, ra ngr co me ra enmbetjo o ja Mizhocjimi. Ra tsjatsjji cua ja nzi ga netsjji co na so, na ngueje dya ri sji Mizhocjimi, ee co apstole. 19 Co na so ga xpte, xcji yo cjuarma. Bbtsjji o mbji, dya bb o Espritu Mizhocjimi a mbo o mbji. 20 Nutsceji, dya r tsjaji cua ja nzi ga tsja anguezeji. R siyatsji cjuarma nguecua rg xitscji yo. Me na jo yo ja yo r creogji. Pero dya nguextjo c r creogueji yo; xo ni jyod r tsjagueji cua ja nzi ga mama yo ja yo. R dytqueji Mizhocjimi ja co nzi ga

17R

Amonestaciones a los creyentes

me na zzhi, s ra mbceji c dya r jyzgueji angueze. Nguecua ma r tsrgueji a jmi angueze nu ja me na z, me r mcjeji. Na ngueje dya pje ra chtceji co rr so. Nuc, o jocz n mbgji, na ngue c o tsja e Jesucristo. Ojtjo xe naja Mizhocjimi, ojtjo xe naja c ri pr ja co nzi ga mbr angueze. Me na z angueze, me na nojo. Me xo na zzhi. Nguextjo c psi derecho ra manda. Amn.

24,25Mizhocjimi

Alabanza final

EL APOCALIPSIS O REVELACION A SAN JUAN

Mizhocjimi o xipji e Jesucristo nu co ni jyod dya cja ra mezhe ra zd, ngue cua texe yo o nte ra mbrji nu co ra zd. Nutsc e Juan, o mbpjizg e Jesucristo. E Jesucristo o ndj naja o anxe o jtsi co ra zd. Ngue co r xitsiji. 2 R xitsiji c na cjuana texe yo r jandag. Ngueje co o mama Mizhocjimi co cja ra zd; ngueje co o jtsi e Jesucristo. 3 Me ra mj yo nte yo ra xr yo jaa yo. Me xo ra mj yo r ra xrji e tji yo ja yo mama ja ga cja co cja ra zd. Dya cja ra mezhe ra zd yo.

La revelacin de Jesucristo

e Juan, r penceji ne carta, nutsceji cjuarma i crji cja yo yencho jii a Asia. Mizhocjimi c bb; exmi bb. Angueze ra ra jncji ngenda. O Espritu Mizhocjimi c ppji cja yo yencho nitsjimi, je ni eje cja Mizhocjimi nu ja manda. Mizhocjimi e o Espritu me nucji na jo; ra dyacji c ra sya in

4Nutsc

Juan escribe a las siete iglesias

mbji c dya pje r tsjijiji. 5 E Jesucristo xo nucji na jo. Xo ra dyacji c ra sya in mbji c dya pje r tsjijiji. E Jesucristo ma mi bb cja ne xoijm o tsja texe cua ja nzi ma ne Mizhocjimi. Mizhocjimi o tsjap o tee nu ma ya vi nd; ngue c nda manda texe cja yo manda cja ne xoijm. E Jesucristo me siyazji. O embgueji libre cja n nzhubgji ma o pjd o cji cja ngronsi. 6 O tsjacji o ntezji angueze; r mandagji co angueze. O tsjacji r mbcjimiji r ppiji Mizhocjimi c ngue o Mizhocjimi e Jesucristo. Xo ngueje nu Tata. Dya ra nguar rga matgji e Jesucristo. Dya ra nguar c ra manda angueze texe yo cj yo va j e ma ya rgu nguinsi ne xoijm. Je rga cjanu, amn. 7 Dyrji na jo. E Jesucristo ra j na yeje, je rgu eje cja ngm. Nutscji r ejmeji angueze e texe yo dya ejme, texezji o ngambgagji va cja ne xoijm, r jandaji angueze. Texe co o mbt e Jesucristo ra jandaji ma ra j. Yo nte texe cja yo jii cja ne xoijm ra huji na ngueje rva j angueze. Je rga cjanu, amn.

521

APOCALIPSIS1,2 mama a cjava Mizhocjimi c n Jmugji: Ya exmi bbg ma o mbr e jense e ne xoijm, y sido r bbg ma ya rgu nguinsi yo. Ya ngue r jg. Nguetsc r mandag texe, ee. e Juan, nguezg in cjuarmazji. Nutsc etsceji r sufridogji na ngueje o ntezji e Jesucristo. R mandagji co angueze. E Jesucristo dacji c r zzhiji; nguecua r schiji, sido r tji angueze. Nutsc mi bnc cja ce xoijm c ni chj Patmos a nde cja ndeje. Je o ma zogzgji nu, na ngueje mi zopj o ja Mizhocjimi yo nte. Rm xipjiji ja ga cja e Jesucristo. Mi bntsjg nu. 10 E Jesucristo cn Jmugji o tee c ot pa nu ngo. Na nu pa, c ot pa nu ngo ma mi bb a Patmos, o Espritu Mizhocjimi o tsjac r janda nu yo r xitsiji. R rg na ja mi a me na jense; mi chjntjovi na trompeta. Je ma j cja n xtjg. 11 O xitsi a cjava ce ja: Nutsc ya exmi bbg ma o mbr e jense e ne xoijm, y sido r bbg ma ya rgu nguinsi yo. Nu co ya ngue r jandague, r dyopjgue cja na libro co. Nucua r pejegue cja yo yencho congregacin co va bb a Asia; naja c bb a Efeso, c naja a Esmirna, naja a Prgamo, naja a Tiatira, naja a Sardis, naja a Filadelfia, e c naja a Laodicea, o enze a cjanu ce ja. 12 Nucua r jandag a ma n xtj cj mi ngue c mi aa. R

522 janda yencho lmpara co oro. 13 A nde co lmpara mi bb na bzo. Nuc, r janda exmi ngue na nte nza cjazgji. Nuc, mi jee naja bitu c mi st hasta cja o ngua. Cja o tijmi, mi nznt na mbnt c mi ngueje oro. 14 Me ma tx o ixti. Ma tx nza cja o xidyo; e nza cja xitsji. Co o nd mi etse nza cja sivi. 15 Nu co o nguaa mi nza cja bronce c jusi ma na santa cja hornu. Ma mi a, me ma jense o ja; me mi yr nza cja na puncj ndare. 16 Cja o jody mi jn yencho o seje. Nu cja o ne, mi pedye naja tjdyi c ma mbee nza yeje lado. O jmi mi jubi nza cja e jyar ma nisiar. 17 Ma r janda angueze, r ngg cja o ngua, me r jndg. Pero angueze o esque o jody o xitsi: Dya r sgue. Nguetsc e Jesucristo. Nguetsc exmi bbg; y r bbg ma ya rgu nguar texe. 18 R bbtjog. R tg; pero jandga, r bbtjog. Dya cja r tg. Nguetsc r cjap ra te co ya nd; ngue cua xo e anguezeji xo ra bbtjoji. 19 R dyopjgue nu yo i janda; nu yo ya zd, e co cja ra zd. 20 I jandague r jng yencho seje cja n jody. R bbg a nde co yencho lmpara co ngueje o oro. R xitsig pje ne ra mama yo. Nu co yencho seje ngueje co cja mbr cja co yencho nitsjimi. Nu co yencho lmpara ngueje co yencho nitsjimi co.

8Je

9Nutsc

Una visin del Cristo glorioso

Xe o a e Jesucristo o xitsi: R dyopj naja carta c je r penpe c pjr ce nitsjimi a Efeso.

Mensajes a las siete iglesias: El mensaje a Efeso

523 R xipjigueji c r mang a cjava: Nutsc r jng yo yencho seje cja n jody; r nzhodg a nde yo yencho lmpara yo oro. 2 Nutsceji i crji a Efeso, r prg texe co i cjagueji. R prg c me i ppjigueji na zzhi; dya tgtsji. Xo r prg, dya i jziji xe ra zocji nu co cja na so. Bb co va zocji, cjap aji o ja Mizhocjimi pero na soji. I utpji c dya cjuana co mamaji. 3 I sufridogueji na puncj, na ngue c ni ejmezji. Pero dya tgtsji. 4 Pero bb na cosa c dya jo c i cjagueji c r xitsiji. Dya cja i siyazji nza cja ma cja vi pcgji. Y dya cja xo ptqui siyaji yo nin cjuarmaji. 5 R mbeegueji ja ma cja ma mi siyazji e mi ptmi siyagueji. Nguecua rr tcji ra nzhog in mbgueji. R tsjagueji cua ja nzi mi tsjagueji ma cja vi ejmezji. Nguetsceji naja yo yencho lmpara. Pero ma dya ra nzhog in mbji, r jng cja o lugar ce lmpara c nguetsceji. Nucua ya ra juenche n jyasg c bb cja in mbgueji. 6 Pero r prg bb na cosa c i cjagueji na jo. Me i sogueji co cjaa nu co xiji nicolata. Dya xo r neg co cjaji. 7 Nutsceji o ntetsji Mizhocjimi c n Tatag i rji yo xitsiji o Espritu, r tsjagueji cua ja nzi ga mama. Texe co sido ra dytcji y ra siyazji cja na eje co o cjuarmaji, r unji ra ziji o fruta cja ce zaa c nee cja o huerta Mizhocjimi. Y ra bbtjoji co nutsc a jense, ee e Jesucristo c o xitsig r xitscji.

APOCALIPSIS2 R dyopj na carta c je r penpe c pjr cja ce nitsjimi a Esmirna. R xipjiji c r mang a cjava: Nutsc exmi bbg y r bbtjog ma ya rgu nguar texe. Nguetsc r tg; cja rron teg na yeje. 9 Nutsceji i crji a Esmirna, r prg me i sufridogueji na puncj, e me sancji. Nu co cjacji yo, mamaji c je menzumji a Israel, y c matji Mizhocjimi. Dya cjuana matji Mizhocjimi, na ngueje ppiji e Satans c dya jo. Btsiji na puncj, pero me i psigueji na puncj cja Mizhocjimi. 10 Dya r sgueji nu co ya ngue r sufridoji. Dyrji, bb ja nzitsji co ra pantaji a pjr. Ngueje e Satans c dya jo c ra tsja. Me r sufridogueji dycha paa na ngueje i ejmezji. Pero sido r ejmezji z ra mbtcgueji. Ma sido r ejmezji, r dacji c rgui bbji co nutsc a jense. 11 Nutsceji o ntetsji Mizhocjimi c n Tatag i rji yo ja yo xitsiji o Espritu, r tsjagueji cua ja nzi ga mama. Texe co sido ra ejmez z ra btji, r unji c ra bbji co nutsc. Dya ra mji a linfiernu c xiji na yeje rga ndji, ee e Jesucristo c o xitsig r xitscji.

8Xe

o a e Jesucristo o xitsi:

El mensaje a Esmirna

o a e Jesucristo o xitsi: R dyopj na carta c je r penpe c pjr cja ce nitsjimi a Prgamo. R xipjigue c r mang a cjava: Nuzg pedye na tjdyi n teg. Ne tjdyi me na mbee nza yeje lado. 13 Nutsceji i crji a Prgamo, r prg texe co i

12Xe

El mensaje a Prgamo

APOCALIPSIS2 cjagueji. R prg je i crgueji nu ja manda e Satans. Pero sido i nnnggji n chj i mamaji nguetsc in Jmuzgji. E Antipas c mi ngue najatsji mi sido mi nnngg c. Nuc, o mbtji cja in jiigueji nu ja manda e Satans. Z o mbtji ce cjuarma, pero nutsceji sido i ejmezji. 14 Na jo c sido i ejmezji; pero dya jo texe co i cjagueji. Nu co dya jo i cjaji, nuco, r xitscji co. Crtsji co ejme co mi xp e Balaam. Nuc, o dyt e Balac nguecua o tsjap o tsjaji na so nu co n mboxtitajme a Israel. O xipjiji na jo ro ziji o jn co vi mbspji co tsita. Xo o xipjiji c ma jo ro tsj ndix yo bzo; yo ndix ro tsjji bzo. 15 Je xo ga cjanu ga xp dya, nu co xiji nicolata. Dya r neg co jizhiji. Nutsceji cr ja nzi co tjnt a xtj anguezeji. 16 R xitsiji ni jyod ra nzhog in mbji. Nu ma jiy, dya ra metsc ndajme r cj va a Prgamo nu va ja i crgueji. Nu co dya ra nzhog o mb, r cjajme ch co ne tjdyi nu pedye n teg nu ngueje n jag. 17 Nutsceji o ntetsji Mizhocjimi c mi Tatag i rji yo ja yo xitsiji o Espritu, r tsjagueji cua ja nzi ga mama. Mama a cjava o Espritu Mizhocjimi: texe co sido ra ejmez, r unji c ra ziji ce man c je va j a jense. Xo r unji naja ndojo c na tx. Juns na tj ce ndojo c dya cj pr. Nguextjo c ra j ce ndojo nguextjo c ra mbr c, ee e Jesucristo c o xitsig r xitscji.

524 R dyopj na carta c je r penpe c pjr cja ce nitsjimi a Tiatira. R xipjigue c r mang a cjava: Nguetsc o Tiz Mizhocjimi. Yo n chg etse nza cja sivi. Yo n cuag jusi nza cja bronce c jusi ma na santa cja sivi. 19 Nutsceji i crji a Tiatira, r prg texe co i cjagueji. R prg i siyazji e xo ptqui siyaji yo in cjuarmaji. Xo sido i ejmezji; i ppquiji na jo. Xo i schiji ma pje co i sufridoji. Xenda i cjagueji na jo dya, que na ngueje ma cja vi ejmeji. 20 Pero bb na cosa c dya jo i cjaji c r xitscji. I tji ce ndix c xiji Jezabel. Nu ce ndix c, mama c ptp Mizhocjimi ga zocji. Pero dya cjuana nu co xitsiji. Nu c cjaa, onp yo n nteg. Nguecua co ya chjnt e co dya be chjnt nde jyztjo ga tsjaji na so. Yo bzo tsji o ndix; yo ndix tsji o bzo. Xo siji co jn co pspji co tsita. 21 Nuzg ya mezhe r xipji ce ndix Jezabel ra nzhog o mb c dya cja ra tsja na so. Pero dya pje tc. Sido cja co na so. 22 Dyrji dya. R cjap ce ndix ra zdy me ra sufrido na ngueje me cja na so. Xo nzitjo nu co xo cja cua ja nzi ga tsja angueze, me xo r cjap ra sufrido co; ma dya ra nzhog o mbji. 23 Nu co tjnt a xtj ce ndix, nuco r pt co. Nucua texe n nteg ra mbrji nguetsc r ptp texe o mb yo nte. R prg texe co cjiji anguesji. R nzhoctsji nzi najatsji cua ja gui tsjagueji. 24 Crtsji co dyaja a Tiatira co dya tji co xp ce ndix. Mama ce ndix c ni jyod

18Xe

o a e Jesucristo o xitsi:

El mensaje a Tiatira

525 r tsjaji texe co na so cua ja nzi ga ne e Satans c dya jo. R xitsiji, dya r tsjagueji cua ja nzi ga xp ce ndix. 25 Nutsceji nguextjo c r tcji, sido r dytcji hasta ma cja r cj. 26 Nu co ra sido ra tsja cua ja nzi rg neg hasta ma cja r cj; nutsc r unji c ra mandaji cja yo jii cja ne xoijm. 27 R ung c ra mandaji cua ja nzi o dyac mi Tatag c r mandag. Me na zzhi rg mandaji; ra chjntjovi nza cja ma prji na zzhi o sb co na vara c tzi, ra chdtjo yo. 28 Nutsc r chjntjobe ce seje c xenda na z ga jubi ma xr. Nu co ra tsja cua ja nzi rg neg, r unji c me ra mjji cja n Jmig. 29 Nutsceji o ntetsji Mizhocjimi c n Tatag, i rji yo xitsiji o Espritu, r tsjagueji cua ja nzi ga mama, ee e Jesucristo c o xitsig r xitscji.

APOCALIPSIS2,3 cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. 3 R mbeegueji o ja Mizhocjimi c o jtsiji; r dytgueji. Nu ma dya ra nzhog in mbgueji, r cj nu hora c dya i tepqueji; r jncji ngenda. 4 Cr ja nzitsji a Sardis co na tx o mb nza cja na bitu c na tx, na ngueje tcgji. Na ngueje tcgji y dya cjaji co na so, ra nzhodji co nutsc a jense nu ja dya bb c na so. 5 A cjanu ra nzhod a jense co nutsc texe co sido ra dytcg. Ra jyeji c na tx. Co o tjji je juns nu cja ce libro nu ja juns o tj nu co ra bbtjo. Dya r borrag o tjji cja ce libro. Nuco, r xipjig mi Tatag a jense ngue n nteg co. Co o anxe Mizhocjimi, xo r xipjig a cjanu co. 6 Nutsceji o ntetsji Mizhocjimi, i rji yo xitsiji o Espritu, r tsjagueji cua ja nzi ga mama, ee e Jesucristo c o xitsig r xitscji.

Xe o a e Jesucristo o xitsi: R dyopj na carta c je r penpe c pjr cja ce nitsjimi a Sardis. R xipjiji c r mang a cjava: Nutsc r tcj o Espritu Mizhocjimi c n Tatag c ppji cja yo yencho nitsjimi. Nuzg xo r jng yo yencho seje. Nutsceji i crji a Sardis, r prg texe co i cjagueji. Mamaji c me i ppjigueji na puncj para nutsc. Pero r prg na jo i chjntcjeji aima na ngueje dya pje i tcgji. 2 Tsjijiji, ra nzhog in mbji. Na ngueje dya cja nda i cjagueji co na jo. Zzhigueji ngue cua r tsjagueji co na jo. Na ngueje ya r nug c btsiji r tsjagueji

El mensaje a Sardis

o a e Jesucristo o xitsi: R dyopj na carta c je r penpe c pjr cja ce nitsjimi a Filadelfia. R xipjiji c r mang a cjava: Nguetsc o Tizg Mizhocjimi; dya pje bbzg c na so. Texe co r mang na cjuana co. Nguetsc o mboxbchezg e David, nguetsc r mandag a jense e cja ne xoijm. Texe co r neg ra zd; nuco ra zd co. Texe co dya r neg ra zd; nuco dya ra zd co. Dya cj xo ra tsaxc. 8 Nutsceji i crji a Filadelfia, r prg texe co i cjagueji. R prg c dya pje nda ztsigueji; pero sido i tcgji n ja; sido i nnnggji n chj.

7Xe

El mensaje a Filadelfia

APOCALIPSIS3 Ya r xoctsgji na ngoxtji ngue cua r ppquiji. Nu ce ngoxtji dya cj s ra ngot c. 9 Cr co ne ra tsaxcji. Nuco, je menzum a Israel co. Anguezeji mamaji matji Mizhocjimi cja o nitsjimi anguesji. Pero dya cjuana c mamaji na ngueje ngue e Satans c je ppiji. Dyrji dya. R cjapg ra ji cja in jmigueji. Ya ra ndijmji rg matcgji. R cjapg anguesji ra mbrji c r siyatsgji. 10 Ra zd c me ra sufrido texe yo cr cja ne xoijm. Pero r pjcgji c dya r sufridogueji co paa co; na ngueje sido i schigueji gui ejmezji. 11 Dya ra metsc ndajme r cj. Sido r ejmezji ngue cua r dacji na corona a jense na ngueje i ppquiji. Ma dya sido r ejmezji, dya r dacji ma. 12 Texe co sido ra ejmez, r cjapg ra bbji a jense co Mizhocjimi c mi Tatag. Cua ja nzi ga cja o columna cja na templo, dya m, je xo ga cjatjonu anguezeji, dya ra mbedyeji nu, ra bbtjoji co Mizhocjimi. Nutsc r jspji ngue o ti Mizhocjimi c mi Tatag. Xo r jspji o tj c o jii Mizhocjimi c mi Tatag, na ngueje je ra menzumji cja ce jii c. Nu ce jii ngueje a Jerusaln nu cja dadyo c rgu eje a jense. Ngue ma ya rgu nguinsi e jense e ne xoijm nu bb dya. Xo r jspgji n chj nu cja dadyo. 13 Nutsceji o ntetsji Mizhocjimi, i rji yo xitsiji o Espritu, r tsjagueji cua ja nzi ga mama, ee e Jesucristo c o xitsig r xitscji.

526 R dyopj na carta c je r penpe c pjr ce nitsjimi a Laodicea. R xipjiji c r mang a cjava: Texe co r mang na cjuana co. Texe co r mang ra zd co. Texe co o dyt Mizhocjimi nguetsc r tg co. 15 Nutsceji i crji a Laodicea, r prg texe co i cjagueji. Nutsceji dya i mangueji c dya i ejmezji. Pero dya xo i ejmezgji co texe in mbji. Na j nzhod in mbji co nutsc. Ptjo ri ejmezji co texe in mbji. O ma jiy, ptjo ri mangueji c dya i pcji. 16 Z i mamaji c i ejmezji, pero dya i ejmezji co texe in mbji. Nuzg me r sog co i cjagueji; nguecua ya ngue r mang c dya r pcgji. 17 Nutsceji i mangueji i psceji na puncj, dya pje btsiji cja in mbji, dya pje xe ni jyoncji. Juentsceji, dya i unji ngenda c dya pje i psceji. I chjntcjeji nza cja naja ngor c r pje ra zi; xo ojtjo bitu pje ra jyee. 18 Rr zocgji nu c ni jyod r tsjagueji ngue cua r psiji na puncj. Ni jyod ra nzhog in mbgueji. Ni jyod r unji ngenda c dya pje i psiji, y r ejmezji co texe in mbji. R dytcji o oro, r dacji. R dytcji o bitu co na tx, r dacji, ngue cua dya cja r tsejeji nza cja co dya je o bitu. Xo r dacji o ungento r tsos in chji, ngue cua ra xog in chji r jandaji. 19 Texe yo r siyag, r hunchiji rg zopjji ngue cua ra nzhog o mbji. Nguecua r tsjacjuanagueji ra nzhog in mbgueji. 20 Dyrji dya. R

14Xe

o a e Jesucristo o xitsi:

El mensaje a Laodicea

527 bbg cja ngoxtji c ngueje in mbgueji, r zenguatsgji. Ma cj co ra dytc n jag, ma ra nzhog o mb, ya ri natjo n mbgbe; ya r dyocjbe. 21 Texe co ra tsja cua ja nzi rg neg, r unji c ra mimiji jmu co nutsc. Je a cjanu, nutsc r cjag texe cua ja nzi va ne mi Tatag a jense; nucua natjo cua r mimigbe Jmu. 22 Nutsceji o ntetsji Mizhocjimi c n Tatag, i rji yo xitsiji o Espritu, r tsjagueji cua ja nzi ga mama, ee e Jesucristo c o xitsig r xitscji.

APOCALIPSIS3,4 co oro o iji, na ngueje mi manda co. 5 Me mi jubi, me mi pjjn, me mi yr; je ma j cja ce trono c mi bb a nde. A jmi ce trono mi jr yencho sivi. Co yencho sivi ngueje o Espritu Mizhocjimi c ppji cja yo yencho nitsjimi. 6,7 A jmi ce trono xo mi bb c mi nza cja na zapj c mi nza cja vigrio. R janda nzi naja lado ce trono. Mi nziyo co mi bb cja ce trono. Nu c ot exmi nza cjatjo na len; c na yeje exmi nza cjatjo na toro; c na ji exmi nza cjatjo o jmi na nte. C na nziyojo exmi nza cjatjo na guila c mi pjjuaja. Nza nziyo co, me mi quii na puncj o nd cja o jmiji e cja o xtjji. 8 Nza nziyo co, nzi naja mi peje anto o juajaji. Nzi naja o juajaji me mi quii na puncj nd a xese e a mbo. Nza nziyo co mi bb, nuco, tjji xm ndempa. Dya syaji ga tjji. Nu c tjji je a cjava: Me na sj Mizhocjimi nu n Jmugji nu s ra tsja texe. Me na sj na sj nu. Nujnu exmi bb, y exi bb; y ma ya rgu nguinsi ne xoijm, sido ra bbtjo. 9 Co nziyo, matji nu c junr cja ce trono. Mamaji c me na nojo Mizhocjimi nu c exi bb para siempre. Unji na pj angueze. 10 Ma mat Mizhocjimi co nziyo, nucua co veinticuatro tita xo ndijmji a jmi nu c junr cja ce trono. Nucua matji angueze c exi bb para siempre. Nucua co o coronaji je jumji cja ngua o trono nu c manda texe. Mamaji a cjava: 11 Nutsce nguetsce n Jmutsgjme e n Mizhocjimitsgjme.

Nucua o nguar yo jaa yo o xitsi e Jesucristo ja cja yo yencho nitsjimi. Nucua r jandag na ngoxtji a jense c mi sjoctjo. R rg cua ce ja c ya vi zoc. O a na jense nza cja na trompeta. Je o xitsi a cjava ce jaa: Je r ecje a ecjua a jense. R jtsi co cja ra zd, o xitsi ce ja. 2 Nucua o Espritu Mizhocjimi o jtsi nu yo r xitsiji. R janda a jense na trono nu ja mimi nu c manda. Mi junr naja cja ce trono. 3 Nu c mi junr cja ce trono me mi jusi nza cja co ndojo co xiji jaspe e cornalina. Mi bb na arco iris cja ce trono. Nu ce arco iris me mi jubi nza cja co ndojo co na canga co xiji esmeralda. 4 Xo mi jr co dyaja trono co mi veinticuatro. A ndee co, mi bb ce trono nu ja mimi nu c manda. Nzi naja co veinticuatro trono mi junr naja tita. Nuco, mi jee bitu co na tx co. Mi juntji o corona

La adoracin en el cielo

APOCALIPSIS4,5 Nguetsce i dyt texe yo bb, texe yo cjaa. Mi egue c ro bb yo, nguecua i dyt yo. Nguecua ni jyod texeji ra matcgueji, ra mamaji c me na nojotsgue na ngueje me na ztsigue; i dytgue texe yo. Nucua nu c mi junr cja ce trono, r janda mi tj na libro c mi mansa. Mi tj cja o jody. Ce libro mi topj a mboo e a xese. Mi yencho tjjm co mi tjt. 2 Nucua r janda cua na anxe c me na zzhi c mi mapj na jense. Mi mama a cjava: Cj ngue c s ra xc yo tjjm ngue cua ra nuu ne libro?, o mama a cjanu ce anxe. 3 Pero dya mi s cj ro xc ro nuu ce libro; ne ri ngueje co mi bb a jense, ne ri ngueje co mi bb cja ne xoijm, ne ri ngueje naja co ya vi nd ro s ro xos. 4 Nutsc me r hug na puncj na ngueje dya cj cht c ro tsja texe cua ja nzi ma ne Mizhocjimi. Nguecua dya cj mi s cj ro xos ce libro c ro nuu cja rron xr. 5 Nucua naja co tita o xitsi a cjava: Dya r hu. Janda, bb naja nu s ra xos ne libro y ra xc yo yencho tjjm para ra xr. Ngueje nu o ndp c dya jo, ma o nd va ngtcji n nzhubgji; o bzhi c dya jo. Ngueje nu me na zzhi nu jspji o tj Len. Je mboxbche cja e David c mi mboxbche cja e Jud, o xitsi a cjanu.

528 r janda naja Tsim c mi bb a nde ce trono e co tita e co nziyo co mi bb cja co o lado ce trono. Nu ce Tsim mi etse c vi bt c. Mi peje yencho o tsimota; cja na yencho o nd co mi quii. Co yencho o nd ngueje o Espritu Mizhocjimi c je dj ra ppji texe cja ne xoijm. 7 Ce Tsim o nd ce libro c mi tj nu c mi junr cja ce trono. 8 Ma o nd ce libro, nucua nu co nziyo co mi bb cja o lado ce trono, e co veinticuatro tita o ndijmji a jmi ce Tsim, o matji. Nzi naja co tita mi jnji naja bizhi c ngueje arpa. Xo mi tji nde najaji na sb c ngue oro. Co sb mi nizhi o nguichjjn co ma jo ma jyr. Nu co nguichjjn, ne ra mama co ja co ni dyt Mizhocjimi yo o nte. 9 Nucua co nziyo co mi bb e co tita mi matji Mizhocjimi mi tjji na himno c cja dadyo. Mi mamaji a cjava: Nutsce i tsja texe cua ja nzi va ne Mizhocjimi, nguecua o s i chj ne libro, r xc r uu. S r tsjague na ngueje o btcgue. I pjdgue in tsji vi tsjtp o nzhub yo nte texe cja ne xoijm. Z pje ma jii crji, z pje ma ja aji, z pje ma razaji, i tsjtpji o nzhubji. Nguecua ma cj co ra enchets o mb, Mizhocjimi ra tsjap o ti co. 10 I tsjapji jmuji, e mbcjimiji ngue cua ppiji n Mizhocjimigji. Ra mandaji cja ne xoijm, je mi mamaji a cjanu.

6Nucua

El libro y el Cordero

529 r janda me ma puncj anxe co mi bb a n. A nde anguesji mi bb ce trono e co nziyo co mi bb a n ce trono, e co tita. Co anxe mi cr na puncj milln. R r mi a co anxe. 12 Co anxe me mi tjji na jense. Mi mamaji a cjava: Nu ne Tsim nu o bt, o tsja texe, nguecua r matji angueze. Nunu me na nojo nu. Nunu s ra tsja texe nu. Nunu me psi texe co ni muvi nu. Nunu pr texe nu; me na zzhi. 13 Nucua r r texe co o dyt Mizhocjimi co cr a jense e cja ne xoijm, e a mbo e jm, e co c cja e ndeje. Mi tjji; mi mamaji a cjava: R matcjme nutsce Mizhocjimi i junr cja e trono. Xo r matcjme nutsce Jesucristo nguetsce ce Tsim c o bt. Me na nojotsvi, me na ztsiguevi. Sido r matcjme; dya ra nguar c r matcjme, je mi mama a cjanu co. 14 O ndnr cua co nziyo co mi bb a n ce trono. O mamaji: Je rga cjanu, amn. Nucua co tita o ndijm, o matji Mizhocjimi e e Jesucristo c e Tsim.

APOCALIPSIS5,6 mi rg nza cja c mi pjjn. Mi mama a cjava: Xd, r janda. 2 R janda cua na pjad c ma tx. Nu c mi chg, mi jn na arco yo flecha. O chun na corona nza cja c juns yo manda. Angueze ya vi ndp na puncj co vi. O mbedye o ma ndp co dyaja co vi. 3 Nucua ce Tsim o xc c na yeje tjjm co mi tjt ce libro. R r cua mi a c na yeje co nziyo co mi bb. Mi mama a cjava: Xd, r janda. 4 Nucua o mbedye cua c naja pjad. Ma mbaja ce pjad c. Nu c mi chg, o chun na tjdyi c me ma nojo. O chun c ro tsjap ro tsja ch yo ntee cja ne xoijm. Nguecua ra pt rg mbtji. 5 Nucua ce Tsim o xc c na jii co mi tjt ce libro. R r cua c na jii co mi bb. Mi mama a cjava: Xd, r janda. Nucua r janda cua naja pjad c ma potj. Nu c mi chg, mi jn na tzi c ni pesaji. 6 R r cua na ja c je ma j a ndee cja co nziyo co je mi bb a n ce trono. Nu ce jaa je o mama a cjava: Yo nte napa ra ppjiji ngue cua ra ndmji na kilo ndx. Napa ra ppjiji ngue cua ra ndmji ji kilo cbara. Y rgu jyod ra mbtpji ngenda c dya ra sodji o aceite e o vino. 7 Nucua ce Tsim o xc c na nziyo co mi tjt ce libro. R r

11Nucua

Nucua r janda ce Tsim o xc naja co tjjm co mi tjt ce libro. R r cua naja co nziyo co mi bb. Ma mi aa,

Los siete sellos

APOCALIPSIS6,7 cua c na nziyo co mi bb. O mama a cjava: Xd, r janda. 8 Nucua r janda cua naja pjad c ma caxt. Nu c mi chg, mi xiji ngueje nu pt yo nte nu. Cja o xtj ma j nu c xiji Hades nu ja cr co t. O chunvi sjtsi ro mbtji c na nziyo parte yo nte yo cr cja ne xoijm. Ro mbtji co tjdyi, co tjijmi, e co yo animal yo na sate yo cr cja ne xoijm. Xo o tsjapvi o zdy na puncj nte, ngue cua o ndji. 9 Ce Tsim o xc c na tsicha co mi tjt ce libro. Nucua r janda cua na altar. A jm c e altar r janda co o aljma nu co vi bt na ngueje o ejmeji o jaa Mizhocjimi y mi xipjiji co nte e Jesucristo ngueje c n Jmugji. 10 Anguezeji o mapjji cua na jense. Mi mamaji a cjava: Nutsce n Jmutsjme, me na ztsigue, i mandague texe. Me na sjtsce. Texe co i mangue na cjuana co. Hasta jingu r jnp ngenda co nte cja ne xoijm co o mbtcjme, r tsjapji ra sufridoji na ngueje o mbczjme n tsjijme?, o mamaji a cjanu. 11 O chun nzi naja anguezeji naja bitu c ma tx. O sjipjiji xe ro ndebeji tsiqu cja ro zs co o cjuarmaji co ppi Mizhocjimi co xo ro bt. 12 R janda cua ce Tsim o xc c na anto co mi tjt ce libro. Me mi mb cua ne xoijm. E jyar o poc nza cja bobitu. E zana mi etse nza cja cjii. 13 Yo seje a jense o ndg a xese ne xoijm, cua ja nzi ga jyb o higo co dya

530 be t, ma v na zzhi e ndajma ga juanta ce zaa. 14 E jense o etse o mansa nza cja ma mansa na libro; ya mi ojtjo. Texe yo teje e yo tsixoijm a nde cja ndeje o mji. Dya cja mi junrji cua ja je mi junrji. 15 Nucua yo nte cja ne xoijm o tsjjji cja cueva co tjoc cja ndojo cja yo teje. O tsjj yo rey e yo gobernador e yo manda xondaro e yo psi na puncj merio e yo na zzhi e yo pje nde pjzhi, e texe yo dyaja nte. 16 Yo nte o xipjiji a cjava co teje e co ndojo: Tungueji a xesezgjme. A cjanu r tsopcjme nguecua dya ra jandgajme Mizhocjimi c junr cja e trono; dya xo ra jandgajme e Jesucristo c e Tsim. Anguezevi me ra jncjme ngenda ra tsjacjme r ma sufridojme. 17 Na ngueje ya o sj ce paa c me na szhi. Mizhocjimi e e Jesucristo me ra tsjacjme r sufridojme. Cj ngue c ra s ra bb cja o jmivi? Dya cj s. Je a cjanu o mamaji.

Nucua r janda cua nziyo anxe. Mi bbji cja yo nziyo nanguar cja ne xoijm. Mi pnchiji na jo yo nziyo ndajma cja nu xoijm; ngue cua dya ro v e ndajma cja ne xoijm, ne ri ngueje cja e ndeje. Ne xo ro juanta yo zaa. 2 R janda cua c naja anxe. O mbese nu ja ni mbese e jyar. Nuc, mi jn na sello ngue cua ro meya nu co ngueje o ti Mizhocjimi c bbtjo. O mapj na jense, o zopj co nziyo anxe co vi chun poder ro sod ne xoijm e e ndeje. O xipjiji a cjava:

Los sealados de las tribus de Israel

531 Dya be r sodji ne xoijm ne ri ngueje e ndeje ne ri ngueje yo zaa. Cja r sodgueji co, ma ya r cjuar r meyajme yo o nte n Mizhocjimigji. R meyajme cja o nd yo. 4 R rg ja nzi mi s nu co o meyaji. O zs ciento cuarenta y cuatro mil yo nte yo mboxbche cja co doce o ti e Israel. 5 O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Jud. O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Rubn. O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Gad. 6 O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Aser. O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Neftal. O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Manass. 7 O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Simen. O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Lev. O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Isacar. 8 O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Zabuln. O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Jos. O meyaji doce mil yo nte yo mboxbche cja e Benjamn.

APOCALIPSIS7 nu je junr cja e trono e e Tsim nu ngueje e Jesucristo, je o mamaji a cjanu. 11 Nucua texe co anxe mi bbji. A nde anguesji mi bb ce trono e co tita e co nziyo co mi bb. Nucua co anxe o ndijmji a jmii c e trono. Cjanu o matji Mizhocjimi. 12 O mamaji a cjava: Je xo r mangjme a cjanu, amn. Nguetsce n Mizhocjimitsgjme r matcjme. Me na nojotsgue, i prgue texe. Nguetsce r dacjme na pj. Nguetsce r scjme. Nguetsce me na ztsce, s r tsjague texe. Je rga cjatsce nu texe yo cj e ma ya rgu nguar ne xoijm. Amn. 13 Nucua naja co tita o dynng, o xitsi a cjava: Nujyo jee na tx, cjo i prgue cj ngueje yo, e ja vi eji?, o enze. 14 R xipji cua a cjava: Nutsce nin tecjaum, dya r prg. Xitsig cj ngueje yo, na ngueje i prgue, r embe. Cjanu o xitsi cua angueze: Nujyo nguejyo vi sufrido na puncj na ngueje o ejmeji e Jesucristo c o pjd o cji o ndintspi o mbji. O mbedyeji o bituji; o chxcji co o cji e Tsim. 15 Nguecua ya je crji a jmi Mizhocjimi nu junr cja ne trono. Nujyo, matji Mizhocjimi xm ndempa nu va ja bb angueze. Mizhocjimi ngue nu ra mbrji nu; dya pje ra bzhiji. 16 Dya cja ra zantaji; ne xo ra neji o ndeje. Dya

r janda cua; mi cr me na puncj nte co dya cj mi s ro mbezhe. Vi ejeji texe cja yo ndajii e texe cja yo jii. Mi aji co pje nde ma ja, e pje nde ma razaji. Mi bbji cja o jmi c junr cja c e trono e cja o jmi c e Tsim c ngueje e Jesucristo. Mi jeji bitu c ma tx. Mi jnji o dy mjm. 10 Mi mapjji na jense, mi mamaji a cjava: Nunu o joczji n mbji ngueje n Mizhocjimigji

9Nucua

La multitud vestida de blanco

APOCALIPSIS79 xo ra zantaji e jyar; ne ra zji c rr paa. 17 Na ngueje e Tsim e Jesucristo nu je bb a nde cja ne trono ra mbrji, ngue nu ra unji c ra ziji; nguecua ra bbtjoji. Mizhocjimi ra ndintspi texe yo o nguizhji. Dya cja pje ra mbeeji.

532 na ji parte ne xoijm o nd. Xo o nd c ni z na ji yo zaa. Xo o nd texe yo pjindyo. 8 C na yeje anxe o mbbi cua c o trompeta. Nucua mi etse nza cja na trateje c ma tj, o ma zoo cja ndeje nu cja mar. Nucua c ni z na ji c e mar o mbzhi cjii c. 9 Cjanu o nd cua c ni z na ji co mi c cja o mar. Nucua c ni z na ji co barco o chjorji. 10 C na ji anxe o mbbi cua c o trompeta. Cjanu o ndg a jense na tanseje, ma yot nza cja na trasivi. Je ma zoo cja c na ji parte yo ndare e yo mbereje. 11 Nu c e tanseje mi chj Ajenjo c ne ra mama na cj. Nucua c na ji parte yo ndeje o jyr na cj. O nd na puncj nte na ngueje yo ndeje ya me vi cjnt. 12 C na nguiyo anxe o mbbi cua c o trompeta. O sod cua c na ji e jyar; e c na ji e zana. Xo e c na ji parte yo seje. Exco juenche cua c na ji o siviji. Nucua c na ji ma ndempa e c na ji ma xm; dya cja mi jyas cua. 13 Nucua r janda na anxe c mi pjjuaja a ndee a jense. R r mi mapj na jense, o mama: Co ji anxe ya ngue ra mbbiji co ji trompeta. Juejme yo nte yo cr cja e xoijm na ngueje me ra sufridoji ma ra mbbiji co trompeta, o mama a cjanu ce anxe. C na quicha anxe o mbbi cua o trompeta. R janda cua na seje c vi ndg a jense c je zt cja ne xoijm. O chun cua poder ra xoc ce too c me na

Nucua ce Tsim o xc c na yencho c mi tjt ce libro. O z nde hora c dya cj mi a, y dya cja pje mi rg. 2 Nucua r janda co yencho anxe co bb a jmi Mizhocjimi. Nucua o chunji cua yencho trompeta. 3 O j cua c naja anxe o bb a jmi cja ce altar c oro c bb a jmi ce trono. Mi cjs na incensario c mi ngueje oro. Cjanu o chun na puncj nguichjjn; ngue cua ro mbs cja ce altar ro huanba co ja co vi dyt Mizhocjimi texe co o nte. 4 Nucua c o bipji c e nguichjjn o nguinsi cja co o dy c e anxe. O zt a jmi Mizhocjimi co nu co vi dyr co o nte angueze. 5 Nucua c e anxe o nichi ce incensario o ndsivi co ma quii cja c e altar. Cjanu o mbod cua cja ne xoijm. Nucua o pjjn cua. Me mi jubi, me mi yr; me mi mb ne xoijm.

El sptimo sello y el incensario de oro

co yencho anxe co mi jn co yencho trompeta o mbasji cua, ro mbbiji. 7 Nucua c ot anxe o mbbi o trompeta. Nucua o jyb cua o ngndo e o sivi co mi chjanavi o cjii. Je jyb cja ne xoijm. C

6Nucua

Las trompetas

533 j c dya s cj ra janda ja st. 2 Cjanu o xos cua c e too c me na j. Cjanu o cos trabipji cja c e too nza cja bipji cja na trahornu. Cjanu o bxm e jyar e e ndajma na ngueje ya mi chjana o bipji c vi cos cja ce too. 3 Nu cja c e bipji o mbedye tnx co o ma cja ne xoijm. O chunji c na zzhi nza cja yo alacrn yo cr cja ne xoijm. 4 O sjipjiji c dya ro zaji yo pjindyo yo cjaa cja ne xoijm, ne ri ngueje o xi yo zaa, ne xo ri ngue pje nde ma planta. Exi jntjo co nte co dya jmeya cja o nd ngue co ro sodji co. Nuco, ngue co dya ejme Mizhocjimi. 5 O jyziji ra tsjap ra sufrido co nte co dya jmeya cja o ndji; ra mezhe tsicha zana ra sufridoji. Nu c ra sufridoji chjntjovi nza cja ma ro mbcji yo alacrn. Pero dya o chunji ra mbtji yo nte. 6 Nu co paa co, ra jyod yo nte ja rga ndji; pero dya ra chtji. Z me ri ne ra ndji, dya ra ndji. 7 Co tnx exmi nza cjatjo o pjad co ya xampja ra ma cja ch. Mi junsji c mi nza cja o corona c mi ngueje oro. Nu co o jmiji exmi nguetjo o jmi yo nte. 8 O ixtiji exmi nza cjatjo o ixti yo ndix. Nu co o sibiji exmi nza cjatjo o sibi yo len. 9 Mi jeji o bitu co exmi nza cjatjo tzi. Mi nguetjo cja o tijmiji mi cjmji. Nu co o juajaji me mi nzh nza cja na puncj carro co cjt o pjad ma chinpjad ma ni mji cja ch. 10 Mi peje o pjixiji nza cja o alacrn. Nu co o pjixiji mi peje c je mi mbcji yo nte. A cjanu ma zzhiji ngue cua ra tsjapji ra sufrido yo

APOCALIPSIS9 nte tsicha zana. 11 Nu co xiji o tnx ejeji o reyji. Ngue ce anxe c pjr cja c e too c mi cos bipji. Cja ja hebreo ce rey ni chj Abadn. Cja ja griego xiji Apolin. Ce ja c, ne ra mama nu c ptte. 12 Nucua o nguar cua nu c ot r janda me ra sufrido yo nte; dya cja r janda. R janda cua xe mi bzhi xe yeje co me ra sufrido yo nte. 13 Nucua c na anto anxe o mbbi c o trompeta. R r cua na jaa c mi pedye a nde co nziyo mota co bb cja squina ce altar c bb a jmi Mizhocjimi. 14 Nu c e ja o xipji a cjava c na anto anxe c mi jn c e trompeta: Xpc co nziyo anxe co je nnt cja c e trandare c ni chj Eufrates, o xipji a cjanu. 15 Cjanu o xpc cua co nziyo anxe; ngue cua ro mbtji c na ji parte yo nte. Ya mi tebeji ro zd ce hora e ce pa e ce zana e ce cj c ro xpcji. 16 Co xondaro co mi chg o pjad, r rg ja nzi mi sji anguezeji. Nuco, me ma puncj co. Mi sji ye ciento milln. 17 Je a cjanu rv tc co pjad c o jtsi Mizhocjimi. Nu co mi chg co pjad mi jee co tzi co cjp o tijmi co. Nu co tzi ma mbaja nza cja sivi; ma canga nza cja o bipji asufre; ma caxt nza cja asufre. Co o i co pjad exmi nza cjatjo o i o len. Cja co o ne o pjad mi pedye sivi e bipji e asufre. 18 O nd cua c na ji parte yo nte na ngueje co ji plaga co

APOCALIPSIS9,10 o sufridoji. Co plaga mi ngueje o sivi e o bipji e o asufre c mi pedye cja o nee co pjad. 19 C ma zzhi co pjad je mi bb cja o neji e cja o pjixiji. Co o pjixiji mi chjntjoji nza cja o cijmi co xo mi bb o iji. Co o pjixi co pjad mi sod yo nte. 20 O nd na puncj nte co co plaga. Bb co dya nd, pero dya o nzhog o mbji. Sido o tsjatjoji c na so. Sido o mattjoji o demonio. Sido o mattjoji yo tsita yo oro, yo plata, yo bronce, yo ndojo, yo zaa. Maco yo tsita dya janda yo. Dya xo rji. Dya xo nzhodji. 21 Nu co nte dya o nzhog o mbji. Sido o ptteji. Sido mi croji. Co bzo, sido mi tsjji ndix. Co ndix, sido mi tsjji o bzo. Dya xo o nzhog o mbji. Nu co pje mi pn, dya xo o nzhog o mb co.

534 nutsc e Juan ya mi ngue ro opjg. Nucua r r cua na ja c vi eje a jense. O xitsi a cjava: Dya cj r xipji co i dyr co o pjjn. Dya r dyopjgue co o mama co, o enze a cjanu. 5 C e anxe c r janda mi s co o ngua a xese cja c e mar e e xoijm, nucua o cuansa cua o jody a jense. 6 Angueze o nd Mizhocjimi c bb dya e ra bbtjo ma ya rgu nguar ne xoijm. O nd Mizhocjimi c o dyt ne xoijm e texe yo bb e yo cjaa. Xo o dyt yo ndeje e yo c nu. O mama a cjava ce anxe: Dya ra mezhe ra zd texe co o mama Mizhocjimi. 7 Ma ra zd c ra mbbi o trompeta c na yencho anxe; ngue ma ya ra nguar texe co o mbee Mizhocjimi co o xipji co profeta co mi ppi Mizhocjimi, ee ce anxe. 8 Nucua c e ja c r rg c vi eje a jense, o zoctjo na yeje. O xitsi a cjava: Ma ma chj ne tsilibro nu sjostjo nu tj ne anxe nu s o ngua a xese cja ne mar e ne xoijm, o enze a cjanu ce anxe. 9 R ma cua cja ce anxe, r ma xipji ro dyac ce tsilibro. Cjanu o xitsi angueze: Chj, ngue cua r sii. Nu ne tsilibro me na ngue o ja Mizhocjimi. Ra tsjac ra mj in mbgue. Me xo na szhi o ja. Ra tsjac me ra sufrido in mbgue na ngueje co cja ra zd, o enze. 10 R ma tj cua ce tsilibro c mi tj ce anxe. Nucua r sig cua. Me ma tjo cja n tee mi chjntjovi

10

Nucua r janda c naja anxe c me ma zzhi. Ma sjb ndeze a jense. Ma j a mbo naja ngm. Na arco iris je mi bb a xese cja o i. Nu c o jmi me mi jubi nza cja e jyar. Nu co o ngua mi chjntjovi nza cja yo columna yo ds a nde cja ngum. Nuco, mi etse nza cja sivi. 2 Mi tj na tsilibro c ya vi sjos. Cjanu o ese o jocua a xese cja c e mar. Nu c naja o ngua o ese a xese cja ne xoijm. 3 Cjanu o mapj na jense chjntjovi nza cja ma hu na len. Ma o nguar o mapj, r rg cua yencho vez va pjjn. 4 Ma o nguar o aa co yencho va pjjn,

El ngel con el librito

535 tapj ngjn. Ma r cjuar r sig, ma cj a mbo n pjeme. 11 O sjitsi cua a cjava: Ni jyod r yepe r ague c mama Mizhocjimi. R mamague c ra tsjap Mizhocjimi na puncj o jii; e na puncj raza e yo a pje nde ma jaa, e yo rey, o sjitsi a cjanu.

APOCALIPSIS10,11 ra tsjapvi yo ndeje ra mbzhi o cji. Xo ra s ra tsjapvi ra mb na zzhi ne xoijm e pje co nde ra tsjavi, ngue cua me ra sufrido yo nte. Nu hora c ra nepevi ra tsjavi. 7 Ce animal c me na sate ra mbese cja ce to c me na j, ra jyonmb ch co yeje. Ma ra nguar co yeje ra zopjvi co nte, cja ra ndj ma ce animal ra mbt co yeje. 8 Ya rgu ndvi cua cja c e ndajii nu ja o bt c n Jmugji e Jesucristo. Je ri manavi cja calle. Ce jii c, ra xiji Sodoma e Egipto na ngueje me na so co ri cr cja ce jii c. 9 Co ye aima, ji pa nde ra manavi cja calle ra janda co nte texe cja ne xoijm. Ra jandaji co, z pje ma razaji, z pje ma ja aji, z pje ma jii c menzumji. Dya ra jyziji cj ra dyg co ye aima. 10 Nu co ri cr cja ne xoijm me ra mjji na ngueje ya rgu nd co yeje. Me ra mjji, me ra pt rg unji o regalo. Na ngueje co yeje profeta me mi cjap ra sufrido co nte. 11 Ma ya ra cjog co jipa nde, Mizhocjimi ra un c ra tsjons o jvi. Ya ra bbtjovi, ra tetjovi. Cja rron bbvi. Me ra z cua co nte rg jandaji. 12 Nucua co ye profeta ra dyrvi na ja c je rgu eje a jense. Ra a na jense ra xipjivi a cjava: Xdvi a ecjua a jense, ra ee. Cja rron mvi cua a jense cja na ngm, ra janda co nte co mi nu na co. 13 Nucua c e ndajme c, me ra mb ne xoijm. C ni z na dycha parte c e ndajii ra yt o ngum. Ra ndji cua na

11

Cjanu o chac na dyee c mi chjntjovi nza cja na metro. Cjanu o sjitsi a cjava: R anga. Dydyi dya nu o templo Mizhocjimi e ne altar. Xo nde r pezhegue yo mat angueze nu. 2 Pero dya r dydyi ne tjii nu chjnvi ne templo. Dya r dydyi nu na ngueje je ra ngr co dya ejme Mizhocjimi. Nuco, ra ydji nu e ndajii nu o xc Mizhocjimi, nu ngueje a Jerusaln nu ja bb ne templo. Ra ydji ji cj nde. 3 R ung c na zzhi yeje co ra mamavi c na cjuana. Ra tsjavi profeta ra ptcgvi. Ji cj nde ra zopjvi co nte, ra mamavi c r mang. Ra ndjvi o bitu co na r, c rgu un ngenda co nte c ni jyod ra nzhog o mbji. 4 Co yeje nguejyo ye zaa yo olivo; xo ejyo yeje candelero yo bb a jmi Mizhocjimi c manda texe cja ne xoijm. 5 Nu ma cj co ra ne pje ra tsjap co, ra mbedye sivi cja o nevi; ra nd co ri nuvi na . A cjanu ra nd nu co ra ne pje ra tsjap co. 6 Me na zzhi anguezevi; s ra ngotvi a jense c dya ra e dyebe co paa ma ra ptpvi Mizhocjimi ra zopjvi co nte ra xipjiji c mama Mizhocjimi. Xo s

Los dos testigos

APOCALIPSIS11,12 ngue c ra mb ne xoijm. Ra z siete mil co ntee co ra nd. Nu co dyaja me ra pizhiji, me ra mamaji c me na nojo Mizhocjimi a jense. 14 C ra mb ne xoijm ngue c na yeje c me ra sufrido yo nte. Dyrji. Ma ya ra nguar co, dya cja ra mezhe ra zd c na ji.

536 scgue z pje ri pjzhiji, z dya pje ri pjzhiji. Xo zd c e ndajme r chjot co o sod ne xoijm. O sodji na ngueje dya dytji Mizhocjimi, me tsjaji na so, ee co tita. 19 Nucua o xog a jense nu ja bb Mizhocjimi. Cja o templo Mizhocjimi r janda nu c e caja cua ja bsi co laja nu ja topj o ley Mizhocjimi. Nucua o jubi o yr o pjjn o mb ne xoijm. O jyr na puncj trangndo.

c na yencho anxe o mbbi c o trompeta. R rg cua na puncj co mi aa a jense. Me ma jense ma aji. Mi mamaji a cjava: Mizhocjimi c n Jmugji e e Cristo c o ndj cja ne xoijm ya mandavi cua ja mi manda e Satans c dya jo. Ya ra mandavi para siempre. 16 Nucua co veinticuatro tita co junr cja o tronoji a jmi Mizhocjimi o ndijmji. Cjanu o matji cua Mizhocjimi. 17 O mamaji a cjava: Nutsce Mizhocjimi, n Jmutsjme, me na ztsi, i cja texe cua nzi gui ee. Exmi bbtjogue y i bbgue. R dacjme na pj na ngueje i jizhigue c me na ztsi, nguextjots i mandague. 18 Me co d yo nte cja ne xoijm me co nucji na . Pero nudya ya zd c xo r jnp ngenda co ya nd r tsjap ra ma sufrido co dya o ejmets. Xo zd ce ndajme r un co ya i mamague co o pjtc va aji in jague, e texe co ngueje in ntegue, texe co

15Nucua

La sptima trompeta

12

Nucua o etse na seal a jense c me ma nojo. Mi ngueje naja ndix. C o bitu mi ngueje e jyar. Mi s o ngua cja e zana. Cja o i mi juns na corona c mi quii doce seje. 2 Nu ce ndix mi ndunte c; ya mi ngue ro zdy. Nuc, me mi mapj c, na ngueje me mi s na . Me mi sufrido na puncj ro muxti. 3 Nucua xo o etse cua xe naja seal a jense. Dyrji c r janda. Ngue na tacijmi c ma mbaja c mi bb yencho o ii; cja na dycha o mota. Cja co o ii mi juns yencho corona. 4 Nu c o pjixi mi cjt c ni z na ji parte yo seje a jense. Me co pana na zzhi a jm yo. Nu c e cijmi o bb a jmi c e ndix c ya mi ngue ro muxti; ngue cua ro zap c nu tii ma ya ro mus. 5 Ce ndix o mus na tsiti. Ce tsiti ngue c ra manda texe cja yo nte. Me ra manda na zzhi; chjntjovi nza cja ma ri prji co na dyenza c ri tzi. Nucua Mizhocjimi o zidyi a jense ce ti nu

La mujer y el dragn

537 ja bb Mizhocjimi, nu ja mandavi dya. 6 Nucua ce ndix o cuee o ma cja ndajyad nu ja ya vi xc Mizhocjimi. Nunu ra huiiji nu, ji cj nde. 7 Cja nu o tsa cua na ch a jense; e Miguel e co o anxe Mizhocjimi co mi dyoji, o chji co ce cijmi. Me mi ch ce cijmi e co anxe co mi dyoji ce cijmi. 8 Pero ce cijmi e co o anxe, dya pje mi s ro ndjji. Nucua dya cja sjji ro ngrji a jense. 9 Cjanu o pjongji a jense c e cijmi c ngueje e tracijmi c ya me mezhe. Nuc, ni chj Satans c dya jo. Ngueje c onp texe yo cr cja ne xoijm. Nuc, o pjongji a jense co texe co o anxe angueze. O ztji cja ne xoijm. 10 Nucua r r cua na jaa c me ma jense c je vi eje a jense. Mi mama a cjava: Mizhocjimi c me na zzhi ya bb a nde, ya o evgueji libre. Ngueje angueze co e Cristo co manda texe. Ya o pjongvi a jense e Satans c mi ct yo n cjuarmagji. Me mi pa ctji a jmi Mizhocjimi xm ndempa. 11 Pero e Satans c dya jo, dya o ndp co n cjuarmagji na ngueje ce Tsim c ngueje e Jesucristo o pjd o cji va ngtcji n nzhubgji. Y anguezeji sido o ejmeji e Jesucristo; sido o aji o jaa. Dya zji z ro btji. 12 Nudya, mjgueji dya, texetsgueji i crji a jense. Na ngueje ya pjongji a jense e Satans. Pero me ra sufrido texe yo cr cja ne xoijm e texe yo c cja yo ndeje. Na ngueje e Satans c

APOCALIPSIS12,13 dya jo ya zb a ma cua, cua ja i crgueji. Ya me d na puncj na ngueje pr na jo c dya cja ra mezhe pa c xe s ra tsja texe co na so, o mama a cjanu ce ja c vi eje a jense. 13 Ma o nuu ce cijmi c ya vi pantaji a ecjua cja ne xoijm, me mi jod ja rv zr ce ndix c vi mus ce tsiti. 14 Nucua o chun cua ce ndix ye juaja co nza cja o juaja o guila yo na nojo; ngue cua ro pjjuaja na j ro ma cja ce ndajyad nu ja ya vi xc Mizhocjimi. Nunu dya ra zt ce cijmi. Nunu ra huiiji ce ndix, ji cj nde. 15 Nucua o mbedye cja o nee ce tracijmi nza cja na ndare c mi pa a xtj cja c e ndix; ngue cua ro tsjap ro cot cja c e ndare ro ndun. 16 Nucua ne xoijm o mbs ce ndix. Ne xoijm o nzama o ne. Cjanu o cjog ce ndare c vi mbedye o ne c e cijmi. 17 Nucua c e cijmi me go nmb c e ndix. Nucua o ma cua, o ma tsja ch co co dyaja o tii c e ndix. Nuco, cjaji cua ja nzi ga manda Mizhocjimi. Xo mamaji ja ga cja e Jesucristo.

13

Nutsc e Juan r bb cja o xijm a n c e mar. Cja r janda cua na animal c na sate c je o cos cja c e mar. Mi bb yencho o ii; cja na dycha o mota. Mi juns dycha corona cja co o mota. Mi topj na ja cja co o i angueze. Ce jaa c, mi sad Mizhocjimi. 2 Nu c e animal c r janda mi nza cja na tigre. Nu co o ngua mi nza cja o ngua na

Los dos monstruos

APOCALIPSIS13 oso. Nu c o ne mi nza cja o ne na len. Nucua c e cijmi o un c na zzhi ce animal ngue cua ro manda nu ja manda angueze. Xo o un c ro mbzhi na nojo. 3 R janda naja co o i nza cja c vi sod, ya ro nd; pero o jogtjo. Texe yo cr cja ne xoijm me co dyntsjji ja va jog c e animal. Nguecua va ndntji a xtj ce animal. 4 O ndijmji o matji c e cijmi na ngueje o un ce animal ra manda. Xo o ndijmji o matji ce animal. O mamaji a cjava: Cj r janda c chjntjovi nza cja ne animal? Cj ngue c s ra chvi nu? O mamaji a cjanu. 5 Mizhocjimi o jyzi ce animal c ro a na so ja c ro zad Mizhocjimi. Xo o jyzi ra manda ji cj nde. 6 Cjanu o nzama o ne ce animal o zad Mizhocjimi a jense e co cr nu. 7 Mizhocjimi xo o jyzi c ro jyonb ch co o nte Mizhocjimi. Ce animal o ndj. Xo o jyzi ce animal ro manda texe cja yo nte, z pje ma razaji, z pje ma ja aji, z pje ma jii c menzumji. 8 Yo cr texe cja ne xoijm ra ndijmji ra matji ce animal. Nu co topj o tjji cja o libro ce Tsim, dya ra matji ce animal. Ndeze ma dya be mi t Mizhocjimi ne xoijm ya vi topj o tj nu co ro ndnt a xtj ce Tsim c o bt. Nu co dya topj o tj cja ce libro ngue co ra mat ce animal co. 9 Nutsceji i rji yo ja, dyrji na jo. 10 Nu co cj co panta a pjr; xo ra pantaji a pjr co. Nu co ra ptte co tjdyi, xo rgu

538 nd co tjdyi co. Nguecua yo o nte Mizhocjimi ni jyod ra schiji; sido ra ejmeji Mizhocjimi. 11 Nucua cja r janda xe na animal c o mbese cja ne xoijm. Nuc, mi peje yeje o mota nza cja o mota na Tsim. Pero mi aa nza cja na tracijmi. 12 Ce animal ngue c na yeje animal. Nuc, dyofi c ot; cjap yo nte ra tsjaji cua ja nzi ga manda c ot animal. Xo cjap texe yo cr cja ne xoijm ra ndijm ra matji c ot animal. C ot animal ngue c o jogtjo ma ya mi ngue ro nd. 13 C na yeje animal xo cja na puncj o seal. Cjap ra jyb sivi a jense c va sj cja ne xoijm a jmii yo nte. 14 Onp yo nte yo cr cja ne xoijm, xipjiji c ni jyod ra dytji na tsita c exti nguetjo c e animal c vi sod co tjdyi, pero o jogtjo. Yo nte ra dytji ce tsita, na ngue co seal co jzi Mizhocjimi cjaa c na yeje animal. 15 Mizhocjimi jzi c na yeje animal ra tsjap ra tsjons o j ce tsita c exti nguetjo c ot animal. Nguecua c e tsita aa c. Xo ra manda ra mbtji nu co dya ra mat ce tsita. 16 Xo ra tsjap texeji ra cuatpji c rgu meyaji cja o jodyji o cja o ndji nguecua ra mr c o tsjajaji c ot animal. Texeji, co dya pje pjzhi, e co pje pjzhi, e co jn, e co dya jn, e co mbpji, e co dya mbpji, nde ra tsjapji ra cuatpji rg meyaji. 17 Dya cj s pje ra ndm ne pje ra mb, ma dya ri cuat o tj ce animal. C o tj ce animal ngue na nmero. 18 Ni jyod r prji; r tsjijiji pje ne ra mama o nmero ce

539 animal. Ce nmero ngue seiscientos cja sesenta y seis. Ce nmero ne ra mama ngue na nte.

APOCALIPSIS13,14 zopj co nte, mi xipjiji ja rv s xo ro jog o mbji. Nu ce jaa, dya ra nguar c. Nu ce anxe o zopj texe yo nte, z pje ma jii c mi menzumji, z pje ma razaji, z pje ma ja mi aji. 7 Ce anxe o mapj na jense o mama a cjava: Sji Mizhocjimi. Matji angueze na ngueje me na nojo. Ya va sd c ra jncji ngenda. Matji Mizhocjimi c o dyt e jense e ne xoijm e e ndeje e yo mbereje, o mama a cjanu ce anxe. 8 C naja anxe o ndnt a xtj c ot anxe. O mama a cjava: Ya o yt ce ndajii c ni chj Babilonia. Nu co mi cr ce ndajii me mi matji o tsita. Nde mi cjapji texe yo jii xo ro matji o tsita. Chjntjovi nza cja ma ri unji o vino co ni tji. 9,10 Nucua c naja anxe, o ndnt a xtj co yeje. Ngue c na ji anxe. O a na zzhi. O mama a cjava: Ma cj co ra mat nu ce animal e ce tsita c exi nguetjo ce animal e ma ra jyziji ra meyaji cja o ndji o cja o dyji, numa, Mizhocjimi me ra tsjap ra sufrido co. Me ra nmb Mizhocjimi co; dya ra juentseji, me ra sufridoji na puncj cja sivi e cja o asufre. Ra sufridoji a jmi co o anxe Mizhocjimi e a jmi ce Tsim. 11 Nu co ra mat ce animal e ce tsita c exi nguetjo ce animal e ma ra cuatpji o tj ce animal, dya ra s ra syaji; xm ndempa ra sufridoji. Nu c e bipji c ri pese cua ja rr sufrido anguezeji, dya ra tjeze. 12 Nguecua

14

Dyrji na jo c r janda cua. Ngue ce Tsim c ngueje e Jesucristo mi bb a ii cja c e teje c ni chj Sion. Mi dyoji angueze ciento cuarenta y cuatro mil o ntee. Cja o ndji mi topj o tj ce Tsim Jesucristo e Mizhocjimi c nu Tata. 2 Cja rron r cua na ja c vi eje a jense c mi yr nza cja rr puncj o ndare, e nza cja ma pjjn. Ce jaa c r rg mi nza cja bizhi ma pjbiji na puncj o arpa. 3 Co nte co, r rg mi tjji na himno c cja dadyo, mi tjji a jmi ce trono, e a jmi co nziyo co mi bb, e a jmi co tita. Nu co mi s ro pjchi ce himno nguextjo co ciento cuarenta y cuatro mil. Na ngue ce Tsim c ngueje e Jesucristo vi ngtpji o nzhubji o tsjapji o nte Mizhocjimi ma o enche o mbji c, ma mi crji cja ne xoijm. 4 Nuco, ngue co dya tjnt a xtj yo tsita. Nguextjo Mizhocjimi c tjnt a xtj co. Nu co tjnt a xtj yo tsita chjntjovi nza cja co bzo co tsj o ndix. Nu co tj ne himno nu cja dadyo sido tjntji a xtj ce Tsim e Jesucristo. Angueze o ngtp o nzhubji. Ngue co ot o tsjapji o ti Mizhocjimi ngue cua ra matji angueze e ce Tsim. 5 Nuco, sido mi mamaji co na cjuana. Dya pje bbji c na so a jmi Mizhocjimi.

El canto de los 144,000

janda cua c na anxe c mi pjjuaja a nde a jense. Nuc, mi

6R

Los mensajes de los tres ngeles

APOCALIPSIS14,15 co o ti Mizhocjimi, ni jyod sido ra dytji c, e sido ra ejmeji e Jesucristo; dya ra chjencheji a xtj. 13 Nucua r rg na jaa c je vi eje a jense. Nuc, o xitsi a cjava c: Je r dyopjgue a cjava: Nu co sido ejme e Jesucristo c n Jmugji, z ra btji, pero ra ztji nu ja me na jo. Mama a cjanu o Espritu Mizhocjimi, na cjuana me ra mjji. Mizhocjimi me ra mp anguezeji na ngueje o tsjaji cua ja nzi va ne angueze. Nguecua ya ra syaji. O xitsi a cjanu ce jaa.

540 yo sivi. Cjanu o mapj na jense o zopj nu c mi jn c e sjatbi c me ma mbee, o xipji a cjava: Pjchi c in sjatbi ra jyb yo uva yo cjaa cja ne xoijm cja rr pchi yo na ngueje ya nd yo. O mama a cjanu ce anxe. 19 Nucua ce anxe o j c o sjatbi c me ma mbee, o mbchi cja ne xoijm, o ndag co uva. Cjanu o mboch co uva nu ja je ro ndbiji. C ydji co uva chjntjovi c ra tsja Mizhocjimi. Ra tsjap me ra sufrido nu co dya ejme angueze. 20 Nu ja o ndbiji co uva je ngueje a tjii cja ce jii. Mizhocjimi ma ra jyziji ra castigaoji yo nte, je ngueje a tjii cja ce ndajii ra bt na puncj nte. O cjii c ra pjdji me rr j; ra zs cja o ne yo pjad nu ja cjspji. Ra nzhod co cji ra zt ji ciento kilometro c na maja.

c r janda. Mi bb na ngm c ma tx. A xese ce ngm, mi junr naja c exmi nguetjozgji. Mi juns o i na corona c ngueje oro. Mi jn na sjatbi c me ma mbee. 15 C naja anxe o mbedye cja c e templo nu ja bb Mizhocjimi. Ce anxe o mapj na jense o zopj nu c mi junr a xese ce ngm, o xipji a cjava: Pjchi dya nu in sjatbi r chag na ngueje ne ndajme nu r chag ya zd. C e dagrx cja ne xoijm ya na joo. 16 Nu c mi junr a xese ce ngm cjanu o mbchi c o sjatbi cja ne xoijm; nucua o dag cua, co mi cjaa cja ne xoijm. 17 Cjanu o mbedye cua c naja anxe cja c e templo nu ja bb Mizhocjimi a jense. Xo mi jn na sjatbi c me ma mbee. 18 Nucua xe naja anxe o mbedye cja c e altar. Nuc, ngue c mi manda

14Dyrji

La cosecha de la tierra

15

Nucua r janda c naja seal a jense c ma nojo c rv z yo nte. Ce seal mi ngue yencho anxe co mi jn yencho co rv tsjap ro sufrido yo nte. Nu co me ra sufrido yo nte ngue co ya rgu nguar, na ngueje ya ra nguar c ni nmb Mizhocjimi yo nte. 2 Xo r jandag c mi nza cja na mar c mi etse nza cja vigrio. Nuc, mi chjana sivi c. Mi cr nu co o ti Mizhocjimi. Anguezeji vi ndjji; vi bzhi ce animal c na so. Na ngueje anguezeji, dya ndntji a xtj ce animal. Dya o matji ce tsita c exi nguetjo ce

Los ngeles con las siete ltimas plagas

541 animal, y dya mi cuatji o tj cja o ndji. Anguezeji ma bbji a xese ce mar. Mi jnji o bizhi c ngueje arpa. Ngue Mizhocjimi c vi un co arpa anguezeji. 3 Mi tjji na himno c ja va eme Mizhocjimi e Moiss o mbpi Mizhocjimi va pjong libre co nte, e ja va eme Mizhocjimi ce Tsim o j cja ne xoijm, o evgueji libre. Je mi mamaji a cjava: Nutsce Mizhocjimi, n Jmutsjme, s r tsjague texe. Me na nojo texe yo i tsjague, e me na z. Na jo texe yo i cjague, e na cjuana. I mandague texe cja yo jii. 4 Nutsce n Jmutsjme, texeji ra zcgueji. Ra mamaji nguetsce c me na jo. Na ngueje nguextjots me na sjts; dya pje bbtsgue c na so. Yo nte texe cja ne xoijm ra ndijmji ra matcji, na ngueje i jchiji c me na jo co i cjague. 5 Nucua r janda cua, o xog ce templo a jense nu ja bb Mizhocjimi. 6 Nucua o mbedye cja ce templo co yencho anxe co mi jn c ro tsjap ro sufrido yo nte. Mi jeji bitu c xiji lino; me ma tx ce bitu, me mi jubi. Xo mi cb cja o tijmiji o mbnt co mi ngueje oro. 7 Nucua naja co nziyo co mi bb a jmi cja ce trono, o nd cua yencho mojm co mi ngueje oro, cjanu o un naja nzi na co yencho anxe. Mi nizhi co mojm. Je mi poo cua c me

APOCALIPSIS15,16 mi d Mizhocjimi c ngue co castigo co ro tsjap ro sufrido yo nte. Ngue Mizhocjimi c exi bb y ra bbtjo c; z ra nguar ne xoijm. 8 Nucua ce templo me co jy cua bipji, na ngueje me na nojo Mizhocjimi e me na zzhi. Dya cj mi s ro cjog cja ce templo cja ro nguar co anxe co vi manda Mizhocjimi ro tsjapji ro sufrido yo nte. Yencho co me na szhi co ro sufridoji.

16

Nucua r rg na ja c mi mapj na jense, ndeze cja ce templo. Mi xipji a cjava co yencho anxe: Mji, ma pjdji a xese cja ne xoijm c poo yo yencho mojm. Mizhocjimi ya me ra castigao yo nte; ra tsjap me ra sufridoji. 2 Nucua c ot anxe cjanu o ma cua c, o ma pjd c mi poo c o mojm a xese cja ne xoijm. Cjanu o nzhod cua na ngueme c me ma , c dya mi s ro jog. Mi ngueje o xx c me mi po co me ma so. Ce ngueme o pnchi co ntee co je mi cuat cja nd o tj ce animal, co mi mat c o tsita. 3 Nucua c na yeje anxe o ma cua, o ma pjd c mi poo o mojm a xese o mar. Nucua ce ndeje o mbzhi nza cja o cji na aima. Nguecua va nd cua texe co mi c cja o mar. 4 Nucua c na ji anxe o ma cua c, o ma pjd c mi poo o mojm a xese cja yo ndare eje nu ja peje ndeje. Nucua o mbzhi cua cjii co ndeje. 5 Cja rron r cua c e anxe c manda e ndeje. O mama a cjava:

Las copas de castigo

APOCALIPSIS16 Nutsce Mizhocjimi exmi bbgue y i bbtjogue. Me na sjtsgue. Me na jotsgue. Me na jo c i cjague dya, i cjap ra sufrido yo nte. 6 Me na jo a cjanu c i cjague. Nudya ya i tsjap yo nte ra sufridoji na ngueje c o pjnbji o cjii co profeta co o pjtc va zopj yo nte. Y xo pjnbji o cji co dyaja in ntegue. Anguezeji ni jyod ra sufrido rg ziji o cji, na ngueje me na so co o tsjaji. 7 Cja rron rg o mapjji cja c e altar, o mamaji a cjava: Nutsce Mizhocjimi n Jmutsjme, s r tsjague texe. Na cjuana me na joo cua ja gui tsjap ra sufrido yo nte. 8 Nucua c na nziyojo anxe o ma cua, o ma pjd c mi po c o mojm a xese cja e jyar. Cjanu o chun cua e jyar ro ndt yo ntee. 9 Nucua me mi tj cua yo nte na ngueje c me ma zzhi e jyar. Pero dya nzhog o mbji c ro matji Mizhocjimi c me na nojo. C o tsjaji, o zanmbji cua o tj Mizhocjimi c me na zzhi c vi peje co castigo. 10 C na tsicha anxe o ma cua c, o ma pjd c mi po c o mojm a xese nu ja mi manda ce animal c na sate. Nucua o bxm cua nu. Nucua co ntee me mi sa o cijiji na ngueje me ma c ma sufridoji. 11 Me mi sadji Mizhocjimi a jense na ngueje c me mi sji na e me mi pese o xx cja o cuerpoji. Pero dya nzhog o mbji; o sido o tsjatjoji co na so. 12 C na anto anxe o ma cua c, o ma pjd c mi poo c o

542 mojm a xese cja ce trandare c ni chj Eufrates. Nucua o dyot cua ce ndeje ngue cua ro jog c e iji nu ja ro cjog co rey. Nuco, je rv ejeji nu ja ni mbese e jyar. 13 Cja rron janda cua jii demonio co exmi nguetjo o hu. O mbedyeji cja o nee ce tracijmi e cja o ne ce animal c na sate, e cja o ne ce profeta c ngue c na yeje o animal. 14 Co ji hu ngueje demonio. Me mi cjaji seal co me mi s yo nte. O mji cja yo rey yo cr texe cja ne xoijm, o ma xipjiji ra ji texeji ra e chji Mizhocjimi. Pero ra bzhiji; ra ndj Mizhocjimi. Na ngueje me na zzhi Mizhocjimi; s ra tsja texe. 15 Mama a cjava e Jesucristo c n Jmugji: Dyrji, nutsc r cj ma dya i prgueji. Chjntjovi nza cja ma va sj na mb, dya cj pr ja hora ra sj. Me mj nu co sido ra ndepque. Nu co dya tepque, ra tsejeji ma r cj na ngueje, dya sido cjaji cua ja nzi rg neg. O mama a cja cua e Jesucristo. 16 Nucua co demonio o jmutji co rey cja ce jii c xiji Armagedn cja ja hebreo. 17 Nucua c na yencho anxe o ma cua c. O ma pjd c mi poo c o mojm nu cja e ndajma. Cja rron rg na ja c me ma zzhi c je vi eje cja ce templo nu ja bb Mizhocjimi cja o trono. O mama a cjava ce jaa: Ya zd c ra nguar texe, o mama. 18 Nucua cjanu o jusi cua, cjanu o pjjn; me mi yr cua. Cjanu o mb cua na zzhi ne xoijm. Dya mi m na zzhi

543 a cjanu ne xoijm ndeze ma o ngr yo nte. 19 Mizhocjimi o mbee cua ja ma cja ce ndajii c ni chj Babilonia. Me mi d Mizhocjimi na ngueje me mi cjaji co na so. Nguecua o tsjap me o sufrido co je mi cr nu. Ma o mb ne xoijm, o cad ce ndajii c. Exi ji parte va cad ce jii. Yo jii texe cja ne xoijm o yt texe yo. 20 Nucua yo tsixoijm yo je bb a ndee cja mar, o ojtjo cua texe yo. Yo teje o yt texe yo. Dya cja mi bb ne ri naja. 21 Nucua cjanu o jyb cua o trangndo a jense. Mi cuarenta kilo c ma jy co ngndo. Me mi pjat yo nte. Nucua yo nte o zadji Mizhocjimi na ngueje co ngndo co vi jyb. Co ngndo o tsjap o sufridoji na puncj.

APOCALIPSIS16,17 zinzi cja c e ndajyad. Nguejnu r janda na ndix c mi chg na animal c me ma mbaja. Nu cja ce animal me mi topj tj co mi sad Mizhocjimi. Nu ce animal mi bb yencho o i, cja na dycha o mota. 4 Nu c e ndix mi jee bitu c ma cjipob, e c me ma mbaja, e mi cuat oro. Xo mi quisi tsirojo co me ma z, xo e o perla. Ce ndix mi tj na mojm c mi ngueje oro, c me mi nizhi. Mi nizhi co sante e co me ma so na ngueje vi tsja na so ce ndix. 5 Cja o nd mi topj na tj, c dya cj mi pr ja ma cja ce tj. Je mi topj a cjava ce tj: Ne ndajii a Babilonia, je ngue nu nana texe co tsj bzo, e texe co na so cja ne xoijm. Je ma cjanu ce tj. 6 Nucua r un ngenda c e ndix, nza cja c o t na ngueje c vi pjnb o cji co o nte Mizhocjimi. Nuco vi mbtji co, na ngueje mi zopjji yo nte mi xipjiji ja ga cja e Jesucristo. Nu ce ndix chjntjovi c vi zi o cji co o ti Mizhocjimi. Me mi mj ce ndix. Ma r jandag ce ndix, dya mi prg pje ne ro mama. 7 Nucua ce anxe o xitsi: Jenga dya i prgue pje ne ra mama ne ndix? Nutsc r xitsi nu c dya cj mi pr ja cja ce ndix c i janda, e ce animal c chg, c bb yencho o i, cja na dycha o mota. 8 Nu ce animal c na sate c i janda, ya ngue ra mbese cja ce too c na j c dya etse ja je st. Nu ce animal mi bb, pero dya cja bb dya. Pero ra etse na yeje. Nguecua yo cr cja ne xoijm ma ra jandaji ce

17

Cjanu o cua naja co yencho anxe co mi tj co yencho mojm, o zocg. O xitsi a cjava: Xd. R jtsi ja rga tsjap Mizhocjimi ra sufrido nu ce ndix c me tsj o bzo. Ce ndix c r mang ngue ce ndajii c me na so c manda cja na puncj mar. 2 Me o dyonp yo rey cja ne xoijm, e yo dyaja yo cr cja ne xoijm. Co rey cja ne xoijm dya jyanmbji ce ndix; me go mjji va tsjaji co na so co mi mama ce ndix. Yo nte cja ne xoijm chjntjoji c me tji; na ngueje o ndntji a xtj ce ndix, o xitsi a cja cua ce anxe. 3 C o Espritu Mizhocjimi mi jtsi c ro zd. Nucua ce anxe o

Condenacin de la gran prostituta

APOCALIPSIS17,18 animal ra mamaji: Maco ya vi nd ne animal; ya bbtjo na yeje. Me na nojo nu, ra eeji. Nu co ra mama a cjanu ngueje co dya juns o tj cja ce libro c quisi o tj co ra bbtjo co Mizhocjimi para siempre. Yo tj je quisi ndeze ma o dyt Mizhocjimi ne jense e ne xoijm. Z ra bbtjo na yeje ce animal, ra zd c Mizhocjimi ra panta a ma a linfiernu. 9 O dyacji pjee Mizhocjimi; ni jyod r tsjijiji ngue cua r tendioji ja cja c mama Mizhocjimi. Co yencho ii co bb cja ce animal ngue yencho teje co. Cja o ii co teje je junr nu ce ndix. 10 Co yencho i xo ngue yencho rey co. Co tsicha rey ya ndpji co, dya cja mandaji. C naja rey manda dya. Nu c naja, dya be va j c. Ra j c, pero dya ra mezhe ra manda. 11 Nu c e animal c mi bb, y dya bb dya, ngue c na ocho rey. Pero xo ngueje naja co yencho. Nuc, ra panta Mizhocjimi a ma a linfiernu. 12 Nu co dycha mota co ya i janda, ngueje dycha rey co. Nuco, dya be chun ra manda co. Ra chunji c ra tsjaji rey co ce animal c na sate. Pero natjo hora c ra mandaji. 13 Nu co dycha rey, natjo pjee c ri cjiji co. Ra tsjaji cua ja nzi ga ne ce animal c na sate, ra unji co o xondaroji. 14 Anguezeji je ra tsjapji ch c e Tsim c ngueje e Jesucristo. C e Tsim, nuc ra ndj c. Na ngueje angueze manda texe cja yo jmuu e texe cja yo rey. Nu co cr co ce Tsim, Mizhocjimi o zojn co; xo o juajn co. Anguezeji sido ejmeji ce Tsim.

544 xe nu xitsi cua ce anxe: Co ndeje co i janda nu ja mi junr ce sorix, nuco ngue o nte ce ndix c manda co. Me na puncj co. Crji texe cja ne xoijm, aji na puncj o jaa. Na puncj raza co. 16 Nu co dycha mota co i jandague, nuco e ce animal c na sate ra nuji na c e sorix, ra tsjapji ra sufrido. Xo ra tsospji co o bitu ra nzerga, jo rro mbtji. Jo rron zapji co o tsingue. Xo ra ndtji cja sivi. 17 Na ngueje Mizhocjimi o tsjap o nguijiji cja o mbji; nguecua ra tsjaji cua ja nzi ga mbee angueze. Natjo pjee c ri cjijiji. Ngue reyji; pero nu ja mandaji ra nzhtji ce animal ngue cua nguextjo c ra manda c. Ra tsja rey ce animal hasta cja ra zd co o mama Mizhocjimi. 18 Nu c e ndix c i janda, ngue c e ndajii c manda texe cja yo rey texe cja ne xoijm.

15Cja

18

Nucua r janda cua c naja anxe c ma sjb a jense. Me mi psi na puncj c vi un Mizhocjimi ro tsjaa. Nucua cja ne xoijm me co jyas cua co nu c ma z angueze. 2 Nucua o mapj cua na jense ce anxe o mama a cjava: Ya ra yt dya, ne ndajii nu ni chj a Babilonia. Exna cjuana ra yt. Ngue cua dya cj cja ri nzhee nu; nguextjo yo demonio, e texe pje nde ma sondajma; e co me na so co peje o juaja. 3 Je ra zd a cjanu na ngueje o dyonp yo nte texe cja ne xoijm. Nguecua

La cada de Babilonia

545 dya matji Mizhocjimi; matji o tsita. Chjntjovi c ri tji. Nujyo rey cja ne xoijm dya jyanbji ce ndix c ngueje ce jii. Yo pje nde p cja ne xoijm ya me jnji na puncj o merio na ngueje je dyoji ce ndix c me na so. Co psi ce ndix, me ne yo nte ra ndm. 4 Nucua r r c na jaa c vi eje a jense. Mi mama a cjava: Pedyeji cja ne jii, nutsceji n ntetsgji; ngue cua dya r tsjaji co cjaji nu, na ngue me na so. Ma sido r tsrgueji nu, xo r sufridogueji co ra sufrido anguesji. 5 Na ngueje co nzhub co cjaji, me na puncj. Chjntjovi c je ri cjinsi hasta a jense. Mizhocjimi pr c me cjaji na so, y ya mama c ya zd c ra sufridoji. 6 R nzhopqueji c o tsja ne jii. R jytpji c ra sufridoji, na ngueje me co tsjapji o sufrido yo nte. 7 Ne jii me cjaptsj na nojo. Me mat o tsita. Chjntjovi nza cja na ndix c me tsj na puncj o bzo. Nudya r tsjap me ra sufrido; me ra hu angueze. Na ngueje mama a cjava cja o mb: Nguetsc r minc reina, r mandag. Dya r natsjg; dya pje btsig c r tsj o bzo. Dya ra zd c me r hug. 8 Nguecua ra zd naja pa c me ra sufrido ne ndix. Mismotjo ce paa c, me ra z o ngueme, me ra nzhum, me ra z o tjijmi. Xo nde ra ndtji cja sivi. Na ngueje me na zzhi Mizhocjimi c n Jmugji c ra tsjap ra sufrido ne ndix. O mama a cjanu ce ja c vi eje a jense. 9 Co rey cja ne xoijm o tsjaji na so co ce ndix c ngue ce

APOCALIPSIS18 jii. Me xo o matji co tsita. Nguecua ma ya ra jandaji ce bipji na ngueje c rva tj ce jii, me ra hupiji c, me ra nzhumji. 10 Co rey je rgua bbji na j, ra zji na ngue c me ri sufrido ce jii. Ra mamaji a cjava: Juejme ne ndajii a Babilonia nu me ma zzhi. Natjo ndajme o zd c me sufrido c na castigao Mizhocjimi nu, ra eeji. 11 Nu co pje nde p cja ne xoijm ra hupiji angueze e ra nzhumji, na ngueje dya cja cj xe ri tmbji co ri pji. 12 Dya cja cj ri tmbji o oro e o plata e o tsirojo co me na z, e o perla e o bitu co lino co me na jo, e o seda, e o mbabitu, e o bitu co na cjipob. Xo eje o zaa co me na jo ga jyr, e co tt co marfil, e co zaa, e co bronce, e co tzi, e co mrmol. 13 Xo eje canela, e co pjindyo co na jo ga jyr, e nguichjjn, e mirra, e o perfume co na jo ga jyr, e vino e aceite e harina e ndx. Nudya, pji dya yo animal yo tuns pj, e o ndnchjr, e o pjad, e o carro. Xo pji o nte ra tsjapji ra ppji. Pero ra zd c dya cja cj ra ndmbji co. 14 Mizhocjimi ra mama a cjava: Nutsceji i crji a Babilonia, nu co me mi ne in mbgueji, ya tjezetjo co. Texe co mi jngueji co me ma mizhi e co me ma z, ya btsigueji dya co. Dya cja xe r chtji dya co, ra ee. 15 Nu co p co cjaa cja ce jii me jnji na puncj merio, me ricoji. Nguecua ma ra yt ce jii, ra bbji na j. Na ngueje me ri sji

APOCALIPSIS18,19 c ra sufrido ce jii. Ra hupiji, me ra nzhumji. 16 Ra mamaji a cjava: Juejme ne ndajii. Mi chjntjovi nza cja na ndix c me mi jee na jo bitu co lino e co me ma mbaja e co ma cjipob; e mi cuatji o oro e mi jezheji co o tsirojo co ma z e o perla. 17 Natjo ndajme o chjor texe co, ra mamaji a cja cua. Xo e texe co dyi co barco e co ppji cja co barco e co ppji cja ndeje ra bbji na j; xo e co pje nde p co nzhod cja barco. 18 Ra jandaji ce bipji c ri tj ce jii ra mapjji ra mamaji a cjava: Ja ri bb na jii c ri chjntjovi ne ndajii?, ra mamaji. 19 Cja rron dysji jm o iji. Cja rron mapjji, ra huji, ra nzhumji. Ra mamaji a cjava: Nutscji r psiji o barco, ezgji r comercianteji r nzhodji cja mar, r tjji na puncj merio na ngue c mi jn na puncj ne jii. Pero nu co mi jn, natjo ndajme o chjor texe, ra mamaji a cja cua. 20 Co o apstole Mizhocjimi, e co o profeta e co dyaja o nte Mizhocjimi co cr a jense, ra mjji. Na ngueje Mizhocjimi ya ra chjot ce jii, ra nzhopc c me vi tsjap o sufrido co o nte Mizhocjimi. 21 Nucua r janda na anxe c ma zzhi, o j na ndojo c mi nza cja cjjn. Cjanu o ma panta cja e mar. O mama a cjava: Je rga cjanu rg pantaji na zzhi ce ndajii c ni chj Babilonia. Nuc, dya cja xe ra

546 cht c. 22 Nu co mbbizhi co pjbi o arpa e o flauta e o trompeta, dya cja xe ra dyrji cja o calle co. Nu co pje nde t, dya cja xe ra cht cja ce jii. Dya cja xe ra dyrji c xe ri cjnji nu. Na ngueje, dya cj cja xe ri ndee. 23 Dya cja xo ra nd sivi nu ja je jr ce jii. C ni tsjaji chjnt, dya cja ra dyrji nu ja je jr ce jii. Ra chjor ce jii. Na ngueje co menzum nu, o dyonpji yo nte texe cja ne xoijm o xipjiji co dya cjuana. Yo nte o ejmeji, na ngueje me na nojo co comerciante cja ce jii, jnji na puncj merio. 24 Cja ce jii c, je cht nu, o cji co profeta e co dyaja o nte Mizhocjimi e texe co o mbtji cja ne xoijm, je o mama a cja cua ce anxe. Nucua r r cua me na puncj nte co mi cr a jense. Mi mapjji na jense, mi mamaji a cjava: Aleluya. Ngue n Mizhocjimigji o jocz n mbji, o evgueji libre. Nuc, me na nojo c; me na zzhi. 2 Na ngue me na jo c cjaa Mizhocjimi e me na cjuana. Ya tsjap o sufrido c e trasorix, nu c o dyonp yo cr cja ne xoijm. Ngue c je o dyonpji nguecua dya mi matji Mizhocjimi; mi matji co tsita. Mizhocjimi ya xo o nzhopc ce ndix c vi pjnb o cji co nte co mi t Mizhocjimi. 3 Nucua o yepe o mapjji, o mamaji a cjava:

19

547 Aleluya. Nu co bipji co cos ce ndajii, dya ra nguar co. 4 Nucua co veinticuatro tita e co nziyo co bb, o ndijmji o matji Mizhocjimi c junr cja ce trono. Mi mamaji a cjava: Je rga cjanu, amn. Aleluya. 5 Nucua r rg c na ja c je ma j cja ce trono. Mi mama a cjava: Unji na pj n Mizhocjimigji, nutsceji, texetsji o mbpjitsji angueze. Nutsceji i sji angueze i tji, r unji na pj, z pjtsiji z dya pje pjtsiji, o ee a cja cua ce jaa.

APOCALIPSIS19 Co na jo bitu ngue co na jo co cjaa o nte Mizhocjimi. 9 Nucua ce anxe o xitsi a cjava: Dyopjgue a cjava: Me mj nu co o zojn Mizhocjimi ra ma nji ma ra chjnt ce Tsim. Xo o xitsi a cjava: Nujyo ngueje o ja Mizhocjimi, me na cjuana yo, o xitsi a cja cua. 10 Nutsc r ndijm cua, cja o ngua ce anxe ngue cua ro mat. Nucua o xitsi cua: Dya r ndijm n jmig; dya xo r matc. Nutsce e co in cjuarmague co sido ejme co o jizhi e Jesucristo, o mbpjitsji Mizhocjimi. Xo nzitjozg, o mbpjitjozg Mizhocjimi. Je r ndijm a jmi Mizhocjimi, r mat angueze, o xitsi a cja cua ce anxe. Nu co ja co mama na cjuana ja cja e Jesucristo, ngue co je o mama co profeta; y ngue o ja Mizhocjimi co.

r cua, nza cja c xo mi cr na puncj o nte. O tr nza cja ma yr na puncj o ndeje; y ma me pjjn na zzhi a jense. Mi mama a cjava: Aleluya. Ya manda Mizhocjimi c n Jmugji c me na zzhi c s ra tsja texe. 7 M r mjji dya, me r mjji r matji Mizhocjimi r unji na pj. Na ngueje ya zd c ra tsja chjnt. Ya zd c r crji co e Jesucristo. Chjntjovi ma cjaji chjnt. Nu ce Tsim e Jesucristo ngue ce ti c ra chjnt. Nutscji r ejmeji e Jesucristo, nguetscji ce xunti, ya r jocji r ma crgji co angueze. 8 Na ngueje o dyacji r jegji na jo bitu c xiji lino, c me jyaxtjo e me jusi, je o mama a cja cua co jaa.

La fiesta de las bodas del Cordero

6R

r janda o xog a jense. R janda na txpjad. Nu c mi chg angueze, mi chj a cjava: Nu c cjaa cua ja nzi ga mama. Xo mi chj a cjava: Nu c na cjuana. Nuc, jn na jo ngenda, e castigao yo nte cua ja nzi ni jyod. 12 Nu co o nd me mi jubi nza cja o sivi. Nu cja o ii, mi juns na corona c mi jyns na puncj. Xo mi topj na tj c dya cj mi pr pje mama. Mi nguextjotsj c mi chg ce pjad c mi pr. 13 Mi jee na bitu c vi ngantaji cja cjii. Nu c o tj c, ngueje o Ja Mizhocjimi.

11Nucua

El jinete del caballo blanco

APOCALIPSIS19,20 co xondaro a jense mi tjntji a xtj angueze. Nuco, nde mi chgji o txpjad. Co xondaro nde mi jeji o bitu co xiji lino co me ma jo e ma tx e me mi jyaxtjo. 15 Nu c mi chg ce txpjad, cja o ne mi pedye na tjdyi c me ma sn. Ngue c ro sod yo ntee. Me na zzhi rga mandaji, nza cja ma ri prji co na dyza c tzi. Angueze ra castigaoji; ra tsjap ra sufridoji. Ra chjntjovi nza cja ma ydji co uva ngue cua ra mbedye c e ngui uva. Ra tsjapji me ra sufridoji na ngueje me nb Mizhocjimi anguezeji, na ngueje vi tsjaji co me na so. Me na zzhi Mizhocjimi, s ra tsja texe. 16 Nu c mi chg ce txpjad, mi juns na tj cja o bitu e cja o ngua. Ce tj je a cjava c: Nu c manda texe cja yo jmu e cja yo rey. 17 Nucua r janda na anxe c je mi bb a nde cja e jyar. O mapj na jense, o xipji a cjava texe yo ndopar yo pjjuaja a nde a jense: Xdji, r jmurgueji dya, nu ja r sigueji na puncj o jn. Ngue Mizhocjimi je ra dyacji ce jn. 18 R sapji o tsingue co rey, e co capitn e o tsingue co bzo co me chala. Nde r sapji o tsingue co pjad e co chgji. R sapji o tsingue texe co nte co mbpji, e co dya mbpji, e co pje pjzhi, e co dya pje pjzhi; nde r sagueji co, o ee a cja cua ce anxe. 19 R janda cua c e animal c na sate e co rey cja ne xoijm e co o xondaroji. Ya vi jmurji ngue cua ro tsjaji ch nu c mi chg ce txpjad e co o

548 xondaro angueze. 20 O zrji cua ce animal c na sate. Xo e o zrji ce profeta c ngue c na yeje o animal. Ce profeta ngue c mi bb a jmi c ot animal, mi cja co seal co me ma nojo. A cjanu, ngue c vi dyonp co mi cuat o nmero c ot animal co mat ce tsita c exi nguetjo c. Ce animal e ce profeta c dya cjuana o pantaji vivo cja c e zapj c ngue asufre c me yot sivi. 21 Nucua co o xondaro ce animal o btji. Je o btji co c e tratjdyi c mi pedye cja o ne c mi chg ce txpjad. Nucua texe co ndopar me co zapji o tsingue co vi nd. Me co pjichiji.

14Nucua

20

Nucua r janda cua na anxe c ma sjb a jense. Mi jn c e sjog cja c e too c na j c dya etse ja st. Mi cj na cadena cja o dy. 2 Nucua o zr cua c e tracijmi c ya me mezhe, c ngueje e Satans c dya jo. Cjanu o ndnt co cadena c ro mezhe na mil o cj. 3 Cjanu o panta cja c e too c me na j. Cjanu o ngob na jo; cjanu o cuat o sello, ngue cua c dya jo, dya cja ro dyonp yo nte, hasta ma cja ro zs co mil cj. Ma ro cjog yo mil cj cja ro sjpc ja nzi paa. 4 Nucua r janda cua o trono nu ja junr co manda. Nuco, o chun ra jji ngenda. Xo r janda co aljma co o bt na ngueje o ndntji a xtj e Jesucristo o mamaji ja ga cja angueze. Nuco, dya o matji ce animal c na sate ne ri ngueje ce tsita c exi

Los mil aos

549 nguetjo ce animal. Dya xo mi cuat o nmero ce animal cja o ndji ne xo ri ngue cja o dyji. Nuco, o nzhog o bbtjoji na yeje. Nuco, o mandaji co e Jesucristo na mil cj. 5 Co dyaja aima co dya enche o mb e Jesucristo, dya o teji ma. Cja ro teji ma ro cjog co mil cj. 6 Me ra mj nu co ot ra tee. Nuco, dya t nzhub a jmi Mizhocjimi co. Co dya enche o mb e Jesucristo co ya nd, ra tetjoji na yeje, cja rron mbochji a sivi. Ngue c xiji na yeje rga ndji. Co o nte Mizhocjimi, dya ra sufridoji cja ce sivi. O nte Mizhocjimi ra tsjaji mbcjimi ra ppiji Mizhocjimi e e Cristo. Nde ra tsjaji jmu co e Cristo co mil cj. 7 Nu ma ra zs co mil cj, e Satans ra xospji cja ce to nu ja mi cjob. Cja rron pjongji cua libre c. 8 Nucua ra ma cua; ra ma dyonp yo nte texe cja ne xoijm. Ra ma dyonp co menzum a Gog e co menzum a Magog. Ra jmutji cua, ngue cua ra tsjaji ch. Me na puncj co o xondaroji. Chjntjoji nza cja yo xijm a n cja ndeje. 9 Rgu eji texe cja ne xoijm ra ztji cja ce ndajii c me ne Mizhocjimi, nu ja ri cr co o nte. Nu ce jii ngueje a Jerusaln. Ra ngrji texe a n cja ce jii ngue cua ra chjotji co ri cr nu. Pero nucua ra jyb o sivi a jense. Ra nd texe co ri cr texe a n cja ce jii. 10 Nucua e Satans c onp yo nte ra pantaji cja c e zapj c ngue asufre c me yot sivi. Ngue nu ja xo vi manda Mizhocjimi rv pantaji ce animal c na sate e

APOCALIPSIS20,21 ce profeta c dya cjuana. Me ra sufridoji na puncj, xm ndempa, c dya ra nguar. r janda cua na trono c me ma nojo, c me ma tx. Xo r janda nu c mi junr cja ce trono. Nucua o cuee ne xoijm e e jense a jmi cja c mi junr cja ce trono. Dya cja cht cua ja mi bb ne xoijm ne ri ngueje e jense. 12 Nucua r janda co aima, co pje mi pjzhi e co dya pje mi pjzhi, nde mi bbji a jmi Mizhocjimi. Nucua Mizhocjimi o xos cua co libro. Cja xe nu o xos cua c naja libro. Nunu je juns nu, o tj co ra bbtjo co Mizhocjimi para siempre. Nucua Mizhocjimi o jnp cua ngenda co aima nu cua ja ma mama cja co libro. Co libro mi mama texe co vi tsjaji ma mi crji cja ne xoijm. 13 Nucua o mar xo o pjons co aima co vi nd nu. Co too e cua ja cr co aljma xo o nzh co aima. Mizhocjimi o jnpji ngenda cua ja nzi ma tsjaji ma mi crji cja ne xoijm. 14 Nucua co too e cua ja mi cr co aljma, Mizhocjimi o panta cja sivi nza ye lugar co. O pantaji cja ce zapj nu ja me yot sivi. Nguejnu xiji na yeje rga ndji. 15 Xo o manda Mizhocjimi o pantaji cja ce zapj c me yot sivi, nu co dya quisi o tj cja ce libro nu ja quisi o tj nu co ra bbtjo co Mizhocjimi para siempre.

El juicio ante el gran trono blanco

11Nucua

21

Cielo nuevo y tierra nueva

Ya vi nguar e jense e ne xoijm. Ya xo mi

APOCALIPSIS21 ojtjo o mar. Nucua cja r janda cua na jense c cja dadyo; cja na na xoijm c cja xo dadyo. 2 Nutsc e Juan, ya r janda cua c e ndajii c o xc Mizhocjimi. Ngueje a Jerusaln c cja xo dadyo. Je ma sjb a jense cja Mizhocjimi. Ya vi jocji na jo; ya je mi cr nu o nte Mizhocjimi. Chjntjovi nza cja ma joc na jo na xunti c ya ra chjvi ce ti c ra chjntvi. 3 Nucua r r cua na ja c ma jense. Je vi eje cja ce trono. Je mi mama a cjava: Janda, Mizhocjimi ya mimi a ndee cja yo nte, angueze ya ra mimi co yo nte. Ri ngueje o nteji angueze. Nguetsj Mizhocjimi c ra bb co anguesji ngue cua ri ngue o Mizhocjimiji. 4 Mizhocjimi ra ndintspi texe o nguizhji. Dya cja ra ndji. Dya cja pje xe ra mbeeji. Dya cja xo ra huji. Dya cja xo ra zji c rr . Na ngueje texe co me vi sufridoji cja ne xoijm, dya cja ra sufridoji. Ya nde dadyo texe, je va xitsi a cja cua ce jaa. 5 Nucua c junr cja ce trono o mama a cjava: Janda, nutsc rr cjapg ra dadyo texe. Cjanu o xitsi: Opjgue yo jaa yo, na ngueje na cjuana yo. Yo nte s ra mbr Mizhocjimi cjaa cua ja nzi va mama. 6 Cjanu o xitsi cua: Ya nguar texe yo ro zd. Nutsc ya exmi bbg ma o mbr e jense e ne xoijm, y sido r bbg ma ya rgu nguinsi yo. Nu co tre, nutsc r unji c ra ziji ndeje c dya cja ra treji;

550 ra bbtjoji co Mizhocjimi para siempre. Dya xo r cobraji c r unji ce ndeje. 7 Nu co sido ejmez ra chunji texe yo. Nutsc ri nguetsc o Mizhocjimiji. Nuco, ri ngueje n chig co. 8 Pero nu co me s, e co dya ejmezg, e co me na so, e co mbtte, e co tsj o bzo e co tsj o ndix, e co cro, e co mat o tsita, e texe co mbchjine; nuco, ra chunji c ra bochji cja c e zapj c tj co sivi e asufre. Ngue c xiji na yeje rga ndji, o mama a cja cua.

o j cua naja co yencho anxe co mi tj co yencho mojm. Co mojm, ya vi pjdji co castigo co mi nizhi co vi nguar o sufrido co nte. Cjanu o zocg ce anxe. O xitsi a cjava: Xdgue a ecjua. R jtsi c e xunti c ngue o suu c e Tsim, o enze. 10 C o Espritu Mizhocjimi mi jtsi texe co. Nucua ce anxe o zinzi cja na teje c me ma nd. Cjanu o jtsi c e ndajii c o xc Mizhocjimi c ngueje a Jerusaln. Ma sjb a jense cja Mizhocjimi. 11 Ce jii me mi jubi na z na ngueje me na z Mizhocjimi c bb nu. Me mi jubi ce jii nza cja na ndojo c me na mizhi c xiji jaspe. Me mi etse nza cja o vigrio. 12 Xo mi psi naja ndngum c me ma nojo, e me ma nd. Mi tii doce ngoxtji. Nzi naja ngoxtji mi bb na anxe. Cja co ngoxtji mi juns o tj co doce o ti e Israel. 13 Nzi

9Cjanu

La nueva Jerusaln

551 na lado ce ndngum mi tii jii ngoxtji. 14 Nu co o ndngum c e jii o mbedye doce cimiento. Cja co cimiento je mi juns nu o tj co doce o apstole c e Tsim c ngueje e Jesucristo. 15 Nu c mi zocg, mi jn na vara c mi ngue oro. Nuc, je mi dydyi c e jii. Xo mi dydyi c e ndngum e co o ngoxtji. 16 Nu c e ndajii o mbedye na jo cuagro. Nu c ma maja xo ne ma cjatjonu c ma mbt. Ce anxe o dydyi c e jii co c e vara c mi jn. O z yeje mil cja na yeje ciento kilometro c ma maja. Xo ma cjatjonu c ma nd e c ma mbt. 17 Nucua xo o dydyi cua co o ndngum. O z sesenta y cuatro metro c ma nd. Ce anxe o dydyi cua ja nzi ga tsja yo nte ma pje co dyiji. 18 Nu ce ndngum vi tt co ndojo co xiji jaspe. Nu c e ndajii mi ngueje dyavo oro nza cja vigrio c me etse a tjii. 19 Nu co cimiento c e ndngum mi quii o ndojo co me na z co me na mizhi. Nu c o cimiento c ot, mi ngue ndojo co xiji jaspe. Nu c na yeje mi ngueje ndojo co xiji zafiro. Nu c na jii mi ngueje ndojo co xiji gata. Nu c na nziyojo mi ngueje ndojo co xiji esmeralda. 20 Nu c na quicha mi ngueje ndojo co xiji nice. C na anto mi ngueje ndojo co xiji cornalina. C na yencho mi ngueje ndojo co xiji crislito. C na ocho mi ngueje ndojo co xiji berilo. C na nueve mi ngueje ndojo co xiji topacio. C na dycha mi ngueje ndojo co xiji crisoprasa. C na

APOCALIPSIS21,22 once mi ngueje ndojo co xiji jacinto. C na doce mi ngueje ndojo co xiji amatista. 21 Nu co doce ngoxtji mi ngueje o perla. Nzi na ngoxtji mi ngueje natjo perla. Nu co o calle c e jii mi dyavo oro co ma etse nza cja o vigrio. 22 Dya r jandag cja c e jii ri jr o templo; na ngueje Mizhocjimi c n Jmugji c s ra tsja texe, e ce Tsim c ngueje e Jesucristo nguetsjjvi templovi. 23 Nu c e jii, dya ni jyod e jyar ne xo ri ngue e zana c ra jyas nu. Mizhocjimi e e Jesucristo ce Tsim me na zvi; y nguetsjvi jyasvi. 24 Yo nte yo o jog o mbji ra nzhodji cja o jyas ce jii. Nu co rey cja ne xoijm ra zog co me ni muvi co psi anguezeji. 25 Nu co ngoxtji, dya ra cjot co. Na ngueje pam ri ndempa nu; ri ojtjo bxm. 26 Yo nte texe cja ne xoijm ra zogji co me ni muvi co psiji. 27 Co na so, dya ra cjog a mbo cja c e jii co. Dya xo ra cjog nu, co pezhe o bchjine. Nu co ra cjog nu, nguextjo co quisi o tj cja ce libro c tj ce Tsim. Nu co juns o tj nu, ngue co ra bbtjo co Mizhocjimi para siempre. Nucua ce anxe o jtsi na ndare c me mi jore. Ngue ce ndeje c un c rga bbtjoji. Me mi etse nza cja o vigrio. Ce ndare je ma peje cja o trono Mizhocjimi e c e Tsim. 2 Ce ndare je mi cjog a nde cja ce calle cja ce jii. Nzi na lado ce ndare mi cjaa nu o zaa co quisi co un c rga bbtjoji. Doce vez

22

APOCALIPSIS22 ga nguisi nu cj. Nzi na zana quisi. Nu co o xi co zaa ngue co joc yo nte cja ne xoijm. 3 O trono Mizhocjimi e c e Tsim je ra bb cja ce jii. Nu co o nte Mizhocjimi ra matji angueze. Dya ra bb nu, co rr soo. 4 Nu co o nte ra jandbaji o jmi. Nu c o tj, je ra jus cja o nd anguezeji, na ngueje o nteji angueze. 5 Nujnu, dya ra bxm nu. Dya xo rgu jyodji o jyas o sivi, ne xo ri ngueje o jyas e jyar. Ngueje Mizhocjimi c n Jmugji ngue o jyas nu. Nu co cr nu, ra mandaji para siempre.

552 Nguextjo Mizhocjimi r matgue, enze a cjanu. 10 Nucua cjanu o xitsi cua: Dya r tsob yo ja yo mama Mizhocjimi cja ne libro, na ngueje ya tsiqutjo bzhi c ra zd texe yo mama ne libro. 11 Nguecua yo paa yo dya be va sd, ma dya ra nzhog o mb co cja na so, jyzi sido ra tsjaji co. Nu co me na so cjiji, xe r jyzitjo ra nguijiji co na so. Nu co cja na jo, c xe ra tsjatjoji na jo. Nu co ngue o nte Mizhocjimi, c sido ra tsjaji cua ja nzi ga ne Mizhocjimi. 12 Mama a cjava e Jesucristo: Dyr, dya cja ra metsc r j; ngue cua r un nzi najaji cua ja nzi va tsjaji ma mi crji cja ne xoijm. 13 Nutsc ya exmi bbg ma o mbr e jense e ne xoijm, y sido r bbg ma ya rgu nguinsi yo, ee e Jesucristo. 14 Me ra mj nu co tjintspiji o mbji co o cji e Jesucristo; ngue cua ra s ra ziji co quisi ce zaa c un c rga bbtjoji. Xo ra s ra cjogji cja o ngoxtji c e ndajii a jense. 15 Ra ngr a tji nu co dya ejme Mizhocjimi, e co cro, e co tsj o ndix, e co tsj o bzo, e co mbtte e co mat o tsita, e co pezhe o bchjine. 16 E Jess xo mama: Nutsc e Jess r tj nu n anxeg o xitsi texe yo, ngue cua r xipjigue co dyaja n nteg. Nguetsc r cjapg o bb e David. Xo o mboxbchezg e David. Xo nguetsc c chjntjovi nza cja ce seje c jubi ma xr, ee.

o xitsi ce anxe: Texe yo ja yo i dyr na cjuana yo; ra s ra creo yo nte. Nu c n Jmugji Mizhocjimi c jchi co profeta, o xitsc r jtsc yo ni jyod ra zd, ngue cua ra mbr yo nte. Dya cja ra mezhe ra zd. 7 Tsjiji c mama e Jesucristo: Dya cja ra metsc r j. Me ra mj nu co cja cua ja nzi ga mama Mizhocjimi cja ne libro, o mama a cja cua. 8 Nutsc e Juan, nguetsc r rg, xo r jandag yo. Ma r jandag e r rg yo, nucua r ndijm a jmi ce anxe c o jtsi texe yo, ngue cua ro mat c. 9 Pero ce anxe o xitsi a cjava: Dya pje r matcg. Na ngueje nutsc xo r mbpjitjog cja Mizhocjimi nza cjatsce e nza cja co in cjuarmague co ngueje profeta, e nza cja co dyaja co cja cua ja nzi ga mama ne libro.

La venida de Jesucristo est cerca

6Cjanu

553 c o Espritu Mizhocjimi c bb o mb yo o nte Mizhocjimi mama a cjava: Nutsce Jesucristo n Jmutsgjme, xd. Xo mama a cjava yo o nte Mizhocjimi yo ngueje o su ce Tsim: Xd dya, a ecjua. Texe co r yo jaa yo, xo ni jyod ra mamaji a cjava: Xd dya, n Jmutsgjme. Nutsceji i treji i neji o ndeje, xdji r siji o ndeje nu un c rgui bbtjoji. Nu ne ndeje, e Jesucristo ra dyactjoji; dya ra cobratsji. 18 Nutsceji i rji yo ja yo mama ne libro, pjtpji na puncj ngenda. Na ngueje ma cj co ra jus ja co dya mama

APOCALIPSIS22 ne libro, Mizhocjimi ra jnp ngenda ra tsjap ra sufrido texe cua ja nzi ga topj cja ne libro. 19 Nu ma cj co ra jc yo ja yo mama Mizhocjimi cja ne libro, Mizhocjimi xo ra jpc o tj cja ce libro nu ja juns o tj co ra bbtjo co Mizhocjimi para siempre. Dya xo ra cjog a mbo cja o jii Mizhocjimi a jense. Ngue ce jii c xitsiji Mizhocjimi cja ne libro. 20 Nu c mama yo jaa yo, mama a cjava: Dya cja ra metsc r j, ee. Je rga cjanu, amn. Xd, nutsce Jess n Jmutsgjme. 21 E Jesucristo c n Jmugji ra mbxcji, ra nintsjimitsji i texeji, o ntetsji angueze. Je rga cjanu, amn.

17Nu