Univerzitet u Banjoj Luci Fakultet fizi kog vaspitanja i sporta Odsjek za sport

KOMPARACIJA ORGANIZACIONIH EMA NA TRI NIVOA TAKMI ENJA ( AMERI KA PROFESIONALNA LIGA, EVROPSKA LIGA, REGIONALNA ILI NACIONALNA LIGA)

Predmet: Osnove menad menta sa menad mentom u sportu

Mentor:
Doc. dr Slobodan Simovi

Studenti:
Sini a Vukadinovi Boris Kova evi Milan obot Zlatko Lazi i Banja Luka, januar 2011.

Usporedba evropskih i sjevernoameri kih modela sportske organizacije

Profesionalne sportske lige su organizovane na mnoge na ine. Dvije najzna ajnije vrste su evropski model, kojeg odlikuje struktura ure ena pomo u promocije i ispadanja lanstva. Piramidalna struktura evropskih sportskih organizacija spaja profesionalni i neprofesionalni sport u hijerarhiju ure enu za op te dobro vertikalno integrisanih udruga i saveza. Sa druge strane sjevernoameri ki sportski model pravi o tru razliku izme u amaterskog i profesionalnog sporta . Profesionalni sport se reguli e prvenstveno od strane vlastite lige, odnosno njenih pravila i procesa kolektivnog pregovaranja. Struktura sportske organizacije u Sjevernoj Americi podrazumijeva zatvoreni sistem takmi enja. Za razliku od evropskog sportskog modela koji ima piramidalnu strukturu i sistem napredovanja i ispadanja. Glavne sportske lige u SAD-u su uglavnom zatvorene i autonomne. Od kojih svaka prosje no ima 30 do 32 tima. U okviru dr avne regulacije ekipe u svakoj ligi prigrljuju svoje lanstvo. Ona defini e koji klubovi moraju biti uklju eni u ligu a jednom tako uklju ene ekipe u sistem takmi enja mogu ostati u ligi bez mnogo straha od protjerivanja. Ekipe iz profesionalnih sportskih liga u Sjevernoj Americi djeluju samo pod okriljem lige. U ligama je ograni en broj ekipa, a to se ponekad naziva i koncesija. To ne zna i da timovi iz tih liga ne smiju igrati protiv timova izvan njihove lige ( npr. kada NBA timovi igraju protiv timova iz Evrope). Klubovi su organizovani tako da svaki veliki grad ima svoj klub. Samo najve i gradovi imaju vi e od jednog kluba (LA Lakers i LA Cllipers). Liga je ime se utvr uje u e e u ligama i divizijama i sjevernoameri ki model kojeg odlikuje kori tenje koncesija i zatvorenog

organizovana na taj na in da osigurava klubovima opstanak u ligi iz godine u godinu. Evropski sportski model odra ava otvoreni sistem nacionalnih takmi enja kojeg odlikuje promocija i ispadanje klubova iz jednoga u drugi rang takmi enja. Taj status se temelji prije svega na zaslugama na kraju sezone, odnosno poziciji kluba na kraju sezone. Specifi na pravila i kriterije za promociju ili ispadanje iz lige defini u nacionalni save zi. Dakle, dinami ki hijerarhijski sistem djeluje na svim nivoima piramide. Evropska komisija je zauzela stav da je piramidalna struktura sporta uz promociju i ispadanje va an aspekt sportske kulture u Evropi. Npr., procjenjuje se da 39 % stanovni tva u Austriji ima lanstvo u nekom sportskom klubu. Na vi em nivou su regionalni savezi. Na tre em nivou su nacionalni savezi. Na vrhu piramide su evropske federacije ( npr. ULEB u ko arci). Primarna funkcija ove piramide je da bi se olak ala pravednija raspodjela prihoda izme u sportskih klubova kako bi se poticala masovnost sudjelovanja i konkurentske ravnote e me u klubovima. Liga ne bira koji gradovi e imati svoje predstavnike na najvi im nivoima takmi enja. U evropskom sportu postoje nacionalna kup takmi enja, koje

podrazumijeva knock out turnir, koja se igraju svake godine uz sudjelovanje svih klubova iz lige. Tako er, klubovi sa najboljim rezultatima iz prethodne godine dobijaju prolaznost na kontinentalne turnire kao to su npr. Euroleague i ULEB Cup u ko arci.

Mo emo re i da iako u Evropi postoje lige bez klubova, u SAD nema klubova bez lige.

Ameri ka profesionalna liga Charlotte Bobcats

Organizaciona struktura Charlotte Bobcats

Klub je u privlatnom vlasni tvu. Ve inski vlasnik kluba je Robert Johnson sa grupom vlasnika koju ine Michael Jordan, Felix Sabates, Bob Washington, Wachovia Corporation, Bank of America Corporation i drugi. Predsjednik kluba je Fred Whitfield, a podpredsjednik Greg Economou. Generalni menad er i ef ko arka kih operacija je Paul Silas. Stru ni tab koji je zadu en za trena ni i takmi arski proces ine: glavni trener, asistent glavnog trenera, pomo ni treneri, treneri za specijalne elemente, odjeljenje za razvoj igra a - atletski trener, trener za snagu i kondiciju, skauti, medicinska slu ba, menad er za opremu, video koordinator, itd. Sektor informacionih sistema je zadu en za sportsku statistiku i poslovnu informatiku. Njega administratora. Sektor za marketing i komunikacije je od velikog zna aja. Njega ine menad er za odnose sa zajednicom, podpredsjednik marketinga, marketing menad eri, podpredsjednik za odnose sa javno u, menad er za odnose sa javno u. Za posebne efekte u okviru sportskog doga aja zadu eni su grafi ki dizajner, scenograf, maskota, ir liders tim, itd. ine: Predsjednik informacionih sistema i ve i broj sistem

Sektor finansija i ra unovodstva

ine podpredsjednik i ef za finansije i

ra unovodstvo, menad er finansija, direktor finansijskog planiranja i analize, menad er za isplatu novca, kontrolor, ra unovo a, itd. Sektor prodaje uklju uje prodaju karata, butike sportske opreme, prodaju suvenira, telemarketing. Njega ine podpredsjednik prodaje, direktor prodaje sezonskih karata, menad er za prodaju. Sektor za medije. U okviru sektora za medije su direktor za medije, producenti, video biblioteka, mediji - radio i televizija, televizija na stranim jezicima. Media partneri su: TV: FS Carolinas Radio: WFNZ

Sektor korporativnog sponzorstva ine: podpredsjednik za korporativna sponzorstva, direktor korporativnog sponzorstva, koordinator sektora za sponzorske pakete, ve i broj izvr nih menad era. Ve i korporativni sponzori su: Coca- Cola, Lowes, Presbyterian Hospital, Wachovia Time Warner Cable Arena je dvorana Charlotte Bobcats-a. Ovaj sektor ine: ef operacija, menad er operacija i doga aja, podpredsjednik dvorane, mno tvo izvr nih direktor obezbje enja, direktor tehni kih operacija i jo menad era. Charlotte Bobcats imaju ugovor sa Time Warner Cable Arenom do 2030. godine. To zna i da potencijalni kupac koji eli fran izu da preseli u drugi grad morao bi platiti ogromnu sumu novca na ime od tete, jer je dvorana u vlasni tvu grada Charlott-a.

VRIJEDNOST NBA KLUBOVA

RANK
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24

TEAM Los Angeles Lakers New York Knicks Chicago Bulls Detroit Pistons Cleveland Cavaliers Houston Rockets Dallas Mavericks Boston Celtics Phoenix Suns San Antonio Spurs Toronto Raptors Miami Heat Orlando Magic Philadelphia 76ers Utah Jazz Portland Trail Blazers Denver Nuggets Golden State Warriors Washington Wizards Oklahoma City Thunder Atlanta Hawks Sacramento Kings Los Angeles Clippers Indiana Pacers

CURRENT VALUE1 ($MIL) 607 586 511 479 476 470 446 433 429 398 386 364 361 344 343 338 321 315 313 310 306 305 295 281

1-YR VALUE CHANGE (%) 4 -4 2 0 0 0 -4 -3 -5 -4 -3 -7 4 -4 -4 10 -3 -6 -11 3 0 -13 -1 -7

25
26 27 28 29 30

Charlotte Bobcats
New Jersey Nets Minnesota Timberwolves New Orleans Hornets Memphis Grizzlies Milwaukee Bucks

278
269 268 267 257 254

-2
-9 -11 -6 -13 -9

Tabela 1

RANK 16 1 13 20 3 4 5 6 21 23

TEAM Portland Trail Blazers Los Angeles Lakers Orlando Magic Oklahoma City Thunder Chicago Bulls Detroit Pistons Cleveland Cavaliers Houston Rockets Atlanta Hawks Los Angeles Clippers

CURRENT VALUE1 ($MIL) 338 607 361 310 511 479 476 470 306 295

1-YR VALUE CHANGE (%)

10 4 4 3 2 0 0 0 0 -1

25
8 11 17 2 7 10 14 15 9 18 28 12 24 26 30 19 27 22 29

Charlotte Bobcats
Boston Celtics Toronto Raptors Denver Nuggets New York Knicks Dallas Mavericks San Antonio Spurs Philadelphia 76ers Utah Jazz Phoenix Suns Golden State Warriors New Orleans Hornets Miami Heat Indiana Pacers New Jersey Nets Milwaukee Bucks Washington Wizards Minnesota Timberwolves Sacramento Kings Memphis Grizzlies

278
433 386 321 586 446 398 344 343 429 315 267 364 281 269 254 313 268 305 257

-2
-3 -3 -3 -4 -4 -4 -4 -4 -5 -6 -6 -7 -7 -9 -9 -11 -11 -13 -13

Tabela 2

Iz Tabele 1 mo emo vidjeti da je Charlotte Bobcats jedan od siroma nijih NBA klubova ija je vrijednost procijenjena na 278 miliona dolara. Klub je u privatnom vlasni tvu Roberta Johnson koji je klub kupio 2003. godine za 300 miliona dolara. Klub je na prodaju od maja 2009. godine. U Tabeli 2 mo emo vidjeti kako se promijenila vrijednost kluba u zadnjih godinu dana poslovanja, gdje je samo nekoliko klubova napravilo dobar posao. Bobcats su za ovaj period osiroma ili za jo 2% ukupne vrijednosti kluba.

Njihov kapital je raspore en na sl ijede i na in:

Sa grafikona se vidi da sportski sektor ini najve i dio kapitala oko 45% ili 125 miliona dolara.

Evropska liga OLYMPIACOS B.C.

Organizaciona struktura Olympiacos B.C.

Klub je u privatnom vlasni tvu. Vlasnici kluba su bra a Panayiotis i George Angelopoulos.

Organizaciona struktura je znatno pli a od organizacio ne strukture Charlotte Bobcats.

Na vrhu hijerarhije je Upravni odbor kojeg ine:  Predsjednik - Panayiotis C. Angelopoulos  Potpredsjednik - George Skindilias  lanovi odbora - Christos Stavropoulos Efstratios Detsikas Leonidas Korres Dimitrios Prassos

Za upravljanje poslovnim aktivnostima kluba zadu en je menad er kluba Christos Stavropoulos koji je u klubu od 2000. godine.

generalni

U organizacionoj strukturi definisani su sektori sporta, marketinga, finansija i poslovno - tehni ke operacije .

Sektorom sportskih aktivnosti rukovodi trenerska uprava, na ijem je elu Du an Ivkovi . Trenersku upravu medicinska slu ba. Za promotivne aktivnosti kluba zadu en je marketing sektor koji ine: ine: tim menad er, glavni trener, pomo ni treneri i

Marketing direktor: Menad er za odnose sa sponzorima: PR menad er: Menad er za prodaju karata:

Nikos Lepeniotis Kimon Sakkopoulos Christos Bafes Kanella Chrysonidou

O finansijama i ra unovodstvu brine finansijski direktor i finansijska slu ba. Na njenom elu je Nearxos Riganas.

Za poslovno-tehni ke operacije zadu eni su:

Direktor operacija:

Sokratis Klaoudatos

Menad er objekata, menad er za nabavku opreme ...

Y PI C S

.C.

Ofi ij l i

Ostali sponzori

Prijatelji l

Ofi ijalna medi inska sl

edijski partner

Nacionalna liga KK Partizan mt:s

Organizaciona struktura KK Partizan mt:s

KK Partizan je samostalna sportska organizacija koja ima sportiste, osnovana i organizovana u obliku udru enja, sa neodre enim vremenom trajanja, radi obavljanja sportskih aktivnosti u oblasti ko arka kog sporta i ostvarivanja ciljeva i zadataka koji su utvr eni statutom kluba. Klub je pravno lice sa statuso m sportske organizacije, sa pravima, obavezama i odgovornostima utvr enim ustavom, zakonom i svojm statutom, i poslovne sposobnosti. Klub u ostvarivanju svojih ciljeva i zadataka samostalno ure uje svoju unutra nju organizaciju i rad, donosi i realizuje programe razvoja u skladu sa Zakonom, sportskim pravilima, i svojim op tim aktima. ima pravo da u pravnom prometu zaklju uje ugovore i vr i druge pravne poslove i radnje u okviru svoje pravne i

Predsjednik kluba je Predrag Danilovi . Biv i istaknuti reprezentativac Jugoslavije. Podpredsjednici: ivomir Novakovi i Andreja Mladenovi Sportski direktor: Dragan Todori Poslovni direktor: Mla an ilobad Sekretar: Vesna Dobri Marketing savjetnik: Milan irilovi

Portparol: Sonja Savi Finansije: arko Stijovi Ra unovo stvo: Vuk Rajkovi Savjetnik: Ljiljana Velendri Sportski direktor mla ih kategorija : Zoran Stevanovi Sekretr mla ih kategorija: Zdravko Bu an Pomo nik sekretara mla ih kategorija : Zoran Vojki Ostali lanovi upravnog odbora: Dejan Smiljani , Budimir Krstovi ,

Radisav Vuli evi , Mirko Ti ma, Ranko So anac, Zoran Kora

ULOGE U KLUBU:
Predsjednik kluba ima ulogu da predstavlja klub u zemlji i inostranstvu, potpisuje sve dokumente koje je izglasao upravni odbor kluba, saziva sjednice upravnog odbora i predsjedava njima, predla e imenovanje i razrije enje sportskog direktora i generalnog sekretara kluba. Sportski direktor organizuje, prati i objedinjuje ukupan stru ni rad u klubu, predla e klubu anga ovanje sportskih st ru njaka, predla e upravnom odboru zaklju ivanje ili raskidanje profesionalnih ugovora kao i stipendijskih, izvj e tava upravni odbor o stru nom radu kao i rezultatima. Poslovni direktor organizuje, kontroli e i uskla uje proces rada i poslovanja u klubu, predla e upravnom odboru finansijski plan kluba i poslov ne planove i programe i brine o njihovom sprovo enju, itd. Upravni odbor: Utvr uje prijedlog statuta i donosi sva op ta akta kluba, bira i razrije ava podpredsjednike kluba, imenuje i razrije ava generalnog sekretara i sportskog direktora.