You are on page 1of 16

L NGUA ESTRANGEIRA

QUESTES de 1 a 20

I NGLS

Questo 4
The only false friend (false cognate) is in alternative
01) 02) 03) 04) 05) realized (l. 16). coordinates (l. 12). assume (l. 8). disparities (l. 6). compromising(l. 2).

INSTRUO: Para responder a essas questes, identifique APENAS UMA NICA alternativa correta e marque o nmero correspondente na Folha de Respostas.

Q UESTES de 1 a 9
TEXTO: Back to school work study The terrible state of education in Brazil, the worlds fifth largest country, is compromising the countrys development. Brazils economy grew an average of 2.6% per year from 2000 to 2005 less than half the rate of Russia, South Korea and India and less than a third that of China. Such disparities have convinced many Brazilian business leaders that if their government does not invest in education, then they must assume the responsibility themselves. By offering lessons in everything from basic literacy to aeronautics, companies are taking the role of the state, says Fernando Guimares, director of SESI, an industrial organization that coordinates adult-education programs at big companies. That education takes many forms. At Embraer, the worlds fourth largest commercial-aircraft manufacturer and the pride of Brazils export industry, directors realized that the company faced a shortage of aerospace engineers because the advanced training they needed wasnt available in Brazil. In 2000 the company set up an 18-month-long course to train its engineers in aerodynamics and flight mechanics. So far, nearly 800 people have taken the course. We are now delivering engineers with a specialist aerospace background, says Peter Clignett, a Dutch lecturer in Embraers program. The better the engineers, the better the finished product.

Questo 5
The expression So far (l. 21) is the same as
01) 02) 03) 04) 05) So late. No longer. So distant. Until now. Not anymore.

Questo 6

The better the engineers, the better the finished product. (l. 25-26)
In this sentence, the finished product refers to
01) 02) 03) 04) 05) cars. robots. rockets. mechanics. airplanes.

10

Questo 7
The terrible state of education in Brazil [] is compromising the countrys development. (l. 1-3)
This sentence is correctly rephrased in the passive voice as
01) The countrys development compromises the terrible state of education in Brazil. 02) The countrys development is being compromised by the terrible state of education in Brazil. 03) Education in Brazil is in a terrible state, thus compromising the countrys development. 04) The countrys development was compromised by the terrible state of education in Brazil. 05) The state of education in Brazil is terrible and this will compromise the countrys development.

15

20

25

Questo 8
Considering language usage, its correct to say that
01) 02) 03) 04) 05) must (l. 8) expresses advice. Such (l. 6) can be replaced by so. than (l. 4) introduces a time clause. grew (l. 3) describes an action completed in the past time. largest (l. 2) expresses inferiority.

DOWNIE, Andrew. Time. Back to school work study.,New York, p. 40, Apr. 23, 2007.

Questo 1
Concerning Brazils economy, its correct to say that it
01) 02) 03) 04) 05) has been decreasing lately. hasnt grown as much as expected. grew a little bit more than Indias. has grown at the same rate as that of Chinas. is one of the fastest growing economies worldwide.

Questo 9
Analyze the word that in the following sentences. The only alternative in which it functions as a relative pronoun is
01) less than a third that of China. (l. 5-6). 02) that [] they must assume the responsibility themselves. (l. 7-9). 03) an industrial organization that coordinates adult-education programs (l. 12-13). 04) That education takes many forms. (l. 14). 05) directors realized that the company faced a shortage of aerospace engineers (l. 16-18).

Questo 2
companies are taking the role of the state. (l. 10-11) This sentence means that companies are
01) 02) 03) 04) 05) doing what the government should do. hiring more and more employees. complaining about the government. selling their businesses to the state. taking action against the state.

Questo 3
Its stated in the text that the course offered by EMBRAER
01) 02) 03) 04) 05) doesnt need to be taught by specialists. hasnt been available to most of its engineers. provides what is needed for its engineers. hasnt been attended by a large group of students. requires some background knowledge on the local economy.
/ UESC-2-L- 2008

Q UESTES de 10 a 15
TEXTO: A readers best friend A month ago, eight-year-old Connor Schultz could read forty-five words a minute. Today hes up to ninetythree. The reason? A four-year-old longhaired dachshund named Ruby who, once a week, visits Connors school
ING-1

in Schenectady, New York, and sits with him while he reads aloud. She doesnt judge or correct him, and Connor has an audience he feels comfortable reading to. Ruby is one of sixteen thousand certified therapy dogs participating in reading-assistance programs at 10 schools and libraries across America, as educators have begun exploring the calming effect dogs have on us. As words spread and test scores improve, requests for visits from therapy dogs have been pouring in. We get calls every day, says Ursula Kemp, president of New Jerseys 15 Therapy Dogs International. And Utah-based Intermountain Therapy Animals has close to a thousand three hundred dogs registered in its reading-assistance program.
PHILIPS, Matthew. Newsweek. New York, p. 6, Dez 18, 2006.

Questo 13
Based on the text, match the figures on the left with the information on the right:
I. II. III. IV. V. 16,000 93 45 4 8 ( ) Rubys age. ( ) Connors age. ( ) number of dogs registered in readingassistance programs in America. ( ) number of words Connor used to read in a minute. ( ) number of words Connor can currently read in a minute.

The correct sequence, from top to bottom, is


01) 02) 03) 04) 05) V, III, II, IV e I. IV, V, I, III e II. IV, III, V, II e I. III, I, IV, II e V. I, IV, III, II e V.

Questo 10
According to the text, Connor feels comfortable reading to Ruby because she
01) 02) 03) 04) 05) barks only when he reads silently. wont criticize him. compliments him when he finishes. sleeps soundly while he is reading. interrupts him gently whenever he makes a mistake.

Questo 14
The word improve (l. 12) is closest in meaning to
01) 02) 03) 04) 05) get easier. get worse. get better. improvise. are published.

Questo 11
The text says that requests for visits from therapy dogs are
01) usually rejected. 02) in decline. 03) disregarded. 04) promptly accepted. 05) on the rise.

Questo 15
The only pair of opposites is in alternative
01) 02) 03) 04) 05) close to (l. 16) about. begun (l. 11) started. comfortable (l. 7) pleased. aloud (l. 6) silently. sits (l. 5) lies.

Questo 12
Educators have started using dogs in their reading activities because they make people feel
01) less nervous. 02) protected. 03) frightened. 04) happier. 05) more interested.

Q UESTES de 16 a 20
TEXTO:

SCHULZ. Peanuts. Speak up, So Paulo: Peixes, p. 49, 2006. ING- 2 / UESC-2 -L- 2008

Questo 16
Put the following sentences in the order they take place in the cartoon:
A. B. C. D. E. 01) 02) 03) 04) 05) The dog The bird The bird oven. The bird The bird sympathizes deeply with the bird. kicks the boy. watches a turkey cooking inside a microwave jumps down from the dogs house. tells the dog about the human behavior.

LNGUA ESTRANGEIRA FRANCS QUESTES de 1 a 20


INSTRUO: Para responder a essas questes, identifique APENAS UMA NICA alternativa correta e marque o nmero correspondente na Folha de Respostas.

The correct sequence, from top to bottom, is in alternative


B-A-C-D-B E-C-D-B-A A-D-C-E-B C-B-E-A-D C-E-A-D-B

Q UESTES de 1 a 9
TEXTO:
Penser aujourdhui pour demain

Questo 17
01) 02) 03) 04) 05)

The dog thinks that the act of killing the turkey is


humane. bizarre. natural. expected. reasonable.

Rchauffement climatique, puisement des nergies fossiles, perte de la biodiversit, pollutions des eaux, ingalits croissantes entre riches et pauvres, il y a du pain sur la planche. Ouverture a choisi de parler du dveloppement durable.

Questo 18
When the bird kicks him, the boy seems to be
01) 02) 03) 04) 05) puzzled. worried. horrified. scared. understanding.

Questo 19
The pronoun they used in the cartoon refers to
01) 02) 03) 04) 05) birds. cooks. humans. hunters. housewives.

Questo 20
01) 02) 03) 04) 05)

The expression used to kill (4th picture) describes a/an


ongoing activity. universal truth. habit in the present. habit in the past. single action in the past.

10

* * * 15

20

25

30

Comment est ne Iide de dveloppement durable? Avant les annes soixante, tout le monde pensait que le progrs technique nous apporterait le bonheur. Le livre Le printemps silencieux publi en 1962 est le premier faire le lien entre le dveloppement conomique et la dgradation de Ienvironnement. Dix ans plus tard, un rapport du Club de Rome intitul Halte la croissance met en lumire les dangers dune croissance permanente du nombre dhabitants et de Ia production conomique: Ipuisement des ressources, la pollution et Ia surexploitation de Ia nature. Le dveloppement durable ou soutenable est thoris quinze ans plus tard dans le rapport Notre avenir commun, remis par Ia Commission mondiale sur Ienvironnement et le dveloppement des Nations-Unies, prside par Ia Norvgienne Gro Brundtland. Le dveloppement durable, quest-ce que cest ? Un dveloppement qui rponde aux besoins du prsent sans compromettre Ia capacit des gnrations futures rpondre aux leurs (rapport Brundtland, 1987). Il fonctionne sur trois piliers indissociables: lconomique, le social et lenvironnemental. Quels sont les principes du dveloppement durable? Une solidarit dans le temps (penser aux suivants), dans lespace (penser aux voisins moins favoriss, ici ou plus loin, dans les pays du Sud), une dmarche globale (prendre en compte les dimensions conomiques, sociales et environnementales dun problme). Il comprend les principes de prcaution (dans le doute, je mabstiens...) et de responsabilt (qui dgrade doit rparer). Et surtout il demande la participation de tous, ce qui ne se fera pas en un jour...

PENSER aujourdhui pour demain. Ouverture, Toulouse: acb, n. 50, p.8-9, sep./oct./nov. 2007. Trimestriel. / UESC-2-L- 2008 ING/FRAN- 3

Questo 1
Pollution des eaux, ingalits croissantes entre riches et pauvres (sous-titre) constituent des problmes concernants surtout
01) 02) 03) 04) 05) des rgles sociales el morales de participation. la responsabilit gouvernementale. un dveloppement technique. des principes de prcaution. des actions globales. 01) 02) 03) 04) 05)

Lalternative dans laquelle toutes les fonctions correspondent aux termes transcrits est
III, IV et V. II, III et V. II et IV. I et III. I et II.

Questo 8
Linfinitif dont la forme verbale, dans le texte, est au subjonctif se trouve dans lalternative
01) 02) 03) 04) 05)

Questo 2
Quel plante pour nos enfants? (illustration) Entre les termes plante et pour, on peut insrer l expression
01) 02) 03) 04) 05) sans le progrs des activits humaines. avec les principes de solidarit. les excs de population. nous allons laisser. ils vont trouver.

Questo 9

devoir (l. 31). rpondre (l. 18). mettre (l. 8). choisir (sous-titre). y avoir (sous-titre).

Lalternative dans laquelle le terme transcrit est incompatible avec linformation sa droite est
01) 02) 03) 04) 05) sans (l. 19) exclusion. par (l. 15) agent. sur (l. 14) thme. plus (l. 6) comparaison. Avant (l. 2) antriorit.

Questo 3
Lobjet principal du texte est de montrer au lecteur
01) 02) 03) 04) 05) les lments favorables aux activits humaines. les risques du progrs technique permanent. la participation effective des Nations-Unies. comment les polluantes agissent. le rapport du Club de Rome.

Q UESTES de 10 a 14
TEXTO: Effet de serre et rchauffement

Questo 4
Lexpression Halte la croissance (l. 7-8) signifie que
01) laugmentation incontrlable du nombre dhabitants causera de graves problmes aux gnrations futures. 02) lconomie, le social et la technique risquent de devenir des lments dissocis. 03) le dveloppement conomique est indispensable pour augmenter le progrs social. 04) les ressources des milieux naturels (eau, forts..) vont disparatre progressivement. 05) le sol deviendra strile cause du progrs technologique.

Que sont ces gaz effet de serre dont on parle depuis plusieurs annes maintenant? Quelles sont leurs causes? Quelles seront leurs consquences court et moyen terme ? Autant de questions auxquelles il est urgent davoir des rponses, pour mieux agir pour Ia plante.
EFFET DE S ERRE
30% renvoys dans lespace

Questo 5
_________, aujourd hui, demain (titre) Normalement, ces termes se rfrent une partie du temps. Le mot qui complte leur ordre correcte est
01) 02) 03) 04) 05) Lendemain. Prsent. Journe. Pass. Hier.

rayons solaires

5% vers lespace

20% absorbs par latm o sphre

50% vers le sol

Questo 6
Le gaz carbonique provient non seulement du ptrole, _________ du charbon.
Le terme qui complte correctement cette phrase est
01) 02) 03) 04) 05) mais aussi. mais alors. et pourtant. et surtout. souvent.

Questo 7
Les termes transcrits qui exercent la fonction indique droite sont
dveloppement durable (sous-titre) complment nominal. II. nous (l. 3) sujet. III. plus tard (l. 6) complment circonstanciel de temps. IV. dans les pays du Sud ( l . 26) complment circonstanciel de lieu. V les principes de prcaution (l. 29) complment dobjet . direct. I.
FRAN- 4

Les gaz effet de serre sont des gaz qui absorbent une partie des rayons du soleil et en renvoient les radiations sur dautres molcules de gaz. La rptition de ce phnomne cre leffet de serre et provoque 5 laugmentation de la temprature. Ces gaz sont mis par les activits humaines (dont 60 % de gaz carbonique provenant du charbon, du ptrole et du gaz brls). En France, les principaux responsables des missions sont les transports (26 %, dont 57 % dus aux 10 voitures particulires), lindustrie manufacturire (20 %), lhabitat et lagriculture (19 %), lnergie (13 %) et traitement des dchets (3 %). Les nombreux vnements mtorologiques rcents et leurs consquences dramatiques (en France: tempte 15 de 1999, canicule de 2003; dans le monde: ouragan sur La Nouvelle-Orlans de 2005...) ont, malheureusement
/ UESC-2 -L- 2008

concrtis les prvisions des experts qui, par ailleurs, notent dimportantes modifications dans les cosystmes.
KIMMEL, Alain. Effet de serre et rchauffement. Le franais dans le monde, Paris: CLE International, n. 345, p. 44, mai/juin 2006. Adapt.

Effet de serre (titre): efeito estufa. rchauffement (titre): aquecimento. mis (l. 5): emitidos. brls (l. 7): queimados. dus aux (l. 9): devidos aos. dchets (l. 12): lixo. ouragan (l. 15): tor nado.

moyenne toutes les deux minutes. Le rseau est 10 rentabilis, la consommation de carburant par habitant rduite de 30 %. 99 % des habitants pensent vivre dans la ville brsilienne o la qualit de vie est la meilleure. La devise de Jaime Lerner: Commencez par trier vos dchets et par laisser votre voiture au garage.
KIMMEL, Alain. Transport. Le franais dans le monde, Paris: CLE International, n. 345, p. 45, mai/juin 2006.

rseau (l. 4): rede. desservis (l. 5): percorridos. laisser (l. 14): deixar.

Questo 10
Selon le texte, le polluant qui contribue le plus leffet de serre, en France, est
01) 02) 03) 04) 05) le traitement des dchets (l. 12). lnergie (l. 11). lhabitat et l agriculture (l. 11). lindustrie manufacturire (l. 10). les transports (l. 9).

Questo 15
Le texte parle dun architecte brsilien qui
01) 02) 03) 04) 05) occupe le principal poste de la ville. utilise seulement le bus. est n Curitiba. dirige aussi les compagnies de transports. a cr une infinit de projets durbanisme.

Questo 16
En lisant le texte, on apprend que Jaime Lerner
01) destine les subventions aux compagnies de bus selon le nombre de kilomtres parcourrus. 02) ne permet plus lutilisation des voitures particulires: il faut prendre les transports publics. 03) a renouvell les transports qui sont, partir de sa gestion, plus confortables. 04) a introduit le systme de triage des dchets. 05) a solutionn tous les problmes de Curitiba.

Questo 11
_______absorbent une partie des rayons du soleil. Selon le texte, lexpression qui peut initier et complter la phrase transcrite est
01) 02) 03) 04) 05) Plusieurs changements climatiques. Certains produits chimiques. Les molcules radioactives. Les basses tempratures. Les eaux en gnral.

Questo 17

Questo 12
Les nombreux vnements mteorologiques rcents ________ que les prvisions des experts taient correctes.
Lexpression verbale inadquate pour complter cette phrase est
01) peuvent indiquer. 02) sont la preuve. 03) ont dmontr. 04) permettent. 05) confirment.

En 1972, un habitant sur trente utilisait les transports en commun. Aujourdhui, trois citoyens sur quatre prennent le bus qui passe en moyenne toutes les deux minutes. (l. 6-9)
La question sans rponse dans le fragment est
01) Quand les habitants de Curitiba ont commenc utiliser le plus le transport en commun? 02) Le pourcentage dun habitants sur trente correspond quoi? 03) Les bus tardent passer? 04) Combien de personnes prennent le bus? 05) Pourquoi le bus passe toutes les deux minutes?

Questo 13
01) 02) 03) 04) 05)

Le mot transcrit se rfre au terme droite, lexception de celui de lalternative


qui (l. 17) experts (l. 17). en (l. 2) soleil (l. 2). auxquelles (sous-titre) questions (sous-titre). on (sous-titre) Alain Kimmel (rfrence bibliographique). dont (sous-titre) gaz (sous-titre).

Questo 18
Dans la plupart des villes, au Brsil, la qualit de vie nest pas bonne qu Curitiba.
Le terme qui complte la phrase donne, selon le texte, est
01) beaucoup. 02) assez. 03) autant. 04) aussi. 05) ainsi.

Questo 14
I. Quelles sont leurs causes? (sous-titre) II. Quelle est _______ cause?

Selon le texte et le modle transcrit, pour complter la phrase II, le mot adquat est
01) celles. 02) leur. 03) des. 04) ces. 05) son.

Questo 19
I. il imagine des solutions innovantes. (l. 2-3) II. il nimagine que des solutions innovantes.

Q UESTES de 15 a 20
TEXTO: Transport Jaime Lerner est architecte de formation. Quand il devient maire de Curitiba au Brsil, il imagine des solutions innovantes. Il commence par redessiner le rseau des transports publics. Les compagnies de bus sont subventionnes au nombre de kilomtres desservis et non plus au nombre dutilisateurs. En 1972, un habitant sur trente utilisait les transports en commun. Aujourdhui, trois citoyens sur quatre prennent le bus qui passe en
/ UESC-2-L- 2008

Les deux phrases sont quivalentes, mais la phrase II est considere


01) comparative. 02) restrictive. 03) indirecte. 04) ngative. 05) passive.

Questo 20
au Brsil (l. 2), en France...
Mais, on met devant
01) Barcelone. 02) Portugal. 03) Hollande. 04) Bolivie. 05) Iran.

* * *
FRAN- 5

LNGUA ESTRANGEIRA ESPANHOL QUESTES de 1 a 20


INSTRUO: Para responder a essas questes, identifique APENAS UMA NICA alternativa correta e marque o nmero correspondente na Folha de Respostas.

Questo 1
De acuerdo con el texto,
01) algunas instituciones promueven programas en los que se dedica ms atencin a los agresores que a las agredidas. 02) ciertos medios de comunicacin realizan campaas para acabar con la violencia de gnero. 03) muchas mujeres son responsables por la violencia que sufren al no denunciar a sus agresores. 04) cualquier persona de la familia puede denunciar la violencia practicada contra las mujeres. 05) poca gente se preocupa con la violencia domstica porque ignora que esta sea un delito.

Q UESTES de 1 a 11
TEXTO I:

Vctimas y maltratadores
Estoy plenamente de acuerdo en que los medios de comunicacin deben sealar con el dedo a los maltratadores, es decir, a los presuntos delincuentes o delincuentes sentenciados que, en ejercicio del machismo violencia de gnero asesinan, lesionan o maltratan de cualquier modo a las mujeres; a veces la noticia se centra en la vctima y no el victimario o delincuente. Sin embargo, no estoy nada de acuerdo en la posicin de diversas instituciones que estn marcando sus pautas de actuacin poniendo el acento en la reinsercin o reeducacin de los delincuentes presuntos o reales maltratadores. Por supuesto que hay que cumplir con la ley que seala como pena accesoria a los condenados la participacin en programas formativos de reinsercin. Por supuesto que estoy de acuerdo en facilitar a todos los maltratadores la posibilidad de cambiar el chip de su cultura patriarcal. Pero muchas de esas iniciativas o dejan en segundo plano a las vctimas, o dedican esfuerzo mayor a quienes delinquen y no a quienes son vctimas del delito. Las mujeres vctimas de violencia de gnero necesitan de un efectivo programa de recuperacin, un programa costo y largo en el tiempo. Mejorar la calidad de la asistencia integral a las mujeres vctimas de violencia de gnero es prioritario y esencial. Lo he dicho muchas veces, pero lo repito de nuevo: ni un euro ni un gramo de esfuerzo se debe quitar a la atencin de las vctimas para darlo a los maltratadores, sera manifiestamente injusto. Tengo la impresin algo ms que impresin pero lo dejo ah para no sealar con el dedo en demasa que a algunas autoridades autonmicas se les llena la boca de agua anunciando a troche y moche programas y acciones dirigidos a los maltratadores. Y en sus respectivas casas, es decir, tienen centros y entidades que carecen de una condicin slida para atender a las vctimas de violencia de gnero. Y algunas entidades universitarias proponen subvenciones para programas de rehabilitacin de maltratadores por cierto, los conocen en laboratorio Razones? A las mujeres vctimas de violencia de gnero hay que ir a buscarlas, dedicarles tiempo y esfuerzo; a los delincuentes maltratadores se los entrega a la justicia por orden judicial. Si equivocamos en punto de mira la lucha contra la violencia de gnero estamos haciendo un mal favor a la sociedad y a la justicia.

Questo 2
Es una idea presente en el texto
01) las autoridades gastan mucho dinero en programas de recuperacin de mujeres vctimas de violencia. 02) la justicia cataloga e investiga debidamente todos los delitos de violencia domstica 03) las leyes son discriminatorias al solo brindar proteccin a las mujeres que tienen buenas condiciones financieras. 04) los autores de la violencia contra las mujeres consideran que este comportamiento es normal porque es propio del sexo masculino. 05) la asistencia a las mujeres vctimas de violencia debe ser prioritaria y de calidad.

10

Questo 3
El autor del texto
01) afirma que hombres y mujeres necesitan de programas efectivos de recuperacin. 02) manifiesta su preocupacin por el enfoque equivocado que pueda darse al combate de la violencia de gnero. 03) condena a las entidades universitarias por no promover programas de rehabilitacin de hombres violentos. 04) est seguro de que los hombres violentos se recuperan mejor en sus propias casas, al lado de la familia. 05) elogia a las autoridades que se empean en poner en marcha programas que dan una asistencia adecuada a la mujeres vctimas de malos tratos.

15

20

25

Questo 4
En el texto, la expresin transcrita sealar con el dedo (l. 2) podra sustituirse por
01) mencionar. 02) considerar. 03) acusar. 04) llamar. 05) confesar.

30

Questo 5
La expresin es decir (l. 3) indica
01) duda. 02) explicacin. 03) tiempo. 04) oposicin. 05) modo.

35

Questo 6
La expresin en ejercicio del machismo (l. 4-5) se refiere a
01) las personas que defienden la superioridad intelectual de los hombres respecto con las mujeres. 02) los padres que se niegan a abrir mano de su condicin de jefes de la familia. 03) la sociedad que incrusta valores morales oriundos de prcticas autoritarias conservadoras. 04) la actitud prepotente de los varones en relacin a las mujeres. 05) los hombres que justifican su comportamiento agresivo en el ambiente no solo familiar sino laboral.

40

45

Questo 7

BURRIEL, Jos Antonio. Vctimas y maltratadores. Red Feminista. Madrid. 30 set. 2007. Disponvel em: < http://www.redfeminista.org/ noticia.asp?id=5517> Acesso em: 25 nov. 2007. Adaptado ESP- 6

Se indica un equivalente de la forma verbal transcrita en la alternativa


01) equivocamos (l. 46) evocamos. 02) marcando (l. 10) determinando.
/ UESC-2 -L- 2008

03) delinquen (l. 21) culpan. 04) he dicho (l. 26) he denunciado. 05) se centra (l. 7) se proporciona.

Questo 15
La lectura de la vieta permite inferir que los autores buscan
01) mostrar que la violencia contra las mujeres tiene su origen en el ambiente familiar. 02) denunciar que algunos juegos amenazan la integridad fsica y moral de los nios. 03) destacar la preocupacin de los padres para mantener una familia sin agresiones y feliz. 04) sealar que los buenos ejemplos de los padres son copiados por los hijos. 05) llamar la atencin para la violencia creciente de los nios en la sociedad contempornea.

Questo 8
Se indica un sinnimo de la palabra transcrita en la alternativa
01) 02) 03) 04) 05) carecen (l. 37) fomentan. autonmicas (l. 33) desanimadas. costo (l. 24) elevado. presuntos (l. 13) supuestos. acento (l. 11) tilde.

Questo 9
De acuerdo con su uso en el texto hay que (l. 14) expresa
01) obligacin o necesidad. 02) explicacin. 03) conclusin. 04) vaguedad. 05) posesin.

Q UESTES de 16 a 20
TEXTO III: Desprotegidas frente a la violencia sexual

Questo 10
Se indica correctamente la clase gramatical de la palabra transcrita
01) 02) 03) 04) 05) modo (l. 6) adverbio. vctimas (l. 22) sustantivo. muchas (l. 27) adjetivo indefinido. ni (l. 27) preposicin. los (l. 44) artculo.

Descubr que mi esposo haba violado a nuestra hija de ocho aos. Me dijo con desdn que como la nia era hija suya poda hacerlo de nuevo si quera. (Madre de una vctima de violacin)
No ms violencia contra las mujeres. Disponvel em: <http:// www.es.amnesty.org/nomasviolencia/actua-oct07.php> Acesso em: 25 nov. 2007. Adaptado.

Questo 16
En el texto se
01) transmite la idea de que la violencia de gnero es un problema sin solucin. 02) muestra que el padre tiene el patrio poder sobre la vida de todos los miembros de la familia. 03) aconseja a tener ms cuidado con los jefes de familia porque son los principales agresores. 04) hace patente que esta forma de violencia se practica con mujeres de cualquier edad. 05) cuestiona el comportamiento pasivo de la mujer frente al comportamiento condenable del hombre.

Questo 11

Sobre el uso del lenguaje en el texto, se puede afirmar


01) 02) 03) 04) 05) que (l. 37) introduce una oracin subordinada sustantiva. les (l. 33) se refiere a los maltratadores (l. 35). Por supuesto (l. 13) introduce una hiptesis. nada (l. 9) denota intensidad. cualquier ( l . 6) se apocopa solo ante sustantivos masculinos en singular.

Q UESTES de 12 a 15
TEXTO II:

Questo 17
Pero bueno! Qu es esto de Solo pegar as a tu jugbamos hermana!? T eres tonto!? a paps y mams!

La expresin transcrita de nuevo podra sustituirse por


01) recin hecho. 02) una vez ms. 03) reemplazar algo. 04) restaurado. 05) renovado.

Questo 18

En relacin al texto, se puede afirmar:


01) frente a es equivalente a ante. 02) a introduce el objeto indirecto del verbo al que complementa. 03) nuestra es un pronombre posesivo. 04) desdn podra sustituirse por rabia sin alterar su significado. 05) hacerlo admite el pronombre antepuesto al verbo.

RICARDO Y NACHO. Disponvel em: <http://www.elmundo.es/albumes/ 2007/11/23/humor_malos_tratos/index_10.html>. Acesso em: 25 nov. 2007. Adaptado.

Questo 12

En la vieta
01) bueno expresa la aprobacin del padre al comportamiento del nio. 02) esto funciona como un pronombre. 03) as denota tristeza. 04) solo indica que el nio prefiere jugar sin la participacin de su hermana. 05) jugbamos forma verbal que engloba a todos los personajes del texto.

Questo 19

Con relacin al uso del lenguaje en el texto III, es correcto afirmar que
01) nuestra incluye, entre sus referentes, al autor y al lector del texto. 02) dijo forma verbal que corresponde a la 1 persona del singular. 03) que en las dos situaciones son pronombres relativos. 04) suya es un adjetivo posesivo. 05) si funciona como pronombre reflexivo.

Questo 13
01) buscar. 02) arrimar.

El vocablo pegar podra sustituirse correctamente, sin cambiar el sentido en el texto, por

Questo 20

Es correcto afirmar que los textos I, II y III


01) presentan opiniones contrarias en lo que respecta al tema tratado. 02) examinan temas poco actuales bajo una perspectiva conservadora. 03) se complementan ya que, desde puntos de vista diferentes, abordan temas semejantes. 04) estn en desacuerdo en relacin a la importancia dada al tema abordado. 05) hacen lo posible para tratar un asunto serio de forma humorada e irnica.
ESP- 7

Questo 14
01) apoyo. 02) tolerancia. 03) censura.

03) reprender. 04) empezar.

05) lastimar.

Con la expresin T eres tonto!?, el padre, en relacin al comportamiento del nio, manifiesta
04) indiferencia. 05) aburrimiento.

/ UESC-2-L- 2008

HISTRIA QUESTES de 21 a 40
INSTRUO: Para responder a essas questes, identifique APENAS UMA NICA alternativa correta e marque o nmero correspondente na Folha de Respostas.

Questo 22
A religio muulmana, durante sua formao e expanso,
01) se caracterizou por representar, em todas as sociedades que a adotaram, uma unidade de pensamento, dogmas e aes, que eliminou a possibilidade da formao de grupos minoritrios e radicais. 02) se constituiu, desde o incio, fundamentada na intolerncia e no fundamentalismo, em seus diversos aspectos. 03) se restringiu ao Oriente Mdio, o que provocou o isolamento geogrfico e cultural do Isl. 04) conseguiu manter a unidade poltica do povo muulmano, atravs da implantao de um governo teocrtico, desde os tempos de Mohammed at o incio do sculo XXI. 05) sofreu influncia, na sua formao, das concepes bsicas do cristianismo e do judasmo.

Q UESTES de 21 a 23
O vu foi, originalmente, introduzido nas antigas civilizaes da Prsia e da Mesopotmia e, mais tarde, na cultura greco-romana. Caracterizava o status feminino elevado, conferindo-lhe uma certa inacessibilidade. Habitual entre as mulheres judias, tornou-se, tambm, uma referncia das damas crists em Bizncio e na Idade Mdia ocidental. O profeta Mohammed [Maom] instituiu o uso do vu no sculo VI, na Arbia, para que as muulmanas tambm gozassem da mesma dignidade das demais seguidoras entre os povos do Livro, isto , da Tor e do Evangelho. Deste modo, numa poca selvagem e belicosa, quando a lei mal se delineava, o vu era uma salvaguarda. Porm, mais do que isso, o seu uso simbolizava a elevao espiritual da condio feminina, assim como o turbante concedia aos homens a sacralizao da cabea. O Isl pretendeu, atravs do sacerdcio universal, estender a toda a Umma (Comunidade) uma vestimenta que tornasse os fiis iguais diante de Deus. Portanto, o uso do vu nunca designou a submisso feminina, embora uma poltica gradualmente machista muito distante da poca em que as mulheres muulmanas cavalgavam e guerreavam ao lado dos homens refreou suas liberdades e, na mesma medida, seu rosto foi se tornando annimo. Com o tempo, o vu burkas, xadors e abayas veio a cair nas mos de uma intolerncia patriarcal cada vez maior, tornando-se motivo de apologia entre os fundamentalistas: wahabbitas da Arbia Saudita, radicais xiitas do Ir ps-Khomeni, talibs afegos e guerrilheiros do Hamas, na Palestina. Para estes, o vu se tornara uma arma de controle e excluso da mulher, privada de escolha quanto sua prpria indumentria. Pases, como o Iraque e o Lbano, nas ltimas dcadas, promoveram uma progressiva libertao do corpo feminino e seus costumes. Entretanto, hoje em dia, essa questo se reverte, pois muitas mulheres muulmanas passaram a reivindicar o uso do vu, tanto no Oriente Mdio quanto na Europa, como uma afirmao de sua identidade religiosa e como um ato de resistncia cultural. (ANUKIT, 2007).

Questo 23
Tomando-se como referncia o texto, aliado aos conhecimentos sobre os povos islmicos da atualidade, pode-se afirmar que
01) os pases muulmanos, em geral, se caracterizam pela intolerncia religiosa, pelo fundamentalismo e pela adoo de regimes democrticos. 02) os radicais xiitas do Ir defendem uma aproximao com a Rssia, objetivando o estabelecimento de uma economia socialista, associada a um governo religioso. 03) a ascenso do Hamas ao poder, na Palestina, uma conseqncia, entre outros fatores, da grave crise social e econmica vivenciada pelos palestinos. 04) os Estados Unidos apiam o regime dos talibs como mecanismo de conteno do avano socialista sovitico. 05) o regime de Sadam Hussein, no Iraque, se caracterizou pela liberdade religiosa e poltica e respeito aos direitos humanos.

Q UESTES 24 e 25
mar salgado, quanto do teu sal So lgrimas de Portugal! Por te cruzarmos, quantas mes choraram, Quantos filhos em vo rezaram! Quantas noivas ficaram por casar Para que fosses nosso, mar! Valeu a pena? Tudo vale a pena Se a alma no pequena. Quem quer passar alm do Bojador Tem que passar alm da dor. Deus ao mar o perigo e o abismo deu, Mas nele que espelhou o cu. (PESSOA, 2007).

Questo 24
O poema reflete o apogeu econmico portugus e a sua hegemonia mundial na poca
01) 02) 03) 04) 05) medieval. da dominao muulmana na pennsula ibrica. renascentista. salazarista. da adeso do pas Unio Europia.

Questo 21

De acordo com o texto,


01) o vu, ao longo dos sculos, tem sido utilizado como smbolo tanto de valorizao da mulher e de opresso do corpo feminino quanto de afirmao da identidade cultural. 02) o vu sempre foi utilizado como um smbolo de submisso feminina, independentemente da cultura que o adota. 03) a utilizao do vu como uma representao da opresso feminina foi um costume institudo por Mohammed, fundador do islamismo. 04) a sociedade medieval ocidental obrigou o uso do vu e do cinto de castidade s mulheres, submetendo-as ao controle do matriarcado. 05) a obrigatoriedade do vu nas mulheres atenienses possibilitava sua participao poltica, sem receio de represlias.
HIST- 8

Questo 25
O poema reflete uma viso de mundo
01) idealizada, porque Portugal, devido sua fragilidade econmica e poltica, em nenhuma poca da sua histria, foi uma potncia mundial. 02) realista, pois retrata o fato de que os portugueses foram, entre os povos conquistadores e conquistados, os que mais sofreram, no processo de expanso comercial. 03) irreal, pois os portugueses tiveram suas conquistas territoriais limitadas a extenses de terras no Brasil, sem ir alm do Bojador. 04) europocntrica, pois caracteriza a histria dos grandes descobrimentos a partir da tica portuguesa. 05) romntica, pois narra a histria da paixo entre os navegadores e suas mes, seus filhos e suas esposas.
/ UESC-2 -L- 2008

Q UESTES de 26 a 28
Pane no sistema algum me desconfigurou Aonde esto meus olhos de rob? Eu no sabia, eu no tinha percebido Eu sempre achei que era vivo Parafuso e fluido em lugar de articulao At achava que aqui batia um corao Nada orgnico tudo programado E eu achando que tinha me libertado Mas l vm eles novamente, eu sei o que vo fazer: Reinstalar o sistema Pense, fale, compre, beba Leia, vote, no se esquea Use, seja, oua, diga Tenha, more, gaste, viva [...] No senhor, Sim senhor, No senhor, Sim senhor [...] Mas l vm eles novamente, eu sei o que vo fazer: Reinstalar o sistema. (PITTY, 2007).

A notcia se refere greve de escravos de 1857, ocorrida na cidade do Salvador, e seu contedo permite afirmar:
01) As greves operrias que se expandiram durante o Perodo Colonial influenciaram o movimento dos negros contra a escravido. 02) Os negros resistiram escravido, utilizando-se tanto do confronto direto quanto de mecanismos de negociao com os senhores. 03) A incapacidade dos escravos de lutarem por seus direitos contribuiu para que os trabalhadores anarquistas os manipulassem. 04) A abolio da escravido extinguiu a luta dos negros por melhores condies de vida, em conseqncia da obteno da liberdade. 05) O interesse ingls em transformar o negro liberto em mercado consumidor foi determinante para que a abolio da escravido ocorresse sem a participao do escravo e para a adoo de polticas de integrao dos ex-escravos na sociedade industrial que se consolidava.

Questo 30

Questo 26
Os versos da cano Admirvel Chip Novo podem ser corretamente relacionados industrializao, durante
01) 02) 03) 04) 05) a o a a o Primeira Revoluo Industrial. Estado do Bem-Estar Social. Segunda Revoluo Industrial. Terceira Revoluo Industrial. Capitalismo Monopolista e Financeiro.

Em 7 de setembro de 1822, o Brasil declarou sua independncia. Dois anos depois, pegou emprestados 3,7 milhes de libras esterlinas para pagar dvidas contradas em Londres pela Casa Real Portuguesa. Essa era uma condio para ser reconhecido como pas, pelo Imprio Britnico e pelo resto da comunidade internacional. Ou seja, nossa primeira dvida serviu para criar o pas. (EM...2007, p. 133).

Tomando-se como referncia o texto, aliado aos conhecimentos sobre economia brasileira, pode-se afirmar, em relao dvida externa do pas, que
01) o milagre brasileiro fez crescer a dvida externa em grandes propores e manteve o pas dependente do capital estrangeiro. 02) a Primeira Repblica, atravs do estabelecimento do Funding Loan, reduziu o endividamento externo. 03) a estabilidade econmica do Brasil Imprio possibilitou ao pas deixar de contrair emprstimos estrangeiros. 04) os Estados Unidos foram o nico pas da Amrica a no reconhecer a independncia, porque o Brasil se recusou a apoiar a Doutrina Monroe, que tinha por objetivo fornecer emprstimos aos pases recm-emancipados. 05) o Brasil s poderia ser criado se contrasse dvida externa com os pases capitalistas europeus.

Questo 27
Os versos caracterizam uma situao de
01) 02) 03) 04) 05) padronizao do consumo e do comportamento. perda de identidade tnica e racial. mecanizao da produo de materiais orgnicos. vulnerabilidade do sistema de informtica. hierarquizao das relaes de trabalho.

Questo 28
O direito ao voto
01) universal foi uma concesso da burguesia inglesa do sculo XVIII, atendendo s reivindicaes do movimento cartista. 02) direto foi, primeiramente, conquistado na Rssia, durante o processo da revoluo bolchevique, e, posteriormente, popularizado no ocidente. 03) secreto foi uma conquista da classe trabalhadora do Leste Europeu, aps a Segunda Guerra Mundial, como mecanismo de instituio do socialismo pela via pacfica. 04) feminino e secreto foi institudo, no Brasil, durante o governo Vargas, dentro do iderio da sua poltica de conciliao de classes. 05) facultativo do analfabeto, estabelecido, no Brasil, com a Constituio de 1988, possibilitou classe trabalhadora controlar a estrutura poltica e determinar as polticas governamentais.

Q UESTES 31 e 32

A desigualdade social na Amrica Latina tem suas razes histricas no processo de colonizao mercantilista. A dependncia latino-americana, contudo, nunca foi aceita passivamente por seus povos que, em vrios momentos da sua histria, procuraram romper com essa situao.

Questo 31
Com base na informao, pode-se afirmar que os pases latino-americanos
01) no produziam riquezas que interessassem aos europeus, durante a poca mercantilista, devido ao estgio primitivo de suas organizaes sociais. 02) buscaram, em alguns momentos, um modelo de desenvolvimento autnomo, como no caso do Paraguai, no sculo XIX, que foi interrompido pelos interesses ingleses. 03) desenvolveram, aps a independncia poltica, um processo de industrializao com base nacionalista e estatizante. 04) romperam definitivamente com a dependncia externa durante o perodo populista, ao consolidarem uma poltica econmica que rejeitava o capital estrangeiro, como no caso de Getlio Vargas, no Brasil e Juan Pern, na Argentina. 05) entraram em choque com a poltica externa norte-americana, ao estabelecerem regimes ditatoriais militares, a partir da dcada de 60 do sculo passado, que fortaleceram a indstria nacional e estabeleceram a autosuficincia energtica.
HIST- 9

Questo 29
Jornal da Bahia, 2 de junho de 1857 Hontem esteve a cidade deserta de ganhadores e carregadores de cadeiras. No se achava quem se prestasse para conduzir objecto algum. Da alfndega nenhum objeto sahio, a no ser objecto mui porttil, ou que fosse tirado por escravos da pessoa interessada. [...] Os pretos occultaram-se; e se os senhores no intervierem nisso, ordenando-lhes que obedeam a Lei, o mal continuar, porque, segundo ouvimos, elles esto nessa disposio. (JORNAL... 2007).
/ UESC-2-L- 2008

Questo 32
A oposio explcita poltica imperialista norte-americana, hoje, na Amrica Latina, se manifesta
01) 02) 03) 04) 05) no Brasil e na Argentina. na Venezuela e na Bolvia. em Cuba e no Panam. no Haiti e na Colmbia. no Mxico e no Equador.

Questo 35

possveis sem juzo final Alguma coisa est fora da ordem Fora da nova ordem mundial (VELOSO, 2007).

Q UESTES 33 e 34

O conceito de ordem varia conforme o tempo, o espao e a situao histrica. No Brasil, o conceito de ordem significava, durante
01) a Primeira Repblica, garantir os direitos sociais e trabalhistas, evitando qualquer movimento grevista. 02) a Era Vargas (1930-1945), manter os direitos individuais e as liberdades polticas, objetivando a livre penetrao do capital estrangeiro. 03) o governo de Juscelino Kubitschek, reprimir as organizaes trabalhistas, a fim de conter a penetrao das multinacionais e fortalecer o capital nacional. 04) o governo de Joo Goulart, implantar a reforma agrria e o socialismo no pas, com o apoio da elite e da classe mdia. 05) o Regime Ditatorial militar, conter os movimentos sociais com a finalidade de manter uma poltica de arrocho salarial e de acumulao de capital nas mos da burguesia.

No creio que o tempo Venha comprovar Nem negar que a Histria Possa se acabar Basta ver que um povo Derruba um czar Derruba de novo Quem ps no lugar (GIL, 2007).

Questo 33
A partir da anlise do fragmento musical, aliada aos conhecimentos sobre os movimentos revolucionrios da Histria Contempornea, pode-se corretamente relacionar os versos
01) Revoluo Francesa, na sua fase jacobina, que, ao promover a execuo em massa de lderes populares, possibilitou a dominao poltica pela alta burguesia. 02) ao carter violento da Revoluo Russa, que manteve os privilgios da antiga aristocracia rural, com o apoio da nova elite social. 03) ascenso de Hitler ao poder, que, a partir de uma revoluo armada, estabeleceu um regime extremamente impopular na Alemanha. 04) expanso do neoliberalismo, que, com a derrubada dos regimes socialistas na Europa Oriental, v seus seguidores defenderem a teoria de que o sistema capitalista se tornou, definitivamente, vitorioso. 05) ao aspecto autoritrio e antipopular da Revoluo Cubana, que, em nome do povo, aumentou a desigualdade social que existia no pas.

Questo 36

O verso fora da nova ordem mundial remete


01) ao fracasso, no Brasil, das polticas de conteno da inflao e da retomada do crescimento durante o governo de Luis Incio Lula da Silva. 02) poltica intervencionista e s aes sociais compensatrias, empreendidas pelo governo Fernando Henrique Cardoso, no Brasil. 03) ao crescimento da desigualdade social e da concentrao da renda, no mundo atual. 04) aos ataques terroristas empreendidos pelos fundamentalistas palestinos da Intifada, s Torres Gmeas de New York, nos Estados Unidos, com a participao do governo de Saddam Hussein. 05) construo do muro que divide o Oriente Mdio, garantindo a soberania do Estado Palestino em detrimento dos judeus.

Questo 37

Questo 34
A derrubada de um grupo ou indivduo do poder ou a mudana de um sistema econmico por outro, fato recorrente na Histria, provoca transformaes profundas para as sociedades, a exemplo
01) da transferncia da Corte Portuguesa para o Brasil, pressionada pelas tropas napolenicas, que contribuiu para a conteno do movimento separatista brasileiro. 02) do conflito armado e direto entre os Estados Unidos e a Unio Sovitica, pelo estabelecimento da hegemonia mundial, caracterizando a Guerra Fria. 03) da Segunda Guerra Mundial, que ops, de um lado, os pases capitalistas democrticos e, do outro, os socialistas totalitrios. 04) da expanso da revoluo socialista na Amrica Latina, na segunda metade do sculo passado, que levou os Estados Unidos a interferirem militarmente para manter a democracia nessa regio. 05) da expanso do processo de globalizao e a consolidao da hegemonia norte-americana, uma conseqncia da dissoluo do socialismo real.

A charge denuncia, de forma satrica,


01) a desigualdade social e as deficientes condies de moradia da populao pobre do pas. 02) o alto preo da implantao da televiso digital. 03) a deficincia na transmisso de sinais de TV, nas favelas brasileiras. 04) os gastos suprfluos da populao suburbana, que compra televiso toda vez que h um lanamento no mercado. 05) os problemas de saneamento bsico e falta de escolas nas reas de moradia da populao pobre das grandes cidades brasileiras.

Q UESTES 35 e 36

Estou de p em cima do monte de imundo lixo baiano Cuspo chicletes do dio no esgoto exposto do Leblon Mas retribuo a piscadela do garoto de frete do Trianon Eu sei o que bom Eu no espero pelo dia em que todos os homens concordem Apenas sei de diversas harmonias bonitas
HIST-10

Questo 38
praticamente impossvel apontarmos para alguma regio africana que no est ou esteve envolvida em conflitos nos ltimos dez anos. Para 2007, temos os casos de Darfur, no Sudo, e Somlia.
/ UESC-2 -L- 2008

Um emaranhado geopoltico perpassa pela compreenso desses conflitos, que envolvem questes tnicas, religiosas, ideolgicas e econmicas. No limite, podem ser interpretados como um hbrido entre seculares rivalidades locais e a insero desses jovens pases no confronto da Guerra Fria. bem verdade que o continente, pela primeira vez desde as independncias, suspirou uma retomada econmica, mas a instabilidade poltica persiste e mantm um permanente estado de tenso, particularmente, na frica subsaariana. ( PRATICAMENTE..., 2007, p.79).

03) O Estatuto do Trabalhador Rural estabeleceu a desapropriao dos latifndios, independentemente da sua produtividade. 04) As Ligas Camponesas defendiam um projeto de reforma agrria pela via legislativa ou pela ao popular. 05) O Movimento dos Trabalhadores Rurais Sem Terra defende a produo dos transgnicos para o aumento da produtividade rural.

Os conflitos que ocorrem na frica so originrios, dentre outros fatores,


01) do estado tribal, primitivo e atrasado das sociedades africanas, que no evoluram com o passar dos sculos. 02) do trfico negreiro, que estabeleceu, na frica, o conflito entre Estados traficantes e os Estados fornecedores de escravos. 03) da poltica imperialista, que estabeleceu fronteiras artificiais, no respeitando a diversidade tnica e cultural da regio. 04) do processo de descolonizao, que colocou no poder lderes africanos, quando esses povos so incapazes de se autogovernarem. 05) do incentivo dos governos da Unio Sovitica e dos Estados Unidos, que lucram com a venda de armamentos para os diversos grupos rebeldes.

Referncias QUESTES de 21 a 23 ANUKIT, Yasmin. A mulher e o vu no Isl. Disponvel em: <http:// www.icarabe.org/CN02/artigos/arts_det.asp?id=45> . Acesso em: 03 dez. 2007. QUESTES 24 e 25 PESSOA, Fernando. Mar Portugus. Disponvel em: <http:// www.insiste.com.br/art/pessoa/mensage2.html>. Acesso em: 04 dez. 2007. QUESTES de 26 a 28 PITTY. Admirvel Chip Novo. Disponvel em: <http://vagalume.uol.com.br/ pitty/admiravel-chip-novo.html> . Acesso em: 03 dez. 2007. Questo 29 JORNAL... Disponvel em: <http://www.usp.br/revistausp/> . Acesso em: 05 dez 2007. Questo 30 EM..., Atualidades Vestibular. So Paulo: Abril, ed. 4, 2007. QUESTES 33 e 34 GIL, Gilberto. O Fim da Histria. Disponvel em: <http://www.gilbertogil.o-fim-da-historia.buscaletras.com.br>. Acesso em: 06 dez. 2007. QUESTES 35 e 36 VELOSO, Caetano. Fora da Ordem. Disponvel em: <http:// www.casadobruxo.com.br/poesia/c/caetano06.htm> . Acesso em: 02 dez. 2007. Questo 38 PRATICAMENTE..., Galileu, So Paulo: Globo 1. sem. 2007. Questo 39 DE QUE o crescimento...Galileu. So Paulo: Globo. , 1. sem. 2007.

Questo 39
De que o crescimento econmico ser a questo central do segundo mandato do presidente Luiz Incio Lula da Silva, ningum mais tem dvida. Com a consolidao da estabilidade, 12 anos depois da implantao do Plano Real, formou-se um consenso: chegou a hora de o Brasil voltar a crescer com vigor. De que... 2007, p. 35).

O crescimento econmico, com vigor, referido no texto, ocorreu no Brasil, no perodo republicano, durante a aplicao do Plano
01) SALTE. 02) de Metas. 03) Cruzado. 04) Bresser. 05) Collor.

Questo 40
O MOVIMENTO SEM-TERRA
Evidentemente, existem opinies divididas em relao ao movimento dos sem-terra; desde aquele imbudo ao mais grosseiro radicalismo, so cegos pelos preconceitos culturais, de uma sociedade, cristalizada em estratificaes sociais e por isso mesmo, mutilados no seu EGO, se deixam levar por impulsos e pelo mpeto da violncia, que nada resolve e que freqentemente leva aos mais exacerbados atos, que podem se transformar numa agresso prpria vida. Disto temos, infelizmente, muitos e muitos exemplos. O problema dos sem-terra tem que ser entendido como um aspecto em ebulio, assim como muitos outros que bem conhecemos e que s ganham sentido quando analisados no contexto global e cultural, onde se acham inseridos. (EVIDENTEMENTE..., 2007).

Questo 40 EVIDENTEMENTE... Disponvel em: <http://www.brasilescola.com/ sociologia/mst.htm> . Acesso em: 10 dez. 2007)

Fonte da ilustrao Questo 37 Disponvel em: <http://www.chargeonline.com.br/>. Acesso em: 02 dez. 2007.

***

Em relao questo agrria, no Brasil, pode-se afirmar:


01) As sesmarias contriburam para a concentrao fundiria, porque s podiam ser vendidas para os chamados homens bons 02) A Lei de Terras, no Imprio, proibia a venda de propriedades rurais, consolidando a propriedade latifundiria no pas.
/ UESC-2-L- 2008 HIST-11

B IOLOGIA QUESTES de 41 a
Questo 41

Q UESTES 43 e 44

60

INSTRUO: Para responder a essas questes, identifique APENAS UMA NICA alternativa correta e marque o nmero correspondente na Folha de Respostas.

Mais de 800 milhes de pessoas mais de quatro vezes a populao brasileira vivem diariamente com fome, ou insegurana alimentar, como companhia constante. Muitas mais tm deficincias micronutricionais: no ingerem vitaminas e minerais essenciais em suas dietas. Insuficincia de ferro e a anemia que resulta desta carncia a mais disseminada dessas mazelas. (CHENG, 2007, p.66)

A deficincia de ferro nas dietas repercute de forma mais imediata


01) na sntese da hemoglobina, molcula responsvel pelo transporte de oxignio para as clulas. 02) no processo de coagulao do sangue, comprometendo a sntese do fibrinognio. 03) na fisiologia normal da viso, causando a deficincia identificada como cegueira noturna. 04) na contrao muscular pela reduo da produo da actina e da miosina. 05) na transmisso de impulsos nervosos, inviabilizando as trocas inicas pela bomba sdio/potssio.

Questo 42
Bombeiros e voluntrios esto perdendo a batalha contra o fogo, que, h mais de duas semanas, devasta a mata nativa nos municpios de Piat, Abara, Rio de Contas e Livramento de Nossa Senhora, na Chapada Diamantina Meridional, a 730km de Salvador. Pequenos e grandes animais silvestres fogem desesperadamente da mata em direo s cidades e rodovias. A fuga dos animais reflete o drama das agresses ao meio ambiente, que tambm perde, diariamente, entre trs a cinco hectares de espcies em extino da flora, como madeiras nobres, orqudeas e bromlias. (SOUZA, A TARDE, 2007, p.13)

O bispo de Barra, dom Luiz Flvio Cappio, entra hoje no 15 dia de greve de fome em Sobradinho sem uma soluo vista para seu protesto, que visa impedir a continuidade nas obras de transposio do rio So Franscisco.(TORREO, 2007, p.4)

A figura seqencia de forma esquemtica, as repercusses sobre um organismo privado da alimentao habitual, mantido apenas pela ingesto de soro caseiro, no perodo de 15 dias.

Questo 43
A anlise desse cronograma de fome envolve a compreenso de que
01) o comprometimento do raciocnio instalado no final do perodo decorre de uma inverso de polaridade na conduo nervosa com a reorganizao das sinapses. 02) a queda de eficincia do sistema imunolgico, que se estabelece no organismo em jejum, decorrncia direta da carncia de molculas energticas para a sntese de anticorpos. 03) a obteno de energia pelo organismo nos primeiros quatro dias, sem alimentao, envolve a busca da energia contida em molculas de monossacardeo, de cidos graxos e de aminocidos. 04) a susceptibilidade a infeces graves, que pode ocorrer entre o 13 e o 15 dias, deve-se a produo insuficiente das hemcias. 05) a perda de peso, que j se manifesta no 5 dia, uma conseqncia direta da depleo das reservas de carboidratos localizadas nos msculos.

Uma conseqncia imediata da ao do fogo na mata


01) a inviabilizao dos habitats disponveis a organismos produtores. 02) a manuteno, sem perdas, da flora e da fauna resistentes ao calor. 03) a deteriorao dos nveis iniciais das cadeias alimentares, propiciando o aumento das populaes dos carnvoros superiores. 04) a perda do potencial evolutivo nas espcies que surgiram com novas colonizaes aps cessar o fogo atravs da sucesso ecolgica. 05) a reduo no tamanho de populaes endmicas nas reas consumidas pelo fogo.
BIO-12

Questo 44
A ingesto de soro caseiro, ao longo da greve de fome, preserva, por algum tempo, a sobrevivncia do organismo porque
01) propicia o aumento necessrio de produo de urina bastante concentrada. 02) fornece s clulas um suprimento de molculas energticas, possibilitando a renovao das protenas celulares.
/ UESC-2 -L- 2008

03) aumenta o teor de gua das clulas, tornando-as hipertnicas em relao ao ambiente intercelular. 04) disponibiliza para o organismo ons essenciais na conduo do impulso nervoso. 05) assegura um suprimento molecular essencial para a sntese de actina e de miosina, possibilitando a movimentao do organismo.

Questo 47
O modelo esquemtico, sob a hiptese da endossimbiose, destaca etapas em um dos caminhos que se estabelecem na evoluo da clula eucaritica.

Q UESTES 45 e 46
A figura esquematiza os nveis de estruturao do organismo, exemplificando com a organizao do sistema esqueltico humano.
S istem a corpora l do o rg anism o rgo

A partir de sua anlise, pode-se inferir que


Tec ido

O sso

Tec ido sseo N cleo

C lula

S istem a esquel tico d o corpo h um ano O rgan e las G olgi to m os M em bra na plas m tica C lula s sea N cleo M itocndrias

01) a utilizao da gua como doadora de hidrognio, no processo da fotossntese, uma habilidade encontrada no endossimbionte bacteriano. 02) a habilidade fotossintetizadora surgiu no sistema vivo aps a aquisio pelas clulas do sistema de endomembranas. 03) a endossimbiose, representada na figura, habilita a clula, de imediato, a realizar, com mais eficincia, a oxidao da glicose. 04) a evoluo do endossimbionte consolida, na clula eucaritica, uma associao parasitria. 05) a evoluo do cloroplasto no eucarioto garante a sua sobrevivncia sem depender da sntese protica.

Q UESTES 48 e 49

O xig n io e hidro gnio

M ol culas O gu a

M ac ro m olculas

P ro tena

Questo 45
A anlise do diagrama, com base em aspectos morfofisiolgicos do sistema esqueltico humano, permite considerar que
01) as informaes para sntese do clcio esto incorporadas ao genoma nuclear. 02) a localizao do clcio na superfcie celular, estruturando a membrana plasmtica, assegura a resistncia do tecido sseo. 03) a vida da clula expressa a ao individual de cada uma das suas organelas celulares. 04) a funo mecnica exclusiva da clula ssea justifica a perda das organelas citoplasmticas na clula adulta. 05) a formao de biomolculas uma etapa imprescindvel estruturao das clulas.

Questo 46
Alm de suas funes mecnicas bsicas, a estruturao do sistema esqueltico habilita o sistema a outras funes, como
01) sintetizar o hormnio que atua no crescimento do osso. 02) abrigar em cavidades estabelecidas, na pea ssea, tecido hemocitopoitico para a formao dos elementos celulares do sangue. 03) ativar o sistema de coagulao sangnea para reparar fraturas sseas. 04) armazenar, no canal medular do osso adulto, energia em molculas de glicose. 05) armazenar substncias txicas liberadas com a atividade metablica dos msculos.
/ UESC-2-L- 2008
m en o r P OTE NCIAL IDADE m aio r m aio r DIFE RE NCIAO m en o r

Questo 48
A figura esquematiza as contribuies do ectoderma, mesoderma e endoderma na formao das diferentes clulas que estruturam o organismo, evidenciando que
01) as clulas ectodrmicas so geradoras de tecido endcrino que sintetiza hormnios envolvidos no metabolismo da glicose. 02) as clulas que proporcionam a difuso do CO2 do sangue para o meio externo so de origem mesodrmica.
BIO- 13

03) os tecidos de proteo e de revestimento resultam da proliferao e diferenciao das clulas mesodrmicas. 04) o processo de diferenciao inclui mecanismos de transcrio diferencial dos genes. 05) a potencialidade de uma clula diretamente proporcional sua especializao.

Questo 52
A partir da anlise do diagrama, numa perspectiva evolutiva, pode-se inferir que
01) quanto mais evoluda a espcie, maior o nmero de pares de nucleotdeos. 02) eucariotos e procariotos se diferenciam preliminarmente pelos tipos de bases que constituem o genoma. 03) as leveduras incluem as espcies que apresentam o menor tamanho genmico. 04) o tamanho limitado do genoma dos procariotos est relacionado com a sua organizao celular. 05) a representao referente ao genoma humano eviencia uma relao direta entre esse tamanho e o tempo de aparecimento do homem na evoluo biolgica.

Questo 49
O processo de diferenciao a partir da embriognese inclui a formao de clulas gamticas no decorrer da meiose, processo que propicia a recombinao gnica, preservando a espcie e assegurando seu potencial evolutivo. Essa recombinao estabelece no zigoto
01) a predominncia de genes maternos no zigoto do sexo feminino. 02) a combinao aleatria dos cromossomos maternos e paternos. 03) a contribuio haplide de cada gameta. 04) a seleo de genes dominantes. 05) a presena do cromossomo x exclusiva no caritipo feminino.

Questo 53
A evoluo humana tormou-se 100 vezes mais rpida e provocou um aumento das diferenas genticas entre pessoas que vivem em continentes diferentes [...]. As evidncias encontradas por um grupo de antroplogos americanos das universidades de Utah e Winconsin-Madison pem em xeque a antiga teoria de que a evoluo desacelerou ou parou por completo no homem. A anlise dos cientistas sugere, no entanto, que o processo de seleo natural se tornou cada vez mais veloz. [...] Quando os seres humanos surgiram na frica e se dispersaram por outras regies, h 40 mil anos, o ritmo da evoluo se acelerou em comparao com os seis milhes de anos anteriores. Desde ento, mais mutaes so produzidas. (EVOLUO..., 2007)

Questo 50
Os cogumelos so altamente nutritivos. Apresentam aminocidos essenciais e so ricos em vitaminas, fibras, protenas, carboidratos e sdio.(FRANCO, 2006, p. 56)

Embora compartilhando aspectos comuns com outros grupos biolgicos, os fungos constituem um grupo muito peculiar que se caracteriza, entre outros aspectos, porque
01) so aclorofilados com capacidade de realizar a fotossntese. 02) exibem, nas formas pluricelulares, a estrutura micelial que emerge da organizao de hifas. 03) apresentam clulas habitualmente multinucleadas e sem paredes celulares. 04) se reproduzem por esporos e desenvolvem ciclos vitais com alternncia de geraes. 05) dependem da nutrio heterotrfica, comportando-se como ingestores.

A partir da anlise das informaes do texto e de conhecimentos sobre a evoluo biolgica, correto afirmar:
01) O processo evolutivo na espcie humana cada vez mais dependente de caractersticas adquiridas. 02) As epidemias de doenas graves, que em muitos momentos da histria reduziram o tamanho das populaes humanas, atuaram naturalmente como fator de seleo. 03) O fluxo gnico entre populaes humanas contribui para acentuar diferenas fenotpicas entre essas populaes. 04) O potencial de manipulao do ambiente de Homo sapiens, que vem sendo ampliado com o desenvolvimento tecnolgico, contribui para tornar a espcie mais suscetvel a evoluir. 05) As mutaes, sendo eventos direcionados pelo ambiente, representam a base molecular universal no processo evolutivo.

Q UESTES 51 e 52
M y cop las m a E . co li
le v edu ra

O diagrama representa a variao de tamanho do genoma haplide, com base no nmero de pares de nucleotdeos, em diferentes grupos de organismos.

A m o eba
fe ij o lrio s am am ba ia

D ro s o phila

tu b a r o

s ap o

s alam an d ra aq u tica

h u m an o

Questo 54
O incio da estao chuvosa na regio oeste do Estado no final de novembro no puxou os preos do feijo e carne para baixo, o que atenderia a uma expectativa dos consumidores. Fatores, como a seca prolongada de nove meses o normal de seis meses , o baixo ndice pluviomtrico na estao chuvosa passada, que levou a perda de at 100% nas lavouras da rea dos vales, contriburam para a reduo da oferta. [...] Durante 2007, o feijo carioca teve vrios aumentos. A saca de 60kg comeou o ano custando em torno de R$70,00 e entrou o ms de dezembro custando R$280,00. [...] Nos supermercados, a mdia de R$5,50 o quilo. (HERMES, 2007. p. 18)
/ UESC-2 -L- 2008

nmero de pares de nucleotdeos por genom a haplide

Questo 51
A partir da anlise do diagrama, pode-se inferir:
01) O diagrama evidencia uma maior uniformidade no tamanho do genoma das aves. 02) Um maior tamanho genmico assegura obrigatoriamente uma maior diversidade do grupo. 03) Os organismos unicelulares eucariotos esto includos no grupo que apresenta a menor variao no tamanho do genoma. 04) A variao no nmero de pares de nucleotdeos entre espcies de um determinado grupo indicador de sua diversidade. 05) A variao no tamanho do genoma proporcional diretamente ao grau de complexidade do grupo.
BIO-14

O aumento exagerado do preo do feijo, prato tpico na mesa do brasileiro, tornando-o de difcil aquisio pela populao, principalmente s famlias de baixa renda, pode empobrecer a dieta nutricionalmente
01) limitando a oferta de um tipo de semente como fonte pura de glicose utilizvel facilmente na obteno de energia. 02) privando o organismo de um alimento, que uma importante fonte de carboidratos associada, entre outros, a um suprimento de protenas e minerais. 03) comprometendo a fisiologia intestinal por reduzir, na dieta, suprimento de uma fonte insubstituvel de fibras. 04) diminuindo a oferta de fosfolipdios, o que compromete a biossntese das membranas biolgicas. 05) favorecendo a diminuio da resistncia do organismo a infeces, reduzindo a oferta da vitamina C.

Q UESTES 57 e 58

Thomas Robert Malthus (1766-1834) no acreditaria que seus famosos ensaios prevendo um mundo faminto, na proporo do crescimento demogrfico pudessem estar to equivocados e que o caminho do futuro fosse quase na direo inversa de suas previses. [..] Ao longo das ltimas duas dcadas, o que pesquisadores consideram uma transio dramtica alterou a alimentao e a sade de milhes de pessoas nos pases em desenvolvimento. Para maior parte desse bloco, a obesidade passa a ser uma ameaa sade pblica maior que a fome. A estaria o ncleo de desconcerto de Thomas Malthus. (CAPOZZOU, 2007, p. 06)

Questo 55
Os genes distribuem-se de forma linear nos cromossomos em posies definidas. Dessa ordem bsica, decorre a organizao cromossmica que pode atender funcionalidade exigida a uma estrutura hereditria e informativa em suas caractersticas morfofisiolgicas, como
01) a transcrio preserva, na molcula transcrita, a mesma composio nucleotdica da seqncia modelo. 02) a replicao semiconservativa garante, em 50% das molculas-filhas, a mesma identidade gentica da molcula-me. 03) as instrues genticas esto inseridas quimicamente na seqncia do DNA. 04) os erros na seqncia nucleotdica de um gene localizado em um dos cromossomos homlogos inativa o outro gene alelo. 05) a formao de pares AT e GC, na sntese do DNA, subordinada a enzimas especficas que catalisam a formao de pontes de hidrognio.

Questo 57
Na perspectiva de providenciar alimentao para a humanidade, contrariando as previses de Malthus, o caminho que pode conciliar a produo de alimentos, preservando a sade do Planeta, entre outros,
01) o avano em direo a tcnicas agrcolas que usam largamente fertilizantes, potencializando o aumento na produo do alimento. 02) a aplicao de agrotxicos para evitar o crescimento de ervas daninhas, ampliando o potencial de cultivo dos solos. 03) o uso de maquinrio apropriado para a aerao do solo, expandindo significativamente as reas de cultivo. 04) o uso de espcies agrcolas transgnicas resistentes a herbicidas, permitindo o uso irrestrito do produto. 05) a implementao da agricultura com adubao orgnica preservando a poluio qumica do solo.

Questo 58
Embora uma grande parcela da humanidade sobreviva em condies de desnutrio, outra parcela, evidenciando as grandes contradies da sociedade humana, enfrenta o problema da obesidade. Esse aumento da obesidade, em grande parte, deve estar relacionado a mudanas na alimentao sob influncias dessa epidemia globalizante. A anlise do problema envolve considerar que
01) a manuteno de uma dieta altamente calrica de importncia bsica para garantir um estado imunolgico saudvel. 02) a evoluo da obesidade no organismo humano deve conduzir a sociedade a estabelecer parmetros estticos. 03) o combate obesidade pode ser feito com subsdios pblicos s academias de ginstica, liberando-se o consumo de alimentos que engordam, sem prejudicar as indstrias de alimentos calricos. 04) a ingesto habitual de uma dieta rica em bebidas adoadas, leos vegetais e gordura animal constitui a base diettica necessria ao homem. 05) o controle da ingesto de gorduras deve prover as necessidades bsicas de colesterol para garantir a integridade das membranas biolgicas.

Questo 56
Niremberg teve 71 publicaes sobre neurobiologia nos ltimos 20 anos. Mas com toda sua produtividade, esses estudos nunca eclipsaro sua decifrao da linguagem de A, T, G e C. Ele no parece se importar com o fato de no ser muito conhecido por isso: Decifrar o cdigo gentico foi fantasticamente divertido, diz. Foi mesmo muito excitante. A fama pode ser fugaz, mas o cdigo gentico resistir enquanto houver vida. (REGIS, 2007, p. 30 )

Estudos de Niremberg e de muitos outros pesquisadores contriburam com esclarecimentos essenciais para a decifrao do cdigo gentico, entre os quais se identifica:
01) A tarefa de decifrao envolveu a identificao exata da seqncia dos trs nucleotdeos que codificam cada um dos aminocidos. 02) O cdon de iniciao e o terminalizao so idnticos em procariotos e eucariotos. 03) A combinao de trs bases entre os quatro possveis nucleotdeos implicou necessariamente a correspondncia de uma trinca para cada aminocido. 04) A alterao em uma das bases da trinca sempre suficiente para repercutir em uma mutao na cadeia polipeptdica. 05) A decodificao da informao gentica ocorre com a participao direta da molcula de DNA.
/ UESC-2-L- 2008

Questo 59
Cientistas tm observado como as mudanas climticas alteram ecossistemas globais. Um experimento de cinco anos agora revela os detalhes. Pesquisadores expuseram sees de uma pradaria de grama curta ao dobro de CO2 que normalmente recebe. O equilbrio das espcies de plantas se alterou: a rea ficou dominada por arbustos lenhosos, que aumentaram em 40% e metabolizam o CO2 mais
BIO- 15

eficientemente que as gramas. Os resultados [...] confirmam a hiptese de que, em um mundo rico em CO2, os arbustos substituram a grama no solo americano. A mudana poderia afetar o gado e outros animais que pastam. (YAM, 2007. p. 27).

A interpretao dos resultados do experimento permite concluir que


01) a maior concentrao de CO 2 torna mais eficiente o processo fotossinttico. 02) o desenvolvimento de arbustos expressa uma inverso em um processo de sucesso. 03) as espcies endmicas das pradarias foram substitudas por espcies exticas. 04) a modificao atmosfrica, disponibilizando planta maior quantidade de CO2, favorece a sntese de carboidratos armazenado em estruturas esquelticas. 05) as plantas arbustivas tornaram-se mais bem adaptadas maior concentrao de CO2.

Referncias Questo 41 CHENG, Fuzhi; Pinstrup-Andersen, Por Per. Os que ainda tm fome. Scientific American Brasil, Ano 06, n. 65, out. 2007. Questo 42 SOUZA, Juscelino. Fogo destri mata e expulsa animais. A Tarde, Salvador, 31/10/2007, Caderno Bahia. QUESTES 43 e 44 TORREO, Luisa. Cappio explica como tem suportado a greve. A Tarde, Salvador, 11/12/2007, Caderno Especial. Questo 50 FRANCO, Luciana. No reino dos cogumelos. Globo Rural. n. 253. nov 2006. Questo 53 EVOLUO humana mais rpida e aumenta diferenas entre continentes. Disponvel em: http://oglobo.globo.com/cincia/mat/2007/12/ 11/32/7543520.asp. Acesso em: 12/12/07 Questo 54 HERMES, Miriam. Consumidor busca opo para gastar menos. A Tarde, Salvador, 12/12/07, Caderno Economia. Questo 56 REGIS, Ed. O esquecido decifrador do cdigo. Scientific American Brasil, n. 67, dez 2007. QUESTES 57 e 58 CAPOZZOU, Ulisses. O engano de Malthus. Scientific American Brasil, n. 65, out 2007. Editorial. Questo 59 YAN, Philip.Fronteiras de arbustos. Scientific American Brasil, n. 67, dez 2007. Questo 60 CHOI, Charles. A vida como no a conhecemos. Scientific American Brasil, n. 65, out 2007. Fontes das ilustraes QUESTES 43 e 44 TORREO, Luisa. Cappio explica como tem suportado a greve. A Tarde, Salvador, 11/12/2007, p. 04. Caderno Especial. Questes 45 e 46 CAMPBELL, Mary. K. Bioqumica. Trad. Henrique Bunselmeyer Ferreira. Porto Alegre: Art Md., 2000, p.33.

Questo 60

A busca por vida extraterrestre deve prestar ateno vida alm da forma como a conhecemos. o que um grupo de cientistas aconselhou NASA que geralmente procura formas de vida, a exemplo daqueles que existem na Terra, baseadas em gua, carbono e DNA. [...] Especialistas em gentica, qumica, biologia, entre outros recomendaram que a NASA considerasse a chamada vida bizarra. Por exemplo, experincias em biologia sinttica desenvolveram molculas que codificaram informaes genticas, mas tm mais nucleotdeos do que o DNA e ou RNA. Em vez de gua, os aliengenas poderiam empregar amnia ou cido sulfrico como base para suas reaes bioqumicas vitais. Os novos organismos podem usar minerais como catalisadores no lugar de enzimas.(CHOI, 2007, p. 15.)

A hiptese de uma vida bizarra ter surgido em algum outro sistema planetrio, considerando o pressuposto de que o material gentico apresentasse maior diversidade de nucleotdeos e que a gua fosse substituda pela amnia, permite prever que, nessa organizao vital,
01) deveria ocorrer a presena de elementos qumicos inexistentes em outros sistemas planetrios. 02) a amnia poderia se utilizada como doadora de hidrognio no processo de utilizao de energia luminosa para a sntese biolgica primria. 03) a organizao do material hereditrio apresentaria um menor potencial de diversidade. 04) os processos vitais estariam subordinados a leis fsico-qumicas especficas. 05) estariam ausentes elementos qumicos necessrios sntese de cidos graxos.

Questo 47 ALBERTS, Bruce. Biologia molecular da Clula. Trad. Ana Beatriz Gorine da Veiga. Porto Alegre: Art Md., 2004, p.32. QUESTES 48 e 49 JUNQUEIRA, Lus Carlos Uchoa. Biologia celular e molecular. Rio de Janeiro: Guanabara Koogan, 2005, p. 219. QUESTES 51 e 52 ALBERTS, Bruce. Biologia molecular da clula. Trad. Ana Beatriz Gorine da Veiga. Porto Alegre: Art Md., 2004, p.33.

* * * * * *

BIO- 16

/ UESC-2 -L- 2008

You might also like