Professional Documents
Culture Documents
Kabanata 1 Sa Kubyerta
Tauhan: Donya Victorina Kapitan Don Custodio Ben-Zayb Padre Irene Simoun Padre Camorra Padre Sybila Padre Salvi Pangyayari: Sa Bapor Tabo na sumasalunga sa Ilog Pasig ay nakasakay ang ilang mga katauhan na mahalaga sa kwento. Silay ipinakilala at isinalaysay din ang tungkol sa nangyaring pagtakas ni Don Tiburcio kay Don Victorina dahil sa takot nang sinaktan niya ito. Nagkaroon ng pagtatalo sa pagitan ng mga padre ukol sa pagpapalalim ng ilog. Ito raw ay ipatuwid ng ayos; nagbigay si Simoun, ang mag-aalahas, ng isang lunas: humukay ng matuwid na kanal, sarhan ang dating Ilog Pasig gamit ang lupa at mapapaikli pa ang paglalakbay. Nakipagtalo si Don Custodio ukol dito dahil wala silang salapi na maibabayad sa mga manggagawa. Ayon naman kay Simoun Tauhan: Kapitan Basilio Basilio Isagani Simoun Padre Florentino Pangyayari: Sa ilalim ng kubyerta matatagpuan ang karamihan ng mga tao kasama ng mga makina, bulwak na tubig na nakahalo, at walang tigil na paswit ng bapor mayroong mga intsik, mga kabataan, mga mag-aaral at indyo. Ipinakilala si Basilio, isang mag-aaral ng medisina, at si Isagani at isinalaysay ang kalagayan ni Kapitan Tiyago na siyang nasubsob sa paghithit ng apyan. Pinag-usapan nila kasama ni Kapitan Basilio ang ukol sa panukala nila ukol sa Akademya ng wikang Kastila. Dumating si Simoun at silay nagtalo ukol sa pag-inom ng alak, na sabi ni Isagani ay sanay ay hayaan ang sapilitang paggawa nang walang bayad. Nag-aalala ang padre sa maaaring paghihimagsik. Ayon kay Simoun, ang mga maggagawa naman sa Ehipto at Romana ay hindi naghihimagsik. Sinabi naman ni Don Custodio na maaaring mag-alaga ng itik o pato na makakakain din ng lupa. Si Donya Victorina naman ay nandiri na lamang at tumutol. Kaugaliang Pilipino: Pagbibigay halaga sa mga dayuhan Sakit ng Lipunan: Sa pagkakaroon ng dalawang lugar ng mga tao sa kubyerta ang mga makakapangyarihan sa itaas, at indyo, instik at iba pa sa ibaba ipinapakita ang kalagayan ng pamahalaan kung saan mas binibigyang halaga ang mga kastila, mayayaman at prayle. Ang pagpapanggap ng pamahalaan ng kalinisan nito (simbolismo ng puting pintura) ngunit mayroong mga kadumihan at kaharasan sa likuran nito. Ang mabagal na pag-unlad dala ng kahinaan ng pamahalaan.
makabubuti sa lahat at magtatangumpay sila. Matapos umalis ni Simoun ay inisinalaysay ang buhay ng padreng kumupkop kay Isagani, si Padre Florentino, at sinabihang anak na huwag magpapakita sa kapitan upang hindi ito anyayahing umakyat. Kaugaliang Pilipino: Paniniwalang ang bata ay may kinabukasan pa; pagnanais sa pagkakaisa at pagtutulungan tungo sa kaunlaran; pagsang-ayon ng anak sa mga kagustuhan ng magulang, labag man ito sa kalooban niya; kalagayan ng pag-iisip muna sa balakid bago ang kabutihan kayat hindi natutupad ang mga balak. Sakit ng Lipunan: Ang pag-inom ng serbesa o alak at paghithit ng payan na silang nakakasira ng mga tao; pagtanggi ng pamahalaan na bigyan ng sapat na edukasyon ang kabataan, lalo na sa wikang Kastila ukol sa mga ibat ibang alamat ang Malapadna-Bato na tinitirhan ng espiritu bago pa dumating ang mga Kastila; ang tungkol kay Donya Geronima na ang kasintahang nangakong siyay pakakasalan ay nag-arsobispo; si Simoun at nakipagtalo ukol sa ginawa kay Donya Geronima na kinulong sa isang kweba; ang pagsaklolo ng isang Intsik sa Panginoong hindi nya pinaniwalaan dahil sa paglabas ng isang demonyong buwaya; ang huliy tungkol sa isang Ibarra na siyang tumalon sa lawa, siyay binaril at nagkaroon ng kulay dugo ang lawat hindi na siya muling nakita.
Tauhan: Padre Florentino Padre Sybila Padre Irene Padre Camorra Padre Salvi Simoun Pangyayari: Ang pangkat na nasa ibabaw ng kubyerta ay nagbibiruan at nagsasayahan. Pinag-uusapan nila ang kalagayan ng kalakalan ng mga indyo at intsik na tila lumalagpak at ang mga kahirapan nito. Nagsimula silang magkwento
Kaugaliang Pilipino: Pananampalataya sa Panginoon; paniniwala sa mga espiritu; paniniwalang ang arsobispo ay laging tama; pagtigil sa paniniwala sa pamahiin at espiritu dala ng mga Kastila, lalo na sa Kristiyanismo.
Sakit ng Lipunan: Pagpapatapon sa isang mabuting tao sa kulungan para lamang matahimik ito; pagtutugis sa taong walang sala
Kabanata 6 Si Basilio
Tauhan: Basilio Simoun Kapitan Tiyago Pangyayari: Nang gabing iyon ay hindi makatulog si Basilio kayay siyay nagtungo sa kagubatang datiy pagmamay-ari ng mga Ibarra, at patuloy siya sa paglalakad sa loob nito hanggang sa marating niya ang isang bunton ng bato kung saan nakalibing ang kanyang ina. Siyay nag-isip at naalala ang kanyang nakaraan. Marami siyang mga paghihirap na dinaanan: pagtakas sa Maynila, paghihiling na sana ay masagasaan na
Pagpapawalang-halaga sa pag-aaral ng mga ibang mag-aaral, lalo na sa mga mayayaman; katamaran sa pag-aaral; Sakit ng Lipunan: Pag-diskriminasyon sa mga Indyo, lalo nat kung iuukol sa kadamitang suot; ang pagpasok ng mga mag-aaral hindi para matuto, kundi upang makapasa lamang sa mga pagsusulit; ang
pangangailangan ng maraming kaibigan at koneksyon sa mga makakapangyarihan upang manalo sa pagtatanggol ng mga abogado sa halip na umasa sa kakayahan nito; miski ang mga guro ay tamad din magturo; dami ng magaaral sa isang klaset kaya mahirap matuto; hindi pantay na pag-unlad at kaibahan ng paaralan ng Ateneo at San Juan de Letran bayan at kanyang kalayaan. Pinagtanggol naman ni Basilio na itoy paraan upang maunawaan, mapaunlad ang pamamahala ng mga Kastila. Ayon kay Simoun, dapat ay sumama siya sa paghihimagsik sapagkat pareho silang tinaksil ng sariling bayan at dumanas ng napakasakit na mga karanasan. Nabatid ni Simoun na hindi niya nakukumbinse si Basilio. Sinabi na lamang niyang kung magbago ang isip ni Basilio at kailanganin ang tulong niya, mayroon siyang bahay sa Escolta. Nagpasalamant si Basilio at umalis. Si Simoun naman, na punung-puno ng kamuhian at paghihimagsik, ay naalala ang kanyang mga pinagdaanan, sina Elias, Don Rafael at Maria Clara. Kaugaliang Pilipino: Pagdadalaw sa mahal na yumao na at pagbibigay galang at dasal dito; pagpapahalaga sa utang na loob. Sakit ng Lipunan: Ang pagpapaalipin ng Pilipinas sa wikang Kastila, pati sa mga dayuhan; ang pagtanggi sa karapatdapat na edukasyon.
Kabanata 7 Si Simoun
Tauhan: Simoun Basilio Pangyayari: Habang si Basilio ay nasa gubat, nakarinig siya ng mga yapak ng isang tao sa kagubatan at nang siyang nagmasid, nakita niyang ito ay si Simoun. Dahil hindi nito suot ang kanyang salamin, nakilala ni Basilio ang mag-aalahas na siya palang si Crisostomo Ibarra na tumulong din kay Basilio na ilibing ang kanyang mahal na ina. Tinutukan siya ng baril ni Simoun, at ipinaliwanag naman ni Basilio na si Ibarra ay isang taong mahal sa kanya, dahil sa pagliligtas at pagtulong sa paglilibing ng kanyang ina. Sabi ni Simoun ay dapat silang magtulungan dahil pareho silang uhaw sa katarungan. Isinalaysay ni Simoun ang kanyang paglalakbay sa mundo upang magpayaman, at nanumbalik upang maghimagsik at makitang muli si Maria Clara. Tutol si Simoun sa pagpapatayo ng mga kabataan ng isang paaralan para matuto ng Kastila sapagkat isang paraan daw ito upang makalimutan ang sariling wika, humina ang nasyonalismo. Ang wika ang pag-iisip ng isang
na pasko na. Dahil sa labis na kalungkutan ay napipi ang matanda! Kaugaliang Pilipino: Pagbati ng Maligayang Pasko sa araw na iyon; pagtuturing sa araw na ito na araw ng mga bata at pagdaraos ng misa kasama sila; ang ibay tumatanggap ng mga aginaldo Sakit ng Lipunan: Ang pagdaraos at pagdiriwang ng Pasko nang hindi abot sa puso o kayay pilit laman
Kabanata 9 Si Pilato
Tauhan: Mga nag-uusap-usap Hermana Penchang Pangyayari: Naging usap-usapan ang nangyari kay Tandang Selo at ang karamihan ay walang pakialam. Pinagchismisan nila ang mga nangyari at maaaring nangyari kung hindi lamang umalis ng bahay si Kabesang Tales. Pinagbintangan naman ni Hermana Penchang, ang bagong amo ni Juli, na parusa raw ito dahil sa kakulangan ng pagdadasal at hindi pagturo nito kay Juli nang maayos. Sinabi rin niyang si Basilio ay isang demonyong nagbabalatkayong demonyo. Si Kabesang Tales ay nakauwi na rin, ngunit nang nakita ang kalagayan ng tahanan ay naupo na lamang sa isang sulok nang walang kibo. Kaugaliang Pilipino: Pagchichismis ukol sa mga pangyayari nang hindi inaalam ang katotohanan; paniniwala sa kaparusahan dala ng hindi pagdadasal Sakit ng Lipunan: Ang kakulangan sa awa at pagtulong sa mga mahihirap; paghahatol sa tao, pagpaparusa, at matapos ay aasal na parang wala siyang kasalanan.
Inilarawan ang kalagayan ng klase may mga kakulangan, kasikipan, at kagamitang panlabas lamang. Si Padre Millon, ang guro, ay mahilig magtanong sa mga mag-aaral, lalo na sa mga walang maisagot, sapagkat ikinatutuwa niya ang kawalang alaman ng mga ito. Pinapasaulo niya
lamang ang leksyon at siyay magtatanong na. Tinawag niya ang isang mag-aaral upang isaad ang leksyon at nagbigay ng mga tanong na hirap itong sagutin. Si Juanito Pelaez naman ang sunod na kanyang tinawag, at itoy humihingi ng tulong mula kay Placido. Nang mapansin ng padre ang pagbubulong ng mag-aaral, pinaupo si Juanito at pinatayo si Placido. Sunud-sunod ang mga tanong niya sa bata na nakasasagot naman, hanggang sa bandang huli ay hindi na mabigay ang tamang sagot. Siyay ipinahiya ng padre at sinabing hindi na maaaring pumasok pa ito sa paaralan dahil parang wala naman siya sa klase. Nagalit si Placido, at umalis. Matapos ng Tauhan: Macaraig Pecson Pelaez Sandoval Isagani Pangyayari: Si Macaraig ay isang mayaman na may malaking bahay. Dito ay nagtitipon-tipon ang mga pangunahing estudyante kung saan pinaguusapan nila ang tungkol sa pangukala nilang paaralan. Habang ang ibay niniwala na silay nagtagumpay, si Sandoval naman ay mayroong pag-aalinlangan. Ibinalita na si Padre Irene ay kampi sa kanya at kailangan nila ang pagkiling ni Don Custodio upang magtangumpay
klase ay wala rin naman natutunan ang mga mag-aaral. Kaugaliang Pilipino: Mapagtimpi, mapayapa, at marunong magtiis; kung maubusan na ng pasyensya ay marunong naman lumaban. Sakit ng Lipunan: Masikip at kulang-kulang sa kagamitan ang mga silid-aralin; walang natutuhan ang mga bata sa pag-aaral nila; may mga kagamitan sa paaralan na naroon lamang para masabing kumpleto sila sa kasangkapan, ngunit hindi naman talaga ginagamit para makatulong sa pag-aaral ng mga kabataan; ang mga guro ay walang kwenta magagawa nila ito sa pamamagitan ng pagkausap kay G. Pasta na manananggol o kay Pepay, isang mananayaw na kaibigan nito. Nagpasya silang lapitan ang manananggol. Kaugaliang Pilipino: Pagtitipon-tipon sa bahay ng isang kaibigan; mayroong mga takot sa panindigan ang sariling bansa. Sakit ng Lipunan: Ang pagbabawal ng masamang pag-uusap laban sa Heneral sapagkat silay maaaring madakip buhat dito; ang pagiging impluensyal ng mga tao sa paligid ng Heneral kayat tila wala siyang sariling pag-iisip, kundi nakikinig lamang sa mga pinagkakatiwalaang prayle