İSTANBUL TİCARET ODASI

TÜRKİYE’DE GÖZLÜK SEKTÖRÜ

Temmuz 2004

HAZIRLAYAN:
Müge BULUT
Etüt ve Araştırma Şubesi
Avrupa Birliği Servisi
 İÇİNDEKİLER

Sayfa No:

1. GÖZLÜK TARİHİ, TANIMI VE KAPSAMI 1

1.1 Tanımı 1
1.2 Tarihi 1
1.2.1 Doğu’da Gözlükçülük Tarihi 1
1.2.2 Batı’da Gözlükçülük Tarihi 2
1.2.3 Türkiye’de Gözlükçülük Tarihi 3
1.3 Kapsamı 4
1.4 “Gözlük” Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) 4

2. SEKTÖRÜN GELİŞİMİ VE POTANSİYELİ 2

2.1 Üretim 6
2.2 İthalat 6
2.3 Perakende 6

3. SEKTÖRÜN GÜNCEL DURUMU VE PERFORMANSI 7

3.1 Kapasite 7
3.2 Üretim 7
3.3 Tüketim 8
3.3.1. Türkiye’de Gözlük Kullanımının Yetersiz Olmasının Sebepleri 8
3.4 Diğer Sektörlerle İlişkiler 8
3.5 İstihdam 8
3.6 Dış Ticaret 9
3.7 Pazarın Büyüklüğü 10
3.8 Rakamlarla Gözlük Sektörü 11
3.9 Sektörün İç Hacmi 11
3.10 Yurtiçi Rekabet 11

4. SEKTÖRDEKİ KURULUŞLAR 12

4.1 Kamu Sektörü 12

4.2 Özel Sektör 12
4.3 Üretici, İthalatçı ve Distribütörler 12
4.3.1 Türkiye’deki Gözlük Üreticileri 12
4.3.2 Türkiye’deki Çerçeve ve Cam İthalatçı ve Distribütörler 12
4.4 Meslek Örgütleri 13
4.4.1 İstanbul Ticaret Odası 85 No’lu Meslek Komitesi 13
4.4.2 Dernekler 13
4.4.2.1 Tüm Optik ve Optometrik Meslekler Birliği Derneği 13
4.4.2.2 Türk Oftalmoloji Derneği 14
4.4.2.3 Gözlük İmalatçıları Derneği 14
5. SEKTÖRDE YAPISAL VE GÜNCEL SORUNLAR VE BEKLENTİLER 14

5.1 Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecinde Türkiye’deki Optisyenlik Eğitiminin

Sorunları 15
5.2 Uzakdoğu’dan İthal Edilen Standart Dışı Ürünlerin Fazlalığı 15
5.3 3958 Sayılı Meslek Yasası’nın Günün Koşullarında Yetersiz Kalması 15
5.4 Optometri Eğitimi ve Mesleki Düzenlemelere Gerekli Önemin
Verilmemesi 16
5.5 Excimer Laser veya Lasik Tedavi Sürecinde Gözlük Aleyhine Yapılan
Yanıltıcı Reklamlar 17

6. SEKTÖRLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER 18

6.1 5193 Sayılı “Optisyenlik Hakkında Kanun” 18

6.2 Sektörü İlgilendiren Diğer Yasalar 20
6.3 TSE’nin Çalışmaları 22
6.4 İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun Özel Koşulları 23

7. ULUSLARARASI REKABET 23

7.1 Gümrük Birliği 23

7.2 Optik Ürünler Fuarı 23
7.3 Teknolojik Seviye 24

8. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME 24

9. EKLER 26
 TABLOLAR

Sayfa No:

Tablo 1 - Gözlük GTİP Numaraları 5

Tablo 2 - Yerli Gözlük Üreticilerinin Yıllara Göre Üretim ve

Kapasite Adetleri 7

Tablo 3 - Gözlük İthalatı 9

Tablo 4 - Gözlük İhracatı 10

Tablo 5 - Toptan Fiyatlarla Sektörün İç Hacmi 11

Tablo 6 - Gözlük Camı Ve Çerçevesi İçin Kabul Edilen Fire Yüzdeleri 22

Türkiye’de Gözlük Sektörü

1. “GÖZLÜK” TANIMI, TARİHİ VE KAPSAMI

1.1 TANIMI

Kullanma oranının yüksekliği, o toplumun gelişmişlik düzeyinin de bir göstergesi

kabul edilen ve son asırların en büyük keşfi sayılan gözlük, gözleri dış etkilere karşı
koruyan ve insanların net görememe sorununu çözen bir tedavi aracıdır.

Başlangıçta estetik kaygılardan uzak sadece net görmeyi sağlayan bu araç,

moda olgusuyla beraber büyük bir değişim göstermiş, eskiden ihtiyaç olarak görülen
gözlüğe günümüzde bu çok önemli sağlık gereci olması niteliği yanında estetik
özelliği ile de bir aksesuar olarak bakılmaya başlanmıştır.

1.2 TARİHİ

Gözlüğün ilk olarak nerede geliştirildiği kesin olarak bilinmemekle beraber, çok
eskilerden beri Çin’de ve Avrupa’da, okumak için çerçeveye tutturulmuş büyütücü
mercekler yaygın olarak kullanılmıştır.

1.2.1. Doğu’da Gözlükçülük Tarihi

Ebu Ali Hasan İbn’ül-Heysem (965-1040)

Optiğe önemli katkıları olan Ebu Ali Hasan İbn’ül Heysem, İslam fizikçilerinin en
büyüğü sayılmaktadır. Batıda Alhazen olarak bilinen Heysem’in fiziki bilimlere ve
özellikle de optiğe yapmış olduğu katkılar, hem teori hem de pratikte yeni bir çağ
açmıştır.

Heysem’in optik konusundaki yapıtı Avrupa’da bu konuda yapılan çalışmaların

birçoğuna temel oluşturmuştur. Optik Hazinesi adlı kitabında daha önce Yunanlılarca
ileri sürülmüş olan bir düşünceyi,gözün bakılan nesneye doğru ışık ışınları yaydığı
düşüncesini reddetmiş, onun yerine ışık ışınlarının bakılan nesneden göze geldiğini
ileri sürmüştür. Kırılma yasalarını keşfeden Heysem ayrıca, gözün çeşitli bölümlerini
doğru olarak tanımlayan ve görme olgusunun bilimsel bir izahını veren ilk kişidir.
Optikteki kapsamlı araştırmaları sayesinde Heysem, modern optiğin babası olarak
kabul edilmektedir.

Aynı tarihlerde, (11. Asır) yaşamış büyük ilim adamı Mavsili ise, gözün
anatomisi, göz kapakları, gözyaşı kanalları, saydam tabaka, damar tabaka, mercek
ve göz sinirleri üzerinde büyük araştırmalar yapmış, oftalmoloji dalında çok değerli iki
eser yazmıştır. Bunların en meşhuru, 18. Asra kadar, göz hastalıkları konusunda en
iyi ders kitabı olarak kabul edilen “Kitab-ül-Müntehat Fi İlac-ıl Ayn” “Göz Tedavisi ve
Kullanılan İlaçlar Kitabı” asıl adı Ebu Kasım Ammar olan Mavsili Katarakt Ameliyatını
ilk defa gerçekleştiren hekimdir.

İstanbul Ticaret Odası 1

Türkiye’de Gözlük Sektörü

1.2.2. Batı’da Gözlükçülük Tarihi

Avrupa’da önce İtalya’da ortaya çıkan gözlüğü, ilk kez Floransalı Alessandro
Di Spina’nın geliştirdiği kabul edilmektedir.

İlk gözlüklü insan resmi ise, 1352’de Tommaso Da Modena’nın yaptığı

Provence’li Hugues’ün portresidir. 1480’de Domenice Ghırlandajo’nun bir resminde,
üzerinde gözlük bulunan bir sıranın önünde görülen Aziz Hieronymus gözlük
yapımcıları loncasının kurucusu olarak kabul edilmektedir.

Miyopluk için kullanılan iç bükey camlara ise ilk kez Raphael’in 1517’de yaptığı
Papa X. Leo’nun portresinde rastlanmaktadır. 1784’te, Benjamin Franklin mercekleri
yakın ve uzak görüşe göre ayırmış ve bunları tek bir çerçevede birleştirerek çift odaklı
sistemi bulmuştur.

Gözlüğün 13. YY’ın sonlarına doğru Bacon tarafından icat edildiği rivayet
edilmektedir. Bu rivayete göre; Bacon buluşundan dostu Goethal’i haberdar etmişti.
O da İtalya’ya yaptığı bir seyahat sırasında, bu sırrı Pisa rahiplerinden Spina’ya
açmış, Salvato d’Amarti adında bir Floransalı da gözlük kullanımını yaymıştır. 13.
YY’ın son yirmi senesi içinde gözlük kullanıldığı konusunda tarih vesikaları
hemfikirdir. 14. YY’ın ortalarında ise gözlük artık iyice yaygınlaşmıştır.

İlk zamanlarda gözlüğün daha ziyade lup ve pens şekilleri kullanılıyordu.

Bunlarla beraber, madeni teller ve ince kayışlar ile kulaklara ve şapkaya tutturulan
“besicle” adlı gözlükler de mevcuttu. Bu ilk montürlere presbiyopluğu (yakını
görmezliği) düzeltmeye yarayan konveks camlar takılırdı. Miyop camlar 15. YY’ın
sonlarında yontulmuş ve 17. YY’ın ortalarında doğru genelleşmiştir.

19. YY’a gelinceye kadar gözlükçülükte; iki yüzü sferik veya bir yüzü düz, diğer
yüzü sferik camlar kullanılmaktaydı. Bu basit küresel camların ancak merkez
kısımlarının net gördüğü, çevrelerinin kürelik sapma ve astigmatizma gibi kusurlardan
dolayı, yaygın ve bulanık hayaller verdiği anlaşılmıştır. 19. YY’ın başlarında, İngiliz
fizik alimlerinden Wollaston, bu kusurların giderilmesi çarelerini araştırmaya
koyulmuş ve 1803’te Dollond’a yaptırdığı menisk (bir tarafı konveks bir tarafı konkav)
camları övmüştür. Ancak Wollaston’un neşriyatı 19. YY optisyenlerinin dikkatini
çekmemiş ve bu camların yayılması için 96 yıl beklenmesi gerekmiştir.

1899’da Fransız okülistlerinden Ostwalt menisk camlar meselesini tekrar ele

alarak uzun hesaplar ve deneyler sonucunda, menisk konkav camların miyoplara
büyük faydalar sağladıklarına, buna karşı menisk konveks camların basit küresel
camlardan pek te üstün olmadıklarına kanaat getirmiştir.

1905’te Prof. Tcherning, bükey camların ön yüzlerinin yarıçaplarını

hesaplayarak astigmatizmayı azami derecede düzeltmeye çalışmış ve
astigmatizmasız camların muhtelif şekillerini tayin etmiştir. 1911’de Von Rohr
hipermetroplara, miyoplara, presbiyoplara ve astigmatlara mahsus menisk camların
hesaplarını yapmış ve katarakt ameliyatı geçirenler için “aspherique” camları
bulmuştur.

İstanbul Ticaret Odası 2

Türkiye’de Gözlük Sektörü

1912’de Iena Üniversitesi, bir optik medikal kürsüsü ihdas ederek, Von Rohr’u
bunun başına geçirmiştir. 1917 tarihinde de Zeiss Müessesesi, Iena’da bir
gözlükçülük mektebi açmıştır. Astigmat camlar 19. YY’da bulunmuştur. 1826’ta
Chamblant silindirik camları yapmıştır. Torik camlar da 1840’ta yontulmuş ve
Prentice’in 1895’te yayınlanan bilimsel çalışmasından sonra revaç bulmuştur.

1844’te Chevalier prizmatik camları tavsiye etmiştir. Gözlük şekli önceleri az

kullanılmaktaydı. Ancak 19. YY’da Dollond, Ramsden ve Adams gibi tanınmış İngiliz
optisyenlerinin çalışmaları sayesinde gelişmiştir. İlk gözlük montürlerinin köprü ve
sapları deriyi kestikleri için hastalara eziyet verirlerdi. Sonraları gözlük çerçevelerinin
köprü ve sapları rahat kullanılabilir hale getirilmiş ve plaketli köprüler ve esnek
pensler de yapılmıştır.

1885’te, Ernst Abbe ile Otto Schott, erimiş cama yeni elementlerin katılmasıyla
merceğin kırma indisinin ve ayırma gücünün istenilen biçimde düzenlenebileceğini
bulmuşlardır. 1910’da, tek parça çift odaklı camlar üretilmeye başlanmış ve ilk
üretimler Nurnberg ve Venedik’te yapılmıştır. Bugün dünyadaki en hafif gözlük 1.5
gram’dır.

1.2.3. Türkiye’de Gözlükçülük Tarihi

Türkiye’de gözlükçülük, 1940 tarihli, 3958 Sayılı Kanun ile yasal bir meslek
kimliğini kazanmıştır. Osmanlı’nın değişik kültür ortamından gelen meslek ustalarının,
Cumhuriyet Dönemi’nde de gözlükçülük dalında devam ettiğini görmekteyiz.

Önceleri İstanbul’da Eminönü ve Karaköy’de ve Anadolu’nun birkaç şehrinde

bazı saatçi ve eczanelerde “Pince Au Nez” veya “Ront” tipinde Avrupa menşeli çok
az miktarda bulundurulurdu.

1941 yılından sonra Sıhhat ve İçtimai Muavenet Vekaleti’nce düzenlenen

kurslar sonucu, edinilen ruhsatnameler ile, mesleki uygulama yaygınlaşmaya
başlamıştır. Bu dönemde, mesleğin gelişimi açısından, her firmanın bir okul
olduğunu görmekteyiz.

Gelişen toplum düzeyinin gereği gözlük talebinin artmasına paralel olarak yeni
perakende firmalar kurulmaya başlamış ve her kesimi tamamen ithalata dayalı
sektörde gözlük cam ve çerçeve toptan satıcıları oluşmuştur.

Bu toptancı-ithalatçı firmalar 1945-1955 arası İstanbul’da Sultanhamam,

Sirkeci ve Eminönü’nde kümelenmiştir. Bu firmalardan önde gelenlerden bazıları,
Sultanhamam Havuzluhan’da LigorAnestidis, yine Sultanhamam Camcıbaşı Han
Pipo Pazarı kurucusu Yervan Ütücüyan ve bu aileden Yegiya Ütücüyan, Vade
Ütücüyan, kurucusu Yordan Eumopulidis olan Faros firması halen Kuzikoğlu
Ailesindedir. Eminönü Celal Bey Han’da Juan Saragossi, Sava Savaidis, Yorgi T.
Pangiris, Sirkeci’de Essel Gözlük Deposu, Aristodimos Emmanoilidis’in Ariko Zeiss
Firması, Sirkeci Nafız Bey Han’da Kiryako, Toma Sifiropulos Kardeşler gözlük Cam
ve Çerçeve Depoları’dır.

1941-1950 yılları arasında ruhsatnameli perakende gözlük firmalarından

bazıları şunlardır; 1936 tarihinde İstanbul Ticaret ve Sanayi Odası kayıtlı Ankara Cad.

İstanbul Ticaret Odası 3

Türkiye’de Gözlük Sektörü

143 Sirkeci Adresi’nde Fevzi Toksoy Firması bugün aynı adreste Modern Optik
Yüksel Toksoy ve Ortağı Koll. Şti olarak devam etmektedir; Ecz. Salih Necati Emgen
Bahçekapı Eczanesi oğlu Rahmi Emgen tarafından 1948’de Beyoğlu İtiklal
Caddesi’ne taşınmış, halen torun Çetin Emgen tarafından Emgen Firması devam
etmektedir; Sirkeci Osmaniye Han’da Yusuf Sami Ünlüçerçi Oğulları Hulusi Ünlüçerçii
İzmir’de torun Serdar Ünlüçerçi İnteroptik Firması İstanbul’da ayrıca Yılmaz, Necati,
Erol, Metin ve Ethem Ünlüçerçi de aynı mesleği devam ettirmektedir; Beyoğlu İstiklal
Caddesi’nde Yorgo Lettas Kardeşler (Yorgo, Kosta, Niko) Sirkeci Mısır Çarşısı
karşısında; 1944 ruhsatnameli, halen Tüm Optik ve Optometrik Meslekler Birliği
Derneği Onursal Başkanı Tevfik Aydın Firması İstanbul’da Ankara Sıhhıye’de;
Mehmet Salim Diker Firması oğulları Alev ve Anıl Diker, torun Atıl Diker İstanbul’da
devam etmekte; yine Ankara’da Tevfik Rıza Gözlükçü oğlu Hazım Rıza Gözlükçü;
Ulus’ta torunlar Cafer, Rıza Gözlükçü ve Kadir Haluk Gözlükçü İstanbul’da mesleği
sürdürmekte; Nurettin Saatçioğlu 1940 yılında Erzurum’da; oğlu Necip Saatçıoğlu
İstanbul’da, Sıraç Altındağ önce Diyarbakır, halen oğulları Cem ve Fatih Altındağ ile
İstanbul’da Adil Kahraman Gaziantep’te Satmanlar ise Kayseri’de mesleğin ilkleri
arasında sayılmaktadır. Ayrıca Tüm Fenni Gözlükçüler Derneği Başkanlığını uzun
yıllar yapmış, gözlükçübaşı Sedat Ertun da mesleğin emektarlarındandır.

Tüm girdileri ithalata dayalı sektörde Milli Korunma Kanunu ile 1956-1960
yılları arası büyük durgunluk yaşanmış ve imalatın ilk adımları atılmıştır. Bunlardan
İzmir’de 1962 yılında Yatırımlar Holding önderliğinde Gözlük Sanayi A.Ş. kurulmuş,
asetat ve selüloit gözlük çerçevesi üretimine başlamıştır. İstanbul’da 1931 yılından
beri faaliyet gösteren Barika Afşar ve Oğulları Tarak Sanayi 1960 yılında Uygun Afşar
önderliğinde selüloit hammaddesinden Luxor gözlük çerçeveleri üretimi başlamıştır.
1972 yılından itibaren Yalçın İnan, Uygun Afşar ve Argun Afşar İnan Limited Şirketi’ni
kurup metal gözlük çerçevesi üretimine geçmiştir. Yine aynı yıllarda, 1962’de Pan
Koll. Şti. Nazaret Zergeroğlu, Garbis Zergeroğlu ve Muharrem Cömert ortaklığıyla
OP-SA adıyla faaliyete başlamıştır.

Rengin – Anadol – Cel Optik – EM – OP vs. gibi pek çok firma kurulmuş ve iç
tüketime yönelik çalışmışlardır. Sektörde her yönüyle yenilenme ve gelişme 1980’li
yıllardan sonra başlamış, sektörün her katmanı üretimden perakende ve laboratuar
çalışma düzeyini ileri ülkeler seviyesine taşıma gayretiyle büyük aşama
kaydedilmiştir. Büyük alışveriş merkezlerinin yaygınlaşması, İstanbul ilçelerinde hızlı
nüfus artışı ve ticari potansiyelin gelişmesi sonucu bazı firmalar şubeleşmeye
başlamış ve optik firma grupları oluşmuştur. Bu kuruluşlardan bazılar Fahri Kuz
Optik, Şişli Optik, Göz Grup, Eksen Grup mağazalarıdır.

1.3 KAPSAMI

Gözlüğü;
1. Optik (Numaralı),
2. Güneş,
3. Sportif faaliyetlerde, çalışma ortamında kullanılan koruyucu gözlükler,
olarak üç gruba ayırabiliriz.

Gözlük mağazalarında satılan optik ve güneş gözlüklerinin çerçeveleri metal

türleri, asetat, plastik, optyl ve karbon materyallerden oluşmaktadır. Koruyucu iş

İstanbul Ticaret Odası 4

Türkiye’de Gözlük Sektörü

gözlüklerine, örnek olarak kaynak gözlükleri, iş güvenliği gereçleri temin edilen iş

yerlerinde satılmaktadır.

1.4 “GÖZLÜK” GÜMRÜK TARİFE İSTATİSTİK POZİSYONU (GTİP)1

Gözlük sektörünün Gümrük Tarife İstatistik Pozisyonu (GTİP) 90.01 ile 90.05
arasında yer almaktadır.

TABLO 1
Gözlük GTİP Numaraları
90.01 Optik lifler ve optik lif demetleri; optik lif kabloları (85.44 pozisyonundakiler
hariç); yaprak veya levha halinde polarizan maddeler; her türlü maddeden
mercekler (kontakt lensler dahil), prizmalar, aynalar ve diğer optik elemanlar
(monte edilmemiş) (optik tarzda işlenmemiş camdan bu tür elemanlar hariç);

9001.30.00.00.00 - Kontakt Lensler

9001.40 Camdan Gözlük Camları;
9001.40.20.00.00 -Görme kusurunun giderilmesine mahsus olmayanlar
Görme kusurunun giderilmesine mahsus olanlar; her iki yüzü de işlenmiş
olanlar;
9001.40.41.00.00 - Tek odaklılar
9001.40.49.00.00 - Diğerleri
9001.40.80.00.00 - Diğerleri
9001.50 Diğer maddelerden gözlük camları:
9001.50.20.00.00 - Görme kusurunun giderilmesine mahsus olmayanlar
Görme kusurunun giderilmesine mahsus olanlar; Her iki yüzü de işlenmiş
olanlar;
9001.50.41.00.00 -Tek odaklılar
9001.50.49.00.00 - Diğerleri
90.03 Gözlüklere veya Benzeri Eşyaya Ait Çerçeveler ve Bunların Aksam Parçaları:

Çerçeveler;
9003.11.00.00.00 - Plastik maddelerden olanlar
9003.19 Diğer Maddelerden olanlar
9003.19.10.00.00 - Kıymetli metallerden veya kıymetli metallerle kaplama metallerden olanlar
9003.19.30.00.00 - Adi metallerden olanlar
9003.90.90.00.00 - Diğer metallerden olanlar
9003.90.00.00.00 - Aksam ve parçalar
90.04 Gözlükler ve benzerleri (görme kusurunun giderilmesine mahsus gözlükler,
koruyucu gözlükler ve diğer gözlükler);
9004.10 Güneş Gözlükleri;
9004.10.10.00.00 - Optik tarzda işlenmiş camlı olanlar
9004.10.91.00.00 - Plastik camlı olanlar
9004.10.99.00.00 - Diğerleri;
9004.90 - Diğerleri;
9004.90.10.00.11 - Optik tarzda işlenmiş camları olanlar (plastik camlı olanlar)
9004.90.10.00.12 - Röntgen gözlükleri (plastik camlı olanlar)
9004.90.10.00.19 - Diğerleri (plastik camlı olanlar)
9004.90.90.00.12 - Optik tarzda işlenmiş camları olanlar
9004.90.90.00.19 - Röntgen gözlükleri
- Diğerleri

2. SEKTÖRÜN GELİŞİMİ VE POTANSİYELİ

Sektörü, 1982 öncesi ve sonrası olarak iki dönemde değerlendirmemiz doğru

olur. 1982 öncesi ithalatı çok kısıtlı, dış dünyaya kapalı sektörün, sıkı koruma
altındaki yerli sanayi tekel konumunun verdiği rehavetle gerek materyal, gerek
aksesuar ve de en önemlisi model bazında son derece geri kalmış ve tüketici

İstanbul Ticaret Odası 5

Türkiye’de Gözlük Sektörü

beğenisinden uzak bir üretim çizgisinde “ne yaparsam satarım” konumundan, 1982
sonrasında birden inanılmaz bir değişim ve gelişim sürecine ulaşmıştır.

Sektörün gelişme olanakları ve potansiyeli, 3 değişik konu başlığıyla

değerlendirilmelidir; (1) Üretim, (2) İthalat, (3) Perakende.

2.1. ÜRETİM

Cam : Mükemmel ekolojik alt yapısıyla iç talebi karşılayan yerli ve yabancı

sermayeli şirketler, özellikle cam üretiminde ileri teknoloji ürünü hammadde
kullanarak, tüketici ihtiyaçlarına cevap verebilecek nitelikte ve yetenektedir.

Çerçeve: Serbest piyasa ekonomisi ve bilgi iletişiminin yaygınlaştığı günümüzde

üretim kalitesi çok yükselmiştir. Özellikle metal çerçevelerde yabancı firmalara fason
üretim yapacak kadar gelişmiş durumdadır. Ayrıca, asetat modasının yükselişe
geçtiği günümüzde, Avrupa’da el işçilik maliyetinin son derece pahalı olması yerli
üreticileri olumlu etkilemektedir.

Son yıllarda ucuz Uzakdoğu mallarının işporta ve semt pazarlarında kayıt dışı
olarak piyasaya girmesi, yerli üreticiler için önemli bir sorun yaratmıştır. Standart dışı
bu malların kalite eksikliği, perakendeci optik firma ve tüketicileri olumsuz
etkilemektedir.

2.2. İTHALAT

Cam : Her türlü mineral ve organik cam çeşidinin üretildiği sektörde, ileri teknoloji
kullanılmaktadır. Son yıllarda pazarda organik cam hakimiyeti ön plana çıkmaktadır.
Ancak, ucuz ve standart dışı uzak doğu üretimi antirefleli organik camlar önemli satış
grafikleri çizmektedir. Çerçevesiz gözlük modası sürdükçe, kırılmayan polikarbonat
camlar yakın gelecekte cam pazarının favori ürünü olacaktır. Bunların dışında,
Avrupa ve Japonya’dan ünlü markaların çok görüşlü camlarında da ithalat önemli bir
yer tutmaktadır.

Çerçeve : Pazarda önemli bir ithal çerçeve hakimiyeti vardır. Pazar, özellikle
AB’de çerçeve üretimini ele geçiren İtalyan markalarının hakimiyeti altındadır. Ayrıca
pek çok ünlü marka üretimlerini ucuz işçilik ve subvansiyon nedeniyle Uzakdoğu ve
özellikle Çin’e taşıdıklarından, ithalatın yönü büyük oranda Doğu’ya çevrilmiştir.

2.3. PERAKENDE

Son yıllarda hızla devreye giren alış veriş merkezleri, optik sektöründe ciddi
kabuk değişimlerinin yaşanmasına sebep olmuş ve olmaktadır. Bu merkezlerdeki
optik mağazalarla rekabet etmek için diğer optik mağazalarında da önemli gelişmeler
gözlenmektedir. Optik firmaların vitrin, teşhir düzenlemeleri ile mağaza
dekorasyonları ve gözlük hazırlanmasındaki teknolojik gelişme, makine ve müşteriye
hizmet şeklinde değişmiştir.

Halen pazarda görülmeyen yabancı sermayeli büyük mağaza zincirleri yakın

gelecekte Türkiye’de de gündeme gelecektir. Bu büyümenin doğal sonucu olarak
rekabet ortamı ve reklamlarla kampanyalar dönemi de başlayacaktır.

İstanbul Ticaret Odası 6

Türkiye’de Gözlük Sektörü

Sonuç olarak, nüfusunun maksimum % 15‘i gözlük kullanan bir ülkede

yaşamaktayız. Bu oran, Türk insanının göz sağlığının mükemmelliğinden değil, bu
konudaki bilinç ve sistem eksikliğinden kaynaklanmaktadır. Ancak, optometri eğitimi
veren okulların faaliyete başlayıp yaygınlaştırılması ile gelecekte dünya ortalamaları
olan % 55-60 seviyelerine çıkacaktır. Bu oranlar ise pazarda olumlu bir gelecek
işaretleridir.

Gözlük sanayi, 21. YY’ın en önemli sanayilerinden biri olarak kabul

edilmektedir. Önemli bir sağlık gereci olmasının yanında estetik ve moda unsuru da
gözlük kullanımını yaygınlaştırmaktadır.

3. SEKTÖRÜN GÜNCEL DURUMU VE PERFORMANSI

3.1. KAPASİTE

Genelde pek çok sektörde olduğu gibi istatistiki bilgi eksikliği, gözlük
sektöründe de büyük bir sorun teşkil etmektedir. Üretimden ithalata, istihdamdan
yatırıma dek birçok konuda doğru bilgi edinmek mümkün değildir. Zira, bazı firmalar
istatistiki bilgi taleplerine doğru yanıt vermemeyi tercih etmektedirler.

Hastanelerde ve özel poliklinik muayenelerinde de istatistikî bilgi

toplanmadığından dolayı, göz hastası, hastalıkları ve refraksiyon kusurları ve
dağılımları hakkında bilgi derlenememekte, dolayısıyla sektör yatırımcısına yol
gösterecek ön bilgi birikiminden yoksun kalınmaktadır. Bu belirsizlik, firmaların stok
maliyetlerini de ciddi oranda etkilemekte, rasyonel çalışmayı engellemektedir. Sağlıklı
bir sektör profiline ulaşılamamaktadır.

3.2. ÜRETİM

Günümüzde cam ve çerçeve üretiminde kapasite fazlalığı mevcuttur. Pazara

hakim üreticiler belirli dönemler haricinde hala tek vardiya çalışmaktadır. Türkiye’de
gözlük camı ve çerçevesi üretimi son derece sınırlı sayıda firma tarafından
gerçekleştirilmektedir. Birçok firmanın üretimi de istatistiklere yansımamaktadır.

TABLO 2
YERLİ GÖZLÜK ÜRETİCİLERİNİN
YILLARA GÖRE ÜRETİM VE KAPASİTE ADETLERİ
Üretim/Kapasite 1998 1999 2000 2001 2002 2003
Üretim (Adet) 761.378 758.236 653.880 690.167 781.054 924.552
Kapasite (Adet) 2.744.600 3.044.600 3.044.600 3.044.600 3.044.600 5.354.000
Kaynak: Tüm Optik ve Optometrik Meslekler Birliği Derneği

İmalat Birimlerinin büyük çoğunluğu KOBİ tanımında olan sektör firmalarının

AB-KOSGEB Finansman Destek Süreçleri Grubu İcra Komitesi’nin 21.05.2003 tarih,
2003/18 No’lu Kararı’na istinaden, çeşitli konu, kapsam ve unsurları içeren destek
programlarından yararlanmaları gerekmektedir.

Gözlük endüstrisinin katma değerinin çok yüksek olduğu herkesçe

bilinmektedir. Türk ekonomisi, sadece Çin Halk Cumhuriyeti’nden yapılan ithalattan
dolayı bile her yıl en az 100 milyon dolarlık bir kayba uğramaktadır. Kota, TSE

İstanbul Ticaret Odası 7

Türkiye’de Gözlük Sektörü

mecburi standart, garanti belgesi gibi uygulamalar ithalattın hızını kesmekte başarılı
olamamıştır.

Ankara Ticaret Odası’nın, 2003 yılında yapmış olduğu "Çin Malları Piyasa
Araştırması"na göre, gözlükçülük sektörü de Çin mallarının istilasına uğramış olup,
bugün piyasadaki malların % 40’ı Çin Halk Cumhuriyeti’nden ithal edilmektedir.

3.3. TÜKETİM

Gözlük tüketiminde arz talep dengesi arzın kendini denetlemesiyle dengede

görünmekle birlikte, tüketicinin bilinçlenmesiyle talep genişlemesi yaşanacak ve
üretimde çok vardiyalı rasyonel sisteme geçilebilecektir.

3.3.1. TÜRKİYE’DE GÖZLÜK KULLANIMININ YETERSİZ OLMASININ

SEBEPLERİ:

ƒ Göz sağlığına birey olarak önem verilmemektedir,

ƒ Halkımız göz sağlığı ve gözlük kullanma konusunda yeterli düzeyde bilinçli
değildir,
ƒ Türkiye’de yaygın göz taramaları yapılamamaktadır,
ƒ Göz doktorlarının sayısı düşüktür ve belli merkezlerde yoğunlaşmışlardır.

Gözlük konusunda % 90’ı bilinçsiz durumda olan halkın, göz sağlığı konusunda
bilinçlenmesi gözlük tüketimini artıracak bir etkendir. Çünkü, gözlük tüketimi artışı
insanların sosyal statülerindeki yükselme, okuma alışkanlığı, bilgisayar ve benzeri
araçların kullanımlarının yaygınlaşması, özet olarak bilinçlenmeyle doğru orantılıdır.

3.4. DİĞER SEKTÖRLERLE İLİŞKİLER

Yan sanayii dışa bağımlı bir sektör olan optik endüstrisinin, bu bağımlılığından
kurtulması teknik ve teknolojik ilerlemesiyle mümkündür. Gözlük sektörünün ilgili
olduğu diğer sektörleri şu şekilde sıralayabiliriz;

1. Deri, kumaş, torba ve plastik kutu muhafazalar,

2. Aksesuar,
3. Gözlük camı temizleyici kumaş ve spreyler,
4. Tel, vida, plaket, yay ve süs gibi metal ve silikon maddeler,
5. Cam ve çerçevelerin özelliklerini belirten ve koruyan ambalajlar,
6. Çerçeveye cam montajı hazırlığında kullanılan optik-optometrik ölçüm,
kesme makine, alet avadanlık ve aksesuarları.

3.5. İSTİHDAM

Gözlük sektörünün istihdam durumu, dünya standartlarındaki rakamlarla

karşılaştırıldığında, atölye bazındaki istihdam rakamları görülmektedir. Üretimde
geniş bir istihdam olanağı mevcut değildir. Perakende sektöründe yetişmiş eleman
açığı vardır. 5 üniversite bünyesinde açılmış bulunan “Optisyenlik Meslek Yüksek
Okulları” mezun vermektedir. Fakat 11 yıldır diploma veren bu okul mezunlarına
maalesef T. C. Sağlık Bakanlığı 3958 Sayılı Gözlükçülük Hakkında Kanun’un bir

İstanbul Ticaret Odası 8

Türkiye’de Gözlük Sektörü

maddesinde gereken düzenleme uzun yıllar, meslek örgütleri ve üniversitelerin tüm

çabalarına rağmen yapılamadığı için iş yeri açma ruhsatı verilememekteydi. Ancak
2004 yılında çıkartılan 5193 sayılı Yasa ile bu yanlış kısmen düzeltilmiştir.

Türkiye’de optik ve optometrik meslekler alanında bir insan gücü planlaması

ve ileriye dönük perspektifleri yapılmamıştır. İnsan gücü çeşitleri belli değildir. Dünya
Optometri Konseyi ve Avrupa Optometri ve Optik Konseyi’nin ekonomik insan gücü
istihdamı için yaptığı araştırmalar sonunda, kesin görev ve yetki tanımları yapılarak
uygulamaya konulabilmiştir.

Bu araştırmalarla, gelişmiş ülkeler için, her 100 bin kişiye bir göz doktoru, her
10 bin kişiye bir optometrist ve her 5 bin kişiye bir optisyen istihdamının sağlık
hizmetleri ekonomisi açısından ve halkın koruyucu göz ve görme sağlığı hizmetlerine
erişebilmesi yönünden optimal çözüm olduğu sonucuna varılmıştır.

Oftalmoloji fakülteleri dışında, 20 kadar optometri kolej veya fakültesi ile

optisyen yüksek okullarının açılması yönünde çaba harcayarak, bugün 6,5 milyar
nüfuslu dünya için, 110 bin oftalmoloğa ilaveten bir bu kadar optometrist ve 250 bini
aşkın optisyen yetiştirilmesine çalışılmıştır.

Bugün, optometri ve optisyenlik mesleğine kanunla yer vermeyen gelişmiş bir

ülke kalmadığı gibi, gelişmekte olan ülkelerin çoğunda, Türkiye’den çok daha ileri
düzeyde, bu elemanların yetiştirilmelerine gayret edilmektedir.1

3.6. DIŞ TİCARET

TABLO 3
GÖZLÜK İTHALATI
GTİP MODEL Değer (ABD Doları)
2000 2001 2002 2003 2004*
900311000000 Plastikten Gözlük Çerçeveleri 1.129.064 447.240 1.182.254 2.746.987 271
900319100000 Kıymetli Metal Kaplı Gözlük Çerçeveleri 1.826.421 1.029.863 391.747 44.116 43.396
900319300000 Adi Metallerden Gözlük Çerçeveleri 10.850.627 5.832.522 6.051.372 11.112.776 1.320.162
900319900000 Diğer Maddelerden Gözlük Çerçeveleri 5.759.319 2.002.649 1.751.718 618.075 91.534
Gözlük Çerçeveleri ve Güneş Gözlüğü
900390000000 2.051.217 1.267.970 1.663.327 3.268.497 540.846
Aksam Parçaları
Optik Tarzda İşlenmiş Camları Olan
900410100000 5.026.493 4.045.955 6.444.293 8.924.898 2.742.913
Güneş Gözlükleri
900410910000 Plastik Camlı Güneş Gözlükleri 4.400.425 4.119.556 3.985.823 5.381.052 1.491.197
900410990000 Diğer Güneş Gözlükleri 5.604.817 5.680.254 4.179.141 6.168.957 1.386.838
Optik Tarzda İşlenmiş Plastik Diğer
900490100011 37.483 92.914 148.978 348.581 66.657
Gözlükler
900490100012 Plastik Camlı Röntgen Gözlükleri 2.974 262 392 358 -
900490100019 Plastik Camlı Diğer Gözlükler 717.391 639.953 510.555 932.630 150.420
Optik Tarzda İşlenmiş Camları Olan
900490900011 418.736 220.731 299.111 164.023 -
Diğer Gözlükler
900490900012 Diğer Röntgen Gözlükleri 10.652 4.503 8.183 2.651 -
900490900019 Diğer Gözlükler 524.065 270.080 580.188 599.215 72.348

1
Saat & Optik, “Optisyenin Diyen Herkes Bu Yazıyı Okumalı”, Ocak-Şubat 1999, Sayı: 6

İstanbul Ticaret Odası 9

 Türkiye’de Gözlük Sektörü

TABLO 4
GÖZLÜK İHRACATI
GTİP MODEL Değer (ABD Doları)
2000 2001 2002 2003 2004*
900311000000 Plastikten Gözlük Çerçeveleri 55.314 41.722 61.824 80.943 22.802
900319100000 Kıymetli Metal Kaplı Gözlük Çerçeveleri 21.199 - - 1.547 -
900319300000 Adi Metallerden Gözlük Çerçeveleri 456.343 681.693 749.687 822.979 1.666
900319900000 Diğer Maddelerden Gözlük Çerçeveleri 45.689 58.659 183.872 160.996 22.103
Gözlük Çerçeveleri ve Güneş Gözlüğü
900390000000 33.106 19.468 - 230 -
Aksam Parçaları
Optik Tarzda İşlenmiş Camları Olan Güneş
900410100000 799.216 742.769 447.503 921.753 18.026
Gözlükleri
900410910000 Plastik Camlı Güneş Gözlükleri 118.907 52.539 42.025 82.332 1.297
900410990000 Diğer Güneş Gözlükleri 188.818 293.184 383.586 258.360 3.960
Optik Tarzda İşlenmiş Plastik Diğer
900490100011 3.202 1.858 - - 3.184
Gözlükler
900490100012 Plastik Camlı Röntgen Gözlükleri - - - - -
900490100019 Plastik Camlı Diğer Gözlükler 23.159 51.201 6.667 31.377 2.662
Optik Tarzda İşlenmiş Camları Olan Diğer
900490900011 64 2.210 400 3.794 -
Gözlükler
900490900012 Diğer Röntgen Gözlükleri - - 469 1.459 -
900490900019 Diğer Gözlükler 7.692 65.448 17.936 46.816 5.275
* 01-02 ayları

3.7. PAZARIN BÜYÜKLÜĞÜ

Bugün Türkiye’de gözlük pazarı yaklaşık 300 milyon dolarlık bir büyüklüğe
sahip olup, buna numaralı gözlük çerçeveleri ve güneş gözlükleri dahildir. Pazardan
yerli markaların aldıkları pay, kamu ve özel kurumların çalışanlarına sağladığı tedavi
giderleri çerçevesinde gözlük verilmesi ile artmıştır. T.C. Emekli Sandığı, S.S.K.,
BAĞ-KUR, üniversite, Silahlı Kuvvetler ve bankaların katkıları ile bu pay daha da
büyümektedir.

Gözlük firmaları çoğunlukla İstanbul, Ankara, İzmir gibi büyük kentlerde

toplanmıştır. Özellikle bugün, güneş gözlüğünde İstanbul, Ankara ile birlikte Akdeniz
ve Ege illeri pazarın büyük bölümüne hakim durumdadır.

Gözlük sektörü son zamanlarda hızlı bir gelişme göstermektedir. Gözlük

pazarındaki büyüme, özellikle güneş gözlüğünde yaşanmaktadır. Güneş gözlüğü
tüketimi artışı, insanların gelir düzeyi artışı ve bilinçlenmeleri ile doğru orantılıdır.
Bugün, Türkiye’de güneş gözlüğü kullananların % 72’si 24 yaşın altındadır. Nüfusun
% 65’inin 28 yaşın altında olduğu ve kentleşme oranının hızla arttığı
düşünüldüğünde, Türkiye’de güneş gözlüğü pazarının gelişmeye açık bir pazar
olduğu rahatlıkla görülmektedir.

Rekabete açık, hızla gelişen gözlük sektöründe gelecekte küçük işletmelerin

yerini büyük göz merkezlerinin alması beklentiler arasındadır.

Ancak butik gözlükçülük uygulamasında optisyen ile hastası arasında diyalog,

ürün tanıtımı ve güven ortamının tesisi ile paramedikal bir müessese olan bireysel
optisyenliğin her devir ve ortamda süregelmesi kaçınılmazdır.

İstanbul Ticaret Odası 10

Türkiye’de Gözlük Sektörü

3.8. RAKAMLARLA GÖZLÜK SEKTÖRÜ

Gözlük Kullanım Oranı : % 15

Yıllık Çerçeve Tüketimi
Yıllık Cam Tüketimi
Yıllık Güneş Gözlüğü Tüketimi
Cam ile İlgili Üretim Faaliyeti
Gösteren Firma Sayısı
Çerçeve Üreten Firma Sayısı
İthalatın Yapıldığı Ülkeler
: 7 -10 milyon adet
: 20 – 25 milyon adet
: 3 – 4 milyon adet
: 7 adet
: 13 adet
: İtalya, Fransa, Almanya, Çin, Japonya, G. Kore

3.9. SEKTÖRÜN İÇ HACMİ

Gözlük sektöründe istatistiki resmi bilgilere ulaşmak hemen hemen imkansız

olmakla birlikte, tahmini donelerle bazı değerler ifade edilebilmektedir. Ülkemizde
yıllık görme kusuru test ihtiyacı yaklaşık 30 milyon kişi/yıl’dır. (Amprik kriter 15
milyon öğrenci + 15 Milyon 40 yaş üstü nüfus).

70 000 000 - Ülke Nüfusu

10 500 000 - % 15 gözlük kullanan
8 000 000 - Adet/Yıl çerçeve tüketimi (çerçeve kullanım ömrü ortalama 1,5 yıl)
21 000 000 – Adet/Yıl cam tüketimi (kırılma, yıl içinde numara değişimi, aynı kişinin
uzak yakın kullanımı nedeniyle cam 1/1 tutulmuştur).

TABLO 5
Toptan Fiyatlarla Sektörün İç Hacmi
8 000 000 Adet Çerçeve / Yıl x 30 000 000 TL Ort. 240 000 000 000 000 TL
21 000 000 Adet Cam / Yıl x 7 000 000 TL Ort. 147 000 000 000 000 TL
3 000 000 Adet Güneş Gözlük /Yıl x 25 000 000 TL Ort. 75 000 000 000 000 TL
TOPLAM 462 500 000 000 000 TL

3.10. YURTİÇİ REKABET

5 bin dolayında optik mağazasının faaliyet gösterdiği günümüzde, rekabet

daha çok yeni modeller, muhtelif marka paylaşımları, doktor muayene promosyonları,
cam ve çerçeve, doktor paket programları konularında yaşanmaktadır.

Kredi kartı taksitlendirmesi sektördeki diğer bir rekabet unsurunu

oluşturmaktadır. Bankalar arası kart merkezi, yürürlükteki mevzuatlarına göre, kredi
kartı ile yapılan alışverişin üye işyeri tarafından taksitlendirilmesinin, bankalar arası
alınan karara uygun olmadığını bildirmiştir. Buna rağmen, bazı firmalar, bu yola
başvurmak suretiyle, haksız rekabete sebep olmaktadır.

Resmi – özel göz hastane ve poliklinikleri çevresinde kümelenen firmalar,

sektördeki büyük potansiyeli oluşturan T.C. Emekli Sandığı, S.S.K. ve Bağ-Kur hak
sahiplerini firmalarına yönlendirmek için uyguladıkları sistemler de çoğu kez meslek
etiği ile bağdaşmamaktadır.

İstanbul Ticaret Odası 11

Türkiye’de Gözlük Sektörü

4077 Sayılı “Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun ve 4054 Sayılı

“Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanunlar”ın açıkça belirlenmiş hükümlerine
rağmen, taksitli satışlar, kampanyalı satışlar, etiket yönetmeliği, ticari reklamlar ve
ilanlar konularında, sektörün değişik konum ve kuruluştaki çeşitli firmaları arasında
haksız rekabete konu pek çok uygulama yaşanmaktadır.

4. SEKTÖRDEKİ KURULUŞLAR
4.1. KAMU SEKTÖRÜ

Optik sektöründe kamu, yürütme görevini üstlenmektedir. Sektör;

ƒ T.C. Sağlık Bakanlığı,
ƒ T.C. Sanayi ve Ticaret Bakanlığı,
ƒ T.C. Adalet Bakanlığı,
ƒ T.C. İçişleri Bakanlığı,
ƒ T.C. Maliye Bakanlığı ile ilişkilidir.

4.2. ÖZEL SEKTÖR

Bugün Türkiye’de, biri işçi holding kuruluşu olmak üzere, yerli ve yabancı
sermayeli toplam 7 cam üretimi ve 20 cam ithalatı yapan firma mevcuttur.

Ankara, İzmir, Isparta, Balıkesir’de birer, üçü İstanbul’da tam teşekküllü

üretim yapan 7 firma, ithalatlarıyla zenginleştirdikleri ürünleriyle cam pazarının hakimi
durumundadır. Çerçeve üretiminde ikisi İzmir’de, biri Muğla’da, beşi İstanbul’da 20 ila
60 milyona kadar toptan fiyatla satılan gözlük çerçeveleri ile bu pazarın mutlak hakimi
durumundadır.

4.3. TÜRKİYE’DEKİ ÜRETİCİLER,İTHALATÇILAR,DİSTRİBÜTÖRLER

Sektörde bugün, İstanbul Ticaret Odası’na kayıtlı 375 adet irili ufaklı üretici,
ithalatçı, toptancı ve perakendeci firma bulunmaktadır. Ancak son zamanlarda küçük
firmaların bir kısmı kapanmaktadır. Toptan pazarın yaklaşık % 70’ine, 50 kadar büyük
firma sahip bulunmaktadır.

4.3.1. TÜRKİYE’DEKİ GÖZLÜK ÜRETİCİLERİ

Gözlük üreticileri denildiğinde, gözlük camı ve çerçevesi üreten firmalar

anlaşılmaktadır. Aşağıda sunulan gözlük camı üreticileri ithal ettikleri ham optik camı
çeşitli tür ve şekillerde işlemektedirler. Üretilen bu camlar ve gözlük çerçeveleri, T.C.
Sağlık Bakanlığı’ndan ruhsatnameli bir gözlükçü veya optisyen nezaretinde, o ilin
Sağlık Müdürlüğü’nden alınmış “İş Yeri Açma Belgesi” bulunan optik mağazalarda,
doktor reçetesi ve tüketicinin siparişi doğrultusunda birleştirilerek nihai tüketime hazır
hale gelmektedir. Türkiye’deki cam ve çerçeve üreticileri EK3’te verilmiştir.)

4.3.2. TÜRKİYE’DEKİ ÇERÇEVE-CAM İTHALATÇI VE DİSTRİBÜTÖRLERİ

Türkiye’de bugün, büyük çoğunluğu İstanbul’da olmak üzere 60‘ın üstünde

çerçeve ve cam ithalatçı ve distribütörü bulunmaktadır. (Geniş bilgi İ.T.O. 85 No’lu
Optisyenler, Optik ve Optometrik Ürünler Meslek Komitesi’nden temin edilebilir.)

İstanbul Ticaret Odası 12

Türkiye’de Gözlük Sektörü

4.4. MESLEK ÖRGÜTLERİ

4.4.1. İstanbul Ticaret Odası 85 No’lu Meslek Komitesi

1997 yılına kadar optik firmalar İstanbul Ticaret Odası bünyesinde Tıbbi
Cihaz-Dişçilik Malzemeleri ile birlikte, 57. Meslek Komitesi’nde temsil
edilmekteydi.

Ancak, optik sektörünün hızlı teknolojik gelişmesi ve yaygınlaşması,

meslek mensuplarının ısrarlı girişimleri, 57. Meslek Komitesi’nde sektör
temsilcilerinin yoğun takibi ve 8 Mayıs 1997 Tarih ve 20 No’lu Meclis
Toplantısı’nda alınan karar ile optik firmaları, İstanbul Ticaret Odası’nda 85.
No’lu Optisyenler, Optik ve Optometrik Ürünler Meslek Komitesi’nde temsil
edilmektedir.

4.4.2. DERNEKLER
4.4.2.1.TÜM OPTİK VE OPTOMETRİK MESLEKLER BİRLİĞİ DERNEĞİ

Sektörün ilk meslek örgütü 1951 yılında “Türkiye Fenni Gözlükçüler Cemiyeti”
adıyla, Tevfik Aydın, Anestidis, Ziya Aksu, Ütücüyan ve Rahmi Emgen tarafından
kurulmuştur.

Derneğin amaçları;

ƒ Türkiye’de sektörün tüm kesimleri arasında dil ve bilgi birliği ile sosyal
dayanışmayı sağlayabilmek,

ƒ Fenni gözlükçülüğün gelişmesine katkıda bulunmak ve iş hacmini genişletecek

çözümler geliştirmektir.

1980 yılından sonra, Dernekler Kanunu’nda yapılan değişikliklerle “Türkiye

Fenni Gözlükçüler Derneği” ismi “Tüm Fenni Gözlükçüler Derneği” olarak
değiştirilmiştir. Derneğin, İstanbul’daki merkezi dışında, Ankara’da da şubesi vardır.
Bugün, Adana, Ankara, İzmir, Kayseri, Konya, Gaziantep, Samsun başta olmak
üzere 20 adet Yerel Fenni Gözlükçüler Derneği ve iki adet optisyenler derneği
mevcuttur.

Yurt genelinde 2565 kayıtlı üyesi (794’ü İstanbul, 564’ü Anadolu’da olmak
üzere, toplam 1398 faal üye, 290 fahri üye ve 399 pasif üye) olan Tüm Fenni
Gözlükçüler Derneği, 17.09.2003 tarihinden itibaren adını “Tüm Optik ve
Optometrik Meslekler Birliği Derneği”2 olarak değiştirmiştir. İsim ile birlikte,
Dernek tüzüğünde de yapılan değişikliklerle oluşturulan yeni organlarla, üyelerin
sorunlarına ve mesleki konulara daha gerçekçi yaklaşımlar sağlanmaktadır.

2
Derneğe İstanbul’da 352, Anadolu’da 285 ruhsat sahipli müessesesi; İstanbul’da 442, Anadolu’da da 279 adet
mesul gözlükçülü müessesesi kayıtlıdır.

İstanbul Ticaret Odası 13

Türkiye’de Gözlük Sektörü

ECOO’nun 15-16/05/2004 tarihli Jolly HOtel St. Ermin’s Londra’da yapılan

genel kuruluna, Tüm Optik ve Optometrik Meslekler Birliği Derneği Başkanı Sayın
Abdullah Aydın ve Genel Sekreteri Sayın Serdar Çaldıran katılımı ve yapılan sunumu
sonucu tüm delegelerin oy birliği ile tam üyeliğe kabul olunmuştur. Bu olay, mesleğin
AB normlarına uyumda önemli bir aşamadır.

4.4.2.2. Türk Oftalmoloji Derneği

Türk Oftalmoloji Cemiyeti 16 Temmuz 1928’de İstanbul'da kurulmuş ve

çalışmalarını günümüze kadar sürdürmüştür. Türkiye’nin birçok yerinde Lokal
Derneklerin de kuruluşuna imkan sağlamıştır. Türk Oftalmolojisinin gelişmesinde
Eğitim Hastanelerinin yanında Oftalmoloji Derneği'nin de önemli rolü ve katkıları
olmuştur.

4.4.2.3. Gözlük İmalatçıları Derneği

1983 yılında kurulan, cam ve çerçeve imalatçı firmalarını bünyesinde toplayan

derneğin amaçları;

1. Meslektaşlar arasında, dayanışma ve işbirliğini sağlamak,

2. Gözlük standardı kanununun çıkartılması,
3. Dernek merkezinde doğru bilgi ve istatistiki çalışmaların yapılabilmesi için bilgi
bankalarının oluşturulması,
4. Diğer meslek örgütleriyle dayanışmanın sağlanarak, bilgi transferi yapılması,
5. İhracatın geliştirilmesi için gerekli yazışmaların yapılması,
6. Dernek ayrıca, TS.EN 1836 ve TS.EN 12870 standart ürün kontrolü için imalatçı
ve ithalatçı firmaların desteği ile, TSE Gebze ve İzmir’de laboratuar kurulmasına
yardımcı olmuştur,
7. Sözü edilen standartlar, zorunlu standart konumuna getirilmiştir,
8. 18.04.2004 tarihinden itibaren Dış Ticaret Müsteşarlığı, 2004/10 No’lu Tebliği ile
güneş gözlükleri ve optik gözlüklerde taban fiyat uygulaması başlattırılmıştır.

5. SEKTÖRDE YAPISAL VE GÜNCEL SORUNLAR VE BEKLENTİLER

Sektörün başlıca sorunları şu şekilde sıralanabilmektedir;

1. Göz sağlığının korunması konusunda bilgi eksikliği neticesi tüketimin bilinçsiz

olarak yapılması,
2. Uzakdoğu’dan ithal edilen standart dışı ürünlerin fazlalığı,
3. 3958 Sayılı Meslek Yasası’nın, günün koşullarında yetersiz kalması, uzun yıllar
yenilenememesinden kaynaklanan mesleki yasal ve uygulama dengesizlikleri,
4. Optometri eğitimine geçilmemesi ve mesleki düzenlemelere gerekli önemin
verilmemesi,
5. Eximer laser veya lasik tedavi sürecinde gözlük kullanımı aleyhine yapılan
gerçek dışı yanıltıcı reklamlar.

İstanbul Ticaret Odası 14

Türkiye’de Gözlük Sektörü

5.1. Avrupa Birliği’ne Giriş Sürecinde Türkiye’deki Optisyenlik

Eğitiminin Sorunları
Bugün Türkiye’deki Optisyenlik Eğitimi, gözlükçülerin geçmişte sahip olduğu
mesleki tecrübesi dikkate alınarak incelendiğinde, teorik derslerde bazı eksikliklerin
bulunduğu görülecektir. Bu eksikliklerin mesleği, uluslararası Optisyenlik seviyesine
çıkaracak şekilde giderilmesi, gerekli eğitim ve mesleki altyapı konularının şimdiden
oluşturularak, AB ülkeleri ile Türkiye arasındaki serbest dolaşım aşamasına
varıldığında, uluslararası mesleki eşitliğin yakalanması açısından önemlidir. Ayrıca
optometri eğitiminin üniversite programlarına alınarak, dört yıllık lisans düzeyinde
eğitim sağlanmalıdır.

5.2. Uzakdoğu’dan İthal Edilen Standart Dışı Ürünlerin Fazlalığı

İnsanların alım gücünün düşüklüğü gözlük kullanımını olumsuz olarak

etkilemektedir. Bu da taklit mallara yönelmelerine sebep olmaktadır. Her üründe
olduğu gibi, standart dışı mallar sektör için büyük tehlike oluşturmaktadır.

İnsan sağlığını doğrudan ilgilendiren bu ürünlerin mutlaka sağlık standartlarına

uygun olması gerekmektedir. Özellikle güneş gözlüklerinde, yerli veya yabancı
menşeli ünlü markaların model taklitli güneş gözlükleri, bunları kullanan insanlar için
ciddi tehlikeler yaratmaktadır. Güneşin zararlı UV ışınlarını kesmeyen bu güneş
gözlükleri göz dibindeki sinirlerin tahrip olmasına neden olmaktadır. Ayrıca antirefle
özelliği olan gözlük camları tercih edilmelidir.

Bu yüzden, insanların özellikle güneş gözlüğü alırken camları gerçek CE

normlarına uygun tercih etmeleri gerekmektedir. Organik camlı güneş gözlükleri kısa
zamanda çizilmekte ve gerçek koruyuculuk özelliklerini kaybetmektedir. Ancak bu tür
camlar, hafif olmaları ve istenilen tonda renklendirilmeleri nedeniyle yaygın şekilde
tercih edildiğinden, kullanımda dış etkenlerden çok iyi korunmalıdır.

Bazı Uzakdoğu ülkelerinden ithal edilen standartlara uygun kaliteli optik ve

güneş gözlükleri dışında, bugün Uzakdoğu’dan çok sayıda ithal edilen standart dışı
ürünler nedeniyle, gözlük sektöründe ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Bu malların
piyasaya sürülmesi sonucu, daha önce standartlara uygun mal ithal eden fakat
kuvvetli sermayesi olmayan bazı firmalar ithalatları durdurmak zorunda kalmaktadır.

Bugün, kalite ve standartlar dikkate alınmadan piyasaya sürülen sözkonusu

mallar için herhangi bir cezai müeyyide bulunmamaktadır. Bu yüzden, işporta ve
semt pazarlarında büyük boyutlara ulaşan belgesiz ve sağlıksız gözlük satışının
önüne geçilememektedir. Standart dışı, ultraviyole blokajı olmayan güneş
gözlüklerinin kullananlarda göz dibi kızarıklıkları ve katarakta varan sağlık sorunlarına
sebep olduğu bilinmektedir. Uzakdoğu’dan standart dışı malların ithalatının
önlenmesi için bu tür dampingli mallara bir önlem olarak konulan kota ve standartlara
uyumluluk, titizlikle uygulanmalıdır.

5.3.3958 Sayılı Meslek Yasası’nın Günün Koşullarında Yetersiz Kalması

Optik sektörü 22/6/2004 tarihine kadar, 1940 yılında çıkartılan “3958 Sayılı
Gözlükçüler Hakkında Kanun” çerçevesinde faaliyet göstermekteydi. Bu kanunda,
“Fenni Gözlükçü” tabiri geçmekte, fakat “optisyen”e yer verilmemekteydi.

İstanbul Ticaret Odası 15

Türkiye’de Gözlük Sektörü

1960 yılında çıkartılan bir yönetmelikle, (4 aylık kurslarla) elde edilen

mesleğin, 1992/1993 yıllarında yapılan iki imtihanla, mevcut gözlükçü ruhsat sayısı
2700’den 5000’e yükselmiş ve bu tarihten sonra, kurs tatbikatına son verilerek,
YÖK’ün 1989 yılında aldığı bir kararla, ön lisans düzeyinde (optisyenlik) programı
uygulayan (Sivas, Muğla, Samsun, Eskişehir, İzmir – 9 Eylül Üniversitesi) yüksek
meslek okulları faaliyete geçmiş, ancak bunların mesleki eğitim muhtevası ve görev,
yetki, istihdam alanları üzerinde bir mutabakat sağlanamadığından ve 3958 Sayılı
Kanun’da gerekli değişiklikler yapılamadığından, bu okul mezunları mesleklerini icra
edememekteydiler.

Bugün, Türkiye’de T.C. Sağlık Bakanlığı’nca verilmiş 5000 gözlükçü

ruhsatnamesi bulunmaktadır. Bunlardan yaklaşık 2800 adedinin işyeri bulunmakta,
diğerlerinin müstakil çalışıp çalışmadıkları bilinmemektedir. Burada karşımıza “Mesul
Müdürlük” kavramı çıkmaktadır. T.C. Danıştay 1. Daire Başkanlığı’nın 1994/69 No’lu,
1994/51 Esaslı Kararı’nca; “ruhsatname sahibi olmayan kişilerin ruhsatnameli mesul
bir gözlükçü istihdam etmek suretiyle gözlükçülük ticareti yapmalarına” engel bir
hüküm bulunmadığına, 20/04/1994 günü oybirliğiyle karar verilmiştir. Gözlükçülüğün,
Tabibler Birliği ve Eczacılar Odası güdümlü “Uydu Meslek” yerine, AB ülkeleri
düzeyinde “özenilir bir meslek” konumuna gelmesi gerekmektedir.

5.4. Optometri Eğitimi ve Mesleki Düzenlemelere Gerekli Önemin

Verilmemesi

Türkiye’de gözlük kullanımı, olması gerekenin çok altındadır. Gelişmiş

ülkelerde, gözlük kullanım oranı % 55 – 60 arasında seyrederken, bu oran Türkiye’de
henüz % 15’lerdedir.

Bugün gözlük kullanım oranının düşük olması, Türk halkının gözlerinin sağlıklı
olduğu anlamına gelmemektedir. Bunun sebebi, halkın gözlüğe ulaşamamasından
kaynaklanmaktadır. Sorunun kökenine inildiğinde ise, karşımıza gözlük reçetesi
üretiminin kısıtlı kalması çıkmaktadır. Türkiye’de yasa gereği gözlükler reçetesiz
satılamamaktadır. Ancak reçete yazmada, tek yetkili olan oftalmologların sayısı ne
yazık ki çok yetersizdir.

Bu sorunun çözümü için, paramedikal bir meslek olan optometristliğin,

üniversitelerin eğitim programına alınması gerekmektedir. Çünkü, optometri
eğitiminin olmaması, sektörün gelişmesini engelleyen önemli bir nedeni
oluşturmaktadır. Optometri eğitimi, en kısa zamanda başlatılmalıdır.

Bunun için öncelikle Türkiye’de, göz hastalıkları ve bunların tedavileri, göz ve

görme kusurları ile uğraşan kişilerin uzmanlık dallarının bütün dünyada olduğu gibi
ayrılması gerekmektedir. Gelişmiş ülkelerde göz sağlığı, Oftalmolog, Optometrist ve
Optisyen üçlüsünün uyumlu çalışmaları ile gerçekleştirilmektedir.

Ayrıca, optometri eğitiminin AB ülkelerine uygun hale getirilmesi

gerekmektedir. Buradaki eğitimin Avrupa’daki eğitime denk olması sağlanabilirse,
AB’ye girildiğinde, hizmet ve mesleklerin serbest dolaşımında bir sorunla
karşılaşılmamış olunacaktır.

İstanbul Ticaret Odası 16

Türkiye’de Gözlük Sektörü

Bugün, Sivas, Muğla, Samsun, İzmir (9 Eylül) ve Eskişehir’de olmak üzere,

optisyenlik eğitimi veren 5 yüksek okul bulunmaktadır. Ancak bu okullardan mezun
olan kişiler de, 3958 Sayılı “Gözlükçülük Kanunu”na göre ruhsatname
alamamaktaydı. Çünkü, kanunun 2. maddesine göre, T.C. Sağlık Bakanlığı’nın
düzenlediği 2 – 4 aylık kurslardan mezun olan kişiler, bu ruhsatnameyi
alabilmekteydi.

Eğitim düzeyi 2 yıllık ön lisans seviyesine çıkarıldığından, T.C. Sağlık

Bakanlığı’nın mesleki kurs uygulaması kaldırılmıştır. Fakat 3958 Sayılı Kanun,
ruhsatname alınmasını, kurs sonucuna bağladığından, Bakanlık ön lisans mezunu
bin genç optisyene, ruhsatname verememekteydi. Yani mesleki eğitim verilmekte,
ancak o mesleği uygulama izni verilmemekteydi.

Üniversite ön lisans 2 yıllık eğitimi alarak mezun olan bu kişiler, mesleklerini

serbestçe yapamamaktaydı. Türkiye’de optisyenlik eğitimi veren okulların
yaygınlaşması ve buradan mezun olan kişilerin görevlerini yapabilmeleri için
Gözlükçülük Kanunu’nun değişmesi ve AB optisyenlik optometrik meslek kanunlarına
uygun hale getirilmesi gerekmekteydi. 3

22.06.2004 tarihinde T.B.M.M.’de kabul edilerek T.C. Resmi Gazete’nin 25504

Sayılı nüshasında yayınlanarak yürürlüğe giren 5193 Sayılı “Optisyenlik Hakkında
Kanun” bu konulara kısmen çözüm getirmiştir.

5.5. Excimer Laser veya Lasik Tedavi Sürecinde Gözlük Aleyhine Yapılan
Yanıltıcı Reklamlar

Bu operasyonların, 18 yaş öncesi ve göz diyoptrisi sabitleşmemiş, hastalarda

asla uygulanmaması gerektiği, ayrıca operasyon sırasında kornea delinmesi, aşırı
kanama, katarakt ve körlük olabildiği, ameliyat sonrasında da göz kapağı düşmesi,
parlama, dalgalanma, göz kuruluğu gibi ciddi sorunlar yaşanmakta ve gece vasıta
kullanımının riskli olduğu bilinmektedir.

Göz kırma kusurunun sıfırlanması garanti edilemeyen bu ameliyat gerçeklerine

rağmen, bazı özel göz kliniği ve göz hastanelerince;

ƒ Gözlüklerinizi çöpe atın,

ƒ “Gözlüklerinizden ve lensten kurtuluyorsunuz” türünden tüketiciyi yanıltıcı reklamlar
sürdürülmektedir.

Söz konusu ilanlar ayrıca, 14.06.2003 tarihinde yürürlüğe giren T.C. Sanayi ve
Ticaret Bakanlığı Ticari Reklam ve İlanlara İlişkin İlkeler ve Uygulama Esaslarına Dair
Yönetmeliğin “Temel İlkeler” başlıklı 5. Maddesi ve “Dürüstlük ve Doğruluk” başlıklı 7.
Madde hükümlerine açıkça ayrılık taşımaktadır.

3
Optometrist : Üniversitede 4 yıllık lisans eğitimi sonucu, sadece gözün refraksiyon testini yaparak görme
kusurunu giderecek gözlük reçetesi yazabilen ve bir hastalık şüphesinde de hastayı kesin teşhis için göz
doktoruna sevk eden kişi.
Optisyen : Üniversitede 2 yıllık ön lisans eğitimi alan ve optometristin bir altındaki teknisyendir.
Refraksiyon hastanelerinde, optik mağazalarında cam-çerçeve imalatı yapan, kontak lens üretim yerlerinde, optik
gereç satan depo ve üniversitelerde çalışan, isterse serbest gözlük mağazası açıp işleten kişidir.

İstanbul Ticaret Odası 17

Türkiye’de Gözlük Sektörü

Aynı yönetmeliğin “Kötüleme” başlıklı 14. Maddesi ise “Reklamlar hiçbir

firmayı, kurum ve kuruluşu, hiçbir endüstriyel ticari veya diğer bir faaliyet veya
mesleği, hiçbir malı veya hizmeti aşağılayarak, ya da alay konusu ederek
kötüleyemez” hükmüne yer vermektedir.

Optik sektörünün meslek örgütü, önceleri Tüm Fenni Gözlükçüler Derneği,

sonrada Tüm Optik ve Optometrik Meslekler Birliği Derneği’nin girişimleri sonucu,
Reklam Özdenetim Kurulu 30.12.2003 tarih, 02/ROK-K 445/148 Sayılı yazıları ile bu
önemli konuyu belgelemektedir.

Konunun çarpıcı bir başka yönü de, eylül 2003 tarihinde Münih’te yapılan
Dünya Ofralmoloji Kongresi’nde açıklanan kararlarla, gelecek on yıl içinde lasik
cerrahi yönteminin mülti-milyar dolarlık global bir iş olduğu açıklamasıdır.

Bu konuda gerekli istatistik bilgi yetersiz olduğu için, deney ülke olarak az
gelişmiş ülkeler tercih edilmektedir. Cazip reklamlarla tanıtılan lasik teknolojisinin
sakıncalı yanları, kamuoyuna eksik anlatılmaktadır. Kampanyalar, tüketim
toplumunun genel bakış açısına göre yönlendirilmektedir. Bu teknolojinin yaratıcıları
ülkelerindeki yasalar nedeniyle lasik teknolojisini kısıtlı uygulamak zorunda
kaldıklarından, yasal açığı bulunan diğer az gelişmiş ülkeler ise açık pazar
oluşturmaktadır. (Bu konuda daha geniş bilgi için FDA’nın (US Food and Drug
Administration – http://www.fda.gov/cdrh/LASİK/risks.htm) web sayfasına
başvurabilinir).

Bu rant pazarından pay alabilmek amacıyla sayıları artan özel göz sağlığı
şirketlerinde yaşanan kıyasıya rekabet sonucu, yakın zamana kadar 3000 US Dolara
yapılan, halk arasında “Göz Çizdirme” olarak ta tanımlanan bu operasyonlar 300 -
500 Dolara kadar düşmüştür.

Konunun giderek kontrolden çıkma noktasına yaklaşması, T.C. Sağlık

Bakanlığı’nı da harekete geçirmiş ve Resmi Gazete’nin 09 mart 2004 tarih ve 25397
Sayısında bir tebliğ yayınlanmıştır. Eksimer Laser Cerrahisi, uygulanacak cerrahi
Müdahale Birimleri Hakkında Tebliğ’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ ile
“Uygulama İzin Belgesi” ve “Uygulama Birim Sorumluluğu” yükümlülükleri getirilmiştir.

6. SEKTÖRLE İLGİLİ YASAL DÜZENLEMELER

6.1. 5193 Sayılı “Optisyenlik Hakkında Kanun”

Gözlükçülük mesleği, 1940 yılında kabul edilerek Resmi Gazete’de

yayınlanarak, 1941 yılında yürürlüğe giren 3958 Sayılı “Fenni Gözlükçülük Hakkında
Kanun” ile yasa çerçevesine alınmıştır.

1 Haziran 1990 tarihli T.C. Resmi Gazete’de “Mezuniyet belgesine sahip

olmadan mesleklerini icra etmekte olan gözlükçülere ehliyet sınavı ile gözlükçülük
ünvanı kazandırılmasına dair yönetmelik” yayınlanmıştır. Yönetmelik gereğince, en
az 4 yıl süreyle gözlükçü olarak çalıştığını belgeleyen ve en az orta okul mezunu
olanların bu sınava katılabilecekleri belirtilmiştir.

Ancak, 1992 yılında Türkiye’de mevcut 2700 ruhsatname sahibine, bu sınavlar

sonucu 2500’ün üzerinde yeni meslektaş katılmıştır. Uzun yıllar mesleğe hizmet

İstanbul Ticaret Odası 18

Türkiye’de Gözlük Sektörü

vermiş, fakat eğitim düzeyi orta okul seviyesinde olan meslek madurlarına tanınan bu
hak, amacından sapmış ve meslek uygulamasında büyük dengesizlikler
doğurmuştur.

Türkiye’de mevcut fakat dağılımı dengesiz 2500 kadar göz hekimi ile halkın
görme kusuru test ihtiyacını karşılamak mümkün olmadığı gibi rasyonel de değildir.
Uzun ve pahalı bir eğitim sürecinden sonra elde edilen göz doktorluğu mesleğinin,
günümüz teknolojisinde, otorefraktometre ve benzeri aletlerle % 98 doğrulukla elde
edilen göz görme kusurlarının tespitinde kullanılması, ülke ekonomisi ve göz sağlığı
açısından kayıptır. Bu doktorların yurt çapında dağılımı düzenli değildir. Kırsal
kesimler ve küçük yerleşim birimleri göz doktorlarından yoksun kalırken, doktorların
çoğunluğunun büyük şehirlerde toplanmış olması dikkat çekmektedir.

Sonuç olarak, Türkiye’de % 15’lik gözlük kullanım verileri esas alındıkça, 70

milyon nüfusun en çok 10 milyonuna doktor yolu ile hizmet sunulmaktadır. Mesleki
eğitim yetersizliğini yanı sıra meslek kanunlarının eskimişliği sorunların temelini
oluşturmaktadır.

Numaralı gözlük camı satmak ve gözlükçü ünvanını kullanabilmek için

kanunda yazılı olan şartlar şunlardır,

ƒ Türk olmak,
ƒ 20 yaşını bitirmiş olmak,
ƒ En az orta tahsilini ikmal etmiş bulunmak, 4
ƒ Gözlükçülüğü yapmaya mani vücutça veya akılca bir arızası bulunmamak,
ƒ Sıhhat ve içtimai muavenet vekaleti tarafından verilen gözlükçülük
ruhsatnamesini haiz bulunmaktır.

Değişik zamanlarda, çeşitli meslek örgütleri girişimleri ile T.C. Sağlık Bakanlığı
tarafından hazırlanan kanun tadil ve teklifleri gündeme gelmiş fakat
gerçekleşememiştir. Ancak, Nisan 2004’te hazırlanan “Optisyenlik Hakkında Kanun”
T.B.M.M. Aile, Çalışma ve Sağlık Sosyal İşler Alt Komisyonu’ndan geçmiş,
22.06.2004 tarihinde T.B.M.M. Genel Kurulu’nda kabul edilmiştir.

Teklif yüksek okul mezunu gençlerin beklentisini karşılayacak ve mesleki

sorunlara kısmen çözüm getirecektir. Esasen AB ülkeleri ortak normuna uygun bir
yasa ile optometri eğitiminin önünü açmak ve sektörü arzulanan yasal düzeye
ulaştırmaktır.

22.06.2004 Tarihli, Esas 5193 No’lu “Optisyenlik Hakkında Kanun” Tasarısı Metni
ile Mesleki uygulamaya getirilen yeniliklerden önemli olanlar;

ƒ Numaralı Gözlük Camı ve Gözlük Çerçevesi Satmak ve gözlük montajı yapmak

üzere optisyenlik mesleğini icra edebilmek için, optisyenlik alanında en az ön lisans
seviyesinde mesleki eğitim ve öğretim veren yüksek okul mezunu olmak gerekir,
ƒ Optisyenler, yalnız koruyucu gözlükleri, güneş gözlüklerini ve göz hastalıkları
uzmanı tabibler tarafından verilen reçetelerde yazılı numaralı gözlük camlarını ve
çerçevelerini ve her türlü kontak lensleri satabilirler,
4
“Orta Tahsil” tanımlaması önceleri orta okul olarak değerlendirilirken, 1970’lerden sonra ilk-orta eğitim-
yüksek eğitim sıralaması çerçevesinde, lise mezuniyeti olarak değerlendirilmiştir.

İstanbul Ticaret Odası 19

Türkiye’de Gözlük Sektörü

ƒ Optisyenlik müessesesi açıp işletmek isteyenler, müessesenin açılacağı ilin en

yüksek sağlık idaresinden optisyenlik müessesesi ruhsatı almak zorundadır,
ƒ Optisyenlik müessesesi ruhsatnamesi tek bir müessese için geçerlidir,
ƒ Optisyenin mesleğini icra ettiği müessesede bizzat bulunması esastır,
ƒ Mesul Müdür tek bir optisyenlik müessesesinde mesul müdürlük yapabilir,
ƒ Sağlık kurum ve kuruluşların bünyesinde veya binasında optisyenlik müessesesi
açılamaz,
ƒ Optisyenlik müesseseleri, Bakanlığın ve mahalin en yüksek sağlık idaresinin
teftişine tabidir,
ƒ 30.12.1940 Tarih ve 3958 Sayılı Gözlükçülük Hakkında Kanun yürürlükten
kaldırılmıştır,
ƒ Bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce 3958 Sayılı Gözlükçülük Hakkında
Kanun Hükümlerine uygun olarak gözlükçülük ruhsatnamesine sahip olanlar
gözlükçü ünvanını kullanarak optisyenlik mesleğini icra edebilirler,
ƒ Optisyenler müesseselerinde mahalin en yüksek sağlık idaresince yaprak adedi
tastikli bir defter tutmaya ve bu deftere reçeteleri ve sahiplerinin isimlerini tarih
sırasıyla kayda mecburdur,
ƒ Optisyenlik ünvanına haiz olmadığı halde optisyenlik yapanlar veya optisyen
olduğunu ilan edenlerin müessesesi kapatılır,
ƒ Optisyenler, faturalarında optisyenlik ruhsatnamelerinin veya diplomalarının tarih ve
sayısını belirtmeye mecburdur.

6.2. Sektörü İlgilendiren Diğer Yasalar

Gözlük sektörü, “Tüketici Yasası ve Rekabetin Korunması Hakkındaki Kanun”

kapsamında sorumluluk altındadır. 4077 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki
Kanun’un “Ayıplı Mal ve Hizmetler” başlıklı 4. Maddesi’nde “Ambalajında, etiketinde,
tanıtma ve kullanma kılavuzunda yer alan veya satıcı tarafından vaat edilen veya
standardında tespit edilen nitelik ve/veya niceliğine aykırı olan ya da tahsis veya
kullanım amacı bakımından değerini veya tüketicinin ondan beklediği faydaları
azaltan veya ortadan kaldıran maddi , hukuki veya ekonomik eksikler içeren mal veya
hizmetler ayıplı mal veya ayıplı hizmet olarak kabul edilir” denmekte ve tüketicinin
haklarını koruyan açıklamalarla devam ederek aksi takdirde uygulanacak cezai
hükümler belirtilmektedir. Yani Madde 4’ün özünde tüketici korunmaktadır.

02.09.1995 tarih ve 22392 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 4077 Sayılı

“Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun” uyarınca “Garanti Belgesi” ile satılmak
zorunda olan Sanayi Mallarının listesine, 21 Şubat 1997 Tarih ve 22912 Sayılı Resmi
Gazete’de yayımlanan “Garanti Belgesi ile Satılmak Zorunda olan Sanayi Mallarının
ve Bu Malların Arızalarının Tamiri için Gereken Azami Süreler Hakkında Tebliğde
Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ” ile “Gözlükler ve Çerçeveler” de dahil edilmiştir.

AB’nin gözlük ve çerçeve ile ilgili uygulama ve normları dikkatle

incelendiğinde, gözlük ve çerçevelerin, birliğin imalat için belirttiği “norm ve
standartlar”a uyma mecburiyeti olduğu görülmektedir. Bu normlara uygun imalatı
gerçekleştiren firmalar da, ürünlerine AB ülkelerinde ürün pasaportu olan “CE” işaretii
vurmaktadır. Bu işaret, ürünün bu standart ve normlar dahilinde olduğunun ve
tüketicinin korunduğunun bir garantisidir. Yani, AB ve ilgili tüm dünya ülkelerinde
belirli bir standart ve normlarda imalat mecburiyeti getirildiğinden, ürün daha üretim
aşamasında tüketicinin lehine kontrol altına alınmıştır.

İstanbul Ticaret Odası 20

Türkiye’de Gözlük Sektörü

Ülkemizde, 14.02.2004 tarih, 2004/9 Sayılı T.C. Dış Ticaret Müsteşarlığı

Tebliği ile optik çerçeveler ve güneş gözlüklerinde CE işaretlemeleri ile ilgili
uygulamada, AB içi mevzuata uyum sağlanmıştır.

CE işareti ile ilgili uygulamalara açıklık getirilmesi amacıyla İstanbul Ticaret

Odası tarafından optik sektörüne, 20 Mayıs 2004 tarihinde bir toplantı düzenlenmiştir.

Ancak, “özel durumlar veya ülke koşulları göz önüne alınarak, ilave özellikler
aranabilir ve ürünler teste tabi tutulabilir”. Yani sözkonusu tebliğ ile, AB ülkelerinde
serbest dolaşımda olan CE işaretli tüm optik ürünler gümrüklerden çekilebilmektedir.

AB Topluluğu dışındaki ülkelerden gelen optik çerçeve ve güneş gözlükleri

ithalatında mecburi standartlar olan TS EN İSO 12870 ve 1836 standart kıstasları
aranmaktadır. Ayrıca, bu ürünlerde CE işaretinin de olması ön koşul olarak
aranmaktadır.

Yurtdışından ithal edildiğinde, imalat sırasındaki standart ve normlar dışında

hiçbir garanti belgesi verilmeyen, sadece kullanma kılavuzunu havi bir gözlüğe
ülkemizde garanti belgesi verme uygulamasının tatbiki, peşinde birçok problemleri de
getirmektedir.

Bu problemleri kısaca şu şekilde sıralayabiliriz:

ƒ Garanti belgesi verilen tüm malların kontrolü,
numaralarıyla sağlanmaktadır. Oysa gözlüklerde,
yukarısı) altın kaplamalılar hariç, böyle bir seri
numarası olmayan malı, hangi satıcının sattığı
tüketici arasında anlaşmazlıklar çıkabilmektedir.
sahip oldukları parça ve seri
belirli bir mikron (2/3 mikron ve
numarası mevcut değildir. Seri
belli olmayacağından, satıcı ile

ƒ Birbirini takip eden birkaç yıl boyunca imal veya ithal edilip satılmakta olan ve aynı
model ve renkteki yüzlerce gözlük veya çerçevenin, satıştan sonra geçen yıllar
içinde hangisinin hangi parti mala ait olduğunu belirlemek mümkün değildir.

ƒ Gözlük çerçevesi sürekli kullanılan, kırılmaya ve aşınmaya son derece uygun bir
mamüldür. Garanti belgesi verilen diğer ürünlerde, “kullanıcı hatası dışındaki
nedenlerle ortaya çıkan hatalar ve özürler garanti kapsamındadır”. Kullanıcı
hatasından kaynaklanan hatalar garanti kapsamına giremez. Gözlük ve çerçevede
ise sorun, mamül belirli norm ve standartlarda imal edilme mecburiyetinde
olduğundan, daha ziyade kullanıcı hatalarından kaynaklanmaktadır. Bunların
garanti kapsamına alınması ortaya daha da büyük sorunlar çıkartabilmektedir.

ƒ Vergi Usül Kanunu’na göre; gözlük ve çerçeve yıllık % 2 oranında fire

gösterilebilecek bir mamül olarak kabul edilmektedir. Yani, gözlük ve çerçeve,
henüz depo ve optik perakende firmasındayken dahi fire verebilmektedir.

1. 2002/6 Güneş gözlüğü ve optik çerçeve ithalatında Çin Halk Cumhuriyeti’ne

uygulanan kota,
2. Mecburi standart uygulamaları TS EN 12870 – TS EN 1836,

İstanbul Ticaret Odası 21

Türkiye’de Gözlük Sektörü

3. 14.06.2003 tarih, 25138 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanıp Garanti belgesi ile
satılmak zorunda olan sanayi malları listesine alınan optik çerçeveler ve güneş
gözlükleri,
4. Can, mal, çevrenin korunması için belirtilen kıstasların gerektirdiği zorunlu
işaretlemeler (CE),

Bu uygulamalar; Türkiye’de yaşayan insanlarımızın daha kaliteli, daha güvenli

göz sağlığına uygun optik çerçeveleri ve güneş gözlükleri kullanmalarını, yerli
sanayinin gelişimini haksız rekabet ortamından uzak tutarak kendi insanı için daha
kaliteli ve güvenli, standartlara uygun, ürünle ilgili her türlü sorumluluğu alabilme
yeteneğini sağlayacaktır.

Bu gelişmeler doğrultusunda, kaliteyi belirleyen uygulamalardan Türk

insanının göz sağlığından mahrum edilmesi, onun kendi alın terinin karşılığını
almasını engelleyici eski uygulamalara geri dönülmesi beklenemez. Kaliteyi
belirleyen uygulamalara devam edilmesi bundan hiçbir şekilde geri dönülmemesi ülke
menfaatleri ve Türk insanımızın göz sağlığı için vazgeçilmez kurallardır.

TABLO 6
GÖZLÜK CAMI VE ÇERÇEVESİ İÇİN KABUL EDİLEN FİRE YÜZDELERİ
Gözlük Camı İthalatında %2-3
Gözlük Çerçevesi Toptan Satışında %2
Gözlük Camı Toptan Satışında %3
Gözlük Çerçevesi İthalatında %2

* Gözlük camlarının yurt içinde muhtelif sebeplerle yapılan nakil ve paketleme dolayısıyla fire
nispetinin % 5 – 6,

* Gözlüklerin perakende satışlarında, camların kesilerek çerçeveye monte edilmesi için yapılan çeşitli
işçilik safhalarında ortalama fire nispetinin % 20 civarında olması normaldir.

* Gözlük çerçevesi, işçilik esnasında % 15 nispetinde fire ortaya çıkartmaktadır.

6.3. TSE’nin Çalışmaları

TSE’nin gözlük sektörü ile ilgili olarak belirlediği standart numaraları şöyledir;

ƒ TS.EN.ISO. 12870 : Oftalmik optik-gözlük çerçeveleri - genel özellikler ve deney

metotları – Direktif 93/42/EEC
ƒ TS.EN.174 : Kayak gözlükleri
ƒ TS.EN.1836: Kişisel göz koruması – genel kullanım amaçlı güneç gözlükleri ve
güneşe karşı koruyucu filtreler – Direktif 89/686/EEC
ƒ TS.EN.ISO 7998 : Terimler listesi
ƒ TS.EN.ISO 8624 : Optik ve optikle ilgili gereçler, oftalmik optik – gözlük çerçeveleri
için ölçüm sistemi
ƒ TS.ISO 9211-1: Optik kaplamalar tanımlar
ƒ TS.EN.ISO 9456 : Optik ve optikle ilgili gereçler, oftalmik optik – gözlük
çerçeveleri işaretlenmesi
ƒ TS.EN.ISO 11380 : Şablonlar
ƒ TS.EN.ISO 11381 : Vidalar

İstanbul Ticaret Odası 22

Türkiye’de Gözlük Sektörü

6.4. İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun Özel Koşulları

İş ve İşçi Bulma Kurumu’nun, optisyenlik mesleği için öngördüğü özel koşullar

aşağıdaki gibi belirtilmektedir;

ƒ Gözlerinde rahatsızlık olmamalı,

ƒ Göz, el eşgüdümü yüksek performans göstermeli,
ƒ Temizlik kurallarına azami itina ve dikkat göstermeli,
ƒ Estetiğe ve günün modasına önem vermeli,
ƒ Müşteriye seçeceği çerçeve ve gözlük tipi için doğru teknik bilgi verme ve ikna
edebilme yeteneğinde olmalı,
ƒ Optik teknolojisi ve sağlık bilimleri alanında yeterli bilgi sahibi olmalı ve bu
konudaki yazılı materyalin düzenli okunmasına merakı bulunmalı,

7. ULUSLARARASI REKABET
7.1. Gümrük Birliği

Gümrük Birliği ile, üretimde aksesuar zenginliği modelleri etkilemiş, pazarda

hissedilir bir ürün zenginliği oluşmuş ve varolan ithalatın payı artmıştır. Ancak
Gümrük Birliği, gözlük sektöründe, gümrüklerin indirilmesi veya gümrüklerin
sıfırlanmasından daha farklı bir boyutta incelenmelidir. Sektörde, Gümrük Birliği’nin
sosyolojik etkileri önemlidir. Örneğin, Avrupa Birliği Ülkeleri’nde, optisyenlik eğitimi
tek bir program çerçevesinde yapılmakta iken, Türkiye’de eğitim tabanı aynı değildir.

Birkaç üniversitede program kapsamına alınan “Optisyen” ön lisans eğitiminin

yaygınlaştırılması, AB Ülkeleri’nde uzun yıllardır uygulanmakta olan “Optometri”
lisans eğitim programına bir an önce geçilmesi ve bu müessesenin en kısa zamanda
tesisi gerekmektedir. Kısacası, optometri eğitimi AB Ülkelerindeki gibi bir standarda
bağlanmalıdır.

7.2. Optik Ürünleri Fuarı

Yerli, ithal ürünler ve yabancı sermayeli yatırımlar, kısacası sektörün gücü ve

dünya ile bütünleşme düzeyi en çarpıcı şekliyle fuarlarda görülebilmektedir.
Ülkemizde, optik sektörünün gelişimi, 1984 YILINDAN BERİ Afeks Firması tarafından
düzenlenen “Optik Ürünler Fuarı” ile izlenmektedir.

Geçmişte, ithalatçı, imalatçı firma sahiplerinin, Köln, Milano ve Paris’te takip

ettikleri uluslararası optik fuar etkinliklerinden, Türkiye’deki gözlük sektörünün büyük
bir bölümünü oluşturan perakendeci firmalar faydalanamamaktaydı. 18 yıl önce
İstanbul’da da başlayan ve her yıl bir öncekine göre gelişerek devam eden optik
fuarları bugün uluslararası bir kimliğe ulaşmıştır.

Sektörün en kapsamlı buluşma ortamı olan fuarlar, aynı zamanda o sektörün

vitrini ve gelişmişliğini yansıtan aynası gibidir.

Yerli, yabancı, imalatçı, ithalatçı firmaları ile perakendeci firmaların ürün kalite
model ve fiyat mukayesesinin yapıldığı, sektörel teknolojinin sergilendiği Optik 2004
18. Uluslar arası Tüm Optik ve Oftalmolojik Ürünler Fuarı 04 – 07 Mart 2004 tarihleri
arasında CNR Expo Center’da düzenlenmiştir.

İstanbul Ticaret Odası 23

Türkiye’de Gözlük Sektörü

Gözlük çerçeveleri, optik camlar, güneş gözlükleri, spor ve koruyucu gözlükler,

gözlük kılıf ve aksesuarları, optometrik ve oftalmolojik cihazlar ve aksesuarları, optik
atölye ve laboratuar aletleri, ürün gruplarında 92 firmanın katıldığı ve 500 civarında
markanın sergilendiği fuarı, 7500 profesyonel ziyaretçi izlemiştir. Optik 2004’ün
organizatörlüğünü EUF (Uluslararası Fuar Tanıtım Hizmetleri A.Ş.) İTE Group PLC
ve Afeks Müştereken üstlenmiştir.

7.3. Teknolojik Seviye

Özellikle son yıllarda, perakendeci firmalar, ithal ürünlerin sergilenmesi ve

pazarlanması yönünden modern bir görünüm kazanmıştır. Yaşam düzeyini yükselten
bu gelişme, hizmet şekli ve teknolojik imkanları da beraberinde getirmiştir. Bazı optik
mağazalarda, bilgisayar teknolojisinin yaygın olarak kullanılması sonucu, artık
şablonlu cam kesme makineleri yerini mikro-bilgisayar kontrollü şablonsuz tam-
otomatik cam işleme makinelerine ve manuel kontrollü fokometreler de yerini tam
otomatik dijital fokometrelere bırakmaktadır. Rekabetin üst düzeyde olduğu optik
piyasasında kalabilmek için optik firmaların sürekli olarak kendilerini yenilemeleri
gerekmektedir. Gelecekte, büyük mağazacılık sistemlerine dönüş kaçınılmaz
olacaktır.

7. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

Türkiye’de, Avrupa ve ABD’nin aksine, optometriye ve optisyenliğe gereken ilgi

gösterilmemekteydi. Açılan yüksek okullardan mezun olanlar, 3958 Sayılı Fenni
Gözlükçülük Hakkında Kanun’da gerekli düzenlemeler yapılamadığından,
mesleklerini icra edememektedir. Ancak T.B.M.M.’de yasalaşan 5193 Sayılı
Optisyenlik Hakkında Kanun Tasarısı’ndan sonra meslek, yeni bir sürece girecektir.

Halkın koruyucu göz ve görme sağlığı tümü ile göz doktorunun elinde
bulunmakta, gözlükçülük mesleği eğitim muhtevası, bilgi ve uygulama çerçevesi
açısından geliştirilememektedir. 5000 ruhsat sahibi gözlükçü için halen üye toplam
sayısı 2600 olan, sadece 20 adet Fenni Gözlükçü Derneği, 2908 Sayılı Dernekler
Kanunu’na göre faaliyet göstermektedir.

Bugün bazı Uzakdoğu ülkelerinden ithal edilen, standart dışı, sağlıksız ürünler
nedeniyle gözlük sektöründe ciddi sıkıntılar yaşanmaktadır. Buna, ülkemizdeki
tüketimin bilinçsiz olarak yapılması eklenince, sektördeki sorunlar tehlikeli boyutlara
ulaşmaktadır.

2000’li yıllarda sektörün eksikliklerinin giderilmesi için;

ƒ 5193 Sayılı Optisyenlik Hakkında Kanun’un geçici 3. Maddesi ile ihlal edilen Eğitim
Eşitliği İlkesinin düzeltilmesi ve yasada eksikliği görülen konuların üniversite ve
meslek örgütleri ile fikir birliği eksikliği çerçevesinde yönetmeliklerle sağlıklı
platforma oturtulması,

ƒ Görme testi ile komple bir göz muayenesinin birbirinden ayrılması, görme testinin
bir bölümünü doktorun dışında, sadece refraksiyon dalında yüksek öğrenim

İstanbul Ticaret Odası 24

Türkiye’de Gözlük Sektörü

görecek optometrist ünvanını almış, paramedikal hizmet sağlayacak yeni meslek

adamlarına verilmesi,

ƒ Mesleki dayanışma, gelişme ve denetlemenin esasını oluşturacak (Tabibler Odası,

Eczacılar Odası gibi) “Meslek Odası” düzeyinde örgütlenme,

ƒ Halkın, göz sağlığı ve gözlük kullanma konusunda yeterli düzeyde bilinçlendirilmesi,

konunun önemiyle orantılı olarak medya aracılığı ile eğitici ve özendirici yayınlar
yapılması,

ƒ Günümüzün teknolojisinin görme testi ve gözlüğe ihtiyacın tespiti için yarattığı

gelişmiş aletler yardımı ile, ülkemizde çok düşük olan ve ilerlemişlik göstergesi
kabul edilen gözlük kullanma yüzdesinin arttırılması, yani yaygın göz taramalarının
yapılması,

ƒ Sivas, Samsun ve Muğla, İzmir, Eskişehir Üniversiteleri’nde programa alınan

“Optisyen” ön lisans eğitiminin, İstanbul, Ankara gibi büyük kentlerde
yaygınlaştırılması,

ƒ Birçok ülkede ve özellikle AB ülkelerinde uzun yıllardır uygulanmakta olan

“Optometri” Lisans eğitim programına süratle geçilmesi,

ƒ Bazı Uzakdoğu Ülkeleri’nden getirtilip, çok ucuz fiyatlarla piyasaya sürülen standart
dışı ve sağlıksız ürünlerin ithalatının önüne geçilmesi için, bir an önce optik
ürünlerin tespit edilen teknik spesifikasyonlarına ve teknik standartlarına
uygulanması gerekmektedir,

ƒ Çok önemli bir sağlık gereci olan gözlüğün işporta ve semt pazarlarından
kurtarılması.

İstanbul Ticaret Odası 25

Türkiye’de Gözlük Sektörü

EKLER

EK 1
2004 YILI DÜNYA OPTİK FUARLARI

ƒ International Vision Expo West

Tarih : 09 – 11 Eylül
Yer : Hilton Birmingham Metropole Hotel, NEC, Birmingham, Birleşik
Krallıklar

ƒ Vision Canada 2004

Tarih : 18 – 19 Eylül
Yer : Metro Toronto Convetion Centre, Toronto – Kanada

ƒ China International Optics Fair

Tarih : 22 – 24 Eylül
Yer : China International Exhibition Centre, Beijing – Çin

ƒ OPTI MUNICH
Tarih : 16 -18 Ocak
Yer : Münih – Almanya

ƒ SILMO
Tarih : 22 – 25 Ekim
Yer : Porte de Versailles, Paris – Fransa

ƒ HONG KONG OPTICAL FAIR

Tarih : 03 – 05 Kasım
Yer : Hong Kong Convention and Exhibition Centre

ƒ OLA Optical Laboratories Association Meeting

Tarih : 11 – 13 Kasım
Yer : Nashviile, Tennessee, ABD

İstanbul Ticaret Odası 26

Türkiye’de Gözlük Sektörü

EK 2

YARARLI ADRESLER

TÜM OPTİK VE OTPOMETRİK MESLEKLER BİRLİĞİ DERNEĞİ

Adres : Sirkeci Doğubank İş Hanı 5/504 - Eminönü - 34420 İstanbul
Telefon : (0 212) 512 56 04-526 84 80
Faks : (0 212) 512 56 04
Web Adresi : www.gozder.com
E-Posta : gozder@gozder.com

TÜRK OFTALMOLOJİ DERNEĞİ (GENEL MERKEZ)

Adres : Millet Caddesi Gülşen Ap. 21/9 Kat Aksaray / İstanbul
Telefon : (0 212) 530 71 33
Faks : (0 212) 530 71 66
Web Adresi : http://www.tod-net.org/
E-Posta : webmaster@tod-net.org

GÖZLÜK İMALATÇILARI DERNEĞİ

Adres : Yeni Vakıf İşhanı Kat:2, No: 8, Eminönü / İstanbul
Telefon : (0212) 513 59 56
Faks : (0212) 513 59 56

YARARLI YAYINLAR
ƒ Optik ve Optometri, Tüm Optik ve Optometrik Meslekler Birliği Derneği

KAYNAKLAR
Yayınlar
ƒ Dünya, 26 Ocak 1995
ƒ Dünya, 18 Ocak 1996
ƒ Dünya, 11 Mayıs 1998
ƒ Dünya, 1 Şubat 1999
ƒ T.C. Resmi Gazete, 7 Şubat 1999, Sayı: 23604
ƒ T.C. Resmi Gazete, 14 Şubat 1999, Sayı: 23583

İstanbul Ticaret Odası 27

Türkiye’de Gözlük Sektörü

EK 3

TÜRKİYE’DEKİ CAM ÜRETİCİLERİ

• Aklens Optik San. Ve Tic. A.Ş.-Essilor – İzmir

• EM-OP : Emin Optik Cam San. Ve Tic. Ltd. Şti. - İstanbul
• High-Tech Optik Turizm San. ve Tic. Ltd. Şti. - Ankara
• İşbir Optik Sanayi A.Ş. - Ankara
• İS OP – Isparta Optik San. ve Tic. - Isparta
• Kristal Optik - İstanbul
• Sar Optik Cam San. Ltd. Şti. - Balıkesir)

TÜRKİYE’DEKİ ÇERÇEVE ÜRETİCİLERİ

• Atılım Gözlük Sanayi ve Dış Tic. A.Ş. - Balıkesir

• Başaran Gözlük Sanayi - Manisa
• Gold Optik Gözlük San. ve Tic. A.Ş. - İstanbul
• Gözlük San A.Ş. - İzmir
• İnan Optik San. Tic. A.Ş. (Zain Optik Ltd. Şti.) - Muğla
• M.G.S: Metal Gözlük Sanayi Adi Kom. Şti. – İstanbul
• Optifashion – Optik San. Tic. A.Ş. (Center Ltd. Şti) - İstanbul
• Prestij Optik Gözlük San. ve Tic. Ltd. Şti. - İstanbul
• Rengin Gözlük San. Tic. A.Ş. – İstanbul
• Saray Optik San. ve Tic. A.Ş. - İstanbul
• Seda Metal Gözlük San. Tic. Ltd. Şti.– İstanbul
• Standard Gözlük Endüstri ve Tic. A.Ş. - İzmir
• Venüs Optik Gözlük San. Ve Tic. Ltd. Şti. (Göznur Optik) – İstanbul)

İstanbul Ticaret Odası 28