ACADEMIA VALOR Teora O adverbio CFS

TEMA 9 O ADVERBIO Desde o punto de vista morfolxico, o adverbio caracterzase por ser unha palabra invariable, dicir, non ten flexin de xnero, de nmero nin de persoa. Desde a perspectiva semntica o adverbio modifica ou complementa o significado dos verbos, tarda pouco, dos adxectivos, est moi canso, doutros adverbios, vive cerca abondo. Cando se refire a un verbo funciona como complemento circunstancial, se se refire a un adxectivo ou a un adverbio, acta como modificador. Clasificacin formal Segundo a sa forma, os adverbios poden ser: Simples: lonxe, antes, as... Compostos: formados por un adxectivo que se engade o sufixo mente, certamente, continuamente... Locucins adverbiais: formadas por varias palabras que funcionan como un adverbio, de contado, a destempo... Clasificacin temtica Segundo o seu significado, os adverbios sern: De lugar: aqu, ac, ac, al, al, al, achola, dentro, fora, atrs... De tempo: antano, hogano, onte, hoxe, decote, tarde, cedo de seguida... De modo: asemade, ben, mellor, ao xeito, ao chou, de speto, gratis... De cantidade: abondo, bastante, medio, menos, moito, soamente... De afirmacin: si, abof, claro, ben, de certo... De negacin ou dbida: non, nin, acaso, disque, igual, quizais, seica, se cadra... Interrogativos o De lugar: onde, u. o De tempo: cando. o De modo: como. o De cantidade: canto.

Os adverbios de tempo Estes adverbios expresan as circunstancias temporais en que se desenvolve a accin verbal. Distnguense dos verbos en que sitan con

69

ACADEMIA VALOR Teora O adverbio CFS

moita maior precisin os feitos no discorrer temporal. Os adverbios poden dividilo ou medilo. Esa a sa principal diferencia semntica. Para clasificalos observamos os matices significativos que aportan. Deste xeito encadrarmolos en catro grupos: absolutos, relativos, indefinidos e interrogativos.

Absolutos Teen un significado contextual porque precisan tomar como referencia o tempo do discurso. As, poden indicar o momento do discurso, a hora, o da ou o ano. o Momento: antes, agora, despois. o Hora: arestora, outrora. o Da: trasantonte, antonte, onte, hoxe, ma, pasadoma. o Ano: antano, hogano. Arestora significaba en orixe a esta mesma hora, pero na actualidade emprgase case como sinnimo de agora. Con outrora sucedeu algo semellante, en esencia indicaba noutra hora distinta do presente, con proxeccin de futuro ou de pasado. Sen embargo, foise especializando no pasado remoto (= naquel tempo). Este adverbio contrae coas preposicins de e en (doutrora, noutrora). Tamn antano e hogano perderon precisin semntica. De indicaren respectivamente, o ano anterior e este ano, hoxe veen significando no pasado e nos tempos presentes. Como exemplos: Antano comanse os cachelos s coa graxa do chourizo e un pouco de toucio. Hogano xa existen na casa moitas mis comodidades
Relativos Precisan dun referente externo a eles para situaren a accin no tempo. A referencia ir expresa no discurso. Considranse aspectuais as formas anda, xa, mentres e as sas variantes entrementres e namentres. Anda expresa duracin no tempo. Xa pode dar por rematada a accin (Dixao xa!) ou iniciala de contado (Xa vou!). Mentres implica duracin, presentando das accin paralelas. Considranse non aspectuais entn, daquela, logo, axia, cedo, tarde. Daquela equivale a naquel tempo pasado, naquela poca. Non debemos confundir este adverbio co demostrativo. Logo pode indicar inmediatez, tal como axia ( logo o fixo = axia o fixo), pode equivaler a despois (Dixao para logo), ou mesmo funcionar como conxuncin consecutiva (Penso, logo existo). De entn podemos dicir outro tanto, como adverbio significa nese momento, naquel tempo, como conxuncin, igualmente consecutiva: Non vides?, entn marchamos.

Indefinidos

70

ACADEMIA VALOR Teora O adverbio CFS

Temos tres formas: sempre, decote, nunca. Decote mantn un valor reiterativo: Est decote a patinar no pavilln. Sempre e nunca expresan a invariabilidade no tempo das accins verbais.

Interrogativos S sinalamos a existencia de cando: Cando ser visible o cometa?.

Locucins adverbiais de tempo Debemos distinguilas das locucins prepositivas. Estas funcionan sempre como relacinante e cmprelles, xa que logo, o seu termino. As locucins adverbiais de tempo presentan un inventario extraordinariamente productivo. Por iso s citaremos algunhas de uso cotin: o De seguida, de contado: expresan a inmediatez da accin. o A reo: sen parar, seguido. o A coto: a diario o De cando en vez ou de vez en cando. o s veces: non sempre. Os adverbios de lugar

Adverbios propiamente ditos (= adverbios mnimos)

Dentro destes temos que distinguir varios tipos de adverbio: o Adverbios absolutos: teen un significado dectico, relacionado cos demostrativos, o seu significado ocasional e sitan no espacio por referencia lugar ocupado polo falante, por exemplo: aqu, ac, ac, a, al, al, al, acol. o Adverbios relativos: indican a posicin espacial en relacin posicin dun obxecto, moitas veces estn agrupados en parellas, por exemplo: dentro/fora, preto/lonxe, arriba/abaixo, adiante/atrs, enfrente/arredor. o Adverbios presentativos: presentan un elemento que est vista, por exemplo: velaqu, vela, eis. o Adverbios interrogativos: Onde, u. o Adverbios indefinidos: indican algn lugar inconcreto, por exemplo: algures, ningures.

Locucins adverbiais de lugar

o Coa preposicin POR: por dentro, por fra, por riba, por baixo... o Coa preposicin DE: de dentro, de fra, de frente, de riba... o Coa preposicin A: ao lado, a rentes/ao rente, a/ao carn, ao redor, ao p...

71